Tunceli Alevi Ocakları

Trk Kltr ve Hac Bekta Vel Aratrma Dergisi 2009 / 52 145

Trk Kltr ve Hac Bekta Veli Aratrma Dergisi

TUNCELDE ALEV OCAKLARI

Alev Associations in Tunceli

Vel Saltk1

ZETTuncelinin kltrel ve sosyolojik yaps yeterince bilinmemektedir. ou kii ve evreler,

Tunceliyi yanl veya eksik bilgilerle tanmaktadrlar.Tunceli; Sarp ve dalk bir corafyaya sahip olmas nedeniyle bazen mazlumlarn sna

olurken; bazen de sulularn, kaknlarn sna olmutur.Bu yazda, Tuncelide yaayan ve sre iinde yaadklar blgedeki egemen kltrn

etkisinde kalarak kimileri Zazalaan(Krmanclaan), kimileri de Krtleen (Kurmanlaan) Seyyidleri ve mensup olduklar Ocaklar zet olarak sunuyorum.

Anahtar Kelimeler: Tunceli, Ocak, Alevlik

ABSTRACTWe do not know much about the cultural and sociological structure of Tunceli. Most of

the people know little or wrong information abour it.Tunceli, because of its steep and mountainous geography, has become a shelter for both

guilty and aggrieved people.In this writing, I will present Seyyids in Tunceli, who become Kurd and Zaza because of

the dominant culture they expose in their region. Key Words: Tunceli, Association, Alevsm

Tuncelide Yaayan Seyyitler ve Alevi Ocaklar

Hz. Muhammet ve Hz. Alinin soyun-dan gelip, Tuncelide yaayan ve bazlar tarihi sre iinde yaadklar blgenin ege-men kltrnn etkisinde kalarak Krtleen (Kurmanlaan) ve bazlarda Zazalaan (Krmanclaan) ok sayda Seyyitler var. Bu Seyyitlerden bazlarnn Ocak merkezleri Tuncelide bulunurken; bazlarnn da uzan-tlar Tuncelide yaamaktadrlar.

Ocak merkezleri Tuncelide bulunan 7 Seyyit soyu var. 5 Seyyit soyunun ise uzan-tlar Tuncelide bulunmaktadrlar. Bu Seyit-leri z Brakan Erenler ve Alevi Ocaklar adl kitabmda geni olarak anlattm iin burada ksa olarak deineceim.

1-Auien OcaAsl ad Seyyit Temiz olan Auien, Sey-

yit Lokman Perendenin torunudur. Piri


Tuncelide Alevi Ocaklar

Piran, ser eme-i Mridan Pirlerin Piri, Mritlerin gze ba olarak anlan Seyyit Lokman Perende, 5. kuaktan slam bilgini Ebul Vefann torunudur. Hoca Ah-met Yesevinin 1166 ylnda vefat etmesin-den sonra onun okulunun bana gemi, birok Ulu Pire ve Trkmen prensine eitim vermitir.

Doum ve lm tarihi tam olarak bilin-meyen Auien (Seyit Temiz); Sar Saltk, Hac Bekta Veli, Muzafereddin Muhammet, Ahmet Faki, Doan Ata, ryan Hzr.. gibi Ulu Pirlerle Hoca Ahmet Yesevinin okulun-da okurken, blge 1219 ylnda Mool iga-line urad. Lokman Perende de ailesi ile bir-likte batya g edip, Erdebile yerleti. 1222 Tarihinde Erdebilde vefat ettikten sonra, onun ocuklar Seyyit Muhammet ve Seyyit Mahmut, Anadoluya g ettiler.

Sylenceye gre, Seyit Lokman Peren-de nin torunlar Seyyit Temiz ve kardei Seyyit Can Harput (Elaz) a gelirler. Har-put beyleri onlar snamak iin kendilerine bir fi ncan au (zehir) sunarlar. Seyyit Temiz, auyu iip, bir damlasn harcamadan par-mandan gerisin geri fi ncana aktr. Kk kardei Seyyit Can da, auyu iip topuun-dan gerisin geri fi ncana aktr. Ondan sonra bu kardeler ve soylarna Au enler yada Auanlar denilmi.

Auien kardeler, Elazn Sn kyne yerleirler. Daha sonra 1239-1240 yllarnda Baba shak syanna katldlar. Bu kardeler-den Seyyit Can, 1246 dan sonra (muhtemelen Hac Bektala birlikte) Sulucakarahyke gitti. Velayetnameye gre Hnkar Hac Bekta Veli onu, Mool komutan Kavus Hana eli olarak gnderdi. Mool Komutan onu bir dizi snavdan geirdikten sonra kat-letti.

Seyyit Temizin drt olu oldu. Koca Seyyit, Kse Seyyit, Mir Seyyit ve Menek Seyyit. Koca Seyyit, babas Seyit Temizle Elazn Sn kynde yatmaktadr. Koca Seyyitin soyu, Elaz Sn ky, Erzincan Ardost ve Erzincan-li-Nordan kylerine yerletiler. 13.Yzyln sonlarnda Saltuklu-lar emikezekde Melkian Beyliini ku-runca, Seyyit Temizin oullar Kse Seyyit, Mir Seyyit ve Menek Seyyit de Tunceliye gp, Ulukale kyne yerletiler. Kse Sey-yit ve Mir Seyyit, kyn kuzeyinde bulunan Karpan dandaki Kozuk yaylasnda yaylada iken vefat ettiler. Mezarlar Kozuk yaylas-nn bandadr. Oras Au en Yatr ola-rak bilinir. Yakn tarihe dek oralara yaylaya kanlar tarafndan ziyaret edilip, zerinde kurbanlar kesilirdi. Daha sonra Seyyit Men-ek Hozatn Karabakr (Bargni) kyne yerleti. Au enin olu Seyyit Menekin Karabakr (Bargni) kyndeki trbesi hala yre halk tarafndan nemli bir ziyaretgah olarak grlp, ziyaret edilmekte ve zerin-de kurbanlar kesilip mumlar yaklmaktadr. Auien Ocann merkezi de bu ky kabul edilmektedir.

Au enliler, byk dedeleri Seyyit Ebul Vefadan balayarak Krtlemilerdi. n-k, Ebul Vefann babas Seyyit Muhammet, Deylem Devleti yklrken ldrlm, Ebul Vefann annesi Meymune onu embek bl-gesine karp, Krtlerin arasnda saklam ve bytmt (Saltk, 2006; s.193). ocuk-luk ve genlik yllar embekli hocas Mu-hammet embekinin yannda gemiti. Ebul Vefa daha sonra Buharaya gidip Amcas El Mugazinin kurduu okulda okumu, sonra embeke dnp hocas Muhammetin elini pp, vefa gsterince; hocas da ona Ebul Vefa adn takmt. Ebul Vefa ve be kuak sonrasna dein soyu embekte Krtlerin arasnda kaldlar.


Veli Saltk

Aratrmac Yazar Nejat Birdoana gre Auienlerin Soyaac yledir:

Hz.Ali

mam Hseyin

mam Zeynel Abidin

Seyyit Zeyd

Seyyit Hseyin

Seyyit Ali

Seyyit Muhammet Zahit

Seyyit Muhammet

Seyyit Ebul Vefa

Seyyit Ganim

Seyyit Osman

Seyyit Zeki

Seyyit Salih

Seyyit Osman

Seyyit erafettin

Seyyit Riyani

Seyyit zzettin

Seyyit Lokman Ebul Feyz

Seyyit Mahmut

Seyyit brahim

Seyyit Muhammet

Seyyit Temiz (Birdoan;1992, S.263).

ecerede 2 Osman ismi gemektedir. Bizce bu doru deil. nk Seyyitlerde bu isim-ler hemen hi bulunmamaktadr. Ayrca aada verdiimiz Auienlerle ayn soydan gelen Mineyikli Seyyitler soyaacnda Ebul Vefa, 14.srada iken, bu soyaacnda 9. srada bulu-nuyor ki, bu doru deil. Seyyit Ebul Vefa, 925 ylnda dodu ve 1017 ylnda ld. Bu du-rumda Ebul Vefaya dek be isim eksiktir. Yavuz Selim sonras Osmanl ynetimi Kzlbl (Alevilii) su sayp yasaklad iin, mezhep ve isim deitirenler olmutur. Bu soyaac, 1566 veya 1759 yllarnda yenilenip onaylanrken, ok muhtemeldir ki, bu isimler araya s-ktrlmtr.



Yine Seyyit Temiz (Aguien), Yesevi Okulunda Sar Saltk ve Hac Bekta Veli ile bir-likte okuduuna gre, onlarla ayn kuaktr. Sar Saltk Hz. Aliden balayarak 22. kua oluturuyor. Keza Hac Bekta Veli de soy zincirinde 23. kua oluturuyor. O halde Seyyit Temiz de soy zincirinde 22. veya 23. srda olmaldr.

Mneyik (Zeynel Abidin) Seyyitleri Soyaac

Hz.Ali (599-656)

mam Hseyin (626-680)

mam Zeynel Abidin (655-713)

Seyyit Zeyd (681-740 Emeviler ast.)

Seyyit Hseyin

Seyyit Yahya

Seyyit Hasan el Faki

Seyyit Muhammet Zahid

Seyyit Hseyin

Seyyit Muhammet

Seyyit Ali

Seyyit Zeyd

Muhammet Mncih Kemal Hayati Hamis El Mugazi

Ebul Vefa (925-1017) Ganim

S.Zeki

S.Salih

S.Umman

S.erafettin

S.Riyani

S.zzettin

Seyyit Lokman

S.Muhammet S.Mahmut

S.Temiz S.brahim

Koca Seyyit Kse Seyyit Mir Seyyit Menek Seyit


Veli Saltk

Auienlerin Tuncelide oturduklar kyler:

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES1 Bargni Karabakr Hozat2 Doan Doan emikezek3 Hdrdam Hdrdam Pertek

2-Baba Mansur Oca

Tunceli-Mazgirt ilesi Muhundu bel-desinde oturan Baba Mansur evlatlarndan Haydar Doan Dede, szl gelenee daya-narak bize unlar aktarmt:

Baba Mansur, mam Muhammet Ba-kr n soyundan gelmektedir. Hac Bekta Veliden 200 yl nce dmanlarndan kap, Anadoluya gelerek bugnk Muhundunun kuzeyinde bulunan bir maarada bir sre saklanm, daha sonra gizlendii yerden -kp, bugn Ocak merkezinin bulunduu yere gelerek, orada bir ev yapmaya balam. Evi yapt srada Musahibi Kurey Baba onu zi-yarete gelmi. O da musahibini karlamaya knca, yapmakta olduu duvar da onunla birlikte yrm. O duvar hala Cem evinin i ksmnda muhafaza ediyoruz.

