TÜRKTÜRKGRUP DAVRANIŞIGRUP DAVRANIŞI

TÜRK KİMDİR?TÜRK KİMDİR?“Türk grup davranışı”nda ifade “Türk grup davranışı”nda ifade

edilen “Türk” kavramında edilen “Türk” kavramında biyolojik-ırksal özellikler değil biyolojik-ırksal özellikler değil

ortak yaşantıya, yaşam kültürüne ortak yaşantıya, yaşam kültürüne ve dile dayalı özellikler esastırve dile dayalı özellikler esastır

TÜRK GRUP DAVRANIŞITÜRK GRUP DAVRANIŞI ““Türk Grup Davranışında Tarihsel Boyut” araştırması Türk Grup Davranışında Tarihsel Boyut” araştırması

için bilimsel gerekçe var mıdır?için bilimsel gerekçe var mıdır? Türklerde ruh ya da Türklerin davranışlarına yön Türklerde ruh ya da Türklerin davranışlarına yön

veren inançlarveren inançlar Kadın-erkek ilişkileri örneğinde “Türk Grup Davranışı”Kadın-erkek ilişkileri örneğinde “Türk Grup Davranışı” Uygarlıkta ve savaşta TürklerUygarlıkta ve savaşta Türkler Türklerde sözlü kültürTürklerde sözlü kültür Türklerin mafiyöz, segmenter toplumuTürklerin mafiyöz, segmenter toplumu

Türklerde Ruh Ya Da Türklerde Ruh Ya Da Türklerin Grup Türklerin Grup

Davranışlarına Yön Davranışlarına Yön Veren İnançlarVeren İnançlar

İNANMAKTA İNANMAKTA ZORLANABİLİRSİNİZ AMA;ZORLANABİLİRSİNİZ AMA;

Psişe’nin Türk Tarihinde de kendine özgü bir Psişe’nin Türk Tarihinde de kendine özgü bir evrimi vardır!evrimi vardır!

Bireysel psişe yani “mind” karşılığı olarak Bireysel psişe yani “mind” karşılığı olarak “ruh” yalnızca çok az bir aydın kitlesi “ruh” yalnızca çok az bir aydın kitlesi tarafından kullanılmaktadır.tarafından kullanılmaktadır.

AkliyeAkliye

AsabiyeAsabiye

Ruh Sağlığı ve HastalıklarıRuh Sağlığı ve Hastalıkları

““TÜRKLERİN RUHU” DEĞİL TÜRKLERİN RUHU” DEĞİL “TÜRKLERDE RUH”“TÜRKLERDE RUH”

İlksel (primordial) inançlar, her kültür için İlksel (primordial) inançlar, her kültür için temel bir öneme sahiptir ama bu temel bir öneme sahiptir ama bu modernleşmeyi başaramamış Türkler için modernleşmeyi başaramamış Türkler için ziyadesiyle geçerlidir.ziyadesiyle geçerlidir.

Türklerin grup davranışlarına yön veren Türklerin grup davranışlarına yön veren inançlar hala büyük ölçüde ilksel niteliktedir inançlar hala büyük ölçüde ilksel niteliktedir ve ruh anlayışlarını belirlemektedir.ve ruh anlayışlarını belirlemektedir.

Gök-Tanrı KültüGök-Tanrı Kültü Türklerin inançlarının temeli olan Gök, her şeyi kaplar; Türklerin inançlarının temeli olan Gök, her şeyi kaplar;

her şeyin yaratıcısı ve her şeyi hükmü altında tutandır. her şeyin yaratıcısı ve her şeyi hükmü altında tutandır. Cinsiyetsizdir. Eski Yunan’daki hiçbir işe karışmayan Cinsiyetsizdir. Eski Yunan’daki hiçbir işe karışmayan “Demirurge”“Demirurge” gibi aylak ve yüzeysel değildir; gibi aylak ve yüzeysel değildir; Sami Sami ilahları gibi de her şeye doğrudan müdahale etmez.ilahları gibi de her şeye doğrudan müdahale etmez.

Gök-Tanrı inancının İslamiyet’teki Allah inancıyla Gök-Tanrı inancının İslamiyet’teki Allah inancıyla büyük benzerliği yüzünden aralarındaki farklılıklarını büyük benzerliği yüzünden aralarındaki farklılıklarını ortaya koyabilmek zordur.ortaya koyabilmek zordur.

““Başı göğe ermek” deyişi; “göğe el açıp dua etme”; Başı göğe ermek” deyişi; “göğe el açıp dua etme”; yıldırım, gök gürlemesi, fırtına ve şimşekten korkuyıldırım, gök gürlemesi, fırtına ve şimşekten korku

Atalar kültüAtalar kültü Ata anlamına gelen kelimeler (aba, ese, ebe)Ata anlamına gelen kelimeler (aba, ese, ebe) Ölünün ardından kurban kesmeÖlünün ardından kurban kesme Kuş ve kurt ile ilgili sembol ve inançlar ve bu Kuş ve kurt ile ilgili sembol ve inançlar ve bu

sembollerin soy adlarında, yerli otomobillerde, sembollerin soy adlarında, yerli otomobillerde, siyasi partilerde ve futbol takımlarında kullanılmasısiyasi partilerde ve futbol takımlarında kullanılması

Yaşlılara gösterilen saygıYaşlılara gösterilen saygı Karı-koca adlarının söylenmemesiKarı-koca adlarının söylenmemesi Baba otoritesi, en yaşlı erkeğin evin sahibi Baba otoritesi, en yaşlı erkeğin evin sahibi

sayılmasısayılması Büyük ve kahraman ataların ruhlarının takdisi Büyük ve kahraman ataların ruhlarının takdisi

Tabiat kültleriTabiat kültleri Eski Türk Dini’yle ilgili olarak yapıla gelen Eski Türk Dini’yle ilgili olarak yapıla gelen

animizm, fetişizm, politeizm tartışmalarının animizm, fetişizm, politeizm tartışmalarının kaynağını büyük ölçüde Türklerin tabiatta güçler kaynağını büyük ölçüde Türklerin tabiatta güçler olduğuna ve bu güçlere kutsallık atfetmelerine olduğuna ve bu güçlere kutsallık atfetmelerine neden olan bu kült oluşturmaktadır. Türklerin neden olan bu kült oluşturmaktadır. Türklerin ruh anlayışlarının ayrılmaz bir parçasını da ruh anlayışlarının ayrılmaz bir parçasını da tabiata atfettikleri güçlere “ruh” vermeleri, hatta tabiata atfettikleri güçlere “ruh” vermeleri, hatta onları “iyilik getirenler” ve “kötülük getirenler” onları “iyilik getirenler” ve “kötülük getirenler” diye ikiye ayırmalarıdır. diye ikiye ayırmalarıdır.

Gök cisimleri kültüGök cisimleri kültü Türklerde güneş ve ay başta olmak üzere Türklerde güneş ve ay başta olmak üzere

gök cisimleri kutsaldır.gök cisimleri kutsaldır. Anadolu’da güneş doğmadan önce kalkma Anadolu’da güneş doğmadan önce kalkma

gerekgerekliliği liliği Güneş ve ay tutulmasını kötü ruhlarla Güneş ve ay tutulmasını kötü ruhlarla

mücadele ile açıklamücadele ile açıklamama ““ay atamay atam”, “”, “ay babaay baba”, “”, “ay dedeay dede” ” ““ay yüzlü (ay yüzlü (ay-vaay-va) güzel”) güzel”, , “ay hali” “ay hali” ((tavşan tavşan

yemeyemememe tabusu tabusu))

Yer-su kültüYer-su kültü

Türklerin bulundukları doğaya kutsallık atfetmeleri, Türklerin bulundukları doğaya kutsallık atfetmeleri, “vatan” kültüne dönüşmüştür.“vatan” kültüne dönüşmüştür.

