TWITTER CUMHURBAŞKANI - SETAMeral Akşener, Doğu Perinçek, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin...

24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE ADAYLARIN SOSYAL MEDYA STRATEJİSİ: TWITTERİSMAİL ÇAĞLAR, SECA TOKER, METİN EROL, KEVSER HÜLYA AKDEMİR

RAPOR

İSMAİL ÇAĞLAR, SECA TOKER, METİN EROL, KEVSER HÜLYA AKDEMİR

24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE ADAYLARIN SOSYAL MEDYA STRATEJİSİ: TWITTER

Bu raporun temel amacı Türk siyasi tarihinin en önemli seçimlerinden biri olan 24 Haziran 2018 seçimine giren cumhurbaşkanı adaylarının Twitter üzerinden yürüttükleri sosyal medya stratejilerini analiz et-mektir. Bu amaçla raporda 1 Mayıs-24 Haziran 2018 tarihleri aralığın-da cumhurbaşkanı adayları Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Meral Akşener, Doğu Perinçek, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin Demirtaş’ın sosyal medya performansları, Twitter’daki takipçi sayıları, takipçi sayısı artış oranları, medya etkileşimleri dikkate alınarak aday-parti propagandası, icraatlar, dilek-temenni, anma-taziye, miting-et-kinlik, vaatler, ziyaretler, sosyolojik mesaj, tebrik-teşekkür-kutlama ve rakip parti-rakip aday kriterleri üzerinden derinlemesine analiz edil-miştir. Ayrıca adayların tweetleri, tweetlerde en sık geçen kelimeler ve bunların bağlamları üzerinden söylem analiz tekniğiyle de incelen-miştir. Raporun sonuç bölümünde adayların Twitter performansları sistematik analiz ve söylem analizi yöntemi ile takipçi sayısı, medya etkileşimi ve görsel kullanımı çıktıları üzerinden, karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve her bir adayın sosyal medya performansı hakkın-da öneriler sunulmuştur.

Bu incelemeler dahilinde rapor, sosyal medyanın seçmen üzerindeki etkisini Twitter örnekleminde değerlendirerek medya-siyaset ilişkisi alanında önemli bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.

ANKARA • İSTANBUL • WASHINGTON D.C. • KAHİRE

RAPOR

24 H

AZİ

RAN

CU

MH

URB

AŞK

AN

I SEÇ

İMİN

DE

AD

AYLA

RIN

SO

SYA

L M

EDYA

STR

ATEJ

İSİ:

TWIT

TER

9 786057 544100

24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE ADAYLARIN SOSYAL MEDYA

STRATEJİSİ: TWITTER

SETA | SİYASET, EKONOMİ VE TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFINenehatun Caddesi No: 66 GOP Çankaya 06700 Ankara TURKEYTel: +90 312.551 21 00 | Fax :+90 312.551 21 90www.setav.org | [email protected] | @setavakfi

SETA | Washington D.C. 1025 Connecticut Avenue, N.W., Suite 1106 Washington D.C., 20036 USATel: 202-223-9885 | Faks: 202-223-6099www.setadc.org | [email protected] | @setadc

SETA | Kahire21 Fahmi Street Bab al Luq Abdeen Flat No: 19 Cairo EGYPTTel: 00202 279 56866 | 00202 279 56985 | @setakahire

SETA | BerlinFranzösische Straße 12, 10117 Berlin GermanyTel: +49 30 20188466

SETA | İstanbulDefterdar Mh. Savaklar Cd. Ayvansaray Kavşağı No: 41-43Eyüpsultan İstanbul TÜRKİYETel: +90 212 395 11 00 | Faks: +90 212 395 11 11

COPYRIGHT © 2018

Bu yayının tüm hakları SETA Siyaset, Ekonomi ve ToplumAraştırmaları Vakfı’na aittir. SETA’nın izni olmaksızın yayınıntümünün veya bir kısmının elektronik veya mekanik (fotokopi,kayıt ve bilgi depolama vd.) yollarla basımı, yayımı, çoğaltılmasıveya dağıtımı yapılamaz. Kaynak göstermek suretiyle alıntıyapılabilir.

SETA Yayınları 126I. Baskı: 2018ISBN: 978-605-7544-10-0 Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul

İsmail Çağlar, Seca Toker, Metin Erol, Kevser Hülya Akdemir

24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE ADAYLARIN SOSYAL MEDYA

STRATEJİSİ: TWITTER

7

TAKDİM

2000’lerde sosyal medya kitleleri önemli ölçüde etkileyen bir mecra halini almış ve bu durum sosyal medyayı siyasal iletişimin önemli bir aracı haline getirmiştir. Önceleri radyo ve televizyon gibi medya araçları ile kitlelere hitap etmeye çalışan siyasetçiler sosyal medyanın etki alanının artmasıyla beraber YouTube, Facebook, Twitter gibi platformları etkin şekilde kullanmaya başlamışlardır. Siyasilere kısa sürede geniş kitlelere hitap etme fırsatı vermesi, siyasetçiler ve halk arasında ara-cısız bir iletişim kurmayı kolaylaştırması, herkes için ücretsiz ve kolay ulaşılabilir bir platform olması nedeniyle sosyal medya ve siyaset arasındaki ilişki her geçen gün kuvvetlenmektedir.

Dünyanın birçok yerinde seçim propagandaları sosyal medya üzerinden ya-pılmakta ve farklı ülkelerde yürütülen araştırmalar sosyal medya yönetimi başarı-lı olan siyasetçilerin halk tarafından daha çok benimsendiğini göstermektedir. Bu bağlamda Twitter siyasetçilerin propaganda amacıyla en fazla kullandığı sosyal medya platformlarının başında gelmektedir. Takipçi sayıları, gönderilerinin aldı-ğı beğeni ve paylaşımlarına yapılan yorumlar siyasilerin popülaritesini artırmaya önemli katkı sunmaktadır.

Bu rapor 24 Haziran 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı olan altı ada-yın Twitter üzerinden yürüttükleri sosyal medya stratejilerini incelemek üzere kaleme alınmıştır. Raporda 1 Mayıs- 24 Haziran 2018 aralığında cumhurbaşkanı adaylarının Twitter’daki takipçi sayıları, takipçi sayısı artış oranları, içerik ana-lizinde belirlenen kriterlere göre gruplanan tweet içerikleri ve medya etkileşim-


8

leri dikkate alınarak her bir adayın sosyal medya stratejisi derinlemesine analiz edilmiştir.

Rapor karşılaştırmalı bir şekilde tüm cumhurbaşkanı adaylarının Twitter kullanımları üzerinden sosyal medya stratejilerini değerlendirerek sosyal medya-nın seçim sürecinde kazandığı etki alanına dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Elde edilen nitel ve nicel veriler Türkiye’de sosyal medya-siyaset ilişkisi üzerine oldukça kapsamlı ve etkili sonuçlar sunmaktadır. Raporun Türkiye’de bu alanda yapılacak başka çalışmalara katkıda bulunması ve beğenilerek okunması dileği ile…

Prof. Dr. Burhanettin DuranSETA Genel Koordinatörü

9

GİRİŞ

2006’da kamusal anlık mesajlaşma sistemi olarak faaliyete geçen Twitter kuru-lum amacı olarak kişiye özel bağımsız bir platform sunmayı hedeflemiştir. Kul-lanıcı sayısının artmasına bağlı bir şekilde zamanla ekonomi, siyaset, iş dünyası ve eğlence gibi alanlarda tartışma ortamına dönüşmüştür. Öyle ki Twitter gü-nümüzde yaşanan doğal afetler ya da felaketler için yardım makinesi görevini üstlenmiştir. Gündemin takibi için kullanılan platformlardan biri olmayı ba-şarmıştır. Bu sebeple paylaşılan tweetlerin ABD Kongre Kütüphanesi’nde ar-şivlendiği bilinmektedir.

Bu raporda sosyal medya platformu olarak Twitter’ın seçilmesinin en önemli nedeni insanların birbirleriyle üst seviyede etkileşim kurabilmeleri ve günümüz dünyasında seçimleri etkileyen bir mecra olarak karşımıza çıkmasıdır. Bu bağ-lamda cumhurbaşkanı adaylarının Twitter’ı seçmenlerine ulaşmak için bir araç şeklinde kullandığı bilinmektedir. Aynı zamanda platformun Türkiye’deki kulla-nıcı sayısının 29,2 milyon olduğu göz önüne alındığında ücretsiz olması sebebiyle de adaylara eşit rekabet hakkı tanımaktadır. Günümüzde Türkiye’deki sosyal med-ya etkisi sınırlı olsa da gelecek zamanlarda önemli olaylar üzerinde oldukça etki yaratacağı öngörülmektedir.

Sosyal medyanın insanlar üzerindeki ciddi etkisi göz önüne alındığında özel-likle siyasiler açısından seçmen kitlesine ulaşmak için bu mecranın kullanımı bir gereklilik haline gelmiştir. Seçim kampanyalarında sosyal medya platformları et-kin bir şekilde kullanılmaktadır. Bu platformların önemini sayısal büyüklüklerle


10

ifade edecek olursak 2018 itibarıyla 7,6 milyar bandında olduğu tahmin edilen dünya nüfusunun1 4 milyarı internet kullanıcısıdır. 4 milyar internet kullanıcısı-nın ise 3 milyarı sosyal medyayı kullanmaktadır (Şekil 1).

Şekil 1’de görüldüğü üzere Twitter dünya üzerinde milyonlarca kişi tarafın-dan kullanılan ücretsiz bir sosyal medya platformudur. Etki alanı göz önüne alın-dığında siyasetçilerin vaatlerini, icraatlarını, gündeme ait görüş ve düşüncelerini vatandaşlarla paylaşmak için kullandığı en önemli platformların başında Twitter gelir. Dünya üzerinde 330 milyonun üzerinde Twitter kullanıcısı vardır. Türki-ye’de ise bu rakam 29 milyondur. 50 milyon seçmenin bulunduğu Türkiye için 29 milyon hatırı sayılır bir rakamdır.

ŞEKİL 1. DÜNYA VE TÜRKİYE’DEKİ İNTERNET VE SOSYAL MEDYA KULLANICI VERİLERİ

Dünyadaki Toplam İnternet Kullanıcısı4 Milyar

Dünyadaki Toplam Sosyal Medya Kullanıcısı

3 Milyar

Dünyadaki Toplam Twitter Kullanıcısı

330 Milyon

Türkiye’deki Toplam İnternet Kullanıcı Sayısı

54,5 Milyon

Türkiye'deki Sosyal Medya Kullanıcısı

51 Milyon

Türkiye'deki Twitter

Kullanıcısı29,2 Milyon

1 “Current World Population”, Worldometers, www.worldometers.info/world-population, (Erişim tarihi: 21 Ey-lül 2018).

GİRİŞ

11

Sosyal medya kanalları arasında Twitter kullanıcı sayısı 330 milyon bandın-dadır. Türkiye Twitter’da aktif kullanıcı sayısına göre yapılan sıralamada dünyada ABD, Japonya, İngiltere ve Suudi Arabistan’dan sonra 10 milyon 800 bin ile beşin-ci sırada2 yer almaktadır (Grafik 1).

GRAFİK 1. AKTİF TWITTER KULLANICI SAYISINA GÖRE ÜLKELERİN DÜNYADAKİ SIRALAMASI

72,3

50,9

18,6

13,8

10,8

10,1

10,1

9,1

8,3

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Amerika Birleşik Devletleri

Japonya

Birleşik Krallık

Suudi Arabistan

Türkiye

Brezilya

Hindistan

Meksika

İspanya

Milyon kişi

81 milyon nüfusa sahip Türkiye’de 54 milyon internet kullanıcısı vardır. 54 milyon internet kullanıcısı içinde 51 milyon kişi sosyal medya kullanıcısıdır. Türkiye’deki Twitter kullanıcısı sayısı 29 milyondur. Türkiye nüfusunun yüzde 67’si internet, toplam nüfusun yüzde 63’ü ise aktif sosyal medya kullanıcısıdır. Türkiye’de nüfusun yüzde 55’i (44 milyon 731 bin 500) YouTube, yüzde 51’i (41 milyon 478 bin 300) Facebook, yüzde 46’sı (37 milyon 411 bin 800) Instagram, yüzde 36’sı ise (29 milyon 278 bin 800)3 Twitter kullanmaktadır (Grafik 2).

2 “Leading Countries Based on Number of Twitter Users as of April 2018 (in Millions)”, The Statistics Portal, www.statista.com/statistics/242606/number-of-active-twitter-users-in-selected-countries, (Erişim tarihi: 21 Ey-lül 2018).3 “2018 Türkiye İnternet Kullanım ve Sosyal Medya İstatistikleri”, Dijilopedi, 1 Şubat 2018, https://dijilopedi..com/2018-turkiye-internet-kullanim-ve-sosyal-medya-istatistikleri, (Erişim tarihi: 21 Eylül 2018).


12

GRAFIK 2. TOPLAM KULLANICI SAYISINA ORANLA TÜRKIYE’DE EN ÇOK KULLANILAN SOSYAL MEDYA PLATFORMLARI (YÜZDE)

55%

53%

50%

46%

37%

36%

31%

25%

21%

20%

16%

14%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

Youtube

Facebook

Whatsapp

Instagram

FB Messenger

Twitter

Google+

Skype

Snapchat

Linkedln

Pinterest

Tumblr

Bu raporda 24 Haziran 2018 seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı olan altı si-yasetçinin Twitter üzerinden yürüttükleri sosyal medya stratejilerinin belirlenme-si amaçlanmıştır. Raporun analiz dönemi 1 Mayıs 2018 saat 00.00 ve 24 Haziran 2018 saat 18.00 arası olarak belirlenmiştir. Cumhurbaşkanı adaylıklarının kesin-leşmesi Mayıs’ın ilk haftasına denk geldiğinden 1 Mayıs 2018 başlangıç dönemi olarak seçilmiştir. Propaganda tweetlerinin seçim sonrası paylaşılan tweetlerle ka-rışmaması için 24 Haziran 2018 seçim günü saat 18.00’e kadar yapılan paylaşımlar analiz edilmiştir. Sosyal medya stratejilerinin değerlendirilmesinde takipçi sayısı, takipçi sayısı artış oranları, içerik analizinde belirlenen kriterlere göre gruplanan tweet içerikleri, medya etkileşimi ve görsel içerik kullanımı dikkate alınmıştır. Ta-kipçi sayıları artış oranı incelenen günün bir önceki güne göre değişimi dikkate alınarak hesaplanmıştır. Böylelikle adayların seçim sürecinde Twitter üzerinden sergiledikleri sosyal medya performansları detaylıca analiz edilmiştir.

Analiz dönemi içerisinde adayların paylaştığı tweetler KNIME 3.5.1 büyük veri programıyla haftalık takip edilmiştir. Uygulanan içerik analizinde adayın he-sabı üzerinden paylaştığı şahsi tweetler dikkate alınmıştır.

Bu bölümde cumhurbaşkanı adaylarının onaylanmış (mavi rozetli) Twitter hesapları üzerinden yaptıkları paylaşımlar içerik analizi metoduyla sınıflandırıl-mıştır. Verilerdeki nitel ve nicel unsurlardan yola çıkılarak elde edilen sonuçlar

GİRİŞ

13

ışığında adayların sosyal medya performanslarının betimlenmesi amaçlanmıştır. Birtakım avantajları sebebiyle tercih edilen sosyal medya platformu Twitter’da adayların propaganda dönemi boyunca paylaştığı tweetler tek tek incelenmiş-tir. Bu bağlamda tweetlerin içeriğini kapsayacak kategorilerin belirlenmesi için tümevarım (özelden genele doğru) yaklaşımı benimsenerek tweetlerin taşıdığı temalardan hareketle bu raporun amacına özel olarak kodlama sistemi geliştiril-miştir. Bu bağlamda on kriter belirlenmiştir. Şekil 2’de söz konusu kriterlerin kap-samları detaylıca tanımlanarak oluşturulan bu kriterlere göre tweetlerin taşıdığı tema sınıflandırılmıştır. Tweetlerin taşıdığı mesajların belirlenen on kriter dışın-da kalması durumunda tweetler “Kodlanamayanlar” kategorisinde değerlendiril-miştir. Ayrıca rapor kapsamında adayların propaganda dönemi boyunca takipçi sayılarındaki değişim oranları da dikkate alınmıştır.

ŞEKİL 2. TWEETLERİN İÇERİĞİNE GÖRE BELİRLENEN KRİTERLER VE İÇERİKLERİ

5MİTİNG - ETKİNLİK

Mitingler, Açılışlar,Ramazan-iftar-sahur programları

Canlı miting videoları,Mitingleri içeren video

tweetleri

1ADAY-PARTİ

PROPAGANDASICanlı yayınlar,

Yayınlanan videolar,Propaganda söylemleri

3DİLEK

TEMENNİ

4ANMA

TAZİYE

8SOSYOLOJİK

MESAJSağduyulu tweetler

9TEBRİK

TEŞEKKÜRKUTLAMA

6VAATLER

2İCRAATLAR

Yapılmış yatırımve

hizmetler

7ZİYARET

10RAKİP PARTİRAKİP ADAY

Rakipleri eleştirendüşünceler


14

Cumhurbaşkanı adaylarının görsel ve video içeriği, canlı yayın veya metin olarak paylaştığı tweetler, seçmenden destek istediği propaganda içerikli söylem-ler “aday-parti propagandası” kriterinin içeriğini oluşturmaktadır. Adayların ikti-darda kaldığı müddet boyunca yaptığı yatırım ve hizmetler “icraatlar”, seçildikleri durumda yapacakları yatırım ve hizmetler ise “vaatler” kriteri altında kodlanmış-tır. Adayların propaganda dönemi kapsamında seçmenlere ulaşma amacıyla yap-tıkları mitingler, açılışlar, canlı miting videoları, Ramazan-iftar-sahur program-larını içeren tweetler “miting-etkinlik” kriterinin çerçevesini çizmektedir. Bunun yanı sıra adayların sağduyulu, toplumsal mesaj içeren veya toplumu bilgilendir-meye yönelik tweetleri “sosyolojik mesaj”, dilek ve temenni içeren tweet leri “di-lek-temenni”, teşekkür, tebrik ve kutlama bildiren tweetleri “tebrik-teşekkür-kut-lama”, herhangi bir yere gerçekleştirdikleri ziyaretler “ziyaret”, taziye bildiren tweetler “taziye-anma” kriteri altında kodlanmıştır. Son olarak adayların rakip parti ya da adaya ithafen paylaştığı tweetler “rakip parti-rakip aday” kriteri ile ifade edilmiştir. Adaylara genel olarak bakıldığında rakip parti ve adaylara yönelik paylaşılan tweetlerin olumsuz anlam taşıdığı gözlenmiştir. Bu sebeple rakip par-tiler ya da adaylar üzerinden geliştirilen söylemler diğer kriterlere kıyasla negatif anlam taşımaktadır (Şekil 2).

Bu araştırmanın çalışma aralığı ve konusu dikkate alınarak oluşturulan kri-terlerin güvenilirliğinin test edilmesi için alanında uzman üç kişi cumhurbaşkanı adaylarına ait tweetleri söz konusu kriterleri ve tanımları dikkate alarak kodla-mıştır.

Nitel veri analizinde ikiden daha fazla araştırmacının belli kriterler/katego-riler doğrultusunda yaptığı kodlamalar arasında fikir ayrılığının ya da görüş bir-liğinin belirlenmesi için hesaplanan Fleiss Kappa katsayısı kodlamalar arasındaki uyumu ölçmek için kullanılmıştır. Diğer adı kodlama doğruluğu olan Fleiss Kap-pa katsayısını hesaplamak için R programlama dilindeki “irr”4 paketinden fay-dalanılmıştır. Tweetlerin kodlaması birden fazla uzman tarafından yapıldığı için Fleiss’in Kappa katsayısının hesaplanması uygun görülmüştür. Hesaplanan kat-sayı -1 ile +1 arasında değer alabilir. -1 değeri kodlama yapan uzmanlar arasında mükemmel uyumsuzluğu ifade ederken +1 bunun tam tersini ve 0 uzmanlar ara-sında şansa bağlı uyumu ifade eder. Fleiss Kappa katsayısının 0,81-1,00 arasında değer alması çok iyi düzeyde uyuma karşılık gelmektedir. Bu sebeple hesaplanan katsayıların 0,81’in üzerinde değer alması arzulanır. Bu bağlamda her bir cum-

4 “Package ‘Irr’”, The Comprehensive R Archive Network, 20 Şubat 2015, http://cran.r-project.org/web/packag-es/irr/irr.pdf, (Erişim tarihi: 21 Eylül 2018).

GİRİŞ

15

hurbaşkanı adayı için üç uzmanın yaptığı kodlamaların güvenilirliğinden yola çıkılarak Fleiss Kappa değeri hesaplanmıştır.

Her bir cumhurbaşkanı adayı için hesaplanan Fleiss Kappa değeri 0,81’den büyük çıkmıştır. Uyumun bu kadar yüksek olmasının en önemli sebebi kriterlerin tanımının açıkça yapılması ve kolayca birbirinden ayırt edilebilmesidir. Kriterle-rin kodlanmasında uzmanlar arasında fikir ayrılığı tespit edilen durumlar tek tek incelenerek fikir birliğine varılmıştır.

Sosyal medya performansını ifade eden takipçi sayıları, takipçi sayıları artış oranı, kriterlere göre tweetlerin içeriği, medya etkileşimi ve görsel içerik kulla-nımı her bir aday için ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Adayların kullandığı hashtaglerin ifade ettiği anlamlar üzerinde durulmuştur.

TABLO 1. CUMHURBAŞKANI ADAYLARININ ANA SAYFALARINDAKİ TWEET AKIŞI SAYISI

Cumhurbaşkanı Adayları Şahsi Tweet SayısıRetweet Sayısı

Toplam Tweet Sayısı (RT+Tweet)

Recep Tayyip Erdoğan 188 41 229

Muharrem İnce 416 5 421

Meral Akşener 616 17 633

Temel Karamollaoğlu 268 9 277

Doğu Perinçek 152 77 229

Selahattin Demirtaş 448 0 448

Adayların söz konusu dönemde paylaştığı tweet sayısı Tablo 1’de verilmiş-tir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçim propagandası dönemi boyunca 188’i kendisinin olmak üzere toplamda 229 adet tweet paylaşmıştır. Erdoğan ana sayfasının akışında görünmesi için farklı hesaplardan 41 adet tweeti retweetle-miştir. Ana sayfasında en çok retweet paylaşan aday Doğu Perinçek olmuştur. En fazla şahsi tweet paylaşımı yapan adayın Meral Akşener olduğu Tablo 1’de görül-mektedir. Akşener’i Selahattin Demirtaş, Muharrem İnce, Temel Karamollaoğlu, Recep Tayyip Erdoğan ve Doğu Perinçek takip etmektedir (Tablo 1).

Rapor kapsamında Twitter içerik analizinin yanı sıra söylem analizi yönte-mine de başvurulmuştur. Cumhurbaşkanı adaylarının 1 Mayıs 2018 saat 00.00 ve 24 Haziran 2018 saat 18.00 arasında resmi Twitter hesapları üzerinden paylaş-tıkları tweetler KNIME 3.5.1 büyük veri programıyla toplanmıştır. Excel dosyası olarak elde edilen paylaşımlar içerisinden adayların retweet yaptıkları tweetler yahut mention yoluyla başka bir profile verdikleri cevaplar çıkartılmış, yalnız-ca adayların kendi paylaştıkları Türkçe tweetler bırakılarak Word’e aktarılmıştır.


16

Her bir aday için oluşturulan Word dosyalarındaki tweetlerin tümü yazım yanlışı gibi bir olumsuzluğa mahal vermemek üzere büyük harfe çevrilmiş ve sonrasında Word dosya formatından .txt dosya şekline “unicode” formatında olacak biçimde dönüştürülmüştür. Düz Metin (.txt) formatına dönüştürülen adayların tweetle-ri Wordsmith 7.0 söylem analiz programına yüklenmiştir. Programın Wordlist (kelime listesi) özelliği kullanılarak her aday için ayrı ayrı “Tweet Kelime Listesi” oluşturulmuştur. Söz konusu kelime listelerinde Recep Tayyip Erdoğan, Muhar-rem İnce, Temel Karamollaoğlu ve Doğu Perinçek’in sıklık adedi 10 ve üzerinde olan kelimeleri listelere dahil edilmiştir. Meral Akşener’in listesinde sıklık adedi 20 ve üzeri, Selahattin Demirtaş’ın listesinde ise 15 ve üzeri olan sözcükler kelime listelerine eklenmiştir. Kelime listelerine dahil edilecek kelimelerin sıklıklarının adaylar arasında farklılık göstermesinin sebebi adayların attıkları tweet sayıları-nın farklı olmasıdır. Kelime listesi örneği Tablo 2’de verilmiştir.

TABLO 2. KELİME LİSTESİ ÖRNEĞİ

… Tweetlerinin Kelime Listesi

Sıra Kelimeler Sıklık

1 TÜRKİYE 90

2 BİZ* 55

3 VAKİT 55

5 VAAT BİLDİREN KELİMELER 53

16 TÜRKİYEŞAHLANIYOR 17

Tablo 2 kelime listesi örneğinin ilk satırında kelime listesinin hangi adaya ait ol-duğu bilgisi yer almaktadır. İkinci satırında ise üç sütun bilgisi bulunmaktadır. Sıra sütunu altında kelimenin listedeki sırası, Kelimeler sütunu altında listeye giren keli-meler ve Sıklık sütunu altında ise söz konusu kelimenin adayın tüm tweetle ri içinde-ki sıklık adedi yani tekrar sayısı gösterilmektedir. Kelimeler sütunu altında bulunan özel kelimeler (Türkiye, Atatürk vb.) yıldız (*) işareti olmaksızın şekilde listelerde yer alır fakat bu kelimelerin bağlam tablolarında ekli hallerinin de olduğu görülür. Bu durum Wordsmith programının bir özelliğidir. Özel isimlerin tek tırnak (’) ile ayrılan ekli halleri de sıklık adedine dahil edilerek hesaplanmaktadır. Ancak Tablo 2’de görülen “biz*” kullanımı ise “biz” kelimesi dahil olmak üzere kelimenin farklı türevlerini de içermektedir. Yani “biz”, “bizim”, “bizi”, “bizleri” vb. tüm kullanımlar sıklık adedine yansımaktadır. “Biz*” ifadesi “biz” yalın kök olmak kaydı ile “biz..” şeklindeki tüm kelimeleri kapsamaktadır. Bununla birlikte listelerde yıldız (*) işare-ti olmaksızın gösterilen sözcükler ise müstakilen listelere giren kelimelerdir. Tablo 2’de yer alan “vakit” kelimesi 55 defa müstakilen “vakit” şeklinde kullanılmıştır.

GİRİŞ

17

Diğer önemli nokta ise “Vaat Bildiren Kelimeler” şeklinde ifade edilen kullanımlardır. Cumhurbaşkanı adaylarının seçim döneminde birçok vaatleri olmuştur. Bu vaatleri adaylar “vereceğiz”, “edeceğiz”, “yapacağız”, “getireceğiz”, “kaldıracağız”, “olacak”, “kuracağız”, “geçireceğiz”, “kurtaracağız”, “çıkaracağız”, “açacağız”, “alacağız” vb. kelimeleri kullanarak aktarmışlardır. Görüldüğü üzere sözcükler -acağız, -eceğiz, -acak, -ecek, -acağım, -eceğim eklerini içermektedir. Kelime listelerinin daha anlamlı hale gelmesi için *ğız, *ğiz, *cağım, *ceğim, *cak, *cek, *tır, *tir kodlu aramalar yapılmış ve elde edilen sonuçlar toplu halde “Vaat Bildiren Kelimeler” şeklinde kelime listelerine dahil edilmiştir. Söz konusu kodlamayla elde edilen sonuçlar yüzde yüz vaat içeren kelimelerin sayısını vermemektedir. Bu kodlamayla vaat bildiren kelimelerin yaklaşık yüzde 95’i elde edilmektedir. Buna rağmen tüm arama sonuçları manuel olarak kontrol edilip vaat bildirmeyen sözcükler çıkartılmıştır.

Kelime listeleriyle ilgili son olarak şunu belirtmek gerekir: Adayların hashtag olarak kullandıkları ifadeler tweetlerde birleşik yazıldığı için kelime listelerine de birleşik girmiştir. Tablo 2’de görüldüğü üzere “TürkiyeŞahlanıyor” ifadesi bu durumun bir örneğidir. Adayların paylaştığı tweetlerin kelime listeleri her aday için ayrı ayrı oluşturulduktan sonra kelime listelerindeki sözcüklerin bağlamlarına bakılmıştır. Wordsmith 7.0 söylem analiz programının “Concord” özelliğinden faydalanılarak kelime listelerine girmiş sözcüklerin bağlamları tek tek incelenmiş, bu bağlam tablolarından anlamlı bir sonuç içerenler rapora dahil edilerek yorumlanmıştır. Bağlam tablolarının yorumlanması aşamasında retorik söylemden olabildiğince kaçınılmıştır. Bağlam tabloları altındaki açıklamaların nesnelliği raporda verilen bağlam tablolarından kontrol edilebilir.

