Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2

TUYÏÍN TÊÅP TRUYÏÅN NGÙÆN THAÁI BAÁ TÊN 1

http://ebooks.vdcmedia.com

Muåc luåc Tuyïët laånh....................................................................................3 Quñ baâ ùn cùæp.............................................................................14 Xa xó............................................................................................24 Cö gaái guâ.....................................................................................32 Caái giaá cuãa tònh yïu..................................................................41 Caác cö gaái laâng töi .....................................................................50 Naâng tiïn aáo trùæng....................................................................61 Tiïíu aái.........................................................................................71 Mêët nguã ......................................................................................80 Bûúám Trùæng...............................................................................87 Nhaâi ............................................................................................94 Ai cho keåo, àûâng ùn!................................................................100 Ngûúâi baán tuöíi .........................................................................108 Àûáa beá ùn maây.........................................................................118 Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ .................................................124 Haão Nhaån.................................................................................130 Eröstrat....................................................................................134 Söë phêån möåt thiïn taâi .............................................................143 Baåch Ngoåc ................................................................................162 Nhên danh cöng lyá ..................................................................169 Ngûúâi rùæn .................................................................................177

THAÁI BAÁ TÊN 2


Saânh àiïåu .................................................................................184 Troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn ...................................................192 Ngûúâi lûúng thiïån....................................................................203 Nhûäng con röëi ..........................................................................213 Baâ töi ........................................................................................219



Tuyïët laånh 1 - Con ài Myä lêìn naây thïë naâo cuäng phaãi tòm gùåp bùçng àûúåc baâ

êëy, - meå töi noái, khöng biïët àaä laâ lêìn thûá mêëy. - Töåi nghiïåp baâ laäo! - Laâm sao con gùåp àûúåc? Nûúác Myä lúán lùæm, àêu nhû laâng

Vônh Löåc nhaâ mònh. - Töi àaáp, coá leä cuäng khöng phaãi lêìn thûá nhêët. Töi vûâa thêëy bûåc mònh lêîn buöìn cûúâi vò noái maäi meå töi vêîn khöng chõu hiïíu àiïìu àún giaãn àoá. - Baâ êëy sang Myä söëng vúái con trai thò sûúáng chûá coá gò maâ meå phaãi baão "töåi nghiïåp"?

Meå töi thúã daâi, thong thaã nhöí vaâo chiïëc öëng àöìng miïëng baä trêìu cuå ngêåm chùæc àaä hún möåt tiïëng àöìng höì.

- Caác anh hiïån àaåi, laåi söëng úã thaânh phöë, àêu hiïíu àûúåc loâng ngûúâi giaâ.

"Baâ êëy" laâ baâ cuå Mêåt, baãy mûúi tuöíi, baån thên cuãa meå töi tûâ thúâi con gaái. Hai cuå quen söëng coá nhau suöët mêëy chuåc nùm, nay phaãi xa nhau, meå töi nhúá cuäng dïî hiïíu. Töi biïët thïë vaâ cuäng muöën àûúåc gùåp baâ Mêåt àïí sau naây kïí cho meå töi nghe vïì baâ êëy. Nhûng laâm àiïìu naây àêu dïî. Trûúác khi vïì quï, töi àûúåc baáo coá tïn trong àoaân nhaâ vùn Viïåt Nam sùæp thùm Myä. Cuå thïí ài àêu, laâm gò thò àïën bêy giúâ vêîn chûa biïët. Tuy nhiïn, hiïíu tñnh khñ ngûúâi giaâ, töi cuäng cêìm chiïëc phong bò coá àõa chó anh con baâ Mêåt úã Myä maâ möåt lêìn anh ta àaä gûãi cho hoå haâng úã laâng töi. Töi hûáa seä cöë tòm thùm baâ baån cuãa cuå, nïëu coá thïí. Coân goái cau khö vaâ boá trêìu xanh thò cûúng quyïët khöng nhêån

THAÁI BAÁ TÊN 4


mang höå, vò nghô khaã nùng gùåp àûúåc baâ cuå cuâng laâng úã tñt bïn êëy laâ rêët ñt, nïëu khöng muöën noái laâ àiïìu khöng thïí.

2 Chuyïån baâ cuå Mêåt ài Myä möåt thúâi tûâng laâm xön xao laâng töi

vaâ caã mêëy laâng lên cêån. Söë laâ caách àêy nùm nùm, àuâng möåt caái, baâ cuå Mêåt àûúåc anh con trai cuâng cö vúå àêìm trùæng hïëu, toác vaâng vaâ àûáa con lai böën tuöíi tûâ Myä vïì, tuyïn böë àoán baâ sang söëng "bïn êëy" vúái anh ta!

Chaâ, ngûúâi keáo àïën xem cûá nhû höåi. Moåi ngûúâi ngaåc nhiïn khöng chó vò thêëy anh Hoâa con baâ, ngaây naâo coân laâ möåt thanh niïn laâng chaâi rêët ñt khi mùåc quêìn aáo, gêìy goâ vaâ àen chuâi chuäi, thïë maâ bêy giúâ cûá trùæng höìng, comlï, caâ vaåt, laåi coân àïí ria meáp nûäa. Hoå coân ngaåc nhiïn khi thêëy "baâ àêìm" vúå anh noái àûúåc tiïëng Viïåt, thêåm chñ thuöåc loâng caã möåt àoaån Kiïìu. Hún thïë, "baâ êëy" rêët thoaãi maái, dïî gêìn, hay cûúâi vaâ àùåc biïåt gùåp ai cuäng chaâo. Thùçng con lai thò vïì höm trûúác, höm sau àaä thêëy luái huái chúi bi vúái luä treã chên trêìn, muäi thoâ loâ trong xoám. Hoáa ra ngûúâi Myä hoå cuäng bònh dên nhû ta! Maâ "thùçng Hoâa" cuäng chùèng kiïíu caách ta àêy nhû öëi anh Viïåt Kiïìu khaác. Trûâ veã ngoaâi, "noá" vêîn laâ "thùçng Hoâa" ngaây xûa nhû hoå biïët - chùm laâm, yïu thûúng meå, chêët phaác vaâ biïët kñnh troång ngûúâi khaác.

"Àuáng laâ nhaâ coá phuác!" "Sang bïn êëy, tha höì maâ sûúáng nheá!" Baâ cuå Mêåt goáa chöìng tûâ ngaây múái sinh anh Hoâa. Tûâ bêëy àïën

nay hai meå con úã vêåy nuöi nhau. Nhû moåi ngûúâi khaác trong laâng, baâ laâm ruöång, luác röîi viïåc nhaâ nöng, baâ cuâng meå töi haâng ngaây xuöëng chúå Höm caách laâng mêëy cêy söë ngöìi baán mêëy múá trêìu, buöìng cau, chuåc trûáng hoùåc vaâi thûá lùåt vùåt khaác. Anh Hoâa luác nhoã cuäng àûúåc ài hoåc nhû nhûäng àûáa treã khaác. Anh hoåc gioãi, thi àaåi hoåc hai lêìn nhûng khöng hiïíu sao àïìu trûúåt. Vò con möåt phaãi nuöi meå giaâ nïn thúâi chiïën tranh anh khöng bõ goåi nhêåp nguä, chó úã nhaâ tham gia dên quên vaâ ra biïín àaánh caá, luác àêìu coân trong húåp taác xaä ngû nghiïåp, sau húåp taác tan, anh cuâng mêëy ngûúâi nûäa sùæm thuyïìn ài riïng.

Nùm 1979, luác naây àaä gêìn ba mûúi tuöíi nhûng vêîn chûa vúå, möåt lêìn anh cuâng hai ngûúâi nûäa lïn thuyïìn ra biïín nhû moåi ngaây.



Khöng may gùåp baäo lúán khöng vïì kõp, thuyïìn anh bõ soáng àaánh vúä, möîi ngûúâi bõ hêët ài möåt núi. úã nhaâ ai cuäng tin hoå àaä chïët. Baâ Mêåt khoác caã thaáng trúâi, sau àoá öëm möåt trêån, may lùæm múái khoãi. Röìi baâ àûúåc möåt ngûúâi chaáu àùçng nöåi, nûãa khön nûãa daåi, khöng chöìng àïën úã chung. Cö chaáu naây tuy dúã ngûúâi nhûng chõu khoá, biïët àiïìu, nïn hai cö chaáu söëng cuäng taâm taåm. Baâ vêîn nhêån laâm saâo rûúäi ruöång khoaán, luác naâo cuäng coá bêìy gaâ vaâ àöi lúån trong chuöìng, vêîn àïìu àïìu ài chúå Höm cuâng baâ baån thên laâ meå töi. Möåt nùm sau, baâ bêët ngúâ nhêån àûúåc thû con trai. Laåi tûâ nûúác Myä. Hoáa ra, luác àùæm thuyïìn, con trai baâ vúá àûúåc têëm vaán, lïnh àïnh trïn biïín hai ngaây àïm, àang luác sùæp chïët thò àûúåc möåt taâu nûúác ngoaâi vúát lïn, àûa túái hoân àaão naâo àoá thuöåc Malayxia, úã àêëy mêëy thaáng, laâm thuã tuåc vaâ cho sang Myä. Thû anh viïët ngùæn, hoãi hai ngûúâi kia coân söëng khöng, cho meå biïët anh maånh khoãe vaâ àang chuêín bõ vaâo hoåc möåt trûúâng Àaåi hoåc lúán taåi Myä. Tûâ àoá anh àïìu àïìu viïët thû cho baâ, thónh thoaãng coá gûãi caã tiïìn. Cuâng vúái thúâi gian, anh baáo tin hoåc xong, tòm àûúåc viïåc laâm, mua ö tö, nhaâ riïng, lêëy vúå röìi coá con...

Höm nay, àuáng mûúâi hai nùm kïí tûâ ngaây gùåp naån ngoaâi biïín, lêìn àêìu tiïn anh vïì quï gùåp laåi baâ, vaâ nhû moåi ngûúâi àang khaáo nhau trong laâng, seä àûa baâ sang "bïn êëy" söëng hùèn.

- Thïë con Saáu thò sao? - Baâ cuå Mêåt hoãi. "Con Saáu" laâ tïn cö chaáu dúã ngûúâi vêîn söëng vúái baâ cuå.

- Thò cö êëy trûúác úã àêu nay vïì àêëy. Hoùåc úã laåi nhaâ naây, nïëu muöën. Thónh thoaãng con gûãi tiïìn giuáp cö êëy.

- Coân àöi lúån vaâ bêìy gaâ? Anh con cûúâi: - Khöng leä meå àõnh àem theo sang Myä? Thùçng con lai àang ngöìi caånh kïu lïn thñch chñ, gioång lú lúá: - Àem ài theo! Àem ài theo! - Coân saâo rûúäi ruöång vaâ caái ao muâng? Àûáa chaáu lêìn nûäa laåi kïu lïn: - Àem ài theo! Àem ài theo! Baâ cuå Mêåt ngöìi im. Baâ ngöìi im rêët lêu, vò quaã chùèng biïët nïn

nghô gò, laâm gò. Baâ mûâng vò cuöëi cuâng laåi àûúåc gùåp con. Mûâng caã vò ngûúâi con dêu vaâ àûáa chaáu, tuy vêîn thêëy hoå laâ laå vaâ súâ súå. Baâ muöën àûúåc söëng cuâng con, muöën biïët caái nûúác Myä êëy laâ gò maâ ngûúâi ta hay

THAÁI BAÁ TÊN 6


nhùæc àïën nhû vêåy. Nhûng gò thò gò, baâ cuäng khöng thïí boã quï hûúng laâng xoám maâ ài àûúåc. Baâ ài, ai chùm soác con Saáu möîi lêìn noá lïn cún àöång kinh? Ai biïët roä hún baâ tñnh khñ àöi lúån, àaân gaâ vaâ con choá àïí chiïìu chuáng, cho chuáng ùn, hoùåc biïët luác naâo thò nïn haái muâng, nhûäng cêy muâng baâ biïët roä tûâng göëc? Maâ röìi baâ seä söëng thïë naâo bïn êëy? Khöng leä baâ seä chïët àêu àoá vaâ khöng àûúåc chön caånh öng Mêåt chöìng baâ?

Baâ Mêåt àem nhûäng àiïìu naây têm sûå vúái meå töi vaâ hoãi nïn laâm gò.

- Thò baâ baão con vaâ dêu baâ úã laåi àêy, - meå töi noái. - Thïë laâ vûâa söëng chung, laåi vûâa àûúåc nuöi lúån, laâm ruöång nhû baâ muöën. Töi vaâ baâ cuäng àûúåc ài chúå vúái nhau!

Baâ cuå Mêåt lùång thinh, chùæc nghô meå töi noái coá lyá. Àïm höm êëy baâ ûúám hoãi con trai àiïìu naây, tuy tûå baâ cuäng biïët viïåc àoá khoá coá thïí xaãy ra.

- Trúâi, meå! Laâm sao con úã laåi àêy àûúåc? Vaã laåi coá muöën, nhaâ nûúác cuäng khöng cho.

Baâ Mêåt khöng tin nhaâ nûúác khöng cho con baâ vïì söëng vúái meå. Baâ nghô chùæc noá chó tòm caách thoaái thaác maâ thöi. Nïn baâ im khöng noái thïm gò nûäa. Tûâ àoá, baâ cûá thú thêín ài laåi khùæp nhaâ, luác xuöëng bïëp, xuöëng chuöìng lúån, luác ra vûúân, coá luác ra caã ngoaâi àöìng xa duâ chùèng laâm gò. Baâ bûúác ài vêåt vúâ nhû caái boáng, àêìu chñt khùn nêu moã quaå, aáo guå súân vai, quêìn àen, da nhùn nheo vaâ àen sêîm nhû maâu búâ ruöång baâ àang bûúác lïn. Trong caãnh hoaâng hön sùæp taân, boáng baâ nhû hoâa lêîn vaâo àêët.

Mêëy höm sau baâ theo con ra ài, chó mang hai böå quêìn aáo vaâ chiïëc cúi trêìu. Cö Saáu úã laåi nhaâ baâ, chùm soác àaân gaâ, àöi lúån vaâ saâo rûúäi luáa chiïm múái cêëy. Caã laâng ai cuäng mûâng cho meå con baâ. Chó mêëy ngûúâi, trong àêëy coá meå töi, thò im khöng noái gò.

Àêëy, cêu chuyïån baâ cuå Mêåt laâng töi ài Myä caách àêy nùm nùm laâ thïë. Vaâ bêy giúâ meå töi giao cho töi caái nhiïåm vuå tòm thùm baâ cuå “bïn êëy”, caái bïn maâ töi chûa möåt lêìn àùåt chên túái vaâ chó biïët loaáng thoaáng qua saách baáo vaâ ti-vi.

3



Trong möåt thaáng úã Myä, may mùæn töi àûúåc túái Chicagö, núi baâ cuå Mêåt àang söëng cuâng con trai. Trïn chiïëc bò thû meå töi àûa coá ghi nhû vêåy. Chicago 2180, Lakeside Drive 370-21, State of Illinois, USA. Nhûng àêy laâ àõa chó caách àêy hún nùm nùm, khi anh Hoâa gûãi thû baáo yá àõnh seä àûa meå ài cuâng. Nghe noái ngûúâi Myä thñch thay àöíi chöî úã, nïn töi chùèng daám chùæc coá tòm àûúåc hoå theo àõa chó naây khöng.

Chó coân mêëy ngaây nûäa laâ Noen. úã Chicagö trúâi rêët reát. Gioá thöíi maånh khöng dûát tûâ phña höì Michigên. Thaânh phöë hiïån àaåi nhêët vaâ cuäng laâ trung têm cöng nghiïåp lúán nhêët nûúác Myä naây àuáng hún laâ möåt rûâng chi chñt nhûäng toâa nhaâ choåc trúâi bùçng bï töng vaâ kñnh. Ngöìi trïn tùæc-xi, töi cöë maâ khöng thïí hònh dung nöíi laâm sao möåt baâ cuå nöng dên laâng töi coá thïí söëng nöíi, chûá chûa noái hoâa nhêåp àûúåc vúái khu rûâng àaá laånh leäo, xaám xõt naây.

Töi àang àûáng trûúác cûãa cùn höå cêìn tòm. Noá nùçm tñt trïn têìng 25 cuãa möåt chung cû cao têìng. úã Myä, nöåi àiïìu naây àuã roä chuã nhên noá thuöåc loaåi bònh dên, nïëu khöng muöën noái laâ ngheâo. Nhûäng ngûúâi thuöåc têìng lúáp trung lûu thûúâng söëng úã nhûäng cùn nhaâ möåt hoùåc hai têìng vaâ xa trung têm thaânh phöë.

Töi bêëm chuöng, àûáng chúâ. Khöng coá ai traã lúâi. Töi cöë tònh àûáng trûúác löî kñnh nhoã úã caánh cûãa àïí ngûúâi bïn trong nhòn thêëy, vaâ bêëm chuöng hai lêìn nûäa. Kinh nghiïåm daåy töi phaãi kiïn nhêîn. Chaã laâ caách àêy mêëy nùm, töi vaâ nhaâ thú Phaåm Höí lùån löåi túái têån thaânh phöë Thessaloniki, Hy Laåp, àïí thùm möåt ngûúâi baån tûâng laâ lñnh lï dûúng Phaáp sau chaåy sang haâng nguä Viïåt Minh. Chuáng töi cuäng bêëm chuöng chúâ nhû thïë naây, nhûng maäi khöng thêëy múã cûãa nïn boã ài. Thïë maâ nùm sau gùåp nhau úã Haâ Nöåi, ngûúâi baån Hy Laåp êëy khùèng àõnh àuáng luác chuáng töi goåi, öng úã trong nhaâ, àang nguã vaâ khi öng, vöën àaä giaâ vaâ chêåm chaåp, mùåc quêìn aáo xong ài ra thò chùèng thêëy ai. Tuy nhiïn, lêìn naây töi àaä chúâ àuã lêu àïí àoaán chùæc trong nhaâ khöng coá ngûúâi. Khaã nùng nhêìm phoâng àûúåc loaåi ngay tûâ àêìu, vò trïn cûãa coá têëm biïín nhoã bùçng kim loaåi ghi roä tïn öng baâ Robert Nguyïîn vaâ Mary Nguyïîn, tûác laâ Nguyïîn Vùn Hoâa, vöën laâ thanh niïn dên chaâi laâng töi. Töi biïët roä àiïìu àoá, vò trûúác àêëy nhiïìu lêìn anh coá noái anh àöíi tïn nhû vêåy cho húåp vúái bïn naây, vaâ cuäng àïí ngûúâi ta dïî goåi.

Àang luác thêët voång àõnh vaâo thang maáy ài xuöëng thò töi thêëy phoâng bïn coá ngûúâi múã cûãa. Möåt baâ giaâ da trùæng dùæt con choá giöëng bulldog maâu nêu, moäm to vaâ ngùæn ài ra. Chùæc àêy laâ giúâ baâ àûa

THAÁI BAÁ TÊN 8


choá xuöëng phöë ài daåo. Sau khi chaâo vaâ tûå giúái thiïåu mònh, töi noái vúái baâ muåc àñch töi àïën àêy.

- Baâ cuå trong nhaâ êëy! - baâ giaâ àaáp. - Nhûng töi bêëm chuöng maäi khöng thêëy ai múã cûãa? - Thò baâ cuå vêîn vêåy. Àêu biïët gò maâ noái. Vaã laåi coá muöën múã

cuäng chùèng coá chòa khoáa... Thêëy töi ngaåc nhiïn, baâ haâng xoám noái tiïëp: - Thùçng beá giúâ naây úã trûúâng. Öng baâ Nguyïîn ài laâm cêìm luön

chòa khoáa. Möåt phêìn súå úã nhaâ cuå khöng biïët, múã cûãa cho keã xêëu vaâo. Thaânh ra coi nhû suöët ngaây cuå bõ nhöët trong êëy. Töåi nghiïåp. Töëi anh laåi, chùæc chùæn hoå coá nhaâ.

Baâ giaâ haâng xoám laâ ngûúâi cúãi múã. Ra phöë töi coân ài vúái baâ möåt chöëc. Baâ cho biïët anh Hoâa hiïån laâm viïåc cho möåt cöng ty àiïån toaán, chõ vúå vöën trûúác hoåc tiïëng Viïåt vaâ vùn hoáa phûúng Àöng, nay daåy úã trûúâng töíng húåp Chicagö. Kinh tïë gia àònh bònh thûúâng nhû nhiïìu ngûúâi úã àêy. Cùn höå khöng thuï maâ mua theo kiïíu traã goáp. Caã hai chiïëc ö tö cuäng vêåy. Coân thùçng beá thò hoåc lúáp ba. Hoåc baán truá, hïët giúâ laâm böë meå múái àoán vïì.

- Baâ cuå söëng thïë naâo? - Chuáng töi laâ laáng giïìng töët, nhûng cuäng chó thónh thoaãng múái

sang thùm nhau vaâo caác dõp lïî. Baâ cuå cûá úã riïët möåt mònh trong phoâng riïng. Chûâng êëy nùm töi chó nhòn thêëy cuå vaâi lêìn khi con chaáu àûa cuå ra giúái thiïåu. Khöng thêëy cuå ra khoãi nhaâ bao giúâ. Phaãi noái caã hai öng baâ Nguyïîn vaâ àûáa chaáu rêët quyá cuå. Chó taåi tñnh cuå thñch thïë.

Töi caãm ún baâ giaâ töët buång, thêìm mûâng vò àaä coá nhûäng thöng tin cêìn thiïët vïì baâ cuå Mêåt, coi nhû viïåc meå töi giao àaä laâm xong, nïëu khöng quay laåi àûúåc thò cuäng khöng coân gò phaãi bùn khoùn.

4 Nhûng ngay töëi höm êëy töi quay laåi, duâ àaä quaá 9 giúâ töëi. Chó

mêëy giêy sau khi bêëm chuöng, chñnh anh Hoâa ra múã cûãa. Anh nhêån ngay ra töi vaâ vöìn vaä dêîn vaâo phoâng khaách, cûá chên giaây baám àêìy tuyïët dêîm lïn thaãm, theo àuáng phong caách Myä. Chuáng töi tûâng laâ baån chùn trêu thúâi beá cho àïën khi töi ài hoåc xa. Sau àoá



hònh nhû chuáng töi coân gùåp nhau vaâi lêìn nûäa trûúác ngaây anh “mêët tñch” trïn biïín. Anh tñu tñt goåi vúå con ra chaâo khaách. Chuáng töi noái vúái nhau bùçng tiïëng Viïåt. Anh Hoâa vêîn giûä nguyïn caái gioång Diïîn Chêu rêët nùång.

Chõ Mary vúå anh noái gioång miïìn Nam, chùæc thêìy daåy trûúác àêy ngûúâi Nam Böå. Coân thùçng con thò chùèng ra gioång vuâng naâo, mùåc duâ noá noái khaá soäi.

Sau möåt luác ön laåi kyã niïåm xûa, anh Hoâa noái: - Chiïìu nay ài laâm vïì, baâ haâng xoám cho biïët coá ngûúâi tûâ bïn

nûúác sang tòm gùåp, nghô maäi khöng biïët ai, hoáa ra laâ anh. - Baâ cuå àêu? - Töi hoãi khi maäi khöng thêëy anh nhùæc gò vïì

meå. - Cuå úã àêy vaâ vêîn maånh khoãe. Cuå àang ngöìi úã phoâng mònh.

Coá àiïìu, gêìn àêy chùæc do tuöíi taác, cuå coá veã bùæt àêìu lêín thêín. Hêìu nhû chùèng noái nùng gò. Cuå cûá úã rõt trong phoâng, àùm àùm nhòn àêu àoá vaâ suy nghô nhûäng gò coá trúâi múái biïët. Anh vaâo thùm cuå ài, kïí thêåt nhiïìu chuyïån quï hûúng vaâo, chùæc cuå seä mûâng lùæm.

Töi theo anh ài sang phoâng bïn. Àoá laâ möåt cùn phoâng khaá röång, moåi thûá àïìu trùæng toaát nhû

phoâng bïånh viïån. Tûâ caác bûác tûúâng, trêìn nhaâ, têëm ri àö, chiïëc giûúâng àöi phuã ga phùèng phiu cuâng chiïëc chùn gêëp goån gheä, chiïëc göëi böng, àïën chiïëc tuã àûång quêìn aáo vaâ chiïëc chao àeân àêìu giûúâng - têët caã àïìu maâu trùæng. Caã chiïëc ghïë baânh rêët sêu vaâ lúán kï saát cûãa söí cuäng trùæng. Vaâ loåt thoãm trong àoá laâ möåt baâ giaâ beá nhoã àang àúâ àêîn nhòn ra ngoaâi qua têëm kñnh cûãa söí lúán khöng che ri-àö. Bïn ngoaâi tuyïët àang rúi nhûäng böng lúán vaâ daây, nhòn thêëy rêët roä nhúâ hïå thöëng àeân chiïëu saáng cûåc maånh cuãa caác toâa nhaâ cao têìng bïn caånh. Baâ cuå khöng nhêån thêëy chuáng töi àang bûúác vaâo.

- Meå úi, coá anh Lên bïn nûúác sang thùm meå àêy naây! - Anh Hoâa noái to. - Anh Lên con baâ Hoaåt laâng ta, meå nhúá khöng? Baâ Hoaåt vêîn cuâng meå ài chúå Höm êëy maâ!

Baâ cuå Mêåt quay sang nhòn töi bùçng caái nhòn vö caãm, chùæc vêîn chûa dûát khoãi nhûäng yá nghôa triïìn miïn cuãa mònh vaâ vêîn chûa nhêån ra töi laâ ai, hoùåc coá nhêån ra cuäng chûa tin laâ thêåt.

Anh Hoâa keáo chiïëc ghïë nhoã laåi gêìn cho töi ngöìi, röìi kheä noái:

THAÁI BAÁ TÊN 10


- Cuå vêîn thïë àêëy, cûá nhû ngûúâi mêët höìn. Töi ra ngoaâi nheá, àïí anh vaâ cuå noái chuyïån tûå nhiïn.

Töi ngöìi xuöëng ghïë, nheå nhaâng cêìm baân tay khùèng khiu, àen xaåm cuãa baâ trong hai tay mònh.

- Chaâo baác. Chaáu laâ con trai caã baâ Hoaåt laâng Vônh Yïn ta àêy. Meå chaáu baão àïën thùm baác...

Baâ cuå vêîn nhòn töi khöng chúáp mùæt. Baân tay nhoã beá cuãa baâ run run trong tay töi. Àöi mùæt rûng rûng nhû muöën khoác, nhûng baâ khöng noái gò.

- Baác vêîn khoãe chûá aå? Meå chaáu nhùæc baác luön. - Ra meå anh coân nhúá àïën töi aâ? Laâng xoám vêîn nhúá töi aâ? -

Cuöëi cuâng baâ cuå lïn tiïëng. - Coá chûá aå. Ai cuäng nhúá vaâ mûâng cho baác àûúåc söëng vúái con

chaáu sung sûúáng bïn naây. Nhûng bêy giúâ quï ta cuäng khaá lùæm röìi, khöng khöí nhû trûúác nûäa. Nhiïìu caái múái lùæm.

Röìi töi bùæt àêìu kïí vïì nhûäng thay àöíi lúán trong laâng, tûâ viïåc coá àiïån lûúái caách àêy ba nùm, nhiïìu nhaâ coá ti-vi, xe maáy, àïën viïåc huyïån cho xêy con àûúâng lúán raãi nhûåa hùèn hoi, ö tö chaåy qua laâng hïåt nhû ngoaâi thaânh phöë, coân uyã ban xaä thò coá caã maáy àiïån thoaåi. Töi coân cho baâ biïët ai trong söë ngûúâi giaâ trong laâng vûâa chïët, con nhaâ ai vûâa hoãi vúå, gaã chöìng..

- Anh noái laâng ta àuã ùn röìi aâ? - Vêng, khöng coân caãnh àûát bûäa nhû trûúác nûäa. Hún thïë, bêy

giúâ nhaâ naâo cuäng ùn cúm trùæng, khöng phaãi àöån khoai... - Vaâ ngaây ba bûäa? - Àuáng thïë aå. Baâ cuå ngöìi im, veã khöng tin. - Caã nhaâ öng Thñu? Caã cöë Chuyïn? - Vêng, caã öng Thñu cuäng thïë. Thùçng Duäng con öng êëy coân

sùæm àûúåc maáy caây caây thuï cho caã laâng àêëy. Coân cöë Chuyïn thò chïët nùm ngoaái, chñn mûúi chñn tuöíi, nhûng laâng baáo lïn xaä möåt trùm, vaâ àûúåc xaä àûáng ra töí chûác chön cêët chu àaáo lùæm. Coá caã àaåi diïån trïn huyïån mang tiïìn vïì mûâng nûäa. Baác biïët khöng. Ruá Thêìn bêy giúâ àûúåc biïën thaânh nghôa trang cuãa laâng ta. Möîi doâng hoå möåt



ö riïng. Bao nhiïu möì maã caác cuå kyå xûa nay àïìu àûúåc gom vïì àêy, cûá theo thûá tûå trïn dûúái maâ xïëp, vûâa yá nghôa laåi vûâa àeåp mùæt.

- Con Saáu daåo naây thïë naâo? Coá hay lïn cún nûäa khöng? - Chaáu úã Haâ Nöåi, thónh thoaãng múái vïì nïn khöng roä lùæm.

Nghe meå chaáu noái thò cuäng bònh thûúâng. - Coân àöi lúån? Töi ngöìi im vò chùèng biïët noái gò. Baâ cuå laåi trêìm ngêm nhòn ra ngoaâi, núi nhûäng böng tuyïët lúán

vêîn khöng ngûâng rúi, thong thaã vaâ chêåp chaåp nhû yá nghô trong àêìu cuå.

- Caái Saáu àoaãng lùæm. Khöng hiïíu noá coá biïët tñnh con Cuåt Àuöi thñch ùn cuã muâng khöng. Ngoaâi ao nhiïìu muâng, khöng kheáo noá laåi boã tiïìn mua rau lang, trong khi àïí muâng thöëi caã àöëng. - Baâ cuå noái, vúái chñnh mònh nhiïìu hún laâ vúái töi.

Röìi cuå thong thaã lêëy tûâ dûúái ghïë baânh möåt höåp trêìu vaâ caái öëng nhöí bùçng àöìng caáu bêín àem tûâ Viïåt Nam sang. Cuäng thong thaã nhû vêåy, cuå tïm möåt miïëng, coá caã vöi vaâ cau tûúi, röìi àûa lïn miïång nhai.

- Meå chaáu baão mang cho baác ñt cau trêìu quï nhaâ, nhûng khöng chùæc tòm thêëy nïn chaáu khöng mang theo.

- Bïn naây cuäng coá. Thùçng Hoâa noá nhúâ mua àêu àoá tûâ miïìn Têy. Tûúng caâ mùæm úát khöng thiïëu caái gò.

Maäi àïën luác naây töi múái nhêån thêëy baâ cuå Mêåt vêîn mùåc chiïëc quêìn luåa àen, chiïëc aáo vaãi guå àaä súân, vaâ àêìu vêîn quêën chiïëc khùn nhung cuä hïåt nhû ngaây naâo töi gùåp cuå úã laâng. Nïëu khöng coá maâu trùæng cuãa caác àöì vêåt trong cùn phoâng saåch seä, laånh leäo úã toâa nhaâ kñnh gêìn ba chuåc têìng, vaâ maâu trùæng cuãa tuyïët Chicagö nhûäng ngaây cuöëi nùm naây, thò khoá coá thïí hònh dung baâ cuå àang xa quï nhaâ haâng chuåc nghòn cêy söë, úã möåt àêët nûúác coá thïí laâ no àuã, sung sûúáng àêëy, nhûng vêîn buöìn vaâ xa laå. Bêët giaác, töi coá caãm giaác nhû baâ cuå vûâa ài cêëy vïì, àang toãm teãm nhai trêìu, troâ chuyïån vúái meå töi, thò böîng bõ baân tay vö hònh naâo àoá bï nguyïn xi sang àêy, taách khoãi maâu xanh quï hûúng laâng xoám, khoãi nhûäng têåp tuåc vaâ viïåc laâm vöën quen thuöåc tûâ ngaân xûa, àïí túái caái thaânh phöë khöíng löì, xaám xõt vaâ laånh giaá naây. Cuå nhû cêy muâng tûâ ao buân Viïåt Nam bõ nhöí bêåt rïî àem cêëy xuöëng caánh àöìng tuyïët quï ngûúâi. Vaâ duâ àûúåc

THAÁI BAÁ TÊN 12


giûä trong nhaâ kñnh êëm aáp, àûúåc chùm soác töët, cêy muâng êëy vêîn ngaây möåt uáa taân, heáo quùæt. Àún giaãn laâ do bõ àùåt nhêìm chöî.

- Nûúác Myä röång vaâ àeåp, baác coá hay ài chúi, xem àêy àoá khöng? - Töi hoãi.

- Khöng. Nùm nùm nay töi khöng bûúác chên ra khoãi nhaâ. Luác laái ö tö àûa töi vïì khaách saån, töi hoãi anh Hoâa vò sao nhû

vêåy. Anh noái coá leä do cuå súå. Chaã laâ höm múái àïën, àïí cuå biïët nûúác Myä laâ gò, anh àûa cuå lïn têån têìng cuöëi cuâng cuãa toâa nhaâ Sears Tower 110 têìng, cao nhêët thïë giúái. Cuå nhòn xuöëng choáng mùåt suyát ngêët. Khi xuöëng, thang maáy chaåy nhanh quaá, cuå coân nön caã ra tay aáo con. Tûâ àêëy anh ruã ài àêu, cuå nhêët àõnh khöng chõu.

- Baác coá nhúá nhaâ khöng? Coá muöën vïì thùm laåi quï khöng? - töi laåi hoãi.

Baâ cuå ngöìi im höìi lêu, hai mùæt laåi rûng rûng àúâ àêîn nhòn nhûäng caánh tuyïët xöëp rúi khöng dûát ngoaâi cûãa söí. Lêìn nûäa baâ cuå laåi chòm trong thïë giúái nhûäng yá nghô àau buöìn khöng dûát cuãa mònh. Töi cuäng kiïn nhêîn ngöìi im, khöng hoãi thïm cêu naâo nûäa. Cuöëi cuâng, cuå chêåm chaåp, khoá nhoåc àûáng dêåy tûâ chiïëc ghïë baânh lúán maâu trùæng. Töi àõnh àúä, nhûng cuå ra hiïåu khöng cêìn. Vaâ cuäng chêåm chaåp, khoá nhoåc nhû vêåy, cuå cúãi chiïëc aáo guå súân àang mùåc trïn ngûúâi, àuát vaâo hai tuái hai miïëng trêìu àaä tïm sùén, cêín thêån vuöët thùèng tûâng thên aáo, öëng tay röìi goái vaâo möåt túâ baáo. Cuå coân lêëy möåt súåi len àoã gêëp böën, cöåt cheáo vuöng vûác nhû chiïëc baánh chûng.

Xong, cuå kñnh cêín àùåt chiïëc aáo vaâo tay töi. Lêìn naây thò cuå khoác thûåc sûå. Hai doâng nûúác mùæt hiïëm hoi tûâ tûâ lùn xuöëng vaâ nhoâe dêìn theo nhûäng lúáp nhùn sêu trïn khuön mùåt giaâ nua khö quùæt. Töi cuäng xuác àöång khöng keám vaâ chó biïët àûáng im, chúâ xem cuå àõnh laâm gò.

- Anh noái höå vúái meå anh laâ töi nhúá baâ êëy lùæm, nhúá baâ con, laâng xoám lùæm. Bêy giúâ gùåp anh àêy, töi coá thïí nhùæm mùæt àûúåc röìi. Töi biïët töi chùèng coân söëng bao lêu nûäa, vaâ chùæc chùæn seä phaãi chïët úã caái xûá laånh leäo, xa laå naây. Vêåy nhúâ anh mang caái naây vïì chön caånh möå öng laäo nhaâ töi, coá leä bêy giúâ àaä àûúåc àûa vïì Ruá Thêìn, trong nghôa trang hoå Hoaâng múái xêy nhû anh noái. Nïëu àûúåc, baão ngûúâi ta àùæp cho töi nêëm möå giaã cho coá vúå coá chöìng. Öng êëy àúä cö àún, maâ cuäng àúä tuãi cho töi...



Tuyïët vêîn khöng ngûâng rúi. Àïm àaä khuya, caác àûúâng phöë Chicagö vöën àaä röång caâng thïm röång. Anh Hoâa cêìm laái cho xe ài thong thaã vò àûúâng trún. Töi ngöìi yïn phña sau. Chiïëc aáo súân nheå tïnh cuãa baâ cuå Mêåt àeâ nùång trong tay töi, nhû thïí töi àang möåt mònh bïë cuå vûúåt haâng vaån cêy söë àûa vïì núi yïn nghó cuöëi cuâng trïn àêët meå.

Chicago - Haâ Nöåi, 2.1997

THAÁI BAÁ TÊN 14


Quñ baâ ùn cùæp Söë chuã nhêåt tuêìn vûâa röìi, úã muåc "Baâ con haäy caãnh giaác",

baáo"Tiïëng coâi" coá àùng möåt tin nhû sau: (trñch) "Ùn cùæp úã siïu thõ, laåi coân tûå xûng laâ Viïåt Kiïìu trñ thûác! Höm qua, taåi siïu thõ Böng Höìng, möåt phuå nûä xinh àeåp, ùn

diïån rêët lõch sûå bõ bùæt quaã tang ùn cùæp, giêëu trong ngûúâi möåt baánh xaâ phoâng camay, möåt baân chaãi oral-B vaâ hai thoãi son möi loaåi höìng nhaåt do Xñ nghiïåp myä phêím Saâi Goân saãn xuêët. Giaá trõ vêåt ùn cùæp tuy khöng lúán, nhûng àiïìu àaáng chuá yá laâ sau khi bõ nhên viïn baão vïå phaát giaác, thõ tûå nhêån laâ Viïåt Kiïìu úã Phaáp vïì thùm quï, cho xem caã höå chiïëu vaâ coân giaã bùæt chûúác tiïëng Viïåt lú lúá rêët kheáo. Khi àûúåc hoãi àaä vêåy, sao coân ùn cùæp nhûäng thûá chùèng mêëy giaá trõ naây, thõ êëp uáng khöng traã lúâi àûúåc. Nhêån thêëy àêy laâ trûúâng húåp àaáng ngúâ, khöng loaåi trûâ khaã nùng coá êm mûu böi nhoå uy tñn àöìng baâo ta úã nûúác ngoaâi àïí phaá hoaåi chñnh saách àaåi àoaân kïët cuãa nhaâ nûúác, ngûúâi quaãn lyá cûãa haâng àaä àûa thõ túái àöìn cöng an. Taåi àêy, khaám ngûúâi thõ, ngûúâi ta phaát hiïån thêëy coá nhiïìu ngoaåi tïå vaâ nhûäng túâ ngên phiïëu giaá trõ lúán. Nhûäng lúâi khai cuãa thõ rêët mêu thuêîn vaâ phi lyá, khiïën nhaâ chûác traách khöng thïí khöng nghi vêën.. Theo yïu cêìu thiïët tha cuãa àûúng sûå, vaâ cuäng àïí giuáp nhaâ chûác traách laâm roä vuå viïåc, chuáng töi chûa cho àùng aãnh cuäng nhû nïu roä àñch danh tïn tuöíi keã ùn cùæp kyâ cuåc àoá"



Hiïån tûúång ùn cùæp úã siïu thõ hiïån khaá phöí biïën vaâ àang coá chiïìu hûúáng gia tùng. Nhiïåm vuå cuãa nhûäng túâ baáo nhû "Tiïëng coâi" laâ phaãi kõp thúâi thöíi coâi baáo àöång, goáp phêìn ngùn chùån noá. Tuy nhiïn, cöng bùçng maâ noái, coá leä caã túâ baáo lêîn ngûúâi àoåc seä chùèng quan têm mêëy àïën möåt vuå ùn cùæp trõ giaá ba böën chuåc nghòn àöìng, nïëu khöng vò nhûäng chûä giêåt gên nhû "Viïåt Kiïìu ùn cùæp", "xinh àeåp, ùn diïån rêët lõch sûå" hoùåc "trong ngûúâi thõ coá nhiïìu ngoaåi tïå vaâ nhûäng túâ ngên phiïëu giaá trõ lúán". Maâ röìi chùæc sûå "giêåt gên" cuâng "vuå viïåc" êëy cuäng bõ ngûúâi ta quïn ngay vaâo saáng höm sau nhû haâng trùm mêíu tin "giêåt gên" khaác àùng nhan nhaãn trïn caác baáo hiïån nay. Thïë nhûng "Tiïëng coâi" söë chuã nhêåt tiïëp àaä quay laåi chuyïån naây vúái baâi baáo daâi coá nhan àïì: "Noái thïm vïì vuå Ùn cùæp siïu thõ coân tûå xûng laâ Viïåt Kiïìu", vúái gioång àiïåu nhaä nhùån vaâ thiïån chñ hún nhiïìu.

Thûa baån àoåc, ngûúâi phuå nûä ùn cùæp úã siïu thõ Böng Höìng maâ

chuáng töi àûa tin tuêìn trûúác hoáa ra àuáng laâ Viïåt Kiïìu thêåt, tûâ Phaáp múái vïì quï ùn Tïët Tên Tyå naây. Hún thïë, sau khi kiïím tra laåi, nhaâ chûác traách nhêån thêëy nhûäng lúâi baâ khai khöng phaãi khöng coá cú súã, mùåc duâ rêët khoá tin. Do vêåy baâ àaä àûúåc tûå do ngay maâ khöng phaãi chõu bêët kyâ hònh phaåt naâo, ngoaâi lúâi nhùæc sau naây khöng àïí xaãy ra nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Höm qua, trûúác khi lïn àûúâng vïì nûúác, mùåc duâ coân mêëy ngaây nûäa múái Tïët, baâ coá àïën toâa soaån trao cho baãn baáo chuáng töi möåt bûác thû daâi àûúåc biïët cuâng möåt luác coân gûãi cho öng chuã cûãa haâng siïu thõ Böng Höìng vaâ àöìn cöng an àaä xem xeát vuå viïåc cuãa baâ. Nhêån thêëy àêy laâ bûác thû àaáng chuá yá úã vaâi khña caånh, vaâ àûúåc sûå àöìng yá cuãa ngûúâi viïët, chuáng töi xin cho àùng toaân böå àïí baån àoåc tham khaão.

* Thûa caác öng, Töi viïët thû naây àïí böí sung nhûäng gò àaä khai, hoaân toaân

khöng coá yá baâo chûäa cho viïåc laâm àaáng xêëu höí kia cuãa töi, nïëu khöng muöën noái ngûúåc laåi.

THAÁI BAÁ TÊN 16


Xûa nay nhûäng ngûúâi ùn cùæp luön giêëu diïëm thoái xêëu êëy cuãa mònh. Trûúâng húåp bõ bùæt quaã tang, hoå cuäng tòm caách chöëi caäi, nïëu chöëi caäi àûúåc. Viïåc êëy dïî hiïíu. Nhûng töi laâ möåt ngoaåi lïå. Vò töi laâ keã ùn cùæp àaáng khinh bó, vaâ chñnh töi àang àem chuyïån mònh kïí vúái caác öng. Xin àûâng nghô töi laâ con ngöëc, möåt muå têm thêìn hay àún giaãn muöën trêng traáo toã ra khaác ngûúâi. Töi cuäng àau xoát lùæm, vaâ sau nhiïìu lêìn hoaän ài hoaän laåi, lêìn naây töi quyïët àõnh seä noái hïët têët caã. Töi laâm thïë àïí phêìn naâo nheå búát trong loâng, àïí caác öng hiïíu töi hún vaâ nhên tiïån thûã phên tñch têm lyá ùn cùæp, nïëu quaã coá möåt khaái niïåm têm lyá nhû thïë, vaâ cuöëi cuâng, qua trûúâng húåp cuãa töi, hy voång caác nhaâ khoa hoåc coá thïí ruát ra àûúåc àöi àiïìu cho cöng trònh nghiïn cûáu cuãa hoå vïì bïånh ùn cùæp. Vêng, bïånh ùn cùæp. Hay àuáng hún, bïånh ùn cùæp vùåt. Vaâ töi, xeát vïì moåi phûúng diïån, àuáng laâ ngûúâi àang mùæc cùn bïånh quaái aác êëy. Töi noái thïë khöng àïí mong giaãm töåi, maâ thûåc tònh vò khöng thïí goåi caái tñnh xêëu ùn cùæp vùåt êëy cuãa töi bùçng caái tïn naâo khaác ngoaâi viïåc coi noá laâ möåt cùn bïånh nhû bao cùn bïånh khaác.

Vêng, töi laâ möåt ngûúâi ùn cùæp, möåt muå ùn cùæp chñnh hiïåu, hay caác öng coá thïí goåi laâ möåt quñ baâ ùn cùæp. Thûåc tònh, goåi thïë khöng phaãi khöng coá cú súã. Vöën laâ àûáa con hoang, töi khöng biïët vaâ cuäng khöng hïì muöën biïët böë meå àeã cuãa töi laâ ai. Töi chó biïët ngûúâi ta nhùåt àûúåc töi àêu àoá röìi àûa vaâo traåi möì cöi, luác lïn böën thò àûúåc möåt cùåp vúå chöìng ngûúâi Phaáp xin vïì laâm con nuöi. Àïën nay töi àaä 35 tuöíi, söëng àöåc thên (khöng daám lêëy chöìng vò súå àeã ra möåt luä ùn cùæp giöëng meå). Töi nghô töi thûâa hûúãng gien ùn cùæp tûâ ngûúâi àeã, chùæc möåt muå àêìu àûúâng xoá chúå naâo àoá. Coá leä noái thïë vïì meå mònh laâ khöng töët, nhûng töi thûåc sûå oaán gheát baâ ta. Thûá nhêët vò baâ boã rúi töi, thûá hai vò truyïìn cho töi caái bïånh ùn cùæp kia. Böë meå nuöi töi chïët tûâ lêu, àïí laåi cho töi möåt gia taâi kha khaá, àuã söëng suöët àúâi maâ khöng phaãi laâm luång vêët vaã. Hoå laâ nhûäng ngûúâi töët vaâ giaâu coá. Töi àûúåc öng baâ nuöi nêëng, cho ùn hoåc vaâ daåy döî tûã tïë theo kiïíu con nhaâ giaâu.

Nhû àïí àïìn buâ söë phêån con hoang, trúâi cho töi böå oác thöng minh vaâ veã ngoaâi ûa nhòn. Vêåy laâ lúán lïn, tûå luác naâo khöng biïët, töi trúã thaânh möåt tiïíu thû khaã aái trong con mùæt nhiïìu ngûúâi, caã Phaáp lêîn Viïåt úã Lyon, núi chuáng töi sinh söëng. Coá thïí noái töi chùèng coá têåt xêëu naâo (trûâ caái thoái ùn cùæp vùåt maâ chöëc nûäa töi seä noái roä), laåi chùm hoåc, nïn töët nghiïåp khoa luêåt trûúâng Sorbone khöng mêëy khoá khùn. Sau àêëy töi hoåc thïm àïí lêëy bùçng tiïën sô. Töi àaä coá möåt



söë cöng trònh nghiïn cûáu àûúåc àaánh giaá cao trong giúái chuyïn mön, vaâ khöng phaãi khöng nöíi tiïëng vïì phûúng diïån naâo àoá. Caác öng thêëy chûa, hoáa ra trïn àúâi cuäng coá nhûäng con ùn cùæp danh giaá. Nhûäng quñ baâ ùn cùæp! Nhûäng tiïën sô ùn cùæp! Nhûng gò thò gò, ùn cùæp vêîn laâ ùn cùæp, vaâ àaáng khinh bó.

Nhûng taåi sao möåt ngûúâi nhû töi phaãi mang hai tiïëng nhuåc nhaä êëy? Thò töi àaä noái àêy laâ bïånh. Möåt cùn bïånh töi mùæc haâng chuåc nùm nay maâ khöng thûá thuöëc hay baác sô naâo giuáp chûäa khoãi. Töi sùén saâng àaánh àöíi noá àïí chõu mùæc bïånh ung thû hay bêët kyâ möåt bïånh nan y àau àúán naâo khaác, àïí khoãi luön cùng thùèng àïì phoâng, khoãi àêëu tranh tû tûúãng chöëng laåi caám döî (thûúâng khöng thaânh cöng) röìi sau àoá luön dùçn vùåt àau khöí.

Noái theo thuêåt ngûä chuyïn mön, nhûäng triïåu chûáng àêìu tiïn cuãa bïånh ùn cùæp vùåt xuêët hiïån úã töi vaâo ngay nhûäng ngaây àêìu cùæp saách túái trûúâng. Cuäng coá thïí súám nhûng töi khöng nhúá.

Cuâng ngöìi möåt baân lúáp möåt vúái töi coá con beá Marie. Töi vaâ noá chúi thên vúái nhau, söëng chung khu phöë vaâ àûúåc böë meå haâng ngaây àûa àoán bùçng ö tö, cuâng àûúâng, cuâng luác. Nhûäng luác nghó giûäa giúâ, chuáng töi chó chúi vúái nhau. Noá giuáp töi mön tiïëng Phaáp, töi giuáp noá nhûäng mön khaác töi vöën gioãi hún nhiïìu. Toám laåi, chuáng töi laâ àöi baån töët nhû nhûäng àöi baån khaác úã caái tuöíi êëy.

Möåt höm noá khoe àûúåc ai àêëy tùång höåp buát maâu nhên ngaây sinh nhêåt. Möåt höåp buát bònh thûúâng loaåi reã tiïìn cho treã con hoåc veä. Töi cuäng coá loaåi buát êëy, thêåm chñ khöng phaãi möåt höåp maâ hai, nïn luác àêìu töi chùèng chuá yá. Tuy nhiïn, nhòn kyä, töi thêëy àoá laâ haâng nûúác ngoaâi, khöng hiïíu cuãa Nhêåt hay Trung Quöëc, nùæp höåp coá mêëy chûä nho vaâ hònh nhûäng àûáa beá ngöå nghônh, buå bêîm, toác àïí choäm, hai maá àoã höìng nhû nhûäng traái àaâo. Chó thïë thöi maâ böîng dûng töi thêëy thñch vaâ rêët muöën coá möåt höåp buát nhû thïë, àïën nöîi suöët buöíi hoåc höm êëy töi khöng thïí nghô vïì chuyïån gò khaác. "Mònh seä baão böë meå mua!" töi nghô röìi têåp trung nghe cö giaáo giaãng baâi. Töi nhòn lïn baãng veã chùm chuá lùæm, nhûng chó thêëy höåp buát kia àang nùçm trong chiïëc cùåp àïí múã cuãa Marie ngay saát ngûúâi töi. Töi bõ noá aám aãnh khöng sao cûúäng laåi nöíi. Coá caái gò àêëy tûâ rêët sêu trong tiïìm thûác cûá quyïën ruä, thuác duåc töi cho tay vaâo cùåp cuãa Marie. Töi biïët ngay höm sau böë meå seä tòm mua cho töi möåt höåp buát nhû thïë úã phöë Taâu, hoùåc nïëu töi xin, chùæc Marie seä cho töi khöng chuát do dûå. Chuáng töi vêîn thûúâng cho nhau àuã thûá lùåt vùåt. Vêåy taåi sao töi phaãi ùn cùæp? Àêëy chñnh laâ àiïìu töi khöng hiïíu vaâ khöng lyá giaãi nöíi.

THAÁI BAÁ TÊN 18


Saách vúã vaâ ngûúâi lúán luön daåy ùn cùæp laâ xêëu höí. Töi biïët. Töi cuäng biïët, nïëu bõ phaát giaác, töi coá thïí bõ nhaâ trûúâng phaåt nùång, nhêët laâ bõ bïu xêëu trûúác caác baån.

Töi khöng biïët rûúåu vaâ ma tuáy caám döî thïë naâo àöëi vúái con nghiïån, nhûng roä raâng töi àang bõ caám döî. Möåt sûå caám döî ghï gúám. Têët nhiïn töi cöë hïët sûác chöëng laåi sûå caám döî àoá. Mêëy lêìn töi àaä cho tay vaâo cùåp Marie nhûng kõp ruát laåi. Cuöëi cuâng, nhû möåt con ùn cùæp loäi àúâi thûåc thuå, nhùçm luác Marie àûáng dêåy traã lúâi cö giaáo, töi nhanh nheån lêëy chiïëc höåp cuãa noá cho vaâo cùåp mònh.

Thêåt khoá diïîn taã chñnh xaác caãm giaác cuãa töi luác êëy. Ngoaâi nöîi súå vaâ sûå xêëu höí, thêåt laå luâng, töi thêëy nheå nhoäm, thêåm chñ thoãa maän, coá leä cuäng giöëng sûå thoãa maän cuãa con nghiïån khi àûúåc tiïm chñch. Tuy nhiïn, sau nhûäng giêy phuát thoãa maän ngùæn nguãi àoá, töi bùæt àêìu bõ lûúng têm cùæn dûát. Mùåt töi àoã bûâng, ngûúâi toaát möì höi. May caác baån vaâ cö giaáo khöng nhêån thêëy. Bêy giúâ, àiïìu töi quan têm laâ laâm caách naâo traã laåi höåp buát khöën khöí kia. Nhûng böîng coá chuöng baáo hïët giúâ, Marie vöåi vaä àoáng cùåp vaâ cuâng caã lúáp chaåy uâa ra khoãi phoâng hoåc.

Vêåy laâ töi thaânh con ùn cùæp. Àïí baâo chûäa cho mònh, töi viïån àuã lyá do, nhûng cuöëi cuâng vêîn phaãi tûå thûâa nhêån rùçng mònh àaä haânh àöång nhû möåt con ùn cùæp. Töi khöng hiïíu vò sao coá thïí xêíy ra caái àiïìu kinh khuãng êëy. Doåc àûúâng vïì nhaâ, nhêån thêëy coá gò khaác thûúâng, böë meå gaån hoãi, nhûng töi ngöìi im khöng noái. Töëi àïën, töi giaã vúâ kïu mïåt, khoáa traái cûãa úã lyâ trong phoâng. Suöët àïm höm êëy töi nùçm khoác, höëi hêån, tûå xó vaã mònh.

Höm sau àïën lúáp, töi traã laåi cho Marie höåp buát, noái rùçng töi cêìm xem vaâ boã nhêìm vaâo cùåp mònh. Noá tin, têët nhiïn, vò laâm sao coá thïí nghó töi laâ keã ùn cùæp. Dûúâng nhû noá chùèng chuá yá gò túái viïåc àoá.

Sau lêìn êëy, trong suöët nùm cuâng hoåc lúáp möåt, töi coân ùn cùæp cuãa noá mêëy thûá lùåt vùåt khaác. Lêìn naâo töi cuäng bõ caái ma lûåc caám döî kia thöi thuác, cuäng àêëu tranh, dùçn vùåt vaâ cuöëi cuâng vêîn khöng cûúäng laåi nöíi. Lêìn naâo töi cuäng khön kheáo tòm àûúåc lyá do traã laåi maâ noá khöng chuát nghi ngúâ.

Töi bùæt àêìu súå chñnh baãn thên mònh. Àïí khoãi bõ caám döî, tûâ nùm lúáp hai, khi Marie theo böë meå lïn söëng úã Paris, töi xin pheáp cö giaáo cho ngöìi riïng möåt mònh möåt baân têån cuöëi lúáp. Töi trúã nïn söëng kheáp mònh, núm núáp lo súå. Trong lúáp, töi luön cöë nhòn thùèng



lïn baãng àïí khoãi phaãi thêëy caái gò àoá cuãa ngûúâi khaác maâ töi coá thïí naãy sinh sûå theâm muöën ùn cùæp. Thïë maâ nhûäng nùm tiïëp theo töi vêîn ùn cùæp nhiïìu lêìn nûäa, luác chiïëc buát bi, chiïëc cùåp toác, luác cuöën saách hoùåc thêåm chñ chó chiïëc têíy beá tñ. Coá caái töi traã laåi àûúåc, coá caái khöng.

úã nhaâ, töi ùn cùæp cuãa caã böë meå, toaân nhûäng thûá vúá vêín. Kïí cuäng laå, nhûäng thûá êëy töi coá thïí tûå do lêëy duâng hoùåc hoãi xin, thïë maâ töi laåi ùn cùæp. Vêng, àuáng laâ ùn cùæp, vò töi choån luác öng baâ ài vùæng hoùåc khöng chuá yá àïí lêëy chuáng. Baãn thên haânh àöång ùn cùæp êëy taåo cho töi möåt caãm giaác thñch thuá àaáng kinh túãm khöng cùæt nghôa nöíi. Têët nhiïn úã nhaâ moåi viïåc àún giaãn hún nhiïìu. Thûúâng thò sau àoá töi àïí laåi nhûäng thûá àaä ùn cùæp vaâo chöî cuä. Nïëu khöng, böë meå cuäng chó rêìy la töi bûâa baäi, tûå yá lêëy caái naây, caái noå cuãa ngûúâi khaác khiïën hoå phaãi mêët cöng tòm kiïëm.

Lúán lïn, töi lùång leä tòm caách lyá giaãi haânh vi ùn cùæp cuãa mònh vaâ cöë hiïíu nguyïn nhên cuãa noá. Phaãi vêët vaã lùæm töi múái biïët àûúåc nguöìn göëc xuêët thên cuãa töi úã súã nhêåp cû, rùçng töi laâ àûáa con hoang bõ boã rúi khi múái loåt loâng. Böë meå nuöi luön dêëu kñn viïåc naây, chó noái töi laâ con gaái gia àònh möåt ngûúâi baån Viïåt Nam khöng may bõ tai naån chïët caã böë lêîn meå, vaâ öng baâ àaä nhêån töi vïì nuöi. Hoå coân bõa chuyïån nhû thïí böë meå àeã töi laâ ngûúâi danh giaá, coá hoåc, thêåm chñ giaâu coá. Thêåt ra töi cuäng khöng biïët meå àeã töi coá phaãi laâ möåt con ùn cùæp àêìu àûúâng xoá chúå hay khöng. Töi nghô thïë àún giaãn vò khöng tòm ra nguyïn nhên naâo khaác ngoaâi bïånh di truyïìn, khiïën möåt ngûúâi nhû töi coá tñnh ùn cùæp vùåt. Hay noái caách khaác, àeã ra, töi àaä mang trong ngûúâi gien ùn cùæp.

Töi àoåc rêët nhiïìu saách vïì lônh vûåc naây. Khoa hoåc àaä tòm àûúåc möëi liïn hïå giûäa haânh vi baåo lûåc vaâ töåi phaåm vúái möåt loaåi gien naâo àoá trong cú thïí con ngûúâi, vaâ noá coá thïí truyïìn tûâ thïë hïå naây sang thïë hïå khaác. Thûåc tïë cuöåc söëng cuäng chûáng minh àiïìu àoá. Töi biïët Viïån nghiïn cûáu y tïë Myä úã Washington àang tiïën haânh nghiïn cûáu àïí can thiïåp gaåt boã hoùåc vö hiïåu hoáa loaåi gien naây úã con caái nhûäng ngûúâi coá lyá lõch töåi phaåm. Nïëu hoå thaânh cöng, chùæc chùæn tó lïå töåi phaåm trïn thïë giúái seä giaãm hùèn.

Coân gien ùn cùæp thò sao? Liïåu khoa hoåc coá thïí laâm àûúåc gò àïí giuáp àúä nhûäng ngûúâi nhû töi khöng? Liïåu caác baác sô coá thïí tiïën haânh phêîu thuêåt, cùæt boã caái gò àoá, hoùåc tiïm loaåi thuöëc gò àoá àïí töi khoãi bõ daây voâ búãi sûå theâm muöën ùn cùæp khöng?

THAÁI BAÁ TÊN 20


Trong tûúng lai rêët coá thïí àiïìu naây seä trúã thaânh hiïån thûåc. Bêy giúâ thò tûå töi phaãi vêåt löån vúái chñnh mònh. Töi àang bõ bïånh maâ khöng daám cho ai biïët, khöng thïí nhúâ ai giuáp, phaãi êm thêìm àau khöí möåt mònh. Nhòn bïì ngoaâi, ai cuäng tûúãng töi laâ ngûúâi haånh phuác, trong khi thûåc ra töi caãm thêëy vö cuâng bêët haånh. Töi töët nghiïåp trûúâng luêåt maâ khöng daám ài laâm. Laâm sao töi coá thïí àûáng ra xeát xûã hay baâo chûäa cho ai àêëy khi töi laâ möåt con ùn cùæp, vaâ bêët cûá luác naâo cuäng coá thïí ùn cùæp caái gò àêëy cuãa àöìng nghiïåp hay bõ caáo? Töi traánh chöî àöng ngûúâi, khöng daám úã laåi möåt mònh khi àïën nhaâ baån chúi, duâ chó vaâi phuát, vò trong vaâi phuát ngùæn nguãi êëy töi coá thïí khöng cûúäng laåi àûúåc vaâ seä laâm caái àiïìu töi luön lo súå.

Trong chûâng mûåc naâo coá, töi laâ ngûúâi baãn lônh. Töi àaä vûúåt qua phêìn lúán caác thûã thaách. Thïë maâ àïën nay töi vêîn giûä trong nhaâ mònh 55 chiïëc thòa, dôa, dao ùn, cuäng khoaãng chûâng êëy chiïëc buát vaâ nhiïìu thûá linh tinh khaác maâ töi àaä ùn cùæp trong nhiïìu trûúâng hoåp khaác nhau nhûng sau àoá khöng hoaân traã àûúåc. Töëi naâo töi cuäng lêëy chuáng ra àïëm àïí nhùæc mònh vïì sûå hiïån diïån cuãa baãn nùng ùn cùæp trong töi, vaâ cuäng àïí tùng thïm nghõ lûåc àïì phoâng noá.

Caác cûãa haâng siïu thõ laâ núi caám döî töi nhiïìu hún caã, vaâ töi cuäng súå khöng daám vaâo nhêët. Moåi thûá mua sùæm, tûâ thûåc phêím àïën caác àöì duâng sinh hoaåt, töi àïìu yïu cêìu ngûúâi baán mang àïën nhaâ, vò töi biïët nïëu túái cûãa haâng, rêët coá thïí töi seä phaåm töåi. Àiïìu êëy àaä xêíy ra mêëy lêìn, may khöng bõ phaát giaác. Thûúâng sau àoá tûå töi quay laåi noái quïn chûa traã tiïìn. Möåt söë ngûúâi baán haâng toã yá nghi ngúâ, nhûng thêëy veã bïì ngoaâi quñ phaái cuãa töi, hoå chùèng noái gò.

Möåt lêìn úã Paris, viïåc naây xaãy ra caách àêy nùm nùm, taåi möåt cuãa haâng thúâi trang nöíi tiïëng daânh cho ngûúâi giaâu, töi àaä bõ bùæt quaã tang khi ùn cùæp möåt chiïëc nõt vuá. Trûúác àoá möåt thúâi gian gian daâi, nhúâ cöë gùæng phi thûúâng, töi cûúäng laåi àûúåc vaâ khöng hïì ùn cùæp möåt caái gò. Coá thïí vò thïë maâ töi àaä chuã quan vúái mònh chùng?

Lêìn êëy töi mua möåt chiïëc vaáy daå höåi hiïåu Versace giaá 990 àö-la, möåt chiïëc sú-mi Piere Cardin 200 àö-la, thïë maâ quó thêìn xui khiïën thïë naâo, töi laåi ùn cùæp chiïëc nõt vuá chûa àêìy 20 àö-la maâ töi hoaân toaân khöng cêìn àïën. Töi kñn àaáo giêëu noá trong ngûåc. Vò àêy laâ cûãa haâng daânh cho giúái thûúång lûu, giaá cao gêëp ba, böën bònh thûúâng, nïn ngûúâi ta khöng àùåt camera theo doäi, vaâ nhên viïn khöng àûúåc pheáp coá bêët kyâ sûå nghi ngúâ naâo àöëi vúái khaách.



Khi töi bûúác ra khoãi cûãa haâng, àang àõnh lïn ö tö vïì nhaâ thò möåt ngûúâi àaân öng ùn mùåc lõch sûå ài laåi, goåi àuáng tïn töi vaâ múâi töi vaâo quaán caâ phï gêìn àêëy "àïí baân chuát viïåc".

- Viïåc gò? - töi khoá chõu hoãi. Hùæn baão chuyïån vùåt thöi, vaâo quaán seä biïët. Töi khöng chõu. - Chuyïån vïì caái baâ àang giêëu trong ngûåc êëy! - Cuöëi cuâng hùæn

noái nhoã nheå, vúái sûå thöng caãm cöë yá. Hùæn coân nghiïng mònh chó tay vïì phña quaán caâ phï. - Khöng coá gò nghiïm troång àêu, xin baâ àûâng lo. - Hùæn trêën an töi vaâ móm cûúâi lõch sûå.

Toaân böå con ngûúâi hùæn toaát lïn möåt sûå nhaä nhùån àïíu caáng. Töi cöë àoaán hiïíu hùæn muöën gò khi miïîn cûúäng ài theo hùæn. "Hùæn muöën töëng tiïìn mònh àêy", töi thêìm nghô. Nhûng töi nhêìm. Hùæn noái hùæn laâ möåt thaám tûã àûúåc thuï àïí theo doäi úã cûãa haâng naây. Sau möåt höìi boáng gioá xa xöi, hùæn trêng traáo àïì nghõ töi nguã qua àïm vúái hùæn àïí àöíi lêëy viïåc hùæn giûä kñn vuå ùn cùæp naây, vaâ bùçng caách êëy "baão vïå uy tñn möåt quñ baâ, möåt ngûúâi nöíi tiïëng" nhû töi.

Phaãn ûáng àêìu tiïn cuãa töi laâ muöën taát möåt caái thêåt maånh vaâo caái mùåt àeåp trai àïíu caáng cuãa hùæn röìi àïën tûå thuá vúái öng chuã cûãa haâng. Sau àêëy muöën ra sao thò ra. Nhûng àiïìu duy nhêët töi coá thïí laâm luác êëy laâ ngöìi lùång ngûúâi, chua xoát vaâ àau àúán. Töi muöën khoác maâ khöng khoác àûúåc. Tûâ giêån dûä, nhuåc nhaä, dêìn dêìn töi chuyïín sang lo súå. Khöng leä àiïìu bñ mêåt töi vêët vaã giêëu kñn bao nùm nay bêy giúâ seä löå ra? Vaâ trong mùæt nhûäng ngûúâi vöën yïu mïën, kñnh troång töi xûa nay, töi böîng löå nguyïn hònh laâ möåt muå ùn cùæp vùåt àaáng phó nhöí? Töi hònh dung ngaây mai caác baáo seä àùng tin giêåt gên naây vaâ thaái àöå cuãa ngûúâi ta seä thïë naâo. Töi co ruám ngûúâi khöng daám nghô tiïëp. Trong khi àoá tïn thaám tûã àïíu giaã kia vêîn kiïn nhêîn chúâ con möìi cuãa hùæn, vúái veã laånh luâng vaâ thñch thuá.

Àïm höm êëy, gùåp hùæn xong, tûâ khaách saån bûúác ra, töi àaä nghô àïën caái chïët. Chó caái chïët múái giaãi thoaát khoãi nhûäng àau khöí, dùçn vùåt töi phaãi êm thêìm chõu àûång bêëy lêu nay. Trûúác àêëy nhiïìu lêìn töi cuäng nghô túái viïåc tûå tûã, nhûng lêìn naây thò sûå nhuåc nhaä àaä àêíy quyïët têm cuãa töi túái àónh àiïím.

Töi phoáng xe ra búâ söng Seine. Phña dûúái, doâng nûúác àen xêîm vêîn lûäng lúâ chaãy nhû bao àúâi nay, sùén saâng àoán nhêån töi nhû bao ngûúâi àaân baâ bêët haånh khaác suöët haâng trùm nùm qua. Coá leä töi àaä ngöìi rêët lêu trïn cêìu. Khöng phaãi töi súå chïët, maâ chó muöën keáo daâi

THAÁI BAÁ TÊN 22


sûå söëng thïm ñt phuát àïí suy ngêîm laåi lêìn nûäa toaân böå cuöåc àúâi mònh.

Cuöëi cuâng, khi töi chûa kõp thûåc hiïån yá àõnh tûå tûã thò möåt nhên viïn caãnh saát xuêët hiïån. Öng ta duâng sûác keáo töi xa thaânh cêìu, êën vaâo ö tö vaâ àûa töi vïì nhaâ. Chùæc thoaåt nhòn, öng àaä biïët töi àõnh laâm gò. Nhiïìu nùm trong nghïì, coá leä öng gùåp khöng ñt trûúâng húåp tûúng tûå vaâ biïët nïn cû xûã thïë naâo. Sau àoá töi öëm liïåt giûúâng suöët möåt thaáng, vaâ chùèng bao giúâ àùåt chên vaâo möåt cûãa haâng naâo nûäa.

Bêy giúâ töi noái vïì chuyïån xêíy ra úã siïu thõ Böng Höìng. Dêîu chùèng coá ai thên thñch, nhûng thúâi gian gêìn àêy töi hay

vïì Viïåt Nam, khoaãng vaâi nùm möåt lêìn. Chùèng phaãi vò nhúá quï hay yïu nûúác. Àún giaãn ài àêy àoá cho àúä buöìn. Töi vêîn thûúâng xuyïn du lõch khùæp núi trïn thïë giúái. Nhûäng lêìn trûúác àïën Haâ Nöåi, nhû úã caác thaânh phöë khaác, töi luön traánh khöng vaâo caác cûãa haâng. êëy thïë maâ lêìn naây töi vaâo siïu thõ Böng Höìng. Lêìn nûäa vò chuã quan, mêët caãnh giaác vúái chñnh mònh chùng? Töi khöng cêìn thûá gò phaãi mua, chó toâ moâ muöën biïët trong àêëy ngûúâi ta baây baán nhûäng gò, xem coá giöëng bïn Phaáp khöng.

Töi daåo mêëy voâng khùæp siïu thõ, hai tay cöë yá cho vaâo tuái aáo khoaác. Vaâ röìi, nhû caác öng biïët, chuyïån êëy àaä xêíy ra. Caác öng tin hay khöng thò tuây, nhûng quaã thêåt luác êëy töi khöng laâm chuã àûúåc baãn thên mònh. Coá thïí noái töi ùn cùæp nhûäng thûá êëy gêìn nhû vö yá thûác. Töi chó sûåc tónh khi nhên viïn baão vïå khaám ngûúâi vaâ tòm thêëy chuáng.

úã àöìn cöng an ra, töi laåi nghô àïën caái chïët. Höm sau àoåc baáo, yá nghô tûå tûã caâng thïm nung nêëu. Töi thuï taxi àïën cêìu Chûúng Dûúng. Thûåc tònh töi khöng nghô ra àûúåc caách chïët naâo khaác ngoaâi viïåc nhaãy xuöëng söng Höìng. Phuå nûä Paris tûå tûã úã söng Seine. úã àêy khöng coá söng Seine thò coá söng Höìng. Àún giaãn thïë thöi.

Luác êëy trúâi chûa töëi hùèn, cêìu luön coá nhiïìu ngûúâi xe qua laåi. Töi àûáng möåt chöëc, nghô nïëu bêy giúâ nhaãy xuöëng söng trûúác con mùæt cuãa bao nhiïu ngûúâi toâ moâ thò thêåt löë bõch. Thïë laâ töi vïì khaách saån, àõnh buång àïm khuya quay laåi. Tuy nhiïn, vaâo phuát choát, thay vaâo àoá, töi àaä goåi àiïån àùng kyá trúã vïì Phaáp bùçng chuyïën bay súám nhêët. Bõ bùæt quaã tang ùn cùæp úã Viïåt Nam àaä nhuåc, töi khöng thïí chïët möåt caách nhuåc nhaä úã àêy nhû thïë. Töi seä choån caách khaác, núi khaác. Töi khöng thïí tiïëp tuåc söëng cuöåc söëng bêët haånh naây nûäa.



Töi muöën kïu to cêìu cûáu maâ chùèng biïët kïu ai. Töi àang trong cún tuyïåt voång cuâng cûåc.

Trûúác khi viïët thû naây, töi vûâa àoåc möåt truyïån ngùæn laâm töi rêët xuác àöång cuãa taác giaã Hoaâ Vang, coá tïn laâ "Quyïìn khöng àiïn" trong cuöën "Truyïån ngùæn hay Viïåt Nam" töi mua úã hiïåu saách Traâng Tiïìn höm múái àïën Haâ Nöåi.

Truyïån noái vïì möåt cùåp vúå chöìng àaáng leä seä rêët haånh phuác nïëu anh chöìng khöng bõ söë phêån bùæt sinh ra trong möåt gia àònh coá "maã àiïn". Öng nöåi àiïn, böë àiïn, caã nhaâ àiïn, cuöëi cuâng, anh ta cuäng àiïn. Haånh phuác àöí vúä, anh ta àaä chïët möåt caách bi thaãm. Coân con anh ta, möåt chaâng trai tuyïåt vúâi, muöën cûúäng laåi söë phêån, àoâi quyïìn khöng bõ àiïn. Nhaâ vùn nhên aái àaä àïí anh con khöng àiïn maâ chó bõ taân phïë, duâ baâ meå khöng coá "maã àiïn" laåi hoáa àiïn vò quaá àau khöí.

Vêåy thò töi, keã bõ söë phêån nghiïåt ngaä bùæt mang trong ngûúâi caái gien ùn cùæp, töi cuäng àoâi quyïìn khöng ùn cùæp! Tuy nhiïn, cuöåc söëng thûåc phuä phaâng vaâ khöng dïî thay àöíi nhû taác giaã caác cêu chuyïn hû cêëu vêîn laâm. Töi biïët töi seä khöng bao giúâ coá àûúåc caái quyïìn chñnh àaáng vaâ tûúãng nhû àún giaãn êëy. Töi vêîn mêîi maäi laâ möåt con ùn cùæp, duâ töi laâ möåt tiïën sô, giaâu coá, möåt "quñ baâ" nhû ngûúâi ta vêîn goåi. Nhûng chñnh vò coá hoåc vaâ danh giaá, töi biïët töi khöng thïí tiïëp tuåc söëng vúái hai chûä "ùn cùæp" khinh khuãng àoá.

Moåi ngûúâi, kïí caã caác öng, coá ai laâm àûúåc gò àïí cûáu töi khöng ?

Haâ Nöåi, 31.1.2001

THAÁI BAÁ TÊN 24


Xa xó Öng Nguyïîn Xuên Àoaân thuöåc loaåi ngûúâi vö tû, biïët haâi loâng

vúái mònh, vúái àúâi. Maâ àúâi öng thò söëng úã nûúác ngoaâi nhiïìu hún trong nûúác. Öng laâ nhaâ ngoaåi giao chuyïn nghiïåp, àaä qua chûác vuå trûúãng möåt vuå úã böå, hai nhiïåm kyâ àaåi sûá úã Bùæc Êu, múái vïì hûu àêìu nùm nay, àuáng tuöíi saáu mûúi, coân khoãe maånh vaâ traân trïì haånh phuác. Saáng chúi ten-nñt, chiïìu uöëng bia, töëi àoåc saách hoùåc thêåm chñ laâm thú. Chùæc chùæn öng cuäng haâi loâng vúái nhûäng baâi thú öng viïët.

Möåt höm coá öng baån giaâ úã trûúâng ngoaåi ngûä àïën nhúâ öng Àoaân daåy höå möåt lúáp tiïëng Anh nêng cao maâ öng múã riïng àaä mêëy nùm nay, giúâ vúå chöìng ra nûúác ngoaâi söëng vúái con chaáu.

“Boã thò tiïëc, - öng nhaâ giaáo noái. - Maâ töi chó coá thïí tin baác àûúåc thöi. Chùèng vêët vaã gò àêu. Möîi ngaây hai tiïëng tûâ saáu àïën taám giúâ töëi. Moåi viïåc cö Mai seä lo. Cö êëy töët vaâ thaáo vaát lùæm. Baác chó daåy”. Thêëy baån coá yá lûúäng lûå, öng noái thïm: “Töi biïët vúái baác tiïìn khöng quan troång, mùåc duâ phaãi noái rùçng thu nhêåp cuäng khaá. Caái chñnh laâ baác seä àûúåc thay àöíi khöng khñ, seä caãm thêëy haâi loâng vò mònh coân giuáp àûúåc ñt nhiïìu cho lúáp treã”.

Möåt tuêìn sau öng Àoaân lïn lúáp, chuã yïëu vò caái “thay àöíi khöng khñ” vaâ “giuáp thïë hïå treã” êëy.

Lúáp laâ möåt giaãng àûúâng àaåi hoåc thuï bao caã nùm. Khi àïën, öng ngaåc nhiïn thêëy hoåc viïn ngöìi kñn gêìn hïët, dïî àïën trùm ngûúâi. Àiïìu naây chûáng toã baån öng phaãi laâ ngûúâi rêët gioãi vaâ uy tñn. Baãn thên öng cuäng gioãi, noái vaâ viïët tiïëng Anh thuöåc loaåi nhêët nhò böå. Caách thûác tiïën haânh buöíi hoåc thò àaä àûúåc baån hûúáng dêîn kyä. Caã con söë möåt trùm ngûúâi hoåc kia cuäng chùèng thaânh vêën àïì, vò laâ lúáp dõch khöng phaãi giao tiïëp vúái tûâng ngûúâi, chùèng cêìn noái to vò cö



Mai àaä böë trñ sùén chiïëc maáy phoáng thanh nhoã trïn baân. Öng coá thïí ài laåi thoaãi maái maâ gioång vêîn vang to khùæp phoâng.

Buöíi daåy àêìu tiïn diïîn ra suön seã. Caác buöíi sau cuäng thïë. Dûúâng nhû ngûúâi hoåc cuäng thñch öng. Hoå chuã yïëu laâ sinh viïn caác nùm cuöëi vaâ caán böå cú quan coá nhu cêìu nêng cao ngoaåi ngûä. Bùçng chûáng laâ sô söë khöng giaãm maâ coân tùng thïm. Khöng chuá yá mêëy àïën viïåc cö Mai chùm chó thu hoåc phñ, kiïím tra theã, lo chuyïån phêën baãng, öng àïën lúáp àuáng giúâ, röìi hïët giúâ ra vïì, trang nghiïm vaâ àaåo maåo àuáng kiïíu möåt öng giaáo coá tuöíi vaâ gioãi nghïì nhû öng cêìn coá. Cöng viïåc múái meã naây laâm öng thñch, coá thïí noái coân cuöën huát.

Cuöëi thaáng cö Mai tòm àïën nhaâ öng. Cö traåc ba lùm, hai con, nhên viïn phoâng quaãn trõ cuãa trûúâng núi öng àang daåy. Ngûúâi àêîy àaâ, phuác hêåu, cêín thêån, thaáo vaát vaâ coá veã àaáng tin cêåy nhû öng baån giúái thiïåu. Cö ruát ra túâ giêëy chi chñt tïn ngûúâi vaâ caác con söë.

“Daå, àêy laâ tiïìn hoåc phñ cuãa lúáp thaáng vûâa röìi, sau khi trûâ caác khoaãn”. Cö lïî pheáp noái. “Mûúâi ba triïåu nùm trùm mûúâi nghòn àöìng”.

“Nhiïìu thïë cú aâ?” Öng Àoaân ngaåc nhiïn hoãi. “Cuäng bònh thûúâng thöi aå. Vaâo caác thaáng sau Tïët vaâ àêìu nùm

hoåc thûúâng nhiïìu hún”. “Xûa nay vêîn thïë?” “Vêng aå”. “Lúáp naâo, thêìy naâo cuäng thïë?” “Khöng. Trûúâng naây coân ba lúáp tiïëng Anh nûäa, daåy thûåc

haânh, giaáo viïn treã, ñt ngûúâi hoåc nïn ñt hún nhiïìu. Coân caác lúáp luyïån thi toaán lyá hoáa thò coá thïí nhiïìu hún”.

Öng Àoaân ngöìi im khöng noái gò. “Thïë cö àûúåc bao nhiïu?” Luác sau öng hoãi. “Daå, saáu trùm nghòn nhû moåi khi. Trong giêëy naây em coá ghi”.

Cö Mai àaáp röìi lïî pheáp chaâo öng ra vïì. “Mûúâi mêëy triïåu àöìng möåt thaáng. Möîi ngaây hai giúâ daåy.

Nhiïìu quaá”. Öng Àoaân nghô. “Hoáa ra bao nùm nay caái öng Nùm nhaâ giaáo naây kiïëm cuäng khaá thêåt!”

THAÁI BAÁ TÊN 26


Nhû baån noái, àuáng laâ öng khöng quan têm àïën khña caånh kinh tïë cuãa viïåc daåy hoåc. Daåy cho vui nhû öng vêîn nghô. Nhaâ öng khaá giaã, coá thïí noái giaâu. Chó coân hai öng baâ giaâ söëng vúái nhau, lûúng hûu cao. Hai àûáa con àaä trûúãng thaânh, cuäng giaâu. Anh con caã, hiïån àang laâm cho möåt liïn doanh úã Saâi Goân, mêëy nùm trûúác coân biïët àem tiïìn tiïët kiïåm cuãa öng mua maãnh àêët, vûâa röìi söët àêët, àem baán laäi hún möåt tó. Söë tiïìn naây öng baâ àang gûãi tiïët kiïåm, riïng laäi cuäng thûâa söëng. Nïn khoaãn tiïìn mûúâi mêëy triïåu möåt thaáng kia caâng trúã nïn nhiïìu, thêåm chñ quaá nhiïìu. Öng laâ ngûúâi nhû vêåy, luön suy nghô nhû vêåy, chên thaânh vaâ trong saáng.

Höm sau, hoåc xong, öng baão cö Mai úã laåi, àïì nghõ cho öng biïët roä tònh hònh hoåc sinh, hoåc phñ. Nghe xong, öng noái:

“Cö xem coá thïí giaãm hoåc phñ cho moåi ngûúâi àûúåc khöng?” Cö Mai ngú ngaác, àúâ mùåt nhòn öng höìi lêu: “Daå, em khöng thêåt hiïíu...” “Töi noái giaãm hoåc phñ. Tûác laâ coá thïí haå hoåc phñ tûâ mûác möîi

ngûúâi möåt thaáng möåt trùm nghòn àöìng xuöëng nùm mûúi hay baãy mûúi nghòn chùèng haån. Cö biïët roä nïn giaãm bao nhiïu. Thuá thêåt, töi khöng cêìn nhiïìu nhû vêåy. Töi chùæc trong söë ngûúâi hoåc úã àêy, nhiïìu ngûúâi cuäng khoá khùn, àùåc biïåt caác em tûâ nöng thön. Cö hiïíu röìi chûá?”

“Daå hiïíu”, cö Mai êëp uáng. “Nhûng em thêëy khöng thïí laâm thïë àûúåc aå”.

“Vò sao?” “Vò... khöng thïí àûúåc. Xûa nay ngûúâi ta chó tùng chûá khöng

giaãm hoåc phñ...” “Nhûng àêy laâ lúáp tû. Cuãa töi. Vaâ töi muöën giaãm!” Öng Àoaân

húi cao gioång. Laâ nhaâ ngoaåi giao, ñt khi öng cao gioång. “Nhûng laâm thïë seä aãnh hûúãng àïën caác lúáp tiïëng Anh khaác. Coá

thïí caã nhûäng lúáp khöng phaãi tiïëng Anh. Moåi ngûúâi seä khöng hiïíu, seä baân taán, dõ nghõ, seä cho rùçng thêìy...”

“Töi khöng cêìn biïët ngûúâi ta nghô gò vïì töi. Àêy laâ viïåc riïng, vaâ töi quyïët àõnh tûâ nay cö chó thu nùm mûúi nghòn àöìng möåt thaáng! Khöng baân nûäa. Cûá thïë maâ laâm!”

Öng Àoaân thêåm chñ giêåt maånh chiïëc cùåp trïn baân röìi bûúác ra khoãi phoâng.



Töåi nghiïåp cö Mai. Cö bõ söëc thêåt sûå. Àïm êëy cö trùçn troåc maäi khöng nguã àûúåc. Àaä mûúâi nùm nay cö laâm caái nghïå phuå quaãn lyá caác lúáp daåy thïm, hoåc thïm naây, cho nhiïìu thêìy, nhiïìu cö, nhûng chûa bao giúâ cö gùåp trûúâng húåp naâo tûúng tûå. Ngoaâi àûác tñnh quñ baáu laâ mêîn caán vaâ trung thûåc, cö coân laâ ngûúâi dïî xuác àöång vaâ hay lo. Cö hònh dung chuyïån gò seä xêíy ra khi cö thöng baáo caái quyïët àõnh kyâ cuåc êëy. Ngûúâi ta seä baão lúáp cö “phaá giaá”, chúi xoã nhau. Baão öng thêìy naây àiïn, àõnh toã ra naây noå. Ngûúâi hoåc chùæc chùæn seä lêëy laâm ngaåc nhiïn khoá hiïíu, àoaán non àoaán giaâ khöng biïët vò sao lúáp böîng dûng giaãm hoåc phñ. Maâ naâo coá ai kïu àêu. Lúáp daåy chêët lûúång, so vúái nhiïìu núi khaác laâ coân reã, laåi àûúåc baão lûu, hoåc buâ thoaãi maái. Röìi hoå seä quay sang nghi ngúâ, caã nhûäng chuyïån kyâ cuåc nhêët, nhû phaãi chùng úã àêy àang coá êm mûu gò? Hay thêìy troát phaåm töåi löîi naâo àoá nay lûúng têm cùæn dûát, laâm thïë àïí chuöåc töåi? Àûúåc giaãm tiïìn cuäng thñch, têët nhiïn, nhûng yá nghô hoåc vúái möåt ngûúâi töåi löîi thò chùèng thñch thuá gò. Rêët coá thïí vò thïë maâ nhiïìu ngûúâi seä boã hoåc. Nhêët àõnh phaãi coá chuyïån gò àoá. Nïëu khöng, ai böîng dûng tûâ chöëi tiïìn, nhêët laâ nhûäng àöìng tiïìn chñnh àaáng? ûâ, maâ sao öng êëy laåi laâm thïë nhó? Khöng thïí noái vò giaâu. Xûa nay caâng giaâu ngûúâi ta caâng muöën coá thïm tiïìn àïí giaâu hún. Vêåy thò vò caái gò? Cö Mai chõu khöng sao hiïíu nöíi. Hay thêåt sûå coá àiïìu gò khuêët têët? Hay biïët àêu öng ta noái thïë laâ nhùæc kheáo mònh tùng chûá khöng phaãi giaãm hoåc phñ?

Vúái nhûäng bùn khoùn nhû thïë, cö quyïët àõnh taåm thúâi cûá chúâ möåt thúâi gian xem sao. Biïët àêu àêy chó laâ yá nghô böëc àöìng thoaáng qua, vaâ chùèng bao lêu nûäa öng êëy seä thay àöíi?

Nhûäng ngaây tiïëp theo öng Àoaân khöng àaã àöång gò àïën chuyïån naây, vêîn àïìu àïìu lïn lúáp, trang nghiïm, àaåo maåo nhû trûúác, khöng maãy may chuá yá túái cö Mai vaâ nhûäng viïåc cö laâm trong lúáp.

Cuöëi thaáng, cö laåi àïën gùåp öng. “Hoáa ra cö khöng laâm nhû töi yïu cêìu?” öng Àoaân hoãi khi cö

àûa cho öng goái tiïìn vúái túâ giêëy àuã caác khoaãn diïîn giaäi vaâ con söë gêìn mûúâi lùm triïåu àöìng.

“Daå vêng. Em xin löîi”, cö êëp uáng. “Em nghô coá thïí vò múái àïën thêìy chûa biïët. Viïåc naây khöng àún giaãn nhû thêìy nghô. Vaã laåi...”

“Thöi àûúåc röìi’, öng Àoaân ngùæt lúâi khöng chuát ngoaåi giao. “Nïëu thïë thò cûá mùåc töi!”

THAÁI BAÁ TÊN 28


Àïm höm êëy cö Mai laåi mêët nguã. Cö thêëy tiïëc nhûäng nùm laâm viïåc àïìu àïìu khöng sûå cöë vúái thêìy Nùm, vaâ nghô túái viïåc ngaây mai öng Àoaân seä noái “àiïìu êëy” vúái caã lúáp. Möåt viïåc àaáng leä cö laâm, nhûng öng khöng àïí cö laâm. Tûác laâ, moåi ngûúâi seä nghô, coá sûå khöng öín giûäa öng vaâ cö.

Nhûng cö ngaåc nhiïn khi höm sau vaâ mêëy ngaây tiïëp àiïìu cö lo vêîn khöng xêíy ra. Cö khöng biïët rùçng öng Àoaân àaä àñch thên ra phoâng thuïë quêån xin nöåp thuïë thu nhêåp caá nhên. yá tûúãng múái meã vaâ àöåc àaáo naây àïën vúái öng khaá bêët ngúâ, khi buöíi saáng ài chúi ten-nñt vïì, doåc àûúâng öng ngêîu nhiïn nhòn thêëy cêu khêíu hiïåu viïët bùçng sún àoã àaä phai maâu trïn möåt bûác tûúâng vöi troác loang löî: “Nöåp thuïë laâ nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi cuãa cöng dên!” Àuáng! Mònh laâ cöng dên, cöng dên gûúng mêîu, coá thu nhêåp cao, taåi sao khöng tûå nguyïån khai baáo nöåp thuïë?

