Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi

Xidmətində elektron imza sisteminə qeydiyyat üçün

Təlimat

1. Ümumi müddəalar 1.1. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi

Xidmətinin (bundan sonra - Maliyyə Monitorinqi Xidməti) elektron imza üzrə sertifikasiya sistemində qeydiyyat və həmin sistemə qoşulma proseduru «Elektron imza və elektron sənəd haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa, «Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidməti haqqında Əsasnamə»nin 10.4, 10.11, 10.17 və 10.19-cu bəndlərinə, Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının «Elektron imza üzrə sertifikatlaşdırma sisteminin Reqlamenti»nə, habelə digər müvafiq normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq həyata keçirilir.

1.2. Bu Təlimat «Monitorinq iştirakçıları və monitorinqdə iştirak edən digər şəxslər tərəfindən məlumatların Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim olunma Qaydaları»na uyğun olaraq məlumatların daha təhlükəsiz şəraitdə Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim edilməsinin əsaslarını müəyyən edir.

2. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının Sertifikasiya mərkəzinə sorğunun göndərilməsi. 2.1. Sertifikasiya mərkəzinə sorğunun göndərilməsi üçün e-imza.cbar.az və ya e-

sign.cbar.az internet ünvanına daxil olun. Abonent əməliyyatları bölməsindən "Sertifikat sorğusunun hazırlanması" linkinə keçin (şəkil 1).

Şəkil 1

2.2. Açılmış səhifədə Sertifikasiya qeydiyyatın tipi bölməsində “Yeni sorğu yaratmaq bəndini seçin” qeydiyyat mərkəzi bölməsində isə "Mərkəzi Bank yanında MMX üçün sertifikasiya mərkəzi" bəndini seçin və "Davam" düyməsinə basın (şəkil 2). Qeydiyyat mərkəzi, Sertifikat Şablonu xanaları olduğu kimi qalmalıdır.

Şəkil 2 2.3. Davam düyməsindən sonra sertifikat sorğu formasının hazırlanması səhifəsi

açılmazsa brauzerinizdə "Tools" - "İnternet Option" - "Security" - "Internet" - "Custom Level" pəncərəsini açın (şəkil 3).

Şəkil 3

2.4. Burada Active X komponentlərini aktivləşdirmək lazımdır. Aktiv edərkən bəzi komponentlərin kompüteriniz üçün təhlükəli olduğu haqda məlumat görəcəksiniz. Bu halda "Prompt" və ya "Prompt (recommended)" bəndlərini seçin. "OK" və "Apply" düymələrinə basın. Sorğu göndərildikdən sonra “Reset” düyməsi ilə Active X komponentlərini əvvəlki vəziyyətə qaytara bilərsiniz. Yenidən "Sertifikat sorğu formasının hazırlanması" linkinə keçin. Yeni açılmış səhifədə özünüz haqda məlumatları daxil edin (şəkil 4).

şəkil 4

Sertifikat sahibinin adı *: şəxsiyyət vəsiqənizin alt hissəsində olduğu kimi

böyük hərflər ilə soyadınızı və adınızı yazın. Ə, Ö, Ğ, Ü, Ç, Ş - kimi hərflərdən istifadə etməyin. Soyadınız və adınız arasında boşluq olsun. Misal: FARRUKHZADA SHALALA (şəkil 5)

Şəkil 5

Elektron poçt ünvanı*: elektron poçt ünvanınızı yazın TəŞkilat*: çalışdığınız təşkilatın adını yazın Bölmə*: çalışdığınız struktur və bölmənin adını qeyd edin Vəzifəsi: vəzifənizi qeyd edin Şəhər: qeydiyyatda olduğunuz Şəhər Vilayət: qeydiyyatda olduğunuz rayonu qeyd edin Ölkə*: burda sadəcə "AZ" yazın Kriptoprovayderin tipi: "Microsoft Enhanced Cryptographic Provider v1.0" seçin Açarın uzunluğu: 1024 seçin "Sorğunu yaratmaq/göndərmək" düyməsini basın.

2.5. Bütün xanalar doldurulduqdan sonra "Səhifə yüklənə bilmədi" kimi pəncərə açılarsa demək Aktive X komponentləri yüklənə bilməmişdir. Yenidən yuxarıda göstərildiyi kimi Active X komponentlərini Enable vəziyyətinə gətirməyə çalışın.

2.6. Yeni açılmış səhifədə Sertifikat sorğusunun çap formasını 2 nüsxə çap edin. Bir nüsxəni özünüzdə saxlayın. Digərini tələb olunan sənədlər ilə birlikdə Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim edin. Gizli suala cavab verin və şəkildəki simvolları daxil edib "İrəli" düyməsini basın (şəkil 6)

Şəkil 6

Sorğunun qeydiyyat nömrəsini yazıb yadda saxlayın (şəkil 7).