Rapor yukarıda açıklanan yöntem kapsamında 24 Haziran cumhurbaşkanı seçimi için aday olan Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Meral Akşener, Se-lahattin Demirtaş, Temel Karamollaoğlu ve Doğu Perinçek’in Twitter üzerinden yürüttükleri siyasal iletişimi analiz etmeye odaklanmıştır. Twitter içerik analizi ve tweetlerin söylem analizi üzerinden kaleme alınan raporda cumhurbaşkanı aday-larının Twitter’dan yürüttükleri kampanya sürecini nicel ve nitel veriler kullana-rak değerlendirmenin yanı sıra bundan sonraki süreç için adaylara çeşitli öneriler de sunmaktadır.

19

CUMHURBAŞKANI ADAYLARININ

TWITTER ANALİZİ

RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)Recep Tayyip Erdoğan 3 Mayıs 2018’de yapılan AK Parti TBMM grup toplan-tısında 316 milletvekilinin imzasıyla 24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı seçimle-rinde aday gösterilmiştir. AK Parti ve Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Erdoğan’ın propaganda dönemi boyunca takipçi sayısı ve takipçi sayısı artış oranı takip edilmiştir. Aynı zamanda bu bölümde tweetlerin içeriği incelenmiş ve seçim dönemi boyunca kullanılan hashtaglerin konuları ele alınmıştır.

Görsel 1’de yer aldığı üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın resmi Twitter hesa-bının arka plan resminde “İrade, Erdem ve Cesaretle VAKİT TÜRKİYE VAK-Tİ” seçim sloganının yazılı olduğu bir görsel tercih edilmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın takip ettiği kullanıcıların sayısında ise propaganda dönemi boyunca değişim gözlenmemiştir. Profil bilgileri kısmında “Türkiye Cumhurbaşkanı” ve “AK Parti Genel Başkanı” olduğunu belirten bilgiler yer almaktadır. Web sitesi bağlantısı eklemeyen Erdoğan’ın “Ankara, Turkey” konum bilgisine Twitter profi-linde yer verdiği görülmektedir (Görsel 1).

Analiz dönemi kapsamında Erdoğan’ın takipçi sayısı Grafik 3’te verilmiştir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 1 Mayıs 2018’de takipçi sayısı 12 mil-yon 911 bin kişi civarındayken seçim sonuçlarının açıklandığı 24 Haziran 2018’de yaklaşık 13 milyon 130 bin kişiyi bulmuştur. Propaganda dönemi boyunca artış ve azalışlar gösteren takipçi sayısı seçimin hemen ertesi 25 Haziran 2018’de yaklaşık 36 bin kişi artarak 13 milyon 165 bin kişiye yaklaşmıştır (Grafik 3).


20

GÖRSEL 1. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ

GRAFİK 3. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN TAKİPÇİ SAYISI

12.900.000

12.950.000

13.000.000

13.050.000

13.100.000

13.150.000

13.200.000

01.0

5.18

03.0

5.18

05.0

5.18

07.0

5.18

09.0

5.18

11.0

5.18

13.0

5.18

15.0

5.18

17.0

5.18

19.0

5.18

21.0

5.18

23.0

5.18

25.0

5.18

27.0

5.18

29.0

5.18

31.0

5.18

02.0

6.18

04.0

6.18

06.0

6.18

08.0

6.18

10.0

6.18

12.0

6.18

14.0

6.18

16.0

6.18

18.0

6.18

20.0

6.18

22.0

6.18

24.0

6.18

Takipçi Sayısı

CUMHURBAŞKANI ADAYLARININ T WIT TER ANALİZİ

21

Grafik 4’te propaganda döneminden seçimden sonraki güne kadar olan sü-reçte takipçi artış oranı verilmiştir. Recep Tayyip Erdoğan’ın 13 milyon ile ne-redeyse doyum noktasına ulaşan takipçi sayısı propaganda dönemindeki azalışa rağmen seçimin ertesi günü yaklaşık yüzde 0,3 artarak en yüksek artış oranını ya-kalamıştır. Bu artış Erdoğan’ın Twitter hesabına yaklaşık 36 bin takipçi kazandır-mıştır. Seçimin ertesi günü sabit tutulduğunda propaganda dönemi boyunca en fazla takipçi sayısı artış oranının sırasıyla 13 Mayıs, 9 Mayıs, 16 Mayıs ve 20 Mayıs tarihleri olduğu görülmektedir. Söz konusu tarihlere göre Erdoğan’ın onaylanmış Twitter hesabını takibe alan yaklaşık kişi sayıları sırasıyla 16 bin, 14 bin, 16 Mayıs ve 20 Mayıs tarihleri için ise 11 bindir (Grafik 4).

GRAFİK 4. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

-0,05

0

0,05

0,1

0,15

0,2

0,25

0,3

01.0

5.18

03.0

5.18

05.0

5.18

07.0

5.18

09.0

5.18

11.0

5.18

13.0

5.18

15.0

5.18

17.0

5.18

19.0

5.18

21.0

5.18

23.0

5.18

25.0

5.18

27.0

5.18

29.0

5.18

31.0

5.18

02.0

6.18

04.0

6.18

06.0

6.18

08.0

6.18

10.0

6.18

12.0

6.18

14.0

6.18

16.0

6.18

18.0

6.18

20.0

6.18

22.0

6.18

24.0

6.18

Artış Oranı

Bunun yanı sıra takipçi sayısındaki artış oranının eksiye düştüğü 15 Mayıs’ta yaklaşık 5 bin kişi, 18 Mayıs’ta da 2 bin 500 civarında kişi takipten çıkmıştır. 23 Mayıs 2018’de ise takipten çıkan kişi sayısının yaklaşık 5 bin 500 olduğu belirlen-miştir.

Grafik 3 ve Grafik 4’te yer alan bulgular neticesinde çalışma aralığı boyunca takipçi sayısının dalgalı bir seyir izlediği kanısına varılmıştır. Analiz edilen zaman aralığında adaylar arasında en yüksek takipçi sayısına sahip olan Recep Tayyip Erdoğan’ın takipçi sayısında yüzde 1,96 artış gözlenmiştir. Halihazırda 13 milyon takipçisi olan Erdoğan’ın takipçi sayısındaki bu yükseliş sosyal medya performan-sı açısından önemlidir.


22

Recep Tayyip Erdoğan’a ait şahsi tweetler alanında uzman kişiler tarafından kodlanarak sistematik analize tabi tutulmuştur. Tweetlere ait içeriklerin kriterler bazına indirgenmesi adayın tweetlerinde hangi konular üzerinde yoğunlaştığını görmeyi kolaylaştırmıştır. Grafik 5’e bakıldığında Erdoğan’ın tweetlerinin yüzde 45,7 ile neredeyse yarısının miting-etkinlik içeriklerinden oluştuğu görülmekte-dir.

AK Parti’nin on altı yıl boyunca yaptığı icraatlara rağmen Erdoğan sosyal medya hesabında daha çok vaatlerini ön planda tutmuştur. Hatta tweetlerinde va-atlerini yapılan icraatların devamı olarak nitelendirmiş, icraatları da çoğu zaman vaatlerini daha net ve somut ifade etmek için kullanmıştır (Grafik 5).

GRAFİK 5. TWEETLERİN KRİTERLERE GÖRE YÜZDESEL DAĞILIMI

Mitingler Etkinlikler

%45,74

Aday-Parti Propagandası

%12,23Vaatler%11,17

İcraatlar%10,64

TebrikTeşekkürKutlama

%5,32

Sosyolojik Mesaj%5,32 Anma

Taziye%2,13

Ziyaret%2,13

DilekTemenni%0,53

Kodlanamayan%4,79

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100Tweet Sayısı

Grafik 5’te ifade edildiği üzere Erdoğan’ın tweetleri içerisinde vaatler yüzde 11,17 iken icraatların yüzde 10,64 olduğu görülmektedir. Propaganda amacı güt-meden toplumsal olaylara karşı verilen tepkilerin ya da bilgilendirici tweetlerin ise yüzde 5,32 ile “sosyolojik mesaj” kapsamı altında ifade edildiği görülmektedir. Toplumu birleştirmesi ve ortak bir duruş oluşturması açısından Kudüs mitingi ve hayvanların korunmasına dair toplumu bilinçlendirmeye yönelik paylaşımları Erdoğan’ın toplumsal mesaj içeren tweetlerinin ana konusu olmuştur.


23

GÖRSEL 2. RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÖRNEK TWEET

Görsel 2’de belirtilen örnek tweette Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçmenler ile vaatlerini paylaşmadan önce gerçekleştirilen icraatlardan bahset-mesi seçmenin güvenini ve inancını kazanması açısından önem teşkil etmektedir. Bu örnek tweet kapsamında paylaşılan vaat bildiren tweetler için görsel serisi ha-zırlanarak kullanıcıların beğenisine sunulmuştur. Vaatlerin anlaşılmasını kolay-laştıran bu görsel içerikli tweetler ekonomi, sağlık, tarım, eğitim, finansal disip-lin, hayata geçirilen projeler ve geçirilecek projeler gibi başlıklara odaklanmıştır. Görseller yardımıyla vaatlere mikro açıdan bakılması seçmenin vaatleri daha iyi anlamasına yardımcı olmuştur.

Bunun yanı sıra propaganda dönemi boyunca Erdoğan’ın günlük paylaş-tığı tweet sayısı ve tweetlerin içeriği Grafik 6’da görülmektedir. Buna göre mi-ting içeren tweet paylaşımlarının 26 Mayıs 2018’den itibaren arttığını söylemek mümkündür. Aynı şekilde seçimden önceki son haftalarda icraat ve vaat mesajı içeren tweetlerde de artış gözlenmiştir. Bunun yanı sıra herhangi bir kriterin tanımına uymadığında kodlanamayan tweetlerin toplam tweetler içerisindeki yüzdesi ise 4,79’dur.

Erdoğan’ın sosyal medya stratejisi seçmen kitlesine yönelik olmuş, diğer cumhurbaşkanı adayları veya partiler üzerinden manipülasyon yapan bir söylem tercih edilmemiştir. Bunun yerine seçmenin isteklerini göz önüne alan, seçmene ve topluma yönelik tebrik, teşekkür, kutlama, vaat, icraat, ziyaret ve temenni içe-rikli tweet paylaşımlarında bulunmuştur.

Erdoğan’ın sosyal medya performansında önem teşkil eden medya et-kileşimi paylaşılan tüm tweetlerin toplam beğeni ve retweet sayıları dikkate alınarak oluşturulmuş bir başka değerlendirme kriteridir. Hesaplanan medya etkileşimi tweetlerin kitlelere ulaşım performansını değerlendirmek üzere kul-lanılacaktır.


24

GRAFİK 6. PROPAGANDA DÖNEMİNDE TWEETLERİN KRİTERLERE GÖRE DAĞILIMI

1 1

2

4

2 2 2 2

5

2

4 4 4

3 3

5

3

2 2

3

2 2

4 4

5

7

6

12

1 1 1 1 1 1 1 1 1

5

1 1 1 11 1 1 11

9

3

1 1 1 1 1

2 2

11 1 1 1 1

2

1 1 1 1

2 2

5

1

2

1

2

3

11 1 1 11

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

1.5.

182.

5.18

3.5.

184.

5.18

5.5.

186.

5.18

7.5.

188.

5.18

9.5.

1810

.5.1

811

.5.1

812

.5.1

813

.5.1

814

.5.1

815

.5.1

816

.5.1

817

.5.1

818

.5.1

819

.5.1

820

.5.1

821

.5.1

822

.5.1

823

.5.1

824

.5.1

825

.5.1

826

.5.1

827

.5.1

828

.5.1

829

.5.1

830

.5.1

831

.5.1

81.

6.18

2.6.

183.

6.18

4.6.

185.

6.18

6.6.

187.

6.18

8.6.

189.

6.18

10.6

.18

11.6

.18

12.6

.18

13.6

.18

14.6

.18

15.6

.18

16.6

.18

17.6

.18

18.6

.18

19.6

.18

20.6

.18

21.6

.18

22.6

.18

23.6

.18

24.6

.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Vaatler Tebrik-Teşekkür-KutlamaKodlanamayan Ziyaret Rakip Parti- Rakip AdayAday-Parti Propagandası İcraatlar Sosyolojik MesajAnma- Taziye Dilek-Temenni


25

GRAFİK 7. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

4.050.847%80

1.012.350%20

Beğeni

Retweet

Grafik 7’deki bilgilerden hareketle analiz dönemi kapsamında ele alınan tarih aralığında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın toplam medya etkileşimi 5 milyonun üzerinde olmakla beraber yüzde 20’sini retweet, yüzde 80’ini beğeni oluşturmaktadır.

Medya etkileşimine mikro ölçekte bakılacak olursa Erdoğan’a ait en çok be-ğeni alan ilk beş tweet Şekil 3’te özetlenmiştir. En çok beğenilen ilk beş tweetin içeriğine genel olarak bakıldığında ziyaret, anma-taziye, tebrik-teşekkür-kutlama şeklinde sınıflanması kullanıcıların Erdoğan’ın gerçekçi yönünü daha çok takdir ettiğini göstermektedir. Özellikle kendisinin etiketlendiği bir tweete verdiği sami-mi cevap seçim dönemi boyunca en çok beğeni alan tweeti olmuştur. Öğrencilerin sahur davetine esprili bir şekilde yanıt veren Erdoğan’ın paylaştığı “Çayınız hazır-sa geliyorum” tweeti davete icabet ettiğini göstermiştir. Söz konusu tweet en fazla beğeniyi almış ve retweet listesinde de ilk beşe girmiştir.

Erdoğan’ın Twitter kullanıcıları tarafından en çok retweetlenen beş paylaşımı Şekil 4’te verilmiştir. En çok retweet alan ilk sıradaki tweet AK Parti’nin “Zümrü-dü Anka” reklam filmidir. Bu reklam filmiyle geçmişten günümüze Türk milleti övülmüş, iktidarı boyunca AK Parti’nin yaptığı yatırım ve hizmetler anlatılmış-tır. Erdoğan’ın Necip Fazıl Kısakürek’i andığı tweet kullanıcılar tarafından en çok retweetlenen ikinci paylaşım olmuştur.


26

ŞEKİL 3. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN EN ÇOK BEĞENİ ALAN İLK BEŞ TWEETİ

• Çayınız hazırsa geliyorum. https://t.co/tYI0n7L7GG•Sayın Cumhurbaşkanım, bir gece de bizim Hüseyin Gazi Yurdunda sizi misafir etsek de sahuru birlikte yapsak? @RT_Erdogan

75.975 Beğeni

• Bugün iftarda Hüseyin Cahit Sargın amcamızın ve ailesinin evine misafirolduk. Alicenap milletimizin sofralarından Ramazan bereketi hiç eksikolmasın. https://t.co/lvHE1jb7jh

65.535 Beğeni

• Tohum saç, bitmezse toprak utansın! Hedefe varmayan mızrak utansın!Hey gidi küheylan koşmana bak sen! Çatlarsan, doğuran kısrak utansın!Mekânın cennet olsun Üstad...#NecipFazılKısakürek https://t.co/qOlHsT3szc

61.764 Beğeni

• Milletimizin ve tüm İslam aleminin, başı rahmet, ortası mağfiret, sonucehennem azabından kurtuluş olan mübarek Ramazan-ı Şerifini tebrikediyorum. Cenab-ı Allah'tan, bizleri birlik ve beraberlik içinde RamazanBayramı'na kavuşturmasını niyaz ediyorum. https://t.co/mlENNfYqi5

61.670 Beğeni

• Gençlerle sahurdayız... https://t.co/HRQHAahpW9

61.499 Beğeni


27

ŞEKİL 4. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN EN ÇOK RETWEETLENEN İLK BEŞ TWEETİ

• Şimdi elini uzat, en güçlü devir başlasın. #ZümrüdüAnka Türkiye için kanatlansın.https://t.co/3Nr1NCOk1q

24.413 Retweet

• Tohum saç, bitmezse toprak utansın! Hedefe varmayan mızrak utansın! Hey gidi küheylan koşmana bak sen! Çatlarsan, doğuran kısrak utansın!Mekânın cennet olsun Üstad... #NecipFazılKısakürek https://t.co/qOlHsT3szc

17.579 Retweet

• Çayınız hazırsa geliyorum. https://t.co/tYI0n7L7GG

16.995 Retweet

• Milletimizin ve tüm İslam aleminin, başı rahmet, ortası mağfiret, sonu cehennem azabından kurtuluş olan mübarek Ramazan-ı Şerifini tebrik ediyorum. Cenab-ı Allah'tan, bizleri birlik ve beraberlik içinde Ramazan Bayramı'na kavuşturmasını niyaz ediyorum. https://t.co/mlENNfYqi5

16.855 Retweet

• TEK MİLLETTEK BAYRAKTEK VATANTEK DEVLETBu dört ilkenin çevresinde, yerli ve milli herkesle birleşerek, el ele vererek, güçlü ve bağımsız Türkiye mücadelesine devam edeceğiz.#TürkiyeŞahlanıyor

16.722 Retweet


28

ŞEKİL 5. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN HASHTAGLERİ

HazırızTürkiye

VakitTürkiyeVakti

VakitŞehirVakti

Eliniuzat

EnerjininİpekYolu

Türkiyeiçinoyver

NecipFazılKısakürek

WeStandforQuds

GençlerdenErdoğana

DünyaMültecilerGünü

Erdoğan’ın seçim kampanyası boyunca kullandığı başlıca hashtagler Şekil 5’te verilmiştir. Erdoğan’ın tweetlerinde yer verdiği #HazırızTürkiye ile dev ekonomi, dijital dönüşüm, bilimsel atılım, sosyal devlet ve lider ülke anlayışıyla harman-lanan yeni, hızlı, modern ve birlikte yönetim modelinin detayları anlatılmıştır. Bunun yanı sıra söz konusu hashtag vaat, değişim ve yeni girişimleri vurgulamak için de kullanılmıştır.

#VakitŞehirVakti hashtagi genelde miting için gidilen her şehrin adıyla kulla-nılmıştır. Şekil 5’te her birini tek tek vermek yerine “şehir” ifadesi tercih edilmiş-tir. Gidilen şehre göre sloganın şehir kısmında değişiklik yapılmıştır. #VakitTür-kiyeVakti ise miting içerikli tweetlerin yanı sıra birçok paylaşımda slogan olarak kullanılmıştır.

#GençlerdenErdoğana hashtagiyle Erdoğan canlı yayın programında genç-lerden gelen soruları cevaplamıştır. Bunun yanı sıra Kudüs’te vuku bulan olaylar-da destek olmak amacıyla #WeStandforQuds hashtagini kullanmış ve toplumsal birlik mesajı vermiştir.


29

GRAFİK 8. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

66%87

10%13

Fotoğraf

Video

Grafik 8’de Erdoğan’ın tweetlerindeki görsel kullanımına ait toplam fotoğ-raf ve video rakamları verilmiştir. Buna göre görsel kullanımının yüzde 13’ünü videolar, yüzde 87’sini fotoğraflar oluşturmaktadır. Seçim kampanyası boyunca toplamda 76 görsel içerik paylaşılmıştır.

RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN TWITTER SÖYLEM ANALİZİRecep Tayyip Erdoğan’ın resmi Twitter hesabı (@RT_Erdogan) üzerinden 1 Mayıs 2018-24 Haziran 2018 arasında paylaştığı tweetlerin kelime listesi analizi Tablo 3’te verilmiştir.

TABLO 3. RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN TWEET KELİME LİSTESİ

Erdoğan Tweetlerinin Kelime Listesi


1 TÜRKİYE 90

2 BİZ* 55

3 VAKİT 55

4 VAKTİ 55


6 TEŞEKKÜRLER 46

7 GÜÇ* 35

8 BUGÜN 29

9 HAZİRAN 22

10 YENİ* 21

11 İSTANBUL 20

12 YOL* 18

13 GENÇ* 18


30

14 BİRLİKTE 17

15 ŞEHRİ 17

16 TÜRKİYEŞAHLANIYOR 17

17 ÜLKE* 16

18 DAHA 16

19 OLAN 16

20 BÜYÜK 14

21 TÜM 14

22 VERDİ 12

23 MİLLET* 11

24 AK 10

25 PARTİ 10

26 YERLİ* 10

ŞEKİL 6. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRKİYE” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan’ın tweetlerinde “Türkiye” kelimesi 90 defa kullanılmıştır. Erdoğan Türkiye sözcüğünü içeren tweetleri üzerinden ülkenin şahlanışına vurgu yapmış-


31

tır. Erdoğan’ın tweetlerinde en çok Türkiye kelimesini kullanması cumhurbaşkanı adayı olarak Türkiye’yi ne derece önemsediğinin bir göstergesidir. Erdoğan vaat ve icraat bildiren söylemlerden bile daha çok Türkiye sözcüğüne yer vermiştir. Erdoğan Türkiye kelimesini kullanarak bir gelecek vizyonu ortaya koymuş ve ül-kenin yapısal dönüşümüne vurgu yapmıştır. Bu gelecek vizyonu içerisinde Tür-kiye’yi küresel ölçekte daha rekabetçi bir ülke konumuna taşıyacaklarını, dijital-leşme alanında büyük yatırım ve atılımlara imza atacaklarını, ulaşım alanında dünyanın lider ülkelerinden biri haline getireceklerini belirtmiştir. Yeni Türki-ye’nin inşasına dikkat çeken Erdoğan on altı yıllık iktidarları boyunca Türkiye’ye sanayi ve teknolojide, demokrasi, hak ve özgürlüklerde, ekonomi, tarım ve sağlık alanlarında sınıf atlattıklarını vurgulamış, yapacaklarının teminatı olarak yaptık-larını ön plana çıkarmıştır. Ayrıca AK Parti’nin hikayesinin Türkiye’nin hikayesi olduğunun altını çizen Erdoğan Twitter hesabı üzerinden Türkiye’nin 2023, 2053 ve 2071 hedeflerine de göndermelerde bulunmuştur (Şekil 6).

Erdoğan’ın en çok kullandığı ikinci kelime “biz”dir. Tweetlerinde “biz” ve tü-revi sözcüklere 55 defa yer veren Erdoğan “vakit” ve “vakti” ifadelerini de 55’er defa kullanmıştır. Erdoğan’ın seçim sloganının “Vakit Türkiye Vakti” olması se-bebiyle bu iki kelimenin tweetlerde de sıkça kullanıldığı görülmektedir. Erdoğan paylaştığı tweetlerde seçim sloganına çokça yer vermiştir.

ŞEKİL 7. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER


32

Erdoğan tweetlerinde 53 vaat içeren kelime kullanmıştır. Erdoğan Twitter üzerinden ekonomi başta olmak üzere toplum, siyaset, güvenlik, şehircilik, sağlık, tarım ve sanayi alanlarında çeşitli vaatlerde bulunmuştur. Erdoğan’ın söz konusu vaatlerine aşağıda yer verilmiştir:

• Eski stadyumlar millet bahçesine dönüştürülecek.• Savunma sanayii değerleri artırılacak.• Cari açık azaltılacak.• Tarım ve sanayide Türkiye’ye sınıf atlatılacak.• Sağlıkta öncü ülke pozisyonu korunacak.• Medeniyet odaklı bilim merkezi açılacak.• 2021’de yerli otomobil yollarda olacak.• Türkiye küresel bir güç olarak dünya sahnesinde yerini alacak.• Türkiye küresel ölçekte rekabetçi bir ülke olacak.• Ekonomik büyüme ve kalkınma ivme kazanacak.• Şehirler kültür-sanat kimliği üreten şehirler haline gelecek.• Lider ülke Türkiye vizyonu devam edecek (Şekil 7).

ŞEKİL 8. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “GÜÇ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan “güç” kelimesi ve türevlerine ait 35 kullanıma tweetlerinde yer ver-miştir. Erdoğan bu sözcükle güçlü Türkiye vurgusunu ön plana çıkarmıştır. Erdo-ğan “güçlü” kelimesini kullanarak bir gelecek vizyonu ortaya koymuştur. Güçlü


33

Türkiye vurgusu Erdoğan’ın seçmene temel vaadidir. Erdoğan’ın siyasetten eko-nomiye, tarımdan sanayiye ortaya koyduğu tüm vaatler aslında “Güçlü Türkiye” vaadinin bir parçasıdır. Erdoğan’ın “güçlü” kelimesini kullanarak ortaya koyduğu “Güçlü Türkiye” bağlamı güçlü meclis, güçlü hükümet, güçlü büyüme, güçlü de-nizcilik, güçlü ekonomi, güçlü tarım ve mali politikası alanlarını kapsamaktadır. Ayrıca Erdoğan seçmenin de kendisi ve AK Parti’ye güçlü destek sözü verdiği-ni aktarmıştır. Seçmenle arasında güçlü bir bağ olduğunu belirten Erdoğan Türk milletinin kendisine ve partisine güç kattığını ifade etmiştir (Şekil 8).

ŞEKİL 9. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “BİRLİKTE” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan “birlik” ve türevi 17 kelimeye tweetlerinde yer vermiştir. Biz vur-gusunu birliktelikle pekiştiren Erdoğan “Biz birlikte güçlü, birlikte Türkiye’yiz” diyerek seçmenin 24 Haziran’da kendisi ve partisiyle birlikte olma sözü verdiğini belirtmiştir. Erdoğan birlik kelimesiyle güçlü Türkiye vurgusuna da göndermede bulunmuştur. Büyük Türkiye hedeflerine milletiyle birlikte ulaşacağını, yanlışları milletiyle birlikte tespit edip düzelteceklerini vurgulamıştır. Ayrıca Erdoğan AK Parti, MHP ve BBP’nin kurduğu Cumhur İttifakı’nın da birlik ve beraberlik anla-yışının siyasete bir yansıması olduğunu ifade etmiştir (Şekil 9).

ŞEKİL 10. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRKİYEŞAHLANIYOR” KELİMESİNİN BAĞLAMI


34

“TürkiyeŞahlanıyor” Erdoğan’ın seçim sloganlarından biridir. Erdoğan sa-vunma sanayii değerlerini artırarak, hantal bürokratik yapıyı yıkarak, al sancağın bekçileri olarak, güçlü ve bağımsız Türkiye mücadelesine devam ederek, şehirlere kültür-sanat üreten kimlik kazandırarak, demokratik siyaseti kurumsallaştırarak, Türk milletinin huzur, birlik ve dirliğini muhafaza ederek, irade-cesaret ve erdem ile Türkiye’yi şahlandıracaklarını belirtmiştir (Şekil 10). Erdoğan #TürkiyeŞahla-nıyor hashtagi ile cumhurbaşkanı seçildiği takdirde Türkiye’nin yeni bir döneme gireceği ve bu dönemin ekonomiden siyasete, dış politikadan sosyolojiye hemen hemen her alanda bir şahlanış dönemi olacağını ifade etmiştir.

ŞEKİL 11. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “DAHA” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan tweetlerinde “daha” kelimesine 16 defa yer vermiştir. Daha sözcü-ğüyle “Yeni Türkiye” vaadine göndermelerde bulunmuştur. Cumhurbaşkanı oldu-ğu takdirde bakanlıkları daha icraatçı hale getireceklerini, yatırımların daha fazla ivme kazanacağını, gençlere daha iyi bir gelecek bırakmak için vesayete meydan okuyacaklarını, ekonomide dış şoklar ve finansal saldırılara karşı daha dirençli ola-caklarını, Türkiye’nin 2023, 2053 ve 2071 hedeflerine daha emin adımlarla yürüye-ceklerini belirtmiştir. Erdoğan vatandaşlara “Birlikte yürüyecek daha çok yol var” diyerek bugüne kadar yaptığı hizmetlerin artacağı mesajını vermiştir (Şekil 11).

ŞEKİL 12. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “YENİ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI


35

Erdoğan’ın tweetlerinde sıkça kullandığı önemli kelimelerden biri de “yeni”dir. Yeni ve türevi 21 sözcüğe tweetlerinde yer vermiştir. Bu kelime üzerinden Erdoğan gelecekte yeni bir dönemin kapılarını aralamak için 24 Haziran seçimlerine dikkat çekmiştir. Yeni dönem vurgusuna sıkça yer veren Erdoğan dijital yenilik projele-rine, yeni yönetim modeline, yeni görevlere, yeni bir dirilişe dikkatleri çekmiştir. Yenilenebilir enerji projeleri ve yenilikçi üretime de vurgu yapan Erdoğan Türk milletinin 24 Haziran sonrası yeniden yükselişe geçeceğini belirtmiştir (Şekil 12).

