U.a.para sistemi final

ULUSLARARASI PARA SİSTEMİTarihçe, İşleyiş, Teoriler

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

09.03.2015

Sunumun Kapsamı- Para’nın Tarihçesi

- Uluslararası Parasal Sistemin Gelişimi- Altın Para Standartı- Bretton Woods Sistemi- B.W. Sonrası

Ebru Güven

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

- B.W. Sonrası- Günümüz Kur Sistemleri

- Uluslararası Piyasalar- Sınıflaması - Döviz Piyasaları

- Kullanım Amaçları - İlgili Teoriler

- Para ve Sermaye Piyasaları

Nevra Tütüncü

İnsanoğlu tarih öncesi çağlardan beri alışverişini gerçekleştirmek

için para yerine çeşitli araçlar kullanmıştır.

İlk olarak kullanılan düzenli para sistemi ‘Altın Standardı’dır.

Paranın Tarihçesi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Bu sistem 1870’lerden 1.Dünya Savaşının başlamasına kadar

‘altın çağı’nı yaşamıştır.

Bu sistemde her ülkenin parası belirli bir saflıkta, belirli bir

ağırlıkta saf altın cinsinden tanımlanmıştır.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu

Altın standardı evrensel bir sistemdir. Her ülke parasını altınlatanımladığından, ülkeler parasını kapsadıkları altın miktarlarınagöre otomatik biçimde birbirine bağlamış oluyordu.

1.Dünya Savaşının başlarında koşulların ağır olması nedeniyle,

U.A. Parasal Sistemin GelişimiAltın Para Standartı

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

1.Dünya Savaşının başlarında koşulların ağır olması nedeniyle,ülkeler altın rezervlerini korumak için paralarının altınadönüştürülmesine son verdi.

1.Dünya Savaşından 1929 ‘Büyük Ekonomik Bunalım’ a kadarekonomik denge ülkeler açısından kurulamamış ve denge fiyatdüzeylerine ulaşılamamıştır.

Kaynak: Uluslararası Finansman-Teori ve Uygulama/Prof.Dr.M.İlker Parasız

Tüm bu belirsizlik dönemlerinde altın fiyatları yükseldiği için, 1929ekonomik bunalımı sırasında altın talebi birden yükselmiş vebunu üzerine özellikle endüstrileşmiş ülkeler birer birerparalarının konvertibiletelerini askıya almışlardır.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiAltın Para Standartı

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

paralarının konvertibiletelerini askıya almışlardır.

Bu sebeple gerek ülkenin içinde gerekse dışında altın bir değişimaracı olmaktan çıkmıştır.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.M.İlker Parasız

2. Dünya Savaşı sonrası ülkeler uluslararası işbirliğidönemine girmişlerdir. 2 savaş arası dönemin güçlüklerikarşısında ülkeler, uluslararası ticareti serbestleştirerek vemali alımları düzenleyecek bir sisteme şiddetle ihtiyaçduymuşlardır.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiBretton Woods Sistemi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

duymuşlardır.

Bu nedenle uluslararası para sistemi yaratmak üzere, dahasavaş sona ermeden Amerika’da Bretton Woods kentinde birdizi konferans düzenlenmiştir.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu-Uluslararası Finans/Prof.Dr.M.İlker Parasız

Bretton Wood sisteminin amacı, kısa dönemli dalgalanmalarkarşısında sabit kurun korunabilmesini sağlayacak ve temelödemeler bilançosu dengesizliklerini tedavi edecek yenipariteleri tanımlamaktır.


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Sistem önceleri göreceli olarak iyiydi. 1950 lerin başlarınagelindiğinde dünyada ‘dolar kıtlığı’ dönemi yaşandı.Amerika’nın dış ödeme sorunları giderek büyümesi sonucundadolara olan güven azaldı.

Kaynak: Uluslararası Finans/Prof.Dr.Halil Seyidoğlu-Uluslararası Finans Teori ve Uygulama/Prof.Dr.M.İlker Parasız

1960 larda spekülatörler, dolar rezervlerinin ABD’nin altınstoklarını aştığını görerek dolardan kaçıp altına hücum ettiler.

