10757

TRK BORLAR KANUNU

Kanun Numaras : 6098 Kabul Tarihi : 11/1/2011

Yaymland R.Gazete : Tarih: 4/2/2011 Say : 27836 Yaymland Dstur : Tertip : 5 Cilt : 50 Sayfa:

BRNC KISIM Genel Hkmler

BRNC BLM Bor likisinin Kaynaklar

BRNC AYIRIM Szlemeden Doan Bor likileri

A. Szlemenin kurulmas I. rade aklamas 1. Genel olarak MADDE 1- Szleme, taraflarn iradelerini karlkl ve birbirine uygun olarak aklamalaryla kurulur. rade aklamas, ak veya rtl olabilir. 2. kinci derecedeki noktalar MADDE 2- Taraflar szlemenin esasl noktalarnda uyumularsa, ikinci derecedeki noktalar zerinde durulmam

olsa bile, szleme kurulmu saylr. kinci derecedeki noktalarda uyuulamazsa hkim, uyumazl iin zelliine bakarak karara balar. Szlemelerin ekline ilikin hkmler sakldr. II. neri ve kabul 1. Sreli neri MADDE 3- Kabul iin sre belirleyerek bir szleme yaplmasn neren, bu srenin sona ermesine kadar nerisiyle

baldr. Kabul bu sre iinde kendisine ulamazsa; neren, nerisiyle ballktan kurtulur. 2. Sresiz neri a. Hazr olanlar arasnda MADDE 4- Kabul iin sre belirlenmeksizin hazr olan bir kiiye yaplan neri hemen kabul edilmezse; neren,

nerisiyle ballktan kurtulur. Telefon, bilgisayar gibi iletiim salayabilen aralarla dorudan iletiim srasnda yaplan neri, hazr olanlar arasnda

yaplm saylr.

10758

b. Hazr olmayanlar arasnda MADDE 5- Kabul iin sre belirlenmeksizin hazr olmayan bir kiiye yaplan neri, zamannda ve usulne uygun

olarak gnderilmi bir yantn ulamasnn beklenebilecei ana kadar, nereni balar. neren, nerisini zamannda ulam sayabilir. Zamannda gnderilen kabul, nerene ge ular ve neren onunla bal olmak istemezse, durumu hemen kabul edene

bildirmek zorundadr. 3. rtl kabul MADDE 6- neren, kanun veya iin zellii ya da durumun gerei ak bir kabul beklemek zorunda deilse, neri

uygun bir srede reddedilmedii takdirde, szleme kurulmu saylr. 4. Ismarlanmayan eyin gnderilmesi MADDE 7- Ismarlanmam bir eyin gnderilmesi neri saylmaz. Bu eyi alan kii, onu geri gndermek veya

saklamakla ykml deildir. 5. Balayc olmayan neri ve herkese ak neri MADDE 8- neren, nerisi ile bal olmama hakknn sakl olduunu aka belirtirse veya iin zelliinden ya da

durumun gereinden balanma niyetinde olmad anlalrsa, nerisi kendisini balamaz. Fiyatn gstererek mal sergilenmesi veya tarife, fiyat listesi ya da benzerlerinin gnderilmesi, aksi aka ve

kolaylkla anlalmadka neri saylr. 6. lan yoluyla dl sz verme MADDE 9- Bir sonucun gereklemesi karlnda dl vereceini ilan yoluyla duyuran kimse, szn yerine

getirmekle ykmldr. dl sz veren, sonucun gereklemesinden nce sznden cayarsa veya sonucun gereklemesini engellerse,

drstlk kurallarna uygun olarak yaplan giderleri demekle ykmldr. Ancak, bir ya da birden ok kiiye denecek

giderlerin toplam, dln deerini aamaz. dl sz veren, giderlerinin denmesini isteyenlerin beklenen sonucu gerekletiremeyeceklerini ispat ederse,

giderleri deme ykmllnden kurtulur. 7. nerinin ve kabuln geri alnmas MADDE 10- Geri alma aklamas, dier tarafa neriden nce veya ayn anda ulam ya da daha sonra ulamakla

birlikte dier tarafa neriden nce renilmi olursa, neri yaplmam saylr. Bu kural, kabuln geri alnmasnda da uygulanr. III. Hazr olmayanlar arasnda kurulan szlemenin hkm an MADDE 11- Hazr olmayanlar arasnda kurulan szlemeler, kabuln gnderildii andan balayarak hkm dourur. Ak bir kabuln gerekli olmad durumlarda, szleme nerinin ulama anndan balayarak hkm dourur.

10759

B. Szlemelerin ekli I. Genel kural MADDE 12- Szlemelerin geerlilii, kanunda aksi ngrlmedike, hibir ekle bal deildir. Kanunda szlemeler iin ngrlen ekil, kural olarak geerlilik eklidir. ngrlen ekle uyulmakszn kurulan

szlemeler hkm dourmaz. II. Yazl ekil 1. Yasal ekil a. Kapsam MADDE 13- Kanunda yazl ekilde yaplmas ngrlen bir szlemenin deitirilmesinde de yazl ekle uyulmas

zorunludur. Ancak, szleme metniyle elimeyen tamamlayc yan hkmler bu kuraln dndadr. Bu kural, yazl ekil dndaki geerlilik ekilleri hakknda da uygulanr. b. Unsurlar MADDE 14- Yazl ekilde yaplmas ngrlen szlemelerde bor altna girenlerin imzalarnn bulunmas

zorunludur. Kanunda aksi ngrlmedike, imzal bir mektup, asllar bor altna girenlerce imzalanm telgraf, teyit edilmi

olmalar kaydyla faks veya buna benzer iletiim aralar ya da gvenli elektronik imza ile gnderilip saklanabilen metinler

de yazl ekil yerine geer. c. mza MADDE 15- mzann, bor altna girenin el yazsyla atlmas zorunludur. Gvenli elektronik imza da, el yazsyla

atlm imzann btn hukuki sonularn dourur. mzann el yazs dnda bir arala atlmas, ancak rf ve dete kabul edilen durumlarda ve zellikle ok sayda

karlan kymetli evrakn imzalanmasnda yeterli saylr. (Deiik fkra: 13/2/2011-6111/213 md.) Grme engellilerin talepleri halinde imzalarnda ahit aranr. Aksi takdirde

grme engellilerin imzalarn el yazs ile atmalar yeterlidir. d. mza yerine geen iaretler MADDE 16- mza atamayanlar, imza yerine usulne gre onaylanm olmas kouluyla, parmak izi, el ile yaplm

bir iaret ya da mhr kullanabilirler. Kambiyo senetlerine ilikin hkmler sakldr. 2. radi ekil MADDE 17- Kanunda ekle balanmam bir szlemenin taraflarca belirli bir ekilde yaplmas kararlatrlmsa,

belirlenen ekilde yaplmayan szleme taraflar balamaz. Herhangi bir belirleme olmakszn yazl ekil kararlatrlmsa, yasal yazl ekle ilikin hkmler uygulanr. C. Bor tanmas MADDE 18- Borcun sebebini iermemi olsa bile bor tanmas geerlidir. D. Szlemelerin yorumu, muvazaal ilemler MADDE 19- Bir szlemenin trnn ve ieriinin belirlenmesinde ve yorumlanmasnda, taraflarn yanllkla veya

gerek amalarn gizlemek iin kullandklar szcklere baklmakszn, gerek ve ortak iradeleri esas alnr.

10760

Borlu, yazl bir bor tanmasna gvenerek alaca kazanm olan nc kiiye kar, bu ilemin muvazaal olduu

savunmasnda bulunamaz. E. Genel ilem koullar I. Genel olarak MADDE 20- Genel ilem koullar, bir szleme yaplrken dzenleyenin, ileride ok saydaki benzer szlemede

kullanmak amacyla, nceden, tek bana hazrlayarak kar tarafa sunduu szleme hkmleridir. Bu koullarn, szleme

metninde veya ekinde yer almas, kapsam, yaz tr ve ekli, nitelendirmede nem tamaz. Ayn amala dzenlenen szlemelerin metinlerinin zde olmamas, bu szlemelerin ierdii hkmlerin, genel

ilem koulu saylmasn engellemez. Genel ilem koullar ieren szlemeye veya ayr bir szlemeye konulan bu koullarn her birinin tartlarak kabul

edildiine ilikin kaytlar, tek bana, onlar genel ilem koulu olmaktan karmaz. Genel ilem koullaryla ilgili hkmler, sunduklar hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafndan verilen izinle

yrtmekte olan kii ve kurulularn hazrladklar szlemelere de, niteliklerine baklmakszn uygulanr. II. Kapsam 1. Yazlmam saylma MADDE 21- Kar tarafn menfaatine aykr genel ilem koullarnn szlemenin kapsamna girmesi, szlemenin

yaplmas srasnda dzenleyenin kar tarafa, bu koullarn varl hakknda aka bilgi verip, bunlarn ieriini renme

imkn salamasna ve kar tarafn da bu koullar kabul etmesine baldr. Aksi takdirde, genel ilem koullar yazlmam

saylr. Szlemenin niteliine ve iin zelliine yabanc olan genel ilem koullar da yazlmam saylr. 2. Yazlmam saylmann szlemeye etkisi MADDE 22- Szlemenin yazlmam saylan genel ilem koullar dndaki hkmleri geerliliini korur. Bu

durumda dzenleyen, yazlmam saylan koullar olmasayd dier hkmlerle szlemeyi yapmayacak olduunu ileri

sremez. III. Yorumlanmas MADDE 23- Genel ilem koullarnda yer alan bir hkm, ak ve anlalr deilse veya birden ok anlama

geliyorsa, dzenleyenin aleyhine ve kar tarafn lehine yorumlanr. IV. Deitirme yasa MADDE 24- Genel ilem koullarnn bulunduu bir szlemede veya ayr bir szlemede yer alan ve dzenleyene

tek yanl olarak kar taraf aleyhine genel ilem koullar ieren szlemenin bir hkmn deitirme ya da yeni dzenleme

getirme yetkisi veren kaytlar yazlmam saylr. V. erik denetimi MADDE 25- Genel ilem koullarna, drstlk kurallarna aykr olarak, kar tarafn aleyhine veya onun durumunu

arlatrc nitelikte hkmler konulamaz.

10761

F. Szlemenin ierii I. Szleme zgrl MADDE 26- Taraflar, bir szlemenin ieriini kanunda ngrlen snrlar iinde zgrce belirleyebilirler. II. Kesin hkmszlk MADDE 27- Kanunun emredici hkmlerine, ahlaka, kamu dzenine, kiilik haklarna aykr veya konusu imknsz

olan szlemeler kesin olarak hkmszdr. Szlemenin ierdii hkmlerden bir ksmnn hkmsz olmas, dierlerinin geerliliini etkilemez. Ancak, bu

hkmler olmakszn szlemenin yaplmayaca aka anlalrsa, szlemenin tamam kesin olarak hkmsz olur. III. Ar yararlanma MADDE 28- Bir szlemede karlkl edimler arasnda ak bir oranszlk varsa, bu oranszlk, zarar grenin zor

durumda kalmasndan veya dncesizliinden ya da deneyimsizliinden yararlanlmak suretiyle gerekletirildii takdirde,

zarar gren, durumun zelliine gre ya szleme ile bal olmadn dier tarafa bildirerek ediminin geri verilmesini ya da

szlemeye bal kalarak edimler arasndaki oranszln giderilmesini isteyebilir. Zarar gren bu hakkn, dncesizlik veya deneyimsizliini rendii; zor durumda kalmada ise, bu durumun

ortadan kalkt tarihten balayarak bir yl ve her hlde szlemenin kurulduu tarihten balayarak be yl iinde kullanabilir. IV. nszleme MADDE 29- Bir szlemenin ileride kurulmasna ilikin szlemeler geerlidir. Kanunlarda ngrlen istisnalar dnda, nszlemenin geerlilii, ileride kurulacak szlemenin ekline baldr. G. rade bozukluklar I. Yanlma 1. Yanlmann hkmleri MADDE 30- Szleme kurulurken esasl yanlmaya den taraf, szleme ile bal olmaz. 2. Yanlma hlleri a. Aklamada yanlma MADDE 31- zellikle aada saylan yanlma hlleri esasldr: 1. Yanlan, kurulmasn istedii szlemeden baka bir szleme iin iradesini aklamsa. 2. Yanlan, istediinden baka bir konu iin iradesini aklamsa. 3. Yanlan, szleme yapma iradesini, gerekte szleme yapmak istedii kiiden bakasna aklamsa. 4. Yanlan, szlemeyi yaparken belirli nitelikleri olan bir kiiyi dikkate almasna karn baka bir kii iin iradesini

aklamsa. 5. Yanlan, gerekte stlenmek istediinden nemli lde fazla bir edim iin veya gerekte istediinden nemli

lde az bir kar edim iin iradesini aklamsa. Basit hesap yanllklar szlemenin geerliliini etkilemez; bunlarn dzeltilmesi ile yetinilir.