ŞEKİL 13. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “GENÇ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan tweetlerinde “genç” ve türevi 18 kelimeye yer vermiştir. Kendisinin ve AK Parti’nin gençlerin enerjisi, dinamizmi, heyecanı ve desteğiyle güç bulduklarını belirten Erdoğan 24 Haziran’ın gençlerin seçimi olacağını belirtmiştir. 2023, 2053 ve 2071 hayalini gençlere emanet eden Erdoğan daha iyi bir gelecek bırakmak için vesayete meydan okuyacaklarını belirtmiştir. AK Parti’nin gençlerin partisi olduğunu vurgulayan Erdoğan gençlerin vizyonuna işaret ederek #GençlerdenErdoğana etiketiyle gelen sorulara da seçim kampanyasında canlı yayında cevap vermiştir (Şekil 13).

ŞEKİL 14. ERDOĞAN’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “BÜYÜK” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Erdoğan tweetlerinde “büyük” kelimesine 14 defa yer vermiştir. Büyük Türki-ye için büyük projelere, büyük bir değişim ve şahlanışa dikkat çekmiştir. Bununla


36

birlikte Erdoğan şiddet ve tacizin büyük insanlık suçlarından olduğunu belirtmiş, tweetlerinde büyük sevdaların ve davaların adamları olan Cahit Zarifoğlu gibi şairlere vurgu yapmıştır (Şekil 14).

MUHARREM İNCE’NİN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)Muharrem İnce 4 Mayıs 2018’de CHP grubunda yapılan gizli oylamada 110 mil-letvekilinin oyunu alarak CHP’den cumhurbaşkanı adayı gösterilmiştir.

24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı seçimlerinde CHP’nin adayı olan Muhar-rem İnce’nin propaganda dönemi boyunca tweetlerinin içeriği, takipçi sayısı ve takipçi artış oranı izlenmiştir. Bu doğrultuda elde edilen sonuçlar bu bölümde incelenmiştir.

GÖRSEL 3. MUHARREM İNCE RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ

Resmi Twitter hesabının genel görünümüne bakıldığında arka plan resmi olarak İnce’nin mitingde vatandaşlarla selfie çekerken görüntülendiği bir görsel tercih etmiştir. Profilin kişisel bilgiler kısmında “Cumhurbaşkanı Adayı” oldu-ğunu belirten İnce’nin “Tepeden Tırnağa Cesaret Her Şey Türkiye’yi Sevmekten İbaret!” sloganına yer verdiği Görsel 3’te görülmektedir. Ayrıca miting takvimi, basın açıklamaları ve aday propagandasını içeren kendisine ait resmi web site-


37

sinin linkini Twitter’ın internet sitesi bölümünde belirterek takipçilerinin bilgi almasını sağlamıştır.

GRAFİK 9. MUHARREM İNCE’NİN TAKİPÇİ SAYISI

3.500.000

3.700.000

3.900.000

4.100.000

4.300.000

4.500.000

4.700.000

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Takipçi Sayısı

Adaylığının açıklandığı 4 Mayıs’tan seçim sonuçlarının açıklandığı güne ka-darki süreçte İnce’nin hesabındaki takipçi sayısının genel olarak artan eğilimde olduğu ve kademeli artış sergilediği Grafik 9’da görülmektedir. Cumhurbaşkanı adaylığının kesinleşmediği tarihlerde 3 milyon 600 bin civarında olan takipçi sayısı seçim sonucunun açıklandığı günün ertesinde yaklaşık 4 milyon 700 bine ulaşmış, 1 milyondan fazla takipçi artışı olduğu gözlenmiştir. Muharrem İnce’nin takipçi sayısında bu süreçte yüzde 28,57 artış gerçekleşmiştir.

Seçim sonuçlarının açıklandığı 24 Haziran’da takipçi sayısı 145 bin kişi art-mış ve o gün en fazla artışın gözlendiği tarih olmuştur. Daha önce siyasette bu kadar ön planda olmayan İnce’nin cumhurbaşkanı adayı olarak gündemde yer alması sebebiyle takipçi sayısındaki bu artış beklenen bir değişimdir.

İnce’nin takipçi artış oranındaki değişim Grafik 10’da verilmiştir. İnce’nin takipçi artış oranına bakıldığında takipçi sayısı, artış oranının düştüğü tarihler-de azalarak artmaya devam etmiştir. En yüksek artış oranı cumhurbaşkanı adayı olarak açıklandığı 4 Mayıs’ta yüzde 1,66 olarak gerçekleşmiş, yaklaşık 61 bin kişi İnce’yi takibe almıştır. Bu tarihten seçim gününe kadarki süreçte artış oranında dalgalanmalar gözlense de İnce’nin takipçi sayısı daima artmıştır.


38

GRAFİK 10. MUHARREM İNCE’NİN TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Artış Oranı

Muharrem İnce Twitter’daki resmi sosyal medya hesabından 416 twe-et paylaşmıştır. Uzmanlar tarafından kodlanan tweetlerin kriterler bazında sınıflandırılmış hali Grafik 11’de verilmiştir. Buna göre miting-etkinlik içe-rikli tweetle rin toplam içerisinde yüzde 55,05 ile önemli bir yer teşkil ettiği görülmektedir. Canlı yayın videoları ve propaganda söylemlerini ifade eden aday-parti propagandası miting-etkinlik içerikli tweetlerden sonra yüzde 13,94 ile ikinci önem sırasında yer almaktadır. İnce’nin vaatleri yüzde 9,38 ile üçüncü, rakip parti veya adaylar üzerinden yaptığı söylemler ise yüzde 5,53 ile dördüncü sırada bulunmaktadır.

Rakip aday söylemi üzerinden genelde Erdoğan’ı eleştiren İnce eğitim siste-mi, devletin kurumları ve uygulanan politikaları hedef almıştır. Bunun yanı sıra sisteminde aksaklık olduğunu iddia ettiği uygulamaları kendi vaatleriyle pekişti-rerek takipçileriyle paylaşmıştır.

Sosyolojik mesaj içeren tweetler tüm tweetlerin yüzde 2,88’lik kısmını oluş-turmaktadır. İnce toplumsal içerikli tweetlerinde siyasetin düşmanlık olmadığı ve toplumu kutuplaştırmaması gerektiği şeklinde mesajlara yer verirken hayvanlara uygulanan şiddetin boyutuna da değinmiştir. Toplumun kucaklaşması, kutuplaş-maması gerektiğini ifade etmiştir.


39

Seçim kampanyası dönemi boyunca Muharrem İnce’nin paylaştığı 416 twe-etin zaman akışı Grafik 12’de görülmektedir. Halihazırda tweetlerinin yarısını oluşturan miting-etkinlik içerikleri adayın propaganda döneminde hemen he-men her gün paylaşılmıştır. Rakip aday üzerindeki söylemlerini son zamanlarda sıkça dile getiren İnce seçim günü yaklaştıkça aday-parti propagandası içerikli tweetlerini artırmış ve seçmene yönelik vaatlerine vurgu yapmıştır. Mikro ölçek-li, yerel anlamda yapılan icraatlara da tweetlerinde yer vermemiştir. Bunun yanı sıra adayın tweetlerinin yüzde 2,4’ü ise belirlenen kriterlerin tanımına uymadı-ğından kodlanamamıştır.


Ziyaret%1,92

Vaatler%9,38

TebrikTeşekkürKutlama%5,05

SosyolojikMesaj%2,88

Rakip PartiRakip Aday

%5,53

Mitingler-Etkinlikler%55,05

Kodlanamayan%2,40

DilekTemenni%1,44

AnmaTaziye%2,40

Aday-PartiPropagandası

%13,94

0

50

100

150

200

250

Tweet Sayısı


40


1

3

2

3

4

2

5

4

5

4

6

4

6

4 4

6

11

6

5

4

2

5

7

10

4

10

6

7

5

4

11

3

6

4

1

4

9

8

7

6

8

3

7

3

1

2

1 1 1 1 1

2

1 1

2 2

1 1

2

1 1

2 2 2

1

2

1 1

3

5 5

1

6

2

1

2

1 1 1 1

2 2

1

2

1 1 1 1

4

1

2

5

1 1 1

3

2

1 1 1 1

2

1 1 1 1 1 1 1

2 2

4

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

22

1 1 1 1 1

2

1

2

1 1 1 1 1

2

11 1 1 1 1

2

1 1 11 1 1 1 1 1

22 2

1 1

2

1 1

2 2

1 1 1

3

1

3

1 1 1 1

3

0

2

4

6

8

10

12

5.5.

186.

5.18

7.5.

188.

5.18

9.5.

1810

.5.1

811

.5.1

812

.5.1

813

.5.1

814

.5.1

815

.5.1

816

.5.1

817

.5.1

818

.5.1

819

.5.1

820

.5.1

821

.5.1

822

.5.1

823

.5.1

824

.5.1

825

.5.1

826

.5.1

827

.5.1

828

.5.1

829

.5.1

830

.5.1

831

.5.1

81.

6.18

2.6.

183.

6.18

4.6.

185.

6.18

6.6.

187.

6.18

8.6.

189.

6.18

10.6

.18

11.6

.18

12.6

.18

13.6

.18

14.6

.18

15.6

.18

16.6

.18

17.6

.18

18.6

.18

19.6

.18

20.6

.18

21.6

.18

22.6

.18

23.6

.18

24.6

.18

25.6

.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Aday-Parti Propagandası Vaatlerİcraatlar Tebrik-Teşekkür-Kutlama Sosyolojik MesajKodlanamayan Anma- Taziye Anma- TaziyeZiyaret Dilek-Temenni Rakip Parti- Rakip Aday


41

GRAFİK 13. MUHARREM İNCE’NİN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

15.051.549%86

2.354.543%14

Beğeni

Retweet

Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin sosyal medya etkileşimine bakıl-dığında Twitter kullanıcıları tarafından 15 milyon beğeni aldığı ve 2 milyon 300 bin civarında da retweetlendiği Grafik 13’te görülmektedir. Bu sayede adayın söy-lemleri –3 buçuk, 4 milyon civarında seyreden takipçi sayısı da göz önüne alındı-ğında– Twitter geneline daha çok nüfuz etmiş ve daha çok kullanıcıya ulaşmıştır. 17 milyon civarındaki medya etkileşiminin yüzde 86’sını tweetlerin aldığı beğeni-ler, yüzde 14’ünü ise retweetler oluşturmaktadır.

Muharrem İnce’nin en çok beğeni alan ilk beş tweeti Şekil 15’te verilmiş-tir.

En çok beğeni alan tweetlerinin geneline bakıldığında rakip aday veya parti-leri hedef alan söylemler dikkat çekmektedir. Adaya ait en çok retweet alan ilk beş tweet Şekil 16’da verilmiştir.

Muharrem İnce’nin en çok retweetlenen ve en çok beğeni alan ilk beş tweeti-ne bakıldığında dördünün ortak olduğu görülmektedir.


42

ŞEKİL 15. MUHARREM İNCE’NİN EN ÇOK BEĞENİ ALAN BEŞ TWEETİ

258.875 Beğeni

• Gençler saat geç oldu. Sosyal medya güzel lakin sabah 05.00'te sandıklardaolacağız. Yarın büyük gün. Zihin açıklığı için dinlenme zamanı. Biliyorumheyecanlısınız ama geç vakte kalmayın, uyumaya çalışın biraz. Tamam mı?

252.026 Beğeni

• Ne yaparlarsa yapsınlar, kaybedecekler. Hileyle hurdayla seçim kazanma dönemiartık bitti. Bu yöndeki haberlerle sakın yılgınlığa, karamsarlığa kapılmayın.Sandığa gidin, oyunuzu kullanın, umudunuzu asla yitirmeyin. Ben canım pahasınaoyunuza sahip çıkacağım, başaracağız.

225.936 Beğeni

• 500 kişi yok demiş:) 500’e kadar saymayı biliyor:) https://t.co/RitsOWEww0

203.894 Beğeni

• RTE’nin bütün mitinglerini baştan sona canlı yayınlayıp İzmir’de 3 milyon kişininkatıldığımitingimizi canlı yayınlamayan TRT Yöneticileri bu milletin vergilerindenaldığınız para haram olsun size! Yazıklar olsun size! Utanmazlar!

173.318 Beğeni

• 50 günde 107 miting yaptık. Edirne’den Kars’a gönül köprüleri kurduk. Şimdigörevimiz milletimizin oyunu, tercihini korumak. Müşahit ve sandıkgörevlilerimize şimdiden kolaylıklar diliyorum, emeklerine teşekkür ediyorum.Gün boyunca gülümseyin ve pozitif olun çünkü başaracağız.


43

ŞEKİL 16. MUHARREM İNCE’NİN EN ÇOK RETWEETLENEN BEŞ TWEETİ

76.124 Retweet

• Ne yaparlarsa yapsınlar, kaybedecekler. Hileyle hurdayla seçim kazanma dönemiartık bitti. Bu yöndeki haberlerle sakın yılgınlığa, karamsarlığa kapılmayın.Sandığa gidin, oyunuzu kullanın, umudunuzu asla yitirmeyin. Ben canım pahasınaoyunuza sahip çıkacağım, başaracağız.

52.383 Retweet

• 500 kişi yok demiş:) 500’e kadar saymayı biliyor:) https://t.co/RitsOWEww0

50.172 Retweet

• RTE’nin bütün mitinglerini baştan sona canlı yayınlayıp İzmir’de 3 milyon kişininkatıldığı mitingimizi canlı yayınlamayan TRT Yöneticileri bu milletin vergilerindenaldığınız para haram olsun size! Yazıklar olsun size! Utanmazlar!

36.184 Retweet

• Aziz Yıldırım’a bugüne kadar yaptığı hizmetlerden dolayı teşekkür ediyor,Fenerbahçe Başkanlığı’na seçilen Ali Koç’u tebrik ediyorum. Fenerbahçe camiasıdeğişimi gerçekleştirmiştir, şimdi sıra Türkiye’deki büyük değişimdedir.https://t.co/ngTc8JILvu

35.302 Retweet

• Gençler saat geç oldu. Sosyal medya güzel lakin sabah 05.00'te sandıklardaolacağız. Yarın büyük gün. Zihin açıklığı için dinlenme zamanı. Biliyorumheyecanlısınız ama geç vakte kalmayın, uyumaya çalışın biraz. Tamam mı?


44

ŞEKİL 17. MUHARREM İNCE’NİN HASHTAGLERİ

Başaracağız

AdilSeçim

SandıkGücüileBaşaracağız

HayvanaŞiddetSuçtur

HepimizinCumhurbaşkanı

TekDavamTürkiye

AnnelerGünü

HayırlıRamazanlar

DünyaÇevreGünü

Şehir

Muharrem İnce’nin toplumsal mesaj taşıyan ve hayvana şiddeti konu alan #HayvanaŞiddetSuçtur hashtaginin yanı sıra kutlama içerikli günler için de hashtag kullandığı görülmüştür. #HayırlıRamazanlar, #AnnelerGünü, #DünyaÇevreGünü tebrik, teşekkür ve kutlama içerikli mesajlar için kullanılmıştır. Ayrıca #HepimizinCumhurbaşkanı ile paylaştığı video serisinde seçmenlere ulaşmaya çalışmış, vaatlerini seri olarak dile getirmiştir. İnce’nin seçim dönemi boyunca kullandığı hashtaglerin başlıcaları Şekil 17’de verilmiştir.

GRAFİK 14. MUHARREM İNCE’NİN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

188%77

56%23

Fotoğraf

Video


45

Grafik 14’te Muharrem İnce’nin görsel kullanımına ait rakamlar verilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre İnce’nin görsel kullanımının yüzde 23’ünü videolar, yüzde 77’sini de fotoğraflar oluşturmaktadır. Söz konusu süreçte toplam 244 gör-sel içerik paylaşılmıştır.

MUHARREM İNCE’NİN TWITTER SÖYLEM ANALİZİMuharrem İnce’nin tweetlerinin kelime listesi Tablo 4’te verilmiştir.

TABLO 4. MUHARREM İNCE’NİN TWEET KELİME LİSTESİ

İnce’nin Tweetlerinin Kelime Listesi


1 VAAT BİLDİREN KELİMELER* 185

2 TEŞEKKÜRLER 98

3 SİZ* 31

4 YARIN* 30

5 BİZ* 24

6 BEN* 21

7 İSTANBUL 20

8 SEÇİM* 19

9 PROGRAM* 18

10 TÜRKİYE 18

11 EĞİTİM 17

12 VAR 16

13 BİRLİKTE 13

14 DİLİYORUM 13

15 HEPİMİZİNCUMHURBAŞKANI 12

16 ZİYARET 12

17 GENÇ* 12

18 BUGÜN 11

19 OLAN 11

20 OLSUN 11

21 SAYIN 11

22 TÜM 11

23 NİTELİKLİ 10

24 TEKDAVAMTÜRKİYE 10

25 TV 10

26 ÜLKE* 10

Muharrem İnce’nin tweetleri içerisinde en çok vaat bildiren kelimelere yer verdiği Şekil 18’de görülmektedir. İnce tweetlerinde 185 vaat bildiren sözcüğe yer


46

vermiştir. Vaat bildiren kelimelerin dışında Muharrem İnce’nin tweetlerinde “siz”, “biz” ve “ben” sözcüklerinin ön plana çıktığı dikkat çekmektedir. Muharrem İnce, Erdoğan’ın aksine “Türkiye” kelimesini “siz”, “ben” ve “biz” ifadelerinden daha az kullanmıştır. “Millet” vb. sözcüklerin kullanım sıklığı ise kelime listesine girecek sınırı aşamamıştır.

ŞEKİL 18. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER


47

İnce’nin Twitter yoluyla seçmene verdiği en temel vaat “başaracağız” kelime-siyle ifade ettiği 24 Haziran seçimlerini kazanma üzerinedir. İnce’nin seçim süreci içerisindeki en temel vaatleri bir sonraki mitinglere yönelik yapılmıştır: “Tarihin en büyük mitingini birlikte yapacağız”, “Yarın Ordu’da ve Giresun’da olacağız.” Muharrem İnce 24 Haziran ve sonrasıyla ilgili cumhurbaşkanı seçildiği takdir-de OHAL’i kaldıracaklarını, gençleri yurt dışına eğitime göndereceklerini, yeni fabrikalar kuracaklarını, üniversiteleri böldürtmeyeceklerini, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir politikalar geliştireceklerini vadetmiştir. 24 Haziran’da çok şeyin değişeceğini ifade eden İnce söz konusu düzenin ve sınav sisteminin değişeceğini, Türkiye’nin ve Türk medyasının özgürleşeceğini belirtmiştir.

ŞEKİL 19. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN “SİZ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Siz” kelimesi İnce’nin tweetlerinde en çok kullandığı sözcüklerin başındadır. İnce tweetlerinde siz ve türevi 31 ifadeye yer vermiştir. Muharrem İnce “siz” ke-limesiyle kendi seçmenine seslenmiştir. “Size söz veriyorum” kalıbını sıkça kulla-nan İnce siz kelimesiyle kimi zaman gençleri, kimi zaman öğrencileri, kimi zaman memur kesimini, kimi zaman da işçileri baz almıştır. Toplumun farklı kesimleri-ne siz kelimesi üzerinden seslenen İnce “Bu milletin vergilerinden aldığınız para haram olsun size! Yazıklar olsun size! Utanmazlar!” ifadeleriyle Erdoğan ve AK Parti’yi suçlayıcı bir dille hedef almıştır (Şekil 19). Muharrem İnce’nin tweetle-rinde “siz”i “biz” kelimesinden daha sık kullandığı görülmektedir. İnce bu açıdan Erdoğan ile karşılaştırıldığında Erdoğan’ın “biz”, İnce’nin ise “siz” ifadesini daha çok ön plana çıkarttığı söylenebilir.


48

ŞEKİL 20. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN “BİZ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

İnce tweetleri içinde “biz” ve türevi 24 kelimeye yer vermiştir. CHP’nin ada-yı olarak seçime giren İnce “bizim” sözcüğüyle kendisi ve partisini aynileştirmiş, dertlerinin Türkiye olduğunu ve önceliklerinin çocuklar olacağını vurgulamıştır. İnce “Ben yok, sen yok, o yok. Biz var, biz” ifadeleriyle bütünleştirici bir dil geliş-tirmeye çalışsa da tweetlerinde “ben” kelimesine 21 defa yer vermiş, kendisini bir aktör olarak ön plana çıkartmayı da ihmal etmemiştir. “Biz” sözcüğü üzerinden de İnce, Erdoğan ve AK Parti hükümetini hedef almıştır. Suçlayıcı bir üslupla İnce “Bizi birbirimize düşman edenlerden kurtulacağız” ifadelerine yer vermiştir. Söz konusu ifadelerde Erdoğan ve AK Parti’nin Türk milletini birbirine düşman etti-ğini vurgulayan İnce 24 Haziran’da Türkiye’nin yüzde 50’sinin teveccühünü almış bir lider ve partisinden kurtulacaklarını belirtmiştir. Ayrıca İnce seçmene sundu-ğu birtakım vaatlerin öznesi olarak “biz” kelimesini kullanmıştır: “Biz, demokrasi ve hukuku tesis etmeye geliyoruz” (Şekil 20).

ŞEKİL 21. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRKİYE” KELİMESİNİN BAĞLAMI


49

İnce tweetlerinde “Türkiye” kelimesini 18 defa kullanmıştır. Diğer adaylarla karşılaştırıldığında İnce’nin tweetlerinde Türkiye vurgusunun daha düşük olduğu görülmektedir. Türkiye kelimesini İnce “Tam Bağımsız Türkiye”, “Mutlu bir Tür-kiye”, “Çocukların hayal kurabildiği bir Türkiye”, “Mutlu ve huzurlu bir Türkiye” şeklinde kullanmıştır. Ayrıca İnce kendisinin başkan seçilmesi halinde Türkiye’yi özgürlükler ülkesine dönüştüreceğini vadetmiştir. İnce Türkiye sözcüğünü kulla-narak Erdoğan ve AK Parti’yi hedef almıştır. Nitekim Erdoğan’ın Birleşmiş Millet-ler’de söylediği ve dünyada bir şiar haline dönüşen “Dünya beşten büyüktür” sö-züne öykünen İnce “Türkiye 1’den büyüktür” tweetini atarak Erdoğan’ı, “Türkiye bir hanedanlık devleti değildir” ifadeleriyle de hükümeti eleştirmiştir (Şekil 21).

ŞEKİL 22. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN “EĞİTİM*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

İnce tweetlerinde “eğitim” konusuna özellikle vurgu yapmıştır. Nitekim pay-laşımlarında bu kelimeyi 17 defa kullanmıştır. Eğitim sözcüğüyle İnce Türkiye’de-ki eğitim öğretim sistemini eleştirmiş, kendisinin başkan olması durumunda bu alanda çok şeyin değişeceği mesajını vermiştir (Şekil 22).

ŞEKİL 23. İNCE’NİN TWEETLERİNDE GEÇEN “ÜLKE*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

İnce tweetlerinde “ülke” kelimesini Türkiye’nin karşılığı olarak kullanmıştır. Tweetlerinde 10 defa yer verdiği sözcükle 24 Haziran sonrasında cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda ülkeye akademik özgürlük geleceğini, gençleri ülkeye hiz-met etmeleri için yurt dışına göndereceğini, tesis edeceği adalet düzeniyle Türki-ye’yi özgürlükler ülkesine dönüştüreceğini vadetmiştir. Diğer taraftan Erdoğan ve


50

AK Parti hükümetini hedef almıştır. Ülkede seçkin beyinlerin kaderinin Erdo-ğan’ın iki dudağı arasında olduğunu, Türkiye’nin tarımsal ürün ithalatına milyar-larca dolar ödediğini iddia etmiştir (Şekil 23).

MERAL AKŞENER’İN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)CHP’den 15 milletvekilinin katılımıyla Mecliste grup kurma hakkını elde eden İYİ Parti cumhurbaşkanı adayı olarak Meral Akşener’i göstermiştir.

GÖRSEL 4. MERAL AKŞENER’İN RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ

Cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener’in Twitter hesabına biçimsel olarak ba-kıldığında öncelikle arka planında yer alan görselin ve profil resminin aynı oldu-ğu göze çarpmaktadır. Hesabın arka planında yer alan görselde “Yüzünü Güneşe Dön Türkiye” ve “Milletin Adayı Meral Akşener” sloganları bulunmaktadır. Profil bilgileri bölümünde seçim propagandasının yapıldığı şahsına ait web sitesine yer verilmiş ancak konum bilgisinin doldurulmadığı görülmüştür. Akşener kişisel bilgiler kısmında “İYİ Parti Genel Başkanı” olduğunu belirtmiştir.

Grafik 15’teki bilgiler doğrultusunda adaylığının konuşulmaya başladığı günler-de takipçi sayısı yaklaşık 2 milyon 440 bin olan Meral Akşener’in seçim sonuçları açık-landığı gün yaklaşık 2 milyon 750 bin takipçisi bulunmaktadır. Propaganda dönemi


51

boyunca takipçi sayısının 313 bin kişi ile yüzde 12,84 artış gösterdiği belirlenmiş tir. Siyasi hayatı boyunca gündemde sık yer almayan Akşener’in cumhurbaşkanı adaylığı vesilesiyle takipçi sayısındaki değişimin beklenen bir artış olduğu söylenebilir.

GRAFİK 15. MERAL AKŞENER’İN TAKİPÇİ SAYISI

2.400.000

2.450.000

2.500.000

2.550.000

2.600.000

2.650.000

2.700.000

2.750.000

2.800.000

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Takipçi Sayısı

Cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener’in Twitter takipçi artış oranının pro-paganda döneminde eksiye düşmediği Grafik 16’da görülmektedir. En yüksek ta-kipçi artış oranını yakaladığı tarih olarak imzaların toplanmasının sona erdiği 9 Mayıs ve seçimlerin sonuçlandığı 24 Haziran belirlenmiştir. Buna göre 9 Mayıs’ta Akşener’in takipçi sayısı yüzde 1 ile yaklaşık 25 bin kişi artarken 24 Haziran seçim gününde ise yüzde 1,7 ile neredeyse 46 bin kişilik bir artış söz konusu olmuştur.

GRAFİK 16. MERAL AKŞENER’İN TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

0

0,5

1

1,5

2

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Artış Oranı


52

Meral Akşener seçim kampanyası döneminde 616 tweet atarak adaylar ara-sında en fazla paylaşım yapan isimdir. Tweetlerin kriterler bazında yüzdesel da-ğılımı Grafik 17’de verilmiştir. Elde edilen bilgilere göre miting-etkinlik içeren tweetler yüzde 34,74 ile ilk sırada yer alırken vaatlerinin de yüzde 21,75 oldu-ğu görülmektedir. Akşener sosyal medya stratejisinde seçmenlere ulaşmak için Twitter’ı etkin kullanmıştır. Seçim propagandası söylemleri yüzde 14,45 iken ra-kip adaylar veya partiler üzerinden yaptığı propaganda söylemleri yüzde 13,8’dir. Rakip adaylara yönelik geliştirdiği söylemlerle kampanya stratejisinin ciddi bir kısmını yürüttüğü söylenebilir. Adayın toplumsal içerikli sosyolojik mesajların-da yalnızca hayvanlara uygulanan şiddetin boyutu ele almıştır. Söz konusu içerik yüzde 0,49 ile en az paylaşılan tweet içeriği olmuştur.


MitinglerEtkinlikler

%34,74


%14,45

Vaatler%21,75


%13,80


Sosyolojik Mesaj%0,49

Kodlanamayan%2,27

Anma- Taziye%4,71

Ziyaret%0,65

Dilek-Temenni%2,44

0

50

100

150

200

Tweet Sayısı

Bunun yanı sıra adayın profilinde tebrik ve anma-taziye içeren tweetlerin yüz-de 4,71, dilek-temenniye dönük tweetlerin yüzde 2,44 ve ziyaret içeren tweetlerin oranının da yüzde 0,65 olduğu Grafik 17’de görülmektedir. Kampanya döneminde paylaşılan 616 tweet içerisinde kodlanamayan 14 tweetin oranı ise yüzde 2,27’dir.

Grafik 18’de Akşener’in tweetlerinin kampanya dönemindeki dağılımına ba-kıldığında ilk dikkat çeken nokta 30 Mayıs’ta art arda paylaştığı 63 vaat içerikli ola-nıdır. Bunun yanı sıra 14 Mayıs’ta da 21 vaadini peşi sıra paylaşan Akşener’in aynı gün rakip parti veya aday üzerinden geliştirdiği söylemlerle vaatlerini desteklemeye çalıştığı görülmektedir. Miting ve etkinlikler seçim dönemi boyunca devam ettiğin-


53

den hemen hemen her gün miting-etkinlik tweetine rastlanmıştır. Aday parti pro-pagandası içeren tweetlerin toplu olarak tek bir günde paylaşılmadığı, bütün seçim dönemine homojen bir şekilde dağıldığı dikkat çeken bir diğer nokta olmuştur.