Bazı dağlar ve tepeler kutsaldır.Bazı dağlar ve tepeler kutsaldır. ““Ötüken Dağı ve OrmanıÖtüken Dağı ve Ormanı”” ““Arafat DağıArafat Dağı, , Denek DağıDenek Dağı, , Kaşkar TepesiKaşkar Tepesi, , Kaz Kaz

DağıDağı” ” ““Hacet Tepesi”Hacet Tepesi”

    Toprak, taş ve kaya kültüToprak, taş ve kaya kültü Sadık yar Toprak, hem bSadık yar Toprak, hem bereket (Toprak ana) ereket (Toprak ana)

hem de ölüm hem de ölüm (Gözünü toprak doyursun) (Gözünü toprak doyursun) sembolüdür.sembolüdür.

Demir ve diğer madenler de kutsaldır. Demir ve diğer madenler de kutsaldır. (Ölünün üzerine demir konulması)(Ölünün üzerine demir konulması)

““Yada Taşı”Yada Taşı” Kırıkkale’nin Hasandede KöyüKırıkkale’nin Hasandede Köyü

Dersimde öpülen taşlar, kayalarDersimde öpülen taşlar, kayalarAfyon’un Kalecik Köyü Afyon’un Kalecik Köyü ((Sarı Çoban DedeSarı Çoban Dede))

““Hazreti Ali’nin atının ayak izleri” Hazreti Ali’nin atının ayak izleri”

Orman ve ağaç kültüOrman ve ağaç kültü

Ayı: (Orman Tanrısı’nın ruhu) “Karaoğlan”Ayı: (Orman Tanrısı’nın ruhu) “Karaoğlan” “ “Aba, Baba”Aba, Baba”

Avcılıkla ilgili ritüellerAvcılıkla ilgili ritüeller Türklerin türeyiş efsaneleri (Ağaç kovuğundan Türklerin türeyiş efsaneleri (Ağaç kovuğundan

olmak)olmak) Kayın ağacı: “Bay Kayın”Kayın ağacı: “Bay Kayın” Ardıç Ağacı: “Devcik Ağaç”Ardıç Ağacı: “Devcik Ağaç” ““AAğaca ibadet eden ademi kavğaca ibadet eden ademi kaviim” m” ““Çınar Dede”, “Çitlenbik Dede”, “Ağaç Baba” Çınar Dede”, “Çitlenbik Dede”, “Ağaç Baba”

Ateş kültüAteş kültü

““OOtuz ayaklı bir dişi ruhutuz ayaklı bir dişi ruhu”” AAteş en arı nesne sayteş en arı nesne sayılırılır; ateşten geçirilmiş her ; ateşten geçirilmiş her

şeyin arı olacağına, kötü ruhlardan ve şeyin arı olacağına, kötü ruhlardan ve hastalıklardan insanı koruyacağına inanılhastalıklardan insanı koruyacağına inanılıır. r.

““Alazlama”Alazlama” ““KKaranlık götürülsün ve Mehemmed sağ olsun”aranlık götürülsün ve Mehemmed sağ olsun” Ev, eşik ve kapı ruhu tarafından korunan ve Ev, eşik ve kapı ruhu tarafından korunan ve

ocağın manevi merkezi olduğu tapınaktır. “Ocak ocağın manevi merkezi olduğu tapınaktır. “Ocak Kültü” (Od-Tegin=Ocağın Prensi)Kültü” (Od-Tegin=Ocağın Prensi)

Al rengi (Al-bayrak, al-kış, al-bastı)Al rengi (Al-bayrak, al-kış, al-bastı)

Su kültüSu kültü

Su, hem söndürdüğü ateşin karşıtıdır hem de ateş Su, hem söndürdüğü ateşin karşıtıdır hem de ateş büyümesi suya bağlı olan tahtadan geldiği için, büyümesi suya bağlı olan tahtadan geldiği için, ateşin tamamlayıcısıdır. ateşin tamamlayıcısıdır.

Bereketin ve hayatın kaynaklarındandır yani ab-ı Bereketin ve hayatın kaynaklarındandır yani ab-ı hayattırhayattır ve yağmur şeklinde içinden geldiği Gök’e ve yağmur şeklinde içinden geldiği Gök’e bağlı bulunmaktadırbağlı bulunmaktadır..

““Saflık simgesi” Saflık simgesi” Türklere göre arıtmak suya değiTürklere göre arıtmak suya değill ateşe mahsus bir ateşe mahsus bir

özelliktirözelliktir.. Kutsanan su; “Su gibi aziz ol”; “çeşme kültü” Kutsanan su; “Su gibi aziz ol”; “çeşme kültü”

KOZMOLOJİ, KOZMOGONİ VE KOZMOLOJİ, KOZMOGONİ VE DÜNYANIN SONU DÜNYANIN SONU

HAKKINDAKİ İNANÇLARHAKKINDAKİ İNANÇLAR Eski Türklerin kozmoloji, kozmogoni ve Eski Türklerin kozmoloji, kozmogoni ve

dünyanın sonu hakkındaki inançları, Eski dünyanın sonu hakkındaki inançları, Eski Türk Dini ve bu dini oluşturan kültlerle çok Türk Dini ve bu dini oluşturan kültlerle çok yakından bağlantılıdır.yakından bağlantılıdır.

Eski Türk Dini’ne “universalizm” denmesi de Eski Türk Dini’ne “universalizm” denmesi de önerilmiştir.önerilmiştir.

KozmolojiKozmoloji ““YYurturt” denilen Türk çadırı” denilen Türk çadırı ““Yukarıda mavi gök, aşağıda yağız yer” Yukarıda mavi gök, aşağıda yağız yer” Aradaki insanAradaki insan Dört köşeli olarak tasavvur edilen yeryüzü ve onu Dört köşeli olarak tasavvur edilen yeryüzü ve onu

örten yarım kubbe biçiminde gökyüzü; gök kubbeörten yarım kubbe biçiminde gökyüzü; gök kubbe ““TTemür kazugemür kazug” ya da “” ya da “altunaltun” denilen kutup yıldızı” denilen kutup yıldızı Evrenin merkezinde dünya, dünyanın merkezinde Evrenin merkezinde dünya, dünyanın merkezinde

başta Gök-Tanrı olmak üzere, kutsal varlıklar başta Gök-Tanrı olmak üzere, kutsal varlıklar tarafından korunan “kutsal” Türk yurdu, bu yurdun tarafından korunan “kutsal” Türk yurdu, bu yurdun tam ortasında kutsal dağ Ötükentam ortasında kutsal dağ Ötüken

Gök kubbenin, Gök kubbenin, AltunAltun (veya (veya Temür) kazgukTemür) kazguk etrafında yıllık dolanımının yanında, ayrıca etrafında yıllık dolanımının yanında, ayrıca bir de yıldızları taşıyan gök çarkının bir de yıldızları taşıyan gök çarkının döndüğü varsayılıyordu. döndüğü varsayılıyordu.

Gök çarkına Kaşgari, Gök çarkına Kaşgari, kök çığrısıkök çığrısı Yusuf Has Yusuf Has Hacip ise, Hacip ise, tezginçtezginç (dönen) demektedir. (dönen) demektedir. Kaşgari, kök çığrısı ibaresini, Arapça Falak Kaşgari, kök çığrısı ibaresini, Arapça Falak (felek) olarak çevirmektedir.(felek) olarak çevirmektedir.

Gök çarkını, “evren” denilen gök ejderi Gök çarkını, “evren” denilen gök ejderi çeviriyordu ve hareketi günlük bir dolanımdı.çeviriyordu ve hareketi günlük bir dolanımdı.

Genellikle bahar ve yazlarda yapılan Genellikle bahar ve yazlarda yapılan döngüsel kutlamalar (Nevruz, Hıdrellez, döngüsel kutlamalar (Nevruz, Hıdrellez, Cemre)Cemre)

““Feleğin çarkı”, “Feleğin çemberi”Feleğin çarkı”, “Feleğin çemberi” Çok katlı (genellikle yedi veya dokuz)yer altı Çok katlı (genellikle yedi veya dokuz)yer altı

ve gök anlayışı; Budizmin etkisi; İyilerin ve gök anlayışı; Budizmin etkisi; İyilerin ruhlarının semaya, kötülerin ruhlarının ise ruhlarının semaya, kötülerin ruhlarının ise yeraltında karanlık cehenneme gitmesiyeraltında karanlık cehenneme gitmesi

Kozmogoni:Kozmogoni: Yaratılış, mevcut maddeye bir şekil verme Yaratılış, mevcut maddeye bir şekil verme

biçimindedir; Yaratan, açıkça belirtilmese de biçimindedir; Yaratan, açıkça belirtilmese de “Gök-Tanrı”dır.“Gök-Tanrı”dır.

