nguyenvanlan.files.wordpress.com · Truyện này còn được dựng thành phim và được...
Transcript of nguyenvanlan.files.wordpress.com · Truyện này còn được dựng thành phim và được...
LAZAR LAGIN
Truyện thiếu nhi song ngữ Anh-Việt
SÀI GÒN - NĂM 2014
LAZAR LAGIN
Biligual children’s book
SAIGON – 2014
TÁC GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”
viết bằng tiếng Nga
Lazar Yosifovych Lagin
Lazar Lagin là bút danh của Lazar Iosifovich Ginzburg. Ông là
một nhà văn, nhà thơ, nhà biên kịch hoạt hình nổi tiếng, được
đánh giá là một đại diện hàng đầu của văn học trào phúng và
văn học thiếu nhi Liên Xô.
Sinh: 04 tháng Mười hai, 1903, Vitebsk, Belarus
Mât: 04 tháng Sáu, 1979, Moskva, Nga
DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”
từ tiếng Nga ra tiếng Việt
Minh Đăng Khánh Minh Đăng Khánh, bút danh của Trần Đăng Thái, sinh năm
1941 tại thành phố Vinh. Bản dịch tác phẩm Ông già Khốt ta
bít (tác giả: L. Laghin) được NXB Măng Non (tiền thân của
NXB Trẻ TP.HCM) năm 1984, NXB Thuận Hóa (Huế) năm
1985, NXB Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim
Đồng tái bản năm 1990 và NXB Văn Học năm 2012. Ông mât
ngày 10 tháng bảy, 2011, thọ 71 tuổi.
DỊCH GIẢ CUỐN “ÔNG GIÀ KHỐT TA BÍT”
từ tiếng Nga ra tiếng Anh
(chưa tìm thấy tư liệu cá nhân Fainna Solasko)
LỜI NGƯỜI BIÊN TẬP
Hiện nay, nhiều học sinh Việt Nam học ngoại ngữ chính là tiếng Anh, thậm chí bắt đầu từ lớp 1. Truyện “Ông già Khốt ta
bít” do nhà văn Liên Xô viết cách đây đã lâu là dành cho các cháu thiếu nhi, dựa trên cơ sở cuốn truyện nổi tiếng thế giới
“Nghìn lẻ một đêm” mà phóng tác ra một truyện xảy ra tại Nga, trước kia thuộc Liên bang Xô viết, gọi tắt là Liên Xô.
Thế hệ thiếu nhi kể cả người lớn ở phía Bắc vĩ tuyến 17 trước năm 1975 khá quen thuộc với truyện “Ông già Khốt ta bít”
của nhà văn Laghin đã được dịch ra tiếng Việt từ nguyên bản tiếng Nga. Truyện này còn được dựng thành phim và được chiếu
rộng rãi, thu hút sự thích thú và ngưỡng mộ của bao nhiêu người nhât là các cháu thiếu nhi ở miền Bắc khi đó.
Thế hệ thiếu nhi cả nước hiện nay không biết đến ông già Khốt ta bít nhiều như xưa mặc dù các nhà xuât bản đã in và
phát hành trở lại trong cả nước như Măng Non (tiền thân của nhà xuât bản Trẻ TP.HCM năm 1984), Thuận Hóa (Huế) năm
1985, Cầu Vồng (Matxcơva) hợp tác với NXB Kim Đồng tái bản năm 1990 và gần đây nhât là nhà xuât bản Văn học năm 2012.
Tư năm 2009 đến 2013, tôi người biên tập cuốn này có viết, in và phát hành chủ yếu ở các tỉnh miền Nam các cuốn “Ông
già Khốt ta bít đến Việt Nam” năm 2009, “Ông già Khốt ta bít trở lại Việt Nam” năm 2010, “Ông già Khốt ta bít cùng cậu Vôn
ca sang thăm Việt Nam” năm 2011, ba cuốn này do nhà xuât bản Văn Nghệ câp phép và “Những chú chim phóng sinh” năm
2013 do nhà xuât bản Hội nhà văn câp phép. Tôi, tác giả bốn cuốn truyện ngắn ây nói về “Ông già Khốt ta bít” nghĩ rằng nếu
bạn nào đã từng đọc cuốn truyện dịch “Ông già Khốt ta bít” từ bản gốc tiếng Nga của L. Laghin nếu tiếp tục đọc các cuốn
truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít của tôi chắc chắn sẽ thây thêm nhiều điều thú vị mà ông già Khốt ta bít đã đem lại cho
chúng ta, những thiếu nhi và người lớn đã từng là thiếu nhi của Việt Nam.
Cũng nhằm mục đích giới thiệu tác phẩm gạo cội của nhà văn quá cố Laghin qua cuốn song ngữ, tôi đã mạo muội đưa
cuốn truyện đã dịch từ tiếng Nga sang tiếng Anh của nhà văn Fainna Solasko và dịch từ tiếng Nga ra tiếng Việt của nhà văn
Minh Đăng Khánh. Do muốn theo sát tiếng Anh nên bản dịch ra tiếng Việt được tôi phỏng tác (xin lỗi gia đình dịch giả MĐK)
và bỏ những đoạn tiếng Việt mà Fainna Solasko đã bỏ trong bản tiếng Anh do nội dung có tính chât kỳ thị chứ không hoàn toàn
theo nguyên bản dịch gốc của Minh Đăng Khánh. Tôi đang có kế hoạch gộp bốn cuốn truyện ngắn nói về ông già Khốt ta bít
thành một tập dày lây tên là “Những mẩu chuyện về ông già Khốt ta bít tại Việt Nam”. Các bạn nhỏ hãy chờ xem nhé !
NGUYỄN VĂN LÂN
Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин
The Old Genie Hottabych Translated from the Russian by Fainna Solasko
The amusing and fascinating children’s book is often called the
Russian “Thousand and One Nights”
Who is the Old Genie Hottabych?
This is what the author has to say of him. “In one of
Scheherezade’s tales I red of the Fisherman who found o cooper
vessel in his net. In the vessel was a mighty Genie – a magician
whi had been imprisoned in the bottle for nearly two thousand
years. The Genie had sworn to make the one who freed him rich,
powerful and happy.
“But what if such a Genie suddenly came to life in the Soviet
Union, in Moscow? I tried to imagine what would have happened
if a very ordinary Russian boy had freed hom from the vessel.
“And imagine, I suddenly discovered that a schoolboy named
Volka Kostylkov, the very same Volka who used to live on Three
Ponds Street, you know, the best diver at summer camp last
year...On second thought, I believe we had better begin from the
beginning ...”
A MOST UNUSUAL MORNING
At 7:32 a.m. a merry sun-spot slipped through a hole in the
curtain and settled on the nose of Volka Kostylkov, a 6th-grade
pupil. Volka sneezed and woke up.
Just then, he heard his mother say in the next room:
"Don't rush, Alyosha. Let the child sleep a bit longer, he has
an exam today."
Volka winced. When, oh when, would his mother stop calling
him a child?
Старик Хоттабыч (Старый джин Хоттабыч) Лазарь Лагин
Ông già Khốt ta bít Dịch từ tiếng Nga sang tiếng Việt : Minh Đăng Khánh
Cuốn sách thiếu nhi vui và hâp dẫn được người Nga thường gọi
là "Nghìn lẻ một đêm" .
Ông già Khốttabít là ai?
Đây là những gì tác giả đã nói về ông: "Trong những chuyện kể
của Scheherezade tôi đã đọc Người đánh cá, người này đã tìm
thây một chiếc bình đồng trong lưới của mình. Trong bình có
một vị thần hùng mạnh - một nhà ảo thuật đã bị giam giữ gần hai
ngàn năm. Vị thần đã thề sẽ làm cho người nào giải thoát được
ông sẽ trở nên giàu có, mạnh mẽ và hạnh phúc.
”Nhưng nếu một vị thần như thế đột nhiên đến sống ở Liên Xô,
tại Moscow thì sao? Tôi cố tưởng tượng những gì sẽ xảy ra nếu
một em bé Nga rât bình thường đã giải thoát ông ta khỏi bình.
"Và hãy tưởng tượng, tôi đột nhiên phát hiện ra rằng một cậu
học sinh tên là Volka Kostylkov, cái tên Volka rât giống người
đã từng sống trên đường Ba Ao, các bạn biết đây, chính là chú bé
lặn tốt nhât ở trại hè năm ngoái .... Nhưng tốt hơn hết, các bạn
hãy để cho tôi kể lại mọi chuyện theo thú tự..... "
BUỔI SÁNG BẤT THƯỜNG
Bảy giờ ba mươi phút sáng, một tia nắng rực rỡ chui qua cái lỗ
nhỏ xíu ở tâm mành và rọi vào đúng mũi cậu học sinh lớp 6
Vônca Côxtưncốp. Vônca hắt xì hơi và thức dậy.
Đúng lúc ây, hắn nghe tiếng nói của mẹ từ buồng gần bên:
“Chẳng cần gì phải vội, anh Aliôsa ạ. Cứ để cho cu con ngủ
thêm chút nữa đã. Hôm nay, con nó phải đi thi đây.”
Vônca nhăn mặt. Đến bao giờ mẹ mới thôi gọi nó là “cu con”
đây
2
"Nonsense!" he could hear his father answer. "The boy's nearly thirteen. He might as well get up and help us pack. Before you know it, this child of yours will be using a razor." How could he have forgotten about the packing! Volka threw off the blankets and dressed hurriedly. How could he ever have forgotten such a day! This was the day the Kostylkov family was moving to a different apartment in a new six-storey house. Most of their belongings had been packed the night before. Mother and Grandma had packed the dishes in a little tin tub that once, very long ago, they had bathed Volka in. His father had rolled up his sleeves and, with a mouthful of nails, just like a shoemaker, had spent the evening hammering down the lids on crates of books. Then they had all argued as to the best place to put the things so as to have them handy when the truck arrived in the morning. Then they had their tea on an uncovered table-as on a march. Then they decided their heads would be clearer after a good night's sleep and they all went to bed. In a word, there was just no explaining how he could have ever forgotten that this was the morning they, were moving to a new apartment. The movers barged in before breakfast was quite over. The first thing they did was to open wide both halves of the door and ask in loud voices, "Well, can we begin?" "Yes, please do," both Mother and Grandma answered and began to bustle about. Volka marched downstairs, solemnly carrying the sofa pillows to the waiting truck. "Are you moving?" a boy from next door asked. "Yes," Volka answered indifferently, as though he was used to moving from one apartment to another every week and there was nothing very special about it. The janitor, Stepanych, walked over, slowly rolled a cigarette and began an unhurried conversation as one grown-up talk to another. The boy felt dizzy with pride and happiness. He gathered his courage and invited Stepanych to visit them at their new home. The janitor said, "With pleasure."
“Em nói vớ vẩn gì thế?” hắn có thể nghe bố trả lời “Chàng trai
của chúng ta sắp 13 tuổi rồi. Cứ để cho con nó dậy và giúp thu
xếp đồ đạc. Con nó sắp dùng dao cạo râu rồi mà em vẫn cứ “cu
con”.
Thu xếp đồ đạc! Làm sao Vônca lại có thể quên bẵng mât chuyện
đó nhỉ!
Vônca liền tung chăn và vội vã mặc quần dài. Làm sao lại có thể
quên được một cái ngày như thế!
Hôm nay, gia đình Côxtưncốp dọn đến căn nhà mới ở một ngôi
nhà 5 tầng mới xây. Ngay từ hôm trước, gần như tât cả đồ đạc đã
được đóng gói, chằng buộc. Mẹ và bà nội đã xếp bát đĩa vào cái
chậu tắm mà xưa kia họ đã từng tắm cho bé Vônca. Còn bố, sau
khi xắn tay áo và ngậm đầy một mồm đinh như ông thợ giày, đã
đóng chặt những thùng đựng sách.
Sau đó, cả nhà bàn xem nên chât đồ đạc ở đâu để sáng mai đưa ra
xe cho tiện. Rồi mọi người uống trà theo kiểu dã chiến, bên chiếc
bàn không trải khăn. Cuối cùng, họ quyết định rằng buổi sáng sẽ
sáng suốt hơn buổi tối và đi ngủ.
Nói tóm lại, không tài nào hiểu nổi làm sao Vônca lại có thể quên
mât chuyện sáng hôm nay sẽ dọn đến căn nhà mới...
Chưa kịp uống xong nước trà thì các bác công nhân khuân vác đã
bước thình thịch vào. Việc đầu tiên là họ mở toang cả hai cánh
cửa và với giọng oang oang hỏi “ Có thể bắt đầu được chưa? “
“ Xin cứ việc! “ Mẹ và bà cùng trả lời một lúc rồi cuống cả lên.
Vônca thận trọng khuân cái gối dài và cái tựa lưng ở đivăng ra
chiếc xe tải 3 tân có mui đang đậu ngoài đường.
“Nhà cậu dọn đi à? “ một chú bé hàng xóm hỏi Vônca.
“Dọn quá đi chứ!” Vônca khinh khỉnh trả lời, làm ra vẻ như
tuần nào nó cũng dọn nhà và đối với nó chuyện đó chẳng có gì là
lạ cả.
Bác quét sân Xtêpanứt bước đến gần, trầm ngâm vân một điếu
thuốc và bác bắt chuyện nghiêm chỉnh với Vônca như với một
người ngang hàng. Chú bé hơi choáng váng vì kiêu hãnh và sung
sướng. Nó thu hết can đảm và mời bác Xtêpanứt đến thăm nhà
mới của mình. Bác quét sân nói: “Tôi rât lây làm vui lòng”.
3
A serious, important, man-to-man conversation was beginning,
when all at once Volka's mother's voice came through the open
window:
"Volka! Volka! Where can that awful child be?" Volka raced
up to the strangely large and empty apartment in which shreds
of old newspapers and old medicine bottles were lying forlornly
about the floor.
"At last!" his mother said. "Take your precious aquarium and
get right into the truck. I want you to sit on the sofa and hold the
aquarium on your lap. There's no other place for it. But be sure
the water doesn't splash on the sofa."
It's really strange, the way parents worry when they're moving
to a new apartment.
THE STRANGE VESSEL
Well, the truck finally choked exhaustedly and stopped
at the attractive entrance of Volka's new house. The movers
quickly carried everything upstairs and soon were gone.
Volka's father opened a few crates and said, "We'll do the rest
in the evening." Then he left for the factory.
Mother and Grandma began unpacking the pots and pans,
while Volka decided to run down to the river nearby. His father
had warned him not to go swimming without him, because the
river was very deep, but Volka soon found an excuse: "I have to
go in for a dip to clear my head. How can I take an exam with a
fuzzy brain!"
It's wonderful, the way Volka was always able to think of
an excuse when he was about to do something he was not
allowed to do.
How convenient it is to have a river near your house! Volka
told his mother he'd go sit on the bank and study his geography.
And he really and truly intended to spend about ten minutes
leafing through the text-book. However, he got undressed and
jumped into the water the minute he reached the river. It was
still early, and there was not a soul on the bank. This had its
Nói tóm lại, cuộc nói chuyện nghiêm chỉnh và tốt đẹp giữa hai
người đàn ông đang tiếp diễn thì từ trong căn nhà bỗng vang lên
tiếng gọi của mẹ:
“Vônca! Vônca! Thằng cu con khó chịu ây đã biến đâu mât
rồi?” Vônca chạy vội vào căn nhà trống rỗng, rộng rãi một cách
lạ thường, trong đó nằm bừa bộn trợ trọi những mảnh báo cũ và
những chai đựng thuốc trống không.
“Có thế chứ!” mẹ nói “Con bê cái bể nuôi cá trứ danh của con đi
và trèo ngay lên xe. Con sẽ ngồi ở chiếc đivăng trên ây và ôm lây
cái bể. Chẳng còn chỗ nào mà để cái bể ây cả. Nhưng coi chừng,
đừng để nước sánh ra đivăng đây nhé!”
Chẳng hiểu tại sao bố mẹ lại cứ cuống lên như thế lúc dọn đến
nhà mới
CÁI BÌNH BÍ MẬT
Thế rồi chiếc xe tải, xịt khói và thở phì phò mệt mỏi, đã đỗ lại
trước cổng khu nhà mới của Vônca. Mây bác công nhân nhanh
chóng chuyển đồ đạc vào nhà, rồi lên xe đi.
Sau khi mở một cách vât vả những thùng đựng, bố nói “Những
thứ còn lại, sẽ xếp đặt nốt khi đi làm về”. Và bố đến nhà máy.
Mẹ cùng với bà bắt đầu lây nồi niêu bát đĩa ra, còn Vônca thì
quyết định chạy ra sông một lát. Quả là bố đã câm Vônca không
được ra sông tắm mà không có bố đi cùng vì sông ở đây rât sâu,
nhưng Vônca đã nhanh chóng tìm được cách bào chữa cho mình
“Ta cần phải đi tắm để cho đầu óc được thảnh thơi. Làm sao ta
lại có thể đi thi với cái đầu óc bí rì rì được! ”
Thật là lạ, bao giờ Vônca cũng biết nghĩ ra cách bào chữa khi cu
cậu định làm những việc bị câm đoán! ...
Có một con sông ở gần nhà quả là hết sức tiện lợi. Vônca nói với
mẹ rằng nó đi ra bờ sông để học bài địa lý. Và quả thực nó đã
định lật các trang sách giáo khoa chừng mươi phút. Nhưng lúc
chạy đến bờ sông, không chậm một phút, hắn cởi quần áo và lao
xuống nước. Trên bờ không có một bóng người. Điều này vừa
hay lại vừa dở. Hay vì chẳng ai có thể ngăn cản Vônca tha hồ
vùng vẫy. Dở là vì không ai có dịp thích thú xem nó bơi đẹp,
4
good and bad points. It was nice, because no one could stop him
from swimming as much as he liked. It was bad, because there
was no one to admire what a good swimmer and especially
what an extraordinary diver he was.
Volka swam and dived until he became blue. Finally, he
realized he had had enough. He was ready to climb out when he
suddenly changed his mind and decided to dive into the clear
water one last time.
As he was about to come up for air, his hand hit a long hard
object on the bottom. He grabbed it and surfaced near the
shore, holding a strange-looking slippery, moss-covered clay
vessel. It resembled an ancient type of Greek vase called an
amphora. The neck was sealed tightly with a green substance
and what looked like a seal was imprinted on top.
Volka weighed the vessel in his hand. It was very heavy. He
caught his breath.
A treasure! An ancient treasure of great scientific value!
How wonderful!
He dressed quickly and dashed home to open it in the
privacy of his room.
As he ran along, he could visualize the notice which would
certainly appear in all the papers the next morning. He even
thought of a heading: "A Pioneer Aids Science."
"Yesterday, a pioneer named Vladimir Kostylkov came to
his district militia station and handed the officer on duty a
treasure consisting of antique gold objects which he found on
the bottom of the river, in a very deep place. The treasure has
been handed over to the Historical Museum. According to
reliable sources, Vladimir Kostylkov is an excellent diver."
Volka slipped by the kitchen, where his mother was cooking
dinner. He dashed into his room, nearly breaking his leg as he
stumbled on a chandelier lying on the floor. It was Grandma's
famous chandelier. Very long ago, before the Revolution, his
deceased grandfather had converted it from a hanging oil
lamp. Grandma would not part with it for anything in the world,
nhẹ nhàng ra sao và đặc biệt nó lặn giỏi như thế nào.
Vônca bơi và lặn cho đến khi mệt lả. Bây giờ, nó cho rằng thế là
đủ. Đã trèo hẳn lên bờ rồi, nhưng chợt nghĩ lại và quyết định lặn
thêm một lần nữa, xuống chỗ nước trong veo mát rượi, ánh nắng
ban trưa rực rỡ rọi tới tận đáy.
Đúng vào lúc Vônca đã tính ngoi lên mặt nước, tay nó bỗng
chạm phải một vật gì đó thuồng thuồng ở dưới đáy sông. Vônca
vớ luôn vật ây và ngoi lên ở ngay cạnh bờ. Trong tay nó là một
cái bình gốm phủ rêu nhầy nhụa, hình thù nom rât lạ. Có lẽ
Vônca đã mò được một cái bình cổ. Miệng bình được trám chặt
bằng một chât nhựa màu xanh lá cây, trên đó có đóng một cái gì
trông tựa như dâu ân.
Vônca ước lượng sức nặng của cái bình. Cái bình khá nặng, và
Vônca đứng ngây người.
Một kho báu! Một kho báu chứa những vật cổ xưa có ý nghĩa lớn
lao về mặt khoa học!... Tuyệt quá!
Mặc vội quần áo, Vônca lao nhanh về nhà để mở bình ra ở một
cái xó vắng vẻ.
Trên đuờng chạy về nhà, trong đầu Vônca đã kịp hình thành một
cái tin sáng mai nhât định sẽ xuât hiện trên tât cả các báo. Thậm
chí, nó còn nghĩ cho cái tin đó một đầu đề: “Em thiếu niên tiền
phong giúp ích cho khoa học”. Nội dung tin đó như sau:
“Hôm qua, em thiếu niên tiền phong Vlađimia Côxtưncốp đã đến
đồn cảnh sát N. và trao cho người trực ban một kho báu gồm
những vật hiếm cổ xưa bằng vàng mà em đã tìm thây dưới đáy
sông, tại một nơi rât sâu. Kho báu đã được các đồng chí cảnh sát
chuyển cho Viện Bảo tàng Lịch sử. Theo những nguồn tin đáng
tin cậy, Vlađimia Côxtưncốp là một tay lặn tài ba”.
Lén qua nhà bếp, nơi mẹ dang chuẩn bị bữa ăn trưa, Vônca lao
vào phòng nhanh đến nỗi suýt nữa thì gãy cả chân: nó vâp phải
cây đèn chùm chưa kịp treo lên. Đó là cây đèn chùm trứ danh của
bà. Xưa kia, từ hồi trước cách mạng, ông nội quá cố đã tự tay sửa
chiếc đèn dầu thành cây đèn chùm. Đó là vật kỷ niệm của ông mà
5
because it was a treasured memory of Grandfather. Since it was
not elegant enough to be hung in the dining room, they
decided to hang it in Volka's room. That is why a huge iron hook
had been screwed into the ceiling.
Volka rubbed his sore knee, locked the door, took his penknife
from his pocket and, trembling from excitement, scraped the seal
off the bottle.
The room immediately filled with choking black smoke, while a
noiseless explosion of great force threw him up to the ceiling,
where he remained suspended from the hook by the seat of his
pants.
THE OLD GENIE
While Volka was swaying back and forth on the hook,
trying to understand what had happened, the smoke began to
clear. Suddenly, he realized there was someone else in the
room besides himself. It was a skinny, sunburnt old man with a
beard down to his waist and dressed in an elegant turban, a
white coat of fine wool richly embroidered in silver and gold,
gleaming white silk puffed trousers and petal pink morocco
slippers with upturned toes.
"Hachoo!" the old man sneezed loudly and prostrated
himself. "I greet you, 0 Wonderful and Wise Youth!"
Volka shut his eyes tight and then opened them again. No,
he was not seeing things. The amazing old man was still there.
Kneeling and rubbing his hands, he stared at the furnishings of
Volka's room with lively, shrewd eyes, as if it were all
goodness-knows what sort of a miracle.
"Where did you come from?" Volka inquired cautiously,
swaying back and forth under the ceiling like a pendulum.
"Are you... from an amateur troupe?"
"Oh, no, my young lord," the old man replied grandly,
though he remained in the same uncomfortable pose and
continued to sneeze. "I am not from the strange country of
Anamateur Troupe you mentioned. I come from this most
không bao giờ bà rời xa nó. Vì treo nó ở phòng ăn không được
đẹp lắm nên mới dự định treo nó ở chính cái phòng mà Vônca
vừa lẻn vào. Một cái móc sắt to tiếng đã được đóng trên trần để
treo cây đèn chùm đó.
Vừa xoa chỗ đầu gối bị bầm, Vônca vừa khóa trái cửa lại. Sau
đó, nó móc trong túi ra một con dao nhíp và run run vì hồi hộp,
nó cạy cái dâu ân ở miệng bình.
Đúng lúc ây, cả căn phòng bỗng mịt mù khói đen hăng hắc, rồi
một cái gì đó tựa một vụ nổ không phát ra tiếng đã hât tung
Vônca lên trần nhà và nó bị mắc quần vào đúng cái móc định
dùng để treo cây đèn chùm của bà nội.
ÔNG THẦN GIÀ
Trong lúc Vônca đu đưa trên cái móc, cố tìm hiểu xem chuyện gì
đã xảy ra, thì đám khói tan đi đôi chút và Vônca bỗng phát hiện
rằng ở trong phòng, ngoài nó ra, còn một người nữa. Đó là một
ông già nhỏ nhắn, gầy nhom, nước da ngăm ngăm, râu dài đến
tận thắt lưng, đầu đội khăn xếp rât đẹp, mặc chiếc áo dài len
mỏng màu trắng (trên áo có thêu những đường chỉ bằng vàng,
bằng bạc rât sang trọng) và chiếc quần lụa ống rộng trắng tinh, đi
đôi giày da dê thuộc màu hồng nhạt có mũi vểnh cao.
“Hắt xì!” ông già hắt hơi đến váng óc và phủ phục “Xin chào
cậu, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp và thông minh! “
Vônca nheo mắt rồi lại mở mắt ra: không, ông già lạ lùng ây quả
thật không phải do Vônca tưởng tượng ra. Đây, ông ta vẫn còn
quỳ, vừa xoa xoa hai bàn tay khô khốc, vừa trố cặp mắt thông
minh và tinh anh, không phải của một người già, để nhìn các thứ
đồ đạc trong phòng của Vônca, dường như đây là những thứ kỳ
quan nào đó.
“Ông từ đâu đến vậy?” Vônca thận trọng hỏi, nó vẫn đu đưa
chậm chạp ở tít trần nhà như một con lắc “Ông... ông ở nhóm
nghệ thuật nghiệp dư đến phải không ạ? “
“Ồ không, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông già trả lời một cách
cầu kỳ, vẫn tiếp tục quỳ ở cái tư thế bât tiện và hắt hơi dữ dội “Ta
không phải ở nước Nghệ thuật nghiệp dư” mà cậu nói tới. Ta
6
horrible vessel." With these words he scrambled to his feet and
began jumping on the vessel, from which a wisp of smoke was
still curling upward, until there was nothing left but a small pile
of clay chips. Then, with a sound like tinkling crystalware, he
yanked a hair from his beard and tore it in two. The bits of clay
flared up with a weird green flame until soon there was not a
trace of them left on the floor.
Still, Volka was dubious. You must agree, it's not easy to
accept the fact that a live person can crawl out of a vessel no
bigger than a decanter.
"Well, I don't know..." Volka stammered. "The vessel was so
small, and you're so big compared to it."
"You don't believe me, 0 despicable one?!" the old man
shouted angrily, but immediately calmed down; once again he
fell to his knees, hitting the floor with his forehead so strongly
that the water shook in the aquarium and the sleepy fish began to
dart back and forth anxiously. "Forgive me, my young saviour,
but I am not used to having my words doubted. Know ye, most
blessed of all young men, that I am none other than the mighty
Genie Hassan Abdurrakhman ibn Hottab-that is, the son of
Hottab, famed in all four corners of the world."
All this was so interesting it made Volka forget he was
hanging under the ceiling on a chandelier hook.
"A 'gin-e'? Isn't that some kind of a drink?"
"I am not a drink, 0 inquisitive youth!" the old man flared up
again, then took himself in hand once more and calmed down.
"I am not a beverage, but a mighty, unconquerable spirit. There
is no magic in the world which I cannot do, and my name, as I
have already had the pleasure of conveying to your great and
extremely respected attention, is Hassan Abdurrakhman ibn
Hottab, or, as you would say in Russian, Hassan Abdurrakhman
Hottabovytch. If you mention it to the first Ifrit or Genie you
meet, you'll see him tremble, and his mouth will go dry from
fear," the old man continued boastfully.
"My story- hachoo!- is strange, indeed. And if it were
chui ra từ chính cái bình đáng nguyền rủa này!.” Nói chưa dứt
lời, ông già đứng phắt dậy, lao ngay đến cái bình đang nằm lăn
lóc ở gần đó và vẫn bốc ra một làn khói nhỏ, rồi ông ta giận dữ,
giẫm đạp nó cho tới lúc nó biến thành một lớp mảnh vụn phẳng
lỳ. Sau đó, ông già rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, ngắt sợi râu
ây ra, thế là những mảnh bình bùng lên một ngọn lửa xanh kỳ lạ.
Chỉ trong khoảnh khắc, chỗ mảnh vụn đó đã cháy sạch, không để
lại chút dâu vết nào.
Nhưng Vônca vẫn còn nghi ngờ.
“Làm sao lại có chuyện ây được?..” nó kéo dài giọng “Cái bình
bé thế kia, còn ông thì... khá lớn.”
“Mày không tin hả, hỡi cái thằng đê tiện kia? “ ông già quát lên
với vẻ hung dữ, nhưng liền tự chủ được, lại quỳ ngay xuống và
đập trán xuống sàn nhà mạnh tới mức nước trong bể nuôi cá sóng
sánh rõ rệt và những con cá nhỏ đang ngủ hoảng sợ bơi tới bơi
lui. “Xin hãy tha lỗi cho ta, hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta, nhưng
ta vốn không quen để cho người khác nghi ngờ những gì mà ta
nói. Hỡi cậu thiếu niên may mắn nhât trong tât cả các cậu thiếu
niên, cậu nên biết rằng ta, không phải ai khác, mà là một vị gin
hùng mạnh, tiếng tăm vang lừng khắp thế gian, tên là Hátxan
Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, tức là con trai của Khốttáp”
Mọi chuyện lý thú đến nỗi Vônca thậm chí quên mât cả việc nó
đang bị treo tòong teng ở cái móc đèn trên trần nhà.
“Gin? Gin hình như là một thứ rượu phải không ạ? “
“Ta không phải là một thứ rượu, hỡi cậu thiếu niên tò mò kia!”
ông già lại nổi nóng, nhưng sực nhớ ra và lại tự chủ được “Ta
không phải là một thứ rượu, mà là một vị thần hùng mạnh không
hề biết sợ là gì và trên thế gian này không có một phép lạ nào mà
ta không làm nổi. Như ta đã hân hạnh báo cho cậu biết, tên ta là
Hátxan Ápđurắcman ibơnơ Khốttáp, hay gọi theo kiểu ở nước
cậu là Hátxan Ápđurắcman Khốttabôvích. Hãy nói tên ta với bât
cứ một lão Ifrít hay một lão gin nào cũng được, cậu sẽ thây lão ta
run lên cầm cập và nước bọt trong mồm lão sẽ khô lại vì sợ hãi”
ông già thao thao nói tiếp
“Ta đã gặp một chuyện kỳ lạ! “ hắt xì! “Chuyện này đáng ghi
7
written with needles in the corners of the eyes, it would be a
good lesson for all those who seek learning. I, most unfortunate
Genie that I am, disobeyed Sulayman, son of David (on the
twain be peace!)-I, and my brother, Omar Asaf Hottabych.
Then Sulayman sent his Vizier Asaf, son of Barakhiya, to seize
us, and he brought us back against our will. Sulayman, David's
son (on the twain be peace!), ordered two bottles brought to
him: a copper one and a clay one. He put me in the clay vessel
and my brother Omar Hottabych in the copper one. He sealed
both vessels and imprinted the greatest of all names of Allah on
them and then ordered his Genies to carry us off and throw my
brother into the sea and me into the river, from which you, 0
my blessed saviour- hachoo, hachoo!-have fished me. May your
days be prolonged. 0....Begging your pardon, I would be
indescribably happy to know your name, most beautiful of all
youths."
"My name's Volka," our hero replied as he swayed softly
to and fro under the ceiling.
"And what is your fortunate father's name, may he be
blessed for eternity? Tell me the most gentle of all his names,
as he is certainly deserving of great love and gratitude for
presenting the world with such an outstanding offspring."
"His name's Alexei. And his most gentle ... most gentle
name is Alyosha."
"Then know ye, most deserving of all youths, the star of my
heart, Volka ibn Alyosha, that I will henceforth fulfil all your
wishes, since you have saved me from the most horrible
imprisonment. Hachoo!"
"Why do you keep on sneezing so?" Volka asked, as
though everything else was quite clear.
"The many thousand years I spent in dampness, deprived
of the beneficial rays of the sun, in a cold vessel lying on the
bottom of a river, have given me, your undeserving servant, a
most tiresome running nose. Hachoo! Hachoo! But all this is of
no importance at all and unworthy of your most treasured
chép lại để răn dạy người đời.
Ta, một ông thần bât hạnh, đã chống lại vua Xalômông con trai
của Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!), ta và em trai ta là
Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp cùng chống lại Xalômông.
Xalômông liền sai tể tướng của mình là Axáp con trai của
Barakhia đến bắt anh em ta. Sau đó, Xalômông con trai của Đavít
(cầu chúc cả hai vị đều bình an!) đã ra lệnh mang đến hai cái
bình: một cái bằng đồng và một cái bằng gốm. Xalômông đã
giam ta vào cái bình gốm, còn em ta thì bị giam vào cái bình
đồng. Xalômông đã trám cả hai cái bình và đóng lên chỗ trám
dâu ân có khắc tên Đức Ala, cái tên vĩ đại nhât trong tât cả các
tên. Sau đó, Xalômông ra lệnh cho các vị thần mang anh em ta đi
và họ ném em ta xuống biển, còn ta thì bị ném xuống con sông
mà cậu, hỡi vị cứu tinh may mắn của ta, - hắt xì, hắt xì! - đã vớt
ta lên. Cầu chúc cậu sống lâu muôn tuổi, hỡi... Hãy tha lỗi cho ta,
sẽ hân hạnh biết bao nếu biết được tên cậu, hỡi cậu thiếu niên
đáng yêu nhât!”
“Tên cháu là Vônca.” Nhân vật chính của chúng ta trả lời, vẫn
tiếp tục đu đưa chậm chạp trên trần nhà.
“Còn tên người cha của cậu, cầu chúc ông được may mắn mãi
mãi! Hãy nói cho ta biết cái tên trìu mến nhât của ông, bởi vì ông
- con người đã hiến cho thế gian người nối dõi rât đáng kính -
thực sự xứng đáng với lòng yêu mến và lòng biết ơn to lớn.”
“Tên bố cháu là Alếchxây. Còn tên trìu mến... trìu mến nhât của
bố cháu là Aliôsa”
“Hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, cậu thiếu niên ưu tú nhât
trong tât cả các cậu thiếu niên, ngôi sao của lòng ta, cậu nên biết
rằng từ nay trở đi, ta sẽ thực hiện tât cả những gì cậu ra lệnh cho
ta, bởi vì cậu đã cứu ta khỏi nơi giam cầm khủng khiếp... Hắt xì!
“Tại sao ông lại hắt hơi suốt thế? “ Vônca hỏi, làm như mọi thứ
khác nó đã biết tỏng cả rồi.
“Mây nghìn năm bị giam cầm ở nơi ẩm ưót, trong cái bình lạnh
lẽo nằm dưới nước sâu, không hề có ánh mặt trời âm áp, đã làm
cho ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng của cậu, mắc cái bệnh sổ mũi
khủng khiếp này. Hắt xì! Hắt xì!... Nhưng đó chỉ là chuyện hết
8
attention. Order me as you wish, 0 young master!" Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab concluded heatedly with his head
raised, but still kneeling.
"First of all, won't you please rise," Volka said.
"Your every word is my command," the old man replied
obediently and rose. "I await your further orders."
"And now," Volka mumbled uncertainly, "if it's not too much
trouble ... would you be kind enough ... of course, if it's not too
much trouble....What I mean is, I'd really like to be back on the
floor again."
That very moment he found himself standing beside old man
Hottabych, as we shall call our new acquaintance for short. The
first thing Volka did was to grab the seat of his pants. There was
no hole at all.
Miracles were beginning to happen.
THE GEOGRAPHY EXAMINATION
"Order me as you wish!" Hottabych continued, gazing at
Volka devotedly. "Is there anything that grieves you, 0 Volka
ibn Alyosha? Tell me, and I will help you."
"My goodness!" Volka cried, glancing at the clock ticking
away loudly on the table. "I'm late! I'm late for my exam!"
"What are you late for, 0 most treasured Volka ibn Alyosha?"
Hottabych asked in a business-like way. "What does that strange
word 'ex-am' mean?"
"It's the same as a test. I'm late for my test at school."
"Then know ye, 0 Volka, that you do not value my powers
at all," the old man said in a hurt voice. "No, no, and no again!
You will not be late for your exam. Just tell me what your
choice is: to hold up the exam, or to find yourself immediately
at your school gates?"
"To find myself at the gates," Volka replied.
sức vặt vãnh, không đáng được hưởng sự quan tâm vô cùng quý
báu của cậu. Hãy sai khiến ta đi, hỡi ông chủ trẻ tuổi!” Hátxan
Ápđurắcman con trai của Khốttáp kết luận với vẻ sốt sắng, ngẩng
đầu lên, nhưng vẫn tiếp tục quỳ.
“Trước hết, xin ông hãy đứng dậy cho.” Vônca nói.
“Lời nói của cậu là mệnh lệnh cho ta!” Ông già nhún nhường
trả lời và đứng dậy “Ta chờ đợi những lệnh tiếp theo của cậu.”
“Còn bây giờ,” Vônca rụt rè nói “nếu việc này không làm phiền
ông lắm thì... xin ông làm ơn... dĩ nhiên, nếu việc này không làm
phiền ông lắm... Nói tóm lại, cháu rât muốn ở dưới sàn nhà.”
Ngay lúc đó, Vônca đã ở bên dưới, ngay cạnh ông già Khốttabít
(từ nay trở đi, chúng ta sẽ gọi người quen mới của chúng ta như
vậy cho gọn). Việc đầu tiên của Vônca là sờ ngày cái quần dài.
Cái quần lại hoàn toàn lành lặn!
Những phép lạ bắt đầu...
CUỘC THI MÔN ĐỊA LÝ
“Cậu hãy sai khiến ta đi!” Ông Khốttabít nói tiếp và nhìn Vônca
bằng cặp mắt trung thành “Cậu có gặp phải tai họa nào không,
hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa? Hãy nói đi, ta sẽ giúp cậu ”
“Thôi chết rồi!” Vônca kêu lên, sau khi liếc nhìn chiếc đồng hồ
báo thức đang tích tắc đều đặn trên bàn “Cháu đến thi muộn
mât!... “
“Cậu đến muộn cái gì, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa?” Ông
Khốttabít hỏi với vẻ sốt sắng “Cậu dùng tiếng “thi” lạ lùng ây để
chỉ việc gì vậy?”
“Đó chính là việc thử thách học lực. Cháu phải đến trường để
thử thách học lực mà lại bị muộn mât rồi.”
“Hỡi cậu Vônca,” Ông già phật ý “Cậu nên biết rằng cậu chưa
đánh giá đúng mức khả năng kỳ diệu của ta đây. Không, không
và không! Cậu không đến thi muộn đâu. Cậu chỉ cần nói cậu
thích đằng nào hơn: hoãn cuộc thi lại hay có mặt ở cổng trường
ngay lập tức?”
“Có mặt ở cổng trường ạ! “ Vônca nói.
9
"Nothing could be simpler! You will now find yourself where
your young and honourable spirit draws you so impatiently. You
will stun your teachers and your comrades with your great
knowledge."
With the same pleasant tinkling sound the old man once
again pulled a hair from his beard; then a second one.
"I'm afraid I won't stun them," Volka sighed, quickly
changing into his school uniform. "To tell you the truth, I have
little chance of getting an 'A' in geography."
"In geography?" the old man cried and raised his thin
hairy arms triumphantly. "So you're to take an exam in
geography?! Then know ye, 0 most wonderful of all wonderful
ones, that you are exceptionally lucky, for I know more about
geography than any other Genie-I, your devoted Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab. We shall go to school together, may
its foundation and roof be blessed! I'll prompt you invisibly and
tell you all the answers.
You will become the most famous pupil of your school and of
all the schools of your most beautiful city. And if anyone of your
teachers does not accord you the greatest praise, he will have to
deal with me! Oh, they will be very, very sorry!" Hottabych
raged. "I'll turn them into mules that carry water, into homeless
curs covered with scabs, into the most horrible and obnoxious
toads-that's what I'll do to them! However," he said, calming own
as quickly as he had become enraged, "things will not go that
far, for everyone, 0 Volka ibn Alyosha, will be astounded by
your answers."
' "Thank you, Hassan Hottabych," Volka sighed miserably.
"Thank you, but I don't want you to prompt me. We pioneers
are against prompting as a matter of principle. We're conducting
an organized fight against prompting."
Now, how could an old Genie who had spent so many years
in prison know such a scholarly term as "a matter of principle"?
“Không có việc gì dễ hơn thế! Ngay bây giờ, cậu sẽ có mặt ở cái
nơi mà cậu khát khao đến với cả tâm hồn trẻ trung, cao thượng
của mình. Bằng những kiến thức rộng của cậu, cậu sẽ làm cho
các thầy cô và các bạn cậu phải kinh ngạc.
Ông già lại rứt một sợi râu kêu đánh “tưng”, tiếp đó lại rứt một
sợi nữa.
“Cháu sợ là cháu chẳng làm ai kinh ngạc đâu.” Vônca thở dài
với vẻ biết điều, vội vàng mặc bộ đồng phục học sinh “Xin nói
thật cháu chẳng kiếm được điểm “5” về môn địa lý đâu ông ạ”
“Môn địa lý ư?” Ông già reo lên và trịnh trọng giơ cao hai cánh
tay khẳng khiu “Cậu sắp phải thi môn địa lý à? Hỡi cậu thiếu
niên kỳ diệu nhât trong tât cả các thiếu niên kỳ diệu, cậu nên biết
rằng cậu gặp may chưa từng thây, bởi vì ta, Hátxan Ápđurắcman
con trai của Khốttáp, giàu kiến thức về địa lý hơn bât cứ một ông
thần nào. Ta sẽ cùng cậu đến trường, cầu chúc nền móng và mái
nhà của trường được an toàn! Ta sẽ kín đáo nhắc cho cậu cách trả
lời tât cả những câu hỏi mà các giáo viên đặt ra cho cậu, và cậu
sẽ nổi tiếng trong các học sinh trường cậu cũng như các học sinh
tât cả những trường ở thành phố tráng lệ của cậu. Các giáo viên
của cậu cứ thử không cho cậu những điểm cao nhât xem, họ sẽ
biết tay ta!” Nói đến đây, ông Khốttabít trở nên dữ tợn “Hừ, lúc
bây giờ họ sẽ rât, rât khốn! Ta sẽ biến họ thành những con lừa
chuyên đi chở nước, thành những con chó hoang lở loét đầy
mình, thành những con cóc ghê tởm và hèn hạ nhât. Ta sẽ trừng
trị họ như thế đây! Tuy nhiên,” Ông già nguôi giận cũng chóng
như khi nổi giận “sự việc sẽ chẳng đến nỗi ây đâu, bởi vì mọi
người sẽ phải khâm phục trước những câu trả lời của cậu, hỡi cậu
Vônca con trai của Aliôsa”
“Cám ơn ông Hátxan Khốttabít!” Vônca thở dài nặng nề “Cám
ơn ông, nhưng cháu không cần một lời nhắc bài nào cả. Chúng
cháu, những đội viên thiếu niên tiền phong, do tính nguyên tắc,
đang chống lại việc nhắc bài. Chúng cháu chống lại việc đó một
cách có tổ chức.”
Nhưng làm sao một ông thần già nua đã từng bị giam cầm bao
nhiêu năm lại biết được cái từ “tính nguyên tắc” cao siêu nọ?
10
However, the sigh his young saviour heaved to accompany his
sad and honourable words convinced Hottabych that Volka ibn
Alyosha needed his help more than ever before.
"Your refusal grieves me," Hottabych said. "After all, no
one will notice me prompting you."
"Ha!" Volka said bitterly. "You don't know what keen ears
our teacher Varvara Stepanovna has."
"You not only upset me, you now offend me, 0 Volka ibn
Alyosha! If Hassan Abdurrakhman ibn Hottab says that no one
will notice, it means no one will notice!"
"Not a single soul?" Volka asked again, just to make sure.
"Not a single soul. The words which I will have the pleasure
of telling you will go straight from my deferential lips to your
greatly respected ears."
"I really don't know what to do, Hassan Hottabych," Volka
said sighing, as though with reluctance. "I really hate to upset
you by refusing. All right, have your own way! Geography isn't
Math or Grammar. I'd never agree to even the tiniest prompt in
those subjects, but since geography isn't really the most
important subject.... Come on, let's hurry!" He looked at
the old man's unusual clothing with a critical eye. "Hm-m-m....
D'you think you could change into something else, Hassan
Hottabych?"
"Don't my garments please your gaze, 0 most noble of
Volkas?" Hottabych asked unhappily.
"Sure they do, they certainly do," Volka answered
diplomatically. "But you're dressed ...if you know what I mean....
Our styles are a little bit different.... Your clothes will attract too
much attention."
Song cái thở dài mà vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta phát ra cùng
với câu nói đầy cao thượng đáng buồn ây đã khiến ông Khốttabít
tin chắc rằng việc giúp đỡ của ông cần cho Vônca hơn bât kỳ bât
lúc nào.
“Ta rât buồn vì cậu đã từ chối,” Ông Khốttabít nói, “ nhưng cậu
hãy chú ý đến điều cốt yếu này: không một ai nhận thây việc ta
nhắc bài cho cậu cả.”
“Thôi, thôi!” Vônca nhếch mép cười chua chát. “Cô Vacvara
Xtêpanốpna rât thính tai, chẳng qua được cô đâu!”
“Bây giờ cậu chẳng những làm ta buồn mà còn làm ta bực mình
nữa, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa. Nếu Hátxan Ápđurắcman
con trai của Khốttáp nói rằng không ai nhận thây thì sẽ không có
ai nhận thây cả”.
“Không ai cả ư?” Vônca hỏi lại cho chắc.
“Không ai cả! Những điều ta được hân hạnh nhắc cho cậu sẽ
truyền thẳng từ cái mồm đáng trọng của ta đến cái tai đáng kính
của cậu”.
“Quả là cháu không biết cháu phải xử sự với ông thế nào đây,
ông Hátxan Khốttabít ạ.” Vônca thở dài vờ vĩnh “Cháu rât
không muốn làm ông phải buồn về việc cháu từ chối... Thôi đành
vậy!.. Cũng may là môn địa lý chứ không phải môn toán và môn
tiếng Nga. Về môn toán hoặc môn tiếng Nga thì cháu không đời
nào đồng ý để cho ông nhắc bài, dù chỉ nhắc chút xíu thôi.
Nhưng môn địa lý dẫu sao cũng chẳng phải là môn quan trọng
nhât... Nào, vậy thì ông cháu ta đi nhanh lên!.. Chỉ có điều là..”.
Nói đến đây, Vônca đưa mắt nhìn bộ quần áo khác thường của
ông già với vẻ phê phán “E.. hèm... Sao ông lại ăn mặc như thế,
ông Hátxan Khốttabít?”
“Phải chăng quần áo của ta không vừa mắt cậu, hỡi cậu Vônca
đáng kính nhât trong tât cả các cậu có tên là Vônca?” Ông
Khốttabít phật ý.
“Bộ quần áo ây vừa mắt, hết sức vừa mắt!” Vônca trả lời khéo
léo “Nhưng ông ăn mặt... biết nói thế nào nhỉ... Ở nước cháu có
mốt quần áo hơi khác... Bộ quần áo của ông sẽ đập vào mắt mọi
người”.
11
"But how do respectable, honourable gentlemen of
advanced age dress nowadays?"
Volka tried to explain what a jacket, trousers and a hat
were, but though he tried very hard, he wasn't very successful.
He was about to despair, when he suddenly glanced at his
grandfather's portrait on the wall. He led Hottabych over to the
time-darkened photograph and the old man gazed long at it with
curiosity, surprised to see clothing so unlike his own.
A moment later, Volka, holding Hottabych's arm, emerged
from the house. The old man was magnificent in a new linen
suit, an embroidered Ukrainian shirt, and a straw boater. The
only things he had refused to change, complaining of three
thousand-year-old corns, were his slippers. He remained in his
pink slippers with the upturned toes, which, in times gone by,
would have probably driven the most stylish young man at the
Court of Caliph Harun al Rashid out of his mind with envy.
When Volka and a transformed Hottabych approached the
entrance of Moscow Secondary School No. 245 the old man
looked at himself coyly in the glass door and remained quite
pleased with what he saw.
The elderly doorman, who was sedately reading his paper, put
it aside with pleasure at the sight of Volka and his companion.
It was hot and the doorman felt like talking to someone.
Skipping several steps at a time, Volka dashed upstairs. The
corridors were quiet and empty, a true and sad sign that the
examination had begun and that he was late.
"And where are you going?" the doorman asked Hottabych
good-naturedly as he was about to follow his young friend in.
"He's come to see the principal," Volka shouted from the top
'of the stairs.
"You won't be able to see him now. He's at an examination.
Won't you please come by again later on in the day?"
Hottabych frowned angrily.
“Thế bây giờ các bậc trượng phu cao tuổi đáng kính ở nước cậu
ăn mặc như thế nào?
Vônca thử cắt nghĩa rõ ràng cho ông già biết thế nào là áo
véttông, quần tây, nhưng nó có cố gắng đến mây cũng không thể
nào cắt nghĩa dễ hiểu được. Nó đã hoàn toàn bí thì tình cờ nhìn
thây tâm ảnh ông nội treo trên tường. Nó liền dẫn ông Khốttabít
đến trước tâm ảnh đã vàng ố vì thời gian. Ông già nhìn tâm ảnh
trong chốc lát với vẻ tò mò và băn khoăn không che giâu nổi: ông
thây lạ và ngạc nhiên khi nhìn bộ quần áo không hề giống bộ
quần áo của mình.
Một phút sau, từ tòa nhà mà gia đình Côxtưncốp bắt đầu ở từ
hôm nay, Vônca nắm tay ông Khốttabít bước ra. Ông già rât oách
trong bộ comlê mới tinh bằng vải thô, áo sơmi thêu kiểu Ucraina
và chiếc mũ cói cứng. Cái duy nhât mà ông không chịu thay là
đôi giày. Vin vào cái nốt chai có ở chân đã 3.000 năm nay, ông
già vẫn đi đôi giày màu hồng mũi vểnh. Xưa kia, đôi giày này có
lẽ là của một người đua đòi theo mốt nhât trong triều đình của
quốc vương Harun An Rasít nghĩ ra.
Thế rồi Vônca cùng với ông Khốttabít đã cải trang đi gần như
chạy đến cổng trường trung học số 245. Ông già soi mình làm
dáng trong tâm cửa kính như soi trước gương và lây làm hài
lòng.
Bác gác cổng đứng tuổi đang uể oải đọc báo liền mừng rỡ đặt tờ
báo qua một bên khi thây Vônca và ông già cùng đi. Bác cảm
thây nóng nực và muốn trò chuyện.
Vônca nhảy một lúc mây bậc, lao lên cầu thang. Các hành lang
lặng lẽ và vắng tanh, một dâu hiệu rõ ràng và đáng buồn về việc
cuộc thi đã bắt đầu, và Vônca thế là đã đến muộn.
“Còn ông, ông đi đâu?” bác gác cổng hỏi ông Khốttabít toan đi
theo cậu bạn trẻ của mình.
“Ông cháu cần đến gặp thầy hiệu trưởng ạ!” Vônca kêu lên từ
trên cao.
“Xin lỗi ông, ông hiệu trưởng đang bận. Giờ này ông ây đang
coi thi. Xin mời ông đến vào gần cuối buổi chiều.
Ông Khốttabít cau mày bực bội:
12
"If I be permitted to, 0 respected old man, I would prefer to wait
for him here." Then he shouted to Volka, "Hurry to your
classroom, 0 Volka ibn Alyosha! I'm certain that you'll astound
your teachers and your comrades with your great knowledge!"
"Are you his grandfather or something?" the doorman
nquired, trying to start up a conversation. Hottabych said
nothing. He felt it beneath his dignity to converse with a
doorkeeper.
"Would you care for a cup of tea?" the doorman continued.
"The heat's something terrible today."
He poured a full cup of tea and, turning to hand it to the
untalkative stranger, he saw to his horror that the old man had
disappeared into thin air. Shaken by this impossible occurrence,
the doorman gulped down the tea intended for Hottabych,
poured himself a second cup, and then a third, and did not stop
until there wasn't a drop left. Then he sank into his chair and
began to fan himself exhaustedly with his newspaper.
All the while, a no less unusual scene was taking place on
the second floor, right above the doorman, in the classroom of
6B. The teachers, headed by the principal, Pavel Vasilyevich,
sat at a table covered with a heavy cloth used for special
occasions. Behind them was the blackboard, hung with various
maps. Facing them were rows of solemn pupils. It was so quiet in
the room that one could hear a lonely fly buzzing monotonously
near the ceiling. If the pupils of 6B were always this quiet, theirs
would undoubtedly be the most disciplined class in all of
Moscow.
It must be noted, however, that the quiet in the classroom was
not only due to the hush accompanying any examination, but
also to the fact that Volka Kostylkov had been called to the
board-and he was not in the room.
"Vladimir Kostylkov!" the principal repeated and looked at
the quiet children in surprise.
It became still more quiet.
“Nếu có thể được, ta ưng đứng đợi ông hiệu trưởng ở đây hơn,
hỡi ông già đáng kính!” Sau đó, ông nói lớn với Vônca “Cậu
đến ngay lớp mình đi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta tin
rằng cậu sẽ làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về
những kiến thức của cậu!”
“Thưa ông, ông là ông nội của cậu ây hay là thế nào ạ?” Bác
gác cổng cố bắt chuyện.
Nhưng ông Khốttabít mím môi im lặng. Ông ta cho rằng trò
chuyện với người gác cổng là hạ thâp phẩm giá của mình.
“Xin mời ông uống nước!” Bác gác cổng lại nói tiếp “Hôm nay
trời nóng quá, phải cẩn thận đây”.
Rót nước trong bình ra một ly đầy, bác gác cổng quay mình để
đưa ly nước cho ông già lạ mặt ít nói, nhưng bác hoảng sợ khi
thây ông già đã biến đâu mât, cứ như đã độn thổ vậy! Sửng sốt
trước sự việc không thể tưởng tượng nổi, bác gác cổng uống ực
một hơi ly nước dành cho ông Khốttabít, rồi lại rót và uống cạn
ly nước thứ 2, ly nước thứ 3 và chỉ ngừng uống khi trong bình
không còn một giọt nào cả. Bây giờ, bác mới ngả người vào lưng
ghế và phe phẩy tờ báo, người mệt lử.
Đúng lúc ây, ở tầng 2, ngay trên đầu bác gác cổng, tại phòng học
lớp 6B đang diễn ra cảnh tượng không kém phần hồi hộp. Các
giáo viên đứng đầu là thầy hiệu trưởng Paven Vaxiliêvích ngồi
sau chiếc bàn phủ tâm khăn dạ dùng trong dịp lễ, phía trước cái
bảng lớn có treo bản đồ địa lý. Ngồi ở các bàn học trước mặt họ
là những học sinh chỉnh tề, trịnh trọng. Trong lớp im lặng tới
mức chỉ nghe thây tiếng vo vo đều đều của một con ruồi bay đâu
đó ở tít trên trần. Nếu những học sinh lớp 6B bao giờ cũng giữ
được im lặng như thế thì đó hẳn phải là một lớp có kỷ luật nhât
trong toàn thành phố Mátxcơva.
Nhưng cần phải nói thêm rằng sự im lặng trong lớp ây không
phải chỉ do thi cử, mà còn do Vônca vừa được gọi lên bảng, song
nó vẫn chưa có mặt trong lớp.
“Vlađimia Côxtưncốp!” Thầy hiệu trưởng nhắc lại và đưa cặp
mắt băn khoăn nhìn cả lớp đang im phăng phắc.
Lớp học lại càng im lặng hơn.
13
Then, suddenly, they heard the loud clatter of running feet in the
hall outside, and at the very moment the principal called
"Vladimir Kostylkov" for the third and last time, the door burst
open and Volka, very much out of breath, gasped:
"Here!"
"Please come up to the board," the principal said dryly.
"We'll speak about your being late afterwards."
"I ... I feel ill," Volka mumbled, saying the first thing that
came to his head, as he walked uncertainly towards his
examiners.
While he was wondering which of the slips of paper laid
out on the table he should choose, old man Hottabych slipped
through the wall in the corridor and disappeared through the
opposite one into an adjoining classroom. He had an absorbed
look on his face.
Volka finally took the first slip his hand touched. Tempting
his fate, he turned it over very slowly, but was pleasantly
surprised to see that he was to speak on India. He knew quite a
lot about India, since he had always been interested in that
country.
"Well, let's hear what you have to say," the principal said.
Volka even remembered the beginning of the chapter on
India word for word as it was in his book. He opened his mouth
to say that the Hindustan Peninsula resembled a triangle and that
this triangle bordered on the Indian Ocean and its various parts:
the Arabian Sea in the West and the Bay of Bengal in the East,
that two large countries-India and Pakistan-were located on the
peninsula, that both were inhabited by kindly and peace-
loving peoples with rich and ancient cultures, etc., etc., etc.,
but just then Hottabych, standing in the adjoining classroom,
leaned against the wall and began mumbling diligently, cupping
his hand to his mouth like a horn:
"India, 0 my most respected teacher...!"
And suddenly Volka, contrary to his own desires, began to pour
forth the most atrocious nonsense:
Bỗng từ ngoài hành lang vọng vào tiếng chân chạy huỳnh huỵch
của ai đó và đúng vào lúc thầy hiệu truởng gọi lần thứ 3 và là lần
cuối cùng: “Vlađimia Côxtưncốp!” thì cánh cửa ra vào chợt mở
toang và Vônca vừa thở hổn hển vừa kêu the thé:
“Em có mặt.”
“Em lên bảng!” Thầy hiệu trưởng nghiêm khắc nói “còn chuyện
em đến muộn thì chúng ta sẽ nói sau”
“Em... em... bị mệt ạ...” Vônca lắp bắp cái ý đầu tiên chợt đến
trong đầu và ngập ngừng bước tới gần chiếc bàn đặt các phiếu
thi.
Trong lúc nó đang ngẫm nghĩ xem nên chọn cái phiếu nào trong
số các phiếu thi đặt trên bàn thì ở ngoài hành lang, ông già
Khốttabít từ ngay trong tường hiện ra và với một vẻ lo lắng, ông
đi xuyên qua bức tường khác vào phòng học bên cạnh.
Cuối cùng, Vônca quyết định: lây cái phiếu thi bắt gặp đầu tiên,
từ từ mở cầu may phiếu ra và mừng rỡ khi thây rõ ràng là nó sẽ
phải trả lời về nước Ấn Độ. Nó biết khá nhiều về đúng cái nước
Ấn Độ ây. Từ lâu, nó đã chú ý đến nước này.
“Nào, em hãy trả lời đi!” Thầy hiệu trưởng nói.
Phần đầu phiếu thi, Vônca thậm chí nhớ đúng từng chữ trong
sách giáo khoa. Nó đã há mồm và muốn nói rằng bán đảo
Hinđuxtan trông giống như một hình tam giác, rằng cái hình tam
giác khổng lồ này được bao bọc bởi Ấn Độ Dương và các vùng
phụ cận của nó: biển Arập ở phía Tây và vịnh Bengan ở phía
Đông, rằng trên bán đảo này có hai nước lớn là Ấn Độ và
Pakixtan, rằng nhân dân hai nước này hiền hậu, yêu chuộng hòa
bình, có một nền văn hóa lâu đời và phong phú; rằng bọn đế quốc
Mỹ và đế quốc Anh luôn luôn cố tình gây xích mích giữa hai
nước này, vân vân và vân vân. Nhưng đúng lúc đó, ở phòng học
bên cạnh, ông Khốttabít áp sát vào tưòng, khum bàn tay trước
miệng như cái loa và nói lầm bầm liên tục:
“Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi...”
Và bỗng nhiên, trái với ý muốn của mình, Vônca bắt đầu nói hết
sức lảm nhảm:
14
"India, 0 my most respected teacher, is located close to the
edge of the Earth's disc and is separated from this edge by
desolate and unexplored deserts, as neither animals nor birds live
to the east of it. India is a very wealthy country, and its wealth
lies in its gold. This is not dug from the ground as in other
countries, but is produced, day and night, by a tireless species
of gold-bearing ants, which are nearly the size of a dog. They
dig their tunnels in the ground and three times a day they bring
up gold sand and nuggets and pile them in huge heaps. But
woe be to those Indians who try to steal this gold without due
skill! The ants pursue them and, overtaking them, kill them on
the spot. From the north and west, India borders on a country of
bald people. The men and women and even the children are all
bald in this country. And these strange people live on raw fish
and pine cones. Still closer to them is a country where you can
neither see anything nor pass, as it is filled to the top with
feathers. The earth and the air are filled with feathers, and that
is why you can't see anything there."
"Wait a minute, Kostylkov," the geography teacher said with
a smile. "No one has asked you to tell us of the ancients' views
on Asia's geography. We'd like you to tell us the modern,
scientific facts about India."
Oh, how happy Volka would have been to display his
knowledge of the subject! But what could he do if he was no
longer the master of his speech and actions! In agreeing to have
Hottabych prompt him, he became a toy in the old man's well-
meaning but ignorant hands. He wanted to tell his teachers
that what he had told them obviously had nothing to do with
modern science. But Hottabych on the other side of the wall
shrugged in dismay and shook his head, and Volka, standing in
front of the class, was compelled to do the same.
“Ấn Độ, hỡi thầy giáo đáng kính của tôi, ở gần tận cùng địa đât
và xứ này bị ngăn cách bởi những sa mạc không có người ở và
chưa ai đặt chân đến, bởi vì ở phía Đông không hề có dã thú,
chim chóc sinh sống. Ấn Độ là một nước rât giàu và có nhiều
vàng. Vàng ở đây không đào ở dưới đât như ở các nước khác, mà
do những con kiến mang vàng đặt biệt, mỗi con to gần bằng con
chó, tìm kiếm được suốt ngày đêm, không mệt mỏi. Chúng đào
chỗ ở cho mình ở dưới lòng đât và mỗi ngày đêm chúng 3 lần
đưa lên mặt đât những hạt cát vàng và kim loại tự nhiên rồi chât
thành các đống lớn. Nhưng rủi thay cho những người Ấn Độ
không có sự khôn ngoan cần thiết mà lại muốn chiếm đoạt số
vàng đó! Những con kiến nọ đuổi theo họ và khi đuổi kịp đã cắn
chết họ ngay tại chỗ. Phía Bắc và phía Tây, Ấn Độ tiếp giáp với
một nước có những người hói đầu sinh sống. Nước ây, cả đàn
ông lẫn đàn bà, cả người già lẫn trẻ con đều hói đầu, và những
người kỳ lạ ây thường ăn cá sống, trái cây. Nằm sát nước này còn
có một nước mà người ta không thể nhìn về phía trước, không
thể đi qua được, bởi vì ở đây tung tóe vô số lông chim. Ở đây,
lông chim tràn ngập không trung và mặt đât, làm cản trở người ta
nhìn...”
“Thôi, thôi, Côxtưncốp!” cô giáo địa lý Vácvara mỉm cười.
“Không ai yêu cầu em kể lại những quan điểm của người xưa về
địa lý tự nhiên của châu Á. Em hãy trình bày những quan điểm
khoa học hiện nay về nước Ấn Độ”
Ôi, Vônca sẽ sung sướng biết bao nếu được trình bày những hiểu
biết của mình về vân đề này! Nhưng nó có thể làm gì được một
khi nó không còn làm chủ được lời nói và cử chỉ của mình! Sau
khi đồng ý để cho ông Khốttabít nhắc bài, nó đã trở thành món
đồ chơi không còn một chút ý chí trong sự điều khiển của một
người đầy thiện chí nhưng lại có đầu óc cổ lỗ. Nó muốn khẳng
định rằng đương nhiên những điều nó vừa nói không có gì chung
với những quan điểm khoa học hiện tại. Nhưng ông Khốttabít ở
bên kia tường đã nhún vai băn khoăn, lắc đầu không chịu, và ở
đây, trước bàn của ban giám khảo, Vônca cũng buộc phải nhún
vai và lắc đầu không chịu:
15
"That which I have had the honour of telling you, 0 greatly
respected Varvara Stepanovna, is based on the most reliable
sources, and there exist no other, more scientific facts on India
than those I have just, with your permission, revealed to you."
"Please keep to the subject. This is an examination, not a
masquerade.If you don't know the answers, it would be much
more honourable to admit it right away. What was it you said
about the Earth's disc by the way? Don't you know that the Earth
is round?"
Did Volka Kostylkov, an active member of the Moscow
Planetarium's Astronomy Club, know that the Earth was round?
Why, any first-grader knew that. But Hottabych, standing behind
the wall, burst out laughing, and no matter how our poor boy
tried to press his lips together, a haughty smirk escaped him:
"I presume you are making fun of your most devoted pupil! If
the Earth were round, the water would run off it, and then
everyone would die of thirst and all the plants would dry up.
The Earth, 0 most noble and honoured of all teachers and
pedagogues, has always had and does now have the shape of a
flat disc, surrounded on all sides by a mighty river named
'Ocean.' The Earth rests on six elephants, and they, in turn,
are standing on a tremendous turtle. That is how the world is
made, 0 teacher!"
The board of teachers gazed at Volka with rising surprise. He
broke out in a cold sweat from horror and the realization of
his own complete helplessness. The other children could not
quite understand what had happened to their friend, but some
began to giggle. It was really funny to hear about a country of
bald people, about a country filled with feathers, about gold-
bearing ants as big as dogs and about the flat Earth resting on
six elephants and a turtle. As for Zhenya Bogorad, Volka's best
friend and one of the class pioneer leaders, he became really
worried. He knew that Volka, as chairman of the Astronomy
Club, at least knew that the Earth was round-if he knew nothing
else. Could it be that he had suddenly decided upon some
“Hỡi cô Vácvara Xtêpanốpna đáng kính, những điều ta vừa hân
hạnh nói với mi được dựa trên những nguồn tư liệu đáng tin cậy
nhât và không có những kiến thức nào khoa học hơn những điều
ta vừa được phép trình bày với mi”
“Côxtưncốp, em bắt đầu xưng hô “ta, mi” với người lớn từ bao
giờ thế?” Cô giáo địa lý ngạc nhiên “Và hãy thôi làm trò hề đi!
Em đang dự thi chứ không phải ở trong buổi dạ hội hóa trang đâu
nhé. Nếu em không hiểu cái phiếu thi ây, em cứ nói thật thì hơn.
Tiện thể, cô hỏi vừa rồi em nói lảm nhảm gì về cái đĩa đât thế?
Chẳng lẽ em không biết trái đât hình cầu sao?”
Vônca Côxtưncốp, thành viên thực thụ của nhóm thiên văn học
trực thuộc Cung thiên văn Mátxcơva, lẽ nào lại không biết trái
đât hình cầu? Bât cứ một em học sinh lớp 1 nào cũng biết điều
đó!
Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít đã phì cười và từ miệng
Vônca, dù cu cậu tội nghiệp của chúng ta đã cố mím chặt môi,
vẫn buộc ra tiếng cười kiêu ngạo:
“Mi lại dám chế giễu đứa học trò trung thành nhât của mi ư!
Nếu trái đât hình cầu thì bao nhiêu nước sẽ trôi tuột xuống hết và
loài người sẽ chết khát, cây cỏ sẽ chết khô. Hỡi cô giáo đáng
kính và cao quý nhât trong tât cả các giáo viên, trái đât đã và
đang có hình cái đĩa bằng phẳng, khắp các phía được bao bọc bởi
một con sông vĩ đại gọi là “Đại dương”. Cái đĩa đât khổng lồ ây
được đặt trên 6 con voi, 6 con voi này lại đứng trên một con rùa
khổng lồ. Thế giới được sắp đặt như vậy đó, hỡi cô giáo!”
Các vị giám khảo nhìn Vônca với vẻ ngạc nhiên mỗi lúc một
tăng. Còn Vônca thì toát mồ hôi hột vì khiếp đảm và vì nhận thây
sự bât lực hoàn toàn của mình. Các học sinh trong lớp vẫn chưa
thể hiểu được chuyện gì đã xảy ra đến với cậu bạn Vônca, nhưng
có đứa đã bắt đầu rúc rích cười. Thật là ngộ khi nghe nói về cái
nước của những người hói đầu, về cái nước tràn ngập lông chim,
về những con kiến mang vàng to bằng con chó, về trái đât hình
đĩa được đặt trên 6 con voi và 1 con rùa. Còn Giênia Bôgôrát,
cậu bạn chí thân và là tổ trưởng của Vônca thì lo lắng thật sự.
Hơn ai hết, Giênia biết rõ Vônca là trưởng nhóm thiên văn học
16
mischief, and during an examination, of all times! Volka was
probably ill, but what ailed him? What kind of a strange,
unusual disease did he have? And then, it was very bad for
their pioneer group. So far, they had been first in all the exams,
but now Volka's stupid answers would spoil everything,
though he was usually a disciplined pioneer! Goga Pilukin, a
most unpleasant boy at the next desk (nicknamed "Pill" by his
classmates), hastened to pour salt on Zhenya's fresh wounds.
"That takes care of your group, Zhenya dear," he hispered
with a malicious giggle. "You're sinking fast!" Zhenya shook his
fist at Pill.
"Varvara Stepanovna!" Goga whined. "Bogorad just shook his
fist at me."
"Sit still and don't tattle," Varvara Stepanovna said and
turned back to Volka, who stood before her more dead than alive.
"Were you serious about the elephants and the turtle?" "More
serious than ever before, 0 most respected of all teachers,"
Volka repeated after the old man and felt himself burning up
with shame.
"And haven't you anything else to add? Do you really think
you were answering the question?"
"No, I've nothing to add," Hottabych said behind the wall,
shaking his head.
And Volka, helpless to withstand the force that was pushing
him towards failure, also shook his head and said, "No, I've
nothing to add. Perhaps, however, the fact that in the wealthy
land of India the horizons are framed by gold and pearls."
"It's incredible!" his teacher exclaimed.
It was difficult to believe that Kostylkov, a usually
disciplined boy, had suddenly decided to play a silly joke on
his teachers (and at such an important time!), running the risk of
a second examination in the autumn.
"I don't think the boy is quite well," Varvara Stepanovna
whispered to the principal.
Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum
và dù sao chăng nữa thì cậu ta cũng phải biết trái đât hình cầu.
Chẳng lẽ Vônca tự nhiên lại giở trò càn quây ở tại ngay cuộc thi?
Có thể Vônca bị bệnh. Nhưng bệnh gì? Cái bệnh gì mà kỳ cục
vậy? Và sau nữa, rât bực mình cho cả tổ. Cả tổ luôn luôn dẫn đầu
về các chỉ tiêu thi đua, nay bỗng nhiên tât cả đều đi tong vì
những câu trả lời nhảm nhí của Vônca, một đội viên thiếu niên
tiền phong rât có kỷ luật và có ý thức! Lúc đó, Gôga Piliukin
ngồi ở bàn bên cạnh, một thằng bé hết sức khó chịu mà các bạn
cùng lớp thường gọi đùa là “Thuốc viên”, lại rắc muối thêm vào
những vết thương mới bị của Giênia:
“Giênetrơca , tổ cậu thế là cháy rụi rồi!” Gôga nói thầm và cưòi
hi hí với vẻ vui mừng độc địa. “Cháy rụi như một ngọn nến!”..
Giênia lặng lẽ giơ nắm đâm về phía “Thuốc viên”.
“Thưa cô Vácvara Xtêpanốpna!” Gôga ré lên ai oán. “Bạn
Bogôrát giơ nắm đâm dọa em ạ.”
“Hãy ngồi yên!” Cô Vácvara nói với Gôga và lại quay về phía
Vônca đang đứng đực trước mặt cô, sợ mât vía “Về những con
voi và rùa, em nói nghiêm chỉnh đây chứ?”
“Nghiêm chỉnh hơn lúc nào hết, hỡi cô giáo đáng kính nhât
trong tât cả các cô giáo”.Vônca lặp lại lời nhắc của ông già
Khốttabít và ngượng chín người.
“Em không nói thêm gì nữa ư? Chẳng lẽ em cho rằng đã trả lời
đúng phiếu thi của em?”
“Không, không cần nói thêm gì cả.” Ở bên kia tường, ông
Khốttabít lắc đầu từ chối.
Và Vônca khốn khổ vì sự bât lực trước sức mạnh đang đẩy nó
đến chỗ thi trượt, cũng làm một cử chỉ từ chối. “Không, không
cần nói thêm gì cả. Có chăng thì chỉ cần nói rằng chân trời ở
nước Ấn Độ giàu có được viền bằng vàng và ngọc trai”
“Thật là quá quắt!” Cô giáo vung tay lên tỏ vẻ kinh ngạc.
Không thể tin được rằng Côxtưncốp, một chú bé khá là kỷ luật,
trong giờ phút quan trọng như thế này mà lại dám chế giễu các
thầy cô một cách hỗn láo như vậy và thế là có cơ bị thi lại.
“Theo tôi, sức khỏe của cậu bé này không được bình thường cho
lắm”. Cô Vácvara nói nhỏ với thầy hiệu trưởng.
17
Glancing hurriedly and sympathetically at Volka, who stoodnum
with grief before them, the committee held a whispered
conference.
Varvara Stepanovna suggested, "What if we ask the child
another question, just to calm him? Say, from last year's book.
Last year he got an 'A' in geography."
The others agreed, and Varvara Stepanovna once again
turned to the unhappy boy.
"Now, Kostylkov, wipe your tears and don't be nervous. Tell
us what a horizon is."
"A horizon?" Volka said with new hope. "That's easy. A
horizon is an imagined line which...."
But Hottabych came to life behind the wall again and Volka
once again became the victim of prompting.
"The horizon, 0 my most revered one," Volka corrected
himself, "I would call the horizon that brink, where the crystal
cupola of the Heavens touches the edge of the Earth."
"It gets worse as he goes on," Varvara Stepanovna moaned.
"How would you have us understand your words about the
crystal cupola of the Heavens-literally or figuratively?"
"Literally, 0 teacher," Hottabych prompted from the next
room.
And Volka was obliged to repeat after him, "Literally, 0
teacher."
"Figuratively!" someone hissed from the back of the room.
But Volka repeated, "Naturally, in the literal sense and no other."
"What does that mean?" Varvara Stepanovna asked, still not
believing her ears. "Does that mean you consider the sky to be a
solid cupola?"
"Yes."
"And does it mean there's a place where the Earth ends?"
"Yes, there is, 0 my most highly respected teacher."
Behind the wall Hottabych nodded approvingly and
rubbed his hands together smugly.
A strange silence fell on the class. Even those who were
Liếc nhìn thông cảm với Vônca đang lặng người đi vì buồn bã,
các vị giám khảo bắt đầu thì thầm hội ý.
Cô Vácvara đề nghị: “Ta nên đặt cho cậu bé này một câu hỏi
riêng để em ây trân tĩnh lại chăng? Một câu hỏi trong chương
trình năm ngoái cũng được. Năm ngoái, em ây được điểm “5”
môn địa lý đây.
Các vị giám khảo khác đồng ý, và cô Vácvara lại quay về phía
cậu bé Vônca bât hạnh:
“Côxtưncốp, em lau nước mắt đi, chớ mât bình tĩnh nhé! Em hãy
nói thế nào là chân trời?”
“Chân trời phải không ạ?” Vônca mừng rỡ “Đó là một điều hết
sức đơn giản, chân trời là cái đường tưởng tượng...”
Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít lại bắt đầu ngọ nguậy, và
Vônca lại trở thành nạn nhân của việc ông ta nhắc bài. Nó liền
nói lại:
“Chân trời, hỡi cô giáo đáng kính, là cái ranh giới mà vòm trời
pha lê tiếp giáp với rìa mặt đât”.
“Mỗi lúc mỗi rắc rối thêm!” Cô Vácvara rên rỉ “Em bảo tôi nên
hiểu những lời em nói về cái vòm trời phalê như thế nào: hiểu
theo nghĩa đen hay theo nghĩa bóng?”
“Theo nghĩa đen, hỡi cô giáo”.từ bên kia tường ông Khốttabít
nhắc.
Và Vônca phải lặp lại theo ông ta:
“Theo nghĩa đen hỡi cô giáo”.
“Theo nghĩa bóng!” một cậu nào đó ở hàng ghế sau nói thì thầm.
Nhưng Vônca lại thốt lên: “Tât nhiên, theo nghĩa đen, và không
thể nào khác được!”
“Thế nghĩa là thế nào?” Cô Vácvara vẫn không tin vào tai mình
“Thế có nghĩa là theo em, vòm trời rắn?”
“Rắn”.
“Và có nghĩa là có nơi mặt đât kết thúc?”
“Có cái nơi như vậy, hỡi cô giáo đáng kính của ta!”
Bên kia tường, ông Khốttabít gật đầu tán thành và hài lòng xoa
xoa hai bàn tay gầy guộc của mình.
Trong lớp im lặng một cách căng thẳng. Những anh chàng hay
18
always ready to laugh stopped smiling. Something was
definitely wrong with Volka. Varvara Stepanovna rose and felt
his forehead anxiously. He did not have a fever.
But Hottabych was really touched by this. He bowed low and
touched his forehead and chest in the Eastern manner and then
began to whisper. Volka, driven by the same awful force,
repeated his movements exactly.
"I thank you, 0 most gracious daughter of Stepan! I thank you
for your trouble. But it is unnecessary, because, praised be Allah,
I am quite well."
Varvara Stepanovna took him by the hand, led him out of
the room, and patted his lowered head.
"Never mind, Kostylkov. Don't worry. You're probably
overtired. Come back when you've had a good rest. All right?"
"All right," Volka said. "But upon my word of honour,
Varvara Stepanovna, it's not my fault! It isn't really!"
"Why, I'm not blaming you at all," the teacher answered
kindly. "I'll tell you what: let's drop in on Pyotr Ivanych."
Pyotr Ivanych, the school doctor, examined Volka for all
of ten minutes. He made him close his eyes and hold his arms
out before him with his fingers spread apart; then he tapped his
knee and drew lines on his chest and back with his stethoscope.
By then Volka came to himself. His cheeks turned pink
again and his spirits rose.
"The boy's perfectly well," said Pyotr Ivanych. "And if you
want my opinion, he's an unusually healthy child! I think he
was probably overworked. He must have studied too much
before his exams, because there's nothing wrong with him. And
that's all there is to it!"
Just in case, though, he measured some drops into a glass,
and the unusually healthy child was forced to drink the medicine.
Suddenly, Volka had an idea. What if he could profit from
Hottabych's absence and take his geography examination right
there, in the doctor's office?
cười nhât cũng không dám cười. Rõ ràng là Vônca đã gặp phải
một chuyện gì không ổn. Cô Vácvara rời khỏi bàn, sờ trán Vônca
với vẻ lo lắng. Trán Vônca vẫn mát như thường.
Nhưng ở bên kia tường, ông Khốttabít xúc động quá, liền cúi
rạp người, đập tay vào trán và ngực theo phong tục phương
Đông, rồi nói lẩm bẩm. Bị cưỡng bách bởi một sức mạnh ghê
gớm, Vônca lặp lại chính xác những cử chỉ đó:
“Ta cám ơn mi, hỡi người con gái rộng lượng nhât của Xtêpan!
Ta cám ơn vì sự lo lắng của mi, nhưng sự lo lắng đó là không cần
thiết, bởi vì ta, đội ơn Đức Ala, hoàn toàn khỏe mạnh”.
Cô Vácvara âu yếm nắm tay Vônca, dắt nó ra khỏi lớp và xoa
đầu nó đang cúi gục:
“Không sao đâu, Côxtưncốp. Em đừng buồn. Có lẽ em bị mệt
quá đây... Em cứ nghỉ ngơi cho khỏe rồi lại đến thi. Được chứ?
“Được ạ!” Vônca nói “Nhưng thưa cô Vácvara, em xin lây
danh dự đội viên thiếu niên tiền phong mà nói rằng em hoàn toàn
không hề có lỗi trong chuyện này!
“Cô cũng không bảo em có lỗi kia mà!” Cô giáo trả lời dịu dàng
“Thôi, bây giờ chúng ta sẽ ghé qua ông Piôtrơ Ivanứt”
Piôtrơ Ivanứt là bác sĩ của trường khám Vônca trong vòng 10
phút. Ông đã nghe nghe gõ gõ trên ngực, trên lưng Vônca, bắt
cậu bé nheo mắt, đứng chìa hai tay về phía trước, xòe các ngón
tay ra; gõ vào dưới đầu gối nó, lây ống nghe vách các đường trên
thân thể cởi trần của nó.
Trong lúc đó, Vônca đã hoàn toàn trân tĩnh. Má nó lại hồng
hào, tâm trạng lại phân chân.
“Một cậu bé hoàn toàn khỏe mạnh!” Ông Piôtrơ Ivanứt nói
“Tôi có thể nói một cách chắc chắn: một cậu bé khỏe mạnh hiếm
có! Cũng có thể cho rằng em hơi bị mệt. Em đã quá cố gắng
trước kỳ thi Nhưng em rât khỏe, đúng là như thế!
Điều đó không ngăn cản ông bác sĩ, để phòng xa, đã nhỏ vài giọt
thuốc gì đó vào ly nước và cậu bé phải uống những giọt thuốc ây.
Thình lình, Vônca bỗng nảy ra một ý nghĩ. Lợi dụng sự vắng
mặt của ông Khốttabít, cậu thử trả lời đề thi cho cô Vácvara ngay
tại đây, trong phòng làm việc của bác sĩ Piôtrơ Ivanứt?
19
"By no means!" Pyotr Ivanych said emphatically. "By no
means. Let the child have a few days of rest. Geography can
wait."
"That's quite true," the teacher sighed with relief, pleased
that .everything had turned out so well in the end. "And you,
my young friend, run along home and have a good rest. When
you feel better, come back and take your exam. I'm positive
you'll get an 'A.' What do you think, Pyotr Ivanych?"
"Such a Hercules as he? Why, he'll never get less than an
'A'+!'
"Ah ... and don't you think someone had better see him
home?" Varvara Stepanovna added.
"Oh no, Varvara Stepanovna!" Volka cried. "I'll make out
fine."
All he needed now was for a chaperone to bump into that
crazy old Hottabych!
Volka appeared to be in the pink of health, and with an
easy heart Varvara Stepanovna let him go home.
The doorman rushed towards him as he was on the way out.
"Kostylkov! Your grandpa, or whoever he is, the one who came
here with you...."
At that very moment, old man Hottabych appeared from the
wall. He was as happy as a lark and immensely pleased with
himself, and he was humming a little tune.
"Help!" the doorman cried soundlessly and tried in vain to
pour himself another cup of tea from the empty kettle. When he
put the kettle down and turned around, both Volka Kostylkov
and his mysterious companion had disappeared. By then they
had already turned the nearest corner.
"Pray tell me, young master, did you astound your teacher
and your comrades with your great knowledge?" Hottabych
inquired proudly, breaking a rather long silence.
"I astounded them all right!" Volka said and looked at the old
man with loathing.
Hottabych beamed. "I expected nothing else! But for a
“Tuyệt đối không được!” Ông Ivanứt xua tay “Không đời nào
tôi cho phép như vậy. Tốt hơn hết là em hãy nghỉ vài ngày. Môn
địa lý không chạy đi đâu mât mà sợ.”
“Đúng thế!” Cô giáo nói với vẻ thoải mái, cô hài lòng khi thây
rằng rốt cuộc mọi việc đều êm đẹp. “Em Côxtưncốp, em đi về
nhà và cứ nghỉ ngơi đi. Em cứ nghỉ cho khỏe rồi lại đến thi. Cô
tin chắc rằng em nhât định sẽ được điểm “5”... Đồng chí nghĩ
sao, Piôtrơ Ivanứt?”
“Đại lực sĩ này ây à? Cậu ây không đời nào chịu nhận một điểm
dưới “5+” đâu!”
“Đúng như vậy đó...” Cô Vácvara nói “Nếu có ai dẫn em ây về
nhà thì sẽ tốt hơn chăng?”
“Sao lại thế, sao lại thế, cô Vácvara Xtêpanốpna!” Vônca hoảng
sợ “Em đi về một mình được mà…”
Chỉ còn thiếu mỗi nước để người dẫn mình chạm trán ông già
Khốttabít nham hiểm ây nữa thôi!
Thây Vônca đã hoàn toàn khỏe khoắn, cô giáo yên tâm cho nó
về nhà một mình.
Bác gác cổng lao tới đón Vônca:
“Côxtưncốp! Ông nội hay ai đó khi nãy đến đây với em đã...”
Nhưng đúng lúc đó, ông già Khốttabít từ trong tường hiện ra.
Ông ta vui vẻ như một chú chim sơn ca và hát khe khẽ một bài gì
đó.
“Ối!” Bác gác cổng khẽ kêu lên và cố gắng một cách uổng công
trong việc rót nước từ cái bình trống rỗng. Lúc bác đặt cái bình
vào chỗ cũ và ngoảnh lại thì ở tiền sảnh, cả Vônca lẫn ông già bí
ẩn đi cùng với nó đã biến mât. Cả hai đã đi ra đường và rẽ vào
một góc phố.
“Ta đã phù phép cho cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” ông
Khốttabít hãnh diện nói, phá vỡ sự im lặng kéo dài khá lâu.
“Chắc cậu đã làm cho các thầy cô, các bạn cậu phải kinh ngạc về
những kiến thức của cậu chứ?”
“Đã làm kinh ngạc!” Vônca thở dài và nhìn ông già với vẻ bực
tức.
Ông Khốttabít hể hả “Ta biết ngay mà!.. Nhưng ta thây hình
20
moment there I thought that the most revered daughter of
Stepan was displeased with the breadth and scope of your
knowledge."
"Oh, no, no!" Volka cried in fear, recalling Hottabych's
terrible threats. "You were imagining things."
"I would have changed her into a chopping block on which
butchers chop up mutton," the old man said fiercely (and Volka
was really frightened for his teacher's fate), "if I hadn't seen that
she had such great respect for you and took you to the door of
your classroom and then practically down the stairs. I realized
then that she had fully appreciated your answers. Peace be with
her!"
"Sure, peace be with her!" Volka added hastily, feeling that a
load had fallen from his shoulders.
During the several thousand years of Hottabych's life, he had
often had to do with people feeling sad and gloomy, and he knew
how to cheer them up. At any rate, he was convinced he knew
how to do so. All that was needed was to give a person that
which he had always longed for. But what kind of a present
should he give Volka? The answer came to him quite by
chance when Volka asked a passer-by:
"Would you please tell me what time it is?"
The man looked at his watch and said, "Five to two."
"Thank you," Volka said and continued on in silence.
Hottabych was the first to speak.
"Tell me, 0 Volka, how was the man able to tell the time of
day so accurately?"
"Didn't you see him look at his watch?" The old man raised
his eyebrows in surprise.
"His watch?!" "Sure, his watch," Volka explained. "He had
a watch on his wrist. The round chrome-plated thing."
"Why don't you have such a watch, 0 most noble of all Genie-
saviours?"
"I'm too young to have such a watch," Volka answered
humbly.
như người con gái đáng kính nhât của Xtêpan vẫn không vừa
lòng với những kiến thức sâu rộng của cậu?”
“Ông nói gì thế? Ông nói gì thế?” Vônca sợ hãi xua tay, vì nó
nhớ lại những lời đe dọa ghê gớm của ông Khốttabít “Ông chỉ
cảm thây như vậy thôi chứ chả đúng đâu.”
“Ta đã toan biến cô ta thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt
thịt cừu trên đó,” ông già tuyên bố với vẻ dữ tợn (và Vônca lo sợ
thật sự cho số phận cô giáo chủ nhiệm của mình) “nếu như ta
không thây cô ta tỏ lòng kính trọng cao nhât đối với cậu khi tiễn
cậu ra tận cửa lớp và sau đó còn tiễn cậu tới gần sát cầu thang.
Lúc bây giờ, ta mới hiểu rằng cô ta đã đánh giá đúng những câu
trả lời của cậu. Cầu chúc cô ta được bình an!”
“Dĩ nhiên! Cầu chúc cho cô ây được bình an!” Vônca vội vàng
tiếp lời. Nó cảm thây như trút được gánh nặng.
Trong suốt mây nghìn năm sống trên đời, ông Khốttabít đã
nhiều lần tiếp xúc với những người gặp phải chuyện buồn phiền
và ông biết cách làm cho họ vui lên. Dù sao chăng nữa thì ông ta
cũng tin chắc rằng mình biết cách: phải tặng cho người đó một
cái gì mà họ hết sức mong muốn. Nhưng tặng cái gì bây giờ nhỉ?
Một dịp may đã gợi ý cho ông cách giải quyết khi Vônca hỏi một
người qua đường.
“Xin lỗi, ông làm ơn cho cháu biết mây giờ rồi ạ?”
Người này nhìn đồng hồ đeo tay của mình “Hai giờ kém 5!”
“Cám ơn ông!” Vônca nói và đi tiếp, hoàn toàn lặng thinh.
Ông Khốttabít lại phá vỡ sự im lặng:
“Hỡi cậu Vônca, hãy nói cho ta biết người ây tại sao không cần
nhìn mặt trời mà vẫn xác định được chính xác thời gian?
“Chính ông cũng thây ông ta nhìn đồng hồ của mình đây thôi.”
Ông già trố mắt ngạc nhiên hỏi:
“Nhìn đồng hồ à?” “Vâng, nhìn đồng hồ” Vônca giải thích “Cổ
tay ông ây có chiếc đồng hồ hình tròn, vỏ mạ crôm ây mà...”
“Thế tại sao cậu lại không có một chiếc đồng hồ như vậy, hỡi
vị cứu tinh đáng kính nhât của những ông thần?
“Cháu mà đeo chiếc đồng hồ như vậy thì còn sớm quá!”
Vônca ôn tồn đáp - Cháu chưa đến tuổi, ông ạ.