10762

b. Saikte yanlma MADDE 32- Saikte yanlma, esasl yanlma saylmaz. Yanlann, yanld saiki szlemenin temeli saymas ve

bunun da i ilikilerinde geerli drstlk kurallarna uygun olmas hlinde yanlma esasl saylr. Ancak bu durumun kar

tarafa da bilinebilir olmas gerekir. c. letmede yanlma MADDE 33- Szlemenin kurulmasna ynelik iradenin haberci veya evirmen gibi bir arac ya da bir ara

tarafndan yanl iletilmi olmas hlinde de yanlma hkmleri uygulanr. 3. Yanlmada drstlk kurallar MADDE 34- Yanlan, yanldn drstlk kurallarna aykr olarak ileri sremez. zellikle dier tarafn, szlemenin yanlann kasdettii anlamda kurulmasna raz olduunu bildirmesi durumunda,

szleme bu anlamda kurulmu saylr. 4. Yanlmada kusur MADDE 35- Yanlan, yanlmasnda kusurlu ise, szlemenin hkmszlnden doan zarar gidermekle

ykmldr. Ancak, dier taraf yanlmay biliyor veya bilmesi gerekiyorsa, tazminat istenemez. Hkim, hakkaniyetin gerektirdii durumlarda, ifadan beklenen yarar amamak kaydyla, daha fazla tazminata

hkmedebilir. II. Aldatma MADDE 36- Taraflardan biri, dierinin aldatmas sonucu bir szleme yapmsa, yanlmas esasl olmasa bile,

szlemeyle bal deildir. nc bir kiinin aldatmas sonucu bir szleme yapan taraf, szlemenin yapld srada kar tarafn aldatmay

bilmesi veya bilecek durumda olmas hlinde, szlemeyle bal deildir. III. Korkutma 1. Hkm MADDE 37- Taraflardan biri, dierinin veya nc bir kiinin korkutmas sonucu bir szleme yapmsa,

szlemeyle bal deildir. Korkutan bir nc kii olup da dier taraf korkutmay bilmiyorsa veya bilecek durumda deilse, szlemeyle bal

kalmak istemeyen korkutulan, hakkaniyet gerektiriyorsa, dier tarafa tazminat demekle ykmldr. 2. Koullar MADDE 38- Korkutulan, iinde bulunduu durum bakmndan kendisinin veya yaknlarndan birinin kiilik

haklarna ya da malvarlna ynelik ar ve yakn bir zarar tehlikesinin doduuna inanmakta hakl ise, korkutma

gereklemi saylr. Bir hakkn veya kanundan doan bir yetkinin kullanlaca korkutmasyla szleme yapldnda, bu hakk veya

yetkiyi kullanacan aklayann, dier tarafn zor durumda kalmasndan ar bir menfaat salam olmas hlinde,

korkutmann varl kabul edilir. IV. rade bozukluunun giderilmesi MADDE 39- Yanlma veya aldatma sebebiyle ya da korkutulma sonucunda szleme yapan taraf, yanlma veya

aldatmay rendii ya da korkutmann etkisinin ortadan kalkt andan balayarak bir yl iinde szleme ile bal

olmadn bildirmez veya verdii eyi geri istemezse, szlemeyi onam saylr.

10763

Aldatma veya korkutmadan dolay balaycl olmayan bir szlemenin onanm saylmas, tazminat hakkn

ortadan kaldrmaz. H. Temsil I. Yetkili temsil 1. Genel olarak a. Temsilin hkm MADDE 40- Yetkili bir temsilci tarafndan bir bakas adna ve hesabna yaplan hukuki ilemin sonular, dorudan

doruya temsil olunan balar. Temsilci, hukuki ilemi yaparken bu sfatn bildirmezse, hukuki ilemin sonular kendisine ait olur. Ancak, kar

taraf bir temsil ilikisinin varln durumdan karyor veya karmas gerekiyor ya da hukuki ilemi temsilci veya temsil

olunandan biri ile yapmas farksz ise, hukuki ilemin sonular dorudan doruya temsil olunana ait olur. Dier durumlarda alacan devri veya borcun stlenilmesine ilikin hkmler uygulanr. b. Temsil yetkisinin ierii ve derecesi MADDE 41- Bakas adna ve hesabna temsil kamu hukukundan domusa, temsil yetkisinin ierii ve derecesi bu

konudaki yasal hkmlere; temsil hukuksal bir ilemden domusa, temsil yetkisinin ierii ve derecesi o hukuksal ileme

gre belirlenir. Temsil yetkisi nc kiilere bildirilmise temsil yetkisinin ierii ve derecesi, bu bildirime gre belirlenir. 2. Hukuki ilemden doan yetki a. Yetkinin snrlanmas ve geri alnmas MADDE 42- Temsil olunan, hukuki bir ilemden doan temsil yetkisini her zaman snrlayabilir veya geri alabilir.

Ancak, taraflar arasndaki hizmet, veklet veya ortaklk szlemeleri gibi hukuki ilikilerden doabilecek haklar sakldr. Temsil olunan, bu hakkndan nceden feragat edemez. Temsil olunan verdii yetkiyi nc kiilere aka veya dolayl biimde bildirmise, bu yetkiyi tamamen veya

ksmen geri aldn onlara bildirmedii takdirde, yetkinin geri alndn iyiniyetli nc kiilere kar ileri sremez. b. lm, ehliyetsizlik ve dier durumlar MADDE 43- Hukuki ilemden doan temsil yetkisi, aksi taraflarca kararlatrlmadka veya iin zelliinden

anlalmadka, temsil olunann veya temsilcinin lm, gaipliine karar verilmesi, fiil ehliyetini kaybetmesi veya iflas

etmesi durumlarnda sona erer. Bu hkm, bir tzel kiiliin sona ermesi durumunda da uygulanr. Taraflarn karlkl kiisel haklar sakldr. c. Yetki belgesinin geri verilmesi MADDE 44- Temsilciye yetki belgesi verilmise, yetkinin sona ermesi durumunda temsilci, bu belgeyi temsil

olunana geri vermekle veya hkimin belirleyecei yere brakmakla ykmldr. Temsil olunan veya halefleri, temsilcinin belgeyi geri vermesi iin gerekeni yapmazlarsa, bundan dolay iyiniyetli

nc kiilerin zararn gidermekle ykmldrler.

10764

d. Yetkinin sona erdiinin ileri srlememesi MADDE 45- Temsilci, yetkisinin sona ermi olduunu bilmedii srece, temsil olunan veya halefleri, temsilcinin

yapm olduu hukuki ilemlerin sonularyla baldrlar. Bu kural, nc kiilerin yetkinin sona ermi olduunu bildikleri durumlarda uygulanmaz. II. Yetkisiz temsil 1. Onama hlinde MADDE 46- Bir kimse yetkisi olmad hlde temsilci olarak bir hukuki ilem yaparsa, bu ilem ancak onad

takdirde temsil olunan balar. Yetkisiz temsilcinin kendisiyle ilem yapt dier taraf, temsil olunandan, uygun bir sre iinde bu hukuki ilemi

onayp onamayacan bildirmesini isteyebilir. Bu sre iinde ilemin onanmamas durumunda, dier taraf bu ilemle bal

olmaktan kurtulur. 2. Onamama hlinde MADDE 47- Temsil olunann ak veya rtl olarak hukuki ilemi onamamas hlinde, bu ilemin geersiz

olmasndan doan zararn giderilmesi, yetkisiz temsilciden istenebilir. Ancak, yetkisiz temsilci, ilemin yapld srada kar

tarafn, kendisinin yetkisiz olduunu bildiini veya bilmesi gerektiini ispat ederse, kendisinden zararn giderilmesi

istenemez. Hakkaniyet gerektiriyorsa, kusurlu yetkisiz temsilciden dier zararlarn giderilmesi de istenebilir. Sebepsiz zenginlemeden doan haklar sakldr. III. Sakl hkmler MADDE 48- Ortaklk temsilcileri ile organlarnn ve ticari vekillerin yetkisine ilikin hkmler sakldr.

KNC AYIRIM Haksz Fiillerden Doan Bor likileri

A. Sorumluluk I. Genel olarak MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykr bir fiille bakasna zarar veren, bu zarar gidermekle ykmldr. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kural bulunmasa bile, ahlaka aykr bir fiille bakasna kasten zarar veren de,

bu zarar gidermekle ykmldr. II. Zararn ve kusurun ispat MADDE 50- Zarar gren, zararn ve zarar verenin kusurunu ispat yk altndadr. Uranlan zararn miktar tam olarak ispat edilemiyorsa hkim, olaylarn olaan akn ve zarar grenin ald

nlemleri gz nnde tutarak, zararn miktarn hakkaniyete uygun olarak belirler.

10765

III. Tazminat 1. Belirlenmesi MADDE 51- Hkim, tazminatn kapsamn ve denme biimini, durumun gereini ve zellikle kusurun arln gz

nne alarak belirler. Tazminatn irat biiminde denmesine hkmedilirse, borlu gvence gstermekle ykmldr. 2. ndirilmesi MADDE 52- Zarar gren, zarar douran fiile raz olmu veya zararn domasnda ya da artmasnda etkili olmu

yahut tazminat ykmlsnn durumunu arlatrm ise hkim, tazminat indirebilir veya tamamen kaldrabilir. Zarara hafif kusuruyla sebep olan tazminat ykmls, tazminat dediinde yoksullua decek olur ve hakkaniyet

de gerektirirse hkim, tazminat indirebilir. IV. zel durumlar 1. lm ve bedensel zarar a. lm MADDE 53- lm hlinde uranlan zararlar zellikle unlardr: 1. Cenaze giderleri. 2. lm hemen gereklememise tedavi giderleri ile alma gcnn azalmasndan ya da yitirilmesinden doan

kayplar. 3. lenin desteinden yoksun kalan kiilerin bu sebeple uradklar kayplar. b. Bedensel zarar MADDE 54- Bedensel zararlar zellikle unlardr: 1. Tedavi giderleri. 2. Kazan kayb. 3. alma gcnn azalmasndan ya da yitirilmesinden doan kayplar. 4. Ekonomik gelecein sarslmasndan doan kayplar. c. Belirlenmesi MADDE 55- Destekten yoksun kalma zararlar ile bedensel zararlar, bu Kanun hkmlerine ve sorumluluk hukuku

ilkelerine gre hesaplanr. Ksmen veya tamamen rcu edilemeyen sosyal gvenlik demeleri ile ifa amacn tamayan

demeler, bu tr zararlarn belirlenmesinde gzetilemez; zarar veya tazminattan indirilemez. Hesaplanan tazminat, miktar

esas alnarak hakkaniyet dncesi ile artrlamaz veya azaltlamaz. Bu Kanun hkmleri, her trl idari eylem ve ilemler ile idarenin sorumlu olduu dier sebeplerin yol at vcut

btnlnn ksmen veya tamamen yitirilmesine ya da kiinin lmne bal zararlara ilikin istem ve davalarda da

uygulanr. d. Manevi tazminat MADDE 56- Hkim, bir kimsenin bedensel btnlnn zedelenmesi durumunda, olayn zelliklerini gz nnde

tutarak, zarar grene uygun bir miktar parann manevi tazminat olarak denmesine karar verebilir. Ar bedensel zarar veya lm hlinde, zarar grenin veya lenin yaknlarna da manevi tazminat olarak uygun bir

miktar parann denmesine karar verilebilir.

10766

2. Haksz rekabet MADDE 57- Gerek olmayan haberlerin yaylmas veya bu tr ilanlarn yaplmas ya da drstlk kurallarna aykr

dier davranlarda bulunulmas yznden mterileri azalan veya onlar kaybetme tehlikesiyle karlaan kii, bu

davranlara son verilmesini ve kusurun varl hlinde zararnn giderilmesini isteyebilir. Ticari ilere ait haksz rekabet hakknda Trk Ticaret Kanunu hkmleri sakldr. 3. Kiilik hakknn zedelenmesi MADDE 58- Kiilik hakknn zedelenmesinden zarar gren, urad manevi zarara karlk manevi tazminat ad

altnda bir miktar para denmesini isteyebilir. Hkim, bu tazminatn denmesi yerine, dier bir giderim biimi kararlatrabilir veya bu tazminata ekleyebilir;

zellikle saldry knayan bir karar verebilir ve bu kararn yaymlanmasna hkmedebilir. 4. Ayrt etme gcnn geici kayb MADDE 59- Ayrt etme gcn geici olarak kaybeden kii, bu srada verdii zararlar gidermekle ykmldr.

Ancak, ayrt etme gcn kaybetmede kusuru olmadn ispat ederse, sorumluluktan kurtulur. V. Sorumluluk sebeplerinin okluu 1. Sebeplerin yarmas MADDE 60- Bir kiinin sorumluluu, birden ok sebebe dayandrlabiliyorsa hkim, zarar gren aksini istemi

olmadka veya kanunda aksi ngrlmedike, zarar grene en iyi giderim imkn salayan sorumluluk sebebine gre karar

verir. 2. Mteselsil sorumluluk a. D ilikide MADDE 61- Birden ok kii birlikte bir zarara sebebiyet verdikleri veya ayn zarardan eitli sebeplerden dolay

sorumlu olduklar takdirde, haklarnda mteselsil sorumlulua ilikin hkmler uygulanr. b. ilikide MADDE 62- Tazminatn ayn zarardan sorumlu mteselsil borlular arasnda paylatrlmasnda, btn durum ve

koullar, zellikle onlardan her birine yklenebilecek kusurun arl ve yarattklar tehlikenin younluu gz nnde

tutulur. Tazminatn kendi payna deninden fazlasn deyen kii, bu fazla demesi iin, dier mteselsil sorumlulara kar

rcu hakkna sahip ve zarar grenin haklarna halef olur. VI. Hukuka aykrl kaldran hller 1. Genel olarak MADDE 63- Kanunun verdii yetkiye dayanan ve bu yetkinin snrlar iinde kalan bir fiil, zarara yol asa bile,

hukuka aykr saylmaz. Zarar grenin rzas, daha stn nitelikte zel veya kamusal yarar, zarar verenin davrannn hakl savunma nitelii

tamas, yetkili kamu makamlarnn mdahalesinin zamannda salanamayacak olmas durumunda kiinin hakkn kendi

gcyle korumas veya zorunluluk hllerinde de fiil, hukuka aykr saylmaz.