Spekülasyonların önü kesilmeyip devam etmesi üzerine 1973Mart başında ülkeler paralarını sabit kurdan birbirinin ulusal


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Mart başında ülkeler paralarını sabit kurdan birbirinin ulusalparalarına bağlıyor ve dolar karşısında dalgalanmayabırakıyorlardı.

Böylece 1946 yılında uygulanmaya başlanan sabit kurlu BrettonWoods yıkılmış oldu. Sistemin yıkılmasıyla birlikte halen içindebulunduğumuz yeni döneme geçilmiş oldu.


Avrupa Para Sistemi

Avrupa ülkeleri arasında parasal birlik yolunda yapılan önemli bir ilerlemedir. Sistemin özellikleri şöyledir:

U.A. Parasal Sistemin GelişimiB.W. Sonrası – Euro Cephesi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

- Ulusal para ile ECU arasındaki sabit fiyata merkezi kur adı verildi.

- Her ülkenin ulusal parası ECU etrafında en fazla %2,25 oranında dalgalanabiliyordu. 1992 Eylül ayından sonra sistem ciddi baskılar altına girdi ve yaşanan döviz krizinden sonra dalgalanma oranı %15 e çıkarıldı.


Avrupa Merkez Bankası Euro Bölgesini oluşturan ülkelerin parapolitikasını yöneten kuruluştur.

1998 yılında Amsterdam anlaşmasıyla kurulmuştur.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiB.W. Sonrası – Euro Cephesi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Merkezi Frankfurt’tadır.

En temel görevi fiyat istikrarını sağlamaktır.

Euro Bölgesi Merkez Bankasının eurobont çıkartma konusundayetkilendirir.


Sabit Kur Sistemi

En eski sabit kur sistemidir. İlk uygulaması altın standardında görülmüştür.

U.A. Parasal Sistemin GelişimiGünümüz Kur Sistemleri

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Sabit kur sisteminde döviz kurlarının istikrarı Merkez Bankasının döviz piyasasına alıcı ve satıcı olarak müdahalesiyle sağlanır.

Bu nedenle Merkez Bankasının elinde yeterli miktarda altın ve döviz stoğunun olması gerekir.


Serbest Değişken Kur Sistemi

En açık ifadeyle bu sistemde döviz piyasaları üzerinde hiçbirhükümet müdahalesi yoktur.


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Döviz kurları tamamen piyasadaki döviz arz ve talebine göreoluşur.


Karma Kur Sistemi

Sabit ve değişken kur sisteminin aşırı açlarda olduğunusavunan ülkeler bu iki sistemden birini ya da diğerinibenimsemek yerine daha çok karma uygulamalar diye


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

benimsemek yerine daha çok karma uygulamalar diyeadlandırılabilecek yöntemler uygulamayı seçmişlerdir.

Başka bir ifadeyle ülkeler her iki sistemin olumlu yönlerini alıp,olumsuz yönlerini dışarıda bırakarak özel sistemleroluşturmuşlardır.


Sunumun Kapsamı- Para’nın Tarihçesi

- Uluslararası Parasal Sistemin Gelişimi- Altın Para Standartı- Bretton Woods Sistemi- B.W. Sonrası

Ebru Güven

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

- B.W. Sonrası- Günümüz Kur Sitemleri

- Uluslararası Piyasalar- Sınıflaması - Döviz Piyasaları

- Kullanım Amaçları - İlgili Teoriler

- Para ve Sermaye Piyasaları

Nevra Tütüncü

Reel PiyasalarMal + Hizmet

Hareketi

Uluslararası PiyasalarSınıflama

Mali Piyasalar Emek Piyasası

Para Hareketiİşgücü Hareketi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

( Dış Ticaret *)Para

Piyasaları

Sermaye

Piyasaları

Serbest Dolaşım

“Küreselleşme”

GÜMRÜK BİRLİKLERİ

GATT

WTO

GATS

ECB

WB, IMF

OECD

ILO

Kaynak: Uluslar arası Ekonomi, Prof Dr. S. Rıdvan KARLUK, Beta Yayınları, Eylül 2003., İçindekiler* Vadeli Piyasalar hariç tutulmuştur.

