Từ điển pháp lý

667
Tự điển thuật ngữ pháp lý Pháp-Việt 1

description

Từ điển chuyên nghành luật

Transcript of Từ điển pháp lý

Lut s TN THT QUNH BNG

T inthut ng php l

Dictionnairedes termes juridiques

Hu- 2012

tp I

thutnglut dn s

AABANDON (n)1. S t b, s t chi, s t khc (mt quyn). V d t b quyn hng li (Abandon dusufruit), quyn s hu (Abandon du droit de propriete).2. S t b, s t khc (mt t cch). Abandon de la qualit dhritier: s t b t cch tha k.Nhng khi t b cc quyn gn lin vi quc tch, ngi Php dng t Rpudiation de la nationalit.3. S t b (ni mnh c bn phn phi ).Abandon du domicile conjugal: s t b ni c tr hn nhn.T b ni c tr hn nhn l hnh vi ca v hay chng ri b ni c tr php nh ca mnh. Theo BLDS Php vic t b ni c tr hn nhn khng c l do chnh ng c xem l mt trong cc nguyn nhn ly hn.4. S t b (trch nhim).Abandon denfant: s t b con (trong th tc nui nhn con nui). y l ch t nguyn v phi c lp bng vn bn theo cha m, ngi u hoc ngi trc tip nui dng ng cho mt tr lm con nui ngi khc- xem Adoption (tp I).ABANDONATAIRE (n): ngi hng mt ti sn v ch- xem Bien/Biens vacants (tp I).ABANDONATEUR (n): ngi t b ti sn.ABANDONNER (v): t b.AB INTESTAT (La tinh): tha k trong trng hp khng c di chc hay v di chc v hiu mt phn hoc ton phn- xem Caducit- Testament (tp I).Succession ab intestat: di sn khng c di chc hay v di chc v hiu mt phn hoc ton phn- xem Caducit- Testament (tp I).ABROGATION (n): s bi b, s hy b.Abrogation c dng ch vic bai b mt phn hay toan phn mt vn bn lp php (Texte lgislatif) hay lp quy (Texte rglementre) v vic bai b ny c thc hin bng mt vn bn cp tng ng hay cao hn; v d mt Ngh nh ch c th bai b mt Ngh nh ban hnh trc ch khng th bi b mt ao lut hay mt Php lnh. Vic bi b ny khng c hiu lc hi t- xem Retroactivite/Non-rtroactivit (tp II). Trong lut ngha v Abrogation khng c s dng ch r vic cc bn hoc c quan ti phn quyt nh bai b mt hp ng. Trong trng hp ny ty trng hp ngi ta s dng cc t sau Annulation, Rescision, Rsiliation, Rsolution - xem cc t lin quan (tp I).Abrogation dune loi: bi b mt lut ABROGATIF (adj): bi b.Loi abrogative, lois abrogatoire (s nhiu): lut bi b (mt lut khc).ABROGEABLE (adj): c th b bi b.ABROGER (v): bi b.ABSENCE (n)1. S mt tch.Mt tch l s vng mt lu di ca mt ngi khin khng th xc nh ngi cn sng hay cht. V d thuyn vin ca mt chic tu b m nhng khng tm thy xc, mt ngi lnh mt tch trong mt trn chin v khng c tin tc g c.Dclaration dabsence: vic tuyn b mt tch.Theo iu 78 ca BLDS 2005 vic tuyn b mt tch c thc hin sau hai nm bit tch (Disparition) c ngha l khng bit ngi cn sng hay cht. Thi hn hai nm c tnh t ngy bit c tin cui cng v ngi ; nu khng xc nh c ngy c tin cui cng th thi hn ny c tnh t ngy u tin ca thng tip theo c tin tc cui cng; nu khng xc nh ngy thng c tin tc cui cng th thi hn c tnh t ngy u tin ca nm tip theo c tin tc cui cng.Vic tuyn b mt tch c thc hin bi mt quyt nh ca Ta n theo yu cu ca bn c quyn, li ch lin quan sau khi p dng y cc bin php thng bo, tm kim theo quy nh ca lut t tng dn s. Khi tuyn b mt tch cng nh khi thng bo tm kim ngi vng mt (Avis de recherche dune personne presume absent) Ta n c th ng thi quyt nh cc bin php qun l ti sn ca ngi ny nh sau:- i vi ti sn c ngi mt tch y quyn qun l th ngi c y quyn tip tc qun l;- i vi ti sn chung th do ch s hu chung cn li qun l;- Ti sn do v hoc chng ang qun l th v hoc chng tip tc qun l; nu v hoc chng cht hoc mt nng lc hnh vi dn s, b hn ch nng lc hnh vi dn s th con thnh nin hoc cha, m ca ngi vng mt qun l;- Trong trng hp khng c nhng ngi c ni trn th Ta n ch nh mt ngi trong s ngi thn thch ca ngi vng mt ti ni c tr qun l ti sn; nu khng c ngi thn thch th Ta n ch nh mt ngi khc qun l ti sn.

Theo iu 76 va 78 BLDS 2005 ngi qun l ti sn ca ngi mt tch ti ni c tr c cc ngha v v quyn sau:- Gi gn, bo qun ti sn ca ngi mt tch nh ti sn ca chnh mnh;- Bn ngay ti sn l hoa mu, sn phm khc c nguy c b h hng;- Thc hin ngha v cp dng, thanh ton n n hn ca ngi vng mt bng ti sn ca ngi theo quyt nh ca Ta n;- Giao li ti sn cho ngi mt tch khi ngi ny tr v v phi thng bo cho Ta n bit, nu c li trong vic qun l ti sn m gy thit hi th phi bi thng;- Trch mt phn ti sn ngi mt tch thc hin ngha v cp dng, ngha v thanh ton n n hn ca ngi ny;- c thanh ton cc chi ph cn thit trong vic qun l ti sn.

Ta n s ra quyt nh hy b quyt nh tuyn b mt tch (Annulation de la dcision dclaration dabsence) khi ngi mt tch tr v hoc c tin xc thc l ngi cn sng theo yu cu ca chnh ngi tuyn b mt tch hoc bn c quyn v li ch lin quan. Nu ngi mt tch tr v, ngi ny s nhn li ti sn ca mnh do ngi qun l ti sn chuyn giao sau khi thanh ton chi ph qun l nhng nu c n tuyn b ly hn th n ny vn c hiu lc php lut (iu 80 BLDS 2005).

Mt tch l mt trong nhng nguyn nhn xin tuyn b ly hn (iu 89 khon 2 LHNG 2000). Trong trng hp Ta n gii quyt ly hn th ti sn ca ngi mt tch c giao cho ngi con thnh nin hoc cha m ngi mt tch qun l, nu khng c nhng ngi ny th giao cho ngi thn thch ca ngi mt tch qun l; nu khng c ngi thn thch Ta n s ch nh ngi khc qun l (iu 79 BLDS 2005).Prsomption dabsence: suy on mt tch, suy on vng mt lu di.2. S khng c.Absence deffet : s khng c hiu lc, s khng phat sinh hiu lc (ca mt hp ng, mt chng th)- xem Contrat civil/Effets du contrat civil a legard des tiers (tp I).ABUS (n): s lam dung.Abus dautorit : s lm quyn, s lam dung uy quyn.Tng qut ngi ta c th nh ngha lm quyn nh l vic hnh s qu ng quyn ca mnh. Vic hiu cng nh xc nh ni dung, phm vi cua vic hnh s qu ng nh th no thay i ty theo bi cnh s dng quyn ny. Nhn chung ch th mt quyn c xem l lm quyn trong khi hnh x quyn khng ring ch trong trng hp c lm hi ngi khc m c trong trng hp h hnh x quyn khng c nghim tc v chnh ng bi v quyn ca mt c nhn c lut php tn trng v bo v khng phi ch v li ch ring ca c nhn m cn v li ch ca x hi, ca cng ng na. V d quyn chm dt hp ng mt mt tuy c tha nhn cho cc bn giao kt nhng mt khc quyn ny khng phi l mt quyn ty quyt nh (Droit discrtionnaire) va chi c s dung trong cac trng hp lut inh (iu 424 BLDS 2005)- xem Contrat civil/Resiliation unilateral du contrat civil, Resolution du contrat civil (tp I)- Action/Action resolutoire (tp II). Lut dn s thng rng buc ngi no mun chm dt hp ng phi bo cho ngi kia bit trong mt thi gian hp l cung nh tun thu nhng iu kin lin quan n vic chm dt hp ng (iu 377 BLDS 2005). Cng tng t nh vy li t chi bn hng i vi khch hng trong mt siu th s c xem l lm quyn nu khng c l do chnh ng. BLDS Phap tuy tha nhn Quyn s hu la quyn c hng thu va inh oat tai san mt cach tuyt i nhng vn rang buc ngi chu s hu khng s dung tai san vao nhng vic ma phap lut cm- iu 544. Abus de droit: s lam quyn- xem Abus/Abus dautorit (tp I). Abus de jouissance : s lm dng quyn hng dng.Co s lam dung quyn hng dung khi ngi s dung quyn nay vt qua gii han. Vi du vi s ng y cua chu vn, ngi quan ly vn cy n trai chi co quyn hng hoa li nhng lai pha huy cy hay khng chiu ap dung cac cng vic bao tn cn thit; trong trng hp nay ngi quan ly a lam dung quyn hng dung thu li ma chu vn a danh cho minh. iu 618 BLDS Phap cung co ghi Quyn thu hoa li co th chm dt vi s lam dung cua ngi thu hoa li khi hng dung lam tai san bi huy hoai hoc h hong vi thiu chm soc.Abus de droit de prorit : s lm dng quyn s hu.Khi thc hin quyn chim hu, s dng, nh ot ti sn ca mnh ch s hu phi tn trng cng bo m trt t, an ton x hi; khng c lm dng quyn s hu gy mt trt t, an ton x hi lm thit hi n quyn, li ch hp php ca ngi khc, li ch ca Nh nc, li ch cng cng- xem Propritaire (tp I).Abus de position dominante: lm dng v tr u th- trong mt hp ng mua bn, hp ng lao ng- xem Clause/Clause abusive (tp I).Abus de pouvoir : s lm quyn- xem Abus/Abus dautorit (tp I).ABUSUS (La-tinh): quyn nh ot (Droit de disposition) l thnh t quan trng nht ca quyn s hu mt ti sn- xem Disposition- Propritaire (tp I).ACCEPTATION (n)1. S chp nhn, s chp thun (di sn).Acceptation de succession: s chp nhn hng di sn, s chp nhn tha k- xem Succession/Acceptation de succession (tp I).Acceptation bnficiaire: s chp nhn hng di sn vi iu kin lp bng k khai- xem Inventaire (tp I).Acceptation de succession sous bnfice dinventaire : s chp nhn hng di sn vi iu kin lp bng k khai- xem Inventaire (tp I).2. S chp nhn, s chp thun (giao kt).Chp nhn giao kt l hnh vi biu l ch ca mt ngi ng vi li ngh giao kt hp ng trn c s ton b ni dung cua d thao hp ng do mt ngi khc son tho v a ra. S chp nhn mt ngh giao kt hp ng lin quan n vic nh du thi im hnh thnh ca hp ng (Marquer le moment de formation du contrat)- xem Contrat civil/Date de formation du contrat civil (tp I).

Khi bn ngh c n nh thi hn tr li th vic tr li chp nhn ch c hiu lc khi c thc hin trong thi hn . Nu bn ngh giao kt hp ng nhn c tr li khi ht hn tr li th chp nhn ny c coi l ngh mi ca bn chm tr li. Nu thng bo chp nhn giao kt hp ng n chm v l do khch quan m bn ngh bit hoc phi bit v l do khch quan ny th thng bo chp nhn giao kt hp ng vn c hiu lc tr trng hp bn ngh tr li ngay hay khng ng vi chp nhn ca bn c ngh (iu 397 khon 1 BLDS 2005).Lu :- Bn c ngh giao kt hp ng vn c th rt li thng bo chp nhn giao kt hp ng nu thng bo ny n trc hoc cng thi im bn ngh nhn c tr li chp nhn hp ng (iu 400 BLDS 2005);- Nu bn c ngh giao kt hp ng cht hoc mt nng lc hnh vi dn s sau khi tr li chp nhn giao kt hp ng th vic tr li chp nhn giao kt hp ng vn c gi tr (iu 399 BLDS 2005);- Trong trng hp bn ngh giao kt hp ng cht hoc mt nng lc hnh vi dn s sau khi bn c ngh giao kt hp ng tr li vic chp nhn giao kt hp ng th ngh giao kt hp ng vn c gi tr (iu 398 BLDS 2005);- Trong trng hp cc bn trc tip giao tip vi nhau k c trong trng hp qua in thoi hoc qua cc phng tin khc th bn c ngh phi tr li ngay c chp nhn hoc khng chp nhn tr trng hp c tha thun v thi hn tr li (iu 397 khon 2 BLDS 2005).

S chp nhn c th l r rng (Expres) hoc mc nhin (Tacite). C s chp nhn mc nhin nu l kt qu ca hnh vi bao hm mt ch mong mun giao kt hp ng vi y thc ca mnh. Bng chng ca s chp nhn mc nhin c th c th hin di nhiu dng khc nhau trong ng k l s im lng. Thi im lng ca ngi c ngh giao kt trn nguyn tc khng c gi tr ca mt s chp nhn ngh giao kt hp ng nu cc bn khng c tha thun im lng l s tr li chp nhn giao kt nh quy nh ti iu 404 khon 2 BLDS 2005. Tuy nhin ngi ta tha nhn s ti tc mc nhin ca mt hp ng s ny sinh nhng giao kt mi; v d ch nh vn tip tc nhn tin thu nh khi thi hn thu chm dt. S chp nhn c tnh mc nhin cng c th c th hin qua vic ngi nhn ngh t thc hin ni dung ca ngh. Ngi ta cn gi y l hnh thc by t ch chp nhn di hnh thc n, c ngha l s chp nhn ny c suy on t hnh vi ng x. V d ngi c y quyn t mnh thc hin cc cng vic trong phm vi y quyn sau khi c ngi y quyn thng bo ngh y quyn. Tuy nhin i vi mt s quan h dn s v ti sn, ngi ta i hi s chp nhn phi c th hin mt cch r rng; v d s tng cho bt ng sn i hi s chp nhn phi ca ngi c tng cho thng qua mt cng chng th. iu 467 khon 1 BLDS 2005 ghi r Tng cho bt ng sn phi c lp thnh vn bn c cng chng, chng thc...- xem Don (tp I).

BLDS Phap a chi ro mt s trng hp chp nhn mc nhin nh sau:- iu 1738 Nu hp ng thu co vn ban ht thi han ma ngi thu vn t minh chim gi hoc cho chim gi thi o la thu mi ...- iu 1759 Nu ngi thu mt ngi nha hoc mt cn h vn tip tuc s dung nha sau khi ht han hp ng thu bng vn ban ma ngi cho thu khng phan i, thi coi nh ho vn c thu theo nhng iu kin cu....