““Yoktan var etme” kavramı, Türklere Sami Yoktan var etme” kavramı, Türklere Sami dinlerinden girmiştir.dinlerinden girmiştir.

İnsanın (erkeğin ve kadının) nasıl İnsanın (erkeğin ve kadının) nasıl yaratıldıkları belirsizdir. yaratıldıkları belirsizdir.

Türeme efsaneleriTüreme efsaneleri Dağ (mitolojik ata ruhlarının mekanı) ve Dağ (mitolojik ata ruhlarının mekanı) ve

mağara (soyun en eski rahmi) temalarımağara (soyun en eski rahmi) temaları Totem hayvanlar: Kurt, avcı kuşlar (kartal, Totem hayvanlar: Kurt, avcı kuşlar (kartal,

şahin, atmaca, doğan)şahin, atmaca, doğan) Ağaç kovuğu (Kıpçak)Ağaç kovuğu (Kıpçak) Ayıdan gebe kalınmasıyla ilgili inanışlar Ayıdan gebe kalınmasıyla ilgili inanışlar

(Ayıya, dayı denmesi)(Ayıya, dayı denmesi)

ÇOCUK MERAKIÇOCUK MERAKI

Eski Türkler nasıl gebe kalındığını bilmektedir.Eski Türkler nasıl gebe kalındığını bilmektedir. Yine de gökten gelen ışıkla, buğday tanesinin Yine de gökten gelen ışıkla, buğday tanesinin

yenilmesiyle hamilelik olabileceğine ilişkin inançlar yenilmesiyle hamilelik olabileceğine ilişkin inançlar vardır.vardır.

Evlilikte (erkek) çocuk çok önemlidir.Evlilikte (erkek) çocuk çok önemlidir. En büyük felaket, çocuk olmamasıdır ve halk En büyük felaket, çocuk olmamasıdır ve halk

tıbbının ana konusu döllenmenin sağlanması tıbbının ana konusu döllenmenin sağlanması üzerinedir.üzerinedir.

İLGİNÇ KAYITSIZLIK!İLGİNÇ KAYITSIZLIK! ““Yer demir gök bakır” kıyamet günü inancı Yer demir gök bakır” kıyamet günü inancı

bile Türk inanç sistemine sonradan girmiştir.bile Türk inanç sistemine sonradan girmiştir. Türkler, diğer tüm toplulukları çok yakından Türkler, diğer tüm toplulukları çok yakından

ilgilendiren ve birçok mitoloji ve efsane ilgilendiren ve birçok mitoloji ve efsane ürettikleri konularda çoğu kez sessiz ürettikleri konularda çoğu kez sessiz kalmışlardır.kalmışlardır.

TÜRKLER KAYITSIZDIR TÜRKLER KAYITSIZDIR ÇÜNKÜ:ÇÜNKÜ:

Eski Türk Dini’nde oldukça sistemli, canlı, şimdiki Eski Türk Dini’nde oldukça sistemli, canlı, şimdiki zamana, somut yaşantıya, yaşama, adaletli zamana, somut yaşantıya, yaşama, adaletli yönetim biçimine dayalı ve tüm varlığı kutsal kabul yönetim biçimine dayalı ve tüm varlığı kutsal kabul eden bir anlayış vardır. eden bir anlayış vardır.

Şimdiki zamana ve yaşama böylesine kayıtlı olan, Şimdiki zamana ve yaşama böylesine kayıtlı olan, hayatın bütünlüğüne inanan, ölmüş atalarının hayatın bütünlüğüne inanan, ölmüş atalarının ruhlarını bile mevcutta arayan bir dinin sahiplerinin ruhlarını bile mevcutta arayan bir dinin sahiplerinin uzak geçmişle ve uzak gelecekle uzak geçmişle ve uzak gelecekle ilgilenmemelerinden daha doğal bir şey olamaz. ilgilenmemelerinden daha doğal bir şey olamaz.

Türklerin uygarlık karşısındaki tutumlarında Türklerin uygarlık karşısındaki tutumlarında ve pragmatist dünya görüşlerinde de bu ve pragmatist dünya görüşlerinde de bu ilksel anlayışın tezahürlerini açıkça görmek ilksel anlayışın tezahürlerini açıkça görmek mümkündür. Türklerin ilksel inançları, mümkündür. Türklerin ilksel inançları, onların bir dine ne kozmoloji ve onların bir dine ne kozmoloji ve kozmogonilerinin inandırıcılığı ne de kozmogonilerinin inandırıcılığı ne de eskatolojik korku ve tedirginlikleri nedeniyle eskatolojik korku ve tedirginlikleri nedeniyle meyletmeyeceklerinin göstergeleriyle meyletmeyeceklerinin göstergeleriyle doludur. doludur.

TÜRKLERDE HAYVANLARLA TÜRKLERDE HAYVANLARLA İLGİLİ İNANÇLARİLGİLİ İNANÇLAR

Yöneticilere ve kahramanlara verilen Yöneticilere ve kahramanlara verilen adlardan bellidir ki, bazı hayvanlar Türklerde adlardan bellidir ki, bazı hayvanlar Türklerde önemlidirönemlidir

Hayvanların insanlar gibi bir topluluk Hayvanların insanlar gibi bir topluluk yaşantıları ve kutsal dünyayla bağlantıları yaşantıları ve kutsal dünyayla bağlantıları olduğuna inanılırolduğuna inanılır

Adak ve ongonAdak ve ongon Ecdat hayvanlarEcdat hayvanlar Uğursuz hayvanlarUğursuz hayvanlar

TÜRKLERDE RENKLERLE İLGİLİ TÜRKLERDE RENKLERLE İLGİLİ İNANÇLARİNANÇLAR

Yönler ve renklerYönler ve renkler Türk’ün gözü aldadır; Kızılbaş Türkmen, Türk’ün gözü aldadır; Kızılbaş Türkmen,

kanlı gözlü kağankanlı gözlü kağan Ak-karaAk-kara Mavi-yeşilMavi-yeşil Açık sarı-koyu sarıAçık sarı-koyu sarı

DOĞUM, EVLENME, ÖLÜM DOĞUM, EVLENME, ÖLÜM RİTÜELLERİRİTÜELLERİ

Umay ana, umacı, albastı, alkarısıUmay ana, umacı, albastı, alkarısı Ad konulması törenleriAd konulması törenleri Ekzogaminin düğün ritüellerine ve gelinin Ekzogaminin düğün ritüellerine ve gelinin

davranışlarına yansımasıdavranışlarına yansıması Ruhun bedeni terk etmesi olarak ölümRuhun bedeni terk etmesi olarak ölüm Yas törenleriYas törenleri

İNANÇ SİSTEMİNDE İNANÇ SİSTEMİNDE ŞAMANIN ROLÜŞAMANIN ROLÜ

““Şamanizm” tartışmalarıŞamanizm” tartışmaları Etnologlar’a göre “hekim-adam”, büyücü, sihirbaz Etnologlar’a göre “hekim-adam”, büyücü, sihirbaz

gibi anlamlarda, büyü ve dinsel prestijlerle gibi anlamlarda, büyü ve dinsel prestijlerle donanmış bireyler donanmış bireyler

Şaman, bir büyücü ve bir hekim-adamdır. O bütün Şaman, bir büyücü ve bir hekim-adamdır. O bütün hekimler gibi tedavi edici, Hint fakirleri gibi hekimler gibi tedavi edici, Hint fakirleri gibi mucizeler icra edici olarak kabul edilmektedir. İlkel mucizeler icra edici olarak kabul edilmektedir. İlkel veya modern sihirbazların özelliklerini de taşıyan veya modern sihirbazların özelliklerini de taşıyan şaman aynı zamanda ruhları gönderici şaman aynı zamanda ruhları gönderici (psychopompe), bir rahip, bir mistik ve bir şairdir. (psychopompe), bir rahip, bir mistik ve bir şairdir.

