ÜROGENİTAL SİSTEM RADYOANATOMİSİ

Dr. Erkan KISMALI

ÜROGENİTAL SİSTEM:

1. Üriner Sistem

2. Genital Sistem

ÜRİNER SİSTEM:

1. Böbrek

2. Üreter

3. Mesane

4. Üretra

ÜRİNER SİSTEM:

Sağ Böbrek Sol Böbrek

Sağ Üreter Sol Üreter

Mesane

Üretra

BÖBREK:Karın arka duvarında, retroperitoneal alanda,

Torakal 12. vertebra ile dorsal 3. vertebra arasında,

Psoas kasına paralel duran, üst uçları vertebralara yakın, alt uçları uzak şekilde yerleşmektedir.

BÖBREK:

Büyüklüğü, 10-12 cm x 5-6 cm x 3 cm dir. Genellikle sadece uzunluğu ile anılır.

Yetişkinlerde grafide 2. lomber vertebra yüksekliğinin 3.7 ile çarpımı kadardır.

BÖBREK:Sağ böbrek yerleşim düzeyi daha aşağıda ve daha küçüktür.

Ayakta iken böbrekler 5 cm aşağı yer değiştirirler.

Basitçe fasulye tanesine benzeyen böbreğin çentik kısmından kan damarları ve idrar kanalları girer.

BÖBREK:Böbreğin kanal ve damar sistemi dışında kalan dokusuna parankim

denir.

Renal arterden gelen kan nefronların yanından geçerken süzülerek idrar oluşur ve toplayıcı sisteme birikir.

Parankim, 1- Korteks2- Medulla dan oluşur.

BÖBREK:Renal pelvis, kaliksler, arter, ven, lenfatik kanallar ve sinirlerin

bulunduğu yağ dokusu ile desteklenen boşluğa Renal Sinüs denir.

Renal sinüsün karın boşluğuna açılan ağzına Renal Hilus denir.

BÖBREK:Toplayıcı sistem:

1- Minör kaliks

2- Majör kaliks

3- Renal pelvis

BÖBREK:Direk Röntgenografi:

Hiçbir opak madde verilmeden yatarak alınan grafilerde psoas kası komşuluğunda görülebilir.

BÖBREK:İntravenöz Ürografi :

İntravenöz yoldan verilen iyotluopak madde, kan yoluyla geldiğiböbrekten süzülerekidrar yollarına geçer.

BÖBREK:Ultrasonografi:

Ses dalgalarının,dokudaki ses direncifarkına göre oluşanyankıların parlak noktalarlagösterilmesidir.

BÖBREK:Renkli Doppler Ultrasonografi:

Kan damarlarındaki hareketli kanın ultrason görüntüsü üzerine renk olarak bindirilmesiyle oluşur..

BÖBREK:Bilgisayarlı Tomografi:

Röntgen ışınlarıyla intravenöz kontrast madde verildikten sonrak elde edilen kesit görüntüleridir.

BÖBREK:Manyetik Rezonans Görüntüleme:

Dokuların hidrojen atomu yoğunluğuna göre görüntü oluşturulmasıdır.

BÖBREK:Anjiografi:

Aorta içerisinden renal artere opak madde verilerek böbreğin damar sistemini ve toplayıcı sisteminin görüntülenmesidir.

BÖBREK:BT Anjiografi:

İntravenöz yoldan opak madde verilerek çok sayıda sopiral tarama kesitleri birleştirilerek görüntülenmesidir.

BÖBREK:Manyetik Rezonans Anjiografi:

Renal kan akımı hareketinin görüntüye çevirilmesidir.

BÖBREK:Pozitron Emisyon Tomografi ve Bilgisayarlı Tomografi:

Radyoaktif madde ile işaretlenmiş şeker molekülünü aşırı kullanan dokuların renk olarak BT görüntüleri üzerine bindirilmesi ile elde edilir.

ÜRETER:Böbrekte toplanan idrarı mesaneye ileten 25 cm lik kanaldır.

Retroperitoneal ilerler.

Abdominal bölüm, psoas kası vevertebral spinöz çıkıntıların üzerinden geçer.

Sağda eksternal iliyak arteri, solda ise ana iliyak arteri çaprazlar.

ÜRETER:Pelvik bölüm ise, posteriora ve dışa doğru ilerler.

Spina iskiadika düzeyinde tekrar içe ve anteriora döner ve mesaneye girer.

Mesane duvarında 2 cm kadar özel bir tünelden geçer. Bu tünel mesanedeki basınç artınca idrarın böbreğe geri tepmesini engeller.

ÜRETER:Üreterin fizyolojik darlıkları:

1- Renal pelvis ile birleşmesi

2- İliyak arteri çaprazlaması

3- Mesane duvarına girişi

ÜRETER:Direk röntgenogramda ve Ultrasonografide normalse gösterilemez.