Hac Bekta Velinin 1231-1232 tarih-lerinde Anadoluya geldii bilinmektedir. Baba Mansur, ondan 200 yl nce geldii-ne gre, 1030 larda gelmi demektir. Oysa bu tarihlerde Anadoluya Trk g olma-mtr. Aada yaynlayacam belgede de anlalaca gibi Baba Mansur, 1230larda bu blgede yaamaktadr.

Baba Mansurun soyundan gelenler, Di-yarbakr Dulkadirli Devletinden bir tarihsiz ecere almlar. Daha sonra torunlar bu e-cereyi 2.Mahmut zamannda yenileyip onay-lamlar. Ancak bu belge bugne dek hibir yerde yaynlanp aa kmad. Varsa da hala saklanyor.

Aratrmalarmza gre Baba Mansur, Erzurum Saltuklu beyi Seyyit Muhammet

Saltukun oludur. Takriben 1145 ylnda dodu. Dedesi Saltuklu beyi zzettin Saltuk, ok sevdii torunu Mansuru, Hoca Ahmet Yesevinin Trkmenistan Yesi kentinde bu-lunan okuluna gnderdi. Baba Mansur bura-da Auienin dedesi Seyyit Lokman Peren-de, Abdal Musann dedesi Seyyit Haydar Gazi, Baba lyasn babas Seyyit Ali, Ahmet Yesevinin olu Kudbettin Haydar, Kalen-der Velinin babas Seyyit Siyami Faki gibi erenlerle birlikte okudu. lkesine dnnce dedesi onu 1165 ylnda Dou Dersimin merkezi olan Mecingert (Mazgirt ilesi) Sancak Beyliine atand. Seyyit Mansur, Mecingertte uzun sre sancak beylii yap-t. Sancan ok adilce ynetti. Halk ara-snda ok sevildii iin Baba Mansur unvanyla anld. Anadolu Seluklu sultan Rknettin Sleyman ah, 1202 ylnda Sal-tuklu Beyliini ortadan kaldrdktan sonra Gcistana bir sefer dzenledi. Bu seferde Grcistan kraliesi Tamaraya ar bir ekil-de yenilerek, ok sayda ganimet ve tutsak kaptrp, Erzuruma kat. Bu tutsaklar ara-snda Mengcek beyi Behram ah da vard. Daha sonra ar tazminatlar denerek bu tutsaklar kurtarldlar. Seluklu sultan S-leyman ah, kardei Turul ah Erzuruma vali olarak atayp, Konyaya dnd. Erzu-rum valisi Turul ah, Grcler karsnda sarslan prejtizini kurtarmak iin ertesi yl, Mecingert sancak beyi Mansur Saltukun zerine bir ordu gnderdi. Mansur Saltuk, bu ordu karsnda direnecek kuvveti olmad iin, Mazgirtin dousunda kalan Muhundu tarafna kap, talipleri olan adllar, zol-lar ve Hranlar arasnda sakland. Mecingert kale kitabesinde onun ve atalarnn adlar ya-zldr.



Prop. Dr. Osman Turan:

Saltuklu devleti nihayete ermekle bera-ber, son hkmdar Nasrettin Muhammetin olu Mansurun Mecingert kalesine hakim olduu grlmektedir. Bu kalede okunma-s zor olan bir kitabede kale sahibi Ebu Mansur bin Muhammet bin Saltuk bin Ali bin Ebul Kasm eklinde bu hanedann soy eceresini de meydana koymaktadr diyor

(Turan; 2001,S.37) .

Baba Mansur evlatlarndan Muhundu lu Haydar Doan Dedenin aktard:

Baba Mansur, dmanlarndan kaarak gelip, Muhundunun kuzeyindeki maarada bir sre sakland, ortalk durulduktan sonra aa kt eklindeki szl anlatm ile tari-hi belgeler rtyor (Saltk; 2009,S.140)

Onun soyu olu Veliden oalarak aada vereceimiz kylere daldlar.

Hz.Ali

.Hseyin

.Zeynel Abidin

.Muhammet Bakr

.Cafer Sadk

.Musa Kazm

. Ali Rza

.Muhammet Taki

mam Naki S.Musa Ara

.Hasan Asker S.Muhammet

Mehdi S.Yahya

S.Cafer

S.Hseyin

S.Ubeydullah

S.Abdulgani

S.Muhammet Buhari

S.Kasm Saltuk

S.Ali Saltuk

S.zzettin Saltuk

S. Muhammet

S.Melik ah Saltuk S.Mansur (Baba Mansur)

S.Sar Saltuk(erif Hzr) Seyyit Veli

Cafer Veyis Ahmet Abbas


Veli Saltk

Baba Mansurlularn Tuncelide oturduklar kyler:

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES1 Fara Akdven Mazgirt 2 Gersinot Ardl Plmr 3 Goman (Kark) Yaarolu Mazgirt 4 Kavaktepe (Kar.) Kavaktepe Mazgirt 5 Kayrlar (kar.) Kayrlar Plmr 6 Kurkurik (Kar.) Aktarla Mazgirt 7 Kupik Gelincik Mazgirt 8 Kuhane (Kar.) Kuhane Mazgirt 9 Ldek (Kark) Kartutan Mazgirt 10 Muhundu(Kar.) Darkent Mazgirt 11 ris (kar.) Akkl Mazgirt 12 bek Yeldeen Mazgirt 13 Tahsini (Kar.) Gkekonak Plmr 14 Tilk (Kark) Temrtaht Mazgirt 15 Tokmak Karaolan Mez. Ovack 16 Trmek Aktuluk (Kar.) Merkez

3-Delil Bircan (Berhucan) Oca

Delil Bircan, mam Zeynel Abidinin olu Seyyit Zeyd kolundan gelmektedir. Ha-len Tunceli-Pertek ilesinde oturan ve De-lil Bircan soyundan gelen Hseyin Erdoan Dedenin eski yazy bilen bir hocaya yaptr-d amatrce eviriye gre; Delil Bircann atalarna ilk kez hicretin 48.ylnda bir ecere verilmi. O ecere hicri 400, miladi 1010 y-lnda eyh Horasani tarafndan Horasanda yenilenmi. Bu ecere daha sonra Seyyit Abdullah tarafndan dnemin Nakib-ul E-rafl arna gtrlerek brahim Mekki, Yusuf Dmki ve eyh Hasann tanklnda, katip Tacettin El Vefani tarafndan kaleme alnm ve eyhler eyhi eyh madettin Sleyman ve eyh Alaattin tarafndan onaylanmtr. ecerenin iinden geen ifadeye gre (Cen-giz Han melunu) yznden soy Anadoluya g etmi.

Orijinal metini grmediimiz ve bir uz-mana evirtemediimiz iin bu ecereleri eksik bulduumuzu peinen belirtelim. Bel-geye gre:

Bundan sonra zahit olan, abit olan ve rah (yol) sahibi olan eyhlerin babas Abdul-lah b.Belican b.Muhammet b.Said b.Mundev b.Salih b.Ered b.Mnde b. shak b. brhim S.A.

Bu hrka eyh madeddin tarafndan ey Delu Belincana; gece gndz be vakit na-maz klmas; yaratlanlara iyi ilikide bulun-mas; Allahn ve Resullahn emrettiklerini cemaatine emretmesi; Allahn farz kldk-larn yerine getirmesi; zekat, r, sadaka, ftr, kurban ve hazinelerden topladkla-rn muhtalara, miskinlere, yolda kalmlara ve ihtiya sahiplerine datmas koulu ile giy-dirildi.



eyh madettin Sleyman, Delu Belicana bal aadaki Krt cemaatlerine de vasiyete buluyor:

Aadaki Krt cemaatlerine vasiyettir:

Bu cemaatler, Sultanul Arifi n Horasani huzurunda eyh Delu Belincana balanmlar. eyh Delu Belican, eyh Sleyman ve eyh Alaattin tarafndan nimetlendirilmitir. Allahn, Meleklerin ve btn insanlarn lanetleri onu zenlerin zerine olsun. Bu vasiyete kar gelen her kul asidir. Her asi Cehennemliktir.

eyh Delu Belicana balanan cemaatler:

1-Melkii Cemaati 15-Esikan 29-Dirimgarian 2-Berekan 16-Keykan 30-Taksvan 3-Evdelan 17-Kimrian 31-Lezan 4-Zafaran 18-Kuniyan 32-Kullimeman 5-Bozukan 19-Butahisi 33-Mukicenan 6-Nirikan 20-Kerikan 34-Dmkiyan 7-Cazikan 21-adiyan 35-Berberiyan 8-Mukan 22-Huubelan 36-Nebedan 9-Eskuban 23-eyhbelan 37-Nuruzan10-ehnevan 24-Ekunyan 38-Verebseban11-Semedan 25-Halikan 39-Zurzanian12-zemenan 26-Buhenan 40-Delipkan13-Menenan 27-Beytan14-Arabi Keseban 28-Buran

Bu airet veya cemaatlerin bir blm hala Tunceli-Erzincan-Bingl snrlar iinde ya-amaktalar.

Biroklar da bilinmiyor, baka airetlerle btnlemiler.


