Trzeci wiek - europadlaobywateli.pl · Gmina Sucha Beskidzka „Różne kultury, jedna Europa” 25...

Trzeci wiek – podwójna korzyść

Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

EuRopa Dla Obywateli 2007-2013

ISBN: 978-83-60263-23-X

Wydawca: Punkt Kontaktowy Europa dla Obywateli

Projekt: Printomato Magda Piotrowska-Kloc

Warszawa 2012

Publikacja została przygotowana przez polski Punkt Kontaktowy Europa dla Obywateli, który odpowiada za promocję Programu

Europa dla Obywateli w Polsce. Publikacja została sfinansowana przy wsparciu Komisji Europejskiej. Wyraża ona opinie jedynie

jej autorów, a Komisja nie może być pociągnięta do odpowiedzialności w zakresie wykorzystywania informacji w niej zawartych.

Autorzy dziękują instytucjom, które zgodziły się na udostępnienie materiałów oraz zdjęć wykorzystanych w tej publikacji.

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść 5

INSPIRACJAHistoria – przeszłość, czy inspiracja? 7Fundacja Hereditas „Losy Warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmu” 9Urząd Miasta w Tuchowie „Pokolenia w kulturze narodów Europy - konwent obywateli małych miast europejskich 15

DIALOGTrzeci wiek - integracja, edukacja, inspiracja 21Gmina Sucha Beskidzka „Różne kultury, jedna Europa” 25

TO DZIAŁAWczoraj, dziś, jutro – rozmowy między pokoleniami 31Stowarzyszenie Edukacja i Nauka „Ścieżki pamięci - zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźni” 35Urząd Miasta Gniezna „Aktywny Senior” 41

ALBUM 48

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych4 Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych4

fot. Printom

ato

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść. 5Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA

Po pierwsze integracja Trzeci wiek – podwójna korzyść

Sto lat! Takie życzenia większość z nas słyszy co roku w dniu urodzin. I co roku jesteśmy coraz bliżej ich spełnienia. Jak wynika z badań, w Europie żyjemy dziś dłużej, ciesząc się równocześnie lepszym zdrowiem niż kiedykolwiek wcześniej.

Biorąc pod rozwagę wspomnianą tendencję, Komisja Europejska ogłosiła rok 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej.

Wiele instytucji przyłączyło się do apelu o zajęcie się zagadnieniem rozwoju aktywności osób w wieku 50+ i współ-

pracy międzypokoleniowej. Ich działania ukazują nie tylko ogrom potrzeb, ale także potencjał i nie wykorzystywane

dotąd możliwości.

Praca związana z aktywizacją ludzi wkraczających w tzw. „trzeci wiek” to nie tylko misja, która poprawia byt najstar-

szego pokolenia. Stopniowe odchodzenie z rynku zatrudnienia osób w wieku emerytalnym, a także zagospodarowanie

czasu wolnego seniorów wiążą się z powstawaniem nowych miejsc pracy dla młodszych generacji.

Niezbędnym elementem edukacji wydaje się być wymiana wiedzy i umiejętności pomiędzy pokoleniami, zwłaszcza

w obliczu przemian politycznych i społeczno-ekonomicznych, jakich doświadczamy w ostatnim trzydziestoleciu.

Wspomnienia uczestników Drugiej Wojny Światowej, których jest wśród nas coraz mniej, to także bezcenne materia-

ły archiwalne – będą pomagać kolejnym generacjom w zrozumieniu historii i współczesności oraz uczyć, jak uniknąć

popełnionych w przeszłości błędów.

W publikacji, którą oddajemy w Państwa ręce, znalazły się opisy i podsumowania wybranych projektów zrealizowa-

nych przy wsparciu Programu Europa dla Obywateli.

Mamy nadzieję, że te inicjatywy, powstałe i urzeczywistnione w 2012 roku, będą stanowić początek wieloletnich pro-

gramów w dziedzinie aktywności międzypokoleniowej. Mogą także posłużyć jako inspiracja dla wszystkich tych, któ-

rzy planują rozpocząć pracę nad integracją między generacją młodszą, wkraczającą dopiero w dorosłe życie, a naj-

starszą, której aktywność fizyczna wprawdzie maleje, ale wciąż przecież dysponuje bezcennym doświadczeniem

i wiedzą przychodzącymi wraz z wiekiem. Warto je przekazać następnym pokoleniom.

PO PIERWSZE INTEGRACJA. TRZECI WIEK – PODWÓJNA KORZYŚĆ 5Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych6

Jestem koordynatorką projektów, specjalistką ds. pozyskiwania funduszy w Fundacji Hereditas zajmującej się dziedzictwem kulturowym. Jestem też koordynatorką projektu „Losy warszaw-skiej Pragi w latach nazizmu i stalinizmu” zrealizowanego przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej.

Z radością poznaję i zwiedzam miejsca związane z bogactwem architektury. Moja pasja to gotyk, secesja, architektura poprzemysłowa i varsaviana. Lubię też aktywnie wypoczywać w górach. Kontakt: [email protected]

INSPIRACJA

Elżbieta Stefaniak

7Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych HISTORIA – PRZESZŁOŚĆ, CZY INSPIRACJA?INSPIRACJA

Historia – przeszłość, czy inspiracja?Elżbieta Stefaniak, Fundacja Hereditas

Historia Polski odcisnęła na swoich kartach piętno, które stanowi część naszej tożsamości. Niewielu czytelników europejskich zgłębia problemy dotyczące państwowości Polski. Trudności przysparza zwłaszcza ostatnie stulecie. Samo pojęcie światowego konfliktu jest u różnych społeczeństw odmienne.

Odległe realia powodują, że zagadnienie najlepiej rozumiane i przedstawiane jest przez odchodzące już pokolenie.

Skalę tragedii, jaką dla Warszawy i większości zniszczonych miast Polski niosła ze sobą wojna, trudno będzie pojąć

nawet mieszkańcowi Londynu, który doświadczył i pamięta okres niemieckich intensywnych nalotów. Trudno będzie

pojąć nawet uczestnikom antyniemieckiej konspiracji w Holandii, Danii, Francji czy Belgii skalę poświęcenia i ofiar czyn-

nej walki Polskiego Państwa Podziemnego o wolność i suwerenność Polski. Najtrudniej będzie zrozumieć obywatelom

Zachodu fakt, że dla Polski 8 maja 1945 r. nie zakończył wojny, ale trwała ona tu jeszcze przez blisko dziesięć lat, pochła-

niając życie dziesiątków tysięcy żołnierzy oraz setki tysięcy ich najbliższych – więzionych i skazywanych na śmierć za

wsparcie udzielone tym, których nowa władza wykluczyła. Dyskryminacja milionów istniała w Polsce o wiele dłużej niż

w większości państw Europy. W wyniku tego zbrojnego konfliktu nasze państwo po ponad 120 latach odzyskało niepod-

ległość i suwerenność. Jednak z niepełnym wymiarze. Trwające nieustannie zabiegi polityczne, intrygi oraz brutalne

akcje agenturalne, prowadzone przez nowo utworzone państwo radzieckie, stwarzały nieustanne zagrożenie naszego

bytu narodowego.