Vic xc nh thi im ca ngh giao kt hp ng c hiu lc c BLDS 2005 b sung ti iu 391 va c xc nh nh sau:- Do bn ngh n nh;- Nu bn ngh khng n nh th ngh giao kt hp ng c hiu lc k t khi bn c ngh nhn c ngh .Cng theo iu 391 cc trng hp sau y cng c xem l nhn c ngh giao kt hp ng: - ngh c chuyn n ni c tr nu bn c ngh l c nhn; c chuyn n tr s nu bn c ngh l php nhn;- ngh c a v h thng thng tin chnh thc ca bn c ngh;- Khi bn c ngh bit c ngh giao kt hp ng thng qua cc phng thc khc.Acceptation par le silence: s chp nhn di hnh thc im lng- xem Acceptation (tp I). n l Php xem s im lng c gi tr chp nhn trong cc trng hp sau:- Cc quan h v cng vic vn c tip tc gia cc bn giao kt hay theo cc tp qun thng mi;- Nu li ngh han ton c li cho ngi nhn; v d bn c quyn (ch n) ngh vi bn c ngha v (con n) s thc hin ngha v (tr n) tng phn th khng th rt li ngh ca mnh vi l do bn c ngha v khng chp nhn li ngh c a ra.ACCEPTER (v): chp nhn, chp thun.ACCESSION (n)1. S gia nhp.Accession un contrat: s gia nhp mt hp ng- xem Contrat/Contrat dadhsion (tp I).3. S st nhp, s ph hng.Droit daccession: quyn ph hng, quyn c hng v tnh st nhp, quyn phu thm. y l quyn ca ch s hu mt ng sn hay bt ng sn c hng thm cc ti sn khc gn vo ti sn ca mnh. Theo BLDS Php c ph hng v ng sn (Accession mobilire), ph hng v bt ng sn (Accesion immobilire); c ph hng nhn to v ph hng t nhin (bi bi vo rung t ca ch rung t). Vi du iu 546 BLDS Phap sau khi a ra khai nim quyn phu thm, theo o quyn s hu tai san la ng san hoc bt ng san bao gm ca quyn i vi hoa li do tai san o sinh ra va quyn i vi nhng gi gn lin vi tai san mt cach t nhin hoc nhn tao, quyn nay goi la quyn phu hng a chi ro quyn phu hng trn san vt cua tai san bao gm hoa li t nhin hoc li tuc phat sinh t t ai; hoa li dn s; suc vt sinh san u thuc v ngi chu s hu do quyn phu hng.

nim v ph hng ch c BLDS 2005 tha nhn i vi ng sn; v d theo iu 244 th Khi vt nui di nc ca mt ngi di chuyn t nhin vo rung, ao, h ca ngi khc th thuc quyn s hu ca ngi c rung, ao, h ngoi tr trng hp vt nui di nc ny c cc du hiu ring bit c th xc nh vt nui khng thuc s hu ca mnh. Trong trng hp ny, quyn s hu ch c xc lp sau mt thng k t ngy c thng bo cng khai s vic ny m khng c ai n nhn. ACCIPIENS (la tinh): ngi tip nhn.Trong cc hp ng cng nh trong cc hnh vi chuyn dch quyn s hu mt vt no , ngi tip nhn l ngi nhn i tng ca hp ng hay l nhn quyn s hu. Tri vi ngi tip nhn l ngi giao nhn (Tradens). ACCORD (n): s ng , s tha thun, s chp thun- xem Acceptation- Consentement- Contrat civil (tp I).Accord de principe: s ng nguyn tc, s tha thun nguyn tc.C s tha thun nguyn tc khi cc bn giao kt mong mun s giao kt mt hp ng c ch r nhng s cam kt ca h ch gii hn v im ny; tt c cc thnh t lin quan n ni dung ca hp ng vn cha c thng nht. Chnh v vy tha thun nguyn tc ch l s khng nh cam kt ca cc bn mong mun giao kt mt hp ng v sau trong khi ni dung vn cha c thng nht.Accord des volonts : s tha thun ch.Thoa thun y chi la s gp g s ng thun cua cac bn nhm thit lp mt giao dich cung nh phat sinh nhng hu qua phap ly cua giao dich nay- xem Acceptation- Consentement- Contrat civil (tp I).ACCROISSEMENT (n): quyn c hng thm.Quyn c hng thm thng xay ra trong trng hp co mt hay nhiu ng tha k t chi di san, khc t di san hay bi trut quyn tha k thi phn di san lin quan se ng nhin c chuyn sang cac ng tha k con lai. ACHAT (n): s mua, hnh vi mua (mt ti sn).Ti sn mua c th l ng sn, bt ng sn hay mt quyn ti sn v hnh vi ny dn n vic thnh hnh hp ng mua bn- xem Vente (tp I). Achat cung c am chi la hp ng mua ban xet di goc cua ngi mua.Achat a credit: mua cho tra gop, mua cho tr dn, mua cho tr chm- xem Vente/Vente a temperament (tp I).Achat au comptant: mua thanh toan ngay.y l trng hp ngi mua phi thanh ton ngay sau khi nhn sn phm bn t tay ngi bn hoc c khi phi thanh ton ton b s tin ngay khi k hp ng mua bn trc khi giao nhn hang.ACHETEUR (n): ngi mua.Obligations de lacheteur: nghia vu cua ngi mua.Nghia vu chinh cua ngi mua la tra tin cho bn ban va nhn tai san t ngi ban (iu 428, 438 khoan 1 BLDS 2005). Nhng nu ngi mua khng tra tin ung theo ky han a c thoa thun (iu 432 khoan 4, 438 khoan 1 BLDS 2005) thi phai tra lai k t ngay chm tra theo lai sut c ban do Nha nc cng b tng ng vi thi han chm tra tai thi im thanh toan tr trng hp co thoa thun khac hoc phap lut co quy inh khac (iu 438 khoan 2, 305 khoan 2 BLDS 2005).ACOMPTE (n): tin tr gp, tin tr tng t, tin tra trc mt phn, phn tra trc.Tin tr gp l s tin c con n (bn c ngha v) tr dn cho ch n (bn c quyn) lin quan n mt mn n (ngha v) cha c thanh ton (thc hin); v d tin tr trc trong mt hp ng mua bn. Khon tin ny khng phi l tin t cc- xem Arrhes (tp I). Nu vic chuyn hay nhn tin t cc hm mt kh nng khng giao kt v sau (Facult de ddit) ca cc bn giao kt th tin tr trc th hin mt hp ng chc chn c k. iu ny dn n hai h qu khc nhau:- Trong trng hp t cc, bn no cng c th t chi vic giao kt hp ng v ch chu trch nhim theo quy nh ca iu 358 khon 2 BLDS 2005.- Trong trng hp tr trc, mi bn (thng l bn mua) c quyn buc bn kia (thng l bn bn) phi thc hin hp ng; nu khng phi chu trch nhim bi thng tn hi theo iu 426 khon 4 BLDS 2005.ACQUREUR (n): ngi mua, ngi c s hu, ngi c thu c.Sous-acqureur: ngi mua li. Ngi mua li mt ti sn trc thuc quyn s hu ca ngi khc c tha hng nhng quyn m ngi ny c c i vi ngi bn u tin. V d ngi mua li c quyn i ngi bn c ngha v bo m vt bn m trc y ngi mua u tin c hng- xem Garantie (tp I).ACQURIR (v) : mua, c s hu, co c, th c.Acqurir un droit: c c mt quyn, th c mt quyn.ACQUTS (n): ti sn chung do v chng lam ra trong thi ky hn nhn- xem Bien/Biens communs des poux (tp I).ACQUIESCEMENT (n): s chp nhn, s ng thun.Trong lut ngha v Acquiesement c dng ch s chp nhn v ni dung ngh giao kt ca mt ngi khc- xem Acceptation (tp I).ACQUIESCER (v): chp nhn, tha thun, ng thun.ACQUIS (adj): c c, c th c, c xc lp, c s hu.Biens acquis: ti sn c c, ti sn c th c.ACQUISITIF (adj): c th c, c xc lp, c s hu.Prescription acquisitif: thi hiu c xc lp, thi hiu c th c- xem Prescription (tp I).ACQUISITION (n)1. S c c, s xc lp c, s th c c.Acquisition de la nationnalit : s th c quc tch.Acquisition du droit de proprit : s c c quyn s hu, s th c quyn s hu.2. S mua, s c s hu.ACQUIT (n): bin nhn.Pour acquit: bin nhn mt mn n tr (mt ngha v thc hin).Giy ny do ch n (bn c quyn) vit sau khi nhn khon tin (hay dch v) do con n (bn c ngha v) chi tr (cung ng). Vi giy bin nhn ny bn c ngha v c gii phng ngha v phi lm i vi bn c quyn. Giy bin nhn l mt chng th n phng (Acte unilatral) v c xem l mt chng c bn c ngha v t chi thc hin mt ln na ngha v ca mnh nu bn c quyn yu cu. Trong ting Php ngi ta bo bn c ngha v (con n) c min thc hin ngha v (tr n)- Le dbiteur sest quitt de dette.ACQUITTER UNE DETTE (v): tr n, thanh ton n.ACTE (n)1. Chng th, vn bn.Chng th la vn ban c vit nhm xac nhn mt hanh vi phap ly (nh hp ng mua ban, hp ng tng cho, di chuc...) hay mt s kin phap ly (giy khai sinh, giy ng ky kt hn...) hay mt tinh trang co tht lam chng c v sau (bin ban inh gia tai san, bin ban vi pham hanh chinh...).Acte titre gratuit/Acte dsintress: chng th khng v li.Chng th khng v li l chng th c lp v quyn li ca ngi khc m ngi lp khng i hi mt quyn li ngc li.Acte titre onreux: chng th c v li.Chng th c v li l chng th khi lp mi mt bn u mong c l ch khi giao kt. Tuy nhin ng nhm ln mt chng th c v li vi mt hp ng song v v hp ng song v to ra nhng ngha v h tng trong khi chng th c v li cng to ra li ch cho mi bn nhng khng cn thit to ra ngha v h tng. V d mt chng th gim mt phn hay ton phn mt mn n (mt ngha v) c k gia ch n (bn c quyn) v con n (bn c ngha v) ch to ra ngha v cho bn c ngha v.Acte apparent: chng th gi to.Chng th gi to l chng th c lp nhm che du mt chng th tht c hiu lc gia cc bn giao kt. Mt ngi c th k hai chng th hon ton khc bit: mt chng th gi c cng b cho ngi khc v mt chng th tht ch c hai ngi bit. Trong trng hp ny chng th tht khng th pht sinh hiu lc i vi ngi th ba- xem Contrat/Contrat secret (tp I).Acte authentique: cng chng th. Cng chng th l vn bn do ngi c thm quyn lp ra hoc cng chng ph hp vi nhim v ca mnh. Theo Lut Vit Nam cc loi giy t sau y c xem l cng chng th:- Giy t do cng chng vin lp hay chng thc: hp ng, giy cho tng, di chc; giy chp nhn hay t khc di sn tha k...- Cc chng th h tch nh khai sinh, khai t, ng k kt hn;- Cc bn n hay quyt nh ca Ta n.Acte a cause de mort: chng th chi phat sinh hiu lc sau khi ngi lp cht.y la cac vn ban c thit lp khi ngi lp con sng nhng chi phat sinh hu qua phap ly sau khi ngi nay cht; vi du chuc th.Acte consensuel: vn ban thoa thun- xem Contrat/Contrat consensuel (tp I).Acte dadoption: giy nui nhn con nui- xem Adoption (tp I).Acte de dcs: giy chng t- xem Dcs (tp I).Acte dguis: chng th gi to- xem Acte/Acte apparent-Contrat/Contrat secret (tp I).Acte dsintress: chng th khng v li- xem Acte/Acte a titre gratuit (tp I).Actes de ltat civil: chng th h tch- xem Etat civil (tp I). Acte de mariage: giy ng k kt hn- xem Mariage (tp I).Acte de naisance: giy khai sinh, chng th khai sinh- xem Naissance (tp I).Acte executoire: vn ban thi hanh, vn ban chp hanh.Vn ban thi hanh la nhng vn ban khi c ban hanh co hiu lc bt buc nhng ngi lin quan phai chp hanh ni dung cua vn ban nay. Vn ban thi hanh co th la mt bin ban x phat hanh chinh, bin ban cng nhn hoa giai thanh hoc ban an chung thm cua Toa an, Quyt inh cng nhn s thoa thun cua cac bn cua Toa an. Tai Phap vn ban thi hanh thng co iu khoan yu cu c quan cng lc cng ch thi hanh nu khng c ngi phai thi hanh chp hanh.Acte fictif: vn ban gia tao, chng th gi to- xem Acte/Acte apparent- Contrat/Contrat secret (tp I).Acte instrumentaire: chng th lm bng. Chng th lm bng l chng th c lp ra chng nhn mt hnh vi php l pht sinh hiu lc php l; v d chc th, cc hp ng tng cho.Acte notarie: cng chng th, vn bn c cng chng- xem Acte/Acte authentique (tp I).V gi tr php l ca vn bn cng chng iu 6 LCC tha nhn:1. Vn bn cng chng c hiu lc thi hnh i vi cc bn lin quan; trong trng hp bn c ngha v khng thc hin ngha v ca mnh th bn kia c quyn yu cu To n gii quyt theo quy nh ca php lut, tr trng hp cc bn tham gia hp ng, giao dch c tho thun khc.2. Vn bn cng chng c gi tr chng c; nhng tnh tit, s kin trong vn bn cng chng khng phi chng minh, tr trng hp b To n tuyn b l v hiu theo quy nh ca BLTTDS (iu 339a, 339b, 339c* BLTTDS).Acte simul: chng th gi to- xem Acte/Acte apparent-Contrat/Contrat secret (tp I).Acte solennel: chng th trng thc, chng th trng th. Chng th trng thc l chng th c lp theo nhng hnh thc lut nh v th thc, v d nh mt hp ng mua bn bt ng sn cn c c quan c thm quyn chng thc.Acte sous seing priv: t chng th.T chng th l cc vn bn c to lp gia nhng c nhn nhm pht sinh mt h qu php l no nhng khng c cng chng hoc c th thc ch k bi c quan lin quan (Phng cng chng, UBND cc cp). Vi loi chng th ny ch k l thnh t quan trng nht v n chng minh c s ng ca ngi lp chng th. V hiu lc, ngi no lp ra chng th ny th khng th s dng chng nhm lm li cho mnh ngoi tr pha i phng ng cc khon c ghi trc . Mi khi chng th c cc bn cng nhn chng th s pht sinh hiu lc b buc i vi cc bn nh l mt cng chng th.Acte sous signature prive: t chng th- xem Acte/Acte sous signature privee (tp I).Acte translatif : : chng th chuyn nhng (mt hay nhiu quyn hay tt c cc quyn cho mt ngi khc).2. Chng thc.Demander acte: xin ghi nhn, xin chng thc.Xin ghi nhn, xin chng thc l xin lp vn bn nhm ghi li mt s kin sau ny vin dn. V d trong mt v kin mt bn c th ngh Ta ghi nhn mt s kin hay li khai ca bn kia dng lm c s v sau nu c tranh ni.Donner acte: chng thc.Dont acte: vy chng thc.3. Hnh vi (ca mt ngi). Hanh vi c hiu xem nh thai ng x cua mt ngi trc mt s vic nao o. Vi vy v phng din php l hnh vi ny c th c tnh thc hin (th hin mt s tich cc) nhng cng c th c tnh khng thc hin (th hin mt s tiu cc). Tuy nhin vic khng lm, thi khng lm dn n thit hi c xem l hnh vi tri php lut (Acte illicite). Acte a titre gratuit: hanh vi v thng, hanh vi khng vu li, hnh vi thc hin khng vi li ich cho minh- xem Contrat/Contrat a titre gratuit (tp I).Acte a titre onereux: hanh vi hu thng, hanh vi co vu li, hnh vi thc hin co li ich cho minh- xem Contrat/Contrat a titre onereux (tp I).Acte civil: hnh vi dn s.Hnh vi dn s l hnh vi ca cc ch th dn s thit lp nhm pht sinh mt hay nhiu hu qu php l dn s nh h mong i khi thit lp hnh vi ny; v d mua bn, lp di chc, kt hnActe conservatoire: hnh vi bo qun, hnh vi bo ton.Hnh vi bo qun l hnh vi ca mt ngi thc hin trn ti sn ca ngi khc vi mc ch bo v mt quyn li ca mnh nh xin Ta n p dng cc bin php khn cp tm thi (k bin ti sn hay cm chuyn dch ti sn ang tranh chp...).Acte dadministration: hanh vi quan ly (mt tai san), hnh vi qun tr (mt t chc)- xem Administration (tp I).Hanh vi quan ly c hiu di hai hinh thc: o la vic trng coi bao quan mt tai san nhm muc ich khng nhng bao toan gia tri ma con lam tng thm gia tri nguyn thuy cua no; mt khia canh khac hanh vi nay c hiu la s i lp cua hanh vi inh oat- xem Acte/Acte disposition- Disposition (tp I). Acte de disposition: hnh vi nh ot.Hnh vi nh ot l hnh vi c hiu lc hoc chuyn dch quyn s hu mt ti sn sang mt ngi khc, hoc t b quyn s hu ca mnh- xem Disposition (tp I).Acte de dommage: hnh vi gy thit hi/gy tn tht- xem Dommage (tp I).Acte entre vifs: hanh vi luc con sng.y la hanh vi phap ly c thc hin va phat sinh hiu lc ngay khi cac ngi lin quan con sng.Acte fictif: hanh vi gia tao.Acte illicite: hnh vi tri php lut.Acte juridique: hnh vi php l.Hnh vi php l l hnh vi biu l ch ca mt ngi nhm pht sinh mt h qu php l v d lp di chc, mua bn. Acte translatif: hanh vi chuyn dich.Hanh vi chuyn dich la hanh vi phap ly lam chuyn dich mt hay toan phn quyn co trn mt tai san sang cho ngi khac. Vi du vic lp di chuc, vic cho tng, vic ban...Acte unilatral: hnh vi n phng.Hnh vi n phng l hnh vi biu l ch ca mt ngi nhm pht sinh mt hiu lc php l (v d: di chc, tha nhn con ngoi gi th...).ACTE CIVIL: giao dch dn s- xem Contrat civil (tp I).Giao dch dn s l hnh vi php l n phng hay song phng ca cc th nhn, php nhn hay ch th dn s khc nhm pht sinh, thay i hay chm dt quyn, ngha v dn s (iu 121 BLDS 2005).Acte civil conditionnel: giao dch dn s c iu kin- xem Condition (tp I).Giao dch dn s c iu kin l giao dch ch pht sinh hay b hy b khi iu kin v pht sinh hay hy b giao dch c cc bn tha thun khi thit lp giao dch xy ra. Trong trng hp iu kin lm pht sinh hay hy b giao dch khng xy ra do hnh vi c ngn tr ca mt bn hoc ca ngi th ba th xem nh iu kin xy ra. Nu c s tc ng ca mt bn hoc ca ngi th ba c thc y cho iu kin lm pht sinh hoc hy b giao dch s xy ra th iu kin khng c xem l xy ra (iu 125 BLDS 2005).Conditions de validit des actes civils: cc iu kin giao dch dn s c hiu lc.Theo iu 122 BLDS 2005 giao dch dn s ch c hiu lc khi hi cc iu kin sau:1. Ngi tham gia giao dch dn s phi c nng lc hnh vi dn s- xem Capacit / Capacit dexercice (tp I).2. Mc ch v ni dung ca giao dch dn s khng vi phm iu cm ca php lut, khng tri o c x hi- xem Bonne moeur- Ordre/Ordre public (tp I).3. Ngi tham gia giao dch hon ton t nguyn.4. Hnh thc giao dch dn s ph hp vi quy nh ca php lut i vi mi loi giao dch- xem Acte/Acte solennel- Acte civil/Forme dactes civils- Forme/ Forme du contrat civil (tp I).Formes dactes civils: hnh thc giao dch dn s.Giao dch dn s c th c th hin bng li ni, vn bn hoc bng cc hnh vi c th (giao dch dn s thng qua phng tin in t di hnh thc thng ip d liu c coi l giao dch bng vn bn). Trong trng hp php lut quy nh giao dch cn phi lm bng vn bn hoc phi c cng chng hay chng thc hoc xin php th cc bn giao kt phi tn trng quy nh ny (iu 124 BLDS 2005).Interprtation des actes civils: gii thch giao dch dn s- xem Interprtation/ Interprtation des actes civils (tp I).Nullit des actes civils: v hiu giao dch dn s.Giao dch dn s khng c mt trong cc iu kin c quy nh ti iu 122 BLDS 2005 th v hiu- xem Acte civil/Conditions de validit des actes civils (tp I). S v hiu ca giao dch c th ton phn hay tng phn. Giao dch s v hiu tng phn khi mt phn ca giao dich v hiu nhng khng nh hng n hiu lc ca phn cn li ca giao dch (iu 135 BLDS 2005). Theo iu 137 BLDS 2005 khi giao dch dn s b tuyn b v hiu th Khng lm pht sinh, thay i, chm dt quyn, ngha v dn s ca cc bn k t thi im xc lp giao dch; t :- Cc bn khi phc li tnh trng ban u, hon tr cho nhau nhng g nhn; nu khng hon tr li c bng hin vt th phi hon tr bng tin tr trng hp ti sn giao dch, hoa li, li tc thu c b tch thu theo quy nh ca php lut; - Bn c li gy thit hi phi bi thng.i vi ngi th ba khi tham gia giao dch dn s b tuyn b v hiu BLDS 2005 ra nguyn tc bo v quyn li ca ngi ny nu h ngay tnh. iu 138 phn bit hai trng hp sau:- Trong trng hp giao dch dn s v hiu nhng ti sn giao dch l ng sn khng phi ng k quyn s hu c chuyn giao bng mt giao dch khc cho ngi th ba ngay tnh th giao dch vi ngi th ba vn c hiu lc. Nhng nu ngi th ba chim hu ng sn thng qua mt hp ng khng n b th ngi s hu ca ng sn c quyn i li ti sn (i tng ca giao dch); nu c n b th ngi ch s hu ng sn vn c quyn i li ti sn nu ng sn b ly cp hay b mt cp (iu 257 BLDS 2005).- Trong trng hp ti sn giao dch l bt ng sn hoc l ng sn phi ng k quyn s hu c chuyn giao bng mt giao dch khc cho ngi th ba ngay tnh th giao dch vi ngi th ba b v hiu tr trng hp ngi th ba ngay tnh nhn c ti sn ny thng qua bn u gi hoc giao dch vi ngi m theo bn n, quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn l ch s hu ti sn nhng sau ngi ny khng phi l ch s hu ti sn do bn n, quyt nh b hy, sa.ACTES (n): tp bin bn.ACTIF (n): tch sn, phn c, ti sn c.Tch sn l mt thnh t thuc gia sn ca mt ngi bao gm nhng ca ci, nhng quyn c th tnh bng tin- xem Patrimoine (tp I).ACTION (n): c phn trong mt cng tyADHSION (n): s chp thun gia nhp, s ng gia nhp, s ng tham gia.Trong ngn ng thng thng Adhsion ng ngha vi Consentement; trong lut dn s ngi ta thng dng t ny i km vi t hp ng ch cc loi hp ng trong o ni dung a c n inh va do mt bn a ra (thng l bn c u th) ngh bn kia k, bn ny ch c quyn chn mt trong hai cch: k hay khng k ch khng c quyn thng tho nhm iu chnh hp ng- xem Contrat/Contrat dadhsion (tp I).ADJUDICATAIRE (n)1. Ngi lnh thu, ngi trng thu.2. Ngi c mua ti sn bn u gi.ADJUDICATEUR (n)1. Ngi cho lnh thu.2. Ngi bn u gi ti sn.ADJUDICATIF (adj)1. Thuc v b thu, thuc v u thu.2. Thuc v bn u gi.ADJUDICATION (n)1. S bo thu, s u thu.u thu l qu trnh la chn nh thu p ng cc yu cu ca bn mi thu thc hin gi thu thuc cc d n quy nh ti iu 1 ca Lut u thu trn c s bo m tnh cnh tranh, cng bng, minh bch v hiu qu kinh t (iu 4 LT).2. S bn u gi (Vente aux enchres /Vente aux enchres publiques ). Bn u gi l hnh thc bn cng khai mt ti sn no nhng ngi d mua (t nht l 2 ngi) c th ln lt tr gi; ai tr gi cao nht so vi khi im hoc t nht bng gi khi im m ngi bn a ra s c coi l chp nhn giao kt hp ng mua bn ti sn (iu 458 khon 2 BLDS). Ti sn c em bn c th l ng sn, bt ng sn. Vic bn u gi c thc hin theo mun ca ch s hu ti sn hoc khi php lut c quy nh. i vi ti sn chung em bn u gi phi c s ng ca cc ch s hu chung tr trng hp c tha thun khc hoc php lut c quy nh khc (iu 456 BLDS 2005).