úã phoâng thuïë, anh nhên viïn treã sau khi nghe khaách trònh baây yá àõnh cuãa mònh, thêëy coá sûå laå, beân lïî pheáp múâi öng sang phoâng bïn “gùåp laänh àaåo”. “Laänh àaåo”, möåt öng giaâ gêìy àeát àaä ngöìi ghïë trûúãng phoâng hún hai mûúi nùm nay, coá tïn laâ Chêím, vûâa nghe vûâa chùm chuá nhòn öng bùçng àöi mùæt nhaâ nghïì àêìy caãnh giaác cuãa möåt caán böå ngaânh thuïë daây daån kñnh nghiïåm.

Öng Chêím hoan nghïnh yá thûác cöng dên cao cuãa öng, múâi öng uöëng nûúác, röìi thong thaã noái:

“Vêåy laâ baác àaä vïì hûu, vaâ chó daåy thïm tiïëng Anh ‘cho vui’ nhû baác noái?”

“Vêng, àuáng thïë”. “Vaâ àêy laâ lúáp daåy tû, chûá khöng phaãi trung têm ngoaåi ngûä

haânh nghïì coá giêëy pheáp vaâ àùng kyá vúái nhaâ chûác traách?” “Vêng”. Öng Chêím trêìm ngêm suy nghô möåt chöëc röìi thúã daâi: “Rêët tiïëc taåm thúâi chûa coá luêåt naâo qui àõnh nhûäng ngûúâi

nhû baác phaãi nöåp thuïë thu nhêåp tûâ caác nguöìn tûúng tûå”. “Nghôa laâ caã khi muöën, töi cuäng khöng àûúåc nöåp?” “Caái naây àïí töi hoãi yá kiïën laänh àaåo. Xin baác cho àõa chó, seä coá

ngûúâi àïën baáo baác sau”. Khi khaách ra khoãi phoâng, öng Chêím thêëy nhû hêîng huåt àiïìu

gò, thêåm chñ coá caãm giaác bõ xuác phaåm. Xûa nay ngûúâi ta chó àïën



gùåp öng àïí kyâ keâo xin miïîn giaãm, hoùåc tòm caách gian lêån, thïë maâ bêy giúâ böîng xuêët hiïån caái öng kyâ cuåc naây.

“Theo túá, àêy laâ trûúâng húåp àaáng ngúâ!” öng quay sang baão anh nhên viïn noå. “Nhêët àõnh phaãi coá caái gò àêëy múâ aám! Cêåu nghô thïë naâo?”

“Em cuäng nghô àuáng nhû thuã trûúãng!” Anh kia höì húãi àaáp. “Coá thïí öng ta muöën toã ra mònh lûúng thiïån úã möåt viïåc nhoã àïí che dêëu möåt haânh vi bêët chñnh khaác lúán hún. Nhû kiïíu boån töåi phaåm tûå nguyïån àêìu thuá töåi ùn cùæp vùåt àïí tröën töåi giïët ngûúâi êëy maâ”.

“Vêåy thò giao cho cêåu àiïìu tra vuå naây. Phaãi laâm thêåt kheáo vaâ thêåt kyä. Àûâng quïn tòm hiïíu caã bïånh aán cuãa öng ta. Biïët àêu laåi chùèng möåt laäo giaâ têm thêìn laâm mêët thúâi gian cú quan nhaâ nûúác!”

Möåt tuêìn sau, öng Àoaân goåi àiïån thoaåi àïën phoâng thuïë. Àñch thên öng Chêím trûúãng phoâng nhêëc maáy.

“Thuá thêåt vúái baác laâ chuáng töi vêîn chûa tòm àûúåc muåc naâo trong caác luêåt thuïë hiïån haânh àïí coá thïí aáp duång cho baác nöåp thuïë”, öng noái, thên mêåt hún möåt chuát so vúái gioång àiïåu vêîn duâng haâng ngaây. “Caái khoá cuãa trûúâng húåp baác laâ úã chöî baác àaä nghó hûu, chó daåy tû tiïëng Anh, thûá ngön ngûä àang àûúåc khuyïën khñch, laåi chó möåt lúáp vaâ chùèng thuï mûúán ai. Nïëu baác laâ möåt trung têm àùng kyá hùèn hoi thò laåi laâ chuyïån khaác. ûâ maâ sao baác khöng thaânh lêåp möåt trung têm nhû thïë àïí húåp phaáp hoáa viïåc nöåp thuïë nhó?.. Vêng... vêng... Baác noái àuáng. Töi biïët baác chó daåy cho vui chûá khöng nhùçm muåc àñch kinh doanh. Thïë múái khoá cho chuáng töi. Dêîu sao thò ngûúâi tûå giaác nhû baác hiïån giúâ coá thïí noái laâ khöng nhiïìu. Vêng... Nhêët àõnh thïë naâo chuáng töi cuäng tòm àûúåc caách giuáp baác thûåc hiïån nghôa vuå vaâ quyïìn lúåi cöng dên cuãa mònh. Xin baác yïn têm chúâ thïm möåt thúâi gian nûäa. Khöng lêu àêu. Chaâo baác”.

“Khöng lêu àêu” laâ yá öng Chêím muöën noái túái kïët quaã àiïìu tra cuãa anh nhên viïn treã. Suöët caã tuêìn vûâa röìi öng chùèng hïì “baáo caáo laänh àaåo”, cuäng chùèng xem laåi luêåt thuïë nhû öng noái. Cuá àiïån thoaåi vûâa röìi laåi caâng khùèng àõnh yá kiïën cuãa öng, rùçng ngûúâi naây phaãi coá vêën àïì. Nïëu khöng àaä chùèng hùng haái xin àoáng thuïë nhû vêåy. Gêìn troån àúâi trong nghïì, öng tin chùæc àiïìu êëy. Nhûng vêën àïì gò? Cêåu nhên viïn vêîn chûa tòm ra. Coá leä phaãi nhúâ àïën cöng an. ûâ, phaãi baáo cho cöng an biïët vaâ yïu cêìu àiïìu tra giuáp! Öng Chêím nghô, thêìm haâi loâng vúái chñnh mònh.

THAÁI BAÁ TÊN 30


Trong khi àoá, öng Àoaân, vúái baãn tñnh höìn nhiïn trong saáng vaâ laåc quan vöën coá, vêîn tiïëp tuåc caách söëng öng yïu thñch - saáng ten-nit, chiïìu uöëng bia, töëi ài daåy röìi vïì àoåc saách baáo, thónh thoaãng laâm thú. Thûåc ra öng chùèng cay cuá lùæm vúái caái viïåc tûå nguyïån laâm giaãm tiïìn cuãa mònh maâ khöng thaânh. Àún giaãn öng thêëy “daåy chúi” maâ àûúåc chûâng êëy laâ quaá nhiïìu, nïn àïì nghõ haå hoåc phñ hoùåc xin àoáng thuïë. Kïí ra, öng cuäng chuát ñt ngaåc nhiïn khi ngûúâi ta khöng cho öng laâm caái viïåc töët àeåp àoá.

Thaáng sau, vêîn khöng thêëy àöång tônh gò, möåt höm sau buöíi hoåc, öng tuyïn böë trûúác caã lúáp tûâ nay seä giaãm möåt nûãa hoåc phñ. Cho têët caã moåi ngûúâi. Röìi öng thong thaã xaách cùåp bûúác ra khoãi phoâng, àïí cö Mai úã laåi möåt mònh giaãi thñch thïm vúái àaám hoåc viïn àang ngaåc nhiïn baân taán.

Mêëy ngaây tiïëp theo moåi ngûúâi nhòn öng vúái con mùæt toâ moâ, nghi kyå, nhûng biïët tñnh thêìy nghiïm, khöng thñch noái chuyïån laåc àïì, nïn khöng ai daám hoãi. Coân cö Mai thò vöën ruåt reâ ñt noái, bêy giúâ hêìu nhû chùèng bao giúâ múã miïång. Khöng chuã yá, öng Àoaân vêîn nghe loäm boäm nhiïìu cêu bònh luêån sau lûng. Röìi öng nhêån àûúåc mêëy laá thû nùåc danh vúái nhûäng lúâi leä khiïëm nhaä àêìy boáng gioá. Kïå. Öng khöng quan têm. Öng vêîn söëng theo caách xûa nay tûâng söëng. Öng haâi loâng vúái yá nghô àaä phêìn naâo giuáp àûúåc ai àoá vêën àïì taâi chñnh maâ öng chùæc hoå àang gùåp khoá khùn. Thêåm chñ öng ùn thêëy ngon miïång hún.

* Mêëy lúâi noái thïm. Thaáng tiïëp theo söë ngûúâi hoåc khöng tùng nhû öng Àoaân

tûúãng maâ coân giaãm. Giaãm roä rïåt. Cö Mai khöën khöí thûåc sûå vò bõ mêëy öng phoâng thuïë vaâ cöng an cùn vùån vïì öng thêìy “lêåp dõ”. Ngûúâi hoåc cuäng chêët vêën cö khöng ñt, àïën mûác cuöëi cuâng cö xin thöi lúáp öng, sang laâm giaáo vuå cho möåt trung têm ngoaåi ngûä úã trûúâng bïn, duâ lûúng ñt hún.

Thêët voång vò khöng phaát hiïån thêëy àiïìu gò múâ aám liïn quan àïën nhên thên öng Àoaân, cuöëi cuâng nhaâ chûác traách ài àïën kïët luêån rùçng viïåc múã lúáp daåy tû thuï phoâng cuãa trûúâng laâ vi phaåm qui àõnh quaãn lyá giaáo duåc vaâ àaâo taåo, aãnh hûúãng àïën an ninh, trêåt tûå cuãa



khu vûåc. Vêåy laâ lúáp dõch tiïëng Anh cuãa thêìy Àoaân bõ àoáng cûãa. Cuâng vaå lêy theo noá laâ ba lúáp tiïëng Anh thûåc haânh vaâ mûúâi lúáp luyïån thi àaåi hoåc. Têët nhiïn khöng ai trong söë caác naån nhên caãm ún öng àiïìu naây.

Coân öng thò sao? Öng vêîn thïë, nhû xûa. Vêîn haâng ngaây laâm nhûäng viïåc öng ûa thñch - thïí thao, bia, saách baáo vaâ laâm thú. Bêy giúâ coá thúâi gian nïn laâm nhiïìu hún. Tuy nhiïn, cöng bùçng maâ noái, sûå trong saáng cuãa öng dûúâng nhû cuäng bõ gúån àuåc chuát ñt. Bùçng chûáng laâ möåt lêìn uöëng bia vúái nhau, giûäa chûâng öng trêìm ngêm baão töi, cuäng möåt ngûúâi vïì hûu kiïëm thïm bùçng nghïì daåy hoåc, rùçng nïëu khöng coá lyá do thuác baách thò dêîu sao cuäng khöng nïn giaãm tiïìn hoåc phñ hoùåc tûå nguyïån xin nöåp thuïë. Tiïëc laâ têm lyá xaä höåi taåm thúâi chûa chêëp nhêån möåt àiïìu xa xó nhû vêåy.

Haâ Nöåi, 7 thaáng 2, 2003

THAÁI BAÁ TÊN 32


Cö gaái guâ ÚÃ laâng töi coá möåt cö gaái guâ. Chuáng töi laâ baån thên nhau thúâi

nhoã, duâ cö hún töi nhûäng nùm tuöíi... Maâ thöi, trûúác khi bùæt àêìu cêu chuyïån naây, coá leä àöåc giaã haäy

àoåc baâi thú dûúái àêy cuãa Eàuardas Mïgiïlaitis maâ theo töi laâ hay, caãm àöång, vaâ cuäng coá chung àêìu àïì nhû cêu chuyïån cuãa töi.

Cö gaái guâ Cö beá söëng trong möåt khu laâng nhoã Söëng vö tû vúái baâ nöåi möåt nhaâ. Sao lo sùén cuãa höìi mön giaâu coá. Cho cö duâng - trùng dïåt aáo, thïu hoa. Cö beá êëy lúán lïn, chúâ haånh phuác. Nhûng than öi, söë phêån chùèng nuöng chiïìu. Mang caái bûúáu trïn lûng nhû vïët nhuåc, Cö àau buöìn, cö gaái àeåp, àaáng yïu. Vaâ cûá thïë, trong cùn phoâng kheáp chùåt, Cö àïí tröi nhûäng nùm thaáng ï chïì. Cho cö beá - bêìu trúâi trong àöi mùæt,



Nhûäng luác buöìn, hoåa mi hoát cö nghe. Nhû àaân bûúám luön vö tû, vui veã, Caác baån cö vui ca haát bïn nhaâ. Qua àöi mùæt àang rûng rûng ngêën lïå, Cö gaái guâ tûâ khe cûãa nhòn ra. Röìi baâ chïët, àûúåc xe àûa yïn nghó Bïn haâng dûúng nghôa àõa phña sau laâng. Vaâ vûâa khoác, cö chaáu baâ yïu quyá Vûâa cuái àêìu theo saát chiïëc xe tang... Röìi caái àoái vaâ caái ngheâo cuöåc söëng Trao chiïëc roi cho cö gaái lûng guâ Vaâ bùæt cö phaãi haâng ngaây chùn ngöîng Ngoaâi caánh àöìng heo huát nhûäng chiïìu thu. Cö cuâng töi thûúâng tïët hoa, ài daåo, Thûúâng cuâng nhau nhoám lûãa sûúãi... Haâng giúâ Cho cö nghe, nhiïìu lêìn töi thöíi saáo Cuäng nhiïìu lêìn töi haát hoùåc laâm thú. Nhûng àöng àïën, möåt muâa àöng khùæc nghiïåt Laâm coã cêy cuâng muöng thuá chïët dêìn... Vaâ àïí söëng, àïí haâng ngaây chöëng reát, Nhaâ tiïëp nhaâ cö xaách bõ xin ùn. Möåt töëi noå, cö nùçm im, khöng dêåy. Caã trúâi sao saâ xuöëng toãa aánh vaâng.

THAÁI BAÁ TÊN 34


Nhû moán cuãa höìi mön, trúâi sao êëy Cö gaái guâ cho vaâo bûúáu àang mang. ...Töi cuái xuöëng chiïëc quan taâi nhoã beá - Cö nùçm yïn bïn cûãa söí, che mònh Bùçng têëm luåa aánh trùng thïu àeåp àeä Dñnh möåt vaâi ngöi sao saáng lung linh. Cö gaái êëy àaä laâm gò nïn töåi Àïí phaãi mang möåt söë phêån thïë naây? Trûúác cö gaái, töi thêëy mònh coá löîi Vaâ àau buöìn, vaâ day dûát lêu nay... Àuáng laâ caã truyïån ngùæn chó trong möåt baâi thú nhoã - möåt

truyïån ngùæn cöí àiïín vúái àêìy àuã caác chi tiïët cêìn thiïët. Töi rêët yïu thú Mïgiïlaitis (1), thêåm chñ coân quen öng vaâ

suöët möåt thúâi gian daâi chuáng töi trao àöíi thû tûâ vúái nhau. Caách àêy hai mûúi nùm töi tûâng dõch vaâ in hai têåp thú riïng cuãa öng. Nïëu àûúåc choån chó möåt nhaâ thú xö-viïët àïí trao giaãi Nöben, nhêët àõnh töi seä choån Mïgiïlaitis. Têët nhiïn khöng phaãi vò öng laâ baån töi, maâ vò theo töi, öng laâ nhaâ thú söë möåt cuãa nïìn thú Liïn Xö, xûáng àaáng hún nhiïìu nhaâ thú nûúác khaác tûâng àûúåc nhêån giaãi thûúãng cao quñ naây. Múã àêìu cho têåp thú "Nghõch lyá cuãa baân tay" xuêët baãn úã Viïåt Nam nùm 1984 öng coá lúâi tûåa vúái nhûäng doâng caãm àöång vïì tònh caãm cuãa öng àöëi vúái con ngûúâi vaâ àêët nûúác chuáng ta.

Khi àoåc xong "Cö gaái guâ" trong söë saách öng múái gûãi tùång - luác êëy khoaãng cuöëi nùm 1980 - töi liïìn viïët thû àïí hoãi öng xuêët xûá baâi thú naây, vaâ noái thïm rùçng thûúã nhoã töi cuäng chúi thên vúái möåt cö beá guâ bêët haånh. Öng cho biïët nöåi dung baâi thú laâ hoaân toaân coá thêåt, trûâ nhûäng chi tiïët àûúåc thi võ hoáa, vaâ baão töi haäy viïët möåt baâi thêåt hay vïì baån mònh. Töi àaä thûã nhiïìu lêìn nhûng cuöëi cuâng laåi thöi, vò biïët coá viïët gò vaâ hay àïën àêu, cuäng seä chó laâ sûå lùåp laåi múâ nhaåt nhûäng àiïìu Mïgiïlaitis àaä noái. Bêy giúâ, khi cho in laåi lêìn thûá ba taác phêím cuãa öng trong möåt tuyïín têåp múái, vaâ lêìn nûäa àoåc "Cö gaái



guâ", töi quyïët àõnh quay laåi àïì taâi naây, khöng bùçng thú maâ bùçng vùn xuöi.

úã àúâi quaã coá nhiïìu sûå truâng húåp ngêîu nhiïn. Cö gaái guâ cuãa töi ngaây nhoã cuäng coá khuön mùåt xinh àeåp, àùåc biïåt laâ àöi mùæt. Töi khöng biïët vò sao cö bõ guâ, do bêím sinh hay hêåu quaã möåt cùn bïånh naâo àoá chùng? Lúán lïn töi àaä thêëy cö mang chiïëc bûúáu sau lûng. Chiïëc bûúáu to khiïën ngûúâi cö co ruám laåi, khuön mùåt xinh àeåp nhû loåt thoãm trong àöi vai nhö cao. Duâ hún töi nùm tuöíi, nhûng vò laâ con gaái, nhoã ngûúâi hún, coá thïí vò guâ nûäa, nïn töi xûng hö tao maây nhû baån beâ cuâng tuöíi.

Tïn cö laâ Höìng, möåt caái tïn àeåp, coá veã húi kiïíu caách úã quï töi thúâi êëy, nhûng moåi ngûúâi chó àún giaãn goåi "con guâ". Töi cuäng goåi thïë, ñt ra thúâi gian àêìu. Meå töi baão cö möì cöi tûâ nhoã vaâ sau àêëy, cuäng giöëng cö gaái guâ trong thú Mïgiïlaitis, cö söëng vúái baâ nöåi, möåt ngûúâi baán haâng xeán úã chúå Höm, khöng giaâu nhûng chùèng ngheâo lùæm. Thêåm chñ cö coân àûúåc ài hoåc möåt thúâi gian. Sau àoá baâ cö bïånh nùång chïët, àïí cö möåt mònh khöng núi nûúng tûåa. Cö chùèng coân ai thên thñch trûâ vaâi ngûúâi thuöåc àùçng ngoaåi úã Haâ Tônh maâ tûâ lêu àaä khöng liïn laåc vúái nhau.

Chùèng coân caách naâo khaác, cö phaãi ài xin ùn úã chúå Höm vaâ caác laâng lên cêån. Cuöëi cuâng, àöång loâng thûúng, möåt àõa chuã trong laâng àûa cö vïì nuöi nhû con caái trong nhaâ. Caái khaái niïåm àõa chuã thúâi êëy chuã yïëu mang tñnh giai cêëp chûá khöng vò sûå giaâu coá hay boác löåt. Vúå chöìng, con caái ngûúâi àõa chuã êëy cuäng haâng ngaây ra àöìng laâm quêìn quêåt tûâ saáng àïën töëi nhû moåi ngûúâi. Khaác chùng, hoå coá nhiïìu ruöång hún, biïët lo toan, nïn söëng khaá giaã hún vaâ coá àûúåc ngöi nhaâ ngoái ba gian. Hoå coá ba ngûúâi con ài böå àöåi caách maång, möåt ngûúâi sau naây thaânh võ chó huy coá taâi, àûúåc goåi laâ "con huâm xaám quöëc löå 6". Theo saách vúã thò àõa chuã phaãi àöåc aác lùæm. Coá thïí noái chung nhû vêåy thêåt, nhûng öng àõa chuã naây thò chùèng giöëng thïë chuát naâo. Öng hiïìn, töët buång, hay giuáp àúä ngûúâi khaác nïn trong laâng ai cuäng quñ mïën öng.

Cö beá guâ laâng töi khöng chùn ngöîng maâ chùn trêu, möåt viïåc bònh thûúâng cuãa luä treã trong laâng. Ngaây naâo töi vaâ cö cuäng dùæt trêu ra baäi hoang Àöìng Chuâa. Khöng phaãi töi coá caãm tònh gò àùåc biïåt, maâ thûåc tònh chó muöën lúåi duång cö. Chaã laâ töi coá nhiïìu saách, cö laåi ham àoåc, nïn töi cho mûúån, vúái àiïìu kiïån mûúån möåt cuöën, cö phaãi tröng trêu cho töi möåt tuêìn àïí töi yïn têm àoåc saách, nùçm nguã hoùåc chúi lang thang àêu àoá.

THAÁI BAÁ TÊN 36


Tûâ nhoã, vöën khöng hiïëu àöång, töi ñt chúi vúái boån con trai cuâng caác troâ öìn ô cuãa chuáng. Töi khöng "cuâng tïët hoa, ài daåo" hay "àoåc thú, thöíi saáo cö nghe" nhû Mïgiïlaitis, duâ luác êëy töi àaä voä veä laâm thú vaâ biïët chúi àaân mùng-àö-lin nhúâ böë töi daåy. Nhûng "cuâng àöët lûãa ngöìi sûúãi" vúái nhau thò coá, vaâ khaá thûúâng xuyïn, vò baäi hoang Àöìng Chuâa tröëng traãi, muâa àöng rêët laånh. Vúái lúåi thïë "coá saách", töi bùæt cö laâm moåi viïåc, coi nhû chuyïån àûúng nhiïn, mùåc duâ trong thêm têm töi thñch cö, vò khuön mùåt àeåp, vò sûå dõu daâng beän leän, vaâ caã vò noái chuyïån vúái cö rêët thuá võ. Cö khöng coá baån naâo khaác, caã trai lêîn gaái. Töi cuäng chó coá cö laâ baån duy nhêët thúâi êëy. Nhû "cö gaái guâ" cuãa Mïgiïlaitis, cö luön mùåc caãm vïì bïånh têåt cuãa mònh, vaâ cuäng thûúâng "qua àöi mùæt rûng rûng ngêën lïå" leán nhòn caác baån cuâng tuöíi vui chúi tûâ sau caánh cûãa.

Nùm 1952, quï töi coá phong traâo àêëu tranh chñnh trõ. Laâng töi laâ caái laâng Nho Lêm àûúåc nhùæc àïën trong cuöën "Chuyïån laâng ngaây êëy" cuãa nhaâ vùn àöìng hûúng Voä Vùn Trûåc viïët vïì nhûäng chuyïån kyâ cuåc thúâi àoá.

Öng àõa chuã töët buång kia bõ àem ra àêëu töë. Caã laâng hoåp mêëy àïm liïìn àïí àêëu öng. Àûúåc múám lúâi tûâ trûúác, ai cuäng xöng vaâo chûãi ruãa, àêëm àaá, teá nûúác àaái vaâ cûát vaâo mùåt öng, buöåc töåi öng laâ tay sai, laâ giaán àiïåp ngêìm cuãa àïë quöëc. Lyá do laâ ngûúâi ta thêëy trong nhaâ öng coá mêëy cuöën saách tiïëng Phaáp do anh con chó huy caách maång tûâng hoåc xong tuá taâi àïí laåi. Chùæc nhûäng cuöën tiïíu thuyïët hay giaáo khoa gò àoá, nhûng vò khöng ai biïët àoåc nïn àûúng nhiïn chuáng phaãi laâ "taâi liïåu phaãn àöång".

Khöng hiïíu sao chñnh nhûäng ngûúâi àûúåc gia àònh öng xûa nay giuáp àúä nhiïìu nhêët laåi àêëu öng quyïët liïåt nhêët vaâ cuäng àaánh öng àau nhêët. Cûá theo lúâi töë thò suöët àúâi hoå bõ thùçng àõa chuã Viïåt gian naây boác löåt, boân ruát têån xûúng tuãy! Ngûúâi ta cuäng bùæt cö guâ, luác êëy mûúâi tuöíi, tham gia àêëu töë, têët nhiïn coá sûå chuêín bõ rêët kyä tûâ trûúác. Thïë maâ trûúác "caán böå" vaâ têët caã dên laâng, caái con beá khöën khöí êëy laåi noái ngûúåc hïët nhûäng lúâi àûúåc dùån.

- Àöìng chñ Höìng, coá phaãi tïn àõa chuã Viïåt gian phaãn àöång, tïn tay sai àïë quöëc naây àaä bùæt àöìng chñ laâm viïåc hai mûúi giúâ möåt ngaây, vaâ chó cho ùn möîi ngaây möåt baát caám khöng?

"Àöìng chñ Höìng” nhòn thùèng vaâo mùæt ngûúâi vûâa hoãi, noái raânh roåt tûâng tiïëng. Àûáng lêîn trong àaám treã toâ moâ chen chuác phña sau, töi thêëy hònh nhû cö àang cöë ûúän thùèng caái lûng guâ cuãa mònh.



- Khöng. Chaáu chùn trêu haâng ngaây úã Àöìng Chuâa. Thónh thoaãng nïëu cêåu Tuåc bêån hoåc baâi thò chaáu rûãa baát. Queát nhaâ laâ viïåc cuãa chaáu. Chaáu ùn möåt ngaây hai bûäa vúái caã nhaâ. Coá höm buöíi saáng àûúåc ùn khoai luöåc, cuäng vúái caã nhaâ.

- Nhûng hùæn luön àaánh àêåp àöìng chñ rêët taân nhêîn! - Khöng, böë chaáu khöng bao giúâ àaánh chaáu. Öng êëy rêët töët vaâ

thûúng chaáu... - Khöng thïí nhû thïë àûúåc. Boån àõa chuã, tay sai àïë quöëc khöng

bao giúâ thûúng ngûúâi, nhêët laâ nhûäng keã möì cöi nhû àöìng chñ. Àöìng chñ cöë nhúá laåi xem. Coá gò cûá noái ra. Àûâng súå. Caách maång seä baão vïå àöìng chñ. Roä raâng yá thûác giaác ngöå giai cêëp cuãa àöìng chñ coân keám, lêåp trûúâng caách maång mú höì! Naâo, haäy noái ài! Haäy nhöí möåt baäi nûúác boåt vaâo mùåt noá ài!

"Àöìng chñ Höìng" vêîn àûáng im, rúm rúám nûúác mùæt nhòn öng àõa chuã böë nuöi àang bõ troái quùåt tay sau lûng, mùåt maây thêm tñm. Cö laâ ngûúâi duy nhêët daám cöng khai bïnh vûåc öng. Trong khi àoá àaám àöng giêån dûä bùæt àêìu nhao nhao la heát:

- Àaánh dêåp caái lûng guâ cuãa noá ài! - Con phaãn caách maång! Tay sai àïë quöëc! - Bùæt noá ra àêëu luön! - Treo ngûúåc noá lïn maâ àaánh! Thêëy cûá àïí tiïëp diïîn nhû thïë seä bêët lúåi, öng caán böå àûúåc cûã tûâ

tónh vïì chó àaåo phong traâo beân giang tay taát maånh vaâo mùåt "àöìng chñ" Höìng, laâm noá loaång choaång suyát ngaä. Röìi "àöìng chñ" bõ ai àoá tûác giêån àaá àñt àuöíi ài, nhûúâng chöî cho nhûäng ngûúâi coá lêåp trûúâng giai cêëp vûäng hún.

Cö beá guâ boã ra àöìng ngöìi khoác möåt mònh. Töi lùång leä ài theo. Luác êëy töi chûa hiïíu thïë naâo laâ àêëu tranh giai cêëp, laâ tay sai àïë quöëc hay phaãn caách maång. Töi cuäng khöng hiïíu vò sao dên laâng töi xûa nay vöën hiïìn laânh, chêët phaác maâ böîng dûng trúã nïn hung dûä vaâ àöåc aác nhû vêåy. Töi chó biïët cö noái àuáng sûå thêåt, vaâ caâng quñ cö hún vò àaä duäng caãm noái lïn sûå thêåt àoá.

Xeát vò coân beá, laåi têåt nguyïìn nïn ngûúâi ta tha khöng àem cö ra àêëu töë vaâ àaánh àêåp nhû nhiïìu ngûúâi khaác. Súå bõ vaå lêy, böë meå töi cêëm khöng cho töi chúi vúái cö, nhûng chuáng töi vêîn leán luát gùåp nhau.

THAÁI BAÁ TÊN 38


Mêëy höm sau, ngûúâi ta treo ngûúåc öng àõa chuã böë nuöi cö lïn caânh cêy, cho àöët rúm phña dûúái àïí bùæt öng khai àaä giêëu taâi liïåu àïë quöëc úã àêu. Noáng quaá khöng chõu nöíi, öng nhêån öng laâ giaán àiïåp nûúác ngoaâi vaâ xin àûúåc thaã xuöëng àïí dêîn ài lêëy taâi liïåu mêåt. Öng dêîn caã àoaân ngûúâi haáo hûác ài khùæp àöìng, khùæp laâng nhûng chùèng thêëy taâi liïåu naâo. Ngûúâi ta laåi àaánh àêåp, laåi treo öng lïn àïí àöët vò töåi ngoan cöë, coân daám àuâa vúái caách maång. Nûãa thaáng sau öng chïët vò caác vïët boãng quaá nùång, hai ngaây trûúác khi coá giêëy úã trïn gûãi xuöëng "sûãa sai" vaâ minh oan cho öng.

Nhûäng nùm caãi caách ruöång àêët, àöì àaåc, thoác gaåo vaâ caã ngöi nhaâ cuãa gia àònh cö àïìu bõ tõch thu àem chia cho nöng dên. Nhaâ töi cuäng àûúåc chia möåt àöi chum rêët to, bõ vúä trong lêìn maáy bay Myä neám bom truáng nhaâ nùm 1966.

Röìi moåi viïåc cuäng dêìn dêìn ài vaâo öín àõnh. Vúái baâ meå nuöi thaáo vaát, biïët tñnh toaán laâm ùn, gia àònh cö laåi khaá giaã vaâ lêìn nûäa laåi coá thïí giuáp àúä haâng xoám, kïí caã nhûäng ngûúâi tûâng àaánh àêåp vaâ chêm lûãa àöët chïët böë cö. Giûäa nùm 1967, têët caã thanh niïn laâng töi cuâng viïët àún xung phong ra trêån. Caã töi, cö gaái guâ vaâ Tuåc, con trai öng àõa chuã phaãn àöång. Nhûng ba chuáng töi khöng àûúåc nhêån. Töi àûúåc gûãi sang Liïn Xö hoåc àïí sau naây hoâa bònh vïì xêy dûång laåi àêët nûúác. Höìng vò caái bûúáu trïn lûng. Coân Tuåc thò vûúáng "thaânh phêìn khöng cú baãn". Sau naây, khi chiïën tranh trúã nïn aác liïåt, Tuåc àûúåc nhêåp nguä, vaâ anh àaä hy sinh úã mùåt trêån Nam Laâo.

Thuá thêåt tûâ êëy, do bêån bõu hoåc haânh, röìi cöng taác, hoùåc àún giaãn do vö têm, töi ñt khi nghô túái cö baån guâ tuöíi thú cuãa mònh. Suöët baãy nùm úã nûúác ngoaâi töi chùèng möåt lêìn gûãi thû cho cö, cuäng khöng möåt lúâi thùm hoãi. Vïì nûúác, töi àûúåc biïët cö àaä laâ baâ caán böå phuå nûä cêëp huyïån, möåt àiïín hònh töët vïì moåi mùåt, àûúåc dûå àaåi höåi chiïën sô thi àua toaân tónh. Baâ, vaâ caã töi nûäa, rêët vui nhûäng lêìn hiïëm hoi chuáng töi gùåp laåi nhau. Baâ noái ñt, chó nhòn töi vaâ cûúâi, nuå cûúâi beän leän nhû ngaây naâo. Töi cuäng chùèng biïët noái gò hún ngoaâi nhûäng cêu xaä giao nûãa àuâa nûãa thêåt maâ ngûúâi ta vêîn noái trong nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Thêåm chñ chuáng töi khöng nhùæc túái chuyïån cuä. Chuyïån tuöíi thú chuáng töi àeåp àêëy, nhûng cuäng buöìn lùæm.

Nùm ngoaái töi vïì thùm quï àuáng luác baâ múái chïët ngaây höm trûúác, vaâ ngûúâi ta àang chuêín bõ laâm lïî quaân. Húi chuát ñt sûäng súâ, töi vöåi túái àïí àûúåc nhòn baâ lêìn cuöëi. Baâ nùçm àoá trïn giûúâng saåch seä traãi nïåm daây bïn chiïëc quan taâi àúåi sùén. Khuön mùåt baâ vêîn àeåp,



àùåc biïåt rêët thanh thaãn, nhû suöët bao nùm nay baâ khöng hïì coá caái mùåc caãm cuãa ngûúâi bõ têåt nguyïìn, khöng hïì tûâng xêíy ra nhûäng sûå kiïån khuãng khiïëp cuãa caái nùm 52 noå. Baâ chïët nhû möåt ngûúâi thûåc sûå haånh phuác. Baâ xûáng àaáng àûúåc hûúãng haånh phuác troån veån nhû bêët kyâ ngûúâi phuå nûä bònh thûúâng naâo. Nghe noái coá lêìn ai àoá àem loâng yïu thûúng baâ, muöën hoãi laâm vúå nhûng khöng hiïíu sao baâ tûâ chöëi. Sau naây coá ngûúâi baão suöët àúâi baâ chó thêìm yïu möåt ngûúâi nhûng chùèng bao giúâ noái ra. Ngûúâi êëy laâ töi. Àïí chûáng minh, ngûúâi ta cho töi xem baâ àaä nêng niu cêët giûä thïë naâo nhûäng cuöën saách töi viïët, caã nhûäng baâi baáo nhoã nhêët cuãa töi maâ khöng biïët baâ gom nhùåt tûâ bao giúâ vaâ bùçng caách naâo. Nhûng töi khöng tin nhû thïë, vaâ nghô ngûúâi ta chó àuâa.

Coân luác naây, thùæp hûúng xong, töi lùång leä cuái àêìu àûáng bïn baâ. Àang giûäa trûa, trúâi u aám vaâ coá mûa lêët phêët. Bêët giaác töi chúåt nhúá baâi thú "Cö gaái guâ" cuãa Mïgiïlaitis, baâi thú cuãa öng maâ cuäng laâ cuãa töi.

...Möåt töëi noå, cö nùçm yïn khöng dêåy. Caã trúâi sao saâ xuöëng, toãa aánh vaâng. Nhû moán cuãa höìi mön, trúâi sao êëy Cö gaái guâ cho vaâo bûúáu àang mang. ...Töi cuái xuöëng chiïëc quan taâi nhoã beá - Cö nùçm yïn bïn cûãa söí, che mònh Bùçng têëm luåa aánh trùng thïu àeåp àeä Dñnh möåt vaâi ngöi sao saáng lung linh... Cö gaái êëy àaä laâm gò nïn töåi Àïí phaãi mang möåt söë phêån thïë naây? Trûúác cö gaái töi thêëy mònh coá löîi Vaâ àau buöìn, vaâ day dûát lêu nay...

THAÁI BAÁ TÊN 40


Haâ Nöåi, 7.4.2001 (1). Eàuaràas Mïgiïlaitis (1919 - 1997), nhaâ thú lúán Litva,

trûúác àêy laâ möåt nûúác cöång hoaâ cuãa Liïn bang Xö-viïët; anh huâng lao àöång Liïn Xö, giaãi thûúãng Lïnin vïì vùn hoåc.



Caái giaá cuãa tònh yïu Biïët àïm nay khoá loâng nguã àûúåc, öng nheå nhaâng bûúác xuöëng

khoãi giûúâng, cöë khöng laâm vúå thûác giêëc. Coá thïí vúå öng àaä nguã, cuäng coá thïí coân thûác nhûng giaã vúâ nguã nhû moåi lêìn. "Kïå", öng thêìm chêåc lûúäi röìi lùång leä ra àûáng ngoaâi ban-cöng. Chùæc àaä khuya. Öng cöë tònh khöng xem àöìng höì àïí àúä söët ruöåt. Caã thaânh phöë àang phêåp phöìng trong giêëc nguã chêåp chúân. Tûâ trïn cao nhòn xuöëng, thaânh phöë nhû con quaái vêåt khöíng löì sau möåt ngaây sùn àuöíi vaâ vêåt löån vúái con möìi, bêy giúâ kiïåt sûác nùçm beåp xuöëng àêët, duöîi trùm nghòn chiïëc chên kyâ dõ, phò phoâ thúã möåt caách nùång nhoåc. Thónh thoaãng noá laåi kïu lïn thaãm thiïët bùçng tiïëng coâi taâu rïìn rô keáo daâi tûâ phña ga Haâng Coã.

Trúâi húi laånh. Öng tiïëc àaä khöng khoaác thïm chiïëc aáo ngoaâi, bêy giúâ quay vaâo lêëy thò laåi ngaåi. Öng àang buöìn. Caái buöìn nhaâm chaán vò noá xêíy ra quaá thûúâng xuyïn. Thûúâng xuyïn àïën mûác gêìn nhû trúã thaânh têm traång bònh thûúâng, khiïën öng àöi khi cuäng chùèng biïët coá thêåt öng buöìn hay khöng.

Öng bêåt lûãa huát thuöëc, lú àaäng nhòn con quaái vêåt nùçm bêët àöång phña dûúái, vaâ nghô:

Möåt chaâng trai àem loâng yïu cö gaái, Nhûng cö kia yïu ngûúâi khaác, vaâ röìi Ngûúâi khaác êëy laåi yïu cö gaái khaác, Àïí naâng buöìn vaâ thêët voång khön nguöi.

THAÁI BAÁ TÊN 42


Vaâ sau àoá, vò thêët tònh, cö gaái Khöng maãy may keán choån, àaä lêëy chöìng Thaânh bêët haånh. Vaâ chaâng trai cuäng vêåy, Phaãi suöët àúâi àau khöí, phaãi chúâ mong... Cêu chuyïån trïn khöng coá gò múái laå. Bao àúâi nay thûúâng vêîn thïë... Coá àiïìu Nïëu xêíy ra vúái chñnh ta, ta seä Hiïíu thïë naâo laâ caái giaá tònh yïu. Àuáng, vúái ngûúâi ngoaâi cuöåc thò moåi viïåc coá veã àún giaãn, thêåm

chñ nghe nhaâm chaán. Nhûng nïëu caái àiïìu êëy "xêíy ra vúái chñnh ta", nhû öng àêy chùèng haån, thò... Chaâ, caái öng nhaâ thú Hainú (1) ngûúâi Àûác êëy chó bùçng mêëy doâng àún giaãn maâ noái hïët, noái àuáng toaân böå cêu chuyïån vaâ nöîi buöìn cuãa öng. Maâ öng ta söëng caách àêy nhûäng hai trùm nùm, laåi úã tñt chêu Êu. Hoáa ra cêu "Trong tònh yïu khöng ai àau khöí giöëng ai" ngûúâi ta vêîn noái khöng hùèn hoaân toaân àuáng. Öng nghô trûúâng húåp cuãa öng xûa nay chùæc khöng hiïëm, ta hay têy cuäng vêåy. Noá xêíy ra àuáng nhû Hainú àaä viïët.

Öng tûâng yïu möåt cö gaái vaâ luác àêìu cuäng àûúåc cö yïu laåi. Sau vò möåt chuyïån hiïíu nhêìm vúá vêín, rêët vúá vêín, cö tûå aái, tuyïn böë cùæt àûát öng àïí yïu möåt ngûúâi khaác"cho öng biïët tay". Nhûng caái anh "ngûúâi khaác" êëy laåi khöng yïu cö, hay chñnh xaác hún, yïu vúái nhûäng suy tñnh nhoã nhen. Thïë laâ thêët voång, vaâ cuäng vò tûå aái, loaåi tûå aái kiïíu treã con, àaáng leä quay laåi vúái öng, ngûúâi vêîn yïu cö tha thiïët vaâ chùæc coân àûúåc cö yïu, cö "khöng maãy may keán choån, àaä lêëy chöìng". Lêëy chöìng chó àïí lêëy chöìng. Thïë thöi. Khöng tònh yïu. Khöng àùæn ào. Àïí öng vaâ anh chaâng nhoã nhen kia biïët cö khöng súå ïë. Laåi suy nghô kiïíu treã con! Têët nhiïn, cö àaä phaãi traã giaá àùæt cho haânh àöång treã con êëy cuãa mònh.

Coân öng, öng khöng àïën nöîi böìng böåt, thiïëu suy nghô nhû cö, vò luác êëy öng nhiïìu tuöíi hún vaâ noái chung chñn chùæn hún. Öng tòm moåi caách cûáu vaän tònh yïu nhûng vö ñch. Cö gaái öng yïu vaâ yïu öng êëy àaä khöng àuã sûå tónh taáo vaâ duäng caãm cêìn thiïët àïí vûúåt qua loâng



tûå aái bõ phoáng àaåi thaái quaá cuãa mònh. Cuöëi cuâng öng lêëy vúå, möåt ngûúâi tïë nhõ, coá trònh àöå, laåi xinh àeåp, xinh hún caã cö ngûúâi yïu cuä. Möåt ngûúâi töët moåi phûúng diïån. Thïë maâ khöng coá haånh phuác. Khöng phaãi öng khöng yïu vúå. Öng coá yïu. Nhûng àoá khöng coân laâ caái tònh yïu öng tûâng traãi qua vúái "ngûúâi kia". Vò sao thò chñnh öng cuäng khöng tûå lyá giaãi nöíi. Tònh yïu laâ thïë, vaâ coá thïë noá múái bñ êín, kyâ diïåu vaâ laâm ngûúâi ta mï say. Öng buöìn, möåt caách lùång leä vaâ mú höì. Vöën laâ ngûúâi àûáng àùæn, laåi hay mùåc caãm, öng thêëy nhû thïí mònh phaãn böåi vúå, vò duâ khöng muöën, öng vêîn thûúâng nghô túái "ngûúâi kia", àùåc biïåt ngaây lêìn àêìu hoå gùåp nhau vaâ yïu nhau "ngay tûâ caái nhòn àêìu tiïn", hïåt nhû trong caác cuöën tiïíu thuyïët laäng maån. Vò sao? Caã hai àïìu khöng biïët. Coá leä àoá cuäng laâ möåt bñ êín nûäa cuãa tònh yïu.

Caái ngaây êëy, thûåc ra noái àïm thò àuáng hún vò luác àoá laâ ban àïm, hai ngûúâi ngêîu nhiïn ngöìi cuâng ghïë, cuâng xe tûâ Sêìm Sún vïì Haâ Nöåi sau àúåt nghó maát möåt tuêìn. Trûúác àoá hoå gùåp nhau haâng ngaây, ùn cuâng nhaâ, tùæm cuâng baäi, nhûng chûa noái chuyïån vúái nhau lêìn naâo. Caã hai coá veã àïí yá àïën nhau, coá veã muöën laâm quen nhûng khöng biïët bùçng caách naâo. Thïë maâ giúâ hoå àûúåc ngöìi caånh nhau suöët caã chùång àûúâng haâng trùm kilömeát, laåi vaâo möåt àïm àeåp trúâi, chùèng bõ ai chuá yá... Hoå noái chuyïån thuá võ lùæm, húåp nhau lùæm, khi gêìn àïën Haâ Nöåi, hoå àaä bùæt àêìu cêìm tay nhau. Thïë laâ yïu, hay ñt ra caãm giaác yïu yïu. Thêåt nhanh vaâ cuäng thêåt tûå nhiïn. Cûá nhû hoå àûúåc sinh ra àïí yïu nhau vêåy. Mûúâi möåt giúâ àïm höm êëy, sau khi chia tay vúái cö gaái, öng thong thaã ài böå vïì nhaâ àïí têån hûúãng nhûäng giêy phuát kyâ diïåu vûâa qua. Öng sung sûúáng àoåc thaânh lúâi möåt baâi thú khaác cuãa nhaâ thú Hainú maâ öng yïu thñch:

Anh vaâ em khöng heån Cuâng ài chuyïën xe àïm. Hai àûáa cuâng vui veã - Chó mònh anh vúái em. Saáng ra, ta kinh ngaåc Thêëy ngûúâi khaách thûá ba Laâ Tònh Yïu lêåu veá

THAÁI BAÁ TÊN 44


Leán vaâo ngöìi bïn ta. Luác êëy, tûác laâ caách àêy hai mûúi lùm nùm, öng laâ möåt caán böå

treã cuãa Viïån nghiïn cûáu haåt nhên, coân cö àang laâ sinh viïn nùm cuöëi khoa vùn trûúâng àaåi hoåc töíng húåp. Chïnh nhau nùm tuöíi, àöå chïnh lyá tûúãng cho möåt tònh yïu nghiïm tuác. Chiïìu chiïìu öng àaåp xe àïën trûúâng àoán cö vïì nhaâ. Hai ngûúâi hai xe. Nhûäng ngaây thêåt àeåp vaâ haånh phuác. Dêîu laâm khoa hoåc, têm höìn öng rêët laäng maån. Thêåm chñ öng coân laâm thú tùång cö. Tiïëc rùçng trong lônh vûåc naây öng khöng gioãi lùæm, nïn cuöëi cuâng, thay cho nhûäng baâi thú hò huåc viïët nhiïìu àïm liïìn, öng cheáp tùång cö möåt baâi öng tûúãng cuãa Hainú, nhûng maäi sau múái biïët laâ cuãa Vichto Huygö (2):

Thú anh rúâi trang giêëy Bay àïën àêåu vûúân em Nïëu thú anh coá caánh, Àöi caánh cuãa con chim. Thú anh seä che chúã Ngöi nhaâ em bònh yïn Nïëu thú anh coá caánh, Àöi caánh cuãa naâng tiïn. Thú anh seä chung thuãy Bay theo em súám chiïìu Nïëu thú anh coá caánh, Àöi caánh cuãa tònh yïu. Thúâi êëy öng ngheâo nïn chùèng coá gò hún àïí tùång, ngoaâi thú,

maâ laåi thú ngûúâi khaác. Cö cuäng khöng mong àúåi gò hún úã öng. Möåt lêìn, khi àoán cö úã cöíng trûúâng, öng tùång cö möåt baâi thú khaác. Lêìn naây thò àuáng laâ thú Hainú, vúái hai khöí àêìu vaâ cuöëi nhû sau:



Nhúâ naâng thú cêët caánh, Em haäy àïën cuâng anh, Àïën söng Hùçng lêëp laánh, Trúâi miïìn nam trong xanh. úã àêëy, nùçm trïn coã, Trong giêëc mú ban ngaây Ta thaã loâng theo gioá Cuâng tònh yïu ngêët ngêy... - Anh àõnh àûa em àïën söng Hùçng êën Àöå thêåt àêëy aâ? - cö cûúâi

hoãi khi àoåc xong. - Khöng, anh chó muöën múâi em ài ùn kem úã nhaâ haâng Thuãy

Taå. Vaâ nïëu em àöìng yá, ngaây mai ta àaåp xe sang Cöí Loa chúi. Hoå ùn kem úã nhaâ haâng Thuãy Taå, röìi höm sau cuâng ài Cöí Loa.

Lêìn naây hai ngûúâi möåt xe. Chñnh trong cuöåc daä ngoaåi àaáng leä phaãi rêët vui êëy, caái chuyïån "vúá vêín" kia àaä xêíy ra. Hònh nhû öng noái möåt cêu ngu ngöëc naâo àoá khiïën cö tûå aái. Chûa hïët, nghô cö hiïíu sai, öng cöë caäi laåi bùçng nhûäng cêu thêåm chñ coân ngu ngöëc hún, laâm chuyïån thïm nghiïm troång. Thïë laâ caái sûå cöë vúá vêîn êëy laâm tònh yïu cuãa hoå tan vúä. Àún giaãn thïë thöi. Êu doá cuäng laâ möåt àiïìu ngúá ngêín nûäa cuãa tònh yïu.

Biïët mònh sai, öng tòm caách giaãng hoâa vaâ xin löîi, hy voång mêëy höm sau àêu laåi vaâo àêëy. Nhûng öng nhêìm. Cö gaái vêîn cûúng quyïët khöng chõu, laâ àiïìu àïën têån bêy giúâ öng khöng hiïíu nöíi. Hay öng àaä vö tònh chaåm phaãi nöîi àau thêìm kñn naâo cuãa cö? Öng àaä xuác phaåm cö sêu sùæc àiïìu gò chùng? Cö khöng cho pheáp öng àûa àoán haâng ngaây nhû trûúác. Khöng gùåp gúä, khöng noái chuyïån. Chêëm hïët. Cuäng khöng möåt lúâi giaãi thñch vò sao. Nhûng öng yïu cö vaâ biïët cö vêîn yïu öng. Thïë thò taåi sao laåi nhû vêåy? "Chõu. Tònh yïu laâ thïë. Phuå nûä laâ thïë!" öng buöìn baä lùæc àêìu.

Suöët mêëy thaáng liïìn sau àoá, thêîn thúâ nhû ngûúâi mêët höìn, àïm naâo öng cuäng lang thang quanh nhaâ cö. Khöng daám vaâo, maâ cuäng chùèng muöën vaâo. Coá ngêîu nhiïn thêëy cö, öng cuäng khöng tòm caách gùåp. Öng àaä bõ tûâ chöëi, vaâ öng laâ ngûúâi tûå troång. Caái tûå troång

THAÁI BAÁ TÊN 46


cuäng thuöåc loaåi ngúá ngêín maâ öng khöng vûúåt qua àûúåc. Nhûäng höm nhaâ cö coá khaách, tûâ dûúái nhòn lïn, öng laåi nhúá àïën Hainú, vaâ buöìn rêìu nghô:

Nhaâ em coá vuä höåi, Thùæp àeân xanh, àeân vaâng. Anh nhòn lïn cûãa söí Thêëy boáng em ài ngang. Em khöng nhòn, khöng biïët Anh àang àûáng trong àïm, Vaâ caâng khöng thïí biïët Anh àang buöìn vò em. Vò tònh yïu, lêìn nûäa Anh laåi buöìn àïm nay. Tim xöën xang... chó tiïëc Em khöng biïët àiïìu naây. Tiïëp àïën, moåi chuyïån diïîn ra àuáng nhû Hainú noái. Cö yïu

ngûúâi khaác. Möåt nhaâ thú coá taâi xûa nay cö rêët hêm möå. Nhûng nhaâ thú naây yïu cö cuäng nhû yïu bao cö sinh viïn treã khoa vùn laäng maån giöëng cö. Khaác chùng, coá yïu hún möåt tñ vò nhaâ cö giaâu vaâ coá öng böë laâ caán böå cao cêëp. Cuöëi cuâng, qua mai möëi cuãa baâ meå, cö àöìng yá laâm vúå möåt phoá tiïën sô vûâa úã nûúác ngoaâi vïì, möåt ngûúâi tûã tïë, cuäng con nhaâ caán böå cao cêëp nhû nhaâ cö. Tûâ buöíi àêìu gùåp nhau cho àïën ngaây cûúái chûa àêìy hai thaáng. Luác naây cö àaä laâ möåt phoáng viïn, thónh thoaãng coá baâi in úã caác baáo. Öng cuäng àûúåc múâi dûå cûúái. Öng ài, mang sùén trong ngûúâi möåt baâi thú khaác cuãa Hainú àïí tùång cö, nhûng vaâo phuát cuöëi, nghô thïë naâo laåi thöi. Baâi thú êëy öng coân giûä túái nay:

Em haäy noái cho anh nghe: vò sao



Giûäa muâa xuên maâ hoa höìng àaä heáo; Vaâ trûúác anh, do nguyïn cúá thïë naâo Böng hoa tñm cuái àêìu buöìn laånh leäo?

Em haäy noái: vò sao chim hoåa mi Hoát buöìn baä laâm tim anh nhûác nhöëi; Sao anh nghe nhû muåc naát caái gò Trong húi thúã cuãa rûâng xanh, àöìng nöåi? Em haäy noái: sao suöët ngaây mùåt trúâi Luön giêån dûä nhòn caánh àöìng nhùn nhoá? Sao boáng àen luön bao truâm khùæp núi, Caã traái àêët êm u nhû nêëm möå? Anh àau buöìn, anh thêët voång, uã ï - Haäy giaãi thñch cho anh nghe àiïìu êëy. Vaâ em yïu, em haäy noái anh nghe: Sao em núä boã anh ài nhû vêåy? Sau àoá, vúái öng, hêìu nhû chùèng coân gò nûäa. Röìi öng cuäng lêëy

vúå, coá con, viïåc cöng, viïåc nhaâ khöng coá gò àaáng phaân naân. Gia àònh öng söëng bònh thûúâng nhû caác gia àònh cöng chûác bònh thûúâng khaác. Coá phêìn coân khaá hún. Coá thïí noái haånh phuác. Bïì ngoaâi nhòn vaâo, chùæc khöng ñt ngûúâi ghen tõ. Baãn thên öng cuäng tûå thêëy haâi loâng. Vêåy öng coân àoâi gò hún nûäa? Baâ vúå dõu daâng, yïu, hiïíu chöìng. Àûáa con trai ngoan, hoåc gioãi.

Vêng, têët caã àuáng nhû vêåy. êëy thïë maâ sao öng vêîn thêëy coá caái gò thiïëu vùæng, möåt sûå luyïën tiïëc mú höì, möåt nöîi àau êm ó khöng noái nïn lúâi. Öng biïët têët caã coá thïí chó do öng àa caãm hay nghô vïì möëi tònh àêìu bêët thaânh. Nhûng coá phaãi löîi öng àêu? Ai daám chùæc nïëu hoå lêëy nhau, caái cö gaái hay tûå aái ngaây xûa êëy seä laâm öng haånh phuác hún ngûúâi vúå hiïån nay cuãa öng? Suy cho cuâng, àoá chó laâ möëi tònh böìng böåt vúái nhûäng kïët luêån cuäng vöåi vaâng vaâ böìng böåt khöng

THAÁI BAÁ TÊN 48


keám. Öng biïët thïë, vaâ àaä cöë nhiïìu lêìn xua àuöíi nhûäng yá nghô vêín vú êëy trong àêìu. Nhûng lyá trñ laâ lyá trñ, tònh yïu vêîn laâ tònh yïu. Vaâ söëng bïn baâ vúå lyá tûúãng cuãa mònh, öng vêîn khöng thïí khöng àöi khi nghô túái ngûúâi àaân baâ kia. Ngûúâi àaân baâ nhêîn têm, àöìng boáng àaä laâm öng àau khöí. Vò ngûúâi êëy maâ öng nhiïìu àïm phaãi maát nguã nhû àïm nay. Tònh yïu laâ thïë, biïët laâm thïë naâo àûúåc.

Coân "ngûúâi êëy" thò sao? Bïì ngoaâi coá veã cuäng bònh thûúâng. Tûâ ngaây chia tay, hoå chûa möåt lêìn tòm gùåp nhau. Caách àêy àaä lêu, khi cuâng àûa con àïën trûúâng Lï Ngoåc Hên, thónh thoaãng hoå coá nhòn thêëy nhau nhûng chó gêåt àêìu chaâo tûâ xa, hoåa hoùçn lùæm múái trao àöíi àöi thöng thûúâng. Duy nhêët möåt lêìn, khi caã hai ngûúâi cuâng àïën quaá súám vaâ biïët coân phaãi chúâ lêu, öng gúåi yá cö vaâo quaán caâ phï àöëi diïån ngöìi taåm. Cö chó im lùång nhòn öng. Vêîn àöi mùæt àeåp ngaây xûa êëy nhûng bêy giúâ àûúåm buöìn, rêët buöìn. Cuöëi cuâng, cö cuái àêìu kheä noái: "Em coá löîi vúái anh. Anh tha thûá cho em nheá". Röìi nhû súå khöng daám àûáng thïm vúái öng, cö vöåi vaä phoáng xe boã ài. Tûâ àoá hoå chùèng bao giúâ gùåp nhau nûäa. Vêåy laâ cö cuäng chùèng haånh phuác gò. Coá thïí nhû öng, cö cuäng bõ caái tònh yïu kyâ diïåu, laå luâng, àam mï vaâ bñ êín êëy laâm nhiïìu àïm mêët nguã. Biïët àêu luác naây cö cuäng àang àûáng trïn ban cöng nhaâ mònh, bêng khuêng nghô vïì noá nhû öng...

Con quaái vêåt thaânh phöë vêîn nùçm xoaäi dûúái chên öng. Nhiïìu con mùæt khaác maâu àaä nhùæm. Húi thúã vaâ tiïëng rïn rô cuãa noá hònh nhû phêìn naâo lùæng xuöëng. Öng kheä ruâng mònh vò luöìng khñ laånh bêët chúåt thöíi tûâ phña söng Höìng. Öng lùång leä ài vaâo, nùçm xuöëng caånh vúå. Bêy giúâ thò vúå öng chùæc chùæn àaä nguã, tiïëng thúã nheå vaâ àïìu. Nhúâ aánh trùng chiïëu qua cûãa söí, öng thêëy khuön mùåt baâ vûâa thanh thaãn, vûâa nhû lo lùæng àiïìu gò. Öng kheä cêìm tay baâ àùåt lïn ngûåc mònh. Tûå nhiïn öng thêëy thûúng baâ. Thûúng cho caã chñnh mònh. Möåt luác sau öng thiïëp ài, bïn tai vêîn vùng vùèng baâi thú cuãa Hainú, nhûng nghe nhû àêu àoá tûâ xa, rêët xa, vaâ möîi luác möåt nhoã dêìn...

Möåt chaâng trai àem loâng yïu cö gaái Nhûng cö kia yïu ngûúâi khaác; vaâ röìi Ngûúâi khaác êëy laåi yïu cö gaái khaác, Àïí naâng buöìn vaâ thêët vöång khön nguöi.



Vaâ sau àoá, vò thêët tònh, cö gaái Khöng maãy may keán choån, àaä lêëy chöìng Thaânh bêët haånh; vaâ chaâng trai cuäng vêåy, Phaãi suöët àúâi àau khöí, phaãi chúâ mong... Cêu chuyïån trïn khöng coá gò múái laå. Bao àúâi nay thûúâng vêîn thïë - Coá àiïìu Nïëu xêíy ra vúái chñnh ta,ta seä Biïët thïë naâo laâ caái giaá tònh yïu... Haâ Nöåi, 9.4.2002 (1). Thú Henric Hainú (Henric Heine, Àûác, 1797 - 1856). (2). Thú Vichto Huygö (Victor Hugo, Phaáp, 1802 - 1885). Têët

caã caác baâi thú trong truyïån naây àïìu do taác giaã dõch. Xem "Thaái Baá Tên. Thú dõch", NXB Lao Àöång, 2001.

THAÁI BAÁ TÊN 50


Caác cö gaái laâng töi Viïët truyïån naây, tûác laâ vö tònh töi àaä chaåm àïën möåt nöîi àau

khaác cuãa chiïën tranh. Möåt nöîi àau êm thêìm, àùåc biïåt vaâ khoá noái. Cuäng vò thïë maâ xûa nay duâ biïët, ngûúâi ta cûá ngaâi ngaåi khöng muöën nhùæc túái. Vò tïë nhõ, vaâ caã vò thûúng maâ àaânh bêët lûåc. Àoá laâ viïåc tûâ chiïën tranh trúã vïì, haâng vaån, coá thïí haâng triïåu caác cö gaái nhúä thò khöng lêëy àûúåc chöìng. Àöëi vúái phuå nûä, thûã hoãi coân nöîi àau naâo lúán vaâ "khoá noái" hún?

Töi àûúåc nghe kïí vaâ biïët khaá nhiïìu chuyïån nhû thïë. Trong möåt truyïån ngùæn gêìn àêy töi coá sûã duång ñt chi tiïët tûâ cêu chuyïån cuãa möåt baâ baån. Baâ kïí vúái töi maâ cûá nhû xûng töåi vúái cha àaåo. Theo baâ thò chñnh baâ àaä giïët chïët möåt cö thanh niïn xung phong töåi nghiïåp.

Söë laâ vaâo cuöëi nùm 1971, caái cö gaái thanh niïn xung phong trong möåt àún võ toaân nûä suöët nhiïìu nùm liïìn úã rûâng Trûúâng Sún heo huát êëy àaä bõ phaát hiïån "laâm chuyïån bêåy baå" bïn búâ suöëi khi leán ài tùæm möåt mònh. Vaâ baâ baån töi, luác àoá laâ ngûúâi phuå traách àún võ, chùèng nhiïìu tuöíi hún bao nhiïu, àaä àem cö ra kiïím kiïím trûúác moåi ngûúâi. "Chuáng töi "quêìn" cö êëy ghï lùæm. Àùåc biïåt laâ töi. Chó huy maâ. Tuy nhiïn, miïång noái vêåy thöi, chûá trong loâng thò thûúng. Töi chuã trò buöíi hoåp êëy. Bêy giúâ nghô laåi thêëy thêåt chua xoát vaâ cuäng buöìn cûúâi. Nghô möåt àûúâng, noái möåt neão. Khöng ñt ngûúâi cuäng lúán tiïëng phï bònh cö gaái àoá nhû töi. Àem caã àaåo àûác caách maång vaâ lyá tûúãng ra maâ phï bònh. Caái thúâi êëy laâ thïë. Noá phaãi thïë" Röìi baâ buöìn baä noái thïm: "Saáng höm sau chuáng töi thêëy cö êëy treo cöí chïët trïn caânh cêy sau laán. Têët caã do töi, do töi hïët!" Baâ coân cho biïët cuäng vò lyá do têm, sinh lyá êëy maâ úã àún võ baâ ngaây caâng coá nhiïìu chuyïån kyâ cuåc, thñ duå böîng dûng vö cúá mêëy àûáa cûúâi sùçng sùåc nhû möåt luä



àiïn, röìi sau laåi öm nhau khoác. "Coá àûáa àiïn thêåt. Cûá trêìn truöìng chaåy töìng ngöìng giûäa rûâng."

úã chiïën trûúâng àaä thïë, vïì nhaâ caác cö caâng khöí hún, vò phêìn lúán àaä ngoaâi ba mûúi, laåi úã nöng thön. Maâ nöng thön thò ai lêëy gaái giaâ, nïëu coân ngûúâi àïí lêëy?

Khoaãng mûúi nùm àêìu sau chiïën tranh, möåt söë túâ baáo maånh daån àïì cêåp vêën àïì naây. Cuäng chó noái chung chung, thûúng chung chung, chûá chùèng gúåi ra àûúåc giaãi phaáp cuå thïí naâo. Caã xaä höåi biïët. Caã xaä höåi muöën laâm caái gò àoá giuáp hoå, nhûng cuöëi cuâng vêîn bêët lûåc. Khöng leä cho quay laåi chïë àöå àa thï? Thïë laâ haâng vaån, haâng chuåc vaån caác cûåu thanh niïn xung xong cûá lêìm luäi söëng möåt mònh vaâ chuêín bõ tinh thêìn àïí keáo daâi nhû thïë suöët àúâi. May cöng àoaân vaâ caác cêëp chñnh quyïìn khöng coân khùæt khe nhû trûúác vïì töåi chûãa hoang. Con ngoaâi giaá thuá cuöëi cuâng àûúåc chñnh thûác thûâa nhêån.

Töi nhúá möåt lêìn, vaâo nùm 1983, trïn àûúâng ài Baão Löåc, Cao Bùçng, thò xe chïët maáy, chuáng töi phaãi nguã laåi qua àïm úã möåt àún võ sûãa chûäa àûúâng böå, àuáng vaâo ngaây àún võ naây àûúåc tuyïn dûúng thaânh tñch gò àêëy. Liïn hoan, ùn uöëng vui veã lùæm. Nhûng chó toaân àaân baâ, vaâ àïìu àaä ba böën chuåc tuöíi. Thò ra hoå cuäng laâ thanh niïn xung phong chuyïín ngaânh. Cuå thïí laâ sau chiïën tranh, caã möåt àún võ àûúåc bï hêìu nhû nguyïn xi tûâ Trûúâng Sún ra àêy.

Àïm höm êëy, sau bûäa liïn hoan maâ chuáng töi cuäng àûúåc múâi dûå, töi nghe coá tiïëng khoác, khöng phaãi möåt maâ hònh nhû nhiïìu ngûúâi. Thuã trûúãng àún võ, möåt öng giaâ hom hem àang chúâ vïì hûu, baão töi:

- Caác baâ êëy vêîn thïë àêëy. Cûá coá dõp vui laåi àïm nùçm öm nhau khoác. Chuyïån chöìng con êëy maâ. Töåi nghiïåp.

- Thïë quanh àêy khöng coá àaân öng aâ? - töi hoãi. - Caác cú quan, xñ nghiïåp hay àún võ böå àöåi naâo àoá chùèng haån?

- Trong voâng baán kñnh hai mûúi cêy söë thò khöng. Xa hún möåt chuát coá möåt cöng trûúâng khai thaác àaá vaâ möåt àöåi biïn phoâng. Cuäng kïët nghôa, giao lûu, thùm hoãi nhau àuã chuyïån, nhûng chùèng ñch gò. Chó thïm nhiïìu vuå chûãa hoang. - Röìi öng thuã trûúãng cuãa hún hai mûúi baâ cöng nhên êëy thúã daâi, noái möåt cêu lêëp lûãng: - Töi àïën khöí vúái caác baâ êëy!

Töi chùèng biïët öng noái khöí laâ khöí theo nghôa naâo.

THAÁI BAÁ TÊN 52


* Nïëu laâng laâ hònh aãnh cuãa xaä höåi thu heåp, thò laâng töi cuäng

phaãn aánh àêìy àuã tònh traång naây cuãa toaân xaä höåi. Thúâi chöîng Myä, nhiïìu cö gaái laâng töi laâ thanh niïn xung phong, möåt söë hy sinh nhûng phêìn lúán söëng soát trúã vïì, (boã laåi àùçng sau gêìn mûúâi nùm tuöíi treã, caái tuöíi dïî lêëy chöìng nhêët) vaâ röìi... ïë chöìng. úã quï töi, con gaái ngoaâi hai mûúi lùm chûa lêëy àûúåc chöìng thò bõ chñnh thûác coi laâ ïë, bõ gaåt khoãi danh saách nhûäng àöëi tûúång coá thïí àùåt vêën àïì.

Nhû nhûäng ngûúâi cuâng tuöíi thúâi êëy, tûâ nhûäng cö beá toác vaâng hoe vò chang nùæng suöët ngaây ngoaâi àöìng àïí chùn trêu, bùæt cua, laâm ruöång, têët caã caác cö gaái laâng töi hoåc xong phöí thöng àïìu àua nhau viïët àún xung phong, röìi ra ài, miïång haát vang baâi ca "àûúâng ra trêån ngaây naây àeåp lùæm". Moåi ngûúâi, moåi chuyïån thêåt höìn nhiïn, vö tû. Thêåt vui. Thêåt àeåp. Vaâ caái cuöåc söëng dêîu gian nguy nhûng höìn nhiïn vaâ vui veã êëy chó bõ hêîng huåt khi chiïën tranh kïët thuác, hoå bêët chúåt thêëy mònh àaä khöng coân treã, vaâ lúâ múâ caãm thêëy nhûäng möëi lo àang àúåi. Töi coá möåt baâi thú thïë naây, coá leä noái àûúåc phêìn naâo caái têm traång êëy cuãa hoå:

Caác cö gaái laâng töi Lïn àûúâng ài diïåt Myä, Khoaác ba-lö, vaâ röìi Tûâ cö, thaânh àöìng chñ. Hoå ài vaâo chiïën tranh Maâ nhû ài vaâo höåi, Nhûäng cö gaái hiïìn laânh, Vui, höìn nhiïn quaá àöîi. Nhiïìu, nhiïìu nùm chiïën trûúâng Hoå cuäng vui nhû vêåy, Duâ àoái, duâ bõ thûúng,



Bom rúi vaâ lûãa chaáy. Vaâ chó ngaây hoâa bònh Hoå buöìn khi trúã laåi Böîng sûäng súâ thêëy mònh Khöng coân laâ con gaái. Buöìn caâng buöìn gêëp àöi, Vò hònh nhû luác êëy Khöng ngûúâi naâo laâng töi Biïët hoå buöìn nhû vêåy. Noái trong laâng khöng ai biïët hoå buöìn laâ caách noái cuãa thú, àïí

nhêën maånh nöîi buöìn vaâ sûå mùåc caãm cuãa hoå. Trïn thûåc tïë ai cuäng dïî daâng nhêån thêëy àiïìu àoá. Gò thò gò, vúái phuå nûä, nhêët laâ phuå nûä nöng thön, chuyïån chöìng con vêîn laâ àiïìu quan troång nhêët. Noá khöng àún thuêìn laâ haånh phuác riïng tû, maâ coân uy tñn cuãa caã gia àònh. Dên laâng thöng caãm vaâ thûúng hoå lùæm. Tuy vêåy khi, keán vúå cho con trai thò laåi choån nhûäng cö múái lúán.

úã quï töi ngûúâi ta lêëy vúå gaã chöìng cho con rêët súám. Àaân öng úã tuöíi caác cö maâ chûa vúå thò chó coá thïí laâ múái ài böå àöåi vïì - söë naây khöng nhiïìu do àaä hy sinh hay àûúåc böë meå lo cûúái xin trûúác khi lïn àûúâng - hoùåc nhûäng ngûúâi "nhúä nhaâng" do vúå chïët, li dõ, hoùåc nhûäng ngûúâi têåt nguyïìn vaâ caã nhûäng loaåi thuöåc "thaânh phêìn bêët haão". Khöng coân ai khaác, möåt söë cö thaânh vúå nhûäng ngûúâi êëy. Söë khaác xin ài laâm cöng nhên úã moã àaá Hoaâng Mai àïí caånh tranh vúái nhûäng cö khaác cuäng àang ïë chöìng úã àêëy. Coân phêìn àöng úã laåi laâng laâm ruöång, söëng cuâng nhaâ vúái böë meå giaâ, hoùåc nïëu böë meå chïët thò thui thuãi möåt mònh. Àún giaãn laâ sûå cên bùçng cuãa caái quy luêåt cung cêìu tûå nhiïn vïì nam nûä trong hön nhên àaä bõ phaá vúä.

Thûúâng vêîn thïë, trong muön vaân caái thiïëu thöën sau chiïën tranh, coá möåt caái thiïëu maâ phuå nûä thêëm thña hún ai hïët. Àoá laâ thiïëu àaân öng àïí lêëy chöìng. Thúâi naâo cuäng vêåy, úã àêu cuäng vêåy. Viïët àïën àêy, töi chúåt nhúá àïën baâi thú cuãa Iulia Àrunhina vïì àïì taâi naây. Baâ tûâng laâ nûä sinh trung hoåc xung phong ra mùåt trêån trong

THAÁI BAÁ TÊN 54


cuöåc chiïën tranh vïå quöëc vô àaåi cuãa nhên dên Liïn Xö. Àúâi tû baâ cuäng khöng mêëy xuön xeã. Baâ múái tûå tûã chïët caách àêy mêëy nùm, nghe noái coá liïn quan àïën sûå suåp àöí cuãa nhaâ nûúác Xö-viïët maâ baâ àaä hy sinh tuöíi treã cuãa mònh àïí baão vïå.

Thùæng trêån, trúã vïì nhaâ, Caác nûä sinh - chiïën sô Mang hai mûúi tuöíi àúâi Nhû hai mûúi thïë kyã. Caác huên chûúng, duâ sao, Vêîn ñt hún vïët seåo. Hònh nhû àúâi coân daâi Maâ àaä thaânh caác "cûåu". Caác cö gaái vïì nhaâ. Nhaâ khöng coân, giùåc àöët. Khöng cha meå, anh em, Khöng chiïëc dao, caái cöåt... Nghôa laâ laåi tûâ àêìu Bùæt àêìu vaâo cuöåc söëng. Bùæt àêìu diïån àöi giaây Kiïíu nhaâ binh thö röång. Vêng, nhûng diïån vúái ai Khi khùæp laâng khöng thêëy Boáng möåt chaâng trai naâo? Sau chiïën tranh laâ vêåy.



Thiïëu àaân öng àïí yïu Àaä trúã thaânh nöîi khöí. Caác thïë hïå sau naây Chùæc khoá tin àiïìu àoá. Ba mûúi nùm sau, úã Viïåt Nam, caác cö gaái laâng töi cuäng rúi

vaâo hoaân caãnh tûúng tûå. Coân bêy giúâ, tûác laâ thïm ba mûúi nùm nûäa, chuáng ta vêîn caãm thêëy khoá tin vaâo caái sûå thêåt êëy, duâ noá àaä thûåc sûå töìn taåi. Ngay trong laâng ta, quanh ta, hay thêåm chñ vúái ngûúâi thên cuãa ta. Möåt nöîi àau nhûác nhöëi maâ xûa nay chùèng ai coá thïí laâm gò àûúåc àïí giuáp àúä. Khöng caã möåt lúâi an uãi hay möåt cûã chó nhoã àïí baây toã sûå thöng caãm êu yïëm.

* Cuöëi nùm 1978, trïn àûúâng cöng taác tûâ Haâ Nöåi vaâo Saâi Goân,

töi gheá thùm nhaâ vaâ àûúåc biïët cö Duyïn ài tu. Cö cuäng laâ möåt trong nhûäng cûåu thanh niïn xung phong úã laâng töi vaâ cuâng caãnh ngöå.

Cö Duyïn laâ con gaái nhaâ haâng xoám, hún töi hai tuöíi, nhêåp nguä tûâ nùm 1965. Khöng hiïíu sao phaãi hún möåt nùm sau khi chiïën tranh kïët thuác múái thêëy cö trúã vïì. Cö laâ ngûúâi nöíi tiïëng xinh àeåp trong laâng. Nghe noái àaä coá heån ûúác gò àoá vúái öng anh con baác töi. Sau naây, khi anh töi hy sinh úã Quaãng Trõ nùm 1968, khöng thêëy ai nhùæc àïën chuyïån êëy nûäa. Coá thïí ngûúâi ta yá tûá traánh cho cö nhûäng phiïìn toaái trong viïåc chöìng con sau naây.

Àuáng nhû trong baâi thú cuãa Àrunhina, khi cö trúã vïì thò chùèng coân gò nûäa. Nhaâ cö truáng bom, caã böë meå vaâ cêåu em trai àïìu chïët. Cö cuäng phaãi tûå mònh laâm laåi têët caã, bùæt àêìu tûâ viïåc dûång möåt ngöi nhaâ laá, sùæm sûãa àöì àaåc, röìi hoâa dêìn vaâo nïëp söëng chung cuãa laâng vaâ... àïí yá tòm chöìng. Chñnh xaác hún laâ chúâ ngûúâi ta àïën hoãi mònh laâm vúå. Nghe kïí laåi thò cuäng coá khaá nhiïìu ngûúâi tòm àïën vúái cö, nhûng vêîn chó laâ nhûäng ngûúâi "coá vêën àïì", chùæc vò thïë nïn cö tûâ chöëi. Coá veã nhû cö sùén saâng söëng àöåc thên suöët àúâi chûá khöng chõu lêëy nhûäng ngûúâi cö thêëy khöng xûáng àaáng.

Trûúác àêy, tuy thuöåc haång em uát, nhûng nhúâ öng anh, töi thûúâng àûúåc cö cho ài chúi cuâng, kïí caã nhûäng àïm hai ngûúâi vaâ

THAÁI BAÁ TÊN 56


àaám thanh niïn lúán hún ra búâ Kïnh Nhaâ Lï haát àöëi cuâng con trai, con gaái laâng Phuác Nhaån bïn kia kïnh. Cö haát hay, àöëi àaáp nhanh vaâ sùæc saão. Chùæc thúâi êëy nhiïìu ngûúâi mï cö chûá khöng riïng gò anh töi. Hún thïë, cö laåi chñn chùæn, coá baãn lônh vaâ luön àûúåc bêìu laâm bñ thû chi àoaân. Sau chiïën tranh, duâ khöng tñch cûåc nhû trûúác nhûng cö vêîn tham gia àêìy àuã caác hoaåt àöång xaä höåi trong laâng xaä. Cö cuäng laâ ngûúâi lao àöång gioãi, biïët lo toan, söëng hoâa thuêån vúái xoám giïìng vaâ àûúåc moåi ngûúâi yïu mïën. Toám laåi, trûâ chuyïån chöìng con, moåi viïåc vúái cö àïìu öín thoãa. Vêåy taåi sao böîng nhiïn cö boã ài tu?

Theo ngûúâi ta kïí laåi thò caách àêëy àöå nûãa nùm coá anh caán böå tónh vïì laâm viïåc úã xaä. Chùæng hiïíu quan hïå hai ngûúâi thïë naâo maâ sau àoá cö Duyïn boã laâng vaâo Vinh, noái àaä xin àûúåc viïåc laâm nhaâ nûúác úã àêëy. Thïë maâ chûa àêìy hai thaáng sau thò thêëy cö quay vïì, röìi xin vaâo nhaâ chuâa, cuäng cùæt toác, mùåc aáo nêu vaâ söëng hùèn úã chuâa.

Àoá laâ chuâa Yïn Quang, nùçm caånh quöëc löå, phña bïn kia söng Buâng, chuâa lúán nhêët trong caã huyïån Diïîn Chêu, caách laâng chuáng töi khoaãng mûúâi lùm cêy söë. Cö chùèng giaãi thñch vò sao. Ngûúâi ta chó coá thïí àoaán giaâ àoaán non, rùçng chùæc phaãi coá chuyïån gò àêëy nghiïm troång xêíy ra giûäa cö vaâ anh caán böå noå, nïn möåt ngûúâi baãn lônh vaâ yïu àúâi nhû cö múái coá caái quyïët àõnh cûåc àoan nhû vêåy. Coá ngûúâi baão cö bõ lûâa, rùçng anh kia àaä coá vúå vaâ chó muöën quan hïå vúái cö nhû böì bõch hay möåt daång vúå leä. Cuäng coá ngûúâi noái chuyïån phûác taåp hún nhiïìu.

Dêìn dêìn caái sûå kiïån giêåt gên naây cuäng lùæng xuöëng. Ngûúâi ta àaä ñt baân taán vïì cö, vaâ cuöëi cuâng chêëp nhêån moåi viïåc nhû noá hiïån coá. Thay cho hai tiïëng "cö Duyïn" giaãn dõ trûúác àêy, bêy giúâ moåi ngûúâi, caã giaâ lêîn treã, àïìu goåi cö laâ "sû cö Àaâm Duyïn". Khöng biïët nhaâ chuâa coá chûác danh "sû cö" khöng, hay chó sû öng, sû baâ vaâ chuá tiïíu thöi. Cuäng khöng biïët vò àêu coá chûä "Àaâm" êëy. Nhûng töi thêëy dên laâng vêîn goåi thïë: Sû cö Àaâm Duyïn.

Lêìn êëy vò vöåi, töi khöng coá thúâi gian túái chuâa Yïn Quang xem cuå thïí thïë naâo, nhên tiïån noái chuyïån àöi cêu vúái cö Duyïn, nïëu cö chõu noái. Duâ sao cö cuäng suyát laâ chõ dêu töi, vaâ ngaây trûúác chuáng töi cuäng tûâng chúi thên vúái nhau.

Maäi ba nùm sau töi múái gùåp cö, lêìn gùåp thûá hai kïí tûâ ngaây cö ài thanh niïn xung phong. Höm êëy trúâi khöng mûa nhûng u aám, laåi khöng àuáng ngaây lïî nïn caãnh chuâa caâng coá veã buöìn vaâ cö tõch.



Töi dûång xe vaâo göëc cêy bïn àûúâng, àõnh khöng vaâo chuâa vöåi maâ àûáng bïn ngoaâi quan saát möåt chöëc àaä. Hònh nhû chuâa chó coá böën hoùåc nùm ngûúâi. Möåt võ sû giaâ truå trò, möåt baâ sû nûäa cuäng giaâ, vaâ hai ngûúâi khaác treã hún. Möåt trong hai ngûúâi êëy laâ cö Duyïn, bêy giúâ laâ "sû cö Àaâm Duyïn".

Khi töi àïën, cö àang queát sên chuâa. Mùåt cö buöìn buöìn nhûng thanh thaãn, hêìu nhû vö caãm. Möåt khuön mùåt coân giûä àûúåc nhiïìu neát àeåp, khiïën töi khöng thïí khöng nhúá túái möåt cö Duyïn linh hoaåt, yïu àúâi ngaây naâo, khi cö cho töi ài theo trong nhûäng àïm haát gheåo bïn kïnh Nhaâ Lï. Töi cuäng hònh dung khuön mùåt êëy thïë naâo suöët mûúâi nùm chiïën trûúâng khoái lûãa. Möîi ngûúâi möåt söë phêån, möåt hoaân caãnh, têët nhiïn. Möåt khi cö choån caách söëng thoaát tuåc naây thò hùèn phaãi coá lyá do cuãa noá. Töi khöng coá quyïìn vaâ khöng muöën can thiïåp. Tuy nhiïn, àûáng nhòn cö tûâ tûâ àûa nhûäng nhaát chöíi trïn sên chuâa vöën àaä saåch boáng, töi cböîng caãm thêëy buöìn, vaâ thêìm nghô:

Àûúâng àúâi lúä bûúác nhên duyïn, Cö bûúác chên vaâo cûãa thiïìn, Queát nhùåt tûâng böng hoa àaåi, Àïí qua caái thúâi con gaái. Nay giaâ... Nïëu khöng troåc àêìu, Chùèng biïët toác baåc àïën àêu. Töi àûáng thïm chöëc nûäa röìi lùång leä àaåp xe vïì laâng, khöng

muöën khuêëy àöng sûå yïn tônh trong loâng cö sau bao soáng gioá cuãa cuöåc àúâi. Nhûng cö coá thûåc sûå caãm thêëy thanh thaãn trong loâng khöng? Cö coá hoaân toaân dûãng dûng vúái nhûäng gò söi àöång àang diïîn ra xung quanh khöng?

Tûâ àêëy, nhûäng lêìn hiïëm hoi vïì thùm quï (caã nhaâ töi tûâ lêu àaä doån lïn thaânh phöë), töi àïìu tranh thuã túái chuâa Yïn Quang. Lêìn naâo cuäng chó àûáng ngoaâi nhòn vaâo. Sau lêìn gêìn àêy nhêët, tûác laâ vaâo nùm 1995, trúã laåi Haâ Nöåi, töi coá viïët baâi thú vïì cö Duyïn, möåt trong nhûäng cö gaái laâng töi maâ cuäng laâ cuãa nhiïìu laâng khaác khùæp

THAÁI BAÁ TÊN 58


caã nûúác. Baâi thú àaä àùng baáo. Töi nghô noá noái àuã nhûäng gò töi muöën noái vïì nöîi àau chiïën tranh naây. Möåt nöîi àau khöng cuãa riïng ai.

Sû cö Àaâm Duyïn Laåi vaän chuâa Yïn Quang - Vêîn àïìu àïìu tiïëng moä, Hoa àaåi vêîn rúi vaâng Trïn sên nïìn gaåch àoã. Ngoaâi àûúâng tiïëng ö tö Xen lêîn lúâi niïåm Phêåt. Chó sau chuâa, ven höì Khöng coân ba chêåu quêët.

Vaâ sû cö Àaâm Duyïn Tay vêîn lêìn traâng haåt Nhû ngaây múái nhêåp thiïìn Coân ngúä ngaâng, duát daát. Laâ thanh niïn xung phong Nhûäng nùm gian khöí nhêët, Vïì, nhúä thò, muöån chöìng, Cö nûúng nhúâ cûãa Phêåt Àïí tòm sûå thaãnh thúi Trong lúâi kinh, hûúng khoái, Mong ruä saåch buåi àúâi



Àaä laâm cö mïåt moãi.

Kia, sû cö àang ngöìi Quay lûng ra mùåt phöë, Quay lûng caã vúái àúâi, Lùång yïn nhû tûúång göî. Sû cö àang nghô gò? Phaãi chùng coân vûúng vêën Chuát buåi àúâi, nhiïìu khi Nhúá nhûäng ngaây mùåt trêån? Phaãi chùng núi cûãa thiïìn Sû tônh têm, haånh phuác, Hay sû cö Àaâm Duyïn Vêîn cö Duyïn trêìn tuåc? Vêîn thïë chuâa Yïn Quang, Vêîn àïìu àïìu tiïëng moä, Hoa àaåi vêîn rúi vaâng Trïn sên nïìn gaåch àoã. Vaâ tiïëng coâi ö tö Vêîn bay vaâo inh oãi... Töi àûáng nhòn sû cö Thêëy mònh nhû coá löîi Trong viïåc àïí sû ngöìi Quay lûng ra mùåt phöë,

THAÁI BAÁ TÊN 60


Quay lûng caã vúái àúâi, Lùång yïn nhû tûúång göî... Haâ Nöåi, 21.4.2001



Naâng tiïn aáo trùæng Trong têåp thú "Baân tay hònh chiïëc laá" cuãa töi xuêët baãn nùm

1997 coá möåt baâi thú thïë naây: Naâng tiïn aáo trùæng Nhû cuöën phim quay chêåm, Em thûúâng àïën trong mú.

Baân tay em rêët êëm, Àöi möi em àúåi chúâ. Ngaây nhoã nhaâ hai àûáa Caách nhau möåt caánh àöìng. Anh tùång em hoa sûäa, Em quùèng ài, nhúá khöng ? Vaâ lúán lïn, coá leä Ta àaä thêìm yïu nhau. Maâ hònh nhû khöng thïë - Caái thuúã êëy ban àêìu. Möåt lêìn, sau buöíi hoåc

THAÁI BAÁ TÊN 62


Ta dûâng laåi àêìu thön, Em nhòn anh traách moác, Hònh nhû chúâ àûúåc hön.

Hònh nhû anh nhêån thêëy, Cuäng coá thïí laâ khöng, Nhûng caã hai luác êëy Àûáng lùång im giûäa àöìng. Röìi anh ài, ài xa. Coân treã con, e theån, Hònh nhû hai chuáng ta Khöng noái lúâi hoâ heån. Vaâ bêët ngúâ, möåt höm, Biïët khöng, anh àaä khoác Nghe tin em truáng bom úã ngaä ba Àöìng Löåc. Cuäng tûâ àêëy, trong mú, Nhû trong phim quay chêåm, Vúái àöi möi àúåi chúâ, Vúái baân tay rêët êëm Em thûúâng àïën cuâng anh, Buöìn buöìn nhòn, im lùång. Em - nöîi àau cuãa anh. Em - naâng tiïn aáo trùæng.



Nïëu coá thïí goåi laâ tònh yïu, thò àoá laâ möëi tònh àêìu cuãa töi. Thú möång vaâ buöìn nhû hêìu hïët nhûäng möëi tònh àêìu khaác. Vaâ nïëu chó àïí noái vïì noá, coá leä vúái chûâng êëy doâng, baâi thú àaä noái àuã.

Trong kyá ûác moåi ngûúâi, àùåc biïåt khi vïì giaâ, nhûäng möëi tònh nhû thïë luön laâ möåt kyã niïåm laäng maån, khöng roä neát vaâ àeåp. Ngûúâi ta thûúâng chó muöën giûä laåi vaâ nêng niu nhûäng kyã niïåm àeåp. Tuy nhiïn, àêëy khöng phaãi laâ àiïìu töi muöën noái úã àêy. Cêu chuyïån naây cuãa töi coá yá nghôa khaác hùèn. Suöët nhiïìu nùm qua töi thûúâng nghô, hay coá thïí noái, bõ aám aãnh búãi hònh aãnh "naâng tiïn aáo trùæng" vêîn àïm àïm àïën cuâng töi trong giêëc nguã, vúái "baân tay rêët êëm vaâ àöi möi àúåi chúâ" nhû àaä viïët.

Trong thú, ñt hoùåc nhiïìu nhûäng sûå viïåc coá thêåt àaä àûúåc thi võ hoáa. "Naâng tiïn aáo trùæng" laâ Liïn, cö baån gaái tuöíi hoåc troâ cuãa töi. Nhaâ hai àûáa khöng caách nhau möåt caánh àöìng, maâ úã ngay cuâng thön, chó khaác ngoä. Vêng, chuáng töi chúi thên vúái nhau, rêët thên. Coá thïí goåi yïu nhau cuäng àûúåc, mùåc duâ úã lûáa tuöíi êëy vaâo thúâi êëy, chuáng töi chûa hiïíu thïë naâo laâ tònh yïu nïn khoá coá thïí laâm caái viïåc goåi laâ toã tònh, laåi caâng khöng thïí noái àïën chuyïån "thïì ûúác". Àún giaãn thñch nhau, "yïu nhau", nhûng chùèng ai noái gò. Coá thïí löîi taåi töi vò dêîu sao töi cuäng laâ con trai, àaáng leä phaãi chuã àöång. Nhûng luác êëy töi múái chó bûúác sang tuöíi mûúâi baãy. Thúâi êëy con trai mûúâi baãy tuöíi, laåi úã nöng thön, ngúâ nghïåch lùæm. Noái chung, hùéng coân laâ nhûäng àûáa treã.