Alternatywnym nauczaniem historii, nie tylko poprzez edukację szkolną, zajmują się z zasady muzea, instytucje

państwowe, ale również coraz częściej organizacje pozarządowe, które otrzymują wsparcie z programów rządowych

i zagranicznych.

Główny cel projektu zrealizowanego przy wsparciu Programu Europa dla Obywateli 2007-2013, stanowiła popularyzacja

wiedzy na temat historii warszawskiej Pragi oraz Warszawy w latach 1939-45 i w latach tuż po II wojnie światowej. Publi-

kacja i film są swego rodzaju materiałem źródłowym opartym na bogatych archiwaliach i relacjach świadków.

Projekt pozwolił przybliżyć szerszej publiczności mniej lub bardziej znane fakty historyczne. Nietypowa forma inspi-

ruje do tworzenia i pokazywani historii poprzez różne formy i środki przekazu. Musimy pamiętać o tym, że przeszłość

stanowi dopełnienie wydarzeń współczesnych. Historia ma inspirować, pobudzać do działania i zachęcać do szukania

odpowiedzi na pytania dotyczące przyszłości.

9Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditas

Projekt objął dwa główne działania merytoryczne. Pierwsze dotyczyło wydania książki pt. „Cień od wschodu” autorstwa dokumentalisty Huberta Kossowskiego. Publikacja poświęcona została działalności nazistów i NKWD na terenie warszawskiej Pragi w latach 1939-1945. Drugie działanie to realizacja filmu dokumentalnego pod takim samym jak projekt tytułem. W filmie trwającym około godziny zamieszczono relacje świadków, zdjęcia, wywiady z ekspertami, nagrania z miejsc pamięci, kaźni i męczeństwa na obszarze warszawskiej Pragi. Zostały one opatrzone komentarzem badaczy oraz wspomnieniami świadków historii, przybliżającymi kontekst historyczny miejsc i wydarzeń.

Ocalić od zapomnienia

Głównym założeniem projektu jest popularyzacja wiedzy na temat historii Pragi, działalności NKWD oraz upowszech-

nienie informacji o nie ujawnionych wcześniej faktach historycznych. Działania te umożliwiają zachowanie pamięci

o przeszłości, miejscach i wydarzeniach, które odcisnęły piętno na kartach historii warszawskiej Pragi i miały nieba-

gatelny wpływ na historię Polski i Europy.

Projekt powstał dla upamiętnienia przeszłości, która kształtuje współczesną świadomość narodową i europejską deter-

minując teraźniejszość i przyszłość. Druga wojna światowa i okres stalinizmu odcisnęły straszliwe piętno na każdym

niemal, kto żył w tamtych czasach. Odbiły się na sposobie życia, ale – przede wszystkim – sposobie postrzegania

świata. Twórcy projektu zachęcają, aby budując przyszłość zadawać sobie pytania: jak i dlaczego doszło kiedyś do

tak tragicznych wydarzeń oraz jak uniknąć ich powtórzenia? Taką refleksję należy budzić zwłaszcza u młodych ludzi,

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1

Tytuł projektu:

Losy Warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmuWnioskodawca: Fundacja Hereditas

Kwota grantu: 27 423 Euro

Partnerzy: Dzielnica Praga Północ m.st. Warszawa


fot. Printom

atofot. P

rintomato

11Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA

decydujących o przyszłości swojej i swoich dzieci. Dlatego właśnie do współudziału przy powstawaniu filmu zapro-

szono młodzież jednej z praskich szkół.

Poznać i zrozumieć starsze pokolenie

Rok 2012 ogłoszony został Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Celem

projektu jest przybliżanie młodemu pokoleniu, życia starszych. Książka i film powoduje, że czytelnik i widz identyfi-

kuje się z tragicznymi wydarzeniami sprzed lat. Osobiste ujęcie tematu, oparte na losach konkretnych osób, pomaga

młodym ludziom lepiej zrozumieć pokolenie pradziadków i dziadków, utożsamić się z jego losami i postawą jaką repre-

zentują. Materiał nie tylko uczy faktów historycznych, ale także zachęca do zachowania pamięci o odwadze i determi-

nacji przodków w walce, jaką toczyli, by swoim dzieciom i wnukom zostawić jak najlepsze dziedzictwo.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditasfot. P

rintomato


fot. Printom

atofot. P

rintomato

13Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJAfot. P

rintomato

Warte naśladowaniaPublikacja „Cień od wschodu” oraz film „Losy warszawskiej Pragi w czasach nazizmu i stalinizmu” stanowią w założeniu materiał edukacyjny – uzupełniający wiedzę przekazywaną na lekcjach szkolnych. Podręczniki historii mają przedstawić przede wszystkim fakty – bez zabarwienia emocjonalnego. Nie ma tam miejsca na omawianie losów jednostek. Twórcom projektu zależy, aby ukazać historię biorąc pod uwagę kontekst wojny i dramat życia poszczególnych osób w systemie totalitarnym. Przygotowane materiały ukazują, jak wojna bezpośrednio wpływała i wpływa do dziś, na świadomość i losy każdego człowieka. Pogłębianie wiedzy na ten temat zachęca równocześnie do zastanowienia się, jak w przyszłości uniknąć podobnej tragedii, a tym samym jak budować silną, solidarną wspólnotę państw europejskich, zapewniającą pokój i bezpieczeństwo.Streszczenie książki zostało przetłumaczone na język angielski. Szeroka promocja projektu służyć ma zainteresowaniu powstałymi materiałami środowiska edukacyjne – zwłaszcza zajmujące się edukacją nieformalną – w Polsce i za granicą.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 LOSY WARSZAWSKIEJ PRAGI W CZASACH NAZIZMU I STALINIZMU Fundacja Hereditas


fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

15Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie

Projekt został zrealizowany podczas XIII Międzynarodowego Spotkania Miast Bliźniaczych w Tuchowie w dniach od 3 do 6 sierpnia 2012 r. Wzięło w nim udział 125 przedstawicieli z siedmiu miast partnerskich Tuchowa.

Uczestnicy reprezentowali jednostki samorządowe, stowarzyszenia, fundacje, instytucje kulturalne i grupy nieformalne. Pomysłodawcom projektu zależało na utworzeniu grupy różnorodnej pod względem narodowym oraz wiekowym.


Tytuł projektu:

Pokolenia w kulturze narodów Europy – konwent obywateli małych miast europejskichWnioskodawca: Urząd Miasta w Tuchowie


Partnerzy: 1. Saint Jean de Braye (Francja), 2. Illingen (Niemcy), 3. Pettenbach (Austria), 4. Detva (Słowacja), 5. Martfu (Wegry),

6. Mikulov (Czechy), 7. Tautii Magheraus (Rumunia)

Strona internetowa: www.tuchow.pl/17-000-e-na-spotkanie-miast-blizniaczych


fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie

fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

ie


Wspólnie – plany na przyszłość

Spotkanie rozpoczęła debata obywatelska na temat „Obywatele małych miast Europy demokratycznej i otwartej

dla społeczności lokalnych” oraz koncert regionalnych muzyków na scenie tuchowskiego amfiteatru. Goście zapro-

szeni zostali także do zwiedzania okolic „Kulturowego szlaku turystycznego dla pokoleń” na trasie Tuchów-Krynica-

Szczawnica. Potencjał historyczny, kulturowy, turystyczny i przyrodniczy Pienińskiego Parku Narodowego okazał się

inspiracją do projektów krajoznawczych, badawczych, sportowych czy wielopokoleniowych. Uczestnicy rozmawiali

o aktywności osób starszych, możliwościach rozwoju oraz roli, jaką w realizacji projektów krajoznawczo-turystycznych

dla osób starszych może odegrać młodzież.