21
"May I be permitted, 0 honourable passer-by, to inquire as to
the time of day?" Hottabych said, stopping the first person he
saw and staring at his watch.
"Two minutes to two," the man answered, somewhat
surprised at the flowery language.
Thanking him in the most elaborate oriental manner,
Hottabych said with a sly grin:
"May I be permitted, 0 loveliest of all Volkas, to inquire as
to the time of day?"
And there was a watch shining on Volka's left wrist, exactly
like the one the man they had stopped had, but instead of being
chrome-plated, it was of the purest gold.
"May it be worthy of your hand and your kind heart,"
Hottabych said in a touched voice, basking in Volka's happiness
and surprise.
Then Volka did something that any other boy or girl would
have done in his place, having found themselves the proud
possessors of their first watch. He raised his arm to his ear to
hear it tick.
"O-o-o-o," he drawled. "It's not wound. I'll have to wind it."
To his great disappointment, he found he could not move the
winding button. Then he got out his pen-knife to open the watch
case. However, try as he would, he could not find a trace of a slit
in which to insert the knife.
"It's made of solid gold," the old man boasted and winked.
"I'm not one of those people who give presents made of hollow
gold."
"Does that mean there's nothing inside of it?" Volka
asked with disappointment.
"Why, should there be anything inside?" the old Genie
inquired anxiously. Volka unbuckled the strap in silence and
returned the watch to Hottabych.
“Hỡi vị khách bộ hành đáng kính nhât, xin ngài cho phép ta
được biết bây giờ là mây giờ ạ?” Ông Khốttabít dừng người qua
đường bắt gặp đầu tiên lại và nhìn chằm chằm vào chiếc đồng hồ
đeo tay của ông ta.
“Hai giờ kém 2 phút!” Người qua đường trả lời. Ông ta hơi
ngạc nhiên trước câu hỏi cầu kỳ khác thường của ông già.
Sau khi cám ơn ông khách qua đường bằng những lời lẽ lịch
sự nhât của người phương Đông, ông Khốttabít vừa tủm tỉm cười
ranh mãnh, vừa nói với Vônca:
“Hỡi cậu Vônca tài ba nhât trong tât cả các cậu có tên là
Vônca, xin cậu cho phép ta được biết bây giờ là mây giờ ạ?”
Và bỗng nhiên trên cổ tay trái Vônca sáng loáng một chiếc đồng
hồ y hệt chiếc đồng hồ của người qua đường nọ, chỉ có cái khác
là không phải bằng thép mạ crôm mà bằng vàng mười nguyên
chât nhât.
“Cầu mong cho chiếc đồng hồ ây xứng với cổ tay của cậu và
với tâm lòng nhân hậu của cậu!” Ông già xúc động nói, thích thú
trước sự sung sướng và kinh ngạc của Vônca.
Lúc bây giờ, Vônca làm cái việc mà ở địa vị nó, bât cứ một cậu
bé hay cô bé nào lần đầu tiên làm chủ một chiếc đồng hồ vẫn
thường làm: áp chiếc đồng hồ lên tai để thưởng thức tiếng tích
tắc của nó.
“Ái chà chà!” Vônca kéo dài giọng “Chiếc đồng hồ này chưa
lên dây cót. Phải lên dây cho nó mới được!” Cậu cố vặn cái núm
lên dây, nhưng nó thât vọng biết chừng nào khi thây cái núm đó
không hề quay. Bây giờ cậu liền móc con dao nhíp trong túi quần
ra để mở nắp đồng hồ. Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không
tài nào tìm được một cái khe để có thể lách lưỡi dao vào.
“Chiếc đồng hồ này được làm bằng một cục vàng khối đây!”
Ông già nháy mắt kiêu hãnh nói với Vônca “Ta không phải là kẻ
đem cho những đồ vật làm bằng vàng rỗng đâu!”
“Thế có nghĩa là bên trong chiếc đồng hồ này chẳng có gì cả?”
Vônca thât vọng kêu lên.
“Chẳng lẽ bên trong nó lại cần phải có cái gì đó sao?” Ông thần
già băn khoăn.Thay cho câu trả lời,Vônca lặng lẽ tháo chiếc đồng
22
"All right, then, I'll give you a watch that doesn't have to
have anything inside."
Once again a gold watch appeared on Volka's wrist, but now
it was very small and flat. There was no glass on it and instead
of hands there was a small vertical gold rod in the middle. The
face was studded with the most exquisite emeralds set where
the numbers should be.
"Never before did anyone, even the wealthiest of all sultans,
have a hand sun watch!" the old man boasted again. "There
were sun dials in city squares, in market places, in gardens and
in yards. And they were all made of stone. But I just invented
this one. It's not bad, is it?"
It certainly was exciting to be the only owner of a sun watch
in the whole world.
Volka grinned broadly, while the old man beamed.
"How do you tell the time on it?" Volka asked.
"Here's how," Hottabych said, taking hold of Volka's hand
gently. "Hold your arm straight out like this and the shadow cast
by the little gold rod will fall on the right number."
"But the sun has to be shining," Volka said, looking with
displeasure at a small cloud that just obscured it.
"The cloud will pass in a minute," Hottabych promised. True
enough, in a minute the sun began to shine once again. "See, it
points somewheres between 2 and 3 p.m. That means it's about
2:30." As he was speaking, another cloud covered the sun.
"Don't pay any attention to it," Hottabych said. "I'll clear the
sky for you whenever you want to find out what time it is."
"What about the autumn?" Volka asked.
"What about it?"
hồ và trả lại ông Khốttabít.
“Được rồi! Ta sẽ tặng cậu một chiếc đồng hồ chẳng cần phải có
gì bên trong cả.”
Chiếc đồng hồ vàng lại xuât hiện trên tay Vônca, nhưng bây
giờ nó mỏng và dẹp. Mặt kính đã biến mât, và thay cho kim giờ,
kim phút, kim giây là một cái đinh nhỏ bằng vàng dựng đứng ở
chính giữa mặt đồng hồ. Quanh mặt đồng hồ này có những viên
ngọc bích tốt nước tuyệt đẹp đính ở các điểm chỉ giờ.
“Chưa bao giờ và chưa một ai, kể cả những ông vua giàu có
nhât trên thế giới, có được một chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay
như thế này!” Ông già lại nói, giọng đầy tự hào “Đồng hồ mặt
trời có ở các quảng trường thành phố, các chợ, các vườn hoa, các
sân, và tât cả những đồng hồ mặt trời này đều xây bằng đá. Còn
chiếc đồng hồ mặt trời của cậu là do ta vừa nghĩ ra. Quả là cũng
khá đây chứ?”
Quả thực, được làm người đầu tiên và duy nhât trên toàn thế
giới có chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay thì cũng khá là mê!
Vônca lộ vẻ thích thú ra mặt, làm cho ông già cũng cảm thây
khoái chí.
“Sử dụng chiếc đồng hồ này thế nào hả ông?” Vônca hỏi.
“Thế này nhé,” Ông Khốttabít thận trọng cầm cánh tay trái của
Vônca đang đeo chiếc đồng hồ do ông vừa nghĩ ra “Cậu cứ để
tay như thế và bóng của cái đinh vàng này sẽ ngả xuống con số
chỉ giờ mà cậu cần biết.”
“Muốn thế thì cần phải có ánh mặt trời”.Vônca nói và bực bội
nhìn đám mây nhỏ vừa che khuât mặt trời.
“Đám mây nhỏ ây sẽ bay đi ngay bây giờ,” Ông Khốttabít hứa
và quả nhiên mặt trời lại chiếu sáng khắp nơi “Cậu thây đây, bây
giờ bóng cái đinh chỉ vào khoảng giữa 2 và 3 giờ chiều. Tức là
khoảng 2 giờ rưỡi”. Trong lúc ông già nói câu đó, mặt trời lại
khuât sau một đám mây khác.
“Không sao cả!” Ông Khốttabít nói. “Ta sẽ làm quang bầu trời
mỗi khi cậu cần biết giờ.”
“Thế còn mùa thu?” Vônca hỏi.
“Mùa thu thì sao?”
23
"What about the autumn and the winter, when the sky is
covered with clouds for months on end?"
"I've already told you, 0 Volka, the sun will shine whenever
you want it to. You have but to order me and everything will be
as you wish."
"But what if you're not around?"
"I'll always be near-by. All you have to do is call me."
"But what about the evenings and nights?" Volka asked
maliciously.
"What about the night, when there's no sun in the sky?"
"At night people must surrender themselves to sleep, and
not look at their watches," Hottabych snapped. He had to
control himself not to teach the insolent youth a good lesson.
"All right then, tell me whether you like that man's watch. If you
do, you shall have it."
"What do you mean? It belongs to him. Don't tell me you
are going to...."
"Don't worry, 0 Volka ibn Alyosha. I won't touch a hair on
his head. He'll offer you the watch himself, for you are certainly
worthy of receiving the most treasured gifts."
"You'll force him to and then he'll...."
"And he'll be overjoyed that I did not wipe him off the face
of the Earth, or change him into a foul rat, or a cockroach hiding
in a crack of a hovel, or the last beggar...."
"That's real blackmail," Volka said angrily. "Tricks like that
send a man to jail, my friend. And you'll well deserve it."
"Send me to jail?!" the old man flared up. "Me?! Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab? And does he know, that most
despicable of all passers-by, who J am? Ask the first Genie, or
Ifrit, or Shaitan you see, and they'll tell you, as they tremble from
fear, that Hassan Abdurrakhman ibn Hottab is the chief of all
Genie bodyguards. My army consists of 72 tribes, with 72,000
“Về mùa thu và mùa đông, bầu trời thường bị những đám mây
đen che khuât mây tháng liền thì làm sao xem giờ được?”
“Hỡi cậu Vônca, ta bảo đảm với cậu là mặt trời sẽ không bị
mây che mỗi khi cậu cần xem giờ. Cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là
mọi chuyện sẽ ổn ngay”.
“Thế nếu không có ông ở bên cạnh thì sao ạ?”
“Ta bao giờ cũng ở bên cạnh cậu, chỉ cần cậu gọi ta một tiếng ”
“Còn buổi tối? Còn ban đêm?” Vônca hỏi với giọng châm chọc
“Ban đêm khi trời không có mặt trời, thì làm sao xem giờ
được?”
“Ban đêm người ta phải nghỉ chứ không phải xem đồng hồ!”
Ông Khốttabít cáu kỉnh trả lời. Ông ta phải khó khăn lắm mới tự
chủ được và không ra tay trừng phạt cậu bé bướng bỉnh này.
“Thôi được ,vậy thì hãy nói cho ta biết: cậu có thích chiếc đồng
hồ trên tay người qua đường lúc nãy không? Nếu cậu thích thì nó
sẽ là của cậu”.
“Ý ông là gì? Nó là của ông ây. Đừng nói với cháu ông sẽ ...”
“Đừng lo, hỡi cậu Vônca con của Aliôsa, ta sẽ không đụng đến
người ông ta đâu. Ông ta sẽ tự biếu cậu chiếc đồng hồ ây bởi vì
cậu thực sự xứng đáng với những tặng vật quý báu nhât”
“Ông ép buộc ông ta, còn ông ta thì...”
“Còn ông ta sẽ sung sướng, bởi ta đã không hât hắn ra khỏi mặt
đât, hoặc biến hắn thành một con chuột cống trụi lông, hoặc một
con gián thập thò trong khe của túp lều nát, hoặc một gã ăn mày
mạt hạng...
“Hừ, đó là trò trân lột thật sự!” Vônca phẫn nộ “Ông Khốttabít
ạ, ở nưóc cháu mà giở những trò như thế ra là người ta lôi ngay
lên đồn cảnh sát và đưa ra tòa”
“Đưa ra tòa hả?” Ông già hết sức tức tối “Ta? Hátxan Ápđurắc
man con trai của Khốttáp? Cái lão qua đường đê tiện nhât trong
tât cả những người qua đường ây có biết ta là ai không đã? Hãy
cứ hỏi bât cứ một lão thần nào, hay một lão ifrít hoặc lão saitan
nào, chúng sẽ vừa run lên cầm cập vì sợ hãi, vừa nói cho cậu biết
rằng Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp là chúa tể của các
thần linh vệ sĩ. Số quân của ta gồm 72 bộ lạc, còn mỗi bộ lạc
24
warriors in each tribe; every warrior rules over one thousand
Marids and every Marid rules over a thousand Aides and every
Aide rules over a thousand Shaitans and every Shaitan rules
over a thousand Genies. I rule over them all and none can
disobey me! If only this thrice-miserable of all most miserable
passers-by tries to...." Meanwhile, the man in question was
strolling down the street, glancing at the shop windows, and in no
way aware of the terrible danger hanging over him because of an
ordinary watch glittering on his wrist.
' "Why, I'll..." Hottabych raged on in his boastfulness, "why,
if you only so desire, I'll turn him into a...."
Each second counted. Volka shouted:
"Don't!"
"Don't what?"
"Don't touch that man! I don't need a watch! I don't need
anything!"
"Nothing at all?" the old man asked doubtfully, quickly
calming down. The only sun watch in the world disappeared as
quickly as it had appeared.
"Nothing at all," said Volka. He heaved such a sigh that
Hottabych realized he must apply himself to cheering up his
young saviour and dispelling his gloomy thoughts.
HOTTABYCH'S SECOND SERVICE
Volka was in the dumps. Hottabych sensed that something
was wrong. He never dreamed he had done the boy such a bad
turn during the exam, but it was all too clear that Volka was
upset. And the one to blame, apparently, was none other than
himself, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab.
"Would you, 0 moon-like, feel inclined to listen to stories
of most unusual and strange adventures?" he asked slyly. "For
instance, do you know the story of the Baghdad barber's three
black roosters and his lame son? Or the one about the copper
camel with a silver hump? Or about the water-carrier Ahmet
and his magic pail?"
gồm 72.000 chiến sĩ, mỗi chiến sĩ lại cai quản 1.000 marít , mỗi marít lại cai quản 1.000 phụ tá, mỗi phụ tá lại cai quản 1.000 saitan, mỗi saitan lại cai quản 1.000 vị thần, và tât cả bọn chúng đều phải phụ thuộc vào ta và không được làm trái lệnh ta! Khô-ô-ông, phải trị cái lão qua đường ba lần hèn hạ nhât trong tât cả các lão qua đường hèn hạ ây…” Trong lúc đó, người qua đường đang được nói đến vẫn thản nhiên đi trên vỉa hè, uể oải nhìn các tủ kính trong những cửa hàng, không hề ngờ đến cái nguy cơ khủng khiếp đang lơ lửng trên đầu ông ta chỉ vì trên tay ông ta sáng loáng chiếc đồng hồ bình thường nhât. “Ta... “ Ông Khốttabít hùng hùng hổ hổ trước mặt Vônca lúc đó đang cuống cả lên “ta sẽ biến lão ây thành... “ Mỗi giây lúc này đều quí. Vônca thét lên: “Không cần!” “Không cần cái gì?” “Không cần đụng đến người qua đường ây!... Không cần đồng hồ!... Không cần gì cả!..”. “Hoàn toàn không cần gì cả?” Ông già nhanh chóng trân tĩnh và tỏ vẻ nghi hoặc. Chiếc đồng hồ mặt trời đeo tay duy nhât trên thế giới biến mât cũng nhanh chóng như khi nó xuât hiện. “Hoàn toàn không cần gì cả..”.Vônca nói và thở dài nặng nề đến nỗi ông già hiểu rằng lúc này, việc cốt yếu là làm cho vị cứu tinh trẻ tuổi của mình khuây khỏa, làm tiêu tan tâm trạng buồn bã của cậu ta.
ÔNG KHỐT TA BÍT GIÚP VÔN CA LẦN THỨ HAI Vônca chán ngán trong lòng, và ông già cảm thây có một chuyện gì đó chẳng lành. Dĩ nhiên, ông ta không ngờ rằng mình đã làm hại cậu ở cuộc thi ra sao. Nhưng rõ ràng là cậu bé không hài lòng Và người có lỗi trong việc này rõ ràng chẳng ai khác ngoài chính ông ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp. “Hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp tựa mặt trăng, cậu có vui lòng nghe chuyện về các cuộc phiêu lưu mạo hiểm của những con người kỳ lạ và phi thường không?” Ông ta hóm hỉnh hỏi Vônca đang cau có “Chẳng hạn, cậu có biết chuyện ba con gà trống đen và đứa con trai thọt chân của người thợ cạo ở thành Bátđa ? Chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc? Chuyện lão gánh nước Ácmét và cái thùng có phép lạ của lão ta?
25
Volka kept on frowning. This did not stop the old man, and
he began hurriedly:
"Be it known to you, 0 most wonderful of all secondary
school pupils, that once upon a time in Baghdad there lived a
skilled barber named Selim who had three roosters and a lame
son named Tub. It so happened that Caliph Harun al Rashid once
passed his shop. But, 0 most attentive of all youths, I suggest we
sit down on this bench in order that your young legs don't tire
during this long and most educational story."
Volka agreed. They sat down in the shade of an old linden
tree.
For three long hours Hottabych went on and on with the
truly interesting story. He finally ended it with these crafty
words:
"But more marvellous still is the story of the copper camel
with a silver hump," and immediately proceeded with it. When
he came to the part: "Then the stranger took a piece of coal
from the brazier and drew the outline of a camel on the wall.
The camel waved its tail, nodded its head, walked off the wall
and onto the cobblestones.. ."-he stopped to enjoy the impression
his story of a drawing coming to life had made on his young
listener.
But Hottabych was in for some disappointment, because
Volka had seen enough cartoons in his life. However, the old
man's words gave him an idea.
"You know what? Let's go to the movies. You can finish
the story after."
"Your every word is my command, 0 Volka ibn Alyosha,"
the old man replied obediently. "But do me a favour and tell me
what you mean by 'the movies'? Is it a bath-house? Or,
perhaps, that's what you call the market-place, where one can
stroll and chat with friends and acquaintances?"
"Well! Any child can tell you what a movie is. It's a...." At
this, Volka waved his hands around vaguely and added,
Vônca vẫn hầm hầm lặng thinh, nhưng ông già chẳng bực mình về chuyện đó và bắt đầu kể liền: “Hỡi cậu học sinh tài ba nhât trong tât cả các học sinh trung học, cậu sẽ được biết rằng ngày xửa ngày xưa ở thành Bátđa có người thợ cạo lành nghề tên là Xêlim. Ông ta có 3 con gà trống và một đứa con trai thọt chân tên là Tub. Thế rồi một hôm quốc vương Harun An Rasít đi ngang qua cửa hiệu của ông ta... Hỡi cậu thiếu niên nghe kể chuyện chăm chú nhât trong tât cả các cậu thiếu niên, chúng ta nên ngồi xuống cái ghế dài ở gần đây nhât chăng, để cho đôi chân của cậu khỏi bị mỏi vì phải đi suốt trong thời gian ta kể câu chuyện dài có tính chât giáo huân này?” Vônca đồng ý. Hai ông cháu liền ngồi bên đại lộ, ở một chỗ mát mẻ dưới bóng cây cổ thụ. Trong suốt 3 tiếng rưỡi đồng hồ, ông Khốttabít đã kể lại câu chuyện quả là rât hâp dẫn ây và kết thúc bằng câu nói láu lỉnh: “Nhưng chuyện con lạc đà bằng đồng có cái bướu bằng bạc còn kỳ lạ hơn nữa kia!”. và ngay lập tức, không kịp ngừng để lây hơi, ông ta bắt đầu kể chuyện đó cho đến chỗ: “Lúc bây giờ, người ngoại quốc nọ lây cục than nhỏ ở trong lò và vẽ lên tường con lạc đà, và con lạc đà ây liền quẫy đuôi, lắc đầu rồi từ trên tường đi xuống con đường rải đá...”. Kể đến đây, ông ngừng lại để thích thú theo dõi cái ân tượng mà câu chuyện làm sống động bức tranh gây ra đối với người nghe trẻ tuổi của ông ta. Nhưng ông già phải cụt hứng, bởi Vônca đã được xem khá nhiều phim hoạt hình nên chẳng lây gì làm lạ về chuyện đó. Nhưng câu chuyện của ông già đã gợi cho cậu ý định lý thú. “Ông ơi! Chúng ta đi vào rạp chiếu bóng đi. Ông sẽ kể nốt chuyện cho cháu nghe sau đó”. “Lời nói của cậu như là một đạo luật đối với ta, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa!” Ông già ôn tồn đáp “Nhưng cậu hãy làm ơn nói cho ta biết cậu dùng cái tiếng “rạp chiếu bóng” khó hiểu ây để chỉ cái gì vậy? Đó có phải là nhà tắm không? Hay có thể ở nước cậu, đó là tên gọi của cái chợ, nơi có thể dạo chơi và trò chuyện với những người quen biết?” “Ô hay! Bât cứ một đứa trẻ con nào cũng biết rạp chiếu bóng là cái gì. Rạp chiếu bóng là...” Nó ngập ngừng đưa tay lên ra hiệu
26
"Well, anyway, you'll see when we get there."
Over the Saturn Theatre box-office was a sign that read:
"Children under sixteen not admitted to evening
performances."
"What's the matter, 0 most handsome of all handsome
youths?" Hottabych inquired anxiously, noticing that Volka had
become gloomy again.
"Nothing much. It's just that we're late for the last day-
time performance! You have to be sixteen to get in now. I really
don't know what to do, 'cause I don't feel like going home."
"You won't go home!" Hottabych cried. "In a twinkling of an
eye they'll let us through, surrounded by the respect your truly
endless capabilities command! I'll just have a peek at those bits
of paper everyone's handing that stern-looking woman at the
entrance."
"That old braggart!" Volka thought irritably. Suddenly, he
felt two tickets in his right fist.
"Come!" Hottabych called, beaming again. "Come, they'll let
you through now!"
"Are you sure?"
"Just as positive as that a great future awaits you!"
He nudged Volka towards a mirror hanging nearby. A boy
with a bushy blond beard on his healthy freckled face looked
back from the mirror at a shocked and gaping Volka.
AN UNUSUAL EVENT AT THE MOVIES
A triumphant Hottabych dragged Volka up the stairs to the
second-floor foyer. At the entrance to the projection room stood
Zhenya Bogorad, the envy of every pupil of 6B. This darling of
fate was the theatre manager's nephew and therefore permitted
và nói thêm “Nói tóm lại, đến rạp chiếu bóng rồi ông khắc biết”
Bên trên quầy bán vé ở rạp chiếu bóng “Sao Thổ” treo tâm bảng:
“Trẻ em dưói 16 tuổi không được vào xem các suât chiếu buổi
tối”.
“Cậu làm sao thế, hỡi cậu thiếu niên xinh đẹp nhât trong tât cả
các cậu thiếu niên xinh đẹp?” ông Khốttabít lo sợ khi thây Vônca
lại xịu mặt.
“Chúng ta đến muộn, không kịp xem các suât chiếu ban ngày
rồi! Giờ này người ta chỉ cho những người trên 16 tuổi vào xem
thôi... Thú thật, cháu chẳng biết làm gì bây giờ... Đi về nhà thì
cháu chẳng muốn...
“Cậu không phải đi về nhà!” Ông Khốttabít kêu lên “Chưa đầy
hai khoảnh khắc là người ta đã cho chúng ta vào xem, và chúng
ta sẽ đi vào giữa sự kính trọng của mọi người, bởi vì cậu có vô số
tài năng và được xứng đáng hưởng sự kính trọng ây! Ta chỉ cần
nhìn qua những người vào xem đưa mảnh giây cho người đàn bà
nghiêm nghị kia là câu có thể bước vào cái rạp chiếu bóng mà
cậu ưa thích...”
“Ông già khoác lác! ”, Vônca bực tức nghĩ thầm. Nhưng rồi bỗng
nhiên nó thây trong nắm tay phải của mình có 2 cái vé.
“Chúng ta đi nào!” Ông Khốttabít nói, mặt rạng rỡ vì sung
sướng “Bây giờ ngưòi ta sẽ phải cho cậu vào thôi”
“Ông tin chắc như vậy chứ?”
“Ta tin vào việc đó cũng như tin rằng một tương lai rực rỡ đang
chờ đón cậu.”
Ông già đẩy Vônca đến trước tâm gương treo gần đó. Vônca há
hốc mồm khinh ngạc khi thây từ trong gương nhìn ra một thằng
bé mặt đầy tàn nhang, ở cằm có bộ râu rậm màu hung hung.
BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TRONG RẠP CHIẾU BÓNG
Ông Khốttabít đắc chí dẫn Vônca leo cầu thang lên lầu 2, vào
phòng giải lao. Giênia Bôgôrát, đối tượng ghen tị của toàn thể
học sinh lớp 6B, đang đứng khổ sở ở sát lối đi vào phòng xem.
Cu cậu số đỏ này lại chính là cháu ruột của ông quản trị trưởng
27
to attend evening performances. But today, instead of being the
happiest of boys, he was suffering terribly. He was suffering
from loneliness. He was dying to have a companion, someone he
could talk to about Volka Kostylkov's behaviour at the
morning's geography examination. Alas! There was not a
familiar face in sight.
He then decided to go downstairs, in the hope that Luck
would send him someone. At the landing he was nearly knocked
off his feet by an old man in a white suit and embroidered
morocco slippers who was dragging along-whom do you think?-
Volka Kostylkov, in person! For reasons unknown, Volka was
covering his face with his hands.
"Volka!" Bogorad shouted happily. "Kostylkov!"
Unlike Zhenya, Volka did not seem at all pleased at the
encounter. In fact, he even pretended not to have recognized his
best friend. He darted into the thick of the crowd which stood
listening to an orchestra while awaiting the next showing.
"Don't think I care!" Zhenya said in an offended tone and
went off to buy an ice-cream.
That is why he didn't see the people gathering round the
strange old man and Volka. Later, when he tried to push his
way through to the spot which was attracting so many eager
eyes, his friend was already surrounded by a rapidly-growing
crowd. He could hear the folding seats hitting against the backs
of the chairs as those who were listening to the orchestra rushed
off. Soon the musicians were playing to rows of empty seats.
"What happened?" Zhenya asked, vainly trying to elbow his
way through. "If there's been an accident, I can phone for help.
My uncle's the manager here. What's the matter?"
But no one seemed to know what the matter was. And, since
hardly anyone could see anything and everyone wanted to know
what was going on inside the circle, they all kept asking each
rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, vì thế người ta cho nó vào xem các
suât buổi tối. Lẽ ra nó phải lây làm mừng về sự may mắn đó,
nhưng các bạn thử tưởng tượng xem, nó lại hết sức đau khổ. Nó
đau khổ vì cô đơn! Giênia đang rât cần có một người trò chuyện
để nó có thể bàn về thái độ kỳ lạ của Vônca Côxtưncốp trong
cuộc thi địa lý hôm nay. Nhưng thật là bực mình, chẳng có một
người quen nào cả!
Bây giờ, nó bèn quyết định đi xuống duới nhà. May ra nó có
thể gặp ở đây một cậu bạn nào đó cũng nên. Ở đầu cầu thang,
một ông già đội mũ cói cứng và đi đôi giày da dê thuộc suýt nữa
xô ngã nó. Ông già này dắt tay, các bạn có thể đoán ra ai không,
đúng cái cậu Vônca Côxtưncốp! Chẳng hiểu sao Vônca lại lây
hai tay che mặt.
“Vônca!” Giênia mừng rỡ “Côxtưncốp!”
Nhưng có lẽ Vônca không hề mừng rỡ trước cuộc gặp gỡ này.
Hơn thế nữa, nó còn làm ra vẻ như không nhận ra người bạn thân
nhât của mình và lẻn ngay vào giữa đám đông đang nghe dàn
nhạc biểu diễn.
“Cóc cần!” Giênia tức mình và đi vào căng tin uống một ly
nước ngọt.
Vì vậy, nó không thây xung quanh ông già kỳ lạ và Vônca bắt
đầu tụ tập một đám người. Cho tới lúc chính Giênia cũng cố chen
tới cái nơi mà nó chẳng hiểu tại sao bao nhiêu người hiếu kỳ cố
đổ xô đến đó thì xung quanh cậu bạn của Giênia đã có một đám
đông chật ních và mỗi lúc một đông thêm. Mọi người rời khỏi
những hàng ghế trước bục sân khâu, làm các mặt ghế lật gâp
được kêu ầm ầm. Trong chốc lát, dàn nhạc chỉ còn biểu diễn
trước những hàng ghế trống không.
“Có chuyện gì thế?” Giênia vừa thúc khuỷu tay lia lịa vừa hỏi
mà chẳng ai thèm trả lời “Nếu có tai nạn thì tôi có thể gọi điện
thoại từ đây... Ở đây tôi có ông bác làm quản trị trưởng... Có
chuyện gì vậy?”
Nhưng không một ai biết rõ chuyệngì đã xảy ra. Và bởi vì gần
như không một ai thây gì cả, nên mọi người đều muốn biết
chuyện gì đang diễn ra ở đây, bên trong vòng người chật ních.
28
other questions and demanding sensible answers, until they
raised such a ruckus they began to drown out the music, though
the musicians were playing as loud as they could.
Zhenya's uncle finally appeared, climbed on a chair and
shouted, "Everyone please disperse! What's the matter? Haven't
you ever seen a bearded child before?"
The moment these words reached the snack bar, everyone
there rushed to see the bearded child.
"Volka!" Zhenya yelled at the top of his voice, despairing
of ever getting through the crowd. "I can't see anything! Can you
see? Does he have a big beard?"
"Golly!" the unfortunate Volka wailed. "What if he...."
"Poor child!" the curious onlookers sighed.
"What a pity!"
"Is science helpless in his case?"
At first, Hottabych misunderstood the attention his young
friend was attracting. He thought the people were crowding
round to express their respect for Volka. Then he began to get
angry.
"Disperse, my good people!" he shouted, drowning out the
noise of the crowd and the band. "Disperse, or I'll do something
terrible to all of you!"
A timid girl gasped from fear, but the others only laughed.
Really now, what was there to fear from such a funny old man
in silly pink slippers? Why, if someone as much as touched him,
he'd probably fall to pieces!
No, no one took his threats seriously. However, the old man
was used to having people tremble at his words. He felt that he
and Volka were being insulted and was becoming more and
more enraged. There is no telling how it all could have ended, if
the first bell had not rung just then.
Mọi người hỏi nhau và bực mình khi không nhận đuợc một câu
trả lời rõ ràng, cho nên đám đông chẳng mây chốc đã làm huyên
náo đến độ át luôn cả tiếng nhạc.
Lúc bây giờ, ông bác của Giênia mới chạy đến chỗ huyên náo,
ì ạch leo lên một chiếc ghế và nói to: “Xin quí vị giải tán cho!
Quý vị chưa bao giờ trông thây một thằng bé có râu hay sao?”
Câu nói đó vừa vọng đến căng tin, mọi người liên bỏ cả uống
trà và nước ngọt, chạy đi xem thằng bé có râu.
“Vônca!” Giênia hét váng cả phòng giải lao, vì nó hết hy vọng
lọt được vào bên trong vòng người bí ẩn “Cháu không thây gì cả!
Còn bác có thây không? Nó có râu rậm lắm phải không?”
“Ối chao ôi!” Cu cậu Vônca khốn khổ chút nữa thì khóc rống
lên vì buồn chán “Chỉ còn thiếu mỗi nước để cho nó thây…”
“Thằng bé bât hạnh!” Những người xung quanh thở dài thông
cảm
“Thật là kỳ quái!”
“Chẳng lẽ khoa học lại chịu bó tay hay sao?”
Lúc đầu, ông Khốttabít hiểu sai sự chú ý của mọi người đối
với cậu bạn trẻ của mình. Ông tưởng rằng mọi người xúm lại để
bày tỏ sự kính trọng của mình đối với Vônca. Sau đó, việc này
bắt đầu làm cho ông ta nổi cáu.
“Hãy giải tán, hỡi những người đáng kính nhât!” ông gầm lên,
át cả tiếng huyên náo của đám đông lẫn tiếng nhạc “Hãy giải tán
nếu không ta sẽ giáng tai họa xuống đầu các ngươi”
Một cô nữ sinh nào đó sợ quá òa khóc, nhưng ông Khốttabít
chỉ làm cho đám người lớn phì cười. Thực ra, cái ông già nhỏ
nhắn ngộ nghĩnh, đi đôi giày màu hồng lạ lùng này làm sao có
thể gây nổi một tai họa? Chỉ cần đụng mạnh ngón tay vào ông ta
là ông ta đã ngã nhào rồi.
Không, không một ai thèm đếm xỉa đến lời đe dọa của ông
Khốttabít. Còn ông già thì đã quen thây những lời nói của mình
làm cho mọi người phải run sợ. Bây giờ, ông ta đang bực tức cả
cho Vônca lẫn cho mình, và mỗi lúc một thêm tức giận.
Không biết mọi chuyện sẽ kết thúc ra sao nếu đúng lúc ây tiếng
chuông không reo vang.
29
The doors to the projection room were thrown open and
everyone rushed to take their seats. Zhenya thought this was his
chance to get a peek at the weird boy. But the same crowd that
had blocked his view now caught him up and carried him into
the projection room.
No sooner had he found a seat in the first row than the lights
went out.
"Whew!" Zhenya breathed. "Just in time. I'll still be able to
see the bearded boy on the way out." Nonetheless, he kept
fidgeting in his seat, trying to catch a glimpse of the freak who
was sitting somewhere behind him.
"Stop fidgeting! You're bothering us!" the man next to him
said. "Sit still!" However, to his utter amazement, the
fidgety boy suddenly disappeared.
Volka and Hottabych were the last to enter the darkened
projection room. To tell the truth, Volka was so upset he was
ready to leave without seeing the film.
Hottabych pleaded:
"If you're so displeased with the beard I thought you'd
appreciate, I'll free you of it the moment we find our seats. That's
easy enough. Let's follow the others in, for I'm impatient to
discover what a 'movie' is. It must indeed be something
wonderful, if even grown men attend it on such a hot summer
day!"
When they were seated, Hottabych snapped the fingers of his
left hand. Contrary to his promises, nothing happened to Volka's
beard.
"Why is it taking you so long? Remember how you boasted!"
"I wasn't boasting, 0 most wonderful of 6B pupils.
Fortunately, I changed my mind in time. If you don't have a
beard, you'll be turned out of the movie which is so dear to your
heart."
Cửa phòng xem mở toang, mọi người đi vào chỗ của mình.
Giênia muốn lợi dụng dịp này để xem cái hiện tượng dị thường
chưa từng có, dù chỉ liếc nhìn một chút xíu tthôi cũng được.
Nhưng chính cái đám đông lúc nãy ngăn không cho nó lách qua
thì bây giờ lại vây chặt lây nó từ mọi phía và cuốn luôn nó vào
phòng xem, trái với ý muốn của nó.
Giênia vừa kịp chạy đến hàng ghế đầu và ngồi xuống thì đèn
tắt phụt.
“Ối chà!” Giênia thở phào nhẹ nhõm “Suýt nữa thì vào muộn!
Ta sẽ chộp thằng bé có râu ây khi buổi chiếu phim kết thúc” Tuy
vậy, nó vẫn thâp thỏm cựa quậy trên ghế, cố nhìn cho ra cái hiện
tượng dị thường của thiên nhiên ây đang ở đâu đó phía sau mình.
“Đừng quay ngang ngửa, chú bé! Em chẳng cho ai xem cả!”
người ngồi bên Giênia nổi cáu “Hãy ngồi yên! Nhưng ông ta hết
sức kinh ngạc khi thây chú bé hay làm phiền nọ biến đi đâu mât.
Vônca và ông Khốttabít là những người cuối cùng rời khỏi
phòng giải lao, khi trong phòng xem đã tối om. Thực ra, lúc đầu
Vônca buồn bực tới mức định rời khỏi rạp, thôi không xem phim
nữa. Nhưng ông Khốttabít năn nỉ:
“Nếu cậu không cần cái bộ râu mà ta đã trang điểm cho cậu vì
lợi ích của cậu thì ta sẽ làm cho nó biến ngay khi chúng ta vừa
ngồi vào chỗ của mình. Việc đó ta làm dễ ợt. Bây giờ chúng ta đi
vào cái nơi mà tât cả những người khác đều vào, bởi vì ta nóng
lòng muốn biết thế nào là rạp chiếu bóng. Nó hẳn là phải tuyệt
lắm nên các bậc trượng phu từng trải mới vào xem nó trong cái
tối mùa hè oi bức này.
Và quả thực, lúc hai ông cháu vừa ngồi vào chỗ trống ở hàng
ghế thứ sáu, ông Khốttabít đã búng ngón tay tanh tách. Nhưng
trái với lời hứa của ông già, bộ râu của Vônca chẳng hề suy
suyển.
“Sao ông lại lề mề thế? Vậy mà ông còn nói thánh nói tướng!”
“Ta không hề nói thánh nói tướng, hỡi cậu học sinh tài ba nhât
trong tât cả các học sinh lớp 6B. May thay ta đã nghĩ lại kịp thời.
Nếu cậu không còn râu nữa, người ta sẽ đuổi cậu ra khỏi cái rạp
chiếu bóng mà cậu ưa thích này”
30
It soon became clear that this was merely a cunning excuse.
Volka was not yet aware of the old man's craftiness.
"That's all right, they won't turn me out of here," he said.
Hottabych pretended not to have heard him. Volka repeated
his words. Once again, Hottabych played deaf. Then Volka
raised his voice:
"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!"
"I'm listening, 0 my young master," the old man answered
obediently.
"Sh-h-h!" someone hissed.
Volka continued in a whisper, bending close to his friend who
suddenly looked very sad.
"Do something to make this stupid beard disappear
immediately!"
"It's not a bit stupid," the old man whispered back. "It is a
most grand and noble beard."
"This very second! Do you hear? This very second!"
"I hear and I obey," Hottabych muttered and began
whispering again, snapping his fingers.
The hairy growth on Volka's face remained unchanged.
"Well?"
"One moment, 0 most blessed Volka ibn Alyosha," the old
man replied, still whispering and snapping his fingers nervously.
The beard on Volka's chin remained where it was.
"Look! Look who's sitting in the ninth row!" Volka
whispered, forgetting his great misfortune for the moment.
As far as Hottabych could see, the two men in the ninth row
appeared in no way remarkable.
"They're famous actors," Volka explained and told
Hottabych their names, which, though they were very well
known, meant nothing to him.
Thực ra, đó là kế hoãn binh của ông già. Nhưng Vônca không
hề biết chuyện đó. Nó nói:
“Không sao, người ta chẳng đuổi cháu ra khỏi đây đâu! “
Ông Khốttabít làm ra vẻ không nghe thây câu nói đó. Vônca
lặp lại. Ông già lại giả điếc. Bây giờ, Vônca liền cât cao giọng:
“Ông Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!”
“Ta nghe đây, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!” - Ông già nhũn
nhặn đáp.
“Không thể nói khẽ hơn được sao?” Một người nào đó ngồi bên
cạnh làu nhàu.
Vônca ghé sát vào tai ông Khốttabít đang gục đầu buồn bã, tiếp
tục thầm thì:
“Ông hãy làm cho bộ râu ngu xuẩn này biến ngay khỏi cằm
cháu!”
“Nó chẳng hề ngu xuẩn một chút nào!” Ông già thì thầm đáp
lại “Đó là bộ râu đáng kính và oai vệ bậc nhât đây”
“Ông hãy làm cho nó biến ngay tức khắc! Ngay tức khắc, ông
có nghe không!”
“Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít lại nói, vừa bắt đầu lẩm bẩm
một câu gì đó, vừa búng ngón tay toanh toách.
Những sợi râu trên cằm vẫn Vônca không hề suy suyển.
“Thế nào?” Vônca sốt ruột hỏi.
“Một lát nữa thôi, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may mắn
nhât đời!” Ông già đáp lại, vẫn tiếp tục lẩm bẩm và búng ngón
tay lia lịa.
Nhưng bộ râu vẫn không thèm biến khỏi cằm Vônca.
“Ông xem kìa, ông xem kìa, ai đang ngồi ở hàng ghế thứ chín
đây?”Vônca bỗng thì thầm, tạm thời quên mât tai họa của mình.
Ngồi ở hàng ghế thứ chín là 2 người mà theo ông Khốttabít
chẳng có gì đáng chú ý cả.
“Đó là những diễn viên vô cùng xuât sắc!” Vônca sốt sắng giải
thích và nói rõ hai cái tên mà bât cứ bạn đọc nào của chúng ta
cũng biết. Dĩ nhiên, hai cái tên ây chẳng nói được gì với ông
Khốttabít
31
"Do you mean they're performers?" the old man asked
condescendingly."Are they tight-rope walkers?"
"They're movie actors! They're the most famous movie actors,
that's who they are!"
"Then why aren't they doing anything? Why are they sitting
back doing nothing?" Hottabych demanded critically. "They're
probably very lazy performers. It pains me to see you praising
them so thoughtlessly, 0 movie of my heart."
"Ha, ha!" Volka laughed. "Movie actors never act in a
theatre. Movie actors act in studios."
"Does that mean we are going to see some others, and not
movie actors, perform?"
"No, we'll see movie actors. Don't you understand, they
act in a studio, but we see their acting here, in a theatre. Why,
any child knows that."
"Pray forgive me, but what you're saying is a lot of
nonsense," Hottabych reproached him sternly. "However, I'm not
angry at you, because I don't think you meant to play a trick on
your most obedient servant. You seem to be affected by the heat
in this building. Unfortunately, I don't see a single window which
could be opened to let in some fresh air."
Volka realized that in the few remaining minutes before the
beginning of the film he would never be able to explain a movie
actor's work to the old man. He decided to put off all
explanations till later, and especially since he suddenly recalled
his terrible misfortune.
"Dear, dear Hottabych, it's really no trouble to you-please,
can't you do something right now?"
The old man heaved a sigh, yanked a hair from his beard, then
a second, and a third, and, finally, in great anger, a whole bunch
together. He began tearing them to bits savagely, muttering
something with his eyes fixed on Volka's face. There was no
change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers
“Cậu muốn nói họ là những anh kép chứ gì?” - Ông già mỉm
cười với vẻ kẻ cả “Họ múa trên dây phải không?”
“Họ đóng phim! Đó là những diễn viên điện ảnh nổi tiếng nhât,
họ là những người như thế đây”.
“Thế tại sao bây giờ họ không đóng phim? Tại sao họ lại
khoanh tay ngồi vậy?” Ông già hỏi với giọng châm chọc “Rõ
ràng đó là những con người lười biếng và ta lây làm đau lòng khi
thây cậu tán dương họ một cách thiếu suy nghĩ như vậy”.
“Ông nói gì thế?” Vônca phì cười “Những diễn viên điện ảnh
không bao giờ đóng phim ở rạp chiếu bóng. Họ đóng phim ở
xưởng phim kia!”
“Thế có nghĩa là bây giờ chúng ta sẽ xem những kép khác nào
đó biểu diễn chứ không phải xem những diễn viên điện ảnh biểu
diễn chứ gì?”
“Không, chính họ biểu diễn. Ông hiểu không, họ đóng phim
trong xưởng phim còn chúng ta thì xem họ biểu diễn ở rạp chiếu
bóng. Theo cháu, bât cứ một đứa trẻ con nào cũng hiểu điều đó”
“Xin lỗi cậu, cậu đã nói một điều gì đó nhảm nhí,” “Ông
Khốttabít nói với vẻ phê phán “Nhưng ta chẳng bực mình cậu
đâu, bởi vì ta thây rằng tuy nói vậy nhưng cậu không hề có ý
định chế giễu kẻ đầy tớ trung thành nhât của cậu. Có lẽ đó là do
cái nóng bức đang bao trùm căn phòng này đã ảnh hưởng đến
cậu”.
Vônca hiểu rằng trong những phút còn lại trước khi buổi chiếu
phim bắt đầu, nó không tài nào giải thích được cho ông già rõ
thực chât công việc của những diễn viên điện ảnh, nên đành để
giải thích sau vậy. Vả lại, nó sực nhớ cái tai họa đã đổ ập lên đầu
mình.
“Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông còn đợi gì nữa, hãy cố làm
nhanh nhanh đi!”
Ông già thở dài nặng nề, rứt trong bộ râu của mình một sợi,
một sợi nữa, một sợi thứ ba, sau đó cáu kỉnh nhổ luôn cả nắm rồi
giận dữ ngắt những sợi râu đó ra thành từng đoạn nhỏ, vừa chăm
chú lẩm bẩm một câu gì đó, vừa nhìn Vônca chằm chằm. Những
sợi râu trên bộ mặt toát lên vẻ khỏe khoắn của người bạn trẻ tuổi
32
change whatsoever. Then Hottabych began snapping hia fingers
in the most varied combinations: first two fingers at a time,
then all five fingers of the right hand, then the left hand, then all
ten fingers together, then once with the right and twice with the
left, then the other way round-but all to no avail. Finally, he
began ripping off his clothes.
"Are you mad?" Volka cried. "What're you doing?"
"Woe is me!" Hottabych replied in a whisper and began
scratching his face. "Woe is me! The centuries I spent in
that accursed vessel have-alas!-left their mark! A lack of
practice has been extremely detrimental to my profession.
Forgive me, 0 my young saviour, but I can do nothing with your
beard! 0 woe is me, poor Genie Hassan Abdurrakhman ibn
Hottab that I am!"
"What are you whispering?" Volka asked. "Say it louder, I
can't make out a word."
And Hottabych replied, tearing at his clothes:
"0 most treasured of youths, 0 most pleasing of all, do not
vent your rightful anger upon me! I cannot rid you of your
beard! I forgot how to do it!"
"Have a heart!" someone hissed. "You'll talk it all over at
home. You're bothering us. Do you want me to call the usher?"
"Such disgrace has fallen upon my old head!" Hottabych
whimpered. "To forget such simple magic! And who is it
that forgot it? Me, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab, the most
powerful of all Genies-me, the very same Hassan Abdurrakhman
ibn Hottab whom even Sulayman son of David (on the twain
be peace!) could not subdue for twenty years!"
"Stop whining!" Volka whispered with unconcealed scorn.
"Tell me honestly: how much longer will I have to go around
with this beard?"
của ông ta chẳng những không biến mât, mà thậm chí còn không
thèm nhúc nhích. Lúc bây giờ, ông Khốttabít bèn búng ngón tay
toanh toách với đủ các cách kết hợp: lúc thì búng riêng các ngón
tay phải, lúc thì búng riêng các ngón tay trái, lúc thì búng cùng
một lúc các ngón ở cả 2 tay, lúc thì búng một lần các ngón tay
phải và hai lần các ngón tay trái, lúc thì ngược lại. Nhưng tât cả
đều vô hiệu. Lúc bây giờ, ông Khốttabít bỗng xé toạc quần áo
của mình.
“Ông sao thế? Ông điên rồi à?” Vônca hoảng sợ “Ông làm gì
mà kỳ cục vậy?”
“Khổ thay cho ta!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại. “Khổ thay
cho ta! Than ôi, mây nghìn năm bị giam cầm trong cái bình đáng
nguyền rủa ây đã làm hại ta biết chừng nào! Việc thiếu thực hành
đã ảnh hưởng tai hại đến tay nghề của ta... Hãy tha thứ cho ta,
hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta! Ta không thể làm bộ râu của cậu
biến đi được nữa!... Khổ thay cho ta, khổ thay cho ta, ông thần
tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp!
“Ông thì thầm gì thế?” Vônca hỏi “Ông hãy nói to lên một chút
đi
“Hỡi cậu thiếu niên đáng quý nhât, hỡi cậu thiếu niên đáng yêu
nhât, xin cậu đừng trút sự phẫn nộ chính đáng của mình lên đầu
ta!... Ta không làm cho bộ râu trên cằm cậu biến mât được! Ta
quên mât cách giải phù phép rồi!...
“Hãy biết điều một chút, các vị!” Những người ngồi cạnh cằn
nhằn khó chịu “Các vị sẽ còn kịp nói chán mồm ở nhà. Quả là
các vị làm phiền mọi người quá!... Chẳng lẽ phải gọi đến trật tự
viên hay sao?”
“Nhục nhã thay cho cái đầu già nua của ta!” Bây giờ ông
Khốttabít rên rỉ, khó khăn lắm mới nghe được “Quên mât cái
phép lạ rât đơn giản! Mà ai quên kia chứ? Ta, Hátxan
Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng mạnh nhât trong
tât cả các vị thần! Ta, Gátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp,
người mà suốt 20 năm trời chính vua Xalômông con trai của
Đavít (cầu chúc cả 2 vị đều bình an!” đã không thể làm gì nổi!
“Đừng rên rỉ nữa!” Vônca thì thầm, không che giâu sự khinh
33
"Oh, calm your fears, my young master! Luckily, I only
used small magic. In two days your face will be as smooth as that
of a new-born babe. Perhaps I'll even remember how to break
small magic spells before that."
Just then, the many credits which usually precede a film
flashed off the screen and were replaced by people who
moved and spoke. Hottabych whispered smugly:
"Hm! This is all quite clear. And very simple. All these
people have appeared through the wall. You can't surprise me
with that sort of stuff. I can do that myself."
"You don't understand a thing," Volka said with a smile,
upon hearing such nonsense. "If you really want to know,
films are based on the principle...."
There was hissing from all sides now, and Volka's
explanations were cut short. For a moment Hottabych seemed
entranced. Then he began squirming nervously, turning round
ever so often to look at the ninth row and the two movie actors
sitting there. He became convinced that they were sitting
quietly behind him and, at the same time, galloping at top speed
in front of him on the only lighted wall in this most mysterious
building.
He became pale with fear. He raised his eyebrows and
whispered, "Look behind us, 0 fearless Volka ibn Alyosha!"
"Sure, those are the actors. They play the leads and have
come to see how the audience likes their acting."
"I don't like it!" Hottabych informed him quickly. "I don't like
people to split in two. Even I don't know how to sit in a chair
ghét của mình “Ông hãy nói một cách nghiêm chỉnh là ông bắt
tôi phải mang bộ râu này trong bao lâu nữa?”
“Ồ, không, cứ yên tâm, hỡi ông chủ tốt bụng của ta!” Ông già
đáp “May thay, ta chỉ phù phép cậu bằng một phép thuật nhỏ.
Đúng thời gian này ngày mai, mặt cậu sẽ nhẵn nhụi như mặt đứa
trẻ sơ sinh... Cũng có thể ta sẽ nhớ ra sớm hơn cách giải phép
thuật nhỏ này”..
Đúng lúc ây, trên màn ảnh, những hàng chữ dài dằng dặc vẫn
thường mở đầu mỗi bộ phim biến đi và bắt đầu xuât hiện những
người cử động, nói năng. Ông Khốttabít tự mãn thì thầm vào tai
Vônca:
“Hừ, ta hiểu trò này rồi. Một trò rât đơn giản! Tât cả những
người ây đi xuyên tường đến đây chứ gì? Trò này chẳng làm ta
ngạc nhiên đâu. Ta cũng làm được như thế”.
“Ông chẳng hiểu gì cả!” Vônca tủm tỉm cười trước sự mít đặc
của ông già “Nếu ông muốn biết thì cháu sẽ giảng giải cho mà
nghe. Điện ảnh được xây dựng theo nguyên tắc...”..
Ở những hàng ghế trước và sau, người ta bắt đầu tỏ vẻ khó chịu
nên những lời giải thích của Vônca bị cắt ngang giữa chừng. Từ
lúc đó, ông Khốttabít ngồi yên như bị mê hồn. Nhưng rồi ông ta
bắt đầu cựa quậy không yên, chốc chốc lại ngoảnh mặt về phía
sau, nhìn hàng ghế thứ chín là nơi, hẳn các bạn còn nhớ, có 2
diễn viên điện ảnh đang ngồi Ông già ngoảnh đi ngoảnh lại như
thế mây lần, cho đến khi tin chắc mười mươi rằng 2 diễn viên ây
trong cùng một lúc, vừa khoanh tay đạo mạo đằng sau ông ta,
vừa phi ngựa như bay ở phía trước, trên bức tường duy nhât được
chiếu sáng trong căn phòng bí ẩn bậc nhât này.
Mặt tái xanh, mắt trợn trừng sợ hãi, ông già Khốttabít thì thầm
bảo Vônca: “Hãy nhìn về phía sau, hỡi cậu con trai của Aliôsa!”
“Có gì đâu, đó là những diễn viên điện ảnh. Họ đóng bộ phim
này và bây giờ họ đến đây xem khán giả chúng ta có thích những
vai họ đóng hay không.
“Ta không thích!” Ông Khốttabít nói ngay “Ta không thích khi
thây những người có thể phân thân được. Ngay cả ta cũng không
tài nào trong cùng một lúc vừa khoanh tay ngồi trên ghế lại vừa
34
with my arms folded and gallop away as fast as the wind- and
all at one and the same time! Even Sulayman, son of David (on
the twain be peace!), could not do such a thing. And that's why
I'm frightened."
"You don't understand a thing," Volka said with a smile,
upon hearing such nonsense. "If you really want to know,
films are based on the principle...."
But a split-second later, when a thundering locomotive
seemed to be rushing off the screen and right into the audience, a
scream of terror rent the projection room.
"Let's flee! Let's flee!" Hottabych shrieked as he dashed off.
At the exit he remembered about Volka and in several leaps
returned, grabbed him by the arm, and dragged him to the door.
"Let's flee, 0 Volka ibn Alyosha! Let's flee before it's too
late!"
"Now, wait a minute. .." the usher began, appearing in front
of them.
However, she immediately did a long, graceful loop in the air and
landed on the stage in front of the screen.
"What were you screeching about? What was all the panic
about?" Volka asked angrily when they were out in the street
again.
"How can I help shouting when the most terrifying of all
dangers was threatening you! The great Jirjis, son of Rejmus,
grandson of the Aunt of Ikrash, was heading straight for us,
spitting fire and death!"
"What Jirjis? Which aunt? It was just an ordinary locomotive!"
"Has my young master decided to teach his old Genie Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab what a Shaitan is?" Hottabych asked
acidly.
Volka realized that it would take much more than five
minutes and much more than an hour to tell him what a movie
and a locomotive were.
After Hottabych recovered his breath, he asked mildly, "What
would you desire now, 0 treasured apple of my eye?"
cưỡi trên lưng ngựa phi nhanh như gió. Cả đến vua Xalômông
con trai của Đavít (cầu chúc 2 vị đều bình an!) cũng không làm
được như thế. Chính vì vậy mà ta cảm thây khiếp sợ.
“Chẳng sao đâu ông ạ!” Vônca mỉm cười với thái độ che chở
“Ông nhìn những khán giả khác xem. Ông thây đây, chẳng có ai
sợ hãi cả. Sau này, cháu sẽ giải thích cho ông rõ tại sao lại làm
được như thế”.
Nhưng vừa đúng một giây sau, khi trên màn ảnh xuât hiện cái
đầu tàu vừa kéo còi ầm ĩ, vừa lao thẳng về phía khán giả thì một
tiếng thét kinh hoàng vang lên chói tai trong phòng xem.
“Chạy mau!... Chạy mau!..”. Ông Khốttabít vừa đâm bổ ra khỏi
phòng, vừa rú lên đến lạc giọng. Lúc chạy đến tận lối ra, ông
già mới sực nhớ tới Vônca, liền nhảy vọt mây bước quay lại đón
nó và lôi cậu bé ra cửa: “Chạy mau, hỡi cậu Vônca con trai của
Aliôsa! Chạy mau, lúc vẫn còn chưa muộn!”
“Này các ông..”. người soát vé ngăn không cho hai ông cháu
đi. Nhưng ngay sau đó, anh ta bỗng bị bắn tung lên không theo
một đường vòng cung rât rộng và đẹp rồi rơi xuống bục sân
khâu, ngay trước màn ảnh.
“Sao ông lại rú lên như thế? Sao ông lại khiếp đảm như vậy?”
Vônca bực tức hỏi ông Khốttabít khi cả hai đã ở ngoài đường.
“Sao ta lại không rú lên khi một nguy cơ khủng khiếp nhât
trong tât cả các nguy cơ đã lơ lửng trên đầu cậu? Lão đại hung
hung thần Giếcgít con trai của Rétmút, cháu trai của mụ Icrít,
vừa phun lửa chết chóc, vừa lao thẳng đến chúng ta?
“Lão Giếcgít nào ở đây? Mụ Icrít nào? Đó chỉ là cái đầu tàu
bình thường nhât.
“Ông chủ trẻ tuổi của ta không định dạy khôn lão thần già
Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp biết thế nào là hung
thần đây chứ?” Ông Khốttabít hỏi với giọng khích bác.
Vônca liền hiểu: muốn giải thích cho ông già hiểu thế nào là
điện ảnh và thế nào là cái đầu tàu thì phải mât rât nhiều thì giờ,
chứ chẳng phải 5, 10 phút hoặc 1 giờ là xong. Sau khi nhịp thở
đã trở lại bình thường, ông Khốttabít ôn tồn hỏi: “Bây giờ cậu
muốn gì, hỡi con ngươi đáng quý nhât của mắt ta?”
35
"As if you didn't know. I want to get rid of my beard!"
"Alas," the old man sighed, "I am as yet helpless to fulfil your
wish. But perhaps you'd like something else instead? Just tell me,
and you'll have it in a flash."
"I'd like to have a shave. And as quickly as possible." A few
minutes later they entered a barbershop. Ten minutes later a tired
barber stuck his head into the waiting room and shouted:
"Next!"
Then, from a corner near the coat-rack, rose a boy whose
face was wrapped in an expensive silk scarf. He hurriedly sat
down in the barber's chair.
"You want a hair-cut?" the barber asked. "No, a shave!"
the boy answered in a hollow voice and removed the scarf that
had covered most of his face.
A TROUBLED EVENING
It was a good thing Volka didn't have dark hair. Zhenya
Bogorad, for instance, would certainly have had a blue shadow
on his cheeks after having been shaved, but Volka's cheeks
after he left the barbershop were no different from those of his
friends. It was after seven, but it was still light outdoors and
very hot. "Is there any place in your blessed city where they sell
sherbets or cold drinks like sherbet and where we could quench
our thirst?" Hottabych asked.
"Why, that's an idea! A glass of cold lemonade would really
be grand."
Entering the first juice and mineral water shop they saw,
they took a table.
"We'd like two bottles of lemonade, please," Volka said. The
waitress nodded and headed towards the counter. Hottabych
called her back angrily.
. "You come right back, unworthy servant! I don't like the
way you responded to the orders of my young friend and
“Ông cứ làm như không biết gì ây! Hãy giúp cháu thoát khỏi
bộ râu này đi!” “Than ôi!” Ông già rầu rĩ đáp “Ta vẫn bât lực
trong việc thỏa mãn điều ước ây của cậu. Nhưng cậu không có
điều ước nào khác nữa ư? Cậu hãy nói đi, ta sẽ thỏa mãn cậu
trong chớp mắt. “Cạo râu... Càng nhanh càng tốt!” Vài phút sau,
Vônca và ông già Khốttabít đã có mặt trong một hiệu cắt tóc. Sau
10 phút nữa, một ông thợ lành nghề đã mệt phờ từ cánh cửa vừa
mở toang ở phòng cắt tóc nam thò đầu ra và nói lớn:
“Người tiếp theo!” Lúc bây giờ, từ góc phòng đợi kín đáo ở
ngay chỗ mắc quần áo, một chú bé che mặt bằng chiếc khăn lụa
quý liền bước ra và vội vã ngồi vào ghế.
“Cậu muốn cắt tóc thế nào?” Ông thợ cắt tóc hỏi, ý muốn nói
đến kiểu tóc của cậu bé. “Ông hãy cạo râu cho cháu!” Chú bé trả
lời ông ta bằng một giọng nghẹn ngào và gỡ cái khăn che kín đến
tận mắt.
MỘT BUỔI TỐI KHÔNG YÊN ỔN
Cũng may Vônca không phải là một anh chàng tóc đen. Như
Giênia Bôgôrát chẳng hạn, nếu cạo râu xong thì ở má thế nào
cũng có chút vệt xanh xanh. Còn Vônca, lúc ở hiệu cắt tóc bước
ra, má nó chẳng khác gì tât cả các bạn cùng lứa tuổi.
Đã hơn 7 giờ rồi nhưng trời vẫn chưa tối hẳn và rât oi bức.
“Ở thành phố bình yên của cậu có cái quán nào bán sécbét hay
một thứ nước giải khát nào tương tự như sécbét để chúng ta có
thể uống cho đỡ khát không?” Ông Khốttabít hỏi.
“A, đúng rồi!” Vônca tán thành “Bây giờ mà được uống nước
chanh đá thì hay quá!”
Hai ông cháu tạt vào một cái quán bán nước trái cây và nước
khoáng mà họ bắt gặp đầu tiên, rồi ngồi xuống một chiếc bàn con
“ Xin chị cho hai chai nước chanh”. Vônca nói. Cô phục vụ gật
đầu và đi về phía quầy hàng, nhưng ông Khốttabít đã tức tối gọi
giật cô ta lại:
“Con đầy tớ hèn hạ kia, hãy bước lại gần đây! Ta không thích
mi đáp lại lệnh của người bạn và ông chủ trẻ tuổi của ta như vậy.
36
master."
"Hottabych, stop it! Do you hear! Stop..." Volka began to
whisper.
But Hottabych covered the boy's mouth gently with his hand.
"At least don't interfere when I defend your honour, since
your kind heart prevents you from scolding her yourself."
"You don't understand," Volka protested. He was really
becoming frightened. "Hottabych, can't you see...."
Suddenly, he froze, for he felt he had lost the gift of
speech. He wanted to throw himself between the old man and
the still unsuspecting waitress, but found he could not move a
finger.
It was all Hottabych's doing. To prevent Volka from
interfering in something he considered a matter of honour, he had
lightly pinched his ear lobe between the first two fingers of his
left hand and had thus condemned the boy to silence and
immobility.
"How did you reply to the order my young master gave you?"
he repeated.
"I'm afraid I don't understand you," the waitress answered
politely. "It was not an order, it was a request, and I went to fulfil
it. And, in the second place, it's customary to speak politely to
strangers. All I can say is that I'm surprised you don't know
such a thing, though every cultured person should."
"Don't tell me you want to teach me manners!" Hottabych
shouted. "On your knees, or I'll turn you to dust!"
"Shame on you!" the cashier said. She was the only
witness of the disgraceful scene, for there was no one besides
Volka and Hottabych in the cafe. "How can you be so rude? And
especially a person your age!"
"On your knees!" Hottabych roared. "And you get down on
your knees, too," he added, pointing to the cashier. "And you!"
he shouted to another waitress who was rushing to the rescue.
“Ông Khốttabít, thôi đi ông, ông có nghe không? Thôi đi!..”.
Vônca thì thầm.
Nhưng ông Khốttabít liền dịu dàng lây bàn tay khô khốc của
mình bịt miệng Vônca lại:
“Cậu chớ cản ngăn ta bảo vệ danh giá cậu, nếu bản thân cậu do
tính mềm mỏng vốn có của mình đã không mắng cho cái con đó
một trận...
“Ông không hiểu gì cả?” Vônca hết sức lo sợ cho cô phục vụ
“Ông Khốttabít, cháu xin nói hết sức rõ cho ông hiểu rằng.”.
Nhưng vừa nói đến đây, nó kinh hoàng khi cảm thây rằng nó
không thể thốt ra một tiếng nào. Nó muốn lao ra đứng giữa ông
già và cô gái vẫn không hay biết gì cả, nhưng nó không tài nào
nhúc nhích được tay chân.
Thì ra để Vônca khỏi ngăn cản lôi thôi, ông Khốttabít đã dùng
ngón tay cái và ngón tay trỏ bên tay trái kẹp lây rái tai phải của
Vônca, bắt nó phải im lặng và hoàn toàn bât động.
“Mi đáp lại lệnh của người bạn trẻ tuổi của ta như thế à?” Ông
Khốttabít lại hỏi cô phục vụ.
“Thưa ông, tôi không hiểu ông muốn nói gì..” Cô gái lễ phép
trả lời ông già “Không có một lệnh nào cả. Chỉ có một lời yêu
cầu và tôi đi thực hiện lời yêu cầu đó. Đây là điểm thứ nhât. Còn
điểm thứ hai, ở chỗ chúng tôi không có cái lệ xưng hô “mi, ta”.
Với những người lạ, chúng tôi gọi là “ông, bà, anh, chị”. Tôi lây
làm ngạc nhiên khi thây ông không biết điều đó, dù rằng đó là
điều mà bât cứ một người Xôviết có văn hóa nào cũng biết rõ”.
“Chà, mi lại muốn dạy khôn ta nữa chăng?” Ông Khốttabít quát
lên “Quỳ xuống! Nếu không, ta sẽ biến mi thành một hạt bụi!”
“Này ông kia, ông thật đáng xâu hổ!” Cô thu tiền thây cái cảnh
đáng công phẫn ây liền can thiệp, bởi vì trong quán lúc đó không
có một người khách nào ngoài Vônca và ông Khốttabít “Chẳng lẽ
lại có thể giở thói du côn như vậy, hơn nữa lại ở vào tuổi tác như
ông?”
“Quỳ xuống!” ông Khốttabít phát khùng gầm lên “Cả mi cũng
quỳ xuống!” Ông ta trỏ ngón tay vào cô thu tiền “Cả mi nữa!”
Ông ta lại quát lên với cô phục vụ thứ hai vừa vội vã đến giúp
37
"All three of you, get down on your knees immediately, and beg
my young friend's pardon!" At this, Hottabych suddenly began
to grow bigger and bigger until finally his head touched the
ceiling. It was a strange and terrible sight. The cashier and the
second waitress both fainted, but the first waitress only paled
and said calmly, "Shame on you! You should behave properly in
public. And if you're a decent sort of hypnotist..."
She thought the old man was practising hypnotic tricks on
them.
"On your knees!" Hottabych bellowed. "Didn't you hear
me- on your knees?!"
In all his three thousand seven hundred and thirty-two years,
this was the first time ordinary mortals had refused to obey him.
Hottabych felt the boy would lose respect for him, and he was
terribly anxious to have Volka respect him and treasure his
friendship.
"Down, 0 despicable one, if you value your life!"
"That's entirely out of the question," the brave waitress
answered in a trembling voice. "I can't understand why you're
raising your voice. If you think something's wrong, you can ask
the cashier for the 'Complaints and Suggestions Book.' Anyone
can have it. And I'd like to add that the most famous hypnotists
and mesmerists visit our cafe, but none have ever behaved
like you. Aren't I right, Katya?" she said, turning to her friend
who had by then come to.
"How d'you like that!" Katya sniffled. "He wants us to get
down on our knees! It's outrageous!"
"Is that so?!" Hottabych yelled, losing his temper completely.
"Is that how insolent you are? Well, you have only yourselves to
blame!"
With a practised gesture he yanked three hairs from his beard
bạn của mình “Cả ba con quỳ xuống và hãy van xin người bạn trẻ
tuổi của ta để cậu ây xá tội cho bọn mi!”
Vừa nói dút lời, ông Khốttabít bỗng lớn vọt lên thành một
người khổng lồ, đầu chạm tới tận trần nhà. Đó là một cảnh tượng
khủng khiếp và lạ kỳ. Cô thu tiền và cô phục vụ thứ hai ngât đi vì
sợ quá. Còn cô phục vụ thứ nhât, tuy mặt mày tái mét, vẫn bình
tĩnh nói với ông Khốttabít: “Này ông kia, ông thật đáng xâu hổ!
Ông hãy xử sự cho phải lẽ ở nơi công cộng... Nếu ông là một nhà
thôi miên đứng đắn thì...”
Cô ta tưởng rằng ông già đã làm thí nghiệm thôi miên với họ.
“Quỳ xuống!” Ông Khốttabít lại rống lên “Quỳ xuống! Ta nói
có nghe không? ”
Trong suốt 3.732 năm ông Khốttabít sống trên đời, đây là
trường hợp đầu tiên những người trần mắt thịt dám không tuân
lệnh ông ta. Ông Khốttabít cảm thây rằng chuyện này làm mât uy
tín của ông trước mắt Vônca.
« Hãy phủ phục ngay, hỡi cái con hèn hạ kia, nếu mi còn quý
tính mạng của mi! »
« Chuyện quỳ thì hoàn toàn không có được! » Cô phục vụ đáp
với giọng run run « Chỉ có ở các nước tình trạng bât công còn
ngự trị, những nhân viên ngành ăn uống công cộng mới buộc
phải nghe hết mọi lời lẽ thô tục của khách hàng, còn ở nước
chúng tôi thì không thể như thế được... Và chúng tôi cũng hoàn
toàn không hiểu vì cớ gì mà ông lại to tiếng? Nếu ông cần phê
bình điều gì thì ông có thể lịch sự yêu cầu chị thu tiền đưa cho
cuốn sổ góp ý. Sổ góp ý sẽ được đưa ngay sau khi vừa có lời yêu
cầu. Ông biết không, những nhà thôi miên và những nhà ảo thuật
nổi tiếng nhât vẫn thường đến quán chúng tôi, nhưng họ không
bao giờ xử sự như ông... Tôi nói có đúng không, Catia? » Cô hỏi
cô bạn đã tỉnh lại.
« Thế mà ông cũng dám bày đặt! » Catia nâc lên rồi đáp « Bắt
phải quỳ xuống? Bậy quá chừng! »
« Đến thế kia à? » Ông Khốttabít nổi khùng thực sự « Bọn mi
dám láo xược thế sao? Được rồi, đừng có hối hận đây !»
Bằng một cử chỉ quen thuộc, ông già rứt trong bộ râu của mình
38
and let go of Volka's ear to tear them to bits. To the old man's
annoyance, Volka regained his power of speech and the
freedom to move his limbs at will the moment he let go. The first
thing he did was to grab Hottabych's hand and cry:
"Oh, no, Hottabych! What do you want to do?"
"I want to punish them, 0 Volka. I'm ashamed to admit I was
about to strike them down with thunder. Something even the
most worthless Ifrit can do!"
Despite the gravity of the situation, Volka felt he had to stand
up for science.
"A clap of thunder cannot kill anyone," he said, thinking
feverishly of how to ward off the danger now hanging over the
poor waitresses. "What kills people is lightning-a charge of
atmospheric electricity. Thunder is harmless, it's only a
sound."
"I wouldn't be so sure," Hottabych answered dryly, not
wishing to lower himself to an argument with such an
inexperienced youth. "I don't think you're right. But I've
changed my mind. I won't strike them with thunder, I'll change
them into sparrows instead. Yes, that's the best thing to do."
"But why?"
"I must punish them, 0 Volka. Evil must always be punished."
"There's no reason to punish them! Do you hear!"
Volka tugged at Hottabych's hand, for the old man was about
to tear the hairs, and then it would really be too late. But the
hairs which he had knocked out of his hand miraculously
returned to Hottabych's rough dark palm.
"Just you try!" Volka shouted, seeing that the old man was
about to tear them anyway. "You can turn me into a sparrow,
too! Or into a toad! Or into anything you want! And you can
consider our friendship dissolved as of
this minute. I don't like your ways, that's what. Go on, turn me
into a sparrow! And I hope the first cat that sees me gobbles me
up!"
ra ba sợi và buông tay trái ra khỏi tai Vônca để ngắt sợi râu ây
thành những đoạn nhỏ nhât. Nhưng ông già vừa để cái tai của
Vônca được yên, lập tức nó lại nói được ngay và lại hoàn toàn
làm chủ cơ thể mình. Việc đầu tiên của nó là nắm ngay lây tay
ông già:
« Ông sao thế, ông Khốttabít? Ông định làm gì thế? »
« Ta định trừng phạt ba con này, hỡi cậu Vônca. Cậu có tin
không chứ, ta phải thú nhận điều này thì thật là đáng hổ thẹn: lúc
đầu, ta tính giết chúng nó bằng sâm. Mà giết người bằng sâm là
cái trò mà bât cứ một lão ifrít mạt hạng nào cũng làm được! »
Lúc bây giờ, mặc dù tình thế nghiêm trọng, Vônca vẫn có can
đảm bảo vệ khoa học.
« Tiếng sâm... » Nó vừa nói vừa vội vã tính cách đẩy lùi cái tai
họa đang đe dọa các cô gái tội nghiệp « Tiếng sâm không thể giết
hại được ai cả. Chỉ có sự phóng điện trong khí quyển mà người ta
thường gọi là sét mới giết được người. Còn sâm thì chẳng giết
được. Sâm chỉ là âm thanh mà thôi.
« Ta không biết! » Ông Khốttabít lạnh lùng đáp « Ta không
nghĩ rằng cậu nói đúng. Nhưng ta đã nghĩ lại. Ta không thèm giết
chúng bằng sâm nữa. Tốt hơn hết là ta sẽ biến ba con này thành...
chim sẻ. Đúng đây, thành chim sẻ!
« Nhưng vì lẽ gì kia chứ? »
« Ta phải trừng phạt chúng, hỡi cậu Vônca. Thói hư tật xâu cần
phải bị trừng phạt ».
« Không được trừng phạt họ! Ông đã nghe chưa? »
Vônca giật tay ông Khốttabít, làm ba sợi râu rơi xuống sàn nhà.
Nhung ba sợi râu ây lại tự bay lên bàn tay ráp nhám đen đủi của
ông.
« Ông cứ thử mà xem! » - Vônca thét lên, khi thây ông già toan
ngắt các sợi râu « À, ra thế đây!..Vậy thì ông hãy biến cả tôi
thành chim sẻ đi! Hay thành một con cóc cũng được. Ông hãy
biến tôi thành con gì tùy thích. Và ông hãy nhớ cho là sự quen
biết của chúng ta sẽ châm dút từ đây. Tôi hoàn toàn không thích
những cung cách của ông. Thế là xong! Hãy biến tôi thành chim
sẻ đi! Và hãy để cho con mèo đầu tiên nào bắt gặp ăn thịt tôi đi!
39
The old man was dismayed.
"Can't you see, I'm only doing this to prevent anyone
from ever approaching you without the great respect your
endless merits call for?"
"No, I can't, and I don't want to!"
"Your every word is my command," Hottabych replied
obediently, sincerely puzzled at his saviour's strange
softheartedness. "All right, then. I won't turn them into
sparrows."
"Nor into anything else!"
"Nor into anything else," the old man agreed meekly.
However, he gathered up the hairs with the obvious intention of
tearing them to bits.
"Why do you want to tear them?" Volka cried. ; "I'll turn
all the goods, all the tables and all the equipment of this
despicable shop into dust!"
"You're mad!" Volka said, really angry by now. "Don't you
know that's government property, you dope!"
"And may I inquire, 0 diamond of my soul, what you mean
by the strange word 'dope'?" Hottabych asked.
Volka turned as red as a beet.
"Well you see. . . What I mean is.... Uh... . Well, anyway,
'dope' is a sort of wise man."
Hottabych decided to remember the word, in order to use it
in some future conversation.
"But. .." he began.
"No buts! I'll count to three. If, after I say 'three,' you don't
leave this cafe alone, we'll call off our friendship and.. . I'm
counting: one! two! th...."
Volka did not finish. Shrugging sadly, the old man resumed
his usual appearance and muttered in a gloomy voice:
Ông già chưng hửng:
« Chẳng lẽ cậu không thây ta chỉ muốn làm thế để từ nay trở đi
không còn một kẻ nào dám đối xử thiếu kính trọng đặc biệt với
cậu, một sự kính trọng cậu đáng được hưởng do vô số mặt tốt của
mình? »
« Tôi không thây và tôi không muốn thây! »
« Lệnh của cậu là một đạo luật đối với ta ». Ông Khốttabít trả
lời với vẻ phục tùng, nhưng ông ta vẫn băn khoăn thật sự về thái
độ khoan hồng khó hiểu của vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đối với
những cô gái kia « Thôi được, ta sẽ không biến chúng thành chim
sẻ nữa »
«Và không được biến thành một thứ gì khác! »
«Và không được biến thành một thứ gì khác!» Ông già miễn
cưỡng đồng ý, nhưng vẫn cầm mây sợi râu và rõ ràng là đang
chực ngắt những sợi râu này.
« Ông còn muốn ngắt râu để làm gì vậy? » Vônca lại hoảng sợ.
« Ta sẽ biến thành bụi tât cả hàng hóa, tât cả bàn ghế, tât cả đồ
đạc ở cái quán đáng khinh này »
« Ông điên rồi! » Vônca hết sức phẫn nộ «Đây chính là tài sản
của Nhà nước, ông già ngố ạ! »
« Hỡi viên kim cương của tâm hồn ta, xin cậu hãy cho ta được
biết cậu dùng cái tiếng “ngố” mà ta chưa hiểu là ngụ ý gì vậy? »
Ông Khốttabít hỏi với vẻ tò mò.
Vônca mặt đỏ như gâc.
« Ông hiểu không... làm sao cắt nghĩa cho ông được nhỉ... E
hèm... nói chung “ngố” có nghĩa tương tự như... nhà thông thái »
Lúc bây giờ, ông Khốttabít quyết định nhớ kỹ tiếng này để gặp
dịp sẽ dùng nó trong khi nói chuyện.
« Nhưng.. ». Ông ta bắt đầu nói.
« Không “nhưng” gì cả! Tôi sẽ đếm đến ba. Nếu tôi nói xong
tiếng “ba” mà ông không để cho cái quán này được yên thì coi
như ông và tôi chẳng còn gì chung nữa và giữa chúng ta tât cả
đều kết thúc. Tôi đếm đây: Một!... Hai!... B... »
Vônca không kịp nói hết tiếng “ba” ngắn ngủi thì ông già đã
phẩy tay buồn bã, vẻ mặt trở lại bình thường và rầu rĩ nói:
40
"All right, have it your way. Your good graces are more
precious to me than the pupils of my eyes."
"Well, there you are! Now all you have to do is to apologize
and we can leave."
"You should be forever grateful to your young saviour,"
Hottabych shouted sternly to the waitresses, and Volka realized
he would never be able to pry an apology from the old man's lips.
"Please excuse us," he said. "And I wish you wouldn't be too
angry at this old man. He's a foreigner and doesn't know our
ways yet. Good-bye!"
"Good-bye," the waitresses answered politely.
They were still rather upset and were both puzzled and
frightened. But, of course, they never dreamed how great a
danger they had avoided. They followed Hottabych and Volka
out and watched the curious old man in an ancient straw boater
go down the street and disappear around the corner.
"I can't imagine where such naughty old men come from,"
Katya sighed and wiped a tear.
"I suppose he's an old-time hypnotist," her brave friend
said compassionately. "He's probably a pensioner. Maybe he's
just lonely."
"It's no fun to be old," the cashier joined in. "Come on
back in, girls."
The day's mischief was not to end there. As Hottabych and
Volka reached Gorky Street, they were blinded by an
automobile's headlights. A large ambulance, its screaming siren
piercing the calm of twilight, seemed to be rushing straight at
them.
Hottabych changed colour and wailed loudly:
"Oh, woe is me, an old, unfortunate Genie! Jirjis, the
mighty, merciless king of all Shaitans and Ifrits, has not
forgotten our ancient feud and has sent his most awful monster
after me!"
« Xin tùy theo ý của cậu, bởi vì đối với ta, ý muốn của cậu còn quý hơn cả con ngươi của mắt ta » « Được lắm! Bây giờ, chỉ còn việc xin lỗi nữa là có thể yên ổn ra đi ». « Bọn mi hãy tạ ơn vị cứu tinh trẻ tuổi của mình đi! » Ông Khốttabít nghiêm nghị nói lớn với các cô gái và Vônca hiểu rằng không thể nào bắt được ông già mở mồm xin lỗi. « Các chị ơi, xin hãy tha lỗi cho chúng tôi! » Nó nói « Và nếu có thể được, xin các chị đừng quá giận ông này. Ông ây là người ở nơi khác đến và vẫn chưa quen với nếp sống của chúng ta. Chúc các chị mạnh khỏe! » « Chúc cậu mạnh khỏe! » Các cô gái lịch sự đáp. Các cô vẫn chưa hoàn hồn hẳn. Các cô vừa cảm thây lạ lùng, vừa cảm thây khiếp sợ. Dĩ nhiên, các cô không thể nghĩ được rằng họ vừa tránh được một mối nguy nghiêm trọng biết dường nào. Các cô phục vụ đi theo ông Khốttabít và Vônca ra đường, rồi dừng lại ở cửa, nhìn theo ông già nhỏ nhắn kỳ lạ ây đi xa dần. « Những ông già kỳ quặc như thế bỗng từ đâu hiện ra, mình cũng chẳng hiểu nữa! » Catia thở dài và lại nâc lên. « Một nhà thôi miên nào đó có từ thời trước cách mạng ».Cô bạn gái dũng cảm của Catia nói với vẻ thương hại « Chắc là một người về hưu. Ông ta buồn và có lẽ uống quá chén... Một ông già như thế thì sao có thể đòi hỏi nhiều hơn được! » « Đúng đây! » Cô thu tiền tán thành ý kiến của cô bạn dũng cảm «Tuổi già thì sung sướng cái nỗi gì! Các bạn ơi, ta vào nhà đi thôi!. ».. Nhưng rõ ràng là những chuyện rủi ro hôm nay vẫn chưa kết thúc ở đây. Vônca và ông Khốttabít vừa ra đến phố Goócki thì ánh đèn pha ôtô sáng lóa đập vào mắt họ. Thì ra là một xe cứu thương loại lớn vừa rú còi điếc tai, vừa lao thẳng về phía hai ông cháu. Và lúc ây, ông Khốttabít thay đổi nét mặt một cách ghê gớm và rống lên ầm ĩ: « Khổ thay cho ta, một ông thần già bât hạnh! Lão Giếcgít, vị vua hùng mạnh và tàn nhẫn của các saitan và ifrit, vẫn không quên mối thù cũ giữa lão và ta. Chính lão đã phái con quái vật khủng khiếp nhât trong tât cả các con quái vật của lão đến bắt ta đây.
41
With these words he shot straight up from the pavement and,
somewhere on the level of the third or fourth storey, he took off
his hat, waved it to Volka, and slowly dissolved in the air,
shouting:
"I'll find you again, 0 Volka ibn Alyosha! I kiss the dust
beneath your feet! Good-bye!"
To tell the truth, Volka was happy the old man had anished.
Other things were pressing on his mind, and he felt faint at the
thought of having to return home. Really now, try to imagine
yourself in his place. He had left the house in the morning to take
a geography examination, then go to the movies and be back for
supper as expected, at six-thirty. Instead, he was returning after
nine, having failed his examination miserably, and, what was
most horrible, with shaved cheeks! And him not even thirteen
yet! No matter how he racked his brains, he could not find a
solution. Thus, without having thought of anything, he dragged
his feet back to his quiet side street, now full of long evening
shadows.
He walked past the surprised janitor, entered the downstairs
hall, climbed a flight of stairs and, with a heavy sigh, pressed
the bell. He could hear someone's steps, and a strange voice
asked through the door:
"Who's there?"
"It's me," Volka wanted to say, but suddenly remembered
that, as of this morning, he didn't live there any more.
Without answering the new tenant, he ran downstairs,
marched by the still puzzled janitor nonchalantly, reached the
main street, and boarded a trolley-bus. This certainly was his
unlucky day: somewhere, most probably at the movies, he had
lost his change-purse, so he had to get out and walk home.
Least of all, Volka wanted to meet a classmate, but most
unbearable was the thought that he would have to face Goga-
the-Pill. Sly Fate had added insult to injury: from this day forth
they were both to live in the same house.
Nói chưa dứt lời, ông già đã từ vỉa hè lao vút lên cao, tới một chỗ nào đó ngang tầm tầng lầu 3 hoặc lầu 4, ông nhâc chiếc mũ cói của mình lên, dùng mũ vẫy vẫy Vônca và từ từ tan biến trong không trung, sau khi kêu lên lời từ biệt: « Ta sẽ cố tìm lại cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa! Ta hôn bụi ở duới chân cậu!... Tạm biệt nhé! ».. Nói riêng giữa chúng ta với nhau, Vônca thậm chí còn lây làm mừng khi thây ông già biến mât. Thế là nó không còn bị lôi thôi gì nữa. Nhưng Vônca bủn rủn tay chân khi nghĩ rằng bây giờ nó sẽ phải quay về nhà. Quả thực, các bạn thử đặt mình vào địa vị Vônca mà xem. Nó rời khỏi nhà để thi môn địa lý, rồi xem phim và đến 6 giờ rưỡi chiều phải quay về nhà ăn uống đàng hoàng, tử tế. Thế nhưng nó lại về nhà sau 9 giờ, thi trượt một cách nhục nhã và điều đáng sợ nhât là nó về nhà với cái cằm vừa cạo râu! Phải cạo râu lúc chưa đầy 13 tuổi! Nghĩ nát cả óc, nhưng Vônca vẫn không tài nào tìm được lối thoát hỏi cái tình cảnh mà mình đã rơi vào. Thế rồi, chẳng nghĩ được gì cả, Vônca lê bước vào Ngõ Ba Ao yên tĩnh. Nó đi ngang qua bác gác cổng đang tỏ vẻ ngạc nhiên nhìn nó, bước vào cổng rồi lên đầu cầu thang lầu 2 và sau khi thở dài nặng nề, nó bâm chuông. Trong nhà có tiếng bước chân của ai đó và một giọng nói không quen hỏi qua cánh cửa đóng kín: « Ai đó? » Vônca nói: “Con đây”, nhưng nó bỗng sực nhớ là từ sáng hôm nay nó không còn ở đây nữa. Chẳng trả lời người chủ nhà mới lây một tiếng, Vônca chạy vụt xuống cầu thang, chững chạc đi qua bác gác cổng vẩn còn chưa hết ngạc nhiên, bước ra khỏi ngõ và lên xe trôlâybuýt. Nhưng những chuyện rủi ro vẫn đuổi theo nó trong ngày hôm đó, nó đã đánh mât ví ở đâu đó, chắc là ở rạp chiếu bóng, đành phải xuống xe và đi bộ. Lúc này Vônca rât ngại gặp một đứa bạn nào đó học cùng lớp. và nó hết sức khó chịu ngay cả khi mới nghĩ rằng nó sẽ phải chạm trán Gôga-Thuốc viên”. Từ ngày hôm nay, số phận trớ trêu, thêm vào mọi chuyện khác, đã bắt 2 đứa phải sống cạnh nhau trong cùng một tòa nhà.
42
Sure enough, no sooner did he enter the yard of his new
house than an unbearable, familiar voice shouted:
"Hi, nutty! Who was the old bird you left school with today?"
Goga-the-Pill ran up to Volka, winking insolently and pulling
the most insulting faces.
"He wasn't an old bird, he was a nice old man," Volka said
peaceably, as he didn't want to end the day with a fight. "He's ...
he's my father's friend from Tashkent."
"What if I je-ee-st go to your father and je-ee-st tell him
about your monkey-business at the exam!"
"Oh, Pill, you've gone crying for a beating too long!" Volka
flared up, imagining what an impression Pill's words would have
on his parents. "Why, you dirty tattle-tale! I'll push your face
in!"
"Now, now, take it easy! A person can't even joke any
more. You're really a nut!"
Fearing Volka's fists, which, after several encounters, Goga
chose to avoid, he dashed headlong into the entrance of the house
in which he was now to live in dangerous closeness to Volka,
whose new apartment was on the same landing.
"Bald people! A country of bald people!" Goga shouted,
sticking his head out the front door. He showed Volka his tongue
and, fearing the other's righteous anger, flew up the stairs, two at
a time, to his own door.
However, he was distracted by the mysterious behaviour of
a huge Siberian cat from apartment 43. The cat, named
"Homych" in honour of the popular football goalie, was
standing on the stairs with his back arched and hissing at nothing
at all.
Goga's first thought was that the cat had gone mad. He
reflected again and was nearly certain that mad cats kept their
tails between their legs, while Homych's tail was sticking up
straight, and in all other respects the animal looked quite
healthy.
Goga kicked it-just in case. Homych's yowl of pain, surprise
Và thật vậy, vừa về đến sân nhà mới của mình, nó đã nghe thây
tiếng gọi quen thuộc đến khó chịu:
« Ê, thằng dở người! Hôm nay mày rời khỏi trường với lão
khọm nào thế? »
Gôga-Thuốc viên chạy lại gần Vônca, nháy mắt thô bỉ và nhăn
mặt giễu cợt chua cay.
« Không phải lão khọm, mà là ông già! » Vônca ôn tồn sửa lại
câu nói , hôm nay nó không muốn dẫn câu chuyện đến chỗ ẩu đả
« Đó là... đó là người quen của bố tớ... Từ Tasken đến »
« Còn tao bây giờ đến gặp bố mày đây và tao sẽ kể cho ông
nghe về những trò tinh nghịch quái đản của mày ở phòng thi! »
« Ồ, Thuốc viên, đã lâu rồi mày chưa nếm quả thụi của tao đây
nhỉ! » Vônca điên tiết, sau khi nó hình dung câu chuyện của
Thuốc viên có thể gây cho bố mẹ nó ân tượng như thế nào « Tao
sẽ xé tan xác mày ra bây giờ, cái thằng hớt lẻo khốn khiếp kia! »
« Này, này! Mày thôi chuyện ây đi nhé!... Lại còn câm cả
người ta nói đùa nữa kia à!... Mày đúng là một thằng dở người »
Sợ những cú đâm của Vônca mà nó đã có vài lần nếm thử,
Gôga thây tốt hơn hết là đừng có dính vào và nó liền chạy vụt
vào cổng. Từ ngày hôm nay, Gôga phải sống gần kề Vônca một
cách nguy hiểm. Nhà hai đứa lại ở cùng một đầu cầu thang.
« Những người hói đầu! Những người hói đầu! » Gôga thò đầu
ra khỏi cánh cổng mở nửa chừng, lè lưỡi giễu Vônca và gào
tướng lên. Sợ sự phẫn nộ chính đáng của Vônca, nó lao lên cầu
thang, nhảy liền 2 bậc một, về căn hộ nhà nó ở lầu 4.