Liïn keám töi möåt tuöíi, hoåc lúáp dûúái, nhûng laâ con gaái, chùæc cö nhaåy caãm vaâ phaát triïín hún töi vïì chuyïån naây. Àuáng laâ quaã coá möåt lêìn töi tùång cö mêëy böng dêm buåt (chûá khöng phaãi hoa sûäa) haái tröåm trong vûúân baâ Chùæt Hoeát, nhûng khöng hiïíu sao cö giêån dûä vûát ài. Sau àoá vò tûå aái, töi chùèng bao giúâ tùång hoa cho Liïn nûäa. Cuäng coá caã viïåc möåt lêìn cö nhòn töi vúái veã traách moác, coá thïí laâ caái nhòn "àùæm àuöëi" nhû ngûúâi ta vêîn noái, vaâ cuäng coá thïí "chúâ àûúåc hön" nhû trong thú töi viïët. Nhûng töi chùèng biïët coá àuáng thêåt thïë khöng, cuäng chùèng nhúá töi coá nhêån thêëy àiïìu êëy khöng. Töi chó nhúá luác êëy töi àaä khöng hön Liïn. Chûa möåt lêìn chuáng töi hön nhau. Khöng phaãi khöng thñch, maâ vò ngûúång, vò khöng biïët hön. Thïë thöi. Chuyïån naây xêíy ra khöng phaãi "möåt lêìn sau buöíi hoåc, ta dûâng laåi àêìu thön", maâ úã trong hêìm truá êín.

Höm êëy ài hoåc vïì, gêìn túái nhaâ thò böîng maáy bay Myä keáo àïën neám bom Bïën Kiïìng. Chuáng töi vöåi chui xuöëng möåt trong nhûäng chiïëc hêìm àûúåc àaâo sùén caånh àêëy. Nhaâ chuáng töi caách Bïën Kiïìng

THAÁI BAÁ TÊN 64


khöng xa. Bom nöí to lùæm, vaâ vò súå, Liïn cûá öm chùåt lêëy töi. Töi cuäng súå, nhûng cöë toã ra bònh tônh àïí thïí hiïån sûå duäng caãm cuãa mònh. Töi khöng chuã àöång öm Liïn, nhûng têët nhiïn cuäng khöng àêíy cö ra. Khi hïët maáy bay, Liïn vêîn öm chùåt töi. Coá thïí vò vêîn coân súå, cuäng coá thïí vò nhûäng lyá do khaác. Töi khöng biïët. Cö ngûúác lïn nhòn töi höìi lêu. Àïën nay töi coân nhúá rêët roä khuön mùåt cö luác êëy. Möåt khuön mùåt thêåt xinh, thêåt trong trùæng, àöi mùæt troân, ûún ûúát vaâ xa vúâi. Àöi möi moång heá múã. Cùåp vuá nhoã cuãa cö aáp chùåt ngûåc töi noáng ran. Thïë maâ khöng hiïíu sao töi laåi ngoaãnh ài núi khaác. Chùæc luác êëy töi tröng àêìn àöån vaâ buöìn cûúâi lùæm.

Mêëy thaáng sau, chuáng töi xa nhau, khöng ngúâ chùèng coân bao giúâ gùåp laåi. Ngaây 10 thaáng Taám nùm 1967 töi lïn àûúâng ài hoåc xa (töi nhúá chñnh xaác ngaây êëy vò àaä khùæc noá lïn xaâ nhaâ, bêy giúâ vêîn coân). Liïn thò möåt nùm sau tònh nguyïån ài thanh niïn xung phong vaâ àaä hy sinh cuöëi nùm 1971. Coá àiïìu khöng phaãi úã ngaä ba Àöìng Löåc, maâ úã möåt bïën phaâ söng Gianh, Quaãng Bònh.

Luác êëy töi àang hoåc úã Maátxcúva, khi nghe tin naây, quaã thêåt töi àaä khoác. Hay thêìm khoác. Hònh nhû vêåy. Töi khöng laâ ngûúâi uãy mõ, nhûng dïî bõ xuác àöång. Hún nûäa, Liïn laåi laâ baån gaái duy nhêët cuãa töi thúâi hoåc sinh, duâ phaãi thuá nhêån rùçng trûúác àêëy töi khöng hay nghô àïën cö. Thêåm chñ caã thû cuäng khöng viïët. Noái bêån cuäng àûúåc, hoùåc vö têm cuäng àûúåc, nhûng quaã àuáng nhû thïë. Bêy giúâ, khi biïët Liïn hy sinh, töi khoác vò xuác àöång. Vò caã mùåc caãm vïì sûå thúâ ú, húâi húåt cuãa chñnh mònh. Sau àoá töi laåi bõ cuöën vaâo cuöåc söëng sinh viïn söi àöång, hêìu nhû chùèng coân luác naâo röîi àïí nghô vïì Liïn. Nïëu coá, cuäng chó thoaáng qua vúái nöîi thûúng tiïëc mú höì, chung chung nhû àöëi vúái nhiïìu ngûúâi baån cuâng tuöíi àaä hy sinh trong chiïën tranh. Suy cho cuâng, giûäa töi vaâ Liïn múái chó laâ tònh baån tuöíi hoåc troâ chûá chûa phaãi gò khaác. ñt ra luác êëy töi nghô nhû vêåy.

Thaáng baãy 1974 töi vïì nûúác, tònh cúâ àûúåc baâ meå Liïn cho xem cuöën nhêåt kyá cuãa cö ngûúâi ta gûãi vïì trong chiïëc ba lö cuâng möåt söë vêåt duång caá nhên khaác. Cuöën nhêåt kyá àaä laâm töi rêët xuác àöång. Nhúâ noá, töi múái biïët rùçng Liïn vêîn thêìm yïu töi vaâ àaä söëng cuâng tònh yïu êëy suöët nhûäng nùm thaáng ngoaâi mùåt trêån. Caãm giaác day dûát, höëi hêån ngaây caâng lúán dêìn. Töi àaä viïët möåt truyïån ngùæn coá tïn "Nhûäng cö gaái aáo trùæng" vïì Liïn vaâ böën cö baån thanh niïn xung phong cuâng nhoám. Cöng viïåc cuãa hoå laâ ban àïm mùåc aáo trùæng ài trûúác dêîn àûúâng cho ö tö böå àöåi vûúåt qua höë bom vaâ traánh nhûäng núi coá bom nöí chêåm. Cuöëi cuâng caã nhoám hy sinh, trong àoá coá Liïn.



Trong cuöën nhêåt kyá coá möåt söë chi tiïët rêët caãm àöång. Àoá laâ viïåc caác cö chó mú ûúác möåt àiïìu giaãn dõ vaâ rêët con gaái, laâ mong hïët chiïën tranh àïí àûúåc diïån nhûäng chiïëc aáo trùæng laâm duyïn vúái caác chaâng trai, chûá khöng phaãi vúái nhûäng chiïëc ö tö muâ. Caác cö, trong àoá coá caã Liïn, coân coá möåt nöîi súå nûäa, laâ súå phaãi chïët maâ chûa àûúåc chaâng trai naâo hön. Nghôa laâ Liïn cuäng àaä chïët vúái nöîi súå thú ngêy maâ nhûác nhöëi êëy.

Giaá nhûäng nùm úã nûúác ngoaâi töi viïët thû cho Liïn...Giaá caái lêìn cuâng úã trong hêìm truá êín noå töi hön cö... Nhûng töi àaä khöng laâm àiïìu coá leä Liïn rêët mong àúåi êëy. Bêy giúâ àiïìu naây àang day dûát töi. Töi bùæt àêìu nghô nhiïìu vïì Liïn vaâ caái chïët cuãa cö. Hònh aãnh Liïn nhû thiïn thêìn aáo trùæng cuäng bùæt àêìu àïën vúái töi ban àïm. Töi thûúng cö biïët nhûúâng naâo. Töi thêëy mònh gêìn nhû laâ ngûúâi coá töåi.

Sau khi caác cö chïët, àoåc nhêåt kyá cuãa Liïn vúái mong ûúác àûúåc mùåc aáo trùæng ài giûäa ban ngaây êëy, ngûúâi ta àaä cho xêy möå nùm cö thaânh hònh böng hoa nùm caánh luön queát vöi maâu trùæng trïn ngoån àöìi xanh bïn búâ söng Gianh, núi caác cö hy sinh. Nùm 1982 töi àaä túái thùm ngöi möå böng hoa trùæng êëy. Sau àoá töi lïn Traåi saáng taác Àaâ Laåt vaâ viïët truyïån "Nhûäng cö giaá aáo trùæng" àaä noái. Töi àõnh thïë naâo cuäng seä coân quay laåi núi êëy.

Nùm thaáng cûá lùång leä tröi qua. Tûâ luác naâo khöng biïët, töi àaä trúã thaânh möåt öng giaâ vúái nhûäng suy nghô vêín vú, nhiïìu khi lêím cêím, àùåc trûng cuãa ngûúâi giaâ. Àöi khi ài giûäa phöë, nhòn nhûäng cö gaái treã haånh phuác ùn diïån tuyïåt àeåp, töi nhûäng muöën noái to vúái hoå, rùçng möåt thúâi àaä coá nhûäng cö gaái cuäng treã trung nhû hoå tûâng khao khaát möåt àiïìu duy nhêët laâ àûúåc mùåc aáo trùæng ài laåi giûäa ban ngaây, nhûäng chiïëc aáo trùæng vaãi phin bònh dõ bêy giúâ chùèng ai theâm mùåc. Têët nhiïn töi àaä khöng noái, phêìn vò khöng thïí böîng dûng noái to nhû thïë vúái ngûúâi khöng quen, phêìn vò töi khöng muöën laâm hoå mêët ài duâ chuát ñt caái haånh phuác hoå àang àûúåc hûúãng. Chùèng phaãi Liïn vaâ nhûäng ngûúâi nhû cö àaä lùång leä chiïën àêëu vaâ lùång leä hy sinh àïí höm nay ngûúâi khaác àûúåc haånh phuác àêëy sao?

Nhûäng luác êëy, töi laåi buöìn buöìn nghô àïën Liïn, trong àêìu vö tònh laåi vang lïn baâi thú vïì naâng tiïn aáo trùæng cuãa töi:

Nhû cuöën phim quay chêåm

THAÁI BAÁ TÊN 66


Em thûúâng àïën trong mú. Baân tay em rêët êëm, Àöi möi em àúåi chúâ. Ngaây nhoã nhaâ hai àûáa Caách nhau möåt caánh àöìng. Anh tùång em hoa sûäa, Em quùèng ài, nhúá khöng? Vaâ lúán lïn, coá leä Ta àaä thêìm yïu nhau, Maâ hònh nhû khöng thïë - Caái thuúã êëy ban àêìu. Möåt lêìn sau buöíi hoåc Ta dûâng laåi àêìu thön, Em nhòn anh traách moác, Hònh nhû chúâ àûúåc hön. Hònh nhû anh nhêån thêëy, Cuäng coá thïí laâ khöng, Nhûng caã hai luác êëy Lùång im ài giûäa àöìng. Röìi anh ài, ài xa. Coân treã con, e theån, Hònh nhû hai chuáng ta Khöng noái lúâi hoâ heån.



Vaâ bêët ngúâ möåt höm, Biïët khöng, anh àaä khoác Nghe tin em truáng bom úã ngaä ba Àöìng Löåc. Cuäng tûâ àêëy, trong mú, Nhû trong phim quay chêåm, Àöi möi em àúåi chúâ, Vúái baân tay rêët êëm Em thûúâng àïën vúái anh, Buöìn buöìn nhòn, im lùång. Em - nöîi àau cuãa anh. Em - naâng tiïn aáo trùæng...

* Cêu chuyïån naây coá thïí kïët thuác úã àêy. Tuy nhiïn, nhên tiïån

töi muöën noái thïm àöi àiïìu. Ngûúâi giaâ hay noái dai, ai cuäng biïët vêåy. Maâ töi àaä laâ ngûúâi giaâ nïn khöng laâ ngoaåi lïå. Vaã laåi, chuyïån naây cuäng ñt nhiïìu liïn quan àïën Liïn, naâng tiïn aáo trùæng cuãa töi.

Trong nhaâ, töi àûúåc vúå con àùåt cho caái tïn "öng ngaây xûa", vò töi thûúâng àem chuyïån "ngaây xûa" àïí giaáo duåc con. Möåt lêìn, khi töi àang lùåp laåi àiïåp khuác "ngaây xûa" êëy, con gaái töi böîng cùæt ngang vaâ hoãi:

- Vò sao böë khöng phaãi ài böå àöåi maâ àûúåc ài hoåc nûúác ngoaâi? - Trûúác hïët thúâi êëy khöng coá tûâ "phaãi" vaâ "àûúåc" nhû con noái.

- Töi àaáp. - Àêët nûúác cêìn gò, ngûúâi êëy laâm viïåc àoá. Chùèng ai tranh caäi hay tröën traánh. Böë ài hoåc nûúác ngoaâi laâ vò sau chiïën tranh àêët nûúác cêìn ngûúâi coá kiïën thûác àïí xêy dûång laåi.

- Thïë böë coá viïët àún xung phong ra trêån khöng?

THAÁI BAÁ TÊN 68


- Coá. Têët caã hoåc sinh àïën tuöíi úã trûúâng böë àïìu viïët àún xung phong ra trêån. Àún cuãa caã têåp thïí vaâ tûâng caá nhên.

- Con àoåc saách thêëy noái nhiïìu ngûúâi àûúåc ài nûúác ngoaâi nhûng cûá nùçng nùåc viïët àún xin úã laåi chiïën àêëu. Sao böë khöng laâm thïë?

Vúå töi lûúâm con, ra hiïåu im àïí traánh cho töi khoãi luáng tuáng, nhûng töi baão khöng cêìn, cûá àïí noá noái.

- Luác êëy böë khöng nghô túái viïåc naây. Theo con, böë coá nïn laâm thïë khöng?

Con beá khöng traã lúâi maâ hoãi thïm: - Böë noái thêåt ài: Coá phaãi luác êëy böë àaä mûâng vò khöng phaãi ra

trêån, maâ àûúåc cûã ài hoåc úã Liïn Xö khöng? - Àuáng thïë, - töi àaáp sau mêëy giêy suy nghô. Töi àaä noái àuáng

sûå thêåt vò vöën khöng quen noái döëi. Sau àoá khöng ai noái gò thïm. Baân ùn àûúåc doån saåch, vaâ möîi

ngûúâi bùæt àêìu laâm viïåc cuãa mònh nhû thûúâng ngaây. Con beá lïn hoåc baâi. Hònh nhû meå noá àang traách mùæng àiïìu gò. Coân töi thò laåi ngöìi trûúác chiïëc maáy vi tñnh quen thuöåc. Nhûng höìi lêu töi chùèng goä àûúåc chûä naâo caã. Töi cûá vêín vú suy nghô maäi vïì cêu chuyïån vûâa röìi vúái con gaái.

Àuáng, töi àaä kõp ra ài trûúác khi cuöåc chiïën tranh aác liïåt thûåc sûå bùæt àêìu, vaâ luác trúã vïì, noá àaä kïët thuác, hay chñnh xaác hún, gêìn nhû kïët thuác. Cuöåc àúâi töi diïîn ra suön seã, ñt ra töi coân àûúåc söëng laânh lùån chûá khöng bõ thûúng hoùåc phaãi chïët nhû Liïn. Àaânh rùçng töi chùèng coá löîi gò trong viïåc naây. Nhûng dêîu sao... Chñnh caái "dêîu sao" êëy luön laâm töi mùåc caãm, àùåc biïåt tûâ sau caái chïët cuãa Liïn, nhû thïí töi cöë tònh tröën traánh cuöåc chiïën tranh êëy. Quaã àuáng töi àaä khöng viïët àún xin àûúåc úã laåi chiïën àêëu. Töi àaä thêìm mûâng thoaát khoãi caãnh chiïën tranh, laåi àûúåc hoåc haânh tûã tïë úã möåt nûúác chêu Êu. Töi biïët möîi ngûúâi möåt viïåc, khöng viïåc naâo cao sang hay thêëp heân hún viïåc naâo, miïîn laâ möîi ngûúâi laâm töët viïåc cuãa mònh.

Töi nghô töi àaä khöng boã phñ nhûäng thaáng nùm lûu hoåc cuâng kiïën thûác tñch luäy àûúåc. Nïëu àûúåc phên cöng úã laåi àïí ra tiïìn tuyïën, nhû bao ngûúâi khaác thúâi êëy, töi seä chêëp nhêån viïåc naây möåt caách tûå nhiïn, vaâ coá leä seä chùèng laâ ngûúâi lñnh heân nhaát. Töi cuäng seä sùén saâng chêëp nhêån àiïìu töìi tïå nhêët. Töi biïët thïë. Töi biïët töi chùèng coá



gò phaãi bùn khuùn, vaâ moåi lêåp luêån cuãa töi àïìu coá lyá.Vêng, quaã àuáng thïë, nhûng dêîu sao, dêîu sao...

Sau möîi àïm gùåp laåi naâng tiïn cuãa töi vúái àöi möi àúåi chúâ vaâ ûúác mú aáo trùæng êëy, töi laåi cûá quêín quanh suy nghô rêët lêu. Ai àoá coá thïí cho töi noái thïë àïí toã ra naây noå. Khöng. Töi chó noái thêåt loâng mònh. Tiïån àêy thò noái thïë thöi, chûá khöng hïì coá yá àõnh böåc löå vúái ai. Coá chùng, chó trong thú. Thú giuáp ta noái nhûäng àiïìu sêu kñn nhêët maâ khöng súå bõ ngûúâi àúâi hiïíu lêìm.

Vaâ trong möåt àïm mêët nguã nhû thïë, töi àaä viïët möåt baâi thú thïë naây. Tiïëc bêy giúâ ñt ai àoåc thú nïn khöng biïët:

Tûâ cuöåc chiïën tranh kia Khöng hiïíu sao gêìn àêy Àïm naâo nùçm cuäng vêåy, Töi mú toaân maáy bay, Bom rúi vaâ lûãa chaáy. Tûâ cuöåc chiïën tranh kia Maâ töi khöng tham dûå, Maáy bay myä hiïån vïì, Hoaân toaân khöng hung dûä. Chuáng lùång leä tòm töi, Chó tòm töi, thêåt laå, Röìi tûâ tûâ bom rúi, Nheå nhaâng nhû chiïëc laá. Bom nöí cuäng rêët ïm. Khöng bõ thûúng, maáu chaãy, Töi nùçm chïët, traái tim,

THAÁI BAÁ TÊN 70


Chó traái tim böëc chaáy. Töi kïu, töi van naâi Haäy cûáu töi, vaâ àúåi. Nhûng hònh nhû khöng ai Muöën nghe vaâ muöën túái. Tûâ cuöåc chiïën tranh kia Maâ töi nhû lêín traánh, Nay chiïën tranh laåi vïì Àïí laâm töi bêët haånh. Vaâ cûá thïë, àïm àïm, Sau möåt ngaây moãi mïåt, Duâ khöng àau, duâ ïm, Töi laåi nùçm - àïí chïët... Haâ Nöåi, 17.4.2001



Tiïíu aái Antön Sïkhöëp, nhaâ vùn Nga thïë kyã mûúâi chñn nöíi tiïëng vïì súã

trûúâng truyïån ngùæn, coá lêìn noái vúái baån beâ möåt yá àaåi khaái thïë naây, rùçng nïëu nhaâ vùn thûåc sûå coá taâi thò tûâ bêët kò caái gò, thêåm chñ tûâ caái têìm thûúâng vaâ nhoã nhùåt nhêët, cuäng coá thïí viïët thaânh möåt truyïån ngùæn. Vaâ àïí chûáng minh cho quan àiïím naây cuãa mònh, öng àaä viïët truyïån ngùæn Caái àinh. Xuêët phaát àiïím àún giaãn chó laâ chiïëc àinh gó trïn tûúâng, ngêîu nhiïn caác baån nhòn thêëy khi àûáng dêåy chia tay sau bûäa ùn, vaâ nûãa àuâa nûãa thêåt yïu cêìu öng thûã viïët vïì noá. Thïë maâ thaânh truyïån hay, mang yá nghôa triïët lyá cao.

Höm noå, tònh cúâ töi àem chuyïån naây kïí vúái vúå. Baâ êëy luön laâ ngûúâi àêìu tiïn àoåc nhûäng gò töi viïët, àöi luác coá vaâi nhêån xeát xaác àaáng maâ dêîu baão thuã, töi vêîn phaãi thûâa nhêån, lùång leä laâm theo.

“Sao öng khöng thûã laâm nhû Sïkhöëp?” - baâ êëy thaãn nhiïn noái.

“Töi khöng phaãi Sïkhöëp. Öng êëy laâ thiïn taâi. Vaã laåi, nghïì cuãa töi, nhû baâ biïët, khöng phaãi viïët maâ dõch”, - töi noái vúái sûå khiïm töën chên thaânh. Mêëy chuåc nùm nay töi chó dõch, dõch thú, möåt nghïì töi cho khöng keám vinh quang so vúái saáng taác. Thónh thoaãng luác chaán töi múái viïët truyïån, röîi thò viïët chûá chùèng tham voång gò nhiïìu.

“Àaânh thïë, nhûng cûá thûã, xem öng coá laâ ngûúâi “thûåc sûå coá taâi” hay khöng”.

Maáu tûå aái töi nöíi lïn: “Thûã thò thûã! Thïë baâ muöën töi viïët vïì caái gò?”

THAÁI BAÁ TÊN 72


Vúå töi àûa mùæt nhòn quanh. Phoâng laâm viïåc cuãa töi luön ngöín ngang àuã loaåi saách baáo; chiïëc giûúâng möåt vûâa àïí nghó vaâ nguã; chiïëc ghïë xoay vùæt àêìy quêìn aáo mùåc dúã; trïn baân coá chiïëc vi tñnh cuâng chöìng àôa nhaåc; tûúâng treo mêëy bûác tranh sún dêìu loaåi reã tiïìn vaâ chiïëc àaân vi-ö-löng kyã niïåm möåt thúâi sinh viïn àam mï maâ bêy giúâ, dêîu àaä thuöåc ngûúâi giaâ, laåi to beáo, thónh thoaãng töi vêîn àem ra coâ cûã bêët chêëp sûå phaãn àöëi cuãa haâng xoám vaâ gia àònh. Töi thêìm mong vúå choån chiïëc àaân hoùåc chiïëc vi tñnh, biïíu tûúång cuãa tònh caãm vaâ cöng nghïå hiïån àaåi ñt nhiïìu coân coá thïí phõa ra caái àïí viïët. Nhûng khöng, cuöëi cuâng baâ êëy nhòn töi, noái nhû ra lïånh:

“Öng haäy viïët vïì caái gaäi lûng àang cêìm trïn tay êëy!” “Sao, viïët vïì caái naây?” - töi thöët lïn, ngûâng gaäi, chòa ra trûúác

mùåt chiïëc gaäi lûng bùçng nhûåa maâu höìng reã tiïìn mua úã Thûúång Haãi nùm ngoaái khi hai böë con töi túái àoá theo möåt tour du lõch caã goái. Möåt àêìu noá coá hònh baân tay nùm ngoán, ngoán uát bõ con cuán laáo lïëu gùåm gaäy, àêìu kia laâ quaã boáng cao su sún àoã àaä súân raách àöi chöî, coá loâ xo duâng àïí àêëm lûng. Möåt saãn phêím chùèng mêëy nghïå thuêåt nhûng rêët tiïån lúåi, vaâ töi vêîn thûúâng cêìn àïën.

“Àuáng, öng haäy thûã viïët vïì noá. Chiïëc àinh cuãa Sïkhöëp coân nhoã nhùåt vaâ têìm thûúâng hún nhiïìu. ñt ra noá cuäng cho biïët taâi nùng öng àïën mûác naâo”.

Töi laåi chaåm tûå aái. “Àûúåc. Ngaây mai vaâo giúâ naây múâi baâ xuöëng àoåc. Biïët àêu töi

chùèng thöng minh hún baâ tûúãng!” Coân laåi möåt mònh, töi thêîn thúâ höìi lêu ngöìi nhòn chiïëc gaäi

lûng khöën khöí maâ tûâ àoá töi phaãi tòm àuã caãm xuác vaâ trñ tûúãng tûúång àïí viïët thaânh möåt truyïån ngùæn vúái àuáng nghôa cuãa noá. Ún Chuáa, caái truyïån êëy cuöëi cuâng cuäng àûúåc viïët xong, chêåm nûãa ngaây. Töi khöng àùåt tïn Chiïëc gaäi lûng, maâ laâ Baân tay ngaâ ngoåc, vûâa húåp nöåi dung, vûâa nghe àúä thö vaâ dung tuåc.

* * *

Duâ coân treã, nhaâ ngoaåi giao M. tûâ lêu àaä say mï thuá chúi àöì cöí, àùåc biïåt nhûäng thûá liïn quan àïën Trung Quöëc. Chúi vúái àuáng nghôa cuãa noá, khöng bao giúâ ào giaá trõ bùçng tiïìn. Vaâ cuäng rêët saânh. Chuyïën cöng taác Bùæc Kinh lêìn naây laâ dõp hiïëm, vò anh phuå traách möåt Vuå chêu Êu úã Böå nïn ñt àiïìu kiïån sang àêy. Ngay ngaây nghó



àêìu tiïn anh nhúâ möåt àöìng nghiïåp lêu nùm úã sûá quaán dêîn ài luâng suåc caác cûãa haâng nhoã, phöë nhoã maâ thûúâng chó ngûúâi baãn àõa múái biïët, vaâ cuäng laâ núi coá nhiïìu cú may tòm àûúåc thûá gò àoá àöåc àaáo maâ khöng quaá àùæt. Nhûäng thûá êëy thêåt ra coá nhiïìu, rêët thñch, rêët àaáng mua, nhûng vò ñt tiïìn, cuöëi cuâng, àùæn ào maäi, anh quyïët àõnh mua möåt caái maâ chùæc ñt ngûúâi muöën mua. Chñnh öng chuã cûãa haâng (möåt ngûúâi Hoa beá loùæt choùæt, mùåt nhoån vaâ nhùn nhuám) cuäng khöng nghô anh seä mua noá, nhêët laâ vúái caái giaá rêët cao laäo àoâi vaâ khöng chõu búát möåt xu. Vêng, noá àùæt thêåt, nhûng àaáng giaá àöìng tiïìn, vaâ anh gêåt àêìu. Dên chúi àöì cöí thûúâng vêîn vêåy, àaä thñch caái gò thò khöng thïí naâo dûát ra àûúåc.

Àoá laâ möåt chiïëc gaäi lûng hònh baân tay möåt cö gaái, àûúåc laâm bùçng ngaâ hay thûá göî trùæng cûáng mõn naâo àoá, lêu ngaây àaä ngaã maâu, nhûng chûa sûát gaäy vaâ cuäng chûa coá vïët xûúác sêu naâo. Noá khaá to vaâ nùång so vúái nhûäng thûá cuâng loaåi ngaây nay, dïî phaãi bùçng caánh tay thêåt cuãa möåt àûáa beá. Anh hoãi thuöåc àúâi naâo, öng giaâ nhoã beá chó àaáp: “Lêu röìi. Lêu lùæm röìi. Chñnh xaác àúâi naâo laäo chùèng biïët, nhûng noá coá tûâ lêu, lêu lùæm röìi. Anh tinh lùæm, tinh lùæm!”

Quaá bêån vúái caác baãn baáo caáo vaâ hoåp haânh, vïì nûúác àïën möåt tuêìn M. múái coá dõp lêëy ra xem. Ngûúâi chúi àöì cöí àñch thûåc ngùæm nghña àöì chúi cuãa mònh khöng nhû ngûúâi bònh thûúâng. Hoå cêìn coá hûáng, coá thúâi gian thñch húåp. Luác êëy àaä gêìn mûúâi hai giúâ àïm. Anh tùæt vi tñnh, thêån troång múã va-li lêëy noá ra. Thoaåt àêìu anh coá húi thêët voång, chùæc möåt phêìn vò söë tiïìn lúán phaãi chi cho noá. Àeåp, coá thïí rêët quyá, nhûng cuäng chó laâ caái gaäi lûng hònh caánh tay phuå nûä, thûá àöì duâng khöng hiïíu sao ngûúâi phûúng Têy ñt ai sûã duång vò möåt mùåc caãm mú höì naâo àoá. Chùæc hoå thñch nhûäng baân tay bùçng xûúng bùçng thõt êëm aáp vaâ dõu daâng hún.

Anh cêìm noá trïn tay, ngùæm nghña tûâ moåi goác àöå, thêìm nghô àuáng noá laâ àöì cöí thêåt, chùæc thuöåc möåt gia àònh quyïìn quyá naâo àoá caách àêy möåt vaâi trùm nùm, khoá coá thïí lêu hún. Caác ngoán tay buáp mùng thon daâi, moáng àûúåc cùæt nhoån vaâ cuäng rêët daâi, sún maâu höìng nhaåt. Chöî khuyãu tay coá àûúâng chaåm thaânh nïëp ngêën söëng àöång. Cao hún möåt chuát laâ mùåt cùæt ngang rêët phùèng vaâ nhùén, cûá nhû bõ lûúäi kiïëm sùæc chùåt möåt nhaát àûát àöi. Phêìn trïn khuyãu tay húi gêåp, vûâa àuã daâi àïí laâm tay cêìm. Anh cho nhû thïë laâ taân nhêîn tûâ phña ngûúâi nghô ra kiïíu daáng naây cho noá.

M. ngöìi yïn, mên mï caánh tay ngaâ rêët lêu, möîi luác caâng thêëy thñch. Mêëy lêìn àõnh cêët laåi vaâo va-li maâ khöng hiïíu sao cûá chêìn

THAÁI BAÁ TÊN 74


chûâ maäi. Nhiïìu khi coá caãm giaác nhû àang nêng niu möåt baân tay thêåt, thêåm chñ thêëy mïìm, êm êëm. Cuöëi cuâng anh nùçm xuöëng giûúâng, chùån maân, àïí noá bïn caånh vaâ tùæt àeân. Nhaâ anh ñt ngûúâi. Caã hai cö con gaái àang hoåc phöí thöng bïn Myä, núi anh múái kïët thuác nhiïåm kò cöng taác nïn caác con úã laåi hoåc nöët chûúng trònh. Gia àònh anh xûa nay coá thoái quen möîi ngûúâi nguã möåt phoâng. Bêy giúâ thò möîi ngûúâi möåt têìng. Vúå anh úã têìng hai, anh nguã luön úã phoâng laâm viïåc têìng möåt, coân baâ giuáp viïåc thò trong phoâng bïëp röång gêìn ba chuåc meát.

Àang thiu thiu nguã, bêët chúåt ngûáa lûng, M. cêìm luön caánh tay ngaâ gaäi nheå. Thêåt dïî chõu. Gaäi àuáng chöî ngûáa, lêìn naâo cuäng àuáng, sùæc vaâ goån. Bêët chúåt anh böîng giêåt thoát khi coá caãm giaác baân tay ngaâ kia xoaäi ngoán xoa xoa vaâo chöî ngûáa. Xoa hai lêìn. Anh höët hoaãng duâng tay kia kiïím tra laåi. Vêîn laâ caánh tay ngaâ àöì cöí nhû trûúác, cûáng vaâ vö tri giaác. Thúã daâi nheå nhoäm, anh cho mònh vûâa nùçm mï, röìi quay ngûúâi nguã tiïëp, caánh tay ngaâ àïí caånh, gêìn nhû chaåm mùåt.

Möåt luác sau, coá thïí möåt giúâ hoùåc lêu hún, anh laåi lú mú caãm thêëy coá baân tay ai àang dõu daâng mún trúán maá mònh. Vò nghô laåi mú, anh nùçm yïn têån hûúãng caái caãm giaác dïî chõu êëy. Nhûng sûå mún trúán lêìn naây coá veã möîi luác möåt thêåt hún vaâ cuäng êu yïëm hún. Anh tónh nguã hùèn, nhûäng ngoán tay phuå nûä thon daâi kia coân dñnh trïn maá. Anh súâ tay, giêåt mònh vò thêëy coá ngûúâi nùçm caånh, êëm vaâ mïìm. Vúå aâ? Cö êëy coá bao giúâ tûå xuöëng thïë naây àêu? Anh kheáo leáo luöìn tay vïì phña chiïëc cöng tùæc àeân nguã.

“Öi, cö laâ ai thïë naây?” - anh ngöìi bêåt dêåy, kheä thöët lïn sau mêëy giêy lùång ài vò ngaåc nhiïn vaâ súå haäi. Àoá laâ möåt cö gaái xinh àeåp, rêët khaác thûúâng, caã vïì daáng ngûúâi, caách ùn mùåc, kiïíu àêìu toác vaâ caã caách son phêën. Phaãi cöë lùæm anh múái khöng kïu to, hai mùæt nhòn trên trên khöng chúáp. Anh luâi laåi cho àïën khi chaåm lûng vaâo tûúâng, tröëng ngûåc àêåp thònh thõch.

“Thiïëp laâ Tiïíu aái, nûä sô cuãa Thaái Tûã Àan nûúác Yïn”, cö gaái thoã theã àaáp, chó thoaáng chuát ngûúång nguâng kiïíu con gaái àaâi caác chûá khöng hïì böëi röëi.

“Tiïíu aái naâo? Thaái Tûã Àan nûúác Yïn naâo? Töi khöng hiïíu”. “Chaâng thñch àöì cöí Trung Hoa maâ dûúâng nhû khöng am

tûúâng lùæm vïì lõch sûã nûúác naây. Vêng, thiïëp laâ Tiïíu aái, nûä sô vaâ cuäng laâ tò thiïëp yïu cuãa Thaái Tûã Àan nûúác Yïn caách àêy hún hai



nghòn nùm. Vò muöën diïåt Doanh Chñnh, tûác Têìn Thuãy Hoaâng, àïí trûâ hêåu hoåa, Thaái Tûã phaãi nhúâ àïën Kinh Kha, möåt thñch khaách nöíi tiïëng nûúác Nguåy. Nhûäng ngaây trûúác luác lïn àûúâng, ngaâi tòm moåi caách chiïìu loâng Kinh Kha: naâo vaâng baåc chêu baáu, tiïåc tuâng, naâo àaân haát suöët ngaây vúái vö söë cung têìn mô nûä hêìu haå. êëy vêåy maâ Kinh Kha coá veã khöng mêëy mùån maâ lùæm vúái viïåc ngûúâi ta yïu cêìu laâm. Möåt töëi noå, khi xem thiïëp àaân, öng ta buöåt miïång khen àöi tay thiïëp àeåp. Thïë laâ saáng höm sau Thaái Tûã chùåt tay thiïëp, cho vaâo chiïëc höåp phuã luåa àoã àem àïën. Bêy giúâ chaâng nhúá röìi chûá?”

Tiïíu aái noái, kheä cuái àêìu e lïå àuáng cung caách phuå nûä caái thúâi xa xûa êëy. M. vêîn nhòn naâng khöng chúáp mùæt. Naâng thêåt xinh àeåp, dõu daâng. Tuy nhiïn, anh vêîn caãm thêëy coá caái gò àêëy àaáng ngúâ, húi ranh ma trong aánh mùæt cö gaái bñ êín naây.

“Vêng, - anh àaáp. - Töi coá biïët tñch êëy, duâ khöng daám tin laâ thêåt hay giaã. Coá phaãi sau àêëy Kinh Kha vò thûúng caãm àaä àem chön cêët tûã tïë àöi tay cuãa cö khöng?”

“Khöng. Nhiïìu ngûúâi nghô, vêåy nhûng thûåc ra khöng phaãi thïë. Öng êëy quaã rêët thñch àöi tay àeåp cuãa thiïëp, nïn cho múâi thêìy thuöëc àïën ûúáp khö, tûâ àoá luön giûä chuáng bïn mònh. Sau naây, Kinh Kha bõ Têìn Thuãy Hoaâng giïët haåi, àöi tay thiïëp thêët laåc, qua hïët ngûúâi naây àïën ngûúâi khaác. Möåt tay thiïëp bõ ngûúâi Anh thiïu chaáy cuâng Di Hoâa Viïn cuãa Tûâ Hy Thaái Hêåu caách àêy khöng lêu, coân tay nûäa thò hiïån àang úã àêy vúái chaâng. Cuäng vò thïë maâ thiïëp coá mùåt höm nay. Chaâng khöng thñch thiïëp chùng? - Noái àoaån, Tiïíu aái choaâng tay öm cöí M. Möåt ma lûåc naâo àoá khiïën ngûúâi anh mïìm loâng, ngoan ngoaän tuên theo yá naâng. - Tûâ nay thiïëp seä úã bïn chaâng, chiïìu chuöång chaâng nhû xûa àaä tûâng chiïìu chuöång Thaái Tûã Àan nûúác Yïn...”

Röìi tûå nhiïn àeân tùæt, khöng ai bêåt maâ tùæt. M. thêëy mònh tûâ tûâ rúi vaâo khoaái laåc àï mï, coá thêåt maâ khöng coá thêåt.

Tûâ àïm êëy, hoå söëng vúái nhau nhû vúå chöìng. Vêng, chó ban àïm, khi M. tùæt àeân lïn giûúâng, coân ban ngaây Tiïíu aái vêîn chó laâ caánh tay bùçng ngaâ vö tri giaác àûúåc anh àùåt bïn caånh àïí gaäi lûng khi ngûáa, vò anh thñch caãm giaác àûúåc baân tay ngaâ ngoåc cuãa naâng gaäi. Ngoaâi ra, moåi chuyïån vêîn bònh thûúâng. Àïm naâo cuäng mêët nguã vò hoan laåc nhûng anh chùèng vò thïë maâ xanh xao gêìy yïëu. Khöng hïì coá biïíu hiïån thay àöíi naâo duâ nhoã trong caách anh laâm viïåc úã cú quan hoùåc cû xûã vúái vúå úã nhaâ. Anh nhanh choáng thñch

THAÁI BAÁ TÊN 76


nghi vúái cuöåc söëng múái, hún thïë, coân lêëy laâm thñch. Tiïíu aái quaã laâ ngûúâi àaân baâ àam mï vaâ biïët chiïìu chuöång. Àöi luác anh cuäng thoaáng lo súå khi nghô mònh àang dan dñu vúái ma, möåt viïåc chùèng hay ho gò. Coân naâng, anh nhêån thêëy, dûúâng nhû khöng coá yá laâm gò haåi anh. Naâng vêîn yïu kiïìu, lïî pheáp vaâ caâng ngaây caâng toã ra gùæn boá, cûá nhû muöën thïë chöî vúå anh vêåy. Nhûng vò sao naâng phaãi laâm thïë? Naâng thûåc sûå cêìn gò úã anh? Maâ röìi laâm sao coá thïí xaãy ra àûúåc caái chuyïån kò quùåc naây giûäa möåt kô nûä thúâi Têìn Thuãy Hoaâng vaâ anh, möåt cöng chûác ngoaåi giao bònh thûúâng cuãa thïë kyã hai mûúi möët? Vaâ quan troång hún, têët caã nhûäng viïåc naây seä àûa anh àïën àêu? Haånh phuác gia àònh anh seä ra sao? Laâ ngûúâi duy lñ vaâ tónh taáo, M. tûå àùåt cho mònh nhûäng cêu hoãi khöng dïî traã lúâi êëy. Lúâ múâ caãm thêëy nguy hiïím àang àïën gêìn, anh thûåc sûå muöën chuã àöång laâm caái gò àoá, maâ phaãi laâm ngay khi chûa muöån. Tuy nhiïn, sûác quyïën ruä cuãa Tiïíu aái quaá lúán khiïën anh cûá khêët lêìn caái viïåc cêìn laâm êëy hïët ngaây naây sang ngaây khaác, cho àïën möåt höm...

Möåt höm vúå anh bûúác vaâo phoâng laâm viïåc cuãa chöìng, möåt àiïìu ñt khi xaãy ra. Chõ laâ giaám àöëc möåt doanh nghiïåp laâm ùn phaát àaåt, xa laå vúái vùn chûúng vaâ àöì cöí, nhûäng thûá chõ cho laâ vúá vêín, mùåc duâ chûa bao giúâ kïu ca hoùåc ngùn caãn chöìng. Chõ laâ ngûúâi vúå töët, quaán xuyïën, chung thuãy, thûúng yïu chöìng con. Sûå coá mùåt cuãa vúå laâm M. böëi röëi, nhû thïí bõ bùæt quaã tang ngoaåi tònh vaâ àang giêëu ngûúâi tònh ngay trong cùn phoâng naây. Röîi viïåc, vúå anh gheá vaâo hoãi vaâi cêu vu vú, chûá chùèng coá muåc àñch cuå thïí naâo.

“Caái gò thïë naây?” - chõ hoãi khi nhòn thêëy caánh tay ngaâ trïn àêìu giûúâng.

“Thò em thêëy àêëy, - anh àaáp, cûúâi gûúång gaåo. - Caái gaäi lûng êëy maâ. Anh mua úã Bùæc Kinh vûâa röìi. Ngûúâi Taâu nghô ra lùæm thûá àöåc àaáo thêåt. Noá cöí lùæm àêëy, coá tûâ thúâi...” - anh chúåt ngûâng vò biïët mònh àaä ài quaá xa.

Chõ vúå khöng noái gò, cêìm noá lïn tay, ngùæm nghña möåt luác röìi thûã àûa lïn maá gaäi gaäi. Bêët chúåt chõ kïu theát lïn:

“Trúâi úi, caái cuãa núå naây noá cêëu em! Anh xem naây!” Möåt vïët xûúác maâu àoã khoaãng vaâi phên bïn khoáe mùæt traái chõ. “Nhaãm nhñ! Noá bùçng göî chûá àêu phaãi ngûúâi maâ caâo cêëu

àûúåc!” - anh noái, cöë giêëu veã ngaåc nhiïn lo súå. “Nhûng moáng noá sùæc, àaáng leä em nïn cêín thêån”.



Vúå anh vûát caánh tay xuöëng giûúâng, öm mùåt bûúác ra khoãi phoâng.

M. nhòn, thêëy noá xêëu hún ngaây thûúâng, veã nhû àang cau coá möåt caách àöåc aác. Töëi höm êëy anh hoãi Tiïíu aái vò sao laâm vêåy, naâng im lùång maäi múái noái: “Thiïëp nhúä thöi chûá chùèng cöë yá”.

M. àïí yá sau möîi lêìn anh lïn nguã vúái vúå theo “nghôa vuå”, Tiïíu aái luön toã ra khoá chõu, mùåc duâ khöng noái gò. Anh biïët naâng ghen vúái vúå anh. Thêåt kò cuåc. Hún thïë, sau möîi lêìn M. àïí Tiïíu aái nùçm möåt mònh, khöng hiïíu sao vúå anh thûúâng kïu khoá chõu trong ngûúâi, ngaây möåt xanh xao, moãi mïåt. Caã àiïìu naây cuäng kò cuåc nöët, vò baãn thên anh thò chùèng sao, mùåc duâ kïí tûâ ngaây coá Tiïíu aái anh hêìu nhû khöng nguã. Anh thûåc sûå lo lùæng cho vúå.

“Em chúá coá laâm haåi vúå anh àêëy nheá!” - möåt höm anh baão naâng. Naâng lùång leä gêåt àêìu, nhûng anh vêîn nhêån thêëy nhûäng tia nhòn àaáng súå trong mùæt naâng. Dêîu thñch cuöåc söëng hai mùåt hiïån taåi, anh khöng thïí tiïëp tuåc thúâ ú vúái tñnh maång vúå vaâ haånh phuác gia àònh. “Caái viïåc gò àoá” cêìn laâm bêy giúâ trúã nïn roä neát vaâ thöi thuác hún. Toám laåi, anh àang lùång leä tòm caách thoaát khoãi Tiïíu aái thïë naâo cho ïm thêëm nhêët. Caác truyïån cuãa Nguyïîn Dûä vaâ Böì Tuâng Linh àaä daåy anh àiïìu naây. Àûâng daåi döåt maâ àuâa vúái ma!

Möåt töëi noå, vûâa ngöìi xuöëng trûúác maáy vi tñnh, M. thêëy H., möåt àöìng nghiïåp treã úã Böå xöìng xöåc bûúác vaâo, noái coá taâi liïåu nhúâ anh dõch gêëp kõp hoåp ngaây mai. H. laâ ngûúâi haänh tiïën, thñch bay böíng, laäng maån, coá khaã nùng nhûng cû xûã dúã nïn khöng àûúåc ngûúâi ta thñch, kïí caã anh. Cuäng vò tñnh laäng maån bay böíng êëy, coá ngûúâi goåi laâ hêm, maäi àïën bêy giúâ anh ta vêîn chûa vúå, duâ àaä ba mûúi lùm tuöíi. Àöëi tûúång naâo cuäng bõ anh ta chï khöng tinh tïë hoùåc quaá têìm thûúâng.

Xong viïåc, H. coân nêën naá úã laåi, àaão mùæt qua giaá saách, nhòn möåt lûúåt khùæp phoâng röìi cêìm chiïëc gaäi lûng àöì cöí lïn tay, khen lêëy khen àïí vaâ hoãi möåt thöi vïì noá. M. khoá chõu trûúác sûå suöìng saä cuãa con ngûúâi luön chï ngûúâi khaác thiïëu tinh tïë naây. Nhûng bêët ngúâ, möåt yá tûúãng vuåt loáe trong àêìu: “Hùæn thñch thò sao khöng cho luön ài! Hùæn àang söëng möåt mònh, coá thïí Tiïíu aái seä laâ ngûúâi húåp vúái hùæn”.

“Nïëu cêåu muöën, mònh tùång cêåu àêëy. Coi nhû quaâ ài Trung Quöëc vûâa röìi”, anh noái.

THAÁI BAÁ TÊN 78


“Anh giïîu em? Caái naây laâ àöì cöí, chùæc phaãi quyá vaâ àùæt lùæm?” “Khöng, bònh thûúâng thöi. Cêåu khöng thñch aâ?” H. nhòn anh ngúâ vûåc. Khi thêëy anh nghiïm tuác, liïìn gêåt àêìu,

caãm ún röëi rñt vaâ vöåi vïì ngay nhû súå bõ àoâi laåi. Coân laåi möåt mònh, M. thêîn thúâ höìi lêu. Vêåy laâ anh àaä thoaát

àûúåc Tiïíu aái, khöng phaãi khöng nhúá tiïëc nhûäng giêy phuát haånh phuác bïn naâng. Trong nhaâ bêy giúâ chó coân laåi möåt ngûúâi àaân baâ laâ vúå anh, chùæc tûâ nay seä laåi khoãe maånh bònh thûúâng nhû trûúác. Anh mûâng àaä truát àûúåc caãm giaác coá löîi vúái vúå, nhûng cuäng thêìm lo seä bõ Tiïíu aái laâm haåi vïì töåi chia tay naâng caách êëy. Ma laâ chuáa hay traã thuâ...

Tuy nhiïn, anh àaä lo möåt caách vö ñch. Möåt tuêìn, möåt thaáng röìi mêëy thaáng tröi qua, chùèng coá chuyïån gò khöng hay xaãy ra vúái anh. Coân H. thò beáo töët hùèn ra, yïu àúâi, yïu ngûúâi hún, veã haånh phuác ngúâi ngúâi trïn mùåt. Hún thïë, anh ta bêy giúâ khöng muöën nghe ai noái chuyïån manh möëi cho mònh nûäa, mêëy lêìn coân huâng höìn tuyïn böë seä söëng àöåc thên suöët àúâi. Hònh nhû anh ta cöë tònh traánh mùåt M.

“Khöng sao, - anh nghô. - Thïë laâ moåi viïåc àïìu öín. Möåt win-win deal”. Thuêåt ngûä ngoaåi giao chó möåt vuå daân xïëp hai bïn àïìu coá lúåi.

* * *

Töi höìi höåp theo doäi tûâng biïíu hiïån nhoã trïn mùåt vúå khi baâ êëy àoåc truyïån ngùæn naây. Chaã gò thò chó ñt phuát nûäa baâ êëy seä cho biïët töi laâ thiïn taâi hay bêët taâi. Àoåc xong, baâ êëy höìi lêu nhòn töi, nhêët laâ caái gaäi lûng haâng chúå ngêîu nhiïn töi àang cêìm trïn tay, veã nhû nghi kõ àiïìu gò. Cuöëi cuâng, mùåt vêîn thaãn nhiïn nhû luác chûa cêìm têåp giêëy baãn thaão, vúå töi chó noái möåt cêu ngùæn goån: “Baân tay ngaâ ngoåc khöng öín! Phaãi àöíi thaânh Tiïíu aái!”

Röìi thaãn nhiïn boã ra ngoaâi, àïí laåi mònh töi vúái caãm giaác muâ múâ khöng hiïíu mònh thuöåc loaåi nhaâ vùn naâo.

*

* *



Xin àûúåc thïm mêëy doâng: Mùåc duâ khöng thñch, töi vêîn àöíi tïn truyïån ngùæn naây thaânh Tiïíu aái theo yïu cêìu cuãa vúå. Suy cho cuâng viïåc naây khöng quan troång. Caái quan troång vaâ àang laâm töi bùn khoùn khöng ñt, laâ ngay höm sau, bêët ngúâ töi phaát hiïån thêëy chiïëc gaäi lûng bùçng nhûåa vö haåi cuãa töi böîng biïën àêu mêët. Nhaâ chó coá vúå chöìng töi vaâ baâ giaâ giuáp viïåc hay laâm vúä baát àôa nhûng chûa tùæt mùæt caái gò bao giúâ. Thïë maâ tûå nhiïn mêët. Laå thêåt!

Khöng leä vúå töi nghi coá Tiïíu aái trong nhaâ? Haâ Nöåi, 10.5.2002

THAÁI BAÁ TÊN 80


Mêët nguã Nhû nhiïìu ngûúâi giaâ khaác, öng Duång mùæc chûáng mêët nguã,

àùåc biïåt thúâi gian naây, khi öng múái vïì hûu. Suöët mêëy chuåc nùm öng laâm úã uãy ban chùm soác, baão vïå baâ meå, treã em cuãa thaânh phöë. Cöng viïåc nhaân, chùèng coá gò lyá thuá, thêåm chñ “vö böí” nhû nhiïìu khi öng nghô. êëy thïë maâ böîng nhiïn khöng coân àûúåc laâm caái cöng viïåc teã nhaåt vaâ vö böí êëy nûäa, öng caãm thêëy huåt hêîng, ngûúâi cûá thïë naâo, thûâa tay chên, thûâa thúâi gian, thûâa nhûäng suy nghô chùèng àêu vaâo àêu, àaáng leä cuäng thûâa caã nguã, vò öng nùçm rêët nhiïìu. Thïë maâ laåi mêët nguã.

Vaâo möåt àïm mêët nguã nhû thïë, luác êëy àaä khuya, chùæc phaãi àïën mûúâi hai giúâ, öng böîng nghe con Mûåc nhaâ öng suãa gùæt. Thûúâng noá vêîn suãa vu vú khi coá ai trong xoám ài vïì khuya. Nhûng lêìn naây thò tiïëng noá khaác. Tiïëng suãa baáo coá keã gian. Noá khön lùæm, vïì mùåt naây, coá thïí noái coân khön hún caã ngûúâi. Röìi im. Chûâng mûúâi lùm, hai mûúi phuát sau laåi suãa. Öng nghe noá nhaãy xöí lïn caánh cöíng, vaâ hònh dung thêëy noá baám hai chên trûúác lïn thanh sùæt, thoâ caái moäm àêìy rùng nhoån ra ngoaâi, nhòn “keã gian” vúái veã hùm doåa. Ngoä nhaâ öng töëi, chó àûúåc chiïëu saáng bùçng ngoån àeân troân tuâ muâ 60 watt treo trûúác cöíng nhaâ öng Hoaåch cuöëi ngoä theo yïu cêìu cuãa töí dên phoâng khu phöë, nhûng chùæc con Mûåc nhaâ öng nhòn rêët roä. Nghe noái khöng chó muäi, maâ mùæt loaâi choá cuäng tinh lùæm. Con beác-giï cuãa vúå chöìng öng Baân, chuã möåt quaán nhêåu lúán úã chên cêìu Long Biïn, nhaâ giaâu nhêët xoám naây, cuäng suãa gay gùæt khöng keám. úã àêy nhiïìu nhaâ nuöi choá, vêåy laâ chuáng àua nhau àaánh thûác caã xoám dêåy. Caã con choá Nhêåt beá bùçng nùæm tay nhaâ öng Hoaåch cuäng ti toe lïn tiïëng.

Öng Duång ài ra ban-cöng, nhòn xuöëng vaâ thêëy hai thùçng choai choai àang ài ngang, àeâo nhau bùçng xe àaåp, túái nhaâ öng



Hoaåch kõch àûúâng, chuáng quay ra röìi biïën mêët. Bêìy choá tiïëp tuåc suãa chöëc nûäa röìi cuäng im. Ngoä phöë laåi chòm trong im lùång. Àöi nhaâ coân àoã àeân. Moåi ngûúâi chùæc àaä nguã, hoùåc giaã vúâ nguã, coi nhû khöng coá gò xêíy ra. ñt nhêët àöëi vúái nhaâ mònh. Àêy laâ xoám múái, nùçm khuêët trong möåt ngoä cuåt saát phöë Nguyïîn Vùn Cûâ, göìm mûúâi taám cùn nhaâ riïng biïåt do thaânh phöë xêy àïí baán, ai coá tiïìn thò mua, do vêåy àûúåc coi laâ khu xõn, thêåm chñ trong giêëy túâ baán nhaâ ghi laâ Khu biïåt thûå, mùåc duâ nhaâ cûá caái noå dñnh vaâo caái kia. Ngûúâi mua laâ dên caác núi khaác àïën, chuã yïëu thuöåc loaåi khaá giaã. Nhaâ ai biïët nhaâ nêëy vaâ chó giao tiïëp úã mûác lõch sûå vûâa phaãi. Öng Duång àûa mùæt nhòn möåt voâng, chùèng thêëy àöång tônh gò, beân quay vaâo nùçm.

“Caái boån choai choai naây laâ ghï lùæm àêëy, - baâ vúå öng thûúâng noái. - Chuáng nghiïån ngêåp, cúâ baåc, giïët ngûúâi nhû ngoáe. Töët nhêët àûâng dêy, nhúä gùåp chuáng phaãi traánh thêåt xa!” Öng thêëy vúå noái àuáng. Hêìu nhû chuyïån gò baâ êëy noái cuäng àuáng. Caã xoám naây ai cuäng nghô giöëng baâ. Coá leä vò thïë maâ höm nay, nhû nhiïìu höm khaác, chùèng ai, kïí caã öng trûúãng xoám kiïm töí viïn töí tuêìn tra maâ öng khöng bao giúâ tham gia, chaåy ra àuöíi chuáng, hoùåc chñ ñt hoãi chuáng àïm höm vaâo àêy laâm gò. Nhiïìu lêìn chuáng ngang nhiïn tuåm ba tuåm baãy àaánh baåc hoùåc tiïm chñch caã ban ngaây maâ khöng ngûúâi naâo daám noái möåt cêu. Coi nhû khöng thêëy. Khöng biïët. Khöng dêy! Dêy vaâo ngöå nhúä chuáng àêm cho möåt nhaát maâ chïët aâ?

Laát sau, choá laåi suãa ran. Chùæc hai thùçng kia quay laåi. “Kïå. Nhaâ mònh khöng laâ àöëi tûúång cuãa chuáng. - Öng nghô. - Vaã laåi, con Mûåc seä chùèng chõu àïí yïn cho chuáng muöën laâm gò thò laâm!” “Tao thaách boån maây vaâo àêëy!” - Chùæc àêìu ngoä öng chuã quaán nhêåu coá con beác-giï hung dûä cuäng àang nghô nhû öng. Caác nhaâ khaác thò coá leä caãm thêëy yïn têm vò nhaâ mònh kñn cöíng cao tûúâng, cûãa àoáng chùåt caã trïn lêîn dûúái.

Choá vêîn tiïëp tuåc suãa, möîi luác möåt gay gùæt. Con Mûåc nhaãy chöìm chöìm lïn têëm cûãa sùæt. Chùæc coá chuyïån. Öng Duång àõnh dêåy ra xem, nhûng khöng hiïíu sao laåi thöi. Nhiïìu ngûúâi trong xoám luác êëy coá leä cuäng chung têm traång nhû öng, vaâ vêîn nùçm yïn trong nhaâ. Sau àêëy böîng coá tiïëng kïu thêët thanh. Tiïëng kïu cûáu cuãa möåt àûáa beá. Beá gaái. Hònh nhû tiïëng caái Höìng, con vúå chöìng cêåu Chêu, caách nhaâ öng möåt nhaâ vïì phña phaãi, saát nhaâ öng Hoaåch. Moåi ngûúâi, trong àoá coá öng Duång, chaåy böí ra ban cöng, vaâ tûâ võ trñ an toaân êëy, têët caã gêìn nhû àöìng thanh kïu to: “Tröåm! Coá tröåm!” Chuã yïëu àïí boån kia thêëy àöång boã ài. Röìi moåi ngûúâi xuöëng gaác, cöë noái

THAÁI BAÁ TÊN 82


thêåt to, cöë múã khoaá cöíng thêåt chêåm àïí biïët chùæc mònh khöng phaãi laâ ngûúâi àêìu tiïn bûúác ra núi nguy hiïím. Nhiïìu ngûúâi coân dùæt theo caã choá, nhûäng con choá trûúác àêëy bõ nhöët sau song sùæt.

Khi moåi ngûúâi àöí ra ngoä thò têët nhiïn boån bêët lûúng àaä biïën mêët, vò ñt nhêët àaä nùm phuát tröi qua kïí tûâ luác coá tiïëng kïu cûáu, coá thïí coân hún. Ngûúâi ta thêëy caánh cöíng nhaâ vúå chöìng anh Chêu múã toang, coân chaáu Höìng, mûúâi ba tuöíi, con gaái duy nhêët cuãa hoå thò nùçm chïët ngay úã bêåc tam cêëp, maáu me àêìm àòa. Noá nùçm ngûãa, bõ àêm möåt nhaát khaá lúán úã buång, loâi caã möåt àöëng ruöåt ra ngoaâi. Àïën bêy giúâ dên trong xoám múái biïët noá úã nhaâ möåt mònh àaä ba höm nay vò caã böë lêîn meå àang theo cú quan Böå ngoaåi giao nghó maát úã Cûãa Loâ, noá bêån thi hoåc sinh gioãi tin hoåc toaân thaânh phöë nïn khöng ài. Sau naây, khi cöng an bùæt àûúåc thuã phaåm - hai tïn lûu manh choai choai úã khu têåp thïí nhaâ maáy xe lûãa Gia Lêm - ngûúâi ta biïët thïm rùçng noá bõ àêm chïët khi vûâa kïu cûáu, vûâa cöë giûä chiïëc vi tñnh xaách tay böë meå múái tùång. Möåt trong hai thùçng kia giêåt maäi khöng àûúåc, caáu tiïët duâng con dao Thaái àêm möåt nhaát vaâo buång, noá ngaä guåc, laâm vïët àêm röång thïm nïn ruöåt múái traâo ra. Thùçng naây sau bõ kïët aán tûã hònh. Baån hùæn tuâ mûúâi nùm. Coân dên trong xoám thò bõ chñnh lûúng têm mònh kïët aán, möîi ngûúâi theo möåt caách, nùång nheå tuây sûå nhaåy caãm vaâ caách nhòn nhêån sûå viïåc cuãa tûâng ngûúâi...

* * *

Coá leä ngûúâi bõ ‘kïët aán” nùång hún caã laâ öng Duång, vò öng hay

mùåc caãm vaâ bõ caái goåi laâ lûúng têm dùçn vùåt nhiïìu hún. Nhû nhûäng ngûúâi khaác, khi cöng an àiïìu tra hoãi vò sao biïët coá thïí coá keã gian maâ khöng ra can thiïåp ngay, öng noái bònh thûúâng choá vêîn suãa nhû vêåy, vaâ rùçng öng giaâ, khi túái núi thò àaä muöån. Öng biïët öng noái döëi. Chûâng naây tuöíi maâ coân noái döëi möåt caách trú treän. Öng àaä coá thïí ra ban-cöng lêìn choá suãa röå thûá hai, thûá ba, vaâ nïëu vêîn thêëy hai thùçng êëy maâ öng biïët chùæc àïën àêy chó àïí ùn tröåm, àaáng leä öng phaãi ra hoãi chuáng, àuöíi chuáng ài, cuâng lùæm, coá thïí goåi to moåi ngûúâi dêåy. Chùæc chùæn luác êëy chuáng seä khöng daám ra tay, vaâ chaáu Höìng àaä khöng bõ giïët möåt caách thaãm thûúng nhû vêåy. Nhûng öng àaä heân



nhaát khöng daám laâm thïë. Öng súå bõ chuáng cheám hoùåc duâng kim chñch ma tuyá àêm vaâo ngûúâi. Sao öng khöng ài ra cuâng con Mûåc? Chùæc noá biïët caách baão vïå chuã. ûâ nhó, öng quïn khöng nghô túái àiïìu àoá. Quïn möåt phêìn vò “khöng muöën dêy vaâo chuáng”, vò àún giaãn nghô con choá giûä riïng nhaâ öng àaä àuã. Öng chuã cûãa haâng nhêåu coá lêìn tûâng chó vaâo con beác-giï cuãa mònh, noái: “Luác êëy maâ töi kõp thaã con naây ra thò hai thùçng kia chó coá chïët!” Nhûng öng ta àaä khöng thaã. Ngûúâi khaác cuäng khöng. Luä choá ngu ngöëc, khöng khön nhû ngûúâi, nhêët àõnh chuáng seä chõu chúi, chõu “dêy” vúái boån kia, vaâ do vêåy chùæc seä ngùn àûúåc vuå aán maång. Nïëu coá lûúng têm, lûúng têm luä choá bêy giúâ trong saåch.

Caâng nghô, öng Duång caâng buöìn vaâ thêëy mònh thêåt àaáng traách. Khöng nghi ngúâ gò nûäa, trong caái chïët cuãa chaáu Höìng, öng chõu möåt phêìn traách nhiïåm khöng nhoã. Öng àaä tñnh túái chuyïån thuá thêåt hïët vúái cöng an, rùçng chñnh öng vaâ nhûäng ngûúâi haâng xoám cuãa öng múái laâ thuã phaåm thûåc sûå. Nhûng liïåu toâa aán coá thïí vò thïë maâ kïët töåi öng àûúåc khöng? Khöng coá böå luêåt naâo kïët töåi nhûäng ngûúâi khöng kõp ra cûáu giuáp ngûúâi khaác khi gùåp naån. Khöng ai bùæt beã öng àûúåc. Vêng, khöng ai, trûâ lûúng têm. Maâ lûúng têm öng bêy giúâ àang cùæn rûát. Öng àaä coá thïí cûáu àûúåc àûáa beá, nhûng öng heân, öng súå chïët, öng quaá khön. Thïë maâ suöët haâng chuåc nùm trúâi öng àûúåc coi laâ caán böå baão vïå treã em cú àêëy! Suöët mêëy chuåc nùm êëy, vaâ coá leä caã àúâi mònh, öng chùèng baão vïå àûúåc ai. Viïåc öng laâm chung qui chó laâ noái nhûäng lúâi àaåo àûác giaã, tham dûå caác cuöåc hoåp triïìn miïn, vaâ möîi nùm vaâi lêìn trao nhûäng tuái quaâ ngûúâi ta àaä chuêín bõ sùén. Tïn öng laâ Àinh Hûäu Duång, maâ thûåc sûå öng laâ ngûúâi vö duång. Baån beâ, àöi khi caã chñnh öng, cuäng nhiïìu lêìn tûâng noái àuâa nhû thïë.

Choaáng vaáng vò caái chïët cuãa con gaái, vúå chöìng anh Chêu xin ài laâm taåi möåt Àaåi sûá quaán úã chêu Phi, àïí laåi ngöi nhaâ tröëng röîng vaâ khu xoám nhoã àang böëi röëi dùçn vùåt vúái nhûäng gò múái xêíy ra. Khöng ai baão ai, moåi ngûúâi cöë traánh khöng nhùæc àïën chuyïån naây. Cuäng chùèng ai lïn tiïëng tûå baâo chûä hay traách cûá mònh.

* * *

THAÁI BAÁ TÊN 84


Chûáng mêët nguã cuãa öng Duång ngaây möåt thïm trêìm troång. Nhiïìu àïm liïìn öng khöng hïì chúåp mùæt. Thêåm chñ öng àaä xem noá laâ bïånh, ài khaám baác sô vaâ uöëng àuã caác loaåi thuöëc vúå öng mua vïì bùæt uöëng. Daåo naây, bõ cöng an truy queát, boån nghiïån ngêåp vaâ töåi phaåm khöng daám àïën àêy nûäa, caã ban ngaây cuäng nhû ban àïm.

Choá cuäng ñt suãa hún. Tuy nhiïn, ba höm nay öng nhêån thêëy möåt àiïìu khaác thûúâng laâ luác gêìn saáng con Mûåc nhaâ öng cûá tru lïn khe kheä. Tiïëng tru nghe rêët laå, nhû thïí noá àang súå haäi àiïìu gò. Con choá Nhêåt öng Hoaåch cuäng suãa theo àöi tiïëng phuå hoåa. Caác con choá khaác, kïí caã con beác-giï hung dûä khöng thêëy lïn tiïëng. Caã ba höm öng àïìu ra xem nhûng khöng thêëy gò.

Àêëy, bêy giúâ con Mûåc laåi àang suãa àêëy. Hay àuáng hún, àang rïn û ûã. Öng nhòn àöìng höì. Ba giúâ saáng. Trúâi töëi, laåi coá gioá laånh. Xung quanh khöng tiïëng àöång, trûâ tiïëng con Mûåc. Öng roán reán nhoãm dêåy.

Khaác moåi lêìn, öng khöng ra hùèn ngoaâi ban-cöng, maâ chó àûáng bïn trong, veán reâm cûãa söí nhòn ra. Löëi ài phña dûúái vùæng tanh. Ngoån àeân saáu mûúi watt trûúác nhaâ öng Hoaåch chiïëu tuâ muâ, nhûng cuäng àuã saáng àïí nhòn thêëy bêët kyâ ngûúâi naâo, nïëu coá. Nhûng öng nhòn maäi maâ chùèng thêëy ai. Trong khi àoá con Mûåc vêîn tiïëp tuåc kheä suãa möåt caách lo lùæng vaâ súå haäi. Nghôa laâ coá chuyïån. Khöng ngêîu nhiïn noá suãa nhû thïë. Nuöi noá gêìn mûúâi nùm nay, öng biïët.

Öng khoaác thïm chiïëc aáo, lùång leä ài xuöëng, lùång leä múã cûãa röìi múã cöíng bûúác ra ngoaâi, khöng quïn mang theo chiïëc gêåy àïì phoâng bêët trùæc. Con Mûåc thêëy öng, vêîy àuöi röëi rñt. Noá roán reán ài trûúác, tai cuåp, àêìu cuái xuöëng saát àêët. Coá noá, öng thêëy yïn têm hún. Bïn ngoaâi trúâi vêîn töëi àen vaâ êím ûúát.

Xung quanh yïn ùæng laå thûúâng. Bêët chúåt, öng nhòn thêëy coá caái boáng múâ múâ trûúác mùåt. Öng àõnh kïu to àaánh thûác moåi ngûúâi, nhûng nghô coá thïí mònh nhòn nhêìm nïn laåi thöi. Caái boáng nhoã, maâu trùng trùæng, àûáng co ro bïn cûãa nhaâ anh Chêu, chó caách öng khoaãng mûúi meát. Tröåm chùng? Hònh nhû khöng, vò nïëu thïë, noá àaä boã chaåy khi nghe öng cöë tònh hùæng gioång. Vêåy thò laâ caái gò?

“Ai àêëy?” - öng hoãi to, röìi maånh daån bûúác laåi gêìn. Con Mûåc ài theo, suãa lïn möåt tiïëng àêìy hùm doåa. Caái boáng trùæng vêîn àûáng yïn. Noá khöng coá yá boã chaåy hoùåc súå haäi. Khi laåi gêìn, öng Duång thêëy hònh nhû àoá laâ möåt àûáa treã. Noá àûáng tûåa lûng vaâo tûúâng raâo, hai tay öm caái gò àêëy trûúác buång.



“Trúâi úi, Höìng àêëy aâ, chaáu?” öng kheä thöët lïn, quïn mêët rùçng con beá àaä chïët hai thaáng nay.

Caái boáng gêåt àêìu, khöng noái gò. Öng Duång cuái xuöëng nhòn kyä thò thêëy àuáng laâ noá. Noá àang àúä múá ruöåt bêìy nhêìy trïn tay. Dûúái aánh àiïån tuâ muâ, öng thêëy noá khoác, àöi mùæt múã to àau àúán nhòn öng.

“Trúâi úi!” - öng Duång laåi thöët lïn, nhòn múá ruöåt. “Caái gò thïë naây?” Con beá im lùång, nhòn xuöëng chiïëc buång bõ àêm thuãng röìi nhòn öng, veã van naâi. Con Mûåc khöng rïn nûäa. Noá cuöëng quyát chaåy quanh chuã vaâ caái boáng ma. Öng Duång chùèng hiïíu noá muöën gò.

Öng àûáng lùång luáng tuáng höìi lêu. Cuöëi cuâng, öng ngöìi xuöëng ngang têìm àûa beá, nheå nhaâng nêng tûâng àoaån ruöåt bêìy nhêìy dñnh àêìy maáu nheát laåi vaâo buång noá. Öng laâm viïåc naây thong thaã, thêån troång nhû möåt baác sô phêîu thuêåt, vúái sûå bònh tônh laå luâng. Thêåm chñ tay öng khöng run.

Con beá vêîn lùång leä àûáng yïn, chó thónh thoaãng kheä co giêåt nhû bõ àau. “Chaáu gùæng chõu chuát nûäa. Baác laâm xong ngay bêy giúâ. Chaáu ngoan lùæm. Gioãi lùæm!” - Öng döî noá nhû döî àûáa chaáu ngoaåi nùm tuöíi möîi lêìn bùæt uöëng thuöëc àùæng.

Con beá mêëp maáy möi khöng thaânh lúâi àiïìu gò àoá khi öng laâm xong, thêån troång àûa caã loâng baân tay vuöët laåi lêìn nûäa nhû vaá chöî raách úã buång noá. Öng keáo quêìn noá cao lïn, caâi cuác aáo thêåt chùåt cho noá röìi ngûúác mùæt, coá yá hoãi “Bêy giúâ chaáu àúä àau röìi chûá?”

Con beá gêåt àêìu, nhòn öng vaâ con Mûåc lêìn choát, röìi tûâ tûâ tan trong lúáp sûúng muâ êím ûúát.

Öng Duång úâ lïn möåt tiïëng vò ngaåc nhiïn. Öng thûåc sûå khöng hiïíu chuyïån vûâa röìi laâ coá thûåc hay chó möåt giêëc mú. Daåo naây öng hay coá nhûäng giêëc mú kyâ quaái nhû vêåy. Khi vaâo nhaâ bêåt àeân, öng thêëy hai tay dñnh àêìy maáu...

Tûâ höm êëy, àïm àïm, vaâo luác gêìn saáng, con Mûåc nhaâ öng

thöi khöng suãa nûäa. Höìn ma caái Höìng khöng quay laåi thïm lêìn naâo.

Tuy vêåy, chùèng vò thïë maâ öng Duång àúä mêët nguã hún. Bêy giúâ àïën lûúåt öng, bõ chûáng mêët nguã haânh haå, cûá gêìn saáng laåi ra khoãi nhaâ, vêåt vúâ ài ài laåi laåi trong ngoä. Luác àêìu luä choá suãa ghï lùæm,

THAÁI BAÁ TÊN 86


nhûng röìi dêìn dêìn quen, chuáng nhêån ra öng vaâ khöng theâm suãa nûäa.

Haâ Nöåi, 8.8.2002



Bûúám Trùæng “Con gaái tao xinh vaâ ngoan nhû thïë, maây khöng muöën lêëy.

Vêåy thò sau naây chó lêëy ma!” Laäo rñt qua haâm rùng vaâng kheâ, möåt chiïëc nhö hùèn ra ngoaâi

möi nhû rùng phuâ thuãy. Xuên Sinh luáng tuáng khöng biïët noái gò. Laäo laâ böë cö gaái haâng xoám, quaã ngoan vaâ xinh thêåt. Hai ngûúâi chúi thên tûâ nhoã vaâ thñch nhau. Khöng phaãi anh “khöng muöën lêëy” nhû laäo noái, maâ àún giaãn coân quaá treã chûa nghô àïën chuyïån êëy. Coân gia àònh anh thò vöën gia giaáo, chï nhaâ laäo dên tûá chiïëng vaâ àùåc biïåt aác caãm vúái caái veã ngoaâi àaáng súå cuãa laäo. Hún thïë laäo laåi coân chuã àöång àaánh tiïëng gaã con gaái cho anh. Dú! Vaâ bõ thùèng thûâng tûâ chöëi. Beä mùåt vúái xoám giïìng, laäo àem vúå con ài àêu mêët. Trûúác khi ài, coân cöë tònh tòm Xuên Sinh àïí neám vaâo mùåt anh caái cêu giêån dûä kia.

Coân Xuên Sinh thò luác êëy quaã thûåc khöng biïët nïn xûã sûå thïë naâo. Têët nhiïn anh buöìn vò àöåt nhiïn cö baån gaái ài mêët, nhûng röìi, nhû thûúâng vêîn thïë vúái tuöíi treã, chùèng bao lêu anh quïn hùèn chuyïån naây. Hïët phöí thöng, àang chuêín bõ lïn thuã àö hoåc khoa vùn Töíng húåp theo àuáng ûúác voång thò chiïën tranh nöí ra, vaâ nhû nhiïìu trai laâng khaác, anh lïn àûúâng ra trêån laâm lñnh laái xe sau möåt khoáa àaâo taåo gêëp úã Sún Têy. Nùm 68 anh àûúåc àiïìu vaâo Nam, chuêín bõ khñ taâi cho cuöåc töíng têën cöng Mêåu Thên sùæp túái. Àún võ anh laâm nhiïåm vuå trung chuyïín tûâ traåm N. àïën traåm X., phaãi qua möåt cung àûúâng cheo leo trïn nuái maâ caánh laái xe goåi laâ Cöíng Trúâi, chó cêìn chïåch laái möåt chuát laâ lùn xuöëng vûåc, vaâ àaä tûâng coá nhiïìu xe gùåp naån úã àêy.

úã Cöíng Trúâi coá traåm giao liïn, sau naây chiïën tranh aác liïåt coân thïm àöåi cöng binh, chuã yïëu laâ nûä. Mùåc duâ úã meáp vûåc coá chön haâng cöåt xi mùng queát vöi trùæng, ban àïm xe qua àêy phaãi coá ngûúâi

THAÁI BAÁ TÊN 88


khoaác duâ trùæng ài trûúác laâm xi-nhan. Do qua laåi nhiïìu lêìn, Xuên Sinh quen möåt trong nhûäng cö gaái laâm nhiïåm vuå naây, laâ Baåch Àiïåp, moåi ngûúâi goåi laâ Bûúám Trùæng, luác àêìu àuâa, sau dêìn thaânh quen. Cö khaá xinh, da trùæng, vui tûúi, nhñ nhaãnh nhû con bûúám. Nhiïìu àïm thêëy cö ài trûúác xe, gioá thöíi tung têëm duâ trùæng, Xuên Sinh cuäng thêëy cö giöëng bûúám thêåt, möåt con bûúám trùæng khöíng löì vaâ àaáng yïu.

Vò xe khöng àûúåc pheáp dûâng úã Cöíng Trúâi, möåt tuêìn, mûúi ngaây hoå múái gùåp nhau möåt lêìn. Khi xe vêîn lùn baánh, chaâng trïn cabin, naâng àûáng phña dûúái giú tay vêîy, nhiïìu lùæm cuäng chó trao àöíi àûúåc àöi ba cêu. Thïë maâ dêìn dêìn hoå mïën nhau röìi yïu nhau luác naâo khöng biïët. Tûác laâ kiïíu yïu thúâi chiïën, biïët thïë, àïí thïë chûá chùèng noái ra miïång. Lêìn naâo coá xe Sinh, Bûúám Trùæng cuäng xin àûúåc dêîn àûúâng, duâ khöng phaãi ca mònh.

Möåt àïm noå, nhû moåi lêìn, tiïíu àöåi xe cuãa Xuên Sinh vûúåt Cöíng Trúâi chúã àaån vaâo Nam. Bûúám Trùæng ài trûúác dêîn àûúâng. Túái chöî nguy hiïím nhêët, bêët chúåt coá maáy bay àïën phoáng hai quaã röëc-keát laâm loáe saáng caã möåt vuâng, khoái lûãa muâ mõt. Möåt àoaån àûúâng bõ saåt lúã, nhûng chó mêëy phuát sau àoaân xe laåi vöåi ài tiïëp vò biïët chùæc chiïëc maáy bay kia seä coân quay laåi. Sinh thêìm mûâng vò thêëy Bûúám Trùæng laåi xuêët hiïån trûúác xe, vaâ nhúâ cö, anh cuâng àöìng àöåi àaä vûúåt Cöíng Trúâi an toaân. “Möåt vuå bùæn phaá bònh thûúâng nhû rêët nhiïìu vuå trûúác àêëy”, anh nghô.

Tuy nhiïn, Xuên Sinh àaä rêët ngaåc nhiïn khi mêëy ngaây sau quay laåi khöng thêëy Bûúám Trùæng chúâ anh nhû thûúâng lïå. Hoãi thò àûúåc baáo cö àaä hy sinh, àuáng vaâo lêìn maáy bay phoáng röëc-ket noå maâ anh nghô laâ rêët bònh thûúâng êëy.

“Khöng thïí thïë àûúåc! - anh kïu to. - Chñnh cö êëy àaä dêîn xe chuáng töi qua Cöíng Trúâi an toaân cú maâ. Mùæt töi nhòn thêëy. Chó mêëy phuát sau khi thùçng Myä bay khoãi, cö êëy àûáng dêåy vaâ tiïëp tuåc dêîn àûúâng cho chuáng töi...”

“Chùæc anh nhêìm. Cö êëy bõ truáng àaån chïët ngay, xaác möîi núi möåt maãnh. Chuáng töi cûá hoãi nhau vò sao caác anh vêîn vûúåt qua àûúåc àoaån naây khi khöng coá ngûúâi dêîn”.

Baâng hoaâng vaâ àau àúán, Sinh cho xe vûúåt quaá Cöíng Trúâi möåt quaäng röìi quay laåi. Àuáng laâ Bûúám Trùæng cuãa anh àaä chïët. Ngûúâi ta coân chó cho anh chöî chön cö. Möåt nêëm möå múái sú saâi trïn vaách nuái khöng xa núi cö àaä hy sinh, coá caã têëm göî nhoã ghi hoå tïn vaâ ngaây



chïët. Nhûng sao luác êëy anh coân thêëy cö? Caã traåm giao liïn lêìn êëy chó mònh cö laâm viïåc naây, vêåy khöng thïí nhêìm vúái ngûúâi khaác àûúåc. Hay anh hoa mùæt? Hoa mùæt thò laâm sao vûúåt Cöíng Trúâi khöng coá ngûúâi dêîn, nhêët laâ khi àûúâng bõ hû hoãng nùång? Anh coân nhúá nhû in tûâng àöång taác chó dêîn cuãa cö. Caác xe khaác cuäng vêåy, vaâ ai cuäng khùèng àõnh nhúâ cö hoå múái qua àûúåc an toaân...

Nhõp àöå vaâ sûå khöëc liïåt cuãa chiïën tranh khöng cho pheáp suy nghô nhiïìu vïì nhûäng chuyïån coá veã ñt quan troång nhû thïë. Möåt thaáng sau anh àûúåc àiïìu sêu hún vaâo phña Nam. Anh nghe caánh laái xe àöìn úã Cöíng Trúâi coá nhiïìu sûå laå, rùçng úã àêëy nhûäng lêìn giùåc bùæn phaá, caác cö giao liïn hy sinh, ngûúâi ta laåi thêëy coá cö gaái aáo trùæng böîng nhiïn xuêët hiïån dêîn àûúâng cho xe vûúåt qua bêîy bom nöí chêåm hoùåc nhûäng chöî dïî lùn xuöëng vûåc, röìi sau àoá laåi biïën mêët khöng ai thêëy àêu. Rùçng coá anh nhúâ cö thoaát chïët, nhaãy ra khoãi ca-bin quyâ laåy caãm ún, luác ngûúác lïn chó thêëy chiïëc cöåt queát vöi trùæng. Rùçng tûâ àêëy thaânh lïå, khöng thêëy cö, linh tñnh coá nguy hiïím, caánh laái xe khöng daám ài tiïëp, vên vên vaâ vên vên. Xuên Sinh lùæng nghe, baán tñn baán nghi. Anh khöng tin chuyïån ma quó, nhûng nghô coá thïí àoá laâ Bûúám Trùæng cuãa anh. Coá thïí cö àaä hiïån höìn vïì giuáp àúä ngûúâi khaác nhû àaä tûâng giuáp anh. Thêåm chñ coá thïí cö chûa chïët.

Chiïën tranh kïët thuác àûúåc nûãa nùm, Xuên Sinh quay laåi Cöíng Trúâi. Loay hoay suöët caã ngaây, anh múái tòm thêëy möå cö. Noá àaä àûúåc àûa vïì möåt nghôa trang nhoã trïn àónh möåt ngoån àöìi gêìn àêëy, cuâng möå cuãa lñnh laái xe vaâ caác cö giao liïn khaác nhû cö.

Luác êëy múái xïë chiïìu, nhûng trúâi êm u vò sûúng muâ vaâ mêy bay rêët thêëp. Anh bêìn thêìn höìi lêu trûúác nêëm möå xi mùng coân múái vaâ têëm bia àaá coá khùæc tïn cö.

“Baåch Àiïåp, anh yïu em! - anh kheä noái, lêìn àêìu tiïn toã tònh vúái cö, nhûng cö im lùång. - Em coá nghe anh khöng, Baåch Àiïåp, anh yïu em!”

Nûúác mùæt rûng rûng, anh ngöìi yïn rêët lêu bïn möå cö. Trúâi töëi dêìn, hònh nhû coá mûa hoùåc sûúng nùång haåt àang rúi.

Mùåt vaâ tay anh lêëm têëm nhûäng gioåt nûúác li ti. Bêët chúåt anh thêëy coá con bûúám rêët lúán maâu trùæng. Hònh nhû noá bay lïn tûâ chñnh ngöi möå xi mùng anh àang ngöìi caånh. Laå thêåt, anh thêìm nghô. Xung quanh khöng möåt buåi cêy naâo. Coã trong nghôa trang chó seâ seâ saát àêët, noá khöng thïí êín trong àêëy röìi bêët chúåt bay lïn àûúåc. Anh tûúãng con bûúám seä boã ài ngay, nhûng khöng, noá cûá lúãn vúãn quanh

THAÁI BAÁ TÊN 90


anh maäi. Coá veã noá muöën noái vúái anh àiïìu gò, hoùåc dêîn anh ài àêu àoá. Anh nhòn kyä: Trïn àöi caánh maâu trùæng cuãa noá coá nhiïìu chöî raách. Baåch Àiïåp? Phaãi chùng àoá laâ Baåch Àiïåp, Bûúám Trùæng cuãa anh?

“Baåch Àiïåp, em àêëy û?” - anh thöët lïn, khöng hiïíu mònh àang noái gò.

Con bûúám lûúån möåt voâng nûäa, gêìn anh hún, röìi bay vïì phña möåt luâm cêy rêåm caách àêëy phaãi gêìn trùm meát, àöi caánh raách vêîy vêîy möåt caách khoá nhoåc. Anh àûáng yïn, ngú ngaác nhòn theo. Noá quay laåi möåt tñ röìi bay tiïëp, nhû muöën baão anh theo noá. Vaâ Xuên Sinh àaä ài theo, thêîn thúâ nhû ngûúâi khöng höìn.

Dûúái taán cêy rêåm raåp laâ möåt khe àaá nhoã, sêu vaâ töëi. Anh theo con bûúám ài vaâo bïn trong, möîi luác möåt xuöëng thêëp hún, cho àïën khi chùèng thêëy noá àêu nûäa. Àang ngúä ngaâng luáng tuáng, anh böîng thêëy coá caái gò trùng trùæng tûâ phña sêu trong hang àang tiïën laåi gêìn, vaâ cuäng dêìn dêìn to hún, roä neát hún.

“Baåch Àiïåp! - anh ngaåc nhiïn kheä thöët lïn. - Em àêëy aâ?” Àuáng laâ Baåch Àiïåp àang àûáng trûúác anh. Ngûúâi cö maãnh vaâ

nheå nhû cuåm mêy trùæng. Cuåm mêy raách. Mùåt cö trùæng nhúåt nhû chiïëc aáo àang mùåc, cuäng raách thaânh nhiïìu maãnh. Chó àöi mùæt laâ àen, sêu vaâ rêët buöìn.

“Vêng, em àêy, anh Sinh”, cö noái, kheä àïën mûác nghe nhû húi thúã nheå.

“Nhûng em àaä chïët röìi cú maâ?” “Vêng, em àaä chïët, nùçm dûúái ngöi möå xi mùng trïn kia. Vò laâ

möå xi mùng, cûáng quaá, em phaãi biïën thaânh con bûúám múái chui qua nöíi. Vêët vaã lùæm em múái lïn àûúåc àêy àïí gùåp anh”.

“Sao aáo em raách thïë?” - Xuên Sinh hoãi, nöîi súå haäi ban àêìu àaä nhûúâng chöî cho sûå toâ moâ vaâ loâng thûúng caãm.

“Vò em truáng röëc-keát. Caã ngûúâi em cuäng raách”. “Vaâo àïm êëy, khi...” “Vêng, em chïët ngay khi thùçng Myä vûâa phoáng hai quaã tïn

lûãa xuöëng. Vò vêåy maâ quêìn aáo vaâ caã ngûúâi em múái raách thïë naây”. “Nhûng sau àoá em vêîn tiïëp tuåc dêîn anh vaâ àöìng àöåi qua

Cöíng Trúâi?”



“Vêng, vò khöng coân ai khaác. Àau lùæm nhûng em phaãi cöë. Thùçng êëy seä coân quay laåi, em biïët chùæc nhû thïë, vaâ noá àaä quay laåi. May caác anh ài röìi”.

“Vaâ sau naây, nhû ngûúâi ta àöìn, em vêîn tiïëp tuåc laâm thïë?” Baåch Àiïåp khöng àaáp, chó kheä gêåt àêìu. Xuên Sinh bûúác laåi

gêìn. Anh àùåt möåt baân tay lïn vai cö, nhû àùåt lïn têëm böng xöëp vaâ êím.

“Anh yïu em, Baåch Àiïåp”. “Em cuäng yïu anh. Anh laâ ngûúâi con trai àêìu tiïn em yïu

àêëy, - cö cuái àêìu kheä àaáp. - Vaâ cuäng laâ ngûúâi con trai àêìu tiïn àùåt tay lïn vai em thïë naây. Nhûng bêy giúâ em chó laâ möåt boáng ma. Tay anh nùång lùæm, em sùæp khuyåu àêy naây”. Cö cöë núã möåt nuå cûúâi. Anh hoaãng höët nhêån thêëy caã nuå cûúâi êëy cuäng raách.

“Em coá àau lùæm khöng?” “Coá. Anh xem, caã ngûúâi em bõ àaån xeá thaânh bao nhiïu maãnh.

Phaãi cöë lùæm em múái gheáp taåm laåi àïí àïën àêy gùåp anh...” “Coá vaá laåi àûúåc khöng em?” Baåch Àiïåp im lùång höìi lêu. “Coá”, cö kheä àaáp. “Vêåy anh seä vaá laåi cho em. Chó cêìn em cho biïët anh phaãi laâm

thïë naâo”, - Sinh hùm húã noái. - Sau àoá em seä khoãe hún, thêåm chñ coá thïí söëng laåi?”

“Coá thïí, nhûng seä mêët nhiïìu thúâi gian vaâ seä àau lùæm. Khöng chó em, maâ anh cuäng àau”.

“Anh khöng hiïíu”. “Maâ thöi, anh khöng cêìn laâm thïë àêu”. “Khöng. Vò em, anh seä laâm têët caã, cho duâ thïë naâo. Em biïët

khöng, bêy giúâ hoâa bònh röìi. Chó cêìn em söëng laåi, khoãe maånh, ta seä thaânh vúå chöìng vaâ söëng haånh phuác bïn nhau maäi maäi. Seä chùèng coân bom àaån naâo coá thïí laâm raách naát ngûúâi em lêìn nûäa. Haäy cho biïët anh phaãi laâm gò ài?”