Ngoi tr trng hp ti sn c em bn u gi gip bn ch n thu hi khon n cho vay (ti sn c th chp); cng c s bn u gi nhm gi nguyn vn mt ti sn chung phi em chia, hoc khi thun chia ti sn m c mt s ti sn khng c ngi no mun nhn hoc khng c th nhn c, hoc khng ng v gi tr (c tnh bng tin) ca ti sn th nhng ngi ng ch s hu em ti sn ra bn u gi.

Ngi bn u gi phi thng bo cng khai ti ni bn u gi v trn cc phng tin truyn thng v thi gian, a im, s lng, cht lng v danh mc cc ti sn em bn chm nht l by ngy i vi ng sn v ba mi ngy i vi bt ng sn trc ngy bn u gi. Nhng ngi c lin quan n ti sn bn u gi phi c thng bo v vic bn u gi tham gia nh gi khi im tr trng hp c tha thun hoc php lut quy nh khc (iu 457 BLDS 2005). i vi ti sn em bn u gi ngi bn u gi khng chu trch nhim v gi tr, cht lng ca ti sn bn u gi (iu 458 khon 5 BLDS 2005).

Vi cc bt ng sn, vic bn u gi c thc hin ti ni c bt ng sn hoc ni do ngi bn u gi xc nh. Nhng ngi mun mua phi ng k mua v phi np mt khon tin t trc. Nu mua c ti sn u gi th tin t trc c tr vo gi mua; nu t chi mua khi trng u gi th khng c hon tr; nu khng c mua th c hon tr li khon tin ny (iu 459 BLDS 2005).