Tüm Türk topluluklarında, din adamları ve Tüm Türk topluluklarında, din adamları ve iyileştiricilerden ayrı olarak, “şaman” rolünü yerine iyileştiricilerden ayrı olarak, “şaman” rolünü yerine getiren, toplumsal elitler arasında yer alan getiren, toplumsal elitler arasında yer alan kimseler vardır. Bunların Eski Türk Dini’ne ne kimseler vardır. Bunların Eski Türk Dini’ne ne zaman katıldıkları belli değildir. İlk şamanların zaman katıldıkları belli değildir. İlk şamanların kadın, ilk erkek şamanların demirciler olduğu kadın, ilk erkek şamanların demirciler olduğu sanılmaktadır. Şamanın rolü, Eski Türk Dini’ndeki sanılmaktadır. Şamanın rolü, Eski Türk Dini’ndeki inanışlar çerçevesinde anlaşılabilir. Şaman, kutsal inanışlar çerçevesinde anlaşılabilir. Şaman, kutsal ruhlarla, insan ruhu arasında bağlantı sağlar. ruhlarla, insan ruhu arasında bağlantı sağlar. Bağlantının yolu ise uyguladığı vecd tekniğine Bağlantının yolu ise uyguladığı vecd tekniğine dayalıdır.dayalıdır.

Şamanlar, mistik kudretleri sayesinde, topluluğun Şamanlar, mistik kudretleri sayesinde, topluluğun diğer üyelerinin giremediği kutsal bölgelerde diğer üyelerinin giremediği kutsal bölgelerde rahatça gezinirler.rahatça gezinirler.

Şamanlar, mistik vecd yaşantıları sırasında, Şamanlar, mistik vecd yaşantıları sırasında, hastaları tedavi edebilme gücüne de sahiptirler. hastaları tedavi edebilme gücüne de sahiptirler.

““Karanlıklar krallığında” topluluğun ölülerine Karanlıklar krallığında” topluluğun ölülerine refakat edenler de şamanlardır. refakat edenler de şamanlardır.

Onlar, adeta Gök-Tanrı’nın peygamberleridir.Onlar, adeta Gök-Tanrı’nın peygamberleridir.

Eski Türklerin dinsel yaşamı, bunca önemine Eski Türklerin dinsel yaşamı, bunca önemine rağmen, şamanların rolü ile sınırlı değildir.rağmen, şamanların rolü ile sınırlı değildir.

Şaman din adamı değildir. Doğum, evlenme, Şaman din adamı değildir. Doğum, evlenme, cenaze ve kurban törenlerinde rol almazlar ya da cenaze ve kurban törenlerinde rol almazlar ya da aldıkları roller kötü ruhları engellemekle sınırlıdır.aldıkları roller kötü ruhları engellemekle sınırlıdır.

““Şaman kişioğlu ile ruhlar alemi arasında görev Şaman kişioğlu ile ruhlar alemi arasında görev üstlenmiş iken Kam, daha ziyade Tengri buyruğu üstlenmiş iken Kam, daha ziyade Tengri buyruğu ile kişioğlu arasında işlev üstlenmektedir” ile kişioğlu arasında işlev üstlenmektedir”

ŞAMANİK UYGULAMALARIN ŞAMANİK UYGULAMALARIN SÜREN ETKİLERİSÜREN ETKİLERİ

Alevi-Bektaşi inançlarında, başta dedelik Alevi-Bektaşi inançlarında, başta dedelik kurumu olmak üzere, birçok görünüm kurumu olmak üzere, birçok görünüm şamanik uygulamalarla hemen hemen şamanik uygulamalarla hemen hemen aynıdır. aynıdır.

Anadolu’ya muhtelif göçlerle gelip yerleşen Anadolu’ya muhtelif göçlerle gelip yerleşen Türkmen babalarının eski Türk şamanlarının Türkmen babalarının eski Türk şamanlarının İslamileşmiş şekilleri olduğu bilinmektedir. İslamileşmiş şekilleri olduğu bilinmektedir.

Anadolu Türkmen dervişlerinden Orhan Gazi’nin Anadolu Türkmen dervişlerinden Orhan Gazi’nin çağdaşı Geyikli Baba’nın geyiklerle beraber çağdaşı Geyikli Baba’nın geyiklerle beraber yürümesi ve geyiklere binmesi, Bektaş Veli’nin yürümesi ve geyiklere binmesi, Bektaş Veli’nin şahin kıyafetine girerek uçup gitmesi, Karaca şahin kıyafetine girerek uçup gitmesi, Karaca Ahmet oğlu Hacı Doğrul’un doğan kuşu suretine Ahmet oğlu Hacı Doğrul’un doğan kuşu suretine girmesi ve güvercin suretine giren sultan Hacim’i girmesi ve güvercin suretine giren sultan Hacim’i yakalamak istemesiyakalamak istemesi

Alevi ve Bektaşilerde İslam öncesi Türklerde Alevi ve Bektaşilerde İslam öncesi Türklerde rastlanan kamlık dini ayinlerini hatırlatan ayin-i rastlanan kamlık dini ayinlerini hatırlatan ayin-i cemler, kurbanlı ayinler, muhtelif kültler ve cemler, kurbanlı ayinler, muhtelif kültler ve bayramlarbayramlar

Ocak (2002), Alevi ve Bektaşilerde şamanlıktan Ocak (2002), Alevi ve Bektaşilerde şamanlıktan kaynaklanan inanç motiflerini “sihir ve büyü kaynaklanan inanç motiflerini “sihir ve büyü yapmak, hastaları iyileştirmek, gayptan ve yapmak, hastaları iyileştirmek, gayptan ve gelecekten haber vermek, Tanrı’nın insan şeklinde gelecekten haber vermek, Tanrı’nın insan şeklinde görünmesi (antropofani), tabiat kuvvetlerine hakim görünmesi (antropofani), tabiat kuvvetlerine hakim olmak, ateşe hükmetmek, kemiklerden diriltmek olmak, ateşe hükmetmek, kemiklerden diriltmek (intermezzo), kadın-erkek müşterek ayinler ve (intermezzo), kadın-erkek müşterek ayinler ve tahta kılıçla savaşmak” şeklinde sınıflandırır. tahta kılıçla savaşmak” şeklinde sınıflandırır.

Selçuk (2004) ise, bugünün Tahtacı toplulukları Selçuk (2004) ise, bugünün Tahtacı toplulukları arasında, “Ali’nin gelecek olayları haber vermesini, arasında, “Ali’nin gelecek olayları haber vermesini, insanı hayvana dönüştürmesini, hayvan kalıbına insanı hayvana dönüştürmesini, hayvan kalıbına girmesini, hayvana hükmetmesini, ölüleri girmesini, hayvana hükmetmesini, ölüleri diriltmesini, aynı anda değişik kılıklarda diriltmesini, aynı anda değişik kılıklarda görülmesini, öldükten sonra dirilmiş görülmesini” görülmesini, öldükten sonra dirilmiş görülmesini” Orta Asya şaman inançlarının devamı olarak Orta Asya şaman inançlarının devamı olarak nitelendirir. Ona göre, kesik baş hikayelerinde nitelendirir. Ona göre, kesik baş hikayelerinde Ali’nin ip ile yer altına inmesi, şamanın yer altına Ali’nin ip ile yer altına inmesi, şamanın yer altına inmesiyle aynı sembolizme sahiptir.inmesiyle aynı sembolizme sahiptir.

Aslında dikkatli bakıldığında bu inançların Aslında dikkatli bakıldığında bu inançların yalnızca Alevi-Bektaşi topluluklarında değil yalnızca Alevi-Bektaşi topluluklarında değil tüm Müslüman Türkler arasında şu veya bu tüm Müslüman Türkler arasında şu veya bu oranda bulunduğu görülecektir oranda bulunduğu görülecektir

Günay ve Güngör’e göre (2003), eski Türk Günay ve Güngör’e göre (2003), eski Türk dininin ve şamanik uygulamaların özü, dininin ve şamanik uygulamaların özü, mistik bir karaktere sahip oluşudur. Bu mistik bir karaktere sahip oluşudur. Bu mistik karakter Türkler İslamiyet’e geçtikten mistik karakter Türkler İslamiyet’e geçtikten sonra başta heterodoksi olmak üzere tüm sonra başta heterodoksi olmak üzere tüm tasavvuf ve tarikat hayatına, hatta tasavvuf ve tarikat hayatına, hatta Anadolu’daki Müslüman Türk dinsel Anadolu’daki Müslüman Türk dinsel yaşantısının tamamına damgasını yaşantısının tamamına damgasını vurmuştur. vurmuştur.