Baåch Àiïåp àùåt caã hai caánh tay nheå vaâ xöëp nhû böng cuãa cö lïn vai Sinh, àùæm àuöëi nhòn vaâo mùæt anh:

“Em yïu anh. Em muöën àûúåc laâm vúå anh”.

THAÁI BAÁ TÊN 92


Anh aáp möi mònh vaâo möi cö. Caái laånh truyïìn sang ngûúâi anh nhû doâng àiïån maånh.

“Anh biïët khöng, bêy giúâ em caãm thêëy êëm hún möåt chuát röìi àêëy”, cö noái khi cuöëi cuâng hoå rúâi nhau ra. “Em coá thïí söëng laåi khi anh, tûâng tñ möåt, truyïìn caái êëm cuãa anh cho em, khi anh, tûâng muäi nhoã möåt, lêëy caác súåi maáu cuãa mònh vaá laåi cú thïí raách naát cuãa em”.

“Thïë thò anh laâm àûúåc! Anh laâm ngay bêy giúâ!” - Sinh noái, vaâ laåi àõnh öm hön cö, nhûng Baåch Àiïåp kheä ngùn laåi:

“Nhûng anh seä àau, rêët àau. Àau lêu lùæm...” “Khöng sao!” Hoå laåi öm nhau hön. Caái hön daâi cuãa ma vaâ ngûúâi, cuãa caái

chïët vaâ sûå söëng, cuãa chiïën tranh vaâ hoâa bònh. *

* * Phaãi mêët àuáng möåt nùm Xuên Sinh múái truyïìn àuã sûå söëng

cho Baåch Àiïåp vaâ vaá hïët nhûäng mêíu thi thïí bõ chiïën tranh xeá naát cuãa cö bùçng chñnh nhûäng súåi maáu àoã lêëy tûâ tim anh, nhû ngûúâi dïåt thaãm cêìn mêîn, hïët ngaây naây àïën ngaây khaác, hïët thaáng naây àïën thaáng khaác. Nûúác da anh xaåm taái dêìn cho mùåt Baåch Àiïåp thïm höìng. Cú thïí anh ngaây möåt yïëu gêìy cho ngûúâi yïu thïm troång lûúång. Anh àaä phaãi chõu àau àúán, caái àau ngûúâi söëng phaãi chõu àûång vò ngûúâi chïët, nhû caái àau Baåch Àiïåp phaãi gùæng chõu khi cö lùång leä chùæp nhùåt tûâng mêíu cú thïí àïí dêîn àûúâng àûa àoaân xe vûúåt qua Cöíng Trúâi. Nhû cö, anh khöng thïí laâm khaác.

Vaâ röìi möåt höm, Xuên Sinh àûa cö vïì laâng Àoaâi cuãa mònh úã Phuá Xuyïn, Haâ Têy. Hoå laâm lïî cûúái vaâ söëng vúái nhau haånh phuác nhû nhûäng cùåp vúå chöìng khaác. Chó àïën luác naây anh múái nhúá túái lúâi noái cuöëi cuâng cuãa laäo giaâ- phuâ thuãy noå: “Röìi sau naây maây chó lêëy ma!”

Sinh chó móm cûúâi, thêìm thûúng haåi laäo. Chùèng coá gò phaãi giêëu, nhûng anh khöng kïí cho ai biïët nhûäng gò anh àaä laâm úã Cöíng Trúâi sau chiïën tranh. Hònh nhû dên laâng Àoaâi cuäng chùèng quan têm túái àiïìu àoá. Moåi ngûúâi yïu mïën, thêëy thûúng thûúng cö gaái noái tiïëng Huïë nhoã nheå coá daáng ngûúâi maãnh mai vaâ nûúác da rêët trùæng. Ai cuäng mûâng cho haånh phuác cuãa hai ngûúâi.



Coá àiïìu hoå khöng coá con. Lêìn naâo Baåch Àiïåp cuäng sinh cho chöìng toaân bûúám laâ bûúám. Nhûäng con bûúám maâu trùæng tuyïåt àeåp vúái nhûäng àöi caánh laânh lùån.

Coân Xuên Sinh thò quay trúã laåi caái nghïì anh yïu thñch laâ laâm thú. Chó toaân vïì hoa vaâ bûúám. Tõnh khöng coá möåt tûâ naâo vïì chiïën tranh vaâ àau khöí!

Haâ Nöåi, 22.5.2002 T.B.T

THAÁI BAÁ TÊN 94


Nhaâi Lêìn ra Haâ Nöåi cöng taác gêìn àêy, öng N., chñnh ngûúâi baån cuä

tûâng cung cêëp tû liïåu giuáp töi viïët truyïån ngùæn “Caái chïët cuãa con voi chöåt” hai mûúi nùm vïì trûúác, àaä kïí töi nghe möåt cêu chuyïån rêët kyâ laå, cuäng xêíy ra úã caái nöng trûúâng S.V êëy. Nïëu coá àiïìu gò phi lyá, cho rùçng khöng thïí tin àûúåc, thò caác baån cûá traách öng chûá khöng phaãi töi, ngûúâi àún thuêìn chó thuêåt laåi möåt caách trung thûåc.

* * * úã thõ trêën miïìn nuái Tûúng Dûúng, tónh Nghïå An, caách àêy

khoaãng chuåc nùm coá ngûúâi hoå Buâi, tïn Kiïn. Khöng ai biïët nhên thên, quï quaán hùæn úã àêu, chó thêëy möåt höm coá mêëy ngûúâi laå xuêët hiïån, àùén cêy dûång ngöi nhaâ nhoã bïn ròa thõ trêën. Röìi mêëy ngûúâi kia ài, àïí mònh hùæn úã laåi. Coá leä hoå laâ dên àaâo vaâng thêët baåi khöng muöën vïì quï cuä. Thõ trêën phaát triïín, khu hùæn úã dêìn dêìn thaânh xoám múái, vaâ hùæn nghiïîm nhiïn trúã thaânh laáng giïìng cuãa mêëy gia àònh khaá giaã coá nhaâ maái bùçng möåt, hai hoùåc thêåm chñ ba têìng, nhaâ naâo cuäng raâo sùæt bao quanh sún maâu xanh tûúi, húi chöëi àöëi vúái ngûúâi thaânh thõ xõn, nhûng àoá laâ möët cuãa dên úã àêy.

Hùæn laâ ngûúâi hiïìn laânh, chó töåi húi àêìn àöån. Khöng biïët hoåc haânh àûúåc bao nhiïu, nhûng cû xûã, ùn noái khöng àïën nöîi. Maâ hùæn cuäng rêët ñt noái. Chó cûúâi, thêëy ai cuäng cûúâi, kiïíu cûúâi böåc löå roä thiïíu nùng trñ tuïå cuãa hùæn. Söëng úã thõ trêën, theo nghôa naâo àoá laâ dên thaânh thõ, nhûng hùæn kiïëm ùn hïåt nhû ngûúâi miïìn nuái, haâng ngaây



vaâo rûâng àaâo mùng mang ra chúå baán lêëy tiïìn mua gaåo vaâ caác thûá lùåt vùåt khaác. Hùæn töët buång, thûúâng àem mùng biïëu khöng haâng xoám, giuáp hoå nhiïìu viïåc, nhû cuöëc maãnh vûúân, sún laåi búâ raâo. Têët nhiïn khöng ai traã tiïìn cöng, hùæn khöng àoâi, maâ coá traã cuäng khöng lêëy. Thaânh ra moåi ngûúâi thñch hùæn, coá thïí noái thûúng hùæn. Thûúng anh Kiïn Hiïìn. Töåi nghiïåp anh Kiïn Khuâ Khúâ, hún ba mûúi tuöíi röìi maâ chùèng cö naâo chõu lêëy.

Thêåm chñ caã muå Xinh nhaâ kïì bïn cuäng thñch hùæn. Tïn laâ Xinh nhûng muå chùèng xinh chuát naâo, böën mûúi tuöíi, to beáo, mùåt boáng nhêîy, nhòn kyä thêëy coá nhûäng nöët àêåu muâa to coân soát laåi. Muå àanh àaá, àöåc aác, laåi coá tñnh lùèng lú. Chöìng muå laái xe àûúâng daâi, coá khi haâng thaáng chùèng vïì. Thêëy anh haâng xoám cao to trùæng treão, dêîu ngöëc nhûng àuáng laâ ngûúâi muå cêìn, nhiïìu höm muå vúâ goåi hùæn sang nhúâ naây noå röìi trùæng trúån gúåi yá. Coá thïí vò khöng muöën, vò súå hoùåc àún giaãn vò ngöëc khöng hiïíu, hùæn chùèng chõu laâm gò, khiïën muå tûác lùæm, möåt lêìn àöëp luön vaâo mùåt: “Àaân öng maâ ngu thïë!” Àaáp laåi, hùæn chó cûúâi, nuå cûúâi ngúá ngêín thûúâng ngaây.

Lêìn noå, chùèng hiïíu thïë naâo, caái thùçng ngöëc hiïìn laânh êëy nhùåt àûúåc àêu àoá möåt cêy nhaâi ngûúâi ta vûát ngoaâi àûúâng, àem vïì tröìng trûúác ngöi nhaâ tuïình toaâng cuãa mònh. Cêy hoa coân rïî nhûng àaä heáo, ngûúâi khön ngoan chùæc chùèng tröìng vò biïët noá khöng söëng nöíi. Thïë maâ noá söëng laåi rêët nhanh, chùèng bao lêu sau àaä thaânh möåt buåi nhaâi xanh töët núã nhiïìu hoa, toãa hûúng thúm nöìng, àïën mûác muå Xinh choä miïång sang, buöng hai tiïëng: Àiïëc muäi! Tuy nhiïn, hùæn laåi thñch caái muâi gùn gùæt dïî chõu naây. Àïm àïm hùæn xaách ghïë ra ngöìi ngoaâi sên bïn buåi nhaâi, thónh thoaãng nhñu muäi hñt thêåt sêu, coá khi coân haái möåt böng hoa mên mï trïn tay, mùåc cho muå haâng xoám àang lûúâm nguyát hoùåc cûúâi duyïn tònh tûá. Àêy laâ sûå laå, vò xûa nay hùæn khöng thuöåc loaåi ngûúâi laäng maån, laåi caâng xa vúái nhûäng thûá vúá vêín nhû hûúng, hoa. Chùèng hiïíu trong caái àêìu chêåm chaåp vaâ tùm töëi êëy cuãa hùæn àaä xuêët hiïån nhûäng yá nghô gò.

Möåt àïm, àang nùçm mú mú maâng maâng trïn giûúâng sau khi ngöìi haâng giúâ liïìn ngûãi hûúng hoa ngoaâi sên, hùæn böîng nghe coá tiïëng cûãa múã röìi tiïëng chên ai àoá àang bûúác vaâo rêët nheå. Luác àêìu tûúãng ngaái nguã nghe nhêìm, nhûng sau múã mùæt, hùæn ngaåc nhiïn thêëy àuáng coá ngûúâi vaâo nhaâ hùæn thêåt. Hún thïë, laåi phuå nûä. Möåt cö gaái mùåc àöì trùæng, daáng maãnh khaãnh, hònh nhû xinh àeåp. Nhúâ aánh trùng chiïëu chïëch qua vaách nhaâ thûa, hùæn thêëy roä nhû vêåy. Roä raâng khöng phaãi muå Xinh nhû luác àêìu thoaåt tûúãng. Hùæn lêëy laâm

THAÁI BAÁ TÊN 96


laå. Ai nhó? Sao laåi vaâo àêy, vaâ giúâ naây? Àêìu oác chêåm chaåp cuãa hùæn bùæt àêìu ngoå nguêåy. Coá thïí cuäng vò chêåm chaåp vaâ ngúá ngêín nïn hùæn khöng thêëy súå nhû ngûúâi bònh thûúâng trong nhûäng trûúâng húåp tûúng tûå. Chó toâ moâ. Ngûúâi kia, àuáng laâ möåt cö gaái vaâ cuäng xinh, bûúác laåi gêìn röìi nheå nhaâng ngöìi xuöëng meáp chiïëc giûúâng núi hùæn, kïí cuäng laå, vêîn nùçm yïn. Chùæc luác êëy hùæn vêîn nghô àêy chó laâ giêëc mú, möåt giêëc mú àeåp, vaâ hùæn khöng muöën ngöìi dêåy àïí thêët voång quay laåi vúái caãnh suöët àúâi möåt mònh thui thuãi cuãa hùæn.

- Cö laâ ai? - Em laâ Nhaâi. - Cö gaái nhoã nheå àaáp. Hùæn thñch caái tïn êëy, thñch caã muâi hûúng hoa nhaâi toãa ra tûâ

ngûúâi cö, hïåt nhû muâi buåi hoa ngoaâi sên. - Anh àaä cûáu söëng em. Bêy giúâ em àïën úã vúái anh, nïëu anh

khöng àuöíi em ài. - Cö gaái noái tiïëp, nhòn hùæn vúái veã êu yïëm. Hùæn khöng àaáp vò chùèng biïët noái gò. Caái khaã nùng noái vöën

keám coãi bêy giúâ hêìu nhû tï liïåt hoaân toaân. Hùæn biïët caã àúâi hùæn chûa bao giúâ cûáu söëng ai, nhêët laâ cö gaái xa laå naây. Nhûng hùæn àaä khöng àuöíi khi cö ngaã ngûúâi nùçm xuöëng caånh. Dêîu ngöëc, hùæn cuäng biïët phaãi laâm gò tiïëp, ñt ra àêy khöng phaãi muå Xinh xêëu xñ vaâ àanh àaá. Coá thïí caã luác êëy hùæn vêîn nghô mònh àang mú, mú àûúåc chiïëm àoaåt möåt ngûúâi àaân baâ àeåp, laåi coá àuáng caái muâi hùæn thñch, hún thïë, ngûúâi naây àaä tûå nguyïån àïën vúái hùæn.

Saáng höm sau, tónh dêåy hùæn múái thûåc sûå ngaåc nhiïn khi thêëy ngûúâi àaân baâ trong mú êëy àang luái huái laâm gò trong bïëp nhaâ hùæn. Laát sau, cö bï ra möåt àôa sùæn luöåc vaâ chiïëc êëm cheâ xanh. Hùæn ngúä ngaâng nhòn, cö chó cûúâi e lïå. Lêìn àêìu tiïn trong àúâi coá ngûúâi àaân baâ lo bûäa saáng cho hùæn.

- Nhaâi ? - Cuöëi cuâng hùæn lïn tiïëng. - Vêng, em laâ Nhaâi. Vúå anh. Hùæn laåi caâng ngaåc nhiïn hún. Hùæn àaä coá vúå? Cö gaái xinh àeåp

naây laâ vúå hùæn? - Vúå? - Vêng, em seä laâ vúå anh. - cö gaái àaáp. - Maâ em àaä laâ vúå anh.

Anh khöng thñch sao? - Thñch. - Hùæn chó noái àûúåc tûâng tiïëng möåt, vêîn chûa hoaân

toaân tin nhûäng àiïìu àang xêíy ra.



Hùæn tröë mùæt nhòn cö gaái tïn Nhaâi, “vúå” hùæn. Vaâ nhñu muäi ngûãi. Coá muâi hoa nhaâi. Nhû muâi àïm qua, nhû úã ngoaâi sên. “Vúå” hùæn vêîn mùåc böå àöì trùæng, rêët trùæng vaâ mõn. Xinh. Coá àiïìu húi nhúåt nhaåt, hònh nhû húi gêìy. Hùæn coá caãm giaác nhòn xuyïn qua àûúåc ngûúâi cö, cûá tûúãng chó cêìn möåt cún gioá maånh, thêåm chñ chó cêìn hùæn chaåm vaâo ngûúâi hay noái to laâ cö coá thïí vuåt bay ài mêët. Maâ hùæn thò khöng muöën cö bay ài, nïn khöng hoãi thïm àiïìu gò nûäa, chó ngöìi àûåc ra, vöën àaä ngúá ngêín, tröng laåi caâng ngúá ngêín hún.

Vêåy laâ hùæn àaä coá vúå. Vúå ra vúå, chûá khöng nhû muå Xinh, hay caã cö Hûúâng con dêu öng chuã tõch thõ trêën àöëi diïån nhaâ hùæn. Con trai öng cûúái vúå thaáng trûúác. To lùæm, àöng lùæm, coá caã ö tö. Coân cö dêu thò moåi ngûúâi khen rêët xinh vaâ àûúåc tùång thêåt nhiïìu quaâ. Thïë maâ cö gaái xinh àeåp àaám cûúái coá ö tö êëy chùèng bùçng Nhaâi. Àêëy laâ chûa noái àïën viïåc ngûúâi cö kia khöng coá muâi thúm nhû vúå hùæn. Khöng nûúác hoa maâ vêîn thúm. Hùæn nghô thïë vaâ lêëy laâm thñch lùæm.

Ngûúâi ta noái àaân öng lêëy vúå seä khön ra, tu chñ hún. Àiïìu naây quaã àuáng vúái trûúâng húåp cuãa hùæn. Dêîu ngöëc, hùæn vêîn biïët trong viïåc hùæn coá vúå coá àiïìu gò àêëy khöng bònh thûúâng. Laåi thïm viïåc khöng ùn hoãi, cûúái xin, hònh nhû coân chuyïån giêëy túâ, àùng kyá vúái thõ trêën nûäa. Thïë thò khöng öín. Hùæn quyïët àõnh vúå hùæn seä khöng bûúác chên khoãi nhaâ, ñt ra möåt thúâi gian. Cö Nhaâi àöìng yá ngay. Hònh nhû cö cuäng ngaåi bõ ngûúâi khaác nhòn thêëy. Lêìn àêìu tiïn, hùæn yá thûác àûúåc traách nhiïåm cuãa ngûúâi chöìng vaâ chuã gia àònh. Coá caái gò àêëy êm êëm xuêët hiïån trong loâng hùæn. Àêìu oác hùèn cuäng saáng dêìn ra. Bêy giúâ hùæn úã trong rûâng lêu hún àïí kiïëm thïm mùng. Hùæn cuäng khöng àem mùng cho ngûúâi khaác nhû trûúác. Ài àêu hùæn cuäng lo loãm vïì súám vò biïët coá ngûúâi àang chúâ.

Cûá thïë, hoå söëng haånh phuác vúái nhau. Rêët nhanh choáng, hùæn hoåc àûúåc caách xûng hö anh em êu yïëm vúái vúå. Ngöi nhaâ àûúåc tu sûãa àöi chuát vúái maái tranh múái vaâ caác vaách àûúåc traát laåi, vò hùæn súå coá ai toâ moâ nhòn vaâo. Thêåm chñ khoaãnh àêët sau nhaâ boã hoang lêu nay cuäng àûúåc cuöëc xúái tröìng leâo teâo mêëy luöëng rau caãi. Tiïëc rùçng hùæn vuång nïn chuáng cûá chïët luåi dêìn. Toám laåi, hùæn, caái anh chaâng Buâi Kiïn àêìn àöån êëy hêìu nhû àaä thaânh ngûúâi bònh thûúâng. Möåt àiïìu àaáng mûâng cho hùæn vaâ cho moåi ngûúâi...

Möåt buöíi sang, thêëy hùæn vaác dao vaâo rûâng, muå Xinh àûáng sau haâng raâo nhaâ muå, noái:

- Anh Kiïn cuäng ghï àêëy. Biïët àûa gaái vaâo nhaâ.

THAÁI BAÁ TÊN 98


Möi muå cong cúán, hùçn hoåc. Tûâ lêu muå àaä thêët voång boã yá àõnh möìi chaâi hùæn.

- Baâ noái thïë nghôa laâ gò? - Ngöëc maâ cuäng kheáo giaã vúâ nhó? Töi thûâa biïët anh chõ huá hñ

vúái nhau bao lêu nay. Tûúãng khöng coá “caái êëy”, hoáa ra... - Vúå töi àêëy. - Vúå? Ghï chûa! Thïë cûúái xin bao giúâ? - Khöng phaãi viïåc cuãa baâ! - Hùæn giêån dûä noái röìi boã ài. Muå noái vúái theo: - Töi seä maách chñnh quyïìn àïí ngûúâi ta gö cöí noá laåi àûa vaâo

traåi caãi taåo gaái maåi dêm! Höm sau coá ngûúâi cuãa thõ trêën tòm àïën nhaâ hùæn thêåt, nhûng

hoå chó hoãi qua àöi àiïìu röìi boã ài, baão nïn súm súám töí chûác lïî cûúái cho húåp leä. Cuäng tûâ höm êëy, cö Nhaâi bûúác ra khoãi nhaâ, cuöëc xúái, doån deåp, coá höm coân ài chúå. Veã àeåp, sûå eão laã, nûúác da vaâ böå quêìn aáo luön maâu trùæng khiïën cö nöíi bêåt hùèn úã núi quï muâa heo huát naây. Khöëi ngûúâi ghen thêìm, baão anh Kiïn Hiïìn meâo muâ vúá caá raán. Nhûng noái chung moåi ngûúâi mûâng cho hùæn. Caái thùçng êëy hiïìn, trúâi laåi bùæt töåi àêìn àöån. Biïët àêu lêëy vúå chùèng khön ra? Maâ hùæn hònh nhû àaä bùæt àêìu khön ra röìi àêëy. Coân con beá kia, tûâ chöî lêìm lúä, nay biïët hoaân lûúng cuäng töët chûá sao...

Chó tiïëc muå Xinh khöng coá àûúåc caách nghô bao dung àoá. Muå hùçn hoåc ra mùåt, cûá löìng lïn nhû con choá daåi, hïët kïu chñnh quyïìn nhu nhûúåc laåi hùng haái ài khùæp núi noái xêëu nhaâ haâng xoám. Muå tòm caách bùæt chuyïån, khiïu khñch cö Nhaâi, nhûng cö chó im, cûúâi beän leän. “Laâm àô coân toã ra chñnh chuyïn!” Möåt lêìn thêëy muå goåi vúå laâ àô, hùæn trúån mùæt, chaåy àïën dñ chiïëc dao to baãn vaâo cöí muå, khiïën tûâ àêëy muå khöng daám goåi thïë nûäa. Nhûng muå vêîn cùm lùæm, vêîn tûác löån ruöåt khi möîi buöíi saáng thêëy cö haâng xoám xinh àeåp haái möåt böng nhaâi cùæm lïn maái toác. Dú! Muå cùm caã viïåc vúå chöìng thùçng àêìn kia cuäng coá loå hoa àïí trïn chiïëc choäng tre nhû bao nhaâ tûã tïë khaác. Dú!

Möåt töëi noå, àang nguã, hùæn böîng chúåt thûác dêåy vaâ thêëy Nhaâi àang quùçn quaåi bïn caånh. Hùæn vöåi vaä bêåt àeân. Cö öm buång, co gêåp ngûúâi rïn lïn àau àúán. Hùæn hoaãng höët hoãi coá chuyïån gò nhûng cö khöng noái àûúåc, mùåt trùæng nhúåt. Hùæn bïë vúå lïn tay, chùèng biïët



phaãi laâm gò. Ngûúâi cö nheå tïnh, möîi luác möåt laã dêìn. Cuöëi cuâng cö àem hïët sûác ngûúác lïn nhòn hùæn, àõnh noái gò nhûng khöng àûúåc. Chó àöi mùæt múã to nhòn hùæn, àau àúán, biïët ún, êu yïëm vaâ luyïën tiïëc lêîn löån. Cö khoác. Nhûäng gioåt nûúác mùæt to rúi lïn àöi tay sêìn suâi cuãa hùæn. Röìi cö ngûâng co giêåt, teo dêìn, teo dêìn cho àïën khi trong tay hùæn chó coân laåi möåt böng hoa nhaâi lúán àaä heáo vaâ mêëy viïn ngoåc maâu trùæng lêîn vaâi viïn maâu höìng.

* * * “Luác êëy trúâi àaä raång saáng. Hùæn ngú ngaác cêìm böng hoa heáo

bûúác ra sên vaâ thêëy caã buåi hoa nhaâi àaä bõ chùåt ngang göëc, coân ri ró maáu”. - Öng N. kïí tiïëp.

“Muå Xinh àaä laâm àiïìu êëy?” Töi vöåi hoãi. “Vêng. Chñnh con muå àöåc aác àoá. Trûa höm êëy, khi biïët chùæc

àiïìu naây, hùæn lùèng lùång cêìm dao sang nhaâ muå, chùèng noái chùèng rùçng, cheám möåt nhaát àûát ngang caái cöí to beâ cuãa muå. Chiïëc àêìu bõ cheám bay têån goác nhaâ”.

Caã hai chuáng töi cuâng im lùång. Cuöëi cuâng öng N. lïn tiïëng, gioång xa vúâi:

“Thïë laâ Kiïn Hiïìn thaânh Kiïn Àiïn. Böng hoa laâm anh ta khön ra, haånh phuác hún. Vêåy maâ con ngûúâi núä cûúáp ài caái haånh phuác nhoã beá êëy röìi àûa anh ta trúã laåi khöng chó thaânh àêìn àöån maâ coân thaânh àiïn. Töåi nghiïåp. Sao ngûúâi ta coá thïí aác vúái nhau nhû thïë àûúåc nhó?

Haâ Nöåi, 23 thaáng Chñn, 2002

THAÁI BAÁ TÊN 100


Ai cho keåo, àûâng ùn! “Töi caãm thêëy trong ngûúâi thïë naâo êëy, baâ aå”, - öng Baãy boã baát

cúm xuöëng baân, uïí oaãi noái. “Öng thò luác naâo maâ chùèng vêåy, - baâ Lyá vúå öng thaãn nhiïn

àaáp do vöën quen vúái nhûäng lúâi tûúng tûå khi traái gioá trúã trúâi. - Öng ùn ài keão nguöåi”.

“Àaânh thïë, nhûng höm nay thò khaác, khaác lùæm cú”. “Vêåy thò nhanh nhanh lïn maâ ài nùçm”, - baâ noái röìi cuái xuöëng

mêm cúm. Múái chêåp töëi, nhûng bïn ngoaâi trùng àaä saáng. Trùng rùçm

muâa heâ saáng àïën mûác aát caã mêëy ngoån àiïån tuâ muâ trong heãm phöë cuãa hoå. Nhû nhiïìu ngûúâi giaâ khaác, hoå thûúâng ùn súám vaâ ài nguã súám. Mêëy höm nay trúâi àeåp, chûa thêëy dêëu hiïåu thay àöíi thúâi tiïët naâo, nïn baâ Lyá lêëy laâm ngaåc nhiïn.

“Hay öng öëm?” - cuöëi cuâng baâ hoãi. “Töi cuäng chùèng biïët nûäa. Chó thêëy mïåt moãi kinh khuãng. Cûá

nhû caã ngûúâi töi àang tan ra tûâng maãnh nhoã êëy...” Baâ Lyá ngûâng ùn, chùm chuá nhòn chöìng. Linh tñnh baáo baâ coá

thïí àêy laâ trûúâng húåp nghiïm troång chûá khöng nhû nhûäng lêìn khaác. Mùåt öng taái nhúåt. Öng nhùn nhoá, vùån veåo, àöi maây nhñu laåi, möi mñm chùåt nhû àang àau àúán ghï gúám. Thên hònh vöën beá nhoã cuãa öng caâng trúã nïn beá nhoã hún, chöëc chöëc laåi co giêåt.

“Öng laâm sao vêåy, öng Baãy?” baâ Lyá lo lùæng hoãi. Öng khöng àaáp, coá leä vò khöng noái àûúåc, hònh nhû cuäng chùèng

nghe baâ hoãi. Öng tiïëp tuåc nhùn nhoá, vùån veåo. Caã con ngûúâi öng cûá beá



nhoã vaâ múâ nhaåt dêìn cho àïën luác, khoaãng mêëy phuát sau, trûúác sûå sûäng súâ cuãa baâ Lyá, sûäng súâ àïën mûác àúâ ra khöng biïët noái gò, öng tûâ tûâ... biïën mêët. Vêng, biïën mêët! Ngay bïn baân ùn trûúác mùåt vúå. Baâ têån mùæt thêëy öng... biïët noái thïë naâo àûúåc nhó, têån mùæt thêëy öng tan vaâo khöng khñ. Àuáng, khöng thïí tin nöíi, nhûng àuáng laâ öng àaä tan vaâo khöng khñ!

“Öng Baãy! Öng Baãy úi! Öng àêu röìi? Àêu röìi? Trúâi úi, öng Baãy nhaâ töi biïën ài àêu mêët röìi! - cuöëi cuâng baâ Lyá thêët thanh kïu to khi chúåt hiïíu chuyïån gò vûâa xaãy ra vúái chöìng. Baâ duåi mùæt, huú hai tay vïì chöî öng múái ngöìi. Baâ khöng tin öng coá thïí biïën mêët nhû vêåy. Öng laâ chöìng baâ, laâ ngûúâi chûá àêu phaãi ma! êëy thïë maâ bêy giúâ khöng thêëy öng àêu nûäa. Baâ cêëu maånh vaâo maá mònh àïí xem coá phaãi àang mú khöng. Thêåm chñ baâ coân chaåy tòm quanh bïëp, múã caã tuã laånh. Quaã thêåt öng Baãy chöìng baâ àaä tan biïën vaâo khöng khñ! Nhûng khöng thïí nhû thïë àûúåc. Khöng thïí!

Baâ Lyá ngöìi phõch xuöëng ghïë, baâng hoaâng khöng biïët nghô gò, laâm gò.

* * *

Saáng höm sau baâ Lyá àûúåc “múâi” lïn cöng an quêån àïí giaãi thñch vïì sûå mêët tñch bñ êín cuãa chöìng baâ. Caái cêu “öng êëy böîng nhiïn biïën mêët trûúác mùåt töi” khöng chó khöng thuyïët phuåc àûúåc ai maâ coân laâm tùng thïm sûå nghi ngúâ rùçng coá thïí àêy laâ möåt vuå hònh sûå nghiïm troång, têët nhiïn baâ laâ nghi can söë möåt. Cuäng vò leä êëy, baâ bõ giûä luön úã àöìn. Àñch thên öng trûúãng cöng an quêån tiïëp baâ, hay chñnh xaác hún, hoãi cung baâ. Do chöî quen biïët nïn baâ àûúåc àöëi xûã khaá lõch sûå. Tuy vêåy, cöng viïåc laâ cöng viïåc, vaâ öng kia vêîn phaãi laâm troån böín sûå cuãa mònh. Öng lùång leä chùm chuá nghe baâ kïí hïët moåi chuyïån, chó thónh thoaãng nhûúán maây coá veã ngaåc nhiïn nhûng khöng möåt lêìn ngùæt lúâi. Sau àoá öng cho múâi baác sô thêìn kinh túái, ra lïånh lêåp möåt töí àiïìu tra àùåc biïåt vïì vuå naây, vò baãn thên öng cuäng yá thûác àûúåc mûác àöå phûác taåp vaâ coá thïí nghiïm troång cuãa noá. Öng coân ra lïånh tuyïåt àöëi khöng àûúåc àïí giúái baáo chñ biïët, vò súå hoå àûa tin thêët thiïåt gêy hoang mang, vaâ do vêåy caãn trúã cöng viïåc cuãa öng.

Àïm àêìu tiïn baâ Lyá phaãi nguã úã àöìn cöng an khöng may laåi mêët àiïån. Trúâi oi nöìng, phoâng baâ nguã úã têìng möåt nïn chùèng coá tñ gioá naâo. Möåt cùn phoâng tûã tïë coá àuã buöìng tùæm, vïå sinh - baâ biïët àoá



laâ sûå ûu aái cuãa ngûúâi baån cuä - nhûng cûãa phoâng vêîn bõ khoáa bïn ngoaâi. Quy àõnh bùæt phaãi vêåy. Baâ nùçm yïn, trêng trêng nhòn lïn trêìn nhaâ töëi om. Ngoån àeân dêìu leo leát trïn chiïëc baân con bïn caånh. Baâ vêîn chûa hïët sûäng súâ vúái nhûäng gò múái xaãy ra. Loâng thûúng chöìng, sûå ngaåc nhiïn böëi röëi, cöång vúái nöîi súå vïì cuöåc söëng cö àún àang chúâ phña trûúác cûá laâm àêìu oác baâ röëi lïn, muöën chúåp mùæt möåt chuát cho àúä cùng thùèng maâ khöng sao chúåp mùæt nöíi. Àêëy laâ chûa noái àïën nhûäng phiïìn toaái maâ baâ coá thïí gùåp phaãi khi ngûúâi ta àiïìu tra “vuå naây”.

“Öng Baãy úi, sao öng coá thïí ra ài möåt caách oaái oùm nhû thïë? - baâ thöët lïn thaânh lúâi. - Sao öng coân núä àêíy töi vaâo caái caãnh tuâ töåi naây?”

Röìi baâ têëm tûác khoác, khoác rêët lêu. Luác naây chùæc àaä khuya. Xung quanh yïn lùång nhû túâ, chó thónh thoaãng tûâ xa voång laåi tiïëng xe maáy àïìu àïìu ngaái nguã. Böîng baâ nghe hònh nhû coá gò kheä söåt soaåt. Maâ saát chöî baâ nùçm. Gò thïë nhó? Baâ nñn thúã, lo lùæng theo doäi. Cuöëi cuâng, trong aánh saáng nhúâ nhúâ cuãa ngoån àeân dêìu, baâ thêëy têëm vaãi che cûãa söí ngay trïn àêìu baâ àang àung àûa. Baâ thúã phaâo nheå nhoäm, nhûng chúåt lêëy laâm laå laâ sao trong cùn phoâng àoáng kñn ngheåt thúã naây, chiïëc maânh laåi coá thïí àung àûa àûúåc. Hún thïë, baâ coá caãm giaác nhû coá ai àang nhòn mònh úã khoaãng caách gêìn.

“Ai àêëy? - baâ kheä hoãi khi vuâng dêåy ngöìi xuöëng caånh chiïëc baân, àöëi diïån vúái ngoån àeân. Baâ run lïn vò súå. - Hay laâ öng, öng Baãy?” baâ buöåt miïång hoãi, chùèng hiïíu vò sao.

Têët nhiïn öng Baãy khöng àaáp, nïëu quaã thêåt àoá laâ öng. Nhûng ngoån àeân dêìu khöng ai thöíi maâ böîng dûng tùæt. Baâ Lyá caâng ngaåc nhiïn hún, nhûng vöën nhanh trñ, baâ queåt diïm chêm àeân. Baâ chúåt naãy möåt yá àõnh, thöng minh vaâ taáo baåo, khiïën baâ trúã nïn duäng caãm.

“Coá thêåt àuáng laâ öng khöng, öng Baãy?” - baâ thò thêìm hoãi. Chiïëc àeân laåi tùæt. Baâ ngöìi thûâ ngûúâi. Lêìn naây thò baâ caãm

thêëy coá gioá thêåt, möåt luöìng gioá nhoã ngoùçn ngoeâo lûúát nheå qua mùåt baâ. Caác cûãa vêîn àoáng kñn, kïí caã chiïëc cûãa con saát trêìn. Baâ thûã thùæp àeân hai lêìn nûäa, vaâ caã hai lêìn àïìu bõ ai àoá thöíi tùæt. “Öng Baãy! Àuáng laâ öng Baãy röìi! Öng êëy chùèng biïën thaânh khöng khñ àoá sao?” Giúâ thò baâ tin chùæc nhû vêåy. Àiïìu naây laâm baâ vûâa súå vûâa mûâng.

Saáng höm sau baâ xin àûúåc gùåp ngay baån baâ, öng trûúãng cöng an quêån. Baâ haáo hûác kïí chuyïån àïm trûúác, nhûng öng kia chó cûúâi.



Thêëy thïë, baâ àûáng dêåy, àoáng hïët cûãa, thùæp chiïëc àeân dêìu, àùåt ngay giûäa hai ngûúâi.

“Naâo, öng Baãy, coá àuáng thêåt öng àaä tan vaâo khöng khñ nhû töi noái thò öng haäy laâm tùæt ngoån àeân naây ài cho öng Vinh cöng an àêy thêëy!” - baâ noái, thong thaã vaâ roä raâng tûâng tiïëng nhû ra lïånh.

Ngoån àeân tùæt. Cöë giêëu veã ngaåc nhiïn, öng Vinh ngöìi im möåt chöëc röìi dõch chiïëc àeân ra xa vaâ tûå tay chêm lûãa.

“Naâo thûã lêìn nûäa ài, öng Baãy!” - baâ Lyá noái. Chiïëc àeân laåi tùæt. Hai ngûúâi khöng noái hoùåc laâm gò thïm. Ngay chiïìu höm êëy öng Vinh cho baâ Lyá vïì nhaâ, nhûng öng

vêîn chó thõ àöåi àiïìu tra tiïëp tuåc cöng viïåc theo hai hûúáng: tùng cûúâng tòm kiïëm öng Baãy vaâ xem xeát khaã nùng àêy laâ möåt vuå hònh sûå nghiïm troång.

* * *

Ngêîu nhiïn töi cuäng laâ baån cuä cuãa gia àònh baâ Lyá. Töi àûúåc baâ tin cêåy cho biïët nhûäng gò àaä kïí trïn. Ngay lêåp tûác töi nghô àïën truyïån ngùæn Horla cuãa nhaâ vùn Phaáp thïë kyã mûúâi chñn maâ töi yïu thñch, Guy de Maupassant. Truyïån kïí vïì möåt giöëng ngûúâi, hay chñnh xaác hún, möåt loaâi sinh vêåt vö hònh naâo àoá àaä theo taâu buön tûâ Brasil túái Phaáp röìi xuêët hiïån trong phoâng nguã nhên vêåt cuãa öng. Ngûúâi (sinh vêåt) taâng hònh êëy luön hiïån diïån àêu àoá rêët gêìn bïn caånh, ùn nhûäng thûá daång loãng, biïët giúã saách baáo vaâ cêìm caác àöì vêåt nheå. Theo Maupassant thò àoá laâ möåt daång tiïën hoáa cao hún loaâi ngûúâi, nïn chuáng ta khöng nhòn thêëy vaâ khöng lñ giaãi nöíi, vaâ rùçng do bêët lûåc, chuáng ta dïî daâng chuåp cho noá caái muä mï tñn dõ àoan hay àaåi loaåi nhû vêåy. Töi laâ ngûúâi àêìu oác duy lñ vaâ tónh taáo. Töi khöng tin nhûäng chuyïån nhû thïë mùåc duâ thñch àoåc chuáng, nhûng cuäng chó laâ caái thñch àöëi vúái möåt loaåi hònh vùn hoåc maâ bêy giúâ ngûúâi ta hay goåi laâ kò aão, phi thûåc. Maâ röìi, àiïìu naây chùèng liïn quan gò àïën cêu chuyïån cuãa baâ Lyá, möåt ngûúâi trung thûåc maâ töi biïët roä haâng chuåc nùm nay, vaâ töi khöng coá cú súã cuäng nhû khöng coá quyïìn maãy may nghi ngúâ.

Möåt lêìn, höm êëy laâ ngaây thûá baãy sau sûå kiïån coá möåt khöng hai êëy, tiïån àûúâng, töi gheá thùm baâ. Töi khöng biïët luác naây baâ coá coân laâ àöëi tûúång bõ nghi ngúâ, theo doäi nûäa khöng, nhûng nghe noái cuöåc àiïìu tra àang bïë tùæc. Mùåc duâ rêët cöë, ngûúâi ta vêîn khöng tòm



ra àûúåc àöång cú naâo khiïën baâ coá thïí giïët öng chöìng maâ baâ gùæn boá suöët caã àúâi. Hoå khöng coá taâi saãn àaáng giaá àïí giïët nhau nhùçm chiïëm àoaåt. Yïëu töë yïu àûúng thò ngay tûâ àêìu àaä àûúåc loaåi boã vò chñnh baãn thên sûå phi lñ cuãa noá. Viïåc öng Baãy ài àêu àêëy röìi mêët tñch cuäng chùèng mêëy thuyïët phuåc. Vêåy chó coân laåi duy nhêët möåt caách lñ giaãi, rùçng nhûäng gò baâ Lyá kïí laâ coá thêåt. Tûác laâ öng Baãy quaã àuáng àaä “böîng dûng tan vaâo khöng khñ vaâ mêët tùm luön!” Vaâ öng àang töìn taåi àêu àoá quanh ta dûúái daång trong suöët, taâng hònh hay möåt daång naâo àoá maâ ta chûa hiïíu. Nhûng thïë thò thêåt phi lyá vaâ khöng thïí tin nöíi. Töi cuäng khöng tin.

Töi àïën thùm baâ trong têm traång nhû vêåy. Khi bûúác vaâo nhaâ, töi ngaåc nhiïn thêëy baâ àang ngöìi vúái öng trûúãng cöng an quêån. Trûúác àêëy töi coá gùåp vaâ noái chuyïån vúái öng mêëy lêìn nhûng khöng thuöåc loaåi quen thên. Súå hoå coá chuyïån riïng, töi àõnh ra vïì, heån lêìn khaác seä àïën, nhûng hai ngûúâi hònh nhû lêëy laâm mûâng vò sûå coá mùåt cuãa töi.

Chuáng töi ngöìi uöëng traâ, chùèng noái gò àùåc biïåt ngoaâi nhûäng chuyïån maâ ngûúâi giaâ thûúâng noái, cöë tïë nhõ khöng nhùæc àïën chuyïån khöng vui vûâa röìi. Töi seä chùèng daâi doâng àem kïí ra àêy buöíi gùåp naây, nïëu khöng vò möåt sûå kiïån bêët ngúâ, coá thïí noái laâ troång àaåi, xaãy ra vaâo àuáng höm êëy. Caác baån coá thïí yïn têm tin töi nhû töi tin baâ Lyá, vò töi cuäng laâ ngûúâi trung thûåc vaâ àaáng kñnh.

Chuyïån thïë naây. Khi trúâi töëi, nïí lúâi nùn nó cuãa chuã nhaâ, töi vaâ öng Vinh ngöìi xuöëng baân ùn cuâng baâ. Giûäa chûâng, nhû sau naây baâ Lyá kïí laåi, àuáng vaâo caái luác caách àêëy möåt tuêìn öng Baãy tûå dûng biïën mêët, thò bêët ngúâ öng êëy laåi xuêët hiïån! Öng êëy xuêët hiïån thïë naâo thò quaã thûåc khöng ai trong chuáng töi nhòn thêëy. Chó thêëy böîng nhiïn coá öng ngöìi bïn caånh, ngay trïn chiïëc ghïë höm naâo öng ngöìi.

Coá thïí ngûúåc laåi vúái lêìn trûúác, lêìn naây luác àêìu öng chó laâ caái boáng múâ nhaåt, röìi caái boáng êëy àùåc dêìn, àùåc dêìn, roä neát hún vaâ cuöëi cuâng thò öng hiïån ra bùçng xûúng bùçng thõt nhû vöën coá. Cûá nhû öng chùèng hïì biïën ài àêu vaâ vêîn luön ngöìi àêëy trïn chiïëc ghïë cuãa öng suöët caã tuêìn vûâa röìi.

Hún thïë, öng coân chòa chiïëc baát cho baâ Lyá xúái cúm, veã bònh thaãn nhû khöng coá chuyïån gò àùåc biïåt xaãy ra. Coân viïåc ba chuáng töi àaä ngaåc nhiïn, vui mûâng vaâ súå haäi thïë naâo thò töi buöåc phaãi tröng nhúâ vaâo trñ tûúãng tûúång phong phuá cuãa caác baån.



Öng Baãy coá veã ngú ngaác khöng hiïíu vö söë caác cêu chuáng töi döìn dêåp hoãi öng. Cuöëi cuâng, phaãi vêët vaã lùæm chuáng töi múái biïët àûúåc qua nhûäng lúâi öng noái löån xöån möåt àiïìu maâ chuáng töi cho laâ rêët quan troång, coá thïí laâ nguyïn nhên trûåc tiïëp dêîn àïën sûå biïën mêët vaâ trúã vïì bñ êín cuãa öng.

Theo öng Baãy kïí laåi thò buöíi chiïìu trûúác höm öng “böëc húi”, khi ngöìi nghó úã cöng viïn Con Coác, öng coá bùæt chuyïån vúái möåt ngûúâi laå mùåt, vaâ àaä ùn möåt, vêng, chó möåt chiïëc keåo do anh ta cûá nùçng nùåc múâi. Sau àêëy öng bùæt àêìu caãm thêëy khoá chõu trong ngûúâi, chiïìu töëi thò xaãy ra caái chuyïån êëy. Vò súå baâ Lyá traách “baå ai múâi gò cuäng ùn” nïn öng khöng cho baâ biïët.

Öng trûúãng cöng an quêån suy nghô möåt chöëc röìi hoãi: “Thïë anh ta bïì ngoaâi tröng thïë naâo?” “Coân treã, khoaãng ba mûúi gò àoá, coá ria meáp, àeo kñnh trùæng

khöng goång, gioång lú lúá nhû Viïåt Kiïìu”. “Coân gò nûäa khöng?” “aâ, coân caái naây àùåc biïåt, - öng Baãy noái thïm, - bïn phaãi cùçm

anh ta coá möåt nöët ruöìi àen rêët to vúái hai súåi rêu daâi. Luác êëy töi nhòn vaâ tûå hoãi sao anh ta khöng cùæt chuáng ài, vò thïë maâ nhúá roä”.

Traã lúâi cêu hoãi cuãa chuáng töi rùçng öng àaä úã àêu, laâm gò trong suöët baãy ngaây qua, öng Baãy chó lùæc àêìu, baão khöng nhúá gò.

“Thïë coá phaãi chñnh öng thöíi tùæt ngoån àeân úã àöìn cöng an khöng?” - baâ Lyá hoãi.

Öng Baãy chó dûúán mùæt ngaåc nhiïn. Àöëi vúái öng Vinh, àêy laâ nhûäng chi tiïët rêët quan troång. Öng

vöåi vaä tûâ biïåt ra vïì, hûáa seä àïën noái chuyïån vúái öng Baãy thïm nûäa. *

* * Mêëy ngaây sau, ngêîu nhiïn töi gùåp öng Vinh taåi quaán bia úã

Ngaä Nùm Loâ Àuác. Öng vêîn thûúâng túái àoá vaâo giúâ nghó trûa. Öng cho töi biïët möåt tin rêët àaáng chuá yá vaâ hiïån coân phaãi giûä bñ mêåt. Höm qua cöng an Cêìn Thú coá baáo caáo vïì Böå möåt trûúâng húåp tûúng tûå nhû öng Baãy, coá àiïìu ngûúâi kia, möåt phuå nûä treã, chó xuêët hiïån trúã laåi sau hai tuêìn. Ngûúâi nhaâ cho biïët cö kïí trûúác àêëy coá ùn hai chiïëc keåo cuãa möåt ngûúâi coá àùåc àiïím giöëng hïåt ngûúâi öng Baãy miïu taã.



Roä raâng caác sûå viïåc bñ êín kia coá möëi liïn quan naâo àoá vúái nhûäng chiïëc keåo cuãa ngûúâi naây.

Ngoaåi vuå thaânh phöë Höì Chñ Minh cho biïët coá möåt Viïåt Kiïìu nhû thïë àaä àïën Viïåt Nam caách àêy ba thaáng vúái danh nghôa àaåi diïån chaâo haâng cho möåt cöng ty dûúåc phêím lúán úã Myä. Hiïån anh ta chûa xuêët caãnh. Caãnh saát doâ tòm tung tñch khùæp núi nhûng chûa coá kïët quaã.

Cùn cûá vaâo yá kiïën cuãa böå phêån khoa hoåc hònh sûå, möåt trong nhûäng giaã thiïët àûúåc nhiïìu ngûúâi cho laâ khaã dô hún caã, laâ cöng ty dûúåc kia àaä saãn xuêët àûúåc möåt loaåi thuöëc múái, coá khaã nùng phên hoáa cú thïí ngûúâi thaânh caác phên tûã nhoã, mùæt thûúâng khöng thêëy, vaâ sau möåt thúâi gian tuây vaâo liïìu lûúång àaä duâng, thuöëc hïët taác duång, caác phên tûã êëy keo àùåc trúã laåi, vaâ con bïånh seä quay vïì hònh haâi cuä. Coá thïí àêy laâ thûá thuöëc giuáp ngûúâi ta coá thúâi gian chúâ phaát minh nhûäng loaåi biïåt dûúåc àiïìu trõ caác cùn bïånh hiïån nay àûúåc xem laâ nan y.

Thuyïët naây coá bùçng chûáng hïët sûác thuyïët phuåc, àoá laâ viïåc öng Baãy ùn möåt chiïëc keåo àaä phaãi biïën mêët möåt tuêìn, coân cö gaái Cêìn Thú troát ùn hai nïn phaãi bùæt ngûúâi thên lo lùæng gêëp àöi.

Höm nay, khi töi àang viïët nhûäng doâng naây thò baâ vúå töi

xùm xùm bûúác vaâo vúái túâ baáo múái trong tay. Baáo Cöng An, têët nhiïn, vò baâ êëy vöën laâ möåt àöåc giaã nhiïåt tònh cuãa noá, vaâ bêy giúâ chùæc àïën àïí bùæt töi àoåc möåt baâi ruâng rúån naâo àêëy vïì caác thuã àoaån bêët lûúng cuãa thúâi bêy giúâ. Àïí biïët maâ phoâng! Töi dûâng goä maáy vi tñnh, liïëc nhòn chöî ngoán tay baâ êëy àang dñ vaâo. Àoá laâ lïånh truy naä toaân quöëc tïn... quöëc tõch Myä coá keâm theo bûác aãnh cuãa hùæn.

Möåt khuön mùåt dïî coi, coân treã, àeo kñnh trùæng vúái nöët ruöìi to phña bïn phaãi cùçm.

Khöng thêëy mêëy súåi löng. Chùæc aãnh nhoã nhòn khöng roä, hoùåc hùæn àaä cùæt ngùæn. Phña dûúái laâ lúâi caãnh baáo moåi ngûúâi chúá ùn nhûäng chiïëc keåo maâ hùæn coá thïí múâi.

“Öng nhúá chûa, phaãi luön caãnh giaác àïì phoâng múái àûúåc! - vúå töi noái nhû ra lïånh. - Tûâ nay ai cho keåo àûâng ùn! Öng thò chùèng khaác gò con nñt. Baå ai cho gò cuäng ùn!”



Röìi baâ êëy boã ài, vúái caãm giaác haâi loâng nhû vûâa laâm möåt viïåc thiïån.

Haâ Nöåi, 19. 4. 2002



Ngûúâi baán tuöíi - Chuá maây khöng coân gò nûäa thêåt aâ? - Vêng. Àuáng thïë, - hùæn àaáp. - Vêåy sao coân àïën hiïåu cêìm àöì? Hùæn luáng tuáng àûáng im vò chùèng biïët noái gò. Hùæn coân treã, treã lùæm, chñnh xaác laâ hai mûúi tuöíi. Múái caách

àêëy möåt tuêìn hùæn kyã niïåm caái tuöíi êëy úã quaán nûúác vúái vaâi thùçng baån nhû hùæn, bùçng nûúác cheâ cheán vaâ keåo laåc. Chó thïë thöi, vò luác êëy trong tuái khöng àûáa naâo coá tiïìn.

Hùæn laâ sinh viïn nùm thûá ba möåt trûúâng àaåi hoåc "con öng chaáu cha" úã Haâ Nöåi, mùåc duâ öng baâ cha meå hùæn bao àúâi nay chó laâ nöng dên ngheâo, laåi úã tónh xa. Hùæn vaâo àûúåc trûúâng naây àún giaãn vò hoåc gioãi. Vaâo thùèng, nhúâ trûúác àoá àoaåt giaãi cao trong möåt lêìn thi toaán quöëc tïë vaâ ba lêìn giaãi nhêët nhò trong nûúác. Hùæn khaá àeåp trai, laåi thöng minh vaâ coá daáng rêët trñ thûác. Caã con ngûúâi hùæn toaát lïn àiïìu àoá, ai thoaåt nhòn cuäng nhêån thêëy ngay. Àöi mùæt hùæn thêåt saáng vaâ luön hêëp haáy sau cùåp kñnh trùæng hònh ö-van goång maå kïìn húåp möët maâ khöng hiïíu hùæn àeo vò cêån thêåt hay chó àïí tön thïm cho khuön mùåt vöën àaä rêët ûa nhòn cuãa mònh. Hùæn coá thoái quen chöëc chöëc àûa ngoán tay troã nêng cùåp kñnh trïn chiïëc muäi thon thùèng, duâ chùèng mêëy khi noá tuåt xuöëng. Da hùæn trùæng vaâ mõn. Àöi möi chuám chñm, moång vaâ höìng höìng nhû möi con gaái. Daáng àiïåu vaâ caách noái nùng, cû xûã cuãa hùæn cuäng lõch sûå. Toám laåi, caã phêìn trong lêîn phêìn ngoaâi, hùæn laâ möåt ngûúâi gêìn nhû hoaân thiïån. Hùæn luön yá thûác àiïìu êëy, kïí caã viïåc rêët nhiïìu cö gaái àïí yá àïën hùæn.



Chó töåi möîi caái laâ hùæn ngheâo. Sinh viïn tónh leã ai chùèng ngheâo? Hùèn thïë. Nhûng vúái ngûúâi khaác thò àoá chó laâ "khoá khùn taâi chñnh", coân vúái hùæn thò vêën àïì nghiïm troång hún nhiïìu. Hùæn muöën coá cuöåc söëng vêåt chêët (tûác laâ sinh hoaåt, chi tiïu vaâ nhêët laâ giao du vúái baån beâ) tûúng xûáng vúái möåt ngûúâi thöng minh, àeåp trai vaâ lõch laäm nhû hùæn. Hùæn tiïëc, chûá khöng oaán giêån böë meå. Hùæn biïët thên phêån mònh, vaâ khöng bao giúâ chuã àöång viïët thû xin tiïìn. Coá thò caác cuå cho, khöng thò tûå lo lêëy. Hùæn nghô thïë vaâ àaä tòm moåi caách àïí coá tiïìn. Toaân nhûäng caách lûúng thiïån vaâ saåch seä - laâm gia sû, viïët höå luêån aán cho ngûúâi khaác, hoåc gioãi àïí àûúåc nhêån hoåc böíng vaâ tham gia caác àïì taâi nghiïn cûáu, caác chûúng trònh, dûå aán. Nhûng àïí coá àûúåc caách söëng nhû hùæn mong muöën thò caác khoaãn thu nhêåp êëy khöng àuã, duâ hùæn àaä rêët cöë.

Laâ ngûúâi tûå troång, hùæn khöng mua chõu caái gò vaâ cuäng khöng hoãi vay tiïìn ai, kïí caã baån beâ thên thiïët. Maâ àaä tûå troång thò dïî thaânh sô diïån. Thïë laâ hùæn tòm àïën hiïåu cêìm àöì, vúái caãm giaác xêëu höí vaâ chua xoát. Àêìu tiïn hùæn cêìm chiïëc àöìng höì Thuyå Sô chñnh hiïåu àûúåc tùång lêìn ài thi úã nûúác ngoaâi, àïí coá tiïìn mua quaâ sinh nhêåt cho möåt cö baån gaái con nhaâ giaâu yïu hùæn vaâ cuäng àûúåc hùæn yïu laåi. Tiïëp àïën laâ chiïëc nhêîn vaâng hai chó do möåt baâ cö ngheâo úã Saâi Goân àaä khoác vò mûâng vaâ tûå haâo àûa cho hùæn khi àûúåc vaâo thùèng àaåi hoåc. Hùæn coá thïí dïî daâng àem baán nhûäng thûá êëy, nhûng hùæn khöng laâm thïë vò khöng muöën chia tay vúái nhûäng vêåt kyã niïåm coá yá nghôa nhû vêåy. Hùæn àaä àem cêìm vaâ chuöåc laåi chuáng mêëy lêìn, cho àïën khi chùèng kiïëm àêu ra tiïìn àïí chuöåc. Caách àêy ba thaáng hùæn phaãi àem caái duy nhêët coân laåi coá thïí mang túái hiïåu cêìm àöì naây laâ chiïëc xe maáy khöng töët lùæm nhûng cuäng chùèng àïën nöîi caâ taâng, àïí coá thïí hoaân thaânh dûå aán do möåt cöng ty tû nhên thuï hùæn vaâ hai àûáa baån khaác laâm nhûng khöng àûúåc ûáng trûúác àöìng naâo. Hùæn tin chùæc laâm xong seä coá tiïìn khöng chó àuã chuöåc laåi xe, maâ caã nhûäng thûá khaác. Nhûng caái cöng ty êëy vúä núå vaâ àêíy hùæn vaâo thïë tuyïåt voång nhû bêy giúâ.

Chùèng hiïíu vò sao höm nay hùæn àïën àêy, möåt khi khöng coá tiïìn àïí chuöåc laåi caái àaä cêìm. Hùæn lúâ múâ nghô söë tiïìn hùæn vay chó giaâ nûãa giaá trõ chiïëc xe, biïët àêu laäo chuã hiïåu cêìm àöì thûúng tònh maâ àûa thïm chuát ñt nûäa chùng. Nhûng hùæn khöng muöën hoãi xin àiïìu êëy, vò hùæn biïët roä tñnh laäo vaâ mûác laäi laäo bùæt hùæn traã. Thaânh ra hùæn cûá nêën naá nûãa muöën úã laåi thïm chöëc nûäa, nûãa muöën vïì ngay àïí khoãi phaãi nhòn con ngûúâi hùæn àang cùm gheát.



- Vêåy laâ quaã thêåt cêåu khöng coân gò nûäa? - laäo hoãi laåi caái cêu vûâa hoãi luác naäy.

- Thò töi àaä noái laâ khöng röìi! Öng àiïëc aâ? - Tûå nhiïn hùæn nöíi caáu. Tûâ trûúác túái nay hùæn luön lõch sûå "baác chaáu" vúái laäo, nhûng giúâ thò hùæn chuyïín sang "öng töi".

Laäo giaã vúâ nhû khöng nhêån thêëy thaái àöå êëy cuãa hùæn, vêîn nhoã nheå:

- Töi thêëy hònh nhû cêåu vêîn coân caái àïí cêìm hoùåc baán cho töi àêëy. Quyá vaâ àùæt tiïìn nûäa laâ khaác...

- Öng úäm úâ, laãm nhaãm gò thïë? - Hùæn vêîn chûa hïët caáu. - Töi maâ laåi khöng biïët töi àang coá gò sao? Hay öng biïët, öng noái thûã töi nghe. Töi àang cêìn tiïìn.

- Rêët cêìn? - Vêng, rêët cêìn. - Cêìn ngay bêy giúâ? - Cêìn ngay bêy giúâ! Laäo giaâ chuã hiïåu cêìm àöì huáng hùæng ho. Tûâ naäy àïën giúâ laäo

vêîn ngöìi sau chiïëc quêìy göî caáu bêín, trïn chiïëc ghïë troân cao bùçng sùæt coá thïí xoay ài, xoay laåi nhû úã caác quêìy bar, coân hùæn thò àûáng caånh. Laäo thong thaã bûúác xuöëng, pha êëm traâ múái röìi múâi hùæn ngöìi xuöëng böå xa-löng cuäng giaâ nua vaâ nhùn nheo nhû laäo.

- Múâi cêåu uöëng nûúác vaâ huát thuöëc, - laäo noái, tay chòa bao ba söë.

Àêy laâ lêìn àêìu laäo àöëi xûã tûã tïë vúái hùæn. Hùæn thêìm ngaåc nhiïn, nhûng chó lùång leä chúâ xem laäo àõnh giúã troâ gò.

- Xin àûúåc nhùæc laåi: Cêåu khöng biïët cêåu coân möåt caái rêët quyá maâ töi àang cêìn. Nïëu cêåu muöën, ta coá thïí thûúng lûúång...

- Caái gò? - hùæn toâ moâ hoãi. - Thò cêåu haäy uöëng nûúác, huát thuöëc ài àaä. Viïåc naây quan

troång, khöng vöåi àûúåc, - laäo noái, nhòn thùèng vaâo mùæt hùæn, möåt caái nhòn sùæc laånh vaâ àaáng súå, àïën mûác khöng chõu nöíi, hùæn phaãi cuái mùåt. - Thïë naây nheá, - laäo lïn tiïëng sau höìi lêu hai ngûúâi im lùång, - cêåu àang coá caái quyá nhêët cuãa con ngûúâi, àoá laâ tuöíi treã. Cêåu coá thïí àem noá cêìm úã cûãa haâng töi, hay töët nhêët laâ baán hùèn cho töi, àûúåc khöng?...



- Öng noái gò cú? Tuöíi treã? Baán tuöíi treã cuãa töi cho öng? - hùæn thöët lïn, luác àêìu ngaåc nhiïn, sau phò cûúâi: - Öng àiïn aâ?

- Chñnh xaác nùm nay cêåu bao nhiïu tuöíi nhó? - laäo hoãi nhû khöng nghe hùæn vûâa noái gò.

- Hai mûúi. - Caái tuöíi thêåt àeåp maâ töi rêët muöën coá, duâ phaãi traã giaá àùæt.

Cêåu àöìng yá baán noá cho töi chûá? "Laäo giaâ naây àiïn thêåt röìi! - hùæn thêìm nghô. - Laäo noái laãm

nhaãm gò vêåy khöng biïët". - Cûá cho laâ töi muöën baán ài, nhûng öng cêìn noá laâm gò, vaâ...

viïåc mua baán naây thûåc hiïån nhû thïë naâo? Àêy khöng phaãi chiïëc xe maáy hay möåt àöì vêåt cuå thïí. Öng hiïíu yá töi chûá?

- Hiïíu, rêët hiïíu, - laäo giaâ gêåt àêìu. - Töi seä cho anh biïët sau. Biïët vïì caác àiïìu kiïån mua baán êëy maâ. Bêy giúâ chó cêìn anh noái anh coá àöìng yá khöng àaä.

"Hay laäo ta laâ phuâ thuyã?" - hùæn tûå hoãi röìi móm cûúâi, buöåt miïång thaânh tiïëng:

- Öng noái cûá nhû öng laâ phuâ thuãy khöng bùçng. - Nïëu muöën, anh coá thïí coi töi laâ phuâ thuãy cuäng àûúåc. Khöng

sai nhiïìu lùæm àêu, - laäo thaãn nhiïn àaáp. Hùæn bùæt àêìu thêëy cêu chuyïån trúã nïn thuá võ, duâ têët nhiïn

chùèng tin chuát naâo nhûäng àiïìu laäo noái. Vúái hai chûä "phuâ thuãy" lúãn vúãn trong àêìu, hùæn àûa mùæt nhòn laäo möåt lûúåt tûâ àêìu àïën chên, vaâ thêëy laäo cuäng húi húi giöëng phuâ thuãy thêåt.

Ngûúâi laäo beá choùæt, khuön mùåt gêìy, àen xón, àêìy nhûäng nïëp nhùn sêu, àùåc biïåt trïn traán vaâ hai bïn khoáe mùæt. Nhòn laäo, caái àêåp vaâo mùæt trûúác tiïn vaâ dïî nhêån thêëy nhêët laâ möåt nöët ruöìi to, höìng höìng nhû haåt àêåu àoã vúái mêëy súåi löng khöng hiïíu sao laäo khöng cùæt maâ cûá àïí moåc daâi, tröng rêët khoá chõu. Chiïëc muäi laäo nhoån, keáo xuöëng gêìn miïång, nhûng khöng khoùåm. Trïn muäi laâ chiïëc kñnh trùæng mùæt troân vaâ nhoã nhû kñnh thêìy boái. Caác ngoán tay laäo daâi, chó coân da boåc xûúng, nhûng khaá saåch vaâ khöng coá moáng nhoån nhû phuâ thuãy. Coân àöi möi laäo thò àuáng laâ möi phuâ thuyã - moãng, nhoã, bïn ngoaâi xaám ngoeát nhûng caâng sêu vaâo trong caâng àoã, àoã nhû maáu. Caã àöi mùæt vaâ gioång noái cuäng àuáng cuãa phuâ thuãy. úã chuáng coá caái gò àêëy rêët àöåc aác vaâ àaáng súå.



Hùæn thêìm ngaåc nhiïn sao maäi àïën bêy giúâ múái nhêån thêëy nhûäng àiïìu naây úã laäo. Cuäng coá thïí do bõ aám aãnh nïn hùæn múái thêëy thïë chùng? Hùæn àaão mùæt nhòn qua cùn nhaâ. Àuáng laâ hang phuâ thuãy! Noá úã trong möåt ngoä heãm vaâ cuäng sêu hun huát nhû thïë. Möåt phêìn bïn ngoaâi laäo duâng laâm cûãa hiïåu, hay àuáng hún laâ núi giao dõch cuãa cûãa hiïåu; caác bûác tûúâng caáu bêín àïën mûác khöng thïí nhêån ra noá tûâng àûúåc queát bùçng loaåi vöi ve gò, trïn àoá coá treo möåt cùåp sûâng nai cong queo, möåt con àöìi möìi, möåt chiïëc mùåt naå maâu àen bùçng göî vúái àöi nanh trùæng hïëu, möåt con chöìn nhöìi àang baám vaâo tûúâng vaâ... möåt giêëy chûáng nhêån gia àònh vùn hoáa múái àûúåc löìng trong khung kñnh! Hùæn bôu möi khi thêëy caái vêåt quaá û àúâi thûúâng, laåc loäng naây. Têët caã àïìu bõ phuã möåt lúáp buåi daây àen xón. Hùæn chûa bao giúâ vaâo phoâng trong, nhûng àoaán biïët noá rêët daâi, khöng coá chuát aánh saáng naâo loåt vaâo, laâ núi cêët giûä nhûäng thûá ngûúâi ta àem àïën cêìm cöë, vaâ chùæc chùæn phaãi coá àuã duång cuå haânh nghïì cuãa möåt laäo phuâ thuãy. Hònh nhû laäo söëng möåt mònh. ñt ra xûa nay hùæn chûa hïì gùåp ai khaác úã àêy, ngoaâi khaách haâng cuãa laäo.

- Thúâi naây têët nhiïn laâ khöng coân phuâ thuãy nûäa, - hùæn nhêån xeát. - Nhûng thûåc tònh töi thêëy öng chùèng khaác phuâ thuãy mêëy.

- Thò töi chñnh laâ phuâ thuãy. Töi biïët anh khöng tin, nhûng quaã àuáng thïë.

- Töi khöng ngúâ öng laâ ngûúâi thñch àuâa. Àaä vêåy, töi cuäng xin àuâa theo. Töi àöìng yá baán tuöíi treã cuãa töi cho öng. Xin cho biïët caách thûác vaâ giaá caã cuå thïí!

- Nhûng àêy khöng phaãi chuyïån àuâa. Chuyïån nghiïm tuác àêëy.

- ûâ, thò nghiïm tuác. Öng noái ài. Laäo giaâ im lùång möåt luác nhû suy ngêîm àiïìu gò. - Àûúåc, vêåy laâ anh nùm nay hai mûúi tuöíi. Anh coá thïí

nhûúång laåi cho töi söë tuöíi naây dûúái daång cêìm àöì... trong trûúâng húåp naây laâ cêìm tuöíi, luác naâo coá tiïìn, anh chuöåc laåi. Nhûng töi muöën, vaâ cuäng khuyïn anh nïn baán àûát cho töi thò àûúåc lúåi hún nhiïìu, laåi àúä rùæc röëi sau naây...

- Töi àöìng yá theo caách thûá hai. Röìi sao nûäa? - Töët lùæm. Bêy giúâ ta baân giaá caã. Àêy laâ mùåt haâng ñt mua

baán nïn khöng coá giaá chung. Töi àõnh traã cho anh möîi nùm tuöíi mûúâi triïåu àöìng, anh thêëy thïë naâo?



- Mûúâi triïåu, möåt nùm! - hùæn kheä thöët lïn, khöng hiïíu vò cho rùçng nhû thïë laâ quaá àùæt hay quaá reã. - Vêng, cûá cho laâ töi chêëp nhêån giaá êëy. Tiïëp theo laâ gò?

- Laâ coi nhû vuå mua baán naây xong xuöi. Hai ngûúâi seä kñ húåp àöìng. Anh giao haâng, töi trao tiïìn. Thïë thöi. Nhû caác vuå mua baán bònh thûúâng khaác êëy maâ.

- Giao haâng, nhêån tiïìn? - hùæn laåi ngaåc nhiïn, vaâ móa mai hoãi: - Thïë caái baãn húåp àöìng êëy coá phaãi àem ra uãy ban phûúâng hoùåc phoâng cöng chûáng xaác nhêån khöng?

- Kïí laâm àûúåc thïë thò töët hún, nhûng maâ thöi, khöng cêìn. Töi laâ ngûúâi tûã tïë vaâ hi voång anh cuäng vêåy. Vaã laåi, phuâ thuyã chuáng töi coá luêåt riïng cuãa mònh, - laäo noái möåt caách rêët nghiïm tuác.

Böîng nhiïn hùæn ngöìi thûâ ngûúâi, im lùång höìi lêu. Hùæn vêîn nghô laäo giaâ chó àuâa, nhûng hùæn thêëy khöng thñch kiïíu àuâa naây, nhêët laâ vúái möåt ngûúâi nhû laäo. Cuöëi cuâng hùæn hoãi:

- Thïë chuyïån gò seä xaãy ra vúái töi sau khi baán tuöíi cho öng? - Sao möåt ngûúâi thöng minh nhû anh coân phaãi hoãi töi àiïìu

êëy? - Laäo cûúâi to thaânh tiïëng. - Caái ngûúâi ta àaä baán têët nhiïn seä khöng coân thuöåc vïì mònh nûäa. Anh baán hai mûúi nùm tuöíi treã cuãa anh cho töi thò nghôa laâ anh seä mêët ài hai mûúi nùm tuöíi treã êëy. Anh vêîn chûa hiïíu aâ? Nöm na laâ ngay sau khi nhêån tiïìn, anh trúã thaânh ngûúâi böën mûúi tuöíi chûá khöng phaãi hai mûúi nhû bêy giúâ. Tuy nhiïn, àïí traánh àöåt ngöåt vaâ khöng gêy bêët tiïån cho anh trong cuöåc söëng, töi vaâ anh nïn thoãa thuêån mua baán tûâ tûâ thöi, möåt thaáng möåt tuöíi chùèng haån. Anh seä khöng bõ giaâ ài quaá nhanh, laåi khöng phaãi coá quaá nhiïìu tiïìn möåt luác, laâ àiïìu mang tai hoåa chûá chùèng phaãi ñch lúåi.

- Àûúåc, cûá cho laâ thïë. Nhûng öng seä laâm gò vúái tuöíi treã cuãa töi, sau khi mua noá?

- Laåi möåt cêu hoãi ngöëc nghïëch nûäa. Àïí töi àûúåc treã thïm hai mûúi tuöíi chûá coân gò! - Laäo giaâ laåi cûúâi, lêìn naây to vaâ coá veã thñch thuá.

- Töi àoaán nùm nay öng khoaãng saáu mûúi lùm. Vêåy öng seä thaânh möåt ngûúâi àaân öng böën mûúi lùm tuöíi. Sao öng khöng choån mua tuöíi cuãa ai àêëy ba mûúi, böën mûúi àïí àûúåc treã hún?



- öì, caái gò cuäng phaãi coá giúái haån, anh baån treã aå. - Laäo laåi cûúâi. Bêy giúâ hùæn thêëy tiïëng cûúâi cuãa laäo thêåt àaáng gheát. - Anh nghô xem, tûâ möåt öng giaâ loåm khoåm thïë naây, böîng dûng töi thaânh thùçng trai tú, ngûúâi ngoaâi tröng vaâo khoá coi lùæm.

- Töi hoãi öng cêu cuöëi cuâng: Vò sao öng choån mua tuöíi cuãa töi chûá khöng phaãi cuãa ngûúâi khaác?

- Àún giaãn thöi. Vò anh thöng minh, khoãe maånh, vaâ quan troång nhêët laâ chûa nhiïîm nhûäng thoái xêëu khöng thïí tha thûá. Noái anh biïët, chûá boån nghiïån ma tuyá vaâ tröåm cûúáp, coá cho khöng töi tuöíi treã cuãa chuáng, töi cuäng chùèng theâm. Laâ ngûúâi mua, töi phaãi biïët choån haâng! - Laäo ngûâng noái, túåp möåt nguåm nûúác röìi nhòn thùèng vaâo mùæt hùæn: - Vêåy laâ ta nhêët trñ?

Thay cho lúâi àaáp maâ roä raâng laäo chuã hiïåu cêìm àöì àang noáng loâng muöën nghe, hùæn àûáng dêåy, cöë tònh toã veã chêåm chaåp, uïí oaãi àïí che giêëu nhûäng yá nghô àang röëi lïn trong àêìu.

- Thöi, àuâa thïë àuã röìi. Öng xem töi nhû con nñt khöng bùçng. Töi vïì àêy, - hùæn noái.

- êëy, gûúåm àaä! - Laäo vöåi chùån hùæn laåi. – Viïåc mua baán, chùèng ai eáp ai, têët nhiïn. Nhûng töi xin nhùæc laåi rùçng àêy laâ chuyïån nghiïm tuác. Rêët nghiïm tuác...

- Nghiïm tuác? - hùæn keáo daâi gioång möåt caách móa mai. - Öng thûã giaãi thñch töi nghe caái nghiïm tuác êëy cuãa öng xem naâo. Laâm sao trong thúâi àaåi taâu vuä truå vaâ Internet hiïån nay böîng chöëc töi giaâ ài hai mûúi tuöíi chó vò möåt cêu àuâa ngu ngöëc naâo àoá cuãa möåt laäo giaâ khöën khöí nhû öng?

- Thò töi àaä noái rùçng töi laâ phuâ thuãy... - Phuâ thuãy vúái caái naây treo trïn tûúâng? - Hùæn chó tay vaâo

khung kñnh coá têëm bùçng cöng nhêån gia àònh vùn hoaá múái. - Anh cûá chuyïån noå xoå chuyïån kia, - laäo giaâ àaáp, gioång nhuán

nhûúâng. Roä raâng laäo khöng muöën mêët khaách. - Caái êëy chùèng liïn quan gò àïën viïåc chuáng ta àang baân. Coân chuyïån treã ra hay giaâ thïm bùçng caách naâo thò anh khoãi lo. Àoá laâ viïåc cuãa töi. Chó cêìn anh àöìng yá laâ xong, ta seä kñ húåp àöìng...

- Nhû húåp àöìng giûäa Faust vaâ Mephisto trong vúã kõch thú cuãa öng Goethe ngûúâi Àûác...



- Vêng, vêng, àuáng thïë. Quaã töi choån ngûúâi khöng nhêìm. Thúâi buöíi naây maâ möåt sinh viïn treã tuöíi nhû anh coân coá thò giúâ tòm àïën taác phêím naây thò kïí cuäng hiïëm. Coá àiïìu, Faust thò baán linh höìn cho Mephisto, coân anh chó baán coá tuöíi treã cuãa anh thöi. Nhên tiïån, xin àûúåc tiïët löå àiïìu naây, möåt khi anh nhùæc àïën Mephisto. Töi laâ hêåu duïå cuãa möåt trong nhûäng àöì àïå cuãa öng ta àêëy...

- Nghôa laâ öng söëng trïn àúâi naây àaä lêu, rêët lêu. - hùæn ngùæt lúâi laäo. - Xin hoãi, öng àaä gaå mua tuöíi treã cuãa bao nhiïu ngûúâi röìi?

- Anh toâ moâ quaá àêëy, anh baån treã aå. Têët nhiïn anh khöng phaãi laâ ngûúâi àêìu tiïn vaâ chùæc cuäng chùèng laâ ngûúâi cuöëi cuâng, cho àïën luác töi phaãi chïët vò möåt lyá do ngúá ngêín naâo àoá. Töi biïët trûúác söë phêån cuãa töi maâ. Nhûng thöi, ta quay laåi vúái vúã kõch Faust kia cuãa öng Goethe. Anh coá nhúá daân àöìng ca cuãa bêìy phuâ thuãy trong caãnh Àïm höåi quyã úã miïìn rûâng nuái giûäa Siec vaâ Elen, vúái hai cêu kïët rêët êën tûúång laâ Qua àaá, qua ghïình; Phuâ thuyã àaánh rùæm, dï giaâ thöëi inh khöng nhó? Caác cuå kõ cuãa töi àêëy. Nhûng cöng bùçng maâ noái, caái öng phoá giaáo sû, phoá tiïën sô Àûác Soaån naâo àoá àaä dõch Faust ra tiïëng Viïåt cuäng thöëi inh chùèng keám gò muâi rùæm töí tiïn chuáng töi. - Noái àïën àêy, laäo giaâ nhùn muäi nhû ngûãi thêëy muâi thöëi thêåt. - Maâ thöi, chuyïån êëy khöng quan troång. Vò nhû töi àaä noái, àêy laâ viïåc nghiïm tuác, anh coá thïí suy nghô thïm trûúác khi traã lúâi dûát khoaát. Töi chúâ anh quyïët àõnh. Anh vêîn cêìn tiïìn àêëy chûá?

- Vêîn, - hùæn àaáp cöåc löëc. - Cêìn àïí söëng cho ra söëng vaâ laâm viïåc töët hún.

- Töët. Xin nhùæc laåi: Töi sùén saâng mua hai mûúi tuöíi xuên cuãa anh, vúái giaá mûúâi triïåu àöìng möåt tuöíi. Möîi thaáng giao haâng, nhêån tiïìn möåt lêìn. Lêìn àêìu töi coá thïí ûáng luön cho anh hai chuåc triïåu àïí anh vûâa chuöåc laåi xe, vûâa coá tiïìn tiïu. Têët nhiïn, trong trûúâng húåp cêìn tiïìn, nïëu anh muöën, trong möåt thaáng töi coá thïí mua cho anh hai tuöíi hoùåc hún thïë. Hi voång vúái söë tiïìn lúán naây anh seä coá àiïìu kiïån sinh hoaåt vaâ laâm viïåc töët hún nhû anh noái. Laâ ngûúâi thöng minh vaâ cêìn cuâ, töi tin anh seä thaânh taâi. Muöën thaânh taâi, ai cuäng phaãi traã giaá. Caái giaá cuãa anh kïí cuäng coá àùæt, nhûng chûa hùèn àaä àùæt lùæm nïëu so vúái nhiïìu ngûúâi khaác. Vêåy nheá. Töi chúâ anh...

*

* *



Àang àoái tin giêåt gên, baáo chñ Haâ Nöåi böîng vúá àûúåc möåt dõp may hiïëm thêëy àïí tùng söë lûúång xuêët baãn. Caác baáo tranh nhau àûa tin vïì möåt hiïån tûúång "xûa nay chûa tûâng thêëy" xaãy ra úã ngay thuã àö. Vò laâ tin hiïëm nïn ngûúâi ta cöë tònh keáo daâi, möîi ngaây chó heá cho baån àoåc möåt söë thöng tin nhêët àõnh, höm sau li kò hún höm trûúác. Ngoaâi àûúâng, trïn têët caã caác phöë, àöåi quên baán baáo rong vûâa àaåp xe vûâa vùån to hïët cúä nhûäng chiïëc micro reâ chaåy pin cuãa hoå, daâi doâng kïí chuyïån úã trûúâng noå khöng hiïíu sao trong voâng möåt nùm (coá baáo noái mêëy thaáng, coá baáo noái hai nùm) möåt sinh viïn nùm thûá ba böîng biïën thaânh möåt "öng giaâ luå khuå" saáu baãy mûúi tuöíi (cuäng coá baáo noái chó böën hoùåc nùm mûúi).

Rùçng chaâng sinh viïn-öng cuå êëy àaä bõ y tïë nhaâ trûúâng duâng vuä lûåc àûa àïën möåt loaåt caác bïånh viïån, kïí caã Viïån laäo khoa trung ûúng, núi caác chuyïn gia àêìu ngaânh khùèng àõnh chaâng mùæc chûáng giaâ trûúác tuöíi, möåt cùn bïånh nan y, rêët hiïëm nhûng khöng phaãi khöng coá, mùåc duâ chaâng khùng khùng tuyïn böë khöng hïì àau öëm gò. Caái lyá do "hoåc thi nhiïìu nïn choáng giaâ" chaâng àûa ra àïí giaãi thñch trûúâng húåp coá möåt khöng hai naây àaä bõ caã giúái khoa hoåc lêîn baån beâ thùèng thûâng baác boã, cho laâ "khöng nghiïm tuác vaâ phi lyá".

Tiïëp àïën laâ nhûäng baâi baáo daâi, noái möåt caách chi tiïët, cùån keä (chùæc khöng traánh khoãi àöi chuát phoáng àaåi) vïì nhûäng nöîi khöí àau, phiïìn toaái trong àúâi söëng thûúâng ngaây cuãa anh chaâng hai mûúi tuöíi böîng chöëc trúã thaânh "öng cuå sinh viïn rêu ria xöìm xoaâm" bõ ngûúâi yïu boã, bõ baån beâ cûúâi giïîu, bõ tûâ chöëi vaâ àuöíi thùèng vïì nûúác khöng àûúåc tham dûå möåt cuöåc thi tin hoåc quöëc tïë daânh cho sinh viïn, vúái lyá do khai man tuöíi. Thêåm chñ chaâng suyát bõ khai trûâ khoãi àoaân thanh niïn, cuäng vò tuöíi taác vaâ böå rêu rêåm àaä löëm àöëm nhiïìu súåi baåc.

Suöët mêëy nùm sau àoá baáo chñ coân àïìu àïìu àûa tin vïì "cuå sinh viïn" naây. Coá túâ coân coi "cuå" nhû niïìm tûå haâo dên töåc. Coá túâ nïu vêën àïì múâi àaåi diïån Guiness túái Viïåt Nam àïí têån mùæt chûáng kiïën vaâ àûa hiïån tûúång naây vaâo saách kyã luåc thïë giúái.

Cuäng qua baáo chñ, ngûúâi ta biïët àûúåc rùçng "cuå" àaä töët nghiïåp xuêët sùæc trûúâng àaåi hoåc cuãa mònh, àuã tiïu chuêín nhêån hoåc böíng du hoåc úã Myä àïí lêëy bùçng tiïën sô. Tuy nhiïn, laåi lêìn nûäa vò tuöíi taác, "cuå" bõ tûâ chöëi khöng àûúåc nhêåp trûúâng, duâ phña Viïåt Nam àaä xuêët trònh giêëy khai sinh göëc àûúåc chñnh quyïìn àõa phûúng xaác nhêån bùçng dêëu troân maâu àoã. Laâ nhaâ khoa hoåc àêìy triïín voång, "cuå" àûúåc



giûä laåi trûúâng laâm caán böå giaãng daåy. Nay cuå àaä laâ möåt giaáo sû tiïën sô àaáng kñnh, niïìm tûå haâo cuãa trûúâng vaâ cuãa caã àêët nûúác.

"Cuå" àaä lêåp gia àònh, vúái ngûúâi vúå hún mònh hai mûúi tuöíi. êëy thïë maâ coá keã àöåc möìm coân daám noái sau lûng hoå: "Tröng cûá nhû böë con êëy!" Sinh viïn rêët quyá "cuå", caã vïì kiïën thûác lêîn àaåo àûác. Coá àiïìu, hoå húi lêëy laâm laå rùçng hêìu nhû buöíi hoåc naâo "cuå" cuäng nhùæc hoå möåt àiïìu chùèng mêëy ùn nhêåp chûúng trònh giaãng daåy: "Caác em phaãi luön nhúá rùçng trïn àúâi naây khöng coá gò quyá bùçng tuöíi treã, vaâ trong bêët kò trûúâng húåp naâo, caác em cuäng khöng àûúåc àïí mêët noá, cuäng nhû khöng àûúåc àaánh àöíi noá lêëy bêët kò caái gò khaác!"

* * *

Caách àêy khöng lêu, coá túâ baáo úã thaânh phöë Höì Chñ Minh àûa tin möåt ngûúâi àaân öng traåc tuöíi böën mûúi hay hún möåt tñ, coá nöët ruöìi lúán maâu höìng höìng bïn maá traái, bõ tai naån giao thöng úã Goâ Vêëp luác mûúâi giúâ àïm, may àûúåc baác xñch lö töët buång àûa vaâo bïånh viïån. úã àêëy, mùåc duâ àûúåc caác baác sô hïët loâng cûáu chûäa, ngûúâi naây àaä chïët möåt giúâ sau àoá. Àiïìu àaáng noái laâ luác öng ta tùæt thúã, caác baác sô rêët ngaåc nhiïn khi thêëy toaân thên öng ta rûäa ra vaâ böëc húi rêët nhanh, cuöëi cuâng chó coân laåi möåt ñt xûúng muãn trïn chiïëc giûúâng bïånh traãi ga trùæng öng ta vûâa nùçm. Cêu chuyïån quaá kò dõ nïn ngûúâi ta khöng tin, vaâ chó coi àoá nhû möåt trong vö söë troâ tung tin giêåt gên cêu khaách cuãa túâ baáo vöën bõ nhiïìu tai tiïëng naây.

Haâ Nöåi, 20.2.2001



Àûáa beá ùn maây Noá laâ thùçng beá ùn maây töåi nghiïåp. Hún thïë, laåi muâ. Chiïëc

quêìn bêín khoá xaác àõnh maâu raách bûúm caã hai öëng cho thêëy khöng chó ngûúâi maâ luä choá cuäng chùèng thñch noá. Hai öëng tay aáo àen boáng vò luön àûúåc duâng laâm khùn lau muäi. Àêìu noá àöåi chiïëc muä coái meáo moá húi hêët vïì phña sau, àïí löå khuön mùåt àoái ùn gêìy àeát, xaåm nùæng, vaâ nhêët laâ hai höë mùæt trùæng daä caâng laâm tùng thïm veã thaãm haåi àaáng súå. Coá thïí noá chuã yá phö ra thïë àïí ngûúâi ta thûúng haåi maâ cho chuát gò chùng? Vò muâ, noá phaãi chöëng gêåy, chiïëc gêåy truác giaâ bùçng ngoán tay caái, trún nhùén vaâ cuäng gêìy àanh nhû noá. Sau khi thêån troång goä hai lêìn xuöëng àêët, noá múái ài möåt bûúác. Noá lùång leä ài giûäa trúâi nùæng chang chang, chiïëc bõ, cuäng bùçng coái, àeo saát naách, vaâ hònh nhû cuäng leáp keåp nhû buång noá.

Khöng ai biïët noá tûâ àêu túái. Thûá nhêët vò àêy laâ lêìn àêìu noá xuêët hiïån úã caái laâng Thûúång naây. Thûá hai, àún giaãn vò nhûäng loaåi nhû noá khöng àaáng àûúåc ngûúâi ta quan têm. Maâ röìi luác êëy àang giûäa trûa nùæng gùæt chùèng coá ai gêìn àêëy ngoaâi möåt thùçng beá khaác traåc tuöíi noá, cuäng nhïëch nhaác, nhûng vò khöng ùn maây nïn to khoãe hún vaâ cuäng laânh lùån hún. Thùçng naây àang chöíng àñt cöë buáng viïn bi thuyã tinh vaâo möåt höë nhoã trûúác mùåt dûúái boáng cêy àa cuåt ngay àêìu laâng. Noá àang caáu vò buáng maäi khöng vaâo àuáng löî. Àaä thïë, viïn bi bõ buáng maånh quaá lùn ài àêu mêët. Noá thêët voång àõnh àûáng dêåy boã vïì nhaâ ùn trûa thò bêët chúåt nhòn thêëy thùçng ùn maây khöën khöí. Noá thêëy coá caái gò àêëy vûâa buöìn cûúâi vûâa khoá chõu úã veã ngoaâi vaâ caách doâ àûúâng hai cöåc möåt bûúác cuãa thùçng kia. Caã àöi mùæt trùæng daä laâm hùæn, vöën bûåc mònh vò mêët viïn bi, caâng thïm khoá chõu. Cûá nhû viïn bi cuãa noá àaä bay vaâo nùçm goån trong höë mùæt thùçng kia. Möåt yá nghô chúåt loáe lïn. Nheå vaâ roán reán nhû con meâo sùn chuöåt, noá bûúác laåi gêìn thùçng ùn maây, bêët chúåt giêåt lêëy chiïëc gêåy truác röìi chaåy nhanh vïì phña göëc àa.



Thùçng beá ùn maây kïu “úái úái”, hai caánh tay khùèng khiu bêët lûåc huú huú phña trûúác. “Ai traã laåi chiïëc gêåy cho töi ài! Traã laåi ài, àûâng àuâa thïë! Traã laåi ài!...” Gioång noá yïëu lùæm, chùæc vò àoái. Chúâ maäi khöng thêëy ai traã laåi gêåy, noá àaânh doâ dêîm ài tiïëp, àiïåu böå tröng thêåt buöìn cûúâi, cûá nhû noá àang lêëy thùng bùçng ài trïn dêy úã raåp xiïëc. Bêy giúâ thay cho goä gêåy, noá thêån troång uúám thûã chên hai lêìn trûúác möîi bûúác ài. Bùçng caách êëy noá coá thïí khöng vêëp ngaä, nhûng khöën nöîi àiïìu quan troång àöëi vúái noá laâ hûúáng ài chûá khöng phaãi ài nhû thïë naâo. Maâ hûúáng noá àang ài túái hiïån giúâ laâ chiïëc giïëng thúi sêu röång àêìy nûúác cuãa laâng Thûúång. Ngöìi dûúái göëc àa, thùçng chúi bi thñch thuá quan saát àiïìu naây.