Meral Akşener’in sosyal medya stratejisine bakıldığında aday-parti propa-gandası ve vaat içerikli tweetlerin yoğun olarak paylaşıldığı anlaşılmaktadır. An-cak Grafik 18’de görüldüğü üzere vaat içerikli tweetlerin önemli bir kısmının tek bir günde paylaşılması takipçilerin hafızasında vaatlerin yer edinmesi bakımın-dan olumsuz olmuştur. Söz konusu dönemin tamamında Akşener’in rakip par-ti-aday söylemlerine yer verdiği görülmektedir.


1

34

1

4 4

1

5

9

5

87 7

2 23

9

57

6

2 2

7

2

1111

2

11

21

1111

6

14

1110

7

1 1 1 12

1 1

4

6

21 1 1 1 1

76

2 2 2 2 2

4

21 1

2

7

4

23 3

2

4

2 2 21 1 11

21

32 2

3

1 12

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 1 12

1 1 1 1 1 11

7

1 12

1

21

2

43

1

63

34

3

12 2

12

1 1 1 1

32

12

1 1 1 1 1 12

1 1 1 1 1

3

1 12

1 1 1 1 1 11

8

1 1 12

1 1 1 11

43

1

4

29

21 1

5

2 21

23

2 2 21

21 1 1 1

43

1

3

0

10

20

30

40

50

60

30.4

.18

1.5.

182.

5.18

3.5.

184.

5.18

5.5.

186.

5.18

7.5.

188.

5.18

9.5.

1810

.5.1

811

.5.1

812

.5.1

813

.5.1

814

.5.1

815

.5.1

816

.5.1

817

.5.1

818

.5.1

819

.5.1

820

.5.1

821

.5.1

822

.5.1

823

.5.1

824

.5.1

825

.5.1

826

.5.1

827

.5.1

828

.5.1

829

.5.1

830

.5.1

831

.5.1

81.

6.18

2.6.

183.

6.18

4.6.

185.

6.18

6.6.

187.

6.18

8.6.

189.

6.18

10.6

.18

11.6

.18

12.6

.18

13.6

.18

14.6

.18

15.6

.18

16.6

.18

17.6

.18

18.6

.18

19.6

.18

20.6

.18

21.6

.18

22.6

.18

23.6

.18

24.6

.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Aday-Parti Propagandası İcraatlar Sosyolojik MesajAnma- Taziye Dilek-Temenni Vaatler Tebrik-Teşekkür-KutlamaKodlanamayan Ziyaret Rakip Parti- Rakip Aday


54

Adayın sosyal medya performansında önem teşkil eden medya etkileşimi propaganda dönemindeki tüm tweetlerin beğeni ve retweet sayıları toplanarak oluşturulmuştur (Grafik 19).

GRAFİK 19. MERAL AKŞENER’İN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

4.036.260%84

769.367%16

Beğeni

Retweet

Meral Akşener’in 2 milyon civarında seyreden takipçi sayısı göz önüne alındığında medya etkileşiminin 4 buçuk milyonun üzerinde olduğu görülmek-tedir. Bu medya etkileşiminin yüzde 16’sını retweetler, yüzde 84’ünü ise beğeni-ler oluşturmaktadır.

Twitter kullanıcıları tarafından en çok beğeni alan ilk beş tweet Şekil 24’te verilmiştir. Erdoğan’ın “Bizi İstanbul Büyükşehir Başkanlığı’na da AK Parti Genel Başkanlığı’na da, başbakanlık ve cumhurbaşkanlığına da milletim getirdi. Onlar ‘tamam’ derse, kenara çekiliriz” demesi üzerine muhalefet sosyal medyada #Tamam hashtagini başlatmıştır. Erdoğan’ın konuşmasından sonra cumhurbaşkanı adayı olarak Meral Akşener’in de bu harekete destek vermesi paylaştığı “TAMAM” tweetlerinin en çok beğenilen ve retweetlenen paylaşımlar olmasına yol açmıştır. Akşener’in 1 numaralı tweetinde ifade ettiği “Göklerden gelen bir T A M A M vardır…” söylemi seçim kampanyalarında en fazla beğeni ve retweet alan paylaşım olmuştur.


55

ŞEKİL 24. MERAL AKŞENER’İN EN ÇOK BEĞENİ ALAN İLK BEŞ TWEETİ

157.725 Beğeni

• Göklerden gelen bir T A M A M vardır.

101.940 Beğeni

• T A M A M. #TürkiyeİYİOlacak

64.843 Beğeni

• Cumhurbaşkanlığına aday olan Sayın Muharrem İnce’ye, budemokratik yarışta başarılar dilerim. #TürkiyeİYİOlacak

61.648 Beğeni

• Şanlıurfa'daki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Milletinoyunu özgürce ve güven içerisinde kullanabilmesi devletinnamusudur. Konuyla ilgili devlet görevlilerini, devletinnamusuna sahip çıkmaya davet ediyorum.#Seçim2018

60.849 Beğeni

• Sayın @RT_Erdogan, damadınız Anadolu Ajansı'na "24Haziran seçim akşamı 21.30 itibariyle bizi %52 olarak ilanedeceksin" dedi mi, demedi mi? Bu gözümüz gibi korumamızgereken seçmen iradesini yok saymak değilse nedir?

Akşener’in seçim kampanyası sürecinde en çok retweet aldığı ilk beş pay-laşım Şekil 25’te verildiği gibidir. Bu bilgilere göre en çok beğenilen ve en çok retweetlenen tweetlerin dördünün ortak olduğu görülmektedir.


56

ŞEKİL 25. MERAL AKŞENER’İN EN ÇOK RETWEETLENEN İLK BEŞ TWEETİ

34.618 Retweet

• Göklerden gelen bir T A M A M vardır.

22.954 Retweet

• T A M A M. #TürkiyeİYİOlacak

21.805 Retweet

• Sayın @RT_Erdogan, damadınız Anadolu Ajansı'na "24Haziran seçim akşamı 21.30 itibariyle bizi %52 olarakilan edeceksin" dedi mi, demedi mi? Bu gözümüz gibikorumamız gereken seçmen iradesini yok saymakdeğilse nedir?

12.443 Retweet

• Şanlıurfa'daki gelişmeleri yakından takip ediyoruz.Milletin oyunu özgürce ve güven içerisindekullanabilmesi devletin namusudur. Konuyla ilgilidevlet görevlilerini, devletin namusuna sahip çıkmayadavet ediyorum.#Seçim2018

11.657 Retweet

• İmza verenlerin listesini siz YSK'dan alır mısınız, yoksaben posta ile göndereyim mi? @dbdevletbahceli#TürkiyeİYİOlacak #MilletinAdayıMeralAkşener#KorkmadımİmzaVerdim https://t.co/D6wGcJYxBU


57

ŞEKİL 26. MERAL AKŞENER’İN HASHTAGLERİ

Seçim2018

GeliyorAkşener

YüzünüGüneşeDönTürkiye

YüzünüGüneşeDönŞehir

MeralAkşenerÇalarSaatte

MeralAkşenerEkşiSözlükte

MeralAkşenerHalkArenası

MeralAkşenerHaberTürkte

MeralAkşenerStarda

MeralAkşenerFoxta

AkşenereSultanahmetYasağı

AkşenerleBayramSofrası

KorkmadımİmzaVerdim

BorçKaderinDeğilSiliyoruz

MilletinAdayıMeralAkşener

MilletimizleSözleşme

ŞöförYorgunDeğiştir

MeralAkşenerNTVde

KabusBitiyor

TürkiyeİYİOlacak

BabalarGünü

Meral Akşener’in seçim kampanyası boyunca kullandığı başlıca hashtagler Şekil 26’da verilmiştir. Akşener katıldığı tüm canlı yayınları #MeralAkşenerFoxta, #MeralAkşenerNTVde şeklinde hashtag formatında paylaşmıştır. Seçim sloganı olarak kullandığı #YüzünüGüneşeDönTürkiye söylemi tweetlerinde sıkça yer almıştır. Ayrıca miting-etkinlik içerikli tweetlerinde #YüzünüGüneşeDönŞehir hashtagini şehirlere göre farklı şekilde uyarladığı gözlenmiştir. #MilletimizleSözleşme hashtaginin genel temasını da seçim vaatleri oluşturmuştur.


58

GRAFİK 20. MERAL AKŞENER’İN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

243%72

94%28

Fotoğraf

Video

Meral Akşener’in Twitter’daki görsel kullanımına ait rakamlar Grafik 20’de verilmiştir. Elde edilen bilgiler ışığında Akşener’in görsel kullanımının yüzde 28’ini videolar, yüzde 72’sini de fotoğraflar oluşturmaktadır. Propaganda dönemi boyunca toplam 337 görsel içerik paylaşılmıştır. Videoların önemli bir kısmının miting-etkinlik içerikli tweetlerde kullanıldığı tespit edilmiştir.

MERAL AKŞENER’İN TWITTER SÖYLEM ANALİZİMeral Akşener’in tweetlerinin kelime listesi Tablo 5’te verilmiştir.

TABLO 5. MERAL AKŞENER’İN TWEET KELİME LİSTESİ

Akşener’in Tweet Kelime Listesi


1 YÜZÜNÜGÜNEŞEDÖNTÜRKİYE 321


3 MİLLET* 150

4 GÜN* 130

5 TÜRKİYE* 93

6 SAAT* 88

7 HEMŞEHR* 86

8 TÜM* 86

9 OLSUN 83

10 ALLAH 81

11 BİZ* 77


59

12 MİLLETİMİZLESÖZLEŞME 69

13 DAVET* 66

14 HAZİRAN 62

15 DEVLET* 60

16 MEYDAN* 56

17 ÜLKE* 50

18 RAZI 42

19 İNSAN* 42

20 SİZ* 41

21 OLAN 35

22 BULUŞMAMIZA 34

23 İYİ* 34

24 SON* 34

25 İŞ* 34

26 BUGÜN 33

27 BİRLİK* 33

28 GENÇ* 33

29 GÜNEŞ* 30

30 DAVETLİMİZDİR 28

31 MAYIS 28

32 CANLI* 27

33 RAHMET* 27

34 BEN* 26

35 BÜYÜK* 25

36 DİLİYORUM 24

37 KADIN* 24

38 SUNUYORUM 22

39 TÜRKİYEİYİOLACAK 20

Diğer adaylara kıyasla Meral Akşener Twitter’ı en çok kullanan adaydır. Ak-şener’in seçim sloganı olan “Yüzünü Güneşe Dön Türkiye” ifadesi kalıp olarak tweetleri içinde de en çok tercih edilen söz öbeği olmuştur. Bu slogan Akşener’in tweetlerinde 321 defa kullanılmıştır. Akşener vaat bildiren kelimeleri de tweetle-rinde çokça kullanmıştır. Akşener’in paylaşımlarında 248 vaat bildiren sözcüğe rastlanmıştır (Tablo 5).


60

ŞEKİL 27. AKŞENER’İN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER


61

Meral Akşener tweetlerinde ağırlıklı olarak popülist vaatlere yer vermiştir. Akşener’in popülist vaatleri gelecek vizyonundan yoksun, yıkıcı ve seçmenden oy almaya yöneliktir. Akşener cumhurbaşkanı olduğu takdirde TRT’yi sata-caklarını, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası kapatılan askeri liseleri yeniden açacaklarını, GATA’yı yeniden faaliyete geçireceklerini ve seçim barajını yüzde 5’e indireceklerini dile getirmiştir. Akşener’in bu vaatlerinin AK Parti hükü-metine karşı geliştirdiği muhalif söylemin bir yansıması olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra Akşener seçmenin direkt oyuna yönelik olarak da birtakım po-pülist vaatlerde bulunmuştur. Akşener cumhurbaşkanı seçildiği takdirde şehit ve gazi ailelerinin tüm borçlarını sileceklerini, bayramlarda 1.500 TL bayram ikramiyesi vereceklerini ve kişi başı milli gelir seviyesinde Türkiye’yi dünyanın ilk on ülkesi arasına yükselteceklerini belirtmiştir. Ayrıca Akşener Türkiye ile ilgili birtakım iddialarda bulunmuş ve bu iddialar üzerine çözüm önerisi olarak birtakım vaatler de sunmuştur. Örneğin Akşener Türkiye’de gençlerin üzerinde bir umutsuzluk örtüsü olduğunu iddia etmiştir. Soma’da hayatını kaybedenleri hükümetin unuttuğunu ima ederek kendilerinin asla unutmayacaklarını söyle-miştir (Şekil 27).

Akşener’in seçim sloganı ve vaat bildiren kelimelerden sonra tweetlerinde en çok kullandığı sözcük “millet”tir. Akşener millet ve türevi 150 kullanıma tweetlerinde yer vermiştir. Akşener millet kelimesiyle zaman zaman seçmeni, zaman zaman da Türkiye’yi kastetmiştir. Tweetlerinde Türk milletinin uğrun-da ölünesi bir millet olduğunu belirten Akşener bu yolla milliyetçi oylara göz kırpmıştır. Ayrıca Akşener millet kelimesi üzerinden Cumhurbaşkanı Erdo-ğan ve AK Parti’yi ağır ve suçlayıcı bir dil kullanarak eleştirmiş, negatif sosyal medya propagandası yöntemine başvurmuştur. Erdoğan ve AK Parti hüküme-tinin on altı yıl boyunca millete yalan söylediğini iddia eden Akşener milletin kendisiyle el ele vererek yolsuzlukları durduracağını dile getirmiştir. Akşener Türk milletinin büyük bir değişime ihtiyaç duyduğunu vurgulamıştır. Cum-hurbaşkanı olması durumunda tek derdinin milletin cebi olacağını ifade eden Akşener millet ne kadar zenginleşirse kendisini o derece başarılı sayacağını belirtmiştir (Şekil 28).


62

ŞEKİL 28. AKŞENER’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “MİLLET*” KELİMESİNİN BAĞLAMI


63

ŞEKİL 29. AKŞENER’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRKİYE” KELİMESİNİN BAĞLAMI


64

Akşener tweetlerinde “Türkiye” ve türevi 93 kelimeye yer vermiştir. Akşener Türkiye sözcüğünü tweetlerinde konum bildirmek için kullanmanın yanı sıra ülke ve milletin karşılığı olarak da tercih etmiştir. Akşener Türkiye kelimesine yer verdiği tweetlerinde Türkiye ile ilgili karamsar bir tablo ortaya koymuş ve kendilerini bu tablonun aydınlatıcıları olarak sunmuştur. Örneğin Akşener Türkiye’nin iyilik ve sağduyudan yoksun olduğu mesajını vererek tweetlerinde “Türkiye’nin ihtiyacı olan iyiliği ve sağduyuyu sabırla inşa edeceklerini ve savrulan ve sürüklenen Türkiye’yi yükselen bir ülke yapmak istediklerini” ifade etmiştir. Ayrıca Akşener İYİ Parti’nin CHP’den transfer ettiği on beş milletvekilinin Türkiye demokrasi tarihine adları-nı yazdırdıklarını, rant peşinde ülkeyi tüketenleri böldüğünü belirtmiştir. Akşener Türkiye’nin bölgesel gücüne vurgu yaparken de “Güçlü Irak, güçlü Suriye daha güç-lü Türkiye demektir” ifadelerine yer vermiş, Türkiye’nin bölgesel anlamda gücünü artırmasını ve daha güçlü hale gelmesini doğrudan Irak ve Suriye’nin güçlenmesine bağlamıştır. Akşener tweetlerinde “Ayrıştırıcı, kötüleyici, küfür eden dilin derhal Türkiye’yi terk etmesi gerekiyor” ifadelerini kullanmıştır. Ancak kendisi Erdoğan ve AK Parti hükümetini gayriahlaki bir üslupla suçlamaktan ve hedef almaktan kaçın-mamıştır. Nitekim bir tweetinde “16 yıldır Türkiye’nin içine tükürdün” cümlesini kurmaktan imtina etmemiştir (Şekil 29).

Akşener tweetlerinde devlet ve türevi 66 kelimeye yer vermiştir. Paylaşımla-rında devlet vurgusunu en çok yapan adaydır. Devlet kelimesi üzerinden Akşe-ner’in Erdoğan ve AK Parti hükümetini hedef aldığı görülmektedir. Birçok twe-etinde Akşener devlet sözcüğünü kullanarak Erdoğan ve AK Parti hükümetini eleştirmektedir. Akşener, Erdoğan ve AK Parti hükümetinin devleti şahsi çılgın-lıklarıyla yan gelip yatarak ve yandaşlarını zengin ederek yönettiklerini, uluslar-arası ilişkilerde ciddiyetsiz olduklarını, devletin tüm organlarıyla Erdoğan’ın gönlünü hoş etmeye çalıştığını, devletin namusuna sahip çıkılmadığını, vatan-daşla devletin arasının giderek açıldığını ve devletin vatandaşları bir tehdit ola-rak gördüğünü, tüm basın ve yayın kuruluşlarına eşit mesafede yaklaşılmadığını iddia etmiştir. Akşener devlet kelimesini bu şekilde kullanarak devleti siyaset ve hükümetten ayrı, aşkın bir varlık olarak konumlandırmıştır. Söz konusu ifadele-riyle Akşener siyasetin devlete müdahil olmasını istememektedir. Bu bağlamda Akşener’in devleti öncelemenin çok ötesinde bürokratik devletçi bir görüşe sahip olduğu söylenebilir. Akşener’in “devlet” kelimesiyle oluşturduğu anlam alanları ve bağlamlar dikkate alındığında Akşener’in 90’lardaki derin devletçi siyasi pozis-yonla örtüştüğü düşünülebilir (Şekil 30).


65

ŞEKİL 30. AKŞENER’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “DEVLET*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Meral Akşener tweetlerinde “kadın” ve türevi 24 kelime kullanmıştır. Akşe-ner kadın sözcüğüyle popüler bir söylem ortaya koymuştur. Kadın istihdamını yüzde 50’ye yükselteceğini vadeden Akşener vatanın yükselmesini kadının yük-selmesine bağlayan paylaşımlara yer vermiştir. Kadına şiddet konusunu ön plana çıkartan Akşener kadınlar üzerinden birtakım vaatlerde bulunmuştur. Akşener cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda Türkiye’yi kadınlara şiddetin uygulanma-dığı bir memlekete çevireceğini, kadınların sokaklarda korkmadan yürüyebilecek-leri bir düzen kuracağını ifade etmiştir. Ayrıca Akşener kadın kimliği üzerinden toplumun farklı kesimleriyle empati uyandıracak paylaşımları kadın kelimesini kullanarak yapmıştır (Şekil 31).


66

ŞEKİL 31. AKŞENER’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “KADIN*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)Saadet Partisi’nin 24 Haziran seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı olan Temel Ka-ramollaoğlu’nun resmi Twitter hesabının biçimsel görünümü Görsel 5’teki gibidir.

GÖRSEL 5. TEMEL KARAMOLLAOĞLU RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ


67

Temel Karamollaoğlu’nun aynı fotoğrafı profil ve arka plan resmi olarak kullandığı görülmektedir. Karamollaoğlu profil resminde beyaz zemini tercih ederken arka plan resminde koyu sarı zemin tercih etmiştir. Ayrıca arka planda yer alan görselde “Özü Sözü Doğru” ve “Geleceğin İçin #Değiştir” sloganı kulla-nılmıştır. İkinci sloganda hashtag oluşturmak için kullanılan “#” sembolü dikkat çekmektedir. Aday profil bilgileri kısmında “Cumhurbaşkanı Adayı” ve “Saadet Partisi Genel Başkanı” olduğunu ifade etmiştir.

Aynı zamanda şahsi Facebook ve Instagram resmi hesaplarının linklerine de yer verilmiştir. Konum bilgisinin doldurulmadığı, web sitesi kısmında ise Saadet Partisi resmi sitesinin linkinin bulunduğu Görsel 5’te görülmektedir.

GRAFİK 21. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN TAKİPÇİ SAYISI

150.000

170.000

190.000

210.000

230.000

250.000

270.000

290.000

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Takipçi Sayısı

Saadet Partisi cumhurbaşkanı adayı Temel Karamollaoğlu’nun Twitter’da ta-kipçi sayısı 162 bin civarındayken seçim sonuçlarının açıklandığı 24 Haziran’da 284 bin civarında olduğu Grafik 21’de görülmektedir. Propaganda dönemi boyun-ca adayın takipçi sayısında sürekli bir artış olduğu gözlemlenmiştir (Grafik 21).

Propaganda döneminde Karamollaoğlu’nun takipçi sayısı yüzde 75,19 artış göstermiştir. Seçimin hemen ertesi günü 25 Haziran’da takipçi artış oranının ilk defa eksiye düştüğü gözlenmiştir. Söz konusu zaman diliminde yüzde 0,17 azalışla yaklaşık 500 kişi takipten ayrılmıştır (Grafik 22).


68

GRAFİK 22. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

-1

0

1

2

3

4

5

6

1.5.

2018

3.5.

2018

5.5.

2018

7.5.

2018

9.5.

2018

11.5

.201

813

.5.2

018

15.5

.201

817

.5.2

018

19.5

.201

821

.5.2

018

23.5

.201

825

.5.2

018

27.5

.201

829

.5.2

018

31.5

.201

82.

6.20

184.

6.20

186.

6.20

188.

6.20

1810

.6.2

018

12.6

.201

814

.6.2

018

16.6

.201

818

.6.2

018

20.6

.201

822

.6.2

018

24.6

.201

8

Artış Oranı

Takipçi sayısı artış oranının yüzde 5 ile en yüksek olduğu 8 Mayıs’ta yaklaşık 9 bin kişi Karamollaoğlu’na ait hesabı takibe almıştır. Söz konusu tarihin cumhur-başkanı adaylığı için imza toplanan günlere denk gelmesi önem teşkil etmektedir. En yüksek ikinci takipçi artışı yüzde 3 ile 24 Mayıs’ta yaklaşık 7 bin kişi olarak belirlenmiştir. Seçim gününe kadar takipçi sayısındaki artış oranının hiç eksiye düşmediği resmi Twitter hesabında seçimden sonraki gün negatif artış oranı tes-pit edilmiştir (Grafik 22).



%30,22


%15,67Rakip PartiRakip Aday

%14,93

Kodlanamayan%10,82 Tebrik

TeşekkürKutlama%8,58

Vaatler%7,09 Anma- Taziye

%5,97Sosyolojik

Mesaj%3,36

Dilek-Temenni%3,36

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Tweet Sayısı


69

Temel Karamollaoğlu’nun bu süreç içerisinde paylaştığı 269 tweetin belirle-nen kriterler etrafında aldığı yüzdelik pay Grafik 23’te görüldüğü gibidir. Buna göre aday-parti propagandası bütün tweetler içerisinde yüzde 30,22 ile en yük-sek orana sahip ilk kriterdir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce ve Meral Akşener’in tweet paylaşımı yüzdeleri göz önüne alındığında Ka-ramollaoğlu’nun miting ve etkinlik içeren paylaşımlarının yüzde 15,67 ile geride kaldığı ancak kendi içerisindeki sıralamada ikinci olduğu görülmektedir. Kod-lanamayan 29 tweet içeriği de bütün tweetler içerisinde yüzde 10,82’lik kısmı oluşturmaktadır.

Rakip aday ve parti üzerinden geliştirilen söylemlerin oranı yüzde 14,93 iken toplumsal mesaj içeren tweetlerin oranı yüzde 3,36’dır. Vaatlere yapılan vur-gu diğer konuların arkasında kalarak yüzde 7,09 ile sıralamada altıncı sırada yer almıştır. Tebrik, teşekkür ve kutlama içeren tweetlerin oranının yüzde 8,58, an-ma-taziye içeren tweetlerin oranının yüzde 5,97, dilek-temenni içeren tweetlerin oranının ise yüzde 3,36 olduğu tespit edilmiştir. İcraat ve ziyaret içeren tweet pay-laşımının hiç yapılmadığı dikkat çekmektedir.

Karamollaoğlu’nun kampanya döneminde paylaştığı 269 tweetin günler ba-zında kriterlere göre dağılımı Grafik 24’te verilmiştir.

Tweetlerin günlük dağılımına bakıldığında rakip parti-rakip aday üzerinden geliştirilen söylemlerin tüm dönem boyunca homojen dağıldığı görülmüştür. Mi-ting-etkinlik ve vaat içeren söylemlerin seçime son iki hafta kala yoğunlaştığı dik-kat çekmektedir. Bu süreçte aday-parti propagandası her gün yapılmaya ve sosyal medyada gündemde tutulmaya çalışılmıştır.

Temel Karamollaoğlu’na ait tweetlerin söz konusu süreçte medya etkileşimi hesaplanarak Grafik 25’te gösterilmiştir. Buna göre süreç içerisinde yaklaşık 250 bin civarında seyreden takipçi sayısıyla medya etkileşiminin yüzde 18’ini retweet, yüzde 82’sini beğeniler oluşturmaktadır. Medya etkileşim oranlarının takipçi sa-yısına göre iyi performans sergilediği söylenebilir.

Karamollaoğlu’nun en çok beğenilen ilk beş tweeti Şekil 32’de, en çok retweet alan ilk beş paylaşımı Şekil 33’te verilmiştir. En çok beğenilen ve en çok retweetle-nen tweetlerin büyük bir kısmının ortak olduğu görülmektedir. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a karşı başlatılan #Tamam hashtagine Karamollaoğlu “T A M A M İnşallah!” tweeti ile destek vermiş, bu sebeple söz konusu tweet beğeni ve retweet sıralamasında ilk sırada yer almıştır.


70


1 1 1

2 2

3

2 2

1

4

2

3

1

2 2

1

2

4

1

2

3

6

2

7

1

2

6

1 1 1 1 1

3

4

1

3

2

1

2 2

1

4

3

1

3

2

1 1

2 2

5

2

3

2 22

1

2

1 1 1

2

1 1 1

2

1

2

4

11

2

3

2

1

7

2

3

1

3

1 1

2

1 1 1 1 1 1

2 2

3

1

5

4

1 1

2

3

1 1 1

4

1 1 1

3

2 2

1 1 1 1

4

2 2

1 1

3

2

1 11 1 1 1 1

3

1 1 1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 1 1 1 1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

29.0

4.18

30.0

4.18

01.0

5.18

02.0

5.18

03.0

5.18

04.0

5.18

05.0

5.18

06.0

5.18

07.0

5.18

08.0

5.18

09.0

5.18

10.0

5.18

11.0

5.18

12.0

5.18

13.0

5.18

14.0

5.18

15.0

5.18

16.0

5.18

17.0

5.18

18.0

5.18

19.0

5.18

20.0

5.18

21.0

5.18

22.0

5.18

23.0

5.18

24.0

5.18

25.0

5.18

26.0

5.18

27.0

5.18

28.0

5.18

29.0

5.18

30.0

5.18

31.0

5.18

01.0

6.18

02.0

6.18

03.0

6.18

04.0

6.18

05.0

6.18

06.0

6.18

07.0

6.18

08.0

6.18

09.0

6.18

10.0

6.18

11.0

6.18

12.0

6.18

13.0

6.18

14.0

6.18

15.0

6.18

16.0

6.18

17.0

6.18

18.0

6.18

19.0

6.18

20.0

6.18

21.0

6.18

22.0

6.18

23.0

6.18

24.0

6.18

25.0

6.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Aday-Parti Propagandası Tebrik-Teşekkür-KutlamaKodlanamayan Ziyaret Rakip Parti- Rakip AdayVaatler İcraatlar Sosyolojik MesajAnma- Taziye Dilek-Temenni


71

GRAFİK 25. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

1.663.456%82

366.822%18

Beğeni

Retweet

ŞEKİL 32. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN EN ÇOK BEĞENİ ALAN İLK BEŞ TWEETİ

• T A M A Mİnşallah86.684 Beğeni

• Dolar kuru 4.75Soğan kuru 6.95https://t.co/VpxaWbcI5T

53.115 Beğeni

• Hayaller Endüstri4.0,HayatlarKıraathane 4.0

51.895 Beğeni

• Büyük merak içerisindeyim!Tuvalet fiyatını 2 lirayaçıkaran dış güçler ne eldeetmek istiyor?https://t.co/nNYbgYUTeu

46.837 Beğeni

• Ülkemizde medya!(Temsili değildir)https://t.co/gaBRThqH0a

33.194 Beğeni


72

ŞEKİL 33. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN EN ÇOK RETWEETLENEN İLK BEŞ TWEETİ

• T A M A M İnşallah19.981 Retweet

• Dolar kuru 4.75Soğan kuru 6.95https://t.co/VpxaWbcI5T

15.744 Retweet

• Büyük merak içerisindeyim!Tuvalet fiyatını 2 lirayaçıkaran dış güçler ne eldeetmek istiyor?https://t.co/nNYbgYUTeu

11.723 Retweet

• Hayaller Endüstri 4.0,Hayatlar Kıraathane 4.0!11.632 Retweet

• "Erbakan Hocanın kemiklerisızliyeah!" Merhum Hocamız,Necmettin Erbakan'ın 06.07.1996tarihli TBMM Konuşması.https://t.co/2Me9yR2OLu

9.414 Retweet


73

ŞEKİL 34. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN HASHTAGLERİ

Seçim2018

OylarSaadete

TemelBaşkanaSoruyorum

AdilSeçim

TemelBaşkanTele1TVde

ŞehirSaadetDiyor

SaadetinDipDalgası

TemelBaşkanStarda

Milletİttifakı

AnnelerGünü

KralBaşkanKralFMde

SaadetTürkiyeVizyonu

TemelBaşkanBabalaTVde

DeğiştirŞehir

İmzamıAtarım

SaadetMecliste

TemelBaşkanNTVde

TemelBaşkanVizyonu

Temel Karamollaoğlu’nun seçim kampanyası döneminde paylaştığı başlıca hashtagler Şekil 34’te yer almaktadır. Adayın katıldığı televizyon programları-nı #TemelBaşkanNTV’de, #TemelBaşkanBabalaTVde ve #KralBaşkanKralFMde şeklinde paylaştığı görülmektedir. Mayıs’ın ilk haftası devam eden adaylık başvu-rusu imza sürecinde #İmzamıAtarım ile paylaşımlar yapan Karamollaoğlu miting etkinlik içerikli tweetlerinde #DeğiştirŞehir sloganını her gittiği şehre göre uyar-layarak kullanmıştır.