Nhưng trên cầu thang, Gôga lập tức chú ý ngay đến điệu bộ hết
sức khó hiểu của con mèo Xibia to tướng ở căn hộ số 43. Người
ta đã đặt cho con mèo này cái tên Khômích để tỏ lòng kính trọng
thủ thành bóng đá nổi tiếng. Khômích đứng uốn cong lưng giậm
dọa và phì phì vào một chỗ hoàn toàn trống không.
Ý nghĩ đầu tiên của Gôga là con mèo đã hóa dại. Nhưng hình
như đuôi mèo dại phải quặp xuống, còn đuôi con mèo này lại
dựng đứng lên như cái ống khói. Vả lại nói chung, con vật trông
hoàn toàn khỏe khoắn.
Để phòng xa, Gôga vẫn đá cho nó một cú. Vì đau, vì bât ngờ và
43
and hurt could be heard on the tenth floor. He jumped so high
and gracefully that his famous namesake could have been proud
of such a leap.
Then something completely unexpected happened.
A good half yard from the wall, Homych yowled again and
flew back in the opposite direction, straight at Goga, just as
though the unfortunate animal had hit an invisible but very hard
rubber wall. At the same time a gasp could be heard nearby, as
if someone had trodden very hard on another person's foot.
Courage had never been one of Goga's outstanding virtues, but
now he nearly died of fright.
"Oh-h-h!" he moaned softly, feeling all numb. Finally,
tearing his leaden feet from the stairs, he made a dash for his flat.
When the apartment door banged shut behind him,
Hottabych became visible. He was writhing with pain and
examining his left leg, which had been severely scratched by the
cat's claws.
"Oh, cursed youth!" Hottabych groaned, after first making
sure he was alone on the stairs. "Oh, dog among boys!"
He fell silent and listened. Coming slowly up the stairs, lost
in the most grievous thoughts, was his young saviour, Volka
Kostylkov.
The sly old man did not want the boy to see him and so
dissolved quickly in the air.
A CHAPTER WHICH IS A CONTINUATION OF THE
PREVIOUS ONE
No matter how tempting it is to present Volka Kostylkov
as a boy without faults, the well-known truthfulness of the
author of this tale won't permit him to do so. And if envy is to
be justly considered a fault, then, to our great sorrow, we must
admit that at times Volka experienced this feeling keenly.
During the last few days he had been very envious of Goga.
Long before their exams had begun, Goga boasted that his
mother had promised him an Alsatian puppy as soon as he was
vì tức giận, Khômích gào vang cả 5 tầng lầu. Nó nhảy tránh qua
một bên sau khi nhảy vọt lên cao và đẹp đến mức có thể làm tăng
thêm vinh dự cho cả người trùng tên nổi tiếng của nó.
Và lúc ây lại xảy ra một cái gì đó hết sức khó hiểu.
Cách cầu thang khoảng nửa mét, Khômích lại gào lên và bật
ngược trở lại, bắn thẳng về phía Gôga, cứ như con mèo bât hạnh
bị va vào một bức tường cao su vô hình nhưng rât đau hồi nào
đó. Cùng lúc ây, ở chỗ nào đó ngay bên cạnh, từ trong khoảng
không vang lên tiếng rú không rõ của ai đó, dường như có ai đó
bị giẫm mạnh vào chân. Gôga Piliukin chưa bao giờ nổi tiếng về
lòng dũng cảm phi thường, cho nên lúc bây giờ nó suýt chết cứng
vì sợ hãi. « Ô-ô-ô-ối! » Gôga rú lên khe khẽ, cố nhâc hai chân
đã cứng đờ của mình khỏi bậc cầu thang. Khó khăn lắm, nó mới
nhâc được chân và cắm đầu cắm cổ chạy.
Lúc cánh cửa nhà Gôga đa đóng sầm lại sau lưng nó, ông
Khốttabít mới hiện nguyên hình. Quằn quại vì đau, ông xem cái
chân trái của mình bị con mèo Khômích cào khá sâu.
“Cái thằng đáng nguyền rủa!” Ông già rên rỉ, sau khi thây rõ
ràng chỉ có một mình ông trên cầu thang “Một con chó giữa đám
trẻ con.” Ông Khốttabít im bặt và lắng tai nghe ngóng. Vônca
Côxtưncốp, vị cứu tinh trẻ tuổi của ông ta, đang chậm chạp leo
lên cầu thang, lòng trĩu nặng những ý nghĩ buồn bã nhât.
Ông già nhanh trí chưa muốn để Vônca bắt gặp lúc này, liền mau
lẹ tan biến trong khoảng không.
CHƯƠNG TIẾP NỐI NGAY CHƯƠNG TRƯỚC
Thật là hâp dẫn nếu giới thiệu Vônca Côxtưncốp là một chú bé
không hề có một khuyết điểm nào, nhưng tính thật thà mà ai
cũng biết của tác giả truyện này không cho phép ông ta làm việc
đó. Và nếu tính ghen tỵ được coi là một khuyết điểm thì chúng ta
rât lây làm tiếc khi phải thừa nhận rằng Vônca đôi khi cũng có
cái tính đó ở một mức độ khá nặng. Trong những ngày gần đây,
nó ghen tỵ với Gôga. Trước kỳ thi rât lâu, Gôga đã khoe rằng mẹ
nó hứa cho nó một chú bẹcgiê con nếu nó được lên lớp 7.
44
was promoted to the 7th grade.
"Sure, you just wait!" Volka had sniffed at the time, feeling
that he was turning cold from envy.
In his heart of hearts, he had to admit that Pill's words
certainly resembled the truth. The whole class knew that Goga's
mother never skimped on anything for her little darling. She'd
refuse herself the bare necessities of life, but she'd get Goga a
present that would leave them all speechless.
"She'll certainly get me a puppy," Goga persisted. "If you
want to know, my mother never refuses me anything. If she
promised, it means she'll buy me one. If the worst comes to the
worst, she'll borrow some money and buy it. You don't know
how highly they think of her at the factory!"
That was true. Goga's mother was greatly respected at the
factory. She was the senior draughtsman and was a modest,
hard-working and cheerful person. Everyone liked her, both her
fellow-workers and her neighbours at home. Even Goga was
fond of her in his own way. And she really doted on Goga.
Anyway, if she had promised to buy him a puppy, it meant she
would.
Perhaps, at this sorrowful moment, when Volka, crushed by
all he had gone through that day, was slowly mounting the
stairs, Goga-the-Pill, the very same Pill who deserved such
happiness less than anyone else in their class, in their school,
or even in all of Moscow, was playing with a magnificent,
happy, furry puppy right next door, in apartment 37.
Such were Volka's thoughts. The only consideration that
afforded him some solace was that it was highly unlikely that
Goga's mother, even though she really and truly intended to buy
her son a dog, had done so already. After all, Goga had only
taken his last exam several hours before, and it's not so easy to
buy a puppy. You don't walk into a pet shop and say, "Please
wrap up that puppy for me." You have to look long and hard for
a good dog.
The very moment Volka's grandmother opened the door,
“Làm gì có chuyện!” Lúc bây giờ, Vônca dài mồm dè bỉu,
trong khi nó cảm thây lạnh toát cả người vì ghen tỵ - Cậu cứ làm
như đã được mua cho rồi đây!
Nhưng trong thâm tâm, nó hiểu rõ rằng điều “Thuốc viên” nói
rât có thể đúng. Cả lớp đều biết rằng mẹ Gôga không tiếc cho cậu
con trai nhỏ của mình một thứ gì. Bà bóp mồm bóp miệng mình,
nhưng lại sẵn sàng cho Gôga một món quà mà cả lớp phải trố
mắt.
“Nhât định mẹ mình sẽ cho!” Gôga nhắc lại với vẻ nghiêm túc
“Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng đối với mình, mẹ mình
chẳng tiếc gì cả. Nếu mẹ mình đã hứa, có nghĩa là mẹ mình sẽ
mua. Cùng lắm, mẹ mình sẽ mượn tiền ở Quỹ tương trợ mà mua
chó cho mình. Ở nhà máy, mẹ mình được quý trọng lắm nhé!”
Quả thực, ở nhà máy, mẹ Gôga rât được quý trọng. Bà làm
trưởng nhóm nhân viên họa đồ, là một phụ nữ khiêm tốn, vui vẻ,
chăm chỉ. Mọi người đều yêu mến bà, cả anh chị em công nhân
trong nhà máy lẫn bà con hàng xóm láng giềng. Gôga cũng yêu
mẹ theo kiểu của mình. Còn bà thì rât đỗi yêu thương Gôga.
Nói tóm lại, nếu bà đã hứa mua một chú chó bécgiê con thì có
nghĩa là bà sẽ mua thôi.
Và có thể đúng vào cái lúc buồn bã ây, khi mà Vônca ủ rũ vì
những chuyện rủi ro đổ xuống đầu nó trong ngày hôm nay, đang
chậm chạp leo lên cầu thang, thì ở ngay bên cạnh, trong căn hộ
số 37, Gôga-Thuốc-viên đã được nô đùa với chú bẹcgiê con lông
xù, cái thằng ít đáng được hưởng diễm phúc ây hơn bât kỳ một
học sinh nào trong lớp, trong trường và có lẽ cả các trường ở
Mátxcơva.
Vônca nghĩ như vậy. Điều duy nhât có thể an ủi nó đôi chút là
chưa chắc mẹ Gôga đã kịp mua chó cho Gôga, thậm chí nếu quả
là bà đã định làm việc đó. Chính Gôga vừa thi hết lớp 6 vài giờ
trước đây. Mà muốn mua một con chó con thì chẳng đơn giản
như vậy đâu. Không thể tạt vào cửa hàng và nói: “Làm ơn lây
cho tôi con chó con kia...”. Còn phải đi lùng chán mới mua được
một con chó vừa ý.
Nhưng kìa, các bạn hãy hình dung xem, đúng vào lúc bà nội mở
45
he heard the high-pitched, squeaky yelping of a puppy coming
from behind the closed door of apartment 37.
"So she bought it after all!" he thought bitterly. "An
Alsatian.... or maybe even a Boxer...."
It was more than he could bear, to imagine Goga the proud
owner of a real, live service dog. Volka slammed the door
shut to blot out the exciting, unimaginably wonderful, magical
barking of a dog.
He also heard the frightened exclamation which escaped
Goga's mother. The puppy had probably bitten him. But even this
could not console our young hero.
Volka's father had not yet returned, as he was staying late
at a meeting. His mother had apparently called for him at the
factory after her evening classes.
Despite all his efforts to appear calm and happy, Volka
looked so gloomy that his grandmother decided to give him
supper first and then start asking him questions.
"Well, how are things, Volka dear?" she asked hesitantly,
when her only grandchild had made quick work of his supper.
"Uh, you see.. ." he said vaguely, pulling off his polo shirt
and heading towards his room.
His grandmother followed him with a sorrowful and kindly
gaze that was full of silent sympathy. There was no need to
ask him any questions. Everything was all too clear.
Volka sighed and got undressed. Then he stretched out under
the clean cool sheet. Still, he was restless.
On the night table near his bed lay a large, thick volume
in a brightly-coloured dust-cover. Volka's heart skipped a beat.
Yes, that was it, the longed-for astronomy book! On the
frontispiece in a large familiar hand were the words:
"To Vladimir Kostylkov, the Highly Educated 7th-Grade
Student and Acting Member of the Astronomy Club of the
Moscow Planetarium, from his Loving Grandma."
cửa cho Vônca, từ sau cánh cửa căn hộ số 37 bỗng vang lên tiếng
chó sủa gâu gâu to tướng.
“Thế là mẹ hắn đã mua rồi!”, Vônca chua chát nghĩ thầm, “Một
con chó bẹcgiê... hay có thể là một con chó bốcxơ cũng nên...”
Tưởng tượng Gôga được làm chủ một con chó nghiệp vụ thật
sự, Vônca cảm thây hoàn toàn không thể chịu nổi. Nó vội vàng
đóng sập cửa lại để khỏi phải nghe thêm cái tiếng chó sủa kỳ
diệu hay không thể tả được ây!
Quả là Vônca còn kịp nghe một tiếng kêu sợ hãi của mẹ Gôga.
Có lẽ con chó đã đớp cho cu cậu Gôga một miếng rồi. Nhưng
ngay cả điều đó cũng không thể an ủi nổi nhân vật chính trẻ tuổi
của chúng ta...
Bố Vônca vẫn chưa đi làm về. Ông bận ở lại họp Ban châp
hành Công đoàn nhà máy. Còn mẹ, sau buổi học ở trường đại học
ban đêm, có lẽ đã đến nhà máy đón bố.
Mặc dù đã hết sức cố gắng tỏ ra bình thản và vui vẻ, nhưng
Vo6nca vẫn có cái bộ mặt rầu rĩ đến nỗi bà nội quyết định cho nó
ăn đã, sau đó mới bắt đầu hỏi han.
“Sao thế, Vôlenca?” Bà hỏi, khi cậu cháu duy nhât của bà ăn
xong bữa một cách chóng vánh.
“Cháu thật chẳng biết nói với bà thế nào đây..”.Vônca do dự
đáp, và vừa cởi chiếc áo thể thao vừa đi vào giường nằm.
Với sự cảm thông lặng lẽ, bà tiễn Vônca bằng một cái nhìn âu
yếm đượm buồn. Chẳng cần phải hỏi han gì cả, mọi chuyện đều
đã rõ ràng.
Vônca thở dài, cởi hết quần áo ngoài, nằm thượt trên tâm vải
trải giường mới giặt mát rượi, nhưng nó vẫn chẳng thây yên lòng.
Trên chiếc bàn con kê cạnh giường nó có một quyển sách khổ
lớn dày cộp, nổi bật lên nhờ cái bìa ngoài nhiều màu. Tim Vônca
thắt lại: đó chính là quyển sách về thiên văn học mà nó vẫn ao
ước bao lâu nay! Trang đầu cuốn sách có hàng chữ nét to mà
Vônca đã quen thuộc từ bé:
“Tặng Vlađimia Côxtưncốp, học sinh lớp 7 có học vân cao,
thành viên thực thụ của Nhóm thiên văn học trực thuộc Cung
Thiên văn Mátxcơva, món quà của người bà rât yêu nó”.
46
What a funny inscription! Grandma always invented something
funny. But why didn't it make Volka smile? Oh, why didn't it!
And imagine, he wasn't at all happy to have finally received
such a fascinating book, the one he had wished for for so long.
Grief was eating out his heart. He felt a great weight on his
chest.... It was unbearable!
"Grandma!" he shouted, turning away from the book.
"Grandma, would you come here a minute?"
"Well, what do you want, mischief-maker?" his grandmother
answered, pretending to be angry, but really pleased that she'd
have a chance to talk to him before he went to sleep.
"Grandma," Volka whispered fervently, "close the door and
come sit on my bed. I have to tell you something terribly
important."
"Perhaps we'd better put off such an important onversation
till morning," his grandmother answered, though she was
consumed with curiosity as to what it was all about.
"No, right now. This very minute. I ... Grandma, I wasn't
promoted, I mean, I wasn't yet. I didn't pass the exam."
"Did you fail?" his grandmother gasped.
"No, I didn't fail. I didn't pass, but I didn't fail, either. I started
to tell them what the ancients thought about India, the horizon,
and all kinds of things. Everything I said was right. But I just
couldn't tell them about the scientific point of view. I began to
feel very bad and Varvara Stepanovna said I should come back
after I had had a good rest."
Even now, he could not bring himself to talk about
Hottabych, not even to his grandma. Anyway, she'd never
believe him and would think he was really ill.
"At first, I didn't want to say anything. I wanted to tell you
after I took the exam again, but I felt ashamed. D'you
understand?"
Hàng chữ đề tặng mới buồn cười làm sao! Bao giờ bà cũng nghĩ
ra một cái gì đó buồn cười. Nhưng chẳng hiểu sao hôm nay
Vônca lại hoàn toàn không hề cảm thây buồn cười. Các bạn hãy
hình dung xem, nó không hề thây thích thú khi cuối cùng đã có
được quyển sách mà nó ao ước từ lâu lắm rồi. Nỗi buồn, chính
nỗi buồn đang dày vò nó. Nó cảm thây khó thở... Không, nó
không thể chịu đựng được nữa!
“Bà ơi!” Vônca rời quyển sách và cât tiếng gọi “Bà ơi, cháu có
thể nói chuyện với bà một lát được không ạ?”
“Nào, cái thằng bé ngỗ nghịch kia, cần gì nào?” bà đáp lại như
đay nghiến, song thực ra bà hài lòng vì bà vẫn có thể trò chuyện
với đứa cháu nhỏ trước khi ngủ.
“Bà ơi!” Vônca thì thầm sôi nổi với bà “Bà đóng cửa lại và
ngồi lên giường với cháu đi. Cháu phải nói cho bà biết một
chuyện hết sức quan trọng.”
“Có lẽ phải gác cái chuyện quan trọng ây đến sáng mai thì tốt
hơn chăng?” Bà trả lời, trong khi bà rât tò mò muốn biết chuyện
gì đã xảy đến với Vônca.
“Không, nhât thiết phải nói ngay bây giờ! Cháu... Bà ơi, cháu
không được lên lớp 7... Nghĩa là lúc này cháu vẫn chưa được lên
lớp. Cháu chưa thi được..
“Cháu trượt rồi à?” Bà kêu khẽ.
“Không, cháu chưa trượt... Cháu chưa thi được chứ không phải
thi trượt... Cháu đã trình bày quan điểm của người xưa về nước
Ấn Độ, về chân trời và về mọi cái đại loại như thế... Cháu đã nói
đúng tât cả những cái đó... Còn quan điểm khoa học thì chẳng
hiểu sao cháu lại không trả lời được... Cháu cảm thây rât khó
chịu trong người và cô Vácvara đã bảo với cháu rằng bao giờ
cháu nghỉ ngơi tử tế rồi thì sẽ đến thi lại...”
Cho đến bây giờ và thậm chí với bà, Vônca cũng không dám
kể về ông già Khốttabít. Vả lại, nếu nó có kể thì bà cũng chẳng
tin và bà hẳn lại nghĩ rằng đúng là nó bị ốm rồi.
“Lúc nãy cháu tính giâu chuyện này, cháu định bao giờ thi cử
xong xuôi thì mới nói, nhưng cháu cảm thây rât xâu hổ... Bà hiểu
chứ?”
47
"What's there to understand! A person's conscience is a
great thing. There's nothing worse than doing something that's
against your conscience. Now go to sleep, my dear astronomer!"
"You can take the book back meanwhile," Volka suggested in
a trembling voice.
"Nonsense! And where would I put it? Let's consider that I've
given it to you for safe-keeping for the time being. Go to sleep
now, will you?"
"Yes," Volka answered. A load had fallen from his chest.
"And I promise you, upon my word of honour, that I'll get an
'A' in geography. D'you believe me?"
"Certainly, I do. Now go to sleep and get strong. What about
Father and Mother? Shall I tell them, or will you tell them
yourself?"
"You'd better tell them."
"Well, good night." Grandma kissed him good night,
turned off the light, and left the room.
For some while after, Volka lay in the darkness, holding his
breath, waiting to hear his grandma tell his mother and father
the sad news. However, he fell asleep before they came home.
A RESTLESS NIGHT
Before an hour passed, however, he was suddenly awakened
by the ringing of the telephone in the hall.
His father answered the phone:
"Hello. Yes. Who? Good evening, Varvara Stepanovna?... I'm
fine, thank you. And you? ... Volka? He's asleep.... I think he's
quite well. He had a very big supper... . Yes, I know. He told
us.... I'm terribly surprised myself.... Yes, that's probably the
only answer.. ,. Certainly, he should rest a while, if you have no
objections.... Thank you very much.... Varvara Stepanovna sends
you her regards," his father said to his mother. "She wanted to
know how Volka is. She said not to worry, because they think
very highly of him, and she suggests he have a good rest."
“Ồ, sao bà lại không hiểu, Vôlenca! Bà nói “Lương tâm là
một chuyện lớn lao. Không có gì tệ bằng khi làm trái với lương
tâm của mình... Thôi, chúc cháu ngủ ngon, nhà thiên văn yêu quý
của bà!”
“Bà hãy tạm cât quyển sách kia đi!” Vônca nói với giọng run
run.
“Bà cât quyển sách ây vào đâu bây giờ? Thôi, cứ cho là bà đưa
cho cháu giữ hộ bà đến một lúc nào đó.. Cháu ngủ đi nào, cháu
sẽ ngủ chứ?”
“Cháu sẽ ngủ,” Vônca trả lời, nó cảm thây như trút được gánh
nặng sau khi đã thú nhận hết với bà. “Cháu xin hứa với bà lời
hứa danh dự của một đội viên thiếu niên tiền phong là cháu sẽ thi
môn địa lý được điểm “5”. Bà tin cháu chứ?”
“Dĩ nhiên là bà tin. Thôi, cháu ngủ đi, ngủ đi, hãy lây lại sức
lực. Còn với bố mẹ cháu thì sao, bà sẽ nói hay tự cháu nói?”
“Bà nói thì tốt hơn.”
“Được rồi, chúc cháu ngủ ngon!”
Bà hôn Vônca, tắt đèn rồi đi ra khỏi phòng.
Vônca cố nằm yên một lúc. Nó muốn nghe bà báo cái tin buồn ây
cho bố mẹ nó ra sao, nhưng chưa nghe được gì cả, nó đã ngủ khì.
MỘT ĐÊM KHÔNG YÊN ỔN
Chưa đầy một tiếng sau, tiếng chuông điện thoại vang lên ở
phòng làm việc của bố đã đánh thức Vônca dậy.
Ông Alếchxây đến bên máy điện thoại:
“Tôi nghe đây... Vâng tôi đây... Ai đây ạ?... Chào cô Vácvara
Xtêpanốpna! Cám ơn cô, chúng tôi vẫn khỏe. Còn cô?... Cô hỏi
cháu Vônca? Vônca đang ngủ... Theo tôi, cháu hoàn toàn khỏe
mạnh, cháu ăn bữa tối hết sức ngon miệng... Vâng, tôi biết, có lẽ
không thể giải thích khác được... Chính tôi cũng lây làm ngạc
nhiên... Vâng, có lẽ nó bị mệt quá... Dĩ nhiên, cháu nó được nghỉ
vài hôm thì tốt hơn, nếu cô không phản đối... Cảm ơn cô đã quan
tâm. Chúc cô mạnh khỏe!... Cô Vácvara gửi lời chào em đây”.
Ông Alếchxây nói với vợ “Cô ây quan tâm đến sức khỏe của
Vônca. Cô nói chúng ta yên tâm: ở trường, Vônca được mọi
48
Volka strained his ears listening to what his parents were
talking about, but unable to make anything out, he fell asleep.
This time he slept no longer than fifteen minutes. The telephone
rang again.
"Yes, speaking," he heard his father's muffled voice. "Yes....
Good evening.... What?... No, he's not here.... Yes, he's at
home.... Certainly he's at home.... That's quite all right.... Good-
bye."
"Who was it?" Volka's mother called from the kitchen. "It
was Zhenya Bogorad's father. He sounded very worried.
Zhenya's not home yet. He wanted to know whether he was here
and if Volka was at home."
"In my time," Grandma said, "only hussars came home this
late, but when a child...."
Half an hour later the ringing of the telephone interrupted
Volka's sleep for the third time that troubled night. It was
Zhenya's mother. He had still not returned. She wanted them to
ask Volka if he knew where he was.
"Volka!" his father called, opening the door. "Zhenya's
mother wants to know where you saw him last."
"At the movies this evening."
"And after the movie?"
"I didn't see him after that."
"Did he say where he was going afterwards?"
"No."
For a long, long time after that, Volka waited for the grown-
ups to stop talking about Zhenya's disappearance (he himself
was not the least bit worried, since he was sure Zhenya had gone
to the circus in the recreation park to celebrate), but he fell
asleep again before they did. This time till morning.
Soon there was a soft splash in the corner. Then the patter of
wet bare feet could be heard. Footprints appeared and quickly
dried on the floor. Someone invisible was silently pacing the
room, humming a plaintive Eastern melody.
người quý mến. Cứ để con nó nghỉ ngơi cho tốt.
Vônca lại cố nghe xem bố mẹ nó nói với nhau những gì,
nhưng chưa nghe được gì cả, nó lại thiếp đi. Nhưng lần này, nó
chẳng ngủ được quá 15 phút. Tiếng chuông điện thoại lại đánh
thức nó dậy.
“Vâng, tôi đây,” bố nó nói với giọng cố làm cho nhỏ lại
“Vâng... Chào bác ... Sao kia ạ?... Không, không có.. Vâng, cháu
ở nhà, dĩ nhiên là cháu ở nhà... Được ạ... Chào tạm biệt bác!”
“Ai gọi thế anh?” Tiếng mẹ từ trong bếp vọng ra. “Bố của
Giênia Bôgôrát. Bác ây đang lo: đến tận giờ này, Giênia vẫn
chưa về nhà. Bác ây hỏi nó có ở nhà chúng ta hay không và
Vônca có nhà hay không.
“Thời mẹ, chỉ có bọn lính kỵ binh nhẹ mới về nhà muộn như
thế” Bà nội nói xen vào “Đằng này, một thằng bé con..”.
Nửa tiếng sau, lần thứ 3 trong cái đêm không yên ổn này, tiếng
chuông điện thoại lại cắt ngang giâc ngủ của Vônca. Lần này, là
mẹ của Giênia gọi đến. Giênia vẫn chưa về nhà. Bà muốn Vônca
cho biết thêm về Giênia.
“Vônca!” Bố mở hé cửa “Bác Tatiana hỏi con thây Giênia lần
cuối cùng vào lúc nào?”
“Vào lúc tối, ở rạp chiếu bóng ạ.”
“Thế sau khi xem phim thì sao?”
“Sau khi xem phim, con không thây bạn ây”.
“Giênia không nói với con là nó định đi đâu hay sau khi xem
phim à?” “Không ạ”
Vônca đã chờ lâu, rât lâu xem cuối cùng cuộc nói chuyện của
người lớn về Giênia bị mât tích sẽ kết thúc thế nào (chính nó thì
chẳnng hề lo một chút nào, nó ngờ rằng Giênia đã đi đên Công
viên văn hóa để nghỉ ngơi và xem xiếc), nhưng nó cũng chẳng
chờ được và lại ngủ khì. Lần này được yên cho đến sáng.
Chẳng bao lâu trong góc nhà phát ra tiếng quẫy nước nhè nhẹ.
Sau đó, có tiếng chân bước lạch bạch. Trên sàn nhà xuât hiện rồi
khô nhanh những dâu chân ướt vô hình của ai đó. Ai đó vừa đi đi
lại lại trong phòng, vừa khe khẽ hát một âm điệu phương Đông
ngân dài buồn bã.
49
The footprints headed towards the table where an alarm
clock was ticking away. There was the sound of lips smacking
together with pleasure. Then the alarm clock floated into the air,
and for a while it hung suspended between the ceiling and the
floor. Then it returned to the table and the footprints headed
towards the aquarium. Once again there was a splash. Then all
was quiet.
Late that night it began to rain. The raindrops pattered on the
window, they rustled the leaves of the trees and gurgled in the
drain-pipes. At times the rain would die down, and then one
could hear the large drops falling into the rain barrel below with
a loud, ringing splash. Then, as if having gathered its. strength,
the rain would again pour down in torrents.
Towards morning, when the sky was nearly clear of
clouds, someone tapped Volka lightly on the shoulder. He was
sound asleep and did not waken. Then, whoever it was who had
tried to awaken him, sighed sadly, mumbled, and shuffled
towards the high stand with Volka's aquarium. There was a
faint splash. Once again a sleepy quiet fell on the room.
THE UNUSUAL EVENTS IN APARTMENT 37
Goga's mother had not bought him a dog after all. She had
not had the time to, and later on she never got him one, for after
the fantastic events of that terrible evening, both Goga and his
mother lost all interest in Man's oldest and truest friend.
But Volka had clearly heard a dog barking m apartment 37.
Could he have been mistaken?
No, he was not mistaken.
And yet, there had been no dog in apartment 37 that
evening. If you want to know, not so much as a dog's paw
entered their house after that evening.
Truly, Volka had no reason to be envious of Goga. There was
nothing to be envious of: it was Goga who had barked! It all
began while he was washing up for supper. He was very
anxious to tell his mother a long and elaborate story about how
Những dâu chân ướt đi về phía bàn, trên đó có chiếc đồng hồ
báo thức đang kêu tích tắc một cách bồn chồn. Tiếng tắc lưỡi
khâm phục của ai đó vang lên. Chiếc đồng hồ báo thức tự bay
lên, yên ổn lơ lửng một chốc ở khoảng giữa sàn nhà và trần nhà,
sau đó lại quay về chỗ cũ, còn những dâu chân thì đi về phía bể
nuôi cá. Lại phát ra tiếng quẫy nước, rồi tât cả đều im lặng…
Vào lúc đêm khuya trời đổ mưa. Những giọt mưa vui vẻ gõ
lộp độp vào cửa sổ, rơi lào rào nhanh trong đám lá cây rậm rạp
và chảy róc rách trong các ống máng. Chốc chốc tiếng mưa lại
lặng đi và lúc bây giờ chỉ còn nghe thây những giọt nước mưa to
rơi đĩnh đạc và âm vang xuống cái thùng tônô để ở dưới cửa sổ.
Sau đó, như đã lây lại sức, cơn mưa lại bắt đầu đổ ào ào.
Đến sáng, khi bầu trời đã gần quang mây, có ai đó mây lần
thận trọng chạm nhẹ vào vai Vônca. Nhưng nó vẫn ngủ say
chẳng thức dậy. Lúc bây giờ cái người đã cố đánh thức nó dậy
liền thở dài buồn bã, lẩm bẩm một câu gì đó và kéo giày lệt sệt,
đi vào sâu trong phòng, tới chỗ cái bể nuôi cá vàng của Vônca
được đặt trên bệ cao. Có tiếng quẫy nước khó khăn lắm mới nghe
được và trong phòng lại bao trùm bầu không khí yên lặng như tờ.
BIẾN CỐ PHI THƯỜNG TẠI CĂN HỘ SỐ 37
Mẹ của Gôga không hề mua cho nó một con chó nào cả. Bà
chưa kịp làm việc đó, còn về sau, bà lại càng không mua tặng:
sau những biến cố không thể tưởng tượng được trong cái buổi tối
hãi hùng ây, cả Gôga lẫn mẹ nó đã mât hẳn sự ham thích đối với
người bạn lâu đời nhât và trung thành của con người.
Nhưng chính Vônca đã nghe hết sức rõ tiếng chó sủa vọng ra
từ căn hộ số 37 kia mà! Chẳng lẽ nó lại nghe nhầm?
Không, Vônca không hề nghe nhầm.
Tuy nhiên, tối hôm đó, trong căn hộ số 37 vẫn không hề có
một con chó nào cả. Nếu các bạn muốn biết thì xin nói rằng từ đó
đến nay, ngay cả một cái chân chó cũng không đến đây. Nói tóm
lại, Vônca đã ghen tị với Gôga một cách uổng công. Ghen tị mà
làm gì kia chứ: chính Gôga đã sủa đây! Việc đó bắt đầu vào
đúng lúc Gôga rửa ráy mặt mũi trước khi ăn. bữa tối. Nó nóng
50
his classmate and neighbour, Volka Kostylkov, had made a fool
of himself at the examination that morning. And it was then that
he started barking. Goga didn't bark all the time-some words
were real words-but instead of very many other ones, he was
surprised and horrified to hear a genuine dog's bark issue from
his mouth.
He wanted to say that Volka suddenly began to talk such
nonsense at the exam and that Varvara Stepanovna je-ee-st
crashed her fist down on the table and je-ee-st screamed, "What
nonsense you're babbling, you fool! Why, you hooligan, I'll
leave you back another term for this!"
But this is what Goga said instead:
"And suddenly Volka je-ee-st began to bow-wow-wow ...
and Varvara Stepanovna je-ee-st crashed her bow-wow-wow!"
Goga was struck dumb with surprise. He was silent for a
moment, then he took a deep breath and tried to repeat the
sentence. But instead of saying the rude words, this little liar
and tattle-tale wanted to ascribe to Varvara Stepanovna, he
began to bark again.
"Oh, Mummie!" he wailed. "Mummie dear!"
"What's the matter with you, darling?" his mother asked
anxiously. "You look terrible!"
"I wanted to say that bow-wow-wow.... Oh, Mummie, what's
the matter?"
Goga had really turned blue from fright.
"Stop barking, dearest! Please stop, my darling, my sweet!"
"I'm not doing it on purpose," Goga whined. "I only wanted to
say...."
And once again, instead of human speech, all he could do was
to produce an irritable bark.
"Darling! My pet, don't frighten me!" his poor mother
pleaded, as the tears ran down her kind face. "Don't bark! I beg
you, don't bark!"
At this point Goga could think of nothing better to do than to
become angry at his mother. And since he was not used to
lòng kể cho mẹ nghe và tìm mọi cách thêm mắm thêm muối
chuyện sáng nay, tại cuộc thi, thằng Vônca Côxtưncốp học cùng
lớp và ở ngay gần nhà đã bị ê mặt như thế nào. Lúc ây, gần như
ngay lập tức, Gôga đã bắt đầu sủa. Một vài tiếng nào đó nó vẫn
nói như người, nhưng rât nhiều tiếng khác thì nó hết sức sửng sốt
và khiếp đảm khi nghe từ mồm nó lại phát ra tiếng sủa của chó.
Nó muốn kể lại với những chi tiết bịa đặt rằng tại cuộc thi,
Vônca đã nói nhăng nói cuội, làm cho cô Vácvara phải đập bàn
và gào lên: “Mày nói nhảm nhí gì thế, cái thằng ngốc kia?! Tao
sẽ cho mày, một thằng càn quây, ở lại lớp!”.
Nhưng thay vào đó, Gôga lại nói như sau:
“Vônca bỗng nhiên bắt đầu nói.. gâu gâu gâu.. Còn cô Vácvara
thì đập... gâu gâu gâu... “
Gôga ngớ người ra vì bât ngờ. Nó ngừng nói, nghỉ một chút,
rồi cố nhắc lại câu nói vừa rồi. Nhưng cả lần này nữa, từ mồm nó
lại vọt ra tiếng chó sủa thay cho những lời lẽ thô lỗ mà thằng nói
dối và hớt lẻo Gôga-Thuốc- viên” muốn gán cho cô Vácvara.
“Ối mẹ ơi!” Gôga hốt hoảng “Mẹ ơi!”
“Sao thế con, Gôguxca?” Bà mẹ nó hoảng sợ hỏi “Sao mặt
con tái xanh tái mét thế kia?”
“Mẹ hiểu không, con muốn nói rằng... gâu gâu gâu.... Ối mẹ
ơi, thế là thế nào?”
Hoảng quá, mặt Gôga quả là biến sắc ghê gớm.
“Đừng sủa nữa, Gôguxca, mặt trời bé nhỏ của mẹ, niềm sung
sướng của mẹ!”
“Con nào có cố ý sủa như thế!” Gôga mếu máo. “Con chỉ
muốn nói... “
Và thay cho tiếng nói rành rọt, nó lại chỉ có thể phát ra tiếng
chó sủa cáu kỉnh.
“Con trai bé bỏng đáng yêu của mẹ, con đừng làm cho mẹ sợ
nữa!” Bà mẹ tội nghiệp van vỉ, và những giọt nước mắt từ từ lăn
trên khuôn mặt đôn hậu của bà. “Đừng sủa nữa! Mẹ van con,
đừng sủa nữa!”
Nhưng lúc ây Gôga chẳng tìm được một cách gì khôn hơn, mà
lại đâm cáu với mẹ mình. Và bởi vì trong những trường hợp như
51
choosing his words on such occasions, he began barking so
fiercely that someone shouted from the next balcony:
"Tell your boy to stop teasing that dog! It's a shame! You've
spoiled your child beyond all reason!"
With the tears still pouring down her cheeks, Goga's mother
rushed to close the windows. Then she tried to feel Goga's
forehead, but this only brought on a new attack of angry
barking.
She finally put a completely frightened Goga to bed, wrapped
him up in a heavy quilt, though it was a hot summer evening,
and ran down to the telephone booth to call an ambulance.
Since she should not tell them the truth, she was forced to
say that her son had a very high fever and was delirious.
Soon a doctor arrived. He was a stout, middle-aged man
with a grey moustache, many years of experience and an
unruffled manner.
The first thing he did, naturally, was to feel Goga's
forehead. He discovered the boy had no fever at all. This made
him angry, but he did not show it, since the boy's mother looked
so terribly grief-stricken. He sighed and sat down on a chair by
the bed. Then he asked Goga's mother to explain why she had
called an ambulance instead of her regular doctor.
She told him the truth.
The doctor shrugged. He asked her to repeat her story
from the beginning. Then he shrugged again, thinking that if
this were really true, she should have called a psychiatrist and
not a general practitioner.
"Perhaps you think you are a dog?" he asked Goga, as if
casually.
Goga shook his head.
"Well, that's something," the doctor thought. "At least it
isn't a mania when people imagine they're dogs."
Naturally, he did not say this aloud, so as not to frighten the
patient or his mother, but it was obvious that the doctor was
feeling more cheerful.
vậy nó thường giở giọng hỗn láo với mẹ nó nên nó liền sủa gâu
gâu dữ dội đến chối tai, khiến cho những người ở căn hộ bên
cạnh phải chạy ra ban công mà la lên:
“Bà hãy bảo thằng con nhà bà đừng hành hạ con chó nữa! Bậy
quá chừng!... Nuông chiều thằng bé đến mức hoàn toàn chẳng
biết xâu hổ là gì nữa!
Nước mắt đầm đìa, bà mẹ Gôga lao đi đóng các cửa sổ lại. Sau
đó, bà toan sờ trán Gôga, làm nó lại tuôn thêm một đợt sủa dữ
tợn.
Bây giờ, bà bèn bắt cu cậu Gôga đã hoàn toàn khiếp vía vào
giường nằm, trùm cái chăn bông lên người nó, mặc dù đang là
một buổi tối mùa hè nóng nực và chạy xuống dưới nhà, đến bên
máy điện thoại để gọi bác sĩ ở Trạm Câp cứu.
Do không nên nói thật, bà buộc phải nói con bà bị sốt cao và
đang mê sảng.
Chẳng mây chốc bác sĩ đã đến. Đó là một bác sĩ đứng tuổi, to
béo, râu bạc, có kinh nghiệm.
Dĩ nhiên, trước hết ông bác sĩ sờ trán Gôga và thây rõ ràng
nhiệt độ của nó hoàn toàn không tăng một chút nào. Điều này
làm ông bực mình, nhưng không để lộ ra ngòai do bà mẹ đứa bé
có vẻ hết sức bối rối. Ông bác sĩ thở dài và ngồi xuống chiếc ghế
để cạnh giường rồi yêu cầu bà mẹ Gôga giải thích vì sao bà lại
phải gọi bác sĩ câp cứu đến.
Bà ta thành thật kể hết mọi chuyện.
Bác sĩ nhún vai, hỏi lại bà, rồi lại nhún vai và nghĩ rằng nếu sự
việc xảy ra đúng như vậy thì phải gọi bác sĩ khoa tâm thần chứ
không phải gọi bác sĩ nội khoa.
“Có lẽ cậu quả quyết rằng cậu là một con chó?” bác sĩ hỏi
Gôga như không chủ tâm.
Gôga lắc đầu.
“Thế thì tốt!”, bác sĩ nghĩ thầm, “Nếu người bệnh bỗng nhiên
quả quyết mình là một con chó thì có thể đoán rằng người đó có
nhiều biểu hiện của chứng điên.”
Dĩ nhiên ông không nói suy nghĩ đó thành lời để khỏi làm cho
mẹ con người bệnh hoảng sợ vô ích.
52
"Stick out your tongue," he said.
Goga stuck out his tongue
"It's a very normal-looking tongue. And now, young man, let
me listen to your heart. Ah, an excellent heart. His lungs are
clear. And how is his stomach?" . "His stomach's fine," his
mother said.
"And has he been uh ... barking a long time?"
"For over two hours. I just don't know what to do."
"First of all, calm down. I don't see anything terrible yet.
Now, young man, won't you tell me how it all began?"
"Well, it all began from nothing," Goga complained in a small
voice. "I was just telling my mother how Volka Kostylkov .bow-
wow-wow."
"You see, doctor?" his mother sobbed loudly. "It's terrible.
Maybe he needs some pills, or powders, or perhaps he needs a
physic?"
The doctor frowned.
"Give me time to think, and I'll look through my books. It's
a rare case, a very rare case, indeed. Now, I want him to have a
complete rest, no getting off the bed, a light diet, just vegetables
and milk products, no coffee or cocoa, weak tea with milk, if
desired. And by no means should he go out."
"I couldn't drag him outside if I tried, he's so ashamed. .One
of his friends dropped in, and poor Goga barked so long and
loud, I had a hard time persuading the boy not to tell anyone
about it. But don't you think he needs a physic?"
"Well, a physic can't hurt him," the doctor said thoughtfully.
"And what about mustard plasters before he goes to bed?"
she asked, still sobbing.
"That's not bad, either. Mustard plasters are always helpful."
The doctor was about to pat Goga's head, but Pill, anticipating
all the bitter medicines he had prescribed, barked so viciously
that the old doctor jerked his hand away, frightened lest the
unpleasant boy really bite him.
“Cậu thè lưỡi ra!” Ông nói với Gôga Gôga thè lưỡi. “Lưỡi hoàn toàn bình thường. Này cậu, bây giờ tôi sẽ khám cậu nhé... Thế... Thế... Tim rât tốt. Phổi không hề có tiếng ran. Dạ dày thế nào?” “Dạ dày cháu bình thường”. Mẹ nó nói “Cậu nhà ta... e hèm... sủa gâu gâu đã lâu chưa?” “Đã hơn hai tiếng đồng hồ nay rồi. Thật là tôi chẳng còn biết làm gì bây giờ...” “Trước hết phải bình tĩnh. Tôi chưa thây một điều gì đang ngại cả. Này cậu, hãy kể cho tôi nghe vì lẽ gì lại có chuyện như thế?” “Bình thường thôi, chẳng vì lẽ gì cả!” Gôga nói với giọng ai oán “Cháu đang tính kể cho mẹ cháu chuyện Vônca... gâu gâu gâu...” “Ông thây đây, thưa bác sĩ,” Bà mẹ trào nước mắt “Thật là kinh khủng!.Có lẽ nên cho cháu uống một thứ thuốc gì đó chăng? Rửa dạ dày cho cháu có sao không ạ?” Bác sĩ chau mày: “Xin bà hãy cho tôi một thời gian để tôi suy nghĩ, xem qua sách báo nào đó... Đây là một trường hợp hiếm, rât hiếm. Bây giờ nên thế này, yên tĩnh hoàn toàn, nằm nghỉ trên giường, thức ăn nhẹ, tốt hơn hết là thức ăn bằng sữa thực vật, không cà phê hay ca cao, uống nước trà thật loãng pha sữa nếu muốn. Lúc này không được ra khỏi nhà...” “Bây giờ có dùng gậy mà đuổi thì cháu nó cũng không ra khỏi nhà đâu. Cháu xâu hổ. Vừa rồi có một cậu bé ghé vào chơi với cháu. Thế là cháu Gôga tội nghiệp liền sủa liên hồi. Phải vât vả lắm tôi mới van nài được cậu bé ây đừng kể chuyện này cho ai biết. Còn dạ dày cháu thì sao? Có thể rửa được không ạ?” “Thôi được,” Bác sĩ lưỡng lự nói “Rửa dạ dày cũng chẳng hề gì”. “Và dán cao mù tạc cho cháu trước lúc ngủ có sao không ạ?” Bà Natalia vừa hỏi vừa nức nở. “Cũng tốt đây! Cao mù tạc có tác dụng lắm!” Bác sĩ muốn xoa đầu Gôga đang ỉu xìu, nhưng “Thuốc viên” cảm thây trước tât cả những cách thức điều trị mà nó phải chịu, liền sủa gâu gâu với vẻ tức giận không che giâu, khiến cho ông bác sĩ phải rụt tay nhanh lại, hoảng sợ thằng bé khó chịu này có thể cắn ông thực sự
53
"By the way," he said, gaining control over himself, "why are
all the windows closed on such a hot day? The child needs fresh
air."
Goga's mother reluctantly explained why she had closed the
windows.
"Hm.... A rare case, a very rare case, indeed!" the doctor
repeated. Then he wrote out a prescription and left, promising to
come back the next day.
A NO LESS TROUBLED MORNING
Morning dawned bright and beautiful.
At 6:30 a.m. Grandma opened the door softly, tiptoed to the
window and opened it wide. Cool, invigorating air rushed into
the room. This was the beginning of a cheerful, noisy, busy
Moscow morning. But Volka would not have awakened had not
his blanket slipped off the bed.
The first thing he did was to feel the bristles on his chin.
He realized there was no way out. The situation was hopeless.
There could be no question of his going out to greet his parents
looking as he did. He snuggled under the blanket again and
began to think of what to do.
"Volka! Come on, Volka! Get up!" he heard his father calling
from the dining room. He pretended to be asleep and did not
answer. "I don't see how anyone can sleep on a morning like
this!"
Then he heard his grandmother say:
"Someone should make you take examinations, Alyosha, and
then wake you up at the crack of dawn!"
"Well, let him sleep then," his father grumbled. "But don't
you worry, he'll get up as soon as he's hungry."
Was it Volka who was supposed not to be hungry?! Why, he
kept catching himself thinking about an omlette and a chunk of
bread more than about the reddish bristle on his cheeks. But
common sense triumphed over hunger, and Volka remained in
bed until his father had left for work and his mother had gone
. “Tiện thể xin hỏi tại sao bà lại đóng kín mít các cửa sổ giữa
lúc trời nóng như thế này?” Bác sĩ nói “Cậu bé cần phải được hít
thở không khí trong lành”
Cực chẳng đã, bà mẹ Gôga phải giải thích cho bác sĩ biết tại
sao bà phải đóng kín các cửa sổ.
“Hừm, một trường hợp hiếm có, rât hiếm có!” Bác sĩ nhắc lại
rồi viết cho đơn thuốc và ra về sau khi hứa trở lại vào ngày hôm
sau.
MỘT BUỔI SÁNG CŨNG KHÔNG YÊN ỔN CHẲNG KÉM
Buổi sáng tuyệt đẹp, tràn trề ánh nắng đã đến.
Sáu giờ rưỡi sáng, bà nội khẽ mở cửa phòng, nhón chân đi đến
cửa sổ và mở toang cánh cửa ra. Không khí mát mẻ, sảng khoái
tràn vào căn phòng. Một buổi sáng Mátxcơva ồn ào, vui tươi, bận
rộn đã bắt đầu. Nhưng Vônca vẫn chưa thức dậy, nếu như cái
chăn không tuột khỏi người nó và rơi xuống sàn nhà.
Trước tiên nó sờ ngay những sợi râu rễ tre đã lại mọc lún phún
ở cằm và nó hiểu rằng nó đang ở trong một tình thế hoàn toàn
không có lối thoát. Với cái bộ mặt râu ria như thế này thì đừng
hòng nghĩ đến chuyện ra mắt bố mẹ. Nó lại chui vào chăn và bắt
đầu nghĩ xem nó nên làm gì bây giờ.
“Vôlia! Vôlia! Dậy đi con!” Vônca nghe tiếng bố gọi từ
phòng ăn, nhưng nó quyết định không trả lời, giả vờ như vẫn còn
ngủ “Không hiểu sao nó có thể ngủ được trong cái buổi sáng
tuyệt đẹp thế kia!
Rồi nó nghe rõ tiếng của bà nội:
“Aliôsa, bây giờ bắt chính con mới thi cử xong mà lại phải
thức dậy vào lúc sáng tinh mơ thì con có chịu được không nào?”
“Thôi, cứ để cho nó ngủ. Cu cậu muốn ăn gì thì cu cậu tự mò
dậy liền”
Vônca mà lại không muốn ăn ư? Nó bỗng thây mình thèm một
miếng trứng tráng kèm với một lát bánh mì đen mới ra lò còn
hơn cả nỗi lo sợ về những sợi râu rễ tre hung hung lún phún ở
cằm nó. Nhưng đầu óc tỉnh táo dẫu sao cũng đã thắng cái cảm
giác đói bụng, nên Vônca vẫn cứ nằm dài trên giường cho tới lúc
54
shopping.
"Here goes," he decided, hearing the outside door click shut.
"I'll tell Grandma everything. We'll think of something together."
Volka stretched, yawned and headed toward the door. As he
was passing the aquarium, he glanced at it absently . .. and
stopped dead in his tracks. During the night, something had
happened in this small, four-cornered glass reservoir, a
mysterious event which could in no way be explained from a
scientific point of view: yesterday, there were three fishes
swimming around inside, but this morning there were four. There
was a new fish, a large, fat goldfish which was waving its bright
red fins solemnly. When a startled Volka looked at it through
the thick glass wall he was nearly certain the fish winked at him
slyly.
"Gosh!" he mumbled, forgetting his beard for the moment.
He stuck his hand into the water to catch the mysterious fish,
and it seemed that this was just what it was waiting for. The fish
slapped its tail against the water, jumped out of the aquarium and
turned into Hottabych.
"Whew!" the old man said, shaking off the water and wiping
his beard with a magnificent towel embroidered with gold and
silver roosters which had appeared from thin air. "I've been
waiting to offer my respects all morning, but you wouldn't wake
up and I didn't have the heart to waken you. So I had to spend
the night with these pretty fishes, 0 most happy Volka ibn
Alyosha!"
"Aren't you ashamed of yourself for making fun of me!"
Volka said angrily. "It's really a poor joke to call a boy with a
beard happy!"
WHY S.S. PIVORAKI BECAME LESS TALKATIVE
This wonderful morning Stepan Stepanych Pivoraki decided
to combine two joys at once. He decided to shave, while taking
in the picturesque view of the Moskva River. He moved the
bố đi làm, mẹ xách giỏ đi chợ.
“Một liều ba bảy cũng liều!”, nó quyết định sau khi nghe thây
tiếng cửa đóng “Mình sẽ kể hết mọi chuyện với bà. Và hai bà
cháu sẽ cùng nhau nghĩ ra một cách nào đó”.
Vônca khoan khoái vươn vai, ngáp dài dễ chịu và đi về phía
cửa phòng. Lúc đi ngang qua bể nuôi cá, nó lơ đãng liếc nhìn cái
bể và... ngây người vì kinh ngạc. Đêm qua, ở trong cái bể kính 4
góc chẳng lây gì làm lớn ây đã xảy ra một biến cố không thể nào
giải thích được theo quan điểm khoa học tự nhiên và vì thế nó
mang đầy tính chât bí ẩn: trong bể vốn có ba con cá, ây thế mà
sáng nay lại có bốn! Đã xuât hiện thêm một con mới: một con cá
vàng to, béo đang trịnh trọng ve vẩy những cái vây đỏ rực lộng
lẫy. Lúc Vônca ngạc nhiên ghé sát mặt vào tâm kính dày của bể
nuôi cá, nó thây hình như con cá nọ đã nháy mắt mây lần với
mình.
“Chuyện quái quỷ gì thế này!” Vônca lẩm bẩm, tạm thời quên
cả bộ râu của mình và thò tay xuống nước để bắt con cá bí ẩn.
Nhưng tự con cá, dường như chỉ đợi có thế, đã đập mạnh đuôi
trong nước, rồi nhảy vọt từ bể nuôi cá xuống sàn nhà biến
thành... ông già Khốttabít!
“Úi chà!” Ông già vừa nói vừa lau sạch bộ râu bằng một cái
khăn bông tuyệt đẹp chẳng biết từ đâu hiện ra, ở rìa khăn có thêu
những con gà trống nhỏ bằng chỉ vàng và bạc “Suốt từ sáng ta,
chỉ chờ dịp để bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc nhât của ta.
Nhưng cậu vẫn chẳng thức giâc. Ta đành phải ngủ với những con
cá vàng xinh đẹp này, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa may
mắn nhât đời!
“Ông chế giễu cháu như thế mà không biết xâu hổ sao?”
Vônca nổi cáu “Chỉ có chế giễu mới có thể gọi một thằng bé có
râu là người may mắn nhât đời!
TẠI SAO ÔNG S.S. PIVORAKI LẠI PHẢI ĐỔI HỌ
Trong cái buổi sáng tuyệt trần ây, ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki
quyết định thưởng thức cùng lúc hai thú vui: vừa cạo râu vừa
ngắm phong cảnh đẹp như tranh vẽ ở trên sông Mátxcơva. Ông
55
little table with his shaving things close to the window and began
to lather his cheeks as he hummed a merry tune. We'd like to
pause here and say a few words about our new acquaintance.
Pivoraki was a very talkative man, a trait which often made
him, though he was actually no fool and very well read,
extremely tiresome, even to his best friends.
On the whole, however, he was a nice person and a great
master of his trade-which was pattern-making.
When he had finished lathering his cheeks, Stepan Stepanych
picked up his razor, drew it back and forth over his palm, and
then began to shave with the greatest ease and skill. When he
had finished shaving, he sprayed some "Magnolia" cologne on
his face and then began to wipe his razor clean. Suddenly, an
old man in a white suit and gold-embroidered, petal-pink
morocco slippers with queer turned-up toes appeared beside him.
"Are you a barber?" the old man asked a flabbergasted Stepan
Stepanych in a stern voice.
"No, I'm not a professional barber. However, on the other
hand, I can truthfully say I am a barber, because, while I am not
actually a barber, I am a match for any professional barber, for
not a single barber can outdo me. And do you know why?
Because, while a professional barber...."
The old man interrupted the chattering Pivoraki rudely:
"Can you, 0 unnecessarily talkative barber, shave a young
man well and without cutting him once, although you are not
even worthy of kissing the dust beneath his feet?"
"As to the essence of your question, I would say...."
He was about to continue his speech, but here the old man
silently gathered up his shaving equipment, took Stepan
Stepanych, who was still going a mile a minute, by the scruff of
his neck and, without further ado, flew out the window with him,
headed for parts unknown.
đẩy chiếc bàn con để bộ đồ cạo râu tới sát cửa sổ và vừa hát khe
khẽ một bài hát vui vừa cẩn thận quệt xà phòng lên má. Còn
chúng ta lúc này sẽ kể cho nhau nghe về người quen mới của
chúng ta.
Vì tính ba hoa của mình, ông Pivôraki, một người nói chung
là khá thông minh, thường làm cho mọi người rât khó chịu, kể cả
những người bạn thân nhât của ông.
Ngoài tât cả những cái đó ra, ông là một người rât tốt và rât
điêu luyện trong nghề của mình. Ông là thợ chữa khuôn.
Quệt xong xà phòng lên má, Xtêpan Xtêpanứt cầm con dao
cạo, liếc nó một nhát trên lòng bàn tay và bắt đầu cạo râu một
cách nhẹ nhàng và khéo léo lạ thường. Cạo xong, ông khoan
khoái dùng bình nước hoa “Mộc Lan” phun lên mặt mình. và bắt
đầu chùi sạch con dao cạo. Bỗng nhiên, xuât hiện bên cạnh ông
một ông già mặc bộ đồ trắng, chân đi đôi giày da dê thuộc màu
hồng nhạt và có thêu chỉ vàng, mũi giày vểnh lên một cách kỳ
cục.
“Mi là một gã thợ cắt tóc?” Ông già nghiêm nghị hỏi ông
Xtêpan Xtêpanứt đang đứng ngây người.
“Không, tôi không phải là thợ cắt tóc chuyên nghiệp. Tuy
nhiên mặt khác, tôi có thể nói về mình rằng đúng, tôi là thợ cắt
tóc, bởi vì tuy tôi không phải là thợ cắt tóc,tôi vẫn ăn đứt bât cứ
một tay cắt tóc chuyên nghiệp nào Tại sao lại thế ư?... Tại vì
trong khi thợ cắt tóc chuyên nghiệp...”
Ông già ngắt lời một cách bât lịch sự ông Pivoraki đang ba hoa.
“Hỡi gã thợ cạo lắm lời quá mức kia, mi liệu có biết cạo râu
thật cừ, không hề làm sây sát da mặt lần nào, cho một cậu thiếu
niên mà mi thậm chí chẳng đáng hôn bụi dưới bàn chân cậu ta
hay không?”
“Về thực chât của vân đề mà ông đề cập đến thì...”
Ông Pivôraki muốn tiếp tục bài diễn văn của mình, nhưng ông
già lặng lẽ thu nhặt tât cả những thứ đồ cạo râu lại, rồi túm lây cổ
ông Pivôraki vẫn không ngừng thao thao bât tuyệt, và chẳng
thèm nói một lời, ông già xách ông Pivôraki bay qua cửa sổ, theo
hướng nào không rõ.
56
Soon they flew into a familiar room, where Volka Kostylkov
sat sadly on his bed, moaning every time he looked at himself
and his bristly chin in the mirror.
"Happiness and luck accompany you in all your undertakings,
0 my young master!" Hottabych announced triumphantly, still
holding on to the kicking Stepan Stepanych. "I was about to
despair of ever finding you a barber when I suddenly came upon
this unusually talkative man, and I brought him along to this
room beneath the blessed roof of your house. Here he is before
you, with everything necessary for shaving. And now," he said to
Pivoraki who was gaping at the bristly boy, "lay out your tools
properly and shave this honourable youth so that his cheeks
become as smooth as those of a young maiden."
Pivoraki stopped struggling. The razor glistened in his
skilled hand and a few minutes later Volka was excellently
shaved.
"Now put away your tools," the old man said. "I'll fly over
for you again early tomorrow morning, and you'll shave this
youth once more."
"I can't come tomorrow," Pivoraki objected in a tired voice.
"I'm in the morning shift tomorrow."
"That doesn't concern me in the least," Hottabych replied
icily. A heavy silence fell on the room. Suddenly, Stepan
Stepanych had a bright idea.
"Why don't you try a Tbilisi preparation? It's an excellent
remedy."
"Is that some kind of a powder?" Volka interrupted. "Isn't
that a greyish powder? I heard about it, or read something about
it...."
"Yes, that's it! A greyish powder!" Pivoraki cried happily. "It's
made in Georgia, a wonderful and sunny land. I personally am
crazy about Georgia. I've travelled back and forth across all the
roads in the country during my many vacations. Sukhumi,
Tbilisi, Kutaisi... . There's no better place for a rest! From the
Chẳng mây chốc, họ đã bay vào một căn phòng quen thuộc,
nơi Vônca đang ngồi buồn thiu trên giường, thỉnh thoảng lại vừa
rên rỉ vừa liếc nhìn trong gương bộ mặt xồm xoàm râu ria.
“Hạnh phúc và may mắn bao giờ cũng đi theo trên tât cả
những bước đường đời của cậu, hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta!”
Ông Khốttabít trịnh trọng tuyên bố trong khi vẫn chưa chịu
buông ông Pivôraki đang cố vùng ra “Ta đã hoàn toàn tuyệt
vọng trong việc tìm cho cậu một gã thợ cạo thì bỗng nhiên ta
trông thây bậc truợng phu ba hoa quá mức này và ta liền bắt gã,
lôi về dưới mái nhà bình yên của cậu. Và đây, gã đang đứng
trước mặt cậu với tât cả những dụng cụ cần thiết để cạo râu...
Còn bây giờ,” ông Khốttabít nói với ông Pivôraki đang trố mắt
nhìn cậu bé có râu “mi hãy bày những dụng cụ thích hợp của mi
ra và hãy cạo râu cho cậu thiếu niên đáng kính này, sao cho cái
cằm của cậu trở nên nhẵn nhụi như cằm của một cô thiếu nữ trẻ
măng.”
Ông Pivôraki ngừng chống. Con dao cạo lâp loáng trong bàn
tay khéo léo của ông, và chỉ vài phút sau, Vônca đã được cạo
nhẵn nhụi.
“Còn bây giờ hãy xếp những dụng cụ của mi lại,” Ông già nói
“Sáng sớm mai, ta lại bay đến đón mi và mi lại cạo râu cho cậu
thiếu niên này”.
“Sáng mai tôi không thể đến được!” Ông Pivôraki uể oải phản
đối “Ngày mai tôi phải làm ca sáng”
“Điều đó chẳng dính dáng gì đến ta cả” Ông Khốttabít nghiêm
nghị đáp. Im lặng nặng nề. Sau đó, ông Pivôraki chợt nghĩ ra:
“Tại sao ông và cậu không thử dùng một thứ thuốc ta ở
Tbilixi nhỉ? Thuốc hay tuyệt trần đời!
“Đó có phải là một thứ thuốc bột không ạ?” Vônca xen vào
“Hình như đó là thứ thuốc bột màu xám?... Cháu đã nghe nói về
thứ thuốc này... hoặc là cháu đã đọc ở đâu đó..
“Đúng là thuốc bột! Đúng là màu xám!” Ông Pivôraki mừng
rỡ “Thuốc này được chế ở Grudia, một đât nước tuyệt đẹp, tràn
trề ánh nắng. Riêng tôi rât mê Grudia. Trong thời gian nghỉ phép,
tôi đã đi khắp Grudia. Những thành phố Sukhumi, Tbilixi, rồi
57
bottom of my heart and from my own experience, I highly
recommend that you visit.... Pardon me, I seem to have drifted
off the point. Anyway, getting back to the powder....All you have
to do is apply it to your cheeks, and the heaviest beard
disappears without a trace. Naturally, it'll grow back again after
a while."
"It won't grow back in my young friend's case," Hottabych
interrupted.
"Are you positive?"
Hottabych assumed a haughty expression and said nothing.
He considered it beneath his dignity to take a lowly barber into
his confidence.
A short minute later, an old man wearing an old-
fashioned straw-boater, a white linen suit and pink morocco
slippers with turned-up toes was seen in the locker room of a
local bath-house in Tbilisi.
Without bothering to get undressed, he entered the steam
room. The smell of sulphur stung his nostrils, but this was to be
expected, as these were the famous Tbilisi sulphur baths.
However, a person entering the crowded, steam-filled room
fully dressed could not but attract the attention of the other
patrons.
Curious eyes followed him as he slowly made his way
towards a bright-eyed attendant. He halted within a few steps of
the attendant, whose name was Vano, and began to remove his
linen coat with an unhurried gesture.
"Genatsvale" (A friendly form of address (Georgian).,
Vano said affably, "you are supposed to. get undressed in the
locker room. This is where you wash."
The old man smirked. He had no intention of washing. It was
just that he felt a bit warm with his coat on.
"Come over here!" he said to Vano and fanned himself
languidly with his hat. "But hurry, if you value your life."
The attendant smiled pleasantly.
"Genatsvale, on such a lovely morning one values one's life
Cutaixi.. Chẳng có nơi đâu nghỉ tốt hơn! Dựa vào kinh nghiệm
bản thân, tôi thành thật khuyên ông và cậu nên đến đây... Xin lỗi,
tôi hơi đi ra ngoài đề. Bây giờ lại nói về thứ thuốc bột ây. Chỉ
cần bôi thuốc này lên má thì ngay cả bộ râu rậm nhât cũng biến
mât ngay lập tức... Đương nhiên, sau một thời gian nó lại mọc...
“Ở người bạn trẻ của ta, nó sẽ không mọc được nữa!” Ông
Khốttabít ngắt lời ông Pivôraki.
“Ông tin chắc chứ?” Ông Pivôraki ngạc nhiên.
Ông Khốttabít lặng thinh với vẻ kiêu ngạo. Ông ta cho rằng
nói cho một gã thợ cạo thâp hèn biết công việc của mình là hạ
thâp phẩm giá của ông ta...
Không quá một phút sau, tại thành phố Tbilixi, ở phòng thay
đồ của một nhà tắm công cộng, người ta thây ông già nhỏ nhắn
đội mũ cói kiểu cổ, mặc bộ đồ vải lanh trắng và đi đôi giày da dê
thuộc màu hồng mũi vểnh cao.
Không cởi quần áo ngoài, ông già đi thẳng vào phòng tắm.
Tại đây, mùi lưu huỳnh xộc vào mũi ông già, điều này chẳng có
gì là lạ bởi vì đây là một trong những nhà tắm lưu huỳnh nổi
tiếng ở Tbilixi. Nhưng một người vẫn mặc nguyên quần áo ngoài
bước vào phòng tắm mù mịt hơi nước thì không thể không gây
nên sự ngạc nhiên.
Những cặp mắt tò mò dõi theo ông già. Ông thản nhiên đi về
phía người phục vụ tên là Vanô dừng lại cách người ây mây bước
và bắt đầu cởi chiếc áo vétbằng vải lanh với vẻ thong thả.
Ghênaxvalê” (Một cách nói thân thiện của Grudia).Ông Vanô
nói với giọng thiện cảm “Ở nhà tắm chúng tôi, mọi người cởi tại
chỗ và gửi quần áo ở ngoài. Còn ở đây thì chỉ có tắm thôi ạ.”
Ông già nhỏ nhắn nhếch mép cười với vẻ kẻ cả. Ông không hề
có ý định tắm táp gì hết. Chẳng qua mặc áo vét ông thây hơi
nóng mà thôi.
“Hãy bước lại gần ta!” Ông già ra lệnh cho ông Vanô và cầm
mũ phe phẩy uể oải “Nhưng nhanh lên, nếu mi còn quý mạng
sống của mi!
Người phục vụ nhà tắm mỉm cười hiền lành.
“Ghênaxvalê, trong cái buổi sáng tuyệt đẹpthế này, ai mà
58
more than ever. What would you like, Grandfather?"
The old man addressed him in a stern voice:
"Tell me nothing but the truth, 0 bath attendant. Are these
really the very famous Tbilisi Baths, of which I've heard so much
worthy of amazement?"
"Yes, they're the very same ones," Vano said with pride.
"You can travel all over the world, but you'll never find another
bath-house like this. I take it you're a stranger here."
The haughty old man let the question go unanswered.
"Well, if these are the very same baths I've been looking
for, why don't I see any of that truly magic salve which people
who know and are worthy of trust say removes human hair
without a trace?"
"Ah, so that's what it's all about!" Vano cried happily. "You
want some 'taro.' You should have said so right away."
"All right, if it's called 'taro,' then bring me some 'taro,' but
hurry if you...."
"I know, I know: if I value my life. I'm off!"
The experienced bath attendant had met many a queer
character in his life and he knew that the wisest thing to do was
never to argue.
He returned with a clay bowl filled with something that
looked like ashes.
"Here," he said, panting heavily as he handed the old man the
bowl. "No place in the world will you find such a wonderful
powder. You can take the word of a bath-house attendant!"
The old man's face turned purple with rage.
"You're making a fool of me, 0 most despicable of all
bath-house attendants!" he said in a voice terrible in all its
softness. "You promised to bring me a wonderful salve, but like
a marketplace crook, you want to pass off an old dish of powder
the colour of a sick mouse!"
The old man snorted so loudly that the entire contents of the
bowl rose in a cloud and settled on his hair,eyebrows,moustache
and beard, but he was too furious to bother shaking it off.
chẳng quý mạng sống của mình? Thưa, bố cần gì ạ?”
Ông già nghiêm nghị hỏi ông Vanô:
“Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, mi hãy nói thật cho ta biết: có
đúng đây là một nhà tắm Tbilixi nổi tiếng mà ta đã từng được
nghe biết bao nhiêu điều đáng ngạc nhiên về nó hay không?”
“Chính nó đây ạ!” Ông Vanô nói với vẻ tự hào “Cứ đi khắp
thế gian, bố cũng chẳng tìm được một nhà tắm nào như nhà tắm
chúng con. Té ra bố không phải người ở đây, có phải không ạ?”
Nhưng ông già đã kênh kiệu bỏ ngoài tai câu hỏi ây.
“Nếu đây chính là cái nhà tắm mà ta đi tìm thì tại sao ta lại
không thây cái thứ thuốc bôi quả là thần kỳ mà khi bôi nó, râu
tóc người ta đều rụng sạch trơn, như những người đáng tin cậy đã
nói?”
“A, thì ra là thế!” Ông Vanô mừng rỡ “Bố cần thuốc “tarô”
chứ gì? Thế mà bố chẳng chịu nói ngay”
“Thôi được, nếu thứ thuốc đó gọi là “tarô” thì mi hãy mang
“tarô” đến đây cho ta. Nhưng phải nhanh nhanh lên, nếu mi...”
“Con biết, con biết! nếu còn quý mạng sống của mình. Con
sẽ chạy đi ngay!...” Người phục vụ nhà tắm từng trải này trong
đời mình đã phải tiếp xúc khá nhiều với những người gàn dở đủ
loại, nên ông hiểu rằng điều khôn ngoan nhât là chớ có mà đôi co
với họ. Ông quay về với một cái đĩa gốm nhỏ, bên trong đựng
đầy một thứ bột nom tựa như tro.
“Đây!” Ông ta vừa thở hổn hển vừa nói và đưa cái đĩa nhỏ
cho ông già “Bố có đi khắp thế gian cũng chẳng tìm được thứ
thuốc “tarô” trứ danh như thế này. Lời nói của một người phục
vụ nhà tắm đây!” Mặt ông già sa sầm vì tức giận.
“Mi lại dám chế giễu ta, hỡi cái gã đê tiện nhât trong tât cả
các gã phục vụ nhà tắm kia!” Ông già nói khẽ nhưng rât dễ sợ
“Mi đã hứa mang đến cho ta cái thứ thuốc bôi kỳ diệu, vậy mà
chẳng khác nào một thằng bịp bợm ở ngoài chợ, mi lại tống cho
ta một cái đĩa vứt đi đựng thứ bột màu lông chuột ốm nào đó?”
Ông già thở phù một cái, mạnh đến nỗi tât cả chỗ bột đựng
trong đĩa bay tung lên rồi rơi xuống tóc, lông mày,râu mép và râu
cằm của ông ta. Nhưng ông ta tức giận đến mức chẳng buồn phủi
59
"You shouldn't be so angry, Genatsvale," the attendant
laughed. "Just add some water and you'll have the salve you
longed for."
The old man realized he was shouting for nothing and
became embarrassed.
"It's hot," he mumbled in some confusion. "May this tiring
heat be no more!" and he added very softly: "and while my
beard is wet, may my magic powers remain in my fingers.... And
so, may this tiresome heat be no more!"
"I'm sorry, but that's something I've no power over," Vano
said and shrugged.
"But I have," Hottabych (naturally, it was he) muttered
through clenched teeth and snapped the fingers of his left hand.
The attendant gasped. And no wonder: he felt an icy chill
coming from where the strange old man stood; the wet floor
became covered with a thin sheet of ice and clouds of hot steam
from the entire room were drawn towards the cold pole which
had formed over Hottabych's head; there, they turned into rain
clouds and came down in a drizzle over his head.
"This is much better," he said with pleasure. "Nothing is so
refreshing as a cool shower on a hot day."
After enjoying this both unnatural and natural shower for
a few minutes, he snapped the fingers of his right hand. The
current of cold air was cut off immediately, while the ice
melted. Once again clouds of hot steam filled the room.
"And so," Hottabych said, pleased at the impression these
unaccountable changes of temperature had made on the other
patrons, "and so, let us return to the 'taro.' I am inclined to
believe that the powder will really turn into the salve I have
come in search of if one adds water to it. I want you to bring me
a barrel of this marvellous potion, for I do not have much time
at my disposal."
"A barrel?!"
"Even two."
"Oh, Genatsvdle! One bowl-full will be more than enough
“Bố cáu mà làm gì kia chứ, ghênaxvalê!” người phục vụphì
cười “Chỉ cần pha nước vào thứ bột này là có ngay loại thuốc bôi
kia”.
Ông già hiểu rằng mình đã mắng mỏ không đâu và ông cảm thây
xâu hổ.
“Nóng quá!” Ông bối rối lầu bầu “Hãy ngừng ngay cái
nóng!” Và ông nói thêm, hết sức khẽ “Bây giờ mà bộ râu của ta
bị ướt thì toàn bộ sức thần thông của ta chỉ còn lại ở các ngón tay
mà thôi... Vậy thì, hãy ngưng ngay cái nóng đi!”
“Việc này hoàn toàn không tùy thuộc ở con”. Ông Vanô vung
tay tỏ ý khó xử.
“Việc này tùy thuộc ở ta!” Ông Khốttabít (dĩ nhiên đây chính
là ông ta) lẩm bẩm qua kẽ răng và búng các ngón bàn tay trái.
Người phục vụ kinh ngạc không khỏi thán phục, thây từ ông
già kỳ lạ đang đứng tỏa ra một luồng hơi lạnh giá, sàn nhà ướt át
rồi phủ đầy một lớp băng mỏng, còn những đám hơi nóng trong
cả phòng tắm đều dồn nhanh đến cái cực lạnh đã hình thành trên
đầu ông Khốttabít, rồi tụ lại thành những đám mây mưa và đổ
xuống người ông ta một trận mưa phùn.
“Bây giờcó khá hơn,” ông già hể hả nói “Giữa cái nóng nực
như thế này, chẳng có gì làm mát mẻ bằng một trận mưa!”
“Đứng thưởng thức mây phút dưới hương sen tự nhiên nhưng
đồng thời cũng siêu tự nhiên ây, ông già lại búng các ngón tay
phải. Luồng hơi lạnh ngưng lại ngay lập tức, lớp băng tan ra liền.
Hơi nóng lại cuồn cuộn tràn ngập cả căn phòng.
“Vậy đó!” Ông Khốttabít nói, thích thú trước cái ân tượng mà
những sự thay đổi nhiệt độ hết sức đột ngột đã gây ra đối với mọi
người xung quanh “Bây giờ, chúng ta quay về với món thuốc
“tarô”. Ta đã có ý tin mi rằng thứ bột kia trộn với nước quả sẽ
cho ta cái thuốc bôi mà vì nó ta đã đến đây. Ta muốn mi hãy lăn
tới đây cho ta một thùng thuốc màu nhiệm ây, bởi vì thì giờ của
ta rât ít ỏi”
“Một thùng?!”
“Hai thùng nữa là đằng khác!”
“Xin hãy tha cho, ghênaxvalê! Chỉ cần một đĩa nhỏ cũg đủ tiêu
60
for even the heaviest beard!"
"All right then, bring me five bowls of it."
"In a second!" Vano said, disappearing into an adjoining
room. He reappeared in a moment with a heavy bottle stopped
with a cork. "There are at least twenty portions here. Good luck."
"Beware, 0 bath attendant, for I'd not wish anyone to be in
your boots if you have tricked me!"
"How could you even think of such a thing," Vano protested.
"Would I ever dare trick such a respectable old man as you!
Why, I would never...."
He stood there and gaped, for the amazing, quarrelsome
old man had suddenly disappeared into thin air.
Exactly a minute later, a bald old man without eyebrows, a
moustache or a beard and dressed in a straw boater, a linen suit
and pink slippers with turned-up toes touched Volka
Kostylkov's shoulder as the boy was sadly devouring a huge
piece of jam tart.
Volka turned round, looked at him, and nearly choked on the
cake in amazement.
"Dear Hottabych, what's happened to you?"
Hottabych looked at himself in the wall mirror and forced a
laugh. "I suppose it would be exaggerating things to say I look
handsome. You may consider me punished for lack of trust and
you won't be wrong. I snorted when I was kind-heartedly
offered a bowl of 'taro' powder in that far-off bath-house. The
powder settled on my eyebrows, moustache and beard. The rain
which I called forth in that justly famous place turned the
powder into mush, and the rain I was caught in on the way back
to Moscow washed off the mush together with my beard,
moustache, and eyebrows. But don't worry about my appearance.
Let's better worry about yours." Then he sprinkled some
powder into a plate.
When Volka's beard and moustache were disposed of,
Hottabych snapped the fingers of his left hand and once again
assumed his previous appearance.
bộ râu rậm nhât!
“Thôi được, hãy mang cho ta năm đĩa vậy”
“Xin chờ một lát!” ông Vanô nói, biến ngay vào phòng bên rồi
lập tức vọt ra với một chai nước nặng có đậy nút cẩn thận
“Trong chai này ít ra cũng đủ dùng 20 lần. Chúc may mắn!
“Hỡi gã phục vụ nhà tắm kia, hãy coi chừng, ta chẳng chúc ai
ở vào địa vị của mi, nếu mi đánh lừa ta”
“Bố nghĩ gì thế! Ông Vanô phản đối “Chẳng lẽ con lại dám
đánh lừa một ông lão đáng kính như bố sao?... Vả lại con không
bao giờ... “
Ông ta đứng ngây người, mồm há hốc: ông già kỳ lạ hay gây
chuyện bỗng biến mât, cứ như đã tan biến trong khoảng không.
Đúng một phút sau, một ông già không tóc, không lông mày,
không ria mép và không râu cằm, đội mũ cói, mặc bộ vét bằng
lanh, đi đôi giày hồng mũi vểnh chạm vào vai Vônca Côxtưncốp
đang thẫn thờ nhai một miếng bánh nướng nhân mứt to tướng.
Vônca quay lại, nhìn ông già và suýt nữa mắc nghẹn miếng
bánh vì quá kinh ngạc.
“Ông làm sao thế, ông Khốttabít thân yêu?”
Ông Khốttabít soi tâm gương treo tường và phá lên cười
“Còn biết nói gì nữa! Bảo rằng ta đẹp trai thì quả là một sự
phóng đại quá đáng! Cậu cứ coi như ta đã bị trừng phạt vì tính đa
nghi của mình, và cậu chẳng lầm đâu. Ở đây, trong cái nhà tắm
cách ta rât xa, ta đã thở phừ một cái khi người ta có lòng tốt
mang đến cho ta cái đĩa nhỏ đựng thuốc bột “tarô”. Bột đã bay
tung lên rơi xuống đầy lông mày, ria mép và râu cằm của ta. Trận
mưa mà ta đã gọi đến trong cái nhà tắm thực sự nổi tiếng khắp
thế gian đó đã biến chỗ bột ây thành một thứ cháo loãng, thế rồi
trận mưa mà ta gặp phải trên đường trở về Mátxcơva đã cuốn thứ
cháo nọ khỏi ta cùng với râu cằm, ria mép, và lông mày Nhưng
cậu chớ có lo cho cái vẻ ngoài của ta. Tốt hơn hết hãy lo cho cái
của cậu” Nói rồi, ông đổ một phần thuốc ra một cái đĩa.
Lúc râu ria của Vônca đã nhẵn nhụi, ông Khốttabít mới búng
cái ngón tay trái và ông trở lại hình dáng như cũ.
61
Now he looked at himself in the mirror with true
satisfaction. He stroked his recovered beard and twisted the
ends of his moustache jauntily. Then he passed his hand over his
hair, smoothed his eyebrows and sighed with relief.
"Excellent ! Now both our faces are back to normal again."
As concerns Stepan Stepanych Pivoraki, who will never
again appear on the pages of our extremely truthful story, it is a
known fact that he became a changed man after the events
described above. Why, it seems only yesterday that his friends,
who suffered so acutely from his talkativeness, named every
chatter-box "Pivoraki." However, he has now become so sparing
with his words, weighing each one carefully beforehand, that it
is a joy to talk to him and listen to him speak at meetings.
Well as his conviction that the boy about this beard is so
drunk that drink out should he have quit alcohol drinks. It is said
that he even changed his last name and now it’s Essentuki ,
Stepan Stepanych Essentuki
Just think what an effect this incident had on him!
AN INTERIEW WITH A DIVER
Zhenya Bogorad's parents were up all night. They telephoned
all their friends and, taking a cab, made the rounds of every
militia station in the city, and of every hospital. They even
stopped off at the criminal court, but all to no avail. Zhenya had
disappeared without a trace.
The following morning the principal of the school called in
Zhenya's classmates, including Volka, and questioned each one.
Volka told the principal about meeting Zhenya at the movies
the night before, though he quite naturally said nothing about his
beard. The boy who sat next to Zhenya in class recalled that he
had seen him on Pushkin Street close to six o'clock the previous
evening, that he was in high spirits and was rushing to the
movies. Other children said the same, but this was of no help.
Suddenly, one boy remembered Zhenya said he wanted to go
Lần này, ông già soi gương với vẻ mãn nguyện thực sự, vuốt
ve bộ râu cằm vừa có lại và vân vê hàng ria mép với vẻ ngang
tàng. Sau đó, ông đưa tay lên mái tóc của mình, vuốt lông mày và
thở phào nhẹ nhõm:
“Thế đây! Bây giờ cả mặt cậu lẫn mặt ta đều lại ổn cả”...
Còn về ông Xtêpan Xtêpanứt Pivôraki, người mà từ nay sẽ
không còn xuât hiện nữa trên những trang truyện rât thật này của
chúng ta, thì như tôi được biết, ông đã thay đổi hoàn toàn sau
chuyện rủi ro kể trên. Trước kia những người quen khổ sở vì tính
ba hoa của ông, đến nỗi người ta gọi bât cứ ai hay ba hoa là
“Pivôraki”. Còn bây giờ, ông trở nên dè sẻn lời nói và mỗi lời nói
đều được cân nhắc cẩn thận. cho nên trò chuyện với ông và nghe
những bài phát biểu của ông tại các cuộc hội nghị thì thật là thú
vị.
Cũng vì ông tin chắc rằng chuyện chú bé có râu là do ông
uống rượu bia quá chén mà ra nên ông đã bỏ hẳn các thức uống
có rượu. Người ta nói rằng thậm chí ông đã đổi họ và bây giờ họ
của ông là Etxentuki, Xtêpan Xtêpanứt Etxentuki.
Chuyện trên đã ảnh hưởng đến một con người như vậy đó!
PHỎNG VẤN NGƯỜI THỢ LẶN
Suốt cả đêm, bố mẹ Giênia Bôgôrát chạy long tóc gáy. Họ gọi
điện đến tât cả những người bạn của mình, đi tắc xi tới khắp các
đồn cảnh sát và mọi bệnh viện. Thậm chí họ còn đến ban điều
tra hình sự, nhưng tât cả đều không có kết quả. Giênia cứ như đã
biến mât tăm.
Sáng hôm sau, thầy hiệu trưởng đã gọi đến các bạn học cùng
lớp với Giênia, trong đó có cả Vônca và hỏi từng đứa..
Vônca đã thật thà kể lại cuộc gặp gỡ tối hôm qua với Giênia
ở rạp chiếu bóng, dĩ nhiên là lờ tịt chuyện bộ râu. Cậu bé ngồi
cùng bàn với Giênia nhớ rằng lúc gần sáu giờ tối, nó còn thây
Giênia ở đường Puskin. Giênia có vẻ rât phởn chí và vội vã đến
rạp chiếu bóng. Mây học sinh khác cũng cung câp những lời khai
như vậy, nhưng chẳng đem lại manh mối gì.
Đột nhiên một đứa nhớ lại rằng Giênia nói nó muốn ra sông
62
swimming too.
In half an hour's time every volunteer life guard in the city
was searching for Zhenya Bogorad's body. The river was
dragged within the city limits, but yielded nothing. Divers
traversed the entire river-bed, paying special attention to holes
and depressions, but they, too, found nothing.
The fiery blaze of sunset was slowly sinking beyond the
river, a faint breeze carried the low sounds of a siren from the
recreation park, a signal that the second act of the evening's play
at the summer theatre was about to begin, but the dark silhouettes
of the river boats could still be seen on the water. The search
was still on.
This cool, quiet evening Volka was too restless to sit at
home. Terrifying thoughts of Zhenya's fate gave him no peace.
He decided to go back to school, perhaps there was some news
there. As he was leaving the school yard, Hottabych joined
him silently at the gate, appearing from nowhere at all. The old
man saw Volka was upset, yet he was too tactful to annoy him
with his questions. Thus, they continued on in silence, each lost
in his own thoughts. Soon they were walking down the wide
granite embankment of the Moskva River.
"What kind of strange-headed people are standing in
those frail vessels?" the old man asked, pointing to the river
boats.
"Those are divers," Volka answered sadly.
"Peace be with you, 0 noble diver," Hottabych said grandly
to one of the divers climbing out of a boat near the bank. "What
are you searching for on the bottom of this beautiful river?"
"A boy drowned," the diver answered and hurried up the
steps of the first-aid station.
"I have no more questions, 0 highly respected diver,"
Hottabych said to his disappearing back.
Then he returned to Volka, bowed low and exclaimed:
"I kiss the ground beneath your feet, 0 most noble student of
Secondary School No. 245!"
tắm. Nửa giờ sau, tât cả tình nguyện viên bảo vệ cuộc sống trong thành phố. đã được tung ra để mò xác Giênia Bôgôrát. Toàn bộ khúc sông trong phạm vi thành phố được rà, nhưng chẳng tìm được gì. Những người thợ lặn đã sục sạo toàn bộ lòng sông, đặc biệt chú ý các chỗ nước xoáy nhưng cũng vô ích. Tâm màn đỏ như lửa của hoàng hôn đã buông xuống bên kia sông, làn gió nhẹ đã mang những tiếng còi trầm từ công viên vui chơi giải trí, dâu hiệu cho biết rằng tại rạp hát Mùa Hè đã bắt đầu hồi 2 của buổi biểu diễn tối, nhưng hình bóng những chiếc thuyền trên sông vẫn còn nhìn thây trên mặt nước. Cuộc tìm kiếm vẫn tiếp tục. Trong buổi tốt mát mẻ và đầy yên tĩnh ây, Vônca không thể ngồi nhà được. Những ý nghĩ đáng sợ về số phận của Giênia đã chẳng cho nó được yên. Nó quyết định đến trường: có thể ở đây đã biết được một tin tức gì đó cũng nên. Lúc Vônca trên đường tới trường, ông Khốttabít từ đâu đó hiện ra và lặng lẽ đi bên cạnh Vônca. Ông già thây Vônca đang lo buồn, nhưng vì tế nhị, ông quyết định không hỏi han lôi thôi cậu bé. Cả hai cứ lặng lẽ đi như thế, mỗi người theo đuổi những ý nghĩ riêng.Chẳng mây chốc họ đã đi dọc con đường rộng lát đá hoa cương bờ sông Mátxcơva. “Những con quái vật có cái đầu kỳ lạ đang đứng trên các con thuyền ọp ẹp kia ở đâu đến thế?” Ông già hỏi, tay chỉ về phía các chiếc thuyền trên sông. “Đó là những thợ lặn”. Vônca buồn bã đáp. “Hỡi người thợ lặn đáng kính, cầu chúc cho bạn được bình an!” Ông Khốttabít oai vệ nói với một người thợ lặn vừa từ chiếc thuyền bước lên bờ “Bạn tìm gì ở đây, dưới đáy con sông tuyệt đẹp này? “Một cậu bé bị chết đuối”. Người thợ lặn đáp và bước nhanh lên bậc tam câp, vào căn nhà của Trạm Câp cứu. “Ta không cần hỏi gì nữa, hỡi người thợ lặn rât đáng kính. - Ông Khốttabít nói với theo anh thợ lặn. Sau đó, ông quay về phía Vônca, cúi rạp người và nói: “Ta hôn đât ở dưới chân cậu, hỡi cậu học sinh đáng kính nhât trong tât cả các học sinh trường trung học số 245!”
63
"Huh?" Volka started, shaken from his unhappy thoughts.
"Am I correct in understanding that this diver is searching
for the youth who has the great honour of being your
classmate?"
Volka nodded silently and heaved a great sigh.
"Is he round of face, sturdy of body, snub of nose and
sporting a haircut unbecoming to a boy?"
"Yes, that was Zhenya. He had a haircut like a real dandy,"
Volka said and sighed heavily again.
"Did we see him in the movies? Was it he who shouted
something to you and made you sad, because he'd tell everyone
you had such a beard?"
"Yes. How did you know what I was thinking then?"
"Because that's what you mumbled when you tried to
conceal your honourable and most beautiful face from him," the
old man continued. "Don't fear, he won't tell!"
"That's not true!" Volka said angrily. "That doesn't bother me
at all. On the contrary, I'm sad because Zhenya drowned."
Hottabych smirked triumphantly.
"He didn't drown!"
"What do you mean? How d'you know he didn't drown?"
"Certainly I am the one to know," Hottabych said. "I lay in
wait for him near the first row in the dark room and I said to
myself in great anger, 'No, you will tell nothing, 0 Zhenya!
Nothing which is unpleasant to your great, wise friend Volka
ibn Alyosha, for never again will you see anyone who will
believe you or will be interested in such news!' That's what I said
to myself as I tossed him far away to the East, right to where the
edge of the Earth meets the edge of the Heavens and where, I
assume, he has already been sold into slavery. There he can tell
whomever he wants to about your beard."
CHARTING A FLIGHT
"What do you mean-slavery?! Sell Zhenya Bogorad into
slavery?!" a shaken Volka asked.
“Gì thế ông?” Vônca giật mình khi bị lôi ra khỏi những ý
nghĩ buồn bã của mình. “Nếu ta hiểu đúng người thợ lặn ây thì
anh ta đang mò tìm một thằng bé có vinh dự lớn là bạn của cậu?
Vônca lặng lẽ gật đầu và thở dài sườn sượt.
“Thằng bé ây mặt tròn xoe, thân hình chắc nịch, mũi hếch và
tóc cắt theo kiểu chẳng lây gì làm hợp với một đứa bé?”
“Vâng, đó là Giênia. Cậu ây có kiểu tóc bắt chước một tay
rât thích ăn diện”. Vônca nói và lại thở dài buồn bã.
“Chúng ta đã thây nó ở rạp chiếu bóng phải không? Nó đã
gào lên với cậu một câu gì đó và cậu lo buồn về việc nó sẽ kể lể
với mọi người rằng cậu mọc râu?”
“Vâng.. Sao ông lại biết được những điều cháu nghĩ?
“Tại vì cậu đã lẩm bẩm điều đó lúc cậu cố che không cho nó
thây bộ mặt đáng kính và hết sức xinh đẹp của mình”. Ông già
nói tiếp “Cậu đừng có lo về chuyện đó nữa!”
“Không đâu!” Vônca phẫn nộ “Cháu hoàn toàn không lo
lắng gì. Ngược lại, cháu rât buồn vì Giênia đã bị chết đuối”.
Ông Khốttabít cười gằn đắc thắng:
“Thằng bé ây không hề chết đuối!”
“Sao? Tại sao ông lại biết là cậu ây không hề chết duối?