Uluslararası PiyasalarMali Piyasalar – İşlevleri

Ödeme Yatırım & Kredi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Rıdvan Karluk, Uluslararası Ekonomi, Beta, 2003 – Prof Dr. İlker Parasız,Para Banka ve Finansal Piyasalar, Ezgi, 2009

Mal + Hizmet

Bedeli

( İhtiyaç Amaçlı)

DÖVİZ

PİYASALARI

Portföy Yatırımı

( Spekülatif Amaçlı )

Sermaye Yatırımı

&

Kredi Sağlama

PARA &

SERMAYE

PİYASALARI

Uluslararası PiyasalarMali Piyasalar – Döviz Piyasası

Döviz Piyasalarındaki işlem amaçları:

- İhtiyaç

- Korunma (hedging)

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

- Korunma (hedging)

- Spekülasyon

Bu işlemlerin ;

- spot (anlık) ve

- vadeli piyasalarda yapılması mümkündür.


İhtiyaç amaçlı kullanım:

Dış ticaret ödemeleri, kişisel harcamalar vb.

Spot piyasalar…

Hedging amaçlı kullanım:

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: http://www.ekodialog.com/Konular/hedging-nedir.html

Hedging amaçlı kullanım:

Gelecekteki kur riski ve fiyat hareketlerinden korunmak

Vadeli piyasalar

Spekülatif amaçlı kullanım:

Piyasa fırsatlarını değerlendirerek paradan para kazanmak

Spot ve Vadeli piyasalar


İhtiyaç

Kişisel

Harcamalar

Banka Döviz

Bürosu

Reel Talep

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonu Quantum Endowment , Henge fonlarının 2013 yılı Getirilerinin %70’i hisse senedi yatırımlarından oldu.

Hedging

Spekülatif

İthalat

İhracatçılarÜreticiler Organize Tezgahüstü

Spekülatif Talep

*Diğer

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasalarında Arbitraj

Arbitraj: Bir ekonomik varlığın aynı andaki fiyat farklarından

yararlanarak risk üstlenilmeden elde edilen kazançtır. Düşük

fiyattan alış, yüksek fiyattan satış yapılır.

2 Uçlu Arbitraj (Yer Arbitrajı) : Kurun, aynı anda, farklı

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.142-149

2 Uçlu Arbitraj (Yer Arbitrajı) : Kurun, aynı anda, farklı piyasalardaki fiyat farkından kar elde etme

Alış-satış Kuru Arbitrajı: Kurun, aynı anda, farklı piyasalardaki alış-satış marjındaki farkla kar elde etme

3 Uçlu Arbitraj (Çapraz Kur Arbitrajı) : Aynı piyasa içinde, bir yabancı paranın çapraz kuru ile dolaysız kuru arasındaki farktan kar etme

Uluslararası PiyasalarDöviz Arbitrajı - Örnek

- 2 Uçlu Arbitraj:İstanbul: 1$=2.10 TL, New York: 1$=2.25 TL

İstanbul’dan $ alıp, New York’ta satılır.

- Alış Satış Kuru Arbitrajı:

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e., sf.142-145

- Alış Satış Kuru Arbitrajı:İstanbul: 1$=2.10 TL-2.20 TL, New York: 1$=2.25 TL-2,35 TL

İst’da $ alış, New York satış (veya tersi)

- 3 Uçlu Arbitraj (Çapraz Kur Arbitrajı):1€ = 2.00 $, 1€=2.50 TL, 1$=1 TL,

$ dolaysız TL kuru, çapraz kuruna göre ucuz. (0.25 TL)

TL $’a, $ €’a, € TL’ye dönülür.

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasalarında Spekülasyon

Spekülasyon: Döviz, menkul kıymet veya başka bir ekonomik

varlığın gelecekteki fiyatı hakkında tahmine dayanarak, ilerde kar

sağlamak için, bugünden yapılan alım veya satım işlemidir.

Risk taşır, arbitraj ile karıştırılmamalıdır.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.148

Risk taşır, arbitraj ile karıştırılmamalıdır.

