UBA AINAI...5 ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM Sosyal medyanın olumlu etkileri nelerdir? • Sosyal...

3

ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM

ETKİNLİK – 1

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere kutular içinde verilen kelimelerden uygun olanları yazınız.

basın kamu İrade-i MilliyeMinber ben kitle sen

1. “Sözümü dinlemediğin zaman çok üzülüyorum.” cümlesi ......................... dili ile kurulmuştur.

2. Özel hayatın gizliliği ilkesi .......................... yararının söz konusu olduğu durumlarda geçerli değildir.

3. Radyolar, televizyonlar ve gazeteler başlıca .......................... iletişim araçlarıdır.

4. Anayasamızın 28. maddesinde “.......................... hürdür sansür edilemez.” ifadesi yer almaktadır.

B. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki parantezin içine D, yanlış olanların başındaki parantezin içine ise Yharfi yazınız.

( ) 1. Kişinin duygu ve düşüncelerini jest ve mimiklerle anlatmasına “empati” denir.

( ) 2. İletişimin gerçekleşmesi için en az iki kişi gerekir.

( ) 3. İnternet bir kitle iletişim aracıdır.

( ) 4. Gazeteciler tanınmış kişilerle ilgili öğrendikleri her türlü bilgiyi okuyucuya aktarma hakkına sahiptirler.

( ) 5. Doğru bilgi alma hakkının kullanılması kitle iletişim özgürlüğüne bağlıdır.

( ) 6. Atatürk’ün Sivas’ta çıkardığı gazetenin adı Hâkimiyet-i Milliye’dir.

C. Aşağıdaki durumları ilgili oldukları kavramlarla eşleştiriniz.

Özlem’in arkadaşı Duygu’ya “Kendimi senin yerine koyduğumda ne kadar üzüldüğünü daha iyi anlıyorum.” demesi.

Kamuoyu

Bir gazetecinin ele geçirdiği yolsuzluk belgelerini gazetesinde yayımlaması.

Kitle iletişim özgürlüğü

Bir sivil toplum kuruluşunu yönetenlerin isteklerini yetkililere duyurmak için basın toplantısı düzenlemeleri.

Empati

Bir konu ile ilgili halkın genel düşüncesi.

Düşünceyi ifade özgürlüğü

Etkileşim

Televizyonda maydanozun yararlarının anlatıldığı programın yayımlanmasından sonra maydanoz tüketiminin artması.

Haberleşme

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

4


ETKİNLİK – 2

Aşağıdaki verilen soruları okuyarak bulmacayı doldurunuz.

4

5 6

9

8

7

1

2

3

10

Soldan sağa

5. Atatürk’ün çıkardığı bir gazete

7. Dünya olaylarını ve haberlerini toplayıp ilgililere dağıtan kurum

8. İki sistem arasında olan bilgi alış verişi

9. Görsel ve işitsel etkinliği sayesinde çok sayıda kişiye ula-şabilen iletişim aracı

10. Kişinin karşısındakinin gözüyle olaya bakması

Yukarıdan aşağıya

1. Anadolu’nun haber kaynağı

2. İletişimsizlikten veya olumsuz iletişimden kaynaklanan sorun yaşama durumu

3. İki kişinin bir sorun hakkında ortak karara varması

4. Kişi hak ve özgürlüklerine kasıtlı olarak dokunulması, çiğnenilmesi

6. İnsanların iletişim sırasında karşılıklı etkilenme ve etki-leme süreci

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

5


Sosyal medyanın olumlu etkileri nelerdir?

• Sosyalmedya,pekçokişsi-zeişistihdamısağlamıştır.

• Hızlı bir iletişim kaynağıolduğu içindebilgiveha-beralışverişakışınınkolaybirşekildegerçekleşmesinisağlar.

• Hertürbilgiyeanındaulaş-maimkanısağlar.

• Pekçokişkolununoluşma-sınadaönceliketmiştir.

• Kişilerin eş, dost, akrabavearkadaşlarıileiletişiminifazlasıylakolaylaştırmıştır.

• İnsanların sesi her alanaduyurulmaktavetoplumsalprojelerdahabüyüksesge-tirmektedir.

• E-ticaretsistemigelişmiş-tir;internetüzerindendahafazla alışveriş yapılmayabaşlanmıştır.

• Sosyal medyada paylaşımözgürlüğüolduğuiçinkişi-lerinbirbirlerinesaygıduy-makabiliyetigelişmiştir.

• İnsanlarınişilanlarınaulaş-malarıkolaylaşmıştır.

Birey ve Toplum

TEST-1

1. Anne ve babaları ile etkili iletişim kuran çocukların akranları ile veya başkaları ile iletişimlerinin geliştiği görülmüştür. Bu ne-denle aile, etkili iletişim kazanmada çok önemlidir.

Bu metinden yararlanarak çocukların iletişim becerilerini geliştirmek için ai-leler, aşağıdaki davranışlardan hangi-sini yapmamalıdır?

A) Çocukların görüşlerini dikkate almalı-dır.

B) Çocuklara ilgi ve sevgi göstermelidir.C) Çocuklara sorumluluklar vermelidir.D) Çocukların her söylediğini doğru kabul

etmelidir.

2.

Topluluk hâlindeyaşayan insanlarındavranışlarında bir

takım kurallaradikkat etmesi

gerekir.

Verdiğimiz sözü yerinegetirmek

Başkalarınırahatsız

etmektenkaçınmak

Başkalarınaanlayış

ileyaklaşmak

?

Şemada soru işareti ile boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getiril-melidir?

A) Empati kurmaktan kaçınmakB) Gereken durumlarda özür dilemekC) Başkalarının sözlerini dinlemekten ka-

çınmakD) Eleştirel davranışlar sergilemek

3.

Gazete Televizyon

İnternet Radyo

“Sosyal medyadan tanıştığı arkadaşıyla müzik grubu kurdular.”

Bu haber yukarıda görselleri verilen kitle iletişim araçlarından hangisine ait olabilir?

A) Gazete B) RadyoC) İnternet D) Televizyon

4. Kitle iletişim araçları; haber ve bilgi ver-me amacı başta olmak üzere, eğitmek ve eğlendirmek gibi amaçlar da taşır. Bunlar belirli bir okuyucu kitlesine, belir-li aralıklarla ya da sürekli olarak ulaşan araçlardır. Gazete, dergi, radyo, televiz-yon, sinema, internet gibi kitlelere ulaşan ve iletişimi sağlayan araçlara kitle iletişim araçları denilmektedir.

Buna göre kitle iletişim araçlarıyla ile-tişim için;

I. Sosyalleşmeyi engeller.II. İnsanlarda bilgi kirliliğine neden olur.III. Dikkat edilmediği takdirde, zaman

kaybına neden olur. Yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve IIC) Yalnız III D) I, II ve III

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

6


Sosyal medyanın zararları nelerdir?

• Hiç durmak bilmeyen, ha-reketli bir platform oldu-ğundan dolayı insanlarçoğunluklaöncelikliişlerinibırakıpsosyalmedyadaza-mangeçirmeyebaşlıyorlar.

• Sosyalmedya ile toplumumanipüleetmekdahakolaybirhalalıyor.

• Teknolojinin psikolojik za-rarları yönünden de elealmak gerekirse sosyalmedyabireyleriçiftkişilikliolmayaitiyor.Birincilkişiliknormalhaliken,ikincikişiliksosyalmedyadaoluşturulanözelhalinizoluyor.

Sosyal medyanın çocuklar üzerindeki etkisi:

• Bu, yalnızca ‘çocuklarınızısosyalmedyadanuzak tu-tun’anlamınagelmesin.