“Ta mà lại không biết thì còn ai biết nữa!” Lúc bây giờ
ông Khốttabít hí hửng nói “Ta đã rình thằng bé ây lúc nó ngồi ở
hàng ghế đầu trong căn phòng tối om của rạp chiếu bóng và ta đã
hết sức phẫn nộ mà nhủ thầm: “Không, hỡi cái thằng oắt con kia,
mi sẽ chẳng nói được một điều bât lợi cho người bạn rât thông
minh của mi là Vônca con trai của Aliôsa, bởi vì mi sẽ không còn
có thể gặp những người tin mi và thích thú với điều mi sẽ nói!”.
Ta đã nhủ thầm như vậy và đã quăng thằng bé ây đến phương
Đông xa lắc xa lơ, đúng vào cái nơi mà rìa đĩa đât tiếp giáp với
vòm trời, và ta nghĩ rằng nó đã bị bán làm nô lệ ở nơi ây. Ở đây
nó có thể kể lể cho những ai muốn nghe nói về bộ râu của cậu...
CHUYẾN BAY ĐƯỢC DỰ ĐỊNH
“Nô lệ là thế nào? Sao lại bán Giênia làm nô lệ?” Vônca bàng
hoàng hỏi lại.
64
The old man saw that something had gone wrong again, an his
face became very sour.
"It's very simple. It's quite usual. Just like they always sell
people into slavery," he mumbled, rubbing his hands together
nervously and avoiding Volka's eyes. "That's so he won't babble
for nothing, 0 most pleasant dope in the world."
The old man was very pleased at having been able to put the
new word he had learned from Volka the night before into the
conversation. But his young saviour was so upset by the
terrible news that he really didn't pay attention to having been
called dope for nothing.
"That's horrible!"Volka cried, holding his head. “Hottabych,
d'you realize what you've done?"
"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab always realizes what he
does!"
"Like hell you do! For no reason at all, you're ready to turn
good people into sparrows or sell them into slavery. Bring
Zhenya back here immediately!"
"No!" Hottabych shook his head. "Don't demand the
impossible of me!"
"But do you find it possible to sell people into slavery?
Golly, you can't even imagine what I'll do if you don't bring
Zhenya right back!"
To tell the truth, Volka himself had no idea what he could
do -s to save Zhenya from the clutches of unknown slave
dealers, but he would have thought of something. He would have
written to some ministry or other. But which ministry? And
what was he to say?
By now the readers of this book know Volka well enough to
agree that he's no cry-baby. But this was too much, even for
Volka. Yes, our courageous, fearless Volka sat down on the
edge of the first bench he came upon and broke into tears of
helpless rage.
The old man asked anxiously:
"What is the meaning of this crying that has overcome you?
Ông già hiểu rằng lại xảy ra một chuyện lôi thôi gì đó và mặt
ông liền nhăn như cái bị.
“Rât đơn giản... Bình thường thôi... Người ta bán làm nô lệ
như mọi khi ây” Ông ta lầu bầu, mắt nhìn đi chỗ khác “Phải làm
như thế để thằng nhóc ây không còn múa lưỡi một cách vô bổ
nữa, hỡi cậu ngố đáng yêu nhât đời!”
Ông già rât hài lòng vì ông chêm vào đúng lúc cái tiếng “ngố”
mà hôm trước ông đã nghe Vônca nói. Nhưng vị cứu tinh trẻ tuổi
của ông bàng hoàng vì cái tin khủng khiếp về Giênia đến nỗi
không còn buồn phản ứng trước việc ông già bỗng dưng lại gọi
nó là ngố.
“Khủng khiếp biết chừng nào?” Vônca kêu lên, ôm lây đầu
“Ông Khốttabít, ông có hiểu ông đã làm gì không?”
“Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp bao giờ cũng hiểu
những việc mình làm!”
“Trời ơi, thế mà bảo là hiểu! Những người tốt chẳng hiểu sao
ông lại định biến họ thành chim sẻ hoặc đem bán làm nô lệ! Phải
đưa Giênia về đây ngay lập tức”
“Không được!” Ông Khốttabít lắc đầu “Đừng đòi ta làm cái
việc không thể làm được”.
“Thế còn việc bán con nhà người ta làm nô lệ thì ông có thể
làm được hả? Ơ kia, ngay cả ông cũng không hình dung nổi cháu
sẽ làm gì nếu ông không đưa Giênia về lại ngay lập tức!”
Thành thực mà nói, chính Vônca cũng hình dung được nó có
thể làm gì để cứu Giênia ra khỏi nanh vuốt của bọn buôn nô lệ
không ai biết tới. Nhưng rồi nó sẽ nghĩ ra một cách gì đó. Nó sẽ
đến một bộ nào đó... Nhưng đến bộ nào đây? Và sẽ nói những gì
ở bộ ây?...
Các bạn đọc cuốn truyện này đã khá quen với Vônca và
biết rằng nó chẳng phải là một cậu bé hay khóc. Nhưng lúc bây
giờ, ngay cả Vônca cũng cảm thây mủi lòng. Vâng, cậu Vônca
dũng cảm, không hề biết sợ là gì, đã ngồi phịch xuống chiếc ghế
dài bắt gặp đầu tiên và òa khóc vì cơn giận dữ bât lực.
Ông già áy náy hỏi
“Tiếng khóc làm khổ cậu có nghĩa gì vậy? Hãy trả lời ta và
65
Answer me, and do not tear my heart apart, 0 my young saviour."
But Volka, regarding the old man with hate-filled eyes;
pushed him away as he leaned over him with concern.
Hottabych looked at Volka closely, sucked his lips and
said thoughtfully:
"I'm really amazed. No matter what I do, it just doesn't seem
to make you happy. Though I'm trying my best to please you,
all my efforts are in vain. The most powerful potentates of the
East and West would often appeal to my magic powers, and
there was not a single one among them who was not grateful to
me later and did not glorify my name in words and thoughts. And
look at me now! I'm trying to understand what's wrong, but I
cannot. Is it senility? Ah, I'm getting old!"
"Oh no, no, Hottabych, you still look very young," Volka
said through his tears.
And true enough, the old man was well preserved for being
close on four thousand years of age. No one would have ever
given him more than seventy or seventy-five. Any of our readers
would have looked much older at his age.
"You flatter me," Hottabych smiled and added: "No, it is not
within my powers to return your friend Zhenya immediately."
Volka's face turned ashen from grief.
"But," the old man continued significantly, "if his absence
upsets you so, we can fly over and fetch him."
"Fly?! So far away? How?"
"How? Not on a bird, of course," Hottabych answered
craftily. "Obviously, on a magic carpet, 0 greatest dope in the
world."
This time Volka noticed that he had been called such an
unflattering name. "Whom did you call a dope?!" he flared.
"Why, you, of course, 0 Volka ibn Alyosha, for you are wise
beyond your years," Hottabych replied, being extremely pleased
that he was again able to use his new word so successfully in a
conversation.
Volka was about to feel offended. However, he blushed as
đừng xé tim ta ra nhiều mảnh nữa,hỡi vị cứu tinh trẻ tuổi của ta!”
Nhưng Vônca vừa nhìn ông già bằng cặp mắt căm ghét, vừa
đẩy mạnh ông ta đang cúi xuống với vẻ thông cảm ra xa mình.
Ông Khốt ta bít chăm chú nhìn Vônca, cắn môi rồi trầm
ngâm nói:
“Chính ta cũng tự lây làm ngạc nhiên. Ta làm bât cứ việc gì,
cậu đều không thích Ta cố hết sức làm vừa lòng cậu, nhưng mọi
cố gắng của ta đều uổng công. Những chúa tể hùng mạnh nhât ở
phương Đông và phương Tây đã nhiều lần phải nhờ cậy các phép
thần thông của ta, và sau đó chẳng một người nào không chịu ơn
ta, không ca tụng ta bằng lời nói và bằng ý nghĩ của mình. Còn
bây giờ!... Ta cố hiểu song không tài nào hiểu nổi tại sao lại như
vậy. Phải chăng vì tuổi già? Ôi, ta đã già mât rồi!”.
“Ông nói gì thế, ông nói gì thế, ông Khốttabít? Trông ông
vẫn còn trẻ lắm!” Vônca nói qua làn nước mắt.
Quả thực, trông ông già vẫn còn quá trẻ so với cái tuổi gần
bốn nghìn của mình. Nhìn ông, không ai đoán quá bảy mươi hay
bảy mươi lăm tuổi. Bât cứ bạn đọc nào của chúng ta mà ở tuổi
ông thì trông sẽ già hơn rât nhiều.
“Cậu nịnh ta” Ông Khốttabít mỉm cười và nói thêm “Không,
ta không đủ sức đưa cậu bạn Giênia của cậu trở về ngay lập tức
được đâu” Mặt Vônca sa sầm vì đau buồn.
“Nhưng,” ông già nói tiếp với giọng đầy ý nghĩa «Nếu
Giênia vắng mặt làm cậu lo lắng đến thế thì chúng ta có thể bay
đi đón cậu ta về » «Bay đi?! Bay xa như vậy? Bay trên cái gì?
«Bay trên cái gì là thế nào? Không bay trên lưng chim rồi ».
Ông Khốttabít trả lời châm chọc «Dĩ nhiên, bay trên thảm bay,
hỡi cậu ngố vĩ đại nhât trên đời! »
Lần này, Vônca nhận thây ông già gọi nó bằng một tiếng
chẳng hay ho gì. Nó liền nổi cáu: «Ông gọi ai là ngố thế hả?»
“Dĩ nhiên là ta gọi cậu, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa,
bởi vì cậu thông minh quá đỗi so với lứa tuổi của mình”. Ông
Khốttabít nói, rât lây làm hài lòng vì lần thứ hai ông đã chêm rât
đạt cái tiếng mà ông mới được biết đó vào cuộc nói chuyện.
Vônca đã chực giận, nhưng nó kịp thời nhớ lại rằng trong trường
66
he recalled that he had no one to blame but himself. Avoiding the
old man's honest eyes, he asked him never again to call him a
dope, for he was not worthy of such a great honour.
"I praise your modesty, 0 priceless Volka ibn Alyosha,"
Hottabych said with great respect.
"When can we start?" Volka asked, still unable to
overcome his embarrassment.
"Right now, if you wish."
"Then let's be off!" However, he added anxiously, "I don't
know what to do about Father and Mother. They'll worry if I
fly away without telling them, but if I tell them, they won't let
me go."
"Let it worry you no more," the old man said. "I'll cast a
spell on them and they won't think of you once during our
absence."
"You don't know my parents!"
"And you don't know Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!"
THE FLIGHT
In one corner of the magic carpet the pile was rather worn,
most probably due to moths. On the whole, however, it was
wonderfully preserved and the fringes were as good as new.
Volka thought he had seen exactly the same kind of carpet
before, but he could not recall whether it was in Zhenya's
house or in the Teachers' Room at school.
They took off from the river bank without a single witness
to their departure. Hottabych took Volka's hand and stood him
in the middle of the carpet beside himself; he then yanked three
hairs from his beard, blew on them, and whispered something,
rolling his eyes skyward. The carpet trembled. One after the
other, all four tassled corners rose. Then the edges buckled and
rose, but the middle remained on the grass, weighted down by the
two heavy passengers. After fluttering a bit, the carpet became
motionless
hợp này, nó chỉ giận chính mình mà thôi. Cố không nhìn vào đôi
mắt thật thà của ông già, nó yêu cầu ông đừng bao giờ gọi nó là
ngố nữa, bởi vì nó không xứng đáng với cái danh hiệu đó.
“Ta khá khen cho tính khiêm tốn của cậu, hỡi cậu Vônca vô
giá con trai của Aliôsa!” Ông Khốttabít hết sức kính trọng nói.
“Bao giờ chúng ta có thể bay được hả ông? - Vônca hỏi, vẫn
chưa thể đủ sức xua tan đi cái cảm giác lúng túng của mình.
“Ngay bây giờ cũng được!”
“Vậy thì ta bay ngay đi thôi!” Nhưng nó lập tức bối rối “Cháu
băn khoăn không biết nên nói thế nào với bố mẹ cháu đây? Hai
người sẽ lo lắng nếu cháu bay đi mà chẳng nói năng gì với họ.
Còn nếu cháu nói trước thì bố mẹ cháu sẽ chẳng cho phép đâu.
“Cậu chẳng cần phải lo chuyện đó!” Ông già đáp “Ta sẽ làm
cho bố mẹ cậu không hề nhớ tới cậu một lần nào trong suốt cả
thời gian chúng ta vắng mặt.
“Ồ, nói như thế có nghĩa là ông chẳng hiểu bố mẹ cháu!”
“Còn cậu thì chẳng hiểu Hátxan Ápđurắcman con trai của
Khốttáp!.
TRONG CHUYẾN BAY
Ở một góc tâm thảm bay, lớp tuyết đã bị bợt, có lẽ do nhậy
cắn. Phần còn lại của tâm thảm vẫn tốt, còn các tua viền trang
điểm cho nó thì hoàn toàn như mới. Vônca còn ngỡ là mình đã
trông thây ở đâu đó một tâm thảm hệt như thế nhưng không tài
nào nhớ rõ ở đâu: hoặc ở nhà Giênia, hoặc là ở phòng giáo viên
trong trường.
Cuộc xuât phát đã được tiến hành tại vườn hoa, vào lúc hoàn
toàn không có một bóng người. Ông Khốttabít nắm lây tay
Vônca và đặt nó ngồi cạnh mình ở chính giữa tâm thảm, sau đó,
ông rứt ba sợi râu, thổi vào các sợi râu ây, trợn trừng mắt với vẻ
chăm chú và lẩm bẩm một câu gì đó. Tâm thảm bắt đâu rung
rung, tât cả 4 góc cùng với các tua lần lượt nâng lên, sau đó rìa
tâm thảm uốn cong và cũng tự nâng lên, nhưng phần giữa tâm
thảm vẫn nằm yên trên cỏ dưới sức nặng của hai hành khách.
Rung rung được một chút, tâm thảm lại nằm bẹp xuống bât động.
67
The old man bustled about in confusion.
"Excuse me, 0 kind Volka. There's been a mistake
somewheres. I'll fix everything in a minute."
Hottabych was quiet as he did some complex figuring on his
fingers. He apparently got the right answer, because he beamed.
Then he yanked six more hairs from his beard, tore off half of
one hair and threw it away, and then blew on the others, saying
the magic words and rolling his eyes skyward. Now the carpet '
straightened out and became as flat and as hard as a staircase
landing. It soared upwards, carrying off a smiling Hottabych and
Volka, who was dizzy from exhilaration, or the height, or from
both together.
The carpet rose over the highest trees, over the highest
houses, over the highest factory stacks and sailed over the city
that was blinking with a million lights below. They could hear
muffled voices, automobile horns, people singing in row boats
on the river and the far-off music of a band.
The city was plunged in twilight, but here, high up in the air,
they could still see the crimson ball of the sun sinking slowly
beyond the horizon.
"I wonder how high up we are now?" Volka said thoughtfully.
"About 600 or 700 elbows," Hottabych answered, still
figuring out something on his fingers.
Meanwhile, the carpet settled on its course, though still
gaining height. Hottabych sat down majestically, crossing his
legs and holding on to his hat. Volka tried to sit down cross-
legged, as Hottabych had, but found neither pleasure nor
satisfaction from this position. He shut his eyes tight to
overcome his awful dizziness and sat down on the edge of the
carpet, dangling his legs over the side. Though this was more
comfortable, the wind tore at his legs mercilessly; it blew them
off to a side and they were constantly at a sharp angle to his
body. He soon became convinced that this method was no good
either, and finally settled down with his legs stretched out before
him on the carpet.
Ông già bân lên, ngượng ngịu:
“Hãy tha lỗi cho ta, hỡi cậu Vônca đáng yêu: đã xảy ra một sự
trục trặc. Ta sẽ sửa chữa ngay bây giờ”.
Ông Khốttabít lặng im dùng các ngón tay làm vài phép tính
phức tạp nào đó. Ông dường như đạt câu trả lời đúng đắn, bởi vì
ông cười rạng rỡ hẳn lên. Ông rứt thêm sáu sợi râu nữa, ngắt đôi
một sợi ra và quẳng nửa sợi đi như đó là cái nửa thừa, rồi thổi
vào những sợi còn lại, trợn trừng mắt và niệm thần chú. Bây giờ
tâm thảm thẳng ra, trở nên bằng phẳng và cứng như chỗ đầu cầu
thang, rồi lao vút lên cao, mang theo ông Khốttabít tươi cười và
cu cậu Vônca đầu óc quay cuồng vì khoái chí hoặc vì độ cao,
hoặc vì cả 2 hai.
Tâm thảm lên cao trên những ngọn cây cao nhât, cao hơn
những tòa nhà cao nhât, những ống khói nhà máy cao nhât và bay
trên thành phố rực rỡ ánh đèn. Họ có thể nghe đủ thứ tiếng đã
bóp nghẹt, tiếng còi xe hơi, tiếng hát của những người chèo
thuyền trên sông và những tiếng vang xa của một dàn nhạc.
Bóng tối đã bao trùm thành phố, nhưng ở đây, tít trên cao,
vẫn còn thây mặt trời đỏ rực đang từ từ lặn xuống bên kia chân
trời.
“Bây giờ ta đang ở độ cao bao nhiêu hả ông?” Vônca trầm
ngâm nói “Khoảng sáu trăm hoặc bảy trăm cubic”. - Ông
Khốttabít đáp, vẫn tiếp tục tính toán bằng các ngón tay.
Trong lúc đó, tâm thảm đã bay đúng hướng, đồng thời tiếp
tục bay lên cao. Ông Khốttabít ngồi xếp chân vòng tròn với vẻ
oai nghiêm và dùng tay giữ mũ. Vônca thận trọng cong lưng và
cố ngồi xếp chân vòng tròn như ông Khốttabít nhưng nó không
hề cảm thây thích thú với cách ngồi ây. Lúc bây giờ, sau khi
nheo mắt lại để chống đỡ cái cảm giác chóng mặt khó chịu, nó
bèn ngồi thõng chân ra ngoài tâm thảm. Ngồi như thế thuận tiện
hơn, nhưng gió thổi vào chân rât dữ, hai chân bị gió thổi tạt, lúc
nào cũng tạo thành góc nhọn đối với thân mình. Thây rõ ràng
cách ngồi này cũng chẳng thoải mái, nó bèn ngồi duỗi chân theo
chiều dọc của tâm thảm.
68
In no time, he felt chilled to the bone. He thought sadly of
his warm jacket that was so far below in his closet at home,
hundreds of miles away.
As a last resort, he decided to warm up the way cabbies used
to do in the olden days, long before he was born. His father once
showed him how it was done when they were out ice skating.
Volka began to slap his shoulders and sides in sweeping motions,
and in the twinkling of an eye he slipped off the carpet and into
nothingness.
Needless to say, if he had not grabbed on to the fringes, our
story would have ended with this unusual air accident.
Hottabych did not even notice what had happened to his
young friend. He was sitting with his back to Volka, his legs
tucked under him in Eastern fashion and lost in thought. He was
trying to recall how to break spells he himself had cast.
"Hottabych!" Volka howled, feeling that he wouldn't last
long, as he hung on to the fringes. "Help, Hottabych!"
"0 woe is me!" the old man cried, seeing that Volka was
flying through the air. "Shame on my old grey head! I would
have killed myself if you had perished!"
Muttering and calling himself all kinds of names for being so
careless, he dragged a petrified Volka back up on the carpet, sat
him down and put his arm around the boy, firmly resolved not to
let go of him until they landed.
"It would be g-g-good t-t-to h-h-have s-s-something w-w-
warm to wear!" Volka said wistfully through chattering teeth.
"S-s-sure, 0 gracious Volka ibn Alyosha!" Hottabych
answered and covered him with a quilted robe that appeared
from nowhere.
It became dark. Now it was especially uncomfortable on
the magic carpet. Volka suggested that they rise another 500
elbows or so. "Then we'll see the sun again."
.
Chẳng mây chốc, Vônca đã thây lạnh thâu xương. Cu cậu
buồn bã nghĩ đến chiếc áo khoác âm đang ở rât xa bên dưới,
trong chiếc tủ đứng ở nhà, cách đây hàng trăm kilômét.
Như là một phương sách cuối cùng, nó đành làm âm người
theo cách các ông đánh xe ngựa vẫn thường làm xưa kia, trước
khi nó ra đời rât lâu. Bố nó, một lần đã bày cho nó cách đó trong
một lần đi trượt băng. Vônca bắt đầu đập mạnh tay vào hai bả vai
và hai bên sườn, nhưng ngay lúc đó, không kịp kêu lên một tiếng,
nó đã trượt khỏi tâm thảm, rơi xuống khoảng không sâu thẳm.
Không cần phải nói, nếu nó không chộp được chỗ rìa viền thì
cuốn truyện của chúng ta kết thúc ở cái tai nạn trên không khác
thường ây. Còn ông Khốttabít lúc đầu thậm chí không nhận thây
chuyện gì đã xảy đến cho cậu bạn trẻ của mình. Ông ngồi quay
lưng về phía Vônca, xếp chân vòng tròn theo thói quen của người
phương Đông và mải mê hồi tưởng. Ông cố nhớ lại cách giải phù
phép của chính mình.
“Ông Khốttabít!” Vônca gào lên, cảm thây không thể bám lâu
vào rìa tâm thảm “Hãy cứu cháu, ông Khốttabít!”.
“Ôi, khổ thay cho ta!” Ông già bân lên khi thây Vônca đang
bay trên khoảng không sâu thẳm “Nhục nhã thay cho những sợi
tóc bạc của ta! Ta sẽ tự giết mình nếu cậu bị chết!”
Vừa than thở và tự nguyền rủa đủ điều về tính bât cẩn của
mình, ông Khốttabít vừa lôi cu cậu Vônca đã đờ người ra vì
khiếp đảm lên tâm thảm, đặt nó ngồi cạnh mình, ôm chặt lây nó
và quyết định dứt khoát rằng sẽ không buông nó ra khỏi vòng tay
khi cả hai chưa hạ xuống đât.
“Bâ-â-ây... giờ mà co-o-ó đư-ư-ược... thứ quần áo gì âm âm
thì tô-ô-ốt... qu-u-uá!” “Vônca nói với giọng ước ao, người run
lên cầm cập. “Xin có ngay, hỡi cậu Vônca may mắn con trai của
Aliôsa!” Ông Khốttabít đáp và phủ lên người nóchiếc áo khoác
không biết từ đâu hiện ra.
Trời tối hẳn. Bây giờ ở trên tâm thảm bay rât bât tiện, cho
nên Vônca đã xin ông Khốttabít bay cao lên chừng năm trăm
cubic nữa. “Bây giờ, chúng ta lại thây mặt trời!”
69
Hottabych greatly doubted that they could see the sun before
morning, since it had already set, but he didn't argue.
You can imagine how surprised he was and how his esteem for
Volka grew, when, as they rose higher, they really saw the sun
again! For a second time its crimson edge was barely touching
the black line of the far horizon.
"Oh, Volka, if only I had not promised myself faithfully to
obey your modest request, nothing would prevent me from
calling you the greatest dope in the world," Hottabych cried
ecstatically. However, when he saw how displeased Volka
was, he quickly added, "but since you forbade it, I shall limit
myself to expressing my amazement at the unusual maturity of
your mind. I "promised never to call you a dope and I won't."
"And don't call anyone else by that name, either."
"All right, 0 Volka," Hottabych agreed obediently.
"Do you swear?"
"Yes, I do!"
"Now don't forget," Volka said in a tone of satisfaction that
puzzled Hottabych.
Far below them forests and fields, rivers and lakes,
villages and cities sailed by, adorned in softly glowing pearly
strings of electric lights. A sea of clouds with hard round edges
appeared; they darkened and disappeared in the blackness
below, but the carpet kept on flying farther and farther away to
the south-east, closer and closer to the strange land where the
young prisoner
Zhenya Bogorad was probably already suffering at the
hands of fierce and terrible slave traders.
"To think that poor Zhenya's breaking his back at hard
labour," Volka said bitterly after a long silence.
A guilty Hottabych only grunted in reply.
"He's all alone in a strange land, without any friends or
relatives. The poor fellow's probably groaning," Volka continued
sadly.
Hottabych again said nothing.
Ông Khốttabít hết sức nghi ngờ, không biết có thể thây được
mặt trời vào trước sáng mai không, nhưng ông không muốn cãi.
Các bạn có thể hình dung ông đã ngạc nhiên ra sao và uy tín
của Vônca đã tăng lên biết chừng nào khi bay lên cao hơn, hai
ông cháu quả lại trông thây mặt trời. Lần này, mặt trời lại vừa
chạm cái mép đỏ rực của nó vào đường chân trời màu đen xa lắc.
“Hỡi cậu Vônca, nếu ta không chiều theo tính khiêm tốn của
cậu mà trót hứa với cậu, thì không có gì có thể ngăn cản ta gọi
cậu là một người ngố vĩ đại nhât đời!” Ông già nói với giọng
khâm phục. Nhưng khi thây Vônca lộ vẻ khó chịu, ông liền nói
nhanh “nhưng nếu cậu không vừa ý, ta chỉ dám bày tỏ sự ngạc
nhiên trước cái đầu óc chín chắn của cậu mà thôi. Nếu ta đã hứa
không gọi cậu là ngố nữa thì ta sẽ không gọi đâu”
“Và ông cũng đừng gọi một người nào khác bằng cái tiếng đó”
“Được rồi hỡi cậu Vônca!” Ông Khốt ngoan ngoãn đồng ý.
“Ông thề chứ?”
“Ta xin thề!”
“Bây giờ đừng có quên” Vôn ca nói với giọng hài lòng làm
ông Khốt ta bít bối rối.
Lướt qua ở tít bên dưới họ là những khu rừng và cánh đồng,
những con sông và hồ, những làng mạc và thành phố lâp lánh ánh
điện. Một biển mây trắng xóa với những đường viền tròn dày đặc
xuât hiện, chúng sẫm lại rồi biến mât trong bóng tối phía dưới
Còn tâm thảm thì vẫn bay mỗi lúc một xa và xa hơn về phía đông
nam, mỗi lúc một gần cái xứ sở xa lạ, nơi có lẽ chú bé bị bắt làm
nô lệ.
Giênia Bogorat có lẽ đã đau khổ dưới bàn tay của bọn buôn
nô lệ khốc liệt và khủng khiếp.
“Cứ nghĩ Giênia tội nghiệp chắc bây giờ đang làm lụng kiệt
sức!” - Vônca nói với vẻ cay đắng sau một hồi lâu im lặng.
Đáp lại, ông Khốttabít chỉ ậm ừ một cách biết lỗi.
“Một thân một mình ở nơi đât khách, không có bạn bè và
người thân. Cậu bạn tội nghiệp chắc là đang rên rỉ” Vônca buồn
bã nói tiếp.
Ông Khốttabít lại lặng im.
70
If only our travellers could have heard what was happening
that very minute, thousands of miles away to the East!
Far away in the East, Zhenya Bogorad was really groaning.
"Oh no, I can't!" Zhenya moaned, "Oh no, no more!"
In order to describe the circumstances under which he
uttered these heart-rending words, we shall have to part with
our travellers for a while and relate the experiences of Zhenya
Bogorad, a pioneer group leader of 6B (7B, as of the day
before) of Moscow Secondary School No. 245.
ZHENYA BOGORAD'S ADVENTURES FAR AWAY IN
THE EAST
As soon as Zhenya Bogorad, seated in the first row of the
Saturn Theatre, turned around to catch a glimpse of the bearded
boy before the movie began, everything suddenly went dark,
he heard an ear-splitting whistle, and instead of the hard floor
beneath his feet, he felt he was standing in tall grass.
When his eyes became accustomed to the dark, he was
greatly amazed to discover that he was in a dense forest filled
with the aroma of strange flowers. Lianas hung from huge trees,
the likes of which he had never seen before. Yes, these were
definitely lianas. It was hot and humid, much hotter than it had
been in the projection room.
Holding his arms out, Zhenya took several cautious steps
and nearly trod on a ... snake! The snake hissed like a broken
bicycle pump, flashed its small green eyes and disappeared in
the bushes.
"Golly! Where am I?!" Zhenya wondered, not daring to
move. "It's just like the jungles. It's just like a dream. Why,
sure," he thought happily, "sure, this is all a dream! I'm sleeping
and this is a dream."
At one time or another everyone has had a dream in which he
knows quite clearly that he is dreaming. It's fun to have such a
dream: no dangers frighten you, and you always succeed in
most hazardous feats. Most important, you know the time will
Nếu các nhà phi hành của chúng ta có thể nghe được những gì
đang diễn ra ở phương Đông, cách họ hàng nghìn kilômét.
Ở phương Đông xa, , quả là Giênia đang rên rỉ.
“Ối, tôi không thể!” Giênia rên rỉ “Ối, đủ rồi!”
Để mô tả hoàn cảnh mà Giênia đã thốt lên những tiếng đau
lòng ây, chúng ta phải tạm thời chia tay các nhà du hành của
chúng ta và kể lại những gì đã xảy ra cho Giênia Bôgôrát, tổ
trưởng tổ thiếu niên tiền phong của lớp 6B, từ hôm qua đã là lớp
7B trường trung học số 245 ở Mátxcơva
VỀ NHỮNG GÌ ĐÃ XẢY RA VỚI GIÊ NIA BÔ GÔ RÁT Ở
PHƯƠNG ĐÔNG XA XÔI
Trong phòng xem của rạp chiếu bóng “Sao Thổ”, Giênia ngồi
ở hàng ghế đầu vừa mới ngoảnh lại để cố nhìn kỹ cậu bé có râu
trước lúc buổi chiếu bắt đầu, nó bỗng thây mắt tối sầm, bên tai
vang lên tiếng rít váng óc và thay vì sàn nhà lót vải linôlêum, nó
cảm thây dưới chân mình là lớp đât mềm phủ đầy cỏ cao.
Lúc mắt Giênia đã hơi quen với bóng tối, nó vô cùng sửng
sốt khi phát hiện ra rằng nó ở trong một khu rừng rậm rạp ngào
ngạt hương thơm của những thứ hoa lạ. Các dây leo buông thõng
từ những cây to mà nó chưa từng biết. Đúng, đó chính là thứ dây
leo chứ không phải là thứ gì khác! Ở đây rât nóng và ẩm ướt, còn
nóng hơn cả trong cái phòng chiếu.
Chìa tay về phía trước, Giênia thận trọng bước mây bước và
suýt nữa giẫm phải một con ... rắn. Con rắn phun phì phì như cái
bơm hỏng, đôi mắt xanh nhỏ xíu long lên, rồi biến mât trong bụi
rậm.
“Trời ơi, mình rơi vào đâu thế này?” Giênia tự hỏi, không
dám bước đi nữa “Đúng là một khu rừng rậm nào. Cứ như trong
mơ ây.. Thôi phải rồi,” nó mừng rỡ, “chắc chắn đây hoàn toàn là
giâc mơ. Ta đang ngủ và đây là một giâc mơ”
Ai trong số các bạn đọc của chúng ta mà chẳng từng thây
những giâc mơ, trong đó bạn hiểu rõ rằng tât cả những gì xảy ra
với bạn là chẳng phải thật. Thật là thích khi thây giâc mơ như thế
này: không hiểm nguy nào làm bạn lo sợ, bạn luôn thành công
71
come when you'll awake safe and sound in your own bed.
However, when Zhenya attempted to make his way through
the prickly bushes, he really got scratched. Since it's most
unpleasant to be hurt, even though you are quite positive
everything is just a dream, Zhenya decided to doze off till
morning.
When he awoke, he saw the hot, pale blue sky shining
brightly through the openings in the crowns of the trees. Zhenya
was overjoyed to find his wonderful dream still continuing!
The first thing he saw when he found his way to the edge of
the forest were four elephants carrying huge logs in their trunks.
A thin, dark-skinned man, naked to the waist and wearing a
white turban, was riding the lead elephant.
In the distance, smoke curled from the rooftops of a small
village. Now Zhenya knew what he was dreaming about. He
was dreaming about India! This was really wonderful. Yet, still
more wonderful things awaited him.
"Who are you?" the man on the elephant asked Zhenya
dryly. "An Englishman? A Portuguese? An American?"
"No," Zhenya answered in broken English. "I Russian,
Rusi." Just to make sure, he pointed to himself and said, "Hindi
Rusi bhai, bhai."
At this, the man on the elephant beamed and nodded so
vigorously that it was a wonder his turban didn't fall off his head.
Then he made his elephant kneel and he took Zhenya up
beside him. The whole cavalcade, swaying majestically,
continued towards the village.
On the way they met several children.
The man shouted something to them; they gaped and
stared at the real-life Soviet boy. Then they dashed back to the
village, shouting and skipping. By the time Zhenya Bogorad, a
7B pupil of Moscow Secondary School No. 245, arrived in the
village riding the head elephant, its entire population had
poured out into the narrow single street.
What a welcome it was!
dễ dàng. Cái chính là bạn biết rằng sẽ đến lúc bạn thức dậy trên
giường của mình, vẫn bình yên vô sự.
Nhưng lúc Giênia thử lách qua một bụi rậm đầy gai, nó lại bị
gai cào đau ra trò. Và bởi vì bị đau thì chẳng thích thú gì, thậm
chí nếu bạn biết rằng tât cả những gì xảy ra với bạn chỉ là trong
mơ, nên Giênia quyết định đánh một giâc cho đến sáng...
Giênia thức dậy lúc cao tít trên đầu nó ở khoảng trống giữa các
vòm cây, bầu trời xanh nhạt ngập ánh nắng đã tỏa sáng chói lòa.
Giênia mừng rỡ giâc mơ tuyệt đẹp vẫn tiếp diễn!
Khi ra đến bìa rừng, cái nó thây đầu tiên là bốn con voi, mỗi
con đều quắp ở vòi một cây gỗ rât lớn. Một người cởi trần, nước
da ngăm ngăm, gày gò, đầu đội khăn xếp, ngồi trên con voi đi
đầu.
Những làn khói nhẹ bốc lên từ một ngôi làng nhỏ ở phía xa.
Bây giờ, Giênia đã biết rõ mình đang mơ thây gì. Nó đang mơ
thây nước Ấn Độ. Riêng điều này thôi đã rât tuyệt rồi. Nhưng cái
tuyệt nhât vẫn còn ở phía trước.
“Cậu là ai vậy?” Người quản tượng hỏi Giênia với giọng lạnh
lùng. “Người Anh? Người Bồ Đào Nha? Người Mỹ?
“Ông nói gì thế!” Giênia trả lời ông bằng thứ tiếng Anh rât
tồi “Tôi là người Nga… Ruxi. - Để cho chắc, nó trỏ vào ngực
mình “Hinđi, Ruxi bờ hai, bờ hai”
Vào lúc này, người quản tượng tươi cười và gật đâu mạnh
đến nỗi thần tình lắm chiếc khăn xếp không rơi xuống đât.
Sau đó ông ra lệnh cho con voi của mình quỳ hai chân trước,
kéo Giênia lên ngồi với mình, rồi cả đàn voi trịnh trọng ngât
ngưởng đi tiếp về làng.
Dọc đường, họ gặp mây chú bé. Người đàn ông nói lớn với
chúng một câu gì đó. Các chú bé há hốc mồm và trố mắt vì được
thây một bạn thiếu niên Liên Xô bằng xương bằng thịt. Sau đó
chúng reo hò ầm ĩ, vừa chạy vừa nhảy múa rồi lao về làng. Lúc
Épghêni Bôgôrát, học sinh lớp 7B trường trung học số 245 ở
Mátxcơva, về đến nơi thì toàn thể dân làng từ trẻ đến già đã đổ ra
con đường lớn duy nhât của làng.
Cuộc đón tiếp mới nồng nhiệt làm sao!
72
Zhenya was helped down respectfully, he was led into a room
and offered food, which was more than welcome, since he found
that even in his sleep he was hungry. Imagine, what a real dream
he was having! Then people approached him and shook his
hand, then everybody sang a long and plaintive Indian song.
Zhenya sang along with them as best he could and everyone was
terribly pleased. Then Zhenya sang the democratic youth song
and some boys and girls joined in, while the rest sang along as
best they could. Then everyone began coaxing a young Hindu
youth and he finally gave in and began another song, which
Zhenya recognized as "Katyusha." He joined in enthusiastically,
while everyone else clapped in rhythm to the song. Then they
shook his hand again and everyone shouted Hindi Rusi bhai,
bhai!
When things settled down a bit, the whole village began a
conversation with Zhenya. However, since neither he nor the
villagers knew very much English, it took a long time for them
to discover whether Zhenya was in a hurry to get to Delhi and
the Soviet Embassy. But Zhenya was in no special rush. Why
should a person hurry when he's having such an interesting and
pleasant dream?
In no time, delegates from a neighbouring village arrived to
lead the honoured guest to their village. In this village and in the
three others he visited during that wonderful day the scene
which had taken place in the first village was repeated again and
again.
He spent the night in the fourth village. At day-break
delegates from a fifth village were awaiting him. This was when
Zhenya began to moan a bit.
Just try not to moan when hundreds of friendly arms toss you
up to the accompaniment of: Hindi Rusi bhai, bhai and
overflowing emotions make them toss you as high as the clouds.
Luckily for him, they soon heard the rumbling of a small
truck which was going past the closest railway station and
which was to take Zhenya along.
Giênia được trân trọng đỡ xuống voi, được hoan hỉ dẫn vào
nhà và việc trước tiên là được ăn uống thỏa thích. Điều đó thật
đúng lúc. Thì ra trong giâc mơ, Giênia cũng muốn được ăn. Lạ
thật, nó đã có một giâc mơ giống như thật biết chừng nào! Sau
đó, dân làng đến gần Giênia và siết chặt tay nó. Rồi mọi người
hát một bài hát Ấn Độ rât chậm rãi. Giênia cũng ê a hát theo, làm
mọi người thích thú hết sức. Giênia hát tiếp bài “Bài ca thanh
niên dân chủ”, có mây chàng trai và cô gái trong làng cùng hát
hòa theo, còn những người khác cũng lẩm nhẩm hát theo họ. Mọi
ngươi yêu cầu một anh trai làng hát. Anh này bắt đầu cât tiếng.
Giênia đã đoán ra ngay đó là bài “Cachiusa”. Nó liền say sưa hát
hòa theo, còn mọi người thì vỗ tay đánh nhịp. Sau đó, tât cả lại
siết chặt tay Giênia và cùng hô lớn "Hinđi Ruxi bờ hai, bờ
hai”.
Lúc mọi tình cảm đã lắng xuống đôi chút, cả làng liền bắt
chuyện với Giênia. Bởi vì cả Giênia lẫn dân làng đều nói tiếng
Anh không thạo nên phải mât nhiều thời gian dân làng mới hỏi
được Giênia có muốn họ nhanh chóng đưa nó đến Đại sứ quán
Liên Xô ở Đêli hay không. Nhưng Giênia chẳng lây gì làm vội
cho lắm. Và quả thật vội vã mà làm gì khi nó đang mơ một giâc
mơ lý thú và dễ chịu như thế.
Giênia chưa kịp ngoảnh đi ngoảnh lại thì các đại diện làng
bên đã đến và họ dẫn cậu khách quý Liên Xô về làng mình. Ở
làng này cũng như ở ba làng khác mà Giênia đã kịp đến trong cái
ngày đáng ghi nhớ ây, tât cả mọi người đưa đón tiếp nó nồng
nhiệt như ở làng đầu tiên.
Giênia ngủ lại ở làng thứ tư. Vừa mới tảng sáng, các đại biểu
của làng thứ năm đã đến đón Giênia. Chính tại đây, Giênia đã
phải rên rỉ một chút như chúng ta đã biết.
Các bạn hãy thử không rên rỉ xem khi hàng trăm cánh tay thân
ái bế tung bạn lên cùng với những tiếng hô “Hinđi Ruxi pờ hai,
pờ hai!” và lúc tình cảm dâng lên cao độ, người ta đã tung bạn
suýt nữa thì lên đến tận mây. May thay, một lúc sau có chiếc xe
tải nhỏ đi cùng đường xình xịch chạy đến. Giênia phải đi nhờ
chiếc xe này tới ga xe lửa gần nhât.
73
Smiling villagers surrounded the perspiring boy, they shook
his hands and embraced him. Two girls came running up with a
large wreath of flowers and put it around his neck. The young
guest blushed. Three boys and their schoolteacher brought him
a gift of a large bunch of bananas. On behalf of all the villagers,
the teacher wished Zhenya a happy journey. The children asked
him to say hello to the children of Moscow from the children of
India and they also asked for his autograph, just as if he had
been a famous person. Naturally, he could not refuse.
Clutching the bunch of bananas with both hands and bowing
to all sides, Zhenya was being helped onto the running board
when suddenly he ...disappeared. He simply vanished!
This in itself was worthy of great amazement, but more
amazing still was the fact that not a single villager was surprised
at this. They were not surprised, because they immediately and
completely forgot all about Zhenya. But we, dear reader, should
by no means be surprised that they forgot about him so quickly.
TRA-LA-LA, O IBN ALYOSHA
There is nothing more dangerous than falling asleep on a
magic carpet without having first taken the necessary
precautions.
Tired from all their experiences and lulled to sleep by the
complete quiet that surrounded them, Hottabych and Volka did
not notice how they dozed off under the warm quilted robes
that had appeared from nowheres.
Volka had curled up cosily and slept a dreamless sleep, but
Hottabych, who had fallen asleep sitting up uncomfortably,
with his chest pressed against his sharp old knees, had a terrible
dream.
He dreamt that the servants of Sulayman, son of David, led
by the Vizier Asaf ibn Barakhiya, were once again about to
imprison him in a clay vessel and that they had stuffed him
halfway in already, but that he was struggling desperately,
pressing his chest against the mouth of the bottle. He dreamt that
Những người dân làng tươi cười xúm quanh, siết chặt tay
Giênia và ôm hôn nó. Hai cô bé cầm một vòng hoa lớn chạy đến
và quàng vòng hoa vào cổ vị khách trẻ tuổi đang rât ngượng
nghịu. Ba chú bé do một thầy giáo dẫn đầu đã mang tặng Giênia
một buồng chuối thật lớn. Thay mặt toàn thể dân làng, thầy giáo
chúc Giênia lên đường bình an. Các bạn thiếu nhi Ấn Độ nhờ
Giênia chuyển lời chào tới các bạn thiếu nhi Mátxcơva và ngoài
ra còn xin Giênia chữ ký, cứ như nó là một nhân vật nổi tiếng
nào đó. Dĩ nhiên, Giênia không thể nào từ chối.
Giênia ôm buồng chuối bằng cả hai tay và cúi chào tứ phía.
Sau đó, Giênia được giúp đặt chân lên bậc xe tải, nhưng nó
bỗng... biến mât. Biến chẳng còn một chút tăm hơi!
Riêng điều đó đã đáng kinh ngạc lắm rồi. Nhưng có điều còn
đáng kinh ngạc hơn là chẳng một ai trong số những người đi tiễn
tỏ vẻ ngạc nhiên về điều đó. Họ không ngạc nhiên bởi vì họ đã
quên sạch mọi chuyện về Giênia. Còn tại sao như vậy, bạn đọc
thân mến, chúng ta hẳn chẳng lây gì làm ngạc nhiên cho lắm.
TỜ RA LÁ LA, HỠI CẬU CON TRAI CỦA ALIÔSA
Không có gì nguy hiểm hơn là ngủ trên tâm thảm bay mà
không có những phương tiện phòng bị cần thiết.
Hai nhà du hành của chúng ta đã được âm người nhờ hai
chiếc áo bông âm áp mà ông Khốttabít đã lây ngay từ trong
không trung. Họ bị mệt lử vì những thử thách trải qua trong ngày
và được cái yên tĩnh tuyệt đối ở xung quanh họ ru ngủ nên cả hai
đã thiếp đi lúc nào không biết.
Vônca nằm co, ngủ không hề mộng mị gì cả. Còn ông
Khốttabít thì ngủ ngồi trong một tư thế bât tiện, áp ngực xuống
đầu gối và ông đã mơ thây một giâc mơ khủng khiếp.
Ông già mơ thây dường như bọn đầy tớ của Xalômông con
trai của Đavít, dưới sự chỉ huy của tể tướng Axáp con trai của
Barakhia, lại định nhốt ông vào một cái bình bằng đá và dường
như chúng đã tống được nửa người ông vào bình rồi, còn ông thì
đang chống cự lại bằng cách tì cả hai khuỷu tay vào thành miệng
bình. Và dường như bọn đầy tớ của Xalômông cũng muốn nhốt
74
his wonderful young friend and saviour was about to be
stuffed into another vessel and then neither of them would ever
be rescued, while poor Zhenya would have to suffer the slave's
lot to the end of his days, with no one to save him. Worst of
all, someone had a firm hold on Hottabych's arms so that he was
unable to yank a single hair from his beard and therefore was
unable to use his magic powers to save himself and Volka. Reali-
-zing that it would be too late to do anything in a few more
moments, Hottabych exerted all his energy. In great despair he
plunged sideways, forcefully enough to fall completely out of the
vessel. Before really waking up, he slipped off the carpet into the
cold black void below.
Fortunately, his shout awakened Volka. The boy was just
able to grab his left arm. Now it was Hottabych's turn to fly in
tow behind the carpet. However, the tow was not very firm: the
old man was too heavy for Volka. They would probably have
plunged downwards from this great height to the unseen Earth
below, if Hottabych had not managed to yank a whole batch of
hair from his beard with his free hand and rattle off the
necessary magic words.
Suddenly, Volka found he could pull the old man up quite
easily.
Our young fellow's happiness would have been complete,
had not Hottabych been bellowing, "Aha, 0 Volka! Everything's
in top shape, 0 my precious one!" and trying to sing something
and laughing with such wild glee all the while Volka was pulling
him up that he really became worried: what if the old man had
lost his mind from fright? True, once Hottabych found himself
on the carpet, he stopped singing. Yet, he could think of nothing
better to do than begin a jig. And this in the middle of the
night! On a shabby, threadbare old magic carpet!
"Tra-la-la, 0 Volka! Tra-la-la, 0 ibn Alyosha!" Hottabych
yelled in the darkness, raising his long skinny legs high and
constantly running the danger of falling off the carpet again.
vị cứu tinh và người bạn trẻ tuổi tuyệt vời của ông vào một cái
bình như thế. Lúc bây giờ, cả hai ông cháu sẽ chẳng bao giờ cứu
được nhau, còn cậu Giênia tội nghiệp sẽ buộc phải kéo lê cái số
kiếp nô lệ khổ ải cho tớingày tận số, bởi vì chẳng bao giờ có
người đến cứu cậu ta được nữa. Cái chính là lúc đó, ông
Khốttabít lại bị giữ chặt cả hai tay nên ông không thể sử dụng sự
hùng mạnh của mình để cứu cả ông lẫn Vônca. Nhận thây rằng
chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi thì sẽ muộn mât, ông Khốttabít đã
ráng hết sức dùng vai huých qua một bên và nhờ vậy ông đã vọt
hẳn ra khỏi bình. Nhưng ngay lúc đó vẫn chưa hoàn toàn tỉnh
giâc mơ, ông Khốttabít đã trượt ra ngoài tâm thảm, rơi xuống
khoảng không đen ngòm và lạnh lẽo bên dưới.
Cũng may là tiếng thét của ông già đã đánh thức Vônca. Cậu
bé đã kịp chộp lây tay trái của ông. Bây giờ đến lượt ông
Khốttabít bay đằng sau tâm thảm. Nhưng ông già nặng hơn
Vônca rât nhiều và chắc chắn cả hai sẽ rơi từ độ cao ghê gớm
xuống mặt đât tối đen, không trông thây gì, nếu như ông
Khốttabít không tìm được cách dùng tay còn lại rứt cả nắm râu
và niệm cả tràng thần chú thường dùng trong các trường hợp như
thế.
Sau đó, Vônca chẳng vât vả gì cũng lôi được ông già lên.
Niềm sung sướng của nhân vật chính của chúng ta sẽ hoàn toàn
trọn vẹn nếu như ông Khốttabít, giữa lúc Vônca đang lôi ông lên
tâm thảm, đừng la hét om sòm: “A ha, hỡi cậu Vônca!”, “Ổn rồi,
hỡi cậu bạn quý báu nhât đời!”, rồi ông cố hát một câu gì đó và
lại cười lên hô hố với vẻ vui mừng cao độ, làm cho Vônca rât
hoảng: nếu bỗng nhiên ông già phát điên vì quá sợ thì chết!
Thật ra, lúc đã ở trên tâm thảm rồi, ông Khốttabít thôi không hát
nữa. Nhưng bây giờ ông lại chẳng nghĩ ra được cái gì hay hơn là
bắt đầu nhảy múa. Nhảy múa giữa đêm, trên tâm thảm, không
mây bảo đảm.
«Tờ ra lá la, hỡi cậu Vônca! Tờ ra lá la, hỡi cậu con trai của
Aliôsa!» Ông Khốttabít rống lên trong bóng tối, giơ cao đôi chân
dài, gầy của mình và có nguy cơ lại ngã ra ngoài tâm thảm.
75
Finally, he gave in to Volka's pleas and stopped dancing.
Instead, he began to sing again. At first he sang "When your far-
off friend is singing," terribly off-key and then went on to
mutilate an old Gypsy love song called "Open the Garden Gate,"
which he had heard goodness knows where. All at once, he
stopped singing, crouched, and yanked several hairs from his
beard. Volka guessed what he was doing by the slight crystal
tinkling.
In a word, if you ever forget something very important and
just can't recall it, there's no better remedy than to fall off a magic
carpet, if even for a second. Such a fall really clears one's
memory. At least it helped Hottabych recall how to break spells
he himself had cast.
Now there was no need to continue the difficult and
dangerous flight to rescue the unfortunate Zhenya Bogorad
from slavery. Indeed, the sound of crystal tinkling was still in
the air when Zhenya fell out of the darkness and onto the magic
carpet, clutching a twenty-pound bunch of bananas.
"Zhenya!" Volka shouted happily.
The magic carpet could not withstand the extra weight and
plunged downward with a whistling sound. Suddenly, it became
damp and chilly. The stars shining overhead disappeared. They
had entered a cloud bank.
"Hottabych!" Volka shouted. "We have to get out of here, up
over the clouds!"
But Hottabych did not answer. Through the heavy fog they
could barely make out the shrivelled figure with his collar
turned up. The old man was hurriedly yanking one hair after
another from his beard. There was a sound like plink, like a
tightly stretched string on a home-made children's balalaika.
With a moan of despair, Hottabych would throw out the hair
and yank out another. Once again they'd hear the plink, once
again the moan of despair, and the despondent mumbling of the
old Genie.
Thể theo lời van nài của Vônca, cuối cùng ông già thôi nhảy
múa, nhưng lại bắt đầu hát. Lúc đầu ông già hát hết sức sai âm
điệu bài : “Khi người bạn phương xa hát”, sau đó ông hát bài tình
ca Digan cổ “Hãy mở cổng vườn” chẳng hiểu ông nghe lỏm được
ở đâu, rồi ông nín lặng ngay lập tức, ngồi xổm xuống và rứt mây
sợi râu. Vônca đoán được như vậy nhờ những tiếng “tưng, tưng”
nhẹ.
Tóm lại, nếu có lúc các bạn quên một điều gì đó rât quan trọng
và các bạn không tài nào nhớ lại được thì chẳng có cách nào tốt
hơn là ngã ra ngoài tâm thảm bay, dù chỉ trong một giây thôi. Cái
ngã ây sẽ làm đầu óc minh mẫn ra rât nhiều. Ít ra nó đã giúp ông
Khốttabít nhớ ra cách giải những lời phù phép của chính mình.
Bây giờ chẳng cần phải tiếp tục chuyến bay khó khăn và nguy
hiểm để giải thoát cậu Giênia Bôgôrat bât hạnh ra khỏi cảnh nô lệ
nữa. Và quả thực, những tiếng “tưng, tưng” của các sợi râu bị rứt
vẫn chưa kịp tan biến trong không trung đen ngòm thì từ đâu đó
trên cao, trong bóng tối, Giênia đã rơi xuống tâm thảm bay, hai
tay vẫn còn ôm một buồng chuối nặng tới hai mươi pao.
«Giênia!» Vônca sung sướng kêu lên.
Không chịu được trọng tải phụ, tâm thảm bay vừa lao xuống
thâp vừa rít lên. Mọi người bỗng cảm thây không khí xung quanh
ẩm ướt và lạnh. Những vì sao lâp lánh trên cao đều biến sạch.
Thì ra bọn họ đã lọt vào đám mây.
«Ông Khốttabít!» Vônca bèn kêu lên «Phải mau mau vọt lên
trên, cao hơn những đám mây!»
Nhưng ông già không hề trả lời. Qua màn mây mù dày đặc,
thây lờ mờ thân hình co quắp của ông với cái cổ áo vét dựng
đứng. Ông già vội vã rứt hết sợi râu này đến sợi râu khác. Vang
lên một tiếng rung như tiếng phát ra từ sợi dây kéo căng trên cây
đàn balalaica trẻ con tự làm. Với tiếng rên rỉ đầy tuyệt vọng, ông
Khốttabít ném một sợi râu đi và rứt một sợi nữa. Lại một tiếng
rung như trước vang lên và kèm theo nó là tiếng rên rỉ và tiếng
lầu bầu chán chường của ông thần già.
76
"Hey, Volka," Zhenya said, "What's this we're flying on? It
looks like a magic carpet."
"That's exactly what it is. Hottabych, what's taking you so
long?"
"There's no such thing as a magic carpet," Zhenya said.
"Help!"
The carpet had dipped sharply.
Volka had no time to argue with Zhenya
"Hottabych, what's the matter?" he said, tugging at the old
man's damp coat sleeve.
"0 woe is me!" came the hollow, sobbing voice of a faintly
visible Hottabych through the whistling of the falling carpet. "0
woe is all of us! I'm soaked from head to toe!"
"We're all drenched!" Volka shouted back angrily. "What
selfishness!"
"My beard! Alas, my beard is wet!"
"Ha, what a thing to worry about!" Zhenya smirked.
"My beard is wet!" Hottabych repeated in terrible grief.
"I'm as helpless as a babe. You need dry hair for magic, the
very driest kind of hair!"
"We'll go smack against the ground!" Volka said in a
wooden voice. "There'll just be a little wet spot left from all of
us."
"Wait! Wait a minute!" Zhenya panted. "The main thing is
not to get panicky! What do people in balloons do in such a
case?
In such a case, people flying in balloons throw their extra
ballast overboard. Farewell, my dear Indian bananas!"
With these words he tossed the heavy bunch of bananas
into the darkness. They began to fall more slowly. Then
they stopped falling altogether. The carpet swerved upwards
and was caught in an air current which carried them to the right
of their previous course.
Zhenya was dying to know what this was all about, and so he
asked Volka in a whisper:
«Này, Vônca ơi! » - Giênia nói «Chúng ta đang bay trên cái
gì thế? Hình như tên tâm thảm bayphải không»
«Đây chính là một tâm thảm bay. Ông Khốttabít, ông còn kề
cà gì ở đằng ây thế?
«Bây giờ làm quái gì còn thảm bay nữa!» Giênia nói
«Ối!».
Tâm thảm lượn ngoặt hết sức đột ngột.
Vônca không có thì giờ để tranh cãi với Giênia.
«Ông Khốttabít, ông làm gì ở đằng ây?» Vônca giật tay áo
véttông ướt sũng của ông già.
«Ôi, khổ thay cho ta!» Tiếng nức nở của ông Khốttabít chỉ
mơ hồ vọng đến qua màn mây mù dày đặc và qua tiếng rít mỗi
lúc một to của tâm thảm đang lao xuống «Ôi, khổ thay cho tât cả
chúng ta! Ta bị ướt từ đầu đến chân rồi!»
«Cả hai chúng cháu cũng ướt như chuột rồi!» Vônca bực tức
nói lớn với ông già «Người đâu mà ích kỷ thế không biết!»
«Bộ râu! Than ôi, bộ râu của ta ướt nhẹp mât rồi!»
«Xin ông nói rõ tại sao ông lại khổ ạ?» Giênia cười điệu..
«Bộ râu của ta ướt nhẹp mât rồi!» Ông Khốttabít nhắc lại với
vẻ buồn rầu vô hạn «Ta bây giờ bât lực như một đứa trẻ con.
Muốn phù phép cần phải có râu khô, râu thật khô kia! »
«Bây giờ chúng ta sẽ ngã uỵch xuống đât!» Vônca nói với
giọng lạnh lùng «Và chúng ta sẽ tan xác!
«Khoan đã, khoan đã nào!» Giênia vừa thở hổn hển vừa nói
«Cái chính là không được mât bình tĩnh! Trên khinh khí cầu,
trong những trường hợp như thế này, người ta thường làm gì?»
Người ta thường ném bớt những cái túi cát... Ôi, vĩnh biệt
những quả chuối Ấn Độ của ta!
Vừa nói, Giênia vừa quẳng buồng chuối nặng xuống khoảng
không vô tận mịt mù.
Tâm thảmbắt đầu rơi chậm hơn. Rồi nó ngừng rơi hoàn
toàn. Tâm thảm ngoặt trở lên, lọt vào luồng không khí và bay
chếch sang phía bên phải đường bay cũ.
Bây giờ Giênia, vẫn nóng lòng muốn biết mọi chuyện, liền
thì thầm hỏi Vônca:
77
"Volka, Volka! Who's the old man?"
"Later," Volka whispered back. "I'll tell you later, when we
get back on the ground. Understand?"
All Zhenya understood was that for some very important
reason or other all his questions would have to wait till later.
Hottabych got more from nowhere a jacket again, this time for
Zhenya and then gradually all three dozed off.
MEET MY FRIEND
Volka awoke from a pleasant ringing sound, like the tinkling
of crystal chandelier pendants. Still half asleep, he thought it was
Hottabych yanking magic hairs. But no, the old man was
snoring softly, sleeping like a babe. The tinkling sound was
coming from the icicles on his beard and the frozen carpet
fringes flying in the fresh morning wind.
In the East, the blinding sun was rising. It kept getting
warmer and warmer. The icicles on Hottabych's beard and on the
fringes melted; the icy crust that had covered the rest of the
carpet also melted. Hottabych turned over on his side, yawned
and began to snore with a whistle, as if there really was a pipe
in his nose.
Zhenya woke up from the dampness and the warmth.
Leaning towards Volka's chilled ear he whispered:
"Do tell me who the old man is?"
"Come clean," Volka whispered back, keeping a wary eye
on Hottabych. "Did you want to talk to the fellows about me
behind my back?"
"What of it?"
"Just that he doesn't like it."
"What doesn't he like?"
"He doesn't like people to go blabbering about me!"
"Humph!"
"Humph yourself! Presto! And you're in a desert. It's all very-
simple."
Zhenya wasn't convinced.
«Vônca, Vônca ơi, đó là ông già nào thế?»
«Sau này mình sẽ kể hết mọi chuyện,» Vônca thì thầm đáp
lại «Lúc chúng ta đã hạ xuống đât. Hiểu chưa?»
Giênia chỉ hiểu rằng lúc này, vì một lý do quan trọng nào đó,
cần phải gác chuyện hỏi han lại.
Ông Khốttabít lại lây thêm từ đâu đó một chiếc áo khoác nữa, lần
này cho Giênia, rồi cả ba ông cháu thiếp đi lúc nào không hay.
XIN HÃY LÀM QUEN
Vônca thức dậy vì một tiếng thánh thót tựa như tiếng phát ra
từ chuỗi pha lê treo ở cây đèn chùm. Đang ngái ngủ, nó tưởng đó
là do ông Khốttabít rứt các sợi râu có phép lạ của mình, nhưng
không phải: ông già đang ngủ ngon lành và thở nhè nhẹ. Thì ra
những sợi râu của ông Khốttabít và những tua viền của tâm thảm
bay bị phủ băng đã phát ra tiếng lanh canh thánh thót khi ngọn
gió ban mai trong lành thổi qua.
Mặt trời chói lòa đã mọc ở phía Đông. Trời dần dần âm lên.
Lớp băng mỏng phủ trên những sợi râu của ông Khốttabít, trên
những tua viền của tâm thảm và trên khắp bề mặt tâm thảm, trừ
chỗ mây người nằm, đã bắt đầu tan ra. Ông Khốttabít xoay mình
nằm nghiệng, ngáp một cái ngon lành và thở khò khè nhè nhẹ,
dường như trong mũi của ông có một cái còi nào đó.
Giênia cũng thức dậy vì ẩm ướt và vì nóng. Ghé sát vào cái
tai lạnh cóng của Vônca, nó thì thầm:
“Ông già nào vậy hả cậu?”
“Cậu hãy thú nhận đi,” Vônca vừa thì thầm đáp lại, vừa sợ
sệt liếc nhìn ông Khốttabít “Có phải cậu muốn bàn ra tán vào với
các bạn về bộ râu của mình phải không?”
“Thế thì đã sao?” “Ông già không thích chuyện đó”
“Không thích chuyện gì?”
“Ông ây không thích các cậu bàn tán linh tinh về mình”
“Eo ôi!”
“Cậu biết thế nào là “Eo ôi” rồi đây! Hâp một cái, thế là sang
tận một sa mạc nào đó. Ông già làm việc ây dễ như trở bàn tay”
Giênia vẫn tỏ vẻ không tin.
78
Volka cast another wary glance at Hottabych and moved
closer to his friend's ear.
"Do you think I'm crazy?"
"What a silly question!"
"Not even a bit?"
"Of course not."
"Well, believe it or not, but this old man is a Genie, a real
live Genie from the Arabian Nights!"
"Boloney!"
"And he was the one who got everything messed up during
the exam. He prompted me and I had to repeat everything like a
parrot."
"Him?!"
"But don't say a word about my having failed. He swore to
kill all the teachers if they failed me. And now I'm knocking
myself out to save Varvara Stepanovna from his magic. I have
to keep distracting him all the time. Understand?"
"Not really."
"Well, be quiet anyway!"
"Don't worry, I will," Zhenya whispered thoughtfully. "Then
he was the one who tossed me into India?"
"Sure he was. And he got you back from India, too. If you
want to know, he sent you there so they could sell you into
slavery."
Zhenya giggled.
"Me, a slave? Ha-ha-ha!"
"Ssh! You'll wake him up."
But Volka's warning came too late. Hottabych opened his
eyes and yawned.
"Good morning, 0 Volka. Am I correct in assuming that this
young man is none other than your friend Zhenya?"
"Yes, I'd like you to meet him," Volka said, introducing his
recovered friend to Hottabych as if all this was taking place in
the most ordinary of circumstances and not on a magic carpet
high above the Earth.
Vônca lại sợ sệt liếc nhìn ông Khốttabít rồi ghé sát hơn vào
tai Giênia:
“Cậu có tin rằng mình điên không?”
“Hỏi gì mà kỳ vậy!”
“Thậm chí không điên một chút nào chứ?”
“Đương nhiên không!”
“Thế đây, muốn tin hay không thì tùy, nhưng ông già này là
một vị thần, một vị thần chính cống trong “Nghìn lẻ một đêm”!
“Thôi đi cậu!”
“Chính ông ây đã làm hại mình trong cuộc thi. Ông ây nhắc
bài, còn mình thì phải lập lại như một con vẹt ây.
“Chính ông ây?”
“Nhưng không được hở cho ông ây biết là mình thi trượt
đây nhé. Ông ây đã thề là sẽ làm tình làm tội các giáo viên nếu
họ đánh trượt mình. Thế là mình phải nói loanh quanh suốt để
cứu cô Vácvara thoát khỏi pháp thuật của ông ta. Nếu có chuyện
gì là mình lại đánh lạc hướng liền. Rõ chưa?”
“Không rõ lắm”
“Dù sao đi nữa thì cậu cũng phải giữ mồm giữ miệng!”.
“Mình sẽ giữ mồm giữ miệng!” Giênia thì thầm với vẻ
trầm ngâm Thế ông ây đã quẳng mình sang tận Ấn Độ?”
“Chính ông ây đây. Và cũng chính ông ây đã đưa cậu ra
khỏi Ấn Độ. Nếu cậu muốn biết thì mình xin nói rằng ông ây đã
quẳng cậu sang đây để người ta bán cậu làm nô lệ”
Giênia cười sằng sặc:
“Bán mình làm nô lệ? Ha ha ha!”
“Khẽ chứ, cậu làm ông ta thức dậy bây giờ!”
Nhưng lời cảnh cáo của Vônca đã muộn. Ông Khốttabít mở
mắt và ngáp dài.
“Chào cậu Vônca! Còn cậu thiếu niên này, ta đoán không
phải ai khác ngoài cậu Giênia bạn của cậu?”
“Vâng, xin hãy làm quen!” Vônca nói, giới thiệu với ông
Khốttabít người bạn vừa tìm lại được, sự việc như đang diễn ra ở
một nơi nào đó trong tình huống bình thường nhât chứ không
phải trên tâm thảm đang bay cao trên mặt đât.
79
"Pleased to meet you," Zhenya said solemnly.
Hottabych was silent for a moment, looking at the boy closely
to decide whether or not he was worth a kind word.He apparently
became convinced that Volka had not made a mistake in
choosing his friend and so smiled his most amiable smile.
"There is no end to my happiness at meeting you. Any friend
of my young master is my best friend."
"Master?" Zhenya asked.
"Master and saviour."
"Saviour?!" Zhenya repeated and giggled.
"There's no need to laugh," Volka stopped him sternly.
"There's nothing to laugh about."
In as few words as possible, he told Zhenya everything our
attentive readers already know.
HAVE MERCY ON US, O MIGHTY RULER!
Twice that day the magic carpet passed through heavy cloud
banks, and each time Hottabych's nearly dry beard would again
become so damp it was no use thinking about even the simplest
kind of magic-something that would get them some food, for
instance. They were beginning to feel hungry. Even Zhenya's
description of his adventures of the previous day could not take
their minds away from food. But, most important, there was no
end to their flight in sight.
They were hungry, bored, and extremely uncomfortable. The
carpet seemed to be stuck in mid-air, so slowly did it fly and
so monotonous was the steppe stretching far below them. At
times, cities or little blue ribbons of rivers would drift by slowly,
and then once again they saw nothing but steppe and endless
fields of ripening wheat. Zhenya was right in saying they were
flying over the southern part of the country. Then, suddenly,
ahead and to the right of them, as far as the eye could see,
there was blue water below. To the left was the ragged line of
distant mountains.
“Rât hân hạnh!” Giênia trịnh trọng nói.
Còn ông Khốttabít thì im lặng một lát, nhìn chằm chằm vào
mặt Giênia, dường như cân nhắc xem cậu thiếu niên này có đáng
được nhận những lời lẽ tốt lành hay không. Và có lẽ sau khi thây
rõ rằng Vônca đã không lầm trong việc chọn bạn, ông liền nở nụ
cười tươi nhât trong tât cả các nụ cười của mình:
“Ta sung sướng vô cùng khi được làm quen với cậu. Người
bạn nào của ông chủ của ta cũng là người bạn tốt nhât của ta.
“Ông chủ?” Giênia ngạc nhiên. “Ông chủ và vị cứu tinh!”
“Vị cứu tinh?” – Giênialặp lại và cười phá lên.
“Cậu cười thật vô duyên!” Vônca nghiêm nghị nói với
Giênia “Ở đây chẳng có gì đáng cười cả!”
Sau đó, nó kể lại vắn tắt cho Giênia nghe tât cả những gì mà bạn
đọc chăm chú của tôi đã từng biết
HÃY THƯƠNG XÓT CHÚNG TÔI, HỠI VỊ CHÚA TỂ
HÙNG MẠNH
Trong ngày hôm ây, hai lần tâm thảm bay lọt vào tầng mây
dày đặc và lần nào cũng vậy, bộ râu đã gần khô hẳn của ông
Khốttabít lại ướt nhẹp đến độ ngay cả cái phép lạ đơn giản nhât
cũng đừng có mà nghĩ đến. Dù chỉ là cái phép lạ kiếm chút thức
ăn cũng chẳng làm nổi. Trong khi đó, cả ba ông cháu đã đói mềm
rồi. Ngay cả câu chuyện phiêu của Giênia trong mây ngày gần
đây cũng không thể làm cho họ quên nghĩ đến chuyện ăn. Và
điều chủ yếu là chuyến bay vẫn chẳng biết lúc nào mới kết thúc.
Đói, buồn và rât bât tiện. Tâm thảm dường như đứng yên một
chỗ, một phần vì nó bay rât chậm, một phần vì thảo nguyên trải
rộng ở bên dưới rât đơn điệu. Thỉnh thoảng ở bên dưới mới thây
từ từ trôi qua những thành phố, những dòng sông xanh, rồi lại trải
dài thảo nguyên, những cánh đồngvô tận đã phủ thảm lúa mì chín
vàng. Từ điểm này, Giênia đã rút ra một kết luận đúng đắn: ba
ông cháu đang bay qua các vùng phía Nam đât nước. Sau đó,
đằng trước và bên phải bỗng xuât hiện một vùng nước xanh
mênh mông chạy dài suốt cả đường chân trời, còn bên trái là
đường răng cưa của những dãy núi rât xa
80
"It's the Black Sea!" the boys shouted in unison.
"0 woe is us," Hottabych cried. "We're going straight out to
sea!"
Fortunately, a capricious air current turned the carpet a bit to
the left and tossed it into another cloud bank at top speed.
Thus, it was carried along the Caucasian coastline.
Through an opening in the clouds, Zhenya noticed the city of
Tuapse far below, its boats on anchor at the long, jutting pier.
Then everything was lost in a thick fog again. Our travellers'
clothing once again-for the hundredth time!-became wet.
The carpet was so water-logged and heavy that it began to fall
sharply with a whistling sound. In a few short seconds the
clouds were left far above. Soon, the famous resort city of
Sochi flashed by below in the blinding rays of the setting sun.
As it descended lower and lower, the carpet passed over the
broad white band of the Sochi-Matsesta Highway. The three
passengers, horror-stricken in expectation of their near and
terrible end, thought that the highway, studded on both sides
by former palaces which were now rest homes, was dashing
towards them at a mad speed.
They had a momentary glimpse of a beautiful bridge thrown
over a deep, narrow valley.
Then they were grazing the tree-tops. It seemed as if they
could touch them if they leaned over.
Then they flew over a sanatorium with a high escalator which
took the bathers up from the beach in a pretty little car.
Several minutes later, amidst a shower of spray, the carpet
plunged into the swimming pool of another sanatorium. The
place was quiet and deserted, as it was supper time and all the
vacationers were in the dining room. Shedding water and
puffing, our ill-fated travellers climbed out of the pool.
"It could have been worse," Volka said, looking around
curiously.
"Sure," Zhenya agreed. "We could have crashed into a
building just as easy as pie. Or into a mountain."
“Hắc Hải!” - Cả Vônca lẫn Giênia cùng đồng thanh reo lên.
“Ôi, khổ thay cho chúng ta! - Ông Khốttabít kêu lên - Chúng
ta sẽ bị cuốn thẳng ra biển!
Nhưng may thay, luồng không khí trái tính trái nết đã quay
ngoắt tâm thảm hơi chếch về phía bên trái, cuốn nó với một tốc
độ lớn vào những đám mây dày đặc, và cùng với những đám
mây, nó lao vút dọc bờ biển Cápcadơ.
Qua khoảng trống giữa các đám mây, Giênia đã kịp nhận
thây thoáng hiện ra ở phía thành phố Tuápxê với các tàu thủy đậu
ở vũng tàu và ở bến tàu nhô ra biển rât xa. Sau đó, tât cả lại bị
che khuât sau màn mây mù dày đặc. Quần áo và giày của các nhà
du hành của chúng ta lại ướt sũng, chẳng biết lần thứ mây rồi!
Còn tâm thảm thì nặng thêm tới mức nó vừa đột ngột lao xuống
thâp, vừa rít lên. Chỉ trong vài phút, những đám mây đã lùi lại ra
phía sau. Chẳng mây chốc bên dưới tâm thảm đã hiện ra thành
phố nghỉ mát nổi tiếng Xôchi đang rực rỡ trong ánh hoàng hôn.
Mỗi lúc một hạ xuống thâp, tâm thảm lao nhanh trên đường
ôtô rộng và đẹp chạy từ Xôchi đến Maxexta. Ba hành khách đang
đờ người chờ đón cái kết thúc bi thảm đã hết sức gần, họ tưởng
như con đường cao tốc, hai bên có nhiều tòa lâu đài được dùng
làm nhà an dưỡng, đang lao vun vút về phía tâm thảm bay.
Chiếc cầu đẹp bắt trên cái thung lũng rât sâu và hẹp hiện ra
và biến ngay tức khắc. Những ngọn cây lướt qua gần sát bên
dưới tâm thảm. Tưởng chừng như chỉ cần thò tay xuống là có thể
chạm ngay những ngọn cây đó.
Thoáng hiện ra ngay bên dưới một tòa nhà an dưỡng với
thang cuốn cao bốc những người tắm trong các xe con xinh xắn.
Bay thêm vài phút nữa, tâm thảm liền lao hết tốc lực xuống
bể bơi của nhà một an dưỡng khác, làm nước bắn lên tung tóe.
Bốn bề vắng lặng. Đang là giờ ăn tối, nên tât cả những người
nghỉ ở đây đều đến nhà ăn. Các du hành hẩm hiu của chúng ta
vừa leo lên bờ bể bơi vừa thở hồng hộc và phun phì phì,
“Cứ ngỡ là còn tệ hại hơn”. Vônca tò mò nhìn quanh và nói.
“Chao ôi, nếu lao vào một tòa nhà nào đó hoặc lao vào núi đá
thì tan xác !” Giênia đồng ý.
81
It was a good thing there was no one close by. The travellers
sat down on beach chairs placed near the pool. They undressed,
wrung out their wet clothes, pulled them on again, shivering
and groaning with cold, and then left the swimming enclosure.
"If only I could dry my beard, everything would be just
lovely," Hottabych said with concern and touched it, just to make
sure. "Ah, me! It's quite damp!"
"Let's look for the kitchen," Zhenya suggested. "Maybe
they'll let you dry it near the stove. Boy, what wouldn't I give
for a big chunk of bread and some sausage!"
"Or some fried potatoes," Volka added.
"You're breaking my heart, 0 my young friends,"
Hottabych cried woefully. "It's all my fault that you...." .
"No, it's not your fault at all," Volka consoled him. "Let's go
look for the kitchen."
They passed the deserted tennis court, went down a paved
path under a high arch and found themselves before the
majestic, snow-white columns of a miners' sanatorium. A circular
fountain with a pool as big as a dance floor shot up foaming
sprays of water, right to the third-storey windows. All the
windows of the main building were brightly lit.
"Our end has come!" Hottabych gasped. "We're in the
palace of a most wealthy and mighty potentate. His guards will
be on us any minute and chop off our heads, and I'm the only one
to blame! 0 woe! Oh, such terrible shame on my old grey head!"
Zhenya giggled. Volka nudged him, to make him still and
not tease the old man.
"What guards? Which heads?" Volka asked with annoyance.
"It's a very ordinary sanatorium. What I mean is, not very
ordinary, but very nice. Though I think they're all the same here
in Sochi."
"I was an expert on palaces, 0 Volka, when
your great-great-great-grandfather wasn't even born, and I, for
one, certainly know that guards will come running any minute
and.... 0 woe is us! Here they come!"
Một cái hay nữa là ở gần đó không hề có bóng người. Các nhà
du hành ngồi tạm xuống những chiếc ghế bạt có rât nhiều ở đây,
vắt quần áo cho ráo nước, vừa vắt vừa rên hừ hừ và co ro vì lạnh,
sau đó đi ra khỏi hàng rào giăng lưới dây thép của bể bơi.
“Ta chỉ cần hong khô bộ râu là mọi việc sẽ được thu xếp một
cách ổn thỏa nhât” Ông Khốttabít nói với vẻ lo lắng và thử sờ tay
vào bộ râu “Hừ, vẫn còn ướt nguyên!”
“Chúng ta đi tìm nhà bếp,” Giênia đề nghị “Có thể người ta
sẽ cho ông ngồi hong bên bếp lò... Chà, bây giờ mà có một mẩu
bánh mì lớn và một ít xúc xích nhỉ!”...
“Hoặc khoai tây chiên cũng được!” - Vônca nói thêm.
“Các cậu làm ta đau khổ, hỡi các bạn trẻ của ta!” Ông
Khốttabít thốt lên với vẻ buồn rầu “Do lỗi của ta mà các cậu...”
“Không phải lỗi của ông đâu,” Vônca ngắt lời ông già với
giọng làm cho ông an tâm “Ta đi tìm nhà bếp đi thôi”.
Họ đi qua sân quần vợt vắng tanh, xuống phía dưới theo một
con đường nhỏ trải nhựa, dưới một cửa vòm cao và trước mắt họ
hiện rõ những cột trắng tinh tráng lệ của nhà an dưỡng của công
nhân mỏ. Một bể phun nước hình tròn, rộng như một sân khiêu
vũ, đang phun rào rào những tia nước tuyệt đẹp lên độ cao của
một tòa nhà 3 tầng. Các cửa sổ của tòa nhà chính rực rỡ ánh đèn.
“Chúng ta chết đến nơi rồi!” Ông Khốttabít hỗn hển “Chúng
ta đã rơi vào lãnh địa của một vị chúa tể giàu có và hùng mạnh
nhât. Đội vệ binh sẽ hiện ra ngay bây giờ và sẽ chặt hết đầu
chúng ta. Ta và chỉ có ta thôi là có lỗi trong toàn bộ chuyện này.
Ôi, khổ thay và nhục nhã thay cho những sợi tóc bạc của ta!...
Giênia cười lớn. Vônca phải thụi vào hông bạn để cậu ta im
đi, khỏi làm cho ông già nổi giận. “Đội vệ binh nào kia ạ? Những
cái đầu nào kia ạ?”Vônca cãi lại “Đây là một nhà an dưỡng bình
thường... Nói đúng hơn là không hẳn bình thường mà rât tốt.
Cháu nghĩ tại Xôchi này, tât cả nhà an dưỡng đều như thế.
“Hỡi cậu Vônca, ngay từ khi các ông cao tổ của cậu chưa ra
đời, ta đã rât rành về các tòa lâu đài! Ta mà lại không biết đội vệ
binh sẽ chạy đến đây ngay bây giờ và... Ôi, khổ thay cho chúng
ta, họ đang chạy đến đó!”
82
The boys also heard the sounds of running feet on the
staircase of the main building.
"Jafar!" someone hanging over the banister shouted from
above. "We'll look for them together after supper! They can't
disappear this late at night! Jafar!"
"Did you hear him?" Hottabych cried, grabbing the boys'
hands. He dragged them off to a side path as fast as he could and
from there into the nearest bushes.
"Did you hear him? That was the Sergeant of the Guard
shouting. They'll go looking for us after supper, and they'll
certainly find us. But my beard has soaked up as much water as a
sponge, and I'm as helpless as a babe!"
Just then he happened to glance at two towels hanging over
the back of a park bench.
"Allah be praised!" he cried excitedly, running towards the
towels. "These will help me dry my beard! Then we won't have
to fear any guards in the world."
He picked up first one and then the other towel and groaned:
"0 Allah! They are quite damp! And the guards are so close!"
Nevertheless, he hurriedly began to dry his beard.
It was while he was drying it that an Azerbaijanian of
tremendous height, dressed in a dark red robe, came upon them.
He appeared from behind the pink bushes as unexpectedly as a
Jack-in-the-box.
"Aha!" he said rather calmly. "Here they are. Tell me, my dear
man, is this your towel?"
"Spare us, 0 mighty ruler!" Hottabych cried, falling to his
knees. "You can chop off my head, but these youths are in no
way guilty. Let them go free! They have lived but such a short
while!"
"Hottabych, get up and don't make a fool of yourself!"
Volka said in great embarrassment. "What kind of a ruler are
you talking about? He's just a very ordinary man here on a
holiday."
Các cậu bé cũng nghe thây tiếng chân chạy trên cầu thang
của tòa nhà chính.
“Giapha!” môt ai đó nhoài người qua lan can hét to từ bên
trên “Ăn tối xong, chúng ta sẽ đi lùng! Đêm hôm khuya khoắt,
chúng chẳng biến đi đâu mà sợ!... Giapha!”
“Các cậu đã nghe thây chưa?” Ông Khốttabít kêu lên, nắm
lây tay rồi lôi tuột hết sức nhanh hai đứa vào vào một bụi cây bên
cạnh con đường
“Các cậu đã nghe thây chưa? Đó là tiếng nói của lão đội
trưởng đội vệ binh. Họ sẽ đi lùng chúng ta sau bữa tối và họ sẽ
tóm được chúng ta thôi. Thế mà bộ râu của ta vẫn ướt nhẹp như
miếng bọt biển và ta bât lực như một đứa bé con!”
Đúng lúc ây, ông già nhìn thây hai chiếc khăn mặt hiện ra
trên lưng chiếc ghế dài đặt trong vườn hoa.
“Trời ơi!” Ông sung sướng reo lên và lao về phía hai chiếc
khăn mặt “Đây, cái này sẽ giúp ta lau khô bộ râu của ta. Và bây
giờ, chúng ta sẽ không còn sợ một đội vệ binh nào nữa!”
Thoạt tiên, ông cầm một chiếc khăn mặt lên, sau đó ông
cầm chiếc thứ hai và thốt lên tiếng rên rỉ sầu não:
“Trời ơi, chúng cũng ướt nhẹp... Mà đội vệ binh thì đã tới
gần lắm rồi!” Tuy vậy, ông vẫn dùng khăn mặt hối hả lau bộ râu.
Một người Adécbaigian cao lớn, mặc chiếc áo khoác sang
trọng màu đỏ thẫm đã bắt gặp ông già đang làm việc đó. Từ sau
bụi hoa hồng, ông ta hiện ra bât ngờ như từ dưới đât chui lên.
“A ha, chúng đây rồi!” Ông ta nói với giọng khá điềm tĩnh –
“Ông già thân mến, hãy nói cho cháu biết đây có phải là chiếc
khăn mặt của ông không ạ?”
“Hãy xá tội cho chúng tôi, hỡi vị chúa tể hùng mạnh! Xin hãy
chặt đầu một mình tôi thôi, còn các cậu thiếu niên này không hề
có tội với ngài. Ngài hãy buông tha các cậu ây! Các cậu ây được
sống trên đời vẫn còn quá ít”
“Ông Khốttabít, ông đứng dậy đi và đừng nói những lời tức
cười như thế nữa!” Vônca bối rối ngắt lời ông già “Làm gì có vị
chúa tể nào ở đây? Đây chỉ là một người nghỉ an dưỡng hết sức
bình thường trongt một ngày nghỉ”
83
"I won't get up until this wonderful and merciful sultan
promises to spare your lives, 0 my young friends!"
The Azerbaijanian shrugged his mighty shoulders and said,
"My dear citizen, why are you insulting me? What kind of a
sultan am I? I'm an ordinary Soviet citizen." He puffed out his
chest and added, "I'm Jafar Alt Muhammedov, a drilling
foreman. Do you know where Baku is?"
Hottabych shook his head.
"Do you know where Bibi-Aibat is?"
Hottabych shook his head again.
"Don't you read the papers? Now, what are you kneeling
for? That's shameful. Oh, how very shameful and embarrassing,
my dear man!" Muhammedov pulled the old man to his feet.
"Wait a minute!" Volka whispered like a conspirator, taking
Muhammedov off to a side. "Don't pay any attention to the old
man. He's off his rocker. And the worst part of it is, we're so
wet."
"Ah! Did you get caught in the rain in the mountains too? I
came back as wet as a mouse. Vai, vai! The old man may catch
cold. Dear man," he said, catching Hottabych under the arms
as he was about to fall to his knees again. "You look very
familiar. Are you from Gandji? You look like my father, except
that he's older. My father's going on eighty-three."
"Then know ye, 0 mighty ruler, that I am going on three
thousand seven hundred and thirty-three!" Hottabych replied
hotly.
It was only to Muhammedov's credit that he didn't bat an
eyelid upon hearing these words. He merely nodded
understandingly to Volka, who was winking hard from behind
Hottabych's back.
Pressing his right hand to his heart, the drilling foreman
answered Hottabych politely, "Of course, my good man, of
course. But you're so well preserved. Let's go and warm up.
We'll have something to eat and rest or else you might catch
cold. Va, how you remind me of my father!" -
“Ta sẽ không đứng dậy chừng nào vị xuntan tuyệt vời và lỗi
lạc này chưa hứa bảo toàn tính mạng cho các cậu, hỡi các cậu
bạn trẻ tuổi của ta!”
Người Adécbaigian nhún đôi vai lực lưỡng và nói “Ông già
thân mến, sao ông lại nói thế? Cháu đâu phải một vị xuntan!
Cháu chỉ là một người Xôviết bình thường thôi ông ạ”. Ông ta
vươn vai và nói thêm “Cháu là đội trưởng thợ khoan Giapha Ali
Muhamêđốp. Ông có biết thành phố Bacu không ạ?”
Ông Khốttabít lắc đầu.
“Thế ông có biết Bibi Âybát không ạ?” Ông Muhamêđốp hỏi
tiếp. Ông Khốttabít lại lắc đầu.
“Ông có đọc báo không? Ồ sao ông vẫn cứ quỳ thế? Thật là
xâu hổ! Ôi, xâu hổ và khó coi làm sao, ông già thân mến ạ!” Ông
Muhamêđốp xốc nách ông già dậy. Vônca kéo ông Muhamêđốp
qua một bên và nói thì thầm đầy vẻ bí mật.
“Xin chờ một chút. Chú đừng quá chú ý đến ông già này.
Ông ây không được bình thường. Thật tệ là chúng cháu vẫn còn
ướt thế này”
“Ái chà chà,” Ông đội trưởng thợ khoan vui vẻ “Té ra ba
ông cháu bị mắc mưa trên núi ư? Tôi cũng bị ướt như chuột lột.
đây. Chà, ông có thể bị cảm lạnh mât thôi! Ông già thân mến!”
Ông Muhamêđốp chộp lây tay ông Khốttabít khi ông già lại toan
quỳ mọp xuống “Cháu trông ông rât quen. Có phải ông ở Gangi
không ạ? Ông giống bố cháu quá! Nhưng bố cháu trông già hơn
ông. Ông cháu đã 83 tuổi rồi”
Ông Khốttabít nóng nảy đáp lại “Hỡi vị chúa tể hùng mạnh,
xin ngài biết cho là tôi đã 3.732 tuổi rồi!”
Rât may là ông Muhamêđốp không hề ngạc nhiên chút nào
khi nghe lời của ông Khốttabít. Ông gật đầu tỏ vẻ hiểu biết với
Vônca đang đứng sau lưng ông già và nháy mắt lia lịa với ông.
Áp bàn tay phải vào chỗ trái tim, ông đội trưởng thợ khoan
kính cẩn trả lời ông Khốttabít: “Dĩ nhiên, ông già thân mến, dĩ
nhiên rồi. Nhưng trông ông vẫn còn trẻ lắm. Bây giờ chúng ta đi
sưởi âm, ăn uống, nghỉ ngơi, nếu không thì ông sẽ bị cảm đây.
Mong sao ông đừng bị. Chà, ông mới giống bố cháu làm sao!”
84
"I don't dare disobey, 0 mighty ruler," Hottabych answered
fawningly, touching his beard ever so often. Alas! It was still
very, very damp.
Oh, how restless his soul was! All his many years'
experience rose up against the fact that the owner of the palace
should invite a strange old man and two young boys-all dressed
in a far from elaborate fashion-to share his meal. That meant
there was some mischief to be expected. Perhaps this Jafar Ali
ibn Mohammed was trying to coax them into his palace in order
to play a joke on them and then, having had his fill of torturing
them, would order his servants to chop off their heads, or throw
them into cages with wild beasts. Oh, how cautious he had to be!
So thought Hottabych as he and his young friends ascended
the broad stairway to the first block of dormitories.
They encountered no one, either on the stairs or in the hall,
and this but served to confirm Hottabych's suspicions.
Muhammedov took them to his room, induced the old man to
change into a pair of pyjamas, and left, telling them to make
themselves at home. "I'll be back soon, after I give a few orders.
I'll be right back."
"Aha! We know to whom you'll give those orders and what
they'll be about, you crafty, two-faced ruler!" Hottabych thought.
"You have a heart of stone, one that is immune to mercy. To
chop off such noble boys' heads!"
Meanwhile, the noble boys were looking round the
comfortable room.
"Look, d'you see this?" Volka cried happily. He picked up a
small table fan, a thing Hottabych had never seen.
"It's a fan," Volka explained. "We'll dry your beard in a
flash!"
True enough, in two minutes' time Hottabych's beard was
ready for use.
"We'll test it," the sly old man mumbled innocently.