úã caác laâng khaác, giïëng nûúác ùn cuãa caã laâng thûúâng coá búâ gaåch bao quanh, möåt àiïìu dïî hiïíu, êëy thïë maâ bao àúâi nay chiïëc giïëng laâng Thûúång khöng hïì coá caái búâ gaåch bao quanh êëy, laåi saát àûúâng ài, nïn nhiïìu lêìn treã con vaâ caã trêu boâ rúi xuöëng àoá, nhûng luön vaâo luác àöng ngûúâi nïn àûúåc vúát lïn kõp. Khöën khöí thùçng beá ùn maây. Noá cuäng bõ sêíy chên ngaä xuöëng chiïëc giïëng êëy vaâ àaä chïët, vò búâ giïëng laát gaåch trún chùèng coá gò àïí bêëu vñu, vò noá quaá yïëu do àoái ùn, vò xung quanh khöng coá ai àïí vúát noá lïn. Coân thùçng beá chúi bi lïëu laáo kia thò thêëy vêåy liïìn hoaãng súå boã chaåy vïì nhaâ...

Chuyïån naây xaãy ra àaä mêëy chuåc nùm nay, nhûng dên laâng Thûúång vêîn nhúá. Maâ khöng chó coá nhúá.

Phaãi ba ngaây sau xaác thùçng beá múái nöíi lïn. Ngûúâi ta chön noá úã nghôa àõa Àöìng Chuâa nhû chön nhiïìu ngûúâi vö gia cû chïët àoái trûúác àêëy. Khaác chùng, möå cuãa noá coá nhoã hún möåt chuát, vò noá laâ con nñt. Möåt àiïìu àaáng ngaåc nhiïn laâ khöng hiïíu sao caái möå beá nhoã êëy cuãa noá cûá möîi ngaây möåt lúán thïm, àïën mûác lêën aát caã möå cuå töí hoå Phaåm thïë lûåc nhêët trong laâng. Thûúâng ngûúâi ta vui vúái nhûäng trûúâng húåp thïë naây. Phaát maã àöìng nghôa vúái phaát taâi, phaát löåc, nhûng àêy laåi laâ möå möåt thùçng beá ùn maây, vêåy thò phaát gò? Phaát nghïì ùn maây aâ? Caác võ chûác sùæc trong laâng khöng giêëu nöíi veã lo lùæng mú höì vïì möåt tai hoaå naâo àoá àang treo lú lûãng trïn àêìu. Cuöëi cuâng caái tai hoåa êëy àaä àïën.

Sau nhiïìu nùm liïìn mêët muâa vò thiïn tai, vò húåp taác xaä laâm ùn keám hiïåu quaã, nhiïìu ngûúâi trong laâng xaách bõ ài ùn xin xûá ngûúâi. Luác àêìu ngûúâi ta khöng chuá yá mêëy àïën hiïån tûúång naây, vò xûa nay ùn maây chùèng hiïëm. Nhûng khi söë lûúång gia tùng möåt caách àaáng lo ngaåi, ngûúâi ta bùæt àêìu nghô àïën caái maã ùn maây phaát kia. Sao caác laâng lên cêån àoái ùn chùèng keám maâ chùèng mêëy ngûúâi



laâm caái nghïì nhuåc nhaä naây? Vêåy chùæc àêy laâ àoân baáo oaán cuãa thùçng beá noå. Àïí giaãm búát tai hoaå, ngûúâi ta cho xêy möå xi mùng cho noá, (bêy giúâ àaä àûúåc goåi laâ “Öng”, mêëy nùm sau xêy miïëu hùèn hoi, coá baân thúâ vaâ àûúåc hûúng khoái cêín thêån àuáng dõp, àuáng quy caách. Dêìn dêìn, khi ngûúâi ta thêëy nghïì ùn xin cuäng khöng àïën nöîi naâo caã vïì thu nhêåp lêîn quan niïåm xaä höåi (ngûúâi dên laâng Thûúång ài ùn xin núi khaác coá giêëy chûáng nhêån àaâng hoaâng cuãa xaä, keâm theo chiïëc dêëu troân àoã choeát), tûå luác naâo khöng biïët, thùçng beá ùn maây töåi nghiïåp ngaây naâo nghiïîm nhiïn trúã thaânh thaânh hoaâng cuãa laâng Thûúång, thay chöî möåt võ tûúáng lûâng danh thúâi Lï Maåc. Vaâ trong dên gian, tïn laâng cuäng àûúåc goåi khaác - Laâng ùn Maây!

* * *

“Chñnh töi laâ thùçng beá chúi bi laáo lïëu êëy àêëy öng aå”, öng M. thúã daâi noái.

Öng laâ haâng xoám cuãa töi. Haâng xoám vúái nghôa nhaâ caånh nhau chûá giûäa nghïì viïët laách cuãa töi vaâ nghïì buön sùæt vuån phaát àaåt cuãa öng chùèng coá gò liïn quan. Öng quyá töi vò töi nhiïìu chûä. Töi chúi vúái öng vò öng nhiïìu tiïìn maâ khöng húåm mònh, hiïìn laânh, ñt noái, vaâ caã vò öng àöìng yá àïí chuáng töi luên phiïn nhau traã tiïìn bia khaá àïìu àùån úã quaán Gioá Múái bïn cêìu Long Biïn.

Xûa nay öng nöíi tiïëng haão têm, möåt nhaâ tûâ thiïån àñch thûåc. Coá leä öng àaä cuáng túái haâng chuåc, nïëu khöng muöën noái haâng trùm triïåu àöìng cho muåc àñch cao caã êëy, maâ àöëi tûúång bao giúâ cuäng laâ nhûäng àûáa treã muâ. Trûúâng Nguyïîn Àònh Chiïíu coi öng nhû ên nhên. Möåt söë trûúâng treã em khiïëm thõ úã caác àõa phûúng khaác cuäng vêåy.

“Têët nhiïn luác êëy töi chùèng daám cho ai biïët töi àaä laâm thùçng beá ùn maây phaãi chïët, - öng noái tiïëp sau khi uöëng möåt húi hïët saåch vaåi bia. - Töi höëi hêån vaâ súå lùæm. May maâ thaáng sau böë töi, möåt caán böå coá cúä úã Töíng cuåc Thöëng kï, àûa caã nhaâ lïn söëng hùèn úã Haâ Nöåi. Tûâ bêëy àïën nay töi chùèng möåt lêìn daám trúã laåi laâng Thûúång. Vò sao thò öng biïët. Nhûng töi biïët hïët moåi chuyïån xaãy ra úã laâng. Töi hoãi thêåt nheá: Öng coá mï tñn khöng?”

“Khöng”, töi àaáp. “Thïë öng coá tin vaâo baáo ên, baáo oaán khöng?” “Töi khöng tin. Sao öng hoãi vêåy? Öng tin aâ?”



Öng M. trêìm ngêm möåt chöëc röìi noái, veã bêìn thêìn: “Caã coá maâ caã khöng. Nhûng töi cûá thêëy noá thïë naâo êëy, nhêët laâ

thúâi gian gêìn àêy. Coá leä töi giaâ röìi, àêm lêín thêín. Noái öng àûâng cûúâi, àïm naâo nùçm nguã töi cuäng nghe tiïëng goä cuãa chiïëc gêåy truác cuãa thùçng beá kia vaâ tiïëng kïu yïëu úát “Ai àoá traã laåi gêåy cho töi, àûâng àuâa”. Tònh hònh coá veã nhû ngaây caâng nghiïm troång. Töi chùèng biïët phaãi tñnh sao àêy. Öng khuyïn töi laâm gò bêy giúâ?”

Töi ngöìi im vò chùèng biïët traã lúâi thïë naâo. “Hay öng ài khaám baác sô thêìn kinh, - cuöëi cuâng töi lïn tiïëng. -

Thúâi naây khöëi ngûúâi cùng thùèng nhû öng. Töi cuäng chùèng hún gò. Coân chuyïån thùçng beá thò chó do öng hay nghô àïën noá maâ tûúãng tûúång ra thöi”, töi an uãi, mùåc duâ tûå biïët úã àêy coá caái gò àoá nghiïm troång vaâ àaáng súå hún nhiïìu.

Mêëy höm sau, trûúác lúâi nùn nó cuãa öng M., vaâ cuäng vò toâ moâ, töi nhêån lúâi cuâng ài vúái öng vïì laâng Thûúång, laâng ùn Maây.

Öng M. thùæp hûúng, lêìm rêìm khêën vaái höìi lêu trûúác baân thúâ thaânh hoaâng laâng mònh. Trûúác àêëy töi cuäng thùæp möåt neán, goåi laâ tûúãng nhúá vong linh thùçng beá ùn maây xêëu söë. Töi tïë nhõ ài ra ngoaâi àïí öng àûúåc tûå nhiïn saám höëi, hi voång seä thanh thaãn hún àöi chuát. Bùçng àûác tñnh nhên tûâ vöën coá vaâ nhûäng viïåc laâm tûâ thiïån xûa nay, öng xûáng àaáng àûúåc hûúãng möåt tuöíi giaâ thanh thaãn.

Töëi höm êëy chuáng töi nguã laåi úã nhaâ möåt ngûúâi baâ con xa cuãa öng M.. Nhaâ ngoái hùèn hoi, coá tivi, coá àaâi, anh con trai chuã nhaâ coân coá caã chiïëc xe maáy, Nhêåt chûá chùèng phaãi Taâu.

Tûâ lêu dên laâng Thûúång khöng coân xaách bõ ài ùn xin, nhûng

ngûúâi ta vêîn thaânh kñnh thúâ cuáng “öng töí ùn maây” cuãa laâng. Ngöi möå cuãa “öng” àaä phaát caâng phaát thïm, nay gêìn giöëng möåt caái goâ nhoã, treã con khöng daám cho trêu boâ dêîm lïn.

Nûãa àïm, töi àang nguã say sau möåt ngaây ài àûúâng vêët vaã thò bõ öng M. tuám lêëy tay aáo giêåt maånh, hoaãng höët thò thêìm:

“Öng nhòn kòa. Ngaâi àêëy!” “Ngaâi naâo?” töi ngaåc nhiïn hoãi vò chùèng thêëy gò. “Thêìn hoaâng laâng Thûúång! Àûáa beá ùn maây...”



Öng M. khöng noái hïët cêu, liïìn suåp xuöëng àêët, vaái laåy liïn höìi:

“Con xin ngaâi tha töåi. Daå, con xin ngaâi tha töåi. Con troát daåi... Con chó àuâa... Luác êëy con coân nhoã... Con xin ngaâi tha töåi! Con xin ngaâi...”

“Öng laâm sao thïë ? - töi àõnh àúä öng dêåy nhûng öng khöng chõu. - Töi coá thêëy gò àêu! Öng vaái laåy ai àêëy?”

Quaã töi khöng thêëy gò thêåt. Nhûng öng M. vêîn tiïëp tuåc cêìu khêín van xin. Vöën chùèng tin ma quyã vaâ khöng thuöåc loaåi nhaát gan, töi vêîn caãm thêëy úán laånh khùæp ngûúâi.

Luác sau, öng M. im lùång ngöìi ruä xuöëng saân nhaâ, thúã höín hïín: “Ngaâi ài röìi. Ài maâ chùèng noái gò caã. Nghôa laâ ngaâi khöng

tha thûá cho töi. Trúâi úi, töi phaãi laâm gò bêy giúâ?...” Luác naây töi múái loå moå laåi gêìn chiïëc cöng tùæc àiïån àïí bêåt àeân. Öng M. mùåt cùæt khöng coân höåt maáu. Öng ngöìi yïn trong tû

thïë êëy rêët lêu, cuöëi cuâng, nhû àïí xaác minh vïì sûå hiïån diïån coá thêåt cuãa “ngaâi”, öng quay sang töi, chòa ra möåt viïn bi thuãy tinh boáng loaáng dûúái aánh àeân.

“Ngaâi àïí laåi àêëy!” *

* * Sau àoá coá viïåc, töi ài cöng taác xa ba thaáng. Luác vïì thò àûúåc tin

öng M. àaä chïët. Ngûúâi ta kïí rùçng öng hoáa àiïn, ài àêu cuäng ngûãa tay xin ùn nhû möåt thùçng ùn maây. Bõ con chaáu nhöët trong nhaâ vaâ caã úã bïånh viïån têm thêìn, gùåp ai öng cuäng xin. Coá ngûúâi cho hoân àaá, öng röëi rñt caãm ún, xuác àöång àïën nhoâe caã mùæt.

Möåt höm, öng khön kheáo tröën khoãi bïånh viïån. Àïën töëi thò coá ngûúâi thêëy öng nùçm chïët trong chiïëc ao nhoã caånh Cêìu Chui Gia Lêm.

Vò ao hêìu nhû khöng coá nûúác, chó toaân buân, nïn öng khöng chòm. êëy thïë maâ öng chïët. Möåt àiïìu laå nûäa laâ luác chïët öng àeo chiïëc bõ coái saát naách, tay giûä chùåt chiïëc gêåy truác giaâ trún boáng, nhûäng thûá trûúác àêëy chûa ai nhòn thêëy bao giúâ.



“Möåt ngûúâi nhên àûác nhûúâng êëy maâ phaãi chïët thïë thò thêåt töåi nghiïåp”, öng trûúãng dên phöë núi öng M. söëng buâi nguâi noái khi ngûúâi ta liïåm öng vaâo quan taâi.

Haâ Nöåi, 26. 4. 2002



Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ Nùm Bñnh Tyá (1567) tûúáng nhaâ Maåc laâ Hûäu Quêån cöng

Nguyïîn Thiïån àem quên vaâo cûúáp chêu Hoan. Vua Lï Quang Hûng sai Bùæc quên àö àöëc phuã, àö àöëc àöìng tû, Nhên Quêån cöng Thaái Baá Du cuâng hai tûúáng khaác laâ Nguyïîn Caãnh Hoan vaâ Lai Quêån cöng Phan Cöng Tñch (con rïí Thaái Baá Du) xuêët binh àaánh deåp. Vúái sûå giuáp àúä cuãa taám ngûúâi con trai, têët caã àïìu laâ duäng tûúáng, àùåc biïåt coá con caã Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ cêìm quên ài tiïn phong, àö àöëc Thaái Baá Du trong möåt trêån àaä giïët hún nghòn quên Maåc, àûúåc vua Lï phong thûúãng hai phiïën baâi vaâng, ba con voi vaâ mûúâi ngûåa chiïën. Sau khi quên Nguyïîn Quyïån bõ àaánh baåi, phaãi lui vïì Thanh Hoaá têåp húåp lûåc lûúång, vua coân ban chiïëu chó khen “Chên quêån cöng Thaái Baá Du giuáp rêåp nhaâ nûúác, cöng nghiïåp lúán lao thêåt khöng phuå traách nhiïåm”, thûúãng thïm ba neán vaâng, ba phiïën baâi vaâng, cêëp böíng löåc hai huyïån vaâ trêën phong tûúác võ Thiïëu baão Chên Quêån cöng.

Tiïëp àïën, vaâo nùm Caãnh Hûng thûá 15, vua Lï laåi sai Thaái Baá Du cuâng caác con vaâ Thû Quêån cöng Nguyïîn Caãnh Kiïn theo Bònh An vûúng Trõnh Tuâng dêîn àaåi binh àaánh Maåc Mêåu Húåp nhùçm chiïëm laåi Àöng Àö. Trong trêån quyïët àõnh úã Cêìu Giïìn phña nam Haâ Nöåi, vúái thïë aáp àaão vïì quên söë, quên vua Lï giaânh thùæng lúåi lúán, bùæt söëng vua Maåc cuöëi cuâng laâ Maåc Mêåu Húåp. Àoáng goáp khöng nhoã cho chiïën thùæng naây laâ àaåo quên cuãa Thaái Baá Du vaâ caác con trai Thaái Baá Kyâ, Thaái Baá Phiïn, Thaái Baá Tónh, Thaái Baá Chiïën, Thaái Baá Höå, Thaái Baá Phuác, Thaái Baá Vinh vaâ Thaái Baá Àûác.

Liïn quan àïën trêån àaánh naây, doâng hoå Thaái Baá úã Nghïå An coá lûu truyïìn möåt cêu chuyïån nhû sau vïì ngûúâi con caã cuãa Thaái Baá Du, laâ Phoâ maä Thaái Baão Kiïm, Quêån cöng Thaái Baá Kyâ, àûúåc vua



ban nùm chûä vaâng “Trñ duäng trung àùèng àaåi vûúng” vaâ gaã con gaái cho laâ Lï Thõ Cöng chuáa, hiïåu Àoan Trang Trinh Thuåc Tön Linh, nay coân àïìn thúâ chñnh úã xaä Kim Lai, huyïån Àöng Triïìu, tónh Haãi Dûúng.

Cêu chuyïån naây khöng thêëy ghi trong gia phaã doâng hoå hoùåc chñnh sûã, nhûng àûúåc chaáu con truyïìn tuång hïët àúâi naây sang àúâi khaác, lêu dêìn thaânh viïåc ai cuäng tin coá thêåt.

Àoá laâ chuyïån lêìn êëy, trong trêån Cêìu Giïìn lõch sûã, Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ àûúåc thên phuå sai dêîn mêëy nghòn tinh binh thoåc sêu vaâo trêån àõa quên Maåc, vúái yá àõnh laâm röëi àöåi hònh àöëi phûúng, röìi àaánh bêåt laåi, höî trúå cho àaåi binh seä keáo àïën sau. Ngaâi cûúäi con ngûåa chiïën maâu huyïët duå tuyïåt vúâi múái àûúåc vua ban, giaáp truå saáng ngúâi vúái thanh àaåi àao maâ ngûúâi bònh thûúâng khoá cêìm vûäng trong tay chûá chûa noái vung lïn haå xuöëng laâm àêìu giùåc ruång nhû sung. Ngaâi luön ài trûúác xöng pha múã àûúâng laâm gûúng cho caác phoá tûúáng vaâ binh sô. Ngaâi ài àïën àêu, quên Maåc tan taác àïën àêëy. Tuy nhiïn, vò ham àaánh, khöng biïët tûå luác naâo, ngaâi chúåt thêëy mònh àang àûáng trûúác chên thaânh Àöng Àö. Ngoaái laåi thò thêëy giùåc àaä bao vêy böën phña. Möåt lñnh cuãa ngaâi phaãi chöëng traã böën nùm lñnh àõch, coân ngaâi thò taã xung hûäu àöåt luön tay cheám giïët, quyïët múã àûúâng maáu quay vïì vúái àaåi binh cuãa thên phuå ngaâi.

Luác êëy àaä ngaã vïì chiïìu. Trúâi êm u, laåi laác àaác mûa. Xung quanh la liïåt xaác chïët vaâ nhûäng ngoån khoái hiïåu phña xa xa. Àang luác ngaâi maãi giao chiïën vúái hai tûúáng nhaâ Maåc trûúác mùåt thò möåt tïn thûá ba leán phi ngûåa àïën tûâ phña sau vaâ giú cao thanh àao saáng loaáng cuãa hùæn. Em trai ngaâi laâ Thaái Baá Chiïn, Phoâ maä Phuå maå Thaái uy Hoaânh Quêån cöng (Vúå laâ Trõnh Thõ Cöng chuáa, hiïåu Tûâ Huïå Trinh Thuåc Tön Linh, àïìn thúâ hai ngûúâi úã xaä Vônh Phuác, Vônh Löåc, Thanh Hoáa. Thaái Baá Chiïën sau naây àûúåc bao phong “Duäng Lûúåc Trung Àùèng Àaåi Vûúng”) luön úã bïn ngaâi. Hoaânh Quêån cöng chûa kõp kïu to baáo àiïìu nguy hiïím cho huynh trûúãng thò àêìu cuãa chuã tûúáng Thaái Baá Kyâ àaä bõ cheám lùn xuöëng àêët. Quên Maåc reo hoâ vang dêåy, tûúãng nùæm chùæc phêìn thùæng trong tay. Nhûng võ tûúáng nhaâ Lï vêîn ngöìi yïn trïn ngûåa, khöng àêìu, khöng thêëy maáu chaãy. Ngaâi quay laåi, cheám möåt nhaát xeã àöi ngûúâi tïn kia. Quên giùåc thêëy thïë caã kinh, chó biïët haá möìm, trúån mùæt àûáng yïn nhû trúâi tröìng. Thûâa thïë, quên Lï laåi lao vaâo cheám giïët. Möåt ngûúâi cuái nhùåt chiïëc àêìu bõ cheám, giú hai tay àûa lïn cho ngaâi. Ngaâi bònh thaãn àùåt lïn cöí mònh, tiïëp tuåc giao chiïën. Chöëc chöëc, àïí huâ doåa, ngaâi nhêëc àêìu



mònh lïn cêìm trïn möåt tay, tay kia giú cao ngoån àaåi àao saáng loaáng. Quên tûúáng nhaâ Maåc súå quaá, boã chaåy taán loaån, khöng àaánh àaä tan. Töëi höm êëy, trúã laåi baãn doanh, chó khi quyâ xuöëng cuái chaâo thên phuå vaâ bêím baáo kïët quaã trêån àaánh, àêìu ngaâi múái rúi xuöëng àêët, trûúác sûå ngaåc nhiïn cuãa àö àöëc Thaái Baá Du vaâ quên tûúáng trong traåi...

* * * Möåt truyïìn thuyïët àeåp àûúåm maâu huyïìn thoaåi. Theo gia phaã

hoå Thaái Baá, thò Phoâ maä Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ thuöåc haâng àaåi thoå, giùåc tan, söëng haånh phuác vúái Lï Thõ cöng chuáa vaâ möåt àaân chaáu con thaânh àaåt. Coá leä cêu chuyïån trïn chó àûúåc thïu dïåt àïí tön vinh khñ phaáctr, loâng duäng caãm cuãa ngaâi vaâ binh sô dûúái quyïìn ngaâi. Àiïìu naây coá thïí hiïíu àûúåc vaâ dïî chêm chûúác. Vaã laåi, noá laâ chuyïån cuãa thúâi xa xûa, khöng ai kiïím chûáng vaâ coá leä cuäng khöng cêìn kiïím chûáng.

Nhûng chuyïån dûúái àêy thò hoaân toaân coá thêåt, ñt ra theo lúâi kïí cuãa öng trûúãng hoå tröng coi nhaâ thúâ doâng hoå Thaái Baá úã Àö lûúng, Nghïå An. Chuyïån rùçng vaâo nùm 1953, vaâ caã mêëy lêìn sau naây nûäa, khi úã Nghïå An quï töi röå lïn caái viïåc àaáng höí theån laâ àêåp phaá àïìn chuâa, thò chñnh ngaâi, Kiïm Quêån cöng Thaái Baá Kyâ, àaä laâm ngûúâi ta phaãi chuân tay, do vêåy nhaâ thúâ töí hoå Thaái múái giûä àûúåc àïën ngaây nay, duâ bõ mêët maát khaá nhiïìu. Söë laâ trong nhaâ thúâ coá tûúång ngaâi bùçng göî sún son thïëp vaâng, vaâ theo caác “caán böå àêåp phaá” thúâi êëy, thò caái àêìu cuãa ngaâi àaä xoay àuáng möåt voâng quanh cöí àïí trúån mùæt dûúán maây nhòn hïët möåt lûúåt nhûäng ngûúâi àang àûáng xung quanh vúái dao buáa trong tay. Thêëy thïë, hoå hoaãng súå boã chaåy, khöng daám laâm gò. Tuy nhiïn, öng trûúãng hoå bõ möåt phen long àong vïì töåi “xuái thêìn linh caãn trúã caách maång xoáa boã mï tñn dõ àoan, xêy dûång nïëp söëng vùn hoáa múái”. Nhúâ thïë maâ nhiïìu àïìn chuâa miïëu maåo trong vuâng cuäng àûúåc nûúng tay hún.

Nhaâ thúâ hoå Thaái Baá úã Àö Lûúng thúâ cuå töí Thaái Baá Du, nùm 1993 àûúåc nhaâ nûúác cêëp bùçng cöng nhêån “Di tñch Lõch sûã Vùn hoáa” vaâ ghi nhêån cöng lao cuãa caác cöng thêìn danh tûúáng hoå Thaái Baá àöëi vúái sûå nghiïåp xêy dûång vaâ baão vïå àêët nûúác caác triïìu vua trûúác àêy.



Keâm theo bùçng laâ caác ghi cheáp cuå thïí vïì cuöåc àúâi vaâ sûå nghiïåp nhûäng ngûúâi danh tiïëng trong doâng hoå. Nöíi bêåt nhêët laâ võ töí thûá baãy Thaái Baá Du (1521 - 1582), ngûúâi sau naây àûúåc phong chûác Thaái Phoá, chûác quan àûáng thûá hai trong haâng Tam Cöng cuãa triïìu àònh nhaâ Lï. Cuå coá taám ngûúâi con trai àïìu nöëi doäi binh nghiïåp cuãa cha, hai ngûúâi laâ phoâ maä àûúåc phong tûúác Quêån cöng, saáu ngûúâi coân laåi mang tûúác hêìu, coá àïìn thúâ raãi raác khùæp nûúác. Saáu con gaái cuãa cuå thò möåt lêëy vua Lï Thêìn Töng (Thaái Ngoåc Thuåy), möåt lêëy vua Lï Triïët Vûúng (Thaái Ngoåc Baãn), ngûúâi nûäa lêëy Chuáa Trõnh (Thaái Ngoåc Quyânh). Ba ngûúâi coân laåi laâ vúå caác Quêån cöng danh tiïëng trong triïìu. Haâng chaáu chùæt cuå cuäng nhiïìu ngûúâi laâm nïn cöng sûå lúán, trong àoá coá cuå töí chi Diïîn Chêu cuãa töi laâ Thaái Baá Àêåu, sau naây àûúåc vua Nguyïîn phong laâ “Mêåu Quöëc cöng, Truå quöëc Trung trêåt”, coi nhû rûúâng cöåt triïìu àònh.

Vêåy laâ doâng hoå Thaái Baá traãi qua bao àúâi vua chuã yïëu nöíi tiïëng nhúâ caác quan voä. Quan vùn àïën nay múái chó biïët àïën möåt ngûúâi laâ Thaái Thuêån (coân goåi laâ Saái Thuêån - chûä Haán Thaái vaâ Saái àoåc nhû nhau), cöë cuãa Thaái Baá Du. Cuå Thaái Thuêån sinh 1441 (nùm mêët khöng roä), àêåu tiïën sô khoa êët Muâi nùm 1475, laâm viïåc úã quaán caác dûúái triïìu vua Lï Thaánh Töng hún hai mûúi nùm, trong möåt thúâi gian coân kiïm chûác Tham Chñnh tónh Haãi Dûúng. Cuå laâm thú hêìu nhû suöët caã àúâi mònh, coá túái haâng nghòn baâi nhûng chó lûu àûúåc têåp “Laä Àûúâng Di Caão” hún hai trùm baâi, ngûúâi àúâi hïët lúâi ca ngúåi (àûúåc cöë nhaâ thú Quaách Têën dõch nùm 1972 úã Nha Trang, vaâ Buâi Duy Tên, Àaâo Phûúng Bònh dõch in lêìn nûäa nùm 1979 úã miïìn Bùæc). Trong têåp “Truyïìn Kyâ Maån Luåc”, Nguyïîn Dûä daânh hùèn möåt truyïån viïët vïì cuå, laâ truyïån “Kim Hoa Thi Thoaåi Kyá”. Vua Lï Thaánh Töng phuåc taâi thú Thaái Thuêån maâ àùåc phong cuå laâm “Tao Àaân phoá nguyïn suyá”, chó sau vua laâ chaánh. Cuå mêët vaâ an taáng taåi laâng Liïu Lêm, huyïån Siïu Loaåi, nay laâ huyïån Thuêån Thaânh, tónh Bùæc Ninh, núi coân lûu àûúåc chiïëc miïëu nhoã thúâ cuå. Möåt trûúâng trung hoåc úã thõ xaä Bùæc Giang hiïån àang mang tïn Thaái Thuêån. Öng nöåi cuå laâ Thaái Baá Têm, möåt ngûúâi nöíi tiïëng àúâi Trêìn, tûâng theo Trêìn Tuâng Quang àaánh quên nhaâ Minh, giûä chûác Tû lïånh Quên vuå.

Töi nay àaä thuöåc lúáp ngûúâi giaâ, maâ ngûúâi giaâ thò thûúâng hay

coá nhûäng troâ bõ coi laâ lêím cêím. Thi thoaãng töi giêëu gia àònh vaâo Quöëc Tûã Giaám, ngöìi tûåa lûng vaâo têëm bia àaá coá khùæc tïn cuå töí àïí



àûúåc gêìn cuå, àûúåc hûúãng chuát húi hûúáng vùn thú cuãa cuå, hoùåc àún giaãn àûúåc sung sûúáng nghô rùçng töi laâ ngûúâi coá göëc coá rïî, göëc rïî baám rêët sêu vaâo lõch sûã dên töåc.

Caách àêy khöng lêu, töi àûa vúå vïì quï, dêîn ra nghôa trang chi Thaái Baá úã Diïîn Chêu, trïn möåt ngoån àöìi gêìn laâng. Trûúác baân thúâ laâ lùng cuå töí Thaái Baá Khiïëu vúái têëm bia àaá ghi roä cöng traång cuå. Phña dûúái laâ mêëy daäy möå caác àaåi gia àònh trong hoå, ngùæn daâi tuyâ theo söë lûúång ngûúâi àaä chïët. Töi chó vaâo phêìn àang daânh sùén cho töi vaâ noái: “Töi vaâ baâ sau naây seä nùçm àêy!” Vúå töi, möåt ngûúâi Haâ Nöåi göëc, laåi coân treã, chó cûúâi, khöng noái gò. Thïë maâ töi buöìn mêët mêëy ngaây. Têët nhiïn, caã àiïìu naây cuäng bõ vúå coi laâ lêím cêím. Höm sau chuáng töi ài xe àoâ lïn Àö Lûúng viïëng nhaâ thúâ göëc cuãa doâng hoå Thaái Baá thúâ cuå töí maâ chaáu con rêët àöîi tûå haâo laâ Taã Tû maä, Thaái phoá Thaái Baá Du.

Trong nhaâ thúâ coá nhiïìu tûúång lúán nhoã maâ thuá thûåc töi chùèng biïët roä tûúång naâo laâ cuãa ai, trûâ tûúång cuå töí. Töi thú thêín höìi lêu, cöë tòm möåt àiïìu vaâ cuöëi cuâng àaä tòm thêëy noá. Möåt vïët cùæt rêët maãnh quanh cöí möåt pho tûúång ngay bïn phaãi dûúái tûúång cuå töí. Chùæc àêy laâ tûúång cuå Thaái Baá Kyâ, Phoâ maä Thaái Baão Kiïm Quêån cöng, “Trñ duäng trung àùèng àaåi vûúng”, kyå sô khöng àêìu trong trêån Cêìu Giïìn oanh liïåt àaåi thùæng quên nhaâ Maåc nùm Quang Hûng thûá mûúâi lùm! Vêåy laâ töëi höm êëy (laåi möåt troâ lêím cêím nûäa cuãa ngûúâi giaâ), töi xin pheáp öng trûúãng hoå àûúåc ngöìi laåi möåt mònh trong nhaâ thúâ àïën luác naâo muöën thò vïì nhaâ öng nguã. Töi ngöìi yïn rêët lêu trong sûå im lùång gêìn nhû tuyïåt àöëi, dûúái aánh àeân àiïån maâu höìng hònh nïën cao trïn bïå thúâ, giûäa bao nhiïu laâ tûúång, baâi võ, gûúm giaáo vaâ caã möåt àöi ngûåa göî. Trong àêìu töi chùèng coá yá àõnh gò cuå thïí. Tûâ lêu àaä qua caái tuöíi súå vaâ tin nhûäng àiïìu vêín vú, nhûng luác êëy töi rêët muöën, thêåm chñ coá veã nhû cöë tònh chúâ ai àêëy trong söë caác bûác tûúång, cuå Thaái Baá Kyâ chùèng haån, seä tûâ tûâ bûúác ra thaânh ngûúâi thêåt nhû trong caác truyïån ma töi viïët gêìn àêy. Röìi sau thò sao? Töi chùèng biïët. Coá thïí caác cuå seä cho töi biïët thïm àöi àiïìu vïì vïì lõch sûã doâng hoå chùng? Coá thïí caác cuå seä traách mùæng töi vaâ luä hêåu duïå heân nhaát, bêët taâi chùng? Quaã thêåt töi chùèng biïët vaâ chùèng nghô túái àiïìu àoá. Àún giaãn töi muöën àûúåc nhòn thêëy ai àêëy trong söë caác cuå, thêåm chñ gêìn nhû tin àiïìu kyâ diïåu naây chó chöëc nûäa seä xêíy ra. Thò àaä goåi laâ ngûúâi giaâ hay lêím cêím.

Töi tin vaâ kiïn nhêîn ngöìi chúâ trong traång thaái nûãa lêng lêng, nûãa mï muöåi. Mêëy lêìn töi nghe coá tiïëng söåt soaåt, tiïëng gò rêët laå vaâ



bñ êín. Töi nhùæm mùæt, hy voång khi múã ra seä thêëy àiïìu kyâ diïåu. Nhûng tiïëc laâ chùèng thêëy gò. Cuöëi cuâng, luác êëy àaä quaá nûãa àïm, töi chúåt nghe coá tiïëng àöång vaâ tiïëng bûúác chên rêët nheå, nhûäng êm thanh coá thêåt vaâ möîi luác möåt roä hún. Töi nñn thúã chúâ àúåi. Tiïëng bûúác chên àaä rêët gêìn, hònh nhû ngay bïn caånh. Töi tûâ tûâ múã mùæt.

“Öng lêím cêím vûâa thöi. Khuya röìi khöng vïì nguã, coân úã àêy laâm gò?”

Trûúác mùåt töi khöng phaãi cuå Thaái Baá Kyâ oai phong lêîm liïåt, maâ laâ baâ vúå cau coá àûúåc öng trûúãng hoå dêîn ài tòm chöìng. Töi miïîn cûúäng àûáng dêåy, lêìn nûäa buöìn baä nhòn öng tûúång coá àûúâng cùæt rêët maãnh quanh cöí. Vò lyá do naâo àoá, ngaâi àaä khöng hiïån lïn vúái töi, nhûng hònh nhû töi thêëy ngaâi àang nheo möåt mùæt tinh nghõch vaâ móm cûúâi. Laâ ngûúâi viïët truyïån ma, töi coá thïí dïî daâng phõa ra àuã chuyïån, nhûng àêy laâ chuyïån nghiïm tuác liïn quan àïën töí tiïn vaâ doâng hoå, töi phaãi trung thaânh vúái sûå thêåt. Caái sûå thêåt àoá laâ luác êëy àaä coá möåt trong nhûäng cuå töí cuãa doâng hoå Thaái Baá hònh nhû àaä nhòn töi, vúái nuå cûúâi bao dung, thöng caãm.

Haâ Nöåi, 30.5.2002



Haão Nhaån Luác êëy chiïën tranh múái bùæt àêìu. Trong möåt àún võ phaáo cao

xaå àoáng quên úã laâng N. tónh Quaãng Bònh coá anh sinh viïn ngûúâi Haâ Nöåi múái hoåc hïët nùm thûá ba khoa vùn töíng húåp thò nhêåp nguä, àûúåc phên cöng laâm anh nuöi, haâng ngaây xuöëng chúå Cöìn trong rûâng phi lao saát biïín mua thûåc phêím.

Àûúâng túái chúå phaãi qua möåt caánh àöìng röång vaâ möåt nghôa trang nhoã àuã caác möå múái cuä xen nhau. Mêëy lêìn anh àïí yá thêëy coá baâ laäo xaách nûúác tûâ xa àïën tûúái cho cêy chuöëi tröìng ngay trïn möåt ngöi möå coân múái. Àiïìu naây laâm anh thùæc mùæc, vò thûúâng thò nghôa trang khöng laâ núi thñch húåp àïí tröìng loaåi cêy naây, laåi tröìng ngay trïn möå.

Múái àïën àêy àûúåc böën thaáng nhûng anh cûåu sinh viïn thuã àö àaä kõp quen vaâ yïu möåt o dên quên àõa phûúng coá caái tïn húi laå vaâ kiïíu caách laâ Haão Nhaån. Têët nhiïn yïu bñ mêåt, vò kyã luêåt quên dên thúâi êëy nghiïm lùæm. Anh àem chuyïån naây hoãi Nhaån thò àûúåc biïët úã àêy coá lïå khi ngûúâi àaân baâ chûãa chïët, ngûúâi ta tröìng lïn möå möåt cêy chuöëi, chúâ noá núã hoa àïí yïn têm rùçng “dûúái êëy” meå troân con vuöng. Con dêu baâ cuå kia múái chïët, khi àang coá bêìu nùm thaáng. Chöìng cö cuäng böå àöåi vaâ àang úã têån bïn Laâo.

Möåt lêìn, ngêîu nhiïn anh vaâ Nhaån gùåp nhau caånh nghôa trang àuáng luác maáy bay àïën bùæn phaá. Hai ngûúâi vöåi chui xuöëng möåt trong nhiïìu hêìm truá êín àûúåc àaâo doåc àûúâng xuöëng chúå. Khöng hiïíu vö tònh hay cöë yá, chuáng phoáng möåt quaã tïn lûãa àuáng nghôa trang, àaâo möåt höë khaá lúán, laâm tung toáe göî quan taâi, maãnh tiïíu saânh vaâ caã xûúng ngûúâi. Coân cêy chuöëi kia thò bõ möåt maãnh àaån cheám àûát ngang. Àuáng luác êëy, giûäa tiïëng maáy bay coân gêìm ruá, hoå thêëy baâ cuå tûâ àêu húát haãi chaåy laåi. Höìi lêu baâ öm nûãa thên chuöëi



non coân laåi, vuöët ve noá nhû ru treã, röìi bêët chúåt baâ àûáng thùèng dêåy, chó tay vaâo chiïëc maáy bay àang lûúån trïn àêìu, tru treáo àiïìu gò àoá möåt caách giêån dûä. Thò ra baâ àang chûãi thùçng Myä giïët chaáu baâ. Chûãi tuåc lùæm. Baâ cûá quay ngûúâi theo hûúáng hùæn bay maâ chûãi. Xong möåt cêu, baâ veán vaáy, veán cao lïn têån buång trùæng hïëu röìi vöî vaâo “caái êëy” cuãa mònh. Caác baâ giaâ nöng thön ñt ai mùåc àöì loát.

Anh thû sinh thuã àö vaâ caã o Nhaån xêëu höí khöng daám nhòn, nghô vûâa thûúng vûâa buöìn cûúâi.

Böîng nhiïn Nhaån quay sang hoãi anh: - Nhúä em chïët, anh coá tröìng cho em cêy chuöëi trïn möå khöng? - Em cûá noái gúã. Chïët laâm sao àûúåc. Vaã laåi, nïëu chïët, chùæc gò

em àang coá bêìu. Nhaån im lùång möåt chöëc röìi noái: - Hònh nhû em coá röìi àêëy. Anh nhñu maây, vaâ duâ cöë giêëu, vêîn löå veã böëi röëi. - Bêåy. - Thêåt maâ. - Nhaån nhòn anh nghiïm tuác. - Anh seä tröìng chûá?

Anh khöng muöën con chuáng ta ra àúâi aâ, caã khi khöng may em phaãi chïët?

- Em chó kheáo àuâa. - Anh öm hön cö, möåt phêìn àïí cö khöng nhòn thêëy mùåt mònh luác êëy. - Àuâa gò nghe maâ khiïëp.

- ûâ thò em chó noái thïë thöi. Anh súå aâ? - Khöng. Têët nhiïn laâ khöng. Têët nhiïn anh seä tröìng möåt cêy

chuöëi thêåt khoãe, àïí noá tröí khöng phaãi möåt maâ hai hoa möåt luác. Böë meå anh thñch coá nhiïìu chaáu. - Anh cûúâi.

- Tham thïë! - Nhaån cuäng cûúâi theo. Hai ngûúâi laåi hön nhau. Khi hïët maáy bay, hoå chui lïn khoãi

hêìm vaâ möîi ngûúâi ài möåt hûúáng. Khöng ngúâ möåt thaáng sau Nhaån chïët thêåt, do ngêîu nhiïn

truáng àaån phaáo tûâ taâu Myä ngoaâi biïín cêu vaâo. Thïm möåt thaáng nûäa thò àún võ anh chuyïín vaâo Nam.

*



Anh böå àöåi - sinh viïn ngaây êëy tûâ lêu àaä laâ möåt nhaâ vùn coá

tiïëng. Vöën àöìng nghiïåp, laåi chúi thên vúái nhau, öng kïí töi nghe chuyïån naây, khi bõ bïånh nùång nùçm viïån hún nûãa nùm chûa khoãi vaâ biïët coá leä khöng coân àûúåc söëng lêu nûäa. Öng àaä khöng tröìng cho o Nhaån ngûúâi yïu cuãa öng möåt cêy chuöëi trïn möå cö nhû àaä hûáa. Öng àaä khöng taåo cú höåi cho àûáa con cuãa öng, coá thïí hai, àûúåc loåt loâng meå, trïn hay dûúái àêët khöng quan troång. Àún giaãn vò luác êëy öng heân nhaát khöng daám àïí moåi ngûúâi biïët sûå thêåt. Àõnh mêëy lêìn maâ khöng daám. Nhûng öng àau lùæm. Àau maâ khöng daám noái to, khöng daám chûãi, veán vaáy lïn maâ chûãi nhû baâ cuå noå. Suöët chûâng êëy nùm öng chó coân biïët chua xoát tûå traách mònh. Coá lêìn öng baão töi öng súå nhêët khi chïët maâ loâng khöng thanh thaãn.

Kia, öng àang nùçm kia, bêët àöång, nhùn nhuám trïn chiïëc giûúâng bïånh viïån. Möîi tuêìn hai lêìn àïìu àùån vaâo chiïìu thûá tû vaâ chuã nhêåt töi àïën thùm öng vaâ thûúâng ngöìi úã àêëy suöët buöíi, luác öng tónh vaâ noái àûúåc thò noái chuyïån vúái öng, coân khöng thò ngöìi àoåc saách. Coá leä cuöåc söëng cuãa öng àang àûúåc àïëm tûâng ngaây. Mùåt öng xaám ngoeát, caác nïëp nhùn hùçn sêu, àöi maây nhñu laåi chùæc vò àau vaâ cùng thùèng. Suöët hai giúâ liïìn töi khöng thêëy öng trúã mònh, khöng noái lúâi naâo, nhûng nhòn thaái dûúng thónh thoaãng giêåt giêåt, töi biïët öng coân söëng.

Böîng trong phoâng xuêët hiïån möåt ngûúâi àaân baâ mùåc àöì àen, truâm khùn àen, khoaãng böën mûúi tuöíi. Töi thêìm ngaåc nhiïn khöng hiïíu baâ ta vaâo tûâ luác naâo. Möåt ngûúâi laå töi chûa hïì gùåp. Caã bïì ngoaâi cuäng laå, khöng ra thaânh thõ cuäng chùèng nöng thön. Khöng gêìy, thêåm chñ húi àêîy àaâ, nhûng khöng hiïíu sao töi cûá coá caãm giaác nhû rêët nheå, nhû khöng phaãi ngûúâi thêåt vaâ coá thïí nhòn xuyïn qua àûúåc.

Baâ kia khöng nhòn töi, luác êëy chó mònh töi trong phoâng. Baâ ài thùèng àïën giûúâng bïånh, quyâ xuöëng nêng baân tay nhùn nheo cuãa öng aáp lïn maá mònh. Öng tónh dêåy ngay, neát mùåt raång rúä nhû chúâ àúåi àaä lêu, bêy giúâ ngûúâi öng chúâ àaä àïën. Öng àûa mùæt nhòn töi. Töi àoaán öng muöën hai ngûúâi àûúåc noái chuyïån riïng nïn lùång leä bûúác ra ngoaâi.

Khoaãng mûúi phuát sau, ngûúâi kia ra khoãi phoâng, cuäng lùång leä vaâ nheå nhaâng nhû khi àïën, röìi àöåt nhiïn biïën mêët, duâ chûa ài hïët haânh lang bïånh viïån.



Öng vêîy tay, ra hiïåu töi laåi gêìn. - Con töi àêëy! Con o Nhaån àêëy! Meå noá baão vïì noái hoå àaä tha löîi

cho töi. - Gioång öng thïìu thaâo nhûng nghe rêët roä. - Töi biïët maâ. Töi biïët thïë naâo cuäng àûúåc tha thûá. Haão Nhaån, caãm ún em. Caãm ún con...

Röìi öng nhùæm mùæt. Bïn khoáe möi àoång laåi caái gò nhû möåt nuå cûúâi rêët moãng vaâ yïëu úát. Nhû coá pheáp laå, khuön mùåt öng böîng daän ra, thû thaái vaâ ûãng höìng. Töi àûáng ngêy, ngaåc nhiïn nhòn.

Cuäng coá thïí do quaá xuác àöång, töi khöng nhêån thêëy luác êëy xïë chiïìu vaâ nhûäng tia nùæng cuöëi ngaây àaä doåi vaâo phoâng.

Haâ Nöåi, 15. 11. 2002 T.B.T



Eröstrat Luác êëy laâ giûäa thaáng Taám nùm 1994. Trûúác khi vaâo caãng, con taâu "Renaissance" ruá lïn höìi coâi daâi

chaâo thaânh phöë Istanbul. Haânh khaách keáo nhau lïn boong khi noá chui qua chiïëc cêìu nöìi liïìn chêu Êu vaâ chêu aá. Noá laâ con taâu khaách sang troång cuãa möåt cöng ty du lõch biïín Hy Laåp àang thûåc hiïån chuyïën ài voâng quanh Biïín Àen, xuêët phaát tûâ Athens, gheá möåt söë caãng úã Nga, Bungari, Rumani, vaâ bêy giúâ sùæp àöí khaách lïn àêët Thöí Nhô Kyâ. Noá àûúåc thuï bao toaân böå cho cuöåc höåi thaão nhaâ vùn thïë giúái keáo daâi hai mûúi ngaây vaâ töí chûác ngay trïn taâu. Töi cuäng coá mùåt trong söë êëy. Caác hoaåt àöång liïn quan àïën höåi thaão thûåc ra rêët ñt. Chuã yïëu du ngoaån trïn biïín vaâ tham quan caác caãng taâu gheá vaâo.

Theo lõch, taâu chó dûâng úã Istanbul möåt ngaây rûúäi, sau àoá seä quay vïì caãng xuêët phaát úã Athens, thuã àö Hy Laåp, röìi tûâ àoá têët caã ài xe buyát túái àïìn thúâ Àenphi caách caã trùm cêy söë, laâ núi höåi thaão seä bïë maåc. Tuy nhiïn, thúâi tiïët àöåt ngöåt trúã xêëu, biïín àöång. Chúâ thïm mêëy giúâ, cuöëi cuâng chuáng töi àûúåc thöng baáo seä phaãi úã laåi Thöí Nhô Kyâ böën ngaây. Chûúng trònh tham quan Istanbul chó möåt ngaây laâ xong. Àïí khaách khoãi buöìn trong khoaãng thúâi gian coân laåi, ngûúâi ta àûa ra danh saách möåt loaåt caác àiïím du lõch hêëp dêîn caã trong vaâ ngoaâi thaânh phöë. Ai khöng thñch cûá lïn taâu ùn vaâ nguã. Töi choån tour ài Ephes, caách Istanbul khöng xa lùæm.

- Ephes tûâng laâ möåt thaânh phöë caãng vaâ laâ trung têm buön baán rêët nöíi tiïëng cuãa Hy Laåp cöí àaåi, - ngûúâi hûúáng dêîn, möåt chaâng trai thöng minh, nhanh nheån, coá tïn laâ Uphus noái khi xe sùæp àïën núi. - Noá àûúåc xêy dûång vaâo thïë kyã mûúâi möåt trûúác cöng nguyïn, trïn cûãa söng Cayster, bêy giúâ goåi laâ söng Menderes. Ephes tûâng



traãi qua nhiïìu cuöåc xêm lûúåc cuãa ngûúâi Ba Tû, ngûúâi La Maä vaâ möåt söë böå töåc man rúå tûâ phûúng bùæc. Sau möîi lêìn nhû thïë, thûúâng thaânh phöë bõ huãy diïåt vaâ xêy múái hoaân toaân. Nùm 614 sau cöng nguyïn, möåt trêån àöång àêët lúán àaä vuâi caã thaânh phöë trong àöëng àöí naát. Túái àêìu thïë kyã thûá 14, do caãng bõ böìi caån vaâ doâng söng àöíi hûúáng, Ephes trúã thaânh hoaân toaân hoang phïë. Thaânh phöë naây nöíi tiïëng möåt thúâi nhúâ caác hoaåt àöång thûúng maåi, vùn hoaá vaâ vö söë caác cöng trònh kiïën truác, àiïu khùæc coá möåt khöng hai cuãa noá!

Uphus haå gioång, coá veã luyïën tiïëc cho sûå huy hoaâng cuãa möåt thaânh phöë àaä chïët. Sûå luyïën tiïëc êëy lêy sang caã ngûúâi nghe. Àiïìu êëy dïî hiïíu, vò trûúác mùæt chuáng töi bêy giúâ khöng coá gò ngoaâi möåt baäi tröëng löín nhöín àaá trùæng vaâ nhûäng nhaát cùæt khaão cöí nhùçm tòm kiïëm dêëu vïët cuãa caái möåt thúâi àûúåc goåi laâ thaânh Ephes. Nöíi bêåt nhêët laâ möåt nhaâ haát kiïm àêëu trûúâng lúán hònh chaão coân khaá nguyïn veån. Noá àûúåc xêy dûång cuöëi thïë kyã thûá tû àêìu thïë kyã thûá nùm, vúái caác daäy ghïë bùçng àaá bao quanh vaâ möåt con àûúâng röång laát àaá cêím thaåch trùæng chaåy tûâ nhaâ haát túái núi ngaây xûa laâ bïën caãng. Raãi raác xung quanh laâ nhûäng höë khai quêåt cho thêëy caác cûãa haâng, nhaâ úã bõ vuâi sêu dûúái àêët. Caác cung àiïån vua chuáa bêy giúâ chó coân laåi mêëy cöåt àaá, möåt bûác tûúâng chi chñt phuâ àiïu vaâ möåt chiïëc cöíng coá veã nhû múái àûúåc dûång laåi.

- Àêy laâ nhaâ vïå sinh cuãa giúái quñ töåc! - Uphus noái, chó tay xuöëng möåt daäy nhûäng phiïën àaá cêím thaåch coá khoeát löî troân úã giûäa. Sêu phña dûúái laâ möåt khe nhoã bêy giúâ khö caån, nhûng trûúác àêy luön coá nûúác chaãy àïí dêîn chêët bêín ra biïín. - Khi tûâ Ai Cêåp sang thaânh La Maä, nghó úã àêy, nûä hoaâng Clïöpaát coá thïí àaä sûã duång nhaâ vïå sinh naây. Coá àiïìu khöng biïët cuå thïí úã phiïën àaá naâo. Coá ai muöën thûã ngöìi xuöëng àêy khöng? - anh ta cûúâi hoãi.

Khi khaách taãn ài xem möîi ngûúâi möåt núi, töi noái vúái Uphus: - Anh coá thïí chó töi xem àïìn thúâ nûä thêìn Artemis úã àêu

khöng? Noá laâ möåt trong baãy kyâ quan cuãa thïë giúái cöí àaåi. Ngöi àïìn bõ ïröstrat àöët vaâo nùm 356 trûúác cöng nguyïn êëy maâ.

Uphus coá veã húi ngaåc nhiïn. - Töi quan têm túái caác nïìn vùn minh cöí àaåi, - töi noái thïm, -

nïn coá biïët àöi tñ vïì thaânh Ephes cuâng ngöi àïìn Artïmis nöíi tiïëng cuãa noá. Chùæc anh phaãi biïët rêët roä...



- Töi laâ sinh viïn nùm cuöëi khoa sûã trûúâng Àaåi hoåc töíng húåp Istanbul, sùæp baão vïå luêån aán vïì lõch sûã thaânh phöë cöí àaåi naây. Bêy giúâ nghó heâ, töi laâm thïm nghïì hûúáng dêîn du lõch àïí kiïëm tiïìn. Coá leä töi coá thïí cho öng biïët têët caã nhûäng gò öng muöën biïët vïì noá.

- Caã àïìn Artemis vaâ Ïröstrat ? - Hy voång laâ thïë. So vúái caác cöng trònh khaác, nhûäng gò soát laåi tûâ àïìn thúâ

Artïmis coân ñt hún, mùåc duâ sau khi bõ Ïröstrat àöët, noá coân àûúåc xêy múái vaâ tu böí laåi nhiïìu lêìn.

- Nhû öng biïët, - Uphus noái khi chuáng töi ài khaá xa àïën möåt baäi tröëng khöng khaác mêëy nhûäng núi khaác, - ngöi àïìn thúâ Artïmis, nûä thêìn sùn bùæn vaâ Mùåt trùng theo huyïìn thoaåi Hy Laåp, coá tûâ rêët lêu dûúái daång möåt bûác tûúång àún sú àùåt trong höëc cêy cöí thuå. Túái giûäa thïë kyã thûá saáu sau cöng nguyïn ngûúâi ta múái quyïët àõnh xêy möåt ngöi àïìn thêåt löång lêîy, vaâ phaãi hún möåt trùm nùm sau múái xêy xong. Kyâ quan thïë giúái toaân bùçng àaá hoa cûúng naây toåa laåc trïn möåt nïìn àêët daâi 127 meát, röång 73 meát, cao mûúâi bêåc, coá 127 cöåt àaá khöíng löì xïëp thaânh hai haâng cao 19 meát àúä caác phiïën àaá hoa cûúng röång laâm maái. Trong àïìn laâ tûúång nûä thêìn Artïmis tuyïåt àeåp, cuäng bùçng àaá nguyïn khöëi...

- Nhûng nïëu toaân bùçng àaá nhû vêåy, laâm sao noá chaáy àûúåc? - töi hoãi. - Àoá cuäng laâ cêu hoãi nhiïìu nhaâ sûã hoåc nïu ra. Khoa hoåc àaä lyá giaãi àiïìu naây. Trong àïìn coá nhiïìu thûá dïî chaáy. Sûác noáng ngoån lûãa laâm chêët axit cacbonit trong àaá böëc húi nhû bêët kyâ loaåi àaá vöi naâo, taåo thaânh möåt quaá trònh chaáy êm ó bïn trong. Kïët quaã laâ àaá hoa cûúng cuäng bõ nung chñn thaânh vöi, sau möåt trêån mûa, vöi biïën thaânh buåi àêët.

- Theo anh, taåi sao caái thùçng Ïrötrat êëy laåi quyïët àõnh àöët ngöi àïìn kyâ diïåu naây? - töi hoãi Uphus àiïìu töi quan têm nhêët.

- Àïí trúã thaânh nöíi tiïëng, nhû chùæc öng àaä biïët. - Vêng, töi biïët. Nhûng coá thïí coân vò nhûäng nguyïn nhên

khaác. Dêîu sao hùæn laâ möåt cöng dên tûå do cuãa thaânh Ephes, tûác laâ chùæc hùæn cuäng tûå haâo vïì ngöi àïìn.

- Chùèng coá lyá do naâo khaác ngoaâi viïåc muöën àûúåc moåi ngûúâi nhùæc tïn, luác êëy vaâ maäi maäi sau naây. Bêy giúâ töi vaâ öng àang nhùæc àïën caái tïn Ïröstrat àaáng nguyïìn ruãa êëy, tûác laâ chuáng ta àaä mùæc mûu hùæn.



- Anh coá biïët möåt nhaâ vùn Nga àaä viïët möåt vúã kõch rêët hay, goåi laâ "Vuå aán ngûúâi àöët àïìn" vïì chuyïån naây khöng? Noá àûúåc dûång úã Haâ Nöåi caách àêy vaâi chuåc nùm, vaâ tûâng möåt thúâi laâm xön xao dû luêån.

- Töi àoåc hêìu nhû têët caã nhûäng gò ngûúâi ta viïët vïì Ephes vaâ ngöi àïìn. Nhûng vúã kõch naây thò chûa.

- Theo taác giaã, coá thïí laâ hû cêëu, sau khi àöët àïìn vaâ bõ giam vaâo nguåc, Eröstrat àaä baán baãn thaão höìi kyá cuãa hùæn vïì viïåc laâm töåi löîi naây. Nhiïìu ngûúâi mua noá, kïí caã nhûäng ngûúâi quyïìn quñ, maâ khöng hùèn chó vò toâ moâ. Khöng ñt ngûúâi coân ngûúäng möå hùæn, thêåm chñ coi hùæn laâ con thêìn Dúát. Cuäng vò muöën àûúåc "bêët tûã" nhû hùæn, hoaâng hêåu Clïmentine vaâo têån nhaâ tuâ trao thên cho hùæn, möåt gaä laái buön têìm thûúâng khöng xu dñnh tuái, möåt tïn töåi phaåm àêìy tham voång bïånh hoaån, cöët àïí hùæn tuyïn böë vúái moåi ngûúâi rùçng hùæn àöët àïìn nûä thêìn Artïmis chó vò hùæn yïu naâng maâ khöng àûúåc àaáp laåi. Coân chöìng naâng, quöëc vûúng Tisaphec, thò bõ hùæn thuyïët phuåc khöng giïët, vúái yá àõnh lúåi duång hùæn vaâo nhûäng êm mûu chñnh trõ cuãa öng ta. Anh xem, caái aác lêìn nûäa laåi thùæng vaâ sùæp sûãa gêy nïn nhûäng töåi löîi múái. May coá quan toâa Clïön laâ ngûúâi duäng caãm, daám àêëu tranh vò cöng lyá. Öng bõ Tisaphec caách chûác laâm lñnh cai nguåc, nhûng cuöëi cuâng Ïröstrat àaä bõ chñnh baân tay öng giïët. Nghôa laâ röët cuåc, caái aác bõ trûâng trõ. Àoá cuäng laâ chuã àïì cuãa vúã kõch. Tuy nhiïn, vúã kõch hay khöng phaãi nhúâ chuã àïì nhaâm chaán naây, maâ nhúâ tñnh caách con ngûúâi Ïröstrat. Töi muöën biïët trong thûåc tïë hùæn laâ ngûúâi thïë naâo vaâ chuyïån gò àaä xêíy ra vúái hùæn sau àoá.

Uphus im lùång möåt luác múái àaáp: - Nhûäng gò bêy giúâ ngûúâi ta biïët vïì hùæn àïìu rêët lúâ múâ. Trong

chûâng mûåc naâo àêëy cuäng laâ möåt daång hû cêëu nhû vúã kõch öng vûâa noái. Hai nghòn nùm trùm nùm chûá àêu ñt. Theo taâi liïåu àaáng tin cêåy nhêët, sau khi àöët àïìn vò àöång cú quaái gúã trïn, Eröstrat àaä bõ àaám àöng giêån dûä giïët chïët nhû möåt con choá úã quaãng trûúâng thaânh phöë. Röìi moåi ngûúâi bõ cêëm khöng ai àûúåc nhùæc tïn hùæn. Theo töi, àoá laâ möåt lïånh cêëm ngu ngöëc, vò thoái thûúâng, caâng cêëm, ngûúâi ta caâng quan têm. Thïë laâ truáng yá hùæn. Hùæn trúã thaânh nöíi tiïëng. Hùæn, keã chêm lûãa àöët möåt kyâ quan thïë giúái haâng vaån ngûúâi xêy dûång suöët haâng trùm nùm, thïë maâ àang àûúåc töi vaâ öng bêy giúâ nhùæc àïën. Vaâ hùæn seä coân àûúåc ngûúâi ta nhùæc àïën nhiïìu, nhiïìu nùm nûäa. Trong khi chuáng ta xûa nay khöng ai biïët gò vïì nhûäng con ngûúâi àaä lùång leä laâm nïn kyâ quan êëy.



- Töi vaâ anh khöng ngûúäng möå maâ àang lïn aán hùæn. - Hùèn thïë. Nhûng hùæn àaä àïí laåi àûúåc dêëu êën trong lõch sûã.

Hùæn laâ möåt nhên vêåt lõch sûã, mùåc duâ hùæn chó laâ keã têìm thûúâng, möåt tïn töåi phaåm khöng hún khöng keám. Caái trúá trïu laâ úã chöî êëy.

- Nhûng dêîu sao cuäng khöng thïí àïí maäi thïë àûúåc. Cêìn phaãi laâm caái gò àoá. Anh nghô phaãi laâm gò ?

- Chùèng laâm gò caã. Cûá àïí sûå thêåt töìn taåi nhû noá vöën coá. Àûâng cùæt boã hoùåc thïu dïåt thïm. Cuäng khöng nhêët thiïët phaãi khùèng àõnh caái thiïån luön thùæng caái aác, leä phaãi luön thùæng bêët cöng. Thûåc tïë khöng phaãi luác naâo cuäng àuáng vêåy. - Uphus triïët lyá. - Vêën àïì úã chöî möîi chuáng ta phaãi coá caách nhòn nhêån riïng vïì vêën àïì naây, cuäng nhû vïì Ïröstrat. Töi àoåc khaá nhiïìu chuyïån hû cêëu àaåi loaåi nhû vúã kõch kia cuãa öng ngûúâi Nga. Coá ngûúâi viïët hùæn àaä höëi löîi vaâ tûå saát. Cuäng coá ngûúâi viïët hùæn bõ chñnh vúå con giïët chïët, hoùåc bõ caác thêìn linh oai nghiïm trûâng trõ vò sûå xuác phaåm höîn laáo. Hoùåc hùæn bõ caác cöng dên Ephes àaáng kñnh khöng cho chïët, maâ bùæt söëng suöët àúâi vúái caái baãng "Keã àöët àïìn Artïmis" nhuåc nhaä trûúác ngûåc. Laâ nhaâ vùn, öng cuäng coá thïí phõa ra möåt àoaån kïët öng thêëy thñch húåp. Maâ thöi, - Uphus nhòn àöìng höì. - Àïën luác phaãi quay laåi vúái àoaân.

- Anh ài trûúác ài, - töi noái. - Töi muöën úã àêy thïm chuát nûäa. Anh thûåc sûå nghô chuáng ta khöng thïí laâm gò khaác ngoaâi viïåc àïí caái tïn Ïröstrat êëy tiïëp tuåc töìn taåi möåt caách àùæc thùæng nhû thïë sao?

- Hùæn khöng laâ ngûúâi chiïën thùæng. Hùæn phaåm töåi vaâ àaä bõ trûâng trõ àñch àaáng. Coân viïåc ai àoá nhùæc àïën hùæn hay thêåm chñ viïët vïì hùæn thò laâ chuyïån riïng cuãa möîi ngûúâi. Coân töi, töi thêëy hùæn chùèng àaáng cho töi quan têm thïm nûäa! - Uphus noái röìi boã ài.

*

Luác êëy múái hún mûúâi giúâ saáng, nhûng trúâi àaä noáng gay gùæt.

Coá thïí vò xung quanh tröëng traãi, laåi ñt cêy cöëi, nïìn àêët toaân àaá soãi. Khöng möåt laân gioá nheå duâ biïín nùçm ngay bïn caånh. Khöng khñ bõ hun noáng böëc lïn run run nhû trïn mùåt nhûåa caác tuyïën àûúâng cao töëc. Theo lõch, coân hai giúâ nûäa múái phaãi lïn xe trúã vïì Istanbul. Moåi ngûúâi àang toãa ài khùæp núi xem caái mònh quan têm. Möåt söë vaâo ngöi nhaâ möåt têìng duy nhêët - núi àoán tiïëp khaách tham quan - àïí giaãi khaát hoùåc nghó ngúi.



Töi lûãng thûäng daåo thïm höìi lêu quanh núi xûa kia laâ àïìn Artïmis, vêîn khöng thöi bõ aám aãnh búãi caái tïn Ïröstrat kia. Töi cöë khöng nghô àïën hùæn nhûng vö ñch, do vêåy cûá vêën vûúng àuã chuyïån chùèng mêëy vui veã, vïì sûå àöåc aác, phuâ phiïëm, bêët lûåc vaâ ngu ngöëc cuãa con ngûúâi. Töi cùm gheát hùæn, caái gaä laái buön têìm thûúâng, caái tïn phaá hoaåi vùn hoáa xaão quyïåt vaâ trêng traáo êëy. Töi cuäng khoá chõu vúái caã chñnh mònh vò cûá phaãi luön nghô vïì hùæn.

Cuöëi cuâng, töi ngöìi xuöëng nghó bïn göëc cêy nhoã hiïëm hoi caånh àêëy, vaâ thiïëp ài luác naâo khöng biïët.

Trong traång thaái nûãa tónh nûãa mï êëy, töi böîng caãm thêëy nhû coá ai àang trûâng trûâng nhòn mònh. Töi múã mùæt vaâ thêëy möåt ngûúâi traåc böën mûúi tuöíi vúái böå trang phuåc giöëng ngûúâi Hy Laåp cöí. Öng ta ài deáp da dï, têëm vaãi lúán maâu àoã vùæt qua vai, bïn höng àeo thanh kiïëm bùçng vaâng, àêìu àöåi voâng nguyïåt quïë. Tröng öng ta uy nghi lêîm liïåt chùèng khaác möåt võ thêìn. Nhûng neát mùåt thò löå veã ngaåo maån, xêëc xûúåc vaâ xaão quyïåt.

- Ngûúi àang laâm quaái gò úã àêy thïë naây? - öng ta nghiïm mùåt hoãi.

Töi böëi röëi möåt luác röìi ruåt reâ àaáp, khöng phaãi khöng thoaáng súå haäi.

- Chùèng laâm gò caã. Töi nghó. Coân öng laâ ai ? - Ta laâ Ïröstrat, thêìn Ïröstrat. Ngûúi coá biïët ngûúi àang

ngöìi úã àêu khöng? úã chñnh phoâng giam maâ mêëy tïn quan ngu ngöëc cuãa thaânh Ephes ngaây xûa àaä neám ta vaâo sau vuå àöët àïìn lõch sûã. Àoá cuäng chñnh laâ nêëc thang àûa ta lïn bêåc thaánh. Vò vêåy ta khöng muöën möåt keã trêìn tuåc nhû ngûúi laâm ö uïë noá. Haäy cuát ài ! - öng ta quaát, gioång vang nhû sêëm. Àuáng gioång möåt võ thêìn.

"Ra laâ hùæn! Laåi coân tûå xûng laâ thêìn! Thêåt vúá vêín!" töi nghô nhanh trong àêìu. Sûå phêîn nöå laâm töi trúã nïn duäng caãm vaâ chùèng coân thêëy súå hùæn. Töi vêîn ngöìi yïn, lûng tûåa vaâo göëc cêy nhû khöng hïì nghe lúâi quaát àêìy hùm doaå cuãa hùæn.

- Töi khöng laâ töåi phaåm, do vêåy khöng phaãi àang ngöìi trong tuâ. Àêy laâ ngöi àïìn thúâ thiïng liïng cuãa nûä thêìn Artïmis!

- Nhaãm nhñ! - hùæn bôu möi khinh bó. - Ngûúi àang ngöìi trong tuâ maâ tûúãng laâ àiïån thúâ. Riïng àiïìu êëy àuã thêëy ngûúi vaâ nhûäng ngûúâi àûúng thúâi nhû ngûúi nhêìm lêîn vaâ ngu ngöëc thïë naâo. Àïìn



thúâ coá vinh dûå àûúåc ta àöët chaáy úã tñt àùçng kia kòa! - Hùæn nhêën maånh chûä "vinh dûå" vaâ "àûúåc", tay chó vïì phña traái.

- Coá thïí thúâi gian laâm ngûúâi ta nhêìm, - töi àêåp laåi, - nhûng möåt àiïìu khöng thïí nhêìm àûúåc, rùçng öng laâ möåt tïn töåi phaåm trêng traáo àaáng kinh túãm. Vaâ öng àaä bõ ngûúâi ta giïët chïët nhû giïët möåt con choá!

- Laåi caâng nhêìm! - Hùæn phaá lïn cûúâi. - Ta phaãi chïët àïí phuâ húåp vúái caái quan niïåm treã con cuãa caác ngûúâi, rùçng keã aác seä bõ trûâng trõ chûá gò? Thêåt buöìn cûúâi. Chùèng ai giïët ta caã. Quan toâa Clïön vaâ àaám àöng phêîn nöå kia chó laâ sûå tûúãng tûúång ngu ngöëc. Àûâng noái ngûúi biïët roä àiïìu naây hún ta. Ngûúi, möåt anh chaâng vö danh tiïíu töët sinh sau nhûäng hai nghòn nùm trùm nùm, laåi úã möåt núi caách àêy caã chuåc nghòn cêy söë. Ta laâ Ïröstrat, ngûúâi àöët àïìn Artïmis, nhúâ àoá ta trúã thaânh bêët tûã. Hún thïë, ta laâ möåt võ thêìn...

- Võ thêìn cuãa caái aác! - töi chen lúâi hùæn. - Thêìn aác hay thêìn thiïån thò cuäng laâ thêìn. Do vêåy, ta àûúåc

tön thúâ vaâ hiïån hûäu khùæp núi. Àûâng giaã böå thaánh thiïån. Ta coá mùåt caã trong ngûúi nûäa àêëy. Chñnh ngûúi cuäng biïët roä àiïìu àoá...

- Noái laáo! - töi quaát vaâo mùåt hùæn, thêìm ngaåc nhiïn sao mònh coá thïí duäng caãm àïën thïë.- Trong töi khöng coá chöî cho möåt ngûúâi nhû öng.

- Nhûng roä raâng ngûúi vêîn thûúâng nghô àïën ta. - Chó àïí nguyïìn ruãa öng vaâ nhùæc mònh, nhùæc ngûúâi khaác neá

traánh öng. Àaáng leä thay cho viïåc cêëm nhùæc tïn öng, ngûúâi ta nïn dûång tûúång öng àïí moåi ngûúâi ài qua phó nhöí, lêëy roi quêët vaâo mùåt öng nhû ngûúâi Trung Hoa tûâng laâm vúái möåt cùåp vúå chöìng gian thêìn úã nûúác hoå.

- Ngûúi thêåt quaá thú ngêy, hoùåc giaã vúâ thú ngêy. - Vêîn thaãn nhiïn, hùæn àaáp, khöng maãy may toã ra khoá chõu. - Ta àaä àûúåc dûång tûúång tûâ lêu, khöng phaãi ngoaâi quaãng trûúâng maâ trong loâng ngûúâi. Khöng phaãi àïí phó baáng, neám àaá, maâ àïí tön thúâ. Hay ngûúi àõnh noái rùçng ngûúâi ta xûa nay khöng tön thúâ caái aác?

- Àuáng thïë. Chó keã aác múái tön thúâ caái aác. Nhûäng ngûúâi lûúng thiïån chiïëm söë àöng trïn traái àêët naây luön àêëu tranh chöëng laåi caái aác...



- Thöi naâo, ngûúâi noái cûá nhû möåt muå giaâ daåy con nñt. Caái thiïån vaâ caái aác khöng phaãi luác naâo cuäng raåch roâi vaâ dïî phên biïåt nhû ngûúi tûúãng. - Hùæn haå gioång noái thïm: - Coá phaãi ngûúi àang giêëu trong tuái möåt viïn àaá vûâa lêëy cùæp úã àêy khöng? Mùåc duâ ngûúi àaä thêëy biïín qui àõnh cêëm du khaách khöng àûúåc mang khoãi àêy bêët kyâ caái gò, kïí caã àêët àaá. (Quaã thêåt töi àang giêëu möåt hoân àaá nhû thïë trong tuái). Ta àoaán nïëu khöng vò caái tïn Ïröstrat ngûúi luön nguyïìn ruãa êëy, ngûúi àaä chùèng àïën àêy, cuäng nhû chùèng chõu vêët vaã mang viïn àaá vúá vêín êëy vïì nhaâ. Chùæc ngûúi seä khöng vêët noá àêu àoá trong xoá bïëp, àuáng khöng? Chùèng phaãi bùçng caách êëy, ngûúi àang vö tònh tön thúâ ta àêëy û? Vaâ röìi, cuäng vö tònh nhû thïë, dêìn dêìn ngûúi seä tön thúâ nhûäng caái khaác lúán hún, xêëu xa hún...

- Khöng, khöng bao giúâ! Noá laâ vêåt soát laåi tûâ ngöi àïìn thiïng liïng!- töi theát lïn, cho tay vaâo tuái tuám lêëy hoân àaá, giêån dûä àem hïët sûác mònh neám vaâo hùæn.

Ïröstrat khöng neá traánh. Hònh nhû hoân àaá truáng ngûúâi hùæn. Hùæn chó cûúâi, khinh khónh àaáp:

- Ngûúâi Hy Laåp cöí coá cêu ngaån ngûä thïë naây: "Neám àaá vaâo ngûúâi khaác thò sûúáng tay, nhûng tay coá thïë àau àêëy!"

Nghe thïë, töi caâng tûác giêån hún, vöåi vuâng dêåy chaåy böí àïën

hùæn, duâ chûa biïët àõnh laâm gò. Thêåt laå luâng, hùæn àûáng yïn cho töi tuám aáo giêåt maånh. Hùæn chó khinh khónh cûúâi nhû trûúác.

* Uphus àang àûáng trûúác mùåt, nheå nhaâng gúä tay töi khoãi vaåt

aáo anh ta. - Moåi ngûúâi àang chúâ öng, - anh noái. - Trúâi noáng thïë maâ öng

nguã àûúåc. Xem kòa, möì höi ra àêìm àòa. Töi lùång leä theo anh ài vïì phña coá chiïëc xe buyát lúán àang nöí

maáy. Suöët mêëy ngaây tiïëp theo caánh tay phaãi cuãa töi böîng nhiïn àau nhûác, vêët vaã lùæm múái giú nöíi khi ùn uöëng.



Têët nhiïn àiïìu naây khöng liïn quan gò àïën Ïröstrat, vò tay töi thónh thoaãng vêîn àau nhû thïë. Chó vaâi höm seä khoãi.

T.B.T



Söë phêån möåt thiïn taâi Suy cho cuâng, tûå hùæn laâm hoãng cuöåc àúâi hùæn. Trúâi phuá cho böå

oác thöng minh, kiïåt xuêët nûäa laâ khaác. Tónh taáo nhû ngûúâi ta, hùæn àaä coá thïí laâ ngûúâi thaânh àaåt moåi mùåt. Giûäa luác chiïën tranh aác liïåt nhêët, bao ngûúâi nhû hùæn phaãi ra trêån thò hùæn àûúåc gûãi ài Liïn Xö, hoåc ngay taåi trûúâng Àaåi hoåc Töíng húåp Lömönöxöp danh tiïëng, àuáng caái ngaânh thúâi êëy coân chûa phöí biïën nhûng àêìy triïín voång - ngaânh tin hoåc. Hùæn hoåc gioãi, cuãa àaáng töåi. Coân laâ sinh viïn nùm thûá ba, hùæn àaä coá möåt loaåt baâi in trïn taåp chñ chuyïn ngaânh Viïån Haân lêm Khoa hoåc Liïn Xö, dêëu hiïåu chùæc chùæn cuãa sûå xuêët chuáng, nïëu khöng thaânh thiïn taâi thò beát ra cuäng laâ möåt nhên vêåt têìm cúä trong giúái mònh, nïëu biïët phaát triïín àuáng hûúáng taâi nùng cuãa hùæn. Tiïëc thay, hùæn àaä choån sai hûúáng nïn röët cuåc múái àïën nöng nöîi naây.

Söë laâ vaâo nhûäng nùm cuöëi àaåi hoåc, khöng hiïíu ai xui hay do nguyïn cúá gò maâ böîng dûng hùæn àêm ra rêët mï thú. Nïëu biïët dûâng úã àêëy thò chùèng sao. Àoåc thú laâ àiïìu vö haåi vaâ coá thïí coân laâm cuöåc söëng ngûúâi ta thïm phêìn mú möång. Àùçng naây, thay cho viïåc têåp trung nghiïn cûáu khoa hoåc, hùæn daânh toaân böå thúâi gian nghiïìn ngêîm, nhêëm nhaáp haâng àöëng thú, caã ta lêîn têy. Xong phêìn àoåc, hùæn chuyïín sang viïët. Viïët ngaây, viïët àïm. Vïì söë lûúång coá thïí goåi vö àõch. Vö àõch caã vïì töëc àöå lêîn sûå kiïn nhêîn. Trong khoa hoåc, moåi thûá raåch roâi, dïî àaánh giaá, nhûng vùn thú laåi laâ chuyïån khaác. Nhûng hùæn khöng quan têm túái sûå àaánh giaá cuãa ngûúâi khaác. Hùæn chó cùæm cuái viïët, khöng maãy may nghi ngúâ sûå thaânh cöng sau naây. Luác êëy hùæn coân treã, chó thêëy tûúng lai toaân maâu höìng maâ khöng muöën nghô túái nhûäng tai ûúng coá thïí àïën, nhêët laâ khi quyïët têm dêën thên vaâo "sûå nghiïåp thú vùn vô àaåi".



Töín thêët àêìu tiïn maâ caái "sûå nghiïåp vô àaåi" êëy mang laåi laâ do boã bïî hoåc haânh, hùæn khöng àûúåc úã laåi hoåc tiïëp àïí lêëy bùçng tiïën sô, àiïìu trûúác àoá ai cuäng coi nhû chuyïån àûúng nhiïn. Hùæn chó töët nghiïåp loaåi bònh thûúâng, röìi lïn àûúâng vïì nûúác nhû ngûúâi khaác. Hùæn chùèng lêëy thïë laâm buöìn. Hùæn àûúåc phên laâm viïåc taåi möåt Viïån nghiïn cûáu àuáng ngaânh hoåc. Caã lêìn naây, àaáng leä têåp trung nghiïn cûáu chuyïn mön, hùæn laåi daânh hïët thúâi gian cho thú, khöng ngoá ngaâng gò àïën cöng viïåc àûúåc giao, thaânh ra chùèng bao lêu àaä bõ àuöíi viïåc. May coân giûä àûúåc chiïëc giûúâng trong khu têåp thïí Viïån.

Hùæn döìn dêåp gûãi àïën têët caã caác baáo, caác taåp chñ úã trung ûúng vaâ möåt phöë àõa phûúng tûâng têåp daây thú hùæn viïët, nhiïìu àïën mûác ngûúâi ta nghô hùæn laâ anh têm thêìn, vaâ do àoá ngaåi nhêån thú hùæn, chûá noái gò àïën àoåc. Khöng loaåi trûâ khaã nùng trong àêëy coá nhûäng baâi thú hay, nhûng coá ai àoåc àêu maâ biïët. Hoåa hoùçn lùæm àêu àoá, chùæc do thûúng tònh, ngûúâi ta múái àùng möåt vaâi baâi, laâm hùæn sûúáng rún, caâng quyïët têm hún trong viïåc àeo àuöíi sûå nghiïåp. Cuöåc àúâi caác thiïn taâi, nhêët laâ trong lônh vûåc thú ca, bao giúâ chùèng gùåp trùæc trúã. Sau naây moåi ngûúâi seä hiïíu, seä àaánh giaá àuáng chên giaá trõ cuãa ta! Hùæn tin chùæc nhû vêåy, vaâ laåi cùæm cuái viïët, viïët liïn tuåc khöng mïåt moãi, khöng naãn chñ.

Coá möåt naâng sinh viïn khoa vùn Töíng húåp, cuäng laäng maån vaâ viïín vöng khöng keám, dûúâng nhû hiïíu vaâ thöng caãm vúái hùæn. Naâng say sûa àoåc hïët nhûäng gò hùæn viïët, tuyïn böë rùçng hùæn quaã àuáng laâ "möåt thiïn taâi vûúåt têìm thúâi àaåi nïn chûa àûúåc thûâa nhêån". Naâng tin vaâo sûå nghiïåp cuãa hùæn, tin àïën mûác xin àûúåc laâm vúå röìi àûa vïì úã chung nhaâ vúái böë meå, lêëy tiïìn böë meå nuöi hùæn tiïëp tuåc laâm thú. Hoå coá vúái nhau möåt àûáa con. Bao lo toan cuöåc söëng têët nhiïn àïìu àöí lïn àêìu naâng, luác êëy àang laâm nghïì àaánh maáy thuï vò khöng xin àûúåc viïåc àuáng nghïì. Àaánh maáy cho ngûúâi thò ñt, cho chöìng thò nhiïìu.

Phaãi cöng nhêån vúå hùæn laâ ngûúâi phuå nûä lñ tûúãng, möåt têëm gûúng saáng choái trong viïåc phuång sûå chöìng àeo àuöíi sûå nghiïåp. Nhûng úã àúâi, caái gò cuäng coá giúái haån. Dêìn dêìn, caã ngûúâi vúå "lñ tûúãng" êëy cuäng bùæt àêìu caãm thêëy mïåt moãi vaâ thoaáng chuát nghi ngúâ vïì tûúng lai thiïn taâi cuãa hùæn. Vaâ quan troång hún caã laâ naâng êëm ûác tiïëc rùçng nhûäng bao taãi thú hùæn chêët trong nhaâ (vò khöng àuã giaá saách) khöng phaãi nhûäng bao gaåo coá thïí nuöi söëng gia àònh, rùçng giaá chöìng naâng búát laâm thú chuát ñt àïí giuáp naâng kiïëm söëng thò seä töët hún. Naâng lûåa lúâi noái vúái hùæn àiïìu êëy, têët nhiïn hùæn khöng chõu,



thêåm chñ coân chï naâng dung tuåc. Cuöåc söëng vùn xuöi haâng ngaây laâm mai möåt dêìn chêët thú laäng maån möåt thúâi rêët bay böíng trong têm höìn naâng, keâm theo caã sûå hoaâi nghi vïì tûúng lai cuãa ngûúâi chöìng vô àaåi. Röìi möåt saáng àeåp trúâi, khi gioåt kiïn nhêîn cuöëi cuâng biïën mêët sau möåt trêån caäi nhau, naâng tuyïn böë li dõ vaâ lõch sûå múâi hùæn ra khoãi nhaâ cuâng nhûäng bao taãi thú cuãa hùæn.

Vúái sûå duäng caãm cuãa möåt thiïn taâi bõ hùæt huãi, hùæn lùèng lùång ra ài khöng möåt lúâi oaán traách. Khöng tiïìn, khöng nghïì nghiïåp, cuäng khöng chöî àùåt lûng ban àïm. Hoaân toaân khöng coá gò ngoaâi nhûäng yá tûúãng thú maâ hùæn àang vaâ seä thûåc hiïån.

Tûâ àêëy hùæn thaânh nhaâ thú vö gia cû, nguã vêåt vaå nay àêy mai àoá, luác gêìm cêìu, luác xoá chúå. Vò laâ nhaâ thú, laåi nhaâ thú thiïn taâi, hùæn rêët sô. Khöng bao giúâ hùæn ngûãa tay xin ai caái gò. Khöng bao giúâ hùæn nhúâ baån beâ hoùåc vúå con giuáp àúä. Hùæn nhêån laâm nhûäng viïåc lùåt vùåt àïí khoãi chïët àoái, nïëu coá viïåc vaâ ngûúâi ta chõu thuï hùæn. Caái nhu cêìu ùn cuãa hùæn ñt lùæm, vò hùæn söëng chuã yïëu bùçng nhûäng aáng thú luön àêìy ùæp trong àêìu. Moåi ngûúâi toã veã aái ngaåi, coân hùæn thò thêìm cûúâi giïîu chêët thûåc duång ngu döët cuãa ngûúâi àúâi. Möåt höm, nhùåt àûúåc túâ baáo cuä ai vûát bïn àûúâng, hùæn ngöìi xuöëng lú àaäng àoåc, chuã yïëu àïí cöë quïn ài caái buång àoái àang giaây voâ hùæn. Túâ baáo coá möåt baâi daâi noái vïì têåp àoaân phêìn mïìm Microsoft vaâ ngûúâi saáng lêåp noá, Bill Gates, cuäng laâ ngûúâi giaâu nhêët haânh tinh hiïån nay, coá keâm theo caã àõa chó e-mail cuãa öng ta. Hùæn tû lûå höìi lêu nhúá laåi caái chuyïn mön xa xûa cuãa hùæn, röìi bêët chúåt naãy ra möåt yá tûúãng rêët àöåc àaáo. Hùæn chaåy vöåi àïën nhaâ möåt ngûúâi quen coá maáy vi tñnh vaâ àaánh ài möåt bûác thû àiïån tûã nhû sau:

"Thûa öng Bill Gates, Töi viïët thû naây cho öng vúái tû caách ngûúâi ngheâo nhêët thïë giúái

gûãi ngûúâi giaâu nhêët thïë giúái. êëy laâ töi noái vïì vêåt chêët, chûá vïì tinh thêìn thò chûa hùèn öng àaä giaâu hún töi. Töi khöng coá yá àinh xin tiïìn hay nhúâ öng giuáp àúä gò àêu, àûâng ngaåi. Àún giaãn töi nghô trong hún saáu tó ngûúâi àang söëng trïn traái àêët, töi vaâ öng laâ hai ngûúâi àùåc biïåt úã hai cûåc cuãa thûúác ào vêåt chêët. Öng khöng nghô rùçng chó riïng àiïìu êëy cuäng àaáng cho ta coá àöi ba lúâi trao àöíi hay sao? Töi toâ moâ muöën biïët öng coá thûåc sûå haånh phuác hay khöng vúái khoaãn gia taâi gêìn trùm tó àö-la cuãa öng, cuäng nhû öng coá muöën biïët töi thûåc sûå caãm thêëy bêët haånh khöng khi àaä nhiïìu ngaây nay töi chùèng coá àöìng xu naâo trong tuái vaâ hiïån àang rêët àoái. Laâ nhaâ kinh doanh, öng àaä àaåt àïën töåt àónh cuãa sûå giaâu coá. Laâ nhaâ thú, töi àang phêën



àêëu vûún túái àónh vinh quang cuãa mònh. Töi seä rêët biïët ún nïëu öng chia seã phêìn naâo bñ quyïët thaânh cöng cuãa öng vúái töi, möåt ngûúâi àang gùåp khoá khùn trïn con àûúâng àaä choån.

Kñnh thû, N.G.V ngûúâi ngheâo nhêët thïë giúái". Xong, hùæn öm buång àoái lï bûúác vïì nguã dûúái chên cêìu Long

Biïn.

* * *

Ngay chiïìu höm êëy, möåt ngûúâi Êu àûáng tuöíi ùn mùåc lõch sûå àïën tòm hùæn khi hùæn àang nùçm coâng queo dûúái chên cêìu, suyát ngêët xóu vò àoái. Ngûúâi àaân öng cuái àêìu thêåt thêëp, cung kñnh noái vúái hùæn:

- Thûa öng, töi laâ trúå lñ thûá nhêët, àöìng thúâi laâ àaåi diïån àûúåc uãy quyïìn cuãa öng Bill Gates, ngûúâi vûâa hên haånh nhêån àûúåc thû öng caách àêy àuáng ba giúâ...

- Thû naâo? Thû töi gûãi cho öng Bill Gates? - Vêng, àuáng thïë, thûa öng. Thû cuãa ngûúâi ngheâo nhêët thïë

giúái gûãi ngûúâi giaâu nhêët thïë giúái. - aâ, töi nhúá ra röìi, - hùæn duåi mùæt noái. - Töi vûâa gûãi xong, sao

öng coá thïí tûâ Myä àïën àêy nhanh thïë, maâ röìi, bùçng caách naâo öng tòm àûúåc töi úã àêy? Hay öng laâ ma quyã coá pheáp laå?

- Khöng, chuáng töi cuäng ngûúâi trêìn nhû öng thöi, nhûng chuáng töi coá caái naây coân hún caã caác pheáp laå ngaây xûa trong chuyïån cöí tñch, - öng kia móm cûúâi, moác tûâ tuái aáo ra chiïëc maáy vi tñnh chó to bùçng loâng baân tay. - Laâ ngûúâi àûáng àêìu têåp àoaân phêìn mïìm huâng maånh nhêët thïë giúái, öng Bill Gates tûå cho pheáp mònh àûúåc sûã duång möåt loaåi computer àùåc biïåt vúái nhûäng chûúng trònh phêìn mïìm àùåc biïåt, siïu maånh, siïu chûác nùng maâ öng seä khöng bao giúâ cho saãn xuêët haâng loaåt, vaâ chó duâng trong nhûäng trûúâng húåp hïët sûác cêìn thiïët nhû lêìn naây, khi öng cûã töi àïën àêy gùåp öng. Àñch thên öng Bill Gates lêåp trònh röìi bêëm vaâo caái nuát naây, - öng ta chó möåt chêëm àoã trïn chiïëc maáy. - Thïë laâ töi àûúåc gûãi àïën àêy bùçng ngûúâi thêåt, nhû öng gûãi thû vaâ aãnh khùæp thïë giúái qua loaåi computer bònh thûúâng baây baán úã cûãa haâng. Coân bùçng caách naâo tòm



àûúåc öng thò laâ cöng viïåc bònh thûúâng cuãa nhûäng chiïëc maáy àúâi thêëp. Töi nghô öng àang àoái. Trûúác khi chuáng ta bùæt àêìu noái chuyïån, öng nïn ùn chuát ñt vaâ chêën chónh laåi veã ngoaâi cuãa mònh. Öng cho pheáp töi àûúåc giuáp àúä chûá?