• Uzmanlar ebeveynlerine‘çocuklarınızınvebebekle-rinizinfotoğraflarınısosyalmedyadapaylaşmayın’uya-rısıdayapıyor.

• Unutmayınki sosyalmed-yadapaylaşılanherbirbilgi,fotoğraf ve içerik toplumamal olmuş sayılabilir veolasıdurumlardahakkınızısavunmanızınönüneengelolarakçıkabilir.

5. Televizyon, radyo, gazete, dergi, internet, gibi kitle iletişim araçları kişilerin doğru bilgi alma, fikir ve düşüncelerini hür bir şekilde açıklama özgürlüğünü engelleme-den haber yapmalıdır.

Metinde verilen bilgiler ile aşağıdaki-lerden hangisi çelişir?

A) Bir olayın doğruluğu araştırılmadan haber olarak sunulması

B) Televizyonda millî maç sevincini yaşa-yanların gösterilmesi

C) Bir yazarın yeni yazdığı kitabını imza-laması

D) Meteoroloji haberlerinde hava duru-munun bildirilmesi

6. 1. Temel hak ve

özgürlüklerinkısıtlanması

2.Kitle iletişimaraçlarının

öneminin gözardıedilmesi

3. Basına sansüruygulanması

4. ?

Yukarıda iletişim özgürlüğünün engellen-mesiyle ilgili kavram haritası verilmiştir.

Bu kavram haritasını tamamlayacak uygun ifade aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Kitle iletişim özgürlüğünün kullanılma-sı

B) Doğru bilgi alma hakkının engellenme-si

C) Kitle iletişim araçlarının hayatımızdaki yeri

D) Bilgi almada yasal yolların uygulanma-sı

7.

HABER

İstanbul Kadıköy'de kuyumcuyu

soyan hırsız yakalandı. Sanığın

kardeşleri kendisinden

utandıklarını belirtti.

GERÇEK HABER

Kadıköy'de bir kuyumcuyu soyan

gerçek hırsız günler sonra

yakalandı. Önceden yakalandığı

sanılan kişinin suçsuz olduğu

anlaşılınca serbest bırakıldı.

Yukarıda verilmiş iki ayrı gazete haberi okudunuz. Bu haberlere göre basının aşağıdakilerden hangisine uymadığı söylenebilir?

A) Sansür uygulanmasına B) Kitle iletişim araçlarının amaçlarınaC) Doğru haber verme sorumluluğunaD) Basının haber yapma özgürlüğüne

8. Gazeteciler;gördüklerini,

düşündüklerini,bildiklerini

samimiyetleyazmalıdır.

Atatürk’ün bu sözünde aşağıda verilen hak ve özgürlüklerden hangisine vur-gu yaptığı söylenemez?

A) Kitle iletişim özgürlüğüB) Özel hayatın gizliliği hakkıC) Düşünceyi açıklama özgürlüğüD) Doğru bilgi alma hakkı

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

7


Kitle iletişim özgürlüğü nedir?

Kitleiletişimözgürlüğü,haber-lerin,olayların,düşüncelerinvebilgininkitleiletişimaraçlarıylaserbestçepaylaşılmasıdır.

Kitle iletişim özgürlüğününgerçekleşebilmesiiçinbazıte-mel unsurların varlığı gerek-mektedir.

Bunlar: haberleşmeye ulaşa-bilme hakkı, açıklayabilmehakkıveyayabilmehakkındanoluşmaktadır.Düşüncelerimizibelirtmekbizimhakveözgür-lüklerimizarasınagirervebirdüşünceyi,birbilgiyiyadaha-beritoplumilepaylaşmakkitleiletişimaraçlarısayesindeolur.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-2

1. Karşılıklı iletişimde sen dili karşımızdaki kişiyi suçlayan bir konuşma şeklidir. Cüm-leler sürekli ikinci şahsa göre çekimlenir. Sağlıklı bir konuşma tarzı değildir.

I. Kişiye kendinisuçlu hissettirir.

III. İnsanlararasında iletişimi

kuvvetlendirir.

IV. Tekrardaniletişim kurma

isteğini ortadankaldırır.

II. İnsanların kalbinikırar, kişiyi üzer.

Buna göre karşılıklı konuşan yukarıda-ki bireylerden hangisinin ifadeleri “sen dili” ne örnek değildir?A) I B) II C) III D) IV

2. Çin’de bir işletmenin tabelasında işyerinin temel ilkeleri hakkında şunlar yazmakta-dır:

- Bu konuda hatalıyım, özür dilerim- Başarınız beni mutlu eder.- Teşekkür ederim.

Bu ilkeler hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Olumlu iletişim kuralları uygulanmıştır.B) Jest ve mimiklere önem verilmiştir.C) Sen dili kullanılmıştır.D) Tartışma yöntemi benimsenmiştir.

3.

“Ankara-Gölbaşı ilçesinde yer alanMogan Gölü’nün kirliliğinin basınyoluyla duyurulmasından sonra halkbu durumu protesto için akın akıngölün etrafında birleşti.”

Gazete Haberi

Verilen haberde kitle iletişim araçla-rının aşağıdaki işlevlerinin hangisine vurgu yapılmıştır?

A) Eğitim B) EğlendirmeC) Tanıtma D) Kamuoyu oluşturma

4. Kitle iletişim araçları kişinin yaşı, eğitimi, yaşadığı sosyal ortamın uygun olup ol-mamasına göre insanlarda olumlu ya da olumsuz etkiler bırakabilir.

Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangi-si gerek yazılı gerekse görsel basının vermiş olduğu haberden etkilenilerek yapılmış olumlu bir davranıştır?

A) Bir doktorun muhtaç çocukları gönüllü olarak tedavi etmesi

B) Bir kişinin insanları İnternet aracılığıy-la tasarrufa çağırması

C) Balıkçıların avlanma mevsimi dışında balık avlamaları

D) Gazete haberinden etkilenen birinin organlarını bağışlaması

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

8


LÜTFEN DİKKAT EDİNİZ!

Anayasamızda yer alan doğ-rubilgialmahakkı iledüşün-ceyiaçıklamavekitle iletişimözgürlüklerinikullanırkenAna-yasamızdaki bazı maddeleribilmemizgerekir:

20. Madde – Herkes,özelha-yatına ve aile hayatına saygıgösterilmesini isteme hakkı-nasahiptir.Özelhayatınveailehayatınıngizliliğinedokunula-maz…

21. Madde – Kimseninkonutu-nadokunulamaz.

26. Madde – …Buhürriyet-lerin kullanılması, suçlarınönlenmesi, suçluların ceza-landırılması,devletsırrıolarakusulünce belirtilmiş bilgilerinaçıklanmaması, başkalarınınşöhretveyahaklarının,özelveaile hayatlarının yahut kanu-nunöngördüğümesleksırları-nınkorunmasıveyayargılamagöreviningereğineuygunola-rakyerinegetirilmesiamaçla-rıylasınırlanabilir.

5. Aşağıdaki kitle iletişim araçlarından hangisi diğerlerinden daha sonra hiz-mete girmiştir?

A) B)

C) D)

Radyo Televizyon

Telefon Gazete

6. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan aşağıdaki ifadelerden hangi-si iletişim hakkının yasalar ile güvence altına alındığını kanıtlar?

A) Basın hürdür, sansür edilemez.B) Kimsenin konutuna dokunulamaz.C) Aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.D) Herkes din ve vicdan özgürlüğüne sa-

hiptir.

7. Yaptığımız bu icadı hangi kitleiletişim aracı ile tanıtırsak daha

çok kişiye ulaşabiliriz?