“Tôi không dám làm trái lệnh ngài, hỡi vị chúa tể hùng cường nhât!” Ông Khốttabít đáp lại với vẻ lây lòng, chốc chốc lại đưa tay sờ bộ râu của mình. Than ôi, bộ râu vẫn còn ướt đẫm. Ông Khốttabít lòng dạ bồn chồn lo lắng. Dựa vào toàn bộ kinh nghiệm của mình, ông cho rằng không đời nào có chuyện ông chủ lâu đài lại có thể bỗng dưng mời vào bàn ăn một ông già chưa từng quen biết cùng với hai cậu thiếu niên ăn mặc chẳng lây gì làm chỉnh tề. Như thế có nghĩa là ở đây có một âm mưu nào đó. Có thể lão Giapha Ali con trai của Muhamét này cố tình dụ ba ông cháu vào trong lâu đài của mình để làm trò cười thỏa thích, rồi sau đó mới ra lệnh chặt đầu họ hoặc ném họ vào chuồng nhốt thú dữ cho chúng xé xác. Phải đề phòng cẩn thận mới được! Ông Khốttabít suy nghĩ như vậy khi cùng với hai cậu bạn trẻ tuổi leo lên cái cầu thang rộng rãi dẫn đến nhà ngủ thứ nhât. Ở cầu thang và ở hành lang không hề có một bóng người, điều đó lại càng làm cho ông Khốttabít tin chắc rằng những nghi ngờ của mình là đúng. Ông Muhamêđốp dẫn ba ông cháu vào phòng của mình, bắt ông già phải cởi bộ quần áo ướt ra và mặc bộ quần áo ngủ của ông ta vào, đề nghị cả 3 cứ tự nhiên như ở nhà và đi ra. Trước khi ra, ông còn nói: “Tôi đi ra ngoài có chút việc. Tôi sẽ trở lại ngay bây giờ” “Rõ quá!”, ông Khốttabít nghĩ thầm, “Chúng ta biết tỏng tòng tong mi sẽ làm gì, hỡi lão chúa tể thâm độc và giả nhân giả nghĩa kia! Mi có một trái tim đá hoàn toàn xa lạ với tình thương. Ai lại nỡ chặt đầu hai cậu thiếu niên dễ thương thế kia!”. Khi đó, hai cậu thiếu niên dễ thương ngó quanh căn phòng đầy đủ tiện nghi. “A ha!” Vônca mừng rỡ “Ông thây chưa? Nó nhâc lên rồi lại đặt xuống chiếc quạt bàn con, cái mà lần đầu tiên trong đời ông Khốttabít mới trông thây. “Đây là cái quạt máy!” Vônca giải thích “Bây giờ cháu sẽ giúp ông làm khô bộ râu”. Quả thực hai phút sau, bộ râu của ông Khốttabít đã lây lại trọn vẹn phép màu nhiệm “Bây giờ chúng ta sẽ thử xem!” Ông già láu lỉnh nói với giọng dường như ông không hề có ý định gì cả.
85
He yanked out two hairs. Before the crystal tinkling sound
had died down, our friends suddenly found themselves about
three miles away, on the warm sandy beach. At their feet, the
blue-black waves of the rising tide softly lapped against the
shore.
"This is much better," Hottabych said contentedly. Before
the boys could utter a sound, he yanked three more hairs from
his beard.
That very instant a large tray of steaming roast lamb and a
second, smaller tray of fruit and biscuits appeared on the sand.
Hottabych snapped his fingers and two strange-looking
bronze pitchers with sherbet appeared.
"Golly!" Zhenya cried. "But what about our clothes?"
"Alas, I am becoming forgetful before my time,"
Hottabych said critically and yanked out another hair. Their
clothes and shoes became dry the same instant.
Moreover, their things appeared freshly pressed and their
shoes shined brightly and even smelling of the most expensive
shoe polish.
"And may this treacherous ruler, Jafar Alt ibn Muhammed,
call for as many guards as he wishes!" the old man said with
satisfaction, pouring himself a cup of icy, fragrant sherbet. "The
birds have flown out from under the knife!"
"Why, he's no ruler!" Volka said indignantly. "He's a real
nice man. And if you want to know, he didn't go off to call any
guards, he went to get us something to eat."
"You're too young to teach me, 0 Volka!" Hottabych
snapped, for he was really displeased that his young companions
were not in the least thankful for having been saved from death's
jaws. "Who but I should know what rulers look like and how
they behave! Know ye, that there are no more treacherous men
than sultans."
Ông rứt hai sợi râu. Tiếng “tưng” phát ra chưa kịp tan đi trong
khoảng không thì những người bạn của chúng ta bỗng thây mình
ở nơi bãi cát âm cách nhà an dưỡng ba hải lý. Cách họ hai bước,
những làn sóng xanh thẫm âm áp vỗ nhẹ vào bờ.
“Rồi sẽ còn nhiều điều thú vị hơn thế nữa!” Ông Khốttabít hể
hả lẩm bẩm và trước khi hai cậu bé kịp thốt lên một tiếng, ông đã
rứt thêm ba sợi râu nữa.
Cùng lúc đó, hiện lên trên cát một chiếc khay lớn đựng thịt
cừu rán đang bốc hơi và một chiếc thứ hai nhỏ hơn đựng trái cây
và bánh quy. Sau đó, ông Khốttabít búng ngón tay một cái, thế là
hiện ra hai cái bình bằng đồng lạ mắt đựng nước trái cây.
“Tuyệt thật!” Giênia reo lên “Thế còn quần áo của chúng
cháu?
“Than ôi, ta bị lú lẫn trước tuổi mât rồi!” Ông Khốttabít trách
mình rồi rứt thêm một sợi râu nữa, thế là cả quần áo lẫn giày dép
các nhà du hành của chúng ta đều khô ngay lập tức.
Hơn thế, quần áo của chúng trông như vừa được ủi, còn giày
chẳng những bóng lộn mà thậm chí còn tỏa ra mùi xi đắt tiền
nhât.
“Bây giờ cứ mặc cho lão chúa tể thâm độc Giapha Ali con
trai của Muhamét ây dẫn bao nhiêu tên vệ binh vào lâu đài bắt
chúng ta cũng được!” Ông già hể hả nói và rót nước trái cây mát
lạnh, thơm ngát vào tách của mình “Các con chim nhỏ đã bay vù
ngay trước lưỡi dao!”
“Ông ây nào phải chúa tể!” Vônca bực bội “Đó chỉ là một
người bình thường tốt bụng. Và ông ây không hề đi gọi vệ binh
vệ biếc gì cả, mà đi lây thức ăn cho chúng ta. Ông phải biết như
thế!”
“Cậu đừng có dạy khôn ta, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít
hậm hực đáp lại và cảm thây thực sự không vừa ý vì hai cậu bạn
đường trẻ của ông không hề nghĩ đến chuyện cảm ơn ông đã cứu
thoát chúng khỏi cái chốn nguy hiểm chết người kia “Ta mà lại
không biết các lão chúa tể mặt mũi ra sao và chúng xử sự như thế
nào ư? Cậu nên biết rằng không có kẻ nào thâm độc hơn bọn
xuntan đâu nhé!
86
"But he's no sultan, he's a foreman. D'you understand, a drilling foreman!"
"Let's not argue, 0 Volka," the old man answered glumly
"Don't you think it's time we sat down to eat?"
"What about your pyjamas?" Zhenya said, seeing that they
could not out-talk the old man this time. "You've carried off
someone else's pyjamas!"
"Oh, Allah! I've never yet degraded myself by stealing,"
Hottabych cried unhappily.
If all the people at the sanatorium were not then in the dining
hall, they probably would have seen a pair of striped pyjamas
appear suddenly in the dark sky, coming from the direction of
Matsesta, flying at the height of the third-storey windows. The
pyjamas flew into Muhammedov's room through the open
balcony doors and draped themselves neatly over the back of
the chair, from which the kind drilling foreman had so recently
picked them up and handed them to a shivering Hottabych.
Muhammedov, however, forgot all about the old man and
the boys before he even reached the dining hall.
"I found them," he said to his room-mate. "I found both
towels. We left them on the bench when we sat down to rest."
Then he joined the others at the table and applied himself
to his supper.
IT'S SO EMBARRASSING TO BE AN ILLITERATE
GENIE!
Before Muhammedov had a chance to start on his dessert, the
clouds that our travellers had left somewhere between Tuapse
and Sochi finally reached the spa and burst forth in a loud,
torrential, sub-tropical storm.
In a moment the streets, parks and beaches became deserted.
Soon the storm reached the spot where, by Hottabych's grace,
the small crew of the drowned magic carpet were to spend the
night on the shore of the Black Sea.
Luckily, they noticed the approaching storm in time; the
“Thế nhưng ông ây chẳng phải xuntan, mà là đội trưởng, ông
hiểu không? Đội trưởng thợ khoan!
“Đừng tranh cãi nữa, hỡi cậu Vônca!”Ông già cau có trả lời
“Chưa tới lúc chúng ta chuyển sang ăn uống sao?”
“Thế còn bộ quần áo ngủ?” Giênia nói, hiểu rằng không thể
nào cãi lại nổi ông già về chuyện này “Ông vẫn mặc bộ quần áo
ngủ của nhà an dưỡng!”
“Trời ơi!” Ông Khốttabít kêu lên rầu rĩ “Ta chưa bao giờ làm
nhục mình bằng cái trò ăn cắp cả”
Đúng lúc ây, nếu những người nghỉ ở nhà an dưỡng không có
ở cái nhà ăn rộng rãi để ăn bữa tối thì họ có thể trông thây một bộ
quần áo ngủ có sọc hết sức bình thường bỗng từ phía Maxexta
lao vụt đến ở khoảng độ cao của một tòa nhà ba tầng, bay qua
ban công ngỏ cửa, lọt vào phòng của ông Muhamêđốp. Bộ quần
áo ngủ ây tự vắt cẩn thận lên đúng lưng chiếc ghế dựa mà vừa
mới rồi người đội trưởng thợ khoan đáng mến đã lây ở chỗ đó để
đưa cho ông Khốttabít thay, lúc người ông đang run cầm cập.
Còn ông Muhamêđốp thì chưa đi đến nhà ăn đã quên biến
ông già và hai cậu bé mà ông ta vừa để lại trong phòng mình.
“Tìm thây rồi!” Ông nói với người bạn cùng phòng “Tôi đã
tìm thây hai chiếc khăn mặt đã để quên ở ghế dài lúc ngồi nghỉ.
Sau đó, ông ngồi thoải mái vào bàn ăn và bắt đầu đánh chén
bữa tối...
VÔNCA CÔX TƯN CÔP – CHÁU CỦA ĐỨC ALA
Ông Muhamêdốp vẫn chưa đụng đến món ăn tráng miệng thì
những đám mây mà các nhà du hành của chúng ta đã bỏ rơi đâu
đó giữa Tuápxê và Xôchi cuối cùng đã bay tới thành phố nghỉ
mát và trút xuống một cơn bão nhiệt đới ầm ĩ và nhiều nước.
Trong chốc lát, các đường phố, công viên và các bãi tắm trở
nên vắng tanh. Chẳng mây chốc, cơn giông đã kéo đến nơi mà
theo gợi ý của ông Khốttabít, đoàn phi hành ít ỏi của tâm thảm
bay bị đắm tại bể bơi của nhà an dưỡng sẽ ngủ qua đêm ở ngoài
trời, trên bờ Hắc Hải.
Cũng may là các nhà du hành đã kịp thời nhận thây cơn bão
87
prospect of getting drenched to the bone again did not appeal
to them in the least. However, the most important thing to keep
dry was the old man's beard. The simplest thing to do would
have been to fly somewhere farther south, but in the pitch
darkness of the southern night they might easily crash into a
mountain.
For the time being, they took refuge under some bushes and
considered where to go.
'"I've got it!" Zhenya cried, jumping to his feet. "Golly,
what an idea! We should smear his beard with oil!"
"And then what?" the old man shrugged.
"Then it won't even get wet in another flood, that's what!"
"Zhenya's right," Volka agreed, feeling a bit peeved that it
was not he who had thought of such a wonderful, scientifically
sound idea. "Hottabych, go into action!"
Hottabych yanked out several hairs, tore one of them in two,
and his beard became covered with a thin layer of excellent palm
oil.
Then he tore a second hair in two and they all found
themselves in a comfortable, marble-faced cave that suddenly
appeared on the steep bank. And while a warm June storm was
booming loudly over the Caucasian coast, they sat on thick
carpets, had a plentiful dinner and then fell asleep soundly
till morning.
They were awakened by the soft whispering of the crystal-
clear waves.
The sun had long since risen.
Stretching and yawning, they went out onto the deserted
beach, bathed in the slanting rays of the morning sun.
Immediately, as if it had never existed, the cave that had
sheltered them for the night disappeared.
The boys were splashing delightedly in the cool waves when
they heard the far-off hum of an airplane motor coming from
the direction of Adler Airport.
A large passenger plane with glistening silver wings was
đang tới gần. Dĩ nhiên, họ không hề muốn lại bị ướt như chuột
lột. Nhưng trước tiên, phải cố giữ cho bộ râu của ông già được
khô ráo. Đương nhiên, cách đơn giản hơn cả là bay xa hơn về
một nơi nào đó ở phương Nam, nhưng trong cái đêm miền Nam
tối đen như mực này, có thể dễ dàng tan xác vì bay đâm sầm vào
núi.
Ba nhà du hành tạm thời nương náu vào một bụi cây và bắt
đầu nghĩ xem nên biến đi đâu...
«Cháu nghĩ ra rồi?» Giênia khoái chí đứng phắt dậy. «Đúng
thế, cháu nghĩ ra rồi! Cần phải bôi lên râu một thứ mỡ gì dó».
«Lúc bây giờ thì sẽ ra sao?» ông già nhún vai.
«Bây giờ, nó sẽ không bị ướt nữa ngay dưới thác nước ! »
«Giênia nói đúng!» Vônca tán thành, hơi bực mình vì nó
không nghĩ ra được cái sáng kiến rât hay và có cơ sở khoa học
như thế. «Ông Khốttabít, ông ra tay đi nào!»
Ông Khốttabít liền bứt mây sợi râu, ngắt một trong mây sợi
đó ra làm hai phần, thế là những sợi râu còn lại của ông già liền
được phủ một lớp mỏng dầu dừa thượng hảo hạng.
Sau đó, ông ngắt một sợi râu khác làm hai phần, thế là các
nhân vật chính của chúng ta đã ở trong một cái hang hoàn toàn
tiện lợi, bên trong lát đá hoa, vừa mới hiện ra trên bờ biển dốc .
Và trong khi cơn giông tháng sáu âm áp, vui vẻ trút ào ào xuống
vùng ven bờ Cápcadơ, họ ung dung ngồi trên các tâm thảm dày,
đánh chén bữa ăn tối thịnh soạn và rồi chìm vào giâc ngủ ngon.
Tiếng sóng vỗ nhè nhẹ, êm ái, trong trẻo như pha lê đã đánh
thức họ dậy.
Trời đã sáng từ lâu.
Vươn vai và ngáp dài khoan khoái, ba ông cháu đi xuống
bãi biển ngập tràn những tia nắng nghiêng nghiêng và vẫn hoàn
toàn vắng tanh. Còn cái hang mà họ đã nương náu qua đêm đã
biến mât tăm ngay lập tức, dường như nó chưa bao giờ có vậy.
Giữa lúc hai cậu bé đang thích thú vẫy vùng trong những
ngọn sóng ban mai mát mẻ thì từ phía sân bay Ađle, trên trời cao,
nghe có tiếng động cơ ù ù xa xa.
Một chiếc máy bay hành khách loại lòn đang bay trên biển,
88
flying over the sea.
"Ah-h!" Zhenya sighed dreamily. "Wouldn't it be nice if we
could go to Moscow in that plane?"
"That's not a bad idea at all," Volka agreed.
Thereupon Hottabych drew something very thin and white
from his pocket. It resembled a delicate silver thread. He tore it
into several pieces and suddenly all three of them found
themselves in comfortable reclining seats inside the airplane.
The most surprising thing was that none of the passengers
paid the slightest attention to them, as if they had been aboard
the plane right from the start.
"Hottabych," Zhenya whispered. "What was it you tore that
looked just like a silver thread?"
"Just a little hair from my beard," Hottabych replied, though
he seemed strangely embarrassed.
"But you took it from your pocket."
"I tore it out of my beard beforehand and hid it in my pocket,
just ...in case.... Forgive me, but I wasn't sure my oiled beard
would stay dry."
"Don't you believe in science?" Zhenya cried in amazement.
"I am quite well versed in the sciences," Hottabych said in
a hurt voice, "but I don't know what kind of a science teaches
you to protect a magic beard from getting wet by oiling it." To
change the subject he said, "How comfortable and speedy this
air chariot is! At first, I thought we were inside a tremendous and
truly unusual iron bird and was indeed surprised."
All conversation stopped at this point, because the old man
became just a tiny bit air-sick. Rather, he was very tired. He
dozed off in his seat and did not open his eyes until they were
quite near Moscow. Beneath them was the great Moscow Sea.
Volka, who was sitting beside him, whispered proudly, "My
uncle made this sea."
"This sea?"
"Yes."
"Your uncle?"
đôi cánh bạc lâp lánh.
«Chà-ứ!» Giênia kéo dài giọng với vẻ mơ mộng. «Giá mà
được ngồi trên chiếc máy bay ây để về Mátxcơva nhỉ!»
«Còn phải nói?» Vônca đồng ý
Lúc bây giờ, ông Khốttabít móc trong túi ra một sợi gì đó
mảnh và trắng. Trông nó giống như một sợi chỉ bạc. Ông ngắt sợi
đó ra làm mây phần, thế là cả ba ông cháu bỗng chễm chệ trên ba
chiếc ghế có thể ngả thoải mái bên trong máy bay.
Điều đáng ngạc nhiên nhât là không một hành khách nào để
ý đến ba ông cháu, cứ như ba ông cháu đã bay cùng với họ ngay
từ đầu.
«Ông Khốttabít,» Giênia thì thầm hỏi, «ông vừa ngắt sợi gì
trông giống như sợi chỉ bạc thế ạ?»
«Đó là một sợi râu bình thường của ta». Ông Khốttabít đáp
với vẻ lúng túng thật khó hiểu.
«Ông móc nó từ trong túi ra kia mà!»
«Ta đã rứt sợi râu đó từ trước và giâu nó vào túi để... phòng
xa... Hãy tha lỗi cho ta, nhưng ta vẫn không tin rằng bộ râu được
bôi dầu của ta có thể không bị ướt».
«Ông không tin vào khoa học ư !» Giêma ngạc nhiên.
«Ta cũng khá am hiểu về các môn khoa học» Ông già phật ý.
«Nhưng ta không biết môn nào dạy rằng có thể dùng mỡ để bảo
vệ cho bộ râu có phép lạ khỏi bị hỏng». Để thay đổi đề tài, ông
nói «Cỗ xe trên không này thật là tiện lợi và bay nhanh! Vậy mà
lúc đầu ta cứ ngỡ rằng chúng ta đang ở trong bụng con chim sắt
khổng lồ đáng ngạc nhiên.
Cuộc nói chuyện tạm ngưng vì ông già hơi bị say máy bay.
Nói cho đúng hơn, ông bị mệt. Suốt dọc đường, ông thiu thỉu
trong ghế của mình và chỉ mở mắt khi máy bay đã tới gần sát
Mátxcơva. Bên dưới họ là biển Mátxcơva rộng lớn.
Vônca ngồi cạnh ông Khốttabít liền thì thầm vào tai ông với
vẻ kiêu hãnh «Cậu cháu đã làm ra cái biển này đây?»
«Làm ra biển?» - ông Khốttabít sủng sốt một cách khó chịu.
«Vâng, làm ra biển »
« Ông cậu của cậu?
89
"Yes."
"You mean to say that you're Allah's nephew?" the old man
sounded very sad.
"My uncle's an excavator operator. He's in charge of a
walking excavator. His name's Vladimir Nekrasov. If you want
to know, he's digging the Kuibyshev Sea right now."
"My, oh my! You most blessed one!" Hottabych said turning
an angry red. "I so believed you, 0 Volka! I respected you so!
And suddenly you tell such horrid, shameful lies!"
"Is Vladimir Nekrasov really your uncle?" the stocky man
with a broad, weather-beaten face sitting behind them asked
loudly. "Is he really?"
"He's my mother's cousin."
"Why didn't you say so before!" the man exclaimed. "The
boy's got such a man for an uncle, and he doesn't say a thing!
Why, he's a rare man, indeed! I'm on my way back from the
Kuibyshev Sea right now. We're working on the same sector.
Why, if you want to know, we...."
Volka nodded towards a gloomy Hottabych.
"But he doesn't believe my uncle made the Moscow Sea."
"Ai-ai-ai, citizen. That's not nice at all!" the man began to
shame Hottabych. "How can you doubt it? Vladimir Nekrasov
dug that sea and now he's digging another, and if a third sea has
to be dug, he'll dig that one, too! What's the matter? Don't you
read the papers? Here, have a look. Right here. This is our
paper." He pulled a newspaper from his battered brief-case
and pointed to a photograph. "See?"
"Look! That's my uncle!" Volka shouted. "Can I have this
paper? I want to give it to my mother."
"Take it, it's yours," the man said. "Do you still doubt him?"
he asked Hottabych, who now seemed very small. "Here,
read the heading: 'Our Wonderful Sea-Builders.' It's all about
his uncle."
«Vâng, cậu của cháu».
«Cậu muốn nói rằng cậu là cháu của Đức Ala?» Ông già tỏ
vẻ rât buồn rầu:
«Cậu cháu là thợ lái máy đào. Cậu cháu điều khiển máy đào
kiểu bước. Tên cậu ây là Vladimia Necraxốp. Nếu ông muốn
biết, bây giờ cậu cháu đang đào Biển Cuibưsép”
«Chà, cái cậu này?» Ông Khốttabít nổi xung. «Ta rât tin cậu,
hỡi cậu Vônca! Ta rât kính trọng cậu!. Vậy mà bỗng nhiên cậu
lại nói với ta điều kinh khủng, những lời nói dối đáng xâu hổ!»
«Vladimia Necraxốp là cậu của cháu ư ?» Một người mập
lùn có khuôn mặt lớn, dãi dầu sóng gió, ngồi đằng sau họ, tỏ vẻ
mừng rỡ. «Có đúng thế không ?»
«Cậu ây là em họ mẹ cháu».
«Thế mà cháu cứ lặng thinh hoài!» Người vừa hỏi nói với
vẻ thán phục. «Có được một ông cậu như thế mà lại lặng thinh?
Đó chính là một người vàng đây? Tôi vừa từ “Biển Cuibuép” về
đây... Tôi với cậu của cháu làm cùng một khu vực Chính tôi với
cậu của cháu, nếu cháu muốn biết...
Vônca hât đầu về phía ông già Khốttabít đang cau có:
«Thế mà ông ây không tin cậu cháu đã làm ra “Biển
Mátxcơva” đây.
“Chà, thế thì không tốt đâu, ông ơi!” Người khách liền trách
ông Khốttabít. “Sao ông lại có thể nghi ngờ một con người tuyệt
vời như thế? Vladimia Necraxốp đã đào biển này và đang đào
một biển khác. Nếu cần có một biển thứ ba nữa, ông ây sẽ đào
luôn biển thứ ba!... Sao, ông không đọc báo ư? Đây ông xem,
đúng chỗ này này, luôn tiện nói thêm rằng đây là báo của chúng
ta đây nhé!” ông rút trong chiếc cặp đã sờn một tờ báo và chỉ vào
tâm ảnh. “Ông thây chưa?”
“A, đây là cậu cháu!” Vônca mừng rỡ “Ông cho cháu tờ báo
này, ông nhé? Cháu sẽ mang tờ báo này về cho mẹ cháu xem”.
. “Cứ cầm lây, nó là của cháu” người đàn ông nói “Ông vẫn
còn nghi ngờ ư?” ông ta quay sang hỏi ông Khốttabít lúc ây đã
nguôi giận “Đây, ông hãy đọc đầu đề báo này ‘Những người vinh
quang làm ra biển cả’.Đó là những gì viết về cậu của cháu này”
90
"Is it about you, too?" Zhenya asked.
"It's mostly about Nekrasov. I'm not famous. Here, read it."
Hottabych took the paper and pretended to read. Really now,
he couldn't admit he didn't know how to read, could he?
That is why, on the way home from the airport, he asked
his young friends to teach him how to read and write, for he
said he had nearly died of shame when the man had asked him
to read the words "Our Wonderful Sea-Builders."
They agreed that at the very first opportunity they would teach
him how to read the papers, because the old man was very
insistent that he begin with them. Nothing else would do.
"So's I'll know which sea is being built, and where," he
explained, looking away shyly.
WHO’S THE RICHEST
"Let's go for a walk, 0 crystal of my soul," Hottabych said
the next day.
"On one condition only, and that's that you won't shy away
from every bus like a village horse. But I'm insulting village
horses for nothing. They haven't shied away from cars in a long,
long time. And it's about time you got used to the idea that these
aren't any Jirjises, but honest-to-goodness Russian internal
combustion engines."
"I hear and I obey, 0 Volka ibn Alyosha," the old man
answered timidly.
"Then repeat after me: I will never again be afraid of...."
"I will never again be afraid of...."
"buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...."
"buses, trolley-buses, trolley-cars, trucks, helicopters...."
"automobiles, searchlights, excavators, typewriters...."
"automobiles, searchlights, excavators, typewriters...."
“gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...."
“gramophones,0loud-speakers,0vacuum-cleaners...."
“electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.'
“electric plugs, TV-sets, fans and rubber toys that squeak.'
“Bài báo cũng viết cả về ông nữa chứ?” Giênia hỏi.
“Nó chủ yếu viết về Necraxốp. Tôi không nổi tiếng. Đây, ông
đọc đi” Ông Khốttabít cầm lây tờ báo làm ra vẻ như đang đọc.
Nhưng thực ra, ông không dám thú nhận là ông mù chữ...
Chính vì thế, trên đường từ sân bay về nhà, ông đã hỏi các
bạn trẻ của mình có thể dạy ông đọc và viết được không, bởi vì
ông ngượng chín người lúc ông khách nọ bảo ông đọc hàng chữ
“Những người vinh quang làm ra biển cả”.
Họ đã thỏa thuận với nhau rằng hai cậu bé sẽ dạy ông đọc
báo ngay khi có dịp thuận tiện, nhưng ông già muốn bắt đầu học
ngay đọc báo. Ngoài ra không làm gì khác
“Để mà còn biết cái biển nào đang được xây dựng ở đâu,”.
ông già giải thích, ngượng ngùng nhìn đi chỗ khác.
AI LÀ NGƯỜI GIÀU NHẤT
«Chúng ta dạo chơi đi, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?» Hôm sau,
ông Khốttabít nói.
“Nhưng chỉ với điều kiện là ông không được lồng lên như một
con ngựa ở nông thôn mỗi khi gặp xe buýt Tuy nhiên, có lẽ cháu
đã xúc phạm các con ngựa ở nông thôn một cách oan uổng. Từ
lâu rồi, chúng không còn sợ ôtô nữa. Vả lại, đã tới lúc ông phải
quen rằng đó chẳng phải là lão Giếcgit nào đó mà là những động
cơ đốt trong bình thường do Nga chế tạo”.
“Ta xin nghe lời, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa”. Ông già
hiền lành đáp.
“Vậy ông hãy nhắc lại theo cháu: Từ nay ta sẽ không sợ..”.
“Từ nay ta sẽ không sợ...”.
“xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...”
“xe buýt, trôlâybuýt, tàu điện, ôtô tải, máy bay trực thăng...”
“xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..”
“xe hơi, đèn pha, máy xúc, máy đánh chữ..”
“máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “
“máy hát, loa phóng thanh, máy hút bụi... “
“công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng”
“công tắc điện, ti vi, quạt và đồ chơi cao su phát ra tiếng”
91
"Well, I guess that takes care of everything," Volka said.
"Well, I guess that takes care of everything," Hottabych
repeated automatically, and they both burst out laughing.
In order to harden the old man's nerves, they crossed the
busiest streets at least twenty times. Then they rode on a trolley-
car for a long while and, finally, tired but content, they boarded
a bus.
They rode off, bouncing softly on the leather-upholstered
seats.
Volka was engrossed in a copy of Pionerskaya Pravda, the
children's newspaper. The old man was lost in thought and kept
glancing at his young companion kindly from time to time.
Then his face broke into a smile, evidently reflecting some
pleasant idea he had conceived
The bus took them to the doorstep. Soon they were back in
Volka's room.
"Do you know what, 0 most honourable of secondary
school pupils?" Hottabych began the minute the door closed
behind them. "I think you should be more aloof and reserved in
your relations with the young inhabitants of your house. Believe
it or not, my heart was ready to break when I heard them
shouting:
'Hey, Volka!' 'Hello, Volka!' and so forth, all of which is
obviously unworthy of you. Forgive me for being so outspoken,
0 blessed one, but you have slackened the reins unnecessarily.
How can they be your equals when you are the richest of the
rich, to say nothing of your other innumerable qualities?"
"Huh! They certainly are my equals. One boy is even a grade
ahead of me, and we're all equally rich."
"No, you are mistaken here, 0 treasure of my soul!"
Hottabych cried delightedly and led Volka to the window.
"Look, and be convinced of the truth of my words."
A strange sight met Volka's eyes.
“Thôi, coi như thế là đủ rồi?” - Vônca nói.
“Thôi, coi như thế là đủ rồi”. Ông Khốttabít máy móc nhắc
lại theo Vônca và cả hai phá lên cười.
Để rèn luyện thần kinh của ông già, Vônca đã dẫn ông đi bộ
hai mươi lần qua các con đường nhộn nhịp, rồi đi tàu điện qua
nhiều bến và cuối cùng, khi mệt lả nhưng thỏa mãn, hai ông cháu
leo lên xe buýt.
Họ ngồi trên xe, ngườì lắc lư khoan khoái trên đệm ghế
bằng da.
Vônca mải mê đọc báo Sự thật thiếu niên tiền phong, còn
ông già thì đang nghĩ về một chuyện gì đó, chốc chốc lại thích
thú đưa mắt nhìn người bạn đường trẻ tuổi của mình. Sau đó, ông
nở một nụ cười mãn nguyện: chắc là ông đã nghĩ ra một điều lý
thú gì đây.
Chiếc xe buýt đưa hai ông cháu về gần đến tận nhà. Chẳng
mây chốc, họ đã ở trong phòng của Vônca.
- Cậu có biết không, hỡi cậu học sinh đáng kính nhât trong tât cả
các học sinh trung học! - ông Khốttabít bắt đầu nói ngay khi họ
vừa khóa trái cửa lại. - Theo ta, bây giờ cậu phải đối xử lạnh lùng
và dè dặt hơn với bọn trẻ trong sân nhà cậu. Cậu có tin không,
tim ta đã tan nát thành từng mảnh khi ta nghe bọn chúng đón cậu
bằng những tiếng kêu: “ê, Vônca?”, “Chào Vônca?” và những
tiếng tương tự rõ ràng là chẳng kính đáng với cậu. Hãy tha lỗi
cho lời nói thẳng của ta, hỡi cậu thiếu niên may mắn nhât đời,
nhưng ta thây cậu hoàn toàn không nên để cho bọn chúng sàm sỡ
với cậu như vậy. Làm sao bọn chúng có thể sánh với cậu, một
ngưới giàu nhât trong các người giàu, ây là chưa nói đến vô số
những ưu điểm khác của cậu”.
“Lại còn thế nữa!Các bạn ây bằng vai phải lứa với cháu quá
đi chứ, thậm chí còn có một bạn học lớp tám kia... Và cả bọn
chúng cháu đều hoàn toàn giàu như nhau”
“Không, cậu nhầm rồi, hỡi kho báu của tâm hồn ta!” ông
Khốttabít đắc thắng kêu lên và dẫn Vônca ra cửa sổ. “Cậu nhìn
xem và hãy tin rằng lời ta nói là đúng!”
Trước mắt Vônca hiện ra một cảnh tượng vô cùng kỳ lạ.
92
A few moments before, the left half of their tremendous yard
had been occupied by a volley-ball pitch, a big pile of fresh
sand for the toddlers, "giant steps" and swings for the daring,
exercise bars and rings for athletics fans, and one long and
two round bright flower-beds for all the inhabitants to enjoy.
Now, instead of all this, there towered in glittering
magnificence three marble palaces in an ancient Asiatic style.
Great columns adorned the facades. Shady gardens crowned the
flat roofs, and strange red, yellow and blue flowers grew in
the flower-beds. The spray issuing from exotic fountains
sparkled like precious stones in the sunlight. Beside the entrance
of each palace stood two giants holding huge curved swords.
Volka and Hottabych went down to the yard. At the sight of
Volka, the giants fell to their knees as one and greeted him in
thunderous voices, while terrible flames escaped their mouths.
Volka shuddered.
"May my young master not fear these beings, for these are
peaceful Ifrits whom I have placed at the entrance to glorify your
name."
The giants again fell to their knees and, spitting flames,
they thundered obediently, "Order us as you wish, 0 mighty
master!"
"Please get up! I do wish you'd get up," Volka said in
great embarrassment. "Why do you keep falling on your knees
all the time? It's just like feudalism. Get up this minute, and don't
you ever let me catch you crawling like this. Shame on you!
Shame on both of you!"
Looking at each other in dismay, the Ifrits rose and silently
resumed their previous stand of "attention."
"Well now!" Volka mumbled. "Come on, Hottabych, let's
have a look at your palaces." He skipped up the steps lightly and
entered the first palace.
"These are not my palaces, they are your palaces," the old
man objected respectfully as he followed Volka in.
However, the boy paid no attention to his words.
Cách đây vài phút thôi, ở nửa trái của cái sân rộng lớn còn có
một sân bóng chuyền, một đống cát vàng to tướng để cho bọn
nhóc con, một cái đu quay và một cái bập bênh cho những người
thích cảm giác mạnh, một cái xà đơn và một bộ vòng treo cho
những người ham mê thể dục, một bồn hoa dài và hai bồn hoa
tròn với các bông hoa đủ màu trông rât vui mắt cho tât cả mọi
ngườí ở trong khu nhà này.
Bây giờ, thay vào tât cả những cái đó, đã mọc lên ba tòa lâu
đài đồ sộ theo kiểu châu Âu ngày xưa, làm bảng đá hoa lâp lánh.
Những hàng cột sang trọng tô điểm cho mặt tiền lâu đài. Trên các
mái bằng xanh rì những vườn cây râm mát, còn ở các bồn hoa thì
có những bông hoa đỏ, vàng, xanh lơ chưa từng thây. Những giọt
nước phun lên từ các vòi phun tuyệt đẹp lâp lánh trong nắng như
nhưng viên đá quý. Ở lối vào mỗi tòa lâu đài đều có hai người
khổng lồ đứng gác, tay cầm kiếm cong lớn. Vônca và ông
Khốttabít đi xuống sân. Vừa trông thây Vônca, hai người khổng
lồ như theo lệnh đã phủ phục và cât tiếng chào rền vang như sâm
cùng lúc đó, từ trong mồm hai người khổng lồ phụt ra những
ngọn lửa lớn, làm cho Vônca bât giác phải rùng mình.
“Ông chủ trẻ tuổi của ta đừng có sợ những gã đó. Đây chỉ là
những gã ifrít hiền lành mà ta đã sai đứng ở lối vào để làm tăng
thêm vinh dự cho cậu”.
Hai người khổng lồ lại phủ phục và vừa phun lửa vừa ngoan
ngoãn cât tiếng rền vang như sâm “Hãy sai khiến chúng tôi đi,
hỡi ông chủ hùng mạnh”
“Xin các ông hãy đứng dậy cho! Tôi yêu cầu các ông đứng
dậy ngay lập tức!” Vônca ngượng ngùng. “Thời buổi này mà còn
quỳ thì thật chẳng ra làm sao cả. Cứ như là thời phong kiến vậy?
Các ông hãy đứng dậy đi và từ nay đừng làm như thế nữa. Thật
là xâu hổ!”
Hai lão ifrít băn khoăn đưa mắt nhìn nhau, rồi đứng dậy và
lặng lẽ uỡn thẳng người trong tư thế chào cứng đơ như trước.
“Lại còn thế nữa?” Vônca lẩm bẩm “Ông Khốttabít, chúng ta
đi xem các lâu đài của ông đi” Nó bước lên nhẹ nhàng và đi vào
lâu đài đầu tiên.
93
"These are not my palaces, they are your palaces," the old
man objected respectfully as he followed Volka in.
However, the boy paid no attention to his words.
The first palace was made entirely of rare pink marble. Its
heavy carved sandalwood doors were studded with silver nails
and adorned with silver stars and bright red rubies.
The second palace was made of light blue marble and had
ten doors of rare ebony studded with gold nails and adorned with
diamonds, sapphires and emeralds.
In the middle of the second palace was the mirror-like
surface of a large pool, the home of goldfish the size of sturgeon.
"That's instead of your little aquarium," Hottabych explained
shyly. "I think this is the only kind of aquarium in keeping with
your great dignity."
"Hm, imagine picking up one of those fishes. It'll bite your
hand off," Volka thought
"And now, do me the honour of casting a kindly glance at
the third palace," Hottabych said.
They entered the portals of the third palace. It glittered
so magnificently that Volka gasped:
"Why, it's just like the Metro! It's just like the
Komsomolskaya Station!"
"You haven't seen it all yet, 0 blessed one!" Hottabych said
quickly.
He led Volka out into the yard. Once again the giants
"presented arms," but Hottabych ignored them and pointed to
the shining golden plaques adorning the entrances to the
palaces. On each the same words were engraved, words which
made Volka both hot and cold at the same time:
"These palaces belong to the most noble and glorious of
youths of this city, to the most beautiful of the beautiful, the
most wise of the wise, to him who is replete with endless
“Đây không phải là các lâu đài của ta, chúng là của cậu!”
Ông già kính cẩn bác lại và theo Vônca đi vào.
Tuy nhiên cậu bé không chú ý đến lời nói của ông.
Tòa lâu đài thứ nhât làm toàn bằng đá quý màu hồng. Tám
cánh cửa nặng nề có chạm trổ làm bằng gỗ đàn hương, được tô
điểm bằng những chiếc đinh bạc và gắn đầy nhưng ngôi sao bạc,
những viên hồng ngọc đỏ rực.
Tòa lâu đài thứ hai làm bằng đá hoa màu lam nhạt. Ở đây
có mười cánh cửa làm bằng gỗ lim đen bóng cực kỳ hiếm có. Các
cánh cửa này được tô điểm bằng những chiếc đinh vàng và gắn
đầy những viên kim cương, xaphia, ngọc bích
Ở giữa tòa lâu đài thứ hai là một cái bể rộng, mặt nước
phẳng lặng như gương, trong đó bơi lượn những con cá vàng lớn.
Cái này thay cho cái bể nuôi cá bé tí của cậu”. Ông Khottabít
rụt rè giải thích. “Ta cảm thây rằng chỉ có dùng cái bể nuôi cá
như ở đây, cậu mới không làm hạ phẩm giá cao quý của mình.
“Hừ” Vônca nghĩ thầm. “Cứ thử bắt một con cá vàng ây
xem, sẽ rụng tay liền!”.
“Còn bây giờ,” Ông Khốttabít nói “Hãy cho ta được hân
hạnh mời cậu để mắt đến tòa lâu đài thứ ba.
Hai người đi vào cổng tòa lâu đài thứ ba. Tòa lâu đài này
tráng lệ tới mức Vônca phải sửng sốt kêu lên:
“Ồ, đây giống hệt ga tàu điện ngầm. Hệt như ga
Cômxômônxcaia ây”
“Cậu vẫn chưa thây hết tât cả đâu, hỡi cậu Vônca may mắn?
ông Khốttabít nói nhanh.
Ông dẫn Vônca ra sân. Hai người khổng lồ lập tức cầm
kiếm ở tư thế chào, nhưng ông Khốttabít không hề để ý đến họ.
ông chỉ cho cậu bé thây những tâm bảng bằng vàng bóng loáng
gắn ở bên trên lối vào các tòa lâu đài. Trên mỗi tâm bảng đều
khắc cùng những hàng chữ làm cho Vônca lập tức cảm thây
người phát sốt phát rét lên:
“Các tòa lâu đài này thuộc về cậu đội viên thiếu niên tiền
phong trẻ tuổi cao quý nhât và vẻ vang của thành phố này, người
đẹp trai thât trong tât cả những người đẹp trai, người thông minh
94
qualities and perfections, the unmatched and unsurpassed scholar
in geography and other sciences, the first among divers, the best
of all swimmers and volley-ball players, the unchallenged
champion of billiards and ping-pong-to the Royal Young Pioneer
Volka ibn Alyosha, may his name be glorified for ages to come
as well as the names of his fortunate parents."
"With your permission," Hottabych said, bursting with
pride and happiness, "I wish, when you come to live here with
your parents, that you appoint me a corner, too, so that your
new residence will not separate us and I may thus have the
opportunity at all times to express my deep respect and devotion
to you."
"In the first place, these inscriptions aren't very objective,"
Volka said after a short pause, "but that's not the most important
thing in the long run. It's not important, because we'll have to
hang up new signs."
"I understand you and cannot but blame myself for
being so short-sighted," the old man said in an embarrassed
tone. "Naturally, the inscriptions should have been made in
precious stones. You are most worthy of it."
"You misunderstood me, Hottabych. I wanted the
inscriptions to read that these palaces belong to the District
Department of Education. You see, in our country all the
palaces belong to the DDE, or to the sanatoriums."
"Which DDE?"
Volka misunderstood Hottabych's question.
"It doesn't matter which, but I'd rather it belonged to
the Krasnopresnensky DDE. That's the district I was born in,
that's where I grew up and learned how to read and write."
"I don't know who that DDE is," Hottabych said bitterly,
"and I'm quite ready to believe that he is a worthy person. But
did DDE free me from my thousands of years of imprisonment in
the vessel? No, it was not DDE, it was you, 0 wonderful youth,
and that is why these palaces will belong to you alone and no one
else."
nhât trong tât cả những người thông minh, người có vô số những ưu điểm và những mặt toàn thiện, toàn mỹ, người am hiểu độc nhât vô nhị môn địa lý và các môn khoa học khác, người giỏi nhât trong tât cả các tay lặn, người cừ nhât trong tât cả các tay bơi, người hay nhât trong tât cả các tay đánh bóng chuyền, người vô địch bách chiến bách thắng môn biya và môn bóng bàn. Cầu chúc cho cậu Vônca và các vị thân sinh có phúc của cậu được rạng danh đời đời!” “Nếu được cậu cho phép,” ông Khốttabít nói, phổng cả mũi vì hãnh diện và sung sướng “ta chúc cậu khi đến đây ở cùng với các vi thân sinh của cậu, cậu sẽ dành cho ta một góc nhỏ để cho chỗ ở mới không làm ta xa cách cậu, và ta có điều kiện bày tỏ với cậu lòng kính trọng sâu sắc và lòng trung thành của mình trong bât cứ lúc nào” “Thế này, ông nhé” Vônca đáp sau một lúc im lặng “Thứ nhât những hàng chữ này thiếu tinh thần tự phê. Nhưng điều đó rốt cuộc cũng chẳng quan trọng. Điều đó chẳng quan trọng bởi vì những tâm bảng thế nào cũng phải thay đổi”. “Ta hiểu ý cậu và ta không thể không buộc tội ta suy nghĩ thiếu chín chắn” Ông già bối rối. “Dĩ nhiên, những hàng chữ ây phải nạm bằng đá quý. Cậu hoàn toàn xứng đáng như vậy” “Ông hiểu sai ý cháu rồi, ông Khốttabít ơi! Cháu muốn trên tâm bảng phải viết rõ rằng các tòa lâu đài này là tài sản của Phòng Giáo dục quận. Ông biết không, ở nước chúng cháu, các lâu đài đều thuộc về PGDQ hoặc thuộc về các nhà an dưỡng. “Các lâu đài này sẽ thuộc về ông PGDQ nào vậy?” Ông già ngạc nhiên kêu lên. Vônca hiểu sai tiếng kêu của ông Khốttabít: “PGDQ nào cũng được. Nó hồn nhiên trả lời. “Nhưng tốt hơn hết là thuộc về PGDQ Prêxnia Đỏ. Tại quận ây, cháu đã ra đời, lớn lên, học đọc và viết. “Ta không biết ông PGDQ ây là ai,” ông Khốtt nói với giọng cay đắng, “và hoàn toàn tin rằng ông ta là một người đáng kính. Nhưng phải chăng ông PGDQ ây đã cứu ta thoát khỏi cảnh cầm tù hàng nghìn năm trong bình? Không, không phải ông PGDQ làm việc đó, mà chính là cậu, hỡi cậu thiếu niên tuyệt vời, và các tòa lâu đài này phải thuộc chính cậu hoặc không thuộc về ai cả.
95
"But don't you see...."
"I don't want to! They are yours or no one's!"
Never before had Volka seen Hottabych so angry. His face
was purple and his eyes were flashing. The old man was
obviously trying hard to keep his temper.
"Does that mean you don't agree, 0 crystal of my soul?"
"Of course not. What do I need these palaces for? What do
you think I am, a clubhouse, or an office, or a kindergarten?"
"Ah-h-h!" Hottabych sighed unhappily and shrugged. "We'll
have to try something else then!"
The palaces became hazy, swayed, and dissolved into thin
air, like a fog blown by the wind. The giants howled and shot
upwards, where they, too, disappeared.
A CAMEL IN THE STREET
Instead, the yard suddenly filled with heavily laden elephants,
camels and mules. New caravans kept arriving constantly.
The shouts of the dark-skinned drivers, dressed in snow-
white robes, blended with the elephants' trumpeting, the
camels' snorting, the mules' braying, the stamping of hundreds
of hooves and the melodious tinkling of bells.
A short sunburnt man in rich silk robes climbed down from
his elephant, approached the middle of the yard, and tapped the
pavement thrice with his ivory cane. Suddenly, a huge fountain
appeared. Immediately drivers carrying leather pails formed a
long queue; soon the yard was filled with the snorting,
chomping and wheezing of the thirsty animals.
"All this is yours, 0 Volka," Hottabych cried, trying to make
himself heard above the din. "Won't you please accept my
humble gift?"
"What do you mean by 'all this'?"
"Everything. The elephants, and the camels, and the mules,
and all the gold and precious stones they carry, and the people
who are accompanying them-everything is yours!"
Things were going from bad to worse. Volka had nearly
“Nhưng ông hãy hiểu cho là...”
“Ta không muốn hiểu! Chúng thuộc về cậu, hoặc không ai cả?
Vônca chưa bao giờ thây ông Khốttabít giận dữ đến như thế.
Mặt ông đỏ bừng, mắt ông phát ra những tia chớp. Rõ ràng là
ông già đang tự kiềm chế một cách khó khăn
“Thế nghĩa là cậu không đồng ý, hỡi tinh thể của tâm hồn ta?”
“Dĩ nhiên là không. Các lâu đài này sao lại thuộc về cháu?
Cháu đâu phải là một câu lạc bộ,một cơ quan hay một vườn trẻ?”
“Than ôi!” Lúc ây, ông Khốttabít buồn bã thốt lên và phẩy tay.
“Chúng ta sẽ thử một cách khác!”
Các tòa lâu đài trở nên mờ dần, lung lay rồi tan biến trong
khoảng không như đám sương mù bị gió xua đi. Những người
khổng lồ gầm vang, lao vút lên cao và cũng biến mât theo.
MỘT CON LẠC ĐÀ TRÊN ĐƯỜNG
Nhưng bây giờ trong sân lại đầy voi, lạc đà và lừa, con nào con
nây đều chở nặng. Các đoàn súc vật vận chuyển vẫn tiếp tục ùn
ùn kéo vào cái cổng mở rộng. Tiếng la của những người chăn dắt
da đen, mặc áo thụng trắng tinh, hòa lẫn với tiếng voi rống, lạc
đà kêu, lừa hí, tiếng rầm rập của hàng trăm mống guốc, với tiếng
leng keng êm tai của những chiếc chuông.
Một người nhỏ nhắn, nước da rám nắng mặc quần áo lụa sang
trọng, từ trên lưng voi trèo xuống, bước ra giữa sân, dùng chiếc
gậy nhỏ bằng ngà voi đập xuống lớp nhựa đường ba lần. Thế là
một vòi nước khổng lồ xuât hiện. Ngay lập tức, những người
chăn dắt xách thùng bằng da xếp thành một hàng dài, và chẳng
mây chốc trong sân đã đầy những tiếng xoàn xoạt, phì phì của
các con vật khát nước.
“Tât cả những thứ này đều là của cậu, hỡi cậu Vônca?” ông
Khốttabít nói lớn, cố át tiếng ồn ào “Cậu hãy vui lòng nhận chút
quà mọn này của ta”.
“Tât cả là thế nào ạ?”
“Mọi thứ. Voi, lạc đà và lừa cùng toàn bộ vàng bạc châu báu
chúng mang, và cả nhũng gã đứng đi theo là của cậu!”
Tình hình mỗi lúc một rắc rối thêm. Vừa rồi, Vônca suýt nữa
96
become the owner of three magnificent but quite useless palaces,
and now he was to be the owner of a vast fortune, an owner
of elephants and, to top it all-a slave-owner!
His first thought was to beg Hottabych to make all these
useless gifts disappear before anyone had noticed them. But he
immediately recalled how things had gone with the palaces. If he
had been smarter, he probably would have been able to talk the
old man into letting the city keep them.
He had to stall for time to think and map out a plan of action.
"You know what, Hottabych?" he said, trying to sound
nonchalant. "What do you say if we go for a ride on a camel,
while the men take care of the caravan?"
"It would really be a pleasure," answered the unsuspecting old
man.
A moment later, a double-humped camel appeared on the
street, swaying majestically and looking round with an arrogant
air. On its back were an excited Volka and Hottabych, who felt
quite at home and was fanning himself lazily with his hat.
"A camel! A camel!" the children shouted excitedly. They had
poured out into the street in great numbers, just as if they had all
been waiting for the camel to appear.
They surrounded the unruffled animal in a close circle, and it
towered over them like a double-decker bus towers over an ice-
cream cart. One of the little boys was skipping and shouting:
They're coming on a camel!
They're coming on a camel!
The camel approached the crossing just as the light turned
red. Since it was not used to traffic rules, it coolly stepped
across the white line with the word "STOP!" written in large
letters in front of it. In vain did Volka try to hold it back. The
camel continued on its way, straight towards the militia man
who was quickly pulling out his receipt book for fines.
Suddenly a horn blared, brakes screeched and a light blue car
came to a stop right under the steely-nerved camel's nose. The
driver jumped out and began yelling at the animal and its two
trở thành ông chủ của ba tòa lâu dài tráng lệ mà nó hoàn toàn
chẳng cần đến và bây giờ, nó lại là ông chủ của một kho báu lớn,
ông chủ cả một đàn voi và đứng đầu cả đám chủ nô lệ nữa!
Ý nghĩ đầu tiên của Vônca là van nài ông Khốttabít làm biến
đi ngay những món quà vô tích sự trong lúc chưa có ai nhận thây.
Nhưng Vônca lập tức nhớ lại chuyện ba tòa lâu đài. Nếu như lúc
ây nó khéo nói một chút thì có thể giữ lại các tòa lâu đài ây để
làm đẹp cho thành phố.
Nó phải tranh thủ thời gian để suy nghĩ và vạch ra kế hoạch hành
động.
“Ông biết sao không, ông Khốttabít?” Vônca cố nói cho thật
tự nhiên. “Ông nghĩ sao nếu ông cháu ta có thể cưỡi lạc đà đi
chơi trong lúc mây người kia đang chăm sóc đàn súc vật?
“Rât vui lòng!” ông già cả tin đáp.
Một phút sau, một con lạc đà hai bướu đã xuât hiện trên
đường, nó lắc lư oai vệ và nghênh ngang đưa mắt nhìn quanh.
Chễm chệ trên lưng nó là cu cậu Vônca hồi hộp và ông Khốttabít
cảm thây mình như đang ở trong nhà và uể oải phe phẩy cái mũ.
“Lạc đà! Lạc đà!” Bọn nhóc sung sướng reo hò. Chúng vọt
ra đường cùng một lúc và đông tới mức dường như chúng đã chờ
đợi con lạc đà xuât hiện từ trước
Chúng đứng vây quanh gần sát con vật thuần tính cao lênh
khênh tựa chiếc xe buýt hai tầng, cao hơn cả chiếc xe đẩy bán
kem. Một nhóc nhảy chân sáo và reo vang:
Những người cưỡi trên lưng lạc đà!...
Những người cưỡi trên lưng lạc đà!...
Con lạc đà đi đến ngã tư đúng vào lúc có đèn đỏ. Do chưa
quen với luật giao thông, nó thản nhiên bước qua vạch trắng với
chữ “DỪNG LẠI” viết bằng cỡ chữ lớn ngay trước mặt. Nhưng
Vônca đã uổng công cố kìm con vật. Con lạc đà tiếp tục đi thẳng
về phía người cảnh sát đã rút trong xà cột ra cuốn biên lai thu
tiền phạt.
Bỗng có tiếng còi inh ỏi, tiếng phanh kít và một chiếc xe hơi
màu xanh sáng dừng ngay trước mũi con lạc đà.vẫn thản nhiên
Ông tài xế nhảy ra khỏi xe và quát mắng cả con vật và cả hai
97
passengers. And true enough, in another second there would
have been a terrible accident
"Kindly pull over to the curb," the militia man said politely
as he walked up to them.
Volka had great difficulty in making the camel obey this fatal
order. A crowd gathered immediately, and everyone had an
opinion to offer:
"This is the first time I've seen people riding a camel in
Moscow."
"Just think, there could have been a terrible accident!"
"What's wrong with a child going for a ride on a camel?"
"No one's allowed to break traffic rules."
"You try and stop a proud animal like that. That's no car, you
know!"
"I can't imagine where people get camels in Moscow!"
"It's obviously from the zoo. There are several camels there."
"It makes me shiver to think what could have happened.
He's an excellent driver!"
"The militia man is absolutely right."
Volka felt he was in a jam. He hung down over the camel's
side and began to apologize:
"It'll never happen again! Please let us go! It's time to feed
the camel. This is a first offence."
"I'm sorry, but there's nothing I can do about it," the militia
man replied dryly. "They always say it's the first time in cases
like this."
Volka was still attempting to soften the stern man's heart
when he felt Hottabych tugging at his sleeve.
"0 my young master, it makes me sad to see you lower
yourself in order to shield me from any unpleasantness. All
these people are unworthy of even kissing your heels. You
should let them know of the chasm that separates them from
you." Volka waved the old man away impatiently, but all at
once he felt as he had during the geography examination: once
again he was not the master of his own words
người cưỡi trên lưng nó. Quả thực, chỉ một giây nữa thôi là đã
xảy ra một tai nạn khkhủng khiếp.
“Xin mời lại gần via hè” Người cảnh sát đưa tay lên chào và
nói một cách lịch sự.
Vônca gặp khó khăn rât lớn để làm cho con lạc đà tuân theo
lệnh có thể gây tai hại. Một đám đông lập tức tụ họp lại và bắt
đầu bàn tán
“Đây là lần đầu tiên tôi thây có người cưỡi lạc đà trên
đường phố Mátxcơva.”
“Chao ôi, chỉ chút xíu nữa là xảy ra tai nạn khủng khiếp!
“Chẳng lẽ một đứa bé không được cưỡi lạc đà sao?”
“Không một ai được phép vi phạm luật lệ giao thông cả”
“Bạn hãy cố ngăn chặn một con vật kiêu hãnh như thế. Đây
không phải là xe hơi, bạn hiểu chứ!”
“Tôi không thể tưởng có người đi bằng lạc đà tại Mátxcơva!
“Rõ ràng nó từ sở thú. Có một số lạc đà ở đây.”
“Nó làm tôi rùng mình khi nghĩ điều gì có thể xảy ra. Cậu ây
là tay lái cừ đây!”
“ Đồng chí cảnh sát hoàn toàn đúng!”
Vônca cảm thây bị mắc kẹt. Từ trên lưng lạc đà, nó cúi
xuống và bắt đầu xin lỗi
“Cháu sẽ không để xảy ra lần nữa!. Xin vui lòng cho chúng
cháu đi! Đã đến giờ cho lạc đà ăn. Đây là lần đầu cháu phạm lỗi”
“Tôi xin lỗi nhưng không thể làm được gì” người cảnh sát
trả lời cộc lốc “Gặp trường hợp như thế, họ luôn luôn nói là lần
đầu”
Vôn ca vẫn cố làm mủi lòng người cảnh sát nghiêm khắc.
Bỗng nó thây ông Khốttabít giật tay áo mình.
“Hỡi ông chủ trẻ tuổi của ta, ta rât buồn khi thây cậu phải hạ
mình để giúp ta thoát khỏi những sự khó chịu. Tât cả những kẻ
này đều không đáng hôn gót chân của cậu. Cậu hãy cho chúng
hiểu rằng cậu khác chúng một trời một vực!”
Vônca chỉ đáp lại bằng cách bực bội xua tay, nhưng bỗng nó
cảm thây cái chuyện xảy ra lúc thi môn địa lý đang lặp lại với nó:
nó lại không làm chủ được tiếng nói của mình
98
. He wanted to say:
"Please, won't you let us go? I promise never to break any
traffic rules as long as I live."
Instead of this humble plea, he suddenly bellowed at the top
of his voice:,
"How dare you, 0 despicable guard, detain me during the
precious hour of my promenade! On your knees! On your
knees immediately, or I'll do something terrible to you! I swear
by my beard-I mean, by his beard!" And he nodded towards
Hottabych.
At these .words, Hottabych grinned smugly and stroked his
beard fondly.
As concerns the militia man and the crowd, the child's
insolence was so unexpected that they were more dumbfounded
than indignant.
"I am the most outstanding boy in this whole city!" Volka
kept on shouting, inwardly wishing he were dead. "You're
unworthy of even kissing my heels! I am handsome! I am wise!"
"All right," the militia man answered darkly. "They'll see
just how wise you are down at the station."
"Goodness! What nonsense I'm saying! It's really
hooliganism!" Volka thought and shuddered. Nevertheless, he
continued:
"Repent, you, who have dared to spoil my good spirits!
Cease your insolence before it's too late!"
Just then, something distracted Hottabych's attention. He
stopped whispering to Volka and for a few moments the boy was
once again on his own. As he hung down over the side of the
camel and looked at the crowd pathetically he began to plead:
"Citizens! Dear people! Don't listen to me. Do you think
it's me talking? It's him, this old man, who's making me talk like
this."
But here Hottabych once again picked up the reins and in
the same breath Volka screamed:
"Tremble before me and do not anger me, for I am terrible in
Nó muốn nói:
“Xin vui lòng để chúng cháu đi. Cháu xin hứa khi tôi còn sống
sẽ không bao giờ vi phạm luật lệ giao thông trên đường phố .
Nhưng thay vì lời cầu xin nhún nhường đó, nó lại bỗng nhiên
gào váng lên
“Hỡi tên lính canh đê tiện kia, sao mi dám cản đường ta trong
cái giờ phút dạo chơi quý báu của ta?! Quỳ xuống? Quỳ xuống
ngay, nếu không ta sẽ giáng cho mi một tai họa gì đó khủng
khiếp! Ta thề trước bộ râu của ta!... Tức là trước bộ râu của ông
ây!” và cậu hât đầu về phía ông Khốttabít.
Nghe nói thế, ông Khốttabít đắc chí nhe răng cười và vuốt râu
với vẻ oai vệ.
Còn về phần người cảnh sát và đám đông vây quanh thì vì quá
bât ngờ, mọi người thậm chí không hẳn chỉ bối rối, mà chủ yếu là
còn sửng sốt trước những câu nói láo xược đó.
“Ta là một cậu bé lỗi lạc nhât ở thành phố này!” Vônca tiếp
tục gào mà trong lòng chết điếng. “Bọn mi chẳng đáng hôn gót
chân của ta... Ta là người đẹp trai! Ta là người thông minh »
«Thôi được,» người cảnh sát buồn rầu trả lời «Hãy về đồn,
rồi người ta sẽ tìm thây cậu là người thông minh như thế nào»
«Than ôi, ta nói bậy bạ gì thế này! Tội càn quây rõ rành
rành?» Vônca nghĩ và rùng mình. Tuy nhiên nó vẫn tiếp tục tuôn
ra những lời ghê gớm:
«Ôi, khổ thay cho mi, kẻ đã dám làm xáo động tâm trạng
thoải mái của ta! Hãy ngừng hỗn láo khi vẫn còn chưa muộn!»
Trong lúc ây, một chuyện gì đó làm phân tâm ông Khốttabít.
Ông vẫn thì thầm với Vônca và trong chốc lát Vônca lây lại được
tự chủ, liền từ trên lưng lạc đà cúi thâp người xuống, và nhìn
thẳng vào những người xung quanh, van vỉ một cách thảm hại
«Các ông bà ! Các bạn thân mến ! Xin bỏ qua những lời tôi
nói vừa rồi... Chẳng lẽ tôi lại dám nói như thế ư ? Đó là tại ông
ta, cái ông già này, bắt tôi phải nói như vậy »
Nhưng đến đây, ông Khốttabít lại nắm lây quyền làm chủ nên
Vônca lại gào lên, không kịp thở lây hơi:
«Bọn bay hãy liệu hồn và chớ có làm ta nổi giận, bởi vì ta
99
my wrath! Oh, how fearsome I am!"
He understood only too well that his words did not frighten
anyone; instead, they made some indignant, while others found
them simply funny. But there was nothing he could do.
Meanwhile, the crowd's feeling of surprise and indignation began
to change to one of concern. It was clear that no schoolboy
could ever speak so foolishly and rudely if he were normal.
Then a woman shouted, "Look! The child has a fever!
Look, he's steaming!"
"What disrespect!" Volka shouted back, but, to his utter
horror, he saw large puffs of black smoke escaping his mouth at
every word.
People gasped, someone ran to call an ambulance, and Volka
whispered to Hottabych, taking advantage of the confusion:
"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab! I order you to take this
camel and us as far away as possible. Immediately. Somewhere
outside the city limits. Otherwise, we can get in very bad
trouble. Do you hear me? Im-me-di-ate-ly!"
"I hear and I obey," the old man replied in a whisper.
That very instant, the camel and its riders soared into the air
and disappeared, leaving everyone behind in the greatest
confusion.
A moment later it landed gracefully on the outskirts of the
city. There its passengers parted with it forever.
The camel is probably still grazing there. You'll recognize it
at once if you see it, for its bridle is studded with diamonds and
emeralds.
A MYSTERIOUS HAPPENING IN THE BANK
Despite the day's unpleasant experiences, Volka was in high
spirits when he and Hottabych returned home. He had finally hit
upon an idea of how to dispose of the endless treasures he had so
suddenly acquired.
First, he asked Hottabych whether he could make the drivers,
elephants, camels, mules and all their loads invisible.
nổi giận thi rât đáng sợ. Chà, rât chi là đáng sợ đây! »
Vônca hiểu rõ rằng những lời nó nói chẳng đe dọa được ai,
mà chỉ tổ làm cho mọi người tức giận, thậm chí còn làm cho một
số người phì cười, nhưng nó không thể làm gì được. Trong khi
đó, đám đông không còn cảm thây phẫn nộ và ngạc nhiên nữa,
mà bắt đầu lo lắng cho nó. Rõ ràng là không một học sinh bình
thường nào lại dám thốt ra lời lẽ ngu ngốc và hỗn xược như thế.
Bỗng có tiếng phụ nữ kêu lên: «Các ông các bà ơi! Thằng bé
này bị sốt! Mồm nó đang bốc khói kia kìa!
«Lại còn nói nhăng nói cuội gì thế nữa! » Vônca quát lên để
đáp lại nhưng nó kinh hoàng khi cảm thây rằng cùng với những
lời nói, từ mồm nó tuôn ra những luồng khói đen sì.
Một người nào đó sợ hãi kêu lên, một người khác chạy đi gọi
xe câp cứu và lợi dụngsự nhầm lẫn, Vônca liền thì thầm với ông
Khốttabít: «Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp ! Tôi ra
lệnh cho ông phải ngay lập tức đưa con lạc đà cùng với chúng ta
xa khỏi chỗ này... Tốt hơn hết là ra ngoại thành. Nếu không thì
chúng ta sẽ khốn to... ông nghe rõ chưa? Ngay - lập - tức!»
«Xin tuân lệnh!» ông già cũng thì thầm đáp lại.
Đúng lúc đó, con lạc đà cùng hai người cưỡi trên lưng nó lao
vút lên trời và biến mât, làm cho mọi người xung quanh vô cùng
sửng sốt.
Một phút sau, con lạc đà nhẹ nhàng hạ xuống một vùng ngoại
ô thành phố và nó bị hai vị hành khách bỏ rơi vĩnh viễn ở đây.
Có lẽ cho đến nay con lạc dà ây vẫn còn gặm cỏ đâu đó. Nếu
các bạn tình cờ bắt gặp nó thì rât dễ thận ra: nó có một cái dây
cương gắn đầy kim cương và ngọc bích.
CÂU CHUYỆN BÍ MẬT TẠI NGÂN HÀNG
Lúc hai ông cháu trở về nhà, mặc dù đã trải qua mọi chuyện khó
chịu trong ngày, Vônca vẫn cảm thây phân khởi. Cuối cùng, nó
đã nghĩ ra cách giải quyết số tài sản nhiều vô kể trút như mưa
xuống đầu nó . Trước hết, Vônca hỏi ông Khốttabít xem ông có
thể biến thành vô hình những người chăn dắt, voi, lạc đà, lừa và
toàn bộ các thứ hàng vận chuyển được không
100
"You need only command me to do so, and it will be done."
"Fine. Then please make them invisible for the time being,
and let's go to bed. We'll have to get up at sunrise tomorrow."
"I hear and I obey!"
And so, the people who had gathered in the yard to stare at the
strange and noisy caravan suddenly found the place to be
completely empty. They went back to their homes in amazement.
Volka gulped down his supper, undressed and climbed into
bed with a happy sigh. He only had a sheet for a cover, since it
was so hot.
Hottabych, however, had decided to comply with an ancient
custom Genies had. He became invisible and lay down across
the threshold, to guard his young master's sleep. Hottabych
was just about to begin a solemn conversation when the
door opened and Volka's grandmother entered, to say good
night as always. She tripped over the invisible old man and
nearly fell.
"Why, something was definitely lying on the threshold!" she
gasped when Volka's father came running.
"Where was that something lying?" he asked. "And what
did that something look like?"
"It didn't look like anything, Alyosha."
"Mother, do you mean to tell me you tripped over an empty
space?" he asked and laughed with relief, happy that she had not
hurt herself.
"Yes, I guess I did," Grandma answered in bewilderment
and laughed, too.
Volka's father and grandmother left.
As for Hottabych, he had wisely decided to crawl under
Volka's bed-at least no one would step on him there, and he
would be closer to Volka.
For several minutes no one said a word. Volka could not
decide how to begin such a ticklish conversation.
"Good night!" Hottabych said amiably from under the bed.
Volka realized he had better begin.
“Cậu chỉ cần ra lệnh là mọi việc sẽ được thực hiện”
“Tốt lắm. Vậy thì xin ông hãy biến tât cả đi và chúng ta đi
ngủ. Sáng mai, chúng ta sẽ phải dậy cùng lúc với mặt trời mọc”.
“Xin tuân lệnh”
Thế rồi những người tụ tập trong sân để xem đoàn súc vật
vận chuyển ồn ào và kỳ lạ bỗng thây cái sân hoàn toàn trống
không. Mọi người tản về nhà trongsự ngạc nhiên
Vônca ăn tối qua loa, cởi nhanh quần áo và khoan khoái nằm
xuống giường. Nó chỉ có một tâm làm chăn bởi vì trời quá nóng.
Thế nhưng ông Khốttabít thì quyết định tuân thủ tập quán
lâu đời của các ông thần. Ông biến thành vô hình và nằm ngay ở
ngưỡng cửa để canh giữ giâc ngủ cho vị cứu tinh trẻ tuổi của
mình. Ông Khốttabít đã toan bắt đầu cuộc nói chuyện nghiêm
chỉnh thì cửa ra vào bỗng mở toang và bà nội của Vôn ca bước
vào để nói lời chúc ngủ ngon như thường lệ. Bà đã vâp phải ông
già vô hình và suýt ngã uỵch xuống sàn nhà.
“Quái, có cái gì đó nằm chặn ở ngưỡng cửa!” Bà hổn hển khi
bố Vônca chạy đến.
“Cái gì đó nằm ở đâu hả mẹ?” Ông hỏi. “Và cái gì đó trông
nó ra sao ạ?”
“Aliôsa, cái đó hoàn toàn không thể trông thây được”.
“Mẹ ơi, thế là mẹ vâp phải chỗ trống không, có phải không
ạ?” Ông hỏi và mỉm cười hóm hỉnh, hài lòng khi thây mẹ không
hề bị đau khi ngã.
“Vâng, mẹ đoán thế” Bà hoang mang đáp vàcùng phì cười.
Bố và bà nội đi ra.
Còn ông Khốttabít, ông đã quyết định một cách khôn ngoan
là chuyển xuống nằm dưới giường của Vôn ca để nghe ngóng, ít
ra là không có ai có thể bước vào chỗ của ông và ông sẽ được
gần gũi với Vôn ca hơn.
Cho đến mây phút, không ai nói một lời. Vôn ca không thể
quyết định bắt đầu cách nào một cuộc nói chuyện tế nhị như vậy.
“Chúc cậu ngủ ngon” Ông Khốttabít nói với giọng đầy thiện
ý từ dưới gậm giường.
Vônca nhận ra rằng ông đã bắt đầu tốt hơn.
101
"Hottabych," he called, hanging his head over the side of the
bed, "I want to talk to you about something."
"Not about my gifts to you today?" Hottabych asked warily,
and when he received an affirmative answer he sighed.
"You see, dear Hottabych, I'd like to know whether I can do
as I please with your presents?"
"Undoubtedly."
"And you won't be angry at me, no matter what I do with
them?"
"No, I won't, 0 Volka. How can I dare be angry with
someone who has done so much for me?"
"If it's not too much trouble, Hottabych, could you please
swear to that?"
"I swear!" Hottabych said in a hollow voice from under the
bed. He understood that there must be a catch to this.
"That's fine," Volka said happily. "That means you won't feel
too bad if I tell you that I have no earthly use for these
presents, though I'm awfully grateful to you for them."
"0 woe is me!" Hottabych moaned. "You're refusing my gifts
again. But these aren't palaces! Can't you see, 0 Volka, I'm not
giving you palaces any more. You might as well tell me the
truth-that the gifts of your most devoted servant disgust you."
"Figure it out yourself, Hottabych, you're a very wise old
man: now, what in the world could I do with so many
treasures?"
"You could be the richest of the rich, that's what,"
Hottabych grumbled. "Don't tell me you wouldn't want to be the
richest person in your country? Yet, it would be just like you, 0
most capricious and puzzling of all boys I have ever met! Money
means power, money means glory, money means friends galore!
That's what money means!"
"Who needs bought friends and bought glory? You make
me laugh, Hottabych! What's the use of glory that's been
bought, instead of earned through honest labour in your
country's service?"
«Ông Khốttabít,” nó gọi khi cúi đầu xuống phía dưới giường,
“Cháu muốn nói chuyện với ông”
“Không phải về những món quà tặng cậu hôm nay chứ?” Ông
Khốt thận trọng hỏi và thở dài khi nhận được lờixác nhận.
“Ông Khốttabít thân mến, cháu muốn biết liệu cháu có được
quyền sử dụng những món quà của ông theo ý cháu không ạ?
“Dĩ nhiên là được”.
“Cho dù cháu sử dụng những món quà ây như thế nào, ông
cũng không giận cháu chứ?”
“Không đời nào, hỡi cậu Vônca. Lẽ nào ta dám giận người
đã giúp ta nhiều điều như thế!
“Ông Khốttabít, nếu ông cảm thây không có gì trở ngại thì
ông hãy thề đi?”
“Ta xin thề!” ông Khốttabít nói với giọng khàn khàn từ dưới
giường.Ông hiểu chẳng phải vô cớ mà Vônca nói tới chuyện này.
“À thế thì hay lắm?” Vônca mừng rỡ. “Thế có nghĩa là ông
sẽ không giận nếu cháu hoàn toàn chẳng cần đến những món quà
ây, mặc dù cháu rât biết ơn ông”.
“Ôi khổ thay cho ta?” ông Khốttabít rên rỉ. “Cậu lại từ chối
những món quà của ta rồi? Nhưng đây có phải những tòa lâu đài
đâu! Hỡi cậu Vônca, cậu thây đây ta chẳng tặng cậu những lâu
đài nữa. Cậu cứ nói phứt đi cậu coi khinh những món quà mà kẻ
đầy tớ trung thành của cậu mang tặng.
“Ông Khốttabít, ông hãy hình dung xem, vì ông là một ông
già rât thông minh, cháu cần đến vô số châu báu ây làm gì nào?
“Để có thể là người giàu nhât trong những người giàu là cái
cậu có thể làm!” Ông Khốttabít cằn nhằn “Hay cậu bảo rằng cậu
không muốn là người giàu nhât nước mình? Cậu dám bảo thế
lắm, hỡi cậu bé khó tính nhât và khó hiểu trong tât cả các cậu bé
mà ta đã từng gặp! Tiền là quyền lực, tiền là vinh quang, có tiền
là có nhiều bạn bè! Tiền là như vậy đó.”
“Ai cần mua bạn bè và mua vinh quang? Ông chỉ làm cho
cháu buồn cười thôi ông Khốttabít ơi? Vinh quang nào lại có thể
mua được bằng tiền, chứ không phải bằng lao động lương thiện
vì lợi ích của Tổ quốc mình?”
102
"You forget that money gives you the most reliable and
durable power over people, 0 my young and stubborn arguer."
"But not in our country."
"Next thing, you'll be saying that people in your country don't
want to get richer. Ha, ha, ha!" Hottabych thought this was really
a cutting remark.
"Sure they do," Volka answered patiently. "A person who
does more useful work makes more money. Sure, everyone
wants to earn more, but only through honest work."
"Be that as it may, nothing could be further from my mind
than to make my precious young friend seek dishonest earnings.
If you don't need these treasures, turn them into money and
lend the money out. You must agree, that's a very honourable
undertaking-to lend money to those who need it."
"Why, you must be crazy! You don't know what you're
talking about. How can a Soviet person be a usurer! And even if
there was such a vampire, who'd ever go to him? If a person
needs money, he can ask for a loan at the Mutual Aid, or borrow
some from a friend."
"Well then," a somewhat disheartened Hottabych persisted,
"buy as many goods as you can and open up your own shops
in every part of the city. You'll become a well-known merchant
and everyone will respect you and seek your favour."
"Don't you understand, the Government and the co-
operatives are in charge of all trade? Why, making a profit by
selling stuff in your own shop...."
"Hm!" Hottabych pretended to agree. "Supposing it is as you
say it is.I hope you think creating goods is an honest
occupation?"
"Sure it is! See, you're beginning to understand!" Volka said
happily.
"I am extremely pleased." Hottabych smiled sourly. "I recall
you once said that your greatly respected father was a foreman
in a factory. Am I correct?"
“Yes”
“Cậu quên mât rằng tiền đem lại quyền lực bảo đảm nhât và
bền vững đối với mọi người, hỡi bạn trẻ hay tranh cãi cù nhầy?
“Nhưng chuyện đó không thể có ở nước chúng cháu”.
“Chắc cậu lại sắp bảo rằng ở nước các cậu, mọi người đều
không muốn làm giàu. Ha ha ha!” Ông Khốttabít tưởng rằng ông
đã nói lên một ý rât cay độc.
“Dĩ nhiên,”Vônca kiên nhẫn đáp “Người nào làm lợi nhiều
hơn thì kiếm được nhiều tiền hơn. Dĩ nhiên, ai cũng muốn kiếm
được nhiều tiền hơn, nhưng phải bằng lao động lương thiện kia.
“Cứ cho là thế đi, ta hoàn toàn không có ý đẩy người bạn trẻ
yêu quý của mình kiếm tiền bât chính. Nếu cậu không cần những
thứ châu báu này thì hãy đổi chúng thành tiền và dùng số tiền ây
cho vay lây lãi. Cậu phải đồng ý với ta rằng cho những người cần
tiền vay lây lãi là một việc làm rât đáng trọng”
“Ông điên mât rồi! Ông không hiểu những điều ông nói? Một
người Xôviết có thể nào là một kẻ cho vay nặng lãi! Và thậm chí
có một kẻ hút máu như thế, ai còn thèm chơi với hắn. Nếu một
người ở nước chúng cháu cần tiền thì có thể vay ở quỹ tương trợ
hoặc vay bạn bè”
“Vậy thì,” ông Khốttabít đã hơi chán nản song vẫn chưa chịu
thua, “cậu hãy mua thật nhiều hàng hóa và mở các tiệm buôn của
mình trong khắp thành phố. Cậu sẽ trở thành một thương gia nổi
tiếng và mọi người sẽ kính trọng cậu.
“Chẳng lẽ ông không hiểu rằng việc buôn bán do nhà nước và
hợp tác xã đảm nhiệm. Còn kiếm tiền bằng cách buôn bán trong
cửa hàng của mình thì..”.
“Hừm!” ông Khốttabít làm ra vẻ đồng ý “Cứ giả sử rằng cậu
nói đúng đi. Vậy sản xuât ra các thứ hàng hóa thì ta hy vọng đó
là một việc làm lương thiện chứ?”
“Dĩ nhiên rồi! ông thây chưa, ông bắt đầu hiểu ý cháu rồi
đây!” Vônca mừng rỡ.
“Ta rât sung sướng” Ông Khốttabít nhếch mép cười chua
chát. “Ta nhớ có lần cậu nói rằng ông bố rât đáng kính của cậu
đang làm đội trưởng ở một nhà máy. Có đúng thế không?
“Đúng ạ”
103
"Is he the most important man in the factory?"
"No. He's a foreman, but there's a shop foreman, and a chief
engineer, and a director above him."
"Well then," Hottabych concluded triumphantly, "you can
use the treasures I've given you to buy your excellent father the
factory he works in and lots of other factories besides."
"It belongs to him already."
"Volka ibn Alyosha, you just said..."
"If you want to know, he owns the factory he works in and all
the other factories and plants, and all the mines and the railways,
and the land and the water, and the mountains and the shops
and the schools, and the universities and the clubs, and the
palaces, and the theatres, and the parks, and the movies in the
country. And they belong to me and to Zhenya Bogorad, and to
his parents, and...."
"You wish to say that your father has partners, don't you?"
"Yes, that's what it is-partners. About two hundred million
partners. As many as there are people in the country."
"You have a very strange country, one that I cannot
understand at all," Hottabych mumbled from under the bed and
said no more.
At sunrise the next day the ringing of a telephone
awakened the District Branch Manager of the State Bank. He was
urgently being summoned to the office. Worried by such an
early phone call, he dashed to his office and, upon entering the
yard of the building in which the branch was located, he saw a
great number of heavily-laden elephants, camels and mules.
"There's someone here who wants to make a deposit," the
night watchman said in dismay.
"A deposit?" the manager repeated. "So early in the morning?
What kind of a deposit?"
The watchman handed him a sheet of paper torn from a
school notebook. It was covered with a firm, childish scrawl.
The manager read the paper and asked the watchman to pinch
him. The puzzled man did as he was told. The manager winced,
“Ông bố cậu là người quan trọng nhât trong nhà máy ây?”
“Không phải. Bố cháu chỉ là đội trưởng thôi, trên bố cháu còn
có trưởng xưởng, kỹ sư trưởng và một giám đốc nữa”.
“Thế này nhé,” Ông Khốttabít đắc thắng kết thúc luận “cậu
có thể dùng vô số của cải để mua cho ông bố tuyệt vời của cậu
cái nhà máy ông đang làm việc và nhiều nhà máy khác nữa”
“Nhà máy ây cũng thuộc về bố cháu”.
“Cậu Vônca con trai của Aliôsa, chính cậu vừa mới nói...”
“Nếu ông muốn biết thì cháu xin nói rằng bố cháu làm chủ
cả cái nhà máy bố cháu đang làm việc, cả toàn bộ những nhà máy
và xí nghiệp khác, và toàn bộ những hầm mỏ và đường ray,
ruộng đât, sông ngòi, núi non, cửa hàng, trường phổ thông,
trường đại học, câu lạc bộ, cung điện, nhà hát, công viên và rạp
chiếu bóng trong cả nước. Và chúng cũng thuộc về cháu, cũng
thuộc về Gienca Bôgôrát, cũng thuộc về bố mẹ cậu ây, cũng...”
“Cậu muốn nói rằng ông bố cậu là hội viên cùng công ty?”
“Đúng đây, hội viên cùng công ty? Hơn hai trăm triệu hội
viên. Nó nhiều bằng dân số cả nước
“Đât nước của cậu thật kỳ lạ và khó hiểu đối với đầu óc ta”.
Ông Khôttabít lầm bầm ở dưới gầm giường và im bặt.
Tảng sáng hôm sau, tiếng chuông điện thoại đã dựng dậy
khỏi giường ông chủ nhiệm chi nhánh Ngân hàng Nhà nước ở
quận. Người ta gọi ông câp tốc tới văn phòng.
Lo lắng vì cú điện thoại sớm như vậy, ông chủ nhiệm phóng
ngay tới phòng làm việc và thây ở sân tòa nhà được dùng làm trụ
sở của chi nhánh ngân hàng rât nhiều voi, lạc đà và lừa chở các
kiện hàng nặng.
“Có một công dân muốn đóng góp..”. Người thường trực bối
rối báo cáo với ông chủ nhiệm.
“Một đóng góp?” ông chủ nhiệm lặp đi lặp lại “Vào lúc
sáng tinh mơ như thế này? Đóng góp gì vậy?”
Người thường trực trao cho ông một tờ giây xé trong cuốn
vở học trò, được viết đầy những chữ với nét rắn rỏi nguệch ngoạc
trẻ con. Ông chủ nhiệm đọc tờ giây và yêu cầu người thường trực
câu vào tay ông. Người thường trực bối rối thực hiện yêu cầu ây.
104
looked at the page again and said:
"Impossible! It's absolutely incredible!"
A person who wished to remain anonymous was giving the
State Bank two hundred and forty-six bags of gold, silver and
precious stones, valued at three thousand four hundred and
sixty-seven million, one hundred and thirty-five thousand,
seven hundred and three roubles and eighteen kopeks, to use as
it saw fit.
The most amazing thing happened a moment later. First,
the animals which had delivered the treasure, then, the people
who had driven the animals, and then, the treasures they had
brought began to sway; they became transparent and dissolved
in the air, just like steam. A fresh morning breeze tore the
sheet of paper from the amazed manager's hand, whipped it
high into the air and carried it off into an open window. It was
Volka Kostylkov's room. As he slept soundly, the page was
fitted back into the notebook it had recently been torn from and
once again became a clean piece of paper.
But that is not all. Strange as it may seem, neither the people
at the branch office of the bank, nor Volka's neighbours, nor
Volka himself ever remembered anything at all about the event
afterwards. It was as if someone had erased it from their
memories completely.
HOTTABYCH AND SUDORELLI
It was pitiful to look at the old man. He spent the whole day
in the aquarium, saying that he was having an attack of
rheumatism. This was certainly a foolish excuse, for nothing can
be sillier than sitting in cold water if you have rheumatism.
Hottabych lay on the bottom of the aquarium, moving his fins
sluggishly and swallowing water lazily. When either Volka or
Zhenya approached, the old man would swim off to the far side
and rudely turn his tail towards them. However, whenever Volka
left the room, Hottabych would get out of the water to stretch
his legs; but as soon as he'd hear him approaching, he'd dash
Ông chủ nhiệm nhăn mặt, lại nhìn tờ giây và nói:
«Khó tin. Thật là khó tin?»
Một người muốn giâu tên đã hiến cho Ngân hàng Nhà nước
tùy ý sử dụng vào bât cứ nhu cầu nào hai trăm bốn mươi sáu kiện
vàng, bạc và đá quý với tổng giá trị là ba nghìn bốn trăm sáu
mươi bảy triệu một trăm ba mươi lăm nghìn bảy trăm lẻ ba rúp
mười tám cô ếch.
Nhưng điều đáng kinh ngạc nhât đã xảy ra một phút sau đó.
Thoạt tiên các con vật chở châu báu, sau đó những người chăn
dắt con vật, rồi đến số châu báu được chở trên lưng các con vật
ây bỗng lắc lư, trở nên trong suốt như không khí và tan ra như
hơi nước trong khoảng không. Một làn gió mát ban mai đã cuốn
khỏi tay ông chủ nhiệm đang sửng sốt tờ giây hiến của, thổi nó
lên cao và mang đi về hướng cửa sổ mở. Đó là vào căn phòng
của Vônca Côxtưncốp đang ngủ tít thò lò, gắn vào cuốn vở mà
nó vừa được xé ra và lại hoàn toàn không có một chữ nào trên
đó.
Nhưng như vậy vẫn chưa phải là hết. Hoàn toàn không thể
hiểu nổi tại sao chuyện đó lại xảy ra, nhưng cả các nhân viên chi
nhánh Ngân hàng Nhà nước ở quận, cả các người hàng xóm cùng
nhà Vônca, thậm chí cả Vônca nữa đều không một lần nào sau đó
nhớ đến đoàn súc vật vận chuyển kỳ lạ nọ. Dường như có ai đó
đã xóa sạch chúng khỏi trí nhớ của họ.
ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT VÀ XIĐÔRÊLY
Trông ông già thật đáng thương. Suốt ngày, ông giâu mình
trong bể nuôi cá, viện cớ hình như bệnh thâp khớp của ông lại tái
phát. Dĩ nhiên đó là một lời giải thích phi lý, bởi vì đã bị bệnh
thâp khớp mà còn chui xuống nước thì thật là ngớ ngẩn.
Ông Khốttabít nằm ở dưới đáy bể nuôi cá, chậm chạp ve vẩy
những cái vây của mình và uể oải hớp nước. Lúc Vônca hay
Giênia đến gần bể, ông già liền quay ngoắt đuôi về phía hai cậu
bé một cách bât lịch sự và bơi lại thành bể đằng sau. Của đáng
tội, những lúc Vônca không có mặt trong phòng, ông Khốttabít
đều chui ra khỏi nước cho giãn xương cốt, nhưng ngay khi vừa
105
back into the aquarium with a soft splash, as though he had never
thought of leaving it. He apparently found some bitter pleasure
in the fact that Volka kept pleading with him to get out of the
water and stop sulking. The old man would listen to all his
entreaties with his tail turned towards the boy. Yet the moment
his young friend would open his geography book and begin to
study for his exam, Hottabych would stick his head out of the
aquarium and accuse Volka of having no heart at all. How could
he be occupied with all sorts of nonsense, when an old man was
suffering so from rheumatism?!
No sooner would Volka close his book, however, than
Hottabych would again turn his tail towards him. This went on
till evening. At a little after seven o'clock, he swished his tail
and hopped out on to the floor. He squeezed the water from his
beard and moustache and dried them quickly at the buzzing
table fan. Then he said with some reserve:
"You hurt me by refusing to accept my humble gifts. It's your
good luck that I promised you I wouldn't get angry. But I did
promise and, therefore, I'm not angry at you, for I now see who
is really responsible for your offending me so, though you do
it unconsciously. It is your teachers-they are the root of all
evil! Varvara Stepanovna, not you, 0 youthful and
inexperienced boy, will be held fully responsible for all the
bitterness of the past few days. And now that undeserving
Varvara, daughter of Stepan, will...."
He yanked four hairs at once from his beard. Something
extraordinary was about to happen.
"Oh, no! No, Hottabych! Dear, dear Hottabych!" Volka
babbled as he hung on the angry Genie's arms. "My word of
honour! Varvara Stepanovna's not at all to blame! It was only
me..."
"No! She's to blame, she's to blame!" Hottabych droned,
trying to free his hands.
"She's not to blame! She's not to blame! Upon my word of
honour, she's not to blame!" Volka repeated in a frightened voice,
nghe nó tới gần, ông già liền nhảy ngay trở lại vào bể cá với một
tiếng tõm nhẹ như thể ông chưa từng rời khỏi đó. Ông dường như
tìm thây một niềm vui cay đắng trong thực tế là Vônca vẫn giữ
cầu xin ông hãy ra khỏi nước và ngừng hờn dỗi. Ông già lắng
nghe hết những lời cầu xin với cái đuôi quay về phía cậu bé. Tuy
nhiên lúc này, cậu bạn trẻ của ông đang mở cuốn sách địa lý và
bắt đầu chuẩn bị cho kỳ thi của mình. Ông Khốttabít ngoi đầu
khỏi bể cá và buộc tội Vônca không thông cảm chút nào. Làm
thế nào ông bị bận rộn với mọi điều vô nghĩa khi một ông già đã
bị bệnh thâp khớp như vậy?!
Không mây chốc Vônca gâp cuốn sách lại, nhưng khi đó
ông Khốttabít lại quay đuôi về phía nó. Cứ như thế cho đến tối.
Sau 7 giờ một chút, ông bỗng quẫy đuôi và nhảy xuống sàn nhà.
Ông vắt sạch nước khỏi râu cằm và ria mép rồi nhanh chóng
hong khô chúng bên chiếc quạt bàn kêu vù vù. Ông nói với
vẻ dè dặt
“Cậu làm ta giận vì đã từ chối những món quà mọn của ta.
May phúc cho cậu là ta đã hứa không giận cậu. Nhưng ta không
giận cậu chẳng phải chỉ vì ta đã hứa, mà còn vì ta hiểu ai là kẻ có
lỗi thực sự về những nỗi phiền muộn mà cậu gây ra cho ta trong
khi chính cậu lại không hề muốn. Những người dạy dỗ cậu, đó là
cội nguồn của tai họa! Vácvara Stêpanôpna chứ không phải cậu,
cậu thiếu niên trẻ tuổi và thiếu kinh nghiệm, phải chịu hoàn toàn
trách nhiệm về mọi nỗi cay đắng trong mây ngày qua. Và ngay
bây giờ Vácvara con gái của Xtêpan không xứng đáng ây...”
Ông rứt ngay một lúc bốn sợi râu. Ông chuẩn bị làm cái gì đó
thật khác thường.
“Ồ, không! Không, ông Khốttabít yêu quý!” Vônca nói âp
úng và níu lây tay ông thần đã phát khùng. “Cô Vácvara không
hề có lỗi trong chuyện này!... Lời nói danh dự của một đội viên
thiếu niên tiền phong đây?... Tât cả mọi chuyện đều do cháu...”
“Không! Mụ ta có lỗi, mụ ta có lỗi!” Ông Khốttabít vừa nói
lè nhè, vừa cố gỡ tay ra.
“Cô ây không có lỗi, cô ây không có lỗi! Lời nói danh dự, cô
ây không có lỗi!”. Vônca hoảng sợ cãi lại trong khi nó vội vã
106
while feverishly trying to think of a way to distract the raging
Genie's attention from his teacher.
"You know what? You know what?" He had finally thought of
something: "Let's go to the circus. Huh, Hottabych? Let's go to
the circus! Zhenya and I will never get tickets, but it's so easy for
you to get them. You're the only one who can help us get into
the circus. You're so powerful, so amazingly all-powerful!"