Veli Saltk

eyh madettin Sleyman tarafndan koullu olarak Delu Berhucana verilen ecere yledir:

Hz.Al

mam Hseyin

mam Zeynel Abidin

Zeydul Enver

Hasanul Ekber

Zeydin

Muhammet

Muhammet

Zahudul

Abdul Varihinde

Ebul Vefa

brahim el Hrkani

shak Ahmet

Ziyaddin

Allahverdi

Ali

Hasan

Hseyin

Ziyaddin

Allah Kulu Ahmet

Yadigar

Mecnun

Ziyattin Hseyin

Hseyin



Ahmet

Salih

shak

Memduh

Muhammet

Abdullah Berhucan

Ali Hasan Kemal Mecnun

Mevali lyaslar Yelbeyliler a)Mrtkanlar a)Azizler b)Hasa Meliler b)GencikanlarCucikler smailler Hseyinler c)Keskinler c)Hdrlar d)Ali lyaslar d)vibeylerMevali e)vikekiler

brahim

Hseyin

Rza

Hasan

Hseyin Erdoan

Haki Kasm Fehruz

Deniz Hasan


Veli Saltk

Abdullah Berhucan

Ali Hasan Kemal Mecnun

Dervi Mehmetler Hseyinler Rusupiyanlar Babkanlar Cvkanlar a)Dedegiller a)mam Seyitler (Tercan-Armutlu) b)Alibabagiller b)Porikanlar c)Balkanlar

Mdrgiller Rehberler

Molla Veliler Hasimamlar S.Hanllar Selikanlar Skanlarb Kurtkanlar Kelikanlar Abdullahlar Alibabalar bi Hasanlar

(Elbistan) a)Memiraslar a)Gntalar a)Ertemler b)Hsisurlar b)Durbalar(Kelkit) b)Makallar c)Hesitollar c)Hasan Efendiler(K) d)Ali Kllar d)Yldrmlar

Bize gre Hseyin Erdoan Dede 45. veya 46. kuakta olmalyd. Bu soyaacnda eksikler var.

Delil Bircan 30. srada olduuna gre 1400lerin sonlar ile 1500lerin balarnda yaam oluyor. Bu durumda 1220 ylndaki Mool igalinden sonra Anadoluya gelmi olmas imkanszdr. Mool igalini yaayan-lar, 21. ve 22. kuaklard.

Yine, yukarda yaynladmz Auien-ler Ocanda ki listelerde Seyyit Ebul Vefa 14. kuakta yer ald ve babas Muhammet olduu halde; bu ecerede Ebul Vefa 11. sra-da yer alyor ve babas Abdul Verihinde olu-yor ki; kesinlikle yanltr.

Ayrca 740 ylnda Emeviler tarafndan Kfe de aslan Seyyit Zeydin olu var. Bunlardan biri Yahyadr ki; 744 ylnda Horasan Grgan kentinde asld. Dier olu Seyyit Hseyindir ki; Battal Gazi, Auien-ler, Mneykliler ve Karacalar onun soyundan gelirler. 3.Olu Seyyit sadr ki; ran-Gilan

blgesinde kurulan Seyitler Hanedanl (Ali Kiya Devleti) bu koldan gelirler.

Ksacas Seyyit Zeydin Hasanul Ekber adnda bir olu yoktur.

Delil Bircan Ocana: Mlliler, uhadar-lar, Abbasanlar, Pilvenkler, Butikanlar, Bo-zukanlar, Kevanlar ve Abdalanlar baldr.

Berhucanlarn Tuncelide oturduklar kyler:

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES

1 Baluer (Kar.) Beydam Pertek

2 Erindik (Kark) Yamba Pertek

3 Hurumk (Kar.) Dere Pertek

4 Kazl (Kark) Kazl Pertek

5 Margik (Kar.) Gnbaz Pertek

6 Pilvenk (Kark) Dedeaa Merkez

7 Pohateris(Kar.) Elmaka Pertek

8 enk (Kark) Bakrl Pertek

9 Tanz (Kark) Tozkoparan Pertek

10 Yeniky (Kark Yeniky Pertek



4-Seyyit Cemal (Dervi Cemal) Oca

Seyyit Cemal, Hac Bektai Veli Dergah nda yetimi dervilerden biridir. Hac Bek-tai Velayet-namesinde ona ilikin unlar aktarlr:

Hnkar, ahirete gnce, onun halifele-rinin her biri, onun gnderdii yere gittiler. Yalnz bu yz altm halifeden bu gne dek adlar malum olanlar anacaz: Cemal Seyyit, Saru smail, Kolu Ak Hacm Sultan, Resul Baba, Pir Ebi Sultan, Recep Seydi, Sultan Balaeddin, Yahya Paa, Barak Baba, Ali Baba, Atlas Pus Sultan, Dost-u Huda, H-zr Samit..

Hnkar, Seyyit Cemali, halifelerinin hepsinden ok severdi. Onu pek arlard. Bu nedenle halifeler de ona sayg duyar-lard. Hnkar da bunu buyururdu. ou zaman eliyle srtn svazlayp, Cemalim, Cemalim derdi. Seyyit Cemal, btn hali-felerin st yannda otururdu.

Bir gn: Acaba Hnkr bize bir yurt gsterir mi? diye dncelere dald. Hnkara malum oldu:

Cemalim dedi. Bizi varlk yurduna gnder, sonra bir merkep al yola d. Mer-kebini nerede kurt yerse, orasn sana yurt verdik. Oraya varr, yurt kurarsn. Senden bir oul gelecek, Akdenize yol edecek dedi.

Hnkr varlk yurduna gtkten sonra, Habip Emirciyi Hnkarn postuna oturttu-lar. Seyyit Cemal, Erenlerin szne uyup, bir merkep ald. Yola revan oldu. Vara vara Altntaa vard. Otlu, sulak, imenlik gzel bir yerdi. Merkebini ayra sald. Kendisi de uyuyakald. Bir sre sonra uyannca, bakt ki merkebini kurt yemi. Erenlerin szn ha-trlayp, oraya yerleti. Orada bir ok kera-

metler gsterdi. Evlendi. Bir olu oldu. Adn Asldoan koydu.

Asldoan, bir zaman sonra Rumeline gemek istedi. Gelibolu boazna vard. Karya gemek iin kayklar onu kar-ya geirmek istemeyince, o da denize doru yrd. Deniz nnde yarlp suyu ekiliyor, kara oluyordu. Kayklar bunu grnce ko-up aman dilediler.

Seyyit Cemal, Altnta blgesinden T-kelcik e geldi. Orada vefat etti. Mezar ora-dadr.

Seyyit Cemal, takriben 1230 ylnda do-du. Hac Bektai Velinin vefatndan (1271) sonra, Ktahya Altntaa gitti. Daha sonra Tekelike yerleti. Evlendi. Takriben 1280 lerde olu Asldoan dnyaya geldi.

Altnta, Ktahyann ilesidir. Ktahya nn gneyinde, Dumlupnarn kuzeyinde-dir. Hisarck, Ktahyaya baldr. Tavanl ilesinin gney batsndadr. Tkelcik denen yer ise, bugnk Tavanlya bal bir belde-dir. Tavanl ile Hisarck arasnda bulunuyor. Yeni ad Tekelciktir. Hisarck ile Altnta aras, o gnn koullarna gre yaya olarak iki gnlk bir yoldur.

Dervi Cemalin torunu Seyyit Erdo-an, Balkesir Bigadite yatyor. Bigadi, Hisarckn batsnda bulunuyor. Yaya olarak Hisarcka iki gnlk mesafededir. Seyyit Erdoann olu Seyyit smail Erturul, Ya-taan da yatmaktadr.

Seyyit smail Erturulun torunlar, 1511 ylnda Dalaman blgesinde balayan ah Kulu ayaklanmasna katldlar. ah Kulu is-yanclar, nce Ktahya Beylerbeyini yen-diler. Sonara Kayseri Bylerbeyini yendiler. Daha sonra Kayseri yaknlarndaki ubuk ovasnda Vezir Hadm Ali Paa ile arptlar.


Veli Saltk

Bu arpmada Ba vezir Hadm Ali Paa da, ahkulu da vuruldular. Ama bu Trkmenler, 15.000 atl bir gle rana vardlar.

te Dervi Cemalin torunlar da bu ta-rihte Dersimde kaldlar. Dersim, o tarihler-de Melkianl Saltuklularn elindeydi.

Seyyit smail Erturulun torunlar Dersimde nce Saman yresine yerleti-ler. Bir blm Hozatn Zankirek (Karaa-vu) kyne yerletiler. Bir blm de yine Hozatn Akpnar kyne yerletiler. Bir blm de 1600lerin balarnda Hozatn Dervcemal kyn kurdular.

Dervi Cemal evlatlar, eyh Hasanl airetlerinden Karaballar, Ferhatlar ve Ko Ua airetlerine dedelik yaptlar. Dervi Cemal evlatlarnn bir blm halen Eski-ehir Doanayr beldesinde oturmaktalar ve Eskiehir-Ktahya tarafndaki taliplerine Dedelik yapmaktalar.

Dervi Camelliler, Sar Saltk ve Sar Saltkllar Mrit bilmiler.

2 Ekim 2006 tarihinde ART Televizyo-nunda yaynlanan Prof.Alemdar Yalnn yapt Alevi Ocaklarn tantan progra-mn ekimleri iin Tunceliye gittiimizde, Munzur Baba ekimleri iin Ovack ilesine uramtk. 96 Yanda olduunu rendi-im Dervi Cemal evlatlarndan Seyfi Frik Dedeye urayp, bir sylei yapm ve ken-disi kadar yal curas ile iki deyi syletmi-tik. Seyfi Frik Dede srarla elimi pmek iste-yince, ekim ekibimizden kameraman zgr hayretler iinde kalmt. Ankaraya dnnce Prof. Dr. Alemdar Yaln Hocaya:

Hocam! Veli abim 96 yandaki dedeye elini ptrd deyince, Alemdar hoca kah-kalarla glp, zgrn aknln gider-mek iin unlar anlatmt:

Veli Hocann mensup olduu Sar Saltk ailesi, Seyit Cemal Ocann Mrididir. Alevilikte El Ele, El Hakka ular. Veli Hoca ona elini ptrmeseydi, o diyecekti ki:

Ben ne su iledim, ne gnah iledim ki Pirim bana yz eviriyor, elini ptrmyor? Gelenekte Pir elini sulu insana ptrmez.

Suni kkenden gelip, bu gelenee yaban-c olan kameraman zgr, birazck ikna ol-mua benzedi.

Dervi Cemalin bugne dek yaynlan-m bir soy eceresine raslamadk.