10767

2. Sorumluluk MADDE 64- Hakl savunmada bulunan, saldrann ahsna veya mallarna verdii zarardan sorumlu tutulamaz. Kendisini veya bakasn ak ya da yakn bir zarar tehlikesinden korumak iin dier bir kiinin mallarna zarar

verenin, bu zarar giderim ykmlln hkim hakkaniyete gre belirler. Hakkn kendi gcyle koruma durumunda kalan kii, durum ve koullara gre o srada kolluk gcnn yardmn

zamannda salayamayacak ise ve hakknn kayba uramasn ya da kullanlmasnn nemli lde zorlamasn nleyecek

baka bir yol da yoksa, verdii zarardan sorumlu tutulamaz. B. Kusursuz sorumluluk I. Hakkaniyet sorumluluu MADDE 65- Hakkaniyet gerektiriyorsa; hkim, ayrt etme gc bulunmayan kiinin verdii zararn, tamamen veya

ksmen giderilmesine karar verir. II. zen sorumluluu 1. Adam altrann sorumluluu MADDE 66- Adam altran, alann, kendisine verilen iin yaplmas srasnda bakalarna verdii zarar

gidermekle ykmldr. Adam altran, alann seerken, iiyle ilgili talimat verirken, gzetim ve denetimde bulunurken, zararn

domasn engellemek iin gerekli zeni gsterdiini ispat ederse, sorumlu olmaz. Bir iletmede adam altran, iletmenin alma dzeninin zararn domasn nlemeye elverili olduunu ispat

etmedike, o iletmenin faaliyetleri dolaysyla sebep olunan zarar gidermekle ykmldr. Adam altran, dedii tazminat iin, zarar veren alana, ancak onun bizzat sorumlu olduu lde rcu hakkna

sahiptir. 2. Hayvan bulundurann sorumluluu a. Giderim ykmll MADDE 67- Bir hayvann bakmn ve ynetimini srekli veya geici olarak stlenen kii, hayvann verdii zarar

gidermekle ykmldr. Hayvan bulunduran, bu zararn domasn engellemek iin gerekli zeni gsterdiini ispat ederse sorumlu olmaz. Hayvan, bir bakas veya bir bakasna ait hayvan tarafndan rktlm olursa, hayvan bulundurann, bu kiilere

rcu hakk sakldr. b. Alkoyma hakk MADDE 68- Bir kiinin hayvan, bakasnn tanmaz zerinde bir zarar verdii takdirde, tanmazn zilyedi, o

hayvan yakalayabilir, zarar giderilinceye kadar alkoyabilir; hatta durum ve koullar hakl gsteriyorsa hayvan dier

yollarla etkisiz hle getirebilir. Bu durumda, tanmazn zilyedi derhl hayvan sahibine bilgi vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunmas iin

gerekli giriimleri yapmak zorundadr.

10768

3. Yap malikinin sorumluluu a. Giderim ykmll MADDE 69- Bir binann veya dier yap eserlerinin maliki, bunlarn yapmndaki bozukluklardan veya bakmndaki

eksikliklerden doan zarar gidermekle ykmldr. ntifa ve oturma hakk sahipleri de, binann bakmndaki eksikliklerden doan zararlardan, malikle birlikte

mteselsilen sorumludurlar. Sorumlularn, bu sebeplerle kendilerine kar sorumlu olan dier kiilere rcu hakk sakldr. b. Zarar tehlikesini nleme MADDE 70- Bir bakasna ait bina veya dier yap eserlerinden zarar grme tehlikesiyle karlaan kii, bu

tehlikenin giderilmesi iin gerekli nlemlerin alnmasn hak sahiplerinden isteyebilir. Kiilerin ve mallarn korunmas hakkndaki kamu hukuku kurallar sakldr. III. Tehlike sorumluluu ve denkletirme MADDE 71- nemli lde tehlike arzeden bir iletmenin faaliyetinden zarar doduu takdirde, bu zarardan iletme

sahibi ve varsa ileten mteselsilen sorumludur. Bir iletmenin, mahiyeti veya faaliyette kullanlan malzeme, aralar ya da gler gz nnde tutulduunda, bu ilerde

uzman bir kiiden beklenen tm zenin gsterilmesi durumunda bile ska veya ar zararlar dourmaya elverili olduu

sonucuna varlrsa, bunun nemli lde tehlike arzeden bir iletme olduu kabul edilir. zellikle, herhangi bir kanunda

benzeri tehlikeler arzeden iletmeler iin zel bir tehlike sorumluluu ngrlmse, bu iletme de nemli lde tehlike

arzeden iletme saylr. Belirli bir tehlike hli iin ngrlen zel sorumluluk hkmleri sakldr. nemli lde tehlike arzeden bir iletmenin bu tr faaliyetine hukuk dzenince izin verilmi olsa bile, zarar

grenler, bu iletmenin faaliyetinin sebep olduu zararlarnn uygun bir bedelle denkletirilmesini isteyebilirler. C. Zamanam I. Kural MADDE 72- Tazminat istemi, zarar grenin zarar ve tazminat ykmlsn rendii tarihten balayarak iki yln

ve her hlde fiilin ilendii tarihten balayarak on yln gemesiyle zamanamna urar. Ancak, tazminat ceza kanunlarnn

daha uzun bir zamanam ngrd cezay gerektiren bir fiilden domusa, bu zamanam uygulanr. Haksz fiil dolaysyla zarar gren bakmndan bir bor domusa zarar gren, haksz fiilden doan tazminat istemi

zamanamna uram olsa bile, her zaman bu borcu ifadan kanabilir. II. Rcu isteminde MADDE 73- Rcu istemi, tazminatn tamamnn dendii ve birlikte sorumlu kiinin renildii tarihten balayarak

iki yln ve her hlde tazminatn tamamnn dendii tarihten balayarak on yln gemesiyle zamanamna urar. Tazminatn denmesi kendisinden istenilen kii, durumu birlikte sorumlu olduu kiilere bildirmek zorundadr. Aksi

takdirde zamanam, bu bildirimin drstlk kurallarna gre yaplabilecei tarihte ilemeye balar.

10769

D. Yarglama I. Ceza hukuku ile ilikisinde MADDE 74- Hkim, zarar verenin kusurunun olup olmad, ayrt etme gcnn bulunup bulunmad hakknda

karar verirken, ceza hukukunun sorumlulukla ilgili hkmleriyle bal olmad gibi, ceza hkimi tarafndan verilen beraat

kararyla da bal deildir. Ayn ekilde, ceza hkiminin kusurun deerlendirilmesine ve zararn belirlenmesine ilikin karar da, hukuk hkimini

balamaz. II.Tazminat hkmnn deitirilmesi MADDE 75- Bedensel zararn kapsam, karar verme srasnda tam olarak belirlenemiyorsa hkim, kararn

kesinlemesinden balayarak iki yl iinde, tazminat hkmn deitirme yetkisini sakl tutabilir. III. Geici demeler MADDE 76- Zarar gren, iddiasnn haklln gsteren inandrc kantlar sunduu ve ekonomik durumu da

gerektirdii takdirde hkim, istem zerine davalnn zarar grene geici deme yapmasna karar verebilir. Davalnn yapt geici demeler, hkmedilen tazminata mahsup edilir; tazminata hkmedilmezse hkim, davacnn

ald geici demeleri, yasal faizi ile birlikte geri vermesine karar verir.

NC AYIRIM Sebepsiz Zenginlemeden Doan Bor likileri

A. Koullar I. Genel olarak MADDE 77- Hakl bir sebep olmakszn, bir bakasnn malvarlndan veya emeinden zenginleen, bu

zenginlemeyi geri vermekle ykmldr. Bu ykmllk, zellikle zenginlemenin geerli olmayan veya gereklememi ya da sona ermi bir sebebe

dayanmas durumunda domu olur. II. Borlanlmam edimin ifas MADDE 78- Borlanmad edimi kendi isteiyle yerine getiren kimse, bunu ancak, kendisini borlu sanarak yerine

getirdiini ispat ederse geri isteyebilir. Zamanamna uram bir borcun ifasndan veya ahlaki bir devin yerine getirilmi olmasndan kaynaklanan

zenginlemeler geri istenemez. Bor olmad hlde denmi olan edimin geri istenmesine ilikin dier kanun hkmleri sakldr. B. Geri vermenin kapsam I. Zenginleenin ykmll MADDE 79- Sebepsiz zenginleen, zenginlemenin geri istenmesi srasnda elinden km olduunu ispat ettii

ksmn dnda kalan geri vermekle ykmldr. Zenginleen, zenginlemeyi iyiniyetli olmakszn elden karmsa veya elden karrken ileride geri vermek zorunda

kalabileceini hesaba katmas gerekiyorsa, zenginlemenin tamamn geri vermekle ykmldr.

10770

II. Giderleri isteme hakk MADDE 80- Zenginleen iyiniyetli ise, yapt zorunlu ve yararl giderleri, geri verme isteminde bulunandan

isteyebilir. Zenginleen iyiniyetli deilse, zorunlu giderlerinin ve yararl giderlerinden sadece geri verme zamannda mevcut olan

deer artnn denmesini isteyebilir. Zenginleen, iyiniyetli olup olmadna baklmakszn, dier giderlerinin denmesini isteyemez. Ancak, kendisine

karlk nerilmezse, o ey ile birletirdii ve zararszca ayrlmas mmkn bulunan eklemeleri geri vermeden nce ayrp

alabilir. C. Geri istenememe MADDE 81- Hukuka veya ahlaka aykr bir sonucun gereklemesi amacyla verilen ey geri istenemez. Ancak,

alan davada hkim, bu eyin Devlete mal edilmesine karar verebilir. D. Zamanam MADDE 82- Sebepsiz zenginlemeden doan istem hakk, hak sahibinin geri isteme hakk olduunu rendii

tarihten balayarak iki yln ve her hlde zenginlemenin gerekletii tarihten balayarak on yln gemesiyle zamanamna

urar. Zenginleme, zenginleenin bir alacak hakk kazanmas suretiyle gereklemise dier taraf, istem hakk

zamanamna uram olsa bile, her zaman bu borcunu ifadan kanabilir.

KNC BLM Bor likisinin Hkmleri

BRNC AYIRIM Borlarn fas

A. Genel olarak I. ahsen ifa zorunluluunun olmamas MADDE 83- Borcun, bizzat borlu tarafndan ifa edilmesinde alacaklnn menfaati bulunmadka borlu, borcunu

ahsen ifa etmekle ykml deildir. II. fann konusu 1. Ksmen ifa MADDE 84- Borcun tamam belli ve muaccel ise, alacakl ksmen ifay reddedebilir. Alacakl ksmen ifay kabul ederse borlu, borcun kendisi tarafndan ikrar olunan ksmn ifadan kanamaz. 2. Blnemeyen bor MADDE 85- Blnemeyen bir borcun birden ok alacakls varsa, alacakllardan her biri, borcun alacakllarn

tamamna ifasn isteyebilir. Borlu, edimini alacakllarn hepsine birden ifa etmek zorundadr. Blnemeyen borcun birden ok borlusu varsa, borlulardan her biri borcun tamamn ifa etmekle ykmldr. Durumun gereinden aksi anlalmadka, ifada bulunan borlu, alacaklya halef olur ve dier borlulardan paylar

orannda alacan isteyebilir.

10771

3. eit borcu MADDE 86- eit borlarnda hukuki ilikiden ve iin zelliinden aksi anlalmadka, edimin seimi borluya

aittir. Ancak borlunun seecei edim, ortalama nitelikten daha dk olamaz. 4. Seimlik bor MADDE 87- Seimlik borlarda, hukuki ilikiden ve iin zelliinden aksi anlalmadka, edimlerden birinin seimi

borluya aittir. 5. Faiz MADDE 88- Faiz deme borcunda uygulanacak yllk faiz oran, szlemede kararlatrlmamsa faiz borcunun

doduu tarihte yrrlkte olan mevzuat hkmlerine gre belirlenir. Szleme ile kararlatrlacak yllk faiz oran, birinci fkra uyarnca belirlenen yllk faiz orannn yzde elli fazlasn

aamaz. B. fa yeri MADDE 89- Borcun ifa yeri, taraflarn ak veya rtl iradelerine gre belirlenir. Aksine bir anlama yoksa,

aadaki hkmler uygulanr; 1. Para borlar, alacaklnn deme zamanndaki yerleim yerinde, 2. Para borlar, szlemenin kurulduu srada bor konusunun bulunduu yerde, 3. Bunlarn dndaki btn borlar, doumlar srasnda borlunun yerleim yerinde, ifa edilir. Alacaklnn yerleim yerinde ifas gereken bir borcun doumundan sonra alacaklnn yerleim yerini deitirmesi

sebebiyle ifa nemli lde glemise bor, alacaklnn nceki yerleim yerinde ifa edilebilir. C. fa zaman I. Sreye balanmam bor MADDE 90- fa zaman taraflarca kararlatrlmadka veya hukuki ilikinin zelliinden anlalmadka her bor,

doumu annda muaccel olur. II. Sreye bal bor 1. Aya ilikin srelerde vade MADDE 91- Borcun ifas iin bir ayn balangc veya sonu belirlenmise, bundan ayn birinci ve sonuncu gn;

ayn ortas belirlenmise, bundan da ayn onbeinci gn anlalr. Borcun ifas iin gn belirtilmeksizin sadece ay belirlenmise, bundan o ayn son gn anlalr. 2. Dier srelerde vade MADDE 92- Bir borcun veya taraflardan birine den herhangi bir ykmlln szlemenin kurulmasndan

balayarak belli bir srenin sonunda ifas gerekiyorsa, ifa zaman aadaki biimde belirlenir: 1. Gn olarak belirlenmi sre, szlemenin kurulduu gn saylmakszn, bu srenin son gn dolmu olur. Sekiz

veya onbe gn olarak belirlenmi sre ise, bir veya iki haftay deil, tam sekiz veya onbe gn ifade eder.