GRAFİK 26. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

35%59

24%41 Fotoğraf

Video


74

Temel Karamollaoğlu’nun görsel kullanımına ait bilgiler Grafik 26’da veril-miştir. Buna göre görsel kullanımının yüzde 41’ini videolar, yüzde 59’unu fotoğ-raflar oluşturmaktadır. Propaganda dönemi boyunca toplam 59 görsel içerik pay-laşılmıştır.

TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN TWITTER SÖYLEM ANALİZİTemel Karamollaoğlu’nun resmi Twitter hesabı (@T_Karamollaoglu) üzerinden 1 Mayıs 2018-24 Haziran 2018 arasında attığı tweetlerin kelime listesi analizi Tablo 6’da verilmiştir. Kelime listesine göre Karamollaoğlu tweetlerinde en fazla vaat bildiren kelimeleri kullanmıştır. Sık kullanılanlar arasında bulunan “miting”, “millet”, “seçim” ve “parti” gibi sözcükler Karamollaoğlu’nun seçim çalışmalarına yönelik söylemlerini ön plana çıkarmayı amaçladığını göstermektedir.

TABLO 6. TEMEL KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEET KELİME LİSTESİ

Karamollaoğlu Tweetlerinin Kelime Listesi



2 MİTİNG* 45

3 MİLLET* 44

4 BUGÜN 41

5 BİZ* 32

6 SEÇİM* 32

7 PARTİ* 32

8 TEŞEKKÜR 24

9 SAAT 23

10 EDERİM 21

11 ÜLKE* 21

12 SAADET* 21

13 EDİYORUM 20

14 TÜRKİYE 20

15 HERKES* 20

16 CANLI 19

17 TV 19

18 SİZ* 19

19 YAYIN* 19


75

20 EMEK* 18

21 RAHMET* 18

22 AZİZ 17

23 TEMELBAŞKANASORUYORUM 17

24 BÜTÜN 15

25 PROGRAMINDAYIZ 15

26 BÜYÜK* 15

27 GENÇ* 15

28 ALLAH 14

29 ARAYA 14

30 GEÇEN 13

31 AKŞAM 12

32 GELDİK 12

33 HAZİRAN 12

34 OLAN 12

35 KATILAN 11

36 KONUĞU 11

37 OLACAĞIM 11

38 YENİ* 11

39 BEKLİYORUM 10

40 BULUŞACAĞIM 10

41 SORULARINIZI 10

42 TEBRİK 10

43 VATANDAŞ* 10


76

ŞEKİL 35. KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER

Temel Karamollaoğlu Twitter hesabı üzerinden yaptığı paylaşımlarda top-lamda 71 defa vaat bildiren kelime kullanmıştır. Paylaşımlarında somut olmayan, popüler söylem içeren vaatlere yer vermiştir. Cumhurbaşkanı olduğu takdirde devlet kaynaklarını milletin cebine aktaracağını belirten Karamollaoğlu bunu ne şekilde ve nasıl yapacağını belirtmemiştir. Benzer şekilde “Herkesin ihtiyacına cevap verilmeye çalışılacak” ifadesiyle genelgeçer vaatte bulunan Karamollaoğlu vaatleri üzerind en Erdoğan ve AK Parti hükümetini hedef almıştır. Türkiye’de yolsuzluk, yandaşlık, yalakalık, torpil ve iltimas olduğunu iddia eden Karamolla-oğlu cumhurbaşkanı seçildiği takdirde milletin emanetine ihanet etmeyecekleri-ni, devlet kaynaklarının gösterişe değil üretime ayrılacağını belirterek hükümeti bu alanlarda itham eden bir söylem geliştirmiştir (Şekil 35).


77

ŞEKİL 36. KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEETLERİNDE GEÇEN “MİLLET*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Karamollaoğlu millet kelimesi ve türevlerini toplamda 44 kere kullanmıştır. “Millet” sözcüğüne #Milletittifakı altında sıkça yer verildiği görülmektedir. “Mil-letin gücü”, “milletin iradesi” ve “milletin emaneti” gibi kullanımlarla doğrudan Türk milletine seslenilmiştir. Çeşitli başsağlığı ve kutlama mesajları bağlamında da yine tüm Türkiye’yi içine alacak şekilde millet kelimesinin kullanıldığı görül-mektedir (Şekil 36).

ŞEKİL 37. KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEETLERİNDE GEÇEN “ÜLKE*” KELİMESİNİN BAĞLAMI


78

“Ülke” kelimesi ve türevleri Temel Karamollaoğlu’nun tweetlerinde toplamda 21 kere kullanılmıştır. Karamollaoğlu birlik mesajı bağlamında “Bu ülke hepimi-zin” vurgusu yapmak için sıkça ülke sözcüğüne yer vermiştir. Bu ülke için mü-cadele edeceğini belirtmiştir. Ülkede adil yönetim olmadığı iddialarını gündeme getirmek için de kelimenin kullanıldığı görülmektedir. Karamollaoğlu ülkenin iyiliği ve esenliği için seçimlerin hayırlara vesile olmasını dilemiştir. İsrail-Filistin olayları bağlamında ise İslam ülkelerine Filistin’e destek verilmesi noktasında ses-lenirken ülke kelimesini kullanılmıştır (Şekil 37).

ŞEKİL 38. KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEETLERİNDE GEÇEN “YENİ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Temel Karamollaoğlu “yeni” ve türevlerini tweetlerinde toplamda 11 defa kullanmıştır. Karamollaoğlu yeni sözcüğünü 24 Haziran seçimleriyle beraber yeni bir siyaset anlayışının hakim olduğu yeni bir döneme girileceği mesajını vermek için tercih etmiştir (Şekil 38). Yeni kelimesiyle 24 Haziran sonrası Türkiye’ye de göndermede bulunmuştur. AK Parti’nin “yeni Türkiye” söyleminden farklılaşma-ya çalışsa da başarılı olamamış, kendi “yeni Türkiye”sinin içini dolduramamıştır.

ŞEKİL 39. KARAMOLLAOĞLU’NUN TWEETLERİNDE GEÇEN “GENÇ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Genç” sözcüğü ve türevleri Temel Karamollaoğlu’nun tweetlerinde toplam-da 15 kez yer almıştır. Karamollaoğlu gençlere hitap etmek üzere YouTube kana-lına katıldığı bir programın duyurusunu yaparken ve gençleri mitinglere davet ederken bu kelimeyi kullanmıştır. Ayrıca kendi partisinin gençlik kollarının ça-lışmalarını duyurmak için de aynı sözcüğü tercih ettiği görülmektedir. Kelime bağlamı ile beraber değerlendirildiğinde Karamollaoğlu’nun gençlerle diyaloğunu geliştirmek istediği söylenebilir (Şekil 39).


79

DOĞU PERİNÇEK’İN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)Cumhurbaşkanı adaylığı için Vatan Partisi Genel Başkanı olarak başvuruda bulu-nan Doğu Perinçek 100 bin imza toplayarak 24 Haziran 2018 seçimleri için cum-hurbaşkanı adayı olmuştur. Perinçek’e ait resmi Twitter hesabına biçimsel olarak bakıldığında arka planında yer alan görselde “Herkese İş, Üreten Millet”, “Teröre Son, Güçlü Devlet” sloganlarının kullanıldığı görülmektedir. Adının ve soyadının yer aldığı görselde Perinçek “doktor” unvanına da yer vermiştir. “Çözüm Perin-çek” yazılı kırmızı bir logo da görselin orta alt köşesinde bulunmaktadır. Aynı zamanda seçmen kağıdına mühür vurulmuş bir görsel de arka plan resminin sağ alt köşesinde kullanılmıştır. Profil bilgileri kısmında konum bilgisine “İstanbul”, web sitesine ise Vatan Partisi’nin resmi internet sayfası linki verilmiştir (Görsel 6).

GÖRSEL 6. DOĞU PERİNÇEK’İN RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ

Rapor kapsamındaki propaganda döneminde Perinçek’in takipçi sayısındaki değişim Grafik 27’de verilmiştir. Diğer adaylara kıyasla Perinçek’in sayısal açıdan takipçi artışı oldukça sınırlı kalmıştır.


80

GRAFİK 27. DOĞU PERİNÇEK’İN TAKİPÇİ SAYISI

198.000

199.000

200.000

201.000

202.000

203.000

204.000

205.000

206.000

207.000

208.000

01.0

5.20

1803

.05.

2018

05.0

5.20

1807

.05.

2018

09.0

5.20

1811

.05.

2018

13.0

5.20

1815

.05.

2018

17.0

5.20

1819

.05.

2018

21.0

5.20

1823

.05.

2018

25.0

5.20

1827

.05.

2018

29.0

5.20

1831

.05.

2018

02.0

6.20

1804

.06.

2018

06.0

6.20

1808

.06.

2018

10.0

6.20

1812

.06.

2018

14.0

6.20

1816

.06.

2018

18.0

6.20

1820

.06.

2018

22.0

6.20

1824

.06.

2018

Takipçi Sayısı

Propaganda döneminin başında Twitter takipçi sayısı 198 bin olan Perinçek söz konusu dönem boyunca yüzde 3,82 artışla yaklaşık 207 bin takipçi sayısına ulaşmıştır. Toplam takipçi sayısı artışı yaklaşık 8 bin 500 kişiyle sınırlı kalmıştır. Takipçi sayısının belli dönemlerde hızlı artış sergilediği Grafik 28’de görülmektedir.

GRAFİK 28. DOĞU PERİNÇEK’İN TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

-0,05

00,05

0,1

0,150,2

0,25

0,30,35

0,4

0,45

01.0

5.20

1803

.05.

2018

05.0

5.20

1807

.05.

2018

09.0

5.20

1811

.05.

2018

13.0

5.20

1815

.05.

2018

17.0

5.20

1819

.05.

2018

21.0

5.20

1823

.05.

2018

25.0

5.20

1827

.05.

2018

29.0

5.20

1831

.05.

2018

02.0

6.20

1804

.06.

2018

06.0

6.20

1808

.06.

2018

10.0

6.20

1812

.06.

2018

14.0

6.20

1816

.06.

2018

18.0

6.20

1820

.06.

2018

22.0

6.20

1824

.06.

2018

Artış Oranı

Perinçek’in takipçi artış oranı dikkate alındığında artış oranının propaganda döneminde üç kez eksiye düştüğü görülmektedir. Grafik 28’de elde edilen bulgu-lar neticesinde takipçi artış oranının en yüksek olduğu tarih 3 Haziran’dır. Söz konusu tarihte takipçi sayısı yüzde 0,4 artış göstererek yaklaşık 830 kişi artmıştır. Perinçek’in resmi hesabında ikinci en yüksek artış 25 Mayıs’ta gerçekleşmiş, yüz-


81

de 0,3 ile 671 kişi olmuştur. Diğer adaylarla kıyaslandığında Doğu Perinçek’in takipçi artışı 1 Mayıs-24 Haziran aralığında günlük bin kişiyi bulamamıştır.

Doğu Perinçek’in sosyal medya hesabı Twitter’da paylaştığı 152 tweetin kri-terler bazında yüzdesel ağırlıkları Grafik 29’da verilmiştir. Perinçek’in paylaşım-larında ilk sırada yer alan kriter yüzde 31,58 ile seçmenlere yönelik geliştirdiği vaatlerdir. Bunu yüzde 28,29 ile aday-parti propagandası, yüzde 25,66 ile rakip parti-rakip aday kriteri takip etmiştir. Rakip parti ve adaylar üzerinden geliştirdi-ği söylemler incelendiğinde Perinçek’in AK Parti, PKK, FETÖ, CHP ve HDP ile Muharrem İnce, Recep Tayyip Erdoğan ve Selahattin Demirtaş üzerinden farklı eleştirilere yer verdiği görülmektedir. Rakip parti-aday söylemine cumhurbaşkanı adayları içerisinde en geniş yer veren Doğu Perinçek’tir.


Vaatler%31,58


%28,29 Rakip PartiRakip Aday

%25,66

Kodlanamayan%6,58

Anma- Taziye%2,63

Ziyaret%2,63 Sosyolojik

Mesaj%1,32


%0,66


10

20

30

40

50

Tweet Sayısı

Perinçek’in paylaşımları arasında kriterler bazında sınıflandırılamayan 10 tweet yer almaktadır. Söz konusu sınıflandırılamayan 10 tweetin toplam tweetler içerisindeki payı yüzde 6,58’dir. Perinçek’in dilek-temenni ve icraat içeren tweet paylaşımları yapmadığı görülmüştür. Toplam tweetler içinde anma-taziye içeren tweetlerinin oranı yüzde 2,63, ziyaret tweetlerinin oranı yüzde 2,63, toplumsal mesaj içeren tweetlerinin oranı yüzde 1,32, miting-etkinlik içerikli tweetlerinin oranı yüzde 0,66 ve tebrik-teşekkür-kutlama tweetlerinin oranı ise yüzde 0,66’dır. Adayın seçim propagandası sürecinde miting veya etkinlik içerikli yalnızca bir tweet paylaştığı tespit edilmiştir.


82

Grafik 30’da Perinçek’in paylaştığı tweetlerin konulara göre zaman çizgisin-de sıralaması verilmiştir. Grafik 30 verileri dahilinde Perinçek’in diğer adayların tersine aday parti propagandası içeren tweetlerin seçim dönemine doğru azaldığı, bunun yerine rakip parti-rakip aday söylemleri ve vaatler daha çok ağırlık veril-diği görülmektedir. Tebrik-teşekkür-kutlama içeren tweetlerin ise özel günlerde daha fazla paylaşıldığı görülmektedir. Perinçek’in sosyal medya performansı diğer adaylara nazaran oldukça düşük kalmıştır.


1

3

1 1 1

2 2

1 1 1

2

3 3

1

3

1 1

4

2 2

1

2

1

2

3

1 1 11 1 11 1 1 1 1 1 1 1

2

1 1 1 11

5

2

4

6

2 2

1 1

2 2

1 1

6

1 1

2

9

2

3

4

1 1

3

5

1 1 1

2

1

2 2

1 1

2

11 1 1 1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1.5.

182.

5.18

3.5.

184.

5.18

5.5.

186.

5.18

7.5.

188.

5.18

9.5.

1810

.5.1

811

.5.1

812

.5.1

813

.5.1

814

.5.1

815

.5.1

816

.5.1

817

.5.1

818

.5.1

819

.5.1

820

.5.1

821

.5.1

822

.5.1

823

.5.1

824

.5.1

825

.5.1

826

.5.1

827

.5.1

828

.5.1

829

.5.1

830

.5.1

831

.5.1

81.

6.18

2.6.

183.

6.18

4.6.

185.

6.18

6.6.

187.

6.18

8.6.

189.

6.18

10.6

.18

11.6

.18

12.6

.18

13.6

.18

14.6

.18

15.6

.18

16.6

.18

17.6

.18

18.6

.18

19.6

.18

20.6

.18

21.6

.18

22.6

.18

23.6

.18

24.6

.18

25.6

.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Vaatler Tebrik-Teşekkür-KutlamaKodlanamayan Ziyaret Rakip Parti- Rakip AdayAday-Parti Propagandası Sosyolojik Mesaj Anma- TaziyeDilek-Temenni İcraatlar


83

GRAFİK 31. DOĞU PERİNÇEK’İN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

65.846%67

32.294%33

Beğeni

Retweet

Seçim sürecinde 200 bin civarında seyreden takipçi sayısı değerlendirmeye dahil edildiğinde Perinçek’in medya etkileşimini ifade eden beğeni ve retweet rakamlarının oldukça düşük olduğu Grafik 31’de görülmektedir. Elde edilen he-saplamalarda medya etkileşiminin yüzde 33’ünü retweet, yüzde 67’sini ise beğeni oluşturmaktadır. Rakamsal bazla bakıldığında 65 bin civarındaki beğeni sayısı ve 32 bin bandındaki retweet sayısının toplamının dahi takipçi sayısının altında kal-dığı anlaşılmaktadır.

Doğu Perinçek’e ait en çok beğenilen ilk beş tweet Şekil 40’ta verilmiştir. Be-ğeni rakamlarının 5 bin ile 2 bin bandında, retweet rakamlarının ise bin bandında olduğu görülmektedir. Diğer adaylarla kıyaslandığında en düşük beğeni rakam-ları Perinçek’e aittir.


84

ŞEKİL 40. DOĞU PERİNÇEK’İN EN ÇOK BEĞENİ ALAN İLK BEŞ TWEETİ

• Muharrem İnce, “apoletlerini sökeceğim”diyerek Türk Ordusu’nun kahraman komutanıMetin Temel’e PKK’nın mevzilerindenkurşun sıkıyor.

5.475 Beğeni

• İnce’nin siyasi hayatı bitmiştir. Kendisinincumhurbaşkanı olma şansı sıfırdır. Kaldı kicumhurbaşkanının dahi apolet sökme yetkisiyoktur. İnce, hukuku bilmiyor ve hukukuayaklar altına alıyor. https://t.co/ynlzIGKrvZ

2.693 Beğeni

• Türkiye, Vatan Savaşı veriyor. VatanSavaşı’nın komutanları ABD, PKK veFETÖ’nün hedefidir. İnce, ABD vepiyonlarıyla birlikte Türk Ordusu’napsikolojik savaş yürütüyor.https://t.co/HmjkfkRYWi

2.005 Beğeni

• Bugün @ahmethc Cumhurbaşkanıadaylarının burçlarını yazmış. Bir tek DoğuPerinçek yok. Çünkü Doğu Perinçekgalaksinin dışında ve Türkiye'yi burç falınabakarak yönetmeyecek.https://t.co/GHemD9EJk0

1.842 Beğeni

• Mehmetçiğe kurşun sıkma, Aybükeöğretmenleri katletme, toprağımıza mayındöşeme özgürlüğü yok. Her durumdaTürkiye'nin geleceğinde HDP yok.@hdpdemirtas https://t.co/DxoMjY0wO1

1.503 Beğeni

Perinçek’in en çok retweetlenen ilk beş tweeti Şekil 41’de verilmiştir. Perin-çek’in retweet rakamlarının beğeni sayısının gerisinde kaldığı görülmektedir.


85

ŞEKİL 41. DOĞU PERİNÇEK’İN EN ÇOK RETWEETLENEN İLK BEŞ TWEETİ

• Muharrem İnce, “apoletlerinisökeceğim” diyerek Türk Ordusu’nunkahraman komutanı Metin Temel’ePKK’nın mevzilerinden kurşun sıkıyor.

1.969 Retweet

• İnce’nin siyasi hayatı bitmiştir.Kendisinin cumhurbaşkanı olma şansısıfırdır. Kaldı ki cumhurbaşkanınındahi apolet sökme yetkisi yoktur. İnce,hukuku bilmiyor ve hukuku ayaklaraltına alıyor. https://t.co/ynlzIGKrvZ

1.142 Retweet

• Türkiye, Vatan Savaşı veriyor. VatanSavaşı’nın komutanları ABD, PKK veFETÖ’nün hedefidir. İnce, ABD vepiyonlarıyla birlikte Türk Ordusu’napsikolojik savaş yürütüyor.https://t.co/HmjkfkRYWi

864 Retweet

• Mehmetçiğe kurşun sıkma, Aybükeöğretmenleri katletme, toprağımızamayın döşeme özgürlüğü yok. Herdurumda Türkiye'nin geleceğinde HDPyok. @hdpdemirtashttps://t.co/DxoMjY0wO1

740 Retweet

• Bugün @ahmethc Cumhurbaşkanıadaylarının burçlarını yazmış. Bir tekDoğu Perinçek yok. Çünkü DoğuPerinçek galaksinin dışında veTürkiye'yi burç falına bakarakyönetmeyecek.https://t.co/GHemD9EJk0

702 Retweet


86

ŞEKİL 42. DOĞU PERİNÇEK’İN HASHTAGLERİ

ÇözümPerinçek

ÇıkışYolu

DoğuPerinçekNTVde

HayvanaŞiddetSuçtur

DoğuPerinçekFoxTVde

DoğuPerinçekHabertürkte

KykBorçlarınaÇözüm

19Mayıs1919

KahrolsunABDveSiyonizm

DünyaÇiftçilerGünü

Şekil 42’de Doğu Perinçek’in seçim kampanyası boyunca kullandığı başlıca hashtagler verilmiştir. Kutlama içerikli tweetlerinde yer verdiği #EczacılıkGünü, #DünyaÇiftçilerGünü, #19Mayıs1919 hashtaglerinin yanı sıra toplumsal mesaj içeren #HayvanaŞiddetSuçtur hashtagini de tercih ettiği görülmektedir. Katıldığı televizyon programlarını ise #DoğuPerinçekNTVde ve #DoğuPerinçekHabertürkte gibi hashtaglerle paylaşarak takipçilerini bilgilendirmiştir.

GRAFİK 32. DOĞU PERİNÇEK’İN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

31%86

5%14

Fotoğraf

Video


87

Grafik 32’de Doğu Perinçek’in tweetlerinde görsel kullanımına ait bilgiler gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Perinçek’in görsel kullanımının yüzde 14’ünü videolar, yüzde 86’sını da fotoğraflar oluşturmaktadır. Perinçek 1 Mayıs-24 Haziran 2018 arasında resmi Twitter hesabından toplam 36 görsel içerikli payla-şımda bulunmuştur.

DOĞU PERİNÇEK’İN TWITTER SÖYLEM ANALİZİDoğu Perinçek’in Twitter içerik analizinin ardından 1 Mayıs-24 Haziran arasında resmi Twitter hesabı üzerinden attığı tweetlerin söylem analizi yapılmıştır. Doğu Perinçek’in resmi Twitter hesabı (@Dogu_Perincek) üzerinden söz konusu zaman aralığında paylaştığı tweetlerin kelime listesi analizi Tablo 7’de verilmiştir.

TABLO 7. DOĞU PERİNÇEK’İN TWEET KELİME LİSTESİ

Perinçek’in Tweet Kelime Listesi



2 TÜRKİYE* 75

3 VATAN* 65

4 PARTİ* 52

5 MİLLET* 47

6 İŞ* 41

7 ATATÜRK 39

8 ABD 33

9 KARŞI* 31

10 PKK 28

11 TÜRK 28

12 SİSTEM* 28

13 BİZ* 24

14 EKONOMİ 23

15 HÜKÜMET* 22

16 TERÖR* 21

17 YOK* 21

18 BÜTÜN* 21

19 AKP 20

20 HDP 20

21 İKTİDAR* 20


88

22 DEVLET* 18

23 DOĞU* 18

24 ÜRETİM* 18

25 YÖNET* 18

26 SON* 17

27 ÇÖZÜM* 17

28 ERDOĞAN* 16

29 FETÖ 15

30 DEĞİL* 15

31 ÜLKE* 15

32 HALK* 15

33 CUMHURBAŞKANI 14

34 İSTİYORUZ 14

35 MİLLİ* 14

36 BÜYÜK 13

37 YETKİ* 13

38 İSRAİL 12

39 PERİNÇEK 12

40 MİLLETİMİZDEN 11

41 SAYIN 11

42 SİLAH* 11

43 BUGÜN 10

44 İRAN 10

45 OLARAK 10

46 TEK 10

47 VERECEĞİZ 10

48 YENİDEN 10

49 BORÇ* 10

Tablo 7’deki kelime listesine göre vaat bildiren kelimeler ilk sırada yer almak-tadır. “Türkiye”, “vatan”, “millet”, “Atatürk”, “ABD” ve “PKK” gibi ifadelerin en çok kullanılanlar arasında bulunduğu görülmektedir.


89

ŞEKİL 43. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER


90

Perinçek toplamda 158 vaat bildiren kelime kullanmıştır. Perinçek’in Twitter üzerinden seçmene sunduğu vaatleri başlıca popülist ve sisteme dönük şeklinde gruplandırmak mümkündür. Perinçek Twitter üzerinden cumhurbaşkanı olduğu takdirde kredi kartı borçlarının silineceği, parasız eğitime geçileceği, taşeron işçi alımına son verilerek işçi haklarının korunacağı, mazotun 2 TL olacağı, Türkiye’nin tüm dış borçlarını sıfırlayacağı, KYK borçlarının silineceği gibi popülist vaatlere yer vermiştir. Bunun yanı sıra Perinçek sisteme yönelik de Türkiye’yi NATO’dan çıkararak ABD üslerinin Türk ordusunun denetimine alınacağı, dışarıdan mal alımını durdurarak yerli üretime geçileceği ve parlamenter sisteme geri dönüleceği gibi vaatlerde bulunmuştur.

Tüm bu vaatlerle beraber Perinçek sık sık “devrimci lider Atatürk” gibi ola-caklarını vurgulamıştır. Perinçek gerçekleştirmeyi vadettiği çalışmalardan bahse-derken temel dayanak olarak Atatürk devrimlerini işaret etmiştir (Şekil 43).

ŞEKİL 44. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “VATAN*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Vatan” kelimesi ve türevleri Doğu Perinçek’in tweetlerinde 65 kere kulla-nılmıştır. Perinçek Vatan Partisi’nin iktidar olması durumunda gerçekleştirme-


91

yi amaçladığı çalışmalardan bahsederken sıkça bu sözcüğe yer vermiştir. Vatan Partisi’nin gerçekleştireceğini söylediği belli başlı çalışmalar ise şu şekildedir: Paranın giriş-çıkışı denetlenecek, çiftçiye düşük faizle kredi imkanı sağlanacak, terörle mücadele edilecek, Filistin halkının yanında olunacak. Bununla beraber Türkiye’nin bir “vatan savaşı”nda olduğunu belirtmiştir. Perinçek Türk askerlerine minnetini dile getirmek için de “vatan evladı” ifadesine tweetlerinde yer verilmiş-tir (Şekil 44). Tweetlerinde vatan kelimesini 19 defa Türkiye kelimesinin karşılığı olarak 17 defa da partisini ifade etmek için kullanmıştır.

ŞEKİL 45. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “ATATÜRK*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Doğu Perinçek “Atatürk” kelimesini tweetlerinde 39 kere kullanmıştır. Perin-çek sıkça “Atatürk gibi olacaklarını” vadetmiştir. Atatürk gibi düşünmek, Atatürk gibi devrimci bir hükümet kurmak, Atatürk’ün devrimlerini savunan bir gençlik yetiştirmek, Atatürk devrimleri rotasına uygun olarak hareket etmek ve Ermeni soykırımını reddetmek bu bağlamda Perinçek’in ileri sürdüğü belli başlı vaatler-dendir (Şekil 45).


92

ŞEKİL 46. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “ABD” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“ABD” kelimesi Doğu Perinçek’in tweetlerinde toplamda 33 kez geçmiştir. Bu kullanım bağlamında Perinçek ABD’nin Türkiye’yi bölmek istediğini, HDP ve FETÖ gibi terör örgütlerine bu anlamda destek olduğunu, PKK’ya silah desteği sağladığını ve PKK terör örgütünü HDP adı altında hükümet koalisyonuna dahil etmek istediğini belirtmiştir. Kendisinin cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda ise anti-Amerikancı çizgisiyle uyumlu olarak ABD ve İsrail dış tehdidini engel-lemeye yönelik politikalar geliştireceğini, ABD’ye tahsis edilen üsleri Türk ordu-sunun denetimine geçireceğini, İncirlik Üssü’nden Amerikan askerini çıkararak burayı Türk ordusunun hizmetine sunacağını söylemiştir (Şekil 46).