Sihir, büyü, cin çağırma, fal, gelecekten haber Sihir, büyü, cin çağırma, fal, gelecekten haber alma ile ilgili halk inançları da dahil olmak üzere, alma ile ilgili halk inançları da dahil olmak üzere, göz değmesi, nazar, demirin gücüne inanma, göz değmesi, nazar, demirin gücüne inanma, yıldız kayınca köyden birinin öleceğini sanma gibi yıldız kayınca köyden birinin öleceğini sanma gibi inançlar; kutsallığına inanılan yere çaput inançlar; kutsallığına inanılan yere çaput bağlama, adak adama, kazayı başından def etmek bağlama, adak adama, kazayı başından def etmek için başın üzerinde el dolandırma, ocak hakkı için için başın üzerinde el dolandırma, ocak hakkı için süt saçma, fal bakan kimseye örün verme, süt saçma, fal bakan kimseye örün verme, bahçelere korkuluk dikme, ahır ve ambar bahçelere korkuluk dikme, ahır ve ambar kapılarının üzerine boynuz asma, evin eşiğine kapılarının üzerine boynuz asma, evin eşiğine basmama, eşikte görüşmeme, çocuklar yaşasın basmama, eşikte görüşmeme, çocuklar yaşasın diye onların yatırlara satıldığını göstermek diye onların yatırlara satıldığını göstermek amacıyla Satı ve Satılmış gibi adlar verme, amacıyla Satı ve Satılmış gibi adlar verme, bebeğin göbek bağını kurutup bundan özel muska bebeğin göbek bağını kurutup bundan özel muska yapma, yapma,

çocuğun eşini geleceğini tayin için etkili olacak çocuğun eşini geleceğini tayin için etkili olacak yerlere gömme, ölünün ardından 3-7-9 ve 40.cı yerlere gömme, ölünün ardından 3-7-9 ve 40.cı günlerde, seneyi devriyelerde dua etme, kokusu günlerde, seneyi devriyelerde dua etme, kokusu ölünün ruhuna gitsin diye helva kavurma, öldükten ölünün ruhuna gitsin diye helva kavurma, öldükten sonra öbür dünyada birlikte olmak için ahiret sonra öbür dünyada birlikte olmak için ahiret kardeşi tutma, saçın dökülüp saçılmasını kardeşi tutma, saçın dökülüp saçılmasını engellemek için kağıda sarıp duvar deliklerine engellemek için kağıda sarıp duvar deliklerine saklama, saçı büyüde kullanma, tırnağı gelişigüzel saklama, saçı büyüde kullanma, tırnağı gelişigüzel yere atmama, dul kadına ve çocuğu doğurtan yere atmama, dul kadına ve çocuğu doğurtan kındık eneye (ebeye) saygı gösterme gibi kındık eneye (ebeye) saygı gösterme gibi uygulamalar doğrudan doğruya şamanik uygulamalar doğrudan doğruya şamanik kalıntılardır (Kalafat, 2004). kalıntılardır (Kalafat, 2004).

Sağlık alanında şamanik Sağlık alanında şamanik uygulamalaruygulamalar

Anadolu’da insanların hastalıkları anlamlandırma Anadolu’da insanların hastalıkları anlamlandırma sürecinden tedavi arayışlarına kadar yatır, ocak, sürecinden tedavi arayışlarına kadar yatır, ocak, sihir, büyü gibi işlemler, modern tıp kadar ve belki sihir, büyü gibi işlemler, modern tıp kadar ve belki de daha fazla etki göstermektedir. de daha fazla etki göstermektedir.

Selçuklu ve Osmanlı döneminde ve bugün de ister Selçuklu ve Osmanlı döneminde ve bugün de ister alevi ister Sünni inançtan olsun, halkın şamanik alevi ister Sünni inançtan olsun, halkın şamanik inançlarının dinsel bir tutuculuk tanımadığı, pekala inançlarının dinsel bir tutuculuk tanımadığı, pekala bir papazdan veya Hıristiyan din ulusunun bir papazdan veya Hıristiyan din ulusunun ziyaretgahından da şifa beklendiği dün olduğu gibi ziyaretgahından da şifa beklendiği dün olduğu gibi bugün de bilinen bir husustur. bugün de bilinen bir husustur.

Osmanlı döneminde tanımlanan ve birçoğu halen Osmanlı döneminde tanımlanan ve birçoğu halen devam eden halk tıbbı uygulamacıların (hoca, devam eden halk tıbbı uygulamacıların (hoca, kocakarı, ocaklı, izinli, alazcılar, kırbacılar, kurşun kocakarı, ocaklı, izinli, alazcılar, kırbacılar, kurşun dökücüler…) uyguladıkları birçok yöntem Orta dökücüler…) uyguladıkları birçok yöntem Orta Asya’daki şamanlar tarafından da uygulanmıştır Asya’daki şamanlar tarafından da uygulanmıştır

Modern tıbbi uygulamaları da halk, şamanik Modern tıbbi uygulamaları da halk, şamanik inançlara göre değerlendirir; hekimlere inançlara göre değerlendirir; hekimlere şaman gibi bir işlev yükler. (Hekimlerin şaman gibi bir işlev yükler. (Hekimlerin kendilerinin plasebo etkiye katkıda kendilerinin plasebo etkiye katkıda bulundukları ve plasebo etkinin kültürlere bulundukları ve plasebo etkinin kültürlere göre değişim gösterdiği bilinmektedir )göre değişim gösterdiği bilinmektedir )

Şamanların Eski Türk toplumlarında her Şamanların Eski Türk toplumlarında her zaman imtiyazlı elit bir zümre olmaları ve zaman imtiyazlı elit bir zümre olmaları ve bazen bu güçlü konumları nedeniyle bazen bu güçlü konumları nedeniyle doğrudan doğruya kabile yöneticiyle iktidar doğrudan doğruya kabile yöneticiyle iktidar mücadelesine girişmesi, Anadolu Türk tarihi mücadelesine girişmesi, Anadolu Türk tarihi boyunca süren dinsel ayaklanmaları ve boyunca süren dinsel ayaklanmaları ve Cumhuriyet ve demokrasi tarihimizdeki din Cumhuriyet ve demokrasi tarihimizdeki din adamlarının siyasal muhalefetini açıklamada adamlarının siyasal muhalefetini açıklamada yardımcı olabilir. yardımcı olabilir.

İslam dininde ruhban sınıfı olmaması, dinin ayırt İslam dininde ruhban sınıfı olmaması, dinin ayırt edici vasfı olarak nitelense de, Türk halkının dinle edici vasfı olarak nitelense de, Türk halkının dinle kendilerinden daha yoğun ilgilendiği bilinen kendilerinden daha yoğun ilgilendiği bilinen kimselere birçok tabiatüstü nitelik atfedip onlar kimselere birçok tabiatüstü nitelik atfedip onlar etrafında kümelenmesinde ve onlar tarafından etrafında kümelenmesinde ve onlar tarafından yönlendirilmesinde, şamanik inanç kalıntılarını yönlendirilmesinde, şamanik inanç kalıntılarını aramak gerekir. Halk arasında yaygın olarak aramak gerekir. Halk arasında yaygın olarak kullanılan “Hocanın dediğini yap, yaptığını yapma!” kullanılan “Hocanın dediğini yap, yaptığını yapma!” sözü de, şamandan hem korkulan ve çekinilen sözü de, şamandan hem korkulan ve çekinilen hem de çocuğunun şaman olmasının istenmediği hem de çocuğunun şaman olmasının istenmediği günlerden kalan bir iz vardır. günlerden kalan bir iz vardır.