Dervi Camallarn Tuncelide Oturduklar Kyler

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES1 Akpnar Akpnar Hozat 2 A. Urik (Kar.) Aa Kayaba Pertek 3 Cemolar Balkaynar Hozat 4 Dervicamal Dervicamal Hozat 5 Phami Alanck Hozat 6 Samanik (Kar.) Ardl Pertek 7 Tanz (Kar.) Tozkoparan Pertek 8 Yukar Urik Yukar Kayaba Pertek 9 Zankirek Karabakr Hozat

5-Kureyan (Mahmut Hayrani) Oca

Seyyit Mahmut Hayrani, Dersim bl-gesinde yaam, daha sonra Akehire g edip, oraya yerlemitir.

Mahmut Hayrani, Baba shak syan son-ras Dersimde saklanan Hac Bektai Veli ve dier pirlerle tant ve Hac Bektai Veliye hayran kald. Anadolu Seluklularnn Moollara yenilip zayf dmelerinden ve ardndan 1246 ylnda Gyasettin Keyhsrev ldkten sonra Hac Bekta Veli ile birlikte anadoluya geldi.

Seyyit Mahmut, Hac Bekta Veliye hayran kald iin kendisine Hayrani



takma ad verilmiti. Daha sonra Mevlana ve Seluklularla iliki kurmu, mezhep deiti-rerek kad olmu ve Akehire yerlemiti.

Saltuknamede Mahmut Hayrani ile ilgili unlar aktarlmaktadr:

..Hac Bekta Ruma geldi. Rumda olanlar onu karladlar. Onu ol yere ge-tirdiler. Gelip orada karar tuttu. Orada bir ku daha vard. Seyyit idi. Yedi yldr hay-ran olup, gzn yznden ayrmazd. Ad-na Seyyit Mahmut Hayrani derlerdi. Krvan ilinde Akyanos (Akehir) kentinde bir zaviye-de otururdu.

Birgn Sultan Sar Saltuk, Fakih Ahmete geldi. Fakih Ahmet erifi (Sar Saltuk) g-rnce ayaa kalkt. Ona sayglar gsterip arlad. Rum lkesinde bulunan Erenleri arp getirdiler. Erenler gelip oturdu-lar. Hac Bekta bunlara helva piirdi. Ye-yip, hamd olsun diye dualar ettiler. Sar Saltuktan Velilik gstermesini istediler. Saltuk, ellerini yere vurunca orada tatl bir su kt. ip ad oldular.

Ahmet erife:

Server! Siz, Mahmut Hayrani ile Mev-lana Celalettine de haber verin dediniz. Haber saldk gelmediler dedi.

erif, niin gelmediklerini sorunca Ah-met:

Biri aktr, biri hayrandr. Onun iin akl meclisinde cem olamadlar dedi.

erif, birka gn sonra Erenlerden izin isteyip, Mevlanaya gitti. Bir ka gn ora-da kaldktan sonra, kalkp Seyyit Mahmut Hayraniye gitti. Mahmut, Sar Saltuku g-rnce akl bana gelip, onunla syleti. Sar Saltuk, Mahmuttan tvbe eli alp, drt te-rekli tac Mahmuta giydirdi.

Saltuknamenin bu anlatmndan da an-lald gibi, Seyyit Mahmut, Sar Saltuku daha nceden tanyor ve ona sayg duyuyor-du. Akehire gelince, mezhep deitirmitir. Sar Saltuk onu ikna ediyor. Seyyit Mahmut, tvbe edip, mezhebine geri dnyor. Bunun zerine Sar Saltuk ona Alevilikte Drt Kap anlamna gelen drt terekli tac giy-diriyor.

Velayetnamede ise onunla ilgili unlar aktarlmaktadr:

.Akehirde Seyyit Muhammet Hayrani adnda biri vard. Yannda 300 Mevlevi der-vii ile bir gn Hnkar ziyarete gitti. Bir aslana bindi. Elinde kam yerine bir ylan vard. Bu durum Hnkara bildirildi

Hac Bekta Veli:

Kimdir bir canl varla binmi gelen? Biz cansz varla binelim dedi.

Kzlca Helvat yaknnda bir Kzl Kaya vard. Hac Bekta Veli bu Kzl Kayaya bi-nip;

Yr! dedi.

Kaya bir ku biimine girerek yryp, Mahmut Hayraniyi karlad. Mahmut Hay-rani bunu grnce yaptndan utand,. as-landan yere indi. Ylan da yere att. Hnkr ona dedi ki:

Canlya herkes binip yrtr. cans-z yrtmekte.

Seyyit Mahmt Hayrani, onun ellerine ka-pand.

Bu anlatmdan da anlalyor ki; Seyyit Mahmut Hayrani, yine sznde durmamtr. Mevlevi Tarikatna girmitir. Hatta, o veya onun soyu, Osmanl Nakibul Erafl arnca onayl bir Soyaac (ecere) belgesi de al-


Veli Saltk

mtr.

Seyyit Mahmut Hayrani, Akehire yer-letikten sonra orada bir tekke (okul) am. Bu okulunda ok renci yetimi. Onun ocuklar ve torunlar da bu okulda okumu, sonradan Osmanlda nemli grevler alm-lar. rnein Seyyit Mahmut Hayraninin to-runlarndan Muhittin olu Seyyit Hdr; Fa-tih Sultan Mehmetin stanbula atad ilk kadlardan biridir. Kad Seyyit Hdr, kardei Seyyit Aliyi Dersim (Tunceli) deki akraba-larn aratrmak iin oraya gndermi.

Anadolu Seluklu Sultan Alaattin Key-kubat, 1230 yl Austos aynda Erzincan Yass imende Celalettin Harzemah yen-dikten sonra Mazgirtin kuzey dousunda yer alan Ban kalesine gitti. O blgedeki airet liderlerini ve Seyitleri toplayp grmeler yaptktan sonra blgedeki airetlerin Reh-berliini Dervi Beyaz olu Ali Uyuma; Pirliini de Hac Kurey olu Seyit Ali ve Baba Mansura verdi.

Mu-Vartonun orik Dervi beyaz evla-d Hzr Alinin evinde kan Anadolu Sel-uklu Sultan Alaattin Keykubat tarafndan h.628(1230) ylnda imzalanan belge zetle yledir:

1-Cafer min kabileti Delienler El M-semma skek Da ismi hu Slbs bil lakab Hrrem Bagan.

Yani; Yksek Slbs dal denilen De-lienler lakapl Hrrem Beyler kabilesin-den Cafer;

2-Teymur min kabileti Alan El Msem-ma Burkent Budan.

Yani; Budandan Burkentli lakaby-la anlan Alan kabilesinden Temur;

3-Hsyin min kabileti Ba lyas El M-

semma Hanver

Yani; Han Kentli Ba lyas kabilesin-den Hseyin; (Aratrmac Ali Rza Eren-ler Ba lyas, Baliyan Aireti olarak vermi. Dorusu Baba lyasllar olmal-dr. Zazacada Baba szc ksaltlarak ba eklinde ifade edilmektedir. rnein; Baba Mansur da ksaltlarak Ba Man-sur eklinde konuulmaktadr.)

4-Muhammet min kabileti Milli El M-semma Bozkr.

Yani; Bozkrl denilen Milli kabilesin-den Muhammet;

5-Abdullah min kabileti zol El Msem-ma Ayak bi lakabi ki Blk.

Yani; ki Blk lakapl, ayak un-vanl zol kabilesinden Abdullah;

6-Ali min kabileti Haydar El Msemma bi lakabi Karavel

Yani; Karavel lakab ile nl Haydar kabilesinden Ali;

7-Mustafa min kabileti Karsan El M-semma Hanerdik bi lakabi Saz..

Yani; Dik Haner unvanl, Saz lakapl Karsan kabile-sinden Mustafa;

8-brahim min kabileti Lal, El Msem-ma Bay-Kara bi lakabi Yrk Uzun

Yani; Bay Kara unvanl, deer ad Uzun Yrk olan Lal kabilesinden bra-him;

9-Mahmut min kabileti akr Tahir.

Yani; akr Tahir kabilesinden Mah-mut;

10-Yusuf min kabileti Zor Veliyan El



Msamma Duvar Delen.

Yani; Duvar Delen olarak tannan Zor Veliyan kabilesinden Yusuf;

11-Muhammet min kabileti Dada Brk El Msemma Bucak.

Yani; Dada Brk kabilesinden Bucakl Mahmut;

12-Abbas min kabileti Merdis El M-semma Kllahi Dik..

Yani; Klah Dik olarak adlandrlan Merdis kabilesinden Abbas;

Ad geen Airetlerin (Oba ve Oymak-larn) Dedelik grevlerini ad geen airet nderlerinin huzurunda Baba Mansur ve Hac Kurey olu Aliye; Rehberliini de Dervi Beyaz olu Ali Uyuma verdim. (Erenler;2006, s.26-27)

Ali Rza Erenler:

Bu ecere, hicri 800(1397) ylnda Os-manl Sultan Orhan Gazi tarafndan grle-rek, altna yle bir aklama yazlmtr:

Mceddeden hazihi eceretn Fi sema-ne mie vefi vakti lefi ha Badat Abdullah el Tayip Fi vakti zillulahil slam bi ismihu Sul-tan Orhan Gazi. Yani Badat halifesi Ab-dullah El Tayip zamannda slam glgesi altnda bulunduran Orhan Gazi tarafndan bu ecere grlm ve yenilenmitir.

Daha sonra Ban kalesi kaplcalarna gelen ve kalede Peri suyunu temaa eden Sultan 4.Murat, Peri suyu zerine pelerini-ni atp binerek karya geen dervii huzura artp sorar:

Azgn akan K suyunun zerine pele-rinini atarak karya nasl getin?

Dervi Ali Uyum:

Soydan gelen ilahi bir gtr. Bir ke-ramettir der.