93

ŞEKİL 47. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “PKK” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Doğu Perinçek “PKK” kelimesine tweetlerinde toplamda 28 kez yer vermiştir. Perinçek’in PKK sözcüğü üzerinden ABD ve HDP’nin Türkiye düşmanı olduğunu vurgulamış, ABD’nin PKK’ya silah desteği sağladığını ve bu terör örgütünü HDP adı altında Meclise sokmak istediğini belirtmiştir. HDP’nin PKK terör örgütüyle ittifak içinde olduğunu, demokrasi adı altında PKK ile beraber hendek siyaseti izlediğini ifade etmiş, HDP ile ittifak kuranların ise bu terör örgütüyle aynı hazin sonu yaşayacaklarını vurgulamıştır (Şekil 47).

ŞEKİL 48. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRK” KELİMESİNİN BAĞLAMI


94

“Türk” kelimesi ve türevleri Doğu Perinçek’in tweetlerinde 28 defa yer almış-tır. Perinçek Türk sözcüğünü Türk-Kürt ayrımını eleştirmek, Türk Silahlı Kuvvet-lerine işaret etmek, milliyetçilik bağlamında ve kurum isimlerini aktarmak için kullanmıştır. Perinçek Türk ifadesi ve türevlerine daha çok Türk-Kürt ayrımını eleştirmek için yer vermiş ve bu ayrım olmadan “Hepimiz Türk milletiyiz” söy-leminin altını çizmiştir. Türk milletinin ABD ve İsrail gibi dış güçlerin tehdidi altında olduğunu söyleyen Perinçek tüm bunlara rağmen Türk milletinin asla yok olmayacağını vurgulamıştır. Ayrıca Perinçek Muharrem İnce’nin Türk komutan için yaptığı “Apoletlerini sökeceğim” yorumuna sert eleştirilerde bulunurken Türk ve türevi kelimeleri kullanmıştır (Şekil 48).

ŞEKİL 49. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “SİSTEM*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek tweetlerinde “sistem” ve türevi 28 kelimeye yer vermiştir. Sistem sözcüğünü kullanarak dünya üzerindeki emperyalist sistemi, Türkiye’deki yöne-tim sistemini, 16 Nisan referandumuyla kabul edilen Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini eleştirmiştir. Türkiye’deki basın yayın organlarının sistemin bir parçası haline geldiğini iddia eden Perinçek mevcut sistemin ABD’nin kaos planlarına hizmet eden, borsa vurguncularını, tefecileri besleyen çürümüş ve çökmekte olan bir sistem olduğunu ifade etmiştir. Perinçek cumhurbaşkanı olduğu durumda Türkiye’de milli, bağımsız, laik, bilimsel ve tekil (tam gün) bir eğitim sistemi uy-gulayacağını, eğitim sistemini temelden değiştireceğini, Cumhurbaşkanlığı hükü-met sisteminin bir mafya sistemi olduğunu ve bu sebeple kendisinin parlamenter sistemi geri getireceğini vadetmiştir. Ayrıca Perinçek kendisinin sistem dışı bir adam olduğunu da tweetlerinde vurgulamıştır (Şekil 49).


95

ŞEKİL 50. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “TERÖR*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek tweetlerinde “terör” ve türevi 21 kelimeye yer vermiştir. Cumhur-başkanı olduğu takdirde terörü bitirmek için mücadele edeceklerini, terörle mü-cadeledeki yaraları saracaklarını, Türkiye’de terörü sona erdirerek yurda barış getireceklerini vadetmiştir. Ayrıca Perinçek terörün asıl kaynağı olarak ABD’yi işaret etmiş, bölgesel terörle mücadelede de iktidar oldukları takdirde Esed ile iş birliğine gideceklerini belirtmiştir. Tweetlerinde Perinçek bölücü terör örgütü olarak PKK ve FETÖ’yü işaret etmiştir (Şekil 50).

ŞEKİL 51. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “HÜKÜMET*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek tweetlerinde “hükümet” ve türevi 22 kelimeye yer vermiştir. ABD’nin PKK’yı HDP adı altında hükümet koalisyonu için yerleştirme gayretin-de olduğunu ifade eden Perinçek Türkiye’nin bugünkü kilit sorununun milli dev-rimci bir hükümete sahip olmaması olduğunu vurgulamıştır. Atatürk’ün devrimci bir hükümet kurmak için Samsun’a çıktığını söyleyen Perinçek cumhurbaşkanı seçildiği takdirde kendisinin Türk ordusunu yönetecek bir hükümet kuracağını,


96

altı oku yeniden uygulayacağını vadetmiştir. Savaşı önlemek için çözümün Vatan Partisi hükümeti olduğunu belirten Perinçek tweetlerinde sıklıkla “milli hükü-met” vurgusuna yer vermiştir (Şekil 51).

ŞEKİL 52. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “AKP” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek tweetlerinde “AKP” kelimesine 20 defa yer vermiş ve bu sözcüğü kullanarak çeşitli iddia ve suçlamalarda bulunmuştur. AK Parti’nin CHP ile bir-likte Amerikancı bölücü açılıma boyun eğdiğini, günümüz Türkiye’sinde AK Parti iktidarının son bulması için gerekli şartların olgunlaştığını ancak AK Parti yöne-timinin imdadına yetişenlerin olduğunu, AK Parti’nin ordu düşmanlığı yaptığını ve Türkiye’yi borca batırdığını iddia etmiştir. Ayrıca Perinçek AK Parti’nin Turgut Özal ve politikalarını sürdürdüğünü ima ederek AK Parti’nin köylüyü milletin kamburu olarak gördüğünü belirtmiştir (Şekil 52).

ŞEKİL 53. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “HDP” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek tweetlerinde “HDP” kelimesini 20 defa kullanmış, cumhurbaşkanı olduğu takdirde bu partiyi kapatacağını, Türkiye’nin geleceğinde HDP’nin olma-dığını belirtmiştir. HDP’yi ABD, İsrail ve PKK’nın kurduğunu, HDP için tek çıkış


97

yolunun kendisini dağıtması olduğunu ifade eden Perinçek HDP’nin içinde yer alacağı bir hükümette kendilerinin bulunmayacağını vurgulamıştır. FETÖ’nün de 24 Haziran seçimleri için kendi militanlarına “HDP’ye oy verin” çağrısı yaptığını söyleyen Perinçek HDP ile PKK’yı bir gördüğünü açıkça ifade etmiş ve Türkiye’de-ki terör örgütleri olarak HDP/PKK ve FETÖ’yü göstermiştir (Şekil 53).

ŞEKİL 54. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “ERDOĞAN*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Perinçek’in tweet kelime listesinde en çok kullanılan kelimelerden biri de “Erdoğan”dır. Perinçek tweetlerinde Erdoğan ve türevi 16 sözcüğe yer vermiştir. Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a karşı çeşitli suçlama ve id-dialarda bulunan Perinçek Erdoğan’ın Türkiye için depremden başka hiçbir vaadi olmadığını ifade etmiştir. Türkiye ekonomisini “Erdoğan ekonomisi” olarak kod-layan Perinçek bu ekonominin iflas noktasına geldiğini, Türkiye’nin geleceğinde Erdoğanların değil üretim ekonomisi kuranların yer alacağını, Erdoğan’ın sıcak para peşinde koştuğunu iddia etmiştir (Şekil 54).

ŞEKİL 55. PERİNÇEK’İN TWEETLERİNDE GEÇEN “FETÖ” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Doğu Perinçek tweetlerinde “FETÖ” ve türevi kelimelere en çok yer veren adaydır. Tweetlerinde FETÖ ve türevi 15 sözcüğü kullanan Perinçek örgüte ba-şından beri karşı olduklarını belirtmiştir. FETÖ’nün hapishanedeki militanlarına haber gönderdiğini iddia eden Perinçek FETÖ ve HDP/PKK’yı tweetlerinde açık şekilde eleştirmiştir. FETÖ ve HDP/PKK’nın ABD güdümlü olduğunu ifade eden


98

Perinçek cumhurbaşkanı olduğu takdirde bunlara karşı mücadele bayrağının el-lerinde olacağını belirtmiştir. Perinçek tweetlerinde HDP ile PKK’yı aynileştirmiş ve HDP/PKK ile FETÖ’yü terör örgütü olarak açık şekilde ifade etmiştir (Şekil 55). Perinçek tweetlerinde FETÖ üzerinden anti-Amerikancı ve laiklik söylemle-rini de ön plana çıkartmıştır.

SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN İÇERİK ANALİZİ (SİSTEMATİK ANALİZ)4 Kasım 2016’dan beri Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunan Demirtaş 24 Haziran 2018 cumhurbaşkanı seçiminde HDP’den aday gösterilmiştir. Seçim kampanyası-nın neredeyse tamamını Twitter’dan yürüten Demirtaş avukatlarına ilettiği tweet-ler aracılığıyla seçmen kitlesine ulaşmıştır.

Cezaevi yönetiminin tweetlerin içeriden atılma ihtimalini göz önüne alarak yaptığı koğuş aramasını Demirtaş tüm seçim propagandası boyunca kullanmıştır. Demirtaş koğuşunda ketıldan başka bir şeyin olmadığını söyleyerek ketılın tweet atamayacağını ifade etmiş ve propaganda sonrasında bu ironiyi sık sık dile getir-miştir.

GÖRSEL 7. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN RESMİ TWITTER HESABI GENEL GÖRÜNÜMÜ


99

Resmi Twitter hesabının arka plan resminde seçmen kitlesine ait resimlerin kolajına yer veren Demirtaş “Demirtaş Sizsiniz” sloganını kullanmıştır. Profil bil-gilerinde “Halkların Cumhurbaşkanı Adayı” ve “HDP’li” bilgisine yer vermiştir. Web sitesi kısmında ise aday gösterildiği partinin resmi web sayfasının linkine yer vermiştir (Görsel 7).

Selahattin Demirtaş’ın takipçi sayısına ait veriler Grafik 33’te gösterilmiştir.

GRAFİK 33. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN TAKİPÇİ SAYISI

1.560.000

1.580.000

1.600.000

1.620.000

1.640.000

1.660.000

1.680.000

1.700.000

5.1.

2018

5.3.

2018

5.5.

2018

5.7.

2018

5.9.

2018

5.11

.201

85.

13.2

018

5.15

.201

85.

17.2

018

5.19

.201

85.

21.2

018

5.23

.201

85.

25.2

018

5.27

.201

85.

29.2

018

5.31

.201

86.

2.20

186.

4.20

186.

6.20

186.

8.20

186.

10.2

018

6.12

.201

86.

14.2

018

6.16

.201

86.

18.2

018

6.20

.201

86.

22.2

018

6.24

.201

8

Takipçi Sayısı

Demirtaş’ın takipçi sayısında söz konusu dönemde yüzde 7,39 artış gözlen-miştir. 9 Mayıs’ta meydana gelen yüzde 0,65’lik artış yaklaşık 10 bin kişiye tekabül etmektedir. Bu takipçi sayısında gözlenen en keskin yükselmedir. Propaganda dö-nemi boyunca Demirtaş’ın takipçi sayısı sürekli artan trend göstermiştir.

GRAFİK 34. SELAHATTİN DEMİRTAŞ TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞ ORANI (YÜZDE)

00,10,20,30,40,50,60,7

5.1.

2018

5.3.

2018

5.5.

2018

5.7.

2018

5.9.

2018

5.11

.201

85.

13.2

018

5.15

.201

85.

17.2

018

5.19

.201

85.

21.2

018

5.23

.201

85.

25.2

018

5.27

.201

85.

29.2

018

5.31

.201

86.

2.20

186.

4.20

186.

6.20

186.

8.20

186.

10.2

018

6.12

.201

86.

14.2

018

6.16

.201

86.

18.2

018

6.20

.201

86.

22.2

018

6.24

.201

8

Artış Oranı


100

Takipçi artış oranına ilişkin veriler Grafik 34’te verilmiştir. Selahattin Demir-taş’ın propaganda dönemi boyunca takipçi sayısı artış oranının eksiye düşmediği görülmektedir.



%60,49


%18,53

Vaatler%10,04 Kodlanamayan

%7,37Mitingler

Etkinlikler%1,12

SosyolojikMesaj%0,89


DilekTemenni%0,67

Anma- Taziye%0,220

50

100

150

200

250

300

Tweet Sayısı

Cumhurbaşkanlığına aday gösterildiği tarihten seçim gününe kadar avukatları vasıtasıyla toplamda 448 tweet paylaşan Demirtaş’ın tweetlerinin önemli bir kısmını (yüzde 60,49) aday-parti propagandası oluşturmaktadır. Rakip parti veya adaylar üzerinden genelde AK Parti iktidarını eleştiren Demirtaş devletin kurum ve kuruluşlarını ve mevcut sistemi yeren bir söylem geliştirmiştir. Kendisinin haksız yere cezaevinde olduğunu düşünmesi ve seçim sürecinde cezaevinden propaganda yürütmesi rakip aday-rakip parti söylemlerinin temel dayanağı haline gelmiştir. Sosyolojik mesaj içeren tweetlerin oranı yüzde 0,89, tebrik-teşekkür-kutlama içeren tweetlerin oranı yüzde 0,67, dilek-temenni içeren tweetlerin oranı 0,67 ve anma-taziye içeren tweetlerin oranının ise 0,22 olduğu Grafik 35’te görülmektedir.

Paylaşılan tweetlerin analiz dönemi boyunca kriterlere göre günlük akışı Grafik 36’da verilmiştir.


101


1 2 21 1

29

13

1

64 3

14

1 14

19

1 1 1 1

7 7

23

137

11

13

1 214 3

57

1

10

1 13

9

1 1 115

2 1 1 1 2 1 1 1

10

31 1

311 1 1 1 1

3

10

3 2 31 1 1

31

15

1

10

13

52

84

20

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

30.4

.18

1.5.

182.

5.18

3.5.

184.

5.18

5.5.

186.

5.18

7.5.

188.

5.18

9.5.

1810

.5.1

811

.5.1

812

.5.1

813

.5.1

814

.5.1

815

.5.1

816

.5.1

817

.5.1

818

.5.1

819

.5.1

820

.5.1

821

.5.1

822

.5.1

823

.5.1

824

.5.1

825

.5.1

826

.5.1

827

.5.1

828

.5.1

829

.5.1

830

.5.1

831

.5.1

81.

6.18

2.6.

183.

6.18

4.6.

185.

6.18

6.6.

187.

6.18

8.6.

189.

6.18

10.6

.18

11.6

.18

12.6

.18

13.6

.18

14.6

.18

15.6

.18

16.6

.18

17.6

.18

18.6

.18

19.6

.18

20.6

.18

21.6

.18

22.6

.18

23.6

.18

24.6

.18

25.6

.18

26.6

.18

Tweet Sayısı

Mitingler-Etkinlikler Aday-Parti Propagandası İcraatlar

Sosyolojik Mesaj Anma- Taziye Dilek-Temenni

Vaatler Tebrik-Teşekkür-Kutlama Kodlanamayan

Ziyaret Rakip Parti- Rakip Aday

Aday-parti propagandası içerikli söylemlerin propaganda sürecinin her dö-neminde yer aldığı, hatta seçime gelinen son haftada bunların oldukça arttığı-nı Grafik 36’da görmek mümkündür. Öyle ki söz konusu kriter bağlamında 22


102

Haziran’da paylaşılan tweet sayısı 137’yi bulmuştur. 22 Haziran’da atılan tweetler #DemirtaşKetılSohbeti hashtagi ile paylaşılmıştır. Kullanıcıların Demirtaş’a gön-derdikleri mentionların çıktısının altına Selahattin Demitaş’ın el yazısı ile yazdığı cevapların her biri resim dosyası halinde tweet şeklinde paylaşılmıştır. Demir-taş bu şekilde kendi seçmenine ulaşmayı hedeflemiştir. Tweet içeriklerinde rakip adayları ve partileri eleştirmeye oldukça sık yer vermiştir. Bu süreçte atılan 448 tweetin tamamını kendisi paylaşmış ve başka hesapların tweetleri ana sayfada yer almamıştır.

GRAFİK 37. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN MEDYA ETKİLEŞİMİ (YÜZDE)

3.904.663%81

915.270%19

Beğeni

Retweet

Sosyal medya performansını ölçmek amacıyla Demirtaş’a ait tweetlerin top-lam beğeni ve retweet sayıları hesaplanarak Grafik 37’de verilmiştir. Demirtaş’ın 1 buçuk milyondan fazla olan takipçi sayısı göz önüne alındığında beğeni ve retwe-et rakamlarının yüksek olduğu söylenebilir. Medya etkileşimini oluşturan bile-şenlerden beğenilerin oranı yüzde 81 iken retweetlerin oranı yüzde 19’dur. De-mirtaş’ın en çok beğenilen ilk beş tweeti Şekil 56’da görülmektedir. Buna göre ilk tweetin Erdoğan’a karşı başlatılan #Tamam hashtagine destek veren bir paylaşım olduğu görülmektedir. Selahattin Demirtaş Doğu Perinçek’in şahsını ve HDP’yi eleştiren sert ifadelerine cevap olarak “Ben seçilirsem Vatan Partisi’ni kapattır-mayacağım. Partiniz dahil, bütün partilerin hazineden adil bir yardım almasını sağlayacağım. Ayrıca siz kazanırsanız söz veriyorum, HDP’yi biz kendimiz ka-patacağız. @Dogu_Perincek” demiştir. Bu en çok beğeni alan beşinci tweeti ol-muştur. Ayrıca Demirtaş’ın en çok retweetlenen beşinci tweeti de dikkat çekicidir. Paylaşımında mal varlığını beyan eden Demirtaş “ve bir diploma :)” ifadesine de yer vermiştir. Bilindiği gibi diploma meselesi CHP’lilerin AK Parti’ye karşı sıkça kullandığı küçümseyici söylemlerden biridir. Kendi ifadesiyle “tüm ezilmişler”in adayı olduğunu söyleyen Demirtaş’ın kendi geleneksel tabanına veya iddia etti-ği gibi tüm ezilmişlere değil de Erdoğan nefretine tutulmuş seçkinlere yönelik CHP’nin söylemine başvurması dikkat çekicidir.


103

ŞEKİL 56. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN EN ÇOK BEĞENİ ALAN İLK BEŞ TWEETİ

38.189 Beğeni

Ben seçilirsem Vatan Partisi’ni kapattırmayacağım. Partiniz dahil, bütün partilerin hazineden adil bir yardım almasını sağlayacağım. Ayrıca siz kazanırsanız söz veriyorum, HDP’yi biz kendimiz kapatacağız. @Dogu_Perincek

42.640 Beğeni

https://t.co/TOdw5AZTnw

47.553 Beğeni

Erdoğan seçilirse beni idam ettireceğini söylüyor. 2018 Türkiye’sinde bir Cumhurbaşkanı adayının seçmene vaadine bakar mısınız? Ben canımı, halkımızın uğruna bin defa kurban ederim. Tek bir adım da geri atmam.

49.509 Beğeni

Diğer Cumhurbaşkanı adayları meydan meydan koşturup yorulurken, benim burada olmam büyük adaletsizlik. Ben burada ayak ayak üstüne atıp çayımı yudumlarken cefayı onlar çekiyor. Öyle de üzülüyorum hepsine! Bu adaletsizlikten dolayı kusuruma bakmasınlar, haklarını helal etsinler.

92.054 Beğeni

Ketılda arıza vardı, onun için geciktim. T A M A M

* Demirtaş’ın en çok beğeni alan tweetleri arasında yer alan görselin linkine aittir. Görsel Demirtaş’ın el yazısı ile kağıda yazdığı ifadeleri içerir: “Senin gitme ihtimalin bile bu kadar güzelken, Kim bilir gidişin ne muhteşem olacak. Prompter gazisine ulaşana kadar elden ede bi zahmet. S. Demirtaş”.

Selahattin Demirtaş’ın en çok retweetlenen ilk beş tweeti Şekil 57’de verilmiş-tir. En çok retweet alan bir ve üç numaralı tweetlerin beğenilen tweetler ile ortak olduğu görülmektedir.


104

ŞEKİL 57. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN EN ÇOK RETWEETLENEN İLK BEŞ TWEETİ

11.432 Retweet

Uluslararası Şeffaflık Derneği'nin adaylara yaptığı mal varlıklarını açıklama çağrısı bana da ulaştı. Mal varlığımı açıklıyorum: 300 bin TL değerinde bir konut. 55 bin TL değerinde, 2013 model bir otomobil.Yüzlerce kitap, binlerce mektup. Ve bir diploma :) @TransparencyTR https://t.co/Le6RjDZWmh

11.439 Retweet

Diğer Cumhurbaşkanı adayları meydan meydan koşturup yorulurken, benim burada olmam büyük adaletsizlik. Ben burada ayak ayak üstüne atıp çayımı yudumlarken cefayı onlar çekiyor. Öyle de üzülüyorum hepsine! Bu adaletsizlikten dolayı kusuruma bakmasınlar, haklarını helal etsinler.

12.866 Retweet

Erdoğan seçilirse beni idam ettireceğini söylüyor. 2018 Türkiye’sinde bir Cumhurbaşkanı adayının seçmene vaadine bakar mısınız? Ben canımı, halkımızın uğruna bin defa kurban ederim. Tek bir adım da geri atmam.

14.840 Retweet

https://t.co/TOdw5AZTnw

23.283 Retweet

Ketılda arıza vardı, onun için geciktim. T A M A M

* Demirtaş’ın en çok retweet alan tweetleri arasında yer alan görselin linkine aittir. Görsel Demirtaş’ın el yazısı ile kağıda yazmış olduğu ifadeleri içerir: “Senin gitme ihtimalin bile bu kadar güzelken, Kim bilir gidişin ne muhteşem olacak. Prompter gazisine ulaşana kadar elden ede bi zahmet. S. Demirtaş”.


105

ŞEKİL 58. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN HASHTAGLERİ

SenleDeğişirDemirtaşKetılSohbeti

DemirtaşTwitterMiting

Cumhurbaşkanı adayı Selahattin Demirtaş’ın kullandığı başlıca hashtagler Şekil 58’de verilmiştir. Diğer adaylara göre kullandığı hashtag sayısı oldukça az olan Demirtaş’ın bu hashtagler üzerinden paylaştığı tweet sayısı diğer adaylar-dan fazladır. Seçim dönemi boyunca Demirtaş’ın aday-parti propagandası içerikli tweetlerinde #SenleDeğişir hashtagini tercih ettiği görülmüştür. Bunun yanı sıra takipçileriyle başlattığı sohbete ait tüm tweet içeriklerini #DemirtaşKetılSohbeti ile paylaşmıştır. Ayrıca Twitter üzerinden gerçekleştirdiği e-mitingle ilgili içerik-lerde adayın #DemirtaşTwitterMiting hashtagini kullandığı gözlenmiştir.


106

GRAFİK 38. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN GÖRSEL KULLANIMI (YÜZDE)

199%96

9%4

Fotoğraf

Video

Grafik 38’de Selahattin Demirtaş’ın görsel kullanımına ait veriler gösterilmiş-tir. Buna göre görsel kullanımının yüzde 4’ünü videolar, yüzde 96’sını fotoğraflar oluşturmaktadır. Seçim kampanyası döneminde toplam 208 görsel içerik payla-şılmıştır. Demirtaş’ın paylaştığı fotoğrafların büyük çoğunluğunu kendisine gelen tweetlere verdiği cevaplar oluşturmaktadır. Bu fotoğrafların büyük kısmının seçi-me günler kala toplu paylaşıldığı gözlenmiştir.

SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN TWITTER SÖYLEM ANALİZİSelahattin Demirtaş’ın resmi Twitter hesabı (@hdpdemirtas) üzerinden 1 Mayıs 2018-24 Haziran 2018 arasında attığı tweetlerin kelime listesi analizi Tablo 8’de verilmiştir.

TABLO 8. SELAHATTİN DEMİRTAŞ’IN TWEET KELİME LİSTESİ

Demirtaş’ın Tweet Kelime Listesi



2 DEMİRTAŞKETILSOHBETİ 151

3 OY* 85

4 SİZ* 50

5 HDP 49

6 BEN* 49

7 DEMOKRA* 49

8 ÇOK* 43

9 ÜLKE* 41

10 BİZ* 39


107

11 DEĞİL* 38

12 GÜZEL* 37

13 SELAM* 34

14 GÜVEN* 33

15 TEK 32

16 SEN* 32

17 DEMİRTAŞTWİTTERMİTİNGİ 29

18 VAR* 29

19 BARIŞ* 26

20 DAHA 24

21 BİRLİK* 21

22 BÜYÜK 21

23 DEMİRTAŞ 21

24 ERDOĞAN 21

25 CUMHURBAŞKANI* 20

26 TEŞEKKÜRLER 19

27 HALK* 19

28 ÖZÜGÜR* 19

29 C.EVİ (Cezaevi) 18

30 HAZİRAN 18

31 SEÇİM 18

32 EĞİTİM* 18

33 BANA 17

34 BUNA 17

35 OLARAK 17

36 TÜRKİYE 17

37 ADALET* 17

38 ARTIK 15

39 GÜN 15

Tablo 8’e göre Demirtaş tweetlerinde en fazla vaat bildiren kelimelere yer ver-miştir. Söz konusu kelimeleri “DemirtaşKetılSohbeti” hashtagi ile atılan tweetler takip etmiştir. Kelime listesinden sık kullanıldığı anlaşılan “oy”, “HDP”, “demok-ra*”, “ülke” gibi kelimeler üzerinden Demirtaş’ın doğrudan seçime yönelik söy-lemlerde bulunduğu anlaşılmaktadır.


108

ŞEKİL 59. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN VAAT BİLDİREN KELİMELER

Demirtaş tweetlerinde 159 vaat içeren kelime kullanmıştır. Paylaşımlarında popüler vaatlere yer vermiştir. Genelgeçer bir söylemle ifade edilmiş, vaatlerin nasıl ve ne şekilde hayata geçirileceği üzerine somut herhangi bir ibareye rastlan-mamaktadır. Örneğin Demirtaş cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda demokra-si, barış, eşitlik, adalet, ifade özgürlüğü, adil ve eşit gelir dağılımının sağlanacağını vadetmiş ancak bunları ne şekilde ve nasıl yapacağıyla ilgili herhangi bir payla-şımda bulunmamıştır.

Demirtaş siyaset, ekonomi, eğitim gibi alanlara yönelik sunduğu vaatlerin yanı sıra mevcut hükümeti ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı eleştirmek üzere de vaat bildiren kelimeler kullanmıştır. Bu kullanımlarda ağırlıklı olarak hakaret içerikli sözlere ve hatta nefret söylemine başvurmuştur. “24 Haziran’da halk sifonu çeke-cek, layık olduğunuz yere gideceksiniz”, “Türkiye tek adam olmayacak”, “24 Ha-


109

ziran tüm korkularımızdan kurtuluş günü olacak” ve “Bu zulüm düzeni 24 Hazi-ran’da sona erecek” gibi söylemler Demirtaş’ın Erdoğan ve hükümete karşı nefret söyleminde bulunduğunu gösteren belli başlı örneklerdir. “24 Haziran’ı demokra-si bayramına çevireceğiz. Dağlar da boşalsın cezaevleri de!” söylemi Demirtaş’ın sunduğu bir diğer dikkat çekici vaattir (Şekil 59).

ŞEKİL 60. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “OY*” KELİMESİNİN BAĞLAMI


110

Demirtaş tweetlerinde 85 kez “oy” kelimesini ve türevlerini kullanmıştır. Oy çoğunlukla HDP’nin seçim sloganı olan “1 oy HDP’ye 1 oy Demirtaş’a” ifadesi üzerinden kullanılmıştır. Bununla beraber Demirtaş oylara sahip çıkmaları ve se-çim sandıklarının başında beklemeleri hususunda halka çağrıda bulunmak için sık sık oy kelimesine yer vermiştir. Demirtaş halkın barış, kardeşlik ve demok-rasiye hizmet etmek amacıyla HDP’ye ve kendisine oy vermesi gerektiğini be-lirtmiştir. Demirtaş oy kelimesi bağlamında da hükümete yönelik suçlamalarda bulunmuş ve kendilerine oy vermeyen her vatandaşı “terörist” ilan ettiklerini öne sürmüştür (Şekil 60).