The old man was very inquisitive and an easy prey to
flattery. Most important, unlike all other Genies, he never
remained angry long.
"And what does this funny word mean?" Hottabych's eyes
burned with interest. "Is it a market where they sell parrots and
other unusual birds? Then, know ye, that I am completely
indifferent to birds. I've had my fill of the sight of parrots."
"Oh, no, this is a thousand times more interesting. Why, it's a
million times, a million million times more interesting!"
Hottabych immediately forgot about Varvara Stepanovna.
"Let's go there on a camel. No, better still, on an elephant.
Just imagine how everyone will envy you."
"No, don't bother. I don't want you to go to all that trouble,"
Volka objected with suspicious haste. "If you're not afraid,
let's go on the trolley-bus."
"What's there to be afraid of?" the old man sounded
offended. "Why, I've been looking at these iron carts for four
days now without any fear at all."
Half an hour later, Volka, Zhenya and Hottabych reached the
recreation park and approached the entrance to the summer
circus.
The old man ran over to the box-office to have a look at the
tickets, and soon he, Volka and Zhenya were holding pink
tickets.
They entered the brightly-lit big top. There were three empty
seats in one of the boxes right near the arena, but Hottabych was
quite vigorous in refusing them. "I cannot agree to having
anyone in this place sitting higher than myself and my greatly
nghĩ xem có cách nào làm cho ông thần đã nổi xung này quên cô
giáo đi. “Ông biết sao không? Ông biết sao không?” Cuối cùng,
Vônca nghĩ ra “Ông cháu ta đi xem xiếc, ông nhé? Ôi, ông
Khốttabít, ông cháu ta đi xem xiếc đi! Giênia và cháu không tài
nào lây được vé, còn ông thì làm việc đó dễ như trở bàn tay. Chỉ
ông mới có thể giúp bọn cháu vào được rạp xiếc thôi. Ông là
người có sức mạnh, sức mạnh toàn năng kia mà!...
Ông già rât tò mò, rât thích nịnh và cái chính là rât chóng
nguôi giận. Quan trọng nhât là khác hẳn với các ông thần kia,
ông không bao giờ giận lâu.
“Cậu vừa dùng tiếng gì buồn cười thế?” Cặp mắt ông
Khốttabít tò mò sáng lên.” Đó có phải là cái chợ bán vẹt và các
giống chim lạ khác không? Cậu nên biết rằng ta vốn dửng dưng
với loài chim. Từ lâu, ta đã xem vẹt chán cả mắt rồi.
“Ông nói gì thế. Xiếc còn lý thú hơn gâp nghìn lần ây? Cháu
xin nói là gâp nghìn lần, gâp triệu lần, gâp triệu triệu lần!”
Ông Khốttabít lập tức quên cô Vácvara Stêpanôpna.
“Chúng ta sẽ đến đây bằng lạc đà. Không, tốt hơn là bằng
voi. Cậu hãy tưởng tượng mọi người sẽ ghen tị với cậu”
“Ấy chết, không đâu! Ông không cần phải bận tâm như thế”
Vônca phản đối với vẻ vội vã đáng ngờ. “Tốt hơn cả là ông cháu
ta sẽ đi trôlâybuýt, nếu như ông không sợ.
“Đi trôlâybuýt thì có gì đáng sợ” Ông già phật ý. “Đã bốn
ngày nay, ta nhìn những cỗ xe bằng sắt ây mà chẳng hề sợ tí
nào”.
Nửa giờ sau, Vônca, Giênia và ông Khốttabít đã có mặt ở
công viên Văn hóa và Nghỉ ngơi, bên lối vào rạp xiếc mùa hạ.
Ông già chạy vào chỗ bán vé để xem cái vé vào rạp xiếc
hình thù ra sao, thế là chẳng mây chốc trong tay ba ông cháu
bỗng xuât hiện những cái vé cứng, màu hồng nhạt.
Ba ông cháu đi vào rạp xiếc sáng trưng. Ở một lô ngay sát
vũ đài còn vừa đúng ba cái ghế trống, nhưng ông Khốttabít nhât
mực không chịu ngồi chỗ đó. Ông nói:
“Ta không thể đồng ý để cho bât kỳ kẻ nào trong cái rạp này
ngồi cao hơn ta và hai cậu bạn rât đáng kính của ta. Ngồi như vậy
107
respected friends. It would be below our dignity."
It was no use arguing with the old man. With heavy hearts
the boys climbed to the last row of the second balcony.
Soon attendants in crimson and gold uniforms lined up along
both sides of the entrance to the arena.
The ring-master announced the first act. A bare-back rider
dressed in a sequined suit and looking like a Christmas tree
ornament rode into the ring.
"Do you like it?" Volka asked Hottabych.
"It is not devoid of interest, and it is pleasant to the eye," the
old man replied cautiously.
The bare-back rider was followed by acrobats, who were
followed by clowns, who were followed by a dog act-this
attraction met with Hottabych's reserved praise-who were
followed by jugglers and spring-board jumpers. Then there was
an intermission.
It was a shame to leave and miss the second half of the
show, but a geography book opened at the very first chapter
awaited Volka at home.
He sighed heavily and whispered to Zhenya, "Well, I guess
I'll be going. But you try and keep him here for at least another
two hours. Go for a walk with him after the show, or something..
Zhenya mumbled softly, but with great emphasis:
"We should all three leave, all three of us. V. S. is here! V.
S. is here!"
And he nodded towards the side isle.
Volka turned round and froze: Varvara Stepanovna and her
five-year-old granddaughter Irisha were making their way down
the isle to the foyer.
As if by agreement, the boys jumped to their feet and stood in
front of the unsuspecting old man in a way to shield their teacher
from him.
"You know what, Hottabych?" Volka choked. "Let's go
home! Huh? There's nothing of interest here today."
là hạ thâp phẩm giá của chúng ta”.
Biết rằng tranh cãi với ông già cũng chẳng được tích sự gì,
hai cậu bé đành phải bâm bụng ngồi chót vót ở hàng cuối cùng
của khu ghế hạng nhì. Chẳng mây chốc, các nhân viên phục vụ
mặc bộ đồng phục màu huyết dụ có thêu kim tuyến đã chạy ra và
xếp hàng hai bên lối vào vũ đài. Người điều khiển chương trình
cât giọng oang oang tuyên bố buổi biểu diễn bắt đầu, thế là một
chị cưỡi ngựa phi ra vũ đài mặc bộ đồ viền đầy những đốm sáng
lâp lánh như ông già Nôen.
“Thế nào, ông có thích không ạ?” Vônca hỏi ông Khốttabít.
“Xem cũng thú đây và khá vui mắt” Ông già dè dặt đáp.
Tiếp sau chị cưỡi ngựa là các diễn viên nhào lộn, sau đó là
các anh hề, sau nữa là các chú chó con được tập luyện đã khiến
ông Khốttabít tán dương một cách thận trọng, tiếp sau là các diễn
viên tung hứng và các diễn viên nhảy. Các diễn viên nhảy đã kết
thúc phần một của buổi biểu diễn.
Thật là bực mình khi phải rời khỏi rạp xiếc nửa chừng,
nhưng cuốn sách giáo khoa địa lý mới lật được mây trang đầu
tiên đang đợi Vônca ở nhà.
Vônca thở dài đánh sượt và thì thầm với Giênia: “Này, bây
giờ mình phải về. Còn cậu cố giữ ông già lại ít nhât hai giờ. Xem
xiếc xong, cậu hãy đi dạo với ông ây, hay là...
Nhưng Giênia đã thì thầm nói giọng mũi rành rọt từng tiếng
với vẻ đầy ý nghĩa:
“Cả ba chúng ta phải rời khỏi đây ngay, cả ba chúng ta...
V.X đang ở đây, V.X. đang ở đây!”
Nói rồi, Giênia hât đầu hơi lộ liễu về phía lối đi bên cạnh.
Vônca ngoảnh lại và lạnh toát cả người: cô Vácvara
Xtêpanốpna cùng với cháu gái năm tuổi Irisa đang bước xuống
các bậc dốc ngược ở lối đi bên cạnh để vào phòng giải lao.
Không ai bảo ai, hai cậu liền chồm dậy và đứng ngay trước
mặt ông già vẫn chẳng nghi ngờ gì để che không cho ông trông
thây cô giáo chủ nhiệm của mình.
“Ông biết không, ông Khốttabít,” Vônca nghẹn ngào “Ta đi
về đi, ông nhé! Hôm nay ở đây hoàn toàn chẳng có gì hay cả...”
108
"Sure," Zhenya agreed, trembling like a leaf in his fear for
Varvara Stepanovna's life. "That's right, let's go home. We'll
walk in the park and all kinds of things...."
"Oh, no, my young friends!" Hottabych answered
innocently. "Never before have I been so interested as I am in
this truly magic tent. I'll tell you what: you run along and I'll
return as soon as this amazing performance ends."
What an idea-to leave Varvara Stepanovna alone with a
Genie who hated her so!
They had to think of something, of anything at all, to
occupy him during intermission. Once the performance was
resumed, his eyes would be glued on the arena. They had to
think of something urgently, but, fearing for Varvara
Stepanovna's very life, Volka was completely at a loss. His
teeth even began to chatter. This attracted Hottabych's attention,
for he was interested in everything.
"I tell you, Hottabych," Zhenya came to the rescue, "it's
either one way or the other: either we study or not!"
Both Volka and Hottabych looked at him in bewilderment.
"What I mean is, since we've promised Hottabych to teach
him to read and write, we should use every free minute for
study. Isn't that right, Hottabych?"
"Your perseverance is worthy of the greatest praise, 0
Zhenya," Hottabych answered. He was really touched.
"Well, if that's the case, here's the circus programme. Let's sit
right down and learn the alphabet. We'll study all through
intermission...."
"With happiness and pleasure, 0 Zhenya."
Zhenya opened the programme and pointed to the first letter
"A" he saw.
"This is the letter 'A,' understand?"
"Yes, 0 Zhenya."
"Now, what letter did I say it was?"
"It's the letter 'A,' 0 Zhenya."
"Right. Now find me all the 'A's you can on this page."
“À, đúng đây”. Giênia lo cho cô Vácvara đến phát run như
lên cơn sốt, nên hùa theo. “Ông cháu ta đi về đi... Chúng ta đi
dạo trong công viên..”
“Ồ, không, các bạn trẻ của ta!” Ông Khốttabít hồn nhiên đáp.
“Chưa bao giờ ta cảm thây thích thú như khi ở trong cái nhà bạt
quả là kỳ diệu này. Thôi, các cậu cứ về trước đi, còn ta sẽ quay
về ngay sau khi cuộc biểu diễn hết sức hâp dẫn này kết thúc”.
Chỉ còn thiếu nước ây nữa thôi: bỏ mặc cô Vácvara mặt đối
mặt với ông thần căm ghét cô!
Dù thế nào chăng nữa, cũng phải thu hút sự chú ý của ông
Khốttabít cho tới lúc bắt đầu phần hai của buổi biểu diễn. Lúc
bây giờ thì không thể rứt ông ra khỏi những gì đang diễn ra trên
vũ đài. Phải hết sức gâp rút nghĩ ra một cách gì đó, nhưng Vônca
vì quá lo cho cô Vácvara nên hoàn toàn quẫn trí. Hai hàm răng
nó còn đánh vào nhau côm cốp. Điều này thu hút sự chú ý của
ông Khốttabít vì ông quan tâm đến tât cả mọi thứ.
“Bây giờ thế này nhé, ông Khốttabít,” Cuối cùng Giênia nghĩ
ra, “Ông hãy chọn một trong hai thứ, hoặc học, hoặc là không!”
Cả Vônca lẫn ông Khốttabít đều ngớ người nhìn Giênia.
“Ý cháu như thế này, chúng cháu đã hứa dạy cho ông biết
đọc và viết, thì phải sử dụng từng phút rảnh rỗi để học. Cháu nói
có đúng không, hả ông Khốttabít?”
“Đức tính cần cù của cậu đáng được khen ngợi hết sức, hỡi
cậu Giênia!” Ông Khốttabít cảm động đáp.
“Ông đang cầm trên tay bản chương trình buổi biểu diễn
xiếc đây, vậy ông cháu ta bắt đầu học ngay các chữ cái theo bảng
chương trình ây. Học tới lúc hết giờ giải lao thì thôi...”
“Rât sung sướng và vui lòng, hỡi cậu Giênia!”
Giênia mở bản chương trình ra và chỉ vào chữ “A” bắt gặp
đầu tiên.
“Đây là chữ ‘A’, ông hiểu chưa ạ?”
“Ta hiểu rồi, hỡi cậu Giênia!”
“Thế đây là chữ gì nào?”
«Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!»
«Đúng! Giờ hãy tìm cho cháu chữ ‘A’ trong trang này ».
109
"Here's a letter 'A,' 0 Zhenya."
"Fine! Do you see any more?"
"Here, and here, and here, and here, and here...."
Hottabych was so engrossed in his studies that he paid no
attention at all to anything else. By the time the intermission was
over and the audience had returned to its seats, Hottabych had
learned the alphabet and was reading in syllables:
"An ac-ro-bat on a spring ... board."
"D'you know, Hottabych, you really are gifted!" Zhenya said
with true amazement.
"What did you think?" Volka replied. "Why, there has never
been such a talented Genie in all the world."
Hottabych read on delightedly: " 'Jum-ping ac-ro-bats un-der
the di-rec . .. di-rec-tion of Phil-lip Be-lykh.' We saw that
already. 'Ev-en-ing per-for-man-ces beg-in at 8 p.m. Ma-ti-
nees at 12 no-on.' 0 my young teachers, I have read the entire
programme. Does that mean I'll now be able to read the
newspapers, too?"
"Certainly! Sure you will!" the boys said. "Now let's try to
read the greetings hanging over the orchestra pit," Volka said.
Just then a young lady in a little white apron carrying a large
tray appeared.
"Would you care for some ice-cream?" she asked the old
man. He looked at Volka questioningly.
"Take some, Hottabych, it's very nice. Try it!" Hottabych
tried it and he liked it. He bought some for the boys and another
portion for himself, then a third and, finally, being carried away,
he bought the astounded young lady's entire supply-forty-three
bars of ice-cream covered with delicate frost. The girl said
she'd be back later for the tray and went off, turning back to look
at the strange customers.
"Oho!" Zhenya winked. "Look at him pack it away." In the
space of five minutes' time, Hottabych had gulped down all
forty-three bars. He ate it as one would eat a cucumber, biting
off big chunks and chewing loudly. He swallowed the last
«Đây là chữ ‘A’, hỡi cậu Giênia!»
«Khá lắm! Còn đâu nữa ạ?»
«Đây, và đây, và đây, và đây, và đây nữa.. ».
Ông Khốttabít học hết sức mải mê, không hề chú ý đến một
chuyện gì khác nữa. Tới lúc hết giờ giải lao, người xem lại ngồi
vào chỗ của mình, ông Khốttabít đã kịp học thuộc tât cả các chữ
trong bảng chữ cái và đã biết đánh vần:
“Nh-ào lộn tr-ên lư-ới nẩy...”
«Ông Khốttabít ơi, ông biết không,» Giênia reo lên với vẻ
khâm phục thật sự, «ông có những khả năng hết sức tuyệt vời!»
«Còn phải nói!» Vônca tán thành. «Người anh em ạ, đây là
ông thần rât tài ba mà thế gian chưa từng thây!»
Ông Khốttabít vẫn say sưa đánh vần: “’Đội các di-ễn vi-ên
nh-ào lộn và nh-ảy dư-ới sự chỉ-đạo của Phi-líp Bê-lức’ Các tiết
mục này, chúng ta đã xem rồi. “Các bu-ổi bi-ểu di-ễn tối bắt đầu
lúc 8 giờ tối. Ban ngày lúc 12 giờ trưa”. Hỡi các thầy giáo trẻ
của ta, ta đã đọc hết cả bản chương trình, thế có nghĩa là bây giờ
ta có thể đọc được cả báo?
«Dĩ nhiên! Đúng thế!» các cậu bé nói. «Bây giờ, hãy thử
đọc hàng chữ chào mừng treo trên bục diễn của dàn nhạc nhé».
Nhưng đúng lúc ây, một cô gái trẻ khoác tạp dề trắng bưng
chiếc khay lớn bước tới gần.
«Cụ có ăn kem không ạ?» Cô gái hỏi ông già. Ông già đến
lượt mình đưa mắt hỏi Vônca.
« Ăn đi ông Khốttabít, kem rât ngon. Ông ăn thử xem? »
Ông Khốttabít ăn thử, thây thích. Ông mời hai cậu bé cùng ăn và
mua cho mình thêm một chiếc nữa, rồi chiếc thứ ba và cuối cùng,
vẫn còn thèm, ông đã mua của cô bán hàng đang sửng sốt ngay
một lúc toàn bộ 43 chiếc kem bên trên phủ một lớp tuyết mềm
mại. Cô gái hẹn sẽ quay lại lây khay sau và cô đi xuống dưới,
chốc chốc lại ngoái cổ nhìn ngườì khách hàng kỳ lạ.
«A ha!» Giênia tủm tỉm cười. Ông già đến vỡ bụng vì ăn
kem mât thôi. Chỉ trong khoảng 5 phút, ông Khốttabít đã chén
sạch 43 chiếc kem. Ông ăn kem như ăn dưa chuột, liên tục cắn
những miếng lớn và nhai rau ráu. Ông nuốt miếng cuối cùng
110
mouthful just as the performance began.
"A world-famous act! Presenting Afanasy Sidorelli!" The
audience applauded and the band played a loud viva. A short,
middle-aged man in a blue silk robe embroidered with gold
dragons entered the arena, bowing and smiling in all directions.
It was the famous Sidorelli himself. While his assistants laid out
his props on a small lacquered table, in preparation for the first
magic trick, he continued to bow and smile. A gold tooth
glittered in his mouth when he smiled.
"It's wonderful!" Hottabych whispered enviously. "What's
wonderful?" Volka asked, clapping as loud as he could.
"It's wonderful to see a person who has gold teeth growing
in his mouth."
"You think so?" Volka asked absently as he watched the first
trick.
"I am positive," Hottabych replied. "It's very beautiful and
rich looking."
Sidorelli completed the trick.
"Did you see that?" Volka asked Zhenya proudly, as if he
himself had done the trick.
"It was swell!" Zhenya answered. Volka gasped: Zhenya now
had two rows of gold teeth in his mouth.
"Volka! Oh, Volka!" Zhenya whispered in a frightened voice.
"I want to tell you something-but don't get scared. All your teeth
are made of gold."
"It's all Hottabych's doing, I know," Volka said dejectedly.
And true enough, the old man, who was listening in on
their conversation, nodded and smiled guilelessly. Then they saw
that he, too, had two rows of large, even gold teeth.
"Even Sulayman, the Son of David (peace be on the holy
twain!), did not have such a luxurious mouth!" he boasted. "But
don't bother thanking me. I assure you that you are both worthy
of this small surprise."
"Don't worry, we're in no rush to thank you!" Zhenya
muttered.
đúng vào lúc tât cả các đèn trong rạp xiếc lại bật sáng.
“Tiết mục hỗn hợp tuyệt vời! Diễn viên Aphanaxi Xiđôrêli!”
Mọi người trong rạp vỗ tay và dàn nhạc chơi khúc nhạc chào.
Thế rồi một diễn viên đứng tuổi, mặc áo khoác lụa xanh thêu
hình rồng vàng bước ra vũ đài, tươi cười cúi chào tứ phía. Đó
chính là Xiđôrêli lừng danh! Trong lúc các phụ tá của ông xếp
trên chiếc bàn con bóng nhoáng tât cả những thứ cần thiết để làm
trò ảo thuật đầu tiên, ông tiếp tục cúi chào và mỉm cười. Lúc
cười, trong miệng ông lâp lánh một chiếc răng vàng...
«Tuyệt!» Ông Khốttabít thì thầm với giọng ghen tị.
«Cái gì tuyệt hả ông?» Vônca vừa hỏi vừa ráng hết sức vỗ tay.
«Thật là tuyệt khi con người lại mọc răng vàng».
«Ông nghĩ sao?» Vônca mải theo dõi tiết mục đã bắt đầu lơ
đãng hỏi.
«Ta tin vào chuyện đó». Ông Khốttabít đáp. «Răng vàng rât
đẹp và sang trọng»
Ông Xiđôrêli kết thúc trò ảo thuật đầu tiên.
«Cậu thây thế nào?» Vônca hỏi Giênia với giọng như chính
nó vừa làm trò ảo thuật ây.
«Tuyệt!» Giênia trả lời và Vônca liền sửng sốt la to: mồm
Giênia đầy răng vàng.
«Vônca ! Ôi, Vônca!» Giênia sợ hãi thì thầm « Mình biết nói
với cậu thế nào đây nhưng cậu đừng hoảng nhé. Tât cả các răng
của cậu đều biến thành vàng rồi»
«Đây hẳn là công trình của ông Khốttabít! mình biết,»
Vônca buồn bã nói.
Quả thật, sau khi lắng nghe hai cậu bạn nói chuyện với nhau,
ông già gật đầu xác nhận và hồn nhiên toét miệng cười, để lộ hai
hàng răng vàng to, đều dặn.
«Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít (cầu chúc cả hai
vị đều bình an!) cũng chẳng có cái miệng sang trọng như thế!»
ông già huênh hoang «Chỉ có điều là các cậu đừng cám ơn ta. Ta
cam đoan các cậu xứng đáng với món quà nhỏ bé này».
«Phải, chúng cháu không cám ơn ông đâu!» Giênia hầm hầm
nói.
111
Volka was afraid the old man might get angry and he tugged
his friend's sleeve. Zhenya said no more.
"You see, Hottabych," be began diplomatically, "it'll be
awfully obvious if all three of us sitting in a row have gold teeth.
Everybody will look at us, and we'll feel embarrassed."
"I won't be embarrassed in the least," Hottabych said.
"But still, we won't feel right. There won't be any pleasure in
being at the circus."
"So?"
"Well, we wanted to ask you to make our teeth plain bone
again till we get home."
"I am perfectly awed by your modesty, 0 my young friends!"
the old man said in a somewhat hurt voice.
It was a relief to feel that once again they had their own
teeth in their mouths.
"Will they turn gold again when we get home?" Zhenya
whispered anxiously.
"Never mind, we'll find out later. Maybe the old man will
forget about them."
Once again Volka became absorbed watching Afanasy
Sidorelli's breath-taking magic. He applauded together with the
rest when the man pulled a pigeon, a hen, and, finally, a bouncy,
fluffy white poodle from an empty box.
There was only one man present who showed no sign of
appreciation as he watched the magician. This was Hottabych.
He felt very hurt, because everyone was applauding the
magician for all sorts of trifles, while he, who had performed
such wonderful miracles from the time he had been liberated
from the vessel, had not even heard a single sincere word of
praise, let alone been applauded.
That is why, when the tent was once again filled with
applause and Sidorelli began bowing to all sides, Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab grunted irritably and, despite the
protests of those sitting in front, proceeded to climb over them
down to the arena. An approving murmur passed through the
Nhưng Vônca sợ ông già lại phát khùng, liền giật tay áo cậu
bạn và Giênia đã kịp ngậm miệng.
«Ông Khốttabít, ông có hiểu không,» Vônca bắt đầu nói khéo,
«nếu cùng một lúc cả ba ông cháu ngồi cạnh nhau đều có răng
vàng cả mọi người nhìn vào, chúng ta sẽ ngượng chết».
«Ta chẳng hề thây ngượng nghịu gì cả!» ông Khốttabít nói.
«Nhưng dẫu sao thì chúng ta cũng cảm thây khó chịu. Chúng
ta sẽ mât hết cả hứng thú xem xiếc».
«Thế cậu tính sao?»
«Chúng cháu yêu cầu ông thế này nhé: chừng nào chúng ta
chưa về nhà, hãy làm cho răng trở lại bằng xương bình thường»
«Ta khâm phục đức tính khiêm tốn của các cháu, hỡi các bạn
trẻ của ta!» Ông già nói với giọng hơi bực.
Hai cậu bé thở phào nhẹ nhõm khi cảm thây trong mồm của
mình lại có những cái răng tự nhiên như trước.
«Lúc bọn mình về nhà, răng bọn mình lại biến thành vàng thì
sao?» Giênia lo lắng thì thầm.
«Được rồi, chúng ta sẽ tính sau. Có thể ông già sẽ quên
chuyện răng».
Nói rồi, Vônca say sưa xem những trò ảo thuật vô cùng đặc
sắc của Aphanaxi Xiđôrêli và cùng với mọi ngươi vỗ tay khi ông
này lây ra từ cái hòm rỗng một con bồ câu, một con gà mái và
cuối cùng là một chú chó trắng lông xù ngộ nghĩnh.
Trong cả rạp xiếc, chỉ có một khán giả không hề tỏ vẻ tán
thưởng nhà ảo thuật một chút nào. Đó là ông Khốttabít.
Ông cảm thây rât bực mình khi nhà ảo thuật được vỗ tay về
đủ thứ trò vớ vẩn, còn ông từ lúc được giải thoát khỏi cái bình đã
làm biết bao phép lạ mà chẳng lần nào được nghe thây thậm chí
chỉ một lời khen ngợi chân thành kể cả tiếng vỗ tay cũng không
có nốt.
Vì thế, khi nghe tiếng vỗ tay lại vang lên và ông Xiđôrêli bắt
đầu cúi chào tứ phía, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp
hầm hừ buồn bã và mặc cho các khán giả phản đối, ông trèo qua
đầu họ, xuống vũ đài. Tiếng rì rầm hoan nghênh lan truyền khắp
112
crowd and a stout man said to his neighbour: "I told you that
the old man was one of them. You can tell he's a very
experienced clown. Look how funny he is. Sometimes they sit in
with the audience on purpose."
Fortunately for the man, Hottabych heard nothing of what 'he
said, as he was engrossed in watching the magician. Sidorelli
was about to begin his most difficult trick.
First of all, the famous illusionist set fire to several long
coloured ribbons and stuffed them into his mouth. Then he
picked up a large, brightly coloured bowl filled with something
that looked like sawdust. He stuffed his mouth full of the sawdust
and began to fan himself quickly with a beautiful green fan. The
sawdust in his mouth began to smoulder. Then a wisp of smoke
appeared and, finally, when the lights were turned out,
everyone saw thousands of sparks and even a small flame shoot
from the famous magician's mouth.
Then, amidst a storm of applause and shouts of Bravo!
Hottabych's indignant voice could be heard.
"It's a fake!" he shouted at the top of his lungs. "That's no
magic! It's simple sleight-of-hand!"
"Isn't he something!" someone shouted.
"A wonderful clown! Bravo, clown!" And everyone present
except Volka and his friend applauded Hottabych
enthusiastically.
The old man did not understand which clown they were
shouting about. He waited for the applause he had inspired to die
down and continued acidly:
"What kind of magic is that! Ha, ha, ha!"
He shoved the thunderstruck magician aside. To begin
with, fifteen tremendous multi-coloured flames shot from his
mouth; they were so real that a smell of burning filled the circus.
The applause was balm to Hottabych's heart. Then he
snapped his fingers, and instead of one large Sidorelli, seventy-
two tiny Sidorellis ran off in single file along the barrier
surrounding the arena. After completing several circles, they
rạp xiếc. Một ông to béo nào đó nói với ngườí ngồi bên «Tôi cho
rằng ông già ây là một tay hề. Rõ ràng đó là một tay hề rât có
kinh nghiệm. Xem ông ây tức cười làm sao! Đôi khi các tay hề
cố tình ngồi lẫn trong chỗ khán giả».
May phúc cho người vừa nói là ông Khốttabít không nghe
thây gì, vì ông còn mải quan sát nhà ảo thuật Xiđôrêli. Đúng lúc
ây, ông này bắt đầu tiết mục khó nhât của mình
Trước tiên, nhà ảo thuật lừng danh châm lửa mây băng giây
dài nhiều màu và nhét chúng vào mồm mình. Sau đó, ông cầm
cái tô lớn tô nhiều màu sặc sỡ, bên trong đựng một chât gì đó
trông giống như mùn cưa. Ngậm đầy mồm thứ mùn cưa đó, ông
bắt đầu phe phẩy nhanh trước mặt mình chiếc quạt màu xanh lá
rât đẹp. Mùn cưa trong mồm bắt đầu cháy âm ỉ. Sau đó xuât hiện
một làn khói nhỏ, và cuối cùng, lúc đèn điện trong rạp xiếc đã tắt
hết, mọi người nhìn thây từ mồm nhà ảo thuật lừng danh phụt ra
những tia lửa và thậm chí còn có cả một ngọn lửa nhỏ nữa.
Lúc bây giờ, giữa những tiếng vỗ tay và tiếng hoan hô nồng
nhiệt, bỗng vang lên tiếng nói phẫn nộ của ông già Khốttabít:
«Các người bị đánh lừa rồi!» Ông ráng hết sức la thật to.
«Đó chẳng phải phép lạ gì cả! Đơn giản chỉ là sự khéo tay thôi!»
«Đó chính là một tay hề! » Một ai đó kêu lên
«Một tay hề tuyệt vời! Hoan hô tay hề!» Thế là tât cả đám
khán giả, trừ Vônca và cậu bạn của nó, đều vui vẻ vỗ tay hoan hô
ông Khốttabít.
Ông già không hiểu người ta nói về tay hề nào. Ông kiên nhẫn
đợi cho tới lúc tràng pháo tay do sự xuât hiện của ông gây ra
châm dứt và ông tiếp tục nói với giọng châm chọc:
«Phải chăng đó là những phép lạ?! Ha ha ha!»
Ông gạt nhà ảo thuật đang sửng sốt qua một bên và mở đầu,
ông liên tiếp phun ra từ mồm mình mười lăm ngọn lửa lớn muôn
màu và khắp rạp xiếc lập tức nồng nặc mùi cháy khét lẹt.
Sau khi thích thú nghe tiếng vỗ tay, ông Khốttabít liền búng
các ngón tay thế là thay vào một ông Xiđôrêli lớn có 72 ông
Xiđôrêli nhỏ, nối tiếp nhau chạy trên cái bờ ngăn thâp vòng
quanh vũ đài. Chạy được mây vòng, các ông Xiđôrêli nhỏ lại
113
blended into one large Sidorelli again, just as tiny drops of
mercury roll together to form a large drop.
"That's not all!" Hottabych thundered in a voice that was no
longer human. He was excited by the admiration he had
aroused, and began to draw forth herds of horses from under the
flaps of his jacket.
The horses whinnied with fear, they pawed the ground and
tossed their heads, making their lovely silken manes blow. Then,
at a signal from the old man, the horses disappeared. Instead,
four huge, roaring African lions jumped out from under his
jacket. They raced around the arena several times and also
disappeared
There was an unending storm of applause from that moment
on. Hottabych waved his hand and everything on the arena-
Sidorelli and his assistants, and his various props, and the
elegant uniformed attendants-all shot into the air, completed
several farewell circles over the heads of the astounded
audience, and dissolved into nothing.
Suddenly and from nowhere, a huge African elephant with
sly, twinkling eyes appeared on the arena. On its back was an
elephant of smaller size; on the second was a third, still smaller;
on the third was a fourth. . . the seventh and smallest of all stood
right under the top of the tent and was no bigger than a dog.
They trumpeted in unison, their trunks raised on high; then all
flapped their ears like wings and flew off.
The band of thirty-three musicians-all shouting happily-
suddenly became a single ball; it rolled down from the
bandstand into the arena and along the barrier, getting smaller
and smaller until it was no larger than a pea. Then Hottabych
picked it up, put it in his right ear, and the muffled sounds of a
march could be heard coming from within.
The old man was really bouncing up and down from
excitement. He snapped all ten fingers at once and in a very
special way, and everyone present began to shoot up from their
seats, one at a time, and disappear far under the big top.
nhập vào thành một ông Xiđôrêli lớn, cứ như nhiều giọt thủy
ngân nhỏ nhập vào thành một giọt thủy ngân lớn vậy.
«Đây vẫn chưa phải là hết đâu!» Ông Khốttabít hăng tiết
trước sự tán thưởng của mọi người, bèn gào lên với giọng oang
oang như sâm và bắt đầu lôi ra dưới vạt áo vét cả một đàn ngựa
đủ màu sắc.
Những con ngựa sợ hãi hí vang, giậm chân, lắc lư đầu, làm
cho cái bờm dày óng ả tung bay. Sau đó, ông già dùng tay ra
hiệu, đàn ngựa liền biến mât, thế rồi từ dưới vạt áo vét của ông
già, bốn con sư tử Châu Phi to lớn vừa nối đuôi nhau nhảy ra,
vừa gầm gừ hăm dọa. Chúng chạy vài vòng quanh vũ đài một lát
sau rồi cũng biến mât.
Từ thời điểm đó, một cơn bão tiếng vỗ tay không ngớt. Ông
Khốttabít phẩy tay một cái, thế là mọi thứ trên vũ đài: cả nhà ảo
thuật Xiđôrêli và các phụ tá cùng những đạo cụ đủ loại của ông,
và các nhân viên ăn mặc thanh lịch - tât cả đều bay vút lên, lượn
mây vòng từ biệt trên đầu đám khán giả đang thán phục, rồi lập
tức tan biến trong khoảng không.
Không biết từ đâu bỗng xuât hiện trên vũ dài một con voi
châu Phi lớn với cặp mắt nhỏ vui vẻ, ranh mãnh. Trên lưng nó có
một con voi nhỏ hơn, trên lưng con thứ hai là con voi thứ ba còn
nhỏ hơn nữa, trên lưng con thứ ba là con voi thứ tư... rồi con thứ
bảy nhỏ nhât không hơn một con chó, tât cả đứng ngay dưới đỉnh
lều. Chúng đồng loạt rống lên, đưa cao vòi rồi tât cà đập tai như
đập cánh rồi bay đi.
Ba mươi ba nhạc công với những tiếng hò reo vui vẻ bỗng dồn
lại thành một khối tròn lăn từ bục biểu diễn xuống vũ đài. Cái
khối tròn ây lại lăn trên bờ ngăn thâp chạy quanh vũ đài, vừa lăn
vừa thu nhỏ lại cho tới cuối cùng chỉ bằng một hạt đậu. Bây giờ,
ông Khốttabít bèn nhặt cái “hạt đậu” ây lên, nhét vào tai phải của
mình và từ trong tai phát ra tiếng nhạc hành khúc đã thu nhỏ lại.
Ông già thực sự nhún nhảy vì phân khích. Ông già chụm tât
cả mười ngón tay lại và bằng cách rât đặc biệt, thế là tât cả khán
giả đều lần lượt bị bắn tung khỏi chỗ ngồi của mình và biến mât
đâu đó ở tít mái vòm.
114
Finally, only three people remained in the empty circus:
Hottabych, who had wearily sat down to rest on the barrier,
and the two boys, who had rushed down to him from the last row.
"Well, how was it?" Hottabych asked limply, raising his
head with difficulty and looking at the boys from strangely
glazed eyes. "That's no Sidorelli for you, is it?"
"He's certainly no match for you," Volka replied, winking at
Zhenya angrily, because his friend kept trying to ask the old man
something.
"I can't stand fakers," Hottabych muttered with unexpected
bitterness. "To pass off simple sleight-of-hand for miracles! And
in my presence!"
"But he didn't know a wise and mighty Genie was present
here," Zhenya put in a word for the magician. "And anyway, he
didn't say he was performing miracles. In fact, he didn't say
anything at all."
"It says so there. It says so in the programme. You heard me
read it: 'Miracles of Illusion.' "
"Well, but of illusion, il-lu-sion! Don't you understand?"
"How they applauded me!" the old man recalled delightedly.
"But you, 0 Volka, have never applauded nor even approved of
me. No, I'm wrong. There was one occasion. But it was on
account of some very simple magic. I don't even consider it
magic.
And that evil Varvara Stepanovna is blame. It was she who
taught you to scorn my gifts! Do not argue, 0 my young
friends! It was she, it was she! Such wonderful palaces! Such a
lovely little caravan! Such devoted and healthy slaves! Such
excellent camels! And it was all because of that evil Varvara
Ste..." but here, luckily for the teacher and our young friends,
Hottabych's gaze fell on a long banner hanging over the
bandstand. His glazed eyes, once again took on an intelligent
expression; a weak smile appeared on his face and, with the
satisfaction of one who has just learned to read, he pronounced
aloud:
Thế rồi cuối cùng trong cái rạp xiếc trống rỗng chỉ còn lại có
ba người: ông Khốttabít mệt mỏi ngồi bệt trên cái bờ ngăn thâp,
và hai cậu bé từ hàng cuối cùng lao xuống về phía ông già.
«Các cậu thây thế nào?» Ông Khốttabít uể oải hỏi, khó khăn
lắm mới ngẩng đầu lên được và nhìn hai cậu bé bằng cặp mắt lờ
đờ kỳ lạ. «Liệu Xiđôrêli làm được thế cho các cậu xem không?»
«Ông ây thì làm sao mà bì với ông được» Vônca vừa đáp vừa
bực tức nháy mắt với Giênia khi thây cậu này vẫn còn định hỏi
ông già về một điều gì đó.
«Ta không thể nào chịu nổi những kẻ lừa bịp!» Ông Khôttabít
nói với vẻ tức giận bât ngờ. «Ba cái trò khéo tay tầm thường mà
dám nhận xằng là những phép lạ. Và ngay trước mặt ta!»
«Nhưng của đáng tội, ông ây nào có biết ở đây có một vị thần
hùng mạnh và thông minh đến thế đâu?» Giênia bênh vực nhà ảo
thuật Xiđôrêli. «Vả lại, ông ây không hề nói đó là những phép lạ.
Ông ây tuyệt nhiên chẳng nói gì cả».
“Họ đã viết ra đây thôi. Đây, trong tờ chương trình ây.Chính
cháu đã nghe ta đọc “Những phép lạ của kỹ xảo ảo thuật”.
“Đây chỉ là ảo thuật thôi, ảo thuật! Ông phải hiểu như thế”.
“Chà, người ta vỗ tay mới ghê làm sao!” Ông già đắc chí
nhớ lại. “Thế mà, hỡi cậu Vônca, ta vẫn chưa được nghe cậu vỗ
tay hay bày tỏ sự tán thưởng với ta. Không, ta nhầm. Có một lần
Nhưng lần ây về một phép lạ rât đơn giản. Thậm chí ta không
xem nó là kỳ diệu”
Và chính mụ Vácvara ác độc mà ra! Chính mụ ây đã dạy các
cháu coi thường các quà tặng của ta! Đừng có phản đối, hỡi các
bạn trẻ của ta! Chính mụ ây, chính mụ ây!... Những tòa lâu đài
kỳ diệu biết bao! Đoàn súc vật vận chuyển tuyệt vời biết bao!...
Những tên nô lệ khỏe mạnh và trung thành biết bao!... Những
con lạc đà trứ danh biết bao!... Ấy thế mà cái mụ quái ác Vácvara
Xtê... Nhưng đúng lúc ây, may mắn thay cho cô giáo và bạn trẻ
của chúng ta, tâm băng dài treo trên bục biểu diễn của đàn nhạc
lọt ngay vào tầm nhìn của ông Khốttabít. Cặp mắt đờ đẫn của
ông bây giờ lây lại vẻ tinh anh, miệng ông nở một nụ cười, và với
sự thích thú của người vừa mới học đọc, ông đọc to thành tiếng:
115
"De-ar child-ren! Con-gra-tu-la-tions on fi-ni-shing the sch-ool
term. We wish you...."
The old man fell silent and closed his eyes. It seemed as if he
were about to lose consciousness.
"Could you bring everyone back to their seats?" Volka asked
anxiously."Hottabych, can you hear me? D'you hear me? Can
you make everything as it was before? I bet it's very hard to do,
isn't it?"
"No, not at all. I mean, it's not hard for me to do at all,"
Hottabych answered in a barely audible whisper.
"I don't think even you can do it," Volka said craftily.
"Yes, I can, but I feel very tired."
"See, that's what I said! You can't do it."
At this, Hottabych rose up with a sigh. He yanked thirteen
hairs from his beard, tore them to bits, and shouted a strange and
very long word. Then he sank down onto the sawdust covering
the floor. From high under the circus tent enraptured people came
whizzing down, and each one to his own seat. Sidorelli and his
assistants, the props and the uniformed attendants, headed by the
imposing ring-master, appeared on the arena as from under the
ground.
Flapping their ears loudly, all seven African elephants came
flying back. They landed and formed a pyramid again, only this
time the smallest one was on the bottom and the big one with the
twinkling eyes on top, right under the roof. Then the pyramid
they formed fell apart and they rushed around the arena in
single file, getting smaller and smaller until they were no bigger
than the head of a pin; finally, they got lost in the sawdust.
The orchestra rolled out of Hottabych's right ear like a pea; it
mushroomed into a huge pile of laughing people and, contrary to
the law of gravity, rolled upwards to the bandstand, where it
fell apart into thirty-three men. They took their seats and began
to play a march.
"Let me through, please! Let me through!" a thin man in
large horn-rimmed glasses said, as he made his way through
“Các em thân mến! Chúc mừng các em nhân kết thúc năm học.
Chúng tôi chúc...”.
Ông già bỗng im bặt và nhắm mắt. Dường như ông sắp bât
tỉnh tới nơi.
“Thế ông có thể đưa mọi người về lại chỗ cũ không ạ?”
Vônca hỏi với vẻ sợ hãi. “Ông Khốttabít, ông có nghe cháu nói
không đây? Ông có nghe cháu? Ông có thể làm cho mọi thứ trở
lại như cũ được không? Việc ây chắc hẳn là khó lắm?”
“Không, chẳng khó đâu. Tức là đối với ta thì dĩ nhiên là
chẳng khó”. Ông Khốttabít trả lời rât khẽ.
“Cháu không nghĩ ông có thể làm được” Vônca láu lỉnh nói.
“Làm nổi quá đi chứ, nhưng ta cảm thây rât mệt”
“Đây cháu đã bảo mà, ông chẳng đủ sức làm nổi đâu”...
Thay cho câu trả lời, ông Khốttabít ì ạch đứng dậy. Ông rứt
luôn mười ba sợi râu, ngắt vụn chúng ra, rồi thét lên một câu gì
đó kỳ lạ, rât dài. Rồi ông ngồi bệt ngay xuống lớp mùn cưa rải
trên nền. Từ dưới mái vòm, các khán giả vui mừng vô hạn lao
vun vút xuống và ngồi vào đúng chỗ của mình. Xiđôrêli cùng với
các phụ tá, những đạo cụ và các nhân viên mặc đồng phục, dẫn
đầu là người điều khiển chương trình oai vệ cũng hiện ra trên vũ
đài như từ dưới đât chui lên vậy.
Cả bảy con voi châu Phi đều bay trở lại, tai đập phành phạch,
bay trở lại. Chúng xếp chồng thành hình tháp nhưng lần này,
đứng dưới cùng lại là con voi nhỏ nhât, còn ở trên cao sát mái
vòm là con voi lớn nhât. Sau đó, cái hình tháp voi rời ra và bảy
con voi nối đuôi nhau chạy vùn vụt quanh vũ đài, vừa chạy vừa
thu nhỏ lại rât nhanh cho tới lúc không lớn hơn cái đầu một kim
găm và cuối cùng chúng mât hút trong lớp mùn cưa.
Dàn nhạc bé bằng hạt đậu từ trong tai phải của ông Khốttabít
lăn ra, lớn vụt thành một khối người cười vui vẻ rồi trái với định
luật vạn vật hâp dẫn, cả khối người to tướng ây lăn ngược lên bục
biểu diễn và rã ra ở đây thành ba mươi ba con người riêng biệt,
những người này ngồi vào chỗ và khúc nhạc chào lại vang lên...
“Xin phép quý vị! Xin quý vị cho tôi đi nhờ!” Một người gầy
gò đeo kính gọng sừng cố lách qua đám đông thích thú đang vây
116
the excited crowd standing around Hottabych. "Won't you be
so kind as to drop in at the manager's office? He'd like to talk
to you about performing in Moscow and on a road tour," he said
deferentially.
"Leave the old man alone," Volka told him unhappily.
"Can't you see he's sick? He's got a high fever!"
And true enough, Hottabych was really burning up. He had
got sick from eating too much ice-cream.
A HOSPITAL UNDER THE BED
He who has never had to take care of a sick Genie cannot
imagine what a tiring and bothersome affair it is.
First of all, there arises the question of where to keep him.
You can't put him in a hospital, and there's no question of
keeping him in bed at home, where everyone can see him.
Then again, how does one cure a Genie? Modern medicine is
useful when one deals with people, not fairy-tale magicians.
And, finally, can people catch Genies' diseases?
The boys discussed these problems at great length as they
rode home in a cab with a delirious Hottabych.
They came to the following decisions:
1. They would not take him to a hospital, but keep him as
comfortable as possible under Volka's bed, suggesting first that,
for safety's sake, he become invisible.
2. They would treat him as they would a person who had a
cold. They would give him aspirin and tea with raspberry jam
before going to sleep to make him perspire.
3. Genies' diseases could not possibly be catching.
Fortunately, no one was at home. They made Hottabych
comfortable in his usual place under Volka's bed.
Zhenya ran off to buy some aspirins and raspberry jam, while
Volka went to the kitchen to make some tea.
"Well, tea's ready!" he said cheerfully, entering the room
with a boiling kettle. "Let's have some tea, Hottabych. Hm?"
There was no answer.
chặt xung quanh ông già Khốttabít. “Xin ông làm ơn quá bộ vào
phòng làm việc của giám đốc. Ông ây muốn trao đổi với ông về
cuộc biểu diễn tại Mátxcơva và trên chuyến du lịc trên đường”
người này lễ phép nói. “Xin hãy để cho ông già được yên!”
Vônca bực tức nói. “Chẳng lẽ ông không thây ông ây đang bị
bệnh sao? Thân nhiệt ông ta đã lên cao rồi đây!”.
Quả thực, ông Khốttabít đang sốt nặng. Ông già bị bệnh vì đã
chén đẫy kem mà!
BỆNH VIỆN DƯỚI GẦM GIƯỜNG
Những ai chưa bao giờ phải chăm sóc một ông thần bị bệnh,
không thể hình dung nổi công việc mệt mỏi và khó chịu dường
nào. Trước tiên, nảy ra vân đề để ông già nằm ở đâu.
Không thể đưa một ông thần vào bệnh viện, còn để ông ây nằm
trên giường ở nhà, mọi người có thể nhìn thây ông ây
Thứ hai, chữa bệnh một ông thần như thế nào? Y học hiện đại
chỉ hợp với mọi người, không phải nhà ảo thuật trong truyện cổ.
Thứ ba, bệnh của các ông thần có lây sang người hay không?
Các vân đề trên, hai cậu bé sẽ thảo luận kỹ khi chúng đưa ông
Khốttabít đang mê sảng trở về nhà bằng xe tắcxi.
Cuối cùng, chúng đã quyết định:
1. Không đưa ông Khốttabít vào bệnh viện, mà để ông nằm dưới
gầm giường của Vônca với tât cả những tiện nghi có thể có, sau
khi đề nghị ông biến thành vô hình cho được an toàn.
2. Chữa bệnh cho ông như chữa bệnh cho người bị cảm lạnh. Ban
đêm cho uống thuốc átpirin và nước trà với mứt quả mâm xôi để
cho ra nhiều mồ hôi trước khi đi ngủ..
3. Bệnh của các ông thần có lẽ không lây sang người.
May thay, không có ai ở nhà. Chúng đã đặt ông già nằm thoải
mái vào chỗ quen thuộc của ông ở dưới gầm giường của Vônca.
Giênia chạy đi mua một ít átpirin và mứt quả mâm xôi, còn
Vônca thì đi xuống bếp nâu nước pha trà.
“Trà đã pha xong rồi đây!” Vônca vui vẻ nói khi nó quay lại
với một âm nước sôi “Ông cháu ta uống trà, ông Khốttabít nhé!”
Ông Khốttabít không trả lời.
117
"He's dead," Volka gasped and suddenly, despite all the
unpleasantness Hottabych had caused him, he felt he would
miss the old man terribly if he died. "Dear, dear Hottabych!" he
babbled, crawling under the bed.
The old man was not there.
"What a crazy old man!" Volka said angrily, forgetting all
his tender feelings. "He was here a moment ago, and now he's
disappeared!"
There is no telling what bitter words Volka would have added
if Zhenya had not then dashed into the room, dragging a balky
Hottabych behind. The old man was mumbling something.
"What a nut! You can't imagine what a nut he is!" Zhenya
shouted as he helped Volka settle Hottabych under the bed
again. "I was coming back from the shop and there he was,
standing on the corner with a sack of gold, trying to hand it
out to passers-by. I asked him, 'What are you doing here with a
high fever?' And he said, 'I feel my days are counted. I want to
hand out alms on this occasion.' And I said, 'You're nuts! Whom
are you going to give alms to? Did you see any beggars here?'
And he said, 'If that's the case, I'll go back home.' So I dragged
him back. You just lie still and get well! There's no use rushing
death!"
They gave Hottabych a mouthful of aspirins, then fed him the
whole jar of raspberry jam with tea, and bundled him up tightly
to make him perspire.
For a while, the old man lay there quietly. Suddenly, he began
to fuss, trying to get up. He said he was going to Sulayman, the
Son of David, to ask forgiveness for some long-forgotten ill
deeds. Then he began to cry and asked Volka to run down to
the Mediterranean Sea and the Indian Ocean and find a copper
vessel on the bottom in which his dear brother Omar Asaf ibn
Hottab was imprisoned. He wanted Volka to free him and bring
him back home.
"We'd all live so happily here!" he mumbled deliriously
with. bitter tears pouring down his cheeks.
“Ông chết mât rồi?” Vônca kinh hoàng và nó bỗng cảm thây
rằng bât kể mọi chuyện khó chịu mà ông Khốttabít đã gây cho
nó, nó vẫn rât thương xót nếu như ông già chết. “Ông Khốttabít
thân yêu!” nó lắp bắp, bò xuống dưới giường.
Ông già không có ở đây
“Ông già kỳ cục thật!” Vônca lúc ây nổi khùng, quên ngay
những tình cảm trìu mến của mình. “Vừa mới nằm ở đây, ây thế
mà đã kịp biến đi đâu?”
Không biết Vônca còn nói những lời cay đắng nào nữa nếu
như lúc ây Giênia không lao vào phòng và lôi ông Khốttabít đang
cố cản theo sau. Ông già lầu bầu điều gì đó.
“Lẩm cẩm quá! Cậu không thể tưởng tượng ông ây lẩm cẩm
thế nào đâu!” Giênia kêu to và giúp Vônca đưa ông Khốttabít
vào nằm lại dưới gầm giường. “Lúc mình trên đường về, mình
thây ông Khốttabít đứng ở góc phố với một túi vàng, đang cố
giúi bằng được cho một người qua đường. Mình hỏi “Ông làm gì
ở đây trong khi đang bị sốt cao?”. Ông ây nói “Ta cảm thây mình
sắp chết đến nơi rồi. Ta muốn nhân dịp này đi phân phát của bố
thí”. Và, mình nói “Ông lẩm cẩm rồi! Ông định cho ai nào? Ông
thây những người ăn xin ở đây?”. Và ông ây nói “Vậy thì ta đi về
nhà!”. Thế là mình dẫn ông ây về. “Hãy nằm nghỉ đi, ông già
thân mến, hãy ráng bình phục, ông chẳng chết đâu mà sợ?”
Chúng cho ông Khốttabít uống một liều thuốc átpirin, cho ông
ăn cả một hộp mứt quả mâm xôi và uống kèm nước trà, rồi đắp
chăn kín mít để ông ra được nhiều mồ hôi.
Ông già nằm yên được một lúc. Đột nhiên ông bắt đầu lo lắng,
cố đứng dậy. Ông nói để ông đi đến gặp vua Xalômông con trai
của Đavít nhằm xin lỗi về những chuyện bực mình xa xưa nào
đó. Sau đó, ông lại khóc lóc van nài Vônca chạy đến Địa Trung
Hải và Ấn Độ Dương để tìm dưới đáy hai biển ây cái bình đồng,
trong đó giam cầm người em thân yêu của ông là Ôma Iuxúp con
trai của Khốttáp, giải thoát ông ta khỏi nơi giam cầm và dẫn ông
ta về đây.
“Cả hai ta được sống ở đây thì hạnh phúc biết bao!” Ông lẩm
bẩm trong mê sảng, với nước mắt cay đắng chảy dài trên má.
118
Half an hour later the old man came to his senses and said in
a weak voice from under the bed:
"Oh, my young friends, you cannot imagine how grateful I
am for your love and precious attention! Will you please do me
a last favour: bind my hands tightly, because I'm afraid I might
do such magic while unconscious that I'll never be able to undo
it later."
They tied him up and he immediately fell soundly asleep.
Next morning Hottabych awoke in the prime of health.
"That's what medical attention administered in time can
do!" Zhenya said with satisfaction. Then and there he decided to
be a doctor when he grew up.
ONE IN WHICH WE RETURN TO THE BARKING BOY
To tell the truth, each time Volka thought of Goga, he
became terribly envious. If he was at home or on the stairs, or
downstairs near the entrance, it was difficult not to think of
Goga. Ever so often a teasing, wonderful, marvellous barking
could be heard-even through closed doors and closed windows.
It was most strange, however, that Goga did not come outside.
No other boy in his place could ever have been able to stay
away so long and not boast to his friends about his real, pure-
breed puppy. And Goga, especially, would have gloated to see
the children so envious.
There was something strange about it all. Finally, Volka could
not keep from asking Goga's mother what the matter was.
She became terribly embarrassed and mumbled something
about her dear boy being sick. Then she rushed off.
"Wait a minute!" Volka pleaded. "Can I ask you something?
Just one question?"
Goga's mother stopped reluctantly.
"Can you just tell me if it's an Alsatian? Is it?"
"What Alsatian?" the poor woman shrugged.
"The puppy you gave Goga. You know, the one that's
barking. Is it an Alsatian or a Boxer?"
Nửa tiếng sau, ông già hồi tỉnh và từ dưới gầm giường, ông
nói với giọng yếu ớt:
“Hỡi các bạn trẻ của ta, các cậu không thể hình dung được ta
biết ơn các cậu ra sao về tình yêu và sự quan tâm quý báu của các
cậu! Xin hãy làm ơn giúp ta một việc nữa: hãy trói tay ta thật
chặt, nếu không lúc lên cơn sốt, ta lại phù phép gì đó trong vô
thức mà cũng đành phải bó tay, hối cũng không kịp nữa”.
Hai cậu bé trói ông già lại và ông lập tức ngủ say như chết.
Sáng hôm sau, ông Khốttabít thức dậy hoàn toàn khỏe mạnh.
“Thế có nghĩa là chúng ta đã chữa chạy kịp thời!” Giênia nói
với vẻ mãn nguyện. Thế rồi cu cậu đã quyết định sẽ trở thành bác
sĩ khi đã lớn.
CHƯƠNG MÀ CHÚNG TA QUAY VỀ VỚI CẬU BÉ SỦA
Thành thực mà nói, mỗi lần Vônca nhớ tới Gôga, nỗi ghen tị
lại bắt đầu hành hạ nó. Mà lúc ở nhà, hoặc ở đầu cầu thang, hoặc
ở trong cái sân nằm gần cổng, khó mà không nhớ tới Gôga được.
Thậm chí qua các cửa ra vào các cửa sổ đóng kín, thỉnh thoảng
vẫn vọng ra tiếng chó sủa kỳ lạ, tuyệt vời.
Quả là cũng ngạc nhiên khi thây Gôga không chịu ló mặt ra
sân. Ở địa vịcủa nó, dĩ nhiên chẳng một chú bé nào chịu giữ lâu
như thế mà không đưa ra khoe với các bạn chú chó con tốt giống
thực sự ây. Hẳn là Gôga đang đắc chí trước sự ghen tị của các
bạn.
Không, ở đây ắt phải có một chuyện gì đó. Cuối cùng, không
chịu nổi, Vônca bèn hỏi bà mẹ của Gôga là có chuyện gì
Bà trở nên hết sức bối rối và âp úng trả lời rằng cậu con hơi bị
mệt. Rồi bà vội vã đi ra.
“Chờ cho một phút!” Vônca van nài “Cháu xin hỏi bác một
câu, chỉ một câu thôi ạ!
Bà mẹ của Gôga dừng lại rât miễn cưỡng.
“Xin bác cho cháu biết nó là chó bécgiê phải không ạ?”
“Chó bécgiê nào?” Người đàn bà tội nghiệp nhún vai.
“Con chó con mà bác mua tặng Gôga và nó vẫn sủa gâu gâu ở
trong nhà bác là chó bécgiê hay chó bốcxơ ạ?”
119
"Goodness, what nonsense!" she sighed and disappeared
quickly into her apartment.
As if for spite, a high-pitched angry barking issued forth.
It was all very mysterious.
Just then Hottabych, who was lying in his usual place under
Volka's bed, asked casually:
"I wonder how your enemy named Pill is getting on?"
He yearned to boast about the cunning spell he had cast on
him and share with Volka his delight in the trouble Goga was
deservedly having.
"No one but I can ever break the spell," he thought. "I can
just imagine how the most greatly-respected Volka ibn Alyosha
will be pleased and how amazed he will be at the endless variety
of my powers."
"Pill?" Volka repeated absently, for he had just thought of
a very simple and tempting idea. "Pill? He's not feeling too
good. Listen, Hottabych," he crouched down and stuck his head
under the bed, in order to carry on negotiations more
comfortably. "I want to ask you for a big favour."
"This is it," the old Genie thought unhappily. He suspected
that Volka was about to ask him to break the spell he had cast
on Goga; and he decided to refuse flatly. At least for the time
being. It wouldn't hurt the horrid tattle-tale and gossip to suffer a
bit. It would only do him good. However. Hottabych replied
sourly:
"I'll be only too happy to know your wish."
"I want to ask you for a present."
The old man was pleased at not being forced to discuss Goga's
premature pardon. He scurried out from under the bed.
"Just tell me what you want and you'll have it immediately, 0
young and benevolent Genie-saviour."
"Could you give me a dog? An Alsatian?"
"A dog? Nothing could be simpler or more pleasing to my
heart!"
Hottabych yanked a hair from his beard. Volka felt faint
“Trời ơi, sao cháu lại nói nhảm nhí thế?” Bà mẹ thở dài và lẩn
ngay vào nhà mình.
Và thật trêu ngươi, một tiếng sủa giận dữ the thé vang lên.
Toàn bộ chuyện này thật hết sức bí ẩn.
Thêm vào đó, ông Khốttabít, theo lệ thường vẫn nằm nghỉ
dưới gầm giường của Vônca, lại hỏi bâng quơ:
“Chẳng rõ kẻ thù của cháu tên là Thuốc viên đang ra sao?
Ông già nóng lòng muốn khoe với Vônca lời nguyền độc đáo
của mình và cùng với Vônca thích thú trước cái tai họa mà Gôga
đã phải gánh chịu một cách đích đáng.
“Không một ai có thể hóa giải được lời nguyền” Ông nghĩ “Ta
có thể hình dung lời nguyền đó sẽ làm cậu Vônca con trai của
Aliôsa rât đáng kính sẽ thích thú và sẽ khâm phục như thế nào
trước những phép lạ thiên hình vạn trạng của ta!”.
“Thuốc viên?” Vônca lơ đãng nhắc lại và nó bỗng nảy ra một
ý định rât giản dị và hâp dẫn. “Chà, “Thuốc viên”,nó bị ốm vặt gì
đó thôi. Ông Khốttabít này” Vônca ngồi xổm và chui đầu vào
gầm giường để tiến hành thương lượng cho tiện hơn. “Cháu rât
muốn yêu cầu ông giúp cho một việc”.
“Lại bắt đầu rồi!”, ông thần già bực tức nghĩ thầm. Ông nghi
rằng Vônca định yêu cầu ông giải lời nguyền cho Gôga và ông
quyết định sẽ từ chối thẳng thừng. Ít ra là trong thời gian trước
mắt. Chẳng sao cả, cứ để cho cái thằng đơm đặt chuyện và hay
hớt lẻo ây bị khổ sở đôi chút. Việc đó chỉ có lợi cho nó mà thôi..
Nhưng ông Khốttabít vẫn rầu rĩ đáp lại.:
“Ta rât sung sướng nếu được biết cháu muốn yêu cầu gì”.
“Cháu muốn ông cho cháu một món quà”
Ông già mừng rỡ khi thây không phải là chuyện ân xá trước
thời hạn cho Gôga. Ông nhanh nhẹn chui ra khỏi gầm giường:
“Cháu hãy nói điều cháu muốn và cháu sẽ được ngay lập tức,
hỡi vị cứu tinh trẻ và không vụ lợi của các ông thần”
“Ông có thể cho cháu một con chó không ạ. Con bécgiê ây?”.
“Một con chó ư? Không có gì dễ hơn và ta rât lây làm vui
lòng”.
Ông Khốttabít liền rứt một sợi râu, thế là Vônca đã lịm người
120
from happiness: there, at his feet, a magnificent, sleek and
muscular three-year-old Alsatian stretched with a pleasant
growl. It had lively, intelligent eyes, a cold, wet nose and
marvellous pointed ears. Volka patted its neck. The dog
wagged its tail politely and barked loudly from an overflow of
emotion.
"How do you like this dog?" Hottabych asked, as he bustled
about, ready at a sign from Volka to fill the entire room, the
entire apartment, and the entire house with the most valuable
dogs. "Oh, I beg your pardon. I forgot a small detail."
The "small detail" was a collar, which appeared
immediately. It glittered with such a multitude of precious
stones that there would be more than enough for two imperial
crowns.
The unexpected happiness was almost more than Volka
could bear. He patted the dog with a shaking hand and had such
a dazed smile on his face that tears of happiness rolled down the
kind-hearted old man's cheeks.
But there can never be complete happiness in life, at any
rate, not when you are dealing with a Genie's gifts! Suddenly,
they heard the clicking of a woman's heels behind the door. No
sooner had Hottabych darted under the bed, there to become
invisible, than the door opened and Volka's mother entered.
"That's just what I thought," she said, looking at the animal.
In his haste, the old Genie had forgotten to make it invisible. "A
dog! I'd like to know where you got it?" Volka knew he was
sinking fast and sure. "I got it.... It was given to me... . You
see.... What I mean is...."
There was no sense telling her the truth, and Volka didn't
want to lie. Anyway, there was no sense lying-his mother could
always tell when he was not telling the truth.
"Volka!" she said, raising her voice, "I don't like your
mumbling. I want you to tell me whose dog it is."
"It isn't anyone's ... I mean, it wasn't anybody's before, but
now it's mine."
đi vì khâm phục: một con chó bécgiê ba tuổi tuyệt vời, xương
xương, chắc lẳn đang nằm duỗi mình dưới chân cậu bé, miệng gừ
gừ thân mật. Con chó có cặp mắt lanh lợi, thông minh, cái mũi
lạnh và ướt, đôi tai nhọn tuyệt đẹp. Vônca vỗ nhẹ lên cổ nó. Con
chó vẫy đuôi lễ phép và khoái chí sủa vang cả nhà.
“Con chó ây có làm cậu vừa lòng không hả?” Ông Khốttabít
hể hả chạy tới chạy lui và chỉ cần Vônca yêu cầu một tiếng nữa
thôi, ông sẵn sàng làm cho cả căn phòng, cả căn hộ và cả khu nhà
này đầy ắp những con chó quý nhât. “Chà, cậu hãy tha lỗi, ta
quên béng mât một cái đồ vặt”.
Cái “đồ vặt” mà ông muốn nói là cái vòng cổ bỗng xuât hiện
tức thì. Nó lâp lánh với vô số đá quý nhiều tới mức có thể thừa
sức gắn trên hai chiếc vương miện.
Vônca ngây người vì cái diễm phúc mà nó được hưởng. Nó
chỉ còn biết dùng bàn tay run run vỗ về con chó và đồng thời
mỉm cười bối rối đến nỗi ông già đa cảm phải xúc động đến rơi
nước mắt.
Nhưng trên đời chẳng có một diễm phúc nào trọn vẹn cả ít ra
cũng là khi dính dáng đến những quà tặng của các ông thần.
Ngoài cửa bỗng có tiếng chân đàn bà, ông Khốttabít chỉ kịp trốn
vào gầm giường và biến thành vô hình thì cánh cửa đã mở toang
và bà mẹ của Vônca, bước vào.
“Mẹ nghĩ đúng thế mà!” Bà nói sau khi thây con chó mà ông
thần già vì quá vội vã đã không kịp biến thành vô hình. “Con
chó!. Mẹ muốn biết con lây đâu ra con chó này” Vônca cảm thây
nguy đến nơi rồi. « Đây là con... Đây là người ta cho con... Mẹ
hiểu không... Con biết nói với mẹ thế nào bây giờ.. ».
Nói thật thì mẹ chẳng thể nào tin nổi. Còn nói dối thì Vônca
không muốn. Vả lại, đó cũng là một việc tuyệt vọng: mẹ có thể
biết nó nói dối ngay thôi.
«Vônca!» Bà cât cao giọng. «Mẹ không thích con cứ nói
lúng búng như thế. Con hãy nói thẳng: con chó bécgiê này của
ai?»
«Không của ai cả ạ... Tức là trước đây nó không của ai cả,
còn bây giờ là của con»
121
His mother turned pink with indignation. "I didn't think you
would lie to me. I didn't think you were capable of it. Tell me
whose dog it is. Why, the collar alone is worth hundreds of
roubles."
She thought the stones were just coloured glass. Hottabych
became very angry. He was both angry and hurt. He wanted this
noble, but naive woman to understand that Has-san
Abdurrakhman ibn Hottab was not one to present his best
friends with cheap imitations and that this truly priceless collar
was worth thousands upon thousands of roubles. But he checked
himself in time, since he now realized such bragging would only
make Volka's situation worse.
He himself was a straightforward and truthful person and
was proud of Volka for not wanting to lie, even though it was
the tiniest white lie. The only thing to do was to stop the
misunderstanding immediately.
"Well then, my kind and truthful young friend will have to do
without a dog for the time being. And let him not be bothered
by dreams of owning a dog," Hottabych thought, smiling into his
beard.
A faint crystal tinkling issued from under the bed, and the
dog disappeared.
"Volka, dear," his mother said, completely forgetting what
they had been talking about. "If my office calls, please tell them
I'll be there in an hour or so. By the way, do you know whom
the doctor came to see next door?"
"Goga, I guess."
"Is he ill?"
"I think so." -
"You think so! Isn't he your friend?"
"Some friend!"
"I'm ashamed of you, Volka," his mother said angrily, and
she turned and walked out of the room with a stony face.
"Hm!" Volka sighed and decided to visit Goga as soon as
the doctor left. "Hottabych! Hey, Hottabych!"
Bà mẹ nó đỏ bừng mặt vì tức giận:
«Chẳng lẽ con lại hạ mình tới mức nói dối sao? Hãy trả lời:
con chó của ai? Chỉ riêng cái vòng cổ của nó thôi đã đáng giá
thành hàng trăm rúp rồi»
Bà ngỡ rằng các viên đá làm bằng thủy tinh màu. ông
Khốttabít rât tức giận. Ông vừa tức vừa phật ý. Ông muốn người
đàn bà đáng kính nhưng ngây thơ này hiểu rằng Hátxan
Ápđurắcman con trai của Khốttáp chẳng phải là hạng người đem
tặng những mảnh thủy tinh rẻ tiền cho các người bạn tốt của
mình và rằng cái vòng cổ thật sự rât quý ây đáng giá nhiều nghìn
rúp. Nhưng ông đã kịp thời kìm lại, vì ông đã hiểu được rằng
việc khoe khoang như vậy chỉ làm cho Vônca rắc rối thêm thôi.
Là người thẳng thắn và chân thật, ông không thể tán thành
việc Vônca nói dối, cho dù là một sự nói dối vô hại nhât. Ông
hiểu rằng lối thoát duy nhât là phải xóa sạch toàn bộ sự hiểu lầm
ây bằng một cách dứt khoát nhât.
“Thôi được, cậu bạn trẻ tốt bụng và chân thật của ta đành phải
không có chó trong một thời gian nữa. Và cứ để cho cậu ta khổ
sở bởi cái ước mơ sở hữu một con chó” ông vừa nghĩ vừa mỉm
cười dưới bộ râu của ông.
Từ gầm giường phát ra một tiếng tưng rât khẽ, và thế là con
chó liền biến mât.
«Vônca con,» bà mẹ nói hoàn toàn quên sạch câu chuyện
vừa xảy ra «Nếu các bác ở cơ quan mẹ gọi điện thoại đến, con
nói rằng một tiếng nữa mẹ sẽ về. Luôn tiện mẹ hỏi, con có biết
ông bác sĩ vừa vào căn hộ bên cạnh thăm bệnh cho ai không?»
«Có lẽ là Gôga ạ»
«Hắn bị bệnh ư?»
«Hình như thế ạ»
«Sao lại hình như? Chẳng lẽ hắn không là bạn của con sao?»
«Đúng là bạn ạ!»
«Mẹ xâu hổ thay cho con đây, Vônca ạ, » mẹ nó giận dữ nói
và quay lưng đi ra khỏi phòng với bộ mặt nặng nề.
«Chao ôi,» Vônca thở dài rầu rĩ và quyết định qua thăm Gôga
ngay sau khi ông bác sĩ ra về. «Ông Khốttabít ơi ông Khốttabít!»
122
There was no answer.
"He's gone again! Whenever you have to discuss something
with him, he's not there. What a Genie!"
Meanwhile, Hottabych was making himself comfortable in
apartment 37, this time under Goga's bed. He was curious to see
how the old doctor, who obviously had no idea what a mighty
and unusual opponent he was up against, would helplessly
fumble about in search of a correct diagnosis.
This is what was happening in the room where the most
mysterious of all the old district doctor's cases lay high on
fluffed pillows, while Volka, taking advantage of Hottabych's
absence, sat down to study his geography, and the old Genie
himself lay hidden under Goga's bed.
The old doctor's name was Alexander Alexeyevich. We
want you to know this, in case you meet him some day. He was
very experienced and wise.
"Now, will you please leave us alone? There's something we
have to discuss," he said kindly to Goga's despairing mother.
"Well, young man," he said when they were alone (Hottabych
under the bed obviously did not count), "how are things? Are we
still barking?"
"It's awful!" Goga moaned.
"Aha! Well then, let's just chat a bit. What kind of poems
do you like?"
"Bow-wow-wow!" Goga barked. His mother, who was
standing just outside the door, began to sob.
You can imagine what Goga wanted to reply to the old
doctor's question! He was indignant and he considered it a
foolish and unnecessary question. However, his barking neither
surprised nor distressed the old doctor.
"Don't get angry," Alexander Alexeyevich said in a very
calm voice. "This question has direct bearing on your illness."
"I like 'A Winter's Evening,' a poem by Pushkin," Goga
finally answered after barking for a long while.
"Won't you recite it for me? Do you know it by heart?"
Không có tiếng trả lời.
«Ông già lại biến đi đâu mât rồi! Nhằm lúc cần hỏi ý kiến,
ông ây lại biến mât tiêu. Hừ, thần với thiếc !»
Trong lúc ây, ông Khốttabít đã thu xếp một chỗ nằm thuận
tiện tại căn hộ số 37, ngay dưới gầm giường của Gôga. Ông tò
mò muốn xem vị bác sĩ già sẽ bât lực như thế nào trong việc
đương đầu với một đối phương khác thường và hùng mạnh đến
mức nào trong việc tìm kiếm một chẩn đoán đúng đắn..
Thế rồi điều gì đã xảy ra trong căn phòng ở đó một bệnh nhân
bí ẩn nhât trong tât cả các bệnh nhân của vị bác sĩ già của quận
đang nằm trên chiếc gối cao trong khi Vônca lợi dụng sự vắng
mặt của ông Khốttabít, đang ngồi đọc cuốn sách địa lý, còn ông
thần già đang dâu mình dưới gầm giường của Gôga
Ông bác sĩ già tên là Alếchxanđrơ Alếchxêêvích. Chúng tôi
muốn các bạn hiểu cho rằng, đó là một bác sĩ giàu kinh nghiệm
và rât từng trải.
«Bây giờ, xin bà cho phép. Tôi cần bàn với cậu ây đôi điều».
Ông bác sĩ ân cần nói với bà mẹ của Gôga đang thât vọng..
Khi chỉ còn lại hai người (dĩ nhiên không kể ông Khốttabít ở
dưới gầm giường), ông bác sĩ nói «Thế nào, ngươi trẻ tuổi, tình
hình ra sao? Vẫn gâu gâu à?»
«Không thoát được !» Gôga rên rỉ.
«Thế đây! Thôi được, nếu vậy thì chúng ta sẽ nói chuyện với
nhau nhé. Cậu có thích thơ không nào?»
«Gâu gâu gâu! » Gôga lại sủa. Bà mẹ hắn đang đứng ngoài
của bắt đầu nức nở.
Các bạn có thể hình dung rằng Gôga định trả lời câu hỏi của
ông bác sĩ già. Câu hỏi ây làm cho Gôga phát cáu. Nó cho đó là
một câu hỏi vớ vẩn, không cần thiết. Nhưng tiếng sủa của Gôga
không hề làm ông bác sĩ già ngạc nhiên và buồn bực.
«Cậu đừng cáu!» Ông nói với giọng hết sức ôn tồn. «Câu nói
ây có liên quan trực tiếp tới chứng bệnh của cậu đây».
«Cháu thích bài “’Một buổi tối mùa đông’ một bài thơ của
Puskin» Cuối cùng, Gôga đáp sau khi đã sủa mỏi mồm.
«Yêu cầu cậu đọc cho tôi nghe bài thơ đó. Cậu thuộc chứ?»
123
Goga recited four lines.
"That's enough!" the doctor said. "Now, will you please tell
me what you think about your classmate, ah, what's-his-name?
The one who lives next door?"
"You mean Volka Kostylkov?"
"Exactly."
"Bow-wow-wow!" Goga barked loudly.
"Now, now. Try to use words."
"Bow-wow-wow'." Goga replied, shrugging helplessly, as if
to say: "I'd be only too glad to use words, but I can't. I don't seem
to be able to."
"I see. That's enough. That's enough, I said! Hm! Well, and
what about the other children in your class?"
"In my class?" the ailing Goga smirked. "If you want to
know, all the kids in my class are bow-wow-wow!"
"Well, and what do you think about me? Don't be shy, tell me
what you really think. What do you think of me as a doctor?"
"As a doctor, I think you're nothing but a bow-wow-wow!"
"Wonderful!" Alexander Alexeyevich exclaimed with
genuine joy. "And what do you think about your mother?"
"My mother's very nice," Goga said. His mother, still
standing behind the door, burst out in tears, though these were
tears of happiness. "But sometimes she's bow...." He shuddered
and fell silent. "No, she's always very, very nice."
"And what about your class wall-newspaper? Do you have
anything to say about it?" the old doctor asked, but this time only
to be doubly certain. He had finally discovered the essence of the
rare illness his young patient was suffering from. "Did they ever
criticize you in the paper?"
This time Goga kept on barking for at least two minutes.
Hottabych was tired of listening to him, but the old doctor was
so delighted that one would think it was not Goga Pilukin,
nicknamed "Pill" for his atrocious temper, barking, but an opera
star singing his most famous aria.
When Goga had barked his fill, Alexander Alexeyevich rubbed
Gôga đọc bốn câu.
«Thôi đủ rồi!» Ông bác sĩ nói. «Bây giờ, cậu hãy làm ơn nói
cho tôi biết cậu nghĩ gì về người bạn cùng lớp với cậu, tên của
bạn ây. Cậu bạn ở phòng bên ây?»
«Về Vônca Côxtưncốp ây à?
«Đúng thế!»
«Gâu gâu gâu!» Gôga sủa to.
«Nào, nào.Cậu hãy diễn đạt bằng lời» .
«Gâu gâu gâu!» Gôga vừa đáp vừa vung tay bât lực. Tự hẳn
nó muốn nói rằng «Cháu rât lây làm sung sướng nếu diễn đạt
được bằng lời, nhưng cháu không thể.Cháu không làm được».
«Tôi hiểu... Đủ rồi... Đủ rồi, tôi bảo mà!... Thế! Nào, còn các
bạn khác trong lớp của cậu thì sao?
«Trong lớp cháu ây ạ?» Bệnh nhân Gôga cười gằn. «Nếu ông
muốn biết, trong lớp cháu, tât cả bọn bạn đều gâu gâu gâu!»
«Thế còn về tôi, cậu có ý kiến gì không? Cậu nói đi nào, đừng
có ngại. Cậu có ý kiến gì về một bác sĩ như tôi?»
«Về một bác sĩ như ông, cháu nghĩ ông quả là gâu gâu gâu!»
«Khá lắm!» Ông Alếchxanđơ Alếchxâyêvitsơ vui mừng hết
sức thành thực. «Nào, thế còn về mẹ cậu, cậu có ý kiến gì?»
«Mẹ cháu là người rât tốt!» Gôga nói. Mẹ hắn đứng ở ngoài
cửa lại trào nước mắt, nhưng lần này là những giọt nước mắt
sung sướng. «Chỉ đôi khi mẹ cháu gâu...» Hắn giật mình và
ngưng nói. «Không, mẹ cháu bao giờ cũng là một người rât tốt».
«Nào, thế về tờ báo tường của lớp cậu ? Hẳn là cậu cũng có ý
kiến chứ?» Ông bác sĩ già hỏi chỉ cốt sau này khỏi phải ân hận.
Ông đã hiểu thực chât căn bệnh hiếm có ở người mới bị bệnh trẻ
tuổi của ông. «Thỉnh thoảng cậu cũng bị đưa ra phê bình ở đây
chứ?»
Lần này, Gôga sủa gâu gâu hai phút liền. Ông Khốttabít nâp dưới
gầm giường nghe phát chán cả tai. Còn ông bác sĩ già thì lại thích
thú với tiếng sủa ây, dường như chẳng phải Gôga Piliukin, bị đặt
biệt danh là «Thuốc viên» vì tính nết tồi tệ của nó, đang sủa gâu
gâu, mà là một ngôi sao opera đang hát một khúc ca hay nhât
trong vốn tiết mục của mình. Sau khi để mặc cho Gôga sủa chán
124
his hands together contentedly.
"It seems quite clear now. But let us not be hasty and, instead,
put it to the test again. Here's my pen and a sheet of paper. I
want you to write: 'There is no place in our country for gossips
and tattle-tales!' Have you written it? Excellent! Let me see it.
You have written it nicely and without a single mistake. Now
let's write another sentence. By the way, what's your teacher's
name? Varvara Stepanovna? Well then, write this: 'Varvara
Stepanovna! Vanya and Petya are purposely teaching me to
swear. I'm a conscientious boy and wish you would punish
them."
Goga's face became terribly sour. Something was obviously
wrong. He kept writing and crossing out what he had written,
until the doctor finally took the messy sheet of paper away.
This is what he read, chuckling, but apparently not a bit
surprised:
"Varvara Stepanovna! Vanya and Petya bow-wow-
wow.... I'm a conscientious boy and wish you would bow-
wow-wow." Each of these "bow-wow-wow's" was crossed
out, but each time the unfortunate Goga had written in another
"bow-wow-wow" over the one that had been crossed out.
"The committee's findings are clear," the doctor said, folding
the two papers and putting them away in his wallet. "Please
come in!" he called to Goga's mother..
She entered, dabbing her eyes with a damp hanky.
After she had sat down, Alexander Alexeyevich said, "I have
to inform you that I didn't sleep a wink last night, because I
was busy looking through my medical books and thinking. I
could find nothing at all which even vaguely resembled your
son's case."
The poor woman gasped nervously.
"Do not despair, my good woman," the old doctor said.
"Things are not hopeless. I read on and on, and thought a great
deal. And after that I naturally could not fall asleep, for I'm
getting on in years. Seeking distraction, I picked up a volume
chê, ông Alếchxandrơ Alếchxâyêvitsơ xoa tay hài lòng.
«Bây giờ dường như mọi chuyện đã rõ. Nhưng không thể vội
vàng và kiểm tra lại một lần nữa. Đây là cây bút và tờ giây. Tôi
muốn cháu viết ‘Không có nơi nào trên đât nước ta dành cho
những tin đồn và chuyện nhảm’ Cháu viết rồi chứ ? Tuyệt ! Cho
ta xem nào. Cháu viết độc đáo và không mắc sai sót. ây giờ hãy
viết câu khác. Nhân tiện, bà giáo cháu tên gì? Varvara
Stepanovna? Được rồi, hãy viết ‘Varvara Stepanovna! Vanya
và Petya đang cố dạy tôi thề. Tôi là một đứa bé có lương tâm và
ước mong ông hãy trừng phạt họ.
Mặt Gô ga trở nên cáu kỉnh dễ sợ. Rõ ràng có gì đó sai. Nó tiếp
tục viết và gạch bỏ những điều nó đã viết cho đến khi cuối cùng
vị bác sĩ giật lây tờ giây viết lộn xộn đó đi. Đây là nhưng gì ông
đọc được, ông cười khúc khích và dường như không một chút
ngạc nhiên.
“Varvara Stepanovna! Vanya và Petya gâu-gâu-gâu ....
Tôi là một đứa bé có lương tâm và ước mong ông sẽ gâu - gâu -
gâu”
Mọi chữ “gâu – gâu – gâu” đều bị gạch bỏ và mỗi lần Gôga khốn
khổ lại viết những từ “gâu-gâu-gâu” khác bên trên những từ đã
bị gạch bỏ.
«Ban điều tra đã rõ tât cả rồi». Vị vác sĩ vừa nói vừa gâp hai tờ
giây và đút vào ví. «Xin mời bà vào phòng!» Ông gọi bà mẹ của
Gôga.
Bà ta bước vào và dùng chiếc khăn tay ướt đẫm lau đôi mắt
Sau khi bà ngồi, ông Alếchxandơ Alếchxâyvitsơ nói: «Xin báo
để bà biết rằng suốt cả đêm qua, tôi không hề chợp mắt. Tôi ngồi
đọc các sách y học và suy nghĩ. Trong các sách chuyên môn, tôi
không hề tìm thây một trường hợp nào giống như trường hợp con
trai bà».
Bà Natalia tội nghiệp lo sợ kêu ối lên một tiếng.
«Bà chớ vội buồn, thưa bà thân mến! » Ông bác sĩ già nói «Sự
việc chưa đến nỗi mât hy vọng. Tôi đọc, và đọc rồi suy nghĩ
nhiếu. Và sau đó, dĩ nhiên là không thể nào ngủ được. Cũng
chẳng có gì đặc biệt, vì người già vốn như vậy. Để giải trí, tôi
125
of Arabian Nights and read a tale about a magician or, rather, a
Genie, changing a person he disliked into a dog. Then I thought
that if there really were Genies in the world (Hottabych lying
under the bed was offended) and if one of them decided to
punish someone, say a boy, for gossiping, tattling, and thinking
poorly of his friends, he could cast a spell on him that would
make him bark each time he wanted to say something bad.
Your son and I just had a long talk and we discovered that he
could recite a poem by Pushkin without barking at all and speak
of you with hardly a small bark, and then bark incessantly when
talking of his friends or the school newspaper, in which he had
apparently been criticized several times. Do you understand
what I'm getting at? I do hope I've made myself clear."
"Do you mean," Goga's mother said thoughtfully, "that..."
"Exactly. Naturally, there aren't any Genies and there never
were any.(Hottabych again felt hurt, this time even more than
before.) What your son has is a very strange kind of sychological
trauma. And I must warn you that he will continue barking in the
future...."
"Oh my goodness!" the poor woman wailed.
"Yes, he will bark each time he decides to tattle or gossip,
or whenever he tries to say something unpleasant. And then
people will no longer call him Goga Pilukin, but Bow-Wow
Pilukin. And this will continue when he grows up, although no
one will call him that to his face. As you see, your son may
find himself in a very unhappy situation. However, if he makes
a firm resolution never to tattle, gossip, or spoil good people's
lives, I can guarantee you that he will stop barking once and for
all."
"Bow-Wow Pilukin!" Goga's unfortunate mother thought
and shuddered. "How horrible! I would never survive it. But
what about some medicine? Won't you at least write out a
prescription for some medicine?"
"In this case, no medicine will help. Well, young man, shall
cầm tập truyện Nghìn lẻ một đêm và đọc về một nhà ảo thuật,
hay đúng hơn là một ông thần, đã biến một kẻ mà ông không ưa
thành một con chó. Lúc bây giờ, tôi nghĩ rằng nếu trên thế gian
này còn có những ông thần (ông Khốttabít nâp dưới gầm giường
lây làm phật ý) và nếu một trong số đó muốn trừng phạt ai, một
đứa bé chẳng hạn về tội hay đơm đặt, hớt lẻo, nói xâu nhũng
người thân của mình thì ông ây có thể phát ra một lời nguyền làm
đứa bé ây sủa mỗi khi nó muốn nói những lời lẽ xâu xa. Vừa rồi,
tôi và con trai của bà đã nói chuyện cởi mở với nhau. Thì ra cậu
ây không hề sủa khi đọc thơ Puskin, gần như không hề sủa khi
nói về bà. Trong lúc đó lại sủa gần như liên hồi khi nói về các
bạn của mình hoặc về tờ báo của lớp, trên đó hình như cậu ây
thỉnh thoảng đã bị phê bình. Bà hiểu ý của tôi chứ? Tôi hy vọng
rằng đã diễn đạt khá rõ?
«Bác sĩ cho rằng..». Bà mẹ Gôga trầm ngâm kéo dài giọng.
«Đúng thế! Dĩ nhiên, trên đời này không thể có một ông thần
nào cả (ông Khốttabít lại cảm thây phật ý và lần này còn hơn lần
trước). Nhưng ở cậu con trai của bà có một chân thương tâm thần
rât đặc biệt. Với tât cả trách nhiệm của mình, tôi phải nói với bà
rằng từ nay trở đi, cậu ây sẽ còn tiếp tục sủa...»
«Trời ơi!» Người đàn bà tội nghiệp than khóc.
«Sẽ sủa mỗi khi cậu ây định đơm đặt chuyện hoặc hớt lẻo, nói
chung là mỗi khi cậu ây định nói những lời lẽ không hay. Và lúc
bây giờ, mọi người sẽ gọi cậu ây không phải là Gôga Pilukin mà
là Gâugâu Pilukin. Lúc cậu ây lớn lên, người ta sẽ tiếp tục gọi
thế, dĩ nhiên là chỉ gọi sau lưng thôi. Bà thây đây, cậu con trai
của bà có thể lâm vào một tình cảnh rât bi đát. Nhưng nếu cậu ây
nhât quyết tự đề ra cho mình một giải pháp là không hớt lẻo,
đơm đặt chuyện, không làm mât uy tín của những người tốt thì
tôi có thể cam đoan với bà rằng cậu ây sẽ vĩnh viễn ngừng sủa».
“Gâugâu Pilukin !” Bà mẹ Gôga bât hạnh suy nghĩ và hoảng
sợ. «Thật khủng khiếp! Tôi quả là không thể chịu đựng nổi
chuyện đó. Còn thuốc men thì sao ạ? Có thể bác sĩ vẫn cứ cho
cháu một thứ thuốc nào đó chăng? »
«Thuốc men chẳng giúp ích được gì cả. Thế nào, ngươi trẻ
126
we give it a try?"
"And I won't bark at all any more?"
"Everything depends entirely on you."
"Then you won't leave a prescription?" Goga's mother
asked again, seeing that the doctor was about to leave.
"I gave you my prescription, the only one that will work.
However, we can check on it. Now, won't you say a few fair
words about your friend Volka? I want you to pay special
attention: I said 'fair.'"
"Sure, Volka Kostylkov's a good fellow," Goga mumbled
hesitantly, as if he were just learning how to talk. "You're right
dear, dear doctor! This is the first time since the geography exam
that I didn't bark when I talked about Volka! Hurray!"
"Exactly what happened at the exam?" the old doctor
asked, as if casually.
"Why, nothing special. Can't a boy suddenly become ill from
overwork?" Goga went on in a much more confident tone.
"I guess I'll be going along," Alexander Alexeyevich said. "I
have to visit a good dozen real patients. I take it you
understood everything, Goga?"
"Yes! Oh, yes! Upon my word of honour! Thank you!"
"Well, then, keep it up! Good-bye, everyone."
"Where'd you disappear to?" Volka shouted at the old
Genie several seconds later, as Hottabych crawled back to his
place under his bed with a very thoughtful expression-on his
face.
"Listen, 0 Volka," the old man said with great solemnity.
I just witnessed a most unusual scene: a spell cast by a Genie
was broken by a human being! True, this was a very wise and
very just human being. He was so just that I didn't even think of
punishing him for not believing in my existence. Where are
you going?
"I have to visit Goga. I should really be ashamed of myself."
"Yes, do go and visit your classmate. Though he is no longer
ill."
tuổi, thử làm theo cách của tôi chứ?»
«Làm như thế thì cháu sẽ hoàn toàn không sủa nữa?»
«Mọi chuyện hoàn toàn tùy thuộc ở cậu thôi»
«Thế có nghĩa là không cần toa thuốc?» bà mẹ Gôga hỏi lại.
«Đó chính là toa thuốc của tôi. Một toa thuốc duy nhât đúng
đắn. Vả lại, có thể kiểm tra xem. Nào, bây giờ cậu hãy nói vài lời
đúng đắn về cậu bạn Vônca của cậu. Tôi xin lưu ý cậu rằng chỉ
nói những lời đúng đắn thôi đây nhé».
«Dĩ nhiên, Vônca Côxtưncốp là một thiếu niên tốt». Gôga nói
ngập ngừng cứ như nó lần đầu tiên tập nói vậy. «Đúng thế ạ, thưa
bác sĩ! Đây là lần đầu tiên sau buổi thi môn địa lý, cháu không
sủa khi nói về Vônca !. Hoan hô!»
«Chính xác điều gì đã xảy ra trong buổi thi ây?» Ông bác sĩ
già hỏi như là tiện thể thì hỏi vậy thôi.