Şəkil 7

2.7. Bununla da sorğunun göndərilməsi prosesi bitmiş hesab edilir. Sənədlər Maliyyə Monitorinqi Xidmətinə təqdim edildikdən sonra onlara baxılacaq və sorğunuzun qeydiyyatdan keçib/keçmədiyi barədə məlumat veriləcək.

3. Hazır sertifikatın yüklənməsi. 3.1. Mərkəzi Bankın Sertifikasiya mərkəzində sorğunun uğurla qeydiyyatdan

keçdiyi haqqında məlumat alandan sonra e-sign.cbar.az internet ünvanına yenidən daxil olun. Abonent əməliyyatları bölməsindən "Sorğunun yoxlanması" linkinə keçin. Yeni açılmış səhifədə yadda saxladığınız sorğunun qeydiyyat nömrəsini yazın "Sertifikatı almaq" düyməsini basın. Sertifikatı kompüterinizdə yadda saxlayın (şəkil 9).

Şəkil 9

3.2. Sertifikatın üzərində sağ düyməyə basın və "İnstall Certificate" seçin (şəkil 10).

Şəkil 10

3.3. "Next" düyməsinə basın (şəkil 11).

Şəkil 11

3.4. "Next" düyməsinə basın (şəkil 12).

Şəkil 12 3.5. "Finish" düyməsinə basın (şəkil 13).

Şəkil 13

3.6. "OK" düyməsini basın (şəkil 14).

Şəkil 14

4. Sertifikasiya mərkəzinin sertifikatlarının qurulması. 4.1. Şəxsi sertifikatınızı kompüterinizə quraşdırdıqdan sonra Mərkəzi Bankın

Sertifikasiya Mərkəzinin sertifikatlarını da yükləmək lazımdır. Bunun üçün e-imza.cbar.az internet ünvanına daxil olun. Mərkəzin əməliyyatları bölməsindən "Mərkəzin sertifikatları" linkinə keçin. Açılmış səhifədə "Mərkəzi Bankın əsas sertifikatlaşdırma mərkəzi.cer" faylını seçin və sağ düyməni basın. Kompüterinizdə bu faylı yadda saxlayın (şəkil 15).

Şəkil 15

4.2. Faylın üzərində sağ düyməni basın və "İnstall Certificate" seçin (şəkil 16).

Şəkil 16.

4.3. "Next" düyməsinə basın (şəkil 17).

Şəkil 17

4.4. Açılmış səhifədə Place all certificates in the following store - Trusted Root Certification Authorities qovluğunu seçin "OK" və "Next" düymələrinə basın (şəkil 18).

Şəkil 18.

4.5. "Finish" düyməsinə basın (şəkil 19).

Şəkil 19

4.6. Bu addımlar “Mərkəzi Bank yanında MMX üçün sertifikasiya mərkəzi mərkəzi.cer” faylı üçün də olunmalıdır (şəkil 20). Şəkil 20

5. Sertifikatın statusunun yoxlanması. 5.1. Yuxarıda göstərilənləri etdikdən sonra sertifikatın statusunu və həqiqiliyini

yoxlamaq lazımdır. Kompüterinizin brauzerində "Tools" - "İnternetOptions" - "Content" - "Certifiacates" (şəkil 21).

Şəkil 21

5.2. Açılmış pəncərədə sizə məxsus sertifikatı seçin və "View" düyməsinə basın (şəkil 22).

Şəkil 22

Şəkil 23

5.3. Yeni pəncərədə sertifikatınız haqında ətraflı məlumat ala bilərsiniz (şəkil 23). Issued to: Bu sertifikatın sahibi kimdir. Issued by: Bu sertifikat hansı sertifikasiya mərkəzi tərəfindən verilmişdir. Valid from: Qüvvədə olma dövrü. You have a private key that corresponds to this certificate - Sizin sertifikatınızın

statusunun qaydasında olduğu göstərilir. 6. Sertifikatın geri çağırılması. 6.1. Sertifikatın buna səlahiyyəti olmayan digər şəxs tərəfindən istifadə olunması

zamanı, məsul şəxs işdən azad olunduqda və ya iş yerini dəyişdikdə və s. hallar baş verdikdə sertifikatı ləğv edib yeni işçinin adına sertifikat yaratmaq tələb olunur. Sertifikatı ləğv etmək üçün onu geri çağırmaq tələb olunur. Sertifikatı geri çağırmaq üçün e-imza.cbar.az saytına daxil olub ordan “Ləğvetmə sorğusunun yaradılması” bölməsini seçirik. Açılmış səhifədə e-mail bölməsində qeydiyyat zamanı daxil etdiyiniz e-mail adresini yazın. Qeydiyyat zamanı seçdiyiniz gizli sualı seçərək gizli cavab bölməsində qeydiyyat zamanı yazdığınız gizli cavabı yazın (şəkil 24)