ÜRETER:İntravenöz Ürografide, Spina iskiadika düzeyinde tekrar içe ve anteriora döner ve mesaneye girer.

ÜRETER:BT de, prekontrastOpak taş

ÜRETER:BT de, postkontrast

ÜRETER:MR Urografide,

ÜRETER:Ultrasonografide,

ÜRETER:Renkli Doppler Ultrasonografide,

MESANE:Kemik pelvis tabanında durmaktadır.

Duvarındaki kaslar aracılığı ile idrarı dışarı itebilen bir depodur.

MESANE:İntravenöz ürografide,

MESANE:Ultrasonografide,

MESANE:BT de,

MESANE:MRG de,

ÜRETRA:Mesaneden çıkan idrarı vücut dışına atan kanaldır.

Mesane tabanında üretranın ilk bölümünde, istemli ve istemsiz çalışan kaslardan oluşan bir kement sistemi vardır.

ÜRETRA:Kadınlarda kısa ve düz bir seyir izler.

Erkekte, prostat bezi içerisinden geçer ve daha uzundur.Prostatik üretra ve spongiöz üretra bölümlerinden oluşur.

ÜRETRA:Üretrografide,üretra ağzından içeriye opak madde verilerekkanal görüntülenir.

GENİTAL SİSTEM (erkek):

1. Testis, Epididim

2. Prostat, Seminal Veziküller

3. Penis

TESTİS, EPİDİDİM:Testisler, skrotum içerisinde yer alır.

Oval şekillidir. 3-5 cm uzunlukta, 2-3 cm genişliktedir.

Epididim testisin posteriorunda yer alır.

Testisten gelen kanallar birleşip, pelvis içerisine tek kanal şeklinde gider.

TESTİS, EPİDİDİM:

Temel inceleme yöntemi Ultrasonografi ve Renkli Doppler Ultrasonografidir.

TESTİS, EPİDİDİM:

PROSTAT:Mesane tabanında yer alır. Komşuluğunda iki yana uzanan seminal

veziküller vardır.

PROSTAT:Prostat bezi boyutları 4 cm x 3 cm x 3.8 cm ,

20 gr ağırlığındadır.

3 bölgeden oluşur:santral, transisyonel, periferal

PROSTAT:Ultrason görüntüleri,

Transvezikal Transrektal prob ile.

PENİS:2 adet kavernöz, 1 adet spongiöz cisim denen çubuk şeklinde

anatomik yapılardan oluşur.

Spongiöz cisim içerisinden üretra geçer.

Kavernöz cisimler içerisinde venöz kan birikimini sağlayan cepler ve kanallar sistemi vardır.

Kan akımı artıp kanallar kapandığında biriken venöz kan ereksiyonu sağlar.

PENİS:Kavernografi,

Kavernöz cisim içerisine Papaverin verildikten sonra ereksiyon sağlanır ve bu kez opak madde verilerek grafi alınır.

Kavernöz cisimler arasında kan akımı bağlantısı vardır.

PENİS:Ultrasonografi,

PENİS:Renkli Doppler Ultrasonografi,

GENİTAL SİSTEM (kadın):

1. Over, Adneks

2. Uterus

3. Vajen

OVER, ADNEKS:Overler, asıcı bağlarıyla pelvis içerisinde serbestçe duran

intraperitoneal yapılardır.

OVER, ADNEKS:Ultrasonografide,

OVER, ADNEKS:Fallop tüpleri, overi çevreleyen saçaklı ucu ile uterus endometrium

boşluğu arasında uzanan bir kanaldır.

OVER, ADNEKS:Fallop tüpleri, sıvı ile dolup genişlerse ultrasonda görülebilir.

UTERUS:Servikal kanal ile Fallop tüpleri arasında endometrial boşluk

bulunur.

T harfi şeklindeki bu boşluğun görüntülenmesi ve tüplerin açık olduğunun gösterilmesi önemlidir.

UTERUS:Transvezikal Ultrasonografide,

UTERUS:Transvajinal Ultrasonografide,

UTERUS:Histerosalpingografi:

Endometrial boşluk, vajinal yoldan servikse bağlanan özel bir aparat ile verilen opak madde ile doldurulur, endometrium duvarının düzgünlüğü ve şekli ile tüplerden periton içerisine opak geçişi gösterilir.

UTERUS:Sonohisterografi

Endometrial boşluk, vajinal yoldan servikse bağlanan özel bir sonda ile verilen ultrason kontrast madde yada tuzlu su ile doldurulur, endometrium duvarının düzgünlüğü Ultrasonografi ile gösterilir.

UTERUS:Sonohisterografi

DERS BİTTİ…