«Quả là chẳng có gì đặc biệt. Có thể một cậu bé bỗng nhiên
bị bệnh do quá mệt». - Gôga đã trả lời với vẻ vững tin hơn nhiều.
« Thôi, tôi đi đây,». Ông Alexander Alexeyevich nói. «Tôi
còn phải đến thăm cả chục ngươi bệnh thực sự. Gôga, thế là cậu
đã hiểu vân đề là ở chỗ nào rồi chứ?»
«Vâng! Ồ, vâng. Lời nói danh dự của cháu! Xin cám ơn»
«Tốt! Bây giờ cậu hãy cố làm theo điều cậu hiểu! Tạm biệt»
Vài giây sau, khi ông thần già chui vào chỗ quen thuộc của
mình ở dưới gầm giường của Vônca với vẻ mặt rât đăm chiêu.
Vônca hỏi xẵng: “Ông biến đi đâu thế?”
“Hãy nghe ta nói, hỡi cậu Vônca!” Ông già nói với vẻ trịnh
trọng khác thường ngay cả đối với ông ta. “Ta vừa chứng kiến
một trường hợp quả là chưa từng có, khi mà một người trần mắt
thịt lại giải được lời nguyền của một ông thần. Thật thế, đó là
một con người rât thông minh và rât công bình. Ông ta công bình
đến nỗi ta không hề nghĩ đến chuyện trừng phạt ông ta về việc
ông ta đã không tin vào sự tồn tại của ta... Cậu định đi đâu vậy?
“Cháu phải đi thăm Gôga. Cậu ây bị bệnh mà cháu chẳng
thăm nom gì thì thật là tệ”
“Đúng rồi. Cậu đi thăm người bạn học của mình đi, mặc dù
cậu ây không còn bị bệnh nữa”
127
"Not ill at all? Did he get well so quickly?"
"That depends entirely on him," Hottabych said. And
pocketing his own pride, he told Volka about the only known
case of curing a boy who barked.
.
HOTTABYCH AND MR. VANDENDALLES
"0 blessed Volka," Hottabych said as he basked happily in the
sun after breakfast, "each time I present you with gifts which I
consider of great value I discover they are the wrong kind of
gifts. Perhaps it would be a better idea if you were to tell me
what you and your young friend would care for. I would consider
it a great honour and joy to fulfil your wish on the spot."
"If that's the case, would you please give me a pair of large
navy binoculars?" Volka said promptly.
"With the greatest of pleasure and joy."
"I'd like a pair of binoculars, too. I mean, if it's all right
with you," Zhenya added shyly.
"Nothing could be simpler."
The three of them set out for a large second-hand shop,
located on a busy little side street in the centre of the city. The
shop was crowded and our friends had difficulty in pushing their
way to the counter. There were so many odd items on the
shelves that they could never be sorted according to any system,
for then there would have to be a separate section for each item.
"Show me, 0 sweet Volka, what these binoculars so dear to
your heart look like," Hottabych said happily but then suddenly
turned pale and began to tremble.
He looked at his young friends sadly, burst into tears and
said in a hollow voice, "Farewell, 0 light of my eyes!" Then,
shoving the people in the shop aside, he headed towards a grey-
haired ruddy-complexioned foreigner and fell to his knees before
the man.
"Order me as you will, for I am your obedient and humble
slave!" Hottabych mumbled, swallowing his tears and trying to
kiss the flap of the foreigner's jacket.
“Không bị bệnh nữa? Cậu ây đã bình phục nhanh thế sao?”
“Chuyện đó hoàn toàn tùy thuộc cậu ta”. Ông Khốttabít nói và
sau khi dẹp được lòng tự ái của mình, ông đã kể cho Vônca nghe
về trường hợp hãn hữu chữa khỏi bệnh một cậu bé sủa.
ÔNG GIÀ KHỐTTABÍ VÀ ÔNG VANĐENĐALÉT
Sau bữa ăn sáng, ông Khốttabít khoan khoái ngồi sưởi nắng
và nói với Vônca: “Hỡi cậu Vônca may mắn, mỗi lần ta cậu
những món quà gì mà ta cho là quý báu và lần nào cũng chẳng
vừa lòng cậu. Có lẽ bây giờ ta làm thế này nhé: tự cậu nói cho ta
biết cậu và cậu bạn trẻ của cậu thích ta tặng món quà gì, ta sẽ rât
lây làm hân hạnh và sung sướng tặng ngay các cậu món quà đó”.
“Vậy thì ông hãy tặng cháu một cái ống nhòm đi biển loại
lớn”. Vônca đáp ngay, chẳng cần suy nghĩ.
“Ta sẽ tặng cậu với tât cả nỗi niềm sung sướng và mến yêu.”
“Cháu cũng muốn có một cái ống nhòm. Dĩ nhiên là nếu có
thể được”. Giênia rụt rè nói.
“Chẳng có gì dễ hơn thế!”
Thế rồi cả ba ông cháu kéo đến cửa hàng đồ cũ, nằm tại một
đường phố nhỏ, ngắn ngủn và ồn ào ở ngay trung tâm thành phố.
Trong cửa hàng, người mua đông nghẹt và những người bạn của
chúng ta khó khăn lắm mới len được tới quầy hàng bán đủ thứ
linh tinh, chẳng tài nào phân loại nổi bởi vì nếu phân loại thì mỗi
thứ hàng lại phải có một quầy hàng riêng.
“Hỡi cậu Vônca đáng mến, cậu hãy chỉ cho ta xem cái ống
nhòm mà các cậu ưa thích ây hình thù ra sao”. Ông Khốttabít vui
vẻ nói, nhưng ông bỗng tái mặt và run cầm cập như lên cơn sốt.
Ông đau đớn nhìn hai người bạn trẻ của mình rồi khóc òa và
nói với chúng bằng một giọng rên rỉ “Vĩnh biệt các cậu bạn thân
thiết của lòng ta!”. Sau đó, ông xô đẩy mọi người sang một bên
đi về phía một người nước ngoài da hồng hào, tóc muối tiêu và
quỳ ngay trước người đó.
“Ngài hãy ra lệnh đi, bởi vì tôi là kẻ nô lệ ngoan ngoãn và hèn
mọn của ngài!” Ông Khốttabít lẩm bẩm, nuốt nước mắt rồi cố
hôn vạt áo véttông của người nước ngoài
128
"Shame on you, citizen, to go begging in our times!" one of
the shop assistants said to Hottabych.
"And so, how many I should have pay you for this bad
ring?" the foreigner continued nervously in bad Russian, after
being interrupted by Hottabych.
"Only ten roubles and seventy kopeks," the clerk answered "It
certainly is an odd item."
The clerks of second-hand shops knew Mr. Vandendalles
well though he had but recently arrived from abroad as a touring
businessman. He spent all his free time combing the second-
hand shops in the hope of acquiring a treasure for a song.
"Quite recently he had bought half a dozen china cups of the
Lomonosov Pottery very cheaply and now, just when an
inconsolable Hottabych had fallen to his knees before him, he
was pricing a time-blackened ring which the clerk thought was
made of silver and Mr. Vandendalles thought was made of
platinum.
When he received his purchase he put it in his vest pocket and
left the shop. Hottabych rushed out after him, wiping the tears
that poured down his wrinkled old face. As he passed his friends,
he barely had time to whisper:
"Alas! This grey-haired foreigner holds the magic ring of
Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!). And I am
the slave of this ring and must follow its owner. Farewell, my
friends. I'll always remember you with gratitude and love...."
Only now, when they had parted with Hottabych forever,
did the boys realize how used to him they had got. They left the
shop in silence without even looking at any binoculars and
headed towards the river bank, where, as of late, they were wont
to sit long hours having heart-to-heart talks. They lay on the
bank for a long time, right near the place where such a short
while ago Volka had found the slimy clay vessel with
Hottabych. They recalled the old man's funny but endearing
“Ông ơi, thời buổi này mà còn đi ăn xin thì thật là xâu hổ!”
một trong những người bán hàng nói với ông Khốttabít.
“Như vậy, tôi có phải trả bao nhiêu cái nhẫn xâu xí này?”
Người nước ngoài bực tức tiếp tục cuộc nói chuyện bằng thứ
tiếng Nga trọ trẹ sau khi bị ông Khốttabít phá ngang.
“Chỉ có mười rúp bảy mươi côpếch thôi”.người bán hàng đáp.
“Dĩ nhiên đây chỉ là một món đồ lâu lâu mới có”.
Những người bán ở các cửa hàng đồ cũ đã nhẵn mặt với Ông
Vanđenđalét mặc dù ông mới từ nước ngoài tới với tư cách một
doanh nhân đi du lịch.. Ông đã dành toàn bộ thời gian rỗi lân la
đến các cửa hàng đồ cũ hy vọng tậu được món đồ quý với giá rẻ
Mới đây.thôi, ông ta đã mua được với giá rât hời nửa tá tách
uống trà của nhà máy sứ mang tên Lômônôxốp và ngay bây giờ,
đúng vào lúc ông già Khốttabít khốn khổ đến quỳ trước mặt ông,
ông ta đang hỏi giá một chiếc nhẫn đã ngã màu vì thời gian.
Người bán hàng cho rằng đây là một chiếc nhẫn bạc, còn Ông
Vanđenđalét thì cho rằng nó làm bằng bạch kim.
Mua được chiếc nhẫn rồi, ông ta nhét nó vào túi áo gilê và rời
cửa hàng. Ông Khốttabít liền vội vã đi theo ông ta, lây tay quệt
những hàng nước mắt đầm đìa trên khuôn mặt già nua nhăn nheo.
Lúc chạy ngang qua hai người bạn, ông già chỉ kịp nói mây câu:
“Than ôi, cái ông ngoại quốc tóc muối tiêu kia đang cầm
chiếc nhẫn thần của Xalômông con trai của Đavít (Cầu chúc cả
hai vị đều bình an). Còn ta là nô lệ của chiếc nhẫn đó và ta phải
đi theo người làm chủ chiếc nhẫn đó. Xin vĩnh biệt hai cậu bạn
của ta! Ta sẽ luôn luôn nhớ các cậu với lòng biết ơn và yêu
mến...”
Mãi đến lúc này, khi đã chia tay ông Khốttabít mà không hẹn
ngày gặp lại, hai cậu bé mới hiểu được chúng đã gắn bó với ông
già tới mức nào. Chúng lẳng lặng rời khỏi cửa hàng đồ cũ, thậm
chí chẳng buồn ngó ngàng đến ống nhòm nữa. Cả hai đi về phía
bờ sông, là nơi trong thời gian gần đây chúng thường gặp nhau
để chuyện trò tâm sự. Chúng nằm khá lâu ở trên bờ, ngay cạnh
nơi mà gần đây Vônca đã tìm được cái bình gốm phủ đầy rêu,
nhốt ông Khốttabít. Chúng nhớ lại những thói quen tức cười
129
ways and became more and more convinced that, when all was
said and done, he had had a very pleasant and kind nature
"There's no use denying it. We didn't appreciate Hottabych
enough," Zhenya said critically and heaved a sigh.
Volka turned on his other side and was about to reply, but
instead he jumped to his feet quickly and ran off.
"Hurray! Hottabych is back! Hurray!"
And true enough, Hassan Abdurrakhman ibn Hottab was
approaching them in a quick old man's shuffle. Dangling over
his shoulder on long straps were two black leather cases
containing large naval binoculars
HASSAN ABDURRAKHMAN IBM HOTTAB'S STORY
OF HIS ADVENTURES AFTER LEAVING THE SHOP
"Know ye, 0 my young friends, that my story is strange
and my adventures most unusual. I want you to sit beside me
while I tell you how I came to be here again.
"It so happened, that when the ruddy-faced foreigner left the
shop, he continued on foot, in order to shake off a little of the fat
that covers his well-fed body so plentifully. He walked so
quickly that I was barely able to keep up with him. I caught up
with him on another street and fell down before him crying,
'Order me to follow you, 0 my master!'
"But he would not listen and continued on his way. I caught
up with him eighteen times in all and eighteen times I fell on
my knees before him and eighteen times he left me where I was.
"And so we continued on until we came to his house. I
wanted to follow him in, but he shouted, 'You do not push into
my rooms or I will be calling a militia man!' Then I asked him
whether I was to stand by his door all day and he replied, 'Till
next year if you want to!'
"And I remained outside the door, for the words of one who
possesses Sulayman's ring are law to me. And I stood there for
some time until I heard a noise overhead and the window
nhưng dễ thương của ông già và mỗi lúc một tin chắc rằng xét
cho cùng, tính tình của ông rât dễ chịu và hiền lành.
“Nói cho đúng ra, chúng ta đã chẳng coi trọng ông Khốttabít”.
Giênia buồn bã thở dài.
Vônca trở mình, muốn đáp lại một câu gì đó, nhưng nó chẳng
đáp mà lại dừng phắt dậy và lao vào giữa vườn hoa ở bên bờ
sông:
“Hoan hô! Ông Khốttabít đã trở lại! Hoan hô!”
Quả thực, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp đang
bước lại gần hai cậu bé với dáng đi tât tả, hơi lập cập của người
già. Ông đeo lủng lẳng trên vai hai cái bao da màu đen, bên trong
dựng ống nhòm đi biển loại lớn.
CHUYỆN ÔNG HÁTXAN APĐURACMAN CON TRAI
KOTTAP ĐÃ GẶP SAU KHI RỜI CỬA HÀNG ĐỒ CŨ
“Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu phải biết rằng những
chuyện ta đã gặp rât là ly kỳ, đặc biệt. Ta muốn các cậu ngồi
ngay cạnh ta trong lúc ta kể tại sao ta lại có mặt ở đây.
“Số là khi lão ngoại quốc mặt đỏ bước ra khỏi cửa hàng , lão ta
tiếp tục đi bộ để tiêu bớt đôi chút lớp mỡ bao bọc dày dặc cái
thân hình mập ú của lão ta. Lão đi nhanh tới mức khó khăn lắm
ta mới có thể theo kịp. Ta đã đuổi kịp lão ở một phố khác và ta
đã quỳ ngay trước mặt lão mà kêu lên: ‘Hãy cho tôi đi theo ngài,
hỡi ông chủ của tôi!’.
“Nhưng lão ta không thèm nghe ta nói và vẫn cứ đi tiếp. Mười
tám lần ta đuổi kịp lão, mười tám lần ta phủ phục trước mặt lão
và mười tám lần lão để mặc ta ở đó.
“Thế rồi lão và ta tiếp tục đi cho đến khi về đến nhà lão. Ta
muốn đi theo lão vào trong nhưng lão hét lên: “Ngươi không
được vào nhà ta, nếu không ta sẽ gọi cảnh sát bây giờ!”. Ta bèn
hỏi lão lẽ nào ta lại phải đứng ở cửa nhà lão suốt ngày và lão ta
đáp: “Dẫu ngươi có đứng đến sang năm cũng mặc xác!”.
“Thế là ta đành đứng ngoài cửa bởi vì lời nói của người làm
chủ chiếc nhẫn của Xalômông là một đạo luật đối với ta. Ta đứng
như thế một lúc cho tới khi nghe tiếng động mạnh ở trên đầu ta
130
opened. I looked up and saw a tall thin woman in a green silk
dress standing by the window. Her laugh was bitter and taunting.
Behind her stood the same foreigner who now looked extremely
put out. The woman said derisively, 'Alas, how mistaken I was
when I married you fourteen years ago! You always were and
always will be a very ordinary haberdasher! My goodness, not
to be able to tell a worthless silver ring from a platinum one!
Oh, if only my poor father had known!'
"And she tossed the ring down on the pavement and shut the
window with a bang. I saw this and dropped senseless to the
ground, for if Sulayman's ring is thrown to the ground terrible
calamities may occur. But then I opened my eyes and became
convinced that I was alive and nothing unfortunate had
happened. I gathered from this that I can consider myself lucky.
"Then I jumped to my feet and blessed my fate. I picked up
the ring and ran back to you, my friends, having previously
procured the presents you so desired. That's all I have to say."
"It's just like in a fairy-tale," Zhenya cried excitedly when
the old man had finished his story. "Can I hold the magic ring a
little?"
"Of course! Put it on the index finger of your left hand. Then
turn it and say your wish out loud. It will be fulfilled immedia-
-tely."
"Golly!" Zhenya said, putting on the ring. He turned it and
said in a loud voice, "I want a bicycle right now!" All three
held their breaths in expectation. However, no bicycle appeared.
Zhenya repeated still louder, "I want to have a bicycle
immediately! This very minute!"
But the bicycle just wouldn't appear.
"Something must have gone wrong with the ring," Volka
said, taking it from Zhenya and looking at it closely. "Look,
there's something written inside. It's written in Russian!" he said
and read aloud: "Wear this, Katya, and remember me. Vasya
Kukushkin, May 2, 1916."
và cánh cửa sổ mở toang. Ta ngước lên và thây một mụ gầy đét,
cao nghều, mặc áo dài lụa màu xanh đứng gần cửa sổ. Mụ cười
cay đắng và trêu chọc. Phía sau mụ, lão ngoại quốc đứng trông
có vẻ thiểu não. Mụ đàn bà bảo lão với giọng nhạo báng: ‘Than
ôi, tôi đã lầm khi lây ông mười bốn năm nay! Ông trước sau vẫn
chỉ là một gã bán hàng kim chỉ tầm thường mà thôi! Trời ơi
không phân biệt nổi chiếc nhẫn bạc thổ tả với chiếc nhẫn bạch
kim! Ôi, nếu ông bố tội nghiệp của tôi biết được chuyện này!”.
“Và mụ ta liệng ngay chiếc nhẫn xuống mặt đường và đóng
sầm cửa sổ lại. Trông thây cảnh đó, ta liền té xỉu, bởi vì nếu
chiếc nhẫn trắng của vua Xalômông bị liệng xuống đât thì có thể
xảy ra những tai họa khủng khiếp. Nhưng sau đó ta mở mắt ra và
tin chắc rằng ta vẫn còn sống và chẳng hề xảy ra một tai họa nào
cả. Qua việc này ta kết luận rằng có thể coi như ta đã gặp may
“Thế rồi ta bèn đứng phắt dậy, cảm tạ số phận của mình. Ta
nhặt lây chiếc nhẫn và chạy đi tìm các cậu, sau khi đã mua sắm
những món quà các cậu mong muốn. Đây là tât cả câu chuyện.”
“Cứ như trong truyện cổ tích ây” Giênia reo lên với giọng
thán phục khi ông già kết thúc câu chuyện của mình. “Vậy cháu
có thể cầm chiếc nhẫn thần âymột lúc được không hả ông?”
“Được quá đi chứ! Cậu hãy đeo chiếc nhẫn vào ngón trỏ ở
bàn tay trái rồi sau đó vừa xoay nó, vừa nói to điều ước của
mình. Điều ước sẽ được thực hiện ngay lập tức.
“Thế kia ư!” Giênia nói rồi đeo nhẫn. Nó xoay nhẫn rồi nói to:
“Tôi muốn có ngay lập tức một chiếc xe đạp!” Cả ba ông cháu
đứng lặng đợi chờ. Nhưng chiếc xe đạp vẫn chẳng thây hiện ra.
Giênia nhắc lại lần nữa, còn to hơn: “Tôi muốn có ngay lập túc
một chiếc xe đạp! Có ngay bây giờ!”
Chiếc xe đạp vẫn chẳng chịu hiện ra.
“Có lẽ chiếc nhẫn bị trục trặc gì đó” Vônca nói rồi cầm lây
chiếc nhẫn trên tay Giênia và bắt đầu xem xét kỹ lưỡng. “Này,
mặt bên trong có khắc chữ gì đó! Chữ Nga!” Vônca nói và đọc
oang oang “Catia, em hãy đeo và nhớ đến anh. Vaxia Cucuxkin.
ngày 2 tháng 5 năm 1916”.
131
THE SAME AND MR. VANDENDALLES
"Anyone can make a mistake," Volka said magnanimously,
looking at a confused Hottabych with sympathy. "I'm glad the
ring has turned out to be a plain ordinary one. And thanks a lot
for the presents."
The boys turned away tactfully, took their binoculars from
the leather cases and began enjoying their wonderful presents.
The far-off houses came right up to the river, tiny dots turned
into walking people, and a car speeding down the road seemed
about to knock the happy owner of a pair of binoculars off his
feet. One could not even dream of bigger enlargement.
"Hottabych," Volka said several minutes later, "here, have a
look at who's coming towards us." He handed his binoculars
over to Hottabych, who had already discerned Mr. Harry
Vandemdalles in person walking rapidly towards them. In fact,
he was running, huffing and puffing from his great weight.
When Mr. Vandemdalles noticed that he was being watched
he slowed down and continued on nonchalantly, as if he were in
no hurry at all, as if he were merely strolling along to get away
from the city noises. When he came up close, his red face
contorted into a sickeningly sweet smile and he said:
"Oh, my goodness! How pleasant and unexpected meetings!"
As he approaches our friends to shake their hands
enthusiastically, we shall explain why he has again appeared in
our story.
It so happened that Mrs. Vandemdalles was in a black temper
that day, and that is why she tossed the ring out of the window
so hastily. After she had tossed it out, she remained standing at
the window to calm her nerves. It was then that she noticed with
interest an old man picking the ring up from the gutter and
dashing off as fast as he could.
"Did you see that?" she said to her crestfallen husband.
“What a funny old man! He grabbed up that cheap ring as if it
had an emerald in it and scampered off."
VẪN BA ÔNG CHÁU VÀ ÔNG VAN ĐENĐALÉT
“Bât cứ người nào cũng có thể sai lầm”. Vônca độ lượng nhận
xét và nhìn ông Khốttabít đang ngượng ngùng với vẻ thông cảm.
“Cháu hài lòng vì thây chiếc nhẫn trở lại hoàn toàn bình thường.
Và chúng cháu rât cảm ơn ông về các món quà”.
Hai cậu bé tế nhị quay lưng lại, lây ống nhòm ra khỏi bao da
và bắt đầu thưởng thức các món quà tuyệt vời. Các ngôi nhà xa
tít đang như được chuyền gần tới tận dòng sông, những châm
nhỏ xíu biến thành người đang đi, còn chiếc xe đang lao nhanh
trên đường tưởng chừng sắp tông ngã cậu bé may mắn được làm
chủ cái ống nhòm. Ống nhòm xem gần được đến thế là cùng.
Vài phút sau, Vônca nói “Ông Khốttabít ơi, ông xem có ai
đang đi về phía chúng ta kìa” Nó đưa ống nhòm cho ông
Khốttabít, ông già đã nhận ra ngay ông Vanđenđalét trong số
những người đang đi nhanh. Lão đang chạy, bực tức và thở hồng
hộc do sức nặng của cơ thể.
Nhận thây đang bị theo dõi, Vanđenđalét bước chậm lại và
tiếp tục thản nhiên, làm ra vẻ như lão chẳng có gì vội, mà chỉ đơn
thuần đi dạo để tránh xa những đườg phố ồn ào. Lúc bước lại gần
hơn, lão liền nặn ra trên khuôn mặt đỏ gay một nụ cười tươi hớn
hở và nói:
“A, lạy Chúa! Một cuộc gặp gỡ thú vị và bât ngờ làm sao!”
Trong lúc lão bước tới gần ba người bạn của chúng ta và nồng
nhiệt bắt tay họ, chúng ta có thể nói rõ tại sao lão lại xuât hiện
lần nữa trong cuốn truyện của chúng ta.
Số là hôm đó đã xảy ra chuyện thế này. Bà Vanđenđalét rât
bực bội trong lòng. Do vậy, mụ ta đã phát cáu và liệng chiếc
nhẫn qua cửa sổ khá vội vàng. Sau khi liệng xong, mụ còn đứng
nán lại bên cửa sổ để lây lại hơi. Lúc bây giờ, mụ thú vị để ý tới
một ông già nhặt chiếc nhẫn lên từ rãnh nước và hăm hở chạy
chạy nhanh hết sức..
“Ông có thây không?” Mụ nói với lão chồng vẫn còn rầu rĩ.
“Lão già mới ngộ làm sao! Lão ta chộp lây chiếc nhẫn, cứ như
chiếc nhẫn có gắn mặt ngọc ây, rồi ù té chạy”
132
"Oh, that was a very bothersome old man!" her husband
answered in a more lively tone. "He came up to me back in the
second-hand shop and hung on to me right to our doorstep, and
just imagine, my dear, he kept falling to his knees before me
and shouting, 'I am your slave, because you have Sulayman's
ring!' and I said, 'Sir, you are greatly mistaken. I have just
bought this ring and it belongs to no one but me.' But he was
stubborn as a mule and kept on saying, 'No, it's Sulayman's ring!
It's a magic ring!' And I said, 'No, it's not a magic ring, its a
platinum one!' And he said, 'No, my master, it's not platinum, it's
a magic ring!' and he pretended he wanted to kiss the flap of my
jacket."
His wife gazed at him with loathing and then, apparently
unable to stand his smug expression, she looked away. Her
eyes came upon a copy of Arabian Nights lying on the couch.
Suddenly she was struck by an idea. Mrs.Vandemdalles
collapsed into the nearest armchair and whispered bitterly:
"My God! How unlucky I am to be obliged to live with
such a man! Someone with your imagination, Sir, should be
an undertaker, not a businessman. A lizard has more brains
than you!"
"What's the matter, my dear?" her husband asked anxiously.
"Gentlemen," Mrs. Vandemdalles wailed tragically, though
there was no one save themselves in the room. "Gentlemen, this
man wants to know what's the matter! Sir, will you be kind
enough to catch up with the old man immediately and get the
ring back before it's too late!"
"But what do we want it for? It's a cheap little silver ring,
and a home-made one at that."
"This man will surely drive me to my grave! He keeps
asking me why I want King Solomon's magic ring! Gentlemen,
he wants to know why I need a ring that can fulfil one's any
wish, that can make one the richest and most powerful man in the
world!"
"But, my dove, where have you ever seen a magic ring
“À, đó là một lão già rât khó chịu!” chồng mụ tươi tỉnh lên và
đáp. “Lão đã bám lây anh lúc còn ở cửa hàng đồ cũ, và lẽo đẽo
theo anh về đến tận nhà và em thân yêu, em có tưởng tượng được
không, chốc chốc lão ta lại quỳ trước mặt anh. và kêu lên ‘Tôi là
kẻ nô lệ của ngài, bởi ngài có chiếc nhẫn của vua Xalômông’ và
anh nói ‘Thưa ngài, ngài lầm to. Tôi vừa mua chiếc nhẫn này và
nó thuộc về không ai khác ngoài tôi’ Nhưng lão ngang bướng
như một con lừa và tiếp tục nói ‘Không, đây là chiếc nhẫn của
Xalômông, nó là nhẫn thần!’. Anh nói: ‘Không, không phải nhẫn
thần, mà là nhẫn bạch kim!’.và lão nói: ‘Không, hỡi ông chủ của
tôi, đây không phải nhẫn bạch kim, mà là nhẫn thần’ và lão còn
làm ra vẻ muốn hôn vạt áo véttông của anh”
Vợ lão nhìn chăm chăm vào lão với vẻ ghê tởm sau đó có lẽ
không chịu nỗi vẻ tự mãn của lão, mụ liền nhìn về phía khác.
Cặp mắt mụ nhìn đúng bản sao truyện Nghìn lẻ một đêm nằm
trên đivăng. Đột nhiên, mụ nẩy ra một ý tưởng. Mụ Vanđenđalét
buông mình xuống chiếc ghế bành gần đây và thì thầm cay đắng:
“Trời ơi! Sao đời con lại hẩm hiu mà lây phải cái người này!
Thưa ngài, với cái óc tưởng tượng của ngài, lẽ ra ngài nên làm
thợ đóng quan tài chứ không nên làm thương gia. Bât cứ một con
thằn lằn nào cũng có nhiều óc hơn ngài đây, thưa ngài!”
“Có chuyện gì vậy, em yêu?”...
“Các ngài ơi!” Mụ Vanđenđalét kêu lên với giọng bi thảm
mặc dù trong phòng không hề có một người nào ngoài vợ chồng
mụ. “Các ngài ơi, cái người này lại còn hỏi có chuyện gì vậy?
Thưa ngài, xin mời ngài lập tức đuổi theo lão già và lây lại chiếc
nhẫn khi vẫn còn chưa muộn!”
“Chúng ta cần chiếc nhẫn ây để làm quái gì? Một chiếc nhẫn
bạc nhỏ rẻ tiền và đã thế lại là nhẫn tự làm”
“Cái người này làm tôi chết mât thôi! Cái người này lại còn
hỏi tôi tại sao tôi cần chiếc nhẫn thần của vua Xalômông! Các
người ơi, hắn muốn biết tại sao tôi cần chiếc nhẫn trong khi nó có
thể thực hiện bât cứ điều ước nào của ta, có thể làm cho ta trở
thành người giàu nhât và hùng mạnh nhât trên trái đât!”
“Nhưng niềm sung sướng của anh ơi, em đã từng thây những
133
before?"
"And where have you ever seen anyone in this country fall on
his knees before another and try to kiss his hand?"
"Not my hand, my sweet, my jacket!"
"All the more so! Will you please be so kind as to catch up
with the old man immediately and take back the ring! And I don't
envy you if you come back without it!"
Such were the events which caused the red-faced husband of
the terrible Mrs. Vandemdalles to appear so suddenly before
Hottabych and his friends
"Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed with feigned surprise.
"I see on your finger one silver ring. You give me look at this
silver ring?"
"With the utmost of pleasure," Hottabych answered,
extending his hand with the ring on it.
Instead of admiring the ring, Mr. Vandemdalles suddenly
snatched it off Hottabych's finger and squeezed it onto his own
fleshy finger.
"I thanking you! I thanking you!" he wheezed and his
already purple face became still redder, so that Hottabych feared
Mr. Vandemdalles might even have a stroke.
"You have buy this ring someplace?"
He expected the old man to lie, or at least to try every means
possible to get back the almighty ring. Mr. Vandemdalles sized
up the skinny old man and the two boys and decided he would
be more than a match for them if things took a bad turn.
However, to his great surprise the old man did not lie.
Instead, he said quite calmly:
"I did not buy the ring, I picked it up in the gutter near your
house. It is your ring, 0 grey-haired foreigner!"
"Oh!" Mr. Vandemdalles exclaimed happily. "You are very
honest old man! You will be my favourite servant!"
At these words the boys winced, but said nothing. They were
interested to know what would follow.
chiếc nhẫn thần ở đâu?”
“Vậy thưa ngài, ngài đã từng thây ai, trên cái đât nước này,
lại đi quỳ trước mặt người khác và lại còn cố hôn tay người đó?”
“Không phải hôn tay, em yêu, mà là hôn vạt áo véttông”
“Như thế lại còn ghê gớm hơn! Xin mời ngài lập tức đuổi theo
lão già và lây lại chiếc nhẫn. Nếu ngài cả gan quay về nhà mà
không có chiếc nhẫn đó thì tôi sẽ cho ngài biết tay, thưa ngài!”
Đó là sự việc xảy ra trước khi lão chồng mặt đỏ của mụ
Vanđenđalét hung dữ xuât hiện rât bât ngờ trước mặt ông già
Khốttabít và hai người bạn trẻ của ông.
“Ồ!” Vanđenđalét kêu lên với vẻ ngạc nhiên vờ vĩnh. “Tôi
thây trên ngón tay cụ một cái nhận bạc. Cụ cho tôi xem cái nhận
bạc đó chứ?”
“Rât chi là vui lòng!” Ông Khốttabít đáp, chìa bàn tay có đeo
nhẫn cho lão ta xem.
Nhưng thay vì xem chiếc nhẫn, lão Vanđenđalét bằng một cử
chỉ đột ngột đã giật chiếc nhẫn khỏi ngón tay ông Khốttabít và
lập tức đeo vào ngón tay núng nính thịt của mình.
“Cam ơn, cam ơn!” Lão nói khàn khàn và mặt lão vốn đã đỏ
bây giờ lại càng đỏ thêm, làm cho ông Khốttabít lo rằng
Vanđenđalét bị trúng phong bât tử”.
“Cụ đã mua cái nhận này ở đâu đó?”
Lão đoán rằng ông già sẽ nói dối, hoặc ít nhât cũng sẽ làm
mọi cách có thể để không trả lại chiếc nhẫn toàn năng. Lão
Vanđenđalét lượng sức ông già gầy và hai đứa bé và quyết định
rằng nếu có tranh châp thì lão sẽ dễ dàng thắng được cả ba.
Nhưng lão rât ngạc nhiên khi thây ông già không hề nói dối.
Thay vào đó, ông già thản nhiên nói:
“Tôi không mua chiếc nhẫn. Tôi đã nhặt nó từ rãnh nước gần
nhà ngài. Đó là chiếc nhẫn của ngài, hỡi ngài ngoại quốc ạ!”
“Ồ!” lão Vanđenđalét kêu lên với vẻ khâm phục. “Cụ là một
ông già rât ngay thật!. Cụ sẽ là một đầy tớ yêu thích của tôi!”
Nghe những câu nói đó, hai cậu bé cau mặt, nhưng không nói
gì. Chúng muốn biết mọi việc sẽ tiếp diễn ra sao..
134
"You have very good explained to me before that this ring
is magic ring. I can actually have fulfil any wish?" Hottabych
nodded. The boys giggled. They decided that Hottabych was
about to play a trick on this unpleasant man and were ready to
have a good laugh.
"Oh, thank you, thank you!" Mr. Vandemdalles said. "You
will be explaining how I use magic ring."
"With the greatest of pleasure, 0 most ruddy-faced of
foreigners!" Hottabych answered, bowing low. "You take the
magic ring, put it on the index finger of your left hand, turn it
and say your wish."
"And it has to by all means come true?"
"Exactly."
"Most different various kind of wish?"
"Any wish at all."
"Ah, so?" Mr. Vandemdalles said with satisfaction and his
face at once became cold and arrogant. He turned the ring
around quickly and shouted to Hottabych, "Hey, you foolish old
man! Coming here! You be packing my moneys!"
His insolent tone enraged Volka and Zhenya. They moved a
step forward and were about to open their mouths to reprimand
him, but Hottabych waved them away angrily and approached
Mr. Vandemdalles.
"Begging your pardon, sir," the old man said humbly. "I don't
know what kind of money you mean. Show me some, so I know
what it looks like."
"Cultured man must know how moneys look," Mr.
Vandemdalles muttered.
And taking a foreign bill from his pocket, he waved it in
front of Hottabych and then put it back.
Hottabych bowed.
"And now. Now is time to begin business," said Mr.
Vandemdalles. "Let me have now one hundred bags of moneys!"
"You have a long wait coming!" Volka snickered and
winked at Zhenya. "That Mr. Vandemdalles has got his teeth
“Cụ có giải thích cho tôi biết rằng cái nhẫn này là nhẫn thần.
Tôi có thể thực sự thực hiện bât cứ điều ước nào chứ?” Ông
Khốttabít gật đầu xác nhận. Hai cậu bé cười sằng sặc Chúng nghĩ
rằng ông Khốttabít định trêu lão khó chịu này và chuẩn bị xem
một tiết mục vui nhộn.
“Ồ, Cảm ơn, cảm ơn!” Lão Vanđenđalét nói “Cụ sẽ giải thích
cho tôi cách sử dụng cái nhẫn thần chứ?”
“Rât vui lòng, hỡi người mặt đỏ nhât trong số tât cả các
người ngoại quốc!” Ông Khốttabít cúi rạp xuống chào và đáp.
“Ngài cầm chiếc nhẫn thần, đeo nó vào một ngón ở bàn tay trái
rồi vừa xoay nhẫn vừa nói điều ước của mình”
“Và điều ước đó nhât định có được thực hiện?”
“Đúng thế?”
“Tôi muốn có điều ước nào cũng được sao?”
“Bât cứ điều ước nào cũng được!”
“Thế kia ư?” Lão Vanđenđalét đắc chí thốt lên và vẻ mặt lão
lập tức trở nên lạnh lùng, vênh váo. Lão xoay nhanh chiếc nhẫn
và quát vào ông Khốttabít. “Hỡi lão già ngu ngóc kia! Hãy lại
gần đây! Mi sẽ đóng gói tiền cho ta!”
Giọng nói xâc xược của lão làm cho Vônca và Giênia phẫn
nộ. Cả hai đều nhích tới gần và đã định cự cho lão một trận nên
thân, nhưng ông Khốttabít lại xua tay lia lịa ngăn hai cậu bạn và
bước tới sát lão Vanđenđalét..
“Xin ngài tha lỗi cho,” ông già nói khiêm tốn “Tôi chưa được
biết tiền ra sao cả. Ngài hãy đưa cho tôi xem một ít đồng thôi để
tôi biết hình thù nó thế nào”.
“Một người có văn hóa ắt phải biết đồng tiền hình thù ra sao!”
Vanđenđalét rít lên với giọng khinh bỉ,
Và lão lây từ ví ra một tờ ngoại tệ và sau khi vẫy vẫy trước
mũi ông Khốttabít, lão lại nhét tiền vào ví.
Ông Khốttabít lại cúi chào.
“Còn bây giờ đã đến lúc bắt đầu kinh doanh” Vanđenđalét
nói. “Hãy đến với ta ngay lập tức một trăm túi tiền!”
“Ngài phải chờ lâu đây!” Vônca cười khúc khích và nháy mắt
với Giênia. “Mixtơ đã vớ được nhẫn “thần”! “Catia, em hãy
135
into the magic ring. 'Wear it, Katya, and remember me.' "
"Let me have immediately coming one thousand bags of
moneys," Mr. Vandemdalles repeated.
He was disappointed: the money did not appear. The boys
watched him with open malice.
"I can't see moneys! Where is my one thousand bags of
moneys?" Mr.Vandemdalles bellowed and immediately fell
senseless to the ground, having been struck by a huge sack which
dropped out of the blue.
While Hottabych was bringing him back to his senses, the
boys opened the sack.
One hundred carefully tied bags of money were stuffed in
side. Each bag contained one hundred bills.
"What a funny ring!" Zhenya muttered unhappily. "It won'
even give a decent person a bike, but this character gets hundred
bags of money just for nothing! That sure is some 'Wear it,
Katya, and remember me,' for you!"
"It sure is strange," Volka shrugged.
Mr. Vandemdalles opened his eyes, saw the bags of money;
jumped to his feet, counted the bags and saw that there were
exactly one hundred of them. However, his happy smile soon
vanished. No sooner had his shaking hands tied the valuable sack
than his eyes once again began to glitter greedily.
He pressed the sack to his fat chest, turned the ring around
again and shouted heatedly:
"One hundred bags is little! I want immediately one million!
Right away now!"
He barely had time to jump aside when a huge sack weighing
at least ten tons crashed to the ground. The force of the crash
split the canvas sack and a million bags of money spilled out
on the grass. Each bag contained a hundred bills.
These bills in no way differed from real money, except for
the fact that they all had the same serial number. This was the
number Hottabych had seen on the bill the greedy owner of the
magic ring had shown him.
em hãy đeo cho mạnh khỏe!”.
“Hãy đến với ta ngay lập tức một nghìn túi tiền?” lão
Vanđenđalét lặp lại.
Lão buồn bã vì tiền vẫn chẳng hiện ra. Hai cậu bé nhìn lão
với vẻ hí hửng độc địa không che giâu.
“Ta chẳng thây tiền đâu! Một nghìn túi tiền của ta đâu rồi?”
Lão Vanđenđalét gầm lên và ngay lúc đó lão ngã ra đât bât tỉnh
vì bị một cái bao khủng rơi xuống, nện cho một cú choáng váng.
Trong lúc ông Khốttabít làm cho lão tỉnh lại, hai cậu bé mở
bao ra xem.
Một trăm túi tiền được buộc cẩn thận nhét chật căng bên
trong. Mỗi túi chứa một trăm tờ.
“Chiếc nhẫn kỳ cục thế nào ây!” Giênia lầu bầu tức tối.
“Một ngươi lương thiện muốn một chiếc xe đạp thì nó chẳng
buồn cho, trong khi đó bỗng dưng lại đi cho lão con buôn một
trăm túi tiền! Chiếc nhẫn “Catia, em hãy đeo cho mạnh khỏe”
như thế đây, cậu đã thây chưa?”
“Quả thật, mình chẳng hiểu gì cả!” Vônca nhún vai.
Trong khi đó, lão Vanđenđalét mở mắt ra, thây những túi tiên
liền đứng phắt dậy, đếm các túi và thây đúng một trăm túi.
Nhưng nụ cười hạnh phúc của lão sớm biến mât. Lão vừa buộc
xong bao tiền quý giá bằng hai bàn tay run run, cặp mắt của lão
lại rực lên ánh tham lam.
Ghì chặt bao tiền vào bộ ngực mập ú, lão lại xoay chiếc nhẫn
và nóng nảy kêu lên:
“Một trăm túi vẫn còn ít! Ta cần có ngay lập tức một triệu!
Mau lên!”
Lão vừa kịp nhảy qua một bên khi một cái bao to tướng, nặng
ít ra là mười tân, đã rơi đánh sầm xuống đât. Vì lực rơi quá
mạnh, vải bao bị xé và một triệu túi tiền đều bị bật tung trên bãi
cỏ. Mỗi túi chứa một trăm tờ bạc..
Những tờ bạc này chẳng khác gì tiền thật, trừ có mỗi một điều
là tât cả đều đánh cùng một con số xê ri. Đó chính là con số mà
ông Khốttabít đã kịp nhận thây trên tờ bạc mà tên chủ chiếc nhẫn
“thần” đã đưa cho ông xem
136
Mr. Vandemdalles would certainly have been grieved to
discover this, for any bank-teller would have noticed that all the
numbers were the same, and that would mean it was counterfeit
money. However, Mr. Vandemdalles had no time to check the
serial numbers just now. Pale from excitement, he climbed to
the top of the precious pile and stood up to his full height
like a monument, like a living embodiment of greed. Mr.
Vandemdalles 's hair was dishevelled, his eyes burned with
insane fire, his hands trembled and his heart thundered in his
breast.
"And now ... and now... and now I want ten thousand gold
watches strewn with diamonds, twenty thousand gold cigarette
cases, thirty . .. no, fifty thousand strings of pearls, fifteen
thousand antique China services!" he shouted darting back and
forth in order to dodge the great treasures falling from all sides.
"0 red-faced foreigner, don't you think what you have
received is enough?" Hottabych asked sternly.
"Silence!" Mr. Vandemdalles yelled and stamped his feet in
rage. "When the boss do business, the servant must silence! Ring,
do as my wish is! Fast!"
"Go back where you came from, you old grabber!" Volka
shouted. "Out of our country! We'll propel you out of here!"
"May it be so," Hottabych agreed and yanked four hairs from
his beard.
That very moment the sacks of money, the crates of china,
watches and necklaces, everything the silver ring had
brought- disappeared. Mr. Vandemdalles himself rolled down
the grass and along the path very quickly, heading in the
direction from which he had recently come so full of hopes. In
no time he was gone with just a little puff of dust to show where
he had been.
After the boys had regained their composure and calmed
down, Volka said in a thoughtful tone, "I can't understand what
sort of a ring it is-a plain one or a magic one?"
"Why, a plain one, of course," Hottabych answered kindly
Ông Vanđenđalét chắc chắn sẽ buồn lòng khi khám phá ra điều
này. Đối với bât kỳ ngân hàng rút tiền nào, người ta cũng sẽ nhận
thây tât cả các số trên các tờ bạc là như nhau và điều đó có nghĩa
đây là tiền giả.. Tuy nhiên ông Vanđenđalét không có thời gian
để kiểm tra các con số xê ri ngay bây giờ. Mặt tái nhợt vì xúc
động, lão leo lên đầu đống túi quý giá và đứng thẳng người như
một pho tượng, như một biểu hiện sống của lòng tham. Tóc tai
ông Vanđenđalét rối bù, cặp mắt rực lửa điên dại, hai tay run rẩy
và trái tim đập thình thịch. trong lồng ngực.
“Và bây giờ... và bây giờ... và bây giờ ta muốn có mười nghìn
đồng hồ vàng nạm kim cương, hai mươi nghìn thùng thuốc lá
bằng vàng, ba mươi... không, năm mươi nghìn chuỗi ngọc trai,
mười lăm nghìn bộ đồ ăn cổ bằng sứ!” Lão rống lên liên tục và
vât vả lắm mới né kịp vô số của cải trút xuống tứ phía
“Hỡi người ngoại quốc mặt đỏ, số của cải mà ngài đã nhận
được vẫn chưa đủ hay sao?” Ông Khốttabít nghiêm nghị hỏi.
“Câm mồm!” Ông Vanđenđalét gầm lên và giậm chân điên
dại. “Khi ông chủ làm việc, đầy tớ phải câm ngay cái mồm!...
Nhận thần, hãy thực hiện các lệnh của ta. Nhanh lên!”
“Hãy quay về xứ sở của ông, ông là lão già tham lam!”
Vônca quát lên “Hãy cút khỏi đât nước chúng tao!... Cút xéo đi
cho rảnh mắt!”
“Đúng thế!” Ông Khốttabít đồng tình và rứt bốn sợi râu.
“Đúng lúc đó, những bao tiền, những thùng đựng các bộ đồ
ăn, đồng hồ và vòng cổ, tât cả những gì mà chiếc nhẫn bạc mang
lại đã biến mât. Còn ông Vanđenđalét thì tự mình lăn xuống bãi
cỏ và sau đó lăn rât nhanh trên con đường nhỏ theo hướng mà
vừa rồi lão ta đã từ đó đi tới, lòng tràn trề hy vọng. Một lát sau,
lão đã mât hút ở đằng xa, để lại sau mình một lớp bụi mỏng...
Lúc hai cậu bé đã trân tĩnh được đôi chút sau những việc vừa
xảy ra, Vônca nói với giọng trầm ngâm: “Cháu chẳng hiểu gì cả.
Đây là chiếc nhẫn gì? Nhẫn thần hay nhẫn thường?”
“Dĩ nhiên là nhẫn thường!” Ông Khốttabít dịu dàng đáp.
137
"Then why did it fulfil that robber's wishes?"
"It was I who fulfilled them, not the ring."
"You? Why?"
. "It was just a matter of politeness, 0 curious youth. I felt
indebted to the man, because I bothered him in the shop and
annoyed him on the way home, right up to his very doorstep. I
felt it wouldn't be fair not to fulfil a few of his wishes, but his
greed and his black soul turned my stomach."
"That's right!"
When they left the river bank and walked along the street,
Hottabych stepped on a small round object. It was the ring with
the inscription: "Wear it, Katya, and remember me," which Mr.
Moneybags must have lost as he rolled away.
The old man picked it up, wiped it with his huge,
bright-blue handkerchief, and put it on his right small finger.
The boys and the old man came home, went to bed and woke
up the next morning, but Mr. Vandemdalles was still rolling and
rolling away home to where he had come from.
EXTRA TICKETS
On a bright and sunny summer day our friends set out to see a
football game. During the soccer season the entire population
of Moscow is divided into two alien camps. In the one are the
football fans; in the other are those queer people who are
entirely indifferent to this fascinating sport.
Long before the beginning of the game, these first stream
towards the high entrance gates of the Central Stadium from all
parts of the city.
They look upon those who are heading in the opposite
direction with a feeling of superiority.
In turn, these other Muscovites shrug in amazement when
they see hundreds of crowded buses and trolley-buses and
thousands of cars crawling through the turbulent sea of
pedestrian fans
“Thế tại sao nó lại thực hiện được những điều ước?”
“Không phải chiếc nhẫn thực hiện việc đó, mà là chính ta”
. “Ông? Để làm gì? “
“Vì lịch sự, hỡi cậu thiếu niên tò mò. Ta cảm thây khó xử đối
với con người ây bởi vì ta đã quây rầy ông ta ở cửa hàng, đã làm
phiền ông ta trên đường về nhà, cho đến tận cửa. Ta cảm thây
không được công bằng nếu ta không thực hiện vài điều ước của
ông ây. Nhưng lòng tham và tâm địa đen tối của ông ây đã làm ta
ghê tởm...
“Ra thế đây!”
Lúc họ rời bờ sông và đi dọc đường phố, ông Khốttabít giẫm
phải một vật tròn nhỏ. Đó là chiếc nhẫn với chữ khắc“Catia, em
hãy đeo cho mạnh khỏe” mà ông Vanđenđalét đã đánh mât khi
lão lăn đi.
Ông già nhặt chiếc nhẫn lên, chùi sạch nó bằng chiếc khăn tay
to màu xanh tươi của mình và đeo vào ngón tay út bàn tay phải...
Hai cậu bé ông già đi về nhà, lên giường và thức dậy vào sáng
hôm sau, nhưng ông Vanđenđalét vẫn còn tiếp tục lăn.
NHỮNG CHIẾC VÉ THỪA
Trong ngày hè vui vẻ và chan hòa ánh nắng ây, những người
bạn của chúng ta đi xem đá bóng. Trong mùa bóng, toàn bộ dân
chúng Mátxcơva chia làm hai phe không hiểu nhau. Một phe
gồm những người hâm mộ bóng đá, còn phe kia gồm những
người bí hiểm hoàn toàn thờ ơ với môn thể thao hâp dẫn này.
Khá lâu trước trận đâu, từ các vùng của thành phố, dòng
người đầu tiên này đã đổ về phía chiếc cổng cao của sân vận
động
Họ vênh váo nhìn những người lúc đó đã đi về hướng ngược
lại.
Đến lượt mình, những người Mátxcơva thuộc phe thứ hai
thường nhún vai thắc mắc khi thây hàng trăm xe buýt và
trôlâybuýt chật ních người và hàng nghìn xe hơi di chuyển chậm
giữa cái biển người hâm mộ sôi nổi và ồn ào đang đi bộ.
138
But the army of fans which appears so unified to an
onlooker is actually torn into two camps. This is unnoticeable
while the fans are making their way to the stadium. However, as
they approach the gates, this division appears in all its ugliness.
It suddenly becomes evident that some people have tickets,
while others do not. The possessors of tickets pass through
the gates confidently; the others dart back and forth excitedly,
rushing at new arrivals with the same plaintive plea: "D'you
have an extra ticket?" or "You don't have an extra ticket, do
you?"
As a rule, there are so few extra tickets and so many people in
need of them, that if not for Hottabych, Volka and Zhenya
would have certainly been left outside the gates.
"With the greatest of pleasure," Hottabych murmured in reply
to Volka's request. "You'll have as many as you need in a
minute."
No sooner were these words out of his mouth, than the boy
saw him holding a whole sheaf of blue, green and yellow
tickets. "Will this be enough, 0 wonderful Volka? If not, I'll...."
He waved the tickets. This gesture nearly cost him his life.
"Look, extra tickets!" a man shouted, making a dash for him. A
few seconds later no less than a hundred and fifty excited people
were pressing Hottabych's back against the concrete fence.
The old man would have been as good as dead if not for Volka.
He ran to a side and shouted at the top of his voice:
"Over here! Who needs an extra ticket? Who needs some
extra tickets?"
At these magic words the people who had been closing in on a
distraught Hottabych rushed towards Volka, but the boy darted
into the crowd and disappeared. A moment later he and his two
friends handed the gate-keeper three tickets and passed through
the North Gate to the stadium, leaving thousands of
inconsolable fans behind.
ICE-CREAM AGAIN
Nhưng ngay cả phe những người hâm mộ bóng đá tưởng là rât
thống nhât ây thì cũng chia năm sẻ bảy. Lúc những người hâm
mộ còn ở trên đường đi thì điều đó chưa bộc lộ rõ rệt. Nhưng khi
đến bên mây cái cổng thì các câu mâu thuẫn kia lập tức xuât hiện
với tât cả sự gay gắt và quyết liệt. Lúc bây giờ mới vỡ lẽ ra rằng
những người này có vé, còn những người kia thì không. Những
người có vé thản nhiên đi qua cổng. Còn những người không có
vé thì hớt hải chạy tới chạy lui và đâm bổ vào bât cứ ai vừa bước
tới gần với câu hỏi ai oán: “Có vé thừa không?”, “Thưa ông, ông
không có vé thừa ư? ”.
Theo lệ thường, có rât ít vé thừa mà lại nhiều người cần nó,
và nếu không có vé, ông Khốttabít, Vônca và Giênia hẳn sẽ bị bỏ
lại ngoài cổng.
“Rât sung sướng và vui lòng!” Ông Khốttabít thì thầm đáp lại
lời yêu cầu của Vônca. “Các cậu sẽ có ngay lập tức bao nhiêu vé
cũng được”.
Và đúng thế, ông chưa nói hết tiếng cuối cùng thì cậu bé nhìn
thây ông cầm cả xâp vé màu xanh da trời, màu xanh lục và màu
vàng. “Hỡi cậu Vônca đáng yêu, ngần này đã đủ chưa? Nếu chưa
thì ta...” Ông vẫy vẫy xâp vé. Việc đó suýt nữa làm cho ông ta toi
mạng. “A, vé thừa!” Một người đàn ông reo lên và lao về phía
ông già. Chỉ vài giây sau, không dưới trăm rưỡi người trong tình
trạng bị kích động đã ép ông Khôttabít vào lớp tường bêtông.Ông
già hẳn là chết bẹp nếu như Vônca không chạy tránh ra một bên
và gào tướng lên:
“Các ông ơi, có ai cần vé thừa không? Có ai cần vé thừa
không nào?”
Nghe mây tiếng mầu nhiệm ây, tât cả những người vừa ép
ông Khốttabít vào chân tường đã ùa về phía Vônca, nhưng cậu ta
đã lặn luôn vào đám đông và biến mât. Rồi một phút sau, ông già
và hai cậu bạn ông đã chìa cho người soát vé ở cổng phía Bắc ba
chiếc vé và đi vào sân vận động để lại phía sau mình hàng nghìn
người chẳng được vào xem trận đá bóng hôm đó.
LẠI CHUYỆN KEM
139
No sooner had the friends found their seats, than a girl in a
white apron carrying a white lacquered box approached them.
"Would you like some ice-cream?" she asked and shrieked.
We must be fair. Anyone else in her place would have been just
as frightened, for what answer could an ice-cream vendor
expect?
In the best of cases: "Yes, thank you. Three, please." In the
worst of cases: "No, thank you."
Now, just imagine that upon hearing the young lady's polite
question, a little old man in a straw boater turned as red as a
beet, his eyes became bloodshot and he bristled all over. He
leaned over to her and whispered in a fierce voice:
"A-a-ah! You want to kill me with your foul ice-cream! Well,
you won't, despicable thing! The forty-six ice-creams which I,
old fool that I am, ate in the circus nearly sent me to my grave.
They have been enough to last me the rest of my life.
Tremble, wretch, for I'll turn you into a hideous toad!"
At this, he rose and raised his dry wrinkled arms over his
head. Suddenly a boy with sun-bleached eyebrows on his
freckled face hung onto the old man's arms and shouted in a
frightened voice, "She's not to blame if you were greedy and
stuffed yourself with ice-cream! Please sit down, and don't
be silly!"
"I hear and I obey," the old man answered obediently. He let
down his arms and resumed his seat. Then he addressed the
frightened young lady as follows, "You can go now. I forgive
you. Live in peace and be grateful to this youth till the end of
your days, for he has saved your life."
The young lady did not appear in their section again for the
remainder of the afternoon.
HOW MANY FOOTBALLS DO YOU NEED ?
Meanwhile, the stadium was full of that very special festive
atmosphere which pervades it during decisive football matches.
Loud-speakers blared. A hundred thousand people were heatedly
Không lâu sau khi những người bạn tìm thây chỗ ngồi thì một
cô gái mặc tạp dề trắng mang một thùng sơn mài màu trắng tiến
lại gần họ “Các ông có xơi kem không ạ?” Cô hỏi và hét lên.
Công bằng mà nói, bât cứ người nào ở địa vị cô ta cũng đều phải
sợ hãi. Thực ra cô gái bán kem có thể trông chờ một câu trả lời
nào nữa?
Trong trường hợp tốt nhât:”Vâng, cảm ơn. Xin cho ba chiếc”.
Trong trường hợp xâu nhât: “Không, cảm ơn”.
Bây giờ,hãy tưởng tượng khi nghe cô gái trẻ hỏi lễ phép, một
ông già nhỏ thó đội mũ cói quay lại mặt đỏ gay, hai mắt đỏ ngầu
và rât giận dữ. Ông nghiêng người về phía cô ta và thì thầm bằng
một giọng khiển trách
“A-a-a! Cô muốn dùng kem để giết tôi đây ư? Cô thật đáng
khinh! Bốn mươi sáu que kem mà tôi, một lão ngốc đã ăn trong
rạp xiếc suýt đưa tôi về chầu ông bà ông vải. Họ đã kịp kéo ta
sống tiếp phần đời còn lại. Run rẩy, khốn khổ, ta sẽ biến ngươi
thành con cóc xâu xí!”
Lúc này, ông già đứng dậy và giơ hai cánh tay xương xẩu,
nhăn nheo của mình lên trên đầu. Lập tức cậu bé ngồi bên cạnh
có cặp lông mày bạc màu trên khuôn mặt đầy tàn nhang đã níu
ngay hai tay ông già lại: “Chị ây không hề có lỗi trong việc ông
ăn tham và ngốn quá nhiều kem. Xin mời ông ngồi vào chỗ cho
và đừng có giở trò lẩm cẩm ra đây!”
“Xin tuân lệnh!” Ông già nhũn ngặn đáp. Ông buông tay
xuống, ngồi vào chỗ của mình. Rồi ông nói thêm với cô bán kem
đang chết khiếp như sau: “Mi có thể đi được. Ta tha tội cho mi
đó. Hãy xéo đi cho rảnh và phải đội ơn suốt đời cậu thiếu niên
này, bởi vì cậu ây đã cứu sống mi”.
Cho đến tận cuối trận đâu, cô gái bán kem không hề ló mặt ở
lối đi này.
CẦN PHẢI CÓ BAO NHIÊU QUẢ BÓNG ?
Trong khi ây, sân vận động đã sục sôi bầu không khí tưng bừng
đặc biệt vẫn thường có ở đó vào lúc diễn ra các trận đá bóng có
tính chât quyết định. Loa phóng thanh kêu oang oang. Một trăm
140
discussing the possible outcome of the game, thus giving rise to
a hum of human voices incomparable to anything else.
Everyone was impatiently awaiting the umpire's whistle
Finally, the umpire and the linesmen appeared on the
emerald-green field. The umpire was carrying a ball which was
to be kicked back and forth-thus covering quite a few miles on
land and in the air-and, finally, having landed in one goal more
times than in the other, was to decide which team was the
winner that day. He put the ball down in the centre of the field.
The two teams appeared from their locker rooms and lined up
opposite each other. The captains shook hands and drew lots to
see which team was to play against the sun. The unfortunate lot
fell to the Zubilo team, to the great satisfaction of the Shaiba
team 4 and a portion of the fans
"Will you, 0 Volka, consider it possible to explain to your
unworthy servant what these twenty-two pleasant young men are
going to do with the ball?" Hottabych asked respectfully.
Volka waved his hand impatiently and said, "You'll see for
yourself in a minute."
At that very moment a Zubilo player kicked the ball smartly
and the game was on.
"Do you mean that these twenty-two nice young men will
have to run about such a great field, get tired, fall and shove
each other, only to have a chance to kick this plain-looking
leather ball around for a few seconds? And all because they
gave them just this one ball for all twenty-two of them?"
Hottabych asked in a very displeased voice a few minutes later.
Volka was completely engrossed in the game and did not
reply. He could not be bothered with Hottabych at a time when
the Shaiba's forwards had got possession of the ball and were
approaching the Zubilo goal.
"You know what, Volka?" Zhenya whispered. "It's real luck
Hottabych doesn't know a thing about football, because he'd
surely stick his finger in the pie!"
"I know," Volka agreed. Suddenly, he gasped and jumped to
nghìn người sôi nổi bàn cãi về kết quả có thể của trận đâu tạo nên
âm thanh ồn ào chẳng thể so sánh với âm thanh nào khác.. Mọi
người đều nóng lòng chờ đợi tiếng còi của trọng tài.
Thế rồi cuối cùng, trên sân cỏ xanh non, xuât hiện trọng tài
chính và hai trọng tài biên. Ông trọng tài cầm trên tay quả bóng
sẽ phải chịu nhiều cú sút hôm đó, sẽ phải lướt trên cỏ và bay trên
không chẳng phải chỉ một dặm, để rồi sau mây lần lọt trọn vào
cầu môn của bên nào đó, quả bóng ây sẽ quyết định đội nào
giành được thắng lợi trong trận đâu này. Trọng tài đặt quả bóng ở
chính giữa sân. Cả hai đội đã từ phòng thay quần áo của mình
chạy ra sân và đứng xếp hàng đối diện nhau. Hai thủ quân bắt tay
nhau rồi rút thăm xem đội nào phải chơi ở bên bị chói nắng. Cái
số phận hẩm hiu đó rơi vào đội Dubilô, làm cho đội bóng “Saiba
4” và một số người hâm mộ đội này râthài lòng.
“Hỡi cậu Vônca, có cần thiết giải thích cho kẻ đầy tớ chẳng
xứng đáng của cậu biết rằng 22 chàng trai mà ta rât có cảm tình
kia sẽ làm gì với quả bóng? Ông Khốttabít kính cẩn hỏi.
Vônca vẫy tay sốt ruột và nói “Rồi ông khắc hiểu tât cả ngay
bây giờ!
Đúng lúc đó, một cầu thủ của đội Dubilô đã dùng mũi giày đá
đánh binh vào quả bóng và trận đâu bắt đầu.
“Chẳng lẽ 22 chàng trai dễ thương ây phải chạy trên cái sân
rộng đến thế phải mât sức, ngã lên ngã xuống, xô đẩy nhau chỉ là
để có dịp đuổi theo quả bóng da xâu xí trong vài khoảnh khắc?
Và sở dĩ có toàn bộ chuyện đó là vì chỉ kiếm được mỗi một quả
bóng cho mọi ngươi cùng chơi sao?” Vài phút sau, ông Khốttabít
lại hỏi với vẻ không bằng lòng:
Nhưng Vônca mải mê theo dõi trận đâu nên lại chẳng trả lời.
Nó không muốn bị ông Khốttabít làm phiền tại thời điểm mà :
hàng tiền đạo Saiba đã đoạt được bóng và đang dẫn xuống gần
cầu môn của Dubilô.
“Vônca, cậu biết không?” Giênia thầm thì. “Ông Khôttabít
chẳng hiểu mô tê gì về bóng đá, mình thây thế mà lại may đây.
Nếu không ông ây sẽ giở trò lẩm cẩm ra ở đây thì lôi thôi to!”
“Mình cũng thây như thế” - Vônca đồng ý với Giênia và bỗng
141
his feet.
At that very moment, the other hundred thousand fans also
jumped to their feet and began to shout. The umpire's whistle
pierced the air, but the players had already come to a standstill
Something unheard-of in the history of football had happened,
something that could not be explained by any law of nature:
twenty-two brightly coloured balls dropped from somewhere
above in the sky and rolled down the field. They were all made
of top-grain morocco leather.
"Outrageous! Hooliganism! Who did this?" the fans shouted.
. The culprit should have certainly been taken away and even
handed over to the militia, but no one could discover who he
was. Only three people of the hundred thousand-Hottabych and
his two young friends-knew who was responsible. "See
what you've gone and done?" Volka whispered. "You've stopped
the game and prevented the Shaiba team from making a sure
point!"
However, Volka was not especially displeased at the team's
misfortune, for he was a Zubilo fan.
"I wanted to improve things," Hottabych whispered guiltily.
"I thought it would be much better if each player could play with
his own ball as much as he wanted to, instead of shoving and
chasing around like mad on such a great big field."
"Golly! I don't know what to do with you!" Volka cried in
despair and pulled the old man down. He hurriedly explained the
basic rules of football to him. "It's a shame that the Zubilo team
has to play opposite the sun now, because after they change
places in the second half it won't be in anyone's eyes any more.
This way, the Shaiba players have a terrific advantage, and
for no good reason at all," he concluded emphatically, hoping
Hottabych would bear his words in mind.
"Yes, it really is unfair," the old man agreed. Whereupon
the sun immediately disappeared behind a little cloud and stayed
there till the end of the game.
nhiên nó kêu ối lên một tiếng, rồi đứng phắt dậy.
Cùng một lúc đó, một trăm nghìn người hâm mộ khác đều
đứng phắt dậy và la to với vẻ lo ngại. Tiếng còi của trọng tài ré
lên nhưng các cầu thủ cũng đã đứng sững tại chỗ rồi.
Đã xảy ra một chuyện gì đó chưa từng có trong lịch sử môn
bóng đá và hoàn toàn không thể giải thích được nếu xét theo các
quy luật của tự nhiên: 22 quả bóng màu sặc sỡ từ đâu đó ở trên
trời rơi xuống và lăn khắp sân. Chúng đều được làm bằng da dê
thuộc thượng hảo hạng.
“Thật kỳ quặc!Bọn du côn! Ai làm điều này?” Những người
hâm mộ la lối.
Dĩ nhiên, phải tống cổ thủ phạm ra khỏi sân và thậm chí bắt
giao cảnh sát, nhưng chẳng ai có thể phát hiện ra người ây. Trong
số một trăm nghìn người xem, chỉ có ba người - ông Khôttabít và
hai cậu bạn trẻ của ông là biết rõ kẻ chịu tách nhiệm.
“Ông làm trò gì thế hả?” Vônca thì thầm “Ông đã làm ngừng
cả trận đâu và làm đội Saiba bị mât một bàn thắng trông thây.
Tuy nhiên, về chuyện chẳng may ây của đội Saiba, Vônca
không lây gì làm buồn bã cho lắm vì nó cổ vũ cho đội Dubilô.
“Ta muốn cải thiện tình hình” Ông Khốttabít cũng thì thầm
thanh minh. “Ta nghĩ sẽ tiện hơn nếu mỗi cầu thủ đều có một quả
bóng riêng để chơi cho thỏa thích, khỏi phải xô đẩy và chạy như
điên trên cái sân rộng ây”
“Ô! Cháu phải làm gì với ông đây?” Vônca khóc vì tuyệt
vọng và ân ông già ngồi xuống. Nó giải thích vội cho ông biết
những nguyên tắc cơ bản của môn bóng đá. “Chỉ tiếc rằng đội
Dubilô lại phải chơi ở bên bị chói nắng, còn qua hiệp nhì, khi hai
đội đổi chỗ cho nhau, thì ánh nắng chẳng còn cản trở đội nào
Hóa ra đội Saiba tự dưng lại vớ được những điều kiện tốt hơn!”
Cuối cùng, nó nói với giọng bao hàm nhiều ý nghĩa, hy vọng
rằng ông Khốttabít sẽ chú ý đến lời nó nói.
“Thật vậy, như thế thì chẳng công bằng gì cả!” Ông già đồng
ý và đúng lúc đó mặt trời liền lẩn sau một đám mây nhỏ và
không hề ló ra cho tới khi kết thúc trận đâu.
142
Meanwhile, the extra balls had been taken off the field, the
umpire totalled up the time wasted, and the game was resumed.
After Volka's explanation, Hottabych began to follow the
course of the match with ever-increasing interest. The Shaiba
players, who had lost a sure point because of the twenty-two
balls, were nervous and were playing badly. The old man felt
guilty and was conscience-stricken
HOTTABYCH ENTERS THE GAME
Thus, the sympathies of Volka Kostylkov and Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab were fatally divided. When the first
beamed with pleasure (and this happened every time a Shaiba
player missed the other team's goal), the old man became darker
than a cloud. However, when the Zubilo forwards missed the
Shaiba goal, the reaction was reversed. Hottabych would burst
out in happy laughter and Volka would become terribly angry.
"I don't see what's so funny about it, Hottabych. Why, they
nearly made a point!"
"'Nearly' doesn't count, my dear boy," Hottabych would
answer.
Hottabych, who was witnessing a football game for the first
time in his life, did not know there was such a thing as a fan. He
had regarded Volka's concern about the sun being in the
Zubilo's eyes as the boy's desire for fair play. Neither he nor
Volka suspected that he had suddenly become a fan, too. Volka
was so engrossed in what was happening on the field that he paid
not the slightest attention to anything else-and this forgetfulness
of his caused all the unusual events which took place at the
stadium that day.
It all began during a very tense moment, when the Zubilo
forwards were approaching the Shaiba goal and Volka bent
over to Hottabych's ear, whispering hotly:
"Hottabych, dear, please make the Shaiba goal a little wider
when the Zubilo men kick the ball." The old man frowned.
Trong lúc đó, những quả bóng thừa được đưa ra khỏi sân,
trọng tài đã tính thời gian bị mât vô ích và trận đâu lại tiếp diễn.
Sau khi được Vônca giải thích, ông Khốttabít bắt đầu theo dõi
trận đâu với sự thích thú mỗi lúc một tăng. Vì chuyện 22 quả
bóng mà bị mât một bàn thắng trông thây, các cầu thủ Saiba tỏ ra
bực bội. Còn ông già thì cảm thây mình có lỗi đối với họ và cảm
thây lương tâm bị cắn rứt ghê gớm.
ÔNG KHỐTTABÍT NHẬP CUỘC
Tình cảm của Vônca Côxtưncốp và của ông Hátxan
Ápđurắcman ibn Khốttabít trái ngược nhau một cách hết sức
nguy hại. Khi Vônca mặt tươi roi rói vì khoái chí (ây là mỗi lần
một cầu thủ của đội Saiba sút trượt cầu môn của đối phương),
ông già ngồi ủ rũ hơn cả gà rù. Nhưng khi cầu thủ tiền đạo
Dubilô sút ra ngoài cầu môn của Saiba, cảnh tượng lại thay đổi
hẳn. Ông Khốttabít cười ha hả, còn Vônca thì bực tức ghê gớm.
“Ông Khốttabít, cháu chẳng hiểu ông thây có cái gì đáng cười
ở đây? Suýt nữa thì được một bàn rồi!”
“Suýt nữa thì kể gì, hỡi cậu bé thân yêu của ta!” Ông Khốttabít
đáp lại.
Lần đầu tiên làm quen với bóng đá, ông Khốttabít vẫn chưa
biết rằng còn có những người cổ vũ cho đội này hoặc đội nọ. Ông
coi nỗi buồn của Vônca về việc đội Dubilô bị chói nắng như là sự
quan tâm bình thản của cậu bé vì lẽ công bằng. Dĩ nhiên, cả ông
lẫn Vônca chẳng ai ngờ rằng ông đã trở thành một người cổ vũ.
Những gì đang diễn ra trên sân cỏ đã thu hút Vônca đến độ nó
chẳng mảy may chú ý đến mọi chuyện khác. Đó chính là nguyên
nhân dẫn đến những biến cố phi thường diễn ra trên sân vận động
trong hôm đó.
Mọi chuyện bắt đầu từ việc đúng vào một lúc hết sức căng
thẳng, khi hàng tiền đạo Dubilô tràn xuống gần cầu môn Saiba,
Vônca ghé vào tận tai ông Khốttabít và sôi nổi thì thầm:
“Ông Khốttabít thân yêu ơi, xin ông hãy làm cho khung thành
của đội Saiba rộng thêm một chút khi các cầu thủ Dubilô sút
bóng vào đó”. Ông già nghiêm mặt lại
143
"Of what good will this be to the Shaiba team?"
"Why should you worry about them? It's good for the Zubilo
team."
The old man said nothing. Once again the Zubilo players
missed. Two or three minutes later a happy Shaiba player
kicked the ball into the Zubilo goal, to the approving yells of the
Shaiba fans.
"Yegor, please don't laugh, but I'm ready to swear the goal
post's on the Shaiba's side," the Zubilo goalie said to one of the
spare players when the game had passed over to the far end of the
field.
"Wha-a-at?"
"You see, when they kicked the ball, the right goal post.. .
upon my sacred word of honour ... the right goal post... moved
about a half a yard away and let the ball pass. I saw it with my
own eyes!"
"Have you taken your temperature?" the spare player asked,
"Why?"
"You sure must have a high fever!"
"Humph!" the goalie spat and stood tensely in the goal.
The Shaiba players were out-manoeuvring the defence and
were fast approaching the Zubilo goal.
Barn! The second goal in three minutes! And it had not been
the Zubilo goalie's fault either time. He was fighting like a tiger.
But what could he do? At the moment the ball was hit, the
cross-bar rose of its own accord, just high enough to let it pass
through, brushing the tips of his fingers.
Whom could he complain to? Who would ever believe him?
The goalie felt scared and forlorn, just like a little boy who
finds himself in the middle of a forest at night.
"See that?" he asked Yegor in a hopeless voice. "I th-th-th-ink
I did," the spare player stuttered. "But you c-c-c-an't tell anyone,
n-n-no one will ever b-b-believe you." "That's just it, no one'll
believe me," the goalie agreed sadly. Just then, a quiet scandal
“Thế đội Saiba sẽ được lợi ra sao trong việc này?”
Saiba chẳng được lợi gì đâu. Chỉ Dubilô mới được lợi trong
việc này thôi, ông ơi?”
Ông già lặng thinh. Các cầu thủ Dubilô lại sút trượt. Rồi hai
hay ba phút sau, một cầu thủ mau mắn của đội Saiba, trong tiếng
reo hò cổ vũ của người xem, đã sút một quả vào khung thành của
Dubilô.
Khi trận đâu chuyển sang sân Saiba trong chốc lát, thủ môn
Dubilô nói nhỏ với một cầu thủ dự bị “Êgo, cậu đừng cười mình
nhé, nhưng mình sẵn sàng thề rằng cột cầu môn của mình tiếp tay
cho cánh Saiba đây”.
“Sao-o-o-o?”
“Cậu hiểu không, lúc cánh Saiba sút bóng vào khung cầu môn,
cột bên phải... lời nói danh dự đây... cột bên phải... đã dịch ra
một nửa yad và để cho qua bóng lọt vào... Mình đã thây tận mắt
chuyện đó!”
“Cậu đã đo nhiệt độ chưa?” Cầu thủ dự bị hỏi.
“Tại sao?”
“Có lẽ cậu đang bị âm đầu đây!”
“Hừm!” Thủ môn nhổ nước bọt và khẩn trương đứng vào
khung thành. Các cầu thủ Saiba khéo léo dẫn bóng qua hàng hậu
vệ và tiến nhanh xuống sát cầu môn của Dubilô.
Binh! Bàn thắng thứ hai trong vòng ba phút! Thêm vào đó, cả
hai lần đều không phải lỗi của thủ môn Dubilô. Thủ môn đã
chiến đâu như một con hổ. Nhưng anh ta có thể làm gì được?
Đúng vào lúc bóng sút vào khung thành, xà ngang lại tự nâng
lên, vừa vặn để quả bóng bạt vào sau khi chạm nhẹ vào đầu ngón
tay của thủ môn.
Biết nói với ai chuyện này? Ai tin? Thủ môn buồn bã và
hoảng sợ, hệt như một đứa bé bị lạc vào rừng rậm giữa đêm
khuya
“Đã thây chưa?” Thủ môn hỏi Êgo với giọng tuyệt vọng.
“Hình... hình... như mình đã thây” Cầu thủ dự bị lắp bắp “Nhưng
cậu đừng nói với... với... ai cả. Dẫu sao thì cũng chẳng ai tin
đâu” “Đúng thế, chẳng ai tin đâu!” Thủ môn Dubilô buồn bã
144
was taking place in the North Section. A moment before the
second goal of Shaiba, Volka noticed the old man furtively
yank a hair. from his beard
"What did he do that for?" he wondered uneasily, still
unaware of the storm gathering over the field. However, even
this thought did not come to Volka immediately.
The game was going so badly for the Zubilo team that he had
no time to think of the old man.
But soon everything became perfectly clear.
The first half of the game was nearing an end, and it seemed
that Luck had finally turned its face towards the Zubilo team,
The ball was now on the Shaiba side of the field. The Zubilo men
were ploughing up the earth, as the saying goes, and soon their
best forward kicked the ball with tremendous force into the top
corner of the Shaiba goal.
All one hundred thousand fans jumped to their feet. This sure
goal was to give the team its first point. Volka and Zhenya, two
ardent Zubilo fans, winked happily to each other, but immedia
tely groaned with disappointment: it was a sure goal, but the
ball smacked against the cross-bar so loudly that the sound
echoed all over the stadium.
This sound was echoed by a loud wail from the Shaiba goalie:
the lowered cross-bar had fouled a goal, but it had knocked him
smartly on the head.
Now Volka understood all and was terrified.
"Hassan Abdurrakhman ibn Hottab," he said in a shaking
voice. "What's this I see? You know both Zhenya and I are
Zubilo fans, and here you are, against us! You're a Shaiba fan!"
"Alas, 0 blessed one, it is so!" the old man replied unhappily.
"Didn't I save you from imprisonment in the clay vessel?"
Volka continued bitterly.
"This is as true as the fact that it is now day and that there is
a great future ahead of you," Hottabych replied in a barely
audible voice.
"Then why are you helping the Shaiba team instead of the
đồng ý. Trong lúc đó, ở khán đài phía Bắc, đã nổi ra một cuộc cãi
cọ không to tiếng. Số là một giây trước khi có bàn thắng thứ hai
của đội Saiba, Vônca nhận thây ông già lén rứt một sợi râu.
“Sao ông ây lại làm thế nhỉ?” nó lo lắng nghĩ thầm. Nó vẫn
chưa đoán được những biến cố nào sắp diễn ra trên sân bóng. Vả
lại ý nghĩ ây chẳng đến với Vônca ngay lập tức.
Trận đâu hôm nay đã xoay chuyển quá tồi tệ đối với đội
Dubilô. Chuyện đó chắc chẳng dính dáng gì đến ông già
Nhưng tât cả mọi thứ nhanh chóng sáng tỏ.
Đúng thế: hiệp nhât đã qua được một nửa và sự may mắn
dường như cuối cùng đã quay trở lại với đội Dubilô. Trận đâu
chuyển sang sân Saiba. Các cầu thủ Dubilô đang “hãm thành”,
như người ta vẫn thường nói, và chẳng mây chốc, một cầu thủ
tiền đạo cừ nhât của đội này đã sút một quả bóng mạnh hết súc
vào góc trên của cầu môn Saiba.
Toàn bộ một trăm nghìn người xem đều nhỏm cả lên. Bàn
thắng chắc chắn này sẽ phải mở tỷ số cho đội Dubilô. Vônca và
Giênia, cả hai đều cổ võ cho đội Dubilô, sung sướng nháy mắt
với nhau, nhưng ngay lập tức hai cu cậu đều thở dài thât vọng:
quả bóng đi rât chính xác, vậy mà nó lại đập vào xà ngang mạnh
đến nỗi vang khắp cả sân vận động.
Tiếng đập hòa lẫn với tiếng thét của thủ môn Saiba: cái xà
ngang đột nhiên hạ xuống đã cứu khỏi một bàn thua, nhưng lại
giáng một cú đau điếng vào đầu anh ta.
Bây giờ, Vônca đã hiểu hết tât cả và nó hoảng sợ.
“Hátxan Ápdurắcman con trai của Khốttap, thế là thế nào?”
Nó nói với giọng run rẩy. “Ông thừa biếtcháu và Giênia, đều cỗ
vũ cho đối Dubilô. Còn ông, ngược lại cổ vũ cho đội Saiba?”
“Than ôi, hỡi cậu may mắn, đúng thế!” Ông già đau khổ đáp.
“Phải chăng cháu đã cứu ông thoát khỏi cảnh giam cầm trong
cái bình gốm? - Vônca chua chát hỏi tiếp
“Điều đó đúng như bây giờ đang là ban ngày và đúng như một
tương lai rực rỡ đang chờ đón cậu”. Ông Khốttabít trả lời bằng
một giọng vừa đủ nghe.
“Thế tại sao ông lại tiếp tay cho đội Saiba chứ không phải cho
145
Zubilo team?"
"Alas, I have no power over my actions," Hottabych
answered sadly, as large tears streamed down his wrinkled
face. "I want the Shaiba team to win."
THE SITUATION BECOMES MORE TENSE
"Just wait, nothing good will come of it!" Volka threatened.
"Be that as it may."
That very moment the Zubilo goalie slipped on an extremely
dry spot and let the third ball into the goal.
"Oh, so that's how it is! You won't listen to reason, will
you? All right then!" Volka jumped onto the bench and shouted,
pointing to Hottabych:
"Listen; everyone! He's been helping the Shaiba team all the
time!"
"Who's helping them? The umpire? What do you mean?"
people began to shout.
"No, not the umpire! What has he to do with it? It's this old
man here who's helping them.... Leave me alone!"
These last words were addressed to Zhenya, who was
tugging at his sleeve nervously. Zhenya realized that no good
would come of Volka's quarrel with Hottabych. But Volka
would not stop, though no one took his words seriously.
"So you say the old man is shifting the goal posts from over
here, in the North Section?" People roared with laughter. "Ha,
ha, ha! He probably has a special gimmick in his pocket to
regulate the goals at a distance. Maybe he even tossed all those
balls into the field?"
"Sure, it was him," Volka agreed readily, calling forth a new
wave of laughter.
"I bet he was also responsible for the earthquake in Chile!
Ho-ho-ho! Ha-ha-ha!"
"No, he wasn't responsible for that." Volka was an honest
boy. "An earthquake is the result of a catastrophic shifting of
soil. Especially in Chile. And he was just recently released from
đội Dubilô?”
“Than ôi, ta không làm chủ được những hành động của mình! -
Ông Khốttabít đáp và những giọt nước mắt từ lăn dài từ trên
khuôn mặt nhăn nheo của ông. “Ta rât muốn đội Saiba thắng”.
TÌNH HÌNH CỰC KỲ CĂNG THẲNG
“Ông coi chừng, sẽ lôi thôi to đây!” Vônca hăm dọa
“Muốn ra sao thì ra”
Đúng lúc đó, thủ môn Dubilô bị trượt ngay ở chỗ hoàn toàn
khô ráo và để cho quả bóng thứ ba lọt vào cầu môn.
“À, ra thế đây! Thế có nghĩa là ông không muốn yên lành tử
tế? Được rồi!” Vônca nhảy vọt lên chiếc ghế băng và vừa chỉ
thẳng ngón tay vào ông Khốttabít vừa kêu lên:
“Các ông ơi! Ông già này lúc nào cũng tiếp tay cho đội
Saiba!”
“Ai tiếp tay? Trọng tài à? Cậu nói gì thế?” Những người
xung quanh xôn xao.
“Không, không phải trọng tài! Trọng tài thì dính dáng gì ở
đây? Chính ông già này đang tiếp tay.. Hãy cho mình được yên?”
Câu cuối cùng, Vônca nói với Giênia đang sợ hãi giật tay áo
cậu bạn của mình. Giênia hiểu rằng cuộc cãi cọ giữa Vônca và
ông già chẳng đem lại được điều gì tốt lành cả. Nhưng Vônca
vẫn chẳng chịu thôi, mặc dù chẳng có ai tin lời nó nói.
“Thế chú em bảo rằng từ đây, từ khán đài Bắc này ông già
này lại tự dưng di chuyển được khung cầu môn?” Những người
xung quanh cười phá lên “Hi hi hi! Chắc ông ta có trong túi cái
nút bâm đặc biệt để điều khiển khung cầu môn từ xa? Có lẽ ông
già này đã tung những quả bóng xuống sân cũng nên?”
“Chính ông ây đây!” Vônca xác nhận bằng một giọng gay gắt,
làm mọi người lại phá lên cười.
“Thế vụ động đât ở Chilê cũng do ông già này gây ra sao? Hô
hô hô! Ha ha ha!»
«Không, ông ây không gây ra vụ động đât ở Chilê đâu ạ!»
Vônca thật thà giải thích. «Động đât là do những chuyển động tai
hại của vỏ trái đât gây ra. Hơn nữa, chuyện đó lại xảy ra ở tận
146
a vessel."
A middle-aged man sitting behind Volka entered the
conversation. Volka knew him, since they lived in the same
house. He was the one who had named his cat Homych in honour
of the famous goalie.
"Keep your shirt on, and don't make a fool of yourself," the
man said kindly, when the laughter had died down a bit. "Stop
talking nonsense and bothering us. The way things are now, it's
bad enough without you adding your bit." (He was also a Zubilo
fan.)
And true enough, there were still eleven long minutes left till
the end of the first time, but the score was already 14:0 in
favour of the Shaiba team.
Strange things kept happening to the Zubilo players. They
seemed to have forgotten how to play: their tackling was
amazingly feeble and stupid. The men kept falling; it was as if
they had just learned how to walk.
And then the defence began to act queerly. Those old
football lions began to shy away in fright as soon as they saw the
ball approaching, as if it were a bomb about to explode.
Oh, how miserable our young friends were! Just think:
they had explained the rules of soccer to Hottabych to their
own misfortune! What were they to do? How were they to help
the unfortunate Zubilo players see justice restored? And what
should they do with Hottabych? Even a scandal had proved
useless. How could they at least distract the old Genie's
attention from the field on which this unique sports tragedy was
unfolding?
Zhenya found the answer. He stuck a copy of Soviet
Sports into Hottabych's hand, saying, "Here, read the paper and
see what a wonderful team you're disgracing in the eyes of the
nation!" He pointed towards the heading: "An Up-and-Coming
Team." Hottabych read aloud:
"The Zubilo team has improved considerably during the
current season. In their last game in Kuibyshev against the
Chilê. Còn ông già này thì vừa mới ở trong bình chui ra ».
Một người đứng tuổi ngồi đằng sau Vônca liền xen vào cuộc
nói chuyện. Vônca biết ông này, vì ông ở ngay cạnh nhà. Chính
ông đã đặt tên cho con mèo của mình là Hômích để tỏ lòng yêu
mến người thủ môn nổi tiếng.
«Này, hãy giữ mình và đừng biến thành kẻ ngốc» người đàn
ông khuyên chân thành lúc tiếng cười đã lắng xuống « Đừng có
nói linh tinh và đừng cản trở ngại khác theo dõi trận đâu.Tình
hình hiện tại cũng đã xâu lắm mà không cần cần em phải thêm
thắt» (Ông này cũng cổ vũ cho đội Dubilô).
Quả thực, còn mười một phút nữa mới tới giờ giải lao mà tỷ
số đã lên tới 14-0 nghiêng về phía đội Saiba.
Đội Dubilô luôn luôn gặp phải những chuyện kỳ lạ nào đó.
Đội này dường như mới tập chơi: chuyền bóng kém cỏi và vô lý
làm ai cũng phải sửng sốt Các cầu thủ chốc chốc lại ngã lăn
kềnh, cứ như hôm nay họ mới tập đi vậy.
Còn hàng hậu vệ thì chơi hết sức khó hiểu. Các kiện tướng
bóng đá lão luyện mới chỉ thây quả bóng thôi đã hốt hoảng chạy
giạt sang hai bên, trông chừng như đó là quả bom sắp nổ tới nơi.
Hai người bạn trẻ của chúng ta mới cảm thây cay đắng làm
sao! Hừ, đúng là cõng rắn cắn gà nhà: chúng lại đi giải thích cho
ông Khốttabít thể lệ chơi bóng đá! Làm gì bây giờ? Làm sao giúp
được các cầu thủ Dubilô để phục hồi sự công bằng đây? Biết làm
gì với ông Khốttabít được? Thậm chí làm ầm lên cũng chẳng ăn
thua. Cùng lắm thì cũng phải kiếm cách làm cho ông thần già
không chú ý đến sân bóng, nơi đã diễn ra tân bi kịch thể thao có
một không hai ây.
Giênia đã tìm ra lối thoát. Nó vừa giúi vào tay ông Khốttabít
tờ báo Thể thao Xôviết vừa nói:
«Đây, ông hãy đọc đi để mà biết, ông đang làm nhục trước
con mắt cả nước một đội bóng tuyệt vời của cả nước như thế
nào!» Nói rồi, Giênia chỉ vào trang báo, nơi có hàng tít in bằng
chữ lớn: “Một đội bóng đang lớn lên”. Ông Khốttabít đọc to.
“Trong mùa bóng này, đội bóng Dubilô đã nâng cao một cách
rõ rệt tài nghệ của mình. Trong trận đâu gần đây ở Cuibưsép chơi
147
local 'Krylya Sovetov'- team they demonstrated their... . That's
interesting!" he said and buried his nose in the paper.
The boys grinned at each other. No sooner had Hottabych
begun to read, than the Zubilo men came to life. Their forwards
immediately proved that the article in Soviet Sports had all the
facts straight. A great roar coming from tens of thousands of
excited throats accompanied nearly every kick. In a few
seconds the game was on the Shaiba half of the field. One
kick followed another in quick succession. Those Zubilo players
were really good!
A few more moments, and they would finally be able to score.
"Aha!" Volka's neighbour shouted behind his back. "See?!
What did I say! They'll show those Shaiba imbeciles a thing or
two...."
Ah, how much better it would have been for all concerned if
he had curbed his joy. He should not have nudged Hottabych in
the side with such a triumphant look on his face, as if every man
on the Zubilo team was his own favourite son, or at least his
favourite pupil!
Hottabych started, tore his eyes from the paper, and took in
the field at a glance. He sized up the situation like an expert and
handed the paper back to Zhenya, who accepted it with a long
face.
"I'll finish reading it later," the old man said. He hurriedly
yanked a hair from his beard, and the Zubilo team's
unexplainable and disgraceful sufferings began anew.
15-0!
16-0!
18-0!
23-0!
The ball flew into the Zubilo goal on an average of once
every 40 seconds.
But what had happened to the goalie? Why did he clutch at
the side-post and wail "Mamma!" every time the ball was kicked
into the goal? Why did he suddenly walk to the side with a
với đội bóng địa phương “Đôi cánh Xôviết”, đã chứng tỏ ra rằng
đội này...Hay quá!» Ông Khốttabít nói và mải mê đọc tiếp.
Hai cậu bé nháy mắt cho nhau. Ông Khốttabít vừa bắt đầu
đọc, đội Dubilô như đượchồi sinh. Hàng tiền đạo lập tức chứng
tỏ rằng bài báo đăng trên tờ Thể thao Xôviết là hoàn toàn phù
hợp với thực tế. Gần như mỗi cú sút của các cầu thủ đội Dubilô
đều kèm theo luồng âm thanh dữ dội của mây trăm nghìn tiếng
reo hò hân hoan. Trong vòng mây giây, trận đâu đã chuyển sang
nửa sân Saiba. Cú sút này tiếp theo cú sút kia tới tâp. Các cầu thủ
Dubilô quả là tài ba.