Padiah 4.Murat, Dervi Ali Uyumu kut-layarak yannda getirdii eceresinin altna:

El malum vel mehur Dervi Beyaz ve-ledi alem Ali Uyum Mukayyedu fi l ky bil tekiyyeti el mstemi memeliket apak-cur Abi Tahur yazsn yazp onaylar. Yani; apakur (Bingl) ovasn Dervi Beyaz evlatlarndan Ali Uyuma vakfettim. Abu Tahur kynde bu Ocak adna halk irad etmek zere bir tekke ve zaviye amasn buyurdum deyip ecereyi onaylar. (Eren-ler; 2006, S.27).

ecerenin altna dlen bu not hayalidir. nk:

1-1397 ylnda Orhan Gazi diye bir Os-manl padiah yoktur.

2- Bu tarihlerde Abbasi halifeleri Ba-dat ta oturmuyorlard. Badatta oturan son Abbasi halifesi, Mool han Hla tara-fndan 1259 ylnda ldrlmt. Hayatta kalan Abbasiler Msra kam ve orada Fatimilerin glgesinde sembolik bir halife-lik srdrmlerdi ta ki, Yavuz Sultan Selim 1517 ylnda Kahireyi ele geirip halifelii Osmanlnn uhdesine alana dek.

Kureyanllara ait olduu sylenen ece-reyi z Brakan Erenle ve Alevi Ocaklar adl kitabmda yaynladm ama elikiler-le dolu bir seceredir. O ecerede kendilerini Hac Bekta Veliye balarlar ki bu doru deil. Kureyanlarn byk atas, yol anla-mnda Hac Bekta Veliye balanp, ondan el alm olabilirler ancak onun soyundan gel-medikleri kesindir.

Anlalmayan bir dier husus da Dervi


Veli Saltk

Beyaz ile Hac Kureyin ayn Ocak saylmasdr ki, bizce bu yanltr. Aksi taktirde yukarda Alaattin Keykubatn onaylad orik eceresinde ad geen airet ve oymaklarn Reh-berlik ve Pirlii ayn Ocaa verilmezdi. nk gelenekte bu rnee raslanmyor. Bize gre Dervi Beyaz ile Hac Kurey Ocaklar ayr Ocaklardr.

Kureyanllarn Tuncelide Oturduklar Kyler


1 Aaenlii (Kar. Aaenlii Plmr

2 Akta Akta Ovack

3 Ambar Ambar Merkez

4 Aa Harik A.Doluca Nazmiye

5 Azge Gneycik Nazmiye

6 Balluca Ballca Nazmiye

7 Baravyoncalk Sarbudak (Kar.) Plmr

8 Bakalecik Bakalecik(Kar.) Plmr

9 alayan (Kar.) alayan Plmr

10 amurek (Kar.) Ilsu Nazmiye

11 anakay S. Aa anak(K.) Mazgirt

12 olahar alkran Merkez

13 ukur ukurky Merkez

14 Dzdan Pnar Merkez

15 Elgazi Elgazi Ovack

16 Gomosr Elmal Mez. Plmr

17 Hako (Kark) Turnayolu Nazmiye

18 Hakis/Malko Bykyurt (Kar.) Nazmiye

19 Halitpnar Halitpnar Ovack

20 Hasum Gzelpnar Nazmiye

21 Havikpah Babaoca Merkez

22 Hodik Yazgeldi Nazmiye

23 Hormek (Kar.) Yakack Nazmiye

24 Hosor Kopuzlar Merkez

25 resi / Yeris Dallbahe Nazmiye

26 Kabun Kklce Mazgirt

27 Kalman (Kar.) Gnlce Nazmiye

28 Keykanlu (Kar.) Keykanl Pertek

29 Krklar (Kark) Krklar Plmr

30 Kincir dam Mez. Plmr



31 Krgen Batman Merkez

32 Lazvan Aslanyurdu Mazgirt

33 Mukuf (Kar.) nveren Plmr

34 Murdafan (Kar.) Kangall Plmr

35 Nt ? Merkez

36 Pagaali Uzuntarla Merkez

37 Panan Bostanl Nazmiye

38 Pozapun Gmemi Merkez

39 Ronak Alack Mez. Merkez

40 Sayrik evrecik Nazmiye

41 Sini Trk (Kar.) Senek Plmr

42 Sumak (Kar.) Sumak Pertek

43 ahverdi (Kar.) ahverdi Ovack

44 Tar (Kar.) Alack Merkez

45 Trmek (Kar.) Aktuluk Merkez

46 Velkan (Kar.) Baylk Merkez

47 Venk (Kar.) Karlar Mez. Merkez

48 Veramin Efeal Plmr

49 Yerisik ? Plmr

50 Yukar anak Y.anak Mazgirt

6-Sar Saltk Oca

Sar Saltuk, Seyyit Muhammet Buharinin 6.kuak torunudur. Muhammet Buhari, Ni-abur Dergh Piri Seyit Ubeydullahn torunudur. Seyit Ubeydullahn lmnden sonra Niabur Derghnn bana Hac Bekta Velinin byk dedesi Seyit Muhammet geince; Muhammetin kardei Seyyit Abdulgani, oullar Muhammet Buhari ve Abdulaziz ile bir-likte 990l yllarda Niaburdan Buharaya g etti. Buhara yresinde Ouzlarn byk boylarndan epniler arasnda Alevi slam yaymaya balad. epniler Alevi slam benim-seyince, Muhammet Buhari ve kardei Seyit Abdulazizin talipleri oldular. Seyyit Abdula-ziz ayn zamanda Byk Seluklu ailesine danmanlk ve retmenlik yapyordu. Aabeyi Muhammet Buhari, gen yalarda vefat etti. Onun olu Ebul Kasm Saltuk, yetim kald. Ebul Kasm Saltuk, Seluklu ehzadeleri ile birlikte amcas tarafndan okutulup bytld. (Saltk; 2004, S.68).

Alp Arslan, Seluklu Sultan olunca, amcas brahim Ynal ve amca olu Kutalm Beyle taht kavgalarna girdi. Amcas brahimi de amca olu Kutalm da yenip ldrd. Ancak taht kavgalar yine devam ediyordu ve Trkmenler giderek Alp Arslandan uzaklayorlard. Onun kurnaz veziri afi lider Nizaml Mlk, Alp Arslana bir tte bulundu:


Veli Saltk

Trkmenlerin gvenini kazanp kendi yanna ekmek istiyorsan, Seyitlerden(Dedelerden) birka kiiyi yanna al ve ordularna komutan yap.

Alp Arslan bu de uyarak Muhammet Buharinin olu Ebul Kasm Saltk, Seyit Abdulazizin olu Daniment Gazi, mam Musa Kzm soyundan gelen Seyit Mengcek Gazi ve Doger Boy beyi Artuk ah ordularna komutan yapt. (Saltk; 2004, S.55).

Alp Arslan, 1071 ylnda Malazgirtte Bizansllar yenip, Anadoluya girince; Dou Ana-dolu blgesini, Erzurum bakent olmak zere Ebul Kasm Saltuka kta olarak verdi. Ebul Kasm Saltuk, 1072 ylnda Dou Anadoluda ilk Trk beylii olan Saltuklular Beyliini kurdu. ( Saltk; 2004, S.63).

Ebul Kasm Saltuktan sonra, Saltuklularn bana olu Ali Saltuk geti. Ondan sonra

kardei Emir Gazi Saltuk geti. Emir Gazi Saltukun lmnden sonra, Saltuklularn ba-na, Ali Saltukun olu zzettin Saltuk geti. zzettin Saltukun lmnden sonra byk olu Muhammet Saltuk, baa geti. Muhammet Saltuktan sonra baa olu Melik ah Saltuk geti. Melik ah Saltuk, 1202 ylnda Anadolu Seluklu sultan Rknettin Sleyman ah tarafn-dan katledildi.

te onun henz 3-4 yanda olan olu erif Hzr ve ailesi, amcas Seyyit smailin nc-lnde, bir gurup talipleri ile birlikte gelip Hozatn Averen kyne yerleti.

Sar Saltukun (erif Hzr) soyu yle gelmitir:

Hz.Ali

.Hseyin

.Zeynel Abidin

.Muhammet Bakr

.Cafer Sadk

.Musa Kazm

.Ali Rza

.Muhammet Taki

S.Musa Ara

S.Muhammet (874 ylnda Niabur Dergah piridir.)

S.Yahya

S.Cafer

S.Hseyin



S.Ubeydullah

S.Abdulgani

S.Muhammet Buhari S.Abdulaziz

S.Ebul Kasm Saltuk

S.Ali Saltuk S.Emir Gazi Saltuk

S.zzettin Saltuk

S.Muhammet Saltuk

S.Melik ah Saltuk Mansur (Baba Mansur) S.smail (Abdal Seyyyit)

Sar Saltuk (erif Hzr)

Amcas Seyyit smail, erif Hzr (Sar Saltuk), nce emikezekte okuttu. Daha sonra Trkmenistana Hoca Ahmet Yesevinin niversitesine gnderdi. erif Hzr, Horasana, Mengcek beyi Behram ahn olu Muzaferettin Muhammet ile birlikte gitti. Orada Hac Bekta Veli, Sey-yit Temiz (Auien), Hasan Gazi, Seyit Ahmet Faki, Doan Ata, ryan Hzr.. gibi sonradan ana damga vuran nl Pirlerle okudu. ann en nl hocas Seyyit Lok-man Perendeden dersler ald. 1219-1220 Yllarnda Trkmenistan ve Horasan blge-si Moollarn igaline uraynca, yukarda saydm nl Pirlerle Azarbaycana gelip, Hoy kendinde Abdal Musann dedesi Hay-dar Gaziye bir sre misfi r olduktan sonra Hozat-Averen kyne dnd.

erif Hzr (Sar Saltuk), bir taraftan ba-bas Melik ah Saltuk ve atalar Erzurum beylerinden ald gle, bir taraftan da Hoca Ahmet Yesevi niversitesinde oku-yup edindii bilgi ve bilinle, Dersim yre-sinin tannm bir bilgin kiisi oldu. Evlenip ocuk sahibi oldu. Bu ocuklar: Seyyit b-

rahim, Seyyit smail, Seyyit Sleyman Han ve Seyyit Muhammet Candr. Sar Saltuk, 1239-1240 yllarndaki Baba shak syanna katld. syan, Hrstiyan Bizansn Anadolu Seluklularna gnderdii 40.000 kiilik zrhl ordu yardmyla Krehir-Malya ova-snda bastrlnca, Sar Saltuk, Hac Bekta Veli, Fakih Ahmet, Seyyit Samut, Seyyit Te-miz, Karadonlu Can Baba, ryan Hzr, Do-an Ata Seyit oban.. ve daha bir ok eren-leri yanna alarak Divrii, Kemaliye, emi-kezek zerinden Tunceliye getirdi. 1243 Y-lnda Anadolu Seluklu sultan 2.Gyasettin Keyhsrev, Moollara yenik dp zayfl a-ynca; Sar Saltuk, oullar Seyyit smail ile Seyyit brahimi de yanlarna refakatc ola-rak verip, Hac Bekta Veli, Muhmut Hay-rani, Doan Ata, Ahmet Faki, ryan Hzr ve dier Pirleri Anadoluya gnderdi. Hac Bekta Veli ve dier Pirlere refakat olarak anadoluya gelen Sar Saltukun iki olu, Tunceliye geri dnmediler. (Sar Saltukun bu ocuklarn ve soyunu, Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklar adl kitabmda nlatyo-rum).