ŞEKİL 61. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “HDP” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Selahattin Demirtaş “HDP” kelimesini tweetlerinde 49 kez kullanmıştır. Ön-celikle “1 oy HDP’ye 1 oy Demirtaş’a” sloganı bağlamının yanı sıra huzurlu bir ya-şam için HDP’nin buluşma noktası olduğunu ifade eden Demirtaş partisini deği-şimin anahtarı şeklinde sunmuştur. Demirtaş, Erdoğan’ı işaret ederek “Birilerinin


111

asıl hedefinin HDP’yi baraj altında bırakmak” olduğunu öne sürmüş ve bunun önüne geçmek için kendisini destekleyenleri HDP’ye oy vermeye davet etmiştir. HDP’nin Mecliste olmasının ülke ve toplumun birliği için hayati önem taşıdığını söylemiştir (Şekil 61).

ŞEKİL 62. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “BEN*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Demirtaş “ben” kelimesi ve türevleri bağlamında çoğunlukla kendisinin tutukluluk haline dikkat çekmiş ve bu durum üzerinden bir mağduriyet resmi çizmiştir. Özellikle seçim sürecinde kendisinin cezaevinde “rehin” tutulduğunu ve bu nedenle eşit şartlarda diğer adaylarla rekabete giremediğini belirtmiştir. Bu durumun kendisini bir tehdit şeklinde gören iktidar tarafından kasıtlı olarak oluşturulduğunu ima etmiştir (Şekil 62). Demirtaş tüm adaylar arasında “ben” kelimesine tweetlerinde en çok yer veren adaydır. Erdoğan, Karamollaoğlu ve Perinçek’in kelime listelerine girmeyen sözcüğü Muharrem İnce 21, Akşener 26, Demirtaş da 49 defa kullanmıştır.


112

ŞEKİL 63. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “DEMOKRA*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Demirtaş tweetlerinde “demokrasi” ve türevi 49 kelimeye yer vermiştir. Ço-ğunlukla Türkiye’yi demokratikleştirmeye yönelik vaatleri bağlamında söz ko-nusu sözcükleri kullanmıştır. Büyük ve güçlü bir demokrasi ülkesi olma gayesi taşıdıklarını söyleyen Demirtaş ülkesini seven, demokratik bir iktidar altında eşit ve onurlu birer birey olmak isteyen herkesin oyunu HDP ve Demirtaş’a vermesi gerektiğini savunmuştur. AK Parti hükümetini yalnızca “belli bir azınlığı zengin-leştirmek”le eleştiren Demirtaş, Erdoğan ve AK Parti’nin seçmene demokrasiye dair bir kalkınma vadetmediğini ve bu nedenle demokrasinin tıkanmasına sebep olduğunu ileri sürmüştür. Demokrasi ve barışa katkıda bulunmak isteyen herke-sin kendisine oy vermesi gerektiğini iddia etmiştir (Şekil 63).


113

ŞEKİL 64. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “BARIŞ*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Barış” kelimesi ve türevleri Demirtaş’ın tweetlerinde toplamda 26 kere kullanılmıştır. Demirtaş bu sözcüğü daha çok kardeşlik ve demokrasi ile bera-ber tercih etmiştir. Demokrasiyi barış ve huzurun teminatı olarak göstermiştir. Türkiye’ye barışı getirecek partinin HDP olduğunu savunmuştur. Demokratik ve barış içinde bir ülke için kendisine ve HDP’ye oy istemiştir. Erdoğan’ı sinsi planlar yapmakla suçlayan Demirtaş, Erdoğan’ın “ülkesini seven, demokrasiye inanan ve barış isteyen bir cumhurbaşkanı” gibi davranmadığını iddia etmiştir (Şekil 64).

Şekil 63 ve 64’teki bağlamlar birlikte değerlendirildiğinde Demirtaş’ın de-mokrasi ve barış kelimelerini kullanarak bazı gerçekleri örttüğü ve kendi doğ-rularını ön plana çıkarttığı görülmektedir. Demirtaş demokrasi kelimesini kul-lanarak öncelikle demokrasinin kendi seçmen kitlesi için bir onur ve kimlik olduğunu vurgulamış, sonrasında ise Türkiye’de demokrasinin sağ faşist iktidar tarafından tıkandığını savunmuştur. Türkiye’de demokrasinin bulunmadığı-nı ifade eden Demirtaş demokrasinin yeniden inşası için HDP’yi tek çare gör-mektedir. Demirtaş’ın mevcut tutumunu barış kelimesini kullanma biçiminde de sürdürdüğü söylenebilir. Nitekim Şekil 64’teki bağlamlar dikkate alındığında Demirtaş Türkiye’de iç barışın olmadığını iddia etmiş ve bu iddiasıyla Türk-Kürt ayrımcılığını tetiklemiştir. “Demokrasi olmadan barış da olmaz huzur da olmaz” ifadelerine yer veren Demirtaş Türkiye’de hem barışın hem de demokrasinin ol-madığını iddia etmiştir.


114

ŞEKİL 65. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “BİRLİK*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Birlik” kelimesi ve türevleri Demirtaş’ın tweetlerinde toplamda 21 kez kulla-nılmıştır. Bu kelime bağlamında Demirtaş sık sık birlik mesajı vermiştir. Demir-taş’ın “Geleceğin Türkiye’sini birlikte yaratacağız çünkü birlikte çok daha güzeliz” sözleriyle kendisini ve HDP’yi sadece bir Kürt partisi olmaktan çıkarmaya ve top-lumun her kesimine hitap etmeye çalıştığı söylenebilir (Şekil 65).

ŞEKİL 66. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “ERDOĞAN” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Demirtaş toplamda 21 kere kullandığı “Erdoğan” kelimesi bağlamında Cum-hurbaşkanı Erdoğan’a yönelik çeşitli suçlamalarda bulunmuştur. 5-6 Ekim’de ger-çekleşen şiddet olaylarının faili olarak Erdoğan’ı işaret eden Demirtaş asıl şiddet ve provokasyonun 7 Ekim’de Erdoğan’ın “Kobani düştü düşecek” açıklamasından sonra başladığını öne sürmüştür. Birçok faili meçhul cinayet sebebiyle Erdoğan’ı suçlayan Demirtaş, Yasin Börü ve diğer hayatını kaybeden vatandaşların da Erdo-ğan’ın umurunda olmadığını ileri sürmüştür. Kelime bağlamından da anlaşılacağı üzere Demirtaş, Erdoğan’a yönelik suçlamalarda bulunmak amacıyla sık sık Twit-ter hesabında Cumhurbaşkanından bahsetmiştir (Şekil 66).


115

ŞEKİL 67. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “ÖZGÜR*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Özgür” kelimesi türevleriyle beraber Demirtaş’ın tweetlerinde toplamda 19 defa kullanılmıştır. Özgür sözcüğü bağlamında Demirtaş’ın kadın, çocuk ve gençlerin özgürlüklerinin korunması için HDP’nin ve kendisinin seçilmesi ge-rektiğine vurgu yaptığı görülmektedir. Bu kelime barış, adalet, demokrasi, eşitlik gibi değerlerle beraber kullanılmış ve huzurlu ve mutlu yarınlara kavuşmak için Demirtaş’ın en doğru cumhurbaşkanı olduğu iddia edilmiştir. Demirtaş ayrıca basın, ifade ve inanç özgürlüğüne dikkat çekerek bu alanlarda daha özgürlükçü açılımlar yapacağını söylemiştir (Şekil 67).

ŞEKİL 68. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “HALK*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Halk” kelimesi ve türevleri Demirtaş’ın tweetlerinde toplamda 19 defa kulla-nılmıştır. Demirtaş’ın “sevgili halkım” seslenişine yer verdiği görülmektedir. De-mirtaş’ın bu tür kullanımlarla HDP’yi ve kendisini sadece Kürtlere hitap eden bir konumdan çıkarmak istediği söylenebilir. Ayrıca halkın 24 Haziran’da AK Parti’ye gerekli cevabı vereceğini iddia eden Demirtaş “Halk sifonu çekecek” söylemiyle Erdoğan ve AK Parti’ye karşı nefret söyleminde bulunmuştur (Şekil 68).


116

ŞEKİL 69. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “EĞİTİM*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Demirtaş “eğitim” kelimesi ve türevlerine tweetlerinde toplamda 18 kez yer vermiştir. Eğitim sözcüğü Demirtaş’ın eğitime yönelik gerçekleştireceğini iddia ettiği vaatleri sunmak için kullanılmıştır. Kelimenin bağlamına bakıldığında pa-rasız eğitim vaadinin ön plana çıktığı görülmektedir. Okul öncesi eğitimin zorun-lu olduğu, bilime ve teknolojiye daha çok önem verilen, 4+4+4 eğitim sisteminin kaldırıldığı ve kalitenin arttığı bir eğitim sisteminin uygulanacağı Demirtaş tara-fından iddia edilmiştir (Şekil 69).

ŞEKİL 70. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “TÜRKİYE” KELİMESİNİN BAĞLAMI

“Türkiye” kelimesi Demirtaş’ın tweetlerinde toplamda 17 kere kullanılmıştır. Bağlamı incelendiğinde Demirtaş bugünün Türkiye’sine dair oldukça karanlık bir tablo çizmektedir. Türkiye’nin bu karanlık tablodan kurtularak düze çıkması ve dünyada saygın bir ülke olması için kendisinin cumhurbaşkanı olması gerektiğini ileri sürmüştür. Demirtaş halkı demokratik ve tek adam yönetiminden uzak bir Türkiye için HDP’ye oy vermeye çağırmıştır (Şekil 70).


117

ŞEKİL 71. DEMİRTAŞ’IN TWEETLERİNDE GEÇEN “ADALET*” KELİMESİNİN BAĞLAMI

Demirtaş “adalet” kelimesini türevleriyle beraber toplamda 17 kere kullan-mıştır. Sözcük ve türevleri daha çok mevcut hükümeti eleştirmek için kullanıl-mıştır. Demirtaş AK Parti hükümetinin adaleti sadece güçlüler için temin ettiğini ve bu nedenle halkın büyük çoğunluğunun ezilerek adaletsizliğe maruz kaldığını öne sürmüştür. Kendisinin dahil olduğu cumhurbaşkanı seçim sürecinin de tu-tukluluk halinin devamı nedeniyle adaletsiz bir şekilde ilerlediğini savunmuştur. Sık sık benzer söylemlere başvurduğu gözlemlenen Demirtaş barış, adalet ve öz-gürlük için halktan HDP’ye oy vermelerini istemiştir (Şekil 71).

119

SONUÇ, ÖNERİLER VE GENEL DEĞERLENDİRME

Bu raporda 24 Haziran cumhurbaşkanı seçimine giden süreçte adayların sosyal medya performansları Twitter örneklem alınarak içerik (sistematik) ve söylem analizi çerçevesinde incelenmiştir. İnceleme kapsamında adayların Twitter’daki medya etkileşimleri ve görsel içerik kullanımları, takipçi sayıları ve takipçi artış oranları hesaplanarak performansları detaylandırılmıştır. İçerik (sistematik) ve söylem analizlerinin her birine ait çıkarımlar karşılaştırmalı olarak bu bölümde değerlendirilecektir.

İÇERİK (SİSTEMATİK) ANALİZİNE AİT ÇIKARIMLARAdayların propaganda dönemi boyunca paylaştıkları tweetlerin nitel değerlendir-mesini yapabilmek için içerik (sistematik) analiz yöntemi kullanılmıştır.5 Tablo 9’da her bir aday için ayrı başlıklar altında incelenen içerik (sistematik) analizinin çıktıları karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.

5 İçerik (sistematik) analizine dair yöntem bilgisi raporun giriş kısmında verilmiştir.


120

TABLO 9. ADAYLARIN TWEETLERİNİN KRİTERLERE GÖRE YÜZDESEL DAĞILIMI

Recep Tayyip

Erdoğan

Muharrem İnce

Meral Akşener

Temel Karamollaoğlu

Doğu Perinçek

Selahattin Demirtaş

Mitingler-Etkinlikler

45,74 55,05 34,74 15,67 0,66 1,12


12,23 13,94 14,45 30,22 28,29 60,49

Vaatler 11,17 9,38 21,75 7,09 31,58 10,04

İcraatlar 10,64 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

Tebrik-Teşekkür-Kutlama

5,32 5,05 4,71 8,58 0,66 0,67

Sosyolojik Mesaj

5,32 2,88 0,49 3,36 1,32 0,89

Anma-Taziye 2,13 2,40 4,71 5,97 2,63 0,22

Ziyaret 2,13 1,92 0,65 0,00 2,63 0,00

Dilek-Temenni 0,53 1,44 2,44 3,36 0,00 0,67

Kodlanamayan 4,79 2,40 2,27 10,82 6,58 7,37

Rakip Parti-Rakip Aday

0,00 5,53 13,80 14,93 25,66 18,53

• Mitingler-etkinlikler kriteri kapsamında en iyi performansı (yüzde 55,05) Muharrem İnce’nin sergilediği görülmektedir. İnce’nin propaganda döne-mi boyunca attığı tweetlerin yarısı miting ve etkinlik bazlıdır. Mitinglerin aday ile seçmeni yüz yüze getiren ve doğrudan etkileşimi kuvvetlendiren buluşmalar olduğu düşünüldüğünde İnce’nin seçim sürecinde mitinglere önem vererek seçmen kitlesinin mobilizasyonunu kıymetli bulduğu söy-lenebilir. Ayrıca İnce’nin etkinliklere dair paylaşımlarının da yüksek ol-duğu göz önüne alındığında davetlere icabet ederek “halkın içinden biri” imajı çizmeye çalıştığı belirtilmelidir. İnce’den sonra mitingler ve etkin-likler içerikli tweetlere yüzde 45,74 ile Erdoğan’ın da sıkça yer verdiği gö-rülmektedir. Erdoğan’ın diğer seçimlerde olduğu gibi miting performansı oldukça yüksektir. Seçim süresince Türkiye’nin birçok yerini gezen ve mi-tingler düzenleyen Erdoğan miting ve katıldığı etkinliklere dair paylaşım-larına sosyal medyada da (Twitter) genişçe yer vermiştir. Söz konusu du-rum Erdoğan ve İnce’nin toplumsal tabanda karşılığının olduğunu işaret etmektedir. Doğu Perinçek’in mitingler-etkinlikler kriteri kapsamındaki yüzde 0,66’lık performansı ise toplumsal bir karşılığının olmadığının bir göstergesidir. Demirtaş’ın yüzde 1,12’lik performansı yaptığı e-mitingden


121

kaynaklanmaktadır. Erdoğan’ı sırasıyla Meral Akşener ve Temel Karamol-laoğlu takip etmektedir.

• Aday-parti propagandası içerikli tweetlere en çok yer veren aday ise yüzde 60,49 ile Selahattin Demirtaş’tır. İkinci sırada yer alan Temel Ka-ramollaoğlu’nun tweetlerinin yalnızca yüzde 30,22’sini söz konusu kri-ter oluşturmaktadır. Karamollaoğlu’nu sırasıyla Doğu Perinçek ve Meral Akşener izlemektedir. “1 Oy Demirtaş’a 1 Oy HDP’ye” sloganıyla seçim propagandası yürüten Demirtaş’ın stratejisini kendi ve partisi HDP’yi ön plana çıkartmak üzerine kurduğu söylenebilir. Nitekim söylem analizi ve-rilerine göre de tweetlerinde en çok “ben” kelimesini kullanan aday olan Demirtaş bir gelecek vizyonu ortaya koymak yerine cumhurbaşkanı ada-yı olarak kendisinin ve partisi HDP’nin yüzde 10’un üzerinde oy almaya yönelik bir propaganda yürüttüğü çıkarımında bulunulabilir. Diğer aday-lara kıyasla aday ve parti propagandası kriterinde en düşük performansı Erdoğan’ın sergilediği görülmektedir. Erdoğan raporun içerik ve söylem analizi kısımlarında da aktarıldığı gibi sosyal medya stratejisini gelecek Türkiye vizyonu ortaya koymaya ve somut, gerçekleştirilebilir vaatlerle yeni Türkiye’yi inşa sürecine yönelik bir propaganda süreci yürütmüştür. Bu sebeple diğer adaylara kıyasla kendisini ve partisini ön plana çıkarma yüzdesi daha düşüktür. Ancak diğer taraftan kendi kriterleri içinde muka-yese edildiğinde Erdoğan’ın mitingler ve etkinlikler kriterinden sonra en yüksek performansı aday ve parti propagandası kriterinde sergilediği gö-rülmektedir. Bu yönüyle de Erdoğan’ın aktör olarak kendisini ve “davam” dediği AK Parti’yi seçim sürecinde geri plana atmadığı anlaşılmaktadır. Temel Karamollaoğlu ve Doğu Perinçek’in de aday ve parti propagandası kriteri yüzdeleri yüksektir. Mitingler ve etkinlikler yüzdesinden görülece-ği gibi toplumsal tabandaki karşılıkları düşük olan bu iki adayın kendile-rini bir aktör olarak parlatmaya çalışmaları ve yalnızca seçmen kitlelerini mobilize edebildikleri sınırlı alan olan partilerine yönelik söylemleri ön plana çıkartmaları son derece normaldir.

• Propaganda dönemi boyunca paylaştığı tweetleri içerisinde en çok vaa-de yer veren aday yüzde 31,58 ile Doğu Perinçek’tir. Perinçek’ten sonra vaatler kriterinde en fazla paylaşım yapan adaylar sırasıyla yüzde 21,75 ile Meral Akşener, yüzde 11,17 ile Recep Tayyip Erdoğan, yüzde 10,04 ile Selahattin Demirtaş ve yüzde 9,38 ile Muharrem İnce olmuştur. Raporun söylem analizi kısmında ortaya koyulduğu üzere Perinçek’in vaatleri po-


122

püler ve ideolojik vaatlerdir. Perinçek ideolojik tabanda örgütlediği dar kitlesini yine ideolojik vaatler üzerinden mobilize etmeye çalışmıştır. Yeni bir parti kuran ve ilk defa cumhurbaşkanı adayı olan Meral Akşener de –yine söylem analizinde ortaya konulduğu üzere– seçmenin oyunu ka-zanmaya yönelik sıkça tweetlerinde popüler vaatlere yer vermiştir. Vaat-ler üzerinden kendisinin ve İYİ Parti’nin oyunu artırmaya dönük hareket eden Akşener’den sonra Erdoğan’ın da tweetlerinin yüzde 10,04’ünde va-atlerini ön plana çıkarttığı görülmektedir. Ancak Erdoğan’ın vaatleri diğer adayların vaatleri gibi popüler, genelgeçer ve irrasyonel vaatler değildir. Yeni Türkiye tahayyülünün karşılığı olan somut vaatlerdir.

• İcraatlar kriterine uygun içerikli paylaşım yapan tek aday yüzde 10,64 ile Recep Tayyip Erdoğan’dır. Erdoğan her on tweetinden birinde geçmişe atıfla gerçekleştirdiği hizmetlere yer vermiştir. İçerik (sistematik) analiz kısmında belirtildiği üzere Erdoğan geleceğe yönelik vaatlerini vurgular-ken icraatlarına referans vermiştir. Erdoğan bu noktada da diğer aday-lardan ayrışarak somut ve rasyonel bir söylem geliştirmiştir. Erdoğan’ın icraatlara yönelik paylaşımları on altı yıllık AK Parti iktidarıyla doğru-dan ilgili olsa da diğer cumhurbaşkanı adaylarının Türkiye’de uzun yıllar siyaset yapan kişiler oldukları göz önüne alındığında yıllardır gerçekleş-tirdikleri farklı alanlardaki icraatlara yer vermemeleri bir eksiklik olarak gözlemlenmiştir.

• Adayların her birinin paylaşımları tebrik-teşekkür-kutlama içeriğine sa-hiptir. Bu kriterin tanımına uyan en fazla tweeti Temel Karamollaoğlu at-mıştır (yüzde 8,58). Karamollaoğlu’nu sırasıyla yüzde 5,32 ile Recep Tay-yip Erdoğan, yüzde 5,05 ile Muharrem İnce, yüzde 4,71 ile Meral Akşener izlemiştir. Tebrik-teşekkür-kutlama içerikli tweetlere en az yer veren aday ise Doğu Perinçek’tir. Karamollaoğlu’nun tebrik ve teşekkür tweetleriyle etkileşim alanını artırmaya çalıştığı söylenebilir.

• Sosyolojik mesaj kriterinin tanımına uyan tweet paylaşımına yüzde 5,32 ile en fazla Recep Tayyip Erdoğan yer vermiştir. Erdoğan sadece muhafa-zakar seçmene yönelik bir seçim stratejisi yürütmemiştir. Raporun söylem analizi kısmında değinildiği üzere tüm kesimleri kucaklayan bir söylem geliştirmeye çalışan Erdoğan Türkiye’nin toplumsal meseleleri karşısın-da da duyarsız kalmamıştır. Erdoğan’ın tweetlerinde toplumsal mesajı ön plana çıkarması Türkiye’nin yapısal dönüşüm ve değişimine dikkat çektiği vaatleriyle de ilişkilidir. Söz konusu değişim ve dönüşümlerin Türkiye’nin


123

sosyolojik sorunları temelli olduğu göz önüne alındığında Erdoğan’ın bu kriter kapsamında en yüksek yüzdeye sahip olmasının normal olduğu söylenebilir. Erdoğan’dan sonra söz konusu kriter bazında sırasıyla Te-mel Karamollaoğlu’nun yüzde 3,36, Muharrem İnce’nin yüzde 2,88, Doğu Perinçek’in ise yüzde 1,32 oranında sosyolojik mesaja yer verdiği görül-mektedir. Meral Akşener paylaştığı tweetlerin yalnızca yüzde 0,49’unda sosyolojik mesaj paylaşmış ve bu kriterde adaylar arasında son sırada yer almıştır.

• Temel Karamollaoğlu’nun paylaştığı tweetlerin yüzde 5,97’si anma ve ta-ziye içeriklidir. Bu kriter tanımına uyan paylaşımlarda Karamollaoğlu’nu sırasıyla yüzde 4,71 ile Meral Akşener, yüzde 2,63 ile Doğu Perinçek ve yüzde 2,40 ile Muharrem İnce takip etmiştir. Selahattin Demirtaş söz ko-nusu kriter içerikli tweetlerde yüzde 0,22 ile son sırada yer almıştır. Teb-rik, kutlama ve teşekkür kriterindeki gibi Karamollaoğlu’nun bu kriterde de yüksek yüzdeye sahip olması aynı sebep dairesinde açıklanabilir.

• Ziyaret kriterinin tanımına uyan tweete hiç yer vermeyen adayların Temel Karamollaoğlu ve Selahattin Demirtaş olduğu Tablo 9’da görülmektedir. Doğu Perinçek’in tweetlerinin ise yüzde 2,63’ü ziyaret içeriklidir. Perin-çek’i sırasıyla Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce ve Meral Akşener takip etmiştir.

• Doğu Perinçek’in dilek ve temenni içerikli tweet hiç paylaşmadığı, Erdo-ğan ve Demirtaş’ın da bu minvaldeki paylaşımlarının tüm tweetlere oranla düşük olduğu dikkat çekmektedir. Gerek ziyaret gerekse de dilek-temenni içerikli tweetlere adayların Twitter’da diğer konulara oranla daha az yer verdikleri görülmektedir. Bunun sebebinin ziyaret, dilek ve temenninin genel olarak toplumun bir kısmını ilgilendirmesinden kaynaklandığı söy-lenebilir. Sosyal medyada daha çok geniş kitlelerin ilgisini uyandıracak paylaşımların yapıldığı ve bunların adaylara getirilerinin daha yüksek ol-duğu düşünüldüğünde bu paylaşımlara daha az yer verilmesinin nedeni anlaşılabilir.

• Rapor kapsamında belirlenen kriterler bazında kodlanamayan en çok tweeti Temel Karamollaoğlu paylaşmıştır. Karamollaoğlu’nun tweetle-rinin yüzde 10,82’si, Erdoğan’ın tweetlerinin yüzde 4,79’u, İnce’nin twe-etlerinin yüzde 2,40’ı, Akşener’in tweetlerinin yüzde 2,27’si, Perinçek’in tweetlerinin yüzde 6,58’i ve Demirtaş’ın tweetlerinin yüzde 7,37’si kodla-namamıştır.


124

• Rakip parti-rakip adayı hedef alan tweet içerikleri bazında en fazla paylaşım yapan aday yüzde 25,66 ile Doğu Perinçek olmuştur. Raporun içerik (sistematik) ve söylem analizi kısmında belirtildiği üzere Perinçek belli bir ideolojinin şekillendirdiği çok sayıda tweete yer vermiştir. Bu tweetlerinde de Erdoğan ve AK Parti’yi hedef almıştır. Perinçek dışındaki diğer adayların rakip parti aday söyleminde buluştukları orta nokta Erdoğan ve AK Parti karşıtlığı olmuştur. Perinçek diğerlerinden farklı olarak Demirtaş ve HDP’yi de eleştiren tweetlere yer vermiştir. Söz konusu kriter bazında Perinçek’i sırasıyla yüzde 18,53 ile Selahattin Demirtaş, yüzde 14,93 ile Temel Karamollaoğlu, yüzde 13,8 ile Meral Akşener ve yüzde 5,53 ile Muharrem İnce takip etmiştir. Recep Tayyip Erdoğan’ın ise propaganda dönemi boyunca paylaşılan tweetlerinin hiçbirinde rakip partileri ve adayları hedef alarak olumsuzlayan içeriğe yer vermediği görülmektedir.

Raporda tweetlerin içeriği sınıflandırılmış ve adaylar bazında sıralanmıştır. Bu sıralamadan hareketle adayların her biri için öneriler geliştirilmiştir. Tweetle-rin sistematik sınıflandırılması ile elde edilen bulgular neticesinde adaylar bazın-da elde edilen bulgu ve çıkarımlar detaylandırılmıştır.

Recep Tayyip Erdoğan• Erdoğan’ın miting ve etkinlik içerikli tweetlere yüksek oranda yer vermesi

seçim öncesi miting ve etkinliklere katılma performansının oldukça yük-sek olduğunu göstermektedir. Ancak Twitter hesabı üzerinden miting ve etkinliklerle ilgili yapılan paylaşımların içeriği zayıftır. Bu tweetlerin içe-rikleri konum bildirmekten öteye geçememiştir. Bu noktada Erdoğan’ın katıldığı miting ve etkinliklerde yaptığı konuşmalardan kesitlerin akta-rılması, kısa gif ve çarpıcı videoların paylaşılmasının Erdoğan’ın Twitter performansını olumlu yönde etkileyeceği düşünülmektedir.

• Erdoğan tweetlerinde icraat ve vaat dengesini tutturabilmiş, vaatlerini ic-raatlarının devamı olarak seçmenleriyle paylaşmıştır. Erdoğan’ın bu tutu-mu seçmenin güvenini pekiştirmesi açısından önemlidir.

• Erdoğan’ın rakip parti ve adayları doğrudan hedef alarak olumsuzlayan tweetlere yer vermemesi Twitter performansı açısından son derece olum-dur. Erdoğan rakip adaylara muhalefet üzerinden bir strateji değil kendi vaatleri, icraatları ve yeni Türkiye tahayyülü çerçevesindeki söylemlerini ortaya koyduğu bir strateji izlemiştir.


125

• Erdoğan’ın dilek ve temenni içerikli tweetlerinin az olduğu görülmekte-dir. Bu konuda seçmenin motivasyonunu artırmak noktasında Erdoğan’ın dilek ve temenni içerikli tweetlere daha fazla yer vermesinin sosyal medya performansı açısından olumlu olacağı düşünülmektedir.

• Erdoğan’ın sosyolojik mesaj içerikli tweetlerini artırmasının da Twitter performansı açısından olumlu etki edeceği düşünülebilir. Öğrencilerin Erdoğan’dan bahsederek paylaştığı sahur daveti sonucu gerçekleştirilen ziyaret takipçiler tarafından oldukça beğeni toplamıştır. Öyle ki Erdo-ğan’ın icabet cevabı (“Çayınız hazırsa geliyorum”) en çok beğenilen ve retweetlenen ilk beş tweetin arasında yer almıştır. Erdoğan’ın günlük ha-yattan bir anının bile sosyal medyada milyonlarca tık aldığı göz önünde tutulduğunda resmi Twitter hesabı üzerinden Erdoğan’a ait bu nevi payla-şımların yapılmaması bir eksiklik olarak değerlendirilebilir.

• Anma ve taziye içerikli tweetlerin paylaşımı noktasında söz konusu anma ya da taziye tweeti kimin adına paylaşılıyorsa –o kişiye ait bir söz, bir dize– Erdoğan’ın bizatihi kendisi tarafından seslendirilerek kısa bir video şeklinde paylaşılabilir. Bu şekildeki bir tweet sadece metin içerikli payla-şımlardan çok daha etkili olabilir.