Bilim insanının sorduğu sorunun ce-vabı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Telefon B) Dergi C) Televizyon D) Radyo

8. Aşağıdaki akıllı işaretlerden hangisi olumsuz örnek oluşturabilecek davra-nışlar içerir?

A) B)

C) D)

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

9


İletişimde olumlu davranış-lar;

• Önyargısızolmalı,

• Olumluyaklaşmalıvenazikolmalı,

• Empatikurmalı,

• “Bizdili”kullanmalı,

• Karşımızdakinisaygıyladin-lemeli, önemsemeli,cesa-retlendirmeli,

• Söylediklerinidikkatlidinle-meli,

• Jestvemimikleredikkatet-meli,

• Düşüncelerimiziaçıkçasöy-lemeli,

• Karşımızdakikişiylegözte-masıkurmalı,

• Anlayışlıvesabırlıolmalı,

• Kendimizitamvedoğruola-rakifadeetmeli,

• Emircümlesikullanmamalı,

• Bireysel farklılıklaradikkatetmeli,

• Karşımızdakiinsanaistekle-rimizikabulettirmeyeçalış-mamalı,

• Karşımızdakikişininbedenhareketlerinevebedendili-nedikkatetmeliyiz.

• Nasıl ve ne anladım?” “Ken-dimi nasıl hissediyorum?” “Benden ne isteniyor?” Ben ne istiyorum?” sorularına verilecek cevaplar olumlu iletişim kurma yolunda atıl-mış önemli bir adımdır.

Birey ve Toplum

TEST-3

1. Birisiyle konuşurken bedendilime, özellikle yüz ifademe

dikkat ederim.

Ben de özelliklebencillikten kaçınırım.

Karşımdaki konuşurkenonunla empati kurarım.

Kerem

Öykü

Efe

Hangi öğrencilerin söyledikleri ileti-şimde jest ve mimiklerle ilgilidir?

A) Kerem B) Kerem - EfeC) Öykü D) Efe - Öykü

2. Kişinin kendisini karşıdaki kişinin yerine koyarak onun bakış açısıyla bakıp duygu ve düşüncelerini hissedip ve anlayıp tek-rar kendi benliğine dönmesidir. Bu durum insanlarla doğru iletişim kurmaya yönel-ten becerileri geliştirmekle olur?

Metinde anlatılmak istenen ve iletişim-de etkisi kanıtlanmış davranış şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sempati B) EmpatiC) Diyalog D) Rol

3. TBMM Başkanlığına sunulan bir kanun teklifi ile Türkiye’de ilk kez Sağlık Bakan-lığına bağlı internet hastanesi kurulması istenmiştir. Bu hastanede internetin aşı-rı kullanımı sonucunda ortaya çıkan aile ve sosyal ilişki bozuklukları, öğrencilerde okuldan uzaklaşma, iş veriminin düşme-si, obezite, yorgunluk ve beden ağrıları gibi rahatsızlıkların tedavi edilmesi plan-lanmıştır.

Yukarıdaki bilgilere göre yazılabilecek en uygun başlık aşağıdakilerden han-gisi olabilir?

A) Kitle İletişim AraçlarıB) İnternetin İşlevleriC) İnternetin Zararlı YönleriD) Kitle İletişim Araçlarının İşlevleri

4. Bireyin, içinde bulunduğu aile, okul ve topluma göre davranışları şekillenir. Top-lumun gelenek ve görenekleri, dini değer-leri ve kitle iletişim araçları gibi unsurlar bireylerin duygu, tutum ve davranışlarının değişmesinde farklı oranlarda etkili olur.

Metindeki açıklamalara göre kitle ileti-şim araçlarının bireyler açısından aşa-ğıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez?

A) Tutum ve davranışlarında farklılıkların oluşmasına

B) Bireyleri olumlu ve olumsuz olarak etki altında bırakabilmesine

C) Öğrendiklerimize yeni davranış şekil-leri eklememize

D) Toplum yapısına tamamen aykırı tu-tumlar geliştirmemize

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

10


İletişimde olumsuz davranış-lar;

• Karşımızdakinisorgulamak,

• Süreklieleştirmek,

• Küçükgörmek,

• Önemsememek,

• Dinlememek,

• Sınamak,

• Suçlamak,

• Alayetmek,

• Konuyusaptırmak,

• Ahlakdersivermek.

• Emirvermek,

• Sözünükesmek

Notlarım

5. • Dinleyicileri dikkate alır.• Bilgi sahibi olduğu konularda konuşur.• Karşısındaki kişinin yüzüne bakar.• Normal hızla konuşur.• Ses tonunu düzenler.

Yukarıdakilerden kaç tanesi iyi bir ko-nuşmacının özen göstermesi gereken davranışlardandır?

A) 5 B) 4 C) 3 D) 2

6. • Ali, okul ödevini internetten araştırarak tamamladı.

• Ayşe, gün boyu televizyonda dizi izledi.• Betül, belgesel kanallarından yararla-

narak sunusunu hazırladı.• Erol, kahvaltı yaparken, internette oyun

oynamaya devam etti. Yukarıdaki öğrencilerden hangileri kit-

le iletişim araçlarını olumlu yönde kul-lanmıştır?

A) Ali ve Ayşe B) Ali ve Betül C) Ayşe ve Betül D) Betül ve Erol

7. İnsanlarıniki kulağıbir ağzıvardır.

Diyen kişinin aşağıdaki özlü sözlerden hangisini vurguladığı söylenebilir?

A) Sözü söyle alana, kulağında kalanaB) İki dinle bir söyleC) İstediğini söyleyen istemediğini işitir.D) İnsanlar konuşa konuşa anlaşır.

8. Bir ülkenin kitle iletişim araçlarında, o ülkede eğitim kurumlarının yetersiz ol-duğuna, pahalılığın arttığına, işsizliğin çözümünde yetersiz kalındığına ilişkin haberler yayınlanmaktadır.

Buna göre, bu ülke ile ilgili olarak aşa-ğıdaki yargılardan hangisine kesinlikle ulaşılabilir?

A) Basın yayın özgürlüğü vardır.B) Ülke, basın yayın kuruluşları tarafın-

dan yönetilir.C) Ülkede tek kanal yayın yapan televiz-

yon vardır.D) Gazete okuyan sayısı çok fazladır.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

11


Tutum ve Davranış

Tutum ve davranış arasın-da doğrusalbir ilişkiyoktur.Bazen tutarsızolabilir.Bununbir çok nedeni vardır. Tutumgücü,yüzyüzeveyamesajlaş-makgibi.

Örneğin: Dahaöncegittiğinizbirrestoranasizidirektkabulederkendahasonrarezervas-yoniçinmesajattığınızdasizikabuletmeyeceğinisöylemesi.Bununnedeniyüzyüzeolduğu-nuziçinolabilirveyasizindahaöncegittiğinizdesizigerigön-dermekistemediğindensizika-buletmişolabilir.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-4

1. Yağmur: Sanatakım elbise

hiç yakışmıyor!

Selen: Bu romanıbeğeneceğinizidüşünüyorum.

Esra: Senromandan ne

anlarsın Selen !

Cenk: Kafamıpatlattın

sus biraz !

Yukarıdaki konuşmacılardan hangisi-nin söyledikleri iletişim kurulan insan-da olumlu bir etki bırakır?