ŞAMANİK OLMAYAN İBADET, ŞAMANİK OLMAYAN İBADET, TEDAVİ VE KEHANETLERTEDAVİ VE KEHANETLER

Sabah Gök-Tanrıya, akşam aya yakarılmasıSabah Gök-Tanrıya, akşam aya yakarılması Tepelere, ağaçlara dua edilmesi, bez Tepelere, ağaçlara dua edilmesi, bez

bağlanmasıbağlanması Saçı ve kurban adetiSaçı ve kurban adeti Şaman olmayanların uyguladığı tedavilerŞaman olmayanların uyguladığı tedaviler Uğuruna veya uğursuzluğuna inanılan Uğuruna veya uğursuzluğuna inanılan

folklorik unsurlarfolklorik unsurlar Fallar, büyüler, yada taşı, yağmur durasıFallar, büyüler, yada taşı, yağmur durası

TARİH BOYUNCA TARİH BOYUNCA TÜRKLERDE TÜRKLERDE

KADIN-ERKEK KADIN-ERKEK İLİŞKİLERİİLİŞKİLERİ

BENZER AMA AYNI BENZER AMA AYNI DEĞİL!DEĞİL!

Kadın-erkek ilişkileriKadın-erkek ilişkileriToplumsal cinsiyet Toplumsal cinsiyet rollerirolleri

BİTMEYEN BİR TARTIŞMA!BİTMEYEN BİR TARTIŞMA!

Türklerde kadın-erkek ilişkilerinin ana Türklerde kadın-erkek ilişkilerinin ana belirleyeni İslamiyet mi?belirleyeni İslamiyet mi?

AYRI DİNLER, BENZER AYRI DİNLER, BENZER AİLELER!AİLELER!

““Pederşahilik, ırz ve namus Pederşahilik, ırz ve namus kavramları açısından Osmanlı kavramları açısından Osmanlı toplumunda yaşayan Türk, toplumunda yaşayan Türk, Ermeni, Rum-Ortodoks, Musevi Ermeni, Rum-Ortodoks, Musevi aileler arasında inanılmaz bir aileler arasında inanılmaz bir benzerlik vardır”benzerlik vardır”

COĞRAFYADAN GELEN COĞRAFYADAN GELEN GÜÇ!GÜÇ!

Coğrafya Akdeniz Kültür Coğrafya Akdeniz Kültür Havzası, yerleşik hayata erken Havzası, yerleşik hayata erken geçilmesine neden olmuştur.geçilmesine neden olmuştur.

Bu coğrafyada kadın-erkek ilişkisini Bu coğrafyada kadın-erkek ilişkisini biçimleyen temel etken, her iki cinsin biçimleyen temel etken, her iki cinsin ayrı yaşam mekanları paylaşmasıdır.ayrı yaşam mekanları paylaşmasıdır.

AMA ÖNCESİ DE VAR!AMA ÖNCESİ DE VAR!

Peki İslamiyet’ten önce nasıldı?Peki İslamiyet’ten önce nasıldı? Türklerin yerleşik hayata Türklerin yerleşik hayata

geçmesiyle, İslamiyeti geçmesiyle, İslamiyeti seçmeleri hemen hemen aynı seçmeleri hemen hemen aynı tarihlerde olduğu için çok zor bir tarihlerde olduğu için çok zor bir soru! soru!

NEREDE O ESKİ NEREDE O ESKİ ZAMANLAR!ZAMANLAR!

““Kadın örtünmez, haremde kalmaz, Kadın örtünmez, haremde kalmaz, erkeklerden ayrı yaşamaz. Hatta erkeklerden ayrı yaşamaz. Hatta aşırı serbest oldukları da aşırı serbest oldukları da söylenebilir… Erkeklerle söylenebilir… Erkeklerle bayramlara, şölenlere, içki bayramlara, şölenlere, içki alemlerine katılır; onlarla kımız ve alemlerine katılır; onlarla kımız ve şarap içerek sarhoş olurlar…”şarap içerek sarhoş olurlar…”

HATALI BİR SAPTAMA!HATALI BİR SAPTAMA!

Türklerin İslamiyeti kabulü, Türklerin İslamiyeti kabulü, şamanist anacıl ruhsal şamanist anacıl ruhsal örgütlenmeden babacıl olana örgütlenmeden babacıl olana yönelme değildir…yönelme değildir…

DİN DEĞİŞTİRMEK DİN DEĞİŞTİRMEK KOLAY MI?KOLAY MI?

Türklerin İslamiyete geçişleri, Türklerin İslamiyete geçişleri, bugün bile süren dinamik bir bugün bile süren dinamik bir süreçtir.süreçtir.

TÜRKLER TÜRKLER EKZOGAMİKTİREKZOGAMİKTİR

Tıpkı anaerkillik gibi Tıpkı anaerkillik gibi egzogaminin de bugün egzogaminin de bugün süren birçok işareti vardır!süren birçok işareti vardır!

DEĞİŞMEYEN TEK ŞEYDEĞİŞMEYEN TEK ŞEY

Anaerkilliğin unsurlarını Anaerkilliğin unsurlarını taşıyan pederşahi bir toplum taşıyan pederşahi bir toplum

olma, Türklerin cinsiyet olma, Türklerin cinsiyet rollerini yüzyıllardır değişmez rollerini yüzyıllardır değişmez bir biçimde belirlemektedir. bir biçimde belirlemektedir.

FARKIN ÖZETİFARKIN ÖZETİ

Kadın öğüt, erkek emir Kadın öğüt, erkek emir verir!verir!

““Türkler dünyaya, Türkler dünyaya, karıları da onlara karıları da onlara

hükmeder”hükmeder”

Salomon SchweiggerSalomon Schweigger

NAMUS, NOMOSTAN MI NAMUS, NOMOSTAN MI TÜRER?TÜRER?

İffet ve sadakat, bilinen Türk tarihi İffet ve sadakat, bilinen Türk tarihi boyunca kadın erkek ilişkilerinde boyunca kadın erkek ilişkilerinde önemli bir unsur olmuştur!önemli bir unsur olmuştur!

Uygarlıkta ve Uygarlıkta ve Savaşta Savaşta TürklerTürkler

SAVAŞÇI-GÖÇEBE-SAVAŞÇI-GÖÇEBE-HAYVANCI TOPLUMHAYVANCI TOPLUM

TÖREYİ EL ÜSTÜNDE TUTMATÖREYİ EL ÜSTÜNDE TUTMA

KÖLECİLİĞİ BİLMEMEKÖLECİLİĞİ BİLMEME

DEVLET KURMA YETENEĞİDEVLET KURMA YETENEĞİ UYGARLIKLARIN ARABULUCUSU UYGARLIKLARIN ARABULUCUSU UYGARLIKLARA KOLAY UYUM UYGARLIKLARA KOLAY UYUM

SAĞLAMASAĞLAMA İNANÇLARA KARŞI MUHTEŞEM İNANÇLARA KARŞI MUHTEŞEM

HOŞGÖRÜHOŞGÖRÜ

TARİH SAHNESİNİN GEÇ TARİH SAHNESİNİN GEÇ KALMIŞ OYUNCUSU KALMIŞ OYUNCUSU

Geç modernleşmenin Geç modernleşmenin psikopolitik sonuçlarıpsikopolitik sonuçları

Uygarlık karşısında TürkUygarlık karşısında Türk

SİZİN HİÇ ATANIZ GÖÇ ETTİ SİZİN HİÇ ATANIZ GÖÇ ETTİ Mİ?Mİ?

Hala davranış kalıbı ve savunma düzenekleri Hala davranış kalıbı ve savunma düzenekleri açısından göçebeyiz. açısından göçebeyiz.

Göçebe zihniyeti, kendi özgü savunma düzenekleri Göçebe zihniyeti, kendi özgü savunma düzenekleri olan bir göç psikolojisi de oluşturuyor. olan bir göç psikolojisi de oluşturuyor.

Göç gerçekliği ve göçebe zihniyeti, toplumuzun grup Göç gerçekliği ve göçebe zihniyeti, toplumuzun grup davranışının temel belirleyicilerindendir; bu hesaba davranışının temel belirleyicilerindendir; bu hesaba katılmadan, ülkemizde hiçbir toplumsal olgu, hiçbir katılmadan, ülkemizde hiçbir toplumsal olgu, hiçbir seçim sonucu analiz edilemez. seçim sonucu analiz edilemez.