Hem spot hem de vadeli piyasada yapılabilir.

Uluslararası PiyasalarDöviz Spekülasyonu - Örnek

Senaryo:

Spekülatör A, 30 gün içinde $’ın TL’ye göre %20 değer

kazanacağını tahmin etmektedir. (01.03.2015)

İki şey yapabilir:

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslar arası Firnans, sf.148

İki şey yapabilir:

a) Spot piyasada $ alır (01.03.2015) 30 gün sonra satar.

b) Vadeli piyasada 30 gün sonrası (01.04.2015) $ alım kontratı alır (uzun-fazla pozisyon)

Spekülatörler; arbitrajcılardan farklı olarak, spot piyasalardan çok

vadeli piyasalarda kaldıraç oranlı hareket etmeyi yeğler.

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasaları – Temel Parite Koşulları

Döviz piyasaların serbest işleyişinin engellendiği durumlarda;

değişkenler arasında gerçekleşmesi beklenen ilişkilere parite

denir.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Uluslararası Finans, Güzem Can, 2013, sf 155.

Buna göre; uluslararası finansı etkileyen değişkenler ve herbiriyle

ilgili geliştirilen teoriler, 3 tanedir.

Enflasyon

Kur

Faiz

Satınalma Gücü Paritesi

Fisher Etkisi

FaizTeorisi

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri - SGP

Satınalma Gücü Paritesi; ilk kez 1918 yılında İsveçli iktisatçı

Gustav Gassel tarafından 1DS sonrası Altın Para Standartı’na

dönme arayışları sırasında, ulusal paraların hangi pariteden

çevrileyeceğini hesaplamak üzere ortaya konuldu. (savaşın eflasyon etkisi)

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.157-164

Teori özetle; bir yabancı ülke parası ile yerel para arasındaki

döviz kurunun, iki ülkedeki enflasyon oranları ile paralel olduğunu

savunmaktadır. (nedensellik ilişkisi kurmayınız)

Spot kur = Yurt içi fiyat endeksi / Yurtdışı Fiyat Endeksi

(Mutlak)

Kur Değişimi = Y.içi fiyat endeksi – Y.dışı Fiyat Endeksi

(Nisbi)

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri - SGP

Parite Doğrusu’nun;

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.157-164S1 = Spot Kur, S0 = Başlangıç Kuru, Pd = Yurtiçi Fiyat Endeksi, Pf = Yurtdışı Fiyat Endeksi

Altında, yerel para aşırı

değerli olduğundan

ithalat

Üstünde ise, eksik değerli

olduğundan ihracat

caziptir.

Göreceli Satınalma Gücü Paritesi

( S1-S0 ) / S0 = Pd - Pf

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri – Faiz Paritesi

Faiz Paritesi Teorisi; kısa süreli uluslar arası para piyasaları

arasındaki arbitraj faaliyetlerinin bir sonucudur. Mali fonlar, -aynı

risk düzeyindeki mali araçlar arasında – faiz oranının yüksek olduğu

ülkeye gitme eğilimindedir.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.171-177

Teori; yatırım yapılan ülkedeki faiz getirisi ile, bu işlemden doğan kur

riskini gidermek üzere, vadeli döviz piyasasındaki hedging işlemine

konu iskonto priminin ilişkisini açıklar.

Buna göre; yatırım yapılan ülkedeki faiz getirisinin, yatırım yapılan

ülke parasının bu yerel para karşısındaki iskonto priminin

üstünde olması halinde, fon bu ülkede kalacaktır. (ve tersi)

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri - Faiz Paritesi


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Faiz Paritesi Teorisi

Altında, yerel faiz oranı

vadeli iskontodan yüksek

olduğundan fon, ana ülkede

Üstünde ise, iskonto primi

faizden yüksek olduğundan

yurtdışında değerlendirilir.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.175İ = faiz oranı, F = vadeli kur, S = spot kur

iTR – iUS = ( F-S ) / S

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri - Fisher Etkisi

Faiz oranı ve enflasyon arasındaki ilişkiyi tespitte öncü çalışmalar

yapan ABDli iktisatçı Irvin Fisher’den ismini alan teori; Yurtiçi ve

Genelleştirilmiş Fisher Etkisi olmak üzere 2’ye ayrılır.