Hùæn gêåt àêìu. Öng kia bêëm bêëm gò àêëy lïn baân phñm chiïëc maáy tñ hon. Mêëy phuát sau, möåt chiïëc ö tö boáng nhoaáng chúã àïën möåt chiïëc baân con phuã khùn trùæng muöët, hai chiïëc ghïë cuâng nhûäng moán ùn cêìn thiïët, möåt böå com-lï múái toanh keâm theo sú mi, caâ vaåt, àöì loát vaâ möåt thuâng nûúác noáng àïí tùæm rûãa. Têët caã àïìu mang nhaän hiïåu Khaách saån Hilton. Caã hai nhên viïn phuåc vuå ài theo ö tö, möåt têy möåt ta, cuäng àeo phuâ hiïåu Hilton trïn ngûåc, vaâ cöí àïìu thùæt nú maâu àoã.

- Öng chuã töi rêët caãm kñch trûúác bûác thû cuãa öng, - öng trúå lñ cao cêëp cuãa Bill Gates noái khi hùæn tùæm rûãa, thay quêìn aáo xong vaâ hai ngûúâi cuâng ngöìi ùn ngay trïn chöî hùæn vûâa nùçm sau khi àûúåc caác nhên viïn khaách saån Hilton doån deåp vaâ traãi thaãm àoã. - Öng êëy thñch laâm baån vaâ giuáp àúä nhûäng ngûúâi ngheâo nhêët thïë giúái, möîi nùm möåt ngûúâi, thûúâng thò do hïå thöëng vi tñnh toaân cêìu cuãa chuáng töi phaát hiïån. Nùm ngoaái laâ möåt phuå nûä Xu-àùng. Öng Bill Gates tùång baâ êëy tiïìn, khaá nhiïìu, tiïëc rùçng söë tiïìn àoá chùèng laâm baâ ta giaâu hún hay haånh phuác hún. Coân öng laâ trûúâng húåp àùåc biïåt, do vêåy àñch thên töi àïën gùåp chûá khöng phaãi àaåi diïån Microsoft úã nûúác súã taåi nhû thûúâng lïå. Öng laâ möåt nhaâ thú, coá thïí laâ nhaâ thú xuêët chuáng, àïí töi cho maáy tñnh kiïím tra laåi. Hún nûäa, cöng bùçng maâ noái, chñnh öng àaä goáp phêìn khöng nhoã giuáp öng chuã töi trúã thaânh ngûúâi nhû ngaây nay...

Hùæn ngûâng ùn, nhòn khaách veã khöng hiïíu. Öng kia noái tiïëp: - Vúái sûå àöìng yá cuãa öng Bill Gates, töi xin àûúåc pheáp tiïët löå

àiïìu naây. Nhûäng yá tûúãng thiïn taâi cuãa öng trong möåt baâi baáo àùng trïn túâ taåp chñ chuyïn ngaânh Viïån Haân lêm Khoa hoåc Liïn Xö khi öng múái laâ sinh viïn nùm thûá ba úã Matxcúva àaä àûúåc öng Bill Gates vaâ baån öng, luác êëy cuäng sinh viïn nhû öng úã Àaåi hoåc Havard, phaát triïín laâm cú súã taåo ra chûúng trònh MS-DOS nöíi tiïëng, tiïìn thên cuãa caác chûúng trònh Windows sau naây.

- Nghôa laâ öng êëy àaä ùn cùæp baãn quyïìn cuãa töi?



- Trïn phûúng diïån phaáp lñ thò khöng, nhûng vïì tònh caãm, quaã öng Bill Gates luön coá caãm giaác mùæc núå öng, vaâ àêy laâ cú höåi lñ tûúãng àïí öng êëy traã moán núå àoá. Töi àûúåc uãy nhiïåm toaân quyïìn thay mùåt öng chuã töi àaáp ûáng moåi yïu cêìu giuáp àúä cuãa öng, nïëu coá.

Hùæn ngöìi im höìi lêu khöng àaáp. - Cho pheáp töi àûúåc toâ moâ. Töi muöën biïët vò sao öng quyïët

àõnh tûâ boã con àûúâng cöng danh khoa hoåc maâ öng àaä khúãi àêìu hïët sûác töët àeåp?

- Töi coá möåt sûå nghiïåp khaác töët àeåp hún àïí àeo àuöíi, àoá laâ thú.

- Töi tön troång sûå lûåa choån cuãa öng maâ töi cho laâ àuáng àùæn, vò öng laâ möåt ngûúâi thöng minh. aâ maâ nhên tiïån, öng coá thïí vui loâng cho töi ào chó söë thöng minh IQ cuãa öng àûúåc khöng? Öng Bill Gates nhúâ töi laâm viïåc naây, nïëu öng khöng phaãn àöëi. Caãm ún öng. Xin öng àùåt ngoán tay troã vaâo nuát naây. Thïë, thïë. Trúâi úi - 250! Nhû öng biïët, 120 àaä àûúåc coi laâ thöng minh, thïë maâ IQ cuãa öng nhûäng 250, trong khi cuãa öng Bill Gates laâ 180, töíng thöëng Bill Clinton - 163 vaâ thuã tûúáng Trung Quöëc Chu Dung Cú laâ gêìn 200. Xin öng chúâ cho möåt phuát àïí töi baáo tin naây vúái öng chuã. Xong röìi, caãm ún. Vêåy thûa öng, xin vui loâng cho biïët töi coá thïí laâm gò àïí giuáp öng?

Thêëy hùæn vêîn ngöìi im khöng àaáp, öng àaåi diïån Microsoft noái: - Coá leä öng cêìn nghó ngúi chuát ñt chùng? - Röìi öng ta laåi bêëm

vaâo möåt nuát naâo àêëy trïn chiïëc maáy vi tñnh. Nùm phuát sau möåt chiïëc Mercedes àen boáng àúâi múái loaåi lúán xuêët hiïån.

- Töi àaä àùåt chöî vö thúâi haån cho öng úã khaách saån Hilton, - öng ta noái khi hai ngûúâi ngöìi trïn xe. - Nghe noái àoá laâ khaách saån töët nhêët úã Haâ Nöåi, khöng hiïíu àuáng khöng? Töi coân mua bao têët caã caác chûúng trònh hoâa nhaåc úã Nhaâ Haát Lúán caånh àêëy àïí luác röîi öng àïën nghe giaãi trñ. Moåi chi phñ sinh hoaåt úã khaách saån naây vaâ úã Viïåt Nam noái chung, öng chó viïåc kñ vaâo hoáa àún thanh toaán. Phêìn coân laåi seä coá ngûúâi lo. Coân àêy laâ söë taâi khoaãn haäng chuáng töi, trûúâng húåp öng cêìn tiïìn chi tiïu úã nhûäng núi, nhûäng viïåc khöng coá hoáa àún thanh toaán.

Khi xe àöî trûúác cûãa khaách saån vaâ möåt cö nhên viïn mùåc aáo daâi maâu höìng àeåp nhû tiïn àang cung kñnh àõnh àûa hùæn lïn phoâng nghó thò öng kia noái thïm, vúái veã nhuán nhûúâng vaâ cung kñnh



cöë yá, khiïën ngay lêåp tûác hùæn trúã thaânh möåt VIP trong con mùæt têët caã moåi ngûúâi:

- Thûa öng, töi coá mang tûâ Myä möåt chiïëc vi tñnh chuyïn duång àùåc biïåt hiïån àïí trïn phoâng öng. Àêy laâ password, mêåt maä truy cêåp Internet, àïí öng noái chuyïån vúái töi qua maân hònh. Coân àêy laâ möåt password khaác maâ töi hi voång chó nhûäng luác thêåt cêìn thiïët öng múái sûã duång, vò noá seä bùæt töi ngay lêåp tûác phaãi xuêët hiïån trûúác mùåt öng bùçng xûúng bùçng thõt, cho duâ luác êëy töi àang úã àêu vaâ laâm gò. Thuá thêåt vúái öng, chùèng mêëy thuá võ khi bõ goåi bùçng caách naây, hún nûäa, noá khöng phaãi khöng gêy àöi chuát àau àúán. Chuác öng nghó ngúi thoaãi maái vaâ suy nghô kyä vïì àiïìu töi hoãi öng luác naäy. Coân bêy giúâ, vúái sûå cho pheáp cuãa öng, töi xin àûúåc ài daåo möåt chöëc quanh phöë phûúâng Haâ Nöåi àïí biïët thïm vïì thuã àö xinh àeåp cuãa nûúác öng, nhên tiïån cuäng àïí tòm hiïíu xem tònh hònh vi phaåm baãn quyïìn phêìn mïìm Microsoft úã àêy nhû thïë naâo. Xin heån öng töëi nay gùåp laåi.

* * *

Taám giúâ töëi, cö aáo höìng xinh àeåp bêëm chuöng phoâng hùæn, baão nïëu hùæn àaä sùén saâng thò xin múâi xuöëng phoâng ùn khaách saån àïí duâng bûäa, coá ngûúâi àang àúåi. Cö ta cöë móm cûúâi thêåt duyïn àïí gêy caãm tònh vúái öng khaách giaâu coá, nhûng hùæn chùèng theâm chuá yá. Bêy giúâ tröng hùæn thêåt êën tûúång. Chûâng êëy nùm söëng úã nûúác ngoaâi giuáp hùæn coá àûúåc phong thaái vûâa trang troång vûâa tïë nhõ. Böå quêìn aáo àùåt mua qua maáy vi tñnh vûâa vùån möåt caách àaáng kinh ngaåc. Mêëy tiïëng nghó ngúi vaâ bûäa ùn àuã chêët buöíi trûa laâm hùæn tûúi tónh trúã laåi. Hùæn nhòn vaâo gûúng lêìn nûäa trûúác khi rúâi phoâng vúái veã haâi loâng. Maái toác chaãi mûúåt, rêu ria nhùén nhuåi, laân da trún mõn, phaãi chuá yá lùæm múái nhêån thêëy dêëu vïët nhûäng àúåt àoái keáo daâi trûúác àoá.

Öng trúå lñ cuãa Bill Gates vöåi nhoãm dêåy khi thêëy hùæn úã chên cêìu thang, vaâ tiïën lïn mêëy bûúác àïí àoán hùæn. Chñnh öng ta cuäng coá veã ngaåc nhiïn trûúác sûå thay àöíi bïì ngoaâi cuãa hùæn. Öng ta noái:

- Xin hên haånh àûúåc baáo öng biïët rùçng öng chuã töi rêët haâi loâng vïì cuöåc gùåp cuãa chuáng ta höm nay, cuäng nhû vïì nhûäng thöng tin múái öng êëy coá àûúåc liïn quan àïën öng. Öng êëy hi voång seä hên haånh trûåc tiïëp gùåp vaâ noái chuyïån vúái öng vaâo thúâi àiïím thñch húåp. Thïë naâo, öng nghó ngúi thoaãi maái chûá? Öng coá gò phaân naân vïì tiïån nghi vaâ phuåc vuå úã khaách saån naây khöng?



- Khöng, caãm ún, moåi thûá àïìu töët. Töi cuäng nhúâ öng chuyïín lúâi caãm ún cuãa töi túái öng Bill Gates. Töi seä rêët vinh dûå àûúåc gùåp öng êëy khi àiïìu kiïån cho pheáp, - hùæn lõch sûå àaáp.

Ngûúâi phuåc vuå mang caác moán ùn vaâ rûúåu àïën. Hai ngûúâi vûâa ùn vûâa thong thaã noái chuyïån.

- Töi coá thïm möåt tin vui nûäa àïí thöng baáo cho öng. Caác maáy vi tñnh siïu thöng minh cuãa chuáng töi àaä thêím àõnh têët caã nhûäng baâi thú öng saáng taác tûâ trûúác àïën nay, ngoaåi trûâ nhûäng baâi öng chûa kõp viïët lïn giêëy. Xin öng àûâng hoãi bùçng caách naâo chuáng töi coá àûúåc chuáng vaâ thêím àõnh theo phûúng phaáp naâo. Àêëy laâ cöng viïåc cuãa caác chuyïn gia bònh thûúâng, khoãi laâm öng bêån têm. Kïët quaã thêåt àaáng ngaåc nhiïn. Trong lônh vûåc thú, thaânh tûåu öng àaåt àûúåc laâ khöng thïí phuã nhêån, caã vïë söë lûúång lêîn chêët lûúång. Chuáng töi àaä so saánh taác phêím cuãa öng vúái taác phêím caác nhaâ thú àûúåc giaãi Noben, vaâ nhêët trñ ài àïën kïët luêån rùçng, xeát vïì moåi phûúng diïån - tû tûúãng, hònh thûác, thi phaáp, - öng khöng hïì thua keám chuát naâo, nïëu khöng muöën noái coân vûúåt tröåi...

- Caãm ún öng, - hùæn àaáp möåt caách khiïm töën. - Xin àûúåc hoãi öng möåt cêu, coá thïí khöng thêåt tïë nhõ lùæm.

Öng àaä cho àùng bao nhiïu baâi trong söë hún mûúâi nghòn baâi öng saáng taác?

- Töi múái chó àûúåc in khöng quaá mûúâi baâi. - Chó mûúâi baâi trong mûúâi nùm? Xin löîi, thïë möîi baâi öng

nhêån àûúåc bao nhiïu tiïìn nhuêån buát? - Quy ra tiïìn Myä khoaãng hai àö-la. êëy laâ bêy giúâ, trûúác kia

coân ñt hún. Öng kia ngöìi im möåt luác röìi thúã daâi noái: - Bêy giúâ thò töi àaä roä vò sao möåt thiïn taâi nhû öng laåi trúã

thaânh ngûúâi ngheâo nhêët thïë giúái. úã nûúác chuáng töi cuäng chùèng nhiïìu ngûúâi söëng àûúåc nhúâ saáng taác thú, nhûng hai mûúi àö-la trong mûúâi nùm, laåi vúái möåt ngûúâi nhû öng, thò quaã ngoaâi mûác töi tûúãng tûúång. Nhûng sao öng khöng cho àùng nhiïìu hún?

- Thò töi vûâa múái noái chó àûúåc in... - hùæn cûúâi ngûúång ngêåp. - Luác naäy vaâo hiïåu saách, töi thêëy coá rêët nhiïìu thú baây baán.

Khöng leä úã Viïåt Nam coân nhiïìu nhaâ thú khaác gioãi hún öng?



- Caái êëy töi khöng biïët. Nhûng ngûúâi ta in àûúåc vò hoå coá tiïìn. úã àêy ai coá tiïìn cuäng in àûúåc thú. In bao nhiïu tuây thñch, vaâ nghiïîm nhiïn thaânh nhaâ thú. Coân töi thò...

- Vêng, vêng, töi hiïíu, - öng kia vöåi cùæt ngang. - Nhûng bêy giúâ öng coá tiïìn, öng seä in caác taác phêím thiïn taâi cuãa öng. Àuáng thïë chûá?

- Vêng, nïëu àûúåc caác öng cho pheáp. - Vaâ öng seä trúã nïn nöíi tiïëng vaâ giaâu coá? - Nöíi tiïëng thò chûa biïët, nhûng chùæc chùæn töi seä laåi ngheâo

àoái. - Thêëy öng kia coá veã khöng hiïíu, hùæn noái thïm: - Vò úã àêy khöng ai mua thú. Ngûúâi ta boã tiïìn in chó àïí chûáng toã mònh laâ nhaâ thú. Tuy nhiïn, töi khöng thuöåc loaåi naây.

Hoå im lùång, khöng noái gò thïm vïì thú. Hònh nhû caã hai àïìu muöën chuyïín sang àïì taâi khaác.

- Vêåy xin cho biïët, chuáng töi coá thïí laâm àûúåc gò àïí giuáp öng? - öng kia lïn tiïëng trûúác. - Àïí öng tham khaão, töi maån pheáp gúåi yá hai àiïìu sau. Xin öng cên nhùæc vaâ cho biïët yá kiïën. Öng Bill Gates coá nhaä yá muöën múâi öng sang Myä laâm cöë vêën kyä thuêåt hoùåc phuå traách böå phêån nghiïn cûáu vaâ chïë taåo cuãa haäng Microsoft, vúái chûác vuå vaâ lûúng tûúng àûúng phoá töíng giaám àöëc. Coân nïëu öng vò lñ do naâo àêëy muöën úã laåi Viïåt Nam, haäng chuáng töi seä giuáp àúä caã thiïët bõ, kyä thuêåt lêîn taâi chñnh àïí biïën öng thaânh "vua phêìn mïìm" úã Viïåt Nam, cuäng coá nghôa laâ ngûúâi giaâu nhêët úã nûúác öng. Xin öng haäy coi àoá nhû tiïìn traã moán núå do öng Bill Gates sûã duång yá tûúãng cuãa öng ngaây naâo.

Hùæn ngöìi im höìi lêu khöng noái gò. Öng kia kiïn nhêîn chúâ. Cuöëi cuâng hùæn àaáp möåt caách uïí oaãi:

- Caãm ún caác öng. Mùåc duâ caã hai àïì nghõ cuãa caác öng àïìu rêët caám döî, nhûng àoá khöng phaãi nhûäng gò töi mong muöën àaåt àûúåc. Nïëu khöng, töi àaä chùèng tûâ boã khoa hoåc.

- Phaãi thûâa nhêån öng noái àuáng. Vêåy cuöëi cuâng xin àûúåc hoãi: Öng muöën gò?

- Töi muöën coá nhûäng saáng taác thú hay hún vaâ àûúåc moåi ngûúâi hiïíu àuáng giaá trõ cuãa chuáng. Töi muöën möåt, hai trùm nùm nûäa ngûúâi ta vêîn àoåc thú töi nhû chuáng töi àang àoåc thú cuãa thi haâo Nguyïîn Du chùèng haån.



Àïën lûúåt öng kia ngöìi im. - Àiïìu thûá nhêët, chuáng töi coá thïí giuáp öng àûúåc, - öng kia

lïn tiïëng khi thêëy tiïëp tuåc giûä im lùång laâ bêët tiïån. - Vúái taâi nùng sùén coá cuãa öng, cöång cöng nghïå siïu viïåt cuãa chuáng töi, öng seä saáng taác àûúåc nhûäng baâi thú bêët huã àaáng lûu danh muön àúâi. Ngay chöëc nûäa, töi seä yïu cêìu caác chuyïn gia cuãa chuáng töi giaãi maä thi phaáp nhaâ thú Nguyïîn Du öng vûâa noái, röìi lêåp riïng möåt chûúng trònh phêìn mïìm àùåc biïåt àïí öng sûã duång khi saáng taác. Töi xin cam àoan trûúác rùçng thú öng seä khöng thua keám thú Nguyïîn Du. Coân àiïìu thûá hai, tûác laâ viïåc giuáp öng trúã thaânh nöíi tiïëng vaâ coá thú àûúåc àûa vaâo saách giaáo khoa cho hoåc sinh hoåc haâng trùm nùm sau àoá thò thuá thêåt, vúái trònh àöå tin hoåc hiïån nay, rêët tiïëc chuáng töi chûa laâm nöíi, vò àêy laâ vêën àïì xaä höåi phûác taåp vúái caác àùåc trûng truyïìn thöëng, chñnh trõ, têm lñ cuäng phûác taåp khöng keám. Chuáng töi quaã chûa hiïíu mêëy vïì vùn hoaá, têåp quaán vaâ caách nghô cuãa ngûúâi Viïåt Nam, nïn khoá coá thïí lêåp àûúåc möåt chûúng trònh phuâ húåp vúái öng trong vêën àïì naây. Nïëu öng laâ ngûúâi Myä, söëng úã Myä, moåi viïåc seä àún giaãn hún nhiïìu.

Öng kia ngûâng lúâi, roát hai cöëc àêìy sêm-banh, vaâ hoå laåi chaåm cöëc.

- Vêåy coi nhû chuáng ta àaä thoaã thuêån, - öng ta noái. - Öng seä úã khaách saån Hilton naây hoùåc bêët kò khaách saån naâo khaác öng muöën, bao lêu tuây thñch. Àûâng ngêìn ngaåi chi tiïìn cho viïåc in thú vaâ nhûäng khoaãn chi tiïu khaác. Ngay tuêìn túái öng seä coá chûúng trònh phêìn mïìm saáng taác thú àaåt chêët lûúång hay bùçng hoùåc hún Nguyïîn Du. Töi tin öng seä thaânh cöng trong sûå nghiïåp naây cuãa mònh, mùåc duâ trong thêm têm, töi lêëy laâm tiïëc öng àaä khöng chêëp nhêån möåt trong hai àïì nghõ thiïët thûåc vaâ rêët khaã thi trïn cuãa chuáng töi. Töi àaä thu xïëp moåi chuyïån vúái khaách saån, chó phiïìn öng möîi thaáng möåt lêìn kñ vaâo caác biïn lai thanh toaán. Tiïìn mùåt öng seä ruát úã chi nhaánh ngên haâng Citibank phöë bïn. Töi cuäng àaä dùån hoå khöng àûúåc haån chïë söë tiïìn öng ruát möîi lêìn, àùåc biïåt khöng bao giúâ àûúåc hoãi ruát nhùçm muåc àñch gò. Bêët kò luác naâo öng cuäng coá thïí gùåp töi bùçng caách sûã duång password àêìu, tûác laâ qua maân hònh vi tñnh. Chó lûu yá öng trûúâng húåp töëi cêìn thiïët múái sûã duång password thûá hai. Öng biïët àêëy, töi chùèng coân treã, vaâ nïëu coá bõ xeá nhoã thaânh haâng tó phên tûã àïí trong nhaáy mùæt vûúåt haâng vaån cêy söë àïën vúái öng, thò àûúng nhiïn phaãi laâ vò nhûäng lñ do xaác àaáng. Àêëy, àêëy, xin löîi öng, öng



Bill Gates biïët chuáng ta xong viïåc, àang goåi töi vïì gêëp àïí dûå möåt cuöåc hoåp quan troång. Chaâo öng! Chuác öng thaânh cöng!...

"Chuác öng thaânh cöng! Heån... gùåp... laåi..." - tiïëng noái cuãa öng àaåi diïån Microsoft nhoã dêìn, nhoã dêìn. Baãn thên öng ta cuäng àang teo laåi, trúã nïn trong suöët, vaâ tûâ tûâ biïën mêët nhû laân khoái moãng ngay trûúác mùåt hùæn.

- Töåi nghiïåp öng giaâ! - hùæn lêím bêím, ngöìi thïm chöëc nûäa àïí uöëng nöët cöëc sêm-banh röìi boã lïn phoâng, khöng quïn àïí laåi túâ giêëy baåc möåt trùm àö-la tiïìn "boa" cho nhên viïn phuåc vuå.

* * *

Suöët caã nùm sau àoá hùæn söëng möåt cuöåc söëng àïë vûúng thûåc sûå. Cuöëi möîi thaáng ngûúâi ta àûa hùæn kñ caác hoáa àún thanh toaán, göìm mûúâi böën nghòn àö tiïìn phoâng (hùæn úã phoâng kiïíu cùn höå ba buöìng - buöìng nguã, buöìng khaách vaâ buöìng laâm viïåc), nùm nghòn àö tiïìn ùn vaâ khoaãng ngêìn êëy tiïìn thuï ö tö, giùåt laâ, baáo chñ, àiïån thoaåi vaâ Internet. Cuäng möîi thaáng möåt lêìn hùæn àïën Citibank ruát mûúâi lùm, hai mûúi nghòn àö àïí in thú vaâ tiïu vùåt. Luác àêìu hùæn cuäng ngaåi tiïu quaá nhiïìu tiïìn cuãa ngûúâi khaác, nhûng khöën nöîi, öng àaåi diïån kia cûá thónh thoaãng bêåt maáy noái chuyïån vúái hùæn, hoãi thùm caái naây caái noå, lêìn naâo cuäng phaân naân hùæn chi tiïìn quaá khiïm töën. Coá höm röîi raäi, öng coân taán chuyïån höìi lêu vúái hùæn. Öng cho biïët khaá nhiïìu chuyïån, naâo Bill Gates, ngûúâi giaâu nhêët haânh tinh, cuäng chùèng caãm thêëy haånh phuác hún nhûäng ngûúâi ngheâo; naâo thaáng trûúác vúå chöìng öng ta caäi nhau to suyát àêm àún li dõ chó vò möåt con choá nhoã naâo àêëy, v.v... "Öng biïët khöng, - öng ta noái, - öng chuã töi àaä viïët di chuác cho àùng trïn baáo, rùçng sau khi chïët öng seä hiïën 95% töíng söë taâi saãn cuãa mònh cho caác hoaåt àöång nhên àaåo. Thaânh ra, öng àûâng quaá bêån têm vïì caác khoaãn tiïìn öng chi. Cûá coi nhû àang ûáng trûúác söë tiïìn 95% kia, vò thûåc sûå cöng viïåc öng àang laâm cuäng àêìy tñnh nhên vùn cao caã".

Tuy nhiïn, hùæn khöng hïì coá yá khoe khoang sûå giaâu coá cuãa mònh. Hùæn ñt ra ngoaâi, maâ coá ài àêu, bao giúâ cuäng bùæt laái xe keáo hïët reâm che cûãa. Cêìn mua baán hay giao dõch viïåc gò, hùæn àïìu nhúâ nhên viïn khaách saån, nhûäng ngûúâi luön hùm húã giuáp hùæn, vò lêìn naâo cuäng àûúåc "boa" möåt vaâi chuåc àö-la. Trong khaách saån, hùæn trúã thaânh nhên vêåt nöíi tiïëng vaâ bñ êín. Thêëy hùæn tûâ xa, ñt nhêët luön coá ba nam nhên viïn chaåy àïën tranh nhau múã cûãa hoùåc keáo ghïë múâi



ngöìi, mûúâi cö xinh àeåp cuâng möåt luác móm cûúâi thêåt duyïn vaâ cuái chaâo thêåt thêëp. Coân öng chuã khaách saån thò cûá sau möîi cêu noái vúái hùæn laåi thïm chûä "thûa ngaâi" rêët cung kñnh. Nhûng nhiïåt tònh nhêët vaâ cuäng coá leä xêën xöí nhêët vêîn laâ cö gaái mùåc aáo daâi maâu höìng àeåp nhû tiïn hùæn gùåp buöíi àêìu túái khaách saån. Roä raâng naâng luön tòm caách "têën cöng" hùæn, àöi khi húi löå liïîu. Nhiïìu höm naâng tûå nhiïn goä cûãa phoâng hùæn, giaã vúâ hoãi coá cêìn gò khöng, röìi nêën naá úã laåi rêët lêu, kheáo leáo phö baây nhûäng böå phêån khïu gúåi nhêët cuãa cú thïí mònh. Nhûng hùæn khöng maâng túái naâng hay bêët kò möåt ngûúâi àaân baâ naâo khaác, chó suöët ngaây hñ huái laâm thú. Thêëy àïí khaách ngöìi maäi khöng àûúåc tiïëp cuäng bêët tiïån, hùæn àûáng dêåy khoãi baân laâm viïåc, khen naâng xinh, vaâ nhû thïí vö tònh, nheát vaâo tuái naâng túâ mûúâi àö-la. Naâng chaâo hùæn röìi ài ngay. Tûâ àêëy thaânh lïå, möîi ngaây naâng àïën chaâo hùæn ba lêìn, vaâ àïí töëng naâng ài, lêìn naâo hùæn cuäng chi mûúâi àö-la. "Àöì xin àïíu" - hùæn lêím bêím khi chó coân laåi möåt mònh. "Xin àïíu" laâ tûâ hùæn hoåc àûúåc úã chúå Àöìng Xuên thuúã haân vi.

Trong voâng möåt nùm êëy, hùæn in töíng cöång àuáng nùm mûúi têåp thú, möîi têåp khöng dûúái nùm trùm trang. Toaân loaåi giêëy töët, bòa àeåp. Hùæn luön chi gêëp àöi söë tiïìn nhaâ xuêët baãn yïu cêìu, nïn chùèng hïì gùåp khoá khùn trong viïåc xin giêëy pheáp in thú. Khöng ai thïm búát hoùåc boã cuãa hùæn möåt chûä. Cuäng chùèng nhaâ xuêët baãn naâo tòm hiïíu hùæn laâ ai, chó àún giaãn "laâm viïåc" vúái àaåi diïån cuãa hùæn. Luác in nhûäng têåp àêìu, hùæn höìi höåp lùæm. Höìi höåp chúâ àúåi caác baáo àùng baâi giúái thiïåu thú hùæn, coá thïí ca ngúåi hùæn nhû möåt "hiïån tûúång". Nhûng hùæn chúâ maäi, chúâ maäi chùèng thêëy àöång tônh gò. Hùæn loaáng thoaáng biïët rùçng bêy giúâ muöën àûúåc ngûúâi khaác viïët baâi vïì mònh thò hoùåc phaãi nhúâ thên quen, hoùåc chi tiïìn thuï viïët, têët nhiïn dûúái daång tïë nhõ nhû quaâ caáp, ùn nhêåu. Chi tiïìn thò hùæn khöng ngaåi, nhûng laâ ngûúâi tûå troång, hùæn khöng cho pheáp mònh laâm viïåc naây. Hùæn vêîn tin rùçng thú hùæn hay. Hùæn thöng minh, chõu khoá àoåc thú ngûúâi khaác, nïn so saánh, hùæn dïî daâng nhêån thêëy àiïìu êëy. Vaã laåi thú hùæn, cöng bùçng maâ noái, khöng àïën nöîi naâo, rêët hay nûäa laâ khaác, duâ coá thïí chûa àïën mûác thiïn taâi nhû hùæn tûúãng. êëy laâ noái "coá thïí", chûá biïët àêu hùæn thûåc sûå àaä laâ thiïn taâi hoùåc sau naây seä thaânh thiïn taâi? Chûa ai daám chùæc àiïìu àoá. Vêåy vò sao ngûúâi ta im lùång, cûá nhû khöng hïì coá viïåc hùæn àaä in nùm mûúi têåp thú daây baây baán khùæp núi. Hùæn gûãi e-mail nhúâ öng baån úã Microsoft giaãi thñch. Hai ngaây sau hùæn nhêån àûúåc thû traã lúâi.

"Thûa öng,



Caác cöång sûå cuãa töi àaä tiïën haânh àiïìu tra vêën àïì öng yïu cêìu. Xin àûúåc trung thûåc baáo öng biïët nhûäng yá kiïën sú böå cuãa chuáng töi nhû sau:

Nhû àaä hên haånh coá dõp baây toã yá kiïën cuãa mònh vïì öng, töi xin khùèng àõnh lêìn nûäa rùçng thú öng àaä àaåt àïën trònh àöå siïu viïåt, nghôa laâ öng hoaân toaân khöng coá löîi trong viïåc ngûúâi ta khöng àoåc hoùåc noái vïì chuáng. Lñ do nùçm úã nhûäng khña caånh hoaân toaân khaác, khöng liïn quan àïën vùn hoåc. Theo chöî chuáng töi biïët, thõ trûúâng thú nûúác öng hiïån nay rêët khöng bònh thûúâng. Möåt trong nhûäng lñ do dêîn túái hiïån tûúång naây chñnh laâ àiïìu öng àaä noái, rùçng bêy giúâ hïî ai coá tiïìn àïìu coá thïí in thú vaâ mùåc nhiïn trúã thaânh nhaâ thú. Sûå buöng loãng giaám saát chêët lûúång êëy àaä laâm ngûúâi àoåc mêët phûúng hûúáng, cuöëi cuâng thúâ ú vúái thú, yá töi muöën noái thú dúã, têët nhiïn. Vaâ naån nhên cuãa caã nuái thú höí löën, nhaãm nhñ êëy laâ nhûäng ngûúâi nhû öng vúái nhûäng taác phêím coá giaá trõ thûåc sûå. Xin öng àûâng traách ngûúâi àoåc nïëu hoå khöng chõu boã ra mêëy ngaây búái luåc caã àöëng thú àang baây baán àïí tòm mua möåt têåp thú àñch thûåc nhû thú öng. Hoå àaä bõ lûâa nhiïìu lêìn, nïn phaãn ûáng têíy chay cuãa hoå hiïån nay àöëi vúái thú laâ dïî hiïíu. Tûâng laâm cöng taác tiïëp thõ mêëy chuåc nùm, töi biïët roä têm lñ ngûúâi tiïu duâng.

Theo thöëng kï ban àêìu (coá thïí chûa àêìy àuã) cuãa chuáng töi, töíng cöång cho àïën nay, mùåc duâ àaä xuêët baãn hún mûúâi thaáng, trong söë 43.000 baãn cuãa 43 têåp thú öng viïët, múái chó baán àûúåc 21 baãn, mùåc duâ giaá thú öng chó bùçng 50% thú ngûúâi khaác. Riïng ngaây höm qua cuå thïí baán àûúåc hai cuöën. Möåt cuöën do cö thuã thû mua cho thû viïån huyïån, sau àoá yïu cêìu ngûúâi baán haâng chûäa giaá thaânh gêëp àöi. Söë tiïìn thûâa, cö ta àem mua nùm quyïín vúã cho con. Cuöën khaác àûúåc möåt cö sinh viïn khoa vùn mua, phêìn vò giaá reã, saách àeåp, phêìn vò cö coân giûä àûúåc têm höìn mú möång àaáng quyá nhû phu nhên trûúác àêy cuãa öng. Cuäng höm qua, taåi möåt cûãa haâng saách bïn búâ höì Hoaân Kiïëm, caác nhên viïn cuãa töi àaä têån mùæt nhòn thêëy möåt võ quan chûác àaáng kñnh thuöåc ngaânh vùn hoaá sau khi cêìm mêëy têåp thú cuãa öng lïn tay, ngoá nghiïng möåt chöëc röìi khinh khónh neám xuöëng, buöng möåt cêu khöng vùn hoáa chuát naâo: "Möåt thùçng ngu lùæm tiïìn rûãng múä!". Riïng caác nhaâ phï bònh vaâ caác nhaâ thú (caã thêåt lêîn röím), töi xin khùèng àõnh chùæc chùæn chûa möåt ngûúâi naâo àoåc thú öng, thêåm chñ caã khi àûúåc tùång khöng chûá chûa noái àïën viïåc boã tiïìn mua. Vêåy röët cuåc, ngûúâi àaä àoåc thú öng chó coá öng, caác nhên viïn



cuãa töi, vúå cuä cuãa öng vaâ möåt söë rêët ñt caác biïn têåp viïn coá lûúng têm úã nhûäng nhaâ xuêët baãn öng in saách.

Sûå thêåt thûúâng phuä phaâng, nhûng àoá laâ nhûäng àiïìu böín phêån bùæt töi phaãi thöng baáo öng biïët. Coân quyïët àõnh tiïëp theo thïë naâo hoaân toaân tuây öng.

Chuác öng thaânh cöng. Kñnh thû. J.F.C." Bûác thû laâm hùæn buöìn, hùèn thïë. Àoá laâ sûå thêåt cay àùæng maâ

muöën hay khöng, hùæn vêîn phaãi thûâa nhêån. Tuy nhiïn, vúái nghõ lûåc vaâ sûå bûúáng bónh àùåc trûng cuãa caác thiïn taâi, hùæn khöng hïì naãn chñ. Söë phêån baãy têåp coân laåi àang in khöng coân laâm hùæn quan têm. Hùæn quyïët àõnh seä tiïëp tuåc viïët, viïët thêåt hay, hay àïën mûác ngûúâi ta khöng thïí khöng chuá yá. Hùæn tûå an uãi mònh rùçng sau naây, nùm mûúi nùm hay möåt trùm nùm nûäa, hùæn seä àûúåc "phaát hiïån" vaâ nöíi tiïëng hïåt nhû trûúâng húåp nhaåc sô thiïn taâi Àûác Sïbastian Bach vaâ nûä thi sô ngûúâi Myä Emili Dickinson.

Thïë laâ, vúái chûúng trònh phêìn mïìm saáng taác thú àùåc biïåt àûúåc Microsoft lêåp riïng cho hùæn, hùæn laåi ngaây àïm cùæm cuái bïn chiïëc maáy vi tñnh vaâ viïët ra nhûäng vêìn thú lai laáng. Chûúng trònh naây quaã laâ àiïìu kò diïåu cuãa ngaânh tin hoåc, àïën mûác chñnh hùæn cuäng phaãi ngaåc nhiïn thaán phuåc. Noá giuáp hùæn dïî daâng tòm vêìn, tòm yá, böë cuåc, kñch thñch caãm hûáng, chûäa löîi chñnh taã vaâ nhùæc hùæn luác naâo nïn nghó ngúi chuát ñt àïí lêëy laåi sûå tónh taáo cho trñ oác. Trong voâng chûa àêìy möåt tuêìn, hùæn viïët xong baãn trûúâng ca daâi 600 trang, vïì cuöåc àúâi chòm nöíi cuãa möåt phuå nûä xinh àeåp, coá taâi coá àûác nhûng bõ cuöåc àúâi vuâi dêåp. Naâng vêîn ngoan cûúâng cûúäng laåi söë phêån, vaâ cuöëi cuâng àaä giaânh àûúåc haånh phuác cho mònh. Möåt trûúâng ca coá hêåu, trong àoá caái aác thùæng caái thiïån, coá giaá trõ töë caáo vaâ phaãn aánh hiïån thûåc cuãa caã thúâi àaåi. Möåt taác phêím hoaân haão vïì mùåt nghïå thuêåt, àöåc àaáo vïì buát phaáp, sêu lùæng vïì nöåi dung. Hùæn rêët haâi loâng, àïën mûác töëi höm êëy hùæn cho pheáp mònh chuyïån gêîu mêëy cêu vúái cö gaái aáo höìng trûúác khi töëng naâng ài bùçng caách cho tiïìn, khöng phaãi mûúâi maâ hai mûúi àö-la. Tuy nhiïn, saáng höm sau àoåc laåi, hùæn thêëy hònh nhû coá àiïìu gò khöng öín. Àoåc laåi lêìn nûäa, hùæn àaä hiïíu. Caái taác phêím tuyïåt vúâi naây cuãa hùæn chùèng qua chó laâ sûå mö phoãng Truyïån Kiïìu cuãa thi haâo Nguyïîn Du. Noá laâ kïët quaã cuãa chûúng trònh saáng taác thú maâ haäng Microsoft cam



àoan seä giuáp hùæn àaåt ngang têìm cuå Nguyïîn. "Khöng, khöng thïí tiïëp tuåc thïë naây àûúåc! - hùæn nghô. - Àêy laâ möåt kiïíu àaåo vùn khöng hún khöng keám. Möåt thiïn taâi khöng thïí ùn cùæp thú cuãa möåt thiïn taâi khaác! Khöng, khöng àúâi naâo!" Hùæn bêëm nuát xoaá saåch möåt caách khöng thûúng tiïëc caã 600 trang baãn trûúâng ca múái viïët, röìi buöìn baä tùæt maáy tñnh, hùæn nùçm vêåt xuöëng ài-vùng.

Suöët mêëy ngaây liïìn hùæn khöng viïët àûúåc cêu naâo. Möåt hiïån

tûúång laå trong àúâi hùæn. Nhûng röìi yá chñ vûún lïn maånh meä cuäng thùæng. Hùæn bùæt àêìu viïët trúã laåi, têët nhiïn khöng coân duâng caái chûúng trònh maâ hùæn goåi laâ "khöën naån" kia nûäa. Thêåm chñ hùæn traánh xa caã chiïëc maáy vi tñnh. Hùæn boâ löím ngöím trïn saân nhaâ vúái têåp giêëy trùæng vaâ cêy buát chò. Hùæn muöën àûúåc viïët trong traång thaái thêåt tûå nhiïn, "nhû cuå Nguyïîn Du ngaây xûa tûâng viïët", mùåc duâ cuå thïí ngaây êëy cuå viïët thïë naâo, hùæn chùèng biïët. Hùæn chó biïët luác naây hùæn viïët rêët khöí súã. Lêìn àêìu tiïn hùæn vùæt oác nghô suöët nûãa ngaây maâ chùèng loáe ra àûúåc yá thú naâo. Hùæn caãm thêëy bõ goâ boá, mùåc duâ hùæn hoaân toaân àûúåc tûå do, khöng thiïëu thöën caái gò, khöng bõ ai quêëy rêìy. Vö cúá, hùæn caãm thêëy khoá chõu vúái cùn höå khaách saån sang troång hùæn àang úã, vúái böå com-lï hùæn àang mùåc, thêåm chñ vúái caã têåp àö-la daây cöåp trong tuái. Hùæn nùçm ngûãa, mùæt trên trên nhòn lïn trêìn nhaâ vaâ nhúá laåi nhûäng ngaây lang thang trïn phöë, buång röîng tuïëch nhûng àêìu luön àêìy ùæp nhûäng yá thú tuyïåt diïåu. "Sao daåo êëy mònh vö tû, thanh thaãn vaâ laâm thú dïî thïë, nhanh thïë!" - hùæn cheáp miïång. Coân bêy giúâ...

Àuáng luác êëy, cö aáo höìng xinh àeåp maâ hùæn goåi laâ "àöì xin àïíu" xuêët hiïån vúái nuå cûúâi thûúâng trûåc nhû moåi ngaây.

- öì, anh khöng laâm viïåc sao maâ nùçm thïë, laåi nùçm trïn saân nhaâ! - naâng dõu daâng noái vúái veã traách moác êu yïëm.

- Anh, anh caái con c... Cuát ài! Àöì xin àïíu! - hùæn giêån dûä quaát to, thêìm ngaåc nhiïn sao mònh coá thïí thö löî àïën thïë. Coân naâng kia thò trúån troân mùæt, lêëy tay che miïång, vöåi vaä chaåy ra khoãi phoâng.

Sûå xuêët hiïån khöng àuáng luác cuãa cö gaái caâng laâm hùæn thïm khoá chõu, vaâ tûâ khoá chõu, hùæn chuyïín sang tûác giêån thûåc sûå, duâ chùèng roä nguyïn cúá gò. Böîng hùæn àûáng bêåt dêåy, múã maáy vi tñnh vaâ goä maånh lïn baân phñm password thûá hai maâ võ àaåi diïån cao cêëp cuãa tó phuá Bill Gates dùån chó sûã duång trong nhûäng trûúâng húåp töëi cêìn thiïët. "Cho laäo chïët!" - hùæn lêím bêím.



Möåt phuát sau, öng giaâ töåi nghiïåp kia xuêët hiïån, mùåt bú phúâ, hoaãng súå. Öng ta ngöìi phõch xuöëng ghïë, vûâa lau möì höi traán vûâa höín hïín thúã.

- Öng coá nghô rùçng öng thêåt sûå cêìn thiïët phaãi goåi töi theo caách naây khöng, thûa öng? - öng ta hoãi, vêîn vúái veã lõch sûå nghïì nghiïåp cöë hûäu.

- Coá, - hùæn àaáp cöåc löëc. - Vêåy töi coá thïí laâm àûúåc gò cho öng, thûa öng? - Töi khöng cêìn öng laâm gò caã. Höm nay vûâa troân möåt nùm kïí

tûâ ngaây töi gùåp öng lêìn trûúác. Töi caãm ún öng vaâ öng Bill Gates àaä giuáp àúä töi suöët thúâi gian êëy. Öng noái öng chuã öng möîi nùm giuáp möåt ngûúâi ngheâo nhêët thïë giúái, vêåy bêy giúâ töi xin nhûúâng cho ngûúâi khaác...

- Nhûng thûa öng, - öng kia vöåi ngùæt lúâi hùæn, - öng laâ trûúâng húåp ngoaåi lïå. Öng Bill Gates núå öng...

- Haäy noái vúái öng êëy rùçng nïëu quaã coá núå töi thò coi nhû àaä traã xong soâng phùèng. Àêy, xin giao laåi öng chòa khoáa phoâng khaách saån, maáy vi tñnh cuâng caái chûúng trònh chïët tiïåt kia cuãa öng, caã àöì àaåc, caã tiïìn àêy nûäa. Têët caã. Töi khöng giûä laåi bêët kò caái gò.

- Xin öng haäy bònh tônh. Nïëu chuáng töi khöng thïí giuáp öng àaåt àûúåc àiïìu mong muöën trong lônh vûåc vùn thú, thò töi tin chùæc chuáng ta seä thaânh cöng nïëu öng chêëp nhêån möåt trong hai àïì nghõ àêìu tiïn cuãa töi. Àiïìu naây coá lúåi cho öng vaâ cho caã haäng chuáng töi. Xin öng cên nhùæc thêåt cêín thêån.

- Khöng. Caãm ún. Töi muöën àûúåc trúã laåi laâ ngûúâi nhû töi vöën coá trûúác khi gùåp öng, - hùæn noái möåt caách dûát khoaát, röìi laâm möåt àöång taác ra hiïåu àïën àêy cêu chuyïån chêëm dûát.

- Nïëu thïë thò thûåc tònh chuáng töi rêët lêëy laâm tiïëc. Dêîu sao... - Öng coá thïí giuáp töi möåt viïåc nhoã àûúåc khöng? - hùæn cùæt

ngang. - Xin sùén saâng, - öng kia vöåi àaáp. - Vêåy thò nhúâ öng, bùçng caái maáy vaån nùng kia cuãa öng, haäy

kiïëm laåi cho töi böå quêìn aáo cuä trûúác àêy töi vêîn mùåc.



Öng kia thúã daâi, miïîn cûúäng bêëm bêëm vaâo chiïëc computer beá xñu. Coân hùæn thò lùång leä àûáng nhòn, neát mùåt thaãn nhiïn pha chuát àùæc thùæng.

Möåt chöëc sau, hùæn bûúác ra khoãi khaách saån Hilton sang troång trong böå quêìn aáo raách súân cuãa möåt tay buåi àúâi chñnh hiïåu. Caã khaách saån tröë mùæt ngaåc nhiïn nhòn theo, nhûng hùæn khöng theâm àïí yá.

*

* * Tûâ àêëy hùæn laåi tiïëp tuåc söëng cuöåc àúâi vö gia cû lang thang nay

chöî naây mai chöî noå, nguã vêåt vaå luác bïën xe, luác baäi chúå. Tuy nhiïn núi ngûúâi ta hay nhòn thêëy hùæn nhêët vêîn laâ khu phña nam cêìu Long Biïn. Nhûäng luác khöng phaãi lo kiïëm caái ùn, hùæn thûúâng ngöìi haâng giúâ hñ hoaáy duâng buát chò viïët gò àêëy trïn nhûäng túâ giêëy ngûúâi ta boã ài coân trùæng möåt mùåt maâ hùæn nhùåt àûúåc.

Cuäng chñnh úã àêy, möåt buöíi chiïìu noå, tónh dêåy sau giêëc nguã daâi bïn chên àï, hùæn chúåt nhúá laåi nhûäng ngaây àïë vûúng úã khaách saån Hilton vúái nhûäng bûäa ùn thûâa mûáa, nhûäng têåp àö-la daây, nhûäng chiïëc ö tö boáng loaáng, vaâ têët nhiïn caã cö gaái aáo höìng maâ hùæn àaä àöëi xûã coá phêìn khöng lõch sûå lùæm. Ngêîm caãnh luác naây, khi hùæn chûa coá gò cho vaâo buång suöët tûâ saáng àeán giúâ, hùæn böîng thêëy tiïng tiïëc. "Sao luác boã khaách saån ra ài mònh khöng mang theo mêëy nghòn àö-la nhó? - hùæn nghô. - ûâ, sao laåi thïë nhó? Mònh àêu coá phaãi thùçng ngöëc! Hay têët caã àún giaãn chó laâ möåt giêëc mú? Khöng, khöng thïí mú àûúåc. Mònh coân nhúá roä raâng moåi chuyïån. Nhúá laäo àaåi diïån Microsoft, cö aã “xin àïíu”, nùm mûúi têåp thú daây giêëy töët vaâ caã nhûäng túâ àö-la mònh "boa" cho moåi ngûúâi. Khöng, khöng thïí mú àûúåc. - Hùæn lêím bêím thaânh tiïëng. - Nhûng nïëu khöng phaãi mú thò nhûäng têåp thú kia bêy giúâ úã àêu? úã hiïåu saách chûá coân àêu nûäa! Caã cö naâng kia cuäng àang úã khaách saån. Khöng tin, cûá túái nhûäng núi àoá maâ kiïím tra!"

Thïë laâ, baán tñn baán nghi, hùæn lûäng thûäng ài vïì phña khaách saån Hilton. úã àêëy, tûâ ngoaâi nhòn vaâo, hùæn thêëy möåt cö gaái mùåc aáo daâi maâu höìng àûáng bïn quêìy lïî tên. Hùæn "Ï” möåt tiïëng vaâ kheä hêët àêìu. Cö kia nhòn ra, thêëy hùæn nhûng khöng toã dêëu hiïåu àaä tûâng quen biïët. "Àöì àô! (hùæn múái hoåc thïm caái tûâ tuåc tôu naây úã boån du cön baäi Phuác Xaá). Bêy giúâ biïët ngûúâi ta khöng tiïìn thò lúâ ài haã?"



Röìi hùæn boã ra cûãa haâng saách Traâng Tiïìn. Hùæn noái tïn mêëy têåp thú hùæn àaä in nhûng cö baán haâng baão khöng biïët, khöng thêëy.

- Coá thïí trûúác àêy coá nhûng bêy giúâ baán hïët röìi! - Nhûäng nùm mûúi têåp cú maâ? - hùæn noái. - Nùm mûúi têåp cuäng baán hïët chûá sao? Anh laâ taác giaã aâ? - Vêng. - Thïë thò chùæc chùæn baán hïët röìi. Thú cuãa anh hay lùæm. Ngûúâi

ta tranh nhau mua hïët veo caã nùm mûúi têåp ngay sau khi baây lïn giaá saách, - cö baán haâng cöë lêëy veã nghiïm tuác, nhûng cuöëi cuâng vêîn phaãi phò cûúâi.

"Àöì lúån caái vuá xïå!" - hùæn thêìm ruãa. Khöng hiïíu cêu chûãi àêìy maâu sùæc naây hùæn nghe àûúåc àêu àoá hay chñnh hùæn do giêån quaá maâ nghô ra. Sau khi àûa mùæt raâ khùæp lûúåt caác quêìy khöng thêëy gò, hùæn boã ài, khöng cêìn biïët ài àêu. Túái chöî baâ baán nûúác, hùæn thêëy möåt túâ giêëy in thú àûúåc xeá ra àïí goái baánh raán ai àêëy ùn xong vûát xuöëng àûúâng. Hùæn nhùåt lïn xem. Túâ giêëy loaåi töët, in àeåp, nhûng hùæn àoåc höìi lêu maâ khöng nhúá nöíi coá phaãi thú mònh hay khöng. Thïë laâ röët cuöåc, hùæn cuäng chùèng biïët chñnh xaác caái quaäng thúâi gian àïë vûúng kia laâ chuyïån coá thêåt hay chó möåt giêëc mú àeåp.

* * *

Bùéng ài möåt thúâi gian, khöng ai thêëy boáng hùæn àêu caã. Coá ngûúâi noái hùæn àûúåc àûa vaâo nhaâ thûúng àiïn Chêu Quyâ. Coá ngûúâi noái hùæn àaä chïët. Cuäng coá ngûúâi cam àoan vûâa thêëy hùæn höm kia úã ga Giaáp Baát, lûng àeo möåt bò vaãi nhûåa rêët to nhûng coá veã khöng nùång lùæm, chùæc chó àûång toaân giêëy túâ vúá vêín.

Trûúác àoá, töi, ngûúâi kïí cêu chuyïån naây, cuäng tûâng viïët vaâ in ngoát nghòn trang thú nhûng khöng ai theâm àoåc. Möåt höm tònh cúâ gùåp hùæn, caám caãnh, töi àõnh àïën bùæt chuyïån röìi múâi hùæn möåt bûäa cúm buåi, nhûng khöng hiïíu sao, thêëy coá ngûúâi laåi gêìn, hùæn vöåi boã chaåy nhû bõ ma àuöíi.

Coá nhiïìu khaã nùng hùæn, con ngûúâi thöng minh nhûúâng êëy, thêåm chñ coá thïí möåt thiïn taâi, àaä chïët thêåt, vaâ caã caái bao taãi thú thiïn taâi êëy cuäng chïët theo hùæn. ñt hi voång nùm mûúi nùm hoùåc möåt trùm nùm sau coá baâ àöìng naát naâo àoá khi búái tòm trong caác



àöëng raác böîng phaát hiïån thêëy di caão cuãa hùæn vaâ traã laåi cho hùæn caái danh tiïëng maâ hùæn xûáng àaáng àûúåc hûúãng.

Haâ Nöåi, 12.1.2001



Baåch Ngoåc Möåt ngûúâi baån treã àaä kïí töi nghe cêu chuyïån naây. Chuyïån

xaãy ra vúái chñnh anh ta, laå luâng vaâ khoá tin àïën mûác nïëu khöng àûúåc trûåc tiïëp nghe tûâ miïång möåt ngûúâi àûáng àùæn vaâ mêîu mûåc trong moåi khña caånh nhû anh thò töi nhêët quyïët seä cho laâ chuyïån nhaãm nhñ, vaâ têët nhiïn chùèng mêët cöng àem kïí ra àêy.

“Thûa thêìy, (anh goåi töi bùçng “thêìy” vò trûúác àoá coá theo hoåc

lúáp tiïëng Anh cuãa töi möåt thúâi gian. Töi laâm nghïì tay traái naây àaä lêu, vaâ nhúâ trúâi, kiïëm àuã söëng àïí nuöi gia àònh vaâ tiïëp tuåc àeo àuöíi caái nghiïåp vùn chûúng baåc beäo, vêët vaã naây), chuyïån quaã àuáng nhû thïë aå. Em súå lùæm, bêy giúâ chùèng biïët nïn nghô gò, laâm gò nûäa, - anh noái khi kïí xong, gioång lñ nhñ nhû ngûúâi coá löîi. - Thêìy coá cho àêëy laâ tai hoåa, vaâ noá coá thïí laâm haåi caã cuöåc àúâi em sau naây khöng?”

Töi khöng traã lúâi cêu hoãi khoá khùn naây cuãa anh. Àuáng ra, töi coá traã lúâi, chöëc nûäa àoåc phêìn cuöëi, caác baån seä thêëy. Bêy giúâ cho pheáp töi kïí laåi möåt caách ngùæn goån caái chuyïån kò cuåc êëy àaä xaãy ra thïë naâo. Vò lñ do tïë nhõ, töi xin khöng duâng tïn thêåt cuãa anh, maâ chó taåm goåi möåt caách chung chung laâ X.

Chuyïån thïë naây. *

* * Höm êëy laâ möåt trong nhûäng buöíi chiïìu thûá baãy maâ X. luön

mong àúåi. Anh àang trïn àûúâng tûâ Baát Traâng vïì Haâ Nöåi. Anh khöng coân treã nhûng vêîn chûa vúå, lõch laäm, khaá àeåp trai, dên Haâ Nöåi göëc, àûúåc àiïìu vïì daåy cêëp ba úã àêy vúái lúâi hûáa sau ba nùm seä



àûúåc chuyïín vïì nöåi thaânh, thïë maâ túái nay àaä quaá gêëp àöi caái thúâi haån êëy röìi maâ chùèng thêëy ngûúâi ta àöång tônh gò. Laâng nghïì truyïìn thöëng nöíi tiïëng caã nûúác naây àaä laâm anh ngêëy têån cöí búãi caái chêët “giúã öng giúã thùçng, giúã nöng thön giúã thaânh thõ vaâ nhûäng loâ göëm àen xón bêín thóu” cuãa noá. Khöng giöëng nhûäng thûá baãy khaác chó mong choáng hïët tiïët àïí vuâ vïì nhaâ, lêìn naây khöng hiïíu sao anh thêëy chùèng hûáng thuá chuát naâo, laåi buöìn nûäa. Chùèng vò sao maâ vêîn thêëy buöìn. Thêåm chñ anh khöng phoáng xe nhanh àïí súám vïì nhaâ. Hay vò thúâi tiïët?

Maâ thúâi tiïët luác àoá thò quaã laâ chaán thêåt. Àaä cuöëi thu, suöët ngaây trúâi cûá mûa lêët phêët, nhûäng cún mûa nhû thêåt nhû àuâa, chó àuã laâm mùåt àûúâng nhúáp nhaáp vaâ phuã möåt maâng moãng nhêìy nhêìy lïn tay vaâ mùåt. Thónh thoaãng gioá laånh thöíi tûâ phña bùæc caâng tùng thïm veã buöìn teã, mïåt moãi vaâ sûå khoá chõu vö cúá. Trúâi chûa töëi nhûng êm u, xa xa trûúác mùåt àaä thêëp thoaáng möåt vaâi chêëm àeân. Phña ngoaâi àï, saát söng Höìng chó thêëy nhûäng àaám múâ múâ khöng roä laâ laâng hay baäi ruöång. Khi chó coân caách cêìu Chûúng Dûúng khoaãng dùm kilömeát, X. böîng thêëy coá cö gaái àûáng saát búâ àï giú tay ra hiïåu xin ài nhúâ. Viïåc naây vêîn xaãy ra, noái chung anh thûúâng cho ài, nhêët laâ àöëi vúái phuå nûä vaâ treã em. Tuy nhiïn, höm nay, trong têm traång uã ï vö cúá, anh chùèng muöën chuát naâo. Hún thïë, anh linh tñnh nhû coá chuyïån khöng hay. Anh àaä àõnh cho xe phoáng qua nhû chùæc nhiïìu ngûúâi khaác tûâng laâm trûúác àoá, êëy vêåy maâ khi àïën gêìn ngûúâi kia böîng dûng anh àöî laåi, cûá nhû khöng phaãi anh maâ ai àoá vö hònh àang àiïìu khiïín xe anh.

Àoá laâ möåt cö gaái khoaãng hùm hai, hùm ba tuöíi. Xinh àeåp. Khöng àún thuêìn xinh àeåp, phaãi noái rêët xinh àeåp, vúái veã mùåt buöìn buöìn, nhúåt nhaåt nhûng coá sûác hêëp dêîn laå luâng. Dêîu àang nhêåp nhoaång töëi, anh vêîn nhêån ra àiïìu êëy. Ngûúâi cö dong doãng cao, coá leä húi gêìy. Moåi caái úã cö àïìu toaát lïn veã tûã tïë, saåch seä cuãa möåt ngûúâi xuêët thên tûâ gia àònh giaâu coá vaâ nïìn nïëp - tûâ àöi khuyïn vaâng, chiïëc nú buöåc toác maâu xanh da trúâi rêët húåp, chuöîi haåt àeo quanh chiïëc cöí thanh tuá vaâ chiïëc aáo trùæng, rêët trùæng vaâ saåch, àïën mûác anh phaãi lêëy laâm ngaåc nhiïn sao giûäa möåt ngaây mûa gioá thïë naây maâ noá khöng hïì dêy vïët bêín naâo.

“Anh cho em ài nhúâ möåt quaäng, àûúåc khöng aå?” - cö noái, kheä khaâng vaâ e lïå khöng chuát giaã taåo.

Chûa hïët sûäng súâ trûúác veã àeåp khaác thûúâng cuãa cö gaái, X. luáng tuáng móm cûúâi röìi gêåt àêìu. Cö lïn xe, anh coá caãm giaác nhû xe



khöng nùång thïm chuát naâo. Caã hai cuâng im lùång. Chiïëc xe vêîn lùn baánh àïìu àïìu doåc búâ àï, nhûng tröëng ngûåc X. àêåp maånh vaâ rêët nhiïìu yá nghô vêën vûúng trong àêìu. Cö ta laâ ngûúâi thïë naâo nhó? Sao xinh vaâ coá veã con nhaâ giaâu nhû vêåy laåi phaãi xin ài nhúâ xe? Sao úã cö ta cûá toaát lïn caái veã laå luâng vaâ laânh laånh khoá hiïíu? Caái laånh êëy bêy giúâ anh caãm thêëy ngay sau lûng, vò tûå luác naâo cö gaái àaä ngöìi xõch laåi rêët gêìn. Caã húi thúã nheå cuãa cö saát gaáy anh cuäng laånh. Laâ giaáo viïn daåy vùn giaâu oác tûúãng tûúång, X. hònh dung àuã moåi chuyïån vaâ thêëy súâ súå. Nhûng súå gò, khi àang ài cuâng xe vúái anh laâ möåt cö gaái treã àeåp, coá thïí noái àeåp nhêët xûa nay anh tûâng gùåp? Hún thïë, cö gaái êëy àang ngöìi saát anh, hai tay öm chùåt lêëy anh... Àuáng, àöi tay ngaâ ngoåc kia quaã àang öm chùåt anh tûâ bao giúâ. Khöng hiïíu sao têån luác naây anh múái nhêån thêëy àiïìu àoá. Anh böëi röëi thûåc sûå, nhûng khöng noái gò.

Khi hoå túái gêìn nhaâ nghó “Nùæng Chiïìu” thò böîng nhiïn chiïëc xe chaåy chêåm laåi röìi dûâng hùèn. Chiïëc Dream ngoaåi múái mua nûãa thaáng trûúác àoá. “Chùæc hïët xùng”, anh nghô, nhûng múã ra thêëy coân àêìy. Anh múái àöí xùng höm kia vaâ chûa ài àêu nhiïìu. Laå thêåt!

“Sao vêåy anh?” - cö gaái hoãi. “Chùæc hoãng vùåt caái gò àoá. Töi chûäa xong ngay bêy giúâ”, anh

àaáp, thoaáng böëi röëi. Cö gaái àûáng caånh nhòn X. hñ hoaáy sûãa khoaá xùng vaâ bugi höìi

lêu nhûng chiïëc xe vêîn khöng chõu nöí. “Hay chõ chõu khoá ài böå möåt quaäng àïën àùçng kia goåi taxi

vêåy?” - anh noái vúái veã coá löîi, khöng phaãi khöng lêëy laâm tiïëc. “Khöng sao. Em chúâ. Em thñch nhòn anh chûäa xe. - Cö ngêåp

ngûâng möåt laát röìi noái thïm: - Em thêëy mïën anh...” X. nhòn cö ngaåc nhiïn, chûa hiïíu cö noái thïë nghôa laâ gò. Anh

lêëy laâm mûâng rùçng luác êëy trúâi töëi nïn chùæc cö khöng thêëy anh àoã mùåt. Röìi cö gaái laåi gêìn, êu yïëm àùåt möåt tay lïn vai anh.

“Anh dïî thûúng thêåt àêëy. Anh coá thñch em khöng?” - cö nhòn thùèng vaâo mùæt anh.

“Thñch”, anh noái nhû bõ ai xui khiïën, cuäng nhòn vaâo mùæt cö. Àöi mùæt bêy giúâ khöng coân laånh nhû trûúác, maâ àang aánh lïn nhûäng tia chaáy boãng.



“Thïë anh coá... coá muöën em khöng?” cö gaái ngûúång nguâng noái röìi àûa mùæt vïì phña nhaâ nghó “Nùæng Chiïìu”.

“Thò ra laâ gaái laâm tiïìn! - anh nghô, húi thoaáng thêët voång. - Möåt cö gaái laå luâng”.

Àûúåc giaáo duåc trong möåt gia àònh rêët khuön pheáp, xûa nay X. chûa lêìn naâo àùåt chên vaâo caác nhaâ nghó maâ anh xem laâ núi khöng xûáng àaáng vaâ àaáng bõ àoáng cûãa tûâ lêu. Coân tiïëp xuác, chûá chûa noái laâ quan hïå, vúái caác cö gaái baán hoa thò caã trong yá nghô anh cuäng chùèng daám. êëy thïë maâ bêy giúâ coá ngûúâi àang trú treän múâi chaâo anh, xinh àeåp, tûã tïë nhûng vêîn thuöåc haång êëy. Anh luáng tuáng, lùång yïn nhòn cö gaái, thêìm xêëu höí khi thêëy moåi cöë gùæng chöëng àúä cuãa anh àïìu bêët lûåc trûúác caái nhòn nhû thöi miïn, say àùæm vaâ coá caã veã van xin trong àöi mùæt cö.

“Coá chûá! - cuöëi cuâng anh lïn tiïëng, cöë lêëy gioång vui veã àïí toã ra mònh cuäng laâ tay ùn chúi. - Möåt ngûúâi nhû em ai chùèng muöën!”

Röìi hai ngûúâi dùæt xe ài xuöëng nhaâ nghó “Nùæng Chiïìu” àang múã röång cûãa chúâ hoå.

* * *

“Anh hön em ài!” X. aáp möi mònh vaâo àöi möi àang heá múã àúåi chúâ cuãa cö gaái,

thoaáng giêåt mònh vò thêëy noá rêët laånh. “Caãm ún anh!”. “Caãm ún? - anh ngaåc nhiïn tûå hoãi. - Cö naây kò cuåc thêåt”. “Anh coá thïí hön vaâo mùæt em àûúåc khöng?” Anh laåi aáp möi vaâo mùæt cö, tûâng mùæt möåt. Chuáng cuäng laånh. “Caãm ún anh! Anh biïët khöng, anh laâ ngûúâi àaân öng àêìu tiïn

hön em àêëy, - cö gaái noái, veã haånh phuác. - Thêåt maâ. Anh khöng tin aâ? Nhûng àiïìu àoá chùèng quan troång. Quan troång laâ em àaä àûúåc möåt ngûúâi àaân öng hön. Chùæc em noái thïë, anh thêëy laå lùæm nhó?”

Quaã X. thêëy laå, nhûng khöng noái gò. Anh voâng tay öm chùåt cö, àêíy vïì phña chiïëc giûúâng. Ngûúâi cö cuäng rêët laånh, nhûng luác naây anh àaä khöng coân bùn khoùn àïën àiïìu êëy.

“Caãm ún anh!” - cö gaái laåi noái khi hai ngûúâi mùåc quêìn aáo.



Laåi caãm ún. Kò thêåt. Hay khöng leä àaân baâ möîi lêìn sau chuyïån êëy ai cuäng noái caãm ún? Anh moác tuái, coá bao nhiïu tiïìn àûa hïët cho cö gaái.

“êëy chïët, sao anh laâm thïë? - cö kïu lïn, hêìu nhû hoaãng höët. - Em khöng phaãi loaåi ngûúâi anh tûúãng àêu!” Röìi cö ruâng mònh, àûa hai tay öm mùåt xêëu höí. Hònh nhû cö khoác.

“Vêåy em laâ ai?” - X. ngúä ngaâng hoãi sau möåt chöëc im lùång. “Em laâ Ngoåc, Baåch Ngoåc. Em töët nghiïåp Àaåi hoåc Quöëc gia

nùm ngoaái, àang theo khoáa cao hoåc, àõnh sang nùm ài Anh hoåc tiïëp nhûng bêy giúâ thò àaânh thöi...”

“Vò sao?” - anh toâ moâ hoãi. Anh tin nhûäng àiïìu cö noái. Möåt ngûúâi nhû cö chùæc khöng biïët noái döëi.

Baåch Ngoåc khöng àaáp. Lêìn nûäa cö ngûúác nhòn anh àùæm àuöëi vúái àöi möi chúâ àúåi. Anh cuái xuöëng. Chuáng vêîn laånh. Baåch Ngoåc lêìn nûäa laåi noái “caãm ún”.

“Em coá thïí cho anh àõa chó cuãa em àûúåc khöng?” “Têët nhiïn, - cö noái, kheä cuái àêìu thúã daâi, - tuy chùèng àïí laâm

gò”. X. nheát vöåi vaâo tuái maãnh giêëy Baåch Ngoåc àûa cho, röìi hai

ngûúâi bûúác ra khoãi phoâng. Chiïëc xe luác naäy tûå nhiïn chïët maáy, bêy giúâ vûâa bêëm àïì àaä

nöí ngay, chùèng cêìn sûãa chûäa gò, nhûng X. khöng nhêån thêëy àiïìu kò laå àoá vò vêîn coân chûa hïët ngaåc nhiïn vúái nhûäng àiïìu múái xaãy ra.

“Anh àûa em vïì nhaâ”, anh noái. Baåch Ngoåc lùång leä gêåt àêìu. Cö baão anh ài vïì phña xaä Böì Àïì chûá khöng phaãi qua bïn kia cêìu Chûúng Dûúng nhû anh tûúãng. Túái ròa laâng N. cö xuöëng xe, caãm ún vaâ noái cö muöën ài böå möåt mònh. Möåt chöëc sau, Baåch Ngoåc biïën mêët trong boáng àïm àaä bùæt àêìu daây àùåc. X. àûáng chùm chuá nhòn theo, khöng nhêån thêëy àïí mêët huát cö tûâ luác naâo. Suöët doåc àûúâng vïì nhaâ, anh bùn khoùn tûå hoãi sao möåt ngûúâi nhû Baåch Ngoåc laåi söëng úã caái laâng ngheâo naân êëy. Anh thêëy moåi chuyïån thêåt kò laå vaâ àaáng ngúâ...

* * *

“Ngay saáng höm sau em tòm àïën nhaâ Baåch Ngoåc theo àõa chó cö êëy cho, - X. kïí tiïëp. - Àoá laâ möåt biïåt thûå kiïíu Phaáp xinh xùæn úã khu Ba Àònh, cuâng phöë vúái mêëy sûá quaán nûúác ngoaâi. Nhûng sao cö



êëy laåi vïì caái laâng kia úã xaä Böì Àïì caånh thõ trêën Gia Lêm? Em doâ hoãi thò àoá laâ nhaâ cuãa möåt öng böå trûúãng àaä vïì hûu, coá cö con gaái laâ Baåch Ngoåc múái chïët vò tai naån ö tö caách àêëy ba ngaây, chön úã nghôa àõa laâng N. úã Böì Àïì, vöën laâ quï göëc cuãa öng. Àïí chùæc chùæn hún, em coân doâ hoãi tuöíi taác, trûúâng hoåc vaâ veã ngoaâi cuãa Baåch Ngoåc. Têët caã àïìu àuáng. Thêìy thêëy coá laå khöng?”

“Vaâ têët nhiïn cêåu cuäng tòm àïën nghôa àõa?” - töi hoãi, cöët àïí X. tiïëp tuåc cêu chuyïån.

“Vêng. úã àêëy coá ngöi möå múái vúái têëm bia àaá coá aãnh chuåp, ghi roä hoå tïn. Haâ Baåch Ngoåc, ngaây sinh... ngaây mêët... Em thêëy nhû cö êëy àang nheo mùæt móm cûúâi vúái em, thêåm chñ hònh nhû coân noái ‘Caãm ún!’ Cuäng coá thïí em tûúãng tûúång ra thïë, vò luác êëy em ngaåc nhiïn vaâ súå quaá...”

X. im lùång höìi lêu, chùæc chúâ töi lïn tiïëng an uãi. “Hoáa ra, ngûúâi àaân baâ àêìu tiïn em gêìn guäi trong àúâi khöng

phaãi ngûúâi maâ laâ ma! - anh ngûúác nhòn töi khöng dêëu nöíi veã lo lùæng. - Taåi sao cö êëy laâm thïë? Taåi sao laåi choån em? Thêìy coá cho àêëy laâ tai hoåa, vaâ coá thïí laâm hoãng caã cuöåc àúâi em khöng?”

Quaã thûåc àêy laâ cêu hoãi rêët khoá traã lúâi, nhûng cuöëi cuâng töi vêîn àaáp theo caái caách töi cho laâ töët nhêët:

“Töi nghô khöng. Baåch Ngoåc laâ ngûúâi töët nïn chùæc chùæn seä khöng bao giúâ laâm haåi cêåu. Vaã laåi, cö êëy coân chõu ún cêåu...”

“Chõu ún em?” “Vêng. Cö êëy chùèng luön miïång caãm ún cêåu àêëy sao? Nhû têët

caã caác cö gaái khaác, Baåch Ngoåc khöng muöën chïët maâ chûa àûúåc biïët caãm giaác haånh phuác caái hön cuãa möåt ngûúâi àaân öng. Àoá laâ möåt nöîi súå thêìm kñn, coá thïí vúá vêín, nhûng rêët thêåt vaâ rêët con gaái. Cêåu àaä phêìn naâo mang àïën caái haånh phuác êëy cho Baåch Ngoåc. Chùæc chùæn cö êëy seä phuâ trúå cêåu”.

X. coá veã yïn têm hún. “Nhûng hön vaâ nguã vúái ma thò chùèng laâ àiïìu dïî chõu. Nïëu

viïåc naây xaãy ra vúái thêìy, chùæc thêìy khöng noái thïë!” “Cêåu roä vúá vêín. - töi cûúâi àaáp. - Giaâ vaâ beáo nhû túá thò coá ma

naâo noá theâm àïí yá!” *

* *



Thêëm thoùæt àaä gêìn chuåc nùm tröi qua. X. lêëy vúå, röìi coá con, vaâ dûúâng nhû rêët haâi loâng vúái haånh phuác cuãa mònh. Moåi viïåc àïìu töët àeåp. Töi thêìm mûâng vò lúâi noái an uãi chiïëu lïå ngaây naâo hoáa ra àuáng. Tïët Thanh Minh nùm naâo töi vaâ X. cuäng ra nghôa àõa laâng N. xaä Böì Àïì thùæp cho Baåch Ngoåc mêëy neán hûúng. Tûâ lêu X. khöng coân bõ aám aãnh búãi àöi möi giaá laånh cuãa cö, nhûng anh vêîn möåt mûåc bùæt töi tuyïåt àöëi giûä kñn chuyïån naây. Töi khöng nghô töi vi phaåm lúâi hûáa vúái anh bùçng caách viïët truyïån ngùæn naây, vò suy cho cuâng, khöng möåt ai ngoaâi anh vaâ töi biïët X. laâ ai.



Nhên danh cöng lyá Möåt saáng noå ngûúâi ta phaát hiïån coá ngûúâi chïët úã búâ àï söng

Höìng, caách nhaâ nghó Giêëc Mú khöng xa. Naån nhên laâ möåt ngûúâi àaân öng traåc böën mûúi, böën lùm tuöíi, mùåc com-lï maâu xaám, àeo caâ vaåt. Öng ta bõ bùæn chñnh giûäa traán, tûâ cûå li gêìn. Khöng coá dêëu hiïåu vêåt löån trûúác khi chïët. Roä raâng àêy khöng phaãi vuå giïët ngûúâi cûúáp cuãa thöng thûúâng, vò chiïëc xe Spacy múái cuãa naån nhên vêîn nùçm caånh. Chiïëc vñ àûång khaá nhiïìu tiïìn, kïí caã mêëy trùm àö-la, chiïëc àöìng höì Thuåy Sô chñnh hiïåu cuäng coân nguyïn. Hung thuã àaä khön kheáo xoáa hïët dêëu vïët, chó àïí laåi maãnh giêëy trïn xaác naån nhên. Túâ giêëy àaánh maáy vi tñnh in sùén, chûáng toã vuå mûu saát àûúåc chuêín bõ kyä tûâ trûúác.

"Àêy laâ möåt tïn tham quan rêët khön ngoan, xaão quyïåt, do vêåy suöët nhiïìu nùm hùæn traánh àûúåc sûå trûâng phaåt cuãa phaáp luêåt. Nhên danh cöng lyá, höm nay töi bùæt hùæn àïìn töåi. Àïì nghõ caác cú quan chûác nùng àiïìu tra kyä vuå naây àïí khui ra àöìng boån, möåt viïåc taåm thúâi töi khöng coá thúâi gian laâm. Cûá hoãi tay thû kñ vaâ vúå hùæn, seä biïët roä moåi chuyïån. Àûâng uöíng cöng tòm bùæt töi. Tûå töi seä ra àêìu thuá khi xong viïåc.

Bao Cöng" Nhaâ chûác traách nhanh choáng xaác àõnh nhên thên ngûúâi bõ

haåi. Öng ta laâ vuå trûúãng vuå kïë hoaåch àêìu tû cuãa möåt böå quan troång. Song song vúái viïåc truy tòm tïn töåi phaåm kò cuåc tûå xûng laâ "Bao Cöng" êëy, ngûúâi ta cho tiïën haânh àiïìu tra nhûäng viïåc laâm vöën bõ dõ nghõ xûa nay cuãa öng vuå trûúãng vaâ möåt söë ngûúâi liïn quan. Cuäng theo gúåi yá cuãa "Bao Cöng", tay thû kñ vaâ baâ vúå naån



nhên àaä bõ chêët vêën nhiïìu chuyïån. Têët nhiïn hoå chöëi boã têët caã. Theo chó thõ cuãa àñch thên böå trûúãng, möåt àoaân thanh tra àûúåc thaânh lêåp àïí laâm roä vuå viïåc.

Trong khi bïn cöng an chûa tòm ra bêët kò dêëu vïët naâo cuãa keã giïët ngûúâi kyâ cuåc thò úã böå, moåi viïåc diïîn ra khaá suön seã. Lêìn ngûúåc thúâi gian vaâ caác sûå kiïån, ngûúâi ta phaát hiïån thêëy öng vuå trûúãng xêëu söë kia, möåt caách rêët tinh vi àuáng nhû "Bao Cöng" nhêån xeát, suöët nhiïìu nùm liïìn àaä ùn chùån tiïìn ngên saách trung ûúng cêëp cho caác àõa phûúng. Têët nhiïn öng ta thöng àöìng vúái nhiïìu ngûúâi khaác. Kïët quaã laâ möåt loaåt caán böå coá chûác quyïìn úã böå naây àaä bõ bùæt vò töåi tham nhuäng, haâng chuåc tó àöìng àûúåc thu höìi. Baáo chñ vaâ dû luêån àûúåc möåt phen söi nöíi baân taán. Nhiïìu ngûúâi cöng khai baây toã caãm tònh vúái "Bao Cöng". Tuy nhiïn, cöng an hònh sûå laåi nghô khaác, vaâ vêîn raáo riïët tòm bùæt hùæn.

Àang khi vuå aán tûúãng rúi vaâo bïë tùæc thò "Bao Cöng" laåi xuêët

hiïån. Lêìn naây úã möåt tónh thuöåc àöìng bùçng söng Cûãu Long. Theo giaám àõnh y khoa thò naån nhên bõ giïët tûâ khoaãng mûúâi hai giúâ àïm àïën möåt giúâ saáng, ngay trïn giûúâng nguã cuãa öng ta taåi têìng trïåt, trong khi vúå con úã têìng trïn khöng hay biïët gò. Àiïìu naây cho thêëy hung thuã àaä duâng suáng giaãm thanh loaåi hiïån àaåi nhêët. Caånh xaác naån nhên laâ túâ giêëy do chñnh öng ta viïët. Nhûäng ngoán tay cûáng àúâ coân giûä chùåt chiïëc buát chûa àêåy nùæp. Túâ giêëy múã àêìu bùçng cêu: "Töi laâ... phoá chuã tõch höåi Chûä Thêåp Àoã tónh... cuâng kïë toaán trûúãng..." Tiïëp àïën laâ danh saách möåt söë ngûúâi khaác trong Höåi àaä thöng àöìng khai man söë tiïìn quyïn goáp cuãa nhên dên caã nûúác uãng höå àöìng baâo tónh nhaâ trong àúåt luä luåt lõch sûã nùm ngoaái àïí chia nhau söë tiïìn laâ... tó àöìng. "Bao Cöng" cuäng khöng quïn àïí laåi àöi lúâi. Vêîn túâ giêëy chuêín bõ sùén nhû trûúác.

"Theo töi, thùçng naây àaáng bõ tuâng xeão, nhûng vò khöng quen laâm viïåc êëy, töi chó bùæn hùæn hai phaát. Möåt vaâo traán. Möåt vaâo baân tay phaãi bêín thóu quen àïëm tiïìn ùn cûúáp cuãa hùæn! Heån gùåp laåi!

Bao Cöng". Lêìn naây thò ngûúâi ta chùèng mêët cöng àiïìu tra lêu. Cûá theo

tïn hoå nhûäng keã do chñnh öng phoá chuã tõch khai maâ tòm àïën. Biïët quanh co maäi chùèng ñch gò, têët caã boån chuáng thaânh thêåt khai hïët,



mong àûúåc chiïëu cöë giaãm nheå khi xeát xûã. Chuáng phaãi ra hêìu toâa vúái caác mûác aán thñch àaáng. Tiïëc khöng coá mùåt "Bao Cöng" höm êëy. Cuäng coá thïí hùæn coá mùåt nhûng chùèng ai biïët. Hoáa ra, vuå ùn chùån tiïìn baäo luåt úã Nghïå An ngaây naâo gêy xön xao caã nûúác chùèng thêëm vaâo àêu so vúái vuå naây, caã vïì söë lûúång tiïìn vaâ ngûúâi dñnh lñu.

"Bao Cöng" heån gùåp laåi! Möåt ngûúâi nhû hùæn chùæc khöng thêët hûáa. Vêåy sùæp túái hùæn seä giïët ai àêy vaâ úã àêu? Àoá laâ àiïìu quan têm khöng chó cuãa nhaâ chûác traách maâ coân cuãa rêët nhiïìu ngûúâi khaác.

Hùæn àaä khöng bùæt chúâ lêu. Trûúãng àöìn cûãa khêíu biïn giúái

möåt tónh phña bùæc bõ bùæn chïët rêët daä man ngay trong phoâng laâm viïåc cuãa mònh vaâo giúâ nghó trûa. Bùæn vaâo hoång, khöng phaãi möåt maâ ba phaát liïn tiïëp. Khaác hai lêìn trûúác, "thöng àiïåp" "Bao Cöng" àïí laåi lêìn naây laâ caã möåt baãn tuyïn aán daâi, cuäng àûúåc in sùén, trong àoá coá àoaån viïët:

"... Nhên danh cöng lñ vaâ nhûäng ngûúâi coá lûúng têm muöën baão vïå noâi giöëng khoãi bõ ma tuáy huãy diïåt, töi tuyïn aán tûã hònh tïn... vïì töåi laåm duång chûác quyïìn ùn cuãa àuát, tiïëp tay cho boån buön lêåu àûa möåt khöëi lûúång lúán ma tuáy vaâo Viïåt Nam. Hún thïë, hùæn coân laâ chuã möåt àûúâng dêy tinh vi hoaåt àöång buön baán loaåi haâng chïët ngûúâi naây suöët nhiïìu nùm nay. Trûúác khi thi haânh baãn aán, töi àaä bùæt hùæn nuöët 200 gam heroin nguyïn chêët. Lûu yá nhaâ chûác traách khi àiïìu tra vuå naây haäy tòm àïën caác àõa keâm theo àêy..."

Dûúái baãn "tuyïn aán" êëy hùæn vêîn kñ tïn "Bao Cöng", keâm theo chûä "heån gùåp laåi". Ngoaâi ra, hùæn coân àïí thïm möåt túâ giêëy nûäa vúái nöåi dung nhû sau:

"Àêy laâ ba baánh heroin cuâng 500 triïåu àöìng vaâ 3000 àö-la töi vûâa bùæt hùæn giao nöåp. Saáng nay, luác mûúâi giúâ mûúâi lùm phuát, hùæn àaä àïí chiïëc xe mang biïín söë... do taâi xïë... àiïìu khiïín ài qua cûãa khêíu vúái khoaãng nùm hoùåc saáu baánh heroin. Xin löîi vò töi khöng coá thúâi gian kõp biïët chñnh xaác".

Túâ giêëy böí sung naây cuäng àûúåc viïët vaâ in bùçng maáy vi tñnh, coá leä ngay taåi hiïån trûúâng vuå aán maång. Vêåy laâ hùæn, tïn "Bao Cöng" êëy, khöng phaãi tay vûâa. Hùæn coá suáng giaãm thanh, coá vi tñnh xaách tay, hiïíu biïët nhiïìu, vaâ àùåc biïåt laâ tay saát thuã siïu haång, möåt khi



hùæn dïî daâng àöåt nhêåp vaâo phoâng öng trûúãng àöìn, giïët öng ta vaâ cuäng dïî daâng nhû vêåy thoaát ra ngoaâi maâ chùèng hïì bõ phaát hiïån.

Thïë laâ möåt àûúâng dêy ma tuáy lúán nûäa àûúåc khui ra, vúái ba aán tûã hònh (khöng kïí tïn trûúãng àöìn àaä bõ haânh quyïët trûúác khi toâa tuyïn aán chñnh thûác), nùm aán chung thên vaâ vö söë aán tuâ tûâ saáu thaáng àïën hai mûúi nùm. Caác phûúng tiïån truyïìn thöng àaåi chuáng àua nhau àûa tin vïì "vuå aán lõch sûã" naây, têët nhiïn khöng quïn keâm theo nhiïìu chi tiïët giêåt gên coá thêåt vaâ khöng coá thêåt vïì "keã saát nhên yïu cöng lyá" kia.

Coá thïí noái caã nûúác àang söi suåc lïn vúái höåi chûáng "Bao Cöng".

Khöng ai baão ai, cûá àïën giúâ thúâi sûå laâ moåi ngûúâi ngöìi chúâ sùén bïn maáy thu hònh vúái sûå haáo hûác coân lúán hún thúâi böå phim "Bao Cöng xûã aán" àûúåc nhiïåt liïåt chaâo àoán caách àêy mêëy nùm. Trong khi noáng loâng chúâ cú quan chûác nùng bùæt àûúåc "Bao Cöng" àïí xem hùæn laâ ai, ngûúâi ta chó coân biïët ngöìi àaâm tiïëu, àoaán giaâ àoaán non vaâ thïu dïåt khöng ñt huyïìn thoaåi vïì hùæn. Noái chung khen nhiïìu hún chï. Trong con mùæt moåi ngûúâi, hùæn laâ tay kò cuåc àaáng yïu, àaåi khaái nhû möåt haão haán giang höì ngaây xûa.

Möåt lûåc lûúång an ninh khöíng löì àûúåc huy àöång àïí bùæt hùæn. êëy thïë maâ hùæn vêîn biïåt tùm, khiïën khöng ñt ngûúâi cho rùçng chñnh nhaâ chûác traách muöën àïí hùæn tiïëp tuåc tûå do laâm caái viïåc "thûåc thi cöng lyá" àöåc àaáo cuãa mònh. Thûåc ra thò ngûúâi ta àang muöën bùæt hùæn caâng súám caâng töët, duâ biïët trûúác sau hùæn cuäng ra tûå thuá. Hùæn àaä hûáa vaâ chùæc seä giûä lúâi hûáa "khi xong viïåc". Nhûng biïët bao giúâ hùæn múái laâm xong caái viïåc tiïu diïåt boån tham nhuäng loåt lûúái phaáp luêåt êëy? Ngûúâi ta hònh dung hùæn àaä lêåp möåt danh saách (chùæc phaãi daâi lùæm) nhûäng keã hùæn seä giïët "nhên danh cöng lyá". Xong möåt àûáa, hùæn seä xoáa tïn àûáa êëy khoãi danh saách, cûá thïë cho àïën tïn cuöëi cuâng. Trong thúâi gian êëy hùæn coá thïí böí sung nhiïìu tïn khaác. Toám laåi, theo caách suy diïîn naây thò coân lêu múái àïën luác hùæn ra àêìu thuá.

Naån nhên tiïëp theo cuãa "Bao Cöng" laâ giaám àöëc, hay àuáng

hún, cûåu giaám àöëc möåt cöng ty xêy dûång úã Quaãng nam, chûá khöng phaãi Laång Sún nhû möåt söë baáo àûa tin nhêìm. Hùæn tûâng möåt thúâi àûúåc baáo chñ nhùæc àïën do vuå chiïëc cêìu cöng ty hùæn thi cöng àûa vaâo sûã duång chûa àûúåc möåt nùm àaä coá dêëu hiïåu nûát àöí, khiïën nhaâ nûúác phaãi àêìu tû thïm haâng tó àöìng gia cöë. Nhûäng ngûúâi coá traách nhiïåm



trong vuå naây phaãi ra hêìu toâa, nhûng riïng hùæn chó bõ “phï bònh nöåi böå” röìi chuyïín cöng taác khaác, lûúng tuy ñt nhûng chûác laåi cao hún. "Bao Cöng" àaä bùæn hùæn chïët, xaác tûåa vaâo chên cêìu do chñnh hùæn phuå traách xêy dûång. Trïn ngûåc vêîn coá túâ giêëy vúái kiïíu chûä vaâ maâu mûåc quen thuöåc, dêëu vïët duy nhêët keã giïët ngûúâi àïí laåi. Súã dô noái duy nhêët vò giöëng nhûäng lêìn trûúác, ngûúâi ta khöng phaát hiïån thêëy bêët kò möåt caái gò khaác, kïí caã voã àaån, vïët giaây deáp, vên tay hoùåc caác mêíu thuöëc laá.