TÜRKLERDE TÜRKLERDE SÖZLÜ SÖZLÜ

KÜLTÜRKÜLTÜR

SÖZLÜ HAREKET EDENSÖZLÜ HAREKET EDEN KÜLTÜRÜN İNSANI KÜLTÜRÜN İNSANI

İslamlığa kadar olan Türk tarihi İslamlığa kadar olan Türk tarihi boyunca yazılmış metinleri toplasak boyunca yazılmış metinleri toplasak acaba ne kadar tutar? acaba ne kadar tutar?

İslamlıktan sonra yazılanları da İslamlıktan sonra yazılanları da hesaba katsak yekun nereye varır? hesaba katsak yekun nereye varır?

TÜRK TİPİ ÖĞRENMETÜRK TİPİ ÖĞRENME

““Türk tipi öğrenme”Türk tipi öğrenme” probleminin doğrudan probleminin doğrudan doğruya Türklerin uygarlıkla ve doğal olarak doğruya Türklerin uygarlıkla ve doğal olarak yazıyla ilişkileriyle kopmaz bir bağlantı içerdiği yazıyla ilişkileriyle kopmaz bir bağlantı içerdiği görülür. Öğrenme problemi, kültürel ve tarihsel görülür. Öğrenme problemi, kültürel ve tarihsel bağlamından bağımsız bir biçimde ele alınamaz. bağlamından bağımsız bir biçimde ele alınamaz. Öğrenme problemini anlamak için ilk kabul Öğrenme problemini anlamak için ilk kabul edilmesi gereken gerçek buduredilmesi gereken gerçek budur: :

Ölçü olarak yazılı kültürün gelişmişlik düzeylerini Ölçü olarak yazılı kültürün gelişmişlik düzeylerini aldığımızda, sözlü kültürün kimi özellikleri açıkça aldığımızda, sözlü kültürün kimi özellikleri açıkça modernleşmemizin önündeki en köklü engeller olarak modernleşmemizin önündeki en köklü engeller olarak çıkarlar. Bunların başında, sözüm ona “yüksek” çıkarlar. Bunların başında, sözüm ona “yüksek” okuryazarlık oranına rağmen, göçebe-sözlü kültürün okuryazarlık oranına rağmen, göçebe-sözlü kültürün modern zamanlardaki mirasını ya da tortusunu teşkil modern zamanlardaki mirasını ya da tortusunu teşkil eden okuma-yazmaya karşı tepkisellik ya da en azından eden okuma-yazmaya karşı tepkisellik ya da en azından isteksizlik gelmektedir.isteksizlik gelmektedir.

Bura insanı, okuma-yazmaya yalnızca yönetici elitlerin Bura insanı, okuma-yazmaya yalnızca yönetici elitlerin yapacağı bir fiil olarak bakmakta, saygı ve hatta tıpkı yapacağı bir fiil olarak bakmakta, saygı ve hatta tıpkı Afrika kabilelerindeki gibi yazının kendisinden bile Afrika kabilelerindeki gibi yazının kendisinden bile korku duymakta, yeteneği varsa çocuğunun "okuma"sı korku duymakta, yeteneği varsa çocuğunun "okuma"sı için elinden gelen desteği vermekte ama kendisi asla için elinden gelen desteği vermekte ama kendisi asla böyle beyhude (!) bir uğraşa heves etmemektedir. böyle beyhude (!) bir uğraşa heves etmemektedir.

Sözlü kültürlerin en önemli özelliğinin şimdiki Sözlü kültürlerin en önemli özelliğinin şimdiki zamanın egemenliği olduğu; geçmiş ve gelecek zamanın egemenliği olduğu; geçmiş ve gelecek olmaksızın yalnızca şimdiki zaman diliminde olmaksızın yalnızca şimdiki zaman diliminde yaşandığı göz önünde bulundurulacak olursa, yaşandığı göz önünde bulundurulacak olursa, Türklerin davranışlarına yön veren temel Türklerin davranışlarına yön veren temel inançlarda mistik öğelerin, nazar, büyü gibi ilkel inançlarda mistik öğelerin, nazar, büyü gibi ilkel inançların ve kişiye tapıcılığın neden bu kadar inançların ve kişiye tapıcılığın neden bu kadar öne çıktığını anlamak için bir fırsat yakalamış öne çıktığını anlamak için bir fırsat yakalamış oluruz. oluruz.

TÜRKLER İNTERNETTE DEVRİM TÜRKLER İNTERNETTE DEVRİM YAPIYOR OLABİLİRLER Mİ?YAPIYOR OLABİLİRLER Mİ?

Sözlü ve yazılı kültür arasında kalakalmış Türklerin Sözlü ve yazılı kültür arasında kalakalmış Türklerin internetle karşılaşması, grup dinamikleri ve psikopatoloji internetle karşılaşması, grup dinamikleri ve psikopatoloji açısından bakanlarca tam bir karnaval görüntüsündedir.açısından bakanlarca tam bir karnaval görüntüsündedir.

Türkler, interneti işlevsel kullanabilen çok ama çok azının Türkler, interneti işlevsel kullanabilen çok ama çok azının dışında, internette sohbet için bulunmaktadır. dışında, internette sohbet için bulunmaktadır.

Türkler, açıkça internetin hemen neredeyse tüm sohbet Türkler, açıkça internetin hemen neredeyse tüm sohbet (chat) sitelerini işgal etmişlerdir. Sayıları artık yüzlere (chat) sitelerini işgal etmişlerdir. Sayıları artık yüzlere yaklaşmış internet sohbet alanlarının binlerce kullanıcısının yaklaşmış internet sohbet alanlarının binlerce kullanıcısının haricinde, dünyadaki en yaygın sohbet alanlarını içeren haricinde, dünyadaki en yaygın sohbet alanlarını içeren icq’da bu alanları kullananların yaklaşık dörtte birinin Türk icq’da bu alanları kullananların yaklaşık dörtte birinin Türk olduğunu görmek inanılmazdır. olduğunu görmek inanılmazdır.

TÜRKLERİN TÜRKLERİN MAFİYÖZ, MAFİYÖZ,

SEGMENTER SEGMENTER TOPLUMUTOPLUMU

ARKAM ÖNÜM SAĞIM ARKAM ÖNÜM SAĞIM SOLUM MAFYASOLUM MAFYA

““otorite çatışması” otorite çatışması” Yerel olanın hızla bir örf ve gelenek Yerel olanın hızla bir örf ve gelenek

yaratması; yaratması; ““biz ve onlar” ayırımın kökleşmesibiz ve onlar” ayırımın kökleşmesi otoritenin merkezileşmesine karşı otoritenin merkezileşmesine karşı

yüzyıllardır süren bir direniş yüzyıllardır süren bir direniş

ARKAM ÖNÜM SAĞIM ARKAM ÖNÜM SAĞIM SOLUM MAFYASOLUM MAFYA

Geniş aileye dayanan kendine özgü bir Geniş aileye dayanan kendine özgü bir hukuku ve ahlakı olan yerel güç odakları hukuku ve ahlakı olan yerel güç odakları mafyalaşmanın temeliydi.mafyalaşmanın temeliydi.

Geniş aile dışında mafiyöz toplum yapısının Geniş aile dışında mafiyöz toplum yapısının oluşturucu unsurlarından birisi de oluşturucu unsurlarından birisi de “ayrıcalıklılar-koruyucular-korunanlar” “ayrıcalıklılar-koruyucular-korunanlar” şeklindeki bir toplumsal kategorinin şeklindeki bir toplumsal kategorinin varlığıydı. varlığıydı.