Chỉ cần vài khoảnh khắc nữa thôi cuối cùng họ có thể ghi bàn.
«A ha!» Ông ngồi cạnh Vônca la hét sau lưng nó. «Thây
chưa ? Tôi đã bảo mà! Họ sẽ cho cánh Saiba chó ngáp phải ruồi
biết tay..».
Chao ôi, giá mà ông ây kìm hãm được trong lòng nỗi hân
hoan của mình. Giá mà ông ây đừng thụi một nắm đâm vào hông
ông Khốttabít với vẻ đắc thắng, cứ như các cầu thủ Dubilô là
những cậu con cưng nhât hạng của ông hay ít ra chúng cũng là
những học trò cưng của ông!
Giật mình vì cú thụi ây ông Khốttabít rời tờ báo, liếc cặp mắt
đã thành thạo xuống sân bóng, đánh giá được tình thế trong chớp
mắt và trả tờ báo cho Giênia lại, cu cậu này ỉu xìu ngay lập tức
khi nhận lại từ báo.:
«Ta sẽ đọc sau.» Ông già nói. Ông vội vã rút một sợi râu và
những nỗi khổ đau nhục nhã không sao hiểu nổi của đội Dubilô
lại tiếp diễn».
15-0!
16-0!
18-0!
23-0!
Trung bình cứ 40 giây lại có một quả bóng bay vào cầu môn
của Dubilô.
Nhưng tay thủ môn gặp phải chuyện gì thế kia? Tại sao anh lại
áp mặt vào cột dọc và thét lên “Ối mẹ ơi!” mỗi khi bóng sút vào
cầu môn của mình? Tại sao bỗng nhiên anh lại rời khỏi cầu môn
148
thoughtful expression on his face-and for no apparent reason at
all-and this at a most decisive moment, in the middle of a heated
tangle right in front of the goal?
"Shame! It's outrageous! What's the matter with you!" the fans
shouted from all sides. But he, the famous goalie, the pride
of his country, staggered out of the goal and off to a side every
time the opposite team closed in.
"What's the matter with you? Have you gone crazy?" the
spare player croaked.
And the goalie moaned in reply:
"I sure have. Someone seems to be pulling me. I try to hold
my ground, but something keeps pushing me out of the goal.
When I want to turn towards the ball, that same something
presses me toward the goal-post so hard that I can't tear myself
away."
"Things are really bad!"
"Couldn't be worse!"
The situation was so extraordinary that there was not a person
present at the stadium, including the ticket collectors, militia
men and food vendors, who was not taking the strange events to
heart and discussing them loudly.
There was only one fan among the thousands who, though
suffering keenly, was remarkably silent. This was an
amazingly uncommunicative man of about fifty-five, grey-
haired, tall and lanky, with a long, yellowish stony face. His face
was equally stony during an unimportant game and during the
finals, when a successful kick decides the champion of the year.
He was always equally dour, straightlaced and immobile.
This day he was in his usual seat, which was right in
front of Hottabych. As he was a Zubilo fan, one can well
imagine the anguish in his sunken, bony chest. However, only
the shifting of his eyes and the barely discernible movements of
his head indicated that he was far from indifferent to the events
taking place on the field. He apparently had a bad heart, and had
to take good care of himself, for any amount of emotion might
với vẻ mặt trầm ngâm – không có lý do gì rõ ràng - đúng vào lúc
quyết định nhât, khi mà trận đâu diễn ra quyết liệt ngay sát khu
phạt bóng?
«Thật là nhục nhã! Thật là bậy bạ! Sao lại chơi như thế kia?» -
Từ các khán đài, những người cổ vũ la ó. Nhưng anh ta, một thủ
môn nổi tiếng, niềm tự hào của cả nước, vẫn loạng choạng rời
cầu môn, tránh sang một bên mỗi lúc đội đối phương lại gần.
«Cậu sao thế? Cậu bị mât hồn rồi chăng?» Cầu thủ dự bị nói
giọng khàn khàn.
Và gã thủ môn rên rỉ đáp
«Đúng thế. Lúc nào dường như có người túm cổ mình mà lôi
vậy. Mình chống lại, nhưng hắn ta lại xô mình ra khỏi cầu môn.
Khi mình muốn nhào tới quả bóng, thì hắn ta ép chặt mình
vào cột dọc và mình bị ép chặt đến nỗi mình không sao vùng ra
được »
«Chao ôi, cậu khốn to rồi»
«Còn phải nói!»
Cảnh tượng khác thường đến nỗi không một người nào có
mặt ở sân vận động, bao gồm những người soát vé, các anh cảnh
sát và những người bán hàng rong, những người không tham gia
những sự kiện lạ thường đang diễn ra và bình luận lớn tiếng..
Chỉ có một người trong nghìn người cổ vũ, mặc dù cũng đau
khổ ghê gớm, vẫn giữ im lặng. Đó là một người đàn ông kín đáo
đến kinh ngạc, cỡ năm mươi lăm tuổi, tóc muối tiêu, cao lênh
khênh, có bộ mặt dài vàng lạnh lùng. Bộ mặt đó ít biểu lộ tình
cảm trong trận đâu không quan trọng lẫn những trận chung kết,
khi một cú sút thành công quyết định đội vô địch trong năm. Ông
ta luôn luôn lạnh lùng, ngồi thẳng người, không cựa quậy
Hôm nay, ông lại ngồi đúng cái chỗ quen thuộc của mình,
ngay trước mặt ông Khốttabít. Ông cổ vũ cho đội Dubilô. Ta có
thể hình dung được sự thống khổ trong bộ ngực lép kẹp, xương
xẩu của ông. Nhưng chỉ cặp mắt đưa đi đưa lại và cái đầu quay
trái quay phải một cách khó nhận thây mới chứng tỏ rằng ông ta
không hề thờ ơ đối với những gì đang diễn ra trên sân bóng. Có
lẽ ông bị đau tim, ông phải giữ mình, bởi vì những cảm xúc quá:
149
have produced grave results. However, even as he felt around
with a practised gesture for his box of sugar and his of
medicine and dropped the medicine onto a bit of sugar, without
ever tearing his eyes from the game, his face remained as
immobile as if he were staring into space.
When the score became 23:0 it nearly finished him. He
opened his thin pale lips and squeaked in a wooden voice:
"They could at least sell mineral water here!"
Hottabych, whose soul was singing joyfully at the unheard-of
success of the Shaiba team, was more willing than ever to do
people favours.
Upon hearing the words of his phlegmatic neighbour, he
snapped his fingers softly. The man suddenly saw that he was
holding a glass of ice-cold mineral water which had appeared
from nowhere.
Anyone else in his place would have been astounded, or, at
any rate, would have looked around at the people sitting to all
sides of him. But this man merely raised the frosted glass to
his lips with the same stony expression. However, he did not
even take a sip: the poor Zubilo players were about to get the
twenty-fourth ball kicked into their goal. He sat frozen to the
spot with his glass raised and Zhenya, who was still
frantically searching for a way to save the disgraced team,
snatched the mineral water from him and dashed it onto
Hottabych's beard.
"What treachery! What vile treachery!" the old Genie gasped
and began feverishly yanking out one hair after another. Instead
of the clear crystal tinkling, the boys were happy to hear a dull
sound like that of a tightly pulled piece of string.
"And isn't it treachery to help the Shaiba players?" Volka
asked acidly. "You'd better keep mum."
Meanwhile, just as had happened after the fourteenth goal,
the revived Zubilo players once again tore through the forward
and defence lines of the Shaiba team and raced the ball towards
their goal.
mạnh thường gây hậu quả nghiêm trọng. Nhưng thậm chí khi ông
quen tay lục tìm cái hộp con đựng đường và cái lọ thuốc, rồi vừa
nhỏ từng giọt thuốc vào đường, vừa không rời mắt khỏi trận đâu,
bộ mặt của ông vẫn bât động như cũ, cứ như ông nhìn vào chỗ
trống vậy.
Khi tỷ số trở thành 23-0, nó gần như làm ông tắt thở. Ông
hé cặp môi mỏng xám ngoét của mình và cât giọng khàn khàn
«Giá mà bây giờ có người bán nước khoáng nhỉ!»
Ông Khốttabít như mở cờ trong bụng, sung sướng trước
những thành công kỳ diệu của đội Saiba, cho nên hơn lúc nào
hết, ông sẵn sàng đem lại niềm vui cho mọi ngươi.
Sau khi nghe câu nói của con người lạnh lùng ngồi cạnh
mình, ông bí mật búng ngón tay. Thế là trên tay người đó bỗng
thình lình xuât hiện từ đâu không biết một ly nước khoáng mát
lạnh.
Bât cứ ai ở địa vị ngươi đó cũng phải lây làm ngạc nhiên
hoặc ít ra cũng đưa mắt nhìn những người ngồi xung quanh ông
ta. Thế nhưng người đàn ông đó, vẫn với bộ mặt lạnh như tiền,
thản nhiên đưa cái ly đọng hơi nước bên ngoài lên miệng. Song
ông chưa kịp uống thì các cầu thủ Dubilô tội nghiệp đang bị đe
dọa thua thêm bàn thứ 24. Ông ta cứ ngồi đờ ra như thế với cái ly
giơ lên cao và Giênia vẫn còn mải nghĩ cách cứu đội bóng đã bị
thua một cách nhục nhã, liền giật lây ly nước khoáng từ tay ông
ta và hât toàn bộ chỗ nước trong ly đó vào bộ râu của ông
Khốttabít.
«Quỷ quyệt làm sao!Quỷ quyệt đê tiệnlàm sao!» Ông thần già
thở hổn hểnh bắt đầu luống cuống rứt hết sợi râu này đền sợi râu
khác.Thay vì tiếng tưng trong trẻo, hai cậu bé thích thú nghe thây
tiếng rung ỉu xìu của một sợi dây nhỏ kéo căng.
«Thế tiếp tay cho cánh Saiba không phải là quỷ quyệt à? -
Vôlca hỏigay gắt. «Thà cứ im đi cho được việc! »
Trong lúc đó, đúng như sự việcxảy ra sau bàn thua thứ 14, các
cầu thủ Dubilô được hồi tỉnh, lại chọc thủng tuyến tiền vệ và
tuyến hậu vệ của đội Saiba và dẫn bóng về phía cầu môn của đội
này.
150
The Shaiba defence had become unkeyed from their long
idleness and could not collect their wits quickly to ward off the
unexpected danger. Their goalie was really something to look
at. There he sat on the grass, shelling melon seeds.
Choking, he jumped to his feet, but the Zubilo players had
already kicked the ball straight towards the centre of the
unprotected goal.
Just then, to the great torment of our young friends, they
heard a clear crystal tinkling. Yes, Hottabych had finally been
able to find a dry hair in his beard.
Oh, Zhenya, Zhenya! Where was your keen eye and sure
hand? Why didn't you take good aim? The Zubilo team was as
good as dead now!
"Hottabych! Dear, sweet Hottabych! Let the Zubilo players
score at least once!" Volka wailed.
But Hottabych pretended to hear nothing. The ball, which
was flying straight at the centre of the goal, suddenly swerved
to the left and hit against the post with such force that it flew
back across the whole field, careful to avoid the Zubilo players
in its way, as though it was alive. Then it rolled softly into the
long-suffering Zubilo goal!
"24:0!"
This was an amazing score, considering that the teams were
equal.
Volka lost his temper completely.
"I demand-no, I order you to stop this mockery immediately!"
he hissed. "Otherwise, I'll never be friends with you again! You
have your choice: the Shaiba team or me!"
"Why, you're a football fan yourself. Can't you
understand my feelings?" the old man pleaded, but he sensed
from Volka's expression that this time their friendship might
really end. And so, he whispered back, "I await your further
orders."
. "The Zubilo team isn't to blame that you're a Shaiba fan.
You've made them the laughing-stock of the country. Make it so
Do “ngồi chơi xới nước” đã lâu, hàng hậu vệ Saiba đâm ra “hư
hỏng” và không thể nhanh chóng dốc hết mình để đương đầu với
mối nguy bât ngờ. Thủ môn của họ thực sự đáng xem xét. Anh ta
ngồi trên thảm cỏ, đang nhằn hạt dưa.
Nghẹt thở, anh ta đứng bật dậy được thì các cầu thủ Dubilô đã
sút bóng vào ngay chính giữa khung cầu môn không có người
bảo vệ.
Nhưng đúng lúc đó, một tiếng tưng trong trẻo vang lên, làm
cho hai cậu bạn trẻ của chúng ta rầu hết chỗ nói. Thì ra cuối cùng
ông Khốttabít vẫn tìm được một sợi râu khô.
Than ôi Giênia, Giênia! Cặp mắt tinh tường và đôi tay chính
xác của cậu để ở đâu? Tại sao cậu không đề phòng cẩn thận? Bây
giờ thì đội Dubilô xôi hỏng bỏng không rồi.
«Ông Khốttabít thân yêu ơi, ông Khốttabít trìu mến ơi, ông
hãy cho đội Dubilô gỡ lại tí chút đi!» - Vônca năn nỉ.
Nhưng ông Khốttabít giả bộ chẳng nghe thây gì. Quả bóng
đang bay thẳng vào giữa khung thành Saiba bỗng ngoặt về phía
côt dọc bên trái rồi húc vào đó một cú mạnh đến nỗi nó liền dội
ngược trở lại, bay suốt cả sân, cẩn thận tránh các cầu thủ Dubilô
đón đường nó, cứ như nó là một vật sống vậy. Cuối cùng nó nhẹ
nhàng lăn vào cái cầu môn nhiều đau khổ của đội “Dubilô”.
24-0!
Với hai đội ngang sức nhau, tỷ số này đã làm cho mọi người
phải sửng sốt.
Lúc bây giờ, Vônca hoàn toàn mât tự chủ.
" Tôi yêu cầu ông, không tôi ra lệnh cho ông dừng ngay lập tức
cái trò hề đó đi!» Vônca rít lên «Nếu không, sẽ không còn là bạn
bè với nhau nữa! Ông hãy chọn đi: đội Saiba hoặc là tôi!»
«Chính cậu cũng là một người hâm mộ bóng đá chẳng lẽ cậu
lại không hiểu nổi ta sao?» Ông già van nài, nhưng khi cảm thây,
qua nét mặt của Vônca, hẳn là lần này tình bạn của hai ông cháu
sẽ đi tiêu,. Và thế là ông đành phải nói nhỏ. «Ta xin sẵn sàng đợi
lệnh của cậu »
«Các cầu thủ Dubilô không hề có lỗi để ông cổ vũ cho đội
Saiba. Ông đã làm họ thành trò cười của cả nước! Bây giờ, ông
151
Make it so hear and I obey, 0 young goalie of my soul!"
"I hear and I obey, 0 young goalie of my soul!"
No sooner had the umpire's whistle died down, announcing
the end of the first time, than the entire Zubilo team began to
sneeze and cough for all it was worth.
Forming a semblance of a formation, they dragged their feet
listlessly to their locker room, sneezing and coughing loudly.
A moment later a doctor was summoned, since all eleven
players were feeling ill. The doctor felt each one's pulse in turn,
he asked them to take off their shirts, then looked in their
mouths and finally summoned the umpire.
"I'm afraid you'll have to call off the game."
"Why? What do you mean?"
"Because the Zubilo team can't play for at least seven more
days. The whole team is sick," the doctor answered dazedly.
"Sick! What's the matter?"
"It's a very strange case. All these eleven grown men have
come down with the measles. I would never have believed it if I
had not given them a thorough check-up just now."
Thus ended the only football match in history in which a fan
had an opportunity to influence the game. As you see, it did not
come to any good.
The unusual instance of eleven adult athletes
simultaneously contracting the measles for the second time in
their lives and waking up the following morning in the pink of
health was described in great detail in an article by the famous
Professor Hooping Cough and published in the medical
journal Measles and Sneezles. The article was entitled "That's a
Nice How D'You Do!" and is still so popular that one can never
get a copy of the magazine in the libraries, as they are always
on loan. That is why, dear readers, you might as well not look
for it, since you'll only waste your time for nothing
RECONCILIATION
The little cloud that was covering the sun floated off and
hãy làm cho mọi người hiểu họ không hề có lỗi khi họ bị thua».
«Xin tuân lệnh, hỡi cậu thủ môn trẻ tuổi của tâm hồn ta!»
Ngay khi tiếng còi của trọng tài báo hiệu giờ giải lao châm
dứt thì toàn đội bóng Dubilô bắt đầu đồng loạt hắt hơi và ho sù
sụ.
Họ nối đuôi nhau xếp hàng chuệch choạc, rồi uể oải bước vào
phòng thay quần áo của mình, hắt hơi và ho liên tục.
Một phút sau, người ta phải gọi bác sĩ vào đây: toàn đội đều
cảm thây khó chịu trong người. Bác sĩ bắt mạch tât cả các cầu
thủ đề nghị họ cởi áo, sau đó xem khoang miệng và cuối cùng
ông gọi trọng tài
«Tôi e rằng anh phải hoãn trận đâu lại thôi»
«Tại sao vậy?»
«Tại vì đội Dubilô không thể xuống sân bóng ít nhât là 7
ngày. Cả đội đều bị bệnh» Bác sĩ trả lời với vẻ bối rối. -.
«Bị bệnh?! Bệnh gì?»
«Một trường hợp rât kỳ lạ. Tât cả 11 anh chàng người lớn này
đã mắc bệnh sởi! Chính tôi cũng không thể nào tin được nếu như
tôi không vừa khám họ hết sức kỹ lưỡng»
Thế là kết thúc một trận đâu bóng trong lịch sử trong đó một
người cổ vũ đã dùng phép thuật tác động đến trận đâu. Như các
bạn thây đây, việc đó chẳng đem lại điều gì tốt lành cả.
Trường hợp bât thường của 11 vận động viên người lớn đã
đồng loạt mắc bệnh sởi lần thứ hai trong đời mình, nhưng hôm
sau ngủ dậy lại hoàn toàn khỏe mạnh đã được mô tả chi tiết trong
một bài báo của giáo sư nổi tiếng Hooping Cough và được công
bố trong tờ tạp chí ngành y Bệnh sởi và bệnh Hắt hơi . Bài báo có
đầu đề là “Đây, đã thây chưa!” và vẫn còn rât phổ biến tới mức
không thể nào có được bản sao của số tạp chí trong các thư viện.
Số tạp chí ây liên tục được mọi người chuyền tay nhau đọc.
Vì thế các bạn đọc thân mến, tốt hơn hết là đừng đi tìm số tạp chí
ây chỉ tổ mât thì giờ vô ích mà thôi.
LÀM LÀNH
Đám mây nhỏ che mặt trời khi nãy bây giờ đã bay khuât sau
152
disappeared, as it was no longer needed. Once again it became
hot. A hundred thousand fans were slowly leaving the stadium
through the narrow concrete passages.
No one was in a hurry. Everyone wanted to voice an opinion
about the amazing game which had ended so strangely.
These opinions were each more involved than the previous
one. However, not even the most vivid imaginations could
think of an explanation that would so much as resemble the true
reason for all the queer things they had witnessed.
Only three people took no part in these discussions. They
left the North Section in deep silence. They entered a crowded
trolley-bus in silence and alighted in silence at Okhotny Ryad,
where they separated.
"Football is an excellent game," Hottabych finally mustered
up the courage to say.
"Mm-m-m," Volka replied.
"I can just imagine how sweet the moment is when you kick
the ball into the enemy's goal!" Hottabych continued in a
crestfallen voice. "Isn't that so, 0 Volka?"
"Mm-m-m."
"Are you still angry with me, 0 goalie of my heart? I'll die
if you don't answer me!"
He scurried along beside his angry friend, sighing sadly and
cursing the hour he had agreed to go to the game.
"What do you think!" Volka snapped, but then continued in
a softer tone, "Boy, what a mess! I'll never forget it as long as I
live. Have a look at this new-found fan! No sir, we'll never take
you to a football game again! And we don't need your tickets,
either."
"Your every word is my command," Hottabych hurried to
assure him, pleased to have got off so easily. "I'll be quite
content if you occasionally find the time to tell me of the
football matches."
So they continued on as good friends as ever.
đường chân trời, bởi vì chẳng còn cần đến nó nữa. Trời lại nóng.
Một trăm nghìn ngươi cổ vũ chậm chạp rời khỏi sân vận động,
bước qua những lối đi hẹp xây bằng bê tông.
Mọi người đều đi thong thả. Ai cũng muốn nói lên ý kiến về
trận đâu lạ lùng vừa kết thúcthật là kỳ cục.
Những ý kiến tham gia nhiều hơn so với trước đó. Nhưng
ngay cả những người giàu óc tưởng tượng nhât cũng không tài
nào hình dung nổi một điều gì đó có thể gợi đến, dù là xa xôi,
những nguyên nhân thật sự dẫn đến việc làm hỏng trận đâu.
Chỉ có ba người xem là không tham gia bàn cãi. Cả ba lặng lẽ
rời khán đài Bắc. Họ lặng lẽ leo lên một chiếc trôlâybuýt chật
ních người, rồi họ lại lặng lẽ xuống xe ở phố Okhotny Ryad và đi
về nhà.
“Chơi bóng đá hay đây!” Cuối cùng, ông Khốttabít đánh bạo
lên tiếng.
“Hừ... ư m..”. Vônca đáp lại.
“Theo ta, khoái nhât là lúc sút bóng vào khung cầu môn của
đối phương” Ông Khốttabít nói tiếp với giọng gượng gạo. “Có
đúng không, hỡi cậu Vônca?”
“Hừ-ừm”.
“Cậu vẫn còn giận ta ư, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta? Ta
sẽ chết nếu cậu không trả lời ta!”
Ông hối hả bước bên cậu bạn đang giận dỗi, buồn bã thở dài
và nguyền rủa cái giờ mà ông đã đồng ý đến xem trận đâu.
“Ông nghĩ gì thế!” Vônca trả lời với giọng gay gắt, nhưng rồi
nói tiếp với giọng đã dịu đi nhiều, “Ông ơi, bao chuyện rắc rối!.
Cháu sẽ nhớ đến già! Thế mà cũng đòi làm một người cổ vũ!
Khô-ô-ng, chúng cháu sẽ chẳng đi xem đá bóng với ông nữa đâu.
Chúng cháu chẳng cần vé của ông nữa
“Lời nói của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!” Ông Khốttabít
vội vã đáp và rât hài lòng là đã thoát được khá dễ dàng. “Ta chỉ
cần thỉnh thoảng cậu kể lại ta nghe về các trận bóng, thế là đủ
lắm rồi”.
Vì vậy, họ tiếp tục là bạn tốt hơn bao giờ hết.
153
WHERE SHOULD THEY LOOK FOR OMAR
To look at Hottabych's healthy face, no one would ever
suspect he had been seriously ill so recently.
His cheeks were a soft, even shade of old-age pink. His step
was as light and as quick as always, and a broad smile lighted
his artless face. And only Volka, who knew Hottabych so well,
noticed that a secret thought was constantly gnawing at the old
Genie. Hottabych often sighed, he stroked his beard thought--
fully, and large tears would ever so often roll from his frank,
friendly eyes.
Volka would pretend not to notice and did not bother the old
man with tactless questions. He was convinced that in the end
Hottabych would be the first to speak. That is exactly what
happened.
"Grief and sadness rent my old heart, 0 noble saviour of
Genies," Hottabych said softly one day when a magnificent
sunset coloured the evening waters of the Moskva River a
delicate pink. "Thoughts of my poor lost brother and of his
terrible and hapless fate do not leave me for a moment. The
more I think of him, the more I feel I should set out to search for
him as soon as possible. What do you think of this, 0 wise
Volka ibn Alyosha? And if you regard this decision kindly,
would you not make me happy by sharing the joys and sorrows
of this journey with me?"
"Where do you want to start looking for your brother?" Volka
asked in a business-like way, since he was no longer surprised at
the most unexpected suggestions Hottabych might have.
"If you remember, 0 Volka, at the very dawn of our
extremely happy acquaintance, I told you that Sulayman's
Genies threw him into one of the Southern Seas, sealed in a
copper vessel. There, along the shores of the hot countries, is
where one must naturally look for Omar Asaf."
The possibility of setting out on a journey to the Southern
Seas really appealed to Volka.
TÌM Ô MA Ở ĐÂU
Nhìn bộ mặt tươi như hoa của ông Khốttabít, không ai có thể
nghĩ rằng ông vừa mới bị bệnh rât nặng.
Đôi má mịn màng vẫn giữ được cái sắc hồng hào của tuổi già.
Bước đi của ông nhẹ nhàng và nhanh nhẹn như cũ, nụ cười rộng
mở làm khuôn mặt của ông đôn hậu. Chỉ có Vônca đã từng hiểu
ông Khốttabít rât kỹ mới có thể nhận thây luôn luôn có một ý
nghĩ thầm kín đang giày vò ông thần già. Ông Khốttabít thường
thở dài, trầm ngâm vuốt râu và thỉnh thoảng từ đôi mắt trung
thực, thân ái của ông lại lăn ra một giọt nước mắt lớn.
Vônca giả vờ như chẳng nhận thây gì và không làm cho ông
già phải phật ý vì những câu hỏi thiếu tế nhị. Cậu tin chắc rằng
rốt cuộc thế nào ông Khốttabít cũng tự bộc lộ nỗi lòng của mình.
Và đúng như vậy thật.
“Hỡi vị cứu tinh hào hiệp của các ông thần, nỗi đau buồn và
sầu khổ đang giày vò trái tim già nua của ta”. Một hôm, khi ráng
chiều uy nghi đã nhuộm hồng mặt sông Mátxcơva, ông Khốttabít
nói dịu dàng “Ta chẳng thể nào yên khi vẫn phải lo nghĩ về chú
em lưu lạc đáng thương của ta, về số phận hãi hùng và bế tắc của
chú ây. Càng nghĩ về nó bao nhiêu, ta lại càng thây cần phải đi
tìm nó bây nhiêu, và càng sớm càng tốt. Cậu thây thế nào, hỡi
cậu Vônca sáng suốt con trai của Aliôsa? Và nếu cậu tán thành
quyết định ây, có sẵn lòng làm cho ta hạnh phúc bằng cách chia
sẻ niềm vui và nỗi gian truân của cuộc tìm kiếm với ta không?
“Thế ông định tìm em ông ở đâu?” Vônca hỏi với vẻ thành
thạo, từ khi nó đã quen tỏ ra bình tĩnh đối với mọi đề nghị của
ông Khốttablt, kể cả những đề nghị bât ngờ nhât.
“Cậu có nhớ , hỡi cậu Vônca, ngay từ lúc mới bắt đầu sự quen
biết hết sức may mắn của chúng ta, ta đã kể cho cậu nghe rằng
các lão thần của vua Xalômông đã giam cầm em trong cái bình
đồng rồi xuống một trong những biển ở phương Nam. Dĩ nhiên là
phải tìm chú Ôma Iuxúp dọc bờ biển của những nước oi bức.
Vônca thích thú được dịp may đi du lịch những vùng biển
phương Nam. Nó liền nói:
154
"All right. I'll come along with you. Wherever you go, I go. It
would be nice if.. ." Volka fumbled.
But a cheerful Hottabych continued: ".. .if we could take our
wonderful friend Zhenya ibn Kolya along. Have I understood
you correctly, 0 my kind Volka ibn Alyosha?"
"Uh-huh."
"There could not have been a shadow of doubt," Hottabych
said. It was decided then and there that the expedition setting
out to search for Hottabych's unfortunate brother would leave
no later than in two days' time.
However, if the time of departure caused no discord, it quite
suddenly became apparent that there were serious differences
on the question of a means of transportation.
"Let's go by magic carpet," Hottabych suggested. "There's
enough room for all of us."
"Oh no," Volka objected strongly. "No more magic carpets for
me. Thanks a lot! Our last trip was enough for me. I don't want
to freeze like a dog a second time."
"I'll supply you both with warm clothing, 0 blessed Volka.
And if you so desire, a large bonfire will constantly burn in the
middle of the carpet. We can warm ourselves beside it during our
flight."
"No, no, no! The magic carpet is out of the question. Let's
go to Odessa by train. Then, from Odessa...."
Hottabych immediately accepted Volka's plan and Zhenya,
who was told of it in detail a short half hour later, enthusiastically
approved
THE STORY TOLD BY THE CONDUCTOR OF THE
MOSCOW-ODESSA EXPRESS OF WHAT HAPPENED
ON THE NARA-MALY YAROSLAYETS LINE
(Told by the conductor to Ms assistant, who was asleep
during the events described herein)
“Thôi được.. Cháu sẽ đi với ông. Ông đi đâu, cháu đi đây. Tốt
hơn nữa là…” Vônca ngập ngừng.
Nhưng ông Khốttabít đã vui lên, liền tiếp lời:
“Nếu có thể đưa bạn Giênia đi cùng, cậu bạn tuyệt vời của
chúng ta. Ta hiểu đúng không, hỡi cậu Vôn ca có lòng tốt của ta”
“Đúng đây!”
“Điều đó thì khỏi phải bàn” ông Khốttabít nói. Ngay lúc đó,
hai ông cháu đã quyết định rằng đoàn thám hiểm với nhiệm vụ đi
tìm người em bât hạnh của ông già Khốttabít sẽ lên đường chậm
nhât là sau hai ngày nữa.
Nhưng nếu vân đề thời gian khởi hành không phải bàn cãi thì
lại bộc lộ hết sức bât ngờ những bât đồng khác nghiêm trọng về
vân đề sử dụng phương tiện di chuyển nào
“Chúng ta sẽ đi bằng thảm bay”. Ông Khốttabít đề nghị. “Cả
ba ông cháu chúng ta sẽ ngồi rât gọn trên thảm bay.
“Ồ, không,” Vônca dứt khoát phản đối. Cháu chẳng đi thảm
bay nữa đâu. Cảm ơn nhiều! Chuyến đi trước quá đủ với cháu
Cháu chẳng muốn bị lạnh cóng như con chó lần nữa đâu!”
“Ta sẽ bảo đảm quần áo âm cho các cậu, hỡi cậu Vônca may
mắn! Nếu cậu muốn, giữa tâm thảm sẽ liên tục có một đống lửa
lớn không bao giờ tắt và ông cháu ta có thể sưởi âm bên đống lửa
đó trong suốt thời gian bay”
“Không, không, không! Xin miễn bàn đến chuyện thảm bay!
Chúng ta sẽ đi tàu hỏa đến Ôđétxa, còn từ Ôđétxa thì...”
Ông Khốttabít châp nhận lập tức kế hoạch của Vônca và
Giênia chừng nửa giờ sau, được nghe trình bày kế hoạch tỷ mỉ đã
thích thú tán thành.
CHUYỆN KỂ BỞI NHÂN VIÊN PHỤC VỤ CỦA ĐOÀN
TÀU TỐC HÀNH MÁTCƠVA-ÔĐÉTXA VỀ NHỮNG GÌ
ĐÃ XẢY RA TRÊN ĐOẠN ĐƯỜNG GIỮA GA NARA VÀ
MALƯI IARÔXLAVÉT (Nhân viên phục vụ toa kể cho người thay ca đã ngủ trong khi
xảy ra chuyện lạ này)
155
"I woke you up just to tell you that a very strange thing has
happened in our car.
"Well, I made up the beds for the passengers, the same as
always, and the ones in Compartment 7, too. The passengers
there were a bearded old bird in an old-fashioned straw boater
and two boys. The boys looked about the same age. And what do
you think: not a single piece of luggage !No, sir, not a single one!
"Just then, one of the boys, a blond freckled lad, says:
" 'Can you please tell us where the dining car is?'
"And I says, 'I'm sorry, but we don't have a dining car,
There'll be tea and crackers in the morning.'
"Then the boy looks at the old man and the old man winks at
him. So the boy says, 'Never mind, we'll manage without your
tea, since you haven't a dining car.'
" 'Ha,' I thought, 'I'd like to see how you'll make out all the
way to Odessa without my tea.' So I came back here to our
compartment, but I left a chink in the door when I closed it.
"Everyone in the car was sound asleep, having sweet dreams,
but all the time there was buzz-buzz-buzz coming from
Compartment 7-they kept on talking and whispering all the time.
I couldn't hear what they were saying, but I can tell you for sure
they were talking.
"Then suddenly their door opens and the same old man
sticks out his head. He didn't notice me watching him so he
pushed his old hat back. And what d'you think he did? Upon
my word, I'm tellin' the truth! He pulled a fistful of hair from his
beard-may I drop dead on the spot if he didn't!
" 'Goodness,' I thought, 'he's crazy! Just my luck to get a
madman while I'm on duty.' Well, I didn't say anything and
waited to see what'd happen.
"Well, the old man tore this same fistful of hair into little
pieces, then he threw this litter on the floor and mumbled
something. I felt more and more sure he was mad and that I'd
have to put him off at Bryansk, no doubt about it.
" 'Well,' I thought, 'there'll be no end of worry! Why, maybe
“Mình đánh thức cậu dậy vì trong toa chúng ta vừa xảy ra một
chuyện rât là kỳ lạ.
“Cậu biết đây, mình đã trải giường cho mọi hành khách theo
đúng quy định và cả những người ở buồng số 7. Hành khách ở
buồng này gồm có một ông già nhỏ nhắn để râu, đội mũ cói kiểu
cũ và hai cậu bé. Các bé này chắc là bằng tuổi nhau. Và cậu biết
không, họ không hề có hành lý. Tức là chỉ đi người không thôi!
“Sau đó, cậu bé tóc vàng nhạt, mặt đầy tàn nhang, nói:
“Thưa em muốn đến toa ăn thì đi lối nào ạ?”
“Và mình đáp ‘Rât tiếc là trên đoàn tàu chúng tôi không có
toa ăn. Sẽ có trà và bánh quy giòn vào buổi sáng’
“Lúc ây, cậu bé nhìn ông già và ông già nháy mắt với cậu ta.
Cậu ta bèn nói ‘Thôi được, nếu không có toa ăn thì chúng tôi
cũng chẳng cần đến nước trà’.
“’Hà, tôi nghĩ làm sao từ đây đến tận Ôđétxa mà các vị lại
không cần đến nước trà của tôi được’ Sau đó, mình đi vào buồng
riêng của chúng ta, nhưng cửa vẫn để he hé.
“Lúc bây giờ ở trong toa, mọi hành khách đã đi ngủ từ lâu và
hẳn là đã mơ những giâc mơngọt ngào, nhưng ở buồng số 7 vẫn
có tiếng nói chuyện rì rầm. Họ nói với nhau những gì, mình
không nghe rõ. Mình chỉ biết là họ nói chuyện rì rầm với nhau
mà thôi.
“Sau đó, cửa buồng bỗng mở ra và đúng cái ông già nọ thò
đầu ra khỏi cửa. Ông không nhận thây mình đang theo dõi, ông
hât cái mũ cổ ra sau gáy. Và cậu có đoán được ông ây làm gì
không? Mình xin thề nói thật! Ông ây đã rút luôn một nắm râu từ
cằm của ông ta. Mình mà bịa sẽ chết ngay tại chỗ này!
“Mình nghĩ ‘Cha mẹ ơi, đúng là một lão điên rồi! Hừ, đúng
là vớ bở! Nhè đúng ca trực của mình. Mình lẳng lặng đợi xem rồi
sẽ ra sao.
«Sau đó, thì ra ông già ngắt nắm râu ây ra làm nhiều phần rồi
ném xuống sàn toa và lẩm bẩm một câu gì đó. Lúc ây, mình lại
càng tin chắc rằng ông ta không bình thường và ắt hẳn đến
Brianxcơ thì phải mời ông ta xuống thôi.
«’Chao ôi’, mình nghĩ, chẳng tránh khỏi lôi thôi với ông
156
he'll start attacking the passengers this very minute, or breaking
the windows!'
"No, he didn't start any trouble, but just stood there mumbling.
After he mumbled a while more, he went back into his
compartment.
"All of a sudden I heard someone walking barefoot down
the passage, coming from behind. That meant whoever it was had
come in from the platform. I sure was surprised, because I
always lock the platforms when we pull out of a station. Well, I
looked round, and-upon my sacred word of honour, I'm telling
the truth!-I saw four young fellows coming towards me from
the platform. They were as sunburned as vacationers and quite
naked. All they had on were little cloths round their hips. And
barefoot. As skinny as could be! You could count every rib.
"I came out of our compartment and said, 'Citizens, I believe
you've got your cars mixed. All our compartments are occupied.'
"And they all answered together, 'Silence, infidel! We know
where we're going! We've come exactly to the place we want.'
"So I says, 'Then I'd like to see your tickets, please.'
"And they all said together again, 'Don't annoy us, foreigner,
for we are hurrying to our lord and master!'
"So I says, 'I'm surprised that you call me a foreigner. I'm a
Soviet citizen and I'm in my own country. That's for one. And in
the second place, we haven't had any masters here since the
Revolution. That,' I said, 'is in the second place.'
"So their leader says, 'You should be ashamed, infidel! You
are taking advantage of the fact that our hands are occupied and
we therefore cannot kill you for your terrible insolence. It , is
most dishonourable of you to take advantage of us so.'
"I forgot to tell you that they were piled high with all sorts of
food. One was carrying a heavy tray with roast lamb and rice.
Another had a huge basket of apples, pears, apricots and grapes.
The third one was balancing something that looked like a
pitcher on his head, and something was splashing inside the
pitcher. The fourth was holding two large platters of meat pies
già này đâu! Có lẽ ngay bây giờ.ông ta sẽ nhảy xổ vào mọi người
và đập vỡ cửa kính cho mà xem...
«Mình nhìn kỹ thì không, ông già không hề nhảy xổ vào ai cả,
vẫn đứng yên và lẩm bà lẩm bẩm. Sau dó, ông đi vào buồng của
ông ta.
«Thế rồi mình bỗng nghe ở ngoài hành lang có tiếng người đi
chân trần, ở đằng sau mình. Bây giờ, mình mới hiểu rằng có ai đó
đã từ ngoài cửa toa bước vào trong toa Nhưng mình ngạc nhiên,
bởi vì khi tàu rời ga, bao giờ mình cũng khóa cửa toa. Mình nhìn
quanh và xin thề với cậu là mình không bịa, mình thây bốn chàng
trai trẻ tiến về phía mình từ của toa. Họ có nước da rám nắng và
hoàn toàn chẳng mặc quần áo gì. Tât cả họ chỉ quân độc một cái
khố mà thôi. Cả bốn đều đi chân trần. Tât cả đều gầy gò nhìn
thây cả xương sườn
«Mình đi ra khỏi buồng riêng của chúng ta và nói «Thưa các
ông, có lẽ các ông vào nhầm toa rồi. Mọi buồng đều đã có người.
«Họ đồng thanh nói: ‘Hãy câm mồm, tên vô đạo kia! Bọn ta
biết bọn ta phải đi đến đâu chứ. Đây chính là nơi bọn ta cần đến.
«Lúc bây giờ mình nói ‘Vậy thì yêu cầu các ông cho xem vé.
«Bốn gã lại đồng thanh nói ‘Mi chớ quây rầy bọn ta, hỡi tên
ngoại bang kia, bọn ta phải vội đến với ông chủ của bọn ta?
«Mình nói: ‘Tôi lây làm ngạc nhiên vì các ông lại gọi tôi là
ngoại bang. Tôi là một công dân Xôviết và tôi đang ở tại đât
nước của mình. Đó là một. Hai là, ở đât nước chúng tôi, ngay từ
hồi Cách mạng tháng Mười, đã không còn các ông chủ nữa’
«Gã trưởng nhóm nói ‘Tên vô đạo kia, mi phải lây làm xâu
hổ thì mới đúng! Mi lợi dụng lúc tay bọn ta bận bê bưng nên bọn
ta không thể giết mi được vì cái tội hỗn láo của mi. Việc lợi dụng
đó thật là bât chính’
«Mình quên nói với bạn rằng có ê hề thức ăn đủ loại.. Một gã
bê cái khay nặng với một con cừu quay và cơm. Gã thứ hai bê
một cái giỏ to tướng đựng táo, lê, mơ và nho.
Gã thứ ba đội trên đầu một cái nom tựa cái ché, trong đó đựng
thứ nước gì đó kêu lóc bóc. Còn gã thứ tư thì bê hai cái đĩa lớn
đựng đầy bánh nhân thịt và bánh ngọt. Thú thực với cậu là mình
157
.and pastries. To tell you the truth, I just stood there gaping.
"Then the leader says, 'Infidel, you'd do better to show us
where Compartment 7 is, for we are in a hurry to fulfil our
orders.'
"Then I began to put two and two together and asked, 'What
does your boss look like? Is he a little old man with a beard?'
" 'Yes, that is he. That is whom we serve.'
"I showed them to Compartment 7, and on the way I said,
'I'll have to fine your boss for letting you travel without tickets.
Have you been working for him long?'
"So the leader says, 'We've been serving him for three
thousand five hundred years."
"To tell you the truth, I thought I didn't hear him right. So I
says again, 'How many years did you say?'
" 'You heard me, that's exactly how long we've served
him- three thousand five hundred years.'
"The other three nodded.
" 'Good gracious,' I thought, 'as if one crazy man wasn't
enough-now I have four more on my neck!'
"But I went on talking to them as I would to any normal
passengers. 'What a shame! Look how many years you've been
working for him and he can't even get you some ordinary
overalls. If you'll pardon the expression, you're absolutely naked.'
"So the leader says, 'We don't need overalls. We don't even
know what they are.'
" 'It's strange to hear that coming from someone who's
worked so many years. I guess you're from far away. Where
d'you live?'
" 'We've just come from Ancient Arabia.'
"Then I says, 'Well, that clears everything up. Here's
Compartment 7. Knock on the door.'
"Just then, the same little old man comes out and all his men
fall to their knees and stretch out the food and drinks they've
brought. But I called the old man off to a side and said, 'Are these
your employees?'
chỉ biết đứng há hốc mồm mà nhìn há hốc cả mồm.
«Gã trưởng nhóm lại nói ‘Tên vô đạo kia, tốt hơn hết là mi chỉ
cho bọn ta biết buồng số 7 ở đâu, bởi vì bọn ta phải nhanh chóng
hoàn thành đơn đặt hàng của mình’.
«Lúc ây mình bắt đầu đoán ra và hỏi: ‘Ông chủ của các ông
trông như thế nào? Có phải một ông già nhỏ nhắn để râu cằm? ‘
«’Đúng ông ây rồi đây. Đó chính là người bọn ta hầu hạ’.
«Mình dẫn họ đến buồng số 7 và trên đường đi, mình nói:
‘Ông chủ của các ông sẽ phải nộp phạt vì các ông đi tàu không có
vé. Các ông hầu hạ ông ây đã lâu chưa?
«Gã trưởng nhóm trả lời: ‘Bọn ta hầu hạ ông ây ba nghìn
năm trăm năm rồi”.
«Để bạn biết rọ thực hư, mình nghĩ là mình nghe lầm, bèn
hỏi lại: ‘Các ông nói bao nhiêu năm?’
«Hãy nghe ta nói chính xác bao nhiêu năm thì bọn ta hầu hạ
bây nhiêu năm. Ba nghìn năm trăm năm!”.
Ba gã còn lại gật đầu
«Mình nghĩ: ‘Cha mẹ ơi, một lão điên còn chưa đủ với con
hay sao mà lại còn tống thêm bốn lão nữa!’.
«Tuy nhiên, mình vẫn tiếp tục trò chuyện trò như với những
hành khách bình thường. ‘Thật đáng xâu hổ! Hầu hạ ông chủ
ngần ây năm, vậy mà ông ây chẳng buồn sắm cho các ông lây
một bộ quần áo, xin lỗi, cứ để các ông trần như nhộng thế kia!
«Gã trưởng nhóm đáp: ‘Bọn ta chẳng cần quần áo làm việc.
Mà bọn ta thậm chí cũng chẳng biết quần áo là cái quái gì nữa’.
«’Thật là kỳ lạ khi nghe điều đó từ mồm một người có thâm
niên phục vụ cao như vậy. Các ông có lẽ không phải người ở
đây? Các ông thường sống ở đâu vậy?’
«‘Bọn ta vừa từ nước Arabi cổ đại tới đây’.
«Thế rồi mình nói,’Vậy thì tôi đã hiểu hết rồi. Đây là
buồng số 7. Các ông cứ gõ cửa cửa đi’
«Ngay lúc đó, ông già nhỏ nhắn nọ bước ra và cả bốn người
hầu của ông ta lập tức quỳ xuống rồi dâng đồ ăn, thức uống cho
ông già. Mình bèn gọi ông già qua một bên và nói:‘Thưa ông
hành khách, đây là những người hầu của ông phải không ?’
158
“'Yes, they are.'
" 'They have no tickets. That means you have to pay a fine.
Will you pay it?'
" 'Right away, if you wish. But won't you first tell me what a
fine is?'
"I saw the old man was being sensible, so I began to explain
things in a whisper, 'One of your men has gone out of his mind:
he says he's been working for you for three thousand five
hundred years. I'm sure you'll agree he's crazy.'
"Then the old man says, 'I cannot agree, since he is not
lying. Yes, that's right-three thousand five hundred years. Even a
little longer, since I was only two hundred or two hundred
and thirty when I became their master.'
"So I says to him, 'Stop making a fool of me! It doesn't
become your age. If you don't pay the fine immediately, I'll put
them off at the next station. And, anyway, you look like a
suspicious character, going on such a long journey without any
luggage.'
" 'What's luggage?'
" 'You know, bundles, suitcases and such stuff.'
"The old man laughed and said, 'Why are you inventing
things, 0 conductor? Saying that I have no luggage. Just look at
the shelves.'
"I looked up at the luggage racks and they were jammed! I'd
looked a moment before and there hadn't been anything there,
and suddenly-just imagine!-so many suitcases and bundles!
"Then I said, 'Something's wrong here. Pay the fine quickly
and I'll bring the chief conductor over at the next stop. Let him
decide. I can't understand what's going on.'
"The old man laughed again. 'What fine?' says he. 'Whom do
I have to pay a fine for?'
"Then I really got angry. I turned around and pointed to the
passage, but there was no one there! I ran up and down the
whole car, but couldn't find a trace of my four stray passengers.
"Then the old man said, '0 conductor, you had better go
«Phải, đây là những người hầu của ta’.
«‘Họ đi tàu không có vé nên họ bị phạt. Thế nào, ông có
đồng ý nộp phạt cho họ không?/
«’Đồng ý nộp ngay bây giờ. Nhưng ngươi hãy nói cho ta biết
phạt nghĩa là thế nào?’
«Mình thây ông già khá là biết điều, nên mình bắt đầu thì
thầm giải thích mọi chuyện ‘Ông có một một gã người hầu loạn
óc. Gã nói, gã hầu hạ ông đã ba nghìn rưỡi năm nay. Ông phải
đồng ý với tôi rằng gã ây bị loạn óc’.
“Thế là ông già nói: ‘Ta không thể đồng ý được, bởi vì tên
người hầu của ta không hề nói dối. Phải, đúng là nó đã hầu hạ ta
3.500 năm rồi. Thậm chí còn hơn nữa là khác vì khi ta bắt đầu
sai bảo chúng thì ta mới hai trăm, hai trăm ba mươi tuổi thôi’.
«Lúc ây, mình liền nói với ông ta: ‘Xin ông thôi ngay cái trò
chế giễu tôi đi? Ở tuổi ông mà làm cái trò đó thì thật là khó coi.
Ông hãy nộp phạt ngay, nếu không đến ga tới, tôi sẽ cho họ
xuống liền! Tôi thây ông cũng đáng nghi lắm. Ai lại đi đường xa
thế mà chẳng mang hành lý gì cả’.
«’Hành lý nghĩa là gì vậy?’
«‘Hành lý là túi xách, vali, vân vân...
«Ông già cười và nói: «‘Ấy chết, sao ngươi lại nghĩ rằng ta
không mang theo hành lý? Nói rằng ta không có hành lý. Hãy
nhìn lên giá xem!
«Mình nhìn lên giá, thây hành lý xếp đầy. Lúc nãy nhìn thì
vẫn chẳng thây gì cả. Thế rồi bỗng nhiên - kỳ lạ chưa? - bây giờ
lại có cả đống vali, túi xách.
“Lúc ây, mình nói: ‘Ở đây có điều gì đó không ổn. Hãy nộp
phạt mau lên và tại ga tới, tôi sẽ dẫn người trưởng toa lại đây.
Cho ông ây giải quyết. Tôi thật hết hiểu nổi mọi chuyện ở đây.
«Ông già lại cười: ‘Tốt rồi? Ai là người mà ta phải nộp tiền
phạt?’
«Lúc bây giờ, mình tứcthực sự. Mình quay người, chỉ tay ra
hành lang, nhưng chẳng có ma nào ở đây. Mình chạy khắp toa
tàu, nhưng không tìm thây dâu vết của bốn hành khách đi lạc.
« Ông già lại nói: ‘Đi về buồng của mình đi, hỡi gã nhân viên
159
back to your own compartment.' And so I went back.
"Now d'you understand why I woke you up? Don't you
believe me?"
An hour before the train arrived in Odessa, the conductor
entered Compartment 7 to remove the bedding. Hottabych treated
him to some apples.
It was quite apparent that the man did not remember
anything of the incident which had taken place the night before.
After he had left their compartment, Zhenya said with
admiration: "I must admit, Volka is a bright chap!"
"I should think so!" Hottabych exclaimed. "Volka ibn
Alyosha is unquestionably an excellent fellow and his
suggestion is worthy of great praise."
Since the reader might not be too clear on the meaning of
this short conversation, we hurry to explain.
When the completely confused conductor left Compartment 7
the previous night, Volka said to Hottabych, "Can you do
something to make him forget what's happened?"
"Why, 0 Volka ibn Alyosha, that's as simple as pie."
"Then please do it and as quickly as possible. He'll go to
sleep then, and when he wakes up in the morning he won't
remember anything."
"Excellent, 0 treasure-store of common sense!"
Hottabych said admiringly, waved his hand and made the
conductor forget everything.
THE STRANGE SAILING SHIP
Several passengers were talking leisurely as they leaned on
the rail of the excursion ship "Kolkhida," sailing from Odessa
to Batumi. Powerful diesel engines hummed far below, in the
depths of the ship. The water whispered dreamily as it lapped
against the steep sides, and high above, over the spar deck, the
ship's wireless piped anxiously.
"You know, it's really a shame that the large sailing ships of
yore, those white-winged beauties, are a thing of the past. How
phục vụ toa! Thế là mình đi về buồng.
«Bây giờ thì cậu hiểu tại sao mình lại đánh thức cậu dậy rồi
chứ. Cậu không tin à?
Một giờ trước khi tàu đến Ôđétxa, anh nhân viên phục vụ toa
vào buồng số 7 để dọn giường. Ông Khốttabít đãi anh mây quả
táo.
Rõ ràng là anh nhân viên phục vụ toa chẳng hề nhớ chút nào
về chuyện anh đã gặp phải vào đêm trước đó
Lúc anh ta rời khỏi buồng số 7, Giênia thốt lên với vẻ khâm
phục: «Mình phải thừa nhận,Vônca cũng là một tay cừ!»
«Ta không nghĩ thế!» Ông Khốttabít kêu to. «Cậu Vônca
con trai của Aliôsa rõ ràng là một tay cừ và cái đề nghị của cậu
ây dứt khoát là đáng được khen».
Vì các bạn đọc cuốn truyện này của tôi có thể không hiểu rõ
ý nghĩa của hai câu đối thoại trên, nên tôi phải giải thích ngay.
Số là hồi đêm, lúc anh nhân viên phục vụ toa rời buồng số 7,
đầu óc rối tinh rối mù, Vônca liền nói với ông Khốttabít: «Ông
có thể làm cho anh ây quên hết mọi chuyện không ạ?»
«Tại sao, hỡi cậu Vônca, chuyện này quá dễ đối với ta!»
«Vậy thì ông làm việc đó đi và làm càng nhanh càng tốt.
Anh ây sắp đi ngủ rồi và khi anh ta thức dậy vào sáng mai, anh ta
sẽ chẳng còn nhớ gì cả»
«Tuyệt lắm, hỡi cái kho tàng khôn ngoan của ta!» Ông
Khốttabít khâm phục nói rồi vẫy tay và làm cho anh nhân viên
phục vụ toa quên hết mọi thứ.
CHIẾC TÀU BUỒM KHÔNG AI BIẾT ĐẾN
Trên boong dạo chơi của chiếc tàu thủy “Cônkhiđa” chạy
chuyến từ Ôđétxa đến Batumi, có mây hành khách đang đứng tựa
vào lan can và chuyện trò nhàn nhã. Các động cơ điêden rât
mạnh đang ì ầm ở đâu đó dưới sâu của con tàu. Nước rì rào mơ
mộng vỗ vào thành tàu cao cao. Ở tít phía trên boong thượng, đài
vô tuyến diện của con tàu đang kêu rè rè với vẻ lo âu.
«Các bạn biết không, thật đáng tiếc vì giờ đã mât hẳn các tàu
buồm lớn ngày xưa, những người đẹp cánh trắng ây đã trở thành
160
happy I would be to find myself on a real frigate. Just to enjoy
the sight of those billowing white sails, to listen to the creaking
of the mighty yet graceful masts, to watch in amazement as, at
the captain's command, the crew scrambles up the rigging! If I
could only see a real sailing ship! I mean a real genuine one!
Nowadays even a bark has to have a motor, you know, even
though-mark my words-it's considered a sailboat!"
"A motor-sailboat," a man wearing the uniform of the
Merchant Marine added. They fell silent. All except the sailor
went over to the left side to watch a school of tireless dolphins
splash and cavort in the warm noonday sea. Dolphins were
nothing new to the sailor. He stretched out in a deck chair and
picked up a magazine lazily. Soon the sun made him drowsy.
He closed the magazine and fanned himself with it.
Then something attracted his attention. He stopped fanning
himself, jumped to his feet and rushed to the railing. Far off,
near the very horizon, he saw a beautiful but terribly old—
fashioned sailing ship skimming over the waves. It seemed like
something from a fairy tale.
"Everybody! Everybody hurry over here!" he shouted.
"Look at that sailing ship! Isn't it ancient! Oh, and something's
wrong with its mainmast! It doesn't have a mainmast! Why, it
just isn't there! My goodness! Just look! The sails are all
billowed out the wrong way! According to every law of nature,
the foremast should have been blown overboard long ago! It's
really a miracle!"
However, by the time the other passengers heeded his words
and returned to the starboard side, the unknown vessel had
disappeared from sight. We say "unknown," because the sailor
was ready to swear that the wonderful sailing ship was not
registered at any Soviet port on the Black Sea. This is true.
In fact, it wasn't registered at any foreign port, either; it
wasn't registered any place, for the simple reason that it had
appeared in the world and was launched but a few short hours
before. The name of the vessel was the "Sweet Omar," in
quá khứ. Thậtlà hạnh phúc nếu được ở trên một chiếc tàu buồm
thực sự. Thật thích thú được ngắm những cánh buồm trắng no
gió; được nghe tiếng cót két của những cột buồm duyên dáng;
được cảm phục trông theo đội thủy thủ theo lệnh thuyền trưởng
lao nhanh trên các dây buồm. Ước gì tôi được thây một chiếc tàu
buồm thực sự ! Phải là tàu buồm thực sự kia! Ngày nay ngay như
một chiếc thuyền có gắn động cơ, người ta cũng gọi là tàu buồm!
«Tàu buồm có động cơ!» Một người mặc đồng phục tàu
buôn sửa lại câu nói. Chẳng ai nói thêm gì nữa. Trừ người thủy
thủ, tât cả hành khách đều qua phía thành tàu bên trái để xem bầy
cá heo không hề biết mệt, đang nhào lộn trên biển âm áp ban
trưa. Cá heo không còn là điều mới mẻ đối với người thủy thủ.
Anh nằm duỗi dài trên một chiếc ghế và uể oải lây một tờ báo.
Ngay sau đó mặt trời làm cho anh mơ màng. Anh gâp tờ báo lại
và dùng nó phe phẩy.
Bỗng có một cái gì đó thu hút sự chú ý của người thủy thủ.
Anh thôi phe phẩy tờ báo, đứng phắt dậy và chạy bổ tới lan can.
Tít đằng xa, gần sát đường chân trời, anh thây một chiếc tàu
buồm rât đẹp nhưng kiểu hết sức cổ đang lướt nhanh trên sóng.
Có vẻ giống một cái gì đó trong truyện cổ tích vậy.
“Mọi người ơi! Hãy lại đây mau lên!” anh kêu to “Xem
chiếc tàu buồm kìa! Lại là tàu cổ nữa chứ! Ô kìa, cột buồm giữa
của nó lại làm sao rồi! Không có cột buồm giữa? Cha mẹ ơi!
Xem kìa, các cánh buồm của nó lại không phồng lên cùng một
phía! Theo mọi quy luật tự nhiên, cột buồm đáng lẽ đã bay ra
khỏi thành tàu từ lâu rồi? Quả là một điều hết sức kỳ lạ! ...
Nhưng lúc những hành khách nọ nghe theo lời người thủy thủ
và quay về phía thành tàu thì chiếc tàu buồm không ai biết đến,
đã mât hút rồi. Chúng tôi nói “không ai biết đến” bởi vì người
thủy thủ đã sẵn sàng thề rằng chiếc tàu buồm tuyệt đẹp ây không
hề đăng ký tại một hải cảng Xô viết nào ở Hắc Hải. Thật vậy.
Trong thực tế, nó chưa hề đăng ký tại một hải cảng nào của nước
ngoài hoặc là chưa hề đăng ký ở đâu cả vì một lẽ đơn giản: nó
vừa ra đời và hạ thủy vài giờ trước đây. Chiếc tàu buồm này bât
được đặt tên là “Ôma thân yêu” để tỏ lòng kính trọng người em
161
honour of the unfortunate brother of our old friend, Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab
ABOARD THE “SWEET OMAR”
Had our friend the conductor on the Moscow-Odessa express
miraculously found himself aboard the twin-masted "Sweet
Omar," he would not have been most amazed at the fact that he
had suddenly found himself aboard a sailing vessel, nor that this
vessel did not in any way resemble a usual sea or river craft.
He would have been most amazed at finding that he was already
acquainted with the passengers and crew.
The old man and his two young companions who had left
Compartment 7 that morning were its passengers, while the four
dark-skinned citizens whose term of service dated back to the
16th century B.C. were its crew.
One can well imagine that a second encounter would have
landed the impressive conductor in bed for a long time.
Despite the fact that Volka and Zhenya had become
accustomed to witnessing the most unexpected events during
the past few days, they were most amazed to find their recent
acquaintances aboard the ship and to discover that they were
also excellent sailors.
After the boys had stood gazing at the quick and skilful
movements of the small crew scurrying up and down the riggings
just as if they were on a polished floor, they went to explore the
rest of the ship. It was very beautiful, but small-no larger
than a Moscow river launch. However, Hottabych assured
them that even Sulayman, the Son of David, did not have a ship
as big as the "Sweet Omar."
Everything on the ship glittered with cleanliness and
splendour. Its sides and high, carved bow and stern were inlaid
with gold and ivory. The priceless rosewood deck was covered
with rugs as magnificent as those which adorned the cabins. That
is why Volka was so surprised at suddenly coming upon a dark
and filthy cubby-hole in the prow. In it were plank beds covered
bât hạnh của ông bạn già của chúng ta, Hátxan Ápđurắcman con
trai của Khốttáp
TRÊN TÀU “Ô MA THÂN YÊU”
Ví thử anh bạn nhân viên phục vụ toa trên đoàn tàu tốc hành
Mátxcơva - Ôđétxa một phép lạ nào đó thây mình trên chiếc tàu
hai buồm “Ôma thân yêu” thì hẳn là phải sửng sốt hết chỗ nói. vì
bỗng nhiên anh lại có mặt trên một chiếc tàu biển không giống
những chiếc tàu vẫn thường đi trên biển hay đi trên sông. Anh rât
sửng sốt chủ yếu là vì anh đã quen biết tât cả các hành khách và
toàn bộ thủy thủ trên tàu này.
Ông già và hai người bạn đường trẻ của ông vừa rời buồng số
7 sáng hôm ây là các hành khách của chiếc tàu buồm, còn đội
thủy thủ lại chính là bốn chàng trai da đen có thâm niên phục vụ
từ thế kỷ 16 trước Công nguyên.
Hẳn là cuộc gặp gỡ lần thứ hai này sẽ làm cho anh nhân viên
phục vụ toa dễ xúc cảm phải ốm liệt giường một thời gian dài.
Dù rằng thực tế Vônca và Giênia, trong những ngày gần đây
đã trở nên quen với việc chứng kiến những sự kiện bât ngờ nhât,
cũng phải hết sức kinh ngạc khi gặp lại trên tàu bốn anh bạn vừa
quen biết và thêm vào đó lại thây họ là những thủy thủ rât khéo
léo, đầy kinh nghiệm.
Sau khi ngắm thỏa thích những động tác nhanh nhẹn và chính
xác của đội thủy thủ ít ỏi đang thản nhiên chạy tới chạy lui trên
các dây chão ở tít trên cao cứ như chạy trên sàn gỗ ghép bằng
phẳng, hai cậu bé đi xem con tàu. Tàu này rât đẹp nhưng nhỏ,
chẳng lớn hơn chiếc canô chạy trên sông Mátxcơva. Tuy nhiên
ông Khốttabít cam đoan ngay cả vua Xalômông con trai của
Đavít cũng chẳng có nổi chiếc tàu lớn như tàu “Ôma thân yêu”.
Mọi thứ trên tàu lâp lánh bởi sạch sẽ và sang trọng. Hai bên
thành tàu, mũi tàu và đuôi tàu đều được khảm vàng và ngà voi.
Boong tàu làm bằng gỗ hồng tâm rât quý và được trải những tâm
thảm lộng lẫy, gần như chẳng kém những tâm thảm trang hoàng
các buồng.Vônca càng ngạc nhiên hơn khi bỗng nhiên phát hiện
ở đằng mũi con tàu một cái buồng tồi tàn, tối tăm, bẩn thỉu, bên
162
with rags
As he looked in disgust at the meagre furnishings of this
tiny room, Zhenya joined him. After careful scrutiny, Zhenya
decided the unsightly hole was intended for the pirates they
might capture on the way.
"Not at all," Volka persisted. "This place was forgotten about
after a complete overhauling. Sometimes, after repairs, there's a
forgotten corner full of rags and all kinds of rubbish."
"What do you mean by 'a complete overhauling' when this
ship didn't even exist this morning?" Zhenya protested.
Volka had no answer to this question, and so the boys set off
to find Hottabych, to ask him to help solve the mystery. But they
found the old man asleep and thus did not speak to him until an
hour or two later, at dinner time.
Tucking their feet under them uncomfortably, they sat down
on a thick, brightly-coloured carpet. There were neither chairs
nor tables in the cabin or anywhere else on board.
One of the crew remained above at the wheel, while the
others brought in and placed before them many various dishes,
fruits and beverages. When they turned to leave, the boys called
to them:
"Why are you leaving?"
And Volka added politely, "Aren't you going to have lunch?"
The servants only shook their heads in reply.
Hottabych was confused.
"I must not have been listening intently, 0 my young friends.
For a moment, I thought you had invited these servants to join us
at the table."
"Sure we did," Volka said. "Why, what's wrong with that?"
"But they are only ordinary sailors," Hottabych objected in
a voice that indicated that the matter was now closed.
However, to his great surprise, the boys held their ground.
"All the more so, if they're sailors. They're not parasites,
they're real hard workers," Volka said.
And Zhenya added:
trong để mây tâm ván nằm bừa bộn đống quần áo rách.
Cố nén sự kinh tởm, Vônca vào xem cái buồng con tồi tàn ây.
Lúc đó, Giênia cũng vừa đi tới. Sau khi xem xét kỹ lưỡng, Giênia
kết luận rằng cái buồng xâu xí này dùng để nhốt bọn cướp biển
trong trường hợp người ta tóm được chúng trên đường đi.
“Chẳng phải thế đâu!” Vônca phản đối. “Nơi này bị lãng quên
sau khi sửa chữa cơ bản. Đôi khi, sau khi sửa chữa, còn lại một
cái xó đầy giẻ rách và các thứ rác”.
“Cái tàu này ngay sáng nay vẫn chưa ra đời, sao lại có thể nói
đến chuyện sửa chữa cơ bản được?” Giênia vặn lại.
Vônca không thể trả lời câu hỏi đó và thế là hai cậu bé đành
phải đi gặp ông Khốttabít để yêu cầu ông giúp giải quyết bí ẩn.
Nhưng chúng tìm thây ông già đang ngủ, nên không nói chuyện
được mãi một hay hai tiếng sau cho đến bữa ăn tối
Vụng về xếp chân vòng tròn, hai cậu bé ngồi trên tâm thảm
mềm mại, màu sắc rực rỡ tuyệt vời. Trong căn buồng này cũng
như trong tât cả mọi nơi trên tàu đều không hề có bàn ghế gì cả.
Một thành viên của đội thủy thủ ở lại phía trên để lái tàu, ba
người còn lại thì bưng vào buồng và bày trên thảm đủ thứ món
ăn, đồ nhắm, trái cây và thức uống. Lúc họ quay lưng để rời khỏi
căn buồng, Vônca và Giênia liền gọi họ lại:
“Các anh đi đâu thế?”
Vônca còn lễ phép nói thêm “Sao không ngồi ăn luôn thể?”
Mây người đầy tớ chỉ lắc đầu từ chối.
Ông Khốttabít bối rối:
“Hỡi các cậu bạn trẻ tuổi của ta, có lẽ ta nghe các cậu nói
không được rõ lắm thì phải. Ta nghĩ các cậu đã mời bọn người
hầu hạ đó cùng ngồi ăn”
“Đúng thế,” Vônca nói “Có gì không đúng sao?
“Nhưng họ chỉ là những thủy thủ bình thường,” Ông
Khốttabít phản đối với một giọng chỉ rõ không cần bàn cãi..
Ông già rât ngạc nhiên khi thây hai cậu vẫn không đổi ý.
Vônca nói: “Thực sự họ là các thủy thủ. Họ không phải kẻ ăn
bám mà là những người lao động chân chính”
Còn Giênia thì nói thêm
163
"And let's not forget that they seem to be Negroes and that
means they are an oppressed nation. That's why we should be
especially considerate."
"This seems to be a most unfortunate misunderstanding,"
Hottabych said excitedly, confused by the solid opposition of
the boys. "I must ask you again to remember that these are plain
sailors. It is not becoming to us to sit down to eat with them.
This would lower us both in their eyes and in our own."
' "It wouldn't lower me at all," Volka objected heatedly.
"Or me, either. On the contrary, it'll be very interesting,"
Zhenya said, looking at the steaming turkey with hungry eyes.
"Hurry up and ask them to sit down, otherwise the turkey'll get
cold."
"I don't feel like eating, 0 my young friends. I'll eat later
on," Hottabych said glumly and clapped loudly three times.
The sailors appeared immediately.
"These young gentlemen have kindly expressed the desire to
partake of their meal together with you, my undeserving
servants."
"0 great and mighty ruler!" the eldest of the sailors cried,
falling to his knees before Hottabych and touching the
precious carpet with his forehead. "We don't feel like eating at
all. We are very full. We are so full, that if we eat a single
chicken leg our stomachs will burst and we will die in terrible
agony."
"They're lying!" Volka whispered to Zhenya with conviction;
"I'm ready to bet anything that they're lying. They wouldn't
mind eating, but they're afraid of Hottabych." Then he
addressed the sailors. "You say you're full, but won't you
please tell me when you've had time to eat?"
"Then know ye, 0 young and noble master, that we can go
without food for a year or more and never feel hungry," the sailor
replied evasively.
"They'll never agree, they're afraid of him," Zhenya said
in disappointment.
“Và chúng ta không nên quên rằng họ có vẻ là những người
da đen và có nghĩa họ là một dân tộc bị áp bức. Đó là lý do vì sao
chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm.
“Ở đây có một sự hiểu lầm đáng tiếc nào đó” Ông Khốttabít
bối rối vì cuộc tiến công phối hợp của hai cậu bé. “Ta yêu cầu
các cậu một lần nữa nhớ cho rằng đó chỉ là những gã thủy thủ
tầm thường. Chúng ta không thể cùng ngồi ăn với chúng. Việc đó
làm tổn hại uy tín của chúng ta dưới con mắt của chúng và của
chính chúng ta nữa.
“Cháu chẳng thây tổn hại gì cả!” Vônca sôi nổi bác bỏ.
“Cháu cũng vậy. Ngược lại, cháu cảm thây rât thú vị” Giênia,
vừa nói vừa thèm thuồng nhìn con gà tây còn bốc hơi với cặp mắt
háu đói. “Ông gọi các thủy thủ mau lên, kẻo con gà nguội mât.
“Ta lại chẳng muốn ăn nữa, hỡi các cậu bạn trẻ của ta. Ta sẽ
ăn sau vậy.” Ông Khốttabít cau có nói và vỗ tay bôm bốp ba lần.
Các thủy thủ hiện ra ngay lập tức.
“Hai ông chủ trẻ tuổi này đầy lòng nhân từ này có ý muốn ăn
trưa cùng với bọn bay, những tên đầy tớ hèn hạ của ta”
Người thủy thủ nhiều tuổi nhât liền phủ phục trước mặt ông
Khốttabít và chạm trán xuống tâm thảm quý, rồi nói:“Hỡi ông
chủ vĩ đại và hùng mạnh! Chúng con hoàn toàn không muốn ăn.
Chúng con no lắm. Chúng con no tới mức chỉ cần ăn thêm một
cái cẳng gà thôi cũng đủ làm cho dạ dày của chúng con vỡ tung
ra từng mảnh và chúng con sẽ chết trong cảnh đau đớn khủng
khiếp”.
“Họ nói dối đây!” Vônca thì thầm vào tai Giênia, vẻ khẳng
định. “Mình xin đưa đầu ra cam đoan rằng họ nói dối. Họ muốn
ăn, nhưng họ lại sợ ông Khốttabít” Vônca nói với các thủy thủ:
“Các anh bảo các anh no, vậy xin các anh hãy nói cho biết các
anh đã kịp ăn trưa lúc nào?”
“Hỡi cậu chủ trẻ tuổi và hào hiệp của tôi, xin cậu biết cho là
chúng tôi có thể nhịn ăn một năm và lâu hơn nữa mà vẫn không
thây đói” Người thủy thủ trả lời lảng tránh.
“Họ nhât định chẳng nghe đâu!Họ sợ ông ây,” Giênia thât
vọng nói
164
The sailors backed out and were gone.
"To my great pleasure, I suddenly feel hungry again,"
Hottabych said cheerfully. "Let us begin quickly."
"No, Hottabych, you eat by yourself. We're no company for
you!" Zhenya muttered angrily and got up. "Come on, Volka!"
"Come on. Golly! You try to educate a person and change
his ways, but nothing good comes of it...."
And so, the old man was left alone with the untouched
dinner. He sat there with his legs tucked under him, as straight
and stiff and solemn as an Eastern god. But the moment the
boys disappeared behind the drapery that separated the cabin
from the deck, he began to pound his head with his small fists
that were nevertheless as hard as iron.
0 woe to him, poor Hassan Abdurrakhman ibn Hottab!
Something had gone wrong again! Yet, how happily the "Sweet
Omar" had started on its journey! How sincerely delighted the
boys had been with its adornments, its sparkling sails, the soft
carpets in which their bare feet sank up to their ankles, the
priceless handrails of ebony and ivory, the mighty masts covered
with a mosaic of precious stones! Why had they suddenly
conceived such a strange idea? But what if it wasn't just an idea
or a caprice, but something quite different? How queer these
boys were to have refused such a feast, despite their hunger, and
only because his servants were not allowed to share the meal as
equals! Oh, how puzzling and unfair it was, and how hungry,
how very hungry Hottabych was!
While his feeling of attachment for Volka and Zhenya was
struggling with prejudices of thousands of years' standing, our
young travellers were discussing the situation heatedly.
Hottabych's servants tried to keep out of sight, but one of them,
either absent-mindedly or from lack of caution, suddenly
appeared from the very cubby-hole Volka had believed was
intended for captive pirates. Then the dingy hole on the
luxurious "Sweet Omar" was the sailors' quarters!
Ba thủy thủ đi giật lùi lại phía cửa và lẩn đi “Thú quá, chẳng hiểu sao ta lại muốn ăn rồi!” Ông Khốttabít tươi tỉnh nói “Ta bắt đầu chén mau đi thôi”. “Không, ông Khốttabít! Ông cứ ăn một mình, chúng cháu không ăn cùng với ông đâu!” Giênia lầu bầu tức tối và đứng dậy. “Ta đi thôi, Vônca”. “Ta đi thôi! Than ôi, cậu cố giáo dục, cải tạo một con người, nhưng nào có ăn thua gì đâu...” Thế là ông già ngồi lại một mình với bữa ăn chẳng ai đụng đến. Ông ngồi xếp chân vòng tròn, lưng thẳng, kiêu kỳ và trịnh trọng như một tượng thần phương Đông. Nhưng lúc hai cậu bé vừa khuât sau tâm màn ngăn buồng tàu với boong tàu, ông bắt đầu nện vào đầu mình bằng hai nắm tay nhỏ nhắn nhưng cứng như sắt. Khổ thay, khổ thay cho ông già tội nghiệp Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp! Lại xảy ra một chuyện gì đó hoàn toàn không như ông mong muốn. Cuộc hành trình trên tàu “Ôma thân yêu” đã khởi đầu tốt đẹp làm sao! Hai cậu bé đã thực sự thích thú biết chừng nào nào với cách trang trí; cánh buồm lâp lánh; những tâm thảm mềm mại khi đặt bàn chân trần lên đó lút đến tận mắt cá, những tay vịn quý giá làm bằng gỗ mun và ngà voi; những cột buồm vững chắc có khảm đá quý! Tại sao bỗng nhiên hai cậu lại nảy ra ý muốn kỳ cục vậy? Nhưng, nếu đó không phải là một ý tưởng hoặc tính thât thường, mà là một cái gì đó hoàn toàn khác thì sao? Hai cậu bé này quả thật là lạ. Bụng đã đói mềm, vậy mà vẫn từ chối một bữa tiệc chỉ vì mây thằng đầy tớ của ông không được phép cùng ngồi ăn với hai cậu ây như những người bằng vai phải lứa! Ôi, ông Khốttabít mới khó hiểu làm sao, mới bực tức làm sao và mới đói bụng là làm sao? Qua là ông Khốttabít đang đói như cào. Trong lúc ông già bị giày vò ghê gớm vì cuộc xung đột giữa tình cảm gắn bó với hai cậu bạn trẻ tuổi và những thành kiến cổ hủ nghìn năm thì Vônca và Giênia cũng đang sôi nổi bàn cãi về câu chuyện vừa xảy ra. Mây người đầy tớ của ông Khốttabít cố tránh mặt Vônca và Giênia, nhưng một trong bọn họ bỗng từ cái. buồng tồi tàn - mà Giênia đoán là để nhốt bọn cướp biển - đi ra Thế có nghĩa là cái buồng con tồi tàn trên con tàu “Ôma thân yêu” sang trọng, chính là buồng dành riêng cho các thủy thủ!
165
"Oh, no!" Volka said indignantly. "We'll never remain on such a
ship. Either Hottabych changes the rules immediately, or else
we call off our friendship and he gets us back home."
Suddenly they heard Hottabych's voice behind them.
"0 sails of my heart," the crafty old man said, as if nothing
untoward had happened. "Why are you wasting your time here
on deck, when a most delightful and filling dinner awaits you?
The turkey is still steaming, but it can get cold, and then it
certainly will taste worse. Let us hurry back to the cabin, for my
beloved sailors and I, your faithful servant, are dying of hunger
and thirst."
The boys looked into the cabin they had just left and saw the
sailors sitting primly on the rug, awaiting their return.
"All right," Volka said dryly. "But we're still going to have a
long and serious talk with you, Hottabych. Meanwhile, let's have
our dinner."
No sooner was dinner over, than the sea became turbulent;
the small ship now flew up on the crest of a huge wave, now
plunged down into a deep chasm between two tremendous walls
of water. The waves thundered and crashed as they washed
over the deck and carried off the carpets that covered it.
Streams of water kept rushing into the cabins. It became chilly,
but the brazier with hot coals was tossed back and forth so
violently that they had to throw it overboard to prevent a fire.
The servant-sailors, whose only clothing were their loincloths,
turned grey from the cold, as they battled the flapping sails.
In another half hour nothing but a sad memory would have
remained of the "Sweet Omar." However, the storm ceased as
unexpectedly as it had begun. The sun peeped out. It became
warm again. But everything became terribly calm. The sails
hung limply on the masts and the ship began to rock softly
on the water without moving forward an inch.
Hottabych decided that this was just the time to improve
“Ồ, không!” Vônca phẫn nộ nói. “Chúng ta không thể ở lại
trên con tàu này! Hoặc là ông Khốttabít phải lập tức sửa đổi các
quy chế, hoặc tình bạn của chúng ta sẽ kết thúc và ông đưa chúng
ta về nhà. Bỗng chúng nghe tiếng nói của ông Khốttabít ở đằng
sau lưng. Ông già láu lỉnh nói cứ như là chưa hề xảy ra chuyện gì
“Hỡi các cánh buồm của lòng ta, sao các cậu lại để phí thì giờ
ở đây, trên boong tàu này, trong khi một bữa ăn ngon lành nhât
và thịnh soạn nhât đang chờ các cậu? Con gà tây vẫn còn bốc
hơi, nhưng rồi nó có thể nguội đi và khi ây hẳn là sẽ mât ngon.
Chúng ta hãy quay lại buồng tàu đi thôi, bởi vì cả các thủy thủ
yêu dâu của ta và ta, kẻ đầy tớ ngoan ngoãn của các cậu, đều sắp
chết đói và chết khát tới nơi”.
Các cậu bé ngó vào căn buồng mà chúng vừa bỏ đi và thây
các thủy thủ đang ngồi nghiêm trên thảm, đợi ông già và hai cậu
quay lại.
“Thôi được!” Vônca lạnh lùng nói. “Chúng cháu sẽ còn phải
nói chuyện rât nghiêm chỉnh với ông, ông Khốttabít ạ! Còn bây
giờ thì ta ăn tối”.
Nhưng ăn chưa kịp xong thì biển đã nổi sóng dữ dội, con tàu
nhỏ lúc thì lao lên ngọn sóng lớn, lúc thì tụt xuống khe sâu giữa
hai bức tường nước đồ sộ. Những đợt sóng ầm ầm dữ dội quét
qua boong tàu và cuốn đi mât các tâm thảm trải trên boong.
Những thác nước thỉnh thoảng lại ập vào các buồng bên trong.
Trong tàu trở nên lạnh, nhưng các lò lửa lại văng than hồng ra
tung tóe nên phải quăng xuống biển để tránh hỏa hoạn. Những
người đầy tớ - thủy thủ chỉ mặc độc có một cái khố, da xám ngắt
vì lạnh, đang chống cự quyết liệt với sóng gió bên những cánh
buồm kêu phành phạch
Chỉ cần nửa tiếng nữa là tàu “Ôma thân yêu” sẽ chỉ còn vương
lại một chút hồi ức buồn bã mà thôi. Nhưng may thay, cơn biển
động đã châm dứt cũng đột ngột như khi nó nổi lên. Mặt trời ló
ra. Trời lại âm áp. Hoàn toàn lặng gió. Các cánh buồm lờ đờ rũ
xuống, con tàu lắc lư trên sóng lặng, chẳng hề tiến lên được chút
nào.
Ông Khốttabít nghĩ rằng đây là cơ hội thuận tiện để ông cải thiện
166
his shaky relations with his young companions. Rubbing his
hands together merrily, he said, "Calm? Why you should know, 0
benevolent and just youths, that a calm means nothing to us. We
can do fine without the wind. The 'Sweet Omar' will go forward
faster than ever. May it be so!" He snapped the fingers of his
left hand.
Instantly the "Sweet Omar" sped forward at top speed; the
sails, meeting the resistance of the air, naturally filled out in a
direction opposite to the ship's movement.
In the entire history of sailing ships, no one had ever seen
such a strange sight. However, neither Volka nor Zhenya, nor
Hottabych, who at the time the ship started were all standing on
the stern, had time to enjoy the sight, since the sudden forward
thrust threw them overboard. The next moment the mainmast,
unable to withstand the terrible resistance of the air, came
crashing down on the very spot where the three travellers had
been standing but a moment before.
The "Sweet Omar" disappeared from sight immediately.
"A life-boat, or even a life-saver would really come in
handy now," Volka thought as he splashed about in the water
and blew air like a horse. "We can't even see the shore."
And true, no matter which way he looked, he could see
nothing but the calm and endless sea.
THE “VK-1” MAGIC – CARPET – SEAPLANE
"Where are you going?" Volka shouted to Zhenya, who was
swimming off rapidly. "You won't reach the shore anyway,
Don't waste your energy! Turn over and float on your back."
Zhenya took his advice. Hottabych also turned over, holding
his hat carefully above water.
Thus began the only conference of shipwrecked people in the
history of sailing, in which the speakers expressed their opinions
while floating on their backs. "Well, we're shipwrecked!"
Volka said with something close to satisfaction. He had
taken upon himself the duties of chairman. "What are you plan-
mối quan hệ đã lung lay với hai cậu bạn đường của mình. Vui vẻ
xoa tay, ông nói: “Lặng gió ư? Hỡi các cậu thiếu niên độ lượng
và công tâm, đối với chúng ta, chuyện lặng gió chẳng có nghĩa lý
gì cả. Chẳng cần có gió, chúng ta vẫn có thể đi được như thường.
Bây giờ tàu “Ôma thân yêu” sẽ còn chạy nhanh hơn trước. Rồi
các cậu sẽ thây!” Ông già liền búng các ngón tay trái.
Ngay tức khắc, tàu “Ôma thân yêu” với tốc độ đỉnh đã lao vút
lên phía trước, các cánh buồm sau khi gặp sức cản của không khí,
lẽ tự nhiên bị căng phồng theo hướng ngược với phía tàu chạy.
Suốt từ khi có tàu buồm đến nay, chưa ai được chứng kiến
một cảnh tượng kỳ lạ đến thế. Nhưng Vônca, Giênia và ông
Khốttabít lúc ây đứng ở đuôi tàu đều không kịp thích thú với
cảnh tượng đó, bởi vì ba ông cháu đã bị lực quán tính hât lộn
nhào từ đuôi tàu xuống nước. Ngay sau đó, cột buồm chính
không chịu nổi sức cản ghê gớm của không khí, đã đổ ụp ngay
xuống nơi mà ba nhà du hành của chúng ta vừa mới đứng trước
đó.
Trong chốc lát, tàu “Ôma thân yêu” đã mât hút.
Lúc vùng vẫy trên mặt nước và thở phì phì như ngựa, Vônca
nghĩ bụng: “Bây giờ mà có một chiếc thuyền con hoặc ít ra cũng
có một cái phao cứu sinh thì tốt quá. Chẳng thây bờ đâu cả”.
Quả thật, đưa mắt về phía nào cũng chỉ thây biển cả vô bờ
lặng sóng.
THẢM BAY – THỦY PHI CƠ “VC-1”
“Cậu bơi đi đâu vậy?” Vônca gọi Giênia đang bơi nhanh về
một phía nào đó. “Dẫu sao thì cũng chẳng bơi đến bờ được đâu
đừng phí sức, cứ nằm ngửa là hay nhât”
Giênia nghe theo. Cả ông Khốttabít cũng nằm ngửa, tay phải
thận trọng giơ cao chiếc mũ của mình.
Thế rồi bắt đầu cuộc hội nghị của những người bị đắm tàu
trong lịch sử hàng hải trong đó các diễn giả vừa nằm ngửa trên
mặt nước vừa phát biểu ý kiến “Thế là chúng ta bị đắm tàu rồi!”
Vônca nói với giọng gần như thích thú. Nó tự tiện giành lây
quyền chủ tọa “Ông định làm gì vậy?”. Nó khi thây ông Khốtta
167
-ning to do?" he asked, noticing that Hottabych had begun
yanking hairs from his beard with his free hand.
"I want to return our ship. It's a great stroke of luck that my
beard is completely dry."
"There's no hurry," Volka interrupted. "The question is: do
we want to return to it or not. I, for one, do not. To tell you the
truth, there are inhuman rules aboard. It's disgusting to even
think of it."
"I agree. The 'Sweet Omar' is out of the question," Zhenya
added. "But you know, Hottabych, you'll have to act quickly
to save the sailors, otherwise they'll go down with the ship!"
Hottabych frowned.
"The fate of my unworthy servants should not bother you at
all. They have been in Arabia for not less than five minutes
already. That is where they reside, that is where they are now
awaiting my orders. But please tell me, 0 masts of my heart, why
should we not continue our journey aboard the 'Sweet Omar'?"
"I thought we made that clear," Volka said.
"And anyway, a sailing ship is too slow and unreliable. We're
dependent on every little change in the weather. No, the 'Sweet
Omar' is out," Zhenya said.
"0 anchors of my happiness!" Hottabych whined pitifully.
"I'll do anything to...."
"No, it's out, and that's the end of it," Volka interrupted
and shivered. It was most unpleasant to lie in the water fully
dressed. "It remains to be seen what else Hottabych can
suggest."
"I can take you under my arms and fly."
"No good!" Volka said. "Who wants to fly under somebody's
arms!"
"Not somebody's-mine!" Hottabych replied in a hurt voice.
"It makes no difference."
"Then I would venture to suggest to your enlightened
attention the magic carpet. It is an excellent means of
transportation, 0 my choosy friends!"
bítbắt đầu dùng bàn tay rảnh rang của mình giật giật bộ râu.
“Ta muốn lây lại con tàu của chúng ta. Rât may là bộ râu của
ta hoàn toàn khô ráo”
“Vẫn còn kịp chán,” Vônca ngăn ông già lại. “Còn có vân đề
là liệu chúng cháu có muốn lên lại con tàu ây không đã. Như
cháu đây chẳng hạn thì cháu không muốn đâu. Phải nói trắng ra
rằng quy chế trên con tàu đó không nhân đạo. Chỉ cần nghĩ lại
chuyện đó thôi cũng đã thây tởm rồi.
“Cháu đồng ý. Cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn!” Giênia
nói thêm “Ông Khốttabít, bây giờ ông chỉ cần mau mau cứu lây
các thủy thủ, nếu không thì họ sẽ bị chết cùng với con tàu đây!”.
Ông Khốttabít cau mặt:
“Xin các cậu chớ có bận tâm về số phận bọn đầy tớ hèn hạ
của ta. Bọn chúng đã có mặt ở Arabi ít ra là năm phút rồi. Bọn
chúng đang ở đó, đang chờ lệnh của ta. Nhưng các cậu hãy giải
thích cho ta hiểu tại sao chúng ta lại không tiếp tục cuộc hành
trình trên tàu “Ôma thân yêu”?”
“Hình như chúng cháu đã nói rõ với ông rồ” Vônca đáp.
“Và nói chung tàu buồm chạy chậm và không thật. Chúng ta
phải phụ thuộc vào mọi sự thay đổi nhỏ của thời tiết. Không,
phải cho tàu “Ôma thân yêu” đi tiêu luôn” Giênia nói.
“Hỡi các mỏ neo hạnh phúc của ta!” Ông Khốttabít than vãn
ai oán. “Ta sẽ làm tât cả để...”
“Không, cho nó tiêu luôn, khỏi phải bàn cãi gì nữa!” Vônca
lại ngắt lời và rùng mình. Nó cảm thây rât khó chịu khi phải nằm
trên mặt nước vẫn quần áo, giày dép. “Bây giờ, chỉ cần xem ông
Khốttabít có thể đề nghị cách giải quyết nào nữa”.
“Ta có thể cắp các cậu dưới nách và bay đi”
“Thôi đi ông ơí!” Vônca nói. “Ai lại muốn bay dưới nách một
người nào đó?”
“Không phải một người nào mà là ta!” Ông Khốttabít phật ý.
“Ngay cả ông cũng không được”
“Vậy ta xin mạo muội đề nghị với các bạn thông thái của ta
cách giải quyết này: thảm bay. Đó là phương tiện di chuyển tốt
nhât, hỡi các cậu bạn khó tính của ta!”
168
"There's nothing excellent about it. You freeze on it, and
it's too slow, and there's no comforts at all," Volka said
thoughtfully and suddenly exclaimed, "I've got it! Upon my word
of honour, I have a wonderful idea!"
At this, he went under, as in his excitement he could think of
nothing better to do than clap his hands. He bobbed up again,
huffing and spitting water, and then resumed his comfortable
position on his back, continuing as if nothing had happened:
"We have to modernize the magic carpet: it should be
streamlined and cold-resistant, and it should have bunks and be
on pontoons."
It was most difficult to explain Volka's idea to Hottabych.
In the first place, the old man did not know what "streamlined"
meant. In the second place, he could not visualize a pair of
pontoons.
It would seem that "streamlined" was such a simple word,
but they had to explain and explain until they finally hit upon
the thought of saying that a streamlined magic carpet should
look like a hollowed-out cucumber. It also took a great deal of
explaining to make Hottabych understand what pontoons were
like. Finally, a streamlined "VK-1" magic-carpet-seaplane
soared into the air and set its course at South-South-West. In
translation to ordinary words, "VK-1" meant "Vladimir
Kostylkov. First Model."
This magic-carpet-seaplane, resembling a huge cucumber
with a tiny stem in back, had three berths and two windows on
each side, cut through the heavy carpeting.
The flying qualities of Volka's plane were immeasurably
superior to those of an ordinary magic carpet. The Black Sea,
the Bosporus, the Dardanelles, Asia Minor and the sun-
parched plateau of Arabia flashed by below. Then they saw the
yellow sands of the Sinai Desert. The thin ribbon of the Suez
Canal separated it from the no less yellow sands of the