Muharrem İnce• Muharrem İnce’nin paylaştığı tweetlerin konu bazlı dağılımına ba kıl-

dığında miting ve etkinlik, aday-parti propagandası ve vaatlerin tüm tweetlerin ortalama yüzde 80’ine tekabül ettiği görülmektedir. Bu noktada İnce’nin paylaşımında konu dağılımını eşit yapması Twitter performansı açısından olumlu olabilir.

• Diğer adaylara kıyasla İnce’nin kodlanamayan tweetlerinin yüzdesi ol-dukça düşüktür. Bu durum İnce’nin tweetlerinin açık, net, anlaşılır ve muhatabının belli olduğunu göstermektedir.

• Erdoğan dışındaki diğer adaylara kıyasla rakip parti ve adayı hedef alan tweetlerin yüzdesi düşük olsa da bu kriterin adayların Twitter perfor-manslarını olumsuz etkilemesi dolayısıyla daha da düşürülmesi gerek-mektedir.

• Ayrıca İnce’nin de icraatlara yönelik tweetleri artırması Twitter perfor-mansını olumlu etkileyebilir. İcraatlara dönük tweetlerin paylaşılması için iktidar olma zorunluluğu yoktur. Adaylar hayatın her alanında insana dokunan, toplumun faydasına yönelik yaptıkları iyi ve güzel işleri icraat


126

olarak sosyal medya üzerinden paylaşabilir. Bu noktada İnce ile birlikte diğer adayların da bu kriter etrafında yaptıkları icraatlara yer vermeleri gerekmektedir.

• Ana muhalefetin adayı olan Muharrem İnce’nin vaat içeren tweetlere daha fazla yer vermesi 81 milyonun cumhurbaşkanı olmayı amaçlayan bir aday için son derece önemlidir.

Meral Akşener• Meral Akşener’in paylaştığı tweetlerin yaklaşık yüzde 85’ini miting ve et-

kinlikler, aday ve parti propagandası, vaatler ve rakip parti ve adayı hedef alan tweetler oluşturmaktadır. Akşener’in tweetlerinde konulara göre da-ğılımı daha dengeli şekilde yapması Twitter performansını olumlu şekilde etkileyecektir.

• Akşener’in rakip parti ve adayı hedef alan tweet yüzdesinin tüm tweetle-rine oranla yüzde 13,80 olması Twitter performansında olumsuz olarak değerlendirilebilecek bir faktördür.

• Akşener kendisini ve partisini Türkiye’de merkez sağın temsilcisi şeklin-de görmektedir ancak bu iddiasına nispetle tweetlerindeki sosyal mesa-jın hayli düşük olduğu anlaşılmaktadır. Akşener’in sosyal mesaj içerikli tweetlere daha çok yer vermesi ve Erdoğan dışındaki diğer adaylar gibi icraata dönük tweetlerini artırması Twitter performansını pozitif yönde etkilemesine katkı sağlayabilir.

Temel Karamollaoğlu• Temel Karamollaoğlu’nun tweetlerinin yüzde 10,82’sini kodlanamayan

tweetler oluşturmaktadır. Bu noktada Karamollaoğlu’nun tweetlerindeki mesajı daha net, anlaşılır ve açık şekilde vermesi gerektiği söylenebilir.

• Karamollaoğlu’nun 81 milyonun cumhurbaşkanı adayı olarak tweetlerin-de vaat içeriğine daha fazla yer vermesi gerekmektedir. İcraatlar konusun-daki durum Erdoğan dışındaki diğer adaylarda olduğu gibi Karamollaoğ-lu’nda da söz konusudur. Dolayısıyla Karamollaoğlu’nun da icraat bildiren tweetlere yer vermesi gerekmektedir. Hiç ziyaret içerikli tweet paylaşma-ması da dikkat çekicidir.

• Karamollaoğlu’nun dilek-temenni, sosyolojik mesaj, vaat ve icraat içerik-li tweetlere daha fazla yer vermesi Twitter performansını olumlu şekilde etkileyecektir.


127

Doğu Perinçek• Doğu Perinçek’in paylaşımlarının yüzde 50’sinden fazlasını kendisi ve

partisinin propagandasını yaptığı tweetlerle rakip parti ve adayları eleştir-diği tweetler oluşturmaktadır. Perinçek’in Twitter stratejisini bu iki kriter üzerine kurduğunu söylemek yanlış olmaz.

• Cumhurbaşkanı adaylığının gerekliliği olarak tweetlerinin yüzde 31,58’inde vaatlere yer vermiştir. Perinçek vaatler, aday-parti propagan-dası ve rakip parti-rakip adayı hedef alma kriterleri üzerinden bir sosyal medya propagandası yürütmüştür.

• Perinçek’in Twitter performansını olumlu anlamda artırması için tweetle-rini diğer kriterler etrafında çeşitlendirmelidir.

Selahattin Demirtaş• Terör tutuklusu olan Demirtaş’ın miting ve etkinlik içerikli tweet yüzdesi-

nin düşük olması doğal bir sonuçtur. Bu noktada Demirtaş’ın eski miting ve etkinliklerine ait paylaşımlar yapılarak bu yüzde artırılabilir iken bu tercih edilmemiştir.

• Demirtaş’ın rakip parti ve adaylar üzerinden geliştirdiği söylemlerin aday parti propagandasından sonra en fazla ele alınan söylem olduğu görül-mektedir. Bu durum Demirtaş’ın Twitter performansını son derece olum-suz şekilde etkilemiştir. Üstelik Demirtaş bunu yaparken kendisini ve HDP’yi de ajite aden içeriklere yer vermiştir. Demirtaş tabiri caiz ise mağ-dur edebiyatı üzerinden Kürt seçmen dışındaki kesimlerden de oy almaya çalışmıştır.

• Demirtaş’ın seçim vaatleri rakip söylemlerinin oldukça gerisinde kalmış-tır. Bu noktada tüm milletin cumhurbaşkanı olma iddiasına sahip bir ki-şinin rakiplerini hedef almaktan çok 81 milyonu kucaklayıcı vaat ve söy-lemlere yer vermesi gerekmektedir.

• Demirtaş’ın dilek-temenni, vaat, sosyolojik mesaj, anma-taziye, tebrik-te-şekkür-kutlama içerikli tweetlere daha çok yer vermesi Twitter perfor-mansını pozitif anlamda etkileyecektir.

• Erdoğan dışındaki diğer adaylar gibi Demirtaş da icraat içerikli tweetler paylaşmamıştır. Diğer adaylara yapılan öneri Demirtaş için de geçerlidir. Demirtaş’ın aktif siyaset hayatı boyunca bilhassa Kürt seçmen için yaptığı icraatlara (eğer var ise) yer vermesi Twitter performansını geliştirmesine yardımcı olabilir.


128

Takipçilerin genel tepkisi değerlendirildiğinde rakip parti-rakip aday söylemle-rinden ziyade adayın toplumsal duyarlılığı ve sağduyulu davranışlarının daha önem-li ve belirleyici olduğu görülmüştür. Cumhurbaşkanı adaylarının mevcut konumla-rı ve seçmen kitleleri üzerindeki etkileri düşünüldüğünde sosyal medya üzerinde daha sağduyulu ve birleştirici içerikler geliştirmeleri gerektiği söylenebilir. Bunun yanı sıra seçmene ulaşmak adına paylaşılan tweetlerde vaatler-icraatlar, aday-parti propagandası, mitingler ve etkinliklerin önemli yer tuttuğu tespit edilmiştir.

SÖYLEM ANALİZİNE AİT ÇIKARIMLAR24 Haziran cumhurbaşkanı seçimine giden süreçte adayların sosyal medya per-formanslarının söylem analizine dair birtakım bulgular aşağıdaki gibidir:

• Recep Tayyip Erdoğan tweetlerinde “Türkiye, biz, güçlü, yeni, daha, bü-yük, millet, yerli” gibi kelimeleri kullanarak Türkiye için bir gelecek viz-yonu çizmeye çalışmıştır. Söz konusu ifadeler etrafında “yeni Türkiye”nin inşası ve yapısal dönüşümüne dikkat çeken Erdoğan geniş kapsamlı, ger-çekleştirilebilir somut vaatlere yer vermiştir. Popüler söylem, vaat ve diğer adaylara karşı nefret söylemi ve hakaret içeren paylaşımlarda bulunmayan Erdoğan “şahlanış dönemi” olarak adlandırdığı 24 Haziran sonrası için “yenilik” vurgusunu ön plana çıkartmıştır.

• Muharrem İnce ise Erdoğan’ın aksine popüler söylemi haiz birçok vaa-de yer vermiş ve eğitim konusunu tweetlerinde ön plana çıkartmıştır. İnce’nin vaatleri genelgeçer, somut karşılığı olmayan, seçmenin oyuna yönelik 2000 öncesi Türkiye siyasetine ait vaatlerdir. İnce, “başaracağız” gibi ifadeleri kullanarak seçmenini cesaretlendirmeye ve mobilize etmeye çalışmıştır. Tweetlerinde “siz, ben, biz” gibi şahıs adlarını ön plana çıkar-mış, “siz” ifadesiyle Erdoğan ve AK Parti’yi yer yer hedef alan İnce “ben” kelimesiyle kendisini bir aktör olarak konumlandırmıştır. “Biz” sözcüğüy-le de seçmenini mobilize etme yoluna gitmiştir. İnce, Erdoğan ve AK Par-ti’yi direkt hedef alan eleştirel bir söylem dili geliştirmiş, ispatsız iddialara başvurarak suçlayıcı bir dil kullanmıştır.

• “YüzünüGüneşeDönTürkiye” hashtagini tweetlerinde sıkça kullanan Ak-şener kendisini İYİ Parti ile özdeşleştirmiştir. “Millet, Türkiye, devlet, Al-lah, kadın, insan, genç” gibi kelimelere tweetlerinde sıkça yer veren Akşe-ner’in popülist bir söylem geliştirmeye çalıştığı söylenebilir. Keza Akşener gelecek vizyonundan yoksun, yıkıcı ve seçmenin direkt oyuna endeksli bir söylem dili geliştirmiş ve vaatlerini de bu minvalde (askeri liseleri yeniden


129

açmak, 1.500 TL bayram ikramiyesi vermek, seçim barajını yüzde 5’e dü-şürmek vb.) ortaya koymuştur. Ayrıca Akşener sosyal medya söylemini Erdoğan ve AK Parti karşıtlığı üzerine inşa etmiş, gayriahlaki söylemle-re de tweetlerinde yer vermiştir. Bürokratik devletçi bir tavır sergileyen Akşener 90’ların derin devletçi siyasi pozisyonu ile örtüşen bir tasavvuru tweetlerine yansıtmıştır.

• “Emek, rahmet, Allah” gibi kelimeler ile muhafazakar seçmene yönelik bir dil geliştiren Temel Karamollaoğlu “miting, seçim, parti” sözcüklerini ön plana çıkartarak seçmenden çok seçimi önemseyen bir söyleme yönelmiş-tir. Saadet Partisi seçmenini mobilize ederek muhafazakar seçmenin oyla-rına yönelik bir dil geliştiren Karamollaoğlu “Herkesin ihtiyaçlarına cevap vereceğiz” kabilinden ifadelere başvurarak genelgeçer vaatlere yer vermiş-tir. Tweetlerinde AK Parti’nin mottosu haline dönüşen “yeni Türkiye” ifa-desini de kullanan Karamollaoğlu bu söylemin içini dolduramamıştır.

• Doğu Perinçek Türkiye’de gündem olan hemen hemen her konuya tweet-lerinde yer vermiştir. “Türkiye, millet, iş, ABD, PKK, FETÖ, HDP, Türk, sistem, ekonomi, terör, halk” gibi kelimeler Perinçek’in Twitter dilinin çerçevesini oluşturmuştur. Perinçek diğer adaylar gibi –Erdoğan hariç– popüler vaatlere yer vermenin yanı sıra ideolojik vaatleriyle de ön plana çıkmıştır. Kredi kartı borçlarının silinmesi, mazotun 2 TL olacağı kabi-linden vaatlerin yanı sıra ideolojik pozisyonun ön plana çıktığı Türkiye’yi NATO’dan çıkartmak gibi vaatlerde de bulunmuştur. Anti-Amerikancı söylemleri ön plana çıkartan Perinçek yerel ve küresel siyasette karşılığı olmayan söylemlere başvurmuştur. Perinçek bir taraftan Kemalist-sol seç-menin oylarına yönelik bir söylem geliştirirken diğer taraftan da Filistin meselesi üzerinden muhafazakar seçmenin oylarına yönelmiştir. Doğu Perinçek de diğer adaylar gibi Erdoğan ve AK Parti’ye yönelik tweetlerin-de ağır ve suçlayıcı ifadeler kullanmıştır.

• Terör tutuklusu olan Selahattin Demirtaş cumhurbaşkanı adayı olarak sosyal medyada ideolojik bir söylem dili geliştirmiştir. “Güven, demok-rasi, barış, özgürlük, halk” gibi kelimeleri tweetlerinde ön plana çıkartan Demirtaş “ben” sözcüğünü –diğer adaylara kıyasla– en sık kullanan aday-dır. Kendisini barış, demokrasi, özgürlük ve adaletin adeta koruyucusu ve kollayıcısı olarak konumlandırmıştır. “Oy” sözcüğünü de sıkça kullanan Demirtaş Kürt seçmeni sandığa çağırmış, seçime katılımı artırmaya ça-lışmıştır. Erdoğan ve AK Parti’ye karşı hakaretamiz bir dil kullanan De-


130

mirtaş Türkiye’yi demokrasi, barış, özgürlük ve adaletten yoksun bir ülke olarak resmetmiştir.

Sonuç itibarıyla söylem analizi bazlı bir değerlendirme yapıldığında tweetle-rinde Erdoğan’ın gelecek bir Türkiye vizyonu ortaya koyduğu ve bu vizyonu des-tekleyecek paylaşımlara yer verdiği, popülist söylemlerden uzak durduğu tespit edilmiştir. Buna karşın diğer adayların popülist, somut karşılığı olmayan genelge-çer söylemler üzerinden şekillendirilmiş vaatlerde bulundukları, anti-Erdoğan ve anti-AK Parti dilin merkezde olduğu bir söylem geliştirdikleri, Türkiye’nin gele-cek vizyonundan çok seçmenin oyuna odaklandıkları görülmektedir.

TAKİPÇİ SAYILARINA AİT ÇIKARIMLAR Raporda adayların sosyal medya paylaşımlarının analiz edilmesi için uygulanan içerik ve söylem analizinin yanı sıra takipçi sayısı, takipçi artış oranı, medya etki-leşimi ve görsel kullanımı da değerlendirilmiştir.

Seçim dönemi boyunca adayların takipçi sayısındaki genel artış ilk günden seçim gününe kadar olan toplam takipçi sayısı artışı göz önünde bulunarak he-saplanmıştır. Adayların propaganda dönemleri boyunca takipçi sayılarındaki ar-tış hem kişi bazında hem de yüzdelik bazda Tablo 10’da verilmiştir. Söz konusu artışın en düşük olduğu aday Recep Tayyip Erdoğan’dır. Bunun sebebi Erdoğan’ın takipçi sayısının doyum noktasına ulaşmasıdır. Türkiye’deki aktif kullanıcı sayı-sı6 göz önüne alındığında Erdoğan’ın takipçi sayısında propaganda dönemindeki artış yaklaşık 250 bin kişidir. Siyasi olarak sıkça gündemde yer alan Erdoğan’ın hesabındaki bu değişim 13 milyon takipçisi olması sebebiyle yüzde 1,96’lık bir artışa tekabül etmiştir. Türkiye’deki Twitter kullanıcı sayısı7 ortalama 29,2 milyon-dur. Erdoğan Türkiye’deki Twitter kullanıcılarının ortalama yüzde 50’si tarafından takip edilmektedir.

TABLO 10. ADAYLARIN PROPAGANDA DÖNEMİ BOYUNCA TAKİPÇİ SAYISI ARTIŞI

Adaylar Takipçi Artışı (Yüzde) Takipçi Sayısı Artışı (Kişi)

Recep Tayyip Erdoğan 1,96 253.554

Muharrem İnce 28,57 1.040.233

Meral Akşener 12,84 313.117

Temel Karamollaoğlu 75,19 121.950

Doğu Perinçek 3,82 8.583

Selahattin Demirtaş 7,39 116.635

6 Türkiye’deki aktif Twitter kullanıcı sayısı: 10,8 milyon (Şekil 1)7 Türkiye’deki Twitter kullanıcı sayısı: 29,2 milyon (Şekil 1)


131

Muharrem İnce’nin seçim kampanyası boyunca 1 milyon takipçi sayısı artı-şıyla diğer adaylara kıyasla en yüksek artışı sergilediği görülmektedir. Daha önce CHP Yalova milletvekili olan ve CHP Grup Başkanvekilliği görevini üstlenen İnce, cumhurbaşkanı seçimlerinde aday gösterildikten sonra sosyal medyada ön plana çıkmıştır. Bunun yanı sıra CHP içerisinde alternatif genel başkan olarak görülmesi ve CHP dışında kalan anti-Erdoğancı kesimlerin ilgisini çeken açıkla-malar yapması ve paylaşımlarda bulunması takipçi sayısını artıran bir diğer faktör olmuştur. Ayrıca “hepimizin cumhurbaşkanı” yaklaşımıyla tüm kesimleri kucak-lamaya çalışan tavrı da bu artışta paya sahiptir.

Meral Akşener’in her gün tweet paylaşımı yapması ve Twitter’ı bu bağ-lamda en etkin kullanan aday olmasının etkisi takipçi sayısına yansımamıştır. Diğer siyasilerin Meral Akşener’i çok fazla muhatap almaması, Akşener’in sosyal medya üzerindeki görünürlüğünü olumsuz yönde etkilemiştir. Akşe-ner’in takipçi sayısının yüzde 12,84 ile yalnızca 313 bin kişi artması bununla açıklanabilir.

Temel Karamollaoğlu’nun adaylar arasında en yüksek takipçi artış oranına sahip olması propaganda döneminin başlangıcında 162 bin civarında takipçi sa-yısıyla açıklanabilir. Takipçi sayısının yaklaşık 122 bin kişi artmasıyla takipçi artış oranı yüzde 75,19’dur.

Twitter’daki içerik paylaşımının sınırlı olması ve kendi hesabı üzerinden pay-laştığı tweetlerle diğer adayların gerisine düşmesi Perinçek’in takipçi sayısındaki artışın sınırlı kalmasının sebebi olarak gösterilebilir. Selahattin Demirtaş ve Pe-rinçek’in takipçi sayısındaki artış yüzde 10’un altında kalmıştır.

MEDYA ETKİLEŞİMİNE AİT ÇIKARIMLAR Bu raporda hesaplanan medya etkileşimi propaganda dönemi boyunca paylaşılan tüm tweetlerin toplam beğeni ve retweet sayıları dikkate alınarak oluşturulmuş bir başka değerlendirme kriteridir.

TABLO 11. ADAYLARIN MEDYA ETKİLEŞİMİ

Adaylar Takipçi Sayısı* Beğeni Retweet

Recep Tayyip Erdoğan 13,1 Milyon 4.050.847 1.012.350

Muharrem İnce 4,7 Milyon 15.051.549 2.354.543

Meral Akşener 2,7 Milyon 4.036.260 769.367

Temel Karamollaoğlu 284 Bin 1.663.456 366.822

Doğu Perinçek 207 Bin 65.846 32.294

Selahattin Demirtaş 1,6 Milyon 3.904.663 915.270

* Takipçi sayısı için 24 Haziran 2018 baz alınmıştır.


132

Tablo 11’de görüldüğü üzere en çok beğeniyi 15 milyon ile Muharrem İnce almıştır. İnce’yi Erdoğan, Akşener, Demirtaş, Karamollaoğlu ve Perinçek takip etmektedir. Muharrem İnce 2,3 milyon retweet sayısıyla en çok retweet yapılan adaydır. İnce’yi Erdoğan, Demirtaş, Akşener, Karamollaoğlu ve Perinçek izlemek-tedir.

Tablo 11’de görüldüğü üzere adayların beğeni sayıları retweet sayılarının önündedir. İnce’nin en yakın rakibi Erdoğan’dan yaklaşık 4 kat daha fazla beğeni aldığı görülmektedir. İnce seçim sürecinde kendi takipçi sayısından 3 katı daha fazla beğeni almıştır. Selahattin Demirtaş’ın da takipçi sayısı 1,6 milyondur. De-mirtaş da 3,9 milyon beğeniyle kendi takipçi sayısından daha fazla beğeni almıştır. Benzer durum Meral Akşener için de geçerlidir. Akşener’in ortalama 2,7 milyon takipçisi vardır. Akşener de ortalama 4 milyon beğeni alarak takipçi sayısından daha fazla beğeni alan adaylar içine girmiştir. Temel Karamollaoğlu’nun ortalama takipçi sayısı 284 bindir. Karamollaoğlu 1,6 milyon beğeniyle takipçi sayısından yaklaşık altı kat daha fazla beğeni almıştır.

Muharrem İnce, Meral Akşener, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin Demir-taş seçim propagandası kapsamında Twitter’daki takipçi sayılarından daha fazla beğeni almış adaylardır. Bunun en önemli sebebi söz konusu adayların muhalefet çizgisi etrafında birleşerek Erdoğan’a karşı geliştirdikleri söylemlerde birbirlerini desteklemeleridir. Muhalefet kanadını temsil eden bu adaylar seçim döneminde anti-Erdoğancı bir çizgide birleşmişlerdir. Dolayısıyla beğeni rakamlarının bu adaylarda bu kadar yüksek olması seçmenlerin birbirlerini mevcut sistemin ve iktidarın değişmesi konusunda teşvik etmelerinden kaynaklanmaktadır. Doğu Perinçek’in Twitter kullanımının değerlendirilmesinde oluşturulan birçok ölçüt bazında diğer adayların gerisinde kalması takipçilerinin sosyal medya desteğini yeteri kadar alamamasına sebep olmuştur. Recep Tayyip Erdoğan’ın takipçi sayısı ve Türkiye’deki aktif Twitter kullanıcı sayısı göz önüne alındığında beğeni rakam-larının takipçi sayısının altında kalması beklenen bir durumdur.

GÖRSEL KULLANIMINA AİT ÇIKARIMLARMedya etkileşiminin yanı sıra adayların tweetlerindeki görsel kullanımları ele alınmış ve propaganda dönemi boyunca paylaştıkları fotoğraf ve video kullanımı Tablo 12’de verilmiştir.


133

TABLO 12. ADAYLARIN GÖRSEL KULLANIMI

Fotoğraf Video Toplam Görsel Kullanımı

Recep Tayyip Erdoğan 66 10 76

Muharrem İnce 188 56 244

Meral Akşener 243 94 337

Temel Karamollaoğlu 35 24 59

Doğu Perinçek 31 5 36

Selahattin Demirtaş 199 9 208

• En fazla fotoğraf ve video paylaşımının Akşener’e ait olduğu görülmek-tedir. Akşener’in paylaştığı video ve görsellerin büyük çoğunluğunu düzenlediği miting ve etkinliklerden çekilen kısa video ve fotoğraflar oluşturmaktadır. Miting ve etkinlikler ile ilgili yer ve tarih bilgilerini ön-ceden paylaşmakla beraber her bir mitingine ilişkin fotoğraf veya video kullanımını ihmal etmemiştir. Bu bağlamda Akşener Twitter’daki görsel görünürlüğüne en fazla önem veren aday olmuştur.

• Tweetlerinde en az görsel kullanımına yer veren adayın Doğu Perinçek olduğu gözlenmiştir. Sosyal medyada görsel görünürlüğü oldukça dü-şük olan Perinçek’in daha çok tweetlerinde söyleme önem verdiği ve bu tweetlerin de dörtte birini rakip parti ve adaylar üzerinden geliştirdiği görülmektedir.

• Selahattin Demirtaş’ın paylaşımlarının büyük çoğunluğunu etiketlendiği tweetlere el yazısı ile verdiği cevaplar oluşturmaktadır. Bu yazılar çekile-rek avukatları aracılığıyla Twitter’da resim olarak paylaşılmıştır.

İSMAİL ÇAĞLAR

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde lisans eğitimini bitiren İsmail Çağlar yüksek lisans ve doktorasını Hollanda Leiden Üniversitesi’nde yaptı. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde öğretim üyesi olan Çağlar aynı zamanda SETA Toplum ve Medya Araştırmaları Direktörüdür. İlgi alanları arasında medya-siyaset ilişkileri, sosyal tarih, modernleşme ve din-devlet ilişkileri bulunmaktadı.

SECA TOKER

Lisans eğitimini 2017’de İstanbul Üniversitesi Ekonometri Bölümü’nde tamamlayan Seca Toker, Marmara Üniversitesi Yöneylem Araştırmaları Bölümü’nde yüksek lisans eğitimine devam etmektedir. SETA Toplum ve Medya Araştırmaları Direktörlüğü’nde araştırma asistanı olarak görevine devam etmektedir.

METİN EROL

2015’te Gediz Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden birincilik ve en üstün başarı (summa cum laude) ile mezun oldu. Aynı yıl Gediz Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde yan dal programını tamamladı. Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Kamu Politikası programında yüksek lisansına devam etmektedir. Nisan 2016’da SETA İstanbul Toplum ve Medya Araştırmaları Direktörlüğü’nde araştırma asistanı olarak göreve başlayan Erol’un akademik ilgi alanları arasında kamu politikaları, toplumsal hareketler, medya-siyaset ilişkileri, kamu yayıncılığı ve kültür politikaları yer almaktadır.

KEVSER HÜLYA AKDEMİR

2015’te İstanbul Şehir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu. 2016’da aynı üniversitenin Sosyoloji Bölümü’nde çift ana dal programını tamamladı. Yüksek lisansına İstanbul Şehir Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler programında devam etmektedir. Ocak 2017’de SETA İstanbul Toplum ve Medya Araştırmaları Direktörlüğü’nde araştırma asistanı olarak çalışmaya başlayan Akdemir’in akademik ilgi alanları arasında Türkiye’de din-siyaset ilişkileri, medya-siyaset ilişkileri ve İslami hareketler yer almaktadır.

24 HAZİRAN CUMHURBAŞKANI SEÇİMİNDE ADAYLARIN SOSYAL MEDYA STRATEJİSİ: TWITTERİSMAİL ÇAĞLAR, SECA TOKER, METİN EROL, KEVSER HÜLYA AKDEMİR

RAPOR

İSMAİL ÇAĞLAR, SECA TOKER, METİN EROL, KEVSER HÜLYA AKDEMİR


Bu raporun temel amacı Türk siyasi tarihinin en önemli seçimlerinden biri olan 24 Haziran 2018 seçimine giren cumhurbaşkanı adaylarının Twitter üzerinden yürüttükleri sosyal medya stratejilerini analiz et-mektir. Bu amaçla raporda 1 Mayıs-24 Haziran 2018 tarihleri aralığın-da cumhurbaşkanı adayları Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Meral Akşener, Doğu Perinçek, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin Demirtaş’ın sosyal medya performansları, Twitter’daki takipçi sayıları, takipçi sayısı artış oranları, medya etkileşimleri dikkate alınarak aday-parti propagandası, icraatlar, dilek-temenni, anma-taziye, miting-et-kinlik, vaatler, ziyaretler, sosyolojik mesaj, tebrik-teşekkür-kutlama ve rakip parti-rakip aday kriterleri üzerinden derinlemesine analiz edil-miştir. Ayrıca adayların tweetleri, tweetlerde en sık geçen kelimeler ve bunların bağlamları üzerinden söylem analiz tekniğiyle de incelen-miştir. Raporun sonuç bölümünde adayların Twitter performansları sistematik analiz ve söylem analizi yöntemi ile takipçi sayısı, medya etkileşimi ve görsel kullanımı çıktıları üzerinden, karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve her bir adayın sosyal medya performansı hakkın-da öneriler sunulmuştur.

Bu incelemeler dahilinde rapor, sosyal medyanın seçmen üzerindeki etkisini Twitter örnekleminde değerlendirerek medya-siyaset ilişkisi alanında önemli bir katkı sunmayı amaçlamaktadır.

ANKARA • İSTANBUL • WASHINGTON D.C. • KAHİRE

RAPOR

24 H

AZİ

RAN

CU

MH

URB

AŞK

AN

I SEÇ

İMİN

DE

AD

AYLA

RIN

SO

SYA

L M

EDYA

STR

ATEJ

İSİ:

TWIT

TER

9 786057 544100

TWITTER CUMHURBAŞKANI - SETAMeral Akşener, Doğu Perinçek, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin...

Documents

Transcript of TWITTER CUMHURBAŞKANI - SETAMeral Akşener, Doğu Perinçek, Temel Karamollaoğlu ve Selahattin...