10772

2. Hafta olarak belirlenmi sre, son haftann szlemenin kurulduu gne ismen uyan gnnde dolmu olur. 3. Ay olarak veya yl, yaryl ve yln drtte biri gibi birden ok ay ieren bir zaman olarak belirlenmi sre,

szlemenin kurulduu gn ayn kanc gn ise, son ayn bunu karlayan gnnde dolmu olur. Son ayda bunu karlayan

gn yoksa sre, bu ayn son gn dolmu saylr. 4. Yarm aydan onbe gnlk sre anlalr. Bir veya birden ok ay ve yarm ay olarak belirlenmi srenin dolduu

gn, son aya onbe gn eklenerek belirlenir. Bu kurallar, srenin szlemenin kurulmasndan baka bir andan ilemeye balad durumlarda da uygulanr. Borlu, belirli bir sre iinde yerine getirilmesi gereken bir borcu, bu srenin dolmasndan nce ifa etmekle

ykmldr. 3. Tatil gnleri MADDE 93- fa zaman veya srenin son gn, kanunlarda tatil olarak kabul edilen bir gne rastlarsa, kendiliinden

bu gn izleyen ve tatil olmayan ilk gne geer. Aksine anlama geerlidir. III. saatlerinde ifa MADDE 94- Bor, allm i saatlerinde ifa ve kabul edilir. IV. Srenin uzatlmas MADDE 95- Sre uzatlm ise yeni sre, aksi kararlatrlm olmadka, nceki srenin sona ermesini izleyen

birinci gnden balar. V. Erken ifa MADDE 96- Szlemenin hkmlerinden veya zelliinden ya da durumun gereinden taraflarn aksini kastettikleri

anlalmadka borlu, edimini srenin sona ermesinden nce ifa edebilir. Ancak, kanun veya szleme ya da det gerei

olmadka borlu, erken ifada bulunmas sebebiyle indirim yapamaz. VI. Karlkl bor ykleyen szlemelerde 1. fada sra MADDE 97- Karlkl bor ykleyen bir szlemenin ifas isteminde bulunan tarafn, szlemenin koullarna ve

zelliklerine gre daha sonra ifa etme hakk olmadka, kendi borcunu ifa etmi ya da ifasn nermi olmas gerekir. 2. fa gszl MADDE 98- Karlkl bor ykleyen bir szlemede, taraflardan birinin borcunu ifada gszle dmesi ve

zellikle iflas etmesi ya da hakkndaki haciz ileminin sonusuz kalmas sebebiyle dier tarafn hakk tehlikeye derse bu

taraf, kar edimin ifas gvence altna alnncaya kadar kendi ediminin ifasndan kanabilir. Hakk tehlikeye den taraf, ayrca uygun bir srede istedii gvence verilmezse szlemeden dnebilir.

10773

D. deme I. lke paras ile MADDE 99- Konusu para olan bor lke parasyla denir. lke paras dnda baka bir para birimiyle deme yaplmas kararlatrlmsa, szlemede aynen deme veya bu

anlama gelen bir ifade bulunmadka bor, deme gnndeki rayi zerinden lke parasyla da denebilir. lke paras dnda baka bir para birimiyle belirlenmi ve szlemede aynen deme ya da bu anlama gelen bir ifade

de bulunmadka, borcun deme gnnde denmemesi zerine alacakl, bu alacann aynen veya vade ya da fiil deme

gnndeki rayi zerinden lke paras ile denmesini isteyebilir. II. Mahsup 1. Ksmen demede MADDE 100- Borlu, faiz veya giderleri demede gecikmemi ise, ksmen yapt demeyi ana bortan dme

hakkna sahiptir. Aksine anlama yaplamaz. Alacakl, alacan bir ksm iin kefalet, rehin veya baka bir gvence alm ise, borlu ksmen yapt demeyi,

gvence altna alnan veya gvencesi daha iyi olan ksma mahsup etme hakkna sahip deildir. 2. Birden ok borta a. Borlu ve alacaklnn bildirimine gre MADDE 101- Birden ok borcu bulunan borlu, deme gnnde bu borlardan hangisini demek istediini

alacaklya bildirebilir. Borlu bildirimde bulunmazsa, yaplan deme, kendisi tarafndan derhl itiraz edilmi olmadka, alacaklnn

makbuzda gsterdii bor iin yaplm saylr. b. Kanuna gre MADDE 102- Kanunen geerli bir aklama yaplmad veya makbuzda bir aklk bulunmad durumda deme,

muaccel bor iin yaplm saylr. Birden ok bor muaccel ise demenin, borluya kar ilk olarak takip edilen bor iin

yaplm olduu kabul edilir. Takip yaplmam ise deme, vadesi ilk nce gelmi olan bor iin yaplm olur. Birden ok borcun vadesi ayn zamanda gelmise, mahsup orantl olarak; borlardan hibirinin vadesi gelmemise

deme, gvencesi en az olan bor iin yaplm saylr. III. Makbuz ve senetlerin geri verilmesi 1. Borlunun hakk MADDE 103- Borcu deyen borlu, bir makbuz ve borcun tamam denmise, buna ilikin bor senedinin geri

verilmesini veya iptalini isteyebilir. Borcun tamam denmemi veya bor senedi alacaklya bakaca haklar da vermekte ise borlu, ancak makbuz

verilmesini ve demenin bor senedine ilenmesini isteyebilir. 2. Hkmleri MADDE 104- Faiz veya kira bedeli gibi dnemsel edimlerden biri iin, alacakl tarafndan ekince belirtilmeksizin

makbuz verilmise, nceki dnemlere ait edimler de ifa edilmi saylr. Alacakl anaparann tamam iin makbuz vermise, faizlerini de alm olduu kabul edilir. Bor senedi borluya geri verilmise, bor sona ermi saylr.

10774

3. Senedin geri verilememesi MADDE 105- Alacakl, bor senedini kaybettiini iddia ederse, borlunun istemi zerine, borcu deme srasnda,

kendisine bor senedinin iptalini ve borcun sona ermi olduunu gsteren resmen dzenlenmi veya usulne gre onaylanm

bir belge vermek zorundadr. Kymetli evrakn iptaline ilikin hkmler sakldr. E. Alacaklnn temerrd I. Koullar MADDE 106- Yapma veya verme edimi gerei gibi kendisine nerilen alacakl, hakl bir sebep olmakszn onu

kabulden veya borlunun borcunu ifa edebilmesi iin kendisi tarafndan yaplmas gereken hazrlk fiillerini yapmaktan

kanrsa, temerrde dm olur. Alacakl, mteselsil borlulardan birine kar temerrde derse, dierlerine kar da temerrde dm olur. II. Hkmleri 1. Bir eyin teslimine ilikin edimlerde a. Tevdi hakk MADDE 107- Alacaklnn temerrde dmesi durumunda borlu, hasar ve giderleri alacaklya ait olmak zere,

teslim edecei eyi tevdi ederek borcundan kurtulabilir. Tevdi yerini, ifa yerindeki hkim belirler. Bununla birlikte ticari mallar, hkim karar olmadan da bir ardiyeye tevdi

edilebilir. b. Satma hakk MADDE 108- Szlemenin konusu olan eyin nitelii veya iin zellii tevdi edilmesine uygun dmez veya teslim

edilecek ey bozulabilir ya da bakm, korunmas veya tevdi edilmesi nemli bir gideri gerektirir ise, borlu, alacaklya

nceden ihtarda bulunmas kouluyla, hkimin izniyle onu ak artrma yoluyla sattrp bedelini tevdi edebilir. Teslim edilecek ey, borsada kaytlysa veya piyasa fiyat varsa ya da yaplacak gidere oranla deeri az ise, satn

ak artrma yoluyla yaplmas zorunlu olmad gibi, hkim, nceden ihtarda bulunma koulunu aramakszn sata izin

verebilir. c. Tevdi konusunu geri alma MADDE 109- Alacakl, tevdi edilen eyi kabul ettiini aklam veya tevdi bir rehnin ortadan kaldrlmas sonucunu

dourmu olmadka borlu, tevdi edilen eyi geri alabilir. Tevdi edilen ey geri alnd anda alacak, btn yan haklaryla birlikte varln srdrr. 2. Dier edimlerde MADDE 110- Borcun konusu bir eyin teslimini gerektirmiyorsa, alacaklnn temerrd hlinde borlu, borlunun

temerrdne ilikin hkmlere gre szlemeden dnebilir. F. Dier ifa engelleri MADDE 111- Borlunun kusuru olmakszn, alacan kime ait olduunda veya alacaklnn kimliinde duraksama

sebebiyle ya da alacakldan kaynaklanan dier kiisel bir sebeple bor, alacaklya veya temsilcisine ifa edilemezse borlu,

alacaklnn temerrdnde olduu gibi, tevdi ya da szlemeden dnme hakkn kullanabilir.

10775

KNC AYIRIM Borlarn fa Edilmemesinin Sonular

A. Borcun ifa edilmemesi I. Giderim borcu 1. Genel olarak MADDE 112- Bor hi veya gerei gibi ifa edilmezse borlu, kendisine hibir kusurun yklenemeyeceini ispat

etmedike, alacaklnn bundan doan zararn gidermekle ykmldr. 2. Yapma ve yapmama borlarnda MADDE 113- Yapma borcu, borlu tarafndan ifa edilmedii takdirde alacakl, masraf borluya ait olmak zere

edimin kendisi veya bakas tarafndan ifasna izin verilmesini isteyebilir; her trl giderim isteme hakk sakldr. Yapmama borcuna aykr davranan borlu, bu aykr davrannn dourduu zarar gidermekle ykmldr. Alacakl, ayrca borca aykr durumun ortadan kaldrlmasn veya bu konuda masraf borluya ait olmak zere

kendisinin yetkili klnmasn isteyebilir. II. Sorumluluun ve giderim borcunun kapsam 1. Genel olarak MADDE 114- Borlu, genel olarak her trl kusurdan sorumludur. Borlunun sorumluluunun kapsam, iin zel

niteliine gre belirlenir. zellikle borlu iin bir yarar salamyorsa, sorumluluk daha hafif olarak deerlendirilir. Haksz fiil sorumluluuna ilikin hkmler, kyas yoluyla szlemeye aykrlk hllerine de uygulanr. 2. Sorumsuzluk anlamas MADDE 115- Borlunun ar kusurundan sorumlu olmayacana ilikin nceden yaplan anlama kesin olarak

hkmszdr. Borlunun alacakl ile hizmet szlemesinden kaynaklanan herhangi bir bor sebebiyle sorumlu olmayacana ilikin

olarak nceden yapt her trl anlama kesin olarak hkmszdr. Uzmanl gerektiren bir hizmet, meslek veya sanat, ancak kanun ya da yetkili makamlar tarafndan verilen izinle

yrtlebiliyorsa, borlunun hafif kusurundan sorumlu olmayacana ilikin nceden yaplan anlama kesin olarak

hkmszdr. 3. Yardmc kiilerin fiillerinden sorumluluk MADDE 116- Borlu, borcun ifasn veya bir bor ilikisinden doan hakkn kullanlmasn, birlikte yaad kiiler

ya da yannda alanlar gibi yardmclarna kanuna uygun surette brakm olsa bile, onlarn ii yrttkleri srada dier

tarafa verdikleri zarar gidermekle ykmldr. Yardmc kiilerin fiilinden doan sorumluluk, nceden yaplan bir anlamayla tamamen veya ksmen kaldrlabilir. Uzmanl gerektiren bir hizmet, meslek veya sanat, ancak kanun veya yetkili makamlar tarafndan verilen izinle

yrtlebiliyorsa, borlunun yardmc kiilerin fiillerinden sorumlu olmayacana ilikin anlama kesin olarak hkmszdr.

10776

B. Borlunun temerrd I. Koullar MADDE 117- Muaccel bir borcun borlusu, alacaklnn ihtaryla temerrde der. Borcun ifa edilecei gn, birlikte belirlenmi veya szlemede sakl tutulan bir hakka dayanarak taraflardan biri

usulne uygun bir bildirimde bulunmak suretiyle belirlemise, bu gnn gemesiyle; haksz fiilde fiilin ilendii, sebepsiz

zenginlemede ise zenginlemenin gerekletii tarihte borlu temerrde dm olur. Ancak sebepsiz zenginleenin

iyiniyetli olduu hllerde temerrt iin bildirim arttr. II. Hkmleri 1. Genel olarak a. Gecikme tazminat MADDE 118- Temerrde den borlu, temerrde dmekte kusuru olmadn ispat etmedike, borcun ge

ifasndan dolay alacaklnn urad zarar gidermekle ykmldr. b. Beklenmedik hlden sorumluluk MADDE 119- Temerrde den borlu, beklenmedik hl sebebiyle doacak zarardan sorumludur. Borlu, temerrde dmekte kusuru olmadn veya borcunu zamannda ifa etmi olsayd bile beklenmedik hlin ifa

konusu eye zarar vereceini ispat ederek bu sorumluluktan kurtulabilir. 2. Temerrt faizi a. Genel olarak MADDE 120- Uygulanacak yllk temerrt faizi oran, szlemede kararlatrlmamsa, faiz borcunun doduu

tarihte yrrlkte olan mevzuat hkmlerine gre belirlenir. Szleme ile kararlatrlacak yllk temerrt faizi oran, birinci fkra uyarnca belirlenen yllk faiz orannn yzde

yz fazlasn aamaz. Akd faiz oran kararlatrlmakla birlikte szlemede temerrt faizi kararlatrlmamsa ve yllk akd faiz oran da

birinci fkrada belirtilen faiz oranndan fazla ise, temerrt faizi oran hakknda akd faiz oran geerli olur. b. Faizlerde, iratlarda ve balamada temerrt faizi MADDE 121- Faiz veya irat borcunu ya da balad bir miktar paray demekte temerrde den borlu, icra

takibine giriildii veya dava ald gnden balayarak, temerrt faizi demekle ykmldr. Buna aykr olarak yaplan anlamalar, ceza koulu hkmlerine tabi olur. Temerrt faizine, ayrca temerrt faizi yrtlemez. 3. Akn zarar MADDE 122- Alacakl, temerrt faizini aan bir zarara uram olursa, borlu kendisinin hibir kusuru

bulunmadn ispat etmedike, bu zarar da gidermekle ykmldr. Temerrt faizini aan zarar miktar grlmekte olan davada belirlenebiliyorsa, davacnn istemi zerine hkim, esas

hakknda karar verirken bu zararn miktarna da hkmeder.