Wszyscy chętni zostali również zaproszeni do wzięcia udziału w konferencji pt.: „Odpowiedzialność obywatelska

i rozwiązywanie lokalnych problemów w rozwoju UE na przykładzie miast: Tuchów, Detva (Słowacja), Martfu (Węgry)”.

Wykłady wygłosili burmistrzowie wspomnianych trzech miast. Zaprezentowane także zostały programy rozwojowe

samorządów. Wspólnie rozważano zagadnienia związane z dostosowaniem przepisów unijnych, ich ujednolicenia

z równoczesnym zachowaniem uwarunkowań regionalnych i krajowych.

Wystawy promocyjne realizowane podczas spotkania dotyczyły historycznych i kulturowych wartości związanych

z życiem codziennym społeczności lokalnej. Pokazały także rolę współpracy międzypokoleniowej w kształtowaniu

i kreowaniu przeszłości i teraźniejszości obywateli Europy.

Określony został jeden z najistotniejszych celów strategicznych na przyszłość, przy realizacji którego uczestnicy

projektu zamierzają intensywnie współpracować. Nadano mu nazwę „Współpraca międzypokoleniowa w sieci miast

partnerskich, a koncepcja obywatelstwa bezpiecznej Europy małych miast”. Na zakończenie przyjęto list intencyjny,

dotyczący planowania i realizacji dalszej współpracy.

Integracja

W ramach programu kulturalnego w sali widowiskowej Domu Kultury zaprezentowane zostało przedstawienie lokalnej

grupy teatralnej. Spotkaniu Miast Bliźniaczych towarzyszył Małopolski Piknik Europejski, podczas którego na tuchow-

skim rynku odbywały się koncerty z udziałem zagranicznych gości oraz miejscowych wykonawców. Uczestnicy

Pikniku mogli wziąć udział w grach, zabawach oraz konkursach i warsztatach plastycznych przeznaczonych dla dzieci,

młodzieży i całych rodzin. Losowanie nagród dla laureatów konkursu wiedzy europejskiej, zorganizowanego wspólnie

przez Burmistrza Tuchowa, Tuchowski Dom Kultury oraz Kurier Tuchowski, dostarczyło nie tylko wiele radości i emocji,

ale także przydatnej wiedzy. Piknik to także okazja do zaprezentowania dorobku pokoleń z różnych stron Europy np.

w jednej z najciekawszych atrakcji imprezy – galerii inwestycji pod tytułem „Małopolska w 3D”.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie


fot. Urząd

Miasta w

Tuchow

iefot. U

rząd M

iasta w Tuch

owie


Warte naśladowaniaInnowacyjna forma wydarzeń spowodowała, że cieszyły się one dużym zainteresowaniem – wzięło w nich udział ponad 6 tysięcy osób, które aktywnie lub jako widzowie uczestniczyły w debatach, prezentacjach, koncertach i przedstawieniach. Bogaty program kulturalny sprawił, że wydarzenie przyciągnęło uwagę mieszkańców, również spoza regionu, zachęcając ich nie tylko do wspólnej zabawy, ale i refleksji nad poruszaną podczas spotkań dyskusyjnych tematyką, związaną z rozwojem społeczności lokalnych i koniecznością budowania i wzmacniania wspólnoty międzynarodowej. Uczestnicy debat podkreślali rolę, jaką mogą przy tym odegrać wszystkie pokolenia – solidarnie współpracując. Nie zabrakło też okazji do bezpośredniego promowania wszystkich miast partnerskich biorących udział w spotkaniu.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 POKOLENIA W KULTURZE NARODÓW EUROPY – KONWENT OBYWATELI MAŁYCH MIAST EUROPEJSKICH Urząd Miasta w Tuchowie

fot. Urząd

Miasta w

Tuch

owie


DIALOGMam 40 lat wraz z żoną i dwójką wspaniałych dzieci mieszkam i pracuję w Suchej Beskidzkiej.

Od 2003 roku jestem związany z samorządem lokalnym pracując w Urzędzie Miejskim w Suchej Beskidzkiej. Zajmuję się integracją europejską i środkami pomocowymi. Moim zadaniem jest po-szukiwanie środków pozabudżetowych na różnego rodzaju przedsięwzięcia gminne, współpra-ca z instytucjami i jednostkami przy ich inicjowaniu, realizacji i finalizowaniu.

Moje hobby to rodzina, z którą spędzam większość wolnego czasu. Razem podróżujemy pozna-jemy świat, lubimy przebywać wśród ludzi i na łonie natury. W wolnych chwilach poza czasem poświęcanym na naukę staram się realizować jako fotograf amator.

W życiu zależy mi na tym aby robić wszystko najlepiej, jak tylko potrafię.Kontakt: [email protected]

Andrzej Strączek

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść. 21Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA

Trzeci wiek – integracja, edukacja, inspiracjaAndrzej Strączek, Gmina Sucha Beskidzka

Od najdawniejszych czasów na temat starości wypowiadali się filozofowie, uczeni, poeci, artyści, wreszcie przywódcy różnych wspólnot, kultur i wyznań. Także w ostatnich latach zagadnienie to coraz częściej staje się istotnym elementem społecznych debat i dyskusji. Temat pojawiał się między innymi przy okazji reformy emerytalnej, reformy edukacji, formułowania polityki społecznej państwa.

Wspomniana problematyka stała się także przedmiotem rozmów podczas spotkania przedstawicieli miast partner-

skich, związanego z realizacją projektu Gminy Sucha Beskidzka, pt. „Różne kultury, jedna Europa”. Efektem tej dysputy

były wspólnie sformułowane wnioski, stanowiące punkt wyjścia do refleksji na temat roli osób w podeszłym wieku

w życiu społecznym. Gorące dyskusje towarzyszące spotkaniom stały się też inspiracją do przemyśleń nad przemija-

niem, a przede wszystkim nad sobą samym.

Niestety, starość nadal postrzegana jest stereotypowo. Zwracamy uwagę głównie na to, że z upływem lat słabną siły

fizyczne, obniża się sprawność wzroku i słuchu, stajemy się powolniejsi, zanika aktywność zawodowa, towarzyska

i społeczna. Najczęściej to prawda, ale ten uproszczony obraz sprawia, że starzenie jawi się większości ludzi głównie

jako koniec czegoś dobrego, synonim klęski i śmierci. We współczesnej kulturze europejskiej starość kojarzona jest

więc raczej z chorobą i zniedołężnieniem, a nie z podkreślaną niegdyś mądrością wynikającą z doświadczenia. W efek-

cie ludzie starzy są często dyskryminowani społecznie.