Vic bn u gi phi c lp thnh vn bn v c ch k ca ngi mua, ngi bn v hai ngi chng kin (iu 458 khon 3 BLDS 2005). Nu l bt ng sn th vn bn mua bn (qua u gi) phi c cng chng, chng thc hoc phi c ng k nu php lut c quy nh (iu 459 khon 5 BLDS 2005). Chi tit lin quan n vic bn u gi c quy nh ti Ngh nh s 17/2010/N-CP ngy 04-03-2010 cua Chinh phu.ADJUGER (v)1. B thu, u thu.2. Bn u gi.ADMINISTRATION (n): s qun l, s qun tr.Qun l l nhng hnh vi s dng ch c mc ch bo tn, bo ton mt ti sn no hay lm tng gi tr ti sn ny ch khng bao hm mt quyt nh i vi ti sn c giao nh chuyn dch quyn s hu sang mt ngi khc.Administration conjointe : s ng quan ly/ng quan tri (i vi cc ti sn chung)- xem Cogestion- Communaut- Indivision (tp I).Administration lgale: s qun l/quan tri theo lut inh.Administration judiciaire: s qun l/quan tri theo quyt nh ca Ta n.ADMINISTRER (v): qun l, qun tr.ADMINISTRATEUR (n): ngi qun l, ngi qun tr, qun tr vin. Chc nng ca ngi ny l qun l mt hay nhiu ti sn hay ton b sn nghip ca mt ngi khc- xem Absence/Dclaration dabsence (tp I). Ch trong mt vi trng hp c bit lut mi ch r ngi qun l, v d cha/m l ngi qun l ti sn ca con cha thnh nin- xem Tutelle (tp I). Thng thng lut ch quy nh nhng iu kin cn thit ch nh ngi qun l thng qua cc ngi lin quan hay Ta n cn phi ch nh khi c tranh chp.Administrateur de succesion : ngi quan ly di san- xem Succesion/Administrateur de succesion (tp I).Administrateur lgal: ngi qun l c ch nh theo lut.Administrateur judiciaire: ngi qun l c ch nh theo quyt nh ca Ta n.Administrateur provisoire : ngi qun l lm thi.ADOPTABLE (adj): c th nhn lm con nui- xem Adoptant- Adopte (tp I).ADOPTANT (n): ngi nhn nui con nui. Ngi nhn nui l nhng ngi vn khng c quan h huyt thng hoc ch c quan h huyt thng bng h ng k vic nhn nui theo th tc quy nh ti Lut nui con nui v t h nhng quyn v ngha v ca ngi nhn nui i vi con nui. Chnh v vy Lut nui con nui ti iu 13 khon 6 khng tha nhn vic ng, b nhn chu lm con nui hoc anh, ch, em nhn nhau lm con nui. Theo iu 69 LHNG 2000, iu 14 LNCN ngi nhn nui con nui phi hi cc iu kin sau y:- C nng lc hnh vi dn s y - xem Capacit/Capacit juridique des personnes physiques (tp I);- Hn con nui t hai mi tui tr ln nhm bo m vic ngi cha/m nui c iu kin m ng khng nhng v ngha v m c v chc nng lm cha/m i vi ngi con nui ng thi cng ngn nga vic lm dng tnh dc gia ngi nhn nui v con nui (Tai Phap cha me nui phai ln hn a tre inh nhn nui mi lm tui. Nu a tre nay la con ring cua v hay chng thi chi cn chnh nhau mi tui- iu 344 BLDS Phap); - C t cch o c tt;- C iu kin thc t bo m vic trng nom, chm sc, nui dng, gio dc con nui;- Khng phi l ngi ang b hn ch mt s quyn ca cha, m i vi con cha thnh nin hoc b kt n m cha c xa n tch v mt trong cc ti c xm phm tnh mng, sc khe, nhn phm, danh d ca ngi khc; ngc i hoc hnh h ng, b, cha, m, v, chng, con, chu, ngi c cng nui dng mnh; d d, p buc hoc cha chp ngi cha thnh nin phm php; mua bn, nh tro, chim ot tr em; cc ti phm xm phm tnh dc i vi tr em; c hnh vi xi gic, p buc con lm nhng hnh vi tri php lut, o c x hi- xem Courtage/Courtage dadoption (tp I). iu kin ny nhm gip ngi con c nhn nui sinh sng v trng thnh trong mt mi trng lnh mnh ca ngi nhn nui.Cn lu lut vit Vit Nam khng i hi tui ti thiu ca ngi nhn nui con nui.ADOPT (n): ngi c nhn nui, con nui. Theo quy nh mt ngi ch c th lm con nui ca mt ngi (c thn) hoc ca hai ngi l v chng (iu 68 khon 2 LHNG 2000, iu 8 khon 3 LNCN) nhng lut khng cm mt ngi c lm con nui nhiu ln (khng cng mt thi im) vi nhiu ngi khc nhau. V tui Lut hn nhn va gia inh 2000 quy nh rng ngi c nui phi l ngi di 15 tui (iu 68 khon 1) trong khi Lut nui con nui li n nh di 16 tui (iu 8). Ngoi l ch dnh cho nhng thng binh, tn tt, ngi mt nng lc hnh vi dn s hoc lm con nui ngi gi yu, c n (iu 68 khon 1). Khng nh Lut hn nhn va gia nh Lut nui con nui nng cao tui ca ngi c nhn nui ln ti a 18 tui (iu 8 khon 2) nu thuc mt trong cc trng hp sau y:a/ c cha dng, m k nhn lm con nui;b/ c c, cu, d, ch, bc rut nhn lm con nui. ADOPTER (v): nhn lm con nui.ADOPTIF-ADOPTIVE (adj): nui (tnh cch)Enfant adoptif : con nui- xem Adoptif/Filiation adoptive (tp I). Con nui l ngi c nhn lm con nui sau khi vic nui con nui c c quan nh nc c thm quyn ng k (iu 3 LNCN).Filiation adoptive: quan h dng gii t vic nhn nui con nui.Quan h c c t vic nhn nui con nui khng nhng ch lin quan n nhn thn ca ngi c nhn nui- v d ngi ny c th thay i h v tn theo yu cu ca cha m nui (iu 75 LHNG 2000) m cn lin quan n quan h ti sn gia c nhn nui vi ngi nui cng nh i vi cha m ca ngi c nhn nui- xem Hritier/Ordre des hritiers (tp I). iu 678 BLDS 2000 tha nhn khng nhng vic con nui v cha nui, m nui c tha k di sn ca nhau v cn c tha k di sn theo php lut ca cc thnh vin gia nh cha, m rut.Mre adoptive: m nui.Pre adoptif : cha nui.Cha m nui l ngi nhn con nui sau khi vic nui con nui c c quan nh nc c thm quyn ng k(iu 3 LNCN).ADOPTION (n): vic nui nhn con nui.Theo iu 67 LHNG 2000, iu 4 LNCN: Nui con nui l vic xc lp quan h cha m v con gia ngi nhn con nui v ngi c nhn con nui, bo m cho ngi c nhn lm con nui c trng nom, nui dng, chm sc, gio dc ph hp vi o c x hi. Mt ngi c th nui nhn mt hoc nhiu ngi lm con nui. Php lut khng hn ch vic nui nhn nhiu ngi lm con nui min sao ngi nhn nui v ngi c nhn nui hi cc iu kin theo quy nh ca lut php- xem Adoptant (tp I). cng nh mc ch nhn nui khng tri lut php. Nh nc v x hi khuyn khch vic nhn nui tr m ci, tr b b ri hoc tr b tn tt lm con nui nhng ng thi cng nghim cm vic li dng nui nhn con nui bc lt sc lao ng, xm phm tnh dc, mua bn tr em hoc v mc ch trc li khc (iu 67 khon 1, 2 LHNG 2000, iu 7, 13 LNCN). Adoption conjointe/conjugale : vic nhn nui con nui ca c hai v chng.Trong trng hp ny th c hai v chng u phi c cc iu kin nhn nui con nui- xem Adoptant (tp I).Adoption individuelle: vic nhn nui con nui ch ring mt ngi. y l trng hp ngi nhn nui ang tnh trng c thn hay nu lp gia nh th ch c mt ngi mun nhn nui nhng phi c s ng ca ngi kia (iu 343-1 BLDS Php). Lut hn nhn va gia inh 2000 khng c iu khon no ni r cho php mi ngi trong hai v chng c quyn t nhn ring con nui mt mnh cng nh khng c iu khon no ni r cm vic v hay chng nui con nui ring v iu 70 ch ghi trong trng hp v chng cng nhn nui th v chng u phi c cc iu kin quy nh... Trc ti iu 68 khon 2 li ghi Mt ngi ch c th lm con nui ca mt ngi hoc c hai v chng nhng hiu mt ngi y l mt ngi c thn hay mt trong hai v chng th cch hnh vn c th cho ta hiu theo nhiu ngha khc nhau. Adoption impliquant un lment dextranit : nui nhn con nui c yu t nc ngoi. Nui con nui c yu t nc ngoi l vic nui con nui gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi, gia ngi nc ngoi vi nhau thng tr Vit Nam, gia cng dn Vit Nam vi nhau m mt bn nh c nc ngoi (iu 3 LNCN).

Theo iu 105 LHNG 2000:- Khi ngi nc ngoi xin nhn tr em Vit Nam hoc ngay trng hp nhn tr em nc ngoi thng tr ti Vit Nam lm con nui th phi tun th theo nhng quy nh ca php lut Vit Nam v php lut ca nc m ngi l cng dn v iu kin nhn nui con nui. - Trong trng hp vic nui nhn con nui c thnh t nc ngoi c thc hin ti Vit Nam th quyn v ngha v gia hai bn, vic chm dt con nui cng c xc nh theo php lut Vit Nam. - Nu vic nui nhn con nui gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi c thc hin ti nc ngoi th quyn v ngha v gia cha m nui, vic chm dt nui con nui c xc nh theo php lut ca nc ni thng tr ca con nui. - Vic nhn nui con nui ny nu c ng k ti c quan c thm quyn ca nc ngoi th c cng nhn ti Vit Nam.Theo Lut nui con nui thi Chi cho lam con nui ngi nc ngoai khi khng th tim c gia inh thay th trong nc- iu 4 khoan 3. Adoption pleniere: vic nui nhn con nui tron ven.Theo iu 356 BLDS Phap vic nui nhn con nui tron ven phat sinh mt quan h cha me/con mi thay cho quan h cha me/con gc theo huyt thng. iu nay co nghia la con nui khng con thuc v gia inh huyt thng mc du vn bi cm kt hn theo nhng quy inh va trng hp ma BLDS Phap quy inh.Trong trng hp nay con nui tron ven co u quyn va nghia vu i vi cha me nui nh chinh cha me e; ngc lai cha me nui cung co nhng quyn va nghia vu i vi con nui nh chinh i vi con e.Khai nim nui nhn con nui tron ven dng nh khng c cac nha lam lut Vit Nam chp nhn vi khoan 1 iu 4 LNCN a ghi Khi gii quyt vic nui con nui cn tn trong quyn cua tre em c sng trong mi trng gia inh gc.Adoption simple: vic nui nhn con nui n gian.Trai vi vic vic nui nhn con nui tron ven, vic nui nhn con nui n gian khng lam mt i quan h gia ngi con nui vi cha me e. Theo BLDS Phap thi a tre se mang thm ho cua cha me nui cung ho cua minh; tuy nhin lut cung cho phep Toa an co th quyt inh a tre chi mang ho cua cha me nui (iu 363). Hiu lc phat sinh quan trong nht trong trng hp nhn nui con nui n gian la Con nui vn trong gia inh gc cua minh va vn gi nguyn cac quyn cua minh nht la quyn tha k- iu 364 BLDS Phap.Effets de ladoption: h qua cua vic nui nhn con nui.Theo iu 24 LNCN vic nhn nui con nui mang lai cac h qua sau:1. K t ngy giao nhn con nui, gia cha m nui v con nui c y cc quyn, ngha v ca cha m v con; gia con nui v cc thnh vin khc ca gia nh cha m nui cng c cc quyn, ngha v i vi nhau theo quy nh ca php lut v hn nhn v gia nh, php lut dn s v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. 2. Theo yu cu ca cha m nui, c quan nh nc c thm quyn quyt nh vic thay i h, tn ca con nui. Vic thay i h, tn ca con nui t 09 tui tr ln phi c s ng ca ngi . 3. Dn tc ca con nui l tr em b b ri c xc nh theo dn tc ca cha nui, m nui. 4. Tr trng hp gia cha m v cha m nui c tha thun khc, k t ngy giao nhn con nui, cha m khng cn quyn, ngha v chm sc, nui dng, cp dng, i din theo php lut, bi thng thit hi, qun l, nh ot ti sn ring i vi con cho lm con nuiRevocation de ladoption: s huy bo nui nhn con nui.Lut hn nhn va gia inh 2000 cung nh Lut nui con nui u khng nh vic cho nhn tr em lm con nui ch c thc hin trn tinh thn nhn o, nhm bo m li ch tt nht cho tr em cng nh tn trng cc quyn c bn ca tr em. V vy mi hnh vi li dng vic nui con nui nhm mc ch bc lt sc lao ng, xm phm tnh dc, che du hnh thc mua bn tr em hoc v mc ch trc li khc u b ngn cm. Mt khc vic nhn ngi khc lm con nui ch c ngha khi gia cha, m nui vi ngi con nui c quan h tnh cm gn b vi nhau. V vy khi quan h ny khng cn do vic ngi con nui vi phm trm trng ngha v i vi cha m nui hay ngc li th To n c th x hy b vic nui con. iu 67, 69 LHNG, iu 25 LNCN cho php hy b vic nui nhn con nui nu ri vo mt trong cc trng hp sau:- Con nui b kt n v mt trong cc ti c xm phm tnh mng, sc khe, nhn phm, danh d ca cha m nui; ngc i, hnh h cha m nui hoc con nui c hnh vi ph tn ti sn ca cha m nui;- Cha m nui b kt n v mt trong cc ti c xm phm tnh mng, sc khe, nhn phm, danh d ca con nui; ngc i, hnh h con nui; - Cha m nui c cc hnh vi li dng vic nui con nui bc lt sc lao ng, xm phm tnh dc, mua bn tr em hoc xi gic p buc con lm nhng vic tri php lut, tri o c x hi; hoc phm vo cc ti mua bn, nh tro, chim ot tr em; cc ti xm phm tnh dc i vi tr em;

Theo iu 78 LHNG 2000, iu 27 LNCN vic nui nhn con nui nu b hy b s mang li cc h qu sau:1. Quyn, ngha v gia cha m nui v con nui chm dt.2. Trng hp con nui l ngi cha thnh nin hoc thnh nin mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng lao ng th Ta n quyt nh giao cho cha m hoc t chc, c nhn khc chm sc, nui dng, gio dc v li ch tt nht ca ngi . Trng hp con nui c giao cho cha m th cc quyn, ngha v ca cha m chm dt do vic cho con nui c khi phc.3. Trng hp con nui c ti sn ring th c nhn li ti sn ; nu con nui c cng lao ng gp vo khi ti sn chung ca cha m nui th c hng phn ti sn tng xng vi cng lao ng gp theo tha thun vi cha m nui; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt. 4. Con nui c quyn ly li h, tn ca mnh nh trc khi c cho lm con nui.ALIENABILITE (n): tinh co th chuyn nhng- xem Hors-commerce (tp I).y l c tnh ca mt ti sn c th chuyn quyn s hu cho ngi th ba hoc c mt ngi khc xc lp mt quyn trn ti sn ny.ALIENATION (n): s chuyn nhng- xem Hors-commerce (tp I).ALIENATION MENTALE : nhc im v tm thn.Khi mt ngi bi nhc im v tm thn ma khng th nhn thc c hanh vi cua minh thi theo yu cu cua ngi co quyn, li ich lin quan Toa an s ra quyt inh tuyn b mt nng lc hanh vi dn s trn c s kt lun cua t chc giam inh- iu 21 BLDS 2005.ALIMENTS (n)- s nhiu: tin cp dng, khon cp dng, tin tr cp nui dng- xem Obligation alimentaire (tp I).ALLIANCE(n): quan h php lut gia cha m v vi con r hoc cha m chng vi con du.Vic kt hn gia hai ngi khc phi khng nhng pht sinh quan h v chng m cn pht sinh quan h gia cha m v vi con r hoc cha m chng vi con du. V vy lut ngn cm vic kt hn gia b chng vi con du, m v vi con r, b dng vi con ring ca v, m k vi con ring ca chng (iu 10 LHNG 2000).ALLI (n): t cch thch thuc.T cch ny pht xut t nhng ngi c mi lin h gia nh do hn nhn; v d cha m v vi con r, cha m chng vi con du.ALLOTISSEMENT (n): s chia thnh tng phn (trong mt ti sn chung).Vic chia thnh tng phn nhm xc nh v giao cho mi ngi phn mnh c hng trong mt ti sn chung. Vic chia ny c thc hin hoc theo s tha thun ca cc bn hoc theo quyt nh ca Ta n nu c tranh chp.ALLUVION (n): s bi p lm tng din tch.ALLUVIONS (n): t bi- xem Accession (tp I).AMENDE (n): tin pht.Amende par jour de retard : tin pht i vi mi ngy tr hn (thi hnh ngha v).Payer une amende: np tin pht.AMENDE CIVIL : tin pht do vi phm ngha v dn s.Trong lut dn s, tin pht l khon tin ma ngi c ngha v phi thanh ton cho ngi c quyn khi ngi nay khng thc hin ngha v cam kt hay ngha v lut nh. V th pht tin c xem l mt bin php cng ch bng tin c lut d liu v Ta n s tuyn pht trong trng hp vi phm cc iu khon c lit k trong lut. Theo ngha hp tin pht l khon tin rng buc ngi no gy ra li phi bi thng thit hi cho ngi b tn tht.AMEUBLISSEMENT (n): vic a mt bt ng sn ring ca v hay chng vo khi ti sn cng ng ca hai v chng.AMEUBLIR (v) : a mt bt ng sn ring ca v hay chng vo khi ti sn cng ng ca hai v chng.AMIABLE (adj) : do tha thun, do ha gii- xem Conciliation (tp I).Rsiliation amiable d'un contrat : s hy b mt hp ng do tha thun.Ni chnh xc y l trng hp hai bn giao kt tha thun chm dt hp ng trc k hn- xem Contrat civil/Rsiliation unilatral du contrat civil (tp I). ANATOCISME (n): s chuyn li thnh vn.ANNULATION (n): s bi b, s hy b, s tiu hy.ANNULER (v): bi b, hy b, tiu hy.ANNUIT (n): tin tra n inh ky theo nm.y l s tin m con n phi tr theo nh k hng nm cho ch n nhm thanh ton mt mn n, ANTICHRSE (n): s th chp, s cm c (bt ng sn). y l mt bin php bo m c tnh i vt cho php bn c quyn gi mt bt ng sn ca bn c ngha v ng thi c quyn khai thc bt ng sn v thu c tt c hoa li c c ca s khai thc ny cho n thi im ngha v c hon tt - xem Nantissement- Hypothque (tp I). Trong thc t bin php bo m ny t c dng. ANTICHRSISTE (n): bn nhn th chp/cm c (bt ng sn).ANTICIPATION (n): vic lm trc k hn.Anticipation de paiement: vic tr (tin) trc k hn.ANTICIPER (v): tr (tin) trc k hn.Anticiper un paiement: tr (tin) trc k hn.ANTIDATE (n): s ghi lui li nht k (trc nht k tht)APOSTILLE (n)1. Tt c cc khon sa i hoc ghi thm bn l, pha trn hoc pha di mt chng th.2. Li ph chuyn (mt l n).APPARENCE (n) 1. Tnh trng gi to- xem Acte/Acte apparent- Contrat/Contrat secret (tp I).2. Tnh trng bn ngoi, s biu hin bn ngoi, tinh trang biu kin.Thorie de l'apparence: hc thuyt tnh trng bn ngoi.Hc thuyt tnh trng bn ngoi c a ra cn c vo tnh trng biu hin mt cch minh bch, cng khai v lin tc mt s vic no bo tn v cng nhn nhng hnh vi ca mt ch th tuy h khng phi l ch th thc th nhng b ngoi ai ai cng tin rng ngi c quyn y. V d:- Trong lnh vc gia nh tnh trng chung sng ngoi hn ca hai ngi khin gy lm tng cho ngi th ba h l cp v chng c hn th; v th nhng hp ng do ngi th ba giao kt vi mt trong hai ngi ny cn c bo v.- Trong lnh vc ti sn mt ngi chim hu lin tc v n nh mt ti sn c th khin gy lm tng ngi ny l ch s hu ca vt chim hu. V d tnh trng tha hng di sn ca mt ngi trong mt thi gian di khng ai thy c cc ng tha k, trng hp ny cn bo v ngi th ba thc hin cc giao dch i vi ti sn ny.