Veli Saltk

Saltuknamenin anlattklarna gre Sar Saltuk, Hac Bekta Veli ve dier pirleri iki kez ziyaret etmi.

Saltuknamede unlar anlatlmaktadr:

Sultan Sar Saltukun bir ak destar vard. Onu Osman Gaziye verdi. Ve bir asa ile bir hameyil hatm-i musaf (muskalk) balad. Osman onu amad. Sonra eriften (Sar Saltuk) izin alp evine geldi. Grd ki, Sultandan mektup gelmi. Osman onu at, okuyamadlar. Bir Danimend (bilgin) konuk gelmiti. Onu arp, mektubu okuttular. Anlald ki, Sultan ken-dine name gnderip davet etmi. Buna ok sevindiler. O musaf da da-nimende okuttular.

Osman, atasn esenledikten sonra atna binip, Sultan Sar Saltk katna geldi. Sultan Sar Saltuk, ona kuak balad. Beline kl takt.

Sultan Sar Saltuk ona dedi ki:

Sana kendi klcm kuattm.

Beyler otururken bir dervi ieri girdi. Elinde bir tac vard. Dervi tac hemen Osmana giydirdi. Osman onun elini pt. Dervi:

Berhudar ol, sonun gr ola, arta, eksilmiye dedi.

Osman ona sordu:

Siz kimsiniz?

Dervi:

Rumun bekisi Hac Bekta-i Horasaniyem dedi.

Osman, hemen evliyalar sultannn elini pt. Gidip erifin destarn bir aaca balayp bayrak yapt. Uur grd.

Saltuknameye devam edelim:

Kutuplar Kutubu Ahmet erife dedi ki:

Server! Siz Mahmud-i Hayrana ve Mevlana Celale de varn dediniz. Onlar ar-dk, gelmediler.

erif:

Niin gelmediler? diye sorunca,

Ahmet:

Biri aktr, biri hayrandr, onun iin akl meclisinde ceme gelmediler dedi.



erif, bir ka gn sonra izin isteyip, Mevlanaya gitti. Bir sre orada kaldktan sonra, Muhmud-i Hayraniye vard. Mah-mut onu grnce akl bana geldi. erifle sohbet etti. erif, Mahmuttan tvbe eli alp, drt terekli tac, drt yar iin Mahmuta giy-dirdi.

Yllar sonra Sar Saltukun bir daha Hac Bekta Veli ye gittiini gryoruz:

erif, Malatyyavi Sultanla varp, Bat-tal Gazi olu Aliyi ziyaret ettiler. Oradan varp, Zeynel Abidin Ocan ziyaret ettiler. Oradan Sar Saltuk, Malatyaya gitti. Seyyit Gazi Sultann yurtlarn ve evini ziyaret etti. Atalarnn ruhuna dua etti. Sonra da dnp

Krehire geldi. O kentteki velilerle bulutu. Fakih Ahmet lmt. Onun kabrini ziyaret etti. Hac Bekta, Ahi Evren, Seyyit Yusuf Kakari, ryan Baba, Doan Ata ve nice Erenler gelip Sultan Sar Saltukla syleti-ler( Hayr Rum; Saltukname ).

Sar Saltuk, kimi kaynaklara gre 1264 kimi kaynaklara gre 1280 ylnda Tunceli-Hozat ilesinin kuzeyinde kendi adyla an-lan Sarsaltk danda yaylada iken vefat etti. Trbesi bu dan eteindedir. Hala yre halk tarafndan ziyaret edilip, zerinde kur-banlar kesilmektedir. 2000 ylnda trbeye bir de yol yapld. Eskide hayvanlarla veya yaya olarak gidilirdi. imdilerde ise araba ile gidiliyor.

Onun olu Seyit Sleyman Han, 13.yy. sonlarnda Melkian Beyliini kurdu.

Sar Saltkn soyu yle devam etti:

Sar Saltuk

brahim smail S.Sleyman Han Muhammet Can

S.Hsamettin Ali

S.Pir Ali Atik

S.Tacettin Yalman

S.2.Melik ah

S.Alaaddin ah

S.Pir Hasan

S.Pir Rstem

Pir Hseyin

Keyhsrev Saltuk (Saman Sancak Beyi)

Seyyit Kasm


Veli Saltk

Melkian Beyliini; Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklar ve Tuncelide Airet Oy-mak ve Ocaklar adl kitaplarmda geni olarak anlatyorum.

Kprller dneminde beylikleri ve topraklar elinden alnan Saltuklular batya srld-ler. Dersim (Tunceli) de kalan Saltuklar; beylik ve toprak istemeyip, Samandan ayrlarak dedesi Sar Saltukun ky Averene yerleen Keyhsrev olu Seyit Kasmdan oaldlar. Seyit Kasm, takriben 1580 ylnda Hozatn kuzeyindeki Averen kyne yerleti. Byk dedesi Sar Saltuk gibi Dersimde Dedelik yapt. ok sevilip sayld.

Saltuklarn Soyaacnn tamamn Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklar adl kitabmda verdiim iin burada yeniden vermiyorum. Sadece 1938 Dersim syannda(!) ldrlen Saltuklarla ilgili blmleri veriyorum.

Keyhsrev (1550-1562 Beylik)

Salih Bey (1552-1590 Beylik) 1.Seyyit Kasm

2.Keyhsrev (1590-1606 Beylik) Seyyit Hdr

1.Seyyit Nesimi

Seyyit smail

2. S. Kasm 1.S.Temmuz

S.Hseyin

2.S.Nesimi S. Ali

S. Mehmet

2. S.Hdr S.Kalender S.Mustafa

S.Hseyin S.Ahmet

S.bi Hdr Yurt (1938)

Hseyin Kalender(l.1938) Mustafa

Ei Esma (l.1938) Ahmet Yurt (Halen Dedelik yapyor)



S.Ali

3.S.Kasm Mlla Hdr smail Nesimi Glo Ahmet

Haydar Saltk(Binba-1938) smail Saltk Kz Neviye (1938) Ei Ane (1938) Kz Hsniye (1938) Kz Glah (1938)

Binba Haydar Saltkn olu Nihat Saltk, dedesi Dersim 1.Dnem Millet Vekili Di-yap Aann yannda olduu iin kurtuldu.1973-1977 dneminde CHP Tunceli Millet Vekili oldu.

41-S.Ali

41.3.S.Kasm M.Hdr(Nakibul Eraf) smail Nesimi Glo Ahmet

Bn.Ba.kr Seyfi Saltk (1938) Kasm 1938) (ehit.B.Ba) Ei Elif (1938 Ei irin (1938) Kz Makbule (1938) Kz. Tlin (1938) Kz Sultan (1938) O. Kenan (1938) Kz adiye (1938) Olu Hadi (1938) Olu kr (1938)

41-S.Ali

3.S.Kasm M.Hdr(Nakibul Eraf) smail Nesimi Glo Ahmet

Efendi Mustafa Zeki Saltk Hseyin Saltk (1938) (Binba -Dersim Millet Vekili) Ei Zeynep (1938) Olu Gani (1938) Kz Tlin (1938)

Hseyin Saltk,Karaca kynn muhtar idi. Tunceli Millet Vekili Binba Mustafa Zeki Saltkn yeeni idi. Ei,olu ve kz ile birlikte 1938 ylnda ldrldler.


Veli Saltk

41-S.Ali

3.S.Kasm M.Hdr(Nakibul Eraf) smail Nesimi Glo Ahmet

kr Nezir Rza Zeynel (1938) Hasan (1938) E.Torutlu (1938) E.Zhre (1938) E.Rukiye (1938) K.Zercan (1938) Ol.S. Ali (1938) O.Glabi (1938) K.Glsm (1938) O.Ahmet (1938) O.Hdr (1938)

Niyazi Fahri Halis

Prof. Dr. Ahmet Saltk Dr.Ali Haydar

Kalecikli Saltuklular

Bu Saltuklularn da soy aacn Alevi Trkmen Tarihi ve Saltuklular adl kitabmda verdiim iin yeniden ayrntl olarak vermeyeceim. Ancak 1938 yl Dersim syannda(!) ldrlen Saltuklularla balantl olarak vereceim.

Yukarda aile aile dkmn verdiimiz Otuzdrt (34 CAN) Karaca kynde; Krkbir (41 CAN) Kalecik kynn mezras olan Segedikde olmak zere toplam Yetmibe (75 CAN) Saltuklu, 1938 ylnda ldrldler.