Starość – koniec czy początek?

Zatem sędziwy wiek w powszechnym odbiorze kojarzy się przede wszystkim z wieloma niedogodnościami i ograni-

czeniami.

Ale to przecież właśnie z wiekiem często wzrastają umiejętność zachowania dystansu, rozwaga, wyrozumiałość,

cierpliwość, wrażliwość i doświadczenie. Z tymi nowymi możliwościami, nowymi perspektywami trzeba się na nowo

zaznajomić i nauczyć się z nich korzystać. Ludzka egzystencja wiąże się przecież z ciągłymi zmianami, kolejnymi

21DIALOG TRZECI WIEK – INTEGRACJA, EDUKACJA, INSPIRACJA


wyzwaniami, które należy przyjąć jako naturalny proces rozwojowy. Wymaga to jedynie przystosowania się do nieco

innych warunków życia, a nie całkowitej rezygnacji z aktywnego w nim udziału.

Okres starości to tylko kolejny etap. Często nie zdając sobie z tego sprawy, przygotowujemy się do niego przez całe

życie. To proces nieodwracalny i prędzej czy później dotknie każdego z nas. Należy zauważyć, że zmiany, które w nas

zachodzą, mają jednak charakter bardziej zewnętrzny niż wewnętrzny. Siły duchowe to wartość niezależna od wieku.

Dobrodziejstwo czy przekleństwo?

Wydawać by się mogło, że w dzisiejszym świecie – przy ogromnym tempie życia, rozwoju nauki i techniki, natłoku infor-

macji i kultu młodości – starzejemy się szybciej. Paradoksalnie jednak, statystycznie średnia wieku w krajach rozwinię-

tych wzrasta z roku na rok, a temat starości w kontekście czekających nas zmian demograficznych staje się jednym

z ważniejszych wyzwań dla współczesnego społeczeństwa w każdym jego wymiarze.

Spotkania i dyskusje prowadzone w ramach projektu „Różne kultury, jedna Europa” miały na celu między innymi zachę-

cenie uczestników do zastanowienia się nad problematyką starzenia się społeczeństwa w kontekście zagrożeń oraz

szans wynikających z tego zjawiska.

Głównych wnioskiem sformułowanym w trakcie debaty była konieczność edukacji i integracji międzypokoleniowej od

najwcześniejszych lat – w rodzinie, szkole, w pracy czy w życiu codziennym.

Szczególną uwagę należy zwracać na wzmacnianie więzi – zarówno w wymiarze rodzinnym, jak i publicznym. Wpro-

wadzanie dziadków i wnuków w świat wzajemnych wartości oraz symboli ich pokoleń to początek dialogu, zrozumie-

nia i inspiracji. Już sam fakt przebywania młodzieży i dzieci z osobami w podeszłym wieku przyczynia się do kreowa-

nia pozytywnych relacji i doświadczeń między nimi. Podczas takich spotkań młodzi ludzie dostrzegają starsze osoby

jako równych sobie partnerów i przyjaciół, a często jako autorytety i wzory do naśladowania. Starsi mogą posiadać

potencjał wiedzy, umiejętności i doświadczenia życiowego, z którego powinni korzystać młodzi. Spragniona wiedzy

młodzież może zaś pogłębiać u starszych pokoleń poczucie własnej wartości, przydatności i spełnienia. Kształtowa-

nie pozytywnego myślenia o starości zaczyna się już w dzieciństwie. Zaangażowanie seniorów w pracę z dziećmi

w przedszkolu, szkole lub bibliotece bez wątpienia przynosi podwójną korzyść.

Zainteresowanie młodego pokolenia problemami ludzi w podeszłym wieku czy okazywanie wsparcia rodzinom opieku-

jącym się seniorami to wyzwanie dla każdego z nas. Powinno także stanowić przedmiot szczególnej troski instytucji

i organizacji odpowiedzialnych za rozwój naszego społeczeństwa.

Wsparcie współpracy międzypokoleniowej jest najlepszym sposobem na aktywizację społeczną, a tym samym zapo-

bieganie wykluczeniu, marginalizacji, bezrobociu.

Kształtowanie postawy współpracy w obecnych czasach to nie tylko wizja. To konieczność.


Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść. 23Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA TRZECI WIEK – INTEGRACJA, EDUKACJA, INSPIRACJA 23

Dobre praktyki

Warto przyjrzeć się sprawdzonym rozwiązaniom. Doskonałym przykładem współpracy i integracji międzypokoleniowej

na poziomie lokalnych społeczności jest działalność bibliotek publicznych.

To przestrzeń, w której spotykają się przedstawiciele różnych pokoleń. A wspólne zainteresowania tworzą więzi - nieza-

leżnie od wieku, płci czy przekonań. Wykorzystując ten potencjał, współczesne biblioteki publiczne poza standardową

działalnością stały się przestrzenią realizacji różnego rodzaju projektów, imprez i warsztatów, w których udział biorą

przedstawiciele kilku pokoleń.

Starości nie unikniemy. Trzeba się zatem z nią zaprzyjaźnić - poznać, zrozumieć i skorzystać z jej potencjału. Wielu

seniorów wciąż potrzebuje aktywności. Jak każdy z nas dzięki realizacji swoich zainteresowań seniorzy czują się

silniejsi i zdrowsi. I – co najważniejsze – dysponują doświadczeniem i wiedzą historyczną potrzebną młodemu pokole-

niu dla nauki i rozwoju. Wystarczy dostrzec ten potencjał i odpowiednio go zagospodarować.

Jan Paweł II w dwóch zaledwie zdaniach streścił i podsumował to, o czym powinniśmy pamiętać wszyscy: „Późny

wiek stanowi ukoronowanie ludzkiego życia. To czas żniwa, czas, w którym zbieracie owoce tego, coście się nauczyli

i doświadczyli, czegoście dokonali”.

DIALOGTrzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych


fot. Gm

ina Such

a Beskid

zka

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść. 25Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 RÓŻNE KULTURY, JEDNA EUROPA Gmina Sucha Beskidzka 25DIALOG

Celem projektu była wymiana poglądów i refleksja na temat przyszłości społeczności europejskiej, współpracy instytucji kulturalnych, działających na rzecz promowania europejskich wartości i osiągnięć z zachowaniem oraz poszanowaniem kulturowej odrębności, związanej z różnicami wynikającymi z odmiennych doświadczeń historycznych i położenia geograficznego. Pomysłodawcy oraz realizatorzy projektu, zainspirowani ogłoszeniem przez Unię Europejską roku 2012 Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej, szczególny nacisk położyli na kwestię jakości życia i aktywności społecznej osób powyżej 50 roku życia.

W dniach od 21 do 25 czerwca w Suchej Beskidzkiej gościły delegacje miast partnerskich (56 osób) z Fromborka, Ce-

riale oraz Jaszbereny. Uczestnicy brali czynny udział w przygotowaniu spotkań tematycznych oraz panelach dysku-

syjnych, zajmując się poszczególnymi zagadnieniami merytorycznymi. W projekt zaangażowali się również przed-

stawiciele opieki społecznej i instytucji kulturalnych, zwłaszcza bibliotek, a także wolontariusze aktywnie działający

na rzecz rozwoju regionu oraz pomocy osobom starszym.