Ni dung va nn tan cua hoc thuyt nay thng c ngi th ba (ngi thc hin cac quan h giao dich vi ngi trong thc t khng phai la chu th cua quyn) nu ra chng lai vi yu cu oi huy bo giao dich nay cua ngi co quyn thc s. Vi du A uy quyn cho B thc hin mt hanh vi giao dich vi ngi th ba- xem Mandat (tp I). Theo quy inh tai khoan 2 iu 584 thi ngi c uy quyn phai bao cho ngi th ba trong quan h thc hin uy quyn v thi han, pham vi uy quyn va vic sa i, b sung pham vi uy quyn; nhng nu ngi nay v sau khng bao cho ngi th ba bit v vic sa i, b sung pham vi uy quyn khin ngi th ba vn thc hin giao dich trong pham vi uy quyn cu. Khi xay ra tranh chp, ngi th ba co th vin dn hoc thuyt tinh trang bn ngoai nhm bao v quyn va li ich hp phap cua minh. Tinh trang bn ngoai y la ni dung va pham vi uy quyn ban u.

Theo hc l v n l cc nc phng ty nguyn tc ny kh cn thit cho s n nh cc giao dch dn s v kh nhn bit c tnh trng php l thc s ca mt ngi. Tuy nhin c th chp nhn vic p dng thuyt ngoi biu n l i hi hai iu kin:- Nhng s giao dch phi da vo mt tnh trng thc tin bn ngoi: ngi thc s p dng cc quyn hay mang t cch phi thc hin cc quyn ca mt ch th thc s;- Tnh trng bn ngoi phi gy ra nhm ln chung cho tt c mi ngi v nhm ln ring cho ngi giao kt vi h.BLDS 2005 phn no a nim bn ngoi ni trn trong vic gii quyt cc hu qu ca giao dch dn s b tuyn b v hiu i vi ngi th ba ngay tnh khi tham gia cc giao dch ny ti iu 138- xem Acte civil/Nullit des actes civils (tp I).APPARENT (adj) : thuc tnh trng bn ngoi..Acte apparent : hnh vi gia tao, chng th gi to- xem Acte/Acte apparent (tp I).APPORT (n)1. K phn ca v hay chng trong khi ti sn chung.2. Phn gp ca mt ngi trong mt ti sn chung.Apport en socit: phn gp vo cng ty. Phn gp ny c th di nhiu dng khc nhau: tin mt, ti sn v hnh (quyn), ti sn hu hnh ln v hnh. Vi du vn ca hng thng mi bao gm vn (ti sn hu hnh) v khch hng (ti sn v hnh). Khi mt ngi gp vn vo cng ty phn ti sn ny thc s c chuyn dch t ti sn ring ca ngi gp vn sang ti sn ca cng ty v nh vy phn gp vn ny do cng ty qun l. Tuy lut khng ni r nhng c th hiu rng mi khi gp vn di hnh thc hin vt ngi gp vn c nhng ngha v nh ngi bn bao gm hai ngha v chnh l bo m quyn s hu v bo m cht lng ca ti sn gp vn.APPROPRIATION (n): s chim gi, s chim c.Sapproprier (v) : chim gi, chim c.ARRHES (n)1. Tin t cc, khon tin cc.2. Vic t coc.t cc l vic mt bn giao cho bn kia mt khon tin hay kim kh qu, qu hoc cc vt c gi tr khc (c gi chung l ti sn t cc) nhm lm bng chng chc chn bo m giao kt hoc thc hin hp ng dn s trong mt thi gian nht nh. Vic t cc phi c lp thnh vn bn (358 khon 1 BLDS 2005). Theo khon 2 ca iu 358 ni trn trong trng hp hp ng dn s c giao kt th ti sn t cc c tr li cho bn t cc hoc c khu tr thc hin ngha v tr tin. Nu bn t cc t chi vic giao kt, thc hin hp ng dn s th ti sn t cc thuc v bn nhn t cc; nu bn nhn t cc t chi vic giao kt, thc hin hp ng dn s th phi tr cho bn t cc ti sn v mt khon tin tng ng vi gi tr ti sn t cc tr trng hp c tha thun khc. Nh vy ta thy ti sn t cc thc hin hai chc nng:- Chc nng thanh ton nu hp ng dn s c giao kt hay c thc hin. i vi chc nng ny lut vit ng ha gi tr ti sn t cc nh l mt khon tin tr trc trong khi bn cht ca khon tin tr trc l khon tin c tr cho mt giao dch chc chn. - Chc nng ch ti nu hp ng dn s khng c giao kt hay thc hin nh phn tch phn trn. Khon 2 iu 358 ni trn nh lm lut sau khi a ra nguyn tc ch ti nh ni cn dnh quyn cho cc bn giao kt c nhng tha thun khc. iu ny c th hiu l hai bn c th cam kt phi thc hin ngha v tip theo m khng th vin dn bt c l do g khng giao kt; trong trng hp ny bn vi phm c th b bn kia yu cu Ta cng ch thc hin ngha v cam kt nht l khi tin cc c gi tr ln v c ng ha nh l khon tin tr trcLu :- Vic t cc ch c hiu lc t khi v ch khi hai bn chuyn giao mt khon tin hoc mt ng sn dng lm tin t cc;- Ti sn t cc ch c th l tin, giy t tr gi bng tin hay mt ng sn c th ch khng th l cc quyn ti sn;- V tng qut x l vic t cc thc cht l vic pht v khc vi vic bi thng tht hi xy ra.BLDS Php cng d liu trng hp tng t trn ti iu 1590 nh sau Nu vic ha bn c km theo t cc, mi bn u c th t b li ha. Ngi t cc s mt tin cc, nu khng mua. Ngi nhn tin cc phi hon li gp i s tin t cc nu khng bn.ASCENDANT (n): hng tn thuc (gm cha me, ng b, ch bc, c d...).ASSOCIATION (n): hi, hip hi.Hi la mt t chc c thanh lp trn c s t nguyn cua nhng ngi cung chung mt muc ich nhng hoat ng khng nhm muc ich sinh li chia cho cac thanh vin.Nghi inh s 88/2003/N-CP cua Chinh phu v t chc, hoat ng va quan ly hi a inh nghia hi tai iu 2 nh sau ....l t chc t nguyn ca cng dn, t chc Vit Nam cng ngnh ngh, cng s thch, cng gii, c chung mc ch tp hp, on kt hi vin, hot ng thng xuyn, khng v li nhm bo v quyn, li ch hp php ca hi vin; h tr nhau hot ng c hiu qu, gp phn vo vic pht trin kinh t - x hi ca t nc, c t chc v hot ng theo Ngh nh ny v cc vn bn quy phm php lut khc c lin quan. Tuy theo pham vi hoat ng cua hi, thm quyn cho phep thanh lp la B trng B Ni vu i vi hi co pham vi hoat ng trong ca nc hoc lin tinh; la Chu tich UBND cp tinh i vi hi co pham vi hoat ng trong tinh.ASSURANCE (n):: s bo him.Bo him l s tha thun gia cc bn thng qua vic giao kt hp ng bo him - xem Assurance/Contrat dassurance (tp I) theo bn mua bo him phi ng ph bo him- cn c gi l bo ph, cn bn nhn bo him phi tr mt khon tin bo him cho bn mua bo him khi s kin bo him hay cn gi l nhng ri ro c bo him - xem Assure/Risque assur (tp I) xy ra. Bo him bao gm bo him t nguyn v bo him bt buc. BLDS 2005 quy nh cc vn c bn v bo him ti iu 567 v cc iu k tip.Assurance de dommage aux personnes: bo him tn tht con ngi.Loi bo him ny lin quan n nhng tn tht t nhng tc ng bn ngoi dn n thng tch hay lm thit mng ngi c bo him. Khon tin bo him s c tr cho ngi c bo him hay tha k ca ngi ny (trng hp ngi c bo him cht) hay cho mt ngi th ba nu ngi c bo him ch r trong hp ng bo him.Assurance de dommage aux biens: bo him tn tht ti sn.Loi bo him ny lin quan n nhng thit hi m ti sn em ra bo him gp phi do tc ng bn ngoi theo iu kin hai bn tha thun hay theo quy nh ca php lut.Trong trng hp quyn s hu i vi ti sn bo him c chuyn sang ngi khc (do mua bn, tha k, pht mi...) th ch s hu mi ng nhin thay th ch s hu c trong hp ng k vi pha bo him k t thi im chuyn quyn s hu. Ngi ch s hu c c trch nhim thng bo cho ch s hu mi cng nh cho bn bo him bit vic chuyn quyn s hu ny (iu 579 BLDS 2005); tuy nhin nu bo him c tnh t nguyn ch s hu mi c quyn n phng nh ch thc hin hp ng bo him.Assurance de responsabilit civile: bo him trch nhim dn s.y l trng hp bo him cc trch nhim dn s m ngi mua bo him c th b quy trch nhim v nhng thit hi gy ra cho ngi th ba. Trong trng hp ny, hoc theo tha thun hoc theo quy nh ca php lut bn bo him phi bi thng cho bn mua bo him hoc tr trc tip cho ngi th ba theo yu cu ca bn mua bo him s thit hi do bn mua bo him gy ra cho ngi th ba theo mc bo him tha thun hoc theo quy nh ca php lut. Nu bn mua bo him bi thng thit hi cho ngi th ba th c quyn yu cu bn bo him bi hon li khon tin m mnh tr nhng khng vt qu mc tr bo him m cc bn tha thun hoc php lut quy nh (iu 580 BLDS 2005).Assurance volontaire: bo him t nguyn.Bo him t nguyn l trng hp c s tha thun gia cc bn v cc iu kin bo him v mc ph bo him.Assurance obligatoire: bo him bt buc. Bo him bt buc l trng hp bo him do php lut quy nh v iu kin bo him, mc ph bo him v cc bn c ngha v thc hin. V d bo him trch nhim dn s ca ch xe c gii l bo him bt buc theo quy nh ca Ngh nh 103/2008/N-CP v bo him bt buc trch nhim dn s ca ch xe c gii. iu 6 khon 1 ca Ngh nh ny ghi Ch xe c gii phi tham gia bo him bt buc trch nhim dn s ca ch xe c gii theo quy nh ti Ngh nh ny v Quy tc, iu khon, biu ph bo him bt buc trch nhim dn s ca ch xe c gii do B Ti chnh quy nh.Compagnie dassurance: cng ty bo him.Contrat dassurance: hp ng bo him.Hp ng bo him l s tha thun gia cc bn, theo bn mua bo him phi ng ph bo him cn bn bo him phi tr mt khon tin bo him cho bn c bo him khi xy ra s kin bo him- xem Assur/Risque assur (tp I). Hp ng bo him phi c lp bng vn bn. Giy yu cu bo him c ch k ca bn mua bo him l b phn khng tch ri ca hp ng bo him. Giy chng nhn bo him hoc n bo him l bng chng ca vic giao kt hp ng bo him (iu 570 BLDS 2005). hnh thnh mt hp ng bo him, theo yu cu ca bn bo him- khi mua bo him ngi mua phi cung cp cho bn bo him y cc thng tin c lin quan n i tng bo him tr cc thng tin m bn bo him bit hoc phi bit. Trong trng hp bn mua bo him c cung cp thng tin sai lm nhm giao kt hp ng c li cho mnh th bn bo him c quyn n phng nh ch thc hin hp ng v thu ph bo him n thi im chm dc thc hin hp ng.ASSUR (adj): c bo him.Risque assur: s kin bo him, ri ro c bo him. Theo iu 571 BLDS 2005, iu 3 LKDBH s kin bo him l s kin khch quan do cc bn tha thun hay php lut quy nh xy ra th bn bo him phi tr tin bo him hoc tin bi thng cho bn c bo him hay cho ngi th hng. Ngi th hng l t chc, c nhn c bn mua bo him ch nh nhn tin bo him theo hp ng bo him. Ngi th hng thng thng l tha k ca ngi c bo him trong trng hp ngi bo him cht nhng ngi th hng cng c th l mt ngi khc (iu 3 im 8 LKDBH). V d trong trng hp ti sn th chp th bn bo him s chi tr s tin bo him trc tip cho bn nhn th chp khi xy ra s kin bo him (iu 346 khon 2 BLDS 2005).ASSUR (n): ngi c bo him. Ngi c bo him l t chc, c nhn c ti sn, trch nhim dn s, tnh mng c bo him theo hp ng bo him. Thng thng ngi c bo him l ngi mua bo him nhng cng c th l ngi th hng (iu 3 im 7 LKDBH)- xem Assurance- Assur/Risque assur (tp I).ASSUREUR (n): ngi/bn bo him, ngi/bn mua him- xem Asssurance (tp I).Bn mua bo him l t chc, c nhn giao kt hp ng bo him vi doanh nghip bo him v ng ph bo him. Bn mua bo him c th ng thi l ngi c bo him hoc ngi th hng (iu 3 im 6 LKDBH). ASTREINTE (n) 1. S cng bc, s b buc, s bt buc (thc hin ngha v).2. Tin pht vi phm vic chm thc hin ngha v.Pht vi phm l mt trong cc bin php nhm bo m vic thi hnh ngha v ng thi hn cam kt- theo bn b vi phm ngha v c quyn yu cu bn kia (bn vi phm ngha v) phi np mt khon tin cn c theo s tha thun ca hai bn hay cn c theo quy nh ca php lut trong trng hp vi phm cc iu cam kt. V nguyn tc vic pht vi phm loi tr vic bi thng thit hi nu cc bn khng c tha thun khc hoc php lut khng c quy nh khc. V vy khi tha thun v vic pht vi phm- nu cc bn khng c tha thun khc- nu mt bn vi phm th bn kia ch c quyn yu cu bn vi phm np khon tin pht c cc bn tha thun ch khng c quyn yu cu i bi thng thit hi na. Nu cc bn c tha thun v vic la chn bin php pht vi phm hoc bi thng thit hi th quyn la chn thuc v bn c quyn b vi phm.Theo quan im ca nhiu ngi, trong vic p dng nguyn tc ny tuy vic thc hin iu khon v pht vi phm c tc dng loi tr trch nhim dn s ca bn c ngha v theo nhng quy nh v lut ngha v v hp ng- nhng cng kh chp nhn nu ngi vi phm ngha v c li c nng v gy thit hi nghim trng cho bn c quyn v ngi vi phm li chn gii php pht vi phm ln trnh trch nhim bi thng tng ng do li ca mnh gy ra. Bi vy BLDS 2005 ghi r ti iu 422 khon 3 theo Cc bn c th tha thun v vic bn vi phm ngha v ch phi np tin pht vi phm m khng phi bi thng thit hi hoc va phi np pht vi phm v va phi bi thng thit hi; nu khng c tha thun trc v mc bi thng thit hi th phi bi thng ton b thit hi.Khi noi n trach nhim dn s do chm thc hin nghia vu dn s, iu 305 BLDS cung quy inh:1. Khi ngha v dn s chm c thc hin th bn c quyn c th gia hn bn c ngha v hon thnh ngha v; nu qu thi hn ny m ngha v vn cha c hon thnh th theo yu cu ca bn c quyn, bn c ngha v vn phi thc hin ngha v v bi thng thit hi; nu vic thc hin ngha v khng cn cn thit i vi bn c quyn th bn ny c quyn t chi tip nhn vic thc hin ngha v v yu cu bi thng thit hi.2. Trong trng hp bn c ngha v chm tr tin th bn phi tr li i vi s tin chm tr theo li sut c bn do Ngn hng Nh nc cng b tng ng vi thi gian chm tr ti thi im thanh ton, tr trng hp c tha thun khc hoc php lut c quy nh khc.