Seyyit smail

2. S. Kasm 1.S.Temmuz

Seyyit Nebi

S.Menek

S.Hseyin

1.Seyyit Temmuz

Seyyit Nebi

S.Menek



S.Hseyin

2.S.Temmuz S.smail Mlla Mahmut

S.Veli S.Hasan S.Kali S.Mahmut S.Mehmet

S.Mlla brahim S.Halil S.Mustafa

Meryem (1938) Temmuz Mahmut (1938) Lal Mehmet

Veli Saltk Ei (1938) (Aratrmaz-Yazar)

Kahraman Kasm Hasan

Mahmut (1938) Mafo Tito Bra (1938) Ei Zeynep (1938) Ei Glizar (1938) Ei Elif (1938) Ei Gll( Yar.Kurtuldu) O.Kahraman(1938) O.Hseyin (1938) Olu Veli (1938) 4 Kz ( 1938)O.Hasan (1938) Ei Gll (1938) 4 Olu (1938) K.Rane (1938) O.bi (1938)K.Gle (1938) K.Rukiye (1938)K.Elif (1938) O.Zeynel (1038) Gel.Rukiye (1938)

Hdr Saltk (Kurtuldu)Kasm Demir (Kurtuldu)

S.Hseyin

2.S.Temmuz S.smail Mlla Mahmut Seyyit Ali Zeynel Saltk (1938)

Ei Elif (1938)

O.Kalo (1938)

Ve Ei Gle (1938)

K.Zehra (1938)

O.Hseyin (1938)

O. Yusuf (1938)

O.Gl Ali (1938)

O.smail (1938)

O.Kemal (1938)

Haydar Saltk Hasan Saltk


Veli Saltk

Haydar ve Hasan Saltklar okuduklar iin kurtuldular. Haydar Saltk MKE Piri fabri-kas mdrln yapt.

Saltuklularn Tuncelide oturduklar kyleri:

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES1 Averen (Kar.) Sarsaltk Hozat2 Bornek (Kar.) Altnyzk Merkez3 Dekke Tekeli emikezek4 Ekrek (Kark) Gzlayr emikezek5 Fndkan Baylk Mez. Merkez6 Gbrge (Kar.) Krkmee Plmr7 Kalecik (Kark) Kalecik Hozat8 Karaca Karaca Hozat9 Karagedik (Kar.) Tekeli Mez. emikezek10 He (Kar.) Demirkap Merkez11 smailli (Kar.) smailli Mazgirt

7-eyh oban Oca

Bu ocan merkezi Tunceli-Mazgirt ile-si smaili kydr. eyh oban, mam Musa Kzm soyundan gelmektedir.

oban Dede, Mool igali sonras Anadoluya gelip, nce Tuncelinin Hozat ilesinin Koru kyne yerlemi. Koru ky Sar Saltkn atlarn yetitirdii hara imi. Sar Saltkn ky olan Averenin karsn-da yer almaktadr.

Yoksul olan oban Dedeyi Sar Saltk bir sre yannda idare etmi. Sar Saltk, ayn zamanda oban Dedenin Mrididir.

oban Dede daha sonra Sar Saltkdan destur alarak Mazgirtin smaili kyne yer-lemi. Burada oalan soyu Tunceli ve Er-zincan kylerine dalmlar.

Bu soydan gelen Veli Gler, 2007 yl Muharren aynda AKPnin dzenledii Alevi Alm adl iftar yemeine katlan 8 kiiden biriydi. Bu nedenle dier Alevi kuru-lu ve Dede Ocaklarnn imeklerini zeri-ne ekmiti. Hatta Pir Sultan Derneinde bir araya gelen 7 Dede tarafndan dkn ilan edilmiti.

eyh obanllarn Tuncelide Otur-duklar Kyler

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI

LES

1 smaili smaili Mazgirt2 Rabat (Kark) Rabat Pertek3 Tahsu (Kark) Gvdeli Pertek4 Tanz (Kark) Tozkoparan Pertek

ve Erzincan kylerinde otururlar.



Tuncelide Uzantlar Olan Seyyitler

1-Cell Ali Abbas Oca

Ali Abbaslar, Hz.Alinin olu Ali Ab-bas soyundan gelirler. Hz.Muhammet ve Hz.Alinin ortak soyundan olamadklar iin Seyit diye anlmazlar. Ancak Hz.Alinin evlatlar olduklar iin, Aleviler nezdinde kutsal bir soy olarak anlp, sayg grm-lerdir.

Gazi niversitesi Aratrma Dergisinin 19 saysnda yaynlanan Ali Abbas Ocana ait belgelere gre Ali Abbasn ilk evlad Ko Haydarolu, Horasana g etmi. 1219 tarihindeki Mool igalinden sonra Ko Haydarn torunlar Buhara yresinden Er-debil yresine g edip, Seyyit Ali kyne yerlemiler.

Ali Abbasn soyndan gelen eyh C-neyd, Seyyit Ali kynden g edip nce Ardahann Durnik kyne, oradan da g edip Erzincann Kitim kyne yerlemi.

ah Cneydin soyu Kitimde oalarak Kemah Terkiloh, Ardusi, Srek ve Sleyman-l kylerine dalm. Bu ocak mensuplarnn bir kolu Plmr Brastik ve M, Pertek Co-ravan ve Ovack Kedek kyne g etmi. Plmrn M ky daha sonra Elaza balanm. Kedek ve Coravandaki Ali Ab-baslar, daha sonra Elaza g etmiler.

Mya yerleen Seyyit Abdullah ve kar-dei Seyyit brahim, hicri 1263, miladi 1846 tarihinde Seyyit Abdullah Dergahndan bir soy eceresi alp, bu ecereyi ahin Baba Dergah ve Necefdeki mam Ali Dergahna onaylatmlar.

Bu belgeye gre Coravanl Aireti, Mil-li Aireti, Jirki Aireti, Gotanl Aireti bu ocan talipleridirler. Yine bu belgeye gre Yamurolu Cemaati, Grcolu Cemaati, Arzumolu Cemaati, Bender Fakiolu Ce-maati ve Kozlu Kerimolu Cemaati eyh Ali Abbas Ocana bal cemaatlerdir.

Ad geen belgeye gre Ali Abbasn soyu yledir.

Hz.Ali

Ali Abbas

Ko Haydar

eh Cneyd

eyh Srr

eyh Yamurolu

eh Haydar

eyh Nesimi

eyh Hseyin

eyh Haydar

eyh Cneyd


Veli Saltk

eyh Ali

eyh Safaverdi

eyh Allahverdi

eyh Mehmet

eyh Hseyin

eyh Boynueri Mehmet

eyh Abbas

eyh brahim

eyh Yusuf

eyh Abdullah eyh brahim (1864)

Bu liste eksiktir. Bu tarihlerde en az 40. kuak olmalyd.

Ali Abbasllarn Tuncelide Oturduklar Kyler:

S.N. KYN ESK ADI KYN YEN ADI LES1 Brastik Salkmz Plmr2 M M Plmr3 Kedek Koyungl Ovack4 Coravan akrbahe Pertek

2-mam Rzallar OcaOcak merkezi Malatya Ptrgenin y-

kua (Gndeer) kyndedir.Bu ocak mensuplar kendilerine mam

Rzallar derler ki, bu yanltr. nk;mam Rzann tek olu oldu. Bu tek olu

mam Takidir. mam Takinin de mam Naki ve Musa Ara adnda iki olu oldu. mam Nakinin olu mam Hasan Asker ve onun olu mam Mehdi Abbasiler tarafndan or-tadan kaldrld iin bu kol kurudu. mam Rzann soyu Seyyit Musa Arala srd ki,

onun soyundan Pir lyas, Hac Bekta Veli, Sucaettin Veli, Abdal Musa, Ali Seydi, K-zl Deli, Sar Saltk, Hseyin Abdal, Hasan Dede gelmektedirler.

mam Rzallar, bu ad aldna gre on-lar da Seyit Musa Ara kolundan gelmekte-dirler.

Malatya-Ptrgedeki mam Rzallarn Mritliini Mineyik Dedeleri yapmakta-drlar.

mam Rzallardan bir kol yakn tarihte gelip, Pertekin Kopnar kyne yerlemi-ler.



mam Rzallarn Tuncelide oturduklar ky:

S.N. Kyn Eski Ad

Kyn Yeni Ad lesi

1 Kopnar Kopnar Pertek

Ayrca Malatya, Antep, Erzurum, Kars kylerinde otururlar.

3-Koca Haydar (Pir Sultan) Oca

Koca Haydar Oca ve Pir Sultan, z Brakan Erenler ve Alevi Ocaklar adl ki-tabmda ayrntl olarak anlattm iin bu-rada zet olarak sunacam. Ocan asl ad Koca Haydar Ocadr. Bu ocak sonradan Pir Sultan Oca olarak anlmaya balan-m. Bu soydan gelen nl ozan Pir Sultan bir beyitinde yle der:

Pir Sultan Abdalm destim damendesmim Koca Haydar, neslim Yemende.

Seyyit Haydarn, Ortaky ile Atmal arasnda bir trbesi var. Yre kylerinden Gemhu, Arege, Bizmian, Dilli kyleri bu trbeyi ziyaret ederler.

Bu Ocan bir kolu sonradan Tunceliye gelmiler. Geli tarihleri bilinmemektedir.

Pir Sultan, takriben 1520lerde Sivas Yl-dzeli ilesinin Banaz kynde dodu.

Pir Sultan: nsann dini akldr. Akl ol-mayann dini de olmaz der. Bu grn u dizeleri ile dile getirir:

hlas ile gelen bu yoldan dnmez,Dost olan dostunda ikilik bilmez.Eri hak grmeyen Hakk da grmez,Gz bakar ama krden saylr.

Onun yannda yetien Hzr, ondan izin alarak stanbula gider. Medrese de okuyup Osmanlya paa olur. Sivasa vali olarak ata-nr. 1578 Ylnda Lala Mustafa Paa komuta-snda rana sefere kan Osmanl ordusu, Sivasa geldii srada, II.ah smail, randa

lmt. Bozokda Bayatl bir Trkmen:

ah smail lmedi, ah smail benim diye ortaya kt. Bir ok Alevi Trkmeni bana toplad. Sivasta mola veren Lala Mustafa Paa; sancak beyi ah Murat Beye, Bozok Mirlivas erkez Beye buyruklar ve-rip, sahte ah smail ve adamlarnn hakkn-dan gelinmesini emretti. Youn arpmalar oldu. Sahte ah smailin komutan Bozoklu Hseyin Bey ile Kse Yunus Bey ele geiril-diler. Sahte ah smail Malatyaya kat. O civarda etrafna byk bir g toplad. Pa-diah III.Murat, Malatya Sancak beyine bir emir gndererek, sahte ah smaile yardm edenlerin katlini buyurdu. Ferman zetle yledir:

Malatya Beyine Buyruumdur:

Livanza bal zolu, Rivanl, Ekanlu, Solaklu, ah Hseyinli, Soydanl, Eribkl, Adakl, Koluakl, Bezekli, Cakal, Mihri-manl, Karasazl ve Kmrl adl airetler, ah smail adnda ortaya kan hayduta as-ker gnderip, onun adam olduklarn, ile-rinden yakalayp bana gnderdiiniz Meh-met adl kiinin itirafl ar sonucu renmi bulunuyorum. Onu zincirleyip size gnderi-yorum. Anlan airetlerden kimler Sahte ah smaile nezir gnderip yardmda bulunmu-sa size gsterecek. Durumlar aa kanla-r eriat yasalarna gre asn.