Poruszane tematy to: „Wykluczenie społeczne”, „Współpraca młodych na płaszczyźnie kulturalnej”, „Wykluczenie spo-

łeczne i starzenie się społeczeństwa”, „Współpraca międzypokoleniowa na płaszczyźnie kulturalnej”, „Podsumowanie

dotychczasowej współpracy oraz plan pracy na przyszłość”.

Część delegacji zagranicznej odpowiedzialna za oprawę muzyczną wystąpiła ze swoim programem podczas „Suskich

spotkań z folklorem” oraz „Dni Ziemi Suskiej”.


Tytuł projektu:

Różne kultury, jedna EuropaWnioskodawca: Gmina Sucha Beskidzka


Partnerzy: 1. Gmina Sucha Beskidzka - Lider (Polska), 2. Gmina Frombork (Polska), 3. Gmina Ceriale (Włochy), 4. Gmina Jaszbereny

(Węgry)

Strona internetowa: www.twinning.sucha-beskidzka.pl

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych


fot. Gm

ina Such

a Beskid

zkafot. G

mina S

ucha B

eskidzka

Po pierwsze integracja. Trzeci wiek – podwójna korzyść. 27Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych INSPIRACJA 27DIALOG DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 RÓŻNE KULTURY, JEDNA EUROPA Gmina Sucha Beskidzka

Jedność to siła

Podczas spotkań mówiono między innymi o zaletach wynikających ze współpracy międzynarodowej z udziałem star-

szego i młodszego pokolenia przy realizowaniu wspólnych przedsięwzięć, mających na celu zachowanie i promowanie

wspólnej europejskiej historii, tradycji i kultury. Poruszone zostały także tematy zacieśniania więzi między przedstawi-

cielami różnych narodów, współpracy oraz budowania porozumienia dla dobra całej Unii Europejskiej. Dyskusje pozwo-

liły na wypracowanie wspólnej konkluzji – że wszyscy powinniśmy się od siebie wzajemnie uczyć i dzielić doświadcze-

niami, działając dla dobra własnego i przyszłych pokoleń. Taka współpraca umożliwia wypracowanie nowych, efektyw-

niejszych rozwiązań dotyczących kierunku rozwoju Europy i poszczególnych państw – również na poziomie regional-

nym. Pozwala też uniknąć błędów popełnianych w przeszłości, a także wzmacnia poczucie bezpieczeństwa zarówno

narodowego, jak i międzynarodowego.

Solidarność międzypokoleniowa

Temat wzbudził ogromne zainteresowanie i wiele emocji wśród uczestników spotkań. Problem starości dla każdego

prędzej czy później stanie się aktualny, o czym młodzi ludzie często zapominają lub boją się nawet o tym myśleć. Po-

deszły wiek to etap rozwoju następujący nieuchronnie i dotyczy wszystkich, zatem warto się do niego przygotowywać

zawczasu, pamiętając, że wcale nie musi, a nawet nie powinien oznaczać końca aktywnego działania i życia. Wiedza,

doświadczenie oraz przychodzący z wiekiem dystans do przyziemnych trudności, mogą przynieść młodszemu poko-

leniu i całemu społeczeństwu ogromną korzyść, jeśli zostaną docenione oraz właściwie wykorzystane. Również sami

seniorzy muszą mieć świadomość, że ich aktywność to ważny element kształtowania współczesnego świata.

Celem twórców projektu było wzmocnienie postaw aktywności społecznej niezależnie od wieku. Co jest istotne,

wspólne debaty zaowocowały planami kolejnych warsztatów edukacyjnych, przygotowywanych we współpracy mię-

dzypokoleniowej.

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych


fot. Gm

ina Such

a Beskid

zkafot. G

mina S

ucha B

eskidzka

29Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych DIALOG

Warte naśladowaniaProjekt zrealizowany został w okresie, w którym w mieście Sucha Beskidzka odbywały się równolegle dwa inne wydarzenia kulturalne o zasięgu międzynarodowym - XVIII Suskie Spotkania z Folklorem oraz Dni Ziemi Suskiej. To międzynarodowe cykliczne imprezy, promujące tradycję i kulturę polską, zwłaszcza obszar babiogórski, oraz umożliwiające prezentację różnorodności kulturowej innych państw europejskich i świata. Dzięki połączeniu w czasie wszystkich trzech imprez projekt „Różne kultury, jedna Europa” zyskał szerszy zasięg, wychodząc poza jedną gminę. Oprócz mieszkańców Suchej Beskidzkiej i przedstawicieli miast partnerskich wzięło w nim udział wiele osób odwiedzających ten region w celach turystycznych. Organizatorzy zdecydowali się na wykorzystanie potencjału cyklicznych wydarzeń lokalnych o szerokim rozgłosie medialnym do promowania zagadnienia aktywności osób po 50 roku życia. Niepopularny temat starzenia się społeczeństwa dzięki projektowi nabrał uniwersalnego wymiaru. Wydarzenie zgromadziło ponad 2000 osób i było szeroko komentowane w prasie lokalnej i regionalnej.Warto również podkreślić współudział i zaangażowanie licznych miejscowych organizacji społecznych, instytucji kulturalnych oraz wolontariuszy, aktywnie działających na rzecz współpracy międzynarodowej, solidarności międzypokoleniowej i aktywizacji społecznej osób starszych.

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.1 RÓŻNE KULTURY, JEDNA EUROPA Gmina Sucha Beskidzka

fot. Gm

ina Such

a Beskid

zka


Jestem koordynatorką projektów międzynarodowych w Stowarzyszeniu Edukacja i Nauka oraz redaktorką portalu www.spotkania-na-wschodzie.pl. Specjalizuję się we współpracy międzyna-rodowej głównie z krajami Europy Wschodniej. Jestem absolwentką Wydziału Polonistyki Uni-wersytetu Warszawskiego, stypendystką MENiS. Uczestniczyłam w wielu sesjach tematycznych zorganizowanych przez Międzynarodową Szkolę Humanistyczną UW.

Od wielu lat współpracuję z Pracownią Polszczyzny Kresowej Polskiej Akademii Nauk.Kontakt: [email protected]

TO DZIAŁA

Anna Bartnik

31Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych TO DZIAŁA

Wczoraj, dziś, jutro – rozmowy między pokoleniamiAnna Bartnik, Stowarzyszenie Edukacja i Nauka

Upamiętnienie wydarzeń historycznych XX wieku poprzez utrwalenie w filmach i przekazanie kolejnym pokoleniom pamięci osób, które namacalnie doświadczyły skrajnej nietolerancji w okresie nazizmu i stalinizmu, jest dla Stowarzyszenia Edukacja i Nauka sprawą priorytetową. Dwie edycje projektu pt. „Ścieżki pamięci – zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźni” realizowane od października 2010 roku przy wsparciu finansowym Programu Europa dla Obywateli pozwoliły nam na stworzenie 22 filmów dokumentalnych opowiadających o miejscach pamięci związanych ze zbrodniami nazizmu i stalinizmu na terenie województwa kujawsko-pomorskiego oraz mazowieckiego.