Khac vi BLDS 1995, BLDS 22005 khng quy nh pht vi phm nh l mt trong cc phng thc bo v quyn dn s vn c BLDS 1995 tha nhn. Trong giao dich dn s cc bn c th tha thun v pht vi phm nh l mt trong cc ni dung ca hp ng (iu 402 khon 7 BLDS 2005) nhm tn trng v pht huy tinh thn t tha thun, t chu trch nhim ca cc ch th trong quan h giao dch dn s do h thit lp.ATTESTATION DU DROIT DUSAGE DES SOLS (n): giy chng nhn quyn s dng t.ATTRIBUTAIRE (n): ngi c phn mt phn (trong mt ti sn).AUTEUR (n)1. Ngi chu trch nhim v hnh vi do mnh gy ra.2. Ngi chuyn quyn.Ngi chuyn quyn l ngi chuyn mt quyn ca mnh c lut php tha nhn sang mt ngi khc (c gi l ngi k quyn). V d ngi bn l ngi chuyn quyn, ngi mua l ngi k quyn. D hnh vi chuyn quyn c th c thc hin di nhiu hnh thc khc nhau (mua bn, cho tng, tha k...) ting Php cc ngi k quyn c gi chung mt t Ayants de cause, Ayants cause, Ayants de droit, Ayants droit.3. Tc gi (mt tc phm, mt cng trnh...).Theo iu 736 BLDS 2005 c xem l tc gi:- Ngi sng to tc phm vn hc, ngh thut, khoa hc l tc gi ca tc phm ;- Ngi sng to ra tc phm pht sinh t tc phm ca ngi khc bao gm tc phm c dch t ngn ng khc, tc phm phng tc, ci bin, chuyn th, bin son, ch gii, tuyn chn l tc gi ca tc phm pht sinh .Droit dauteur: quyn tc giQuyn tc gi c hiu l cc quyn dn s bao gm cc quyn v nhn thn ln ti sn ca tc gi i vi tc phm do mnh to ra (iu 738 khon 1 BLDS 2005, iu 4, 18 LSHTT 2005). Nhng quyn ny c php lut bo v trong c quyn s dng tc phm l khi im ca mi quyn ti sn khc ca tc gi. Quyn tc gi pht sinh k t ngy tc phm c sng to v c th hin di hnh thc vt cht nht nh (iu 739 khon 1 BLDS 2005)Theo iu 19 v 20 LSHTT 2005, quyn tc gi bao hm quyn nhn thn v quyn ti sn:1. Kha cnh (quyn) nhn thn ca quyn tc gi bao gm:- t tn cho tc phm;- ng tn tht hoc bt danh trn tc phm; c nu tn tht hoc bt danh khi tc phm c cng b, s dng;- Cng b tc phm hoc cho php ngi khc cng b tc phm;- Bo v s ton vn ca tc phm, khng cho ngi khc sa cha, ct xn hoc xuyn tc tc phm di bt c hnh thc no gy phng hi n danh d v uy tn ca tc gi.2. Kha cnh (quyn) ti sn ca quyn tc gi bao gm:- Cho php to tc phm pht sinh;- Biu din tc phm trc cng chng;- Sao chp tc phm;- Phn phi, nhp khu bn gc hoc bn sao tc phm;- Truyn t tc phm n cng chng bng phng tin hu tuyn, v tuyn, mng thng tin in t hoc bt k phng tin k thut no khc;- Cho thu bn gc hoc bn sao tc phm in nh, chng trnh my tnh.Succession des droits dauteur: tha k quyn tc gi.Trc y theo iu 13 Ngh nh s 76/CP ngy 29.11.1996 hng dn thc hin mt s quy nh v quyn tc gi ti BLDS 1995, vn tha k quyn tc gi c quy nh nh sau:- Trong trng hp tha k quyn tc gi theo php lut th nhng ngi c tha k c quyn ngang nhau trong vic s dng v nh ot tc phm, nu khng tha thun c th c th yu cu Ta n gii quyt;- Trong trng hp tha k theo di chc th nhng tha k c quyn s dng v nh ot theo phm vi c xc nh c th trong ni dung di chc. Trong trng hp ni dung di chc khng ni r phm vi ca vic s dng, nh ot tc phm ca tng tha k v cc ng tha k khng tha thun c vn ny th c quyn yu cu Ta n gii quyt;- Trong trng hp tc gi khng c tha k hoc cc tha k t chi nhn di sn hoc khng c quyn hng di sn th quyn v ti sn ca tc gi thuc v Nh nc.Auteur du testament: ngi lp di chc- xem Testateur (tp I).AUTONOMIE DE LA VOLONT : t do ch (nguyn tc).Nguyn tc t do y chi c hoc ly phng Ty a ra va chi dng mc ly lun vi khng c a vao mt cach chinh thc co h thng tai cac b lut vit. y la nguyn tc c ban trong lut hp ng theo o ca nhn c hoan toan t do thit lp cac giao dich theo y chi cua minh. Thuyt nay da trn c s moi ngi chi rang buc nghia vu thng qua giao kt chi khi ngi o mun va mun theo cach ngi o. Vi vy tt ca moi chu th c:- T do giao kt hay khng giao kt mt hp ng ngoi tr mt vi trng hp c bit nh ch mt phng tin c gii b buc phi k cc hp ng bo him;- T do chn la ngi giao kt ngoi tr trng hp ch siu thi phi bn ti sn c trng by v c nim gi cho bt c ngi no mun mua; - Ton quyn xc nh phng thc th hin s ng thun cng nh xc nh ni dung, iu kin m mi bn phi tun th trong hp ng ngoi tr mt s hp ng lut b buc phi tun th lm theo hnh thc cng chng th- xem Contrat/Contrat formel (tp I).H qu ca nguyn tc ny v mt ngha v c th tm tc nh sau:- Hp ng l mt trong cc ngun gc pht sinh ngha v dn s- xem Obligation civil/Sources de lobligationcivil (tp I);- Vic giao kt hp ng c thc hin trn c s tha thun ca cc ngi giao kt v ni dung cng nh hnh thc giao kt;- Hp ng ch c hiu lc i vi cc bn giao kt-xem Contrat civil/Effets du contratcivil lgard des parties (tp I).AUTORIT PARENTALE : quyn ca cha m, ph quyn.Quyn ca cha m l nhng quyn v ngha v m lut dnh cho cha m (hoc cho bn c quyn m nhn quyn ny) i vi nhn thn v ti sn ca nhng tr cha thnh nin. Trn thc t cng nh v mt php l cc quyn ln ngha v ny khng l thuc vo s tn ti hay chm dt mi quan h php l v/chng ca cha m chng; iu ny dn n trong mi tnh hung, cc quyn c c t cha/m/ (bn c quyn) m nhn i vi cc ngi con ch b mt (trng hp cho ngi khc nui nhn con nui) hay b hn ch bi mt quyt nh ca Ta n.

Quyn ca cha, me c bn c im chnh:- Ch c cha, m mi c quyn ny, nhng bc tn trng khc khng c;- Quyn ny chm dt khi ngi con tui thnh nin;- Quyn ny khng th chuyn nhng c;- Quyn ny c s dng trc ht v v li ch ca con ci.Cc quyn ln ngha v c c i vi cc con cha thnh nin c th c cha v me hnh s chung hoc hnh s ring r (trng hp ly hn).Autorit parentale relativement la personne de lenfant: quyn ca cha m i vi nhn thn con ci- xem Tutelle (tp I).Autorit parentale relativement aux biens de lenfant: quyn ca cha me i vi ti sn con ci- xem Tutelle (tp I).Autorit parentale envers lenfant mineur : quyn ca cha m i vi con ci cha thnh nin- xem Tutelle (tp I).Limites lautorit parentale envers lenfant mineur: hn ch quyn ca cha m i vi con ci cha thnh nin- xem Tutelle (tp I).Vic hn ch ny c t ra khi cha, m b kt n v mt trong cc ti c xm phm sc khe, nhn phm, danh d ca con hoc c hnh vi vi phm nghim trng ngha v trng nom, chm sc, nui dng, gio dc con, ph tn ti sn ca con; c li sng i try, xi gic, p buc con lm nhng vic tri php lut, tri o c x hi- iu 42 LHNG 2000. Trong trng hp ny Ta n c th t mnh hoc theo yu cu ca cha m, ngi thn thch ca con cha thnh nin, Vin kim st, y ban Bo v v Chm sc tr em, Hi Lin hip Ph n v cc t chc lut nh khc ra quyt nh khc khng cho cha, m trng nom, chm sc, gio dc con, qun l ti sn ring ca con hoc i din theo php lut cho con trong thi hn t mt nm n nm nm (iu 41, 42 LHNG 2000).Trong trng hp ch mt ngi b Ta n ra quyt nh hn ch quyn th ngi cn li s m nhn cc quyn b hn ch; trong trng hp quyt nh hn ch quyn c a ra i vi c hai th vic trng nom, chm sc, gio dc con v qun l ti sn ring ca con cha thnh nin c giao cho ngi gim h theo quy nh ca BLDS 2005. Vic hn ch quyn ca cha m i vi con cha thnh nin khng loi b ngha v cp dng ca nhng ngi ny i vi con ci (iu 43 LHNG 2000).AVANCE (n): tin ng trc, khon tin ng trc.y l khon tin tr trc trong tng s tin phi tr da trn s tha thun c xc nh trc gia hai bn giao kt nhm thc hin mt ngha v, t ny thng dng trong lut lao ng- xem Acompte (tp I).Faire une avance qqn: ng tin trc cho mt ngi no .AVENANT (n) : hp ng ph (sa i mt vi iu khon ca hp ng c k trc ).T ny trc y thng c dng trong Lut bo him, nay c dng mt cch rng ri hn. Trong lnh vc tha k khi ngi lp di chc sa i b sung mt di chc c lp trc ngi ta dng t Codicile- xem t lin quan (tp I).AYANT CAUSE, AYANT DROIT : ngi k quyn, ngi th quyn.Ngi k quyn l ngi c c mt quyn do ngi khc chuyn giao theo lut nh; v d ngi tha k l ngi k quyn ca ngi cht- xem Auteur (tp I).Ayant cause titre particulier: ngi k quyn c nh. Ngi k quyn c nh l ngi tip nhn t ngi chuyn quyn mt hay nhiu quyn cng ngha v c xc nh.Ayant cause titre universel: ngi k quyn c tnh cch chung, ngi k quyn c tnh bao qut. Ngi k quyn c tnh cch chung l ngi tip nhn mt phn sn nghip ca ngi khc li. Ayant cause universel: ngi k quyn chung, ngi k quyn bao qut.Ngi k quyn chung l ngi tip nhn tan b ti sn ca mt ngi khc li; nh vy ngi ny phi gnh chu cc mn n (Passif ) bn cnh cc ti sn nhn c (Actif).BBAIL (n) : hp ng thu mn.Trong ngn ng thng thng Bail c ch mt hp ng thu mn ti sn- v d thu nh (Bail dhabitation) hay thu sc vt s dng cho mc ch nng nghip (Bail cheptel). Trong ngn ng php l hin nay, ngi ta dng Bail ch mt hp ng thu mn bt ng sn theo ngi ch bt ng sn (ngi cho thu- Bailleur) giao cho ngi thu (Locataire, Preneur) bt ng sn s dng trong mt thi gian, ngi thu ngc li phi tr cho ngi ch s hu mt s tin. i vi vic thu ng sn ngi ta dng t Location. Ngy nay trnh nhm ln ngi ta cng dn dn t dng t Bailler m ch vic thu hay cho thu m dng cm t Donner bail- cho thu v Prendre bail- thu.BAIL DHABITATION: hp ng thu nh .Hp ng thu nh c thnh lp trn c s tha thun ca cc bn v phi c lp thnh vn bn (iu 492 BLDS 2005). y l iu kin lut nh v c tnh bt buc v xut pht t yu cu dn chng mi khi c tranh chp gia cc bn. i vi cac hp ng ma thi han thu trn sau thang thi hp ng phai co chng nhn cua cng chng hoc chng thc cua UBND cp huyn i vi nha tai thi, chng thc cua UBND cp xa i vi nha tai nng thn ngoai tr trng hp bn cho thu nha la t chc kinh doanh nha v phi ng k ti c quan nh nc c thm quyn (iu 492 BLDS, iu 93 khoan 3 LN). Mc ch ca vic ng k ny l nhm bo v quyn li ca ngi th ba: h c th l bn c quyn (ch n) ca ngi ch s hu ti sn hoc l ngi mua ti sn ang cho thu.