Şəkil 24

6.2. Sonra axtar duyməsinə basın. Açılmış səhifədə sizin adınıza olan bütün sertifikatlar görünəcək. (şəkil 25) Geri çağırmaq istədiyiniz sertifikatın qarşısındakı xanaya işarə qoyaraq onu seçirsiniz. Səbəb xanasında geri çağırma səbəbini seçirsiniz. Telefon nömrələrinizi qeyd edirsiniz. Bundan sonra aşağıdakı simvolları daxil edib “seçilmiş sertifikatları geri çağır” düyməsinə basırsınız. Aşağıda qeyd əmələ gəlir: “Sorğunuz müvəffəqiyyətlə göndərildi” Qeydiyyat mərkəzi tərəfindən sorğunuz qəbul olunduqda sizing qeyd etdiyiniz electron ünvana məktub göndəriləcək. Göndərilmiş məktubu açaraq oradakı linkə daxil olursunuz və bununla da sertifikatınızın ləğvini təsdiqləyirsiniz.

Şəkil 25

7. Sertifikatın export import edilməsi. 7.1. Sertifikat alındıqdan sonra məsul şəxsin kompüterinə yüklənir. Məsul şəxsə

yeni kompüter verildikdə və ya kompüterində hər hansı bir nasazlıq baş verdikdə əgər kompüterin proqram təminatını yenidən qurmaq tələb olunursa bu zaman sertifikatı export və import etmək tələb olunur. Kompüteri yenidən proqramlaşdırmazdan və ya köhnə kompüterdən əvvəlcə sertifikatı export etmək üçün İnternet Options-a (şəkil 26) daxil olub ordan Content (şəkil 27) səhifəsini seçirik.

Şəkil 26

7.2. Content səhifəsində Certificates düyməsinə basırıq. Şəkil 27

7.3. Açılmış pəncərədə sizə təqdim olunmuş sertfikatı seçib, export duyməsinə basın (şəkil 28)

Şəkil 28

7.4. Bu zaman Certificate Export Wizard səhifəsi açılacaq (şəkil 29). Bu səhifədə

Next düyməsinə basın. Şəkil 29

7.5. Açılmış pəncərədə Yes, export the private key seçdikdən sonra Next düyməsinə basırıq (şəkil 30)

Şəkil 30

7.6. Açılmış pəncərədə Personal İnformation Exchange bəndini seçib onun

funksiyalarının hamısını işarələyirik (şəkil 31) daha sonra Next düyməsinə basırıq. Şəkil 31

7.7. Açılmış pəncərədə parol tələb olunur. Bu pəncərədə iki dəfə eyni parolu yığaraq Next düyməsinə basın. (şəkil 32)

Şəkil 32

7.8. Açılmış pəncərədə sertifikat faylına ad yazın və Next düyməsinə basın. (şəkil 33) Şəkil 33

7.9. Açılmış pəncərədə Finish düyməsinə basın (şəkil 34) və OK düyməsinə basın (şəkil 35)

Şəkil 34

Şəkil 35

7.10. Export olunmuş sertifikatı import etmək üçün də Internet Options bölməsini

açırıq (şəkil 26) Content bölməsinə daxil olub Certificates düyməsinə basırıq (şəkil 27) Açılmış pəncərədə (şəkil 28) İmport düyməsinə basırıq.

7.11. Açılmış Certificate İmport Wizard səhifəsində Next düyməsinə basırsınız (şəkil 36). Şəkil 36

7.12. Açılmış pəncərədə Browse düyməsinə basaraq export etdiyimiz sertifikat

faylını seçirik və Open düyməsinə basırıq. Sonra Next düyməsinə basırıq. Şəkil 37

7.13. Açılmış pəncərədə Next düyməsinə basırıq (şəkil 38) Şəkil 38

7.14. Açılmış pəncərədə Finish düyməsinə basırıq (şəkil 39) Şəkil 39

7.15. Sertifikat sorğusunun yaradılması, hazır sertifikatın qurulması, mərkəzin

sertifikatlarının yüklənməsi və qurulması və s. kimi hallarda yaranan çətinliklər ilə bağlı Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin informasiya təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssisi ilə əlaqə saxlanmalıdır.