Przedstawienie młodym ludziom z Polski, Niemiec, Litwy i Łotwy materiału filmowego na temat wydarzeń związanych

z eksterminacją ludności w czasie II Wojny Światowej i okresie powojennym to metoda edukacyjna, która służyć ma

budowaniu postaw we współczesnym świecie. Dokumentacja konkretnych, lokalnych miejsc pamięci (często ulegają-

cych zapomnieniu) oraz rejestracja wspomnień bezpośrednich świadków, służyć ma konfrontacji różnych pokoleń są-

siadujących ze sobą narodów. Produkcja materiałów edukacyjnych opartych na żywej historii, to wyraźny krok w kie-

runku pogłębienia tolerancji i wzajemnego zrozumienia na poziomie międzykulturowym i międzypokoleniowym. Jeste-

śmy przekonani, że tworząc podstawy i warunki do prowadzenia dialogu między pokoleniami, przyczyniamy się do bu-

dowania wizji świata otwartego, wolnego od rasizmu i ksenofobii. Rozwijamy, szczególnie u młodzieży, poczucie toż-

samości europejskiej opartej na wspólnych wartościach, a także inspirujemy ją do obudzenia dociekliwości i refleksji

na temat przeszłości. Pomagamy lepiej zrozumieć, czym są prawdziwa solidarność i tolerancja.

Jeden z odcinków pt. „Co wy na to…” został w całości poświęcony młodym ludziom, którzy wyrazili swoje opinie na te-

mat trudnych faktów historycznych przedstawionych w filmie „Ścieżki pamięci”. Co ważne, młodzież zwróciła uwagą

na losy poszczególnych osób i ich cierpienie, a nie tylko politykę. Świadkowie historii, którzy wystąpili w naszym mate-

riale filmowym, byli kiedyś młodymi ludźmi mającymi marzenia, plany edukacyjne, zawodowe, osobiste. Wojna wszyst-

ko przekreśliła i zostawiła w ich pamięci krwawe piętno, wpływające na całe dalsze ich życie.

WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO – ROZMOWY MIĘDZY POKOLENIAMI


Szp

itale pow

stańcze, fot. S

towarzyszen

ie Edukacja i N

auka


Cykl felietonów dokumentalnych „Ścieżki pamięci” przedstawia wybrane fakty historyczne, które miały miejsce pod-

czas II Wojny Światowej na ziemi polskiej i stanowi podstawę do refleksji i prowadzenia dyskusji – bez względu na na-

rodowość i wiek rozmówców. Głównym przesłaniem powstałego materiału jest upamiętnienie ofiar wojny, uświado-

mienie w szerokim kręgu odbiorców bezsensowności wojen i skłonienie do refleksji, jak sprawić, by nigdy więcej się nie

powtórzyły. Okres stalinizmu również odcisnął swoje piętno na polskim społeczeństwie. W filmie pt. „Więzienie Toledo”,

w obecnie realizowanej edycji projektu „Ścieżki pamięci” historyk dr Szymon Niedziela tak mówi o tym okresie: „II Woj-

na Światowa w Polsce wcale nie zakończyła się w roku 1945 wraz z pokonaniem III Rzeszy. Tysiące patriotów polskich,

rozpoczynając walkę w roku 1939, nie sądziło, że przyjdzie im tę walkę kontynuować do 1956 roku, bowiem gdy poko-

nali czarny totalitaryzm, trzeba było rozpocząć walkę z czerwonym totalitaryzmem. (Za to byli ścigani, represjonowani,

wysyłani do zakładów karnych). Ich jedyną winą było to, że pragnęli Polski w pełni niepodległej”.

W filmach przedstawiane są losy Polaków, którzy nie deklarowali wyraźnie swoich uczuć do komunizmu i władz so-

wieckich, byli niepewni politycznie, czyli podejrzani o sympatie do rządu londyńskiego, lub działali w czasie okupacji

w AK. Ci ludzie po aresztowaniu trafiali do sowieckich zakładów karnych, takich jak np. Obóz NKWD w Rembertowie,

Więzienie Toledo na Pradze, a niektórzy byli wywożeni na Syberię, skąd wielu już nie wróciło. Na ten temat literaturę

przedmiotu mamy wciąż bardzo ograniczoną. Dokumentacja urzędowa (wytworzona przez zarządców) jest szcząt-

kowa. Istnieje bardzo mało monografii i artykułów naukowych na ten temat. Dzięki projektowi staramy się uzupełnić

tę lukę, by przede wszystkim następnym pokoleniom pokazać prawdę o niełatwej drodze Polski do wolności.

Realizując projekt oraz organizując pokazy cyklu filmu dokumentalnego „Ścieżki pamięci”, staliśmy się uczestnika-

mi rozmów prowadzonych przez przedstawicieli wszystkich pokoleń. Osoby starsze – świadkowie historii – aktywnie

i chętnie uczestniczą w spotkaniach i opowiadają o swoich przeżyciach wojennych i powojennych, traktując to jako

swój obowiązek. Młodzi ludzie natomiast z ogromnym zainteresowaniem oglądają filmy, zadają pytania bezpośred-

nim świadkom wydarzeń historycznych. Niektórzy z nich angażują się w promowanie tematu w swoich środowiskach

albo, już jako nasi wolontariusze, poszukują kolejnych miejsc do wyświetlenia filmów w szkołach, domach kultury, bi-

bliotekach itp. Działania te utwierdzają nas w przekonaniu, iż dialog międzypokoleniowy uczy, a także niesie ze sobą

mądrość, pokój i potrzebę przekazywania zdobytej wiedzy kolejnym pokoleniom.

WCZORAJ, DZIŚ, JUTRO – ROZMOWY MIĘDZY POKOLENIAMI


Palmiry, fot. S

towarzyszenie Ed

ukacja i Nauka


Projekt został zarekomendowany do realizacji przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Stowarzyszenie Wolnego Słowa, Ośrodek KARTA, Studium Europy Wschodniej przy Uniwersytecie Warszawskim, Komitet Katyński, Krąg Pamięci Narodowej, Dom Spotkań im. Angelusa Silesiusa oraz Muzeum Powstania Warszawskiego.

Polega na wyprodukowaniu 10 filmów dokumentalnych na temat miejsc pamięci związanych ze zbrodniami nazizmu

i stalinizmu znajdujących się na terenie Warszawy i okolic.

W filmach wykorzystano dostępne dokumenty archiwalne (zdjęcia, fragmenty filmów z okresu II Wojny Światowej z Fil-

moteki Narodowej), wypowiedzi bezpośrednich świadków zdarzeń (relacje świadków historii, które zostały nagrane

i umieszczone w Archiwum Historii Mówionej Muzeum Powstania Warszawskiego). Wszystkie tematy zostały zapre-

zentowane przez lektora – historyka dr Szymona Niedzielę.