Vic cho thu nh thuc s hu chung phi c s ng bng vn bn ca tt c cc ch s hu nh tr trng hp ch s hu nh thuc s hu chung cho thu phn nh thuc s hu ca mnh (iu 100 LN). Mi khi hp ng pht sinh hiu lc, theo iu 493 BLDS 2005 bn cho thu nh c cc ngha v chnh sau:- Ngha v giao nh: bn cho thu phi giao nh cho bn thu cn nh c m t trong hp ng. Hai bn c th tha thun l bn thu nhn nh trong hin trng hoc l bn cho thu phi thc hin ngha v sa cha, ci to trc khi giao nh;- Ngha v bo m: bn cho thu c ngha v phi bo m cho bn thu s dng n nh nh thu trong thi gian thu chng li mi s quy nhiu i vi nh cho thu v bo m v cc h hng ca ti sn ny. Bn cho thu phi bo m cho bn thu chng li cc s quy ry do chnh mnh hoc ngi th ba gy ra; v d khng c lm cn tr ca ra vo, khng thc hin cc cng trnh kin trc che khut tm nhn hoc chn gi ca ni thu (quy ry thc t), k hp ng cho ngi th ba thu cn nh (quy ry v php l);- Ngha v bo dng: ngha v ny bao gm ngha v sa cha nh k hay theo tha thun nhm p ng yu cu cn thit cho vic s dng ni thu. Nu bn cho thu khng bo dng, sa cha nh m gy thit hi cho bn thu th phi bi thng. Nhng bn cho thu khng c ngha v phi xy dng li cn nh b tiu hy hon ton hay mt phn gy ra bi cc bin c bt kh khng nh thin tai, ha hon...; bn cho thu cng khng phi sa cha cc thit hi do bn thu gy ra.Ngc li bn cho thu c cc quyn sau (iu 494 BLDS 2005):- Nhn tin thu nh theo ng k hn tha thun. Gi cho thu nh l gi do hai bn tha thun; nu php lut c quy nh gi th gi cho thu khng th vt qu khung gi (iu 99 khon 1 LN). Gi cho thu ny ch c th c iu chnh trong thi hn cha ht hn hp ng nu bn cho thu nh c ci to, nng cp nh cho thu. Nu hai bn khng t c tha thun v gi mi th bn cho thu nh c quyn n phng chm dt hp ng v phi chu bi thng cho bn thu nh khi xy ra tranh chp (iu 99 khon 2 LN).- n phng chm dt hp ng trong mt vai trng hp nh khi bn thu khng tr tin thu nh lin tip trong ba thng tr ln khng c l do chnh ng; s dng nh khng ng mc ch thu; c lm h hng nghim trng; sa cha, i hoc cho ngi khc thu li ton b hay mt phn nh ang thu m khng c s ng bng vn bn ca bn cho thu; lm mt trt t hay nh hng nghim trng n mi trng cng nh sinh hot ca nhng ngi xung quanh c bn cho thu nh hoc t trng t dn ph, trng thn, lng, p, bn....lp bin bn n ln th ba m vn khng khc phc (iu 103 khon 1 LN). Trong trng hp ny bn cho thu phi bo cho bn thu bit trc t nht mt thng ngoi tr hai bn tha thun khc; nu vi phm thi hn bo trc m gy thit hi th phi bi thng (iu 103 khon 3 v 4 LN);- Ci to, nng cp nh cho thu khi c bn thu ng nhng khng c gy phin h cho bn thu s dng ch nhm trnh s lm quyn ca bn cho thu. Vic bn thu ng l iu kin tt yu ngi cho thu c th thc hin quyn ny. Lut quy nh mt cch nghim ngt nh vy v trong thc t vic ci to, nng cp gn lin vi li ch ca ngi cho thu v n s gia tng kh nng sinh li ca nh cho thu.- c ly li nh cho thu khi thi hn thu ht. Nu hp ng cho thu khng quy nh thi hn thu th bn cho thu phi bo trc cho bn thu bit trc su thng.

i vi bn thu nh theo iu 495 BLDS 2005 h c cc ngha v sau:- S dng nh ng mc ch tha thun;- Gi gn nh, sa cha nhng h hng do mnh gy ra;- Tr tin thu nh, tr nh ng k hn tha thun.ng thi c cc quyn c quy nh ti iu 496 BLDS nh sau:- Nhn nh thu theo ng tha thun;- c i nh ang thu vi ngi thu khc; c cho thu li nh ang thu nu c bn cho thu ng bng vn bn;- c tip tc thu theo cc iu kin tha thun vi bn cho thu trong trng hp thay i ch s hu nh (bn nh, cho tng, tha k) nu thi hn thu ang cn (iu 104 LN);- c chuyn quyn thu nh sang cc ngi cng vi bn thu khi ngi thu nh cht v thi hn cho thu vn cn ngoi tr c s tha thun khc (iu 104 khon 3 LN);- Yu cu bn cho thu sa cha nh ang cho thu trong trng hp nh b h hng nng;- c n phng chm dt hp ng thu nh nu bn cho thu khng sa cha nh khi cht lng nh gim st nghim trng; tng gi thu nh bt hp l hoc tng gi m khng thng bo cho bn thu nh bit trc theo tha thun; quyn s dng thu nh b hn ch do li ch ca ngi th ba (iu 103 khon 2 LN).Extinction du bail dhabitation : chm dt hp ng thu nh . Ngoi nhng trng hp c tnh tng qut lin quan n vic chm dt hp ng thu tai san a c quy inh tai iu 491, 499 BLDS 2005 va iu 102 LN lit k cc trng hp chm dt hp ng thu nh nh sau:- Thi hn thu ht. Nu hp ng khng xc nh thi hn thu th hp ng chm dt sau su thng k t ngy bn cho thu bo cho bn thu bit v vic i nh cho thu;- Nh cho thu khng cn v b ph hy do nhng tc ng khch quan;- Nh cho thu b h hng nng c nguy c sp hoc nm trong khu vc c quyt nh thu hi t, gii phng mt bng hoc c quyt nh ph d ca c quan nh nc c thm quyn;- Bn thu nh cht m khng c ai cng chung sng.BAIL DEXPLOITATION : hp ng thu khon ti sn. Theo iu 501 BLDS 2005 hp ng thu khon ti sn l s tha thun gia cc bn v phi c lp bng vn bn theo bn cho thu khon (Bailleur) giao ti sn cho bn thu (Preneur) khai thc cng dng, hng hoa li, li tc thu c t ti sn trong mt thi hn; cn bn thu c ngha v phi tr tin thu (Loyer) cn c theo s tha thun ca cc bn hay cn c vo gi thu khon thng qua u thu. i tng ca hp ng thu khon c th l t ai, rng, mt nc cha khai thc; sc vt, c s sn xut, kinh doanh, t liu sn xut khc cng trang thit b cn thit khai thc cng dng, hng hoa li, li tc tr trng hp php lut c quy nh khc. Khi giao ti sn thu khon cc bn phi lp bin bn nh gi tnh trng ca ti sn thu khon v xc nh gi tr ti sn thu khon; nu khng tha thun v gi tr th c th nh ngi th ba xc nh gi tr ti sn thu khon. Nu ti sn thu khon l sc vt, bn thu khon c hng mt na (1/2) s sc vt sinh ra trong thi gian thu khon v phi chu mt na (1/2) nhng thit hi v sc vt thu khon do s kin bt kh khng tr trng hp cc bn c tha thun khc (iu 509 BLDS 2005).

Tin thu khon c th bng hin vt, bng tin hoc bng vic thc hin mt cng vic v phi tr cho d khng khai thc cng dng ti sn thu khon. Tin thu khon ny c th c gim hay c min nu cc bn tha thun v cc trng hp c min gim nht l khi bn thu khon gp nhng ri ro do cc s kin bt kh khng gy ra (iu 506 BLDS 2005).

Trn nguyn tc mt bn c th n phng chm dt hp ng thu khon nhng phi bo cho bn kia bit trc mt thi gian hp l; nu thu khon theo thi v hoc theo chu k khai thc th thi hn bo trc phi ph hp vi thi v hoc theo chu k khai thc (iu 510 khon 1 BLDS 2005). Bn cho thu khon ti sn c quyn n phng chm dt thc hin hp ng v i bi thng thit hi nu bn thu khon khai thc cng dng ti sn thu khon khng ng mc ch thu khan (iu 507 BLDS 2005). Nhng nu bn thu khon vi phm ngha v m vic khai thc i tng thu khon l ngun sng duy nht ca bn thu khon v vic tip tc thu khon khng lm nh hng nghim trng n li ch ca bn cho thu khon, th bn cho thu khon khng c n phng chm dt hp ng; bn thu khon phi cam kt vi bn cho thu khon khng c tip tc vi phm hp ng (iu 510 khon 2 BLDS 2005).BANS DE MARIAGE : cng b nh kt hn, khai xin ng k kt hn.Khai xin ng k kt hn l vic c hai bn nam n n UBND khai r mnh c iu kin kt hn cng nh xin kt hn ca mnh. UBND s thm tra li khai v khi thy hi iu kin kt hn th cho cc ng s ng k kt hn.BARREAU (n): on Lut s- xem Avocat/ Ordre des avocats (tp II).BTONNIER (n): Th lnh/Ch nhim on Lut s.BNFICE DINVENTAIRE: hng tha k vi iu kin kim k- xem Acceptation/Acceptation de succession sous bnfice dinventaire (tp I)BIEN (n): ti sn.Ti sn bao gm cc vt c thc, tin, giy t c tr gi bng tin v c cc quyn v ti sn (iu 163 BLDS 2005). Vi nh ngha ny, ta c th lit k nhng loi sau y c lut ng ha l ti sn:- i vi vt: vt ny phi l vt c thc v l i tng cho bt c giao dch dn s no nhm p ng cc nhu cu ca con ngi, hn th na vt ny phi l vt m ngi ta c th chim gi; v d nguyn t Oxy l mt b phn t trong th gii vt cht nhng Oxy khng phi l vt nu khng c rt ra v phn lp. - i vi tin: trn thc t tin th hin gi tr mt ti sn hay mt dch v trong quan h dn s v c s dng nh mt phng tin ng vai tr thanh ton v trung gian trong cc giao dch dn s;- Quyn ti sn (Droits patrimoniaux): y l nhng quyn tr gi c bng tin v c th chuyn giao trong giao dch dn s k c quyn s hu tr tu (iu 181 BLDS 2005) v d: quyn i n, quyn s hu cng nghip, quyn tc gi...- Giy t tr gi bng tin nh chng khon, cng tri...Biens communs: ti sn chung.Biens communs des poux : ti sn chung ca v chng.Theo iu 27 Lut HNG 2000 khi ti sn chung ca v chng bao gm:- Ti sn do v hoc chng to ra, thu nhp do lao ng, hot ng sn xut kinh doanh v nhng thu nhp hp php khc ca v chng trong thi k hn nhn;- Ti sn m v chng c tha k chung hoc c cho chung;- Ti sn khc m v chng tha thun l ti sn chung;- Quyn s dng t m v chng c c sau khi kt hn.

Ti sn chung ca v chng thuc s hu chung hp nht (iu 27 LHNG 2000, iu 219 BLDS 2005). Trong trng hp ti sn thuc s hu chung ca v chng m php lut quy nh phi ng k quyn s hu th trong giy chng nhn quyn s hu phi ghi tn ca c hai v chng; v d trng hp quyn s dng t l ti sn chung ca v v chng th giy chng nhn quyn s dng t phi ghi c h, tn v v h, tn chng (iu 48 khon 3 L 2003). Ti sn chung ca v chng c dng thanh ton cc ngha v chung k c cc ngha v giao dch c tnh n phng do mt trong hai ngi thit lp nu khi thit lp cc giao dch ny nhm p ng cc nhu cu sinh hot thit yu ca gia nh- xem Dette mnagre (tp I).

V chng cng nhau to lp, pht trin khi ti sn chung bng cng sc ca mi ngi, c quyn v ngha v ngang nhau trong vic chim hu, s dng, nh ot khi ti sn chung. V chng cng c th tha thun y quyn cho nhau chim hu, s dng, nh ot khi ti sn chung (iu 219 BLDS 2005). Vic xc lp, thc hin v chm dt cc giao dch dn s lin quan n ti sn chung c gi tr ln hoc l ngun sng duy nht ca gia nh hay vic dng ti sn chung u t kinh doanh pht trin phi c v chng bn bc, tha thun tr ti sn chung c chia u t kinh doanh ring (iu 28 LHNG 2000).

Tuy ti sn chung ca v chng l ti sn chung hp nht nhng khi hn nhn cn tn ti v nu v/chng u t kinh doanh ring, thc hin ngha v dn s ring hoc c l do chnh ng khc, iu 29 LHNG 2000 cho php v chng c th tha thun chia ti sn chung- xem Partage- Sparation de biens (Rgime..) (tp I), Action/Action en partage (tp II) nhng vic chia ti sn chung phi c lp thnh vn bn. Nu khng tha thun c trong vic phn chia ti sn th c quyn yu cu Ta n gii quyt. Tuy nhin nu vic phn chia ti sn chung nhm trn trnh thc hin ngha v v ti sn th khng c php lut cng nhn (iu 29 khon 2 LHNG 2000)- xem Sparation de biens ( tp I).