"Nhên danh leä phaãi vaâ cöng lyá, töi tuyïn böë thay àöíi phaán quyïët sai traái cuãa toâa aán trûúác àêy tûâ caãnh caáo thaânh tûã hònh. Nhûäng bùçng chûáng khöng thïí chöëi caäi chöëng laåi hùæn maâ töi thu thêåp àûúåc hiïån nùçm trong chiïëc cùåp caånh xaác hùæn. Theo àoá, toâa coá thïí múã phiïn xûã laåi vaâ truy töë thïm tïn phoá giaám àöëc... tïn kïë toaán trûúãng... vaâ möåt söë tïn khaác, vïì töåi ùn búát tiïìn bùçng caách mua vêåt tû keám chêët lûúång, dêîn àïën sûå cöë nûát raån cêìu. Söë tiïìn chuáng tham nhuäng chia nhau vaâ àuát loát àïí tröën traánh traách nhiïåm cuäng àûúåc ghi roä trong caác taâi liïåu noái trïn.

Töi coân nhiïìu viïåc phaãi laâm nïn taåm thúâi chûa thïí ra àêìu thuá, mùåc duâ thûåc sûå mong muöën àiïìu êëy xaãy ra caâng súám caâng töët.

Bao Cöng" Keâm theo laâ möåt danh saách daâi nhûäng ngûúâi àaä nhêån höëi löå,

trong àoá coá mêëy võ àiïìu tra, caán böå toâa aán vaâ chñnh quyïìn súã taåi. Trong miïång öng cûåu giaám àöëc xêëu söë coá möåt cuåc xi mùng vúä tûâ uå cêìu keám chêët lûúång. Coá leä naån nhên àaä bõ hung thuã bùæt nuöët noá trûúác khi bùæn chïët. Cuäng chñnh giûäa traán vaâ úã cûå li rêët gêìn.

Caã lêìn naây cöng lñ cuäng àûúåc khöi phuåc. Tiïëng tùm "Bao Cöng" caâng tùng, vaâ ngûúâi ta caâng quan têm àïën hùæn.

Sau àoá, hêìu nhû thaáng naâo hùæn cuäng ra tay, úã nhiïìu àõa phûúng khaác nhau, àöëi tûúång cuãa hùæn cuäng rêët khaác nhau. Coá caã caác quan chûác cêëp cao, thêåm chñ rêët cao, liïn quan àïën nhûäng dûå aán lúán do quöëc tïë taâi trúå. Hai võ trong ngaânh ngên haâng. Möåt võ úã ngaânh dïåt trong vuå nhêåp thiïët bõ laåc hêåu cuãa nûúác ngoaâi. Nhûng coá khi naån nhên cuãa hùæn chó laâ möåt muå àaân baâ hoùåc möåt gaä àaân öng uá úã naâo àoá suöët àúâi söëng nhaâ cêëp böën, böîng àûúåc àïì baåt vaâo chöî coá chûác quyïìn úã cêëp àõa phûúng thöi, thïë maâ nhanh choáng "àöíi àúâi", xêy nhaâ lêìu, sùæm xe húi vaâ ùn chúi hún dên saânh àiïåu cêëp thaânh phöë.



Coá möåt àiïím chung rêët nhêët quaán tûâ trûúác túái nay: têët caã naån nhên cuãa hùæn àïìu laâ boån tham nhuäng cúä bûå. Nhiïìu ngûúâi goåi hùæn "Bao Cöng chöëng tham nhuäng" laâ vò thïë. Coá leä hùæn khöng àuã sûác vaâ thúâi gian àïí múã röång hoaåt àöång sang caác lônh vûåc khaác khöng keám phêìn nghiïm troång, nhû hònh sûå vaâ tïå naån xaä höåi chùèng haån. Khöng phaãi ai hùæn cuäng giïët. Tuây mûác àöå töåi phaåm, coá àûáa chó bõ hùæn hùm doåa, bùæt phaãi tûå ra khai baáo vúái chñnh quyïìn. Khöng biïët hùæn doåa kiïíu gò maâ nhiïìu àûáa àaä laâm àuáng nhû hùæn yïu cêìu. Hún thïë, tuyïåt nhiïn sau àoá khöng àûáa naâo daám àïí löå bêët kò chi tiïët naâo vïì hùæn.

Hùæn thoùæt êín thoùæt hiïån, nay tónh naây mai tónh khaác caách xa haâng nghòn cêy söë, cûá nhû coá pheáp taâng hònh. Cuäng chó bùçng caách cho laâ ma ngûúâi ta múái giaãi thñch nöíi vò sao hùæn biïët àûúåc nhiïìu chuyïån àïën thïë. Biïët möåt caách tûúâng têån vaâ rêët chñnh xaác. êëy vêåy maâ "con ma" hay "keã coá pheáp taâng hònh" êëy dûúâng nhû cuäng toã ra mïåt moãi. Bùçng chûáng laâ möåt lêìn, trong túâ giêëy àïí laåi trïn xaác naån nhên, hùæn àïì nghõ nhaâ nûúác khöi phuåc aán tûã hònh daânh cho nhûäng keã tham nhuäng lúán, vò nïëu khöng, hùæn khöng laâm xuïí vaâ seä chùèng bao giúâ coá thïí tûå àêìu thuá nhû dûå àõnh.

Suöët möåt thúâi gian daâi, cho àïën têån bêy giúâ vaâ coá leä coân keáo

daâi khöng biïët bao lêu nûäa, hùæn laâ trung têm chuá yá cuãa têët caã moåi ngûúâi. Cöng an lo bùæt hùæn. Ngûúâi dên lûúng thiïån bònh thûúâng thò vui mûâng ra mùåt vò tûå dûng coá ngûúâi trûâng trõ giuáp hoå caái boån tham nhuäng xûa nay hoå biïët àêëy, thêëy raânh raânh ra àêëy maâ chùèng laâm gò àûúåc. Coân baãn thên nhûäng tïn tham nhuäng, àùåc biïåt loaåi cúä bûå, thò khöng noái cuäng biïët àang lo súå thïë naâo, lo súå vaâ núm núáp chúâ "Bao Cöng" súâ àïën mònh. Ngûúâi ta àaä noái àïën viïåc bêy giúâ võ naâo àang beáo töët böîng trúã nïn keám ùn mêët nguã vaâ gêìy soåm hùèn ài, thò àñch thûåc võ êëy laâ möåt tïn tham nhuäng chûa bõ phaát hiïån. Cûá theo nhûäng dêëu hiïåu êëy maâ bùæt, chñ ñt möåt trùm trûúâng húåp cuäng àuáng chñn mûúi...

Toám laåi, àêu àêu ngûúâi ta cuäng baân taán vïì "Bao Cöng" vaâ nhûäng thaânh tñch giïët ngûúâi cuãa hùæn. Cêu "Coá tin gò múái vïì Bao Cöng khöng?" gêìn nhû àûúåc thay cho lúâi chaâo haâng ngaây.

Kia, coá mêëy öng baån àang dûâng xe, bûúác vaâo quaán bia Lan

Chñn caånh Nhaâ Haát Lúán.



- Caái thùçng cha Bao Cöng êëy kïí cuäng kò àêëy nhó? - möåt öng noái khi hoå múái ngöìi vaâo baân, chúâ mang bia túái. - Theo caác cêåu, hùæn laâ ngûúâi thïë naâo?

- Laâ Bao Cöng chûá coân gò nûäa, - möåt anh àaáp. - Bao Cöng àúâi trûúác bêy giúâ hiïån vïì giuáp ta xoáa söí boån tham quan choá chïët. Tiïëc laâ bêy giúâ öng khöng thïí cho thi haânh aán theo kiïíu "cêíu àêìu traãm" nhû xûa. Choá thò phaãi giïët theo kiïíu choá chûá!

- Hùæn àún giaãn chó laâ tïn giïët ngûúâi haâng loaåt, - möåt ngûúâi khaác noái. - Phaãi bùæt giûä caâng súám caâng töët. Duâ bêët kò lñ do gò, giïët ngûúâi kiïíu êëy laâ khöng thïí chêëp nhêån àûúåc. Trong xaä höåi vùn minh, moåi viïåc cûá phaãi àaâng hoaâng, qua sûå xeát xûã cöng khai cuãa toâa aán...

- Nhûng phaáp luêåt vaâ toâa aán laâm khöng xuïí. Àêëy laâ coân chûa noái àïën tiïu cûåc.

- Túá thò túá nghô nûúác ta bêy giúâ nïn coá caâng nhiïìu Bao Cöng nhû thïë caâng töët. ñt ra àïën nay öng ta chûa giïët oan ngûúâi naâo. Thay cho viïåc luâng bùæt, theo túá, chñnh quyïìn phaãi múâi öng ta húåp taác, giao cho caái chûác Chuã nhiïåm Uyã ban chöëng tham nhuäng chùèng haån. Vûâa hiïåu quaã laåi vûâa khoãi laâm caái chuyïån "nhên danh cöng lyá" bêët húåp phaáp maâ cêåu vûâa noái...

- Thïë coân viïåc hùæn àaä giïët chûâng êëy ngûúâi thò sao? - Thò cûá theo cöng töåi maâ xûã. Cuâng lùæm vaâo tuâ mêëy nùm röìi

ra laâm Chuã nhiïåm caái Uyã ban kia cuäng chûa muöån. - Noái nhû cêåu! Cûá thïë, cêu chuyïån xung quanh nhên vêåt Bao Cöng bñ êín kia

keáo daâi maäi tûúãng khöng bao giúâ dûát. Cuöëi cuâng, möåt ngûúâi trong boån hoå, vöën tûâ naäy àïën giúâ chó im lùång ngöìi nghe, böîng lïn tiïëng vúái gioång nhoã nheå vaâ àêìy triïët lyá:

- Theo túá, caái anh Bao Cöng naây chñnh laâ nhên dên. Hay chñnh xaác hún, laâ yá nguyïån cuãa nhên dên. Vò laâ nhên dên nïn Bao Cöng múái biïët àûúåc nhiïìu vaâ chñnh xaác nhû thïë. Têët nhiïn nhên dên khöng giïët ngûúâi theo kiïíu daä man êëy. Chùèng qua àoá laâ möåt caách biïíu hiïån thaái àöå cöng phêîn cuãa mònh, àöìng thúâi laâ caách nhùæc nhúã caác cú quan chûác nùng phaãi maånh tay hún nûäa. Cuäng vò laâ nhên dên, Bao Cöng seä khöng bao giúâ ngûâng àêëu tranh. Vêåy thò boån tham nhuäng haäy liïåu höìn! Lûúái trúâi löìng löång. Chaåy laâm sao cho thoaát.



Mêëy ngûúâi kia ngöìi im. Coá thïí vò hoå thêëy anh naây noái àuáng. Cuäng coá thïí luác êëy hoå àaä uöëng quaá nhiïìu nïn mïåt moãi khöng coân hûáng tranh luêån.

Haâ Nöåi, 5.4.2001



Ngûúâi rùæn Caác nhaâ nhên chuãng hoåc theo thuyïët tiïën hoáa Darwin chùæc

seä phaãi thêët voång khi nhòn thêëy hùæn, bùçng chûáng huâng höìn phuã nhêån niïìm tin vaâ uy tñn cuãa hoå xûa nay, vò cûá theo hùæn maâ xeát thò dûát khoaát con ngûúâi khöng phaãi coá göëc gaác tûâ vûúån, maâ laâ tûâ rùæn. Àuáng thïë, moåi caái úã hùæn àïìu khiïën ngûúâi ta liïn tûúãng túái loaâi boâ saát chùèng àûúåc mêëy ûa thñch naây, tûâ daáng ngûúâi daâi àuöîn uöën eáo àïën àöi mùæt ti hñ, lúáp da boáng nhêîy, caái miïång nhoån nhö ra, ûún ûúát giöëng hïåt miïång rùæn, rùæn àöåc chûá khöng phaãi loaåi bònh thûúâng. Hùæn giöëng rùæn caã vïì baãn chêët: nhanh nheån, xaão traá, àöåc aác vaâ tñnh ùn cùæp. úã caái laâng naây, rùæn laâ thuã phaåm chuã yïëu laâm nhiïìu öí trûáng gaâ vúi ài möåt caách bñ êín khiïën haâng xoám nghi kyå lêîn nhau. Coân hùæn thò tûâ rêët lêu àaä bõ ngûúâi ta nhùén mùåt deâ chûâng vò thoái tröåm gaâ võt vaâ nhiïìu thûá vùåt vaänh khaác, chuã yïëu àïí thoãa maän nhu cêìu rûúåu, vò hùæn nghiïån rûúåu nùång, àïën mûác nhiïìu khi àûáng khöng nöíi, khiïën ngûúâi ta nghô giaá hùæn nùçm xuöëng maâ boâ nhû rùæn chùæc seä nhanh vaâ dïî daâng hún.

Möåt höm, trong tònh traång say bñ tó nûãa ài nûãa boâ nhû thïë, hùæn vêåt vûúäng tûâ quaán laäo Chöåt úã chúå Múái vïì laâng. Luác êëy trúâi chûa khuya nhûng vò khöng trùng sao nïn khaá töëi, laåi coân mûa phuân. Xung quanh khöng coân nhaâ naâo thùæp àeân, khöng caã tiïëng choá suãa, laâ àiïìu húi laå úã caái vuâng nuöi nhiïìu choá naây. Khaát quaá, hùæn gheá vaâo möåt nhaâ, tu nûúác ûâng ûåc tûâ chiïëc vaåi lúán ngoaâi sên. Chùæc con choá nhaâ naây coá biïët nhûng khöng suãa, coá thïí vò cho rùçng chùèng boä cöng suãa möåt thùçng nhû hùæph. Cuäng coá thïí vò noá súå.

Ài tiïëp quaäng nûäa, hùæn thêëy coá aánh àeân. Chñnh aánh àiïån tuâ muâ nùçm sêu àêu àoá sau buåi cêy àaä laâm àêìu oác àen töëi cuãa hùæn saáng lïn àöi chuát, àïën mûác àuã àïí hiïíu rùçng àoá laâ chuâa Haånh Hoa,



hay chuâa Laâng, chuâa Öng Böìm, tuây theo ngûúâi goåi. Coân vò sao laåi goåi thïë, cuäng nhû chuâa naây thúâ ai vaâ coá tûâ bao giúâ, thò quaã ñt ngûúâi biïët, kïí caã öng tûâ tröng chuâa nghïînh ngaäng. aánh àeân cuäng laâm hùæn lúâ múâ nhúá rùçng àaä mêëy höm nay hùæn khöng coá àöìng naâo traã tiïìn rûúåu cho laäo Chöåt, vaâ hònh nhû laäo coá gúåi yá hùæn vaâo chuâa Öng Böìm xem coá gò cuöîm àûúåc khöng. Àoá laâ möåt yá tûúãng nhaãm nhñ, thûá nhêët vò trong chuâa coá gò àaáng giaá thò àaä bõ lêëy cùæp tûâ lêu, khöng chúâ àïën lûúåt hùæn; thûá hai vò hùæn vöën mï tñn, súå ma, súå thaánh thêìn vaâ caác nhên vêåt linh thiïng khaác maâ hùæn chó coá thïí hònh dung lú mú trong àêìu oác möng muöåi töåi nghiïåp cuãa hùæn. Chó vò lñ do naây thöi maâ hùæn chûa bao giúâ àöång àïën caái gò cuãa nhaâ chuâa, thêåm chñ caã mêëy con gaâ cuãa öng tûâ, möåt ngûúâi hùæn chùèng xem ra gò.

Hùæn khêåt khûúäng bûúác ài, ài àêu chùèng cêìn biïët, nhûng thïë naâo röìi cuöëi cuâng cuäng túái núi hùæn phaãi àïën, tûác laâ vïì nhaâ. Hùæn cuäng coá nhaâ nhû ai. Möåt cùn nhaâ gaåch hai gian khöng kïí bïëp. Trûúác kia hùæn tûâng coá vúå vaâ möåt àûáa con trai maâ hùæn thûúâng goåi laâ “con àô” vaâ “thùçng ùn haåi”. Nhûng tûâ lêu röìi, do khöng chõu nöíi, vúå hùæn àaä àem con sang laâng Haå úã vúái böë meå àeã. Thaânh ra hùæn söëng möåt mònh bùçng hai saâo ruöång khoaán vaâ bùçng nghïì ùn cùæp, ùn tröåm, nïëu coá thïí goåi àoá laâ nghïì.

Àïën cöíng chuâa, khöng hiïíu sao hùæn àûáng khûång laåi. Lúâi gúåi yá ùn tröåm nhaâ chuâa cuãa laäo Chöåt lêìn nûäa lúãn vúãn trong àêìu hùæn. “Coá à. gò maâ lêëy!” - hùæn lêím bêím. êëy thïë maâ chó mêëy phuát sau hùæn àaä loåt vaâo sên chuâa, kheáo leáo hïåt nhû rùæn vaâ khöng gêy möåt tiïëng àöång naâo. Coá thïí vò lêìn naây say hún bònh thûúâng, cuäng coá thïí vò súå laäo Chöåt ngaây mai khöng cho uöëng chõu nûäa, tûå luác naâo hùæn àaä quyïët àõnh laâm caái àiïìu maâ nhûäng luác khaác do mï tñn chùæc hùæn seä khöng laâm. Hùæn nghe ngûúâi ta noái chuâa naây thiïng lùæm, khöëi thùçng ùn tröåm hoùåc vùng lúâi baáng böí àaä lùn àuâng ra chïët, suâi caã boåt meáp. “Böëc pheát! Thïë sao nhûäng àûáa lêëy tröåm tûúång vaâ sùæc chó cuãa chuâa baán cho boån buön àöì cöí úã thaânh phöë chùèng sao caã? Chuáng coân söëng nhùn ra àêëy. Söëng sûúáng nûäa laâ khaác! Laâm àïëch gò coá thêìn linh, ma quyã!” Hùæn nghô, haâi loâng vúái sûå taáo baåo múái meã cuãa mònh. Àêìu hùæn coân nùång trôu vò rûúåu, nhûng theo baãn nùng nghïì nghiïåp, tay chên vaâ caác àöång taác cuãa hùæn thò hïët sûác tónh taáo vaâ nhanh nheån. Hùæn kheáo leáo gúä möåt thanh cûãa röìi chui hùèn vaâo trong chuâa. Öng tûâ nguã úã gian xeáp phña sau khöng hay biïët gò.

Trong chuâa töëi nhúâ nhúâ vúái hai ngoån àeân àiïån hònh nïën queát sún àoã vaâ mêëy que hûúng àang leo leát chaáy, àuã saáng àïí hùæn thêëy



trïn baân thúâ coá chiïëc lû bùçng àöìng, loaåi nhoã thöi, vaâ àöi giaá nïën. “ñt ra cuäng àûúåc mêëy chuåc nghòn! - hùæn mûâng thêìm. - Àuã gaán núå cho laäo Chöåt vaâ àoâi thïm vaâi xõ!” Hùæn dêîm baân chên lêëm buân lïn cuöën saách kinh àïí múã bïn chiïëc moä göî trïn buåc, nhanh nheån tuám lêëy chiïëc lû vaâ àöi giaá nïën, giêëu vaâo aáo röìi tñnh baâi chuöìn. Hùæn chùèng cêìn gò thïm, vaã laåi cuäng chùèng coân gò àaáng giaá àïí lêëy. Tûâ trïn cao, möåt öng Phêåt lúán vaâ mêëy öng baâ beá hún thaãn nhiïn nhòn hùæn khöng noái gò. “Con caãm ún caác cuå. À. m. caác cuå nheá! Chaâo!” hùæn noái thaânh tiïëng maâ khöng súå laâm öng tûâ tónh dêåy. Caác öng Phêåt vêîn àiïìm nhiïn nhû khöng coá gò xaãy ra. Àuáng laâ hiïìn nhû Phêåt.

Vûâa bûúác àûúåc mêëy bûúác, chûa ra túái cûãa, àêìu hùæn böîng va phaãi caái gò rêët cûáng, laâm hùæn àau nhoái. Hùæn ngûúác nhòn lïn. Thò ra àoá laâ möåt trong hai öng voä tûúáng cuãa nhaâ chuâa. Khuyãu tay àûáng chöëng naånh cuãa öng laâm hùæn bûúu traán. “À. m. caái thùçng naây! Mùæt maây àïí àêu haã?” - hùæn quaát bûác tûúång khöíng löì, caáu tiïët giú chên àaá maånh möåt caái. Hùæn kïu öëi, cuái gêåp ngûúâi vò àau, suyát xoa öm chên, may chiïëc lû àöìng khöng rúi xuöëng àêët. Hùæn tûác lùæm, hêìm hêìm àûáng dêåy nhòn keã thuâ.

Trong thûá aánh saáng vaâng voåt cuãa ngöi chuâa, öng tûúáng tröng caâng giöëng thêåt vaâ àaáng súå. Coá leä öng phaãi cao gêëp rûúäi hùæn, coân bïì ngang thò chùæc phaãi nhiïìu lêìn vò hùæn vöën nhoã thoá. Hai mùæt öng trúån ngûúåc, laåi coân böi xanh, àöi möi daây maâu àoã mñm chùåt, tay phaãi cêìm chiïëc àao saáng ngúâi trong tû thïë cuãa ngûúâi sùén saâng giao chiïën. Dêîu lêu ngaây khöng àûúåc tu böí, coá súân raách àöi chöî, nhûng böå quêìn aáo, àöi uãng, chiïëc muä vaâ nhûäng laá cúâ nheo öng giùæt sau lûng chùæc phaãi gêy êën tûúång maånh vúái ngûúâi khaác vaâ caã vúái hùæn luác khöng say. Nhûng luác naây àang say, laåi bõ àau nïn hùæn khöng súå, maâ coân thêëy buöìn cûúâi.

Öng tûúáng hònh nhû àang tûác giêån. Cûá nhòn neát mùåt öng thò biïët. Àöi maây rêåm vöën àaä xïëch bêy giúâ caâng xïëch hún, vò öng àang cuái xuöëng nhòn hùæn, mùæt trùæng daä. “Àêët thoá chûá caái con b. gò maâ cuäng laâm ra veã! - hùæn rñt qua keä rùng, àêìu vaâ chên vêîn coân àau. - Tao àêåp vúä mùåt bêy giúâ!” Hùæn giú chiïëc lû àöìng lïn àõnh àêåp vaâo mùåt öng thêåt nhûng kõp dûâng laåi, súå hoãng vêåt múái ùn tröåm àûúåc vaâ caã vò súå gêy tiïëng àöång öng tûâ seä dêåy. Öng tûúáng vêîn àûáng trú thaách thûác hùæn, neát mùåt tröng giêån dûä hún trûúác. Hùæn vöåi vúá mêëy que hûúng chaáy dúã bïn caånh, choåc vaâo hai mùæt öng. “Cho maây hïët nhòn àïíu öng nheá! Hïët nhòn àïíu nheá! Àöì àêët thoá! Àöì cuåc cûát!” - hùæn laãm nhaãm nhû thùçng àiïn röìi thñch thuá ngùæm nhòn kïët quaã viïåc



laâm laáo lïëu cuãa mònh. Hai mùæt öng tûúáng bêy giúâ àen nheãm tröng thêåt buöìn cûúâi. Vaâ hùæn phaá lïn cûúâi. Hùæn cûúâi rêët lêu, cûúâi àïën chaãy caã nûúác mùæt.

Böîng nhiïn hùæn im bùåt, hoaãng súå bûúác giêåt luâi, mùæt nhòn nhû daán vaâo pho tûúång khöíng löì. Hùæn thêëy àöi mùæt öng kheä chúáp chúáp, röìi caái tay chöëng naånh laâm hùæn va àêìu vaâo luác naäy tûâ tûâ giú lïn duåi mùæt. Hùæn cuäng àûa tay duåi mùæt xem coá phaãi mònh say, nhòn nhêìm khöng. Khöng. Bûác tûúång kheä ruâng mònh, húi ûúän vai, vùån mònh, chùæc vò mïåt moãi trong thïë àûáng bêët àöång bao lêu nay. Röìi öng tûâ tûâ nhêëc chên traái - hùæn thêëy roä tûâng àöång taác möåt cuãa öng, vò luác êëy hùæn súå quaá chó biïët àûáng haá höëc möìm maâ nhòn. Khi möåt chên öng rúâi khoãi buåc chaåm xuöëng àêët thò caánh tay phaãi bùæt àêìu giú lïn cuâng chiïëc àao to baãn saáng loaáng. Baãn nùng sinh töìn maách hùæn boã chay, vaâ hùæn àaä boã chaåy. Chiïëc lû àöìng vaâ àöi giaá nïën bõ vûát xuöëng nïìn gaåch men kïu àaánh choang.

Nhû con rùæn, hùæn laách qua cûãa chuâa khöng mêëy khoá khùn, röìi cùæm cöí chaåy thuåc maång. Àûúåc möåt quaäng khaá xa, hùæn dûâng laåi nghó lêëy húi thò böîng nghe tûâ phña sau coá tiïëng chên nùång nïì bûúác tûâng bûúác möåt àïìu àùån àang àïën gêìn. Hùæn laåi chaåy, cöë chaåy thêåt nhanh, nhûng thêåt laå, tiïëng bûúác chên nùång nïì coá veã nhû rêët chêåm êëy vêîn möîi luác möåt gêìn thïm. Àïm trúâi töëi, nhûng hùæn hònh dung thêëy rêët roä öng tûúáng khöíng löì àaáng súå êëy àang cêìm àaåi àao àuöíi theo. Hùæn muöën goåi to kïu cûáu maâ khöng kïu nöíi. Cöí hùæn cûá tùæc ngheån vò súå vaâ vò huåt húi. Trong khi àoá, tiïëng bûúác chên nùång nïì cûá tiïën laåi gêìn hún, gêìn hún nûäa, möîi lêìn dêîm xuöëntruw, àêët laåi vang lïn möåt tiïëng thõch laâm hùæn ngheåt thúã nhû bõ dêîm lïn tim. Hùæn cûá chaåy, chaåy maäi, khöng möåt lêìn daám ngoaái cöí laåi. Nhûng cuöëi cuâng thò hùæn cuäng phaãi dûâng laåi, vò trûúác mùåt hùæn laâ söng Buâng nùçm chùæn ngang. Àang thuãy triïìu, nûúác söng dêng cao, baâng baåc möåt maâu àaáng súå trong àïm töëi. Khöng hiïíu sao hùæn laåi chaåy vïì phña naây chûá khöng phaãi vïì phña laâng, núi biïët àêu ngûúâi ta coá thïí cûáu àûúåc hùæn. Hùæn ngöìi phïåt xuöëng búâ söng êím uúát. Chiïëc quêìn cöåc hùæn mùåc cuäng ûúát àêîm do hùæn súå vaäi àaái tûâ luác naâo. Tiïëng bûúác chên nghe roä hún. Tûâ xa hùæn nhòn thêëy möåt khöëi lúán luâ luâ àang tiïën laåi. Hùæn kheä kïu lïn möåt tiïëng röìi àûa hai tay öm mùåt...

* * *



Saáng höm sau ngûúâi ta thêëy hùæn nùçm chïët coâng queo bïn búâ söng Buâng, àêìu bõ àêåp naát beát, hai bïn phònh ra nhû maá möåt con rùæn khöíng löì. Coá ngûúâi baão hùæn bõ baánh xe taãi haång nùång hoùåc buáa cêìn cêíu laâm giêåp àêìu, nhûng àoá chó laâ nhûäng giaã thuyïët nhaãm nhñ vò caác phûúng tiïån nùång nïì êëy khöng thïí àïën àêy àûúåc maâ chùèng hïì àïí laåi tñ dêëu vïët naâo. Coá ngûúâi cho rùçng hùæn bõ boån cûúáp tra têën bùçng caách duâng chiïëc keåp lúán keåp chùåt àêìu nhû dên Keã Vaån keåp caá thûãng khi nûúáng. Xem ra caách giaãi thñch naây cuäng chùèng mêëy thuyïët phuåc, vò hùæn khöng thuöåc àöëi tûúång cuãa boån cûúáp daä man, vaã laåi, chuáng chùèng coá lñ do gò àïí haânh haå hùæn caách êëy.

Khi àaåi diïån nhaâ chûác traách túái hiïån trûúâng vuå aán (ngûúâi ta cho àêy laâ vuå aán giïët ngûúâi), thò thêåt laå luâng, chùèng ai thêëy xaác hùæn àêu. Chùæc bõ rúi xuöëng söng vaâ àaä bõ nûúác cuöën ài.

Caã hai laâng Thûúång vaâ Haå söi nöíi hùèn lïn suöët mêëy ngaây vò vuå naây. Cöng an huyïån cûã ngûúâi xuöëng àiïìu tra rêët kyä nhûng cuöëi cuâng àaânh lùæc àêìu ra vïì maâ khöng àûa ra àûúåc möåt kïët luêån khaã dô naâo. Röìi chuyïån cuäng lùæng xuöëng, vaâ caái vuâng nöng thön buöìn teã naây quay trúã laåi vúái cuöåc söëng haâng ngaây buöìn teã vöën coá cuãa noá. Vaâo caác ngaây möìng möåt vaâ ngaây rùçm, dên laâng Thûúång vêîn àïìu àùån vaâo laâm lïî úã chuâa Laâng. Moåi viïåc vêîn bònh thûúâng, vaâ khöng ai, kïí caã öng tûâ nhaâ chuâa, phaát hiïån thêëy chiïëc lû àöìng bõ àùåt chïåch võ trñ cuä mêëy ly, coân trïn àöi haâi cuãa öng höå phaáp bïn traái chñnh àiïån coá mêëy vïët àoã nhû vïët maáu khö. Cuäng coá thïí laâ vïët nûúác trêìu, vò caác baâ giaâ laâng naây chûa boã àûúåc thoái quen nhai trêìu boäm beäm röìi baå àêu nhöí àêëy. Toám laåi, möåt thúâi gian sau hêìu nhû chùèng coân ai nhúá àïën thùçng tröåm coá hònh ngûúâi giöëng rùæn êëy. Àún giaãn vò hùæn khöng xûáng àaáng àûúåc ngûúâi ta nhúá lêu. Khöëi ngûúâi coân mûâng vò cuöëi cuâng àaä thoaát àûúåc hùæn. Hùæn chïët thïë laâ àaáng àúâi. Cêu chuyïån vïì hùæn àïën àêy coi nhû chêëm hïët.

êëy vêåy maâ thûåc tïë laåi khöng nhû ngûúâi ta tûúãng. Söë laâ khoaãng möåt thaáng sau khi hùæn chïët, trong laâng àaä xaãy ra möåt loaåt nhûäng chuyïån rêët àaáng ngúâ. Trûúác hïët laâ chuyïån laäo Chöåt böîng dûng mêët nöët con mùæt coân laåi. Theo lúâi laäo kïí, nhûäng lúâi àûúåc ngûúâi ta cho laâ nhaãm nhñ cuãa möåt laäo giaâ àiïn, thò möåt àïm noå laäo àang nguã böîng bõ Thêìn Rùæn (sau naây laäo caãi chñnh laåi laâ Ngûúâi Rùæn) àïën duâng lûúäi, caái lûúäi daâi vaâ nhoån cuãa rùæn, möí muâ nöët mùæt kia. Àuáng laâ chuyïån nhaãm nhñ. Hún thïë, laäo coân thïì rùçng hònh nhû laäo thêëy Ngûúâi Rùæn coá veã quen quen, caái muâi cuäng quen quen nhû muâi rûúåu lêåu laäo vêîn baán. “Töi thêëy hònh nhû Ngaâi thñch rûúåu, vò



trûúác khi Ngaâi bûúác ài hay boâ ài töi chùèng biïët vò töi muâ, töi nghe coá tiïëng ai àoá lêëy chai rûúåu ngon töi giêëu dûúái gêìm baân, múã nuát laá chuöëi khö, tu ûâng ûåc. Thïì coá trúâi àêët, töi noái thêåt àêëy. Töi muâ nhûng tai töi thñnh lùæm, àùåc biïåt nhûäng gò liïn quan àïën rûúåu...”

Tiïëp àïën laâ chuyïån xaãy ra vúái chuâa Laâng, coân kò laå vaâ àaáng ngaåc nhiïn hún. Suöët mêëy àïm liïìn öng tûâ nghe coá tiïëng àöång laå nhû tröåm leãn vaâo nhaâ chuâa (khöng hiïíu sao vöën nghïînh ngaäng nùång maâ bêy giúâ öng giaâ thñnh tai àïën thïë). Öng baáo vúái dên quên laâng. Hoå àïën vaâ hïët sûác kinh ngaåc khi thêëy nhûäng àöì vêåt nhaâ chuâa bõ ùn cùæp trûúác kia böîng nhiïn quay trúã laåi àuáng võ trñ cuä cuãa chuáng, göìm möåt bûác tûúång göî nhoã bõ sûát ngoán tay uát, ba loå sûá cöí khöng biïët coá tûâ àúâi naâo, vaâ cuöëi cuâng laâ têëm sùæc phong vua Gia Long ban cho nhaâ chuâa àûång trong öëng tre ngaâ. Vò sùæc phong viïët bùçng chûä nho, trong laâng khöng ai biïët àoåc, nïn ngûúâi ta chùèng hiïíu noá noái gò, chó àoaán chùæc noái vïì nguöìn göëc hay cöng traång cuãa võ thêìn chuâa àang thúâ.

Trong laâng, ngûúâi ta bùæt àêìu thò thêìm vïì sûå xuêët hiïån cuãa möåt Ngûúâi Rùæn bñ êín, na naá giöëng Ngûúâi Rùæn laäo Chöåt tûâng kïí vaâ bõ moåi ngûúâi cûúâi vaâo muäi. Ngaâi hay xuêët hiïån vaâo nhûäng àïm trúâi mûa phuân, trong caái daáng nûãa ài nûãa boâ, tröng thêåt buöìn cûúâi maâ cuäng thêåt àaáng súå. Ngûúâi thêëy thò boã chaåy hoùåc kïu ruá lïn. Choá thêëy chó rïn û ûã chûá chùèng daám suãa. Ngûúâi ta nhûäng tûúãng tai hoåa sùæp sûãa àöí xuöëng àêìu dên laâng, nhûng thêëp thoãm chúâ maäi chùèng thêëy chuyïån gò xaãy ra. Muå Lúái, möåt ngûúâi àaân baâ nöíi tiïëng baåo möìm vaâ chua ngoa, thïì àöåc àaä nhòn thêëy Ngaâi luác muå ra vûúân ài àaái gêìn saáng höm qua. Ngaâi reä vaâo sên nhaâ muå uöëng nûúác röìi lùång leä ài ra, chùèng hïì laâm haåi muå möåt súåi toác nhoã. Vò biïët tñnh muå, khöng ai daám caäi laåi hoùåc toã yá nghi ngúâ. Möåt söë ngûúâi khaác cuäng cho biïët àaä “têån mùæt nhòn thêëy Ngaâi” trong nhiïìu trûúâng húåp khaác nhau. Chùèng ai kïu ca bõ mêët tröåm caái gò. Thïë laâ ngûúâi ta kïët luêån Ngûúâi Rùæn laâ thêìn Thiïån chûá khöng phaãi thêìn aác, do vêåy, Ngaâi coá àûúåc möåt chöî riïng thúâ cuáng úã chuâa Laâng, nhoã thöi, tñt trong goác vûúân, nhûng luön àûúåc hûúng khoái tûã tïë. Coá ngûúâi ruåt reâ nïu lïn yá kiïën phaãi chùng Ngûúâi Rùæn chñnh laâ gaä ùn tröåm naát rûúåu noå. Tuy nhiïn, yá kiïën naây ngay lêåp tûác bõ baác boã búãi tñnh phi lñ cuãa noá. Thùçng kia chó biïët coá möîi viïåc laâ ùn tröåm cuãa ngûúâi khaác, sao coá thïí vñ vúái Ngaâi. Chaã gò thò tûâ khi Ngaâi xuêët hiïån, viïåc tröåm cùæp trong laâng giaãm hùèn, cûá àaâ naây chùèng bao lêu nûäa tïå naån êëy seä



biïën mêët. Coân chuyïån tröåm chuâa Laâng thò khoãi lo, vò úã àoá luön coá Ngûúâi Rùæn baão vïå.

* * *

Cêu chuyïån naây töi àûúåc möåt ngûúâi quen vöën göëc dên laâng Thûúång úã Diïîn Chêu, Nghïå An, kïí laåi. Öng cho biïët chñnh öng àaä nhòn thêëy Ngûúâi Rùæn möåt lêìn, laåi coân cam àoan nhû àinh àoáng cöåt rùçng nïëu töi röîi vïì thùm quï öng thò chùæc chùæn töi cuäng nhòn thêëy Ngaâi. Töi hûáa seä coá ngaây cuâng vïì vúái öng, nhûng khöng phaãi àïí àûúåc gùåp Ngûúâi Rùæn, vò àún giaãn töi cho àoá laâ chuyïån tûúãng tûúång. Cuäng laâ dên Diïîn Chêu nïn töi biïët. úã quï töi ngûúâi ta thñch phõa àuã caác chuyïån kò cuåc maâ nghe nhû thêåt, khiïën ngûúâi nghe cûá bùn khoùn chùèng biïët nïn tin hay khöng. Tuy vêåy, töi vaâ öng baån cuâng quï cuäng nhêët trñ àûúåc vúái nhau möåt àiïím. Àoá laâ, trong bêët kò trûúâng húåp naâo, ngûúâi ta cuäng khöng nïn vaâ khöng àûúåc pheáp àuâa vúái thêìn linh, ma quyã.

Haâ Nöåi, 5. 5. 2002



Saânh àiïåu Khoaãng chuåc nùm trúã laåi àêy, trong xaä höåi dêìn dêìn xuêët hiïån

vaâ caâng ngaây caâng àöng thïm möåt lúáp ngûúâi coá thïí noái àùåc biïåt vaâ khaá nöíi bêåt. Àoá laâ nhûäng nam thanh nûä tuá laâm viïåc cho caác vùn phoâng àaåi diïån vaâ cöng ty nûúác ngoaâi. Hoå coá trònh àöå, gioãi ngoaåi ngûä, mùåc nhûäng böå àöìng phuåc àeåp, suöët ngaây ngöìi trong phoâng maáy laånh saåch seä vúái àuã caác thiïët bõ hiïån àaåi. Hoå ùn lûúng nûúác ngoaâi, caách cû xûã, sinh hoaåt cuäng mang àêåm maâu sùæc nûúác ngoaâi vúái nghôa töët cuãa tûâ naây. Ra àûúâng, ngûúâi ta dïî nhêån ra hoå qua chiïëc àiïån thoaåi di àöång thúâi thûúång, chiïëc cùåp da, qua kiïíu ùn mùåc - nam thûúâng com-lï, ca-vat, àêìu chaãi boáng, nûä bêån vaáy boá nhaä maâu, son phêën vûâa àöå. Hoå noái nùng lõch sûå, coá tiïìn maâ khöng àua àoâi mua sùæm. Toám laåi, hoå laâ dêëu hiïåu àaáng mûâng cuãa àêët nûúác thúâi múã cûãa vaâ höåi nhêåp, sûå khúãi àêìu cuãa möåt thïë hïå cöng chûác múái maâ nhûäng ngûúâi khöng ghen tõ khi nhòn hoå, khöng thïí khöng lêëy laâm mûâng.

Phi Huâng laâ möåt ngûúâi nhû thïë. Anh laâm viïåc cho àaåi diïån möåt cöng ty luêåt nöíi tiïëng thïë giúái àaä ba nùm nay, vûâa àûúåc tùng lûúng thùng chûác sau khoáa böìi dûúäng nghiïåp vuå úã Myä. Anh àeåp trai, da trùæng, daáng thû sinh, laåi coá nùng lûåc, nïn nhanh choáng trúã thaânh àöëi tûúång mú ûúc cuãa nhiïìu cö gaái. Nhûng nhû phêìn lúán nhûäng ngûúâi khaác cuâng àõa võ, anh vêîn söëng möåt mònh trong cùn höå thuï úã möåt chung cû hiïån àaåi. Thoaåt nhòn, ñt ai coá thïí ngúâ chó mêëy nùm trûúác anh coân laâ möåt sinh viïn nöng thön ngheâo, rêët ngheâo. Coá leä chuát “chêët quï” coân laåi trong anh laâ tñnh beän leän, thêåt thaâ möåt caách dïî thûúng vaâ ñt tûâng traãi. Anh laâ ngûúâi rêët nhaåy caãm vaâ dïî xuác àöång, ñt giao du, ñt (hay khöng biïët) “ùn chúi”. Khöng phaãi vò tiïëc tiïìn. Taåi tñnh anh noá thïë. Möåt ngûúâi chón chu, nghiïm



tuác, chó chuyïn têm vaâo cöng viïåc. Toám laåi, anh khöng thuöåc loaåi “saânh àiïåu”, caái thuêåt ngûä daânh cho nhûäng ngûúâi treã tuöíi biïët chúi vaâ chõu chúi.

Möåt chiïìu chuã nhêåt noå, àang ài giûäa àûúâng, Phi Huâng, con ngûúâi nhuát nhaát vaâ rêët khöng saânh àiïåu êëy àaä gùåp möåt àaåi diïån àiïín hònh cuãa giúái ùn chúi saânh àiïåu Haâ Thaânh. Àoá laâ Long, baån sinh viïn cuâng khoáa, cuâng lúáp vaâ cuâng chia hai ngöi nhêët nhò khi töët nghiïåp trûúâng Àaåi hoåc Töíng húåp Quöëc gia. Sau àoá hai ngûúâi ài theo hai ngaä, cuâng thaânh àaåt theo caách riïng cuãa mònh. Vöën thöng minh, nhanh nhaåy vaâ coá àêìu oác kinh doanh, Long nhanh choáng tûâ boã cöng viïåc àûúåc coi laâ rêët triïín voång úã möåt cú quan nhaâ nûúác àïí thaânh lêåp cöng ty riïng. Tûâ tay trùæng vaâ hêìu nhû khöng coá àöìng vöën naâo. Thïë maâ laâm ùn phêët, luác àêìu bùçng möi giúái, chó troã, röìi dêìn dêìn chuyïín sang kinh doanh, caã húåp phaáp lêîn bêët húåp phaáp. Coân bêy giúâ thò àûúâng àûúâng laâ giaám àöëc cöng ty Bònh Long, chuyïn nhêåp thiïët bõ xêy dûång haång nùång àaä qua sûã duång tûâ Haân Quöëc. Nhû Phi Huâng, Long vêîn àöåc thên, coá thïí vò maãi laâm giaâu hoùåc chûa tòm àûúåc ai vûâa yá. Tuy nhiïn, úã tuöíi chûa àêìy ba mûúi, anh ta coá veã quaá giaâ dùån trong àúâi trûúâng vaâ quaá saânh àiïåu trong hûúãng thuå. Bùçng chûáng laâ lúáp da bò bò vò phaãi thûúâng xuyïn hêëp thuå quaá nhiïìu bia rûúåu vaâ caác chêët beáo böí, àöi mùæt lúâ àúâ thiïëu nguã sau nhûäng àïm nhêåu nheåt triïìn miïn, vaâ caã böå ria “a la Fur” nhû Hitle àûúåc tóa toát rêët cêín thêån. Gêìn àêy baån beâ àùåt cho anh ta caái tïn tûúng xûáng vúái veã ngoaâi êëy - Long Múä. Long Múä laâ tip ngûúâi khaác hùèn cêåu thû sinh maãnh mai Phi Huâng.

- Bao lêu múái gùåp nhau, höm nay chuáng mònh phaãi ài chúi möåt trêån múái àûúåc! - Long Múä höì húãi noái sau möåt luác haân huyïn.

- Ài chúi? Chúi gò? - Cêåu roä têím. Trûúác sinh viïn khöí maäi, bêy giúâ coá àiïìu kiïån

phaãi “saânh àiïåu” möåt chuát. Chúi gò cuäng chiïìu! Túá bao! - Vêën àïì khöng phaãi tiïìn, - Phi Huâng coá veã luáng tuáng. -

Nhûng quaã thûåc túá khöng hiïíu lùæm. Maâ röìi, cuäng khöng coá nhu cêìu...

- Cêåu vêîn cuâ lêìn nhû ngaây naâo! Thöi àûúåc, cêåu khöng thñch em uát thò ta ài ùn nhêåu, nhûng phaãi laâ thûá àùåc biïåt, àuáng caách ùn nhêåu cuãa dên saânh àiïåu!

- Túá chûa thêåt hiïíu...



- Thò cûá ài, khùæc hiïíu. Thöi, khöng daâi doâng nûäa. Naâo ài! Thïë laâ Phi Huâng miïîn cûúäng ài theo. Hoå tûâng laâ baån thên vúái

nhau, laåi cuâng quï. “ûâ thò ài cho biïët!” Anh nghô, mùåc duâ khöng thñch núi àöng ngûúâi, bia rûúåu vaâ nhûäng bûäa ùn keáo daâi.

Luác êëy khoaãng baãy giúâ töëi. Long Múä àûa baån àïën möåt phöë nhoã úã khu trung têm, ngoùçn ngoeâo maäi, cuöëi cuâng dûâng laåi trûúác möåt ngöi nhaâ cuä kyä khuêët trong heãm múâ töëi. Thêëy baån coá yá thùæc mùæc, anh ta noái ngay:

- Yïn têm. Túá àûa cêåu àïën núi cêìn àïën. Vaâo khaách saån Têy maâ ùn nhêåu chó phñ tiïìn, duâ úã àoá reã hún nhiïìu. Àêy laâ núi daânh cho giúái choån loåc. Choån loåc, hiïíu khöng öng têím ?

Phi Huâng gêåt àêìu, duâ chùèng hiïíu gò, röìi lùång leä bûúác lïn möåt cêìu thang göî heåp. Anh nghe loaáng thoaáng coá ngûúâi noái vúái nhau bùçng tiïëng Taâu. Têìng hai hoáa ra rêët röång, coá nhiïìu phoâng nhoã riïng biïåt. Möåt öng luân bûúác ra, ngûoâi beáo mêåp, àêìu hoái nhùén lêëp laánh dûúái aánh àiïån maâu höìng tuâ muâ. Öng naây chaâo Long Múä bùçng tiïëng Viïåt lú lúá, vúái sûå niïìm núã chó daânh cho nhûäng khaách quen nhiïìu tiïìn, röìi dêîn hai ngûúâi vaâo möåt phoâng khaá tûúm têët. Giûäa phoâng kï chiïëc baân phuã khùn trùæng höì cûáng coá àïí sùén caác thûác uöëng vaâ chiïëc lêíu bùçng i-nöëc saáng loaáng.

- Höm nay mònh ùn gò? - Phi Huâng toâ moâ hoãi. - Chöëc nûäa seä biïët. Têët nhiïn phaãi laâ moán àùåc biïåt. Moán ùn

cuãa vua chuáa! Maâ khöng phaãi vua chuáa naâo cuäng àûúåc ùn vaâ ùn àûúåc! úã Viïåt Nam chó hai núi coá moán naây, laâ àêy vaâ Quêån Nùm Saâi Goân. Bêy giúâ cûá tûå nhiïn khai võ bùçng caác moán phuå àaä. Moán àöåc chiïu êëy chó àûúåc àûa ra vaâo cuöëi bûäa tiïåc. Àûâng söët ruöåt.

Röìi hai ngûúâi bùæt àêìu vûâa nhêm nhi nhûäng thûá caác cö gaái Taâu, hoùåc giaã Taâu, mùåc quêìn röång aáo cheän maâu àoã, liïn tuåc mang lïn, vûâa ön laåi “möåt thúâi sinh viïn gian khöí”, hoùåc noái chuyïån laâm ùn hiïån nay. Thúâi gian cûá thïë tröi qua, coá leä àaä hún möåt tiïëng. Phi Huâng ùn uöëng rêët ñt. Nïëu khöng toâ moâ muöën biïët caái moán “àöåc chiïu cuãa vua chuáa” kia laâ gò, chùæc anh àaä duåc baån vïì tûâ lêu. Chiïëc lêíu i-nöëc chûa àûúåc sûã duång vêîn kiïn nhêîn chúâ trïn baân.

Cuöëi cuâng thò “noá” cuäng àïën. Vúái veã trõnh troång duyïn daáng, hai cö gaái bï vaâo möåt chiïëc cuäi nhoã, böën xung quanh che bùçng kñnh trong suöët. Phi Huâng ngú ngaác khöng hiïíu. Anh cuái xuöëng nhòn thò thêëy trong cuäi coá con khó löng vaâng àaä àûúåc tùæm rûãa saåch seä. Chiïëc



cuäi thêëp, àeâ chùåt noá xuöëng khöng cûåa quêåy nöíi. Nùæp cuäi rêët phùèng, cuäng bùçng i-nöëc saáng loaáng, chñnh giûäa coá möåt löî höíng röång, laâm chöî cho choãm àêìu con khó (àaä àûúåc caåo saåch löng) nhö lïn, um um nhû choáp quaã dûâa.

- Caái gò thïë naây? - Phi Huâng ngaåc nhiïn hoãi, lúâ múâ àoaán ra àöi àiïìu. Anh lêëy mu baân tay lau möì höi traán. Tûâ trong cuäi, úã caái thïë khöng thïí cûåa quêåy nöíi êëy, chùæc con khó biïët trûúác tai hoaå sùæp àïën. Noá nhòn anh bùçng àöi mùæt van xin tha chïët. Trong àöi mùæt êëy anh àoåc thêëy nöîi kinh hoaâng vaâ nöîi súå khöng noái nïn lúâi. Nhû àûa treã yïëu àuöëi, noá chùæp hai baân tay beá xñu àêìy löng, liïn tiïëp vaái laåy. Phi Huâng quay mùåt, kheä kïu lïn:

- Thaã noá ra! Trúâi úi, thaã noá ra! Caái quaái gò thïë naây? - Con khó vaâ chiïëc cuäi àûång noá, cêåu thêëy röìi àêëy, thûa cêåu

têím! - Long Múä noái, khöng dêëu veã tûå haâo àùæc thùæng. - Höm nay chuáng ta seä duâng moán oác khó tûúi. Àuáng nhû Tûâ Hy thaái hêåu ngaây xûa chiïu àaäi caác sûá thêìn nûúác ngoaâi. – Röìi hùæn giú chiïëc dao Thaái Lan to baãn, moãng dñnh vaâ chùæc laâ rêët sùæc ngang têìm cheám, nghiïng ngûúi vaâ...

Ngûúâi viïët cêu chuyïån naây xin pheáp khöng ài vaâo chi tiïët

nhûäng gò xêíy ra sau àoá, vò möåt viïåc laâm man rúå, möåt sûå suy àöìi vïì àaåo àûác nhû vêåy cuãa nhûäng keã tûå xûng saânh àiïåu, caã xûa hay nay cuäng vêåy, chó àaáng bõ chuáng ta phó nhöí, lïn aán. Chó cêìn noái thïm rùçng vúái veã thñch thuá, àiïu luyïån, hùæn liïång möåt nhaát dao, vaâ choáp soå con khó töåi nghiïåp bay ra, àïí löå múá oác trùæng bêìy nhêìy.

Trong tiïëng kïu ai oaán cuãa con vêåt, hùæn, cuäng thñch thuá vaâ àiïu luyïån khöng keám, thaãn nhiïn muác tûâng thòa nhoã oác khó, nhuáng vaâo chiïëc lêíu àang söi röìi cho vaâo miïång ùn ngon laânh.

Trong suöët thúâi gian hùæn ùn, con khó vêîn söëng, vêîn khöng ngúát kïu khoác möîi lêìn hùæn choåc thòa muác oác noá. Àiïìu naây caâng laâm hùæn thñch thuá vaâ ùn ngon miïång hún. “Böí! Àaåi böí àêëy! Naâo, ùn ài cêåu!” - hùæn baão Phi Huâng khi anh vûâa nön mûãa vûâa chaåy vïì phña cûãa, nhûng cûãa àaä bõ chöët tûâ bïn ngoaâi. Caã àiïìu naây cuäng laâm hùæn thñch thuá. “Khöng sao! Röìi dêìn seä quen. Luác àêìu túá cuäng vêåy. ùn chúi phaãi taân baåo, àuáng khöng? Naâo, thûã möåt tñ! Naâo...” Hùæn dñ chiïëc thòa vúái chuát oác bêìy nhêìy vaâo saát miïång Phi Huâng. Anh ngaã ngûúâi vïì phña sau, mùåt taái nhúåt, thúã khöng ra húi, vaâ àang àõnh



giang tay taát vaâo mùåt hùæn thò ngaä xuöëng saân, bêët tónh trong tiïëng cûúâi khaã öë cuãa thùçng baån.

*

* * Khi tónh dêåy, Phi Huâng ngaåc nhiïn thêëy mònh àang nùçm

trïn chiïëc ài-vùng trong phoâng khaách cùn höå cuãa mònh, vêîn nguyïn quêìn aáo vaâ giaây deáp cuâng muâi túãm lúåm cuãa thûác ùn nön oåe dñnh trïn àoá. Anh ruâng mònh nhúá laåi nhûäng gò vûâa xêíy ra. Sûå súå haäi vaâ kinh túãm khiïën anh khöng thïí gûúång dêåy tùæm rûãa, thay quêìn aáo hoùåc xem àöìng höì. Anh àoaán chùæc àaä khuya lùæm. Xung quanh yïn tônh khaác thûúâng. Khöng möåt tiïëng àöång nhoã. Khöng tiïëng muöîi vo ve. Khöng caã tiïëng xe àïìu àïìu quen thuöåc tûâ xa voång laåi nhû moåi ngaây. Anh nùçm bêët àöång rêët lêu, miïn man suy nghô taåi sao ngûúâi ta, cuå thïí laâ thùçng baån thên cuãa anh, ñt ra möåt thúâi tûâng thên, coá thïí “saânh àiïåu” àïën mûác ùn uöëng theo caách ghï túãm êëy. Hún thïë, ngûúâi ta coân muöën keáo anh vaâo. Vò sao Long, möåt thùçng nhaâ quï chêët phaác nhû anh, möåt sinh viïn gioãi, möåt trñ thûác, möåt nhaâ kinh doanh thaânh àaåt, laåi trúã thaânh ngûúâi nhû anh thêëy höm nay? Vò sao anh ta coá thïí laâm nöíi caái àiïìu kinh khuãng êëy? Àoá laâ töåi aác, laâ thuá tñnh, laâ phi àaåo àûác, laâ...

Bêët chúåt Phi Huâng nghe coá tiïëng àöång rêët kheä. Hònh nhû tiïëng bûúác chên roán reán. Anh chuá yá lùæng nghe. Khöng, khöng coá gò thïm. Xung quanh vêîn laâ sûå im lùång tuyïåt àöëi. Àêìu anh ong ong, àau nhûác. “Chùæc mònh tûúãng tûúång thïë thöi. Cûãa coá chöët tûå àöång, àoáng vaâo laâ tûå khoáa luön. Khöng ngûúâi naâo, con vêåt naâo, duâ nhoã, coá thïí loåt vaâo àûúåc!” Yïn têm phêìn naâo, vêîn úã tû thïë nùçm ngûãa bêët àöång, anh trên trên nhòn lïn trêìn nhaâ töëi om vaâ laåi miïn man suy nghô. Möåt chöëc sau, tiïëng bûúác chên rêët nheå vaâ bñ êín kia laåi xuêët hiïån. Hún thïë, möîi luác möåt roä hún, nghe gêìn hún. Hònh nhû noá àang bûúác laåi chöî anh nùçm. Chùæc chùæn nhû vêåy, khöng thïí nhêìm àûúåc. Tim anh àêåp loaån xaå, caác yá nghô nhû bõ tï liïåt. Lêëy hïët can àaãm, anh ngoaãnh àêìu nhòn vïì phña cûãa ra vaâo, núi coá nuám àiïån cöng-tùæc àang àoã höìng höìng möåt caách yïëu úát. Tuy nhiïn, trong cùn phoâng töëi om, noá cuäng àuã saáng àïí anh nhòn thêëy möåt boáng àen nhoã, thêëp troân àang di àöång chêåm chaåp. Gùåp caái nhòn cuãa anh, noá dûâng laåi, àûáng im, vaâ chùæc cuäng àang chùm chuá nhòn anh.



- Ai àêëy? - anh hoãi to. Khöng coá tiïëng àaáp laåi. Caái boáng àen beá nhoã vêîn àûáng im. Röìi noá bûúác laåi gêìn anh, möåt bïn vai sïå xuöëng. Bûúác ài caâ nhùæc cuãa ngûúâi thoåt hoùåc àau chên. - Ai? Ai àêëy? - Anh kïu to lêìn nûäa, röìi trong cún hoaãng súå töåt àöå, anh vuâng dêåy, chaåy böí vïì phña chiïëc cöng-tùæc àeân, suyát va vaâo “noá”. - Öi!..

Phi Huâng öm mùåt thaãng thöët khi dûúái aánh àeân saáng rûåc chúåt nhòn thêëy möåt con khó nhoã àang àûáng trûúác mùåt mònh. Chñnh con khó úã nhaâ haâng ngûúâi Taâu.

Con khó bõ cheám mêët choãm àêìu vúái höåp soå bêy giúâ tröëng röîng, vaâ möåt chên, chên phaãi, àaä bõ chùåt cuåt gêìn hïët caã baân. Noá hoaân toaân khöng coá veã dûä túån, dûúâng nhû khöng coá yá àõnh laâm haåi ai, laâ àiïìu khiïën anh thêëy àúä súå. Noá chó àûáng yïn nhòn anh, cuäng caái nhòn van xin êëy nhû úã nhaâ haâng, chó thïm nöîi àau, nöíi àau cuãa con vêåt töåi nghiïåp. Chó van xin vaâ nöîi àau. Khöng coá tûác giêån hoùåc traã thuâ. Noá vaái anh mêëy caái röìi chòa baân tay àïí ngûãa trûúác mùåt, kiïn nhêîn chúâ. “Noá xin mònh caái gò chùng?” anh nghô.

Bêy giúâ sûå súå haäi àaä biïën mêët, thay vaâo àoá laâ loâng thûúng vaâ nöîi àau, nöîi àau cuãa con ngûúâi àang hoaãng súå vaâ bêët lûåc. Àau cho con vêåt beá boãng bõ con ngûúâi bùæt laâm vêåt hy sinh àïí thoãa maän thuá chúi àï tiïån cuãa mònh. “Nhûng noá xin gò? Mònh coá thïí cho noá gò ?”

Luáng tuáng vaâ möåt caách vö yá thûác, Phi Huâng cho hai tay vaâo tuái aáo veát. Chiïëc aáo múái, laâ phùèng phiu vaâ hêìu nhû chùèng bao giúâ anh àïí gò trong tuái. Thïë maâ luác naây chuáng húi cöìm cöåm. Anh ngaåc nhiïn löi caái cöìm cöåm êëy ra, röìi ngay lêåp tûác vûát chuáng xuöëng saân nhaâ. Möåt baân chên khó coân dñnh maáu vaâ phêìn choáp höåp soå bõ dao cheám sùæc goån coân nguyïn veån, thêåm chñ khöng möåt vïët xûúác nhoã. Thò ra nhû thïí trïu anh thïë chûa àuã, thùçng Long Múä coân leán dêëu vaâo tuái aáo baån hai thûá naây àïí laâm anh phaãi khiïëp súå lêìn nûäa.

Trong khi anh baâng hoaâng àûáng àúâ ngûúâi thò con khó nhanh nheån nhùåt choáp soå àùåt lïn àêìu vaâ chùæp baân chên cuåt vaâo chöî cuä. Noá nhòn anh biïët ún, laåy ba caái röìi lùång leä ài ra khoãi phoâng, chên khöng coân caâ nhùæc. Chó luác naây anh múái nhêån thêëy caánh cûãa àaä bõ múã tûâ bao giúâ.

* * *



Ngaây höm sau Phi Huâng àûúåc àûa vaâo bïånh viïån. Sau àoá möåt thaáng thò anh bõ chuyïín túái möåt nhaâ thûúng àiïn cuãa thaânh phöë. Àiïn nùång, àïën mûác ngûúâi ta phaãi xñch hoùåc coá chïë àöå giaám saát àùåc biïåt. Thïë maâ mêëy lêìn anh khön kheáo tröën khoãi bïånh viïån. Tûâ möåt thanh niïn coá hoåc dïî thûúng, möåt cöng chûác àêìy triïín voång àûúåc baån beâ kñnh nïí, trûúác sûå ngaåc nhiïn cuãa moåi ngûúâi, Phi Huâng böîng trúã thaânh möåt thùçng àiïn quêìn aáo raách rûúái bêín thóu, ùn buåi nùçm búâ, lang thang hïët núi naây àïën núi khaác, ai nhòn cuäng lêëy laâm aái ngaåi, àùåc biïåt caác àöìng nghiïåp vaâ nhûäng ngûúâi quen biïët.

Ngûúâi ta ngaåc nhiïn nhêån thêëy thùçng àiïn naây hay la caâ baäi chúå àïí nhùåt nhûäng chiïëc moãm gaáo dûâa, luön quêëy rêìy caác cûãa haâng thõt choá àïí xin chên choá. Hai thûá naây, chùèng hiïíu àïí laâm gò, noá kiïëm àûúåc khaá nhiïìu, chêët àêìy chiïëc bõ coái luön àeo bïn höng. Ai hoãi, noá nhêët àõnh khöng noái, chó cûúâi, nhe haâm rùng trùæng hïëu. Noá cûúâi maâ tröng cûá nhû àang khoác. Töåi nghiïåp.

Coân Long Múä thò sao? Hùæn coá yá thûác àûúåc rùçng chñnh hùæn vaâ caái thoái saânh àiïåu tai aác kia cuãa hùæn àaä àêíy baån àïën nûúác naây khöng? Coá thïí coá, maâ cuäng coá thïí khöng. Tñnh hùæn hay quïn, nhêët laâ quïn viïåc hùæn àaä laâm vaâ caác hêåu quaã cuãa noá. Maâ röìi, hùæn cuäng coá thïí lêåp luêån sûå viïåc theo caách riïng cuãa mònh.

Nhûng möåt àiïìu coá thïí xaác minh àûúåc. Àoá laâ viïåc hùæn cuäng thûúng thùçng àiïn, möåt thúâi tûâng laâ baån thên cuãa hùæn. Cuå thïí laâ coá lêìn bêët chúåt gùåp noá, hùæn àaä haâo phoáng àaäi noá möåt bûäa cúm buåi. Muöën ùn gò thò ùn. Sûúáng chûa. Luác chia tay, hùæn coân duái cho noá mêëy nghòn tiïìn leã, khiïën thùçng kia, vöën àiïn nùång khöng coân phên biïåt nöíi ai laâ ai, mûâng run, röìi vûâa ài vûâa cûúâi. Möåt nuå cûúâi mïëu maáo.

Coân Long Múä thò àûáng nhòn theo, buöng möåt cêu: - Caái thùçng naây hoáa ra thïë maâ àöåc àaáo. Söëng àiïn. Laâm

thùçng àiïn. Saânh àiïåu ra phïët! Hùæn vêîn tiïëp tuåc laâm ùn phaát àaåt. Vêîn àïìu àùån tham dûå caác

höåi nghõ tuyïn dûúng nhûäng nhaâ kinh doanh treã. Nghe noái hùæn coân laâ nhaâ tûâ thiïån lúán.

Thónh thoaãng hùæn vêîn àïën phöë ngûúâi Taâu kia, coá luác dêîn thïm baån àïí khai saáng cho hoå àöi chuát vïì caái thuyïët ùn chúi saânh àiïåu cuãa hùæn.



Cuäng coá thïí hùæn àaä laâm nhiïìu ngûúâi khaác nûäa phaát àiïn nhû Phi Huâng maâ chùèng ai biïët.

Haâ Nöåi, 8.7.2002



Troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn Vïì moåi phûúng diïån, öng Löåc laâ ngûúâi may mùæn vaâ thaânh

àaåt. Khi noái vïì öng, ngûúâi ta hay baão: Caái söë laäo êëy sûúáng! Öng múái bûúác qua tuöíi nùm mûúi, vaâ suöët chûâng êëy nùm, bêët

chêëp chiïën tranh, bêët chêëp khoá khùn chung cuãa àêët nûúác vaâ thúâi àaåi, àúâi öng diïîn ra möåt caách suön seã vaâ quaá û töët àeåp. Cûá nhû coá thêìn höå mïånh luön bïn caånh àïí che chúã vaâ laái con àûúâng cuöåc àúâi öng theo hûúáng may mùæn vêåy. Nïëu coá khöí thò cuäng chó nhûäng nùm coân nhoã, êëy laâ caái khöí cuãa ùn chûa no lùæm, mùåc chûa àeåp lùæm, vaâ möåt ngaây hai buöíi vùæt veão trïn lûng trêu hoùåc chúi khùng ngoaâi àöìng cuâng boån treã, vò öng sinh úã nöng thön. Buâ laåi, nhaâ öng àûúåc xïëp vaâo loaåi ngheâo nhêët duâ chùèng keám nhaâ naâo trong laâng, nïn nghiïîm nhiïn öng àûúåc ûu àaäi moåi bïì.

Khöng phaãi thi chuyïín cêëp tûâ cêëp hai lïn cêëp ba, sau àoá àuáng nùm töët nghiïåp phöí thöng, nùm 1967, thò coá chuã trûúng khöng phaãi thi àaåi hoåc. Vò “thaânh phêìn cú baãn”, öng àûúåc choån ài hoåc nûúác ngoaâi, têët nhiïn ài nûúác xõn nhêët laâ Liïn Xö, vaâ hoåc trûúâng xõn nhêët laâ Lömönöxöp úã ngay thuã àö Matxcúva! Hoåc caái mön öng khöng thêåt gioãi lùæm laâ toaán. Thïë maâ öng àûúåc hoåc tiïëp thaânh phoá tiïën sô, röìi tiïën sô, hoaân toaân chó vò luác êëy ñt sinh viïn Viïåt Nam vaâ baån muöën àaâo taåo “caán böå àêìu ngaânh” cho ta. Luác öng vïì nûúác thò chiïën tranh àaä kïët thuác tûâ lêu. Trûúác àêëy öng chó têån mùæt thêëy maáy bay Myä bay qua laâng vaâi lêìn, coân bom nöí thò chûa lêìn naâo. Vúái têëm bùçng tiïën sô tûâ Liïn Xö, àûúng nhiïn öng àûúåc böë trñ chûác vuå xûáng àaáng, luác àêìu laâ töí trûúãng böå mön toaán úã möåt trûúâng àaåi hoåc danh tiïëng cuãa thuã àö, sau cûá thïë maâ tiïën - phoá khoa, trûúãng khoa, röìi giaáo sû, vaâ bêy giúâ thò öng àang ngêëp ngheá chûác phoá hiïåu trûúãng cuãa chñnh caái trûúâng êëy. Möåt ûúác mú trong



têìm vúái, vaâ trûúác khi vïì hûu, chùæc öng cuäng phaãi àûúåc ngöìi úã ghïë hiïåu trûúãng ñt nùm. Öng tin nhû thïë, moåi ngûúâi cuäng tin nhû thïë. Biïët àêu öng chùèng coân tiïën xa hún. Vêåy chùæc phaãi gioãi chuyïn mön lùæm? Khöng hùèn. Têët nhiïn öng khöng döët, vò quaá döët, cuäng nhû quaá gioãi, öng àaä chùèng àûúåc nhû öng ngaây nay.

Caác mùåt khaác, öng cuäng may mùæn vaâ thaânh àaåt khöng keám. Baâ vúå xinh àeåp nïët na vöën laâ sinh viïn öng, àûúåc chöìng nêng àúä nay àaä laâ trûúãng phoâng khoa hoåc. Hai àûáa con gaái àang hoåc àêu àoá bïn Êu Myä, têët nhiïn theo diïån hoåc böíng toaân phêìn nhúâ quan hïå riïng cuãa vúå chöìng öng vúái àöìng nghiïåp nûúác ngoaâi. Coân kinh tïë thò khoãi noái, ngay tûâ thúâi khoá khùn nhêët öng àaä àûúåc cêëp möåt cùn höå keáp têìng möåt ngay trong trûúâng. Tiïìn baåc cûá ruã nhau theo öng vaâo nhaâ, qua caác chuyïën cöng taác nûúác ngoaâi khaá thûúâng xuyïn trûúác kia (caái thúâi ài nûúác ngoaâi àûúåc coi laâ caách laâm giaâu nhanh vaâ dïî nhêët), qua vuå öng vaâo Miïìn Nam lêåp chi nhaánh trûúâng ngaây múái giaãi phoáng, khi ra khuên bao nhiïu laâ àöì, cöång möåt ngöi nhaâ úã quêån hai öng xin àûúåc vúái danh nghôa cho trûúâng, nhûng thûåc ra laâ cuãa öng. Thúâi múã cûãa thò öng múã lúáp daåy thïm, röìi múã trung têm luyïån thi àaåi hoåc. Àêëy laâ chûa noái öng truáng àêåm mêëy quaã kinh doanh bêët àöång saãn, caã nhûäng nùm 93 – 94 vaâ múái vûâa röìi. Toám laåi, hiïån giúâ öng laâ ngûúâi giaâu, rêët giaâu, àïën mûác nhiïìu khi chñnh öng cuäng khöng tin mònh coá thïí giaâu nhû vêåy...

Vêåy quaã àuáng öng Löåc laâ ngûúâi may mùæn vaâ thaânh àaåt moåi bïì. Öng haâi loâng vúái mònh, vúái cuöåc söëng àang coá. Sûå haâi loâng êëy thïí hiïån qua taång ngûúâi beáo töët, cûã chó tûå tin, chûäng chaåc, vaâ caã qua nuå cûúâi bao dung, dïî daäi. “Caái söë laäo êëy sûúáng!” öng cuäng nghe ngûúâi ta noái sau lûng nhû vêåy, khöng phaãi khöng chuát ghen tõ, nhûng öng chaã giêån vò àang traân trïì haånh phuác, do vêåy àûáng cao hún sûå chêëp nhùåt cuãa ngûúâi àúâi.

Öng thaânh thêåt tin nhûäng gò öng àaåt àûúåc laâ nhúâ àêìu oác thöng minh vaâ lao àöång chên chñnh cuãa mònh. Nghô thïë cuäng àuáng, vò cöng bùçng maâ noái, öng thuöåc loaåi ngûúâi tûã tïë, chûa laâm àiïìu gò thêët àûác àïí lûúng têm phaãi cùæn rûát. “Chùèng coá söë phêån naâo hïët! Têët caã àïìu do nöî lûåc baãn thên!” öng haänh diïån noái vúái mònh vaâ vúái ngûúâi khaác, röìi tûå luác naâo khöng biïët, öng bùæt àêìu coá caái nhòn nhû kiïíu tûâ trïn nhòn xuöëng vúái nhûäng ngûúâi ngheâo vaâ keám thaânh àaåt hún. Thêåm chñ öng coân àöång loâng thûúng haåi hoå.



* * * - Luác naäy giaáo sû noái thïë chûa hùèn àuáng hoaân toaân. Öng Löåc quay sang nhòn. Àang thong thaã bûúác bïn öng laâ

möåt öng giaâ beá nhoã ùn mùåc lõch sûå tuy húi cöí löî, àùåc biïåt chiïëc muä phúát nhùn nhuám trïn àêìu duâ àang muâa heâ, vaâ chiïëc khùn trùæng dùæt leá möåt caách kiïíu caách trïn tuái aáo veát.

- Xin löîi, nhûng töi àaä noái gò cú ? - Vïì chuyïån coá hay khöng coá söë phêån êëy maâ. Vaâ vïì caã caái lêåp

luêån “nöî lûåc caá nhên” cuãa giaáo sû nûäa. Öng Löåc kheä aâ möåt tiïëng. Chaã laâ luác naäy, nhû thûúâng lïå vaâo

caác chiïìu chuã nhêåt, öng cuâng mêëy ngûúâi baån ngöìi uöëng bia, chuyïån gêîu vúái nhau suöët buöíi úã àêìu phöë Töng Àaãng. Öng múái têåp uöëng bia vaâi nùm nay, vaâ tûå cho pheáp mònh möîi tuêìn möåt lêìn àûúåc thû giaãn theo caách êëy. Nhên höm qua truyïìn hònh chiïëu nhûäng caãnh thûúng têm vïì caác naån nhên chêët àöåc maâu da cam, lêìn naây hoå söi nöíi noái àïì taâi êëy. Laâ nhûäng trñ thûác têm huyïët vúái àúâi, ai cuäng toã veã xuác àöång chên thaânh, khöng tiïëc lúâi lïn aán boån Myä vö nhên àaåo vaâ vö traách nhiïåm. “Êu cuäng laâ caái söë maâ hoå phaãi chõu!” möåt ngûúâi cheáp miïång. Thïë laâ àïì taâi cêu chuyïån quay sang söë phêån. Nhû thûúâng lïå, öng Löåc hùng haái baão vïå quan àiïím “nöî lûåc caá nhên” cuãa mònh, theo kiïíu anh lûúâi, tûác laâ khöng chõu lao àöång, hoåc haânh tûã tïë, thò khöng thïí thaânh àaåt, cuäng nhû ngûúâi khöng chuá yá nhòn àûúâng thò coá thïí dïî daâng rúi xuöëng höë. Vïì buöíi truyïìn hònh höm qua, theo öng, ngûúâi ta coá thïí chuã àöång traánh àûúåc phêìn naâo nhûäng caãnh àau loâng êëy. Thñ duå, nhûäng ai söëng vaâ chiïën àêëu úã vuâng bõ raãi chêët àöåc àaáng leä phaãi ài khaám baác sô xem coá bõ nhiïîm khöng, nïëu coá, phaãi tòm caách giaãi àöåc. Y hoåc hiïån àaåi chùæc laâm àûúåc àiïìu êëy. Hoùåc nïëu àaä troát sinh àûáa con dõ têåt thò àûâng sinh tiïëp nhûäng àûáa dõ têåt khaác nûäa. Thêåm chñ caã khi lêm vaâo caãnh êëy, “nïëu cöë gùæng, hïët sûác cöë gùæng, ngûúâi ta cuäng coá thïí vûúåt qua söë phêån! Khöëi ngûúâi bïånh têåt hiïím ngheâo maâ vêîn trúã thaânh nöíi tiïëng àêëy sao?” Àaåi khaái öng noái nhû vêåy, vaâ nhûäng ngûúâi khaác, dêîu khöng taán thaânh hoaân toaân nhûng cuäng khöng baác beã àûúåc.

Öng Löåc toâ moâ nhòn öng giaâ laå mùåt. Chùæc öng ta cuäng vûâa tûâ quaán bia ra vaâ àaä nghe hïët cêu chuyïån cuãa hoå. Tñnh öng khöng



thñch bùæt chuyïån vúái ngûúâi laå, nhûng luác naây öng àang vui, àang hûúãng caái thuá àûúåc ài böå vïì ngöi biïåt thûå cöí xinh xùæn cuãa mònh úã xoám Haå Höìi. Möåt quaäng àûúâng xa, nhûng öng thñch ài böå hún ö-tö (öng coá ö-tö riïng, thuï hùèn möåt ngûúâi laái trûåc 24 trïn 24). Ài böå laâ möåt caách thû giaän maâ chó nhûäng ngûúâi thêåt giaâu nhû öng múái kham nöíi.

- Nghôa laâ... - öng ngêåp ngûâng khöng biïët nïn xûng hö thïë naâo, öng hay baác . - Nghôa laâ baác cuäng tin vaâo söë phêån?

- Caã coá maâ cuäng caã khöng. - Öng kia àaáp. - Theo kiïíu noái dên gian thò laâ söë phêån, nhûng dûúái goác àöå khoa hoåc, coá thïí goåi theo caách khaác.

- Theo baác thò goåi laâ gò ? - Öng Löåc hoãi, caãm thêëy öng giaâ kyâ quùåc naây coá thïí laâ ngûúâi noái chuyïån thuá võ.

- Töi cuâng àûúâng vúái giaáo sû. - “Cuâng àûúâng vúái mònh? Öng ta biïët mònh ài àêu maâ baão cuâng àûúâng ?” Öng Löåc thêìm ngaåc nhiïn nhûng khöng noái gò. - Töi coá viïåc túái ga Haâng Coã. Nïëu giaáo sû khöng phaãn àöëi, ta vûâa ài vûâa noái chuyïån. Höm nay quaã laâ möåt ngaây àeåp trúâi.

Öng giaâ nheo nheo mùæt sau cùåp kñnh troân beá tñ treo trïn àêìu muäi, kiïíu kñnh caác trñ thûác cuä Haâ Nöåi ûa duâng caách àêy khoaãng saáu chuåc nùm.

- Caái maâ chuáng ta vêîn goåi laâ söë phêån êëy maâ, theo töi chó àún giaãn laâ troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn. Sûå ngêîu nhiïn, úã caác mûác àöå khaác nhau, chi phöëi moåi caái trïn àúâi naây, caã úã cêëp vô mö laâ vuä truå, lõch sûã thïë giúái, lêîn cêëp vi mö laâ cuöåc söëng cuãa tûâng con ngûúâi chuáng ta. Nhû giaáo sû àaä biïët, nïëu traái àêët khöng bõ thiïn thaåch ngêîu nhiïn va àêåp maånh caách àêy nhiïìu triïåu nùm, ùæt loaâi khuãng long àaä khöng tuyïåt chuãng, mùåt àêët khöng bõ bùng haâ xêm chiïëm, vaâ sûå phaát triïín cuãa sûå söëng haânh tinh chuáng ta coá thïí àaä ài theo möåt hûúáng khaác. Pascal tûâng noái möåt cêu nöíi tiïëng: “Tûúáng Cromwell sùæp taân phaá cöång àöìng Cú Àöëc giaáo. Hoaâng gia Anh àaä suåp àöí, vaâ doâng hoå Cromwell seä àúâi àúâi huâng maånh nïëu khöng vò möåt haåt saån nhoã nùçm trong àûúâng tiïët niïåu cuãa öng. Ngay caã La Maä cuäng khiïëp súå trûúác öng, nhûng chó vò haåt saån beá nhoã êëy maâ öng àaä qua àúâi, doâng hoå Cromwell cuäng suy suåp theo. Moåi viïåc laåi tiïëp diïîn theo caách cuä cuãa mònh, vaâ möåt võ vua múái laåi lïn ngöi!” Giaáo sû thêëy àêëy, têët caã chó vò möåt haåt saån ngêîu nhiïn. Laåi nûäa, ai biïët àûúåc lõch sûã chêu Êu cêån àaåi seä thïë naâo nïëu khi coân laâ möåt sô



quan phaáo binh treã tuöíi úã àaão Corse, Napoleon khöng àûúåc möåt ngûúâi àaân baâ ngêîu nhiïn bònh thûúâng cûáu khoãi caái chïët trong gang têëc? Àiïìu naây coá noái àïën trong taác phêím cuãa Maupassant, chùæc giaáo sû àaä àoåc ?

Öng Löåc kheä gêåt àêìu mùåc duâ öng ñt àoåc saách vùn hoåc, coân Maupasant thò öng àoåc tûâ höìi sinh viïn, maâ cuäng chó mêëy truyïån. Cromwell öng cuäng biïët rêët lúâ múâ, mang maáng nhúá hònh nhû öng ta laâ möåt võ tûúáng ngûúâi Anh löîi laåc.

- Thïë coân cêëp vi mö? - öng Löåc thûåc sûå thêëy cêu chuyïån trúã nïn thuá võ.

- Cuäng thïë caã, coá àiïìu úã qui mö nhoã hún, chó liïn quan àïën möåt ngûúâi hoùåc möåt nhoám ngûúâi. Trúã laåi vêën àïì chêët àöåc maâu da cam. Viïåc Myä neám noá xuöëng Viïåt Nam vaâ gêy hêåu quaã tai haåi laâ möåt têët yïëu. Chñnh quyïìn Myä phaãi chõu hoaân toaân traách nhiïåm àiïìu àoá. Trong chiïën tranh, bõ thûúng, chïët choác laâ sûå têët yïëu, nhûng bõ thûúng hoùåc bõ chïët úã àêu, thïë naâo, laåi thuöåc phaåm truâ ngêîu nhiïn. Gaä con trai cuãa àö àöëc Zumwalt (öng naây trûåc tiïëp ra lïånh raãi chêët àöåc àiöxin xuöëng àöìng bùçng söng Cûãu Long nùm 1966) ngêîu nhiïn àûúåc sung vaâo lûåc lûúång tuêìn tiïîu doåc caác kïnh raåch khu vûåc naây nïn bõ chïët. Haâng nghòn naån nhên Viïåt Nam khaác nhû ta thêëy höm qua trïn vö tuyïën cuäng vêåy. Ngêîu nhiïn coá mùåt luác êëy úã thúâi àiïím êëy nïn bõ nhiïîm. Ngêîu nhiïn lêëy phaãi ngûúâi bõ nhiïîm, ùæt seä sinh ra nhûäng àûáa treã dõ têåt töåi nghiïåp. Caã töi vaâ giaáo sû cuäng vêåy. Nïëu hoaân caãnh àûa àêíy, tûác laâ troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn êëy rúi vaâo chuáng ta, töi vaâ giaáo sû, nhêët laâ giaáo sû, àïìu coá thïí dïî daâng nhiïîm noá. Chuáng ta cuâng con caái, ngûúâi thên chuáng ta cuäng seä bêët haånh nhû thïë, thêåm chñ coân hún...

- Nhûng sao baác baão nhêët laâ töi? - Öng Löåc toâ moâ hoãi, thoaáng chuát khoá chõu.

- Vò xaác suêët cuãa giaáo sû gùåp caái ngêîu nhiïn àoá lúán hún töi. Luác êëy giaáo sû múái hai mûúi tuöíi, tuöíi quên dõch, coân töi àaä gêìn saáu mûúi. Vaã laåi, suöët thúâi gian chiïën tranh töi söëng úã nûúác ngoaâi...

“Nùm 66 àaä saáu mûúi, vêåy laâ bêy giúâ hún möåt trùm tuöíi? Laäo giaâ naâyn hoùåc laâ keã mêët trñ, hoùåc laâ möåt laäo phuâ thuãy!” Öng Löåc nhñu maây, hoãi:

- Xin löîi, nhûng baác laâ ai?



- Möåt àöìng nghiïåp cuãa giaáo sû. Ngûúâi ta cuäng goåi töi laâ “giaáo sû” àêëy, mùåc duâ töi chûa bao giúâ àûúåc chñnh thûác phong tùång caái danh hiïåu cao quñ êëy. Töi laâ möåt nhaâ nghiïn cûáu, chñnh xaác hún, möåt nhaâ phaát minh àöåc lêåp. Öng àûâng mêët cöng búái luåc trñ nhúá àïí biïët töi laâ ai. Öng khöng biïët àêu. Vaã laåi àiïìu êëy chùèng coá yá nghôa gò. - Röìi nhòn öng Löåc bùçng àöi mùæt nheo nheo tinh nghich àêìy yá nghôa sau cùåp kñnh, öng giaâ cûúâi noái: - Giaáo sû yïn têm. Töi laâ ngûúâi tûã tïë. Chñ ñt cuäng khöng coá yá àõnh xêëu xa naâo. Hún thïë, bùçng caác phaát minh cuãa mònh, töi coá thïí chûáng minh àûúåc àöi àiïìu àaä noái. Caã nhûäng àiïìu trûåc tiïëp liïn quan àïën giaáo sû, têët nhiïn nïëu giaáo sû muöën...

- Liïn quan àïën töi? - Öng Löåc buöåt miïång thöët lïn. - Sao laåi liïn quan àïën töi? Liïn quan caái gò?

- Caái troâ àuâa cuãa sûå ngêîu nhiïn. Chùèng haån, vò möåt sûå ngêîu nhiïn naâo àoá, nhoã thöi, nhoã nhû haåt saån trong àûúâng tiïët niïåu cuãa tûúáng Cromwell, cuöåc àúâi cuãa giaáo sû coá thïí àaä thay àöíi hoaân toaân. Chñnh xaác laâ giaáo sû traánh àûúåc möåt sûå ngêîu nhiïn trong àúâi mònh. Nïn múái laâ giaáo sû, möåt ngûúâi may mùæn, thaânh àaåt nhû ngaây nay. Nïëu khöng thò...

- Nïëu khöng thò sao? - Giaáo sû muöën biïët aâ? - Vêng. Nhûng laâm sao baác chûáng minh... Laâm sao baác chó

cho töi thêëy àûúåc àiïìu êëy? - Àoá laâ viïåc cuãa töi. Töi laâ nhaâ phaát minh, vaâ coá àuã caác

phûúng tiïån cêìn thiïët àïí laâm viïåc êëy. Nïëu giaáo sû thûåc tònh muöën thò haäy ài theo töi. Ngay bêy giúâ caâng töët vò töi chùèng coân úã àêy lêu nûäa. - Thêëy öng Löåc coá veã do dûå, öng giaâ noái thïm: - Àûâng lo. Khöng coá chuyïån gò àêu, ngoaâi möåt cuá söëc nhoã vïì tinh thêìn, laâ àiïìu coá thïí coá lúåi cho giaáo sû àêëy.

- Ta ngöìi xuöëng àêy nghó tñ àaä. - Öng Löåc chó chiïëc ghïë àaá úã vûúân hoa nhoã caånh chöî giao nhau giûäa hai phöë Quang Trung vaâ Traâng Thi. Öng àang böëi röëi trûúác möåt sûå lûåa choån tïë nhõ. Öng toâ moâ muöën biïët cuöåc àúâi suön seã cuãa öng maâ öng coi nhû àûúng nhiïn phaãi thïë coá thïí trúã thaânh khaác nhû thïë naâo. Tuy nhiïn, vöën thêån troång, öng khöng thïí khöng tñnh túái nhûäng hêåu quaã chûa lûúâng trûúác. - Töi chûa thêåt hiïíu lùæm. Xin baác noái laåi...



* * * Khoaãng mûúâi lùm phuát sau, öng Löåc theo öng giaâ laå mùåt ài

doåc phöë Haâng Tröëng röìi àïën möåt con heãm nhoã múâ töëi tröng rêët laå. Hònh nhû caác àûúâng phöë lên cêån cuäng khang khaác. Öng àûa mùæt tòm biïín phöë nhûng khöng thêëy. Cùn phoâng hoå bûúác vaâo úã ngay têìng möåt, nùçm khuêët bïn trong. Noá khaá röång, ngöín ngang caác duång cuå thñ nghiïåm vaâ möåt àöëng saách baáo phuã àêìy buåi.

- Töi ñt khi laâm viïåc úã àêy nïn húi bûâa böån, giaáo sû thöng caãm. Seä khöng mêët nhiïìu thúâi gian àêu. Thïë naây nheá! - öng giaâ vûâa noái vûâa dêîn khaách laåi gêìn möåt chiïëc tuã kim loaåi hònh vuöng trong goác phoâng. - Àêy laâ phaát minh múái nhêët cuãa töi. Noá coá nhiïìu chûác nùng, coá thïí àûa ta trúã laåi quaá khûá, biïët trûúác tûúng lai. Höm nay noá seä giuáp giaáo sû biïët thïm möåt hûúáng phaát triïín khaác cuãa àúâi mònh...

- Bùçng caách naâo? - Rêët àún giaãn. Phaát minh ra chiïëc maáy naây múái phûác taåp

chûá sûã duång noá thò rêët àún giaãn. Giaáo sû chó viïåc ngöìi lïn chiïëc ghïë trong àoá. Maáy ly têm seä quay vúái vêån töëc cûåc lúán vaâ àûa öng sang möåt thïë giúái khaác, trong trûúâng húåp naây laâ möåt maãng àúâi khaác coá thïí xêíy ra vúái öng. Giaáo sû khöng cêìn ra ngoaâi, àiïìu êëy coá thïí nguy hiïím, chó cêìn nhòn qua têëm kñnh nhoã laâ àuã. Àûâng súå, khöng ai nhòn thêëy öng àêu, khöng àau àúán hoùåc nguy hiïím chuát naâo. Chiïëc ghïë àûúåc thiïët kïë àùåc biïåt àïí khöng bõ taác àöång búãi voâng quay maáy ly têm. Mûúâi lùm phuát sau, hoùåc hún nïëu giaáo sû muöën, nhûng töi nghô chûâng êëy thúâi gian laâ àuã, noá seä àûa öng trúã laåi traång thaái bònh thûúâng nhû bêy giúâ. Luác êëy chuáng ta seä noái chuyïån tiïëp, nïëu cêìn, töi seä giaãi thñch thïm àöi àiïìu. Thïë naâo, ta thûã chûá?

Öng Löåc böëi röëi nhòn öng giaâ veã doâ xeát, nhûng khöng thêëy dêëu hiïåu múâ aám naâo úã con ngûúâi kyâ cuåc naây. Öng kheä gêåt àêìu röìi chui vaâo chiïëc tuã sùæt, ngöìi xuöëng chiïëc ghïë xoay coá lûng tûåa vaâ hai tay võn cao. Öng hñt thúã sêu vaâ tûâ tûâ nhùæm mùæt...