10777

4. Karlkl bor ykleyen szlemelerde a. Sre verilmesi MADDE 123- Karlkl bor ykleyen szlemelerde, taraflardan biri temerrde dt takdirde dieri, borcun ifa

edilmesi iin uygun bir sre verebilir veya uygun bir sre verilmesini hkimden isteyebilir. b. Sre verilmesini gerektirmeyen durumlar MADDE 124- Aadaki durumlarda sre verilmesine gerek yoktur: 1. Borlunun iinde bulunduu durumdan veya tutumundan sre verilmesinin etkisiz olaca anlalyorsa. 2. Borlunun temerrd sonucunda borcun ifas alacakl iin yararsz kalmsa. 3. Borcun ifasnn, belirli bir zamanda veya belirli bir sre iinde gereklememesi zerine, ifann artk kabul

edilmeyecei szlemeden anlalyorsa. c. Seimlik haklar MADDE 125- Temerrde den borlu, verilen sre iinde, borcunu ifa etmemise veya sre verilmesini

gerektirmeyen bir durum sz konusu ise alacakl, her zaman borcun ifasn ve gecikme sebebiyle tazminat isteme hakkna

sahiptir. Alacakl, ayrca borcun ifasndan ve gecikme tazminat isteme hakkndan vazgetiini hemen bildirerek, borcun ifa

edilmemesinden doan zararn giderilmesini isteyebilir veya szlemeden dnebilir. Szlemeden dnme hlinde taraflar, karlkl olarak ifa ykmllnden kurtulurlar ve daha nce ifa ettikleri

edimleri geri isteyebilirler. Bu durumda borlu, temerrde dmekte kusuru olmadn ispat edemezse alacakl, szlemenin

hkmsz kalmas sebebiyle urad zararn giderilmesini de isteyebilir. d. Srekli edimli szlemelerde MADDE 126- fasna balanm srekli edimli szlemelerde, borlunun temerrd hlinde alacakl, ifa ve gecikme

tazminat isteyebilecei gibi, szlemeyi feshederek, szlemenin sresinden nce sona ermesi yznden urad zararn

giderilmesini de isteyebilir.

NC AYIRIM Bor likilerinin nc Kiilere Etkisi

A. Alacaklya halef olma MADDE 127- Alacaklya ifada bulunan nc kii, aadaki hllerde ifas lsnde alacaklnn haklarna halef

olur: 1. Bakasnn borcu iin rehnedilen bir eyi rehinden kurtard ve bu ey zerinde mlkiyet veya baka bir ayni

hakk bulunduu takdirde. 2. Alacaklya ifada bulunan nc kiinin ona halef olaca, borlu tarafndan ifadan nce alacaklya bildirildii

takdirde. Dier halefiyet hllerine ilikin kanun hkmleri sakldr.

10778

B. nc kiinin fiilini stlenme MADDE 128- nc bir kiinin fiilini bakasna kar stlenen, bu fiilin gereklememesinden doan zarar

gidermekle ykmldr. Belirli bir sre iin yaplan stlenmede, srenin bitimine kadar stlenene edimini ifa etmesi iin yazl olarak

bavurulmamas hlinde, stlenenin sorumluluunun sona erecei kararlatrlabilir. C. nc kii yararna szleme I. Genel olarak MADDE 129- Kendi adna szleme yapan kii, szlemeye nc kii yararna bir edim ykmll

koydurmusa, edimin nc kiiye ifa edilmesini isteyebilir. nc kii veya nc kiiye halef olanlar da, taraflarn amacna veya rf ve dete uygun dt takdirde edimin

ifasn isteyebilirler. Bu durumda, nc kii veya ona halef olanlar bu hakk kullanmak istediklerini borluya bildirdikten

sonra, alacakl borluyu ibra edemeyecei gibi, borcun nitelik ve kapsamn da deitiremez. II. Sorumluluk sigortalarnda MADDE 130- Bakasn altran kii, altrd kiiye kar hukuki sorumluluunu gvence altna almak zere

sigorta yaptrmsa, sigortadan doan haklar dorudan doruya alana ait olur. Ancak, alana denecek sigorta tazminat, genel hkmlere gre denecek tazminattan indirilir. Dier hukuki sorumluluk sigortalarna ilikin kanun hkmleri sakldr.

NC BLM

Borlarn ve Bor likilerinin Sona Ermesi, Zamanam BRNC AYIRIM Sona Erme Hlleri

A. Asl borca bal hak ve borlarn sona ermesi MADDE 131- Asl bor ifa ya da dier bir sebeple sona erdii takdirde, rehin, kefalet, faiz ve ceza koulu gibi buna

bal hak ve borlar da sona ermi olur. lemi faizin ve ceza koulunun ifasn isteme hakk szlemeyle veya ifa anna kadar yaplacak bir bildirimle sakl

tutulmu ise ya da durum ve koullardan sakl tutulduu anlalmaktaysa, bu faizler ve ceza koulu istenebilir. Tanmaz rehnine, kymetli evraka ve konkordatoya ilikin zel hkmler sakldr. B. bra MADDE 132- Borcu douran ilem kanunen veya taraflarca belli bir ekle bal tutulmu olsa bile bor, taraflarn

ekle bal olmakszn yapacaklar ibra szlemesiyle tamamen veya ksmen ortadan kaldrlabilir. C. Yenileme I. Genel olarak MADDE 133- Yeni bir borla mevcut bir borcun sona erdirilmesi, ancak taraflarn bu yndeki ak iradesi ile olur.

10779

zellikle mevcut bor iin kambiyo taahhdnde bulunulmas veya yeni bir alacak senedi ya da yeni bir kefalet

senedi dzenlenmesi, taraflarn ak yenileme iradeleri olmadka yenileme saylmaz. II. Cari hesaplarda MADDE 134- eitli kalemlerin bir cari hesaba sadece kaydedilmi olmas, borcun yenilenmi olduu anlamna

gelmez. Ancak, hesabn kesilmi ve hesap sonucu dier tarafa kabul edilmi olmas durumunda, bor yenilenmi olur. Kalemlerden birinin gvencesi varsa, aksi kararlatrlmadka, hesap kesilip sonucun kabul edilmi olmas,

gvenceyi sona erdirmez. D. Birleme MADDE 135- Alacakl ve borlu sfatlarnn ayn kiide birlemesiyle bor sona erer. Ancak, nc kiilerin alacak

zerinde nceden mevcut olan haklar birlemeden etkilenmez. Birleme gemie etkili olarak ortadan kalkarsa, bor varln srdrr. Tanmaz rehni ve kymetli evraka ilikin zel hkmler sakldr. E. fa imknszl I. Genel olarak MADDE 136- Borcun ifas borlunun sorumlu tutulamayaca sebeplerle imknszlarsa, bor sona erer. Karlkl bor ykleyen szlemelerde imknszlk sebebiyle bortan kurtulan borlu, kar taraftan alm olduu

edimi sebepsiz zenginleme hkmleri uyarnca geri vermekle ykml olup, henz kendisine ifa edilmemi olan edimi

isteme hakkn kaybeder. Kanun veya szlemeyle borcun ifasndan nce doan hasarn alacaklya ykletilmi olduu

durumlar, bu hkmn dndadr. Borlu ifann imknszlatn alacaklya gecikmeksizin bildirmez ve zararn artmamas iin gerekli nlemleri

almazsa, bundan doan zararlar gidermekle ykmldr. II. Ksmi ifa imknszl MADDE 137- Borcun ifas borlunun sorumlu tutulamayaca sebeplerle ksmen imknszlarsa borlu, borcunun

sadece imknszlaan ksmndan kurtulur. Ancak, bu ksmi ifa imknszl nceden ngrlseydi taraflarca byle bir

szlemenin yaplmayaca aka anlalrsa, borcun tamam sona erer. Karlkl bor ykleyen szlemelerde, bir tarafn borcu ksmen imknszlar ve alacakl ksmi ifaya raz olursa,

kar edim de o oranda ifa edilir. Alacaklnn byle bir ifaya raz olmamas veya kar edimin blnemeyen nitelikte olmas

durumunda, tam imknszlk hkmleri uygulanr. III. Ar ifa gl MADDE 138- Szlemenin yapld srada taraflarca ngrlmeyen ve ngrlmesi de beklenmeyen olaanst bir

durum, borludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya kar ve szlemenin yapld srada mevcut olgular, kendisinden

ifann istenmesini drstlk kurallarna aykr decek derecede borlu aleyhine deitirir ve borlu da borcunu henz ifa

etmemi veya ifann ar lde glemesinden doan haklarn sakl tutarak ifa etmi olursa borlu, hkimden szlemenin

yeni koullara uyarlanmasn isteme, bu mmkn olmad takdirde szlemeden dnme hakkna sahiptir. Srekli edimli

szlemelerde borlu, kural olarak dnme hakknn yerine fesih hakkn kullanr.

10780

Bu madde hkm yabanc para borlarnda da uygulanr. F. Takas I. Koullar 1. Genel olarak MADDE 139- ki kii, karlkl olarak bir miktar para veya zde dier edimleri birbirine borlu olduklar takdirde,

her iki bor muaccel ise her biri alacan borcuyla takas edebilir. Alacaklardan biri ekimeli olsa bile takas ileri srlebilir. Zamanamna uram bir alacan takas, ancak takas edilebilecei anda henz zamanamna uramam olmas

kouluyla ileri srlebilir. 2. Kefalet hlinde MADDE 140- Asl borlunun takas ileri srme hakk bulunduka, kefili de alacaklya ifada bulunmaktan kanabilir. 3. nc kii yararna szleme hlinde MADDE 141- nc kii yararna borlanan kii, bu borcu ile szlemenin dier tarafndan olan alacan takas

edemez. 4. Borlunun iflas hlinde MADDE 142- Borlunun iflas hlinde alacakllar, muaccel olmasalar bile, alacaklarn, mflise olan borlar ile

takas edebilirler. II. Hkmleri MADDE 143- Takas, ancak borlunun takas iradesini alacaklya bildirmesiyle gerekleir. Bu durumda her iki bor,

takas edilebilecekleri anda daha az olan bor tutarnca sona erer. Cari hesapla ilgili ticarete ilikin zel teamller sakldr. III. Alacaklnn rzasyla takas edilebilir alacaklar MADDE 144- Aadaki alacaklar takas haklarnn doumundan sonra, ancak alacakllarn rzasyla takas edilebilir: 1. Tevdi edilmi eyann geri verilmesine veya bedeline ilikin alacaklar. 2. Haksz olarak alnm veya aldatma sonucunda alkonulmu eyann geri verilmesine veya bedeline ilikin

alacaklar. 3. Nafaka ve ii creti gibi, borlunun ve ailesinin bakm iin zorunlu olup, zel nitelii gerei, dorudan alacaklya

verilmesi gereken alacaklar. IV. Takastan feragat MADDE 145- Borlu, takas hakkndan nceden de feragat edebilir.

KNC AYIRIM Zamanam

A. Sreler I. On yllk zamanam MADDE 146- Kanunda aksine bir hkm bulunmadka, her alacak on yllk zamanamna tabidir.

10781

II. Be yllk zamanam MADDE 147- Aadaki alacaklar iin be yllk zamanam uygulanr: 1. Kira bedelleri, anapara faizleri ve cret gibi dier dnemsel edimler. 2. Otel, motel, pansiyon ve tatil ky gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme ime

bedelleri. 3. Kk sanat ilerinden ve kk apta perakende satlardan doan alacaklar. 4. Bir ortaklkta, ortaklk szlemesinden doan ve ortaklarn birbirleri veya kendileri ile ortaklk arasndaki; bir

ortakln mdrleri, temsilcileri, denetileri ile ortaklk veya ortaklar arasndaki alacaklar. 5. Veklet, komisyon ve acentalk szlemelerinden, ticari simsarlk creti alaca dnda, simsarlk szlemesinden

doan alacaklar. 6. Yklenicinin ykmllklerini ar kusuruyla hi ya da gerei gibi ifa etmemesi dnda, eser szlemesinden

doan alacaklar. III. Srelerin kesinlii MADDE 148- Bu ayrmda belirlenen zamanam sreleri, szlemeyle deitirilemez. IV. Zamanamnn balangc 1. Genel olarak MADDE 149- Zamanam, alacan muaccel olmasyla ilemeye balar. Alacan muaccel olmasnn bir bildirime bal olduu hllerde, zamanam bu bildirimin yaplabilecei gnden

ilemeye balar. 2. Dnemsel edimlerde MADDE 150- mr boyunca gelir ve benzeri dnemsel edimlerde, alacan tamam iin zamanam, ifa edilmemi

ilk dnemsel edimin muaccel olduu gnde ilemeye balar. Alacan tamam zamanamna uramsa, ifa edilmemi dnemsel edimler de zamanamna uram olur. V. Srelerin hesaplanmas MADDE 151- Sreler hesaplanrken zamanamnn balad gn saylmaz ve zamanam ancak srenin son gn

de hak kullanlmakszn geince gereklemi olur. Zamanam srelerinin hesaplanmasnda da, borlarn ifasndaki srelerin hesaplanmasna ilikin hkmler

uygulanr. B. Bal alacaklarda zamanam MADDE 152- Asl alacak zamanamna uraynca, ona bal faiz ve dier alacaklar da zamanamna uram olur. C. Zamanamnn durmas MADDE 153- Aadaki durumlarda zamanam ilemeye balamaz, balamsa durur: 1. Velayet sresince, ocuklarn ana ve babalarndan olan alacaklar iin. 2. Vesayet sresince, vesayet altnda bulunanlarn vasiden veya vesayet ilemleri sebebiyle Devletten olan alacaklar

iin. 3. Evlilik devam ettii srece, elerin dierinden olan alacaklar iin. 4. Hizmet ilikisi sresince, ev hizmetlilerinin onlar altranlardan olan alacaklar iin. 5. Borlu, alacak zerinde intifa hakkna sahip olduu srece.