- Her ülkedeki

nominal faiz (i) = reel faiz (a) + beklenen enflasyon (p)

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

nominal faiz (i) = reel faiz (a) + beklenen enflasyon (p) (Yurtiçi Fisher Etkisi)

.

- İki ülke arasındaki nominal faiz farkı, beklenen enflasyon farkına

eşittir. İTR – iUS = pTR – pUS (Genelleştirilmiş Fisher Etkisi) *

Buna göre; beklenen enflasyon oranı yüksek olan ülkedeki nominal

faiz oranı, iki ülke arasındaki beklenen enflasyon oranı farkı kadar

yüksek olacaktır.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.183-187Yapılan çalışmalar, teorinin daha çok kısa süreli sabit getirili yatırım araçlarında geçerli olduğunu göstermektedir.

Uluslararası PiyasalarDöviz Piyasası Teorileri - Faiz Paritesi


Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Fisher Etkisi

Altında, ülkedeki faiz oranı

farkı, enflasyon farkının

üstünde olduğundan fon,

ana ülkede

Üstünde ise, tersi olduğundan

yurtdışında değerlendirilir.

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf.175İ = nominal faiz oranı , p =enflasyon oranı

İTR – iUS = pTR - pUS

Uluslararası PiyasalarMali Piyasalar – İşlevleri

Ödeme Yatırım & Kredi

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: Prof Dr. Rıdvan Karluk, Uluslararası Ekonomi, Beta, 2003 – Prof Dr. İlker Parasız,Para Banka ve Finansal Piyasalar, Ezgi, 2009

Mal + Hizmet

Bedeli

( İhtiyaç Amaçlı)

DÖVİZ

PİYASALARI

Portföy Yatırımı

( Spekülatif Amaçlı )

Sermaye Yatırımı

&

Kredi Sağlama

PARA &

SERMAYE

PİYASALARI

Uluslararası PiyasalarPara ve Sermaye Piyasaları

Yurtiçi

PiyasalarYurtdışı Piyasalar

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

-Para (kısa)

-Sermaye (uzun)

-Altın

-Döviz

-Swap

-Opsiyon

-Vadeli Teslim

vb

Bir

inc

il

İkin

cil

Yurtiçi Yerleşik Taraflardan biri yurtdışı yerleşik veya fon kaynağı y.dışı

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 334-390

KISA:

-Eurodolar/para(Eurocurrency)

-Euroborçsenetleri

(Euro commercial paper)

UZUN:

-Eurotahvil(Eurobond)

-Eurohisse senedi(Euroquity)

-Yatırım ve

Kalkınma Kredileri

Uluslararası PiyasalarPara Piyasaları

Kısa vadeli uluslararası yatırım ve finansman (kredi) olanağı sağlayan bu piyasa;

-Eurodolar (europara) ve

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

-Eurodolar (europara) ve -Euroborç senedinden oluşmaktadır.


Uluslararası PiyasalarEurodolar/Europara (Eurocurrency)

Bir büyük ülkenin parasıyla ilgili, o parayı çıkartan ülke dışındakibankalarda mevduat ve kredi işlemleri yapılmasıyla oluşanpiyasadır.

Terimin başındaki “euro” eki, piyasanın ana ülke dışında oluşunu

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Terimin başındaki “euro” eki, piyasanın ana ülke dışında oluşunuifade eder. Bu işlemleri yapan bankalara “eurobank” denilir.

Europara piyasası, 2DS sonrası ABD’nin yükselişiyle, Avrupa’nınkendini Amerikan sermayesi ile onarması sonucu doğmuştur.(1960 başlarında Londra’daki $ kredi ve mevduatlar)

Günümüzde; Avrupa kıtası dışında başlıca europara piyasalarıBahamalar, Singapur ve Bahreyn’dedir. Zamanla başka parabirimleri dahil olduysa da, hala en güşlüsü $’dır.


Uluslararası PiyasalarEurodolar/Europara (Eurocurrency)

Aktörleri; ticari bankalar, çok uluslu şirketler ve devletlerdir.

