TSUNAMI at

BAGYO

Ano ang Tsunami?

Ang tsunami ay di pangkaraniwang paglaki ng alon sa dalampasigan na gawa ng malakas na lindol sa ilalim o sa baybay dagat. Pangkaraniwang may taas na limang (5) metro.

Nagkakaroon ng tsunami kung ang lindol ay naganap sa mga mababaw na karagatan, sa kadahilanang mas malakasw ang kakayahan itong makapagpagalaw ng mga parte ng tubig.

Locally generated tsunamis

The coastal areas in Philippines especially those facing the Pacific Ocean, South China Sea, Sulu Sea and Celebes Sea can be affected by tsunamis that may be generated by local earthquakes.

On August 17, 1976, a magnitude 7.9 earthquake in Moro Gulf produced tsunami which devastated the southwest coast of Mindanao and left more than 3,000 people dead, with at least 1,000 people missing.

More than 8,000 were injured and approximately 12,000 families were rendered homeless by more than five (5) meter high waves.

November 15, 1994, Mindoro earthquake also generated tsunami that left 78 casualties.

These tsunami occurred within a very short time, with a first wave reaching the shoreline nearest the epicenter, two (2) to five (5) minutes after the main earthquake. These tsunami were both locally generated. There will be enough time for warning in case of locally generated tsunami.

Far field Tsunami

Tsunami may also be generated from distant locations, such as those coming from other countries bordering the Pacific Ocean like Chile, Alaska in the USA and Japan (far field tsunamis). The tsunami of May 2, 1960 that was generated by the strong earthquake from Chile killed 61 in Hilo, Hawaii while 20 people were reported killed in the Philippines. Travel times for tsunamis generated in distant location are longer (1-24 hours) and will generally give enough time for warning from the Pacific Tsunami Warning Center

( (PTWC) and Northwest Pacific Tsunami Advisory Center (NWPTAC).

Karaniwang Paalala sa Parating na Tsunami

1. Pagkakaroon ng malakas na lindol.

2. Di pangkaraniwang taas ng tubig:

Pagkawala ng tubig sa dalampasigan

DUGUDOG! DUG! DAGUDOGDOG!

3. Malakas na “dagundong” ng mga alon sa dagat.

MGA PAALALA AT PAGHAHANDA SA PANANALASA NG “TSUNAMI”

Magkaroon ng mga pagsasanay (training at seminar) ayon sa lindol at tsunami.

Magsiyasat sa mga natural na babala. Magkaroon ng mga “waring devices at evacuation

procedures” sa mga mataong lugar. Alamin ang mga lugar na mataas na maaring paglikasan

kung sakaling magkaroon ng tsunami. Alamin ang mga pinakamalapit na daan para makaabot

sa evacuation area. Huwag manatili sa mababang lugar pagkalipas ng

malakas na lindol, pumunta sa pinakamalapit at mataas na lugar.

Kung may di pangkaraniwang pagkaiga o pagkawala ng tubig- dagat sa dalampasigan, maging alerto sa maaring mangyaring tsunami. Umakyat sa pinakamalapit at pinakamataas na lugar.

Huwag manatili at panoorin ang tsunami. Kung may nakita nang namumuong malalaking alon sa dalampasigan, umakyat sa mataas na lugar sa pinakamadaling panahon.

PAALALA SA PANANALASA NG BAGYO!!!

1. Manatiling makinig sa inyong radio/telebisyon tungkol sa mahahalagang balita sa pagsama ng panahon.

2. Kung bumabagyo o may nagbabantang pagsama ng panahon, iwasan ang pamamasyal sa ilog, dalampsigan at baybaying dagat, sapagkat maaaring magkaroon ng pagtaas ng tubig o malakas na pag-alon.

3. Tukuran ng matibay na kahoy ang mga bintana at mga lugar ng bahay na dapat tukuran.

4. Maghanda ng pagkain na hindi na kailangang lutuin tulad ng de-lata. Sapagakat sa ganitong panahon, maaaring maputol ang daloy ng kuryente.

5. Maghanda ng tubig- maaaring mawalan ng tubig.

6. Maghanda ng plaslayt na may baterya.

7. Alamin kung mayroon pang lugar sa inyong bahay na maaaring ilipad ng hangin, halimbawa ay mga yero sa bubong- ang mga ito ay mapanganib sa panahon ng bagyo at malakas ang paghangin .

8. Manatiling mahinahon sa lahat ng sandali, at makinig lamang sa mga balita sa may kapangyarihan, radio at telebisyon.

9. Kung kinakailangang lumikas, sundin ang mga sumusunod.

ipinid ang lahat ng bintana putulin ang daloy ng kuryente isara ng mahigpit ang tangke ng gas itaas at isinop ang mga mahahalagang

bagay, ari-arian at kagamitan ipinid ang pinto ng bahay dalhin sa paglikas ang mga sumusunod:

1. radyo at baterya

2. kandila at posporo

3. tubig at pagkain na tatagal ng tatlong araw

4. plaslayt na may baterya

5. first aid kit- gamit sa pang-unang lunas

6. damit at mga pagkain

7. makakapal na damit panlaban sa lamig

8. lubid

For your Attention!!!

Municipal Disaster Risk Reduction and Management Office