DZIAŁANIE 4

Tytuł projektu:

Ścieżki pamięci – zachować pamięć o lokalnych miejscach kaźniWnioskodawca: Stowarzyszenie Edukacja i Nauka


Strona internetowa: www.stowarzyszenie.edu.pl

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka


fot. Stow

arzyszenie Edu

kacja i Nauka

Egzekucje na m

okotowie, fot. S

towarzyszenie Ed

ukacja i Nauka


Tematy 10 odcinków dokumentu:

1. Masowe egzekucje

2. Palmiry

3. Obóz przejściowy w kościele św. Wojciecha

4. Zagłada Woli

5. Likwidacja powstańczych szpitali na Starówce

6. Likwidacja przytułków nowomiejskich

7. Egzekucje na Mokotowie

8. Obóz NKWD w Rembertowie

9. „Gęsiówka” – obóz niemiecki, NKWD i UB

10. Więzienie NKWD „Toledo”

Dialog międzypokoleniowy

Celem filmów jest przekazanie wiedzy historycznej młodym pokoleniom oraz ukazanie wartości płynących z prowa-

dzenia dialogu międzykulturowego i międzypokoleniowego. Wstrząsający obraz zdarzeń przedstawiany w kolejnych

odcinkach budzi u widza w każdym wieku ogromne emocje, skłaniając go przemyśleń dotyczących nie tylko tragedii,

jaka spotkała naród Polski i inne nacje, które padły ofiarą wojny. Zachęca także do zastanowienia się, nad przyczyna-

mi takiego barbarzyństwa i sposobami uniknięcia go w przyszłości. Filmy stanowią niezwykle cenny materiał eduka-

cyjny. Podczas wspólnego oglądania wytwarza się silna więź między pokoleniem, które dramat przeżyło, a tym, które

zna go jedynie z faktograficznych podręczników historii. Dopiero wspomnienia i przeżycia zawarte w filmach pozwala-

ją dostrzec ogrom tragedii, jaka stała się udziałem starszych.

Twórcy projektu, za cel postawili sobie budowanie tolerancji międzypokoleniowej i międzynarodowej. Historia jest dla

nich źródłem refleksji i poczucia wspólnoty oraz punktem wyjścia do budowania tożsamości współczesnych obywa-

teli krajów narodowych i Europy.

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka


Szp

itale pow

stańcze, fot. Stow

arzyszenie Edukacja i N

auka fot. S

towarzyszenie Ed

ukacja i N

auka


Warte naśladowaniaAutorzy i twórcy projektu zadbali, aby filmy – w polskiej i niemieckiej wersji językowej, udostępnić dla szerokiej publiczności: w serwisie YouTube, na stronie internetowej Stowarzyszenia oraz na płytach DVD wraz z dołączoną broszurką – do pobrania w siedzibie Stowarzyszenia i bibliotekach. Organizowane są także pokazy publiczne. Projekcje zakończone dyskusją służą nie tylko nauce historii, ale przede wszystkim stwarzają unikalną szansę na spotkanie odchodzącego pokolenia świadków wojny ze współczesną młodzieżą. Uwagę zwracają również starannie przemyślane scenariusze oraz doskonała reżyseria, dzięki którym powstały niezwykle ciekawe materiały dokumentalne i edukacyjne. Więcej informacji na temat organizacji oraz kolejne odcinki filmu dokumentalnego dostępne są do obejrzenia na stronie internetowej Stowarzyszenia.

DZIAŁANIE 4 ŚCIEŻKI PAMIĘCI – ZACHOWAĆ PAMIĘĆ O LOKALNYCH MIEJSCACH KAŹNI Stowarzyszenie Edukacja i Nauka fot. S

towarzyszenie Ed

ukacja i N

auka


fot. Urząd

Miasta G

niezna


Projekt miał na celu zacieśnienie więzi międzynarodowych i pogłębienie porozumienia pomiędzy pokoleniami. Uczestnicy pochodzący 7 krajów spotkali się w Gnieźnie. Został przez organizatorów zaplanowany tak, aby termin związanych z nim wydarzeń pokrywał się z odbywającymi się w Polsce i na Ukrainie Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej. To właśnie one były dla Gniezna inspiracją do integracji międzypokoleniowej.

Do Polski zaproszone zostały delegacje z miast partnerskich Gniezna, składające się z seniorów, młodzieży, burmi-

strzów, zespołów muzycznych, a także reprezentantów prasy lokalnej. Animacja poszczególnych wydarzeń miała za-

chęcić wszystkich uczestników do wspólnych działań, które równocześnie zaangażować i zainteresować mogą przed-

stawicieli 3 pokoleń: dzieci, rodziców i dziadków.

Wspólnota wieku – wiek wspólnoty

Na pl. św. Wojciecha w Gnieźnie zorganizowana została Strefa Kibica Euro 2012. Miasta partnerskie prezentowały tu

swoje regionalne wyroby kulinarne i rzemieślnicze, stroje narodowe oraz ofertę turystyczną, przygotowaną specjalnie

dla mieszkańców Gniezna. W dniu ich otwarcia na pl. św. Wojciecha przybyło około 15 tys. osób. Wszystkie stoiska cie-

szyły się ogromną popularnością.

Młodsi przedstawiciele delegacji podziwiali twórców prezentujących swoje dzieła. Przekonali się, że wiele się jeszcze

mogą od starszych nauczyć i że warto nawiązywać do tradycji. To jeden z warunków osiągnięcia sukcesu, a także

istotny element pogłębiania dumy narodowej. Przedstawiciele wszystkich krajów mieli okazję zrozumieć, jak ważna

jest ich własna tradycja narodowa, która wyróżnia się na tle innych bogactwem i kolorystyką, a także stanowi cenny

wkład w kulturę europejską.


Tytuł projektu:

Aktywny SeniorWnioskodawca: Urząd Miasta Gniezna


Partnerzy: 1. Anagni (Włochy), 2. Speyer (Niemcy), 3. Radviliskis (Litwa), 4. Esztergom (Węgry), 5. Veendam (Holandia)6. Uman (Ukraina)

Strona internetowa: www.gniezno.eu

DZIAŁANIE 1, PODDZIAŁANIE 1.2 AKTYWNY SENIOR Urząd Miasta Gniezna


fot. Urząd

Miasta G

niezna fot. U

rząd M

iasta Gniezna


Kolejny punkt programu integracji międzynarodowej i międzypokoleniowej to koncerty i pokazy zespołów miast part-

nerskich, prezentujących między innymi narodową muzykę. To znów okazja, by cieszyć się wspólnymi działaniami

artystycznymi młodszych i starszych uczestników imprezy.

Kibicowanie – najważniejsza jest drużyna

W związku z otwarciem Euro 2012 w Gnieźnie na boisku Orlika odbył się Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej, w którym

zmagały się reprezentacje młodzików do lat 16. każdego z miast partnerskich. Reprezentacja seniorów zaś rywalizo-

wała o palmę pierwszeństwa, grając w piłkarzyki ręczne. Starsi kibicowali swojej młodzieży, a młodzi trzymali kciuki za

seniorów. Wspólna zabawa i sportowe współzawodnictwo okazały się niezawodnym sposobem na budowanie więzi.