Coá tiïëng gò àoá bùæt àêìu xoay ïm ïm. Öng Löåc lùång ngûúâi, caãm thêëy mònh bõ àûa ài àêu àoá rêët xa, chùèng hiïíu xa vïì thúâi gian hay khoaãng caách. Öng khöng daám múã mùæt, vaâ biïët coá múã cuäng chùèng thêëy gò ngoaâi möåt maâu töëi àen. Cuöëi cuâng laâ im lùång. Sûå im lùång



tuyïåt àöëi. Khöng chuyïín àöång. Khöng möåt êm thanh nhoã. Maäi luác sau öng múái múã mùæt nhòn vaâo ö kñnh trûúác mùåt nhûng chùèng thêëy gò ngoaâi möåt maãng nhúâ nhúâ. Tuy nhiïn, nhòn kyä, maãng nhúâ nhúâ êëy bùæt àêìu tan dêìn möåt caách chêåm chaåp, vaâ röìi öng nhòn thêëy caãnh möåt gia àònh ngheâo, chùæc laâ nöng dên vò coá hai chiïëc haái gùåt luáa treo trïn tûúâng. Tûúâng nhaâ bùçng phïn tre traát buân, coá chöî àaä thuãng. Nhaâ tuïình toaâng vaâ ngheâo àïën mûác khoá tin. Mêëy chiïëc xoong bêín vûát ngöín ngang àêìy ruöìi bêu. Caã nhaâ chó coá möåt chiïëc giûúâng göî taåp moân sûát, bûâa böån chùn maân, quêìn aáo cuä. Lêîn giûäa àöëng gieã êëy laâ möåt àûáa beá oùåt eåo, dõ daång, vò thïë öng khöng biïët bao nhiïu tuöíi, coá thïí mûúâi maâ cuäng coá thïí ba mûúi. Caái àêìu to quaá cúä vúái àöi mùæt àêìn àöån vö höìn. Àöi chên khoeâo beá tñ, chùæc khöng ài àûúåc nïn phaãi nùçm trïn giûúâng. Noá chó coá möåt tay, thónh thoaãng laåi giú lïn bùæt nhûäng con ruöìi baåo daån trûúác mùåt. Röìi cho vaâo möìm. Khöng bùæt àûúåc cuäng cho vaâo möìm. Röìi nhai, veã ngon laânh. Tiïëp àïën, bûúác vaâo nhaâ laâ möåt öng giaâ mùåc quêìn àuâi, chên àêët, da àen nheãm, àêìu toác buâ xuâ baåc trùæng. Chùæc vûâa ài laâm hay àêu àoá vïì, neát mùåt quaâu quaåu, àau khöí vaâ tuyïåt voång. Öng Löåc giêåt thoát mònh khi nhêån ra con ngûúâi êëy chñnh laâ öng. Öng duåi mùæt khöng tin, cöë nhòn kyä lêìn nûäa. Àuáng. Öng. Khaác lùæm, nhûng chñnh laâ öng. Con ngûúâi ta coá thïí thay àöíi nhiïìu, rêët nhiïìu, nhûng nhûäng àûúâng neát chñnh vêîn nhêån ra àûúåc, nhêët laâ baãn thên mònh. Öng giaâ kia kïu to caái gò àêëy nhûng öng Löåc khöng nghe thêëy. Ngöìi úã àêy öng chó nhòn chûá khöng nghe àûúåc. Liïìn sau àoá, möåt öng giaâ khaác ài vaâo. Cuäng coá thïí àoá laâ möåt ngûúâi coân treã, cuäng dõ têåt nïn khöng thïí biïët tuöíi. Ngûúâi naây cöí ngeåo möåt bïn, miïång meáo sang bïn khaác, hai tay laânh lùån nhûng möåt chên teo nïn phaãi chöëng naång. Khuön mùåt mang àêìy àuã dêëu hiïåu cuãa sûå chêåm phaát triïín trñ tuïå. “Con mònh àêëy! Caã àûáa nùçm trïn giûúâng cuäng con mònh!” Öng Löåc öm mùåt khöng daám nhòn tiïëp. Khi öng múã mùæt thò thêëy hai phuå nûä, möåt treã möåt giaâ, ùn mùåc tûúm têët vaâ hoaân toaân bònh thûúâng, àang vûâa noái gò àoá vûâa lïî pheáp chòa ra möåt chiïëc phong bò. Öng kia àúä lêëy noá bùçng caã hai tay, miïång mêëp maáy röëi rñt. Veã caãm àöång lùæm. Àuáng luác êëy thò öng Löåc laåi nghe coá tiïëng maáy ly têm quay, vaâ öng àang bay ngûúåc trúã laåi. Bêët giaác öng thúã phaâo nheå nhoãm, muöën trúã vïì vúái cuöåc söëng thêåt hiïån taåi cuãa mònh caâng nhanh caâng töët. Tuy nhiïn, öng vêîn kõp nhòn thêëy thùçng beá-öng giaâ con öng ruát tûâ chiïëc phong bò ra möåt túâ giêëy baåc nùm mûúi nghòn àöìng coân múái. Mùæt noá long lanh. Noá cûúâi sung sûúáng. Möåt nuå



cûúâi meáo trïn khuön mùåt àêìn àöån. Coân öng, tûác laâ öng giaâ chên àêët kia thò àûáng caånh, khöng hiïíu sao laåi khoác...

* * * - Thûa giaáo sû, öng thêëy thïë naâo? Chùæc ngaåc nhiïn lùæm phaãi

khöng? - Öng giaâ baác hoåc hoãi vúái gioång thöng caãm, nhûng nïëu tinh, vêîn nhêån thêëy coá chuát diïîu cúåt trong àoá.

Öng Löåc ngöìi im, hai tay öm maái àêìu àaä löëm àöëm baåc. Öng ngöìi nhû thïë kïí tûâ luác trúã laåi, möì höi vaä àêìy traán. Öng vêîn chûa hïët baâng hoaâng trûúác nhûäng gò múái têån mùæt chûáng kiïën.

- Nhûng bêy giúâ giaáo sû àang úã àêy an toaân, chöëc nûäa seä laåi coá mùåt trong cùn biïåt thûå cöí úã xoám Haå Höìi vúái baâ vúå xinh àeåp vaâ nhûäng vêåt quen thên cuãa mònh. Thò töi àaä noái trûúác rùçng seä bõ söëc chuát ñt. Töi rêët hiïíu tònh caãm giaáo sû luác naây. Töi cuäng biïët giaáo sû àang thùæc mùæc vò sao laåi coá thïí nhû thïë àûúåc. Rêët àún giaãn. Têët caã chó vò möåt sûå cöë ngêîu nhiïn nhoã, rêët nhoã. Coá thïí giaáo sû coân nhúá, nhûng töi cûá xin nhùæc laåi. Cuöëi thaáng Baãy nùm 1967, chñnh xaác laâ vaâo ngaây 28, giaáo sû, luác êëy múái töët nghiïåp phöí thöng, nhêån àûúåc giêëy baáo ài hoåc nûúác ngoaâi. Tuy nhiïn, trûúác àoá nùm ngaây, àiïìu naây chùæc chùæn giaáo sû khöng biïët, cêåu Thõnh, nhên viïn bûu àiïån huyïån Diïîn Chêu àaä nhêån tûâ Huyïån Àöåi ba giêëy goåi nhêåp nguä mang vïì xaä Diïîn Löåc, trong àêëy coá möåt giêëy ghi tïn giaáo sû. Tiïëc thay, cuäng coá thïí goåi may thay, àïën Chúå Höm cêåu êëy bõ möåt chiïëc xe taãi quïåt phaãi, nheå thöi nhûng phaãi nùçm viïån möåt tuêìn, khi àûa àûúåc giêëy túái xaä thò giaáo sû àaä ra túái Haâ Nöåi vaâ àang chuêín bõ lïn taâu liïn vêån ài Matxcúva. Caái ngaä ba àûúâng àúâi quan troång cuãa giaáo sû àûúåc bùæt àêìu tûâ Chúå Höm, núi cêåu Thõnh ngêîu nhiïn bõ queåt xe. Vêåy laâ thay cho viïåc ra chiïën trûúâng, giaáo sû ài hoåc nûúác ngoaâi vaâ trúã thaânh nhû ngaây nay. Giaáo sû khöng phaãi bùn khoùn àiïìu êëy. Lûúng têm giaáo sû trong saåch. Trûúác àoá, nhû moåi hoåc sinh khaác trong lúáp, giaáo sû àaä viïët àún tònh nguyïån ra chiïën trûúâng. Têët caã àïìu do ngêîu nhiïn. Nhûäng gò giaáo sû vûâa nhòn thêëy laâ möåt àûúâng reä khaác cuãa cuöåc àúâi, nïëu khöng coá cuá quïåt xe ngêîu nhiïn kia. Bêy giúâ thò chùæc giaáo sû dïî àoaán nhûäng gò xêíy ra sau àoá. Giaáo sû ài böå àöåi, vaâo Nam, bõ nhiïîm chêët àöåc maâu da cam àêu àoá chñnh



giaáo sû cuäng khöng biïët. Röìi hoâa bònh trúã vïì nhaâ laâm anh nöng dên, lêëy vúå vaâ sinh ra àûáa con dõ daång. Hai vúå chöìng giaáo sû àau buöìn, nùm nùm sau cöë àeã thïm àûáa nûäa àïí buâ àùæp cho àûáa kia. Khöng ngúâ àûáa naây coân dõ daång hún. Vúå giaáo sû quaá àau buöìn àöí bïånh röìi chïët, chó traách trúâi oan nghiïåt chûá baâ êëy, caã giaáo sû nûäa, luác êëy khöng coá chuát khaái niïåm naâo vïì hêåu quaã cuãa thûá chêët àöåc kia. Thúâi êëy ngûúâi ta khöng noái àïën noá nhiïìu nhû bêy giúâ. Thaânh ra giaáo sû phaãi möåt mònh nuöi hai thùçng con têåt nguyïìn trong caãnh àoái ngheâo cuâng cûåc vaâ tuyïåt voång vïì tinh thêìn. Vûâa röìi giaáo sû àûúåc têån mùæt chûáng kiïën àiïìu êëy. Höm nay ngêîu nhiïn àuáng ngaây thûúng binh liïåt sô nïn giaáo sû múái thêëy hai baâ caán böå xaä kia àïën thùm vaâ cho tiïìn.

- Baác biïët trûúác nhû thïë sao coân bùæt töi xem nhûäng caãnh àau loâng êëy? - Cuöëi cuâng öng Löåc lïn tiïëng noái, gioång yïëu úát.

- Xin löîi nïëu töi coá laâm giaáo sû buöìn, nhûng quaã thûåc töi àêu coá bùæt. Chñnh giaáo sû toâ moâ muöën biïët àêëy thöi. Maâ töi thò muöën chûáng minh cho caái thuyïët “ngêîu nhiïn” cuãa töi, nhû giaáo sû tûâng nhiïìu lêìn huâng höìn chûáng minh cho thuyïët “nöî lûåc caá nhên” cuãa mònh.

- Chùæc baác muöën daåy töi möåt baâi hoåc? - êëy chïët, àêu daám! Àuáng, nhû giaáo sû vûâa noái, àuáng laâ

nhûäng caãnh thêåt àau loâng. Biïët bao con ngûúâi úã àêët nûúác naây àang phaãi chõu caái àau êëy, khöng phaãi möåt ngaây, möåt thaáng maâ nhiïìu nùm roâng, suöët àúâi. Caã xaä höåi, trong àoá coá giaáo sû vaâ töi àïìu thöng caãm vúái hoå, thûúng hoå, quyïn goáp tiïìn giuáp hoå. Oaái oùm thay, caái àau êëy coá thïí rúi vaâo bêët kyâ ai, bêët kyâ luác naâo, vaâ khöng möåt “nöî lûåc caá nhên” naâo coá thïí giuáp neá traánh, vò àún giaãn àoá laâ kïët quaã cuãa troâ chúi ngêîu nhiïn. Lêm vaâo hoaân caãnh êëy, töi nghô, chùæc chuáng ta seä coá möåt caái nhòn khaác, chên thaânh vaâ ûu aái hún vúái àöìng loaåi.

- Baác laâ phuâ thuyã? Khöng coá tiïëng àaáp. Khi öng Löåc ngûúác lïn nhòn thò khöng

thêëy öng kia àêu. Khöng thêëy caã chiïëc tuã sùæt àaáng súå. * * *



Nghe noái sau àoá, giaáo sû Löåc, con ngûúâi may mùæn vaâ thaânh

àaåt êëy, àaä öëm nùång, phaãi nùçm viïån möåt thaáng múái khoãi. Öng boã thoái quen uöëng bia vaâo caác chiïìu chuã nhêåt, boã caã thoái quen ài böå, vaâ dûúâng nhû öng quan têm túái caác saách triïët lyá cöí nhiïìu hún viïåc laâm sao àûúåc ngöìi vaâo caái ghïë hiïåu trûúãng suöët àúâi öng mong ûúác.

Haâ Nöåi, 15. 8. 2001 T.B.T



Ngûúâi lûúng thiïån Coá thïí möîi ngaây möåt ñt ài, nhûng hiïån giúâ vêîn coân nhiïìu

ngûúâi trung thûåc, töët buång vaâ thêåt thaâ àïën mûác gêìn nhû ngêy ngö. Hoå khöng biïët laâm àiïìu aác, khöng biïët noái döëi, luön mùåc caãm maäi vúái caái bõ nhiïìu ngûúâi coi laâ thûá xa xó trong cuöåc söëng xö böì thûåc duång hiïån nay, laâ lûúng têm. Cuäng vò töët vaâ trung thûåc, hoå dïî bõ töín thûúng, nhiïìu khi thaânh naån nhên cuãa chñnh loâng töët vaâ sûå trung thûåc êëy. Xeát vïì nhiïìu phûúng diïån, nhên vêåt chñnh cuãa cêu chuyïån töi sùæp kïí dûúái àêy laâ möåt ngûúâi nhû thïë. Möåt ngûúâi lûúng thiïån.

Nguyïîn Ngoåc Tuá laâ möåt baác sô treã, gioãi nghïì, hiïìn laânh vaâ beän leän nhû con gaái, mùåc duâ tuêìn naâo cuäng cêìm dao möí buång ngûúâi khaác. Trong con mùæt haâng xoám vaâ àöìng nghiïåp, anh laâ ngûúâi haånh phuác - kinh tïë khaá giaã, cö vúå xinh àeåp, sùæc saão laâm viïåc cho möåt cöng ty nûúác ngoaâi, vaâ thùçng con trai ba tuöíi muäm môm nhû thiïn thêìn.

Möåt chiïìu thûá baãy noå, khi hai böë con àang chúi troâ àaánh nhau trïn giûúâng thò thùçng con thiïn thêìn êëy böîng cêìm chiïëc kòm nhoã maå trùæng àêm maånh möåt caái àuáng nûãa sau bïn traái àêìu böë. Röìi cûúâi sùçng sùåc. Coân böë noá thò nùçm bêët tónh àïën mûúâi lùm phuát, vêîn bõ thùçng beá vûâa reo hoâ vûâa duâng kòm àaánh khùæp ngûúâi.

Khi Tuá tónh laåi thò chõ vúå vûâa ài àêu vïì. Thêëy mùåt chöìng khaác laå, chõ ta hoãi coá chuyïån gò. Tuá ngú ngaác maäi, cuöëi cuâng múái mang maáng nhúá ra. “Hònh nhû thùçng Phuác àaánh laâm anh ngêët”. Chõ vúå chó cûúâi, àuâa baão: “Cho chïët!” röìi mùæng thùçng con möåt cêu vïì töåi nghõch ngúåm.



Phêìn coân laåi cuãa ngaây thûá baãy höm êëy tröi qua bònh thûúâng. Caã chuã nhêåt höm sau cuäng vêåy. Chó Tuá caãm thêëy coá caái gò laâ laå trong àêìu. Khöng àau nhûng laâ laå. Möåt caãm giaác khoá taã.

Vöën cêín thêån, laåi laâ baác sô, ngay höm sau anh àïën nhúâ àöìng nghiïåp vïì naäo khaám. Khöng thêëy gò khaác thûúâng. Caái caãm giaác laâ laå trong àêìu kia cuäng mêët dêìn. Anh yïn têm, khöng coân nghô àïën chuyïån naây nûäa.

Möåt tuêìn sau, cuäng vaâo thûá baãy, Tuá laåi ngöìi chúi vúái con trïn giûúâng. Têët nhiïn chiïëc kòm àaä àûúåc giêëu kyä. Thùçng beá hñ huái xïëp hònh. Anh nhòn noá, bêng quú nghô nhaãy coác hïët chuyïån naây àïën chuyïån khaác. Bêët chúåt anh thêëy ngûúâi thùçng con nhoâe ra, vaâ trong khi noá vêîn ngöìi àêëy xïëp hònh thò coá möåt hònh khaác cuãa noá, múâ hún, húi run run, tûâ tûâ àûáng dêåy, nhùn nhoá kïu: “Böë úi, con õ ra quêìn!”

Tuá duåi mùæt. “Quaái, mònh daåo naây thïë naâo êëy. Cûá nhòn gaâ hoáa cuöëc!” Anh thêìm nghô röìi vúá túâ baáo àoåc. Thùçng con vêîn say mï chúi troâ cuãa noá. Möåt chöëc sau noá àûáng dêåy, nhùn nhoá kïu: “Böë úi, con õ ra quêìn!” Caã tiïëng noái vaâ àiïåu y böå hïåt nhû anh nhòn thêëy luác naäy!

Anh khöng coá nhiïìu thúâi gian àïí ngaåc nhiïn vò phaãi vöåi giaãi quyïët hêåu quaã cuãa thùçng con dêîu àaä lúán maâ vêîn mùæc caái chûáng quaái aác naây. Nhûng sau àoá thò anh ngöìi thûâ höìi lêu, cöë lyá giaãi chuyïån kyâ laå vûâa xêíy ra.

“Sao àêìn mùåt ra thïë?” vúå anh hoãi. “Khöng, khöng sao caã!” Anh àaáp vaâ chùm chuá nhòn vúå, luác naây àang cuái xuöëng giuáp

con möåt hònh khoá xïëp. Anh giêåt mònh khi thêëy vúå anh taách laâm hai, möåt ngöìi yïn trïn giûúâng, möåt bùæt àêìu àûáng dêåy, ài xuöëng bïëp chuêín bõ bûäa ùn. Anh nhòn nûäa thò thêëy cö suyát cùæt phaãi tay khi goåt khoai têy, röìi xaâo nêëu, bï thûác ùn lïn baân, goåi böë con vaâo ùn. Anh thêëy mònh àang uïí oaãi nhai, coân thùçng beá thò vêîn lêëy thòa goä coong coong vaâo baát nhû moåi ngaây. Toâ moâ, anh tiïëp tuåc chùm chuá nhòn tiïëp thò thêëy vúå rûãa baát, ài vaâo nhaâ tùæm, cúãi quêìn aáo, vûâa lùæc àêìu vûâa ngùæm nghña thên hònh àaä bùæt àêìu mêåp ra trong gûúng...

Anh lùång leä boã vaâo phoâng, chöët cûãa röìi ngaä vêåt xuöëng giûúâng. “Àêìu mònh hònh nhû coá gò khöng öín!” anh lo lùæng nghô, vaâ lúâ múâ liïn hïå noá vúái cuá àêåp bùçng kòm höm noå. Laâ baác sô, anh biïët roä hêåu quaã caác cuá àêåp nhû thïë. Baáo chñ vêîn hay noái vïì nhûäng khaã nùng kyâ diïåu cuãa möåt söë ngûúâi bêët ngúâ bõ chêën thûúng soå naäo. Anh àaä



àoåc cuöën Vuâng Chïët cuãa nhaâ vùn Myä nöíi tiïëng Stephan King kïí chuyïån nhên vêåt chñnh, John, ngaây nhoã chúi khuác cön cêìu bõ baån àaánh àuáng àêìu, sau àoá böîng coá khaã nùng nhòn thêëy caã quaá khûá lêîn tûúng lai. Vûâa röìi anh àaä nhòn thêëy trûúác nhûäng gò vúå con anh sùæp laâm. Liïåu coá biïët àûúåc quaá khûá nhû John khöng? Anh coá thïí nhòn thêëy tûúng lai xa àïën àêu? Liïåu caái khaã nùng kyâ quùåc naây seä mang laåi gò cho anh, àiïìu dûä hay àiïìu laânh?

Phoâng bïn coá tiïëng nûúác chaãy. Vúå anh tùæm. Anh hònh dung thêëy vúå àang lùæc àêìu nhòn cú thïí trêìn truöìng cuãa mònh, hïåt nhû anh àaä thêëy trûúác àoá. Caã bûäa cúm cuäng diïîn ra àuáng nhû vêåy. Anh cöë àoaán chiïìu nay vúå anh seä laâm gò, nhûng khöng thïí. Anh cuäng khöng biïët töëi nay thùçng con chõu nguã yïn hay quêëy nghõch. Anh àïën àûáng trûúác gûúng, chùm chuá nhòn mònh àïí biïët ba mûúi phuát, möåt tiïëng nûäa chuyïån gò seä xêíy ra vúái anh. Nhûng nhòn maäi, anh vêîn khöng thêëy gò. Pheáp maâu mêët hiïåu nghiïåm. Baán tñn baán nghi, anh uöëng möåt luác hai viïn thuöëc nguã röìi lïn giûúâng.

Saáng höm sau, ngöìi ùn saáng, Tuá chùm chuá nhòn vúå höìi lêu, àoã bûâng mùåt.

“Anh sao thïë?” “öì, khöng sao caã”, anh luáng tuáng noái röìi cuái xuöëng àôa thûác

ùn. Anh vûâa thêëy vúå ngaây höm êëy ngöìi suöët buöíi saáng úã vùn phoâng vúái àöëng giêëy túâ, àïën giúâ nghó trûa cö ài ra ngoaâi, ngöìi lïn chiïëc xe cuãa möåt ngûúâi àaân öng àang àúåi (tiïëc khöng nhòn roä mùåt), röìi hai ngûúâi àeâo nhau àïën möåt ngöi nhaâ nhû khaách saån vò coá cö gaái aáo àoã ngöìi sau quêìy lïî tên. Hoå vaâo phoâng, vaâ bùæt àêìu thong thaã cúãi quêìn aáo... Thong thaã chûá khöng vöåi vaä, chûáng toã hoå quen laâm àiïìu naây.

Anh àûáng dêåy, phoáng xe ài laâm, àêìu oác noáng bûâng nhû àang lïn cún söët. Vêåy laâ Nhaân, ngûúâi vúå anh yïu vaâ tin tûúãng nhûúâng êëy àaä phaãn böåi anh. Maâ chùæc khöng phaãi múái bùæt àêìu. Lêëy nhau nùm nùm nay, noái chung hoå söëng bònh thûúâng, moåi viïåc suön seã. Anh chûa möåt lêìn chaåm túái ngûúâi àaân baâ naâo khaác ngoaâi vúå, caã trong yá nghô cuäng khöng. Têët nhiïn anh cuäng khöng nghô vúå coá thïí laâm khaác. Cö êëy laâ ngûúâi töët, kheáo lo toan, thûúng yïu chöìng con, vêåy maâ... Laâ ngûúâi hiïìn laânh, anh khöng thïí vaâ khöng muöën laâm êìm ô. Khaã nùng kyâ diïåu múái giuáp anh phaát hiïån möåt sûå thêåt àau àúán, nhûng chñnh noá cuäng lêëy ài úã anh caái haånh phuác thû thaái cuãa möåt ngûúâi chöìng khöng biïët bõ vúå cùæm sûâng. Nhû thïë laâ töët hún hay xêëu hún?



úã bïånh viïån höm êëy may anh khöng coá ca möí naâo. Vöën quen vúái cuöåc söëng bùçng phùèng, ñt sûå cöë, laåi baãn tñnh hay ruåt reâ thuå àöång, anh thûåc sûå khöng biïët phaãi xûã sûå thïë naâo trong möåt tònh huöëng bêët ngúâ vaâ àêìy kõch tñnh thïë naây. Àïën giúâ nghó trûa, anh bêëm söë àiïån thoaåi di àöång cuãa vúå. Maáy bõ tùæt. Súå nghi oan cho ngûúâi khaác, anh vöåi ài túái cú quan vúå. Ngûúâi ta baão cö ài ùn trûa. Anh ngöìi chúâ trong quaán nûúác úã goác phöë gêìn àêëy. Möåt tiïëng sau vúå anh vïì, àïën gêìn cú quan thò xuöëng ài böå. Anh khöng nhòn thêëy mùåt gaä àaân öng kia, maâ cuäng chùèng muöën nhòn. Hùæn mùåc chiïëc sú-mi xanh da trúâi chûá khöng sêîm maâu nhû anh thêëy buöíi saáng bïn baân ùn. Chúâ vúå vaâo hùèn trong nhaâ, anh múái buöìn baä quay laåi bïånh viïån.

“Trûa nay anh goåi àiïån cho em nhûng khöng àûúåc”, anh noái khi hoå gùåp nhau vaâo buöíi töëi.

“Trûa nay? Luác mêëy giúâ?” “Mûúâi hai rûúäi”. Chõ vúå nhòn chöìng veã thùm doâ röìi thaãn nhiïn àaáp: “aâ, luác êëy em nguã trong phoâng laâm viïåc. Tùæt maáy àïí khoãi bõ

quêëy rêìy. Coá chuyïån gò vêåy?” “Khöng, khöng coá gò àùåc biïåt. Anh chó muöën ruã em ài ùn àêu

àoá”. Anh àaáp, mùåt thoaáng àoã vò khöng quen noái döëi. Trong khi cö vúå vêîn chùèng hïì böëi röëi chuát naâo. Anh thêëy ghï túãm sûå döëi traá thaãn nhiïn êëy, nhûng khöng noái gò thïm.

Höm sau, trûúác luác ài laâm, anh baão vúå: “Em nïn àöåi muä baão hiïím. Bêy giúâ boån thanh niïn ài êíu

lùæm”. “Vò sao?” “Vò chöëc nûäa em seä ngaä xe. úã Ngaä nùm Loâ Àuác. Möåt thùçng

choai choai töng vaâo em röìi boã chaåy. Khöng nguy hiïím lùæm, nhûng cûá àöåi muä baão hiïím vaâo, ngöå nhúä àêìu va xuöëng àûúâng”.

“Sao anh biïët chñnh xaác nhû vêåy? “ cö vúå ngaåc nhiïn hoãi. “Mêëy höm nay em thêëy anh khang khaác thïë naâo. Anh noái kyâ lùæm, cûá nhû biïët trûúác hïët moåi chuyïån”.

Anh àõnh baão “Vêng, àuáng thïë”, nhûng laåi thöi.



“Dêîu sao cuäng nïn cêín thêån”, anh noái thïm khi vúå ngöìi lïn xe, têët nhiïn khöng chõu àöåi muä baão hiïím.

Töëi höm êëy, cúm nûúác vaâ cho con nguã xong, chõ vúå baão coá chuyïån muöën noái vúái anh, mùåt nghiïm tuác vaâ coá veã lo lùæng.

“Em quaã khöng sao hiïíu nöíi! - Cö vaâo àïì luön, gioång run vaâ to hún bònh thûúâng. - Saáng nay àuáng úã Ngaä nùm Loâ Àuác em ngaä xe. May chó sêy saát àöi chuát. Àuáng möåt thùçng choai choai töng vaâo em röìi boã chaåy nhû anh noái. Thïë laâ thïë naâo? Anh giaãi thñch cho em biïët ài? Anh laâ ma hay sao maâ biïët trûúác nhûäng gò seä xêíy ra?

“Ma thò khöng, nhûng quaã anh coá àûúåc caái khaã nùng êëy”, Tuá thaânh thêåt àaáp.

“Khöng, nhû thïë thò thêåt phi lyá. Xûa nay anh cuäng chó bònh thûúâng nhû em, nhû têët caã moåi ngûúâi. Laâm sao böîng nhiïn anh coá àûúåc caái khaã nùng kyâ cuåc êëy?”

Tuá bònh tônh thuêåt laåi viïåc anh bõ thùçng con àaánh kòm vaâo àêìu vaâ giaãi thñch nhûäng hêåu quaã coá thïí coá cuãa noá theo goác àöå y hoåc. Chõ vúå im lùång ngöìi nghe, mùåt taái nhúåt.

“Vaâ höm qua anh goåi àiïån cho em cuäng vò...” “Vêng, anh àaä biïët hïët, thêëy hïët”. “Trúâi úi, thïë thò kinh khuãng quaá, kinh khuãng quaá!” Cö thöët

lïn, hai tay öm mùåt khoác. Möåt tuêìn sau, hai ngûúâi cuâng kyá àún li dõ. Chñnh chõ vúå chuã

àöång yïu cêìu, sau khi thuá thêåt vúái chöìng möëi quan hïå cuãa mònh vúái ngûúâi àaân öng kia. “Vaã laåi, em khöng thïí tiïëp tuåc söëng vúái möåt ngûúâi coá caái khaã nùng kyâ cuåc vaâ tai haåi nhû anh. Anh laâ ngûúâi töët. Em coá löîi. Nhûng sau têët caã nhûäng chuyïån naây, chuáng ta khöng thïí söëng chung vúái nhau àûúåc nûäa. Caã em vaâ anh seä caãm thêëy nùång nïì”.

“Nhûng anh seä khöng nhòn em àïí àoaán biïët nhûäng viïåc em laâm. Nïëu em coân thûåc sûå yïu anh thò haäy cùæt àûát vúái ngûúâi kia. Ta seä laåi tiïëp tuåc söëng haånh phuác nhû trûúác”, anh nheå nhaâng noái.

“Hùæn laâ möåt thùçng vö laåi, em biïët, vaâ seä khöng bao giúâ lêëy hùæn. Nhûng em thñch gêìn hùæn. ñt ra hùæn laâ möåt thùçng àaân öng thûåc thuå vúái caá tñnh maånh meä, quyïët liïåt. Coân anh thò ngûúåc laåi, anh hay mùåc caãm, ruåt reâ nhû möåt muå àaân baâ ngu ngöëc. Caái tïn cuãa anh cuäng laâ caái tïn àaân baâ. Hún thïë, anh laåi quaá töët, quaá trung



thûåc, quaá chón chu, àïën mûác nhiïìu khi em thêëy ngheåt thúã. Anh coá thïí haånh phuác vúái em, nhûng em thò khöng. Vêåy nïëu anh muöën em haånh phuác nhû vêîn noái, thò chuáng ta haäy chia tay nhau. Anh àöìng yá chûá?”

Tuá ngöìi im möåt luác röìi gêåt àêìu. Thïë laâ chùèng bao lêu sau anh bùæt àêìu söëng möåt mònh. Chõ vúå àûa con vïì úã vúái böë meå. Bïn êëy nhaâ röång, chó coân hai öng baâ giaâ. Trûúác hoå cöë bùæt anh úã rïí nhûng khöng àûúåc. Hoå chia tay thêåt nheå nhaâng. Khöng möåt lúâi to tiïëng, khöng tranh chêëp cuãa caãi, thêåm chñ khöng suy tñnh thiïåt hún. Haâng xoám ai cuäng tröë mùæt nhòn, khöng hiïíu chuyïån gò àang xêíy ra.

Sau àoá laâ nhûäng ngaây buöìn baä, gêìn nhû tuyïåt voång àöëi vúái Tuá. Chñnh anh cuäng ngú ngaác khöng hiïíu sao böîng chöëc moåi viïåc laåi thay àöíi nhanh choáng nhû vêåy. Söëng àöåc thên, anh coá nhiïìu thúâi gian hún àïí suy ngêîm vaâ kiïím tra caái khaã nùng kyâ quaái kia maâ cho àïën nay chó anh vaâ vúå anh biïët. Sau nhiïìu lêìn thûã, anh nhêån thêëy noá khöng coá hiïåu lûåc vúái anh. Nghôa laâ giaã sûã chó mûúi phuát nûäa anh bõ ö tö caán chïët, thò anh cuäng bêët lûåc khöng nhòn thêëy trûúác àiïìu àoá. Anh chó coá thïí biïët trûúác chuyïån cuãa ngûúâi khaác, vúái àiïìu kiïån phaãi luön nhòn vaâo ngûúâi êëy. Hún thïë, cuâng vúái thúâi gian, hònh aãnh trúã nïn múâ dêìn, muöën thêëy roä hún, lêu hún, phaãi rêët cöë têåp trung, laâ àiïìu laâm anh àau buöët trong àêìu. Nhòn ai àoá nùm phuát, anh biïët chuyïån gò seä xêíy ra vúái ngûúâi àoá sau nûãa ngaây, mûúâi phuát - sau möåt ngaây, cûá thïë nhên lïn, nhûng caâng vïì sau, hònh aãnh caâng múâ, vaâ anh caâng mïåt moãi, àau àúán.

Thoaåt àêìu anh coân haáo hûác vúái caác khaám phaá cuãa mònh, nhûng röìi chuáng nhanh choáng laâm anh buöìn, thêåm chñ hoaãng súå. Coá thïí do ngêîu nhiïn, khöng hiïíu sao anh chó nhòn thêëy toaân nhûäng àiïìu chùèng mêëy töët àeåp. Möåt cö gaái rêët xinh, ùn diïån àuáng möët àûáng caånh Nhaâ Haát Lúán, chó mûúâi phuát sau trúã thaânh möåt keã ùn cùæp haå tiïån úã Traâng Tiïìn Plaza, leán luát nheát mêëy thoãi son vaâo chöî kñn röìi ài ra vúái veã àeåp ngêy thú trêng traáo! Möåt quan chûác nhaâ nûúác oai nghiïm lúán tiïëng chöëng tham nhuäng úã höåi nghõ, thïë maâ töëi laåi heån mêëy baác dên quï àïën nhaâ riïng àûa höëi löå àïí hùæn chaåy cho con hoå möåt suêët ài lao àöång nûúác ngoaâi. Nhûäng cö àiïëm àûáng co ro bïn àûúâng giûäa trúâi mûa gioá, gêìn saáng trúã vïì khöng coá tiïìn cho boån ma cö, bõ chuáng àaánh thêm tñm mùåt maây. Möåt àûáa beá mùåc àöìng phuåc nhaâ trûúâng, cöí quaâng khùn àoã àaåp xe ài giûäa phöë tröng thêåt dïî thûúng, nhûng mêëy phuát sau laåi chui vaâo nhaâ xñ cöng cöång àïí tiïm möåt muäi röìi àaåp xe ài tiïëp vúái veã mùåt coân höìng



haâo, dïî thûúng hún... Têët caã nhûäng àiïìu êëy trûúác àêy anh khöng thêëy vò chuáng àûúåc che giêëu, búãi vêåy anh nhòn àúâi laåc quan. Bêy giúâ thò khaác hùèn. Böîng nhiïn anh phaãi àöëi mùåt vúái bao àiïìu bó öíi cuãa cuöåc àúâi. Nhû nhûäng ngûúâi trung thûåc, chêët phaác vaâ hiïìn laânh khaác, anh caãm thêëy thêåt buöìn, àïën mûác khöng daám nhòn ai lêu, nhêët laâ baån beâ vaâ ngûúâi thên. Anh súå coá thïí phaãi thêët voång vò hoå.

úã bïånh viïån, caác phaát hiïån cuãa anh cuäng kinh khuãng khöng keám nhûng àaáng buöìn hún, vò àoá laâ caái xêëu cuãa nhûäng ngûúâi anh tûâng cuâng laâm viïåc vaâ tûâng kñnh phuåc. Hoáa ra öng trûúãng khoa chó töët vaâ àaåo àûác bïì ngoaâi. Trong voâng möåt tuêìn Tuá thêëy öng löi möåt nûä baác sô treã (nöíi tiïëng àoan trang) vaâ möåt nûä sinh thûåc têåp vaâo phoâng laâm viïåc cuãa öng. Caã hai lêìn àïìu coá caãnh cúãi quêìn aáo. Àïën àêy anh khöng nhòn tiïëp nûäa àïí biïët chuyïån gò xêíy ra sau àoá. Anh ghï túãm vò coá quaá nhiïìu caãnh cúãi quêìn aáo. Anh nhòn thêëy khöng ñt àöìng nghiïåp ùn tiïìn bïånh nhên, quaát thaáo, haåch saách hoùåc thöng àöìng vúái caác dûúåc sô àïí baán thuöëc gêëp àöi giaá qui àõnh. Coá ngûúâi luác khaám coân súâ caã chöî kñn cuãa hoå. Anh thêìm ngaåc nhiïn sao xûa nay khöng nhòn thêëy, khöng nghô gò vïì chuyïån naây. Anh thûåc sûå bõ söëc, mùåt ngú ngaác nhû ngûúâi mêët höìn, khiïën moåi ngûúâi nghô anh àang öëm. Biïët khöng thïí phêîu thuêåt trong traång thaái nhû thïë, anh àaä nhêån lúâi ngay khi trûúãng khoa gúåi yá coá muöën nghó pheáp keáo daâi möåt thúâi gian khöng. Trûúác khi rúâi bïånh viïån, anh moi hïët caác tuái àûúåc hún trùm nghòn àöìng, àûa cho möåt baâ meå treã nöng thön coá thùçng beá ba tuöíi chúâ truyïìn maáu nhûng hïët tiïìn, àõnh töëi àïën ra bïën xe baán thên cûáu con.

Tuá àoáng cûãa nùçm yïn trong nhaâ suöët mêëy ngaây, suy ngêîm vïì nhûäng sûå thêåt chua xoát maâ caái khaã nùng nhòn thêëy trûúác cuãa anh mang laåi. Chó toaân tai hoåa! Anh tûâng söëng haånh phuác vúái vúå con, àöìng nghiïåp, moåi chuyïån suön seã, thïë maâ bêy giúâ phaãi nùçm àêy möåt mònh, khöng viïåc laâm, sùæp túái khöng caã tiïìn àïí söëng. Anh sûåc nhúá cêu chuyïån cöí tñch ngaây nhoã vïì chiïëc gûúng thêìn biïët töë giaác nhûäng ngûúâi noái döëi. Nhûng röìi têët caã moåi ngûúâi, kïí caã ngûúâi trung thûåc vaâ chñnh ngûúâi phaát minh ra caái gûúng kyâ diïåu êëy, àaä nhêët trñ àêåp vúä noá. Phaãi chùng trong cuöåc söëng, sûå döëi traá cuäng cêìn nhû sûå thêåt? Liïåu xaä höåi seä thïë naâo khi hoaân toaân khöng coá ngûúâi noái döëi, khöng coá töåi aác, àoái ngheâo, khöng coá nhûäng baâ vúå, öng chöìng leán luát ngoaåi tònh? Nhûäng cêu hoãi quaã rêët khoá, vaâ anh khöng thïí tòm àûúåc cêu traã lúâi.



Nhûng sao khöng thûã duâng chiïëc gûúng thêìn kia, caã khaã nùng kyâ diïåu naây cuãa anh nûäa, vaâo nhûäng muåc àñch hûäu ñch, chó hûäu ñch maâ thöi? Anh àang cêìn tiïìn. Liïåu noá coá thïí giuáp anh kiïëm tiïìn àûúåc khöng, têët nhiïn chó bùçng caách lûúng thiïån? Caá cûúåc vaâ söë àïì bõ gaåt ngay tûâ àêìu vò thûåc chêët àoá laâ troâ cúâ baåc. Vêåy chúi xöí söë chùng, xöí söë húåp phaáp cuãa nhaâ nûúác? Cuäng khöng àûúåc. Anh nhòn thêëy trûúác con söë truáng giaãi àùåc biïåt möåt trùm triïåu àöìng, nhûng sau àêëy laåi thêëy möåt öng giaâ ngheâo khöí run run bûúác lïn nhêån tiïìn trong tiïëng vöî tay vang döåi. Öng cuå sung sûúáng àïën suyát ngêët, àöi maá nhùn nheo ûúát àêîm nûúác mùæt. Khöng, anh khöng thïí àang têm cûúáp ài vêån may cuãa ngûúâi khaác. Anh coá thïí ài luâng mua chiïëc veá coá con söë may mùæn kia vaâ trúã thaânh giaâu, bïì ngoaâi coá veã chñnh àaáng, nhûng thûåc chêët cuäng laâ möåt troâ gian lêån.

Hay giuáp cöng an phaát hiïån töåi phaåm? Giuáp caác haäng haâng khöng biïët trûúác tai naån? Giuáp thïë giúái ngùn chùån khuãng böë? Nhûäng yá tûúãng thêåt cao àeåp, nhûng laâm thïë naâo thûåc hiïån àûúåc? Chùæc chùæn ngûúâi ta seä nhöët anh vaâo nhaâ thûúng àiïn nïëu tûå anh àïën àïì nghõ húåp taác. Cuöëi cuâng anh quyïët àõnh giuáp nhûäng ngûúâi àang söëng quanh mònh. Baáo trûúác cho hoå nhûäng tai naån sùæp xêíy ra chùèng haån. Anh seä khöng nhòn, khöng biïët, khöng baáo nhûäng viïåc xêëu cuãa ngûúâi thên hoå. Chó giuáp nhûäng àiïìu töët thöi. Taåm thúâi trûúác mùæt chó vêåy.

“Höm nay baác àûâng cho thùçng Thùæng ài trûúåt pa-tanh. Noá seä ngaä gaäy chên àêëy!” Anh baão baâ haâng xoám khi àang ngöìi uöëng nûúác ngoaâi sên. Hai nhaâ àûúåc ngùn bùçng búâ raâo khung sùæt coá lûúái mùæt caáo. Thónh thoaãng vaâo buöíi saáng, trûúác giúâ ài laâm hoå vêîn trao àöíi vúái nhau àöi cêu chaâo hoãi.

Baâ kia ngaåc nhiïn: “Sao anh biïët ?” “aâ, töi linh caãm thêëy thïë. Dêîu sao, xin baâ haäy nghe vaâ àûâng

cho thùçng Thùæng ài!”. Tuy khöng tin, nhûng vöën mï tñn, baâ haâng xoám àaä lùång leä

giêëu àöi giaây cuãa con trai. Baâ nghô baâ coá thïm möåt bùçng chûáng khùèng àõnh lúâi àöìn cuãa nhiïìu ngûúâi, rùçng “daåo naây anh Tuá thïë naâo êëy, cûá nhû ngûúâi mêët höìn. Khöng kheáo laåi mùæc bïånh têm thêìn. Töåi nghiïåp!”



Möåt haâng xoám khaác - öng naây laâm nghïì thêìu xêy dûång thuöåc loaåi ñt chûä nhiïìu tiïìn - thò thùèng thûâng àöëp luön khi anh baão öng ta höm nay cêín thêån keão daân giaáo àöí:

“Cêåu chó àûúåc caái noái gúã! Töi maâ coá chuyïån gò, cêåu phaãi chõu traách nhiïåm àêëy!” Röìi phoáng xe ài.

Töëi àïën thêëy coá ngûúâi àeâo öng ta vïì. Quaã öng ta coá leo lïn daân giaáo, vaâ noá àaä àöí, may chó saái chên. “Caái thùçng baác sô êëy àiïn thêåt röìi! - öng ta baão möåt haâng xoám khaác. Chùèng traách bõ vúå boã, bïånh viïån bùæt thöi viïåc!” Thïë laâ dêìn dêìn ngûúâi ta tin Tuá àiïn thêåt. Chñ ñt cuäng têm thêìn nùång. Tuy nhiïn, tûâ àêëy khöng hiïíu sao trong xoám ai cuäng nghe theo lúâi dùån cuãa thùçng àiïn êëy, vaâ nhúâ vêåy traánh àûúåc tai hoåa.

Möåt höm, úã quaán cúm buåi, coá cö gaái ngöìi caånh anh ùn xong àang thanh toaán tiïìn vúái baâ chuã. Anh giêåt mònh thêëy thêëy cö laái xe ài theo búâ àï vùæng ngûúâi röìi bêët ngúâ bõ hai thanh niïn àeâo nhau eáp vaâo vïå àûúâng. Tiïëp àïën laâ tiïëng kïu cûáu, tiïëng quaát cuãa möåt trong hai thùçng êëy. Coân thùçng kia thò anh thêëy cöë dùçng chiïëc tuái cö öm chùåt trûúác ngûåc maäi khöng àûúåc, beân giú con dao sùæc nhoån àêm cö.

“Naây cö! - anh vöåi noái. - Cö sùæp bõ cûúáp àêëy. Hún thïë, chuáng coân giïët cö. Cö àûâng ài nûäa. Xin cö haäy tin töi!”

Cö kia nhòn anh, veã nghi ngúâ. Cö ta chó tû lûå möåt luác röìi lïn xe phoáng ài.

“Àûâng, töi noái thêåt maâ! Àûâng ài! Nguy hiïím lùæm, xin cö àûâng ài!”

Tuá liïìn vöåi vaâng àùåt baát àuäa xuöëng, lïn xe àuöíi theo trûúác con mùæt ngaåc nhiïn cuãa nhûäng ngûúâi xung quanh. Àêëy laâ phaãn xaå tûå nhiïn chûá luác êëy anh khöng biïët ài theo àïí laâm gò. Anh giûä khoaãng caách khaá xa, cöët khöng mêët huát cö kia. Qua cêìu Chûúng Dûúng, cö ta reä traái theo àûúâng Gia Thûúång. Luác êëy trúâi nhaá nhem töëi. Àïën àoaån gêìn Cêìu Àuöëng thò bùæt àêìu xêíy ra caái viïåc anh àaä nhòn thêëy trûúác...

*

* *



Höm sau baáo àûa tin coá hai ngûúâi bõ boån cûúáp giïët lêëy tiïìn vaâ xe úã àõa baân Gia Lêm. Möåt trong hai ngûúâi êëy laâ Tuá. Quaá lo lùæng cho tñnh maång ngûúâi khaác, con ngûúâi lûúng thiïån êëy àaä khöng coá thúâi gian nhòn thïm mêëy giêy àïí thêëy caãnh chñnh anh seä bõ giïët. Cuäng coá thïí nhòn thêëy nhûng anh àaä khöng coi troång àiïìu êëy.



Nhûäng con röëi Töi àoåc àêu àoá thêëy noái khi bay quanh traái àêët, caác phi cöng

vuä truå luön coá caãm giaác ngúä ngaâng trûúác veã àeåp cuãa haânh tinh chuáng ta, vaâ hêìu nhû khöng thïí tin nöíi rùçng úã àêëy, dûúái lúáp khñ boåc maâu xanh lung linh huyïìn aão êëy con ngûúâi àang haånh phuác, àau khöí, cheám giïët nhau vò nhûäng khaái niïåm thêåt ngúá ngêín - ñt nhêët tûâ àöå cao naây - nhû biïn giúái, laänh thöí, chûác võ, vò mêëy mêíu giêëy àûúåc goåi laâ tiïìn, vò eo höng hay chiïëc rùng khïính cuãa möåt cö gaái, thêåm chñ chùèng vò gò caã. Súã dô hoå, caác phi cöng vuä truå, coá àûúåc caái phaát hiïån àaáng kinh ngaåc maâ cuäng thêåt àaáng súå êëy laâ vò khaác chuáng ta, hoå àûúåc nêng lïn möåt têìm múái àuã cao àïí thêëy hïët sûå phuâ du, beá nhoã àïën mûác buöìn cûúâi, vö nghôa cuãa con ngûúâi. Vêåy laâ haâng nghòn, triïåu nùm nay, chuáng ta söëng vò caái buöìn cûúâi, vö nghôa êëy maâ khöng biïët hoùåc khöng muöën biïët. Möåt nhaâ triïët hoåc tûâng noái, caác sinh vêåt khöng thïí nhêån thûác vaâ àaánh giaá àöìng loaåi úã cêëp àöå phaát triïín cuãa mònh, maâ chó coá thïí nhòn xuöëng àïí thêëy hïët sûå khöng hoaân thiïån cuãa caác loaâi thêëp hún. aâ maâ nhên tiïån töi kïí anh nghe chuyïån naây. Noá cuäng ñt nhiïìu liïn quan àïën àiïìu ta àang noái.

* Nùm ngoaái, cuäng vaâo dõp naây, töi àûúåc phoâng vùn hoáa huyïån

L. phên cöng dêîn àöåi röëi nûúác laâng Àöìng Maác tham gia liïn hoan muáa röëi toaân quöëc úã Haâ Nöåi. Caái phoâng maâ trûúác àoá khöng lêu töi coân laâ thuã trûúãng, nhûng bõ möåt thùçng cha lùæm mûu mö, gioãi ton hoát chiïëm mêët chöî, àêíy xuöëng thaânh anh phoá thûá hai cho hùæn. úã huyïån, trûúãng phoâng laâ möåt quan chûác lúán, möåt nhên vêåt coá maáu



mùåt, àûúåc troång voång. Chùæc bõ lûúng têm cùæn rûát hoùåc muöën àïìn buâ phêìn naâo, hùæn giao cho töi viïåc naây, mùåc duâ töi chùèng hiïíu gò vïì röëi nûúác, caã àúâi chó ngêîu nhiïn xem vaâi lêìn, laåi qua vö tuyïën. úã huyïån, àûúåc ài cöng taác thuã àö cuäng laâ möåt vinh dûå. Lêìn êëy, öng viïåc cuãa töi àún giaãn, chuã yïëu lo thuã tuåc àùng kyá, núi ùn chöën úã. Coân khêu “chuyïn mön” thò khoaán trùæng cho àöåi röëi tûå quaãn (göìm möåt öng giaâ, möåt cêåu thanh niïn vaâ hai cö gaái). Àang trong têm traång bûåc doåc vò mêët caái chûác trûúãng phoâng danh giaá, töi chùèng thiïët tha mêëy vúái cuöåc thi naây.

Töëi höm àïën nhaâ khaách böå vùn hoáa, töi nùçm maäi khöng sao nguã àûúåc, chung qui vêîn do nhûäng yá nghô hêåm hûåc vïì sûå àï tiïån cuãa con ngûúâi aám aãnh. Böîng nhiïn, àang luác mú maâng nûãa thûác nûãa tónh, töi nghe cuâng möåt luác coá nhiïìu tiïëng àöång laå, rêët kheä vaâ höîn àöån, nöíi bêåt hún caã laâ tiïëng gò chñ choáe, chñt chñt nhû chuöåt kïu. Töi múã mùæt. Cùn phoâng àûúåc aánh àeân baão vïå tûâ ngoaâi hùæt vaâo tröëng khöng. Nhûäng tiïëng àöång laå vêîn khöng dûát, hònh nhû coân roä hún, laåi àêu àoá ngay trong phoâng naây.

Töi ngaåc nhiïn tung chùn ngöìi dêåy, vaâ khöng tin nöíi vaâo mùæt mònh: Nhûäng con röëi àang diïîn troâ dûúái saân nhaâ caách giûúâng töi nùçm khöng xa. Buöíi chiïìu trûúác àoá cêåu Túái àïën xin àïí nhúâ möåt bao taãi löín nhöín caái gò bïn trong töi khöng biïët vaâ khöng hoãi, nhûng bêy giúâ thò töi hiïíu àoá laâ nhûäng con röëi chuêín bõ cho buöíi diïîn ngaây mai. Luác naây chuáng àang tûå diïîn troâ trûúác mùæt töi. Nhûng khöng ngûúâi àiïìu khiïín thò chuáng diïîn thïë naâo àûúåc? Tûâ ngaåc nhiïn chuyïín thaânh hoaãng súå, töi suyát kïu lïn, may kòm laåi àûúåc, phêìn vò thêëy chuáng chó laâ nhûäng con röëi bùçng göî beá nhoã chùèng laâm haåi àûúåc ai, phêìn cuäng vò toâ moâ.

Chuáng khöng nhiïìu, göìm möåt chuá Tïîu, nöíi bêåt nhêët vúái caái buång phûúän maâu trùæng; möåt öng giaâ; àöi trêu àen vaâ böën cö gaái mùåc aáo tûá thên, möîi cö möåt maâu. Khöng giöëng nhûäng vuâng khaác, röëi Àöìng Maác nhoã, con lúán nhêët cuäng chó hún gang tay. Buâ laåi, chuáng àûúåc àeäo goåt vaâ tö veä rêët tó mó vaâ giöëng thêåt. Àoá laâ lyá do vò sao chó khi ngöìi hùèn trïn giûúâng nhòn xuöëng, töi múái thêëy chuáng.

Tuy nhiïn, caái troâ chuáng àang chúi luác naây chùèng giöëng nhûäng gò töi àûúåc xem têåp trûúác àoá. Öng giaâ vûâa ngöìi goä nhõp vûâa huát thuöëc laâo trong goác, nhaã khoái muâ mõt, thónh thoaãng múái chó tay ra hiïåu vúái ngûúâi naây hoùåc ngûúâi kia. Àöi trêu khöng huác chñ tûã maâ vúân nhau hiïìn laânh. Coân böën cö gaái thò muáa haát xung quanh chuá Tïîu vúái chiïëc quaåt mo cêìm tay, chiïëc buång àaä phïå coân ûúän vïì



phña trûúác, vûâa khoá coi vûâa trú treän. Chùèng phaãi anh Tïîu tinh nghõch chuáng ta vêîn hònh dung, maâ giöëng möåt thùçng hïì reã tiïìn. Caác cö gaái lûúån quanh, aáo xanh aáo àoã phêëp phúái. Hònh nhû hoå àang taán tónh chuá. Möåt nam böën nûä maâ. Coân chuá thò khoan khoaái ra mùåt, chiïëc miïång röång cûúâi àïën têån mang tai, thónh thoaãng laåi trêng traáo cêëu vaâo möåt cö, laâm cö ta vûâa kïu ruá lïn vûâa giú quaåt àaánh yïu. Möåt troâ nhaâm chaán vaâ cuäng reã tiïìn.

Töi thêëy khoá chõu, nhûäng muöën xuöëng àaá cho luä röëi bay vaâo goác phoâng. Bêët chúåt, chuá Tïîu giú tay ra hiïåu, noái bùçng caái gioång hoaån quan the theá: “Thöi àuã! Mêëy em chuêín bõ röìi ài nghó. Mai chùæc mêëy thùçng ngûúâi seä quêìn chuáng ta mïåt àêëy!” Röìi chuá thaãn nhiïn cho caán quaåt vaâo trong khöë gaäi böå haå. “Em Höìng úã laåi vúái anh möåt chöëc nheá. Múái vaâo nghïì, àïí anh kïìm cùåp thïm cho!” Cö aáo höìng daáng ngûúâi maãnh mai, nhoã hún möåt tñ, e lïå hún möåt tñ, coá leä laâ ngûúâi treã nhêët, ngaåi ngêìn nhòn caác bêåc àaân chõ, röìi nguáng nguêíy chaåy ài, chuá Tïîu goåi thïë naâo cuäng khöng quay laåi. Öng giaâ ngûâng tay goä, rñt thïm möåt húi thuöëc laâo röìi àûáng dêåy, tiïån tay vöî vaâo möng cö aáo tñm luác êëy àang ài ngang. Thêåt laå, cö naây khöng giêån maâ coân cûúâi yïu vúái laäo. Àöi trêu àûåc êu yïëm hñt muäi nhau, möåt con hònh nhû àang teâ. Hai cö aáo xanh vaâ aáo vaâng thò thêìm vúái nhau àiïìu gò, mùæt hïët nhòn chuá Tïîu laåi liïëc cö aáo höìng.

Töi thúã daâi chaán naãn, nhûng vêîn toâ moâ muöën xem chuyïån gò xêíy ra tiïëp. Tuy nhiïn, sau àoá chùèng coân gò nûäa àïí xem. Caác con röëi lùång leä chui xuöëng gêåm giûúâng.

Sau möåt luác suy nghô bêng quú, töi bùæt àêìu thiïëp ài. Mùåc duâ nhûäng gò múái àûúåc chûáng kiïën quaã laâ kyâ laå, nhûng cuäng chó laâm töi ngaåc nhiïn chuát ñt, vaâ thoaáng buöìn khi nghô caác nhên vêåt beá nhoã àaáng thûúng kia cuãa thïë giúái nghïå thuêåt chùèng àeåp àeä gò hún caái thïë giúái coá thêåt cuãa con ngûúâi.

Lêìn nûäa laåi coá tiïëng lñ nhñ troâ chuyïån. Hònh nhû ngay àêìu giûúâng. Töi lùæng tai nghe.

“Chõ Vaâng naây, anh Tïîu khöng yïu em nûäa!” “Vò sao?” “Vò con Höìng êëy!” Coá böën cö - Xanh, Höìng, Tñm, Vaâng. Vêåy cö àang noái phaãi laâ

cö aáo xanh hoùåc cö aáo tñm.



“Cûá nhû ùn phaãi baä cuãa noá êëy. Anh êëy chï em mùæt möåt mñ. Coân con Höìng thò xinh vò coá chiïëc nöët ruöìi bïn khoáe miïång! Thïë maâ chõ biïët khöng, trûúác àêy anh êëy yïu em lùæm. Naâo coá bao giúâ nhêån xeát gò vïì mùæt em. Coá lêìn coân baão àeåp nhû mùæt böì cêu. Chùèng qua vò con Höìng múái àïën, treã hún. Coân xinh hún thò khöng. Chõ coá thêëy thïë khöng?”

“ûâ, em xinh hún”. “Anh êëy coân baão ngûúâi noá rùæn chùæc... Laâ vò àûúåc laâm bùçng göî

lim chûá khöng phaãi göî xoan nhû chõ em mònh. Coân chiïëc nöët ruöìi trïn mùåt thò tröng maâ khiïëp. Möåt vïët nhoå thò àuáng hún. Taåi khi laâm noá, ngûúâi ta sú yá àïí rúi gioåt sún àêëy maâ. Sao àaân öng laåi coá caái súã thñch kyâ cuåc êëy chõ nhó?”

“Àaân öng hoå thïë àêëy. Chùèng ai tûã tïë àêu, nhêët laâ nhûäng ngûúâi nhû thùçng Tïîu”.

“Chõ baão em phaãi laâm gò bêy giúâ?” “Quïn hùæn ài!” “Nhûng em yïu anh êëy... Nhêët àõnh em khöng àïí con beá göî

lim mùåt nhoå kia cûúáp anh Tïîu cuãa em àêu! Em seä giïët noá!” “Bêåy! Thïë coân caác buöíi diïîn ngaây mai?” “Em khöng cêìn biïët. Coá thïí em seä giïët caã anh Tïîu röìi cuâng

chïët luön. Chõ giuáp em möåt tay chûá?” “Chõ em mònh àaä thïì söëng chïët coá nhau, têët nhiïn chõ seä

giuáp, nhûng àêy laâ chuyïån nghiïm troång, em nïn cên nhùæc kyä”. “Em àõnh thïë naây naây...” Tiïëng noái trúã nïn thò thêìm, khöng nghe roä. Vêåy laâ tònh cúâ töi

biïët möåt êm mûu giïët ngûúâi àang àûúåc truâ tñnh trong boáng töëi. “Vúá vêín! Giïët nhau? Chó vò möåt gioåt sún vö yá àïí rúi lïn mùåt? Möåt neát nhoã quïn veä dûúái mi mùæt? Nhûäng con röëi bùçng göî maâ giïët nhau? Giïët nhau bùçng caách naâo? Vúá vêîn!” Töi nhïëch meáp móa mai röìi quay ngûúâi truâm chùn kñn àêìu. Möåt laát sau thò nguã say, àïën taám giúâ saáng múái dêåy.

Sûåc nhúá chuyïån àïm qua, töi toâ moâ cuái xuöëng giûúâng àïí ngoá nhòn nhûäng con röëi beá nhoã cuâng nhûäng bi kõch vaâ êm mûu beá nhoã, vúá bêín cuãa chuáng. Khöng thêëy gò. Chùæc cêåu Túái àïën àem chuáng ài tûâ luác naâo. Nhûäng con röëi töåi nghiïåp! Cûá nhû thïí laâm phêån con röëi



cho ngûúâi ta giêåt dêy laâm troâ chûa àuã nhuåc, chuáng coân tûå gêy thïm cho mònh bao àiïìu phiïìn toaái.

Töi dïình daâng ùn saáng àïën hún mûúâi giúâ, sau àoá laâm nöët chuát thuã tuåc cuöëi cuâng vúái ban töí chûác, dùån doâ cêåu Túái vaâ mêëy ngûúâi trong àoaân dùm cêu lêëy lïå röìi boã ài chúi vúái möåt ngûúâi baån cuä dên Haâ Nöåi, maãi vui, àïën chñn giúâ töëi múái quay vïì. Cuöåc thi bùæt àêìu tûâ taám giúâ. Töi hoãi thò biïët àaä qua tiïët muåc àöåi Àöìng Maác. Phaãi noái töi laâ möåt trûúãng àoaân tùæc traách. Suöët ngaây höm êëy töi chùèng hïì nghô àïën nhûäng con röëi àoaân mònh cuäng nhû caác tiïët muåc cuãa chuáng. Khöng chó vïì muöån àïí nhúä buöíi diïîn quan troång nhêët, töi coân chùèng chõu tòm anh em àïí hoãi xem cöng viïåc thïë naâo. Hún thïë, töi cuäng khöng toã ra thêët voång khi cuöëi cuâng tòm àûúåc trûúãng àoaân, cêåu Túái húát haãi kïí vïì thêët baåi cuãa àöåi röëi do cêåu phuå traách. Theo lúâi cêåu ta thò khöng hiïíu sao àang diïîn troâ “Mûâng luáa múái” cuãa chuá Tïîu vaâ böën cö gaái, troâ tuã vaâ cuäng laâ hy voång àoaåt giaãi cuãa caã àöåi, thò böîng dûng con maâu höìng chòm nghóm (vûâa röìi àñch thên em löåi xuöëng moâ maäi vêîn khöng thêëy), coân chuá Tïîu vaâ con aáo xanh thò vûúáng dêy khöng àiïìu khiïín àûúåc. Thïë laâ phaãi dûâng giûäa chûâng, vûâa tûác vûâa xêëu höí.

“Chó taåi mêëy con röëi chïët tiïåt trúã chûáng. - Cêåu Túái giêån dûä noái thïm. - Cuäng coá thïí laäo Hai Chûã ghen ùn vúái em nïn giúã troâ. (Hai Chûã laâ tïn öng giaâ cuâng ài vúái àoaân). Chaã laâ laäo êëy nghô mònh giaâ, trong nghïì lêu nùm maâ khöng àûúåc cûã laâm àöåi trûúãng, beä mùåt vúái caã laâng!”

Töi vúâ lêëy laâm tiïëc, noái lêìn sau ruát kinh nghiïåm, thïë naâo cuäng àoaåt giaãi. Töi cuäng baão chùèng mêëy khi ra thuã àö, moåi ngûúâi cûá úã laåi thùm thuá thïm vaâi ngaây múái vïì. Chi phñ do phoâng vùn hoáa huyïån chõu. Cuäng laâ möåt troâ chúi xoã cuãa töi àöëi vúái thùçng trûúãng phong tiïëm quyïìn.

Saáng höm chuêín bõ lïn àûúâng, laåi cêåu Túái àïën kïu vúái töi khöng hiïíu sao chuá Tïîu vaâ cö aáo xanh biïën àêu mêët.

“Em nhúá roä raâng àaä àïí têët caã dûúái gêìm giûúâng, vêåy maâ giúâ chùèng thêëy àêu. Laå thêåt. Em nghi thùçng con öng baão vïå lêëy tröåm àïí nghõch. Cuäng coá thïí bõ con choá cuán öng ta tha mêët. Loaâi choá cuán laâ chuáa thñch gùåm caác àöì chúi bùçng göî!”

“ûâ, coá leä thïë, - töi noái. - Chùæc con choá gùåm mêët röìi. Khöng sao, caác cêåu seä laâm thïm haâng chuåc con nhû thïë. Quï ta thiïëu gò göî, nhûng nhúá lêìn sau àûâng laâm bùçng göî lim”.



* - Cêu chuyïån thïë àêëy. Anh xem coá túãm khöng. Möåt bi kõch

ghï gúám cuãa nhûäng con röëi tñ hon töåi nghiïåp. Tûúng tûå nhû bi kõch cuãa bêìy kiïën àang boâ dûúái chên ta àêy chùèng haån. Hiïëm coá loaâi sinh vêåt naâo beá nhoã, xêëu xñ vaâ àaáng thûúng hún chuáng. Thïë maâ chùæc chuáng coá thïí àang hêåm hûåc àaánh nhau chñ tûã, êm mûu giïët nhau chó vò nûãa haåt gaåo möëc, vò con naây trùæng hún con kia möåt chuát, hoùåc àöi mùæt con naâo àoá löìi hún hay to hún möåt chuát so vúái àöìng loaåi. aâ quïn chûa noái laâ sau chuyïën ài êëy, töi bõ thùçng trûúãng phoâng phï bònh möåt trêån ra troâ. Thûá nhêët vò töåi tûå yá cho moåi ngûúâi úã laåi Haâ Nöåi ngoaâi kïë hoaåch gêy laäng phñ khöng cêìn thiïët. Tiïëp àïën vò töåi “quaãn lyá ngûúâi khöng chùåt dêîn àïën hêåu quaã tiïu cûåc”. Söë laâ chùèng bao lêu sau cêåu Túái khùng khùng àoâi boã vúå àïí lêëy möåt trong hai cö cuâng ài trong àoaân. Töi khöng biïët vaâ chùèng muöën biïët vò sao. Chùæc cuäng chó vò nhûäng lyá do vúá vêín naâo àoá khöng àaáng quan têm. Maâ röìi, anh biïët khöng, thêåt laå laâ bêy giúâ töi cuäng khöng thêëy bûåc mònh vò nhûäng lúâi phï bònh cuãa tïn trûúãng phoâng kia, thêåm chñ khöng coân oaán traách hùæn vïì chuyïån cuä. Thay vaâo àoá, töi hay nghô nhiïìu hún vïì nhûäng ngûúâi àûúåc may mùæn laâm phi cöng vuä truå.

Haâ Nöåi, ngaây 8, thaáng 11, 2002



Baâ töi 1 Ngaây xûa coá öng vua tïn laâ Àïë Thñch, lïn ngöi chûa àûúåc bao

lêu thò böîng coá giùåc ngoaåi xêm keáo àïën. Thïë yïëu, vua phaãi àem caã hoaâng töåc xuöëng biïín, vaâ tûâ àoá lïn thuyïìn chaåy vaâo phña Nam. Ài möåt maåch ba ngaây ba àïm khöng nghó, àïën vuâng biïín xûá Nghïå thò gùåp baäo, thuyïìn chòm, chó ba ngûúâi thoaát chïët nhúâ may mùæn àûúåc soáng àaánh daåt vaâo möåt hoân àaão. Àoá laâ hoaâng hêåu vaâ hai cöng chuáa coân nhoã.

Hoân àaão êëy gêìn àêët liïìn, nhûng vò nhoã vaâ toaân àaá nïn khöng coá ngûúâi, trûâ möåt nhaâ sû treã àïm ngaây tuång kinh niïåm Phêåt mong àùæc àaåo. Àûúåc nhaâ sû giuáp àúä, chùm soác, ba ngûúâi phuå nûä ngaây möåt bònh phuåc. Trong khi àoá, khöng hiïíu sao nhaâ sû böîng trúã nïn bêìn thêìn vaâ hay suy nghô vêín vú. Vöën söëng taách biïåt lêu ngaây, lêìn àêìu tiïn àûúåc gùåp nhûäng ngûúâi phuå nûä àeåp, laåi trong hoaân caãnh bêët lûåc vaâ úã möåt núi heão laánh nhû thïë, dêìn dêìn duâ khöng muöën, trong àêìu nhaâ sû cuäng nêíy ra nhûäng yá nghô múâ aám. Vaâ röìi möåt höm, khi hai cöng chuáa àaä nguã, öng leãn àïën vúái hoaâng hêåu, àõnh giúã troâ chim chuöåt. Duâ biïët ún vaâ kñnh troång nhaâ sû, hoaâng hêåu möåt mûåc tûâ chöëi. Cuöëi cuâng, khi thêëy nhaâ sû ruát dao doåa giïët, baâ toan àêåp àêìu vaâo àaá tûå tûã àïí giûä troân trinh tiïët. Thêëy thïë, nhaâ sû hoaãng súå. Khi cún böåt phaát tònh caãm lùæng xuöëng, öng rêët àöîi xêëu höí vaâ höëi hêån.

- Öi, nhuåc nhaä thay! Ta àaä phaåm ba töåi lúán cuâng möåt luác. - Nhaâ sû ngûãa mùåt lïn trúâi kïu to. - Laâ sû, ta khöng lo tu thên àùæc àaåo, maâ àïí quó dûä xaác thõt caám döî, àoá laâ töåi thûá nhêët. Töåi thûá hai laâ cûúäng eáp möåt ngûúâi àaân baâ bõ naån àang àûúåc mònh che chúã. Cuöëi



cuâng laâ coá yá àõnh giïët ngûúâi!... - Röìi sùén con dao, öng tûå àêm vaâo cöí, tûå tûã.

Hoaâng hêåu cuäng höëi hêån khöng keám. Baâ cho rùçng àaáng leä ra phaãi traã ún, chñnh baâ àaä giïët chïët ên nhên mònh. Baâ öm xaác nhaâ sû than khoác höìi lêu röìi cuäng cêìm dao tûå tûã theo. Saáng höm sau, hai cöng chuáa tónh dêåy àoaán hiïíu hïët moåi chuyïån. Vö cuâng àau xoát, hoå nùæm tay nhau nhaãy xuöëng biïín.

Vïì sau, àïí nïu gûúng tuêîn tiïët cuãa hoaâng hêåu, ngûúâi ta lêåp möåt ngöi àïìn úã laâng Kònh, nay thuöåc huyïån Quyânh Lûu, tónh Nghïå An, trïn möåt moãm nuái àaá nhòn thùèng ra hoân àaão nhoã núi xaãy ra têën bi kõch. Trong àïìn coá caã tûúång nhaâ sû, cuâng hoaâng hêåu vaâ hai cöng chuáa.

2 Àoá laâ cêu chuyïån vïì sûå tñch àïìn Kònh maâ ngaây beá baâ ngoaåi

thûúâng kïí cho töi nghe. Sau naây lúán lïn, àoåc trong "Truyïån cöí dên gian Viïåt Nam" cuãa Nguyïîn Àöíng Chi, töi cuäng thêëy coá chuyïån êëy, chó khaác úã cêu chûä vaâ caách diïîn àaåt. Rêët coá thïí chñnh baâ töi àaä kïí cho nhaâ vùn nghe khi öng àïën àêy thu thêåp taâi liïåu.

Baâ töi laâm nghïì buön baán, nöíi tiïëng laâ ngûúâi coá baãn lônh vaâ taáo túån. Nghe noái coá thúâi baâ tûâng laâ chuã cuãa mêëy chiïëc thuyïìn lúán chuyïn chúã caá vaâ nûúác mùæm tûâ laâng Kònh vaâo têån Haâ Tônh baán, khi ra chúã àêìy cau khö vaâ mñt, bûúãi... Öng ngoaåi töi chïët súám, vïì sau viïåc buön baán trúã nïn thua löî, tñnh tònh baâ cuäng thay àöíi theo, dêìn dêìn trúã thaânh ngûúâi nghiïåt ngaä, àùåc biïåt rêët mï tñn.

Ngoaâi meå töi, baâ coân coá möåt ngûúâi con nûäa laâ cêåu töi. Àoá laâ möåt ngûúâi cao lúán, àeåp trai, töët buång vaâ vui tñnh, nhûng rêët tiïëc nghõ lûåc laåi yïëu àuöëi, vaâ laâ "thûá boã ài" nhû baâ töi vêîn noái. Quen àûúåc nuöng chiïìu tûâ nhoã, lúán lïn quaã àuáng cêåu töi laâ ngûúâi nhû thïë thêåt - dïî thñch, dïî chaán, chùèng bao giúâ àuã kiïn nhêîn laâm xong viïåc gò, thïm vaâo àoá laåi súám nhiïîm thoái rûúåu cheâ, cúâ baåc. Chûa àêìy böën mûúi, cêåu töi àaä kõp thay àöíi böën àúâi vúå. Möåt höm, khi àaánh baåc àêu àoá vïì khuya, chúâ maäi khöng thêëy àoâ, laåi àang say rûúåu, thïë maâ cêåu töi daám liïìu lônh búi qua söng Hoaâng Mai giûäa muâa nûúác lúán. Vaâ têët nhiïn àaä chïët àuöëi. Hai ngaây sau xaác múái nöíi lïn, bõ soáng àaánh daåt ngay lïn bêåc àaá saát chên àïìn Kònh.



Tuy böën àúâi vúå, nhûng cêåu töi chïët ài chùèng àïí laåi cho baâ möåt àûáa chaáu naâo. Thïë laâ vö tònh töi trúã thaânh ngûúâi àûúåc baâ yïu vaâ quan têm nhiïìu nhêët. Chùèng hiïíu vò sao baâ choån töi, trong khi töi coân möåt àaân em caã trai lêîn gaái, khöng ñt àûa thöng minh vaâ ngoan hún. Coá leä àoá laâ möåt trong nhûäng àùåc àiïím khöng lyá giaãi nöíi cuãa ngûúâi giaâ. Coá àiïìu, töi chùèng lêëy thïë laâm thñch. Töi phaãi miïîn cûúäng tiïëp nhêån sûå chiïìu chuöång cuãa baâ töi - àoá laâ nhûäng chiïëc voâng baåc àuã cúä maâ töi phaãi àeo vaâo cöí, vaâo tay, duâ töi laâ con trai; nhûäng böå quêìn aáo kyâ cuåc tûå baâ may vaâ àûúng nhiïn töi phaãi mùåc àïí baån beâ tha höì chïë giïîu.

Nhaâ töi úã Diïîn Chêu, caách laâng Kònh phaãi àïën nùm mûúi cêy söë, thïë maâ heâ naâo töi cuäng phaãi ra úã vúái baâ ñt nhêët möåt tuêìn hoùåc nûãa thaáng. Coân vaâo ngaây rùçm thaáng giïng haâng nùm thò bêët luêån thïë naâo cuäng phaãi úã bïn baâ. Vaâo ngaây êëy, baâ àaánh thûác töi dêåy rêët súám, tùæm rûãa saåch seä röìi mùåc cho böå quêìn aáo àeåp nhêët. Xong, hai baâ chaáu cuâng ra àïìn Kònh. Baâ dêîn töi ài khùæp möåt lûúåt trong àïìn, vûâa ài vûâa kïí laåi cêu chuyïån nhaâ sû vaâ hoaâng hêåu, khöng quïn keâm theo nhûäng lúâi rùn àe ruâng rúån.

- Chaáu coá súå chïët khöng? - baâ hoãi khi àûáng trûúác tûúång öng sû.

- Coá aå, - töi ruåt reâ àaáp. - Thïë thò haäy nhúá lêëy gûúng öng naây! Röìi baâ kïí möåt thöi thêåt daâi vïì nhûäng àiïìu khuãng khiïëp maâ

con ngûúâi àaáng thûúng kia phaãi gaánh chõu khi bõ àêìy xuöëng àõa nguåc. Chùèng hiïíu vò sao töi coân nhoã maâ baâ phaãi luön rùn àe nhûäng chuyïån nhû thïë. Cûá theo baâ thò moåi töåi löîi vaâ tai hoåa trïn àúâi àïìu tûâ caái thuá xaác thõt maâ ra. Baâ ghï túãm vaâ tòm caách xa laánh noá nhû xa laánh quó dûä. Têët nhiïn baâ cuäng bùæt àûáa chaáu yïu cuãa mònh cuäng coá thaái àöå tûúng tûå. Maäi sau naây töi múái hiïíu rùçng baâ töi phaãi nghô ra têët caã nhûäng àiïìu êëy àïí giûä mònh trong suöët cuöåc àúâi goáa chöìng keáo daâi cuãa mònh.

Tiïëp àïën laâ phêìn phoáng chim lêëy phûúác. Baâ trõnh troång thùæp hûúng, quò trûúác tûúång hoaâng hêåu, höìi lêu lêìm rêìm cêìu khêën gò àoá. Coân töi thò lùång leä quò bïn caånh. Xong, baâ ra giûäa sên àïìn, trao cho töi chiïëc löìng coá nhöët nhûäng con chim böì cêu - bao giúâ cuäng maâu trùæng, vò sao töi khöng biïët - maâ baâ àaä mua ngoaâi chúå tûâ ngaây höm trûúác. Tûå tay töi phaãi múã löìng, bùæt ra tûâng con röìi tung lïn trúâi: bao nhiïu con phuå thuöåc vaâo söë tuöíi cuãa töi nùm êëy.



Trong khi töi thong thaã thûåc hiïån caái lïî nghi mang tñnh tön giaáo vaâ àêìy huyïìn bñ àoá, tröng mùåt baâ thêåt long troång, nghiïm khùæc vaâ cùng thùèng. Baâ höìi lêu nhòn theo tûâng con chim àûúåc thaã bay lïn cao cho àïën luác mêët huát trong khöng trung, thêìm hy voång seä coá ngaây chuáng mang laåi àiïìu töët laânh cho ên nhên mònh.

Lêìn thaã chim súám nhêët coân nhúá àûúåc coá leä khi töi lïn ba hoùåc böën vaâ àang coân àûúåc bïë trïn tay meå. Tiïëp àïën, viïåc naây àïìu àùån lùåp ài lùåp laåi haâng nùm, cuâng ngaây, cuâng àõa àiïím vaâ cuâng nhûäng thuã tuåc hêìu nhû bêët di bêët dõch. Khaác chùng, chó úã söë lûúång chim thaã, nghôa laâ möîi nùm thïm möåt con cho phuâ húåp vúái tuöíi.

Baâ töi laâ ngûúâi tuy töët, nhûng rêët nghiïåt ngaä, khöng nhûäng töi maâ caã meå töi cuäng súå. Vò vêåy, duâ bêån bõu viïåc àöìng ruöång, duâ xa xöi vaâ nhiïìu khi chó àún giaãn khöng muöën, meå töi vêîn phaãi àem töi vïì quï ngoaåi. Nhûäng nùm maáy bay Mô bùæn phaá aác liïåt, taâu khöng chaåy àûúåc, chuáng töi phaãi xin ö tö taãi ài nhúâ, hoùåc cuöëc böå caã nùm mûúi cêy söë, nhêíy tûâng bûúác möåt trïn nhûäng thanh taâ veåt bõ mùåt trúâi àöët noáng hûâng hûåc. Ngûúâi nhoã, chên ngùæn, töi thûúâng têåp tïînh sau. Mïåt quaá, chöëc chöëc töi laåi ngöìi phïåt xuöëng àûúâng ray, khoác. Nhûäng luác êëy, hoùåc meå töi phaãi ngöìi xuöëng nghó, giúã cúm nùæm ra cho ùn, hoùåc coäng töi ài tiïëp, vûâa ài vûâa daâi doâng giaãi thñch rùçng chuáng töi phaãi vêët vaã nhû thïë khöng phaãi khöng coá lyá do, rùçng tûúng lai vaâ haånh phuác cuãa töi phuå thuöåc vaâo baâ, vaâo àïìn Kònh vaâ nhûäng con chim àûúåc phoáng thñch.

Ngaây nhoã nhiïìu lêìn töi nghe baâ vúái meå töi vïì töi, nhû thïí sau naây töi seä "chaáu con àöng àuác", "cöng thaânh danh toaåi", vaâ "laâm raång rúä cho caã doâng hoå"... Cuäng vò thïë maâ baâ àaä khöng tiïëc cöng sûác, tiïëc cuãa chùm lo cho töi súám àaåt àûúåc àiïìu êëy. Laâ ngûúâi cûåc àoan, baâ rêët tin vaâo suy nghô cuãa mònh. Coân meå töi thò roä raâng coá yá nghi ngúâ. Maâ nghi ngúâ cuäng coá lyá, vò noái chung töi laâ àûáa treã bònh thûúâng, hoåc khöng döët nhûng lûúâi, vaâ luön chó thñch coá möîi viïåc laâ àoåc saách.

3 Dïî àïën mûúâi nùm nay, bêy giúâ töi múái coá dõp trúã laåi quï ngoaåi

Quyânh Lûu. Baâ töi chïët cuöëi nùm 1968, trong möåt trêån phaáo Myä bùæn tûâ biïín vaâo. Baâ con thên thñch chùèng coân ai, trûâ möåt öng giaâ



nùm nay gêìn taám mûúi tuöíi maâ meå töi noái töi phaãi goåi laâ cêåu. Dô nhiïn, möåt trong nhûäng viïåc töi quan têm àêìu tiïn laâ àïìn Kònh.

- Ngûúâi ta phaá ài röìi, - cêåu töi àaáp cöåc löëc. - Nhûng vò sao aå? - töi vöåi hoãi, ngaåc nhiïn vaâ lo lùæng. - Öi daâo, ai maâ biïët àûúåc caác öng êëy! Mêëy öng lïn xaä hoåp

haânh caái phaát àöång gò àoá vaâi buöíi, thïë laâ vïì bùæt dên dúä phaá ngöi àïìn, noái àïí xêy nhaâ vùn hoáa. Maâ röìi ba nùm nay coá thêëy caái nhaâ êëy àêu.

- Thïë dên khöng phaãn àöëi aâ? Öng cêåu töi thúã daâi: - Dên thò biïët gò maâ phaãn vúái chùèng àöëi. Vaã laåi, hoå baão phaá

àïìn àïí chöëng caái phong kiïën, caái laåc hêåu thò coân noái vaâo àêu àûúåc nûäa!

- Caã mêëy cêy si cuäng bõ chùåt aâ? - töi hoãi. - Thò anh cûá ra maâ xem, khùæc biïët. úã Diïîn Chêu, caách laâng töi chûâng hai cêy söë vïì phña Nam coá

àïìn thúâ An Dûúng Vûúng. Ngaây beá chuáng töi thûúâng thaã trêu dûúái chên nuái Möå Daå röìi leo lïn chúi tröën tòm trong àïìn. Vïì sûå tñch ngöi àïìn naây, khöng cêìn nghe ai chuáng töi cuäng biïët roä, vò trong caác saách giaáo khoa phöí thöng àïìu nhùæc túái. Nhiïìu lêìn chuáng töi chuåm àêìu cuâng nhòn xuöëng àaáy chiïëc giïëng giûäa sên àïìn, cöë tòm gioåt maáu cuãa Mõ Chêu maâ tûúng truyïìn coân coá trong àêëy; hoùåc voâng ra phña sau àïìn àïí àoaán tòm núi An Dûúng Vûúng nhaãy xuöëng biïín tûå tûã. Biïín bêy giúâ àaä luâi xa haâng cêy söë xuöëng phña àöng.

Trong suöët nhiïìu nùm daâi tuöíi thú vaâ caã bêy giúâ, töi vêîn thêìm tûå haâo rùçng quï töi coá àûúåc möåt luác caã hai ngöi àïìn nöíi tiïëng nhû thïë, àïën mûác àûúåc viïët thaânh saách vaâ trong nûúác ai ai cuäng biïët. Thïë maâ nay, möåt trong hai ngöi àïìn êëy, ngöi àïìn laâng Kònh, àaä khöng coân nûäa.

Töi thú thêín bûúác ài giûäa nhûäng vuån gaåch vúä vaâ nhûäng tuám coã daåi moåc raãi raác úã núi xûa laâ sên àïìn, loâng bêng khuêng maäi möåt nöîi buöìn khoá taã. Töi lan man suy nghô vïì möåt thúâi xa xûa àêìy huyïìn bñ, vïì nhûäng con ngûúâi bêët haånh àaä laâm nïn sûå tñch ngöi àïìn vaâ nhûäng con ngûúâi thûåc duång thö thiïín sau naây àaä xoáa boã noá möåt caách khöng thûúng tiïëc. Têët nhiïn, töi cuäng nghô vïì caã baâ töi, möåt ngûúâi maâ trong tiïìm thûác cuãa töi bao giúâ cuäng laâ caái gò àêëy



khöng thïí taách rúâi khoãi tuöíi thú vaâ maãnh àêët töi sinh trûúãng. Cuäng nhû quï töi, con ngûúâi êëy bùæt rïî sêu vaâo quaá khûá, khùæc khöí, vêët vaã nhûng hiïìn laânh, vaâ àiïìu quan troång nhêët laâ suöët àúâi chó cêìu mong àiïìu töët cho töi. Vúái töi, baâ luön laâ ngûúâi ñt noái vaâ khoá hiïíu. Maäi gêìn àêy, nhên coá àúåt phaát àöång mua cöng traái, vö tònh töi àûúåc biïët thúâi khaáng chiïën chöëng Phaáp, coá lêìn baâ nöíi tiïëng laâ ngûúâi mua cöng traái nhiïìu nhêët huyïån, nöíi tiïëng vïì caã viïåc chñnh baâ tûå nguyïån cho böå àöåi caã hai con thuyïìn coân laåi cuãa baâ àïí laâm phûúng tiïån vêån taãi.

Giaá bêy giúâ söëng laåi, baâ töi seä nghô gò? Lêìn cuöëi cuâng gùåp baâ, töi àaä mûúâi bêíy tuöíi, vûâa töët nghiïåp

phöí thöng vaâ sùæp ài hoåc xa. Lêìn êëy, duâ khöng laâ rùçm thaáng giïng, baâ cuäng dêîn töi ra àïìn Kònh, vaâ töi laåi thaã mûúâi baãy con chim lïn trúâi, vúái àuáng caái thuã tuåc khöng thay àöíi cuãa nhûäng nùm trûúác àoá. Kïí ra, tûâ khi hoåc cêëp ba, do àaä lúán vaâ hay xêëu höí, baâ coá chêm trûúác ñt nhiïìu vïì phêìn nghi lïî, thñ duå töi coá thïí khöng phaãi quò laåy, hoùåc traánh khöng ra àïìn vaâo luác àöng ngûúâi. Phêìn mònh, gùåp luác àoái keám, baâ àaä chõu thay nhûäng con chim böì cêu àùæt tiïìn bùçng chim seã hoùåc chim gaáy, nhûng noái chung nhûäng trûúâng húåp nhû thïë rêët ñt.

Möåt lêìn, baâ giao viïåc ra chúå mua chim cho cêåu töi. Àang cêìn tiïìn uöëng rûúåu, cêåu töi àïën möåt nhaâ trong xoám mûúån taåm mêëy con böì cêu mang vïì. Saáng höm sau, tûâ àïìn Kònh chuáng laåi quay vïì vúái chuã cuä. Khöng hiïíu thïë naâo chuyïån löå, baâ àaä thùèng tay àuöíi cêåu töi ra khoãi nhaâ, coân töi thò suyát bõ goåi ra Quyânh Lûu àïí laâm laåi lêìn nûäa caái thuã tuåc buöìn chaán êëy.

Vïì caái ûúác mong "chaáu con àöng àuác", chùæc chùæn baâ töi seä thêët voång ghï gúám, vò maäi túái nay töi vêîn chûa vúå, duâ àaä úã caái tuöíi ngaây xûa baâ àaä coá chaáu àêìu loâng laâ töi. Coá thïí baâ seä höëi hêån vò quaá rùn àe töi bùçng têëm gûúng cuãa öng sû kia chùng? Coân chuyïån "cöng thaânh danh toaåi" hay thêåm chñ "laâm raång rúä caã doâng hoå" - coá leä töi cuäng chùèng laâm baâ vui hún bao nhiïu, tuy àaä àûúåc in mêëy cuöën saách, thónh thoaãng xuêët hiïån trïn baáo naây, baáo noå. Nhiïìu khi, nghô vïì nhûäng hy sinh maâ baâ chõu àûång vaâ nhûäng hy voång baâ àùåt vaâo töi, töi cûá aáy naáy nhû ngûúâi mùæc núå lêu chûa traã.

4



Saáng höm sau, rúâi laâng Kònh, töi ra chúå Muå mua möåt àöi böì cêu - tiïëc khöng coá maâu trùæng - nheát vaâo chiïëc cùåp da to maâ töi vêîn xaách ài cöng taác thay va-li, röìi lùång leä ài vïì phña moãm nuái àaá núi trûúác àoá tûâng coá möåt ngöi àïìn nöíi tiïëng.

Buöíi saáng, trúâi thêåt àeåp. Biïín lùång, gioá nheå, nhûng soáng vêîn vöî maånh vaâo nhûäng taãng àaá lúán nùçm ngay saát chên. Töi àûáng lùång möåt phuát, thêìm cêìu mong vong linh baâ töi àûúåc yïn nghó núi chñn suöëi. Nhû cêåu beá ruåt reâ ngaây naâo, töi múã cùåp, nheå nhaâng giûä hai con chim trong loâng tay, giú lïn cao vaâ tûâ tûâ núái múã caác ngoán. Àûúåc tûå do, àöi chim coân ngú ngaác múã to mùæt nhòn quanh mêëy giêëy múái àêåp caánh bay ài...

Möåt caái gò àêëy tï tï, ïm dõu böîng chaåy qua tim. Töi chúåt hiïíu: cuâng àöi chim êëy, tuöíi thú vûâa tuöåt khoãi tay töi bay ài. Bay ài vônh viïîn.

Trïn khöng, àöi chim àaä biïën mêët tûâ luác naâo. Chó coân laåi laâ nhûäng chiïëc löng tú nheå maâu trùæng àang nghiïng ngaã lûúån thaânh voâng trong gioá.

Quaãng Baá, 11.5.1985.

Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2

Documents

Transcript of Tuyen Tap Truyen Ngan Thai Ba Tan 2