10782

6. Alaca, Trk mahkemelerinde ileri srme imknnn bulunmad srece. 7. Alacakl ve borlu sfatnn ayn kiide birlemesinde, birlemenin ileride gemie etkili olarak ortadan kalkmas

durumunda, bu durumun ortaya kmasna kadar geecek srece. Zamanamn durduran sebeplerin ortadan kalkt gnn bitiminde zamanam ilemeye balar veya durmadan

nce balam olan ilemesini srdrr. D. Zamanamnn kesilmesi I. Sebepleri MADDE 154- Aadaki durumlarda zamanam kesilir: 1. Borlu borcu ikrar etmise, zellikle faiz demi veya ksmen ifada bulunmusa ya da rehin vermi veya kefil

gstermise. 2. Alacakl, dava veya defi yoluyla mahkemeye veya hakeme bavurmusa, icra takibinde bulunmusa ya da iflas

masasna bavurmusa. II. Birlikte borlulara etkisi MADDE 155- Zamanam mteselsil borlulardan veya blnemeyen borcun borlularndan birine kar kesilince,

dierlerine kar da kesilmi olur. Zamanam asl borluya kar kesilince, kefile kar da kesilmi olur. Zamanam kefile kar kesilince, asl borluya kar kesilmi olmaz. III. Yeni srenin balamas 1. Borcun ikrar edilmesi veya karara balanmas hlinde MADDE 156- Zamanamnn kesilmesiyle, yeni bir sre ilemeye balar. Bor bir senetle ikrar edilmi veya bir mahkeme ya da hakem kararna balanm ise, yeni sre her zaman on yldr. 2. Alacaklnn fiili hlinde MADDE 157- Bir dava veya defi yoluyla kesilmi olan zamanam, dava sresince taraflarn yarglamaya ilikin

her ileminden veya hkimin her kararndan sonra yeniden ilemeye balar. Zamanam, icra takibiyle kesilmise, alacan takibine ilikin her ilemden sonra yeniden ilemeye balar. Zamanam, iflas masasna bavurma sebebiyle kesilmise, iflasa ilikin hkmlere gre alacan yeniden

istenmesi imknnn doumundan itibaren yeniden ilemeye balar. E. Davann reddinde ek sre MADDE 158- Dava veya defi; mahkemenin yetkili veya grevli olmamas ya da dzeltilebilecek bir yanllk

yaplmas yahut vaktinden nce alm olmas nedeniyle reddedilmi olup da o arada zamanam veya hak drc sre

dolmusa, alacakl altm gnlk ek sre iinde haklarn kullanabilir. F. Tanr rehni ile gvenceye balanm alacakta MADDE 159- Alacan bir tanr rehniyle gvenceye balanm olmas, bu alacak iin zamanamnn ilemesine

engel olmaz; bununla birlikte alacaklnn, hakkn rehinden alma yetkisi devam eder.

10783

G. Zamanamndan feragat MADDE 160- Zamanamndan nceden feragat edilemez. Mteselsil borlulardan birinin feragat etmi olmas, dierlerine kar ileri srlemez. Blnemez bir borcun borlularndan birinin feragat etmi olmas durumunda da ayn hkm uygulanr. Asl borlunun feragati de kefile kar ileri srlemez. H. leri srlmesi MADDE 161- Zamanam ileri srlmedike, hkim bunu kendiliinden gz nne alamaz.

DRDNC BLM Bor likilerinde zel Durumlar

BRNC AYIRIM Teselsl

A. Mteselsil borluluk I. Douu MADDE 162- Birden ok borludan her biri, alacaklya kar borcun tamamndan sorumlu olmay kabul ettiini

bildirirse, mteselsil borluluk doar. Byle bir bildirim yoksa, mteselsil borluluk ancak kanunda ngrlen hllerde doar. II. D iliki 1. Hkmleri a. Borlularn sorumluluu MADDE 163- Alacakl, borcun tamamnn veya bir ksmnn ifasn, dilerse borlularn hepsinden, dilerse

yalnz birinden isteyebilir. Borlularn sorumluluu, borcun tamam deninceye kadar devam eder. b. Borlularn savunmalar MADDE 164- Mteselsil borlulardan biri, alacaklya kar, ancak onunla kendi arasndaki kiisel ilikilerden veya

mteselsil borcun sebep ya da konusundan doan defi ve itirazlar ileri srebilir. Mteselsil borlulardan biri ortak defi ve itirazlar ileri srmezse, dierlerine kar sorumlu olur. c. Borlularn bireysel davran MADDE 165- Kanun veya szleme ile aksi belirlenmedike, borlulardan biri kendi davranyla dier borlularn

durumunu arlatramaz. 2. Borcun sona ermesi MADDE 166- Borlulardan biri, ifa veya takasla borcun tamamn veya bir ksmn sona erdirmise, bu oranda dier

borlular da bortan kurtarm olur. Borlulardan biri, alacaklya ifada bulunmakszn bortan kurtulmusa, dier borlular bundan, ancak durumun veya

borcun niteliinin elverdii lde yararlanabilirler. Alacaklnn borlulardan biriyle yapt ibra szlemesi, dier borlular da ibra edilen borlunun i ilikideki borca

katlma pay orannda bortan kurtarr.

10784

III. iliki 1. Paylam MADDE 167- Aksi kararlatrlmadka veya borlular arasndaki hukuki ilikinin niteliinden anlalmadka,

borlulardan her biri, alacaklya yaplan ifadan, birbirlerine kar eit paylarla sorumludurlar. Kendisine den paydan fazla ifada bulunan borlunun, dedii fazla miktar dier borlulardan isteme hakk vardr.

Bu durumda borlu, her bir borluya ancak pay orannda rcu edebilir. Borlulardan birinden alnamayan miktar, dier borlular eit olarak stlenmekle ykmldrler. 2. Alacaklya halef olma MADDE 168- Dierlerine rcu hakkna sahip olan borlulardan her biri, ifa ettii miktar orannda alacaklnn

haklarna halef olur. Alacakl dierlerinin zararna olarak borlulardan birinin durumunu iyiletirirse, bunun sonularna katlanr. B. Mteselsil alacakllk MADDE 169- Mteselsil alacakllk, borlunun, alacakllardan her birine borcun tamamn isteme hakkn tand

veya kanunun belirledii durumlarda doar. Borlu, alacakllardan birine yapt ifayla, btn alacakllara kar borcundan kurtulmu olur. Alacakllardan birinin icraya veya mahkemeye bavurmu olduu kendisine bildirilmedike, borlu onlardan diledii

birine ifada bulunabilir. Aksi kararlatrlmadka veya alacakllar arasndaki hukuki ilikinin niteliinden anlalmadka, alacakllardan her

birinin edim zerindeki haklar eittir. Kendisine den paydan fazlasn elde eden alacakl, bu fazlal payn alamam olan dier alacakllara demekle

ykmldr.

KNC AYIRIM Koullar

A. Geciktirici koul I. Genel olarak MADDE 170- Bir szlemenin hkm ifade etmesi, gerekleip gereklemeyecei bilinmeyen bir olguya

braklmsa, szleme geciktirici koula balanm olur. Aksi kararlatrlmamsa, geciktirici koula bal szleme, ancak koulun gerekletii andan balayarak hkm

ifade eder.

10785

II. Koulun askda olduu sradaki durum MADDE 171- Koul gerekleinceye kadar borlu, borcun gerei gibi ifasn engelleyecek her trl davrantan

kanmakla ykmldr. Koula bal hakk tehlikeye drlen alacakl, alaca koula bal olmayan alacakllarn haklarn korumak zere

bavurabilecekleri nlemleri alabilir. Koulun gereklemesinden nce yaplan tasarruflar, koulun hkmlerini zedeledii oranda geersiz olur. III. Koul gerekleinceye kadar elde edilen yararlar MADDE 172- Borcun konusunu oluturan ey, koulun gereklemesinden nce kendisine verilen alacakl, koul

gerekleirse, koulun gereklemesine kadar elde ettii yararlarn sahibi olur. Koul gereklemezse alacakl, elde ettii yararlar geri vermekle ykmldr. B. Bozucu koul MADDE 173- Sona ermesi nceden gerekleip gereklemeyecei bilinmeyen bir olguya braklan szleme,

bozucu koula balanm olur. Bozucu koula balanm szlemenin hkmleri, koulun gerekletii anda ortadan kalkar. Aksi kararlatrlmadka veya iin niteliinden anlalmadka sona erme, gemie etkili olmaz. C. Ortak hkmler I. Koulun gereklemesi MADDE 174- Koul, taraflardan birinin bizzat yerine getirmesi gerekli bir davran deilse, o tarafn lm hlinde

mirass onun yerine geebilir. II. Drstlk kurallarna aykr engelleme MADDE 175- Taraflardan biri, koulun gereklemesine drstlk kurallarna aykr olarak engel olursa, koul

gereklemi saylr. Taraflardan biri, koulun gereklemesini drstlk kurallarna aykr biimde salarsa, koul gereklememi saylr. III. Yasak koullar MADDE 176- Bir koul, hukuka veya ahlaka aykr bir yapma veya yapmama fiilini salamak amacyla konulmusa,

bu koula bal hukuki ilem kesin olarak hkmszdr.

NC AYIRIM Balanma Paras, Cayma Paras ve Ceza Koulu

A. Balanma paras MADDE 177- Szleme yaplrken bir kimsenin vermi olduu bir miktar para, cayma paras olarak deil

szlemenin yapldna kant olarak verilmi saylr. Aksine szleme veya yerel det olmadka, balanma paras esas alacaktan dlr.

10786

B. Cayma paras MADDE 178- Cayma paras kararlatrlmsa, taraflardan her biri szlemeden caymaya yetkili saylr; bu durumda

paray vermi olan cayarsa verdiini brakr; alm olan cayarsa aldnn iki katn geri verir. C. Ceza koulu I. Alacaklnn haklar 1. Cezann szlemenin ifas ile ilikisi MADDE 179- Bir szlemenin hi veya gerei gibi ifa edilmemesi durumu iin bir ceza kararlatrlmsa, aksi

szlemeden anlalmadka alacakl, ya borcun ya da cezann ifasn isteyebilir. Ceza, borcun belirlenen zaman veya yerde ifa edilmemesi durumu iin kararlatrlmsa alacakl, hakkndan aka

feragat etmi veya ifay ekincesiz olarak kabul etmi olmadka, asl borla birlikte cezann ifasn da isteyebilir. Borlunun, kararlatrlan cezay ifa ederek szlemeyi, dnme veya fesih suretiyle sona erdirmeye yetkili olduunu

ispat etme hakk sakldr. 2. Ceza ile zarar arasndaki iliki MADDE 180- Alacakl hibir zarara uramam olsa bile, kararlatrlan cezann ifas gerekir. Alacaklnn urad zarar kararlatrlan ceza tutarn ayorsa alacakl, borlunun kusuru bulunduunu ispat

etmedike aan miktar isteyemez. 3. Ksmi ifann yanmas MADDE 181- Ceza kouluna ilikin hkmler, dnme durumunda ifa edilmi olan ksmn alacaklya kalacan

ngren szlemelere de uygulanr. Taksitle sata ilikin hkmler sakldr. II. Cezann miktar, geersizlii ve indirilmesi MADDE 182- Taraflar, cezann miktarn serbeste belirleyebilirler. Asl bor herhangi bir sebeple geersiz ise veya aksi kararlatrlmadka sonradan borlunun sorumlu tutulamayaca

bir sebeple imknsz hle gelmise, cezann ifas istenemez. Ceza koulunun geersiz olmas veya borlunun sorumlu

tutulamayaca bir sebeple sonradan imknsz hle gelmesi, asl borcun geerliliini etkilemez. Hkim, ar grd ceza koulunu kendiliinden indirir.

BENC BLM Bor likilerinde Taraf Deiiklikleri

BRNC AYIRIM Alacan Devri

A. Koullar I. radi devir 1. Genel olarak MADDE 183- Kanun, szleme veya iin nitelii engel olmadka alacakl, borlunun rzasn aramakszn alacan

nc bir kiiye devredebilir.

10787

Borlu, devir yasa iermeyen yazl bir bor tanmasna gvenerek alaca devralm olan nc kiiye kar,

alacan devredilemeyeceinin kararlatrlm bulunduu savunmasn ileri sremez. 2. ekli MADDE 184- Alacan devrinin geerlilii, yazl ekilde yaplm olmasna baldr. Alacan devri sz verme, ekle bal deildir. II. Yasal veya yargsal devir ve etkisi MADDE 185- Alacan devri kanun veya mahkeme karar gereince gereklemise, bu devir zel bir ekle ve

nceki alacaklnn rzasn aklamasna gerek olmakszn, nc kiilere kar ileri srlebilir. B. Devrin hkmleri I. Borlunun durumu 1. yiniyetle yaplan ifa MADDE 186 Borlu, alacan devredildii, devreden veya devralan tarafndan kendisine bildirilmemise, nceki

alacaklya; alacak birka kez devredilmise, son devralan yerine nceki devralanlardan birine iyiniyetle ifada bulunarak

borcundan kurtulur. 2. fadan kanma ve tevdi MADDE 187- Kime ait olduu ekimeli bulunan bir alacan borlusu, ifadan kanabilir ve alacan konusunu

hkim tarafndan belirlenen yere tevdi etmekle bortan kurtulur. Borlu, alacan ekimeli olduunu bildii hlde ifada bulunursa, bundan doacak sonulardan sorumlu olur. Dava konusu olan ekime mahkemece henz sonuca balanmam ve bor da muaccel ise, taraflardan her biri

borluyu, edimi tevdi etmeye zorlayabilir. 3. Borluya ait savunmalar MADDE 188- Borlu, devri rendii srada devredene kar sahip olduu savunmalar, devralana kar da ileri

srebilir. Borlu, devri rendii anda muaccel olmayan alacan, devredilen alacaktan nce veya onunla ayn anda muaccel

olmas kouluyla borcu ile takas edebilir. II. ncelik haklar ve bal haklarn geii MADDE 189- Alacan devri ile devredenin kiiliine zg olanlar dndaki ncelik haklar ve bal haklar da

devralana geer. Asl alacakla birlikte ilemi faizler de devredilmi saylr. III. Senet ve belgelerin teslimi ve bilgi verilmesi MADDE 190- Devreden, devralana alacak senedi ile elinde bulunan ispatla ilgili dier belgeleri teslim etmek ve

alacan ileri srebilmesi iin gerekli bilgileri vermekle ykmldr. IV. Garanti 1. Genel olarak MADDE 191- Alacak, bir edim karlnda devredilmise devreden, devir srasnda alacan varln ve borlunun

deme gcne sahip olduunu garanti etmi olur. Alacak bir edim karl olmakszn devredilmi ya da kanun gereince bakasna gemise, devreden veya nceki

alacakl, alacan varlndan ve borlunun deme gcnden sorumlu deildir.