A) Yağmur’un B) Selen’inC) Cenk’in D) Esra’nın

2. I. Karşınızdaki ile konuşurken onunla göz teması kurmalısınız.

II. Kendinizi doğru sözcüklerle açık ve anlaşılır bir biçimde ifade etmelisiniz.

III. Karşınızdaki kişi konuşurken onu din-lediğinizi jest ve mimiklerinizle belli et-melisiniz.

IV. Karşınızdakine kendi görüşlerinizi ka-bul ettirmeye çalışmalısınız.

Numaralandırılarak verilenlerden han-gileri etkili bir iletişimde olması gere-kenler arasında yer almaz?

A) I B) II C) III D) IV

3. Kitle iletişim araçlarının ülke ve dünya so-runları hakkında kamuoyuna bilgi vermesi ve bu konulardan hangisinin kamuoyunda önceliğe sahip olması gerektiği konusun-da etkili olduğu görüşü kabul edilmekte-dir. Toplumda, kitle iletişim araçlarının gündemine aldığı, büyük ağırlık ve yer verdiği konular önemli olarak algılanmak-tadır.

Metinde verilen bilgilere göre kitle ile-tişim araçlarından öğrendiğimiz aşa-ğıdaki bilgilerden hangisinin dünya kamuoyunu daha az ilgilendiren ha-berlerden biri olduğu söylenebilir?

A) B)

C) D)

4. Aşağıdakilerden hangisi kitle iletişim araçlarının işlevlerinden biri olamaz?

A) Kişileri yaşadıkları toplumun bir parça-sı hâline getirme

B) Eşya ve hizmetlerin tanıtılmasına, sa-tılmasına yardımcı olma

C) Toplumsal şiddetin körüklenmesinde etkili olma

D) Kültürün nesilden nesile geçişine ve gelişmesine katkı sağlama

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

12


Etkili İletişim

Çocuk: Ödevimi yapmayaca-ğım.

Baba: Buakşamödevyapmakistemiyorsun.

Çocuk: Evetbirazcanımsıkı-lıyor.

Baba: Üzgünsüngaliba.

Çocuk: Evetüzgünüm,bugünarkadaşımEmre’ninbaşkabirokulagideceğiniöğrendim.

Baba: Onubirdahagöremeye-ceğinimidüşünüyorsun?

Çocuk: Evet,okuldaEmreol-mayıncayalnızkalacağımıdü-şünüyorum.

Baba: Buseniçoküzer.

Notlarım

5. Kitle iletişim araçlarında kullanılan aşağıdaki akıllı işaretlerden hangisi genel izleyici kitlesini gösterir?

A) B)

C) D)

6. I. Gazetenin taraf tutan kanaatlerine yer verilmez.

II. Yanlış bilgilerden dolayı gazeteler ce-vap ve düzeltmeler yapmalıdır.

III. Gazeteler hukuk ve ahlaka aykırı ya-yında bulunmaz.

Yukarıdakilerden hangileri “Basın İlke-leri” arasında yer alır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III

7. I. Bu gazete Millî Mücadele’nin öncü-sü olmuş ve devletin sözcülüğünü yapmıştır. Gazetenin her sayısında Mustafa Kemal’in beyannamesi, ge-nelgesi yayınlanmıştır. Gazetede ay-rıca Milli Mücadele’yi ve inkılapları destekleyen Anadolu basınından alın-tılar yer almıştır.

II. Gazetenin çıkarılmasına Sivas Kong-resi’nde karar verilmiştir. Milli Müca-dele’nin yayın organlarından biridir. Atatürk, bu gazeteden söz ettiğinde ‘’Benim Gazetem’’ sözünü kullanmış-tır.

Yukarıda söz konusu edilen gazeteler aşağıdakilerden hangisinde doğru sı-ralanmıştır?

I II A) İradeimillîye HakimiyetimillîyeB) Ceride-i Resmiye Ceride-i HavadisC) Hakimiyetimillîye İradeimillîyeD) Ceride-i Havadis Ceride-i Resmiye

8.

Görseli verilen iletişim aracının çocuk-lar üzerindeki olumlu etkilerine aşağı-dakilerden hangisi örnek verilemez?

A) Güncel bilgiler aktarmasıB) Aile içi iletişimi azaltmasıC) Farklı kültürleri tanıtmasıD) Teknolojik gelişmeleri sunması

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

13


Empatinin tam olarak gerçek-leşmesinin üç kuralı vardır;

1. Bir insanın kendisini kar-şısındakikişininyerineko-yarak,olaylaraonunbakışaçısıylabakmak.

2. Karşıdakininduyguvedü-şüncelerini doğru olarakanlamakvehissetmek.

3. Okişiyianladığınıonaifadeetmek.

BUNU UNUTMA!

Olumlu iletişim sağlayabil-men için, karşındakiyle em-pati kurman gerekir !

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-5

1. İletişim; insanlar ancak birbirlerini dinle-diğinde, empati kurarak yaklaştığında, birbirlerinin düşüncelerine saygı göster-diğinde gerçekleşir. Söylemek istedikle-rimizi açık ve net bir şekilde ifade etmek de iletişimin önündeki engelleri ortadan kaldıracaktır.

Metindeki ifadelerden yola çıkarak aşağıdakilerden hangisinin iletişimin önündeki engellerden biri olduğu dü-şünülemez?

A) Her zaman haklı olduğumuzu düşün-mek

B) Karşımızdakine ön yargı ile yaklaşmakC) Karşımızdakinin nasıl bir ruh hâlinde

olduğunu anlayamamak, onun yerine kendimizi koyamamak

D) Karşımızdakinin sorunlarına duyarlı davranmak

2. Anne ! Neden beni dahaerken uyandırmadın.

Senin yüzünden şimdi okulageç kalacağım.

Ben seni tam saatindeuyandırdım kızım. Fakat işe

hazırlanayım derkenokula geç kaldın.

Anne ve kızı arasındaki temel iletişim bozukluğu aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Birbirlerini suçlayıcı konuşmakB) Öğüt ve emir tarzında konuşmakC) Aşırı ısrarcı tavırda davranmakD) Birbirlerinin sözünü kesmek

3.

?

Gazete, radyo,Televizyon, İnternet

aracılığıylainsanlara ulaşır.

İnsanlararasında iletişimi

sağlar.

Verilmek istenilenmesajlar çok kısazamanda geniş

halk kitlelerine ulaşır. Şemada “?” ile gösterilen yere aşağı-

dakilerden hangisi yazılabilir?

A) İletişimin zararlarıB) Kitle iletişim araçlarının işleviC) İletişimde insanların rolüD) Ulaştırma araçlarının yararları

4.

İnternet

Radyo

Kitleİletişim Araçları

Televizyon

Şemada “?” ile gösterilen yere aşağı-dakilerden hangisi yazılamaz?

A) Telefon B) DergiC) Kronometre D) SinemaÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

14


Tutum nedir?

Birbireyeatfedilenveonunbirpsikolojikobjeile ilgilidüşün-ce,duyguvedavranışlarınıdü-zenlibirbiçimdeoluşturanbireğilimdir.

• Tutum,bireyeözgübireği-limdir.

• Tutum doğrudan gözlene-mez; bireyin davranışlarıgözlenerekhakkındaçıkar-sama yapabileceğimiz birözelliktir.

• Psikolojikobje:Sevilen/se-vilmeyenkimseler,milliyet-çilik,nüfusartışı,oturulanev…

• Tutum, düşünce-duygu-davranışeğilimibirlikteliğivebütünleşmesidir.

Tutumaslındabirşeye karşıgösterdiğimizdavranışınduy-gusalboyutudadenilebilir.

Notlarım

5. Bazen hiç umulmadıkadamdan ben, pek çokşeyler öğrenmişimdir.

Hiçbir düşünceyi,değersiz görmemek lazımdır.