1577- III.MURAT HAN (Bayrak; S ).

Malatya, Adyaman, Antep Osmanl bir-likleri ahn zerine gizli bir baskn yapa-rak kuvvetlerini dattlar. Sahte ah smail, Frat geip Urfaya doru kat.

te nl ozan Seyyit Pir Sultan da bu s-ralarda, Osmanlya kar isyanc iirler yaz-makta idi.

1588 ylnda Sivasa vali olarak atanan Hzr Paa, Pir Sultan Abdal nce zindana att. Hzr Paa tehditlerle onu korkutmaya alt. Ancak o ylmayp ah demeye de-


Veli Saltk

vam etti.

Alevilikten dnd iin Osmanl tara-fndan dllendirilerek Sivasa vali atanan Hzr Paa, Pir Sultan Abdal da dnmeye zorlamaktadr. Hatta ondan iir okuma-sn, bunlarda ah szc gemezse, kendisini af edeceini syler. Pir Sultan, bu dayatmalar karsnda onurunu ayaklar altna almaz.Pir Sultan, zindanndan karlp, Keibu-lan denen yerde asld.Hzr Paa, 1578 ylnda Lala Mustafa Paa ile ran seferine katld.1588 Ylnda Sivas Beylerbeyi oldu.1589 Ylnda Erivan Beylerbeyliine geti-rilip, Nahivan blgesini ele geirmekle g-revlendirildi.1590 Ylnda ikinci kez Sivas Beylerbeyi oldu.1591 Ylnda Halep valisi oldu.1596 Ylnda Grcistan seferine kt.1597 Ylnda devletten uzaklatrld. Fakir-lik iinde Taun hastalndan ld.Pir Sultanllarn Tuncelide oturduklar kyler:


1 Hacl Hacl Plmr

2 Kayrlar (Kar.) Kayrlar Plmr

Ayrca Sivas, Erzincan kylerinde otururlar.

4-Seyyit Sabun Oca

Bu ocak mensuplar, miladi 1110 ylnda Horasandan gelip, Elazn Palu lesinin Seydili kyne yerletiler. Seydili ky, Palu yaknnda Murat rma kysnda bunuyor. Yeil, sulak gzel bir kydr. 1780 Ylnda Paluya yerleen Nakibendi eyhi eyh Ali ve yandalarnn basklar sonucu, Seyyit Sabunun soyu, Seydili kyn terk etmek zorunda kalm. Bir blm daha yukardaki dalk kylere yerleirlerken, bir blm de Tunceli-Mazgirt ve Pertek ilesinin kyle-rine g etmiler.

Seyit Sabunlularn Anadoluya ilk gelen

dedelerinin Seyyit Salih olduu syleniyor. Ocak Merkezi, Palunun Tatar kydr. Bu soyun, mam Bakr soyundan geldii ve Seyyit Seyfettine verilen II.Mahmut tarafn-dan onaylanan bir ecereden anlalmaktadr. II.Mahmut tarafndan onaylanan soy aac da Tatar kynde bulunan Seyyit Hdrn elindedir. Ancak ecereyi elde edemediimiz iin yayn-layamyoruz.

Seyyit Sabun Oca, bir Rehber (yol gs-teren) ocadr.

Seyit Sabunlularn Tuncelide oturduk lar kyler:


1 smaili smaili Mazgirt

2 Rabat (Kark) Rabat Pertek

3 Tahsu(Kark) Gvdeli Pertek

5-eyh Ahmet Dede Oca

eyh Ahmet Dede, Horasan erenlerinden olup, Elazn Baskil lesi eyh Hasan k-ynde yatmaktadr.

eyh Ahmetin mezar ta sonradan yeni-lenip yazlm ancak bir dizi yanllar yapl-mtr. Mezar Tanda:

Pir-i Piran, Seremey-i Mridan Hoca Ahmet Yesevi D.1103-.1163 yazl-maktadr.

Hz.Ali olu Celal Abbas neslinden Hoca Ahmet Yesevi D.1103-.1166 yazs bulunmaktadr.

1-Hoca Ahmet Yesevi, Celal Ali Abbas soyundan gelmeyip, Muhammet Hanifi so-yundan gelmektedir.

2-Mezar tandaki doum ve lm tarih-leri Trkistan Yesi kentinde yatan Hoca Ah-met Yesevinin doum ve lm tarihleridir.

3-Baskilin eyh Hasan kynde yatan Seyyit Ahmettir.

Seyyit Ahmet ve kardei Seyyit Hasan



z Brakan Erenle ve Alevi Ocaklar adl kitabmda etrafl ca anlattm iin burada zet olarak anlatacam.

Seyyit Ahmet ve kardei Seyyit Hasan, Aratrmac smail Onarlnn yaynlad bir belgeye gre, 1186 ylnda Isfahan Emiri Abdullah Horasanini den bir yol izinnamesi alarak yola kp, Irak zerinden Anadoluya geliyor ve Malatya ile Elaz arasnda bulu-nan Frat kysndaki Baskilin eyh Hasan kyne yerleiyorlar. Bu zinname yledir:

12 mamn anl evlatlarndan olan eyh Hasann getii blgelerdeki sultan, vezir, emir, byk efendiler, slam kadlar ve onlarn hadmlar; her ehirde ve kyde, za-viye ve tekkelerde; Arabn, Trkn, Acemin, Deylem-linin, Krdn ve Haiminin hasl devlet erbab, gelip mracaat edeceklere ilgi gsterip hediyeler ikram ve nimetler-den hissedar edip koruyarak, bugne kadar imdada yetiip onlar muhafaza etsinler demektedir(Onarl; Say-21).

Seyyit Ahmet Dede, Alaattin Keykubatn ablas Gevher Hatunla evlendi. Alaattin Keykubat, aabeyi zzettin ile girdii taht kavgasnda yenik dnce, bu blgedeki Minar kalesinde zindana atld. Ona 7 yl boyunca ablas ve enitesi Seyyit Ahmet baktlar.

Alaattin Keykubat tahta getikten son-ra, ablasnn kayn biraderi Seyyit Hasan (eyh Hasan) yanna alp komutan yapt. Alanya kalesini ele geirdii srada eyh Hasanda yannda idi. Daha sonra Esettin Ayaz, avl ve eyh Hasan douya gnde-rip, Frat havzasn ele geirdi. eyh Hasan, Arapkirin alnmasnda baarlar gsterdii iin, Arapkirin gelirini ona verdi. eyh Ha-san, Arapkirin Onar kyne yerleti. Trbe-si Onar kyndedir.

eyh Hasan ve aabeyi eyh Ahmet, Ba-yat Boyu Trkmenlerine Pirlik(Dedelik) yap-tlar. ah Hasann ve aabeyi ah Ahmetin soyundan bir kol Tunceliye g etmi. l merkezinde ve deiik kylerde otururlar.

ah Ahmet-ah Hasanllarn Tuncelide oturduklar ky:


1 Aynige (Kar.) Akdik Plmr

Ayrca Elaz- Erzincan-Malatya kylerinde otururlar.

Tuncelide bu Ocaklardan baka bir ok Trbe ve Yatrlar vardr ki, bunlarn bazla-r Ocak zannedilmektedirler. rnein, Gr-gr Baba, Er Mustafa, Tzk Baba, Munzur Baba, Kzl Deli, Masum Pak, Sultan Hdr.. gibi. Bu Yatr ve Trbeleri ileride ayr bir yaz konusu yapacaz.

Kaynaklar:1-Bayrak Mehmet; 1986-Pir Sultan Abdal-stanbul

2-Birdoan Nejat;1992; Anadolu ve Balkanlarda Alevi

Yerleimi-stanbul

3-Erenler Ali Rza; 2006; Karerli Mehmet Efendinin

Anlar-stanbul

4-Hac Bekta Veli Aratrma Dergileri-Ankara

5-Tarih-i Alem

6-Onarl smail; Yol Bilim, Kltr, Aratrma Dergisi

say 21.

7-Prop.Turan Osman; 2001; Dou Anadolu Trk Dev-

letleri Tarihi -stanbul

8-Prof. Smer Faruk; 1999 TTK Yayn-Safevi Devleti-

nin Kuruluunda Anadlu Trklerinin Rol-Ankara

9-Prof. Smer Faruk; 1998 TTK Yayn- Dou

Anadolude Trk Beylikleri -Ankara

10-Prof. nal Mehmet Ali 1999-TTK Yayn-16.Yz-

ylda emikezek Sanca-Ankara

11-Rum Ebul Hayr; Saltukname.Kltr Bakanl

Yayn-Ankara

12-Saltk Veli; 2004; Alevi Trkmen Tarihi ve

Saltuklular-Ankara.

13-Saltk Veli; 2004; z Brakan Erenler ve Alevi Ocak-

lar- Ankara

14. Veli Saltk 2009; Tunceride Airet Oymak ve

Ocaklar. Ankara

Dipnotlar:1.Vel Saltk / Aratrmac Yazar


DZELTME

Aratrma dergimizin 2009/Gz Say 51de yaynlanan Yetitii Ortam ve Yetitiren Unsurlar Inda Mzik Yn le Ak Veysel konulu yazsnda, Yrd. Do. Dr. Armaan CO-KUN ELnin kimlii ile ilgili verilen bilgi yanllkla Gazi ni-versitesi Gazi Eitim Fakltesi Mzik Eitimi Blm retim yesi olarak verilmitir. Kendisi Gazi niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi Trk Halk Bilimi Blm retim yesidir.

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice

Tunceli Alevi Ocakları

Documents

Transcript of Tunceli Alevi Ocakları