10788

2. faya ynelik devir MADDE 192- Alacakl, alacan borcu ifaya ynelik olarak devretmekle birlikte borca mahsup edilecek miktar

belirlememise devralan, ancak borludan ald veya gereken zeni gsterseydi alabilecek olduu miktar, kendi alacana

mahsup etmek zorundadr. 3. Sorumluluun kapsam MADDE 193- Devralan garanti ile ykml olan devredenden aadaki istemlerde bulunabilir: 1. fa ettii kar edimin faizi ile birlikte geri verilmesini. 2. Devrin sebep olduu giderleri. 3. Borluya kar devrald alaca elde etmek iin yapt ve sonusuz giriimlerin yol at giderleri. 4. Devreden kusursuzluunu ispat etmedike urad dier zararlarn. C. zel hkmlerin sakll MADDE 194- Baz haklarn devrine zg olarak kanunla konulmu bulunan hkmler sakldr.

KNC AYIRIM Borcun stlenilmesi

A. stlenme szlemesi MADDE 195- Borlu ile i stlenme szlemesi yapan kii, borcu bizzat ifa ederek veya alacaklnn rzasyla borcu

stlenerek, borluyu borcundan kurtarma ykmll altna girmi olur. Borlu, i stlenme szlemesinden doan borlarn ifa etmedike, dier taraftan ykmlln yerine getirmesini

isteyemez. Borlu, borcundan kurtarlmamsa, dier taraftan gvence isteyebilir. B. D stlenme szlemesi I. neri ve kabul MADDE 196- Borlunun yerine yenisinin gemesi ve borcundan kurtarlmas, borcu stlenen ile alacakl arasnda

yaplacak szlemeyle olur. stlenme szlemesinin, stlenen veya onun izni ile borlu tarafndan alacaklya bildirilmesi, d stlenme

szlemesinin yaplmasna ilikin neri anlamna gelir. Alacaklnn kabul ak veya rtl olabilir. Alacakl, ekince ileri srmeksizin stlenenin ifasn kabul eder veya

onun borlu sfat ile yapt dier herhangi bir ileme rza gsterirse, borcun stlenilmesini kabul etmi saylr. II. nerinin balaycl MADDE 197- Borcun stlenilmesine ilikin neri alacakl tarafndan her zaman kabul edilebilir. Ancak, stlenen

veya nceki borlu, kabul iin bir sre koyabilir. Alacakl bu srenin bitimine kadar susarsa, neri reddedilmi saylr. nerinin alacakl tarafndan kabul edilmesinden nce yeni bir i stlenme szlemesi yaplr ve bu ikinci stlenmeye

ilikin olarak alacaklya neride bulunulursa, ilk neride bulunan, nerisi ile bal olmaktan kurtulur.

10789

C. Borlunun deimesinin sonular I. Bal hak ve borlar MADDE 198- Borlu deimi olsa bile, alacaklnn borlunun kiiliine zg olanlar dndaki bal haklar sakl

kalr. Bununla birlikte borcun gvencesi olarak rehin veren nc kiinin ve kefilin sorumluluklar, ancak onlarn borcun

stlenilmesine yazl olarak rza gstermeleri hlinde devam eder. II. Savunmalar MADDE 199- stlenilen borca ilikin savunmalar ileri srme hakk, yeni borluya geer. D stlenme szlemesinden aksi anlalmadka yeni borlu, alacaklya kar nceki borlunun ileri srebilecei

kiisel savunmalarda bulunamaz. Yeni borlu, i stlenme szlemesinden kaynaklanan savunmalar alacaklya kar ileri sremez. D. Szlemenin hkmszl MADDE 200- D stlenme szlemesi hkmsz hle gelirse, iyiniyetli nc kiilerin haklar sakl kalmak zere,

eski bor btn bal borlaryla birlikte varln srdrr. Bundan baka, borcu stlenen stlenme szlemesinin hkmsz hle gelmesinde ve alacaklnn zarara uramasnda

kendisine bir kusur yklenemeyeceini ispat etmedike alacakl, nceden salanm gvenceyi yitirmesi yznden veya

baka herhangi bir sebeple urad zararn giderilmesini stlenenden isteyebilir. E. Borca katlma MADDE 201- Borca katlma, mevcut bir borca borlunun yannda yer almak zere, katlan ile alacakl arasnda

yaplan ve katlann, borlu ile birlikte bortan sorumlu olmas sonucunu douran bir szlemedir. Borca katlan ile borlu, alacaklya kar mteselsilen sorumlu olurlar. F. Malvarlnn veya iletmenin devralnmas MADDE 202- Bir malvarln veya bir iletmeyi aktif ve pasifleri ile birlikte devralan, bunu alacakllara bildirdii

veya ticari iletmeler iin Ticaret Sicili Gazetesinde, dierleri iin Trkiye genelinde datm yaplan gazetelerden birinde

yaymlanacak ilanla duyurduu tarihten balayarak, onlara kar malvarlndaki veya iletmedeki borlardan sorumlu olur. Bununla birlikte, iki yl sreyle nceki borlu da devralanla birlikte mteselsil borlu olarak sorumlu kalr. Bu sre,

muaccel borlar iin, bildirme veya duyuru tarihinden; daha sonra muaccel olacak borlar iin ise, muacceliyet tarihinden

ilemeye balar. Borlarn bu yoldan stlenilmesinin sonular, d stlenme szlemesinden doan sonularla zdetir. Bildirme veya ilanla duyurma ykmll devralan tarafndan yerine getirilmedike, ikinci fkrada ngrlen iki

yllk sre ilemeye balamaz. G. letmelerin birlemesi ve ekil deitirmesi MADDE 203- Bir iletme, baka bir iletme ile aktif ve pasiflerin karlkl olarak devralnmas ya da birinin dierine

katlmas yoluyla birletirilirse, her iki iletmenin alacakllar, bir malvarlnn devralnmasndan doan haklara sahip olup,

btn alacaklarn yeni iletmeden alabilirler.

10790

Bir tek kiiye ait olup da, kollektif veya komandit ortaklk hline dntrlen bir iletmenin borlar hakknda da

ayn hkm uygulanr. H. zel hkmlerin sakll MADDE 204- Mirasn paylalmas ve rehinli tanmazlarn devri konusundaki borcun stlenilmesine ilikin zel

hkmler sakldr.

NC AYIRIM Szlemenin Devri ve Szlemeye Katlma

A. Szlemenin devri MADDE 205- Szlemenin devri, szlemeyi devralan ile devreden ve szlemede kalan taraf arasnda yaplan ve

devredenin bu szlemeden doan taraf olma sfat ile birlikte btn hak ve borlarn devralana geiren bir anlamadr. Szlemeyi devralan ile devreden arasnda yaplan ve szlemede kalan dier tarafa nceden verilen izne dayanan

veya sonradan onaylanan anlama da, szlemenin devri hkmlerine tabidir. Szlemenin devrinin geerlilii, devredilen szlemenin ekline baldr. Kanundan doan halefiyet hlleri ile dier zel hkmler sakldr. B. Szlemeye katlma MADDE 206- Szlemeye katlma, mevcut bir szlemeye taraflardan birinin yannda yer almak zere, katlan ile bu

szlemenin taraflar arasnda yaplan ve katlann, yannda yer ald tarafla birlikte, onun hak ve borlarna sahip olmas

sonucunu douran bir anlamadr. Anlamada aksi kararlatrlmamsa, szlemeye katlan ile yannda yer ald taraf, szlemenin dier tarafna kar

mteselsilen alacakl ve borlu olurlar. Szlemeye katlmann geerlilii, katlma konusu szlemenin ekline baldr.

KNC KISIM zel Bor likileri BRNC BLM

Sat Szlemesi BRNC AYIRIM Genel Hkmler

A. Tanm ve hkmleri MADDE 207- Sat szlemesi, satcnn, satlann zilyetlik ve mlkiyetini alcya devretme, alcnn ise buna karlk

bir bedel deme borcunu stlendii szlemedir. Szleme ile aksi kararlatrlmadka veya aksine bir det bulunmadka, satc ve alc borlarn ayn anda ifa

etmekle ykmldrler. Durum ve koullara gre belirlenmesi mmkn olan bedel, kararlatrlm bedel hkmndedir.

10791

B. Yarar ve hasar MADDE 208- Kanundan, durumun gereinden veya szlemede ngrlen zel koullardan doan ayrk hller

dnda, satlann yarar ve hasar; tanr satlarnda zilyetliin devri, tanmaz satlarnda ise tescil anna kadar satcya

aittir. Tanr satlarnda, alcnn satlann zilyetliini devralmada temerrde dmesi durumunda zilyetliin devri

gereklemiesine satlann yarar ve hasar alcya geer. Satc alcnn istei zerine satlan ifa yerinden baka bir yere gnderirse, yarar ve hasar, satlann taycya teslim

edildii anda alcya geer.

KNC AYIRIM Tanr Sat

A. Konusu MADDE 209- Tanr sat, Trk Meden Kanunu uyarnca tanmaz saylanlar dnda kalan ve dier

kanunlarda tanr olarak belirtilen eylerin satdr. rnler, bir yapnn ykntlar ve ta ocandan karlacak talar gibi, tanmazdan ayrldktan sonra mlkiyeti

devredilecek btnleyici paralarn satlmas da tanr satdr. B. Satcnn borlar I. Zilyetliin devri 1. Kural MADDE 210- Satc, satlann mlkiyetini geirmek amacyla, zilyetliini alcya devretmekle ykmldr. 2. Devir ve tama giderleri MADDE 211- Aksine szleme veya det yoksa, lme ve tartma gibi devir giderleri satcya, satlan devralmak

zere yaplan giderler ve satlann ifa yerinden baka yere tanmas gerektiinde, tama giderleri alcya aittir. Gidersiz devir kararlatrlmsa, satc tama giderlerini stlenmi saylr. Liman ve gmrk giderleri olmakszn devir kararlatrlmsa satc, d satm, transit ve d alm vergilerini

stlenmi saylr; ancak satlann alc tarafndan devralnd srada denmi olan tketim vergilerini stlenmi saylmaz.

3. Satcnn temerrd a. Kural ve ayrk durum MADDE 212- Satcnn temerrd hlinde, borlunun temerrdne ilikin genel hkmler uygulanr.

Zilyetliin devri iin belirli bir sre konulmu olan ticari satlarda, satc temerrde derse alcnn, devir

isteminden vazgeerek borcun ifa edilmemesinden doan zararnn giderilmesini istedii kabul edilir.

Alc, satlann devredilmesini isteme niyetinde ise, belirlenen srenin bitiminde bunu satcya hemen bildirmek

zorundadr.

b. Giderim borcu ve kapsam MADDE 213- Borcunu ifa etmeyen satc, alcnn bu yzden urad zarar gidermekle ykmldr.

10792

Satc borcunu ifa etmezse alc, sat bedeli ile kendisine devredilmeyen satlann yerine, bir bakasn satn almak

iin drstlk kurallarna uygun olarak dedii bedel arasndaki farka gre hesaplanacak zararn giderilmesini isteyebilir.

Satlan, borsada kaytl veya piyasa fiyat bulunan mallardan ise alc, onun yerine bir bakasn satn alma zorunda

olmakszn, sat bedeli ile belirlenmi ifa gnndeki piyasa fiyat arasndaki farka gre hesaplanacak zararn giderilmesini

isteyebilir.

II. Zapttan sorumluluk 1. Konusu MADDE 214- Sat szlemesinin kurulduu srada var olan bir hak dolaysyla, satlann tamam veya bir ksm bir

nc kii tarafndan alcnn elinden alnrsa satc, bundan dolay alcya kar sorumlu olur.

Alc, elinden alnma tehlikesini szlemenin kurulduu srada biliyor idiyse satc, ayrca stlenmi olmadka

bundan dolay sorumlu olmaz.

Satc, nc kiinin hakkn gizlemise, sorumluluunu kaldrma veya snrlama konusunda yaplm olan anlama

kesin olarak hkmszdr. 2. Yarglama usul a. Davann bildirimi MADDE 215- Satlann elinden alnmas tehlikesi ile karlaan alc, kendisine kar alan davay satcya bildirdii

zaman satc, durumun gereine gre ve yarglama usul uyarnca ya alcnn yannda davaya katlmak ya da alc yerine

geerek nc kiiye kar davay takip etmek ve savunmak zorundadr.

Bildirme, davaya katlmaya ve savunmaya elverili bir zamanda yaplmsa, alcnn aleyhinde verilen hkm, onun

ar kusuru yznden verildii ispat edilmedike, satc iin de sonu dourur.