Bankalararasında işlem yapılan piyasasına “eurodolar interbankı”denir.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Döviz piyasalarından tamamen ayrı olmakla birlikte, pratikte yakınbir işleyişleri vardır.

Faizler; LIBOR+spread şeklinde belirlenir. 6 ayda bir güncellenir.

Vadeler 3-10 yıl (ağılıklı 5 yıl)’dır.

Para’nın ana ülkesindeki oranlarla, arbitraj imkanı doğurur.


Uluslararası PiyasalarEuroborç Senetleri (Eurocommercial paper)

Euronet de denilen euro borç senetleri; europara piyasalarındandoğrudan kısa ve orta vadeli fon sağlamak üzere, işletmelertarafından çıkarılan borçlanma araçlarıdır.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

İki ana türe ayrılabilir :

- Taahhütlü kolaylıklar (underwritten facilities)

- Taahhütsüz kolaylıklar (nonunderwritten facilities)

Kaynak: Prof Dr. Halil Seyidoğlu, a.g.e. Sf. 355

Uluslararası PiyasalarSermaye Piyasaları

Uzun vadeli uluslararası yatırım ve finansman (kredi)olanağı sağlayan bu piyasa;

-Uluslararası tahviller ve

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

-Uluslararası tahviller ve-Yatırım Kredilerinden oluşmaktadır.


Uluslararası PiyasalarUluslararası Tahviller

Bir özel şirket veya hükümet kuruluşu tarafından, borçlananülkenin para birimi dışındaki ulusal paralarla, ülke dışında satışasunulan tahvillerle finansman sağlama yöntemidir.

Uluslararası tahviller 2 bölüme ayrılır:

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Uluslararası tahviller 2 bölüme ayrılır:

- Yabancı tahviller- Eurotahviller


Uluslararası PiyasalarYabancı Tahviller (Foreign bonds)

Özel şirket, hükümet veya kamu kuruluşu tarafından, yabancı bir piyasadan fon sağlamak amacıyla, o ülke parasıyla, o ülke yasalarına göre çıkartılan uzun vadeli borçlanma araçlarıdır.

Bir tahvilin yurtiçi veya yabancı olma özelliği, pazarlandığı ülke

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Bir tahvilin yurtiçi veya yabancı olma özelliği, pazarlandığı ülke piyasasına göre onu ihraç edenin ülke kimliğinden kaynaklanır.

Örneğin; bir Türk firmasının SPK kurallarına göre TL cinsinden çıkartıp Türkiye’de satışa sunduğu tahviller yerli; İsviçre frangı cinsinden o ülke mevzuatına uygun olarak çıkartıp o ülkede satışa sunduğu tahviller yabancıdır.

En önemli yabancı tahvil piyasaları; ABD ve İsviçre, takiben de Japonya ve Lüksemburg’dur.


Uluslararası PiyasalarEurotahvil (Eurobond)

Europara piyasalarının uzun vadeli karşılığıdır.

Bir yabancı ulusal paraya bağlı olarak çıkartılan tahvillerin, o paranın ait olduğu ülke dışındaki piyasalarda pazarlanmasıdır.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Çeşitli ülkelerde faaliyet gösteren yatırım bankaları ve mali kurumların oluşturduğu bir sendikasyon altında çıkarılır ve aynı anda birden fazla ülkede satışa sunulur.

“euro” eki, tahvilin, ait olduğu ülke dışında satışını ifade eder.

Örneğin; TR’nin $’a bağlı olarak çıkartıp bir sendikasyon kanalıyla Tokya, Londra, Eurobölgesinde satışa sunduğu tahviller.


Uluslararası PiyasalarEurotahvil (Eurobond) - Oranlar

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .Kaynak: http://tr.investing.com/rates-bonds/world-government-bonds

Uluslararası PiyasalarEurotahvil (Eurobond)

Oranlar Neden Farklı ?

Eurotahviller genelde bilinirlik ve kredibilitesi yüksek çok uluslu şirketler, hükümetler ve uluslararası kuruluşlar tarafından çıkartıldığından, kredi derecelendirmeye ihtiyaç duyulmuyordu.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Ancak piyasalar genişledikçe, daha az bilinen ve kredibilitesi daha düşük kuruluşlar da yer almaya başladı.