Neticede kendi fikrimiuygulayacak bile olsam,

herkesi ayrı ayrıdinlemekten zevk alırım.

Atatürk bu sözünde, iletişimin hangi özelliği üzerinde durmuştur?

A) Sadece konuşma ile iletişimin gerçek-leşebileceği

B) Farklı düşünceler olsa da ilk söylene-nin doğru olduğu

C) Farklı görüşlere değer verilmesi ge-rektiği

D) Kişilerin, cinsiyetlerine göre farklı dü-şünebileceği

6. Ahmet’in, arkadaşları ile konuşurken göz-lerini sürekli kaçırdığı ve yüzlerine bak-madığı görülmüştür.

Buna göre Ahmet için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Karşısındakine saygı duyduğuB) Dikkatini, karşıdaki kişiye verdiğiC) Kişiler arası iletişimde sorunlar yaşa-

dığıD) Karşısındakinin düşüncelerini anlama-

ya çalıştığı

7. Anadolu Ajansınınhaberleri ve fotoğrafları

bütün araştırmacılariçin birinci eldenkaynak niteliğitaşımaktadır.

Muhabirin verdiği bu bilgi Anadolu Ajansı yayınlarının hangi özelliğini vurgulamaktadır?

A) Kamuoyu oluşturmaB) Doğru ve güvenilir olmaC) Hızlı olmaD) Devlet kontrolünde olma

8. İnsan Hakları Evrensel BildirgesiHerkes, düşünce ve ifade özgürlüğühakkına sahiptir. Bu hak, serbestçedüşünme, hangi yoldan ve nereden

olursa olsun bilgi ve görüş alma,araştırma ve yayma özgürlüğünü içerir.

Yukarıda verilen düşünceyi açıklama özgürlüğü;

I. Din ve vicdan hürriyeti,II. Basın özgürlüğü,III. Seçme ve seçilme hakkı,IV. Bilim ve sanat özgürlüğü

gibi hak ve hürriyetlerden hangileri ile doğrudan ilgilidir?

A) I ve III B) II ve IVC) II ve III D) I ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

15


Karikatürdekiiletişimşekliiçinnelerdüşünüyorsunuz?

Yazınız?

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

.................................................

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-6

1. Konferans salonunda topluluğa hitap eden bir konuşmacı varken dinleyiciler-den birçoğunun telefonları ile uğraştıkları görülmüştür.

Bu durum hakkında öncelikle aşağıda-ki yorumlardan hangisi yapılabilir?

A) Anlatılan konunun çok sıkıcı olduğuB) Konuşmanın çok uzun sürdüğüC) Konuşmacının iletişimde zorlandığıD) Dinleyicilerin teknolojiye hâkim olduk-

ları

2. Konuştuğumuz kişiyidinlemeli, mimiklerine

dikkat etmeliyiz.

Tanımadığımız biriylekonuşurken ön

yargılı olmalıyız.

Karşımızdakini empatikurarak dinlemeliyiz.

Karşımızdaki bizdenfarklı düşünse desaygı duymalıyız.

Pınar

Sıla

Erdem

Mert

Yukarıdaki hangi kişinin söylediği du-rum, olumlu iletişim kurmayı engeller?

A) Pınar B) SılaC) Mert D) Erdem

3. Tatlı dil,yılanı

deliğindençıkarır.

Yılmaz amcanın söylediği atasözünün anlamı düşünüldüğünde iletişim ile il-gili hangi özelliğin vurgulandığı söyle-nebilir?

A) Karşımızdaki kişiyi dinlemekB) Konuştuğumuz kişiye güler yüzlü dav-

ranmakC) Anlatan kişiyi empati kurarak dinlemekD) Karşımızdakini ön yargı ile dinlemek

4. I. Dinlerken vereceği cevabı düşünür.II. Konuşmacıyla göz teması kurar.III. Son sözü söylemek için çabalar.IV. Konuşmacının duygu ve düşüncelerini

anlamaya çalışır. Numaralandırılarak verilenlerden han-

gileri iyi bir dinleyicinin özellikleri ara-sında yer alır?

A) I ve II B) II ve IIIC) II ve IV D) I, III ve IV

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

16


Empati veya eşduyum, birbaşkasının duyguları, içindebulunduğudurumyadadav-ranışlarındaki motivasyonuanlamakve içselleştirmekde-mektir.

Kendiduygularını başkanes-nelere yansıtmak anlamındadakullanılır.Empatininzıtan-lamlısıantipatidir.

Notlarım

5. Teknolojik gelişmeler insanlar arasındaki haberleşmeyi kolaylaştırmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi ya-zılı basın olarak değerlendirilen kitle iletişim araçlarındandır?

A) B)

C) D)

6. I. insanları bilgilendirmesi,II. insanlar arasında etkileşimi sağlama-

sı,III. insanlar arasında haberleşmeyi kolay-

laştırması Numaralandırılarak verilenlerden han-

gileri kitle iletişim araçlarının sağladı-ğı faydalar arasında yer alır?

A) I ve II B) II ve IIIC) I ve III D) I, II ve III

7. Basın özgürlüğü bütün vatandaşların doğ-rudan öğrenebilme hakkının güvencesi-dir. Ancak kişilerin hak ve özgürlüklerini kısıtladığı veya zarar verdiği durumlarda basın özgürlüğü sınırlandırılabilir.

Buna göre, aşağıdaki yayınların han-gisinde kişilik haklarının ihlali sonucu bir sınırlandırmadan söz edilebilir?

A) Magazin programında ünlü iş adamı-nın gizli çekilmiş görüntülerinin veril-mesi

B) Ünlü futbolcunun ailesi ile birlikte evin-de yapılan röportajın yayınlanması

C) Ülkede sağlık kurumlarının yetersiz ol-duğuna dair haber yapılması

D) Okullardaki öğretmen açığı ile ilgili açık oturum düzenlenmesi

8. Millî Mücadele döneminde;

• Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı ile ilgili gö-rüşlerinin yayınlanması,

• Cumhuriyet yönetiminin halka tanıtılma-sı

gibi amaçları gerçekleştirmek için ile-tişim alanında yaşanan gelişme, aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açıl-ması

B) Gazetelerin yayınlanmaya başlanmasıC) Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu-

nun kurulmasıD) Ankara’nın başkent olarak ilan edilme-

si

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

17


İletişimi Olumsuz Etkileyen Faktörler:

• Konuşurkensözümüzünbirbaşkası tarafından ya daçevreetmenleriilekesilmesi

• Karşıtaraftakibilgieksikliği

• Olaylaraönyargı ileyakla-şılması

• Karşıtarafkaynaklı ilgiek-sikliği

• Emirvericicümlelerkurmak

• Tehditkarvesuçlayıcıibare-lerkullanmak

• Alayedilmesi

• Sıkargosözcükkullanımıvelakaptakılması

• Direktolaraksendiliileko-nuşmak

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-7

1. İnsanlar, çeşitli yollarla duygu, düşünce veya bilgilerini başkalarına aktararak ile-tişim kurarlar. İletişim kurarken de farklı yol ve yöntemler kullanırlar.

Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

A) YazarakB) KonuşarakC) Sınava katılarakD) Beden dilini kullanarak

2. Arkadaşlarla birlikte

televizyonda yayınlananhaberden sonra

düzenlediğimiz kampanyailçe genelinde güzel

sonuçlar verdi.

Murat Murat’ın sözünü ettiği bu durum aşağı-

dakilerden hangisine örnek oluşturur?