ARKAM ÖNÜM SAĞIM ARKAM ÖNÜM SAĞIM SOLUM MAFYASOLUM MAFYA

mafiyöz davranış örüntüsü, (bu kavramı, mafiyöz davranış örüntüsü, (bu kavramı, ”fiziksel gücü, ”fiziksel gücü, abartılmış erkek toplumsal cinsiyet özelliklerini, sosyopatik abartılmış erkek toplumsal cinsiyet özelliklerini, sosyopatik davranışları ödüllendiren, çıkara ve güce dayalı yandaş davranışları ödüllendiren, çıkara ve güce dayalı yandaş gruplara fırsat veren”gruplara fırsat veren” anlamında kullanıyorum) Türkleri anlamında kullanıyorum) Türkleri karakterize eden temel grup davranışı özeliklerinden bir tanesini karakterize eden temel grup davranışı özeliklerinden bir tanesini oluşturur ve Anadolu’ya gelmeden önce de, bilinen Türk tarihi oluşturur ve Anadolu’ya gelmeden önce de, bilinen Türk tarihi boyunca, Türklerin kurucusu ve/veya egemeni olduğu her boyunca, Türklerin kurucusu ve/veya egemeni olduğu her toplumsal formasyonda kendisini belli eder.toplumsal formasyonda kendisini belli eder.

Türklerin mafiyöz bir toplum yapısına sahip olmaları, göçebe-Türklerin mafiyöz bir toplum yapısına sahip olmaları, göçebe-hayvancı-savaşçı bir toplum olmanın sosyoekonomik hayvancı-savaşçı bir toplum olmanın sosyoekonomik nedenlerinin yanı sıra muhtemelen psikolojik olarak da, onların nedenlerinin yanı sıra muhtemelen psikolojik olarak da, onların kardeş rekabetiyle baş edemeyen ve sürekli kardeş kavgaları kardeş rekabetiyle baş edemeyen ve sürekli kardeş kavgaları üreten bir aile tarzı, mütemadiyen savaşçılığa, erkekliğe, üreten bir aile tarzı, mütemadiyen savaşçılığa, erkekliğe, delikanlılığa ve namusa vurgu yapan çocuk yetiştirme pratikleri delikanlılığa ve namusa vurgu yapan çocuk yetiştirme pratikleri ve kültürel ortamıyla bağlantılıdır. ve kültürel ortamıyla bağlantılıdır.

KARDEŞ KATLİNİN SONSUZ KARDEŞ KATLİNİN SONSUZ MATEMİNİ DİNDİRMEKMATEMİNİ DİNDİRMEK

Segmenter ToplumSegmenter Toplum Mafiyöz oluşumları besleyen bu toplum yapısını madalyonun bir yüzü Mafiyöz oluşumları besleyen bu toplum yapısını madalyonun bir yüzü

olarak görürsek diğer yüzü de “segmenter toplum” diye niteleyebiliriz. olarak görürsek diğer yüzü de “segmenter toplum” diye niteleyebiliriz. Türk grup davranışını tarihin derinlerine doğru izleyen bakışımız Türk grup davranışını tarihin derinlerine doğru izleyen bakışımız

geliştikçe, segmenter toplum yapımızın Türk tarihi boyunca hüküm geliştikçe, segmenter toplum yapımızın Türk tarihi boyunca hüküm sürdüğü ve alamet-i farikalarımızın birisi olduğu görülecektir. Türk sürdüğü ve alamet-i farikalarımızın birisi olduğu görülecektir. Türk toplum yapısında birincisi boy, soy sop tarzında sağdan sola; ikincisi aynı toplum yapısında birincisi boy, soy sop tarzında sağdan sola; ikincisi aynı boy içinde ak budun-kara budun diye ayrımlara yol açan yukarıdan boy içinde ak budun-kara budun diye ayrımlara yol açan yukarıdan aşağıya ikili bir segmentasyon bulunmaktadır. aşağıya ikili bir segmentasyon bulunmaktadır.

Zaman zaman iktidara alternatif zümreler (hanedan zayıf olduğunda Zaman zaman iktidara alternatif zümreler (hanedan zayıf olduğunda diğer hanedan üyeleri ve dinsel otorite olan demirci-şamanların iktidarı diğer hanedan üyeleri ve dinsel otorite olan demirci-şamanların iktidarı ele geçirmeye kalkışmaları gibi) arasında çekişme ve çatışmalar görülse ele geçirmeye kalkışmaları gibi) arasında çekişme ve çatışmalar görülse de ak budun-kara budun kavgası neredeyse hiç olmamaktadır; çünkü de ak budun-kara budun kavgası neredeyse hiç olmamaktadır; çünkü kuşatılmışlık ve var kalma kaygıları nedeniyle sürekli biçimde “öteki” kuşatılmışlık ve var kalma kaygıları nedeniyle sürekli biçimde “öteki” düşman imgesi üretilebilmektedir. düşman imgesi üretilebilmektedir.

Bu yüzden göçebe-savaşçı atalarımız, ya komşu zengin uygarlıklara, o Bu yüzden göçebe-savaşçı atalarımız, ya komşu zengin uygarlıklara, o kadar güçleri yoksa diğer Türk boylarına savaş açmaktadır. kadar güçleri yoksa diğer Türk boylarına savaş açmaktadır.

KARDEŞ KATLİNİN SONSUZ KARDEŞ KATLİNİN SONSUZ MATEMİNİ DİNDİRMEKMATEMİNİ DİNDİRMEK

““Türk tarihi, bitmek Türk tarihi, bitmek tükenmek bilmeyen kardeş tükenmek bilmeyen kardeş

kavgalarının tarihidir.”kavgalarının tarihidir.”

Türk tarihindeki en Türk tarihindeki en önemli kavşak: önemli kavşak:

İslamiyet’in kabulü İslamiyet’in kabulü

Başkasının travmasını Başkasının travmasını sahiplenmeksahiplenmek

Padişahların “has gulam-enderun” sistemini Padişahların “has gulam-enderun” sistemini geliştirme politikalarına karşı, bir asker ambarı geliştirme politikalarına karşı, bir asker ambarı görevi gören Türk zümreler, Selçuklu ve Osmanlı görevi gören Türk zümreler, Selçuklu ve Osmanlı döneminde, özellikle 15. Yüzyıldan sonra, seslerini döneminde, özellikle 15. Yüzyıldan sonra, seslerini yükseltmeye çalıştılar. Devlet idaresinde yükseltmeye çalıştılar. Devlet idaresinde Enderunlu has gulamların değil, Türklerin egemen Enderunlu has gulamların değil, Türklerin egemen olması gerektiğini biliyorlar, kardeşliğin önemini olması gerektiğini biliyorlar, kardeşliğin önemini vurguluyorlardı. (Mustafa Akdağ, “vurguluyorlardı. (Mustafa Akdağ, “Türkiye’nin Türkiye’nin İktisadi ve İçtimai Tarihiİktisadi ve İçtimai Tarihi”, Cilt 2, 1999, s.19-20) ”, Cilt 2, 1999, s.19-20)

Başkasının travmasını Başkasının travmasını sahiplenmeksahiplenmek

Başarılı olamadılar, yenildiler. Onların arzularının da Başarılı olamadılar, yenildiler. Onların arzularının da hayal kırıklıklarının da en iyi temsili, İslam hayal kırıklıklarının da en iyi temsili, İslam tarihindeki Kerbela dramında vardı. Kerbela da tarihindeki Kerbela dramında vardı. Kerbela da Peygamberin soyu ve şeceresi önemsenmiyor, Peygamberin soyu ve şeceresi önemsenmiyor, ayaklar altına alınıyor ve katl ediliyor; güçlü olan ayaklar altına alınıyor ve katl ediliyor; güçlü olan kazanıyordu. Bin bir yola başvurdukları halde bir kazanıyordu. Bin bir yola başvurdukları halde bir türlü anlatmayı beceremedikleri bu arzularını ve türlü anlatmayı beceremedikleri bu arzularını ve hayal kırıklıklarını hiç değilse nesiller boyu hayal kırıklıklarını hiç değilse nesiller boyu yaşatabilmek için Araplardan Kerbela travmasını yaşatabilmek için Araplardan Kerbela travmasını ödünç aldılar; ritüelleştirdiler. Hüseyin’in ve Kerbela ödünç aldılar; ritüelleştirdiler. Hüseyin’in ve Kerbela Şehitleri’nin nezdinde Türk tarihi boyunca Şehitleri’nin nezdinde Türk tarihi boyunca süregelmiş kardeş katlinin acılarını toplumsal süregelmiş kardeş katlinin acılarını toplumsal belleklerine çıkmamacasına yerleştirdiler.belleklerine çıkmamacasına yerleştirdiler.

İlginiz için teşekkürler...İlginiz için teşekkürler...