Bu nedenle; uluslar arası yatırımcıların kredi notu talebi doğdu.

Halihazırda pazarın %95’ini elinde bulunduran 3 kredi kuruluşu:S&P (%40), Moody’s (%40), Fitch Group (%15)


ABD LONDRA,NY

Uluslararası PiyasalarKalkınma Bankası Kredileri

Kalkınma bankaları (development banks), az gelişmiş bir ülke veya bölgenin gelişmesine katkı sağlamak için kurulur ve sermayeleri genellikle hükümetlerce karşılanır.

Daha çok; yol, baraj, elektrik, haberleşme gibi ülkenin kalkınması için gerekli olan ve özel kesimin karlı bulmadığı alt yapı projelerini

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

için gerekli olan ve özel kesimin karlı bulmadığı alt yapı projelerini finanse eder.

3 tip yatırım bankası vardır:- Global (Dünya Bankası)

- Bölgesel(Avrupa Yatırım Bankası, İslam Kalkınma Bankası Asya Kalkınma Bankası, Afrika Kalkınma Bankası, Amerika Kıtası Kalkınma Bankası, Karayipler Kalkınma Bankası, D.Afrika Kalkınma Bankası, Avp İmar ve Kalkınma Bankası ve çok sayıda fon: Suudi Kalkınma Fonu, Kuveyt Fonu, IFAD vb)

- Ülkesel (TSKB, Sınai Yatırım ve Kredi Bankası, Devlet Kalkınma Bankası)


Uluslararası PiyasalarProje Finansmanı

Daha çok büyük hacimli, uzun vadeli yatırım projelerinin finansmanında kullanılır.

Örneğin; Fransa ve İngiltere’yi birleştiren Kanal Tüneli (16 mia $)

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Fransa ve İngiltere’yi birleştiren Kanal Tüneli (16 mia $)Iridium küresel uydu projesi (5 mia $)Venezuela petrol ve doğalgaz rafineri projesi-SINCOR (4 mia $)

Bu finansman yönteminde; fon sağlayıcıların borçlarının geri ödemesi ve hisse yatırımcılarının getirileri, projenin yaratacağı nakit akımdan karşılanır. Ödünç vericilerin ana şirket ve sponsorlara başvurma hakkı, yasal olarak yoktur.


Uluslararası PiyasalarYap-İşlet-Devret

Bu finansman yönteminde, özel kesimin doğrudan katılımı ve yabancı sermaye katkısı hedeflenir.

Proje finansman modelinin özel bir şeklidir.

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

Santral, baraj, havaalanı, metro, karayolu yapımında kullanılır.

Yatırım bankaları ve diğer kuruluşlardan oluşan konsorsiyum, yatırımın tamamlanması sonrasındaki işletme sürecini yönetir. (Yerli bir şirketle joint venture şeklinde)

Bu modelde; yatırımın ev sahipliğini yapan ülke hükümeti, döviz üzerinden hizmet alım taahhüdünde bulunur.

Belirlenen süre sonunda, proje ev sahibi devlete bedelsiz devredilir.


Kaynakça

Kitap:

Para Banka ve Finansal Piyasalar, Prof Dr. İlker Parasız, Ezgi Yayınları, 2009Uluslararası Finans, Prof Dr. Halil Seyidoğlu, Güzem Can yayınları, 2013Uluslararası Ekonomi, Prof Dr. S. Rıdvan KARLUK, Beta Yayınları, Eylül 2003.

Web sitesi:

http://www.ekodialog.com/Konular/hedging-nedir.htmlhttp://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonu

Nev

ra T

ÜT

ÜN

CÜ

Ebru GÜVEN .

http://www.bloomberght.com/haberler/haber/1507693-dunyanin-en-basarili-hedge-fonu-soros-fonuhttp://tr.investing.com/rates-bonds/world-government-bonds

Teşekkürler

U.a.para sistemi final

Economy & Finance

Transcript of U.a.para sistemi final