A) Küresel sorunların çözümünde daya-nışmanın önemine

B) İletişim araçlarının aile içi etkileşimi ar-tırdığına

C) Yazılı iletişim araçlarının görsel ileti-şim araçlarından daha etkili olduğuna

D) Kitle iletişim araçlarının kamuoyu oluş-turmasına

3. T.C. ANAYASASI

MADDE 28:Basın hürdür, sansür edilemez.Devlet, basın ve haber almahürriyetlerini sağlayacak tedbirler alır.

Buna göre aşağıdakilerden hangi-si Anayasa ile güvence altına alınan basın ve haber alma özgürlüğünü sağlayabilmek için devletin aldığı ted-birlerden biri değildir?

A) Basın yayın organlarının program içe-riklerini belirlemek

B) Kanunlar çıkarmakC) RTÜK gibi kurumlar oluşturmakD) Basın çalışanlarına çeşitli haklar sağ-

lamak

4. Dünya’da hiçbir ülkede olmadığı gibi ül-kemizde de sınırsız iletişim özgürlüğü yoktur. Kamu yararına bazı durumlarda sınırlandırma söz konusu olabilmektedir.

Buna göre;

I. devletin güvenliği,II. genel ahlakın korunması,III. suçun önlenmesi

gibi durumlardan hangileri iletişim öz-gürlüğünün sınırlandırılmasına neden olabilmektedir?

A) I ve II B) I ve IIIC) II ve III D) I, II ve IIIÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

18


İletişimi Olumlu Etkileyen Faktörler:

• Etkilibirşekildekarşıtarafıdinlemekvekarşıtarafındandabizidinlemesi

• Empatikurmak

• Hertürlüfarklılığasaygıdu-yulması

• Kendinidoğruifadeedenveanlatanbireyler

• Göz temasından kaçınma-mak

• Gülümsemek

• Karşıdaki kişiye dikkatinivererekiletişimkurmak

• Bizdilininetkinkullanımı

Notlarım

5. İletişimde kullanılan beden dili, karşıdaki kişinin hatalı davranış kalıbını değiştire-rek mesajın hatalı olduğunu, incitmeden yansıtma biçimidir. Bu dili kullanan kişinin neden o duyguyu yaşadığı anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur.

Buna göre aşağıdaki ifadelerin hangi-sinde olumlu bir iletişim dili kullanıl-mıştır?

A) Hayır sokağa çıkamazsın.Odana git!

B) Neden eve böyle geç kalıyorsun?Seni laf anlamaz!

C) Kes şunu!Çekiştirip durma kolumu!

D) Geç geldiniz.Merak ettim.

6. Bireyler arasındaki ilişkilerde yapılan bazı hatalar iletişime zarar verir.

Aşağıdakilerden hangisi, bu hatalar-dan biridir?

A) Öğüt vermeB) Göz teması kurmaC) Söylenenleri onaylamaD) Farklı düşünceleri dile getirme

7.

Görselde verilen kitle iletişim aracı ile ilgili olarak;

I. aile içi iletişimde önemli bir araç oldu-ğu,

II. Dünya’daki gelişmeleri hızlı bir şekilde geniş kitlelere duyurduğu,

III. küresel sorunların çözümüne katkı sağladığı,

IV. toplumun ahlakî yapısını koruduğu gibi özelliklerden hangileri söylenebi-

lir?

A) I ve II B) II ve IIIC) II ve IV D) I ve IV

8. Mustafa Kemal’in isteği doğrultusunda Kurtuluş Savaşı yıllarında halkın bilgi al-masını sağlamak ve kamuoyu oluşturmak için kurulmuştur.

Verilen bilgide kuruluş gerekçelerin-den bahsedilen bu kurum aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Türkiye Radyo ve Televizyon KurumuB) Radyo ve Televizyon Üst KuruluC) Ankara RadyosuD) Anadolu Ajansı

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

19


İletişim Nedir?

İletişimduygu,düşünceyadabilgilerin bireyler, gruplar vetoplumlararasındaaklagelebi-lecekhertürlüyolla(söz,yazı,görüntü,hareketlervb.)karşı-lıklıolarakaktarılmasıdır.

İletişimin ögeleri:

İletişimi açıklamak için altı temel öge kullanılır:

• Kaynak(Gönderici)

• Alıcı(Hedef)

• İleti(Mesaj)

• Bağlam(Ortam)

• Dönüt(Geribildirim)

• Kanal(Araç)

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-8

1. Dünya günümüzdeartık çok küçüldü.

Sosyal bilgiler öğretmeninin bu şekil-de düşünmesine yol açan durum aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Nüfusun hızla artmasıB) Küresel ısınmanın yaşanmasıC) İnsanların kültürlerinin değişmesiD) Kitle iletişim araçlarının gelişmesi

2. Kitle iletişim araçlarının sayısız faydaları bulunmaktadır. Bununla birlikte insanların kitle iletişim araçlarına aşırı bağlanması bazı sorunları da beraberinde getirmek-tedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu sorunlar-dan değildir?

A) Kültür alışverişiB) İletişim kopukluğuC) Çatışma ve kültürel yozlaşmaD) Hareketsiz yaşam tarzı

3. Her türlü yayın ve haberin devlet tarafın-dan kontrolü, bazı fikirlerin yazılıp yayın-lanmasının engellenmesine sansür denir.

Buna göre, sansür uygulanmasının aşağıdakilerden hangisini engellediği söylenemez?

A) Yerleşme ve seyahat özgürlüğüB) Haber alma özgürlüğüC) Fikir ve sanat özgürlüğüD) Basın özgürlüğü

4. Basın özgürlüğü,

farklı düşüncelerinçeşitli yollarla

insanlara ulaşmasınısağlar.

Buna göre muhabir, basın özgürlüğü-nün aşağıdakilerden hangisinin te-melini oluşturduğunu söylerse doğru olur?

A) Kamu güvenliğininB) Demokrasinin gelişmesininC) Ekonomik kalkınmanınD) Vicdan hürriyetinin

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

20


Sözlü İletişim:

Sözlüiletişimlerdilvedilöte-siolmaküzereikialtsınıfaay-rılmaktadır.İnsanlarınkarşılıklıkonuşmalarıvehattamektup-laşmaları“dilleiletişim”olarakkabuledilmektedir.Dille ileti-şimdekişilerürettikleribilgileribirbirlerine ileterekanlamlan-dırırlar.

Sözsüz İletişim:

Aynıortamdabirbirlerinialgı-layankişilerhiçkonuşmasalarbile bakışlarıyla, vücutlarınınduruşuyla,aralarındabıraktık-larımesafeylebirbirlerineme-sajyollarvesözsüzbiriletişimkurarlar.Bedendili,kişininyüzifadesi, jest ve mimikler vs.bunlardandır.

Notlarım

5. İletişim; bireylerin karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerini paylaşmasıdır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi başkalarıyla iyi iletişim kurmayı sağ-layan durumlardan biri değildir?

A) Empati kurmakB) Saygılı davranmakC) Ön yargılı davranmakD) Dikkatli dinlemek

6. Atatürk’ün; - Yurt gezilerine çıkması,- Anadolu Ajansının kurulmasını destek-

lemesi,- Hakimiyet-i Millîye gazetesinin yayın-

lanmasını sağlaması gibi tutumları, aşağıdakilerden hangi-

sine verdiği önemi göstermektedir?

A) İletişimin gelişmesineB) Nüfusun artmasınaC) Cumhuriyetin ilanınaD) Sanayinin gelişmesine

7. I. Kamuoyuoluşturmak

II. Hızlı ve doğrubilgi vermek

III. Demokrasiyigeliştirmek

IV. Taraflı yayınyapmak

Kitle iletişim araçlarınınsorumlulukları

Şemada, numaralandırılarak veri-lenlerden hangisi, kitle iletişim araç-larının sorumlulukları arasında yer almaz?


