DOĞAL AFETLER (DEVAM)3) DEPREM: Depremler volkanik, tektonik ve çöküntü

depremleri olarak 3’e ayrılır. Türkiye’de Doğu Anadolu Fay hattı, Batı Anadolu fay hattı ve Güneydoğu Anadolu fay hattının varlığından dolayı tektonik depremler yoğunluktadır.

Ülkemizde; Konya, Karaman, Taşeli platosu, Mardin, Ergene havzası en tehlikesiz bölgelerdir.

Bunun dışında Trabzon, Rize çevresi 4. dereceden deprem bölgesi olduğundan harita verilmiş sorularda sık kullanılabilir.

4)SEL

*Depremden sonra en çok can kaybının olduğu afettir.

*En çok ilkbaharda olur, sebebi yağış+kar erimeleridir.

*Karadeniz bölgesinde daha yaygındır.

5)Çığ

*Kar yağışının yanında yer şekillerinin de etkisiyle oluşur.

*En çok Doğu Anadolu bölgesinde görülür.

6)Orman Yangını

*En fazla Akdeniz bölgesinde görülür. En az Karadeniz’de görülür. Nem dağılışta ana etkendir.

TÜRKİYE’NİN AKARSULARI

ÖZELLİKLERİ:

*Bazı akarsular yer şekillerinden ve ikliminden dolayı denize ulaşamaz, yani kapalı havzalar bulunur.

*Rejimler genel itibariyle düzensizdir. Karadeniz’de nispeten düzenlidir.

*Balıkçılık yapılır.

*Genelde en çok ilk baharda su taşırlar.

*Yükselti ve eğimden akarsularda akış hızı, aşındırma gücü ve enerji potansiyeli fazladır. Aynı zamanda ulaşıma elverişli değildir.

Not: Hidroelektrik potansiyel en çok Doğu Anadolu, en az Marmara bölgesindedir.

Kaynağını Dışarıdan Alıp Ülkemizde Dökülen:Asi, Meriç

Kaynağını Ülkemizden Alıp vs Ülkelerde Dökülen: Çoruh (Gürcistan), Fırat (Suriye, Irak), Dicle (Irak), Zap (Irak), Aras ve Kura (Azerbaycan)

Karadeniz’e Dökülen: Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Filyos, Sakarya

Marmara: Susurluk

Ege: Meriç, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Bakırçay.

Akdeniz: Dalaman, Aksu, Göksu, Köprü çayı, Seyhan, Ceyhan, Asi

Basra Körfezi: Fırat, Dicle, B. Zap

Hazar Gölü: Aras, Kura

TÜRKİYE’DE GÖLLER VE TİPLERİ Oluşumuna göre göller: 1) Doğal Göller:a) Tektonik Göller: Tektonik hareketler sonucu

oluşan çukurların su dolmasıyla oluşur. Bu graben veya senklinal olabilir.

*Marmara:Manyas, Ulubat, İznik, Sapanca*Göller yöresi:Acıgöl, Beyşehir, Eğirdir, Burdur*İç Anadolu:Tuz, Akşehir, Eber, Seyfe*Doğu Anadoluda: Hazar

b)Karstik Göller: Obruk, dolin ve Polye tabanında oluşan göllerdir. Ör: Kestel, Salda, Suğla, Elmalı

 

c)Volkanik: Kaldera, maar, krater, gibi çukurların su dolmasıyla oluşur. Nemrut, Meke Tuzlası…

d)Buzul Gölleri: Sirk çukurunun su ile dolması ile oluşur. Aynalı, Karagöl gölleri…

Salda Gölü (Karstik)

e)Set Gölleri:*Heyelan Set Gölleri: Heyelan sonucu vadinin

kapatılmasıyla oluşur. Ör: tortum, sera, uzungöl

*Alüvyal Set: Alüvyonların koy ve körfezi kapaması veya vadiyi kapaması ile oluşur.

Ör: Mogan, Eymir, Çamiçi

*Volkanik Set:Lavın havzayı tıkaması sonucu ile oluşur. Ör: Van gölü

*Kıyı Set: Koy ve körfezin deniz kordonu ile kapatılması ile oluşur. Ör:Büyük ve küçük çekmece, Terkos, ölüdeniz

2)Yapay Göller:Bu kısma barajlar girer. Yapay göllerin faydaları;Erozyonu yavaşlatır.İklimi yumuşatır.Turizm ve balıkçılık yapılır.Sulama ile tarımda dalgalanmalar önlenir,

nadas alanı azalır.Sanayi bitkileri ekilir.İçme suyu sağlanır.Elektrik elde edilir.

Kızılırmak üzerinde: Hirfanlı, Kesikköprü, Kapulukaya, Altınkaya, Derbent

Yeşilırmak üzerinde: Almus, Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu

Sakarya üzerinde: Sarıyar, Gökçekaya,Gediz: DemirköprüB. Menderes: Adıgüzel ve KemerManavgat: OymapınarGöksu: GezendeSeyhan: Seyhan ve ÇatalanCeyhan: Aslantaş, SırFırat:Keban, Karakaya, Birecik, AtatürkDicle: Ilısu, Dicle, KralkızıÇoruh: Borçka