Dava, kendisine yklenilemeyen sebeplerden dolay satcya bildirilmemise satc, zamannda bildirilmi olsayd

daha elverili bir hkm elde edilebileceini ispatlad lde sorumluluktan kurtulur.

b. Mahkeme karar olmakszn satlan verme MADDE 216- Satcnn zapttan sorumluluu aadaki hllerde devam eder: 1. Alc, bir mahkeme karar beklemeksizin nc kiinin hakkn drstlk kurallarna uygun olarak tanm ve

satlan ona vermise. 2. Alc, nc kiinin kendisine kar dava amasn beklemeden, satcy satlan zerindeki hak iddiasna ilikin

uyumazl dava yoluyla zmlemesi, aksi takdirde tahkim yoluna bavuraca konusunda gecikmeksizin uyarm ve

bundan sonu alamad iin tahkim yoluna bavurmusa. Satcnn sorumluluu, alcnn satlan nc kiiye vermekle ykml olduunu ispat etmesi durumunda da devam

eder. 3. Alcnn haklar a. Tam zapt hlinde MADDE 217- Satlann tamam alcnn elinden alnmsa, sat szlemesi kendiliinden sona ermi saylr ve alc

satcdan aadaki istemlerde bulunabilir: 1. Satlandan elde ettii veya elde etmeyi ihmal eyledii rnlerin deeri indirilerek, demi olduu sat bedelinin

faizi ile birlikte geri verilmesini.

10793

2. Satlan elinden alan nc kiiden isteyemeyecei giderleri. 3. Davay satcya bildirmekle kanlabilecek olanlar dnda kalan btn yarglama giderleri ile yarglama dndaki

giderleri. 4. Satlann tamamen elinden alnmas yznden dorudan doruya urad dier zararlar. Satc, kendisine hibir kusur yklenemeyeceini ispat etmedike, alcnn satlann elinden alnmas yznden

uram olduu dier zararlar da gidermekle ykmldr. b. Ksmi zapt hlinde MADDE 218- Satlann bir ksm elinden alnm veya satlan snrl ayni bir hakla yklenmise alc, sadece bu

yzden urad zararn giderilmesini isteyebilir. Ancak alcnn, satlandaki bu durumu bilseydi onu satn almayaca durum ve koullardan anlalyorsa, alc

hkimden szlemenin sona ermesine karar vermesini isteyebilir. Bu durumda alc, satlann elinde kalm olan ksmn o

zamana kadar elde etmi olduu yararlarla birlikte, satcya geri vermekle ykmldr. III. Ayptan sorumluluk 1. Konusu a. Genel olarak MADDE 219- Satc, alcya kar herhangi bir surette bildirdii niteliklerin satlanda bulunmamas sebebiyle

sorumlu olduu gibi, nitelik veya nitelii etkileyen niceliine aykr olan, kullanm amac bakmndan deerini ve alcnn

ondan bekledii faydalar ortadan kaldran veya nemli lde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayplarn

bulunmasndan da sorumlu olur. Satc, bu ayplarn varln bilmese bile onlardan sorumludur. b. Hayvan satnda MADDE 220- Hayvan satnda satc, yazl olarak stlenmedike veya ar kusuru olmadka ayptan sorumlu

olmaz. 2. Sorumsuzluk anlamas MADDE 221- Satc satlan aypl olarak devretmekte ar kusurlu ise, ayptan sorumluluunu kaldran veya

snrlayan her anlama kesin olarak hkmszdr. 3. Alcnn bildii ayplar MADDE 222- Satc, sat szlemesinin kurulduu srada alc tarafndan bilinen ayplardan sorumlu deildir. Satc, alcnn satlan yeterince gzden geirmekle grebilecei ayplardan da, ancak byle bir aybn bulunmadn

ayrca stlenmise sorumlu olur. 4. Gzden geirme ve satcya bildirme a. Genel olarak MADDE 223- Alc, devrald satlann durumunu ilerin olaan akna gre imkn bulunur bulunmaz gzden

geirmek ve satlanda satcnn sorumluluunu gerektiren bir ayp grrse, bunu uygun bir sre iinde ona bildirmek

zorundadr. Alc gzden geirmeyi ve bildirimde bulunmay ihmal ederse, satlan kabul etmi saylr. Ancak, satlanda olaan

bir gzden geirmeyle ortaya karlamayacak bir ayp bulunmas hlinde, bu hkm uygulanmaz. Bu tr bir aybn

bulunduu sonradan anlalrsa, hemen satcya bildirilmelidir; bildirilmezse satlan bu aypla birlikte kabul edilmi saylr.

10794

b. Hayvan satnda MADDE 224- Hayvan satnda satcnn sorumlu olaca sre yazl olarak belirlenmemi ve ayp da hayvann

gebeliine ilikin deilse satc, ancak aybn devrin yapld veya alcnn devralmada temerrdnn gerekletii

gnden balayarak dokuz gn iinde kendisine bildirilmesi ve ayrca, hayvann bilirkiilerce gzden geirilmesinin ayn

sre iinde yetkili makamdan istenmesi hlinde sorumlu olur. 5. Satcnn ar kusurunun sonular MADDE 225- Ar kusurlu olan satc, satlandaki aybn kendisine sresinde bildirilmemi olduunu ileri srerek

sorumluluktan ksmen de olsa kurtulamaz. Satcl meslek edinmi kiilerin bilmesi gereken ayplar bakmndan da ayn hkm geerlidir. 6. Satlann baka yerden gnderilmesi MADDE 226- Baka yerden gnderilen satlann aypl olduunu ileri sren alc, bulunduu yerde satcnn

temsilcisi yoksa, satlann korunmas iin gerekli nlemleri geici olarak almakla ykmldr. Alc, aypl olduunu ileri

srd satlann korunmas iin gerekli nlemleri almakszn onu satcya geri gnderemez. Alc, satlann durumunu gecikmeksizin usulne gre tespit ettirmekle ykmldr. Bunu yaptrmazsa, ileri srd

aybn, satlann kendisine ulat zamanda var olduunu ispat yk alcya der. Satlann ksa zamanda bozulma tehlikesi varsa, alc onu bulunduu yerdeki mahkeme araclyla sattrmaya yetkili,

hatta satcnn yarar gerektiriyorsa sattrmakla ykmldr. Alc, durumu satcya en ksa zamanda bildirmezse, bundan

doan zarardan sorumlu olur. 7. Alcnn seimlik haklar a. Genel olarak MADDE 227- Satcnn satlann ayplarndan sorumlu olduu hllerde alc, aadaki seimlik haklardan birini

kullanabilir: 1. Satlan geri vermeye hazr olduunu bildirerek szlemeden dnme. 2. Satlan alkoyup ayp orannda sat bedelinde indirim isteme. 3. Ar bir masraf gerektirmedii takdirde, btn masraflar satcya ait olmak zere satlann cretsiz onarlmasn

isteme. 4. mkn varsa, satlann aypsz bir benzeri ile deitirilmesini isteme. Alcnn genel hkmlere gre tazminat isteme hakk sakldr. Satc, alcya ayn maln aypsz bir benzerini hemen vererek ve urad zararn tamamn gidererek seimlik

haklarn kullanmasn nleyebilir. Alcnn, szlemeden dnme hakkn kullanmas hlinde, durum bunu hakl gstermiyorsa hkim, satlann

onarlmasna veya sat bedelinin indirilmesine karar verebilir. Satlann deerindeki eksiklik sat bedeline ok yakn ise alc, ancak szlemeden dnme veya satlann aypsz bir

benzeriyle deitirilmesini isteme haklarndan birini kullanabilir.

10795

b. Satlann yok olmas veya ar biimde zarara uramas MADDE 228- Alcya aypl olarak devredilmi olan satlann ayptan, beklenmedik hlden veya mcbir sebepten

dolay yok olmas veya ar biimde zarara uramas, alcnn szlemeden dnme hakkn kullanmasn engellemez. Bu

durumda alc, satlandan elinde ne kalmsa onu geri vermekle ykmldr. Satlan alcya yklenebilen bir sebep yznden yok olmusa veya alc onu bakasna devretmise ya da biimini

deitirmise alc, ancak deerindeki eksiklik karlnn sat bedelinden indirilmesini isteyebilir. 8. Dnmenin sonular a. Genel olarak MADDE 229- Sat szlemesinden dnen alc, satlan, ondan elde ettii yararlar ile birlikte satcya geri vermekle

ykmldr. Buna karlk alc da, satcdan aadaki istemlerde bulunabilir: 1. demi olduu sat bedelinin, faiziyle birlikte geri verilmesi. 2. Satlann tamamen zaptnda olduu gibi, yarglama giderleri ile satlan iin yapm olduu giderlerin denmesi. 3. Aypl maldan doan dorudan zararnn giderilmesi. Satc, kendisine hibir kusur yklenemeyeceini ispat etmedike, alcnn dier zararlarn da gidermekle

ykmldr. b. Birden ok mal satnda MADDE 230- Birden ok mal veya birden ok paradan oluan bir mal, birlikte satlm olup da bunlardan bazlar

aypl karsa, dnme hakk bunlardan ancak aypl kanlar iin kullanlabilir. Ancak, alcya veya satcya nemli bir zarar

vermeksizin aypl parann dierinden ayrlmasna imkn yoksa, dnme hakknn satlann tamamn kapsamas zorunludur. Satlann asl iin sattan dnlmesi, ayr sat bedeli gsterilerek satlm olsalar bile, eklentilerini de kapsar; fakat

eklentiler iin dnme, satlann asln kapsamaz. 9. Zamanam MADDE 231- Satc daha uzun bir sre iin stlenmi olmadka, satlann aybndan doan sorumlulua ilikin her

trl dava, satlandaki ayp daha sonra ortaya ksa bile, satlann alcya devrinden balayarak iki yl gemekle

zamanamna urar. Alcnn satlann kendisine devrinden balayarak iki yl iinde bildirdii ayptan doan defi hakk, bu

srenin gemi olmasyla ortadan kalkmaz. Satc, satlan aypl olarak devretmekte ar kusurlu ise, iki yllk zamanam sresinden yararlanamaz. C. Alcnn borlar I. Sat bedelinin denmesi ve satlann devralnmas MADDE 232- Alc, sat szlemesinde kararlatrlm olduu biimde sat bedelini demek ve kendisine sunulan

satlan devralmakla ykmldr. Aksine yerel det veya anlama yoksa, satlann hemen devralnmas gereklidir.

10796

II. Sat bedelinin belirlenmesi MADDE 233- Alc, sat bedelini belirtmeksizin, mal alacan kesin olarak bildirmise sat, ifa yeri ve

zamanndaki ortalama piyasa fiyat zerinden yaplm saylr. Sat bedeli, satlann arlna gre hesaplanyorsa, daras indirilir. Baz ticari mallarn satnda, daral arlktan miktar olarak ya da yzde hesabyla bir indirim yaplmasna veya

bedelin, daral arlk zerinden belirlenmesine ilikin ticari teamller sakldr. III. Sat bedelinin muacceliyeti ve faizi MADDE 234- Aksine szleme yoksa, satlan alcnn zilyetliine girince sat bedeli muaccel olur. Faiz istenebilecei konusunda bir teaml varsa veya alc maldan rn ya da dier verimler elde etme imknna sahip

ise ya da belirli gnn gemesiyle temerrdn gereklemesi durumunda, ayrca bir ihtara gerek olmakszn sat bedeline

faiz istenebilir. IV. Alcnn temerrd 1. Satcnn dnme hakk MADDE 235- Satlann, ancak sat bedeli dendikten sonra veya denme annda devredilmesi gereken durumlarda

alc temerrde derse satc, herhangi bir ilem gerekmeksizin sattan dnebilir. Bu hakkn kullanmak isteyen satc, durumu gecikmeksizin alcya bildirmek zorundadr. Satlann zilyetlii sat bedeli denmeden alcya devredilmise, alcnn temerrd sebebiyle satcnn dnme

hakkn kullanarak satlan geri almas, bu hakkn szlemede aka sakl tutulmasna baldr. 2. Zararn hesaplanmas ve giderimi MADDE 236- Borcunu ifa etmeyen alc, satcnn bu yzden urad zarar gidermekle ykmldr. Satc, sat bedelini demede temerrde dm olan alcdan, bu bedel ile satlann bakasna drstlk kurallarna

uygun olarak satndan elde ettii bedel arasndaki farka gre hesaplanacak zararn giderilmesini isteyebilir. Satlan, borsada kaytl veya piyasa fiyat bulunan mallardan ise satc, byle bir sata gerek kalmakszn alcdan,

sat bedeli ile maln belirlenmi deme gnndeki fiyat arasndaki farka gre hesaplanacak zararn giderilmesini isteyebilir.

NC AYIRIM Tanmaz Sat ve Sat likisi Douran Haklar

A. ekil MADDE 237- Tanmaz satnn geerli olabilmesi iin, szlemenin resm ekilde dzenlenmesi arttr. Tanmaz sat vaadi, geri alm ve alm szlemeleri, resm ekilde dzenlenmedike geerli olmaz. nalm szlemesinin geerlilii, yazl ekilde yaplm olmasna baldr.

10797

B. Sat ilikisi douran haklar I. Sresi ve erhi MADDE 238- nalm, geri alm ve alm haklar en ok on yllk sre iin kararlatrlabilir ve kanunlarda belirlenen

sreyle tapu siciline erh edilebilir. II. Devredilmesi ve miras yoluyla gemesi MADDE 239- Aksine anlama olmadka, szlemeden doan nalm, alm ve geri alm haklar devredilemez, ancak

miras yoluyla geer. Bu haklarn devredilebilecei szlemeyle kararlatrlmsa, devir ilemi hakkn kurulmas iin ngrlen ekilde

yaplmadka geerli olmaz. III. nalm hakk 1. leri srlmesi MADDE 240- nalm hakk, tan