8. .............................................

Lakap takma Tehditetme

Argokonuşma

Küçükgörme

Sözükesme

Tabloda verilen özellikler dikkate alın-dığında en uygun başlık aşağıdakiler-den hangisi olmalıdır?

A) Basın Özgürlüğünü Sınırlandıran Ne-denler

B) Toplumdaki Bireylerin Kişilik Özellikle-ri

C) İletişimi Olumsuz Etkileyen FaktörlerD) İletişim Araçlarının Gelişmesiyle Orta-

ya Çıkan Durumlar

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

21


Medya Okuryazarlığı Nedir?

Medyaokuryazarlığı,kitle ile-tişimaraçlarıyoluylaeldeedi-nilen mesajları çözümleme,değerlendirme ve iletme ye-teneğidir. Günümüzde dahaçokmedyayı çözümleyebilmekonusu üzerinde durulmak-tadır.Medyaokuryazarlığı, iz-leyicininmedyailetilerinidoğruokumasıvekendiiletileriniüre-tebilmesiiçinkatkıdabulunur.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-9

1. İnsanlar arasında karşılıklı bilgi, duygu ve düşüncelerin paylaşılması iletişimi sağlar.

Bu yargıya göre aşağıdaki ifadelerden hangisinin insanlar arasında iletişimin gelişmesini sağlayan doğru bir tutum olduğu söylenemez?

A) Karşımızdakilerle konuşurken, emir cümleleri kullanmalıyız.

B) Konuşurken kendimizi tam ve doğru ifade etmeliyiz.

C) Her insanın farklı özellikleri olabilece-ğini kabul etmeliyiz.

D) İletişim kurmak istediğimiz kişiye karşı anlayışlı ve sabırlı olmalıyız.

2. Bireyler arasındaki ilişkilerde;

I. düzgün ve akıcı konuşma,II. seçilen sözcüklerin özenle belirlen-

mesi,III. beden dilinin göz ardı edilmesi,IV. göz temasından kaçınılması

durumlardan hangileri iletişimi olum-suz etkiler?

A) I ve II B) II ve IIIC) II ve IV D) III ve IV

3. Yapılan araştırmalar dikkatli dinlemenin insanlar arasında olumlu ilişkiler kurma-ya yardımcı en etkili iletişim olduğunu or-taya koymuştur.

Bu araştırma sonuçlarına göre aşağı-dakilerden hangisi insanlar arasında olumlu ilişkiler kurmayı zorlaştırır?

A) Son sözü söylemek için çabalamamakB) Dinlerken aynı zamanda başka işle

meşgul olmakC) Karşısındakini yargılamadan ve suçla-

madan dinlemekD) Konuşmacının duygu ve düşüncelerini

anlamaya çalışmak

4. Kızım Aslı,

derslerine hiççalışmıyorsun!

Annenin sen dili kullanarak kızıyla kur-maya çalıştığı iletişim için aşağıdaki-lerden hangisi söylenemez?

A) Yargılayıcı tavır belirtmektedir.B) Karşısındakini suçlar nitelik taşımak-

tadır.C) Kişiye karşı önyargılı davranılmakta-

dır.D) Bireyin kişiliği hedef alınmıştır.

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

22


Medyanın,iletilerivereklamla-rıçocuklarındikkatiniçekmekiçinyapmasıülkemizdeçocuk-lar için medya okuryazarlığı

eğitiminizorunluhalegetirmiş-tir.Çocuklarmedyaokuryazar-lığıhakkındanekadarbilgiyesahipolursamedyadagördü-ğüiletileriokumalarıvekendiiçlerinde eleştirmeleri de ko-layolacaktırbusebeple2006yılında Milli Eğitim Bakanlı-ğı tarafından seçmeli MedyaOkuryazarlığıdersiokutulma-yabaşlanılmıştır.

Notlarım

5. Basın yayın kuruluşları, bazen bilerek bazen de bilmeyerek yaptıkları yayınlar-da kişi ve kurumların zarar görmesine ne-den olur.

Bu durumda basın yayın kuruluşları çalışma ilkeleri doğrultusunda aşağı-dakilerden hangisini yapmak zorunda-dır?

A) Basın özgürlüğünü askıya aldığını bil-dirmek

B) Haber kaynağının kim olduğunu açık-lamak

C) Yayınladığı haberin doğruluğunu sa-vunmak

D) Yanlış bilgileri düzelterek, haksızlığa uğrayanların cevaplarını yayınlamak

6. Günümüzde hemen hemen bütün tele-vizyon kanallarında evlilik programlarının yayınlandığı görülmektedir. Ancak vatan-daşların Radyo Televizyon Üst Kurulu’na en çok bu programları şikayet ettikle-ri tespit edilmiştir. Bunun üzerine yetkili makamlar bu programların yeniden dü-zenlenmesi ya da yayından kaldırılması-nı gündemine almıştır.

Bu gelişmenin yaşanmasına yol açan gerekçe aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kamu güvenliğinin sağlanmasıB) Toplum sağlığının korunmasıC) Ülke bütünlüğünün sağlanmasıD) Genel ahlakın korunması

7. • Televizyonda çocukların gelişim özellik-lerine uygun yayınlar yapılmalıdır.

• Çocuklar, televizyon yayınlarının zararlı etkilerine karşı bilinçlendirilmelidir.

• Aileler çocuklarını zararlı yayınlara kar-şı korumalıdır.

Yukarıda verilen bilgilere dayanarak, aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapı-labilir?

A) Çocukların televizyon izlemesi yasak-lanmalıdır.

B) Televizyon yayınları çocukların fiziksel gelişimini engellemektedir.

C) Çocuklar, televizyondan olumsuz ola-rak etkilenebilmektedir.

D) Televizyonlarda genellikle çocuklar için zararlı yayınlar yer almaktadır.

8. “Söz gümüşse, sükût altındır.”

Verilen atasözü iletişim ile ilgili aşağı-daki hangi özelliğin önemini vurgula-maktadır?

A) Beden dilini kullanmanınB) İyi bir dinleyici olmanınC) Konuşmacının duygu ve düşüncelerini

anlamaya çalışmanınD) Karşıdaki kişi ile göz teması kurmanınÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

23


Felsefede Özgürlük Nedir?

Felsefi terminolojide birçokaçıdananlamlandırılır.1.Bağ-lı olmama; dışarıdan etkilen-memiş olma; engellenmemişolma; zorlanmamış olma. 2.Hertürlüdışetkidenbağımsızolarakinsanınkendiistencine,kendi yasasına, kendidüşün-cesine dayanarak karar ver-mesi (seçme özgürlüğü). 3.İnsanınkendi isteğiyleeylem-debulunabilmeolanağı; insa-nındıştanengellenmedenetkiyapabilmesi.

Notlarım

Birey ve Toplum

TEST-10

1. Çok gürültüyapıyorsunuz!

Ders anlatamıyorum.Siz benim yerimde

olsanız nasıl davranırdınız?

Buna göre, öğretmenin kullandığı ile-tişim dili aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sempati B) Ben dili C) Empati D) Sen dili

2. • Yüzünü konuşmacıya döner• Konuşmacının sözlerine dikkat eder• Konuşmacının sözünü keser• Konuşmacının duygularını önemser

Yukarıdakilerden kaç tanesi, iyi bir dinleyicinin davranışlarındandır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

3. Kitle iletişim araçları haberleşmeyi kolay-laştırmakta ve hızlı haber almamızı sağ-lamaktadır. Bu araçlar sayesinde bilgi alış verişi olmakta, kamuoyu oluşmakta ve çeşitli yardım kampanyaları geniş kit-lelerce paylaşılmaktadır. Televizyon, tele-fon, gazete ve internet en çok kullanılan iletişim araçlarındandır.