Trn nguyn tc mi khi hn nhn chm dt khi ti sn ny s c chia u cho hai ngi nhng c xem xt hon cnh ca mi bn, tnh trng ti sn, cng sc ng gp ca mi bn vo vic to lp, duy tr v pht trin khi ti sn ny. Lao ng ca v, chng trong gia nh c xem nh lao ng c thu nhp.Biens corporels: ti sn hu hnh.Ti sn hu hnh l loi ti sn c th thy r, ng chm c hoc dung n vi o lng cn o (nh ca, bn gh, ao qun...) nht la co th chuyn dich (mua ban, tng cho, tha k...) mt cach d dang..Biens cultuels: ti sn dng vo vic th cng. Ti sn th cng l tt c cc loi ti sn c to lp cho mc ch th cng t tin. i vi ti sn dng vo vic th cng va c lp th phn ti sn ny khng c chia tha k v c giao cho mt ngi c ch nh trong di chc qun l thc hin vic th cng. Nu ngi c ch nh khng thc hin ng di chc hoc khng theo tha thun ca nhng ngi tha k th nhng ngi tha k c quyn giao phn di sn dng vo vic th cng cho ngi khc qun l. Trong trng hp tt c nhng tha k theo di chc u cht, phn di sn dng th cng thuc v ngi ang qun l hp php di sn trong s nhng ngi thuc din tha k theo php lut (iu 670 khon 1 BLDS 2005). Tuy nhin trnh tnh trng ngi lp chc lm dng iu 670 BLDS 2005 quy nh rng ngi lp chc ch c th li mt phn di sn cho vic th cng. Mt khc trong trng hp ton b di sn ca ngi cht khng thanh ton ngha v ti sn ca ngi th khng c dnh mt phn di sn dng vo vic th cng. Nhng mi khi c lp trong phm vi cho php ti sn dng vo vic th cng khng c s dng nh l ti sn bo m tr tt c cc chi ph pht sinh sau ngy m tha k d cc chi ph ny lin quan n ngi lp ti sn dng vo vic th cng (v d chi ph mai tng...). Biens domaniaux-Domaines : ti sn cng, cng sn.Ti sn cng l tt c nhng ti sn thuc quyn qun l ca cc php nhn cng php hay cc n v hnh chnh nh nc nh quc gia, tnh, thnh ph, qun, huyn, cc cng s. Ti sn cng c t di mt ch c bit nht l c tnh khng th chuyn nhng, th c v thi hiu, khng th cm c. iu 247 khon 2 BLDS 2005 quy nh Ngi chim hu ti sn thuc hnh thc s hu nh nc, khng c cn c php lut, th d ngay tnh, cng khai, d thi gian chim hu l bao lu cng khng th tr thnh ch s hu ti sn .Bien-fond : bt ng sn- xem Bien/Biens immeubles (tp I).Biens immeubles: bt ng sn.Bt ng sn l cc ti sn khng th di di c. BLDS 2005 ti iu 174 lit k nhng ti sn sau y l bt ng sn: t ai; nh ; cng trnh xy dng gn lin vi t ai k c cc ti sn gn lin vi nh, cng trnh xy dng ; cc ti sn khc gn lin vi t ai; cc ti sn khc do php lut quy nh. Nh vy BLDS 2005 lit k c tnh gii hn cc ti sn c gi l bt ng sn; cc ti sn cn li u c xp vo loi ng sn.Biens incorporels: ti sn v hnh.Ti sn v hnh l loi ti sn khng th dung giac quan nhn thy c cung nh khng th dung ai lng lin quan inh lng nhng tai san v hinh lai c gi tr v c th quy ra tin (tn hiu thng mi, khch hng ca mt nh bun, quyn tc gi...)- xem Clientle- Droit /Droit dauteur (tp I). Trai ngc vi tai san hu hinh, s gy thit hai n tai san v hinh rt kho anh gia v inh lng.Biens indivis: ti sn chung cha chia- xem Indivision (tp I)- Action/ Action en partage (tp II).Biens insaisissables: ti sn khng th b sai p, tai san khng th b k bin- xem Insaisissabilite- Insaisissable/Biens insaisissables (tp II) .Biens meubles/Meubles: ng sn. Theo BLDS 2005 ng sn l nhng ti sn khng phi l bt ng sn- xem Bien/Biens immeubles (tp I). Biens prsents et avenir: ti sn hin c v s c trong tng lai. Ti sn s c trong tng lai c th l i tng ca mt hnh vi php l min sao ngi th hng c th th c c khi hnh vi php l ny pht sinh hiu lc. V d i tng ca mt hp ng mua bn c th l mt hng ha no s c sn xut min sao hng ny phi c vo ngy giao hng. BLDS 2005 tha nhn loi ti sn ny (khng phn bit ng sn hay bt ng sn) v l i tng ca cc giao dch dn s. iu 320 khon ghi r Vt dng bo m thc hin ngha v dn s l vt hin c hoc c hnh thnh trong tng lai.Biens propres: ti sn ring ca mi ngi v khng st nhp vo khi ti sn chung- xem Bien/Biens propres des poux- Communaut conjugale (tp I).Biens propres des poux: ti sn ring ca v/chng.Lut Hn nhn Gia inh 2000 tha nhn v/chng u c quyn c ti sn ring (iu 32 khon 1). Ti sn ring ca v/chng bao gm:- Ti sn m v chng c trc khi kt hn;- Ti sn c tha k ring hoc c cho ring trong thi k hn nhn;- Ti sn chung c chia ring cho v chng d hn nhn vn cn tn ti;- dng, trang sc c nhn;- Tt c cc hoa li pht sinh t ti sn ring.V hay chng c quyn nhp hoc khng nhp ti sn ring vo khi ti sn chung v c ton quyn chim hu, s dng, nh ot phn ti sn ny. Mi khi hn nhn chm dt mi bn s ly li phn ti sn ring ca mnh.Biens vacants: ti sn v ch.Khi mt ngi t b quyn s hu i vi mt vt, vt tr thnh vt v ch. S t b quyn s hu phi c ch s hu thc hin bng li tuyn b (bng vn bn, bng ming) hay c th hin bng mt hnh vi c th. Theo iu 230 khon 2 BLDS 2005 ngi pht hin vt v ch nu l ng sn th c quyn s hu i vi vt nu sau mt nm k t ngy thng bo cng khai m vn khng xc nh c ai l ch s hu. Nu vt pht hin l bt ng sn th sau nm nm k t ngy thng bo cng khai vn cha xc nh c ai l ch s hu th bt ng sn thuc v Nh nc; ngi pht hin c hng mt khon tin thng theo quy nh ca php lut.BIGAMIE (n): tnh trng hai v/hai chng, tinh trang song hn. Lut Hn nhn- Gia inh 2000 k tha nguyn tc bnh ng v gii khng nh vic ngn cm tnh trng ly hay chung sng hai chng/hai v. iu 4 khon 2 LHNG 2000 quy nh Cm ngi ang c v, c chng m kt hn hoc chung sng nh v chng vi ngi khc hoc ngi cha c v, cha c chng m kt hn hoc chung sng nh v chng vi ngi ang c chng, c v.BLANC-SEING (n): giy khng ch, bch kh, giy k khng.Giy khng ch l giy c ch k ca mt ngi nhng khng c ni dung ri giao cho ngi khc s dng.BONNE FOI: ngay tnh. Trong lut dn s ngay tnh c th hiu theo hai cch:- Ngay tnh l thng thn, thc th khng c gian khi xc lp v thc hin mt quan h dn s;- Ngay tnh l tin tng- d trn thc t l tin tng mt cch sai lm- v mt s vic, mt quyn hay mt quy nh v lut php.V d iu 3 Ngh nh 105/2006/N-CP v giao dch ba m phn no a ra khi nim ngay tnh theo Bn nhn bo m ngay tnh l bn nhn bo m trong trng hp khng bit v khng th bit v vic bn bo m khng c quyn dng ti sn bo m thc hin ngha v dn s.

BLDS 2005 p dng nim ngay tnh ni trn trong mt s trng hp sau:1. Ngi chim hu, ngi c li v ti sn khng c cn c php lut nhng ngay tnh, lin tc, cng khai trong thi hn mi nm i vi ng sn, ba mi nm i vi bt ng sn th tr thnh ch s hu ti sn k t thi im bt u chim hu tr ti sn thuc hnh sc s hu nh nc (iu 47).2. Ngi th ba chim hu ngay tnh trong mt giao dch dn s lin quan n ng sn khng phi ng k quyn s hu b tuyn b v hiu: khi giao dch ny b tuyn b v hiu nhng ti sn giao dch c chuyn giao bng mt giao dch khc cho ngi th ba th giao dch vi ngi th ba vn c hiu lc (iu 138) ngoi tr trng hp: - Ngi th ba chim hu ngay tnh c c ng sn ny thng qua hp ng khng n b vi ngi khng c quyn nh ot ti sn.V d A l ch s hu chic xe p (ng sn khng phi ng k quyn s hu). A cho B mn xe ny. B li em chic xe ny tng C; C tuy c gi thit l ngi chim hu ngay tnh (C khng bit xe p ny thuc quyn s hu ca A) nhng trong trng hp ny A c quyn i li chic xe p t C. - Nu ngi th ba chim hu ngay tnh c c ng sn ny thng qua hp ng c n b nhng ng sn b ly cp, b mt hoc trng hp khc b chim hu ngoi mun ca ch s hu (iu 257) th ngi ch s hu vn c quyn i li ng sn b chim hu. V d nh tnh hung trn nhng B li em bn chic xe p ny cho C; C c gi thit l ngi chim hu ngay tnh (C khng bit xe p ny thuc quyn s hu ca A) nhng A vn c quyn i li chic xe p t C. 3. Ngi th ba chim hu ngay tnh trong mt giao dch dn s lin quan n ng sn phi ng k quyn s hu hoc bt ng sn b tuyn b v hiu: quyn chim hu ny ch c bo v trong trng hp ngi th ba chim hu ti sn ny thng qua bn u gi hoc giao dch vi ngi th ba m theo bn n, quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn l ch s hu ti sn nhng sau ngi ny khng phi l ch s hu ti sn do bn n, quyt nh b hy, sa (iu 58).V d: A v B tranh chp quyn s hu ngi nh. Theo bn n phc thm, A c cng nhn ch s hu ngi nh. Sau A bn cho C v C hon tt th tc chuyn quyn s hu. Thi gian sau, theo bn n cp gim c thm, ngi nh c tuyn thuc quyn ch s hu ca B. Trong trng hp ny, B cng khng c quyn i li nh t C. Quan h gia A v B c gii quyt bng mt v n khc.BONNE MOEUR: thun phong m tc.Trong lut c Vit Nam nim thun phong m tc hay vi phm o c khng c th hin r v mt ngn t nhng lut nh L hay lut nh Nguyn dng mt cm t tng ng bt ng vi (ngha l iu khng nn lm), nu khng th s b pht. Ngay nay cc nh lm lut khng s dng cm t vi phm thun phong m tc m ch s dng cm t tri o c x hi- iu 4, 128, 389 BLDS nhng khng nh ngha cn t ny. Thng thng ngi ta hiu o c x hi l nhng chun mc ng x chung gia ngi vi ngi trong i sng x hi c cng ng tha nhn v tn trng trong mt thi gian di. Nh vy khi cn Ta n s c ngha v nh ngha v xc nh nim ny v tt nhin s ty thuc vo nhu cu cng nh bi cnh cng s pht trin x hi.BLDS 2005 ti cc iu 128 v 389 quy nh rng cc giao dch dn s vi phm o c x hi th v hiu; y l mt hn ch lut nh i vi quyn t do giao kt ca c nhn- xem Autonomie de la volont (tp I).Theo n l Php nu mt Hp ng mi gii hn nhn c chp nhn th mt hp ng mi gii con nui c nhn th lao cung cp dch v ny li v hiu do tri vi trt t cng cng v n v tnh gin tip ph v i sng ca mt gia nh - xem Courtage/Courtage dadoption (tp I).BORNAGE (n): s cm mc phn gii gia hai tha t.iu 266 BLDS 2005 quy nh:- Ch s hu bt ng sn lin k ch c dng ct mc, hng ro, xy tng ngn trn phn t thuc quyn s dng ca mnh. Nhng ngi s dng t lin k c th tha thun vi nhau v vic dng ct mc, hng ro, xy tng ngn, trng cy trn ranh gii lm mc ngn cch gia cc bt ng sn; nhng vt mc gii ny l s hu chung ca nhng ngi ;- Nu mc gii ch do mt bn xy dng trn ranh gii vi s ng ca ch s hu bt ng sn lin k th mc gii l ca chung; chi ph do bn xy dng chu tr trng hp c tha thun khc;- Hoa li ca cy trng lm mc gii chung c chia u tr khi c tha thun khc.BREVET DINVENTION : bng sng ch, quyn c khai thc cc cng dng trn sng ch ca mnh.Tri vi BLDS 1995 ti iu 782 nh ngha sng ch l gii php k thut mi so vi trnh k thut trn th gii, c trnh sng to, c kh nng p dng trong cc lnh vc kinh t-x hi; BLDS 2005 khng a ra mt nh ngha tng t v vn ny c Lut s hu tr tu 2005 quy nh ti iu 4 im 12 nh sau sng ch l gii php k thut di dng sn phm hoc quy trnh nhm gii quyt mt vn xc nh bng vic ng dng cc quy lut t nhin.CCADASTRAL (adj): thuc v a chnh.Dossier cadastral: h s a chnhH s a chnh l h s phc v qun l nh nc i vi vic s dng t (iu 4 khon 12 L 2003).Plan cadastral: bn a chnh.Bn a chnh l bn th hin cc tha t v cc thnh t a l c lin quan, lp theo n v hnh chnh x, phng, th trn c c quan nh nc c thm quyn xc nhn (iu 4 khon 13 L 2003).Registre cadastral: s a chnh.S a chnh l s c lp cho tng n v x, phng, th trn ghi ngi s dng t v cc thng tin v s dng t ca ngi (iu 4 khon 4 L 2003).CADUC (adj): khng pht sinh hiu lc (do mt s kin pht sinh v sau).Testament caduc: di chc khng pht sinh hiu lc- xem Testament (tp I).CADUCIT (n): tnh khng pht sinh hiu lc php lut (ca mt chng th) do mt s kin pht sinh v sau.Caducit du testament: tnh khng pht sinh hiu lc ca mt di chc- xem Testament (tp I).CAPACIT (n): nng lc, quyn.Capacit civil des personnes physiques: nng lc php lut dn s cua ca nhn, nng lc php l ca c nhn.Nng lc php lut dn s ca c nhn l kh nng ca c nhn c quyn dn s v ngha v dn s. Mi c nhn u c nng lc php lut dn s nh nhau khng phn bit gii tnh, trnh hc vn, a v x hi. Nng lc ny c c t thi im ngi sinh ra v ch chm dt khi ngi cht (iu 14 BLDS 2005). Nng lc php lut dn s ca c nhn ch c th b hn ch trong nhng trng hp lut nh.Capacit dexercice: nng lc hnh vi, nng lc hnh s.L kh nng ca ch th dn s c t mnh thc hin cc quyn ng thi phi chu trch nhim do vic thc hin cc quyn ny.Capacit dexercice des personnes physiques en matire civle: nng lc hnh vi/hnh s dn s ca c nhny l kh nng do php lut quy nh cho php c nhn bng hnh vi ca bn thn mnh xc lp, thc hin quyn, ngha v dn s (iu 17 BLDS 2005). B lut dn s 2005 quy nh ngi t 18 tui tr ln l c nng lc hnh vi dn s y ngoi tr trng hp b mt nng lc hoc b hn ch nng lc hnh vi dn s. Ngi cha su tui th khng c nng lc hnh vi dn s (tnh trng ny c tnh tm thi v s chm dt sau mt thi hn). Giao dch dn s ca ngi cha su tui phi do ngi i din theo php lut ng tr giao dch nhm phc v nhu cu sinh hot hng ngy ph hp vi la tui hoc php lut c quy nh khc.Tuy nhin nu ngi mi lm tui n cha mi tm tui c ti sn ring bo m thc hin ngha v th c th t mnh xc lp, thc hin giao dch dn s m khng cn phi c s ng ca ngi i din theo php lut tr trng hp php lut c quy nh khc.

Cng cn phi phn bit ngi mt nng lc hnh vi hoc b hn ch nng lc: ngi no mc bnh tm thn hoc cc bnh khc khng nhn thc hoc lm ch c hnh vi ca mnh da theo kt lun ca gim nh php y th mt nng lc hnh vi (Privation de la capacit dexercise). Nu v nghin ma ty, nghin ru hoc cc cht kch thch khc dn n ph tn ti sn gia nh c th b ta tuyn b b hn ch nng lc hnh vi (Capacit dexercice limite- Limites la capacit dexercice). Trong trng hp ny cc giao dch dn s ca ngi b hn ch nng lc hnh vi dn s phi do ngi i din thc hin tr cc giao dch phc v nhu cu sinh hot hng ngy (tnh trng ny c th ko di khng thi hn).Capacit de jouissance: nng lc hng li- xem Jouissance (tp I).Nng lc hng li l kh nng ca ch th dn s c hng cc li ich co c trn mt tai san ngy ca khi tai san nay khng thuc quyn s hu cua chinh ho. S hng li ny ch b mt trong nhng trng hp lut nh hay theo quyt inh cua ngi chu s hu tai san; v d ngi qun l di sn b trut quyn qun l v hng li di sn bi cc ng tha k.Capacit de tester: nng lc lp di chc- xem Testateur (tp I).Trong ting Php ngi ta cn dng cc t Capacit du testeur- Capacit requise pour faire un testament- Capacit requise pour pouvoir disposer par testament.Capacit juridique: nng lc php l, nng lc php lut (ca ch th dn s).Nng lc php lut l kh nng ca ch th dn s c hng cc quyn v chu cc ngha v dn s do php lut quy nh- xem Capacit/Contenu capacit civil des personnes physiques (tp I).Contenu de la capacit civil des personnes physiques: ni dung nng lc php lut dn s/nng lc php l cua cac c nhn.Theo iu 15 BLDS 2005 ni dung ny bao hm nhng quyn v ngha v sau y:- Quyn nhn thn khng gn vi ti sn v quyn nhn thn gn vi ti sn;- Quyn s hu, quyn tha k v cc quyn khc i vi ti sn;- Quyn tham gia quan h dn s ng thi c ngha v pht sinh t cc quan h .Capacite partielle dexercice : nng lc hanh vi han ch- xem Capacite/Capacit dexercice des personnes physiques en matire civil (tp I).CAPITAL: vn (ca mt c nhn hay php nhn).CASE DE FORCE MAJEURE : trng hp bt kh khng- xem Force majeure (tp I).CASIER JUDICIAIRE 1. L lch t php.L lch t php l cc giy t ghi chp cc tin n ca mt ng s no . Theo Thng t lin tch s 07/1999/TTLT-BTP-BCA ngy 08 thng 02 nm 1999 ca B T php v B Cng an, vic cp phiu l lch t php thuc thm quyn ca S T php, tnh thnh ph trc thuc TW. S T php c trch nhim phi hp vi Cng an tnh, thnh ph v trong trng hp cn thit vi Ta n xc minh l lch