W rozgrywki włączyli się także mieszkańcy Gniezna, turyści oraz delegacje z miast partnerskich, śledzący mecze roz-

poczynające Mistrzostwa Euro 2012 na specjalnie ustawionym na tę okazję telebimie. W przerwach można było wziąć

udział w konkursach z nagrodami.

Dzięki tym wydarzeniom gnieźnieński Rynek na kilka dni zamienił się w kolorowy korowód europejskich kibiców i spor-

towców. Niezależnie od wieku, języka i narodowości uczestnicy zabawy na przemian rywalizowali z innymi krajami,

by za chwilę kibicować przedstawicielom swojego pokolenia reprezentowanego przez inne narodowości.


fot. Urząd

Miasta G

niezna


fot. Urząd

Miasta G

niezna fot. U

rząd M

iasta Gniezna

Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych TO DZIAŁA 45

Aktywny senior – aktywna społeczność

Jeden dzień spotkania w całości poświęcony został zagadnieniom pokolenia 50+. W Dniu Seniora spora liczba miesz-

kańców Gniezna, a także delegacje miast partnerskich wzięły udział w zorganizowanym wspólnie z Uniwersytetem

Trzeciego Wieku seminarium, które odbyło się w auli gnieźnieńskiego Kolegium Europejskiego. Wykład, a następnie

dyskusja dotyczyły zdrowego trybu życia seniorów, aktywności fizycznej, sposobów relaksacji i rehabilitacji, wspól-

nych inicjatyw międzypokoleniowych i propozycji aktywnego spędzania czasu.

Gnieźnianie i ich goście zostali zaproszeni do udziału w rajdzie nordic walking, kursie Tańca Radości, czyli paneurytmii

a także gimnastyce oraz zwiedzaniu Gniezna z przewodnikiem.

Nawiązania do tematu aktywnego życia seniorów nie zabrakło również podczas uroczystego nadania, jednemu

z gnieźnieńskich skwerów nazwy partnerskiego miasta Anani. Mieszkańcy i turyści znajdą tu urządzenia do rekreacji

i ćwiczeń fizycznych dla młodszych i starszych.

Spotkanie przedstawicieli miast partnerskich stało się także okazją do obchodów 20-lecia współpracy Gniezna i Speyer.

Na tę okoliczność w Miejskim Ośrodku Kultury w Gnieźnie odbyła się wystawa prac Christel Stadtmuller, artystki ze Speyer.


fot. Urząd

Miasta G

niezna


fot. Urząd

Miasta G

niezna fot. U

rząd M

iasta Gniezna


Warte naśladowaniaDzięki projektowi seniorzy z Gniezna i miast partnerskich mieli okazję w nieformalnej atmosferze podzielić się doświadczeniami związanymi z aktywizacją osób starszych. Pracując wspólnie mogli osobiście doświadczyć, że są potrzebni społeczeństwu i wiele jeszcze mogą w życiu osiągnąć - dla dobra nie tylko swojego, ale i przyszłych pokoleń. Co ważne, realizacja projektu zwróciła uwagę młodszego pokolenia na zagadnienie aktywności po 50 roku życia. Niezależnie od różnic wynikających z wieku, a zatem z odmiennych doświadczeń oraz potrzeb, jest wiele spraw, które starszych i młodszych bardzo silnie łączą. Na tym tle warto i trzeba budować porozumienie. Warto podkreślać, że wiedzę i doświadczenie osób starszych należy wykorzystywać, pozwalając im poczuć, że wciąż są ważni i potrzebni młodym. We wspólnym funkcjonowaniu w społeczeństwie, każdy ma do spełnienia ważną rolę. Projekt pokazał, że więzi między ludźmi, wzajemna pomoc i solidarność przełamujące bariery pokoleniowe i międzynarodowe, są żywe i potrzebne. Wystarczy wykorzystać ten potencjał.


fot. Urząd

Miasta G

niezna


ALBUMFilm przygotowany w 2012 roku przez Punkt Kontaktowy Programu Europa dla Obywateli powstał aby przedstawić wybrane projekty zrealizowane przez beneficjentów Programu. Podobnie jak publikacja, film ukazuje przede wszystkim te projekty, w których w szczególny sposób podkreślone zo-stało zagadnienie aktywności osób starszych i solidarności międzypokoleniowej. Zarejestrowany materiał wzbogaca i poszerza wachlarz prezento-wanych w publikacji projektów.

Twórcy projektów dzielą się swoim zaangażowaniem, pomysłami i planami inspirując do działania. Zagadnienie solidarności międzypokoleniowej sprawdza się tu w praktyce.

Jestem przekonany, że Zjednoczona Europa nie może być zbudowana przez administrację czy samych polityków. Ta idea musi wychodzić od Ludzi. Musi wypływać z bezpośrednich relacji między ludźmi. To właśnie próbujemy robić budując nasze partnerstwo.

Gerhard Weber, Brackenheim (Niemcy)

49Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych ALBUM


Tytuł projektu:

Different coutries – common objectivesWnioskodawca: Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej


Kraje partnerskie: 1. Medias (Rumunia), 2. Castell Umberto (Włochy), 3. Studenka (Czechy)

Strona internetowa: www.debowymaj.pl

Spotkanie odbyło się w dniach 30 kwietnia - 4 maja 2012 roku w ramach festiwalu „Dębowy Maj” w Dąbrowie Górniczej.


fot. Printom

atofot. P

rintomato

51Trzeci wiek – podwójna korzyść Dobre praktyki w projektach międzypokoleniowych ALBUMfot. P

rintomato

fot. Printom

ato


fot. Printom

atofot. P

rintomato


rintomato

fot. Printom

ato


fot. Printom

ato


Projekt został zrealizowany podczas Pierwszego Światowego Zjazdu Orawian w dniach 19-22 lipca 2012 r. w Gminie Jabłonka.


Tytuł projektu:

Różnorodność kulturowa UE – wspólne działania na rzecz wzmocnienia świadomości europejskiejWnioskodawca: Gmina Jabłonka


Kraje partnerskie: 1. Horice (Czechy), 2. Nagymanyok (Węgry), 3. Reichelsheim (Niemcy), 4. Trstena (Słowacja)

Strona internetowa: www.zjazdorawian.pl


fot. Printom

atofot. P

rintomato


rintomato

fot. Printom

ato


fot. Printom

ato


Coroczne spotkanie miast partnerskich Zbrosławic, podczas których mieszkańcy przyjmują gości w swoich domach, odbyło się w dniach 19-22 lipca 2012 r.


Tytuł projektu:

Międzynarodowy Tydzień MłodzieżyWnioskodawca: Gmina Zbrosławice


Kraje partnerskie: 1. Castagnolle delle Lanze (Włochy), 2. Tarnalelesz (Węgry), 3. Brackenheim (Niemcy), 4. Charnay-les-Macon (Francja)

Strona internetowa: www.zbroslawice.pl


fot. Printom

atofot. P

rintomato

Trzeci wiek - europadlaobywateli.pl · Gmina Sucha Beskidzka „Różne kultury, jedna Europa” 25...

Documents

Transcript of Trzeci wiek - europadlaobywateli.pl · Gmina Sucha Beskidzka „Różne kultury, jedna Europa” 25...