Yukarıdaki parçaya göre aşağıdaki çı-karımlardan hangisi yapılamaz?

A) Kitle iletişim araçları bilgi paylaşımın-da büyük öneme sahiptir.

B) Sürekli sosyal medyayı kullanan kişi-ler, derslerinde çok başarılı olur.

C) Kitle iletişim araçları görsel, işitsel ya da her iki özelliği birlikte taşıyabilir.

D) Kitle iletişim araçları, geniş alanlarda etkili olur.

4. I. Doğru bilgialma hakkı

III. Seyahat veyerleşme hakkı

II. Düşünceyiaçıklamaözgürlüğü

IV. Kitleiletişim

özgürlüğü

Yukarıdaki anayasal hak ve özgürlük-lerden hangisi iletişim kapsamında değerlendirilemez?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

24


Hak kavramı; sözlükte, ada-letin ve hukukun gerektirdiğiveyabirineayırdığışey,kazançgibianlamlaragelir.Bukavra-mın özü, bir şeyi yapabilmeyetkisidir.Ancakkişi,buyet-kisinikullanıpkullanmamaktaserbesttir.

Buna göre özgürlük; insa-nın doğuştan sahip olduğu,vazgeçilmesi ve devredilmesimümkünolmayanhaklarıkul-lanabilmesidir.Her insan;öz-gürlüğünedayanarakpekçokfaaliyette bulunabilir. Ancakkişibaşkalarınındaözgürlükleriolduğunuaslaunutmamalıdır.Diğerinsanlarınözgürlüğününbaşladığıyerdekendiözgürlü-ğününsınırlanacağınıveyabi-teceğinibilmelidir.

Notlarım

5. I. Karşısındaki kişiye saygı duyması II. Sakin bir tavırla karşısındakini dinle-

mesi III. Karşısındaki kişi ile göz teması kur-

ması IV. Çok yüksek sesle konuşması

Olumlu bir iletişim kurmak isteyen ki-şiler, yukarıdaki tutum ve davranışla-rın hangisinden kaçınmalıdır?


6. Kısa zamanda çok sayıda kişiye ula-şan haberleşme araçlarına kitle ileti-şim araçları denir. Aşağıdakilerden hangisi hem görsel hem de işitsel kit-le iletişim araçlarından biridir?

A) B)

C) D)Televizyon Radyo

Gazete Dergi

7. I.

II.

III.

Ülkemizde kitle iletişim ile ilgili ku-rulan bu kurumların kuruluş sırasına göre kronolojik sıralaması aşağıdaki-lerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) I, II, III B) I, III, II C) II, I, III D) III, II, I

8. Ben dili; “benle’’ başlar veya “benle’’ bi-ter. Bireyin duygularını ve düşüncelerini ortaya koyar.

Buna göre, aşağıdaki cümlelerden hangisinde ben dili kullanılmıştır?

A) Geç kalınca merak ettim.B) Her zaman geç kalıyorsun.C) Neden geç kaldın?D) Bir daha sakın geç kalma!

ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

25


Özgürlük kavramı hakkında neler düşünüyorsunuz, yazar mısınız?

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

.......................................

Birey ve Toplum

TEST-11

1. Telsiz-TelgrafHakkındaKanun

AnadoluAjansı

İradeimillîyegazetesi

Kavram şemasında verilenlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisi ola-maz?

A) Atatürk’ün öncülüğünde gerçekleşme-si

B) İletişim alanında gelişme sağlamalarıC) Aynı yıl içerisinde faaliyete geçmesiD) Milli Mücadeleye katkı sağlamaları

2. Anayasamızda yer alan bazı hak ve öz-gürlükler aşağıda sıralanmıştır;• Kitle iletişim özgürlüğü• Düşünceyi açıklama özgürlüğü• Doğru bilgi alma hakkı

Bu hak ve özgürlükler aşağıdakilerden hangisiyle daha çok ilgilidir?

A) Milli egemenlikleB) İnsan hak ve özgürlükleriyleC) Aile hayatının korunmasıylaD) Konut dokunulmazlığıyla

3. I. Ceride-iHavadis

III.Hakimiyetimillîye

II. Ceride-iResmiye

IV. İradeimillîye

Yukarıdakilerden hangisi Atatürk ön-cülüğünde kurulan kitle iletişim araç-larından biri değildir?


4. I. Biri sizinle konuşurken işinizle meşgul olmalısınız.

II. Konuşurken karşınızdaki kişiye daima iltifat etmelisiniz.

III. Ne zaman susmak gerektiğini bilme-lisiniz.

IV. Görüşlerinizi başkalarına zorla kabul ettirmeye çalışmalısınız.

Yukarıdakilerden hangisi iletişim ku-rarken dikkat edilmesi gereken ilkeler-den biridir?


ÖRNEKTİR • M

UBA YAYINLARI

26


Özgürlük Kavramını Pekiştirelim…

“Havaya atılan bir taş düşü-nebilseydikendi isteğiyleyeredüştüğünüsanırdı.“

BaruchSpinoza

“Özgürlüğünbiranlamıvarsabu, insanlaraduymakisteme-diklerinisöylemehakkıdır.”

GeorgeOrwell

“İnsanınözgürlüğü;istediğiherşeyiyapabilmesindedeğil,iste-mediğihiçbirşeyiyapmakzo-rundaolmamasındadır.”

J.J.Rousseau

“Özgürlük olmayan ülkedeölüm,yıkılışvardır.Her ilerle-menin,kurtuluşunanasıözgür-lüktür.”

M.K.Atatürk

“Aşırıözgürlük,gerekdevlettevegereksebireylerdeköleliğedönüşür.”

Eflatun

5. Sizce bir medya

çalışanının haberyaparken hangikonuya dikkat

etmesi gerekmez?

Muhabirin karşısındaki konuşmacı, yukarıdaki soruya hangi cevabı ver-melidir?

A) İnsan hak ve özgürlüklerini korumakB) Şahsi çıkarlarını gözetmekC) Farklı fikirlere saygılı olmak D) Haberi doğru aktarmak

6. “Basın hürdür, sansür edilemez. Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağla-yacak tedbirleri alır.”

Bu anayasa maddesi aşağıdakilerden hangisiyle doğrudan ilişkilidir?

A) Düşünce ve ifade özgürlüğü B) Çalışma hakkı C) Eğitim hakkı D) Din ve vicdan özgürlüğü

7.

Benim gazetem.

Atatürk’ün Millî Mücadele’nin yayın organlarından biri olan bu gazetenin çıkarılmasına hangi kongrede karar verilmiştir?

A) Erzurum B) Sivas C) Amasya D) Balıkesir

8. I. Ankara Radyosu’nun yayına başlama-sı

II. Anadolu Ajansı’nın kurulmasıIII. Türk Dil Kurumu’nun kurulması

Yukarıdaki gelişmelerin kronolojik sı-ralaması, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) I, II, III B) I, III, II C) II, I, III D) III, II, IÖRNEKTİR

• MUBA YAYIN

LARI

UBA AINAI...5 ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM Sosyal medyanın olumlu etkileri nelerdir? • Sosyal...

Documents

Transcript of UBA AINAI...5 ÜNİTE 1: BİREY VE TOPLUM Sosyal medyanın olumlu etkileri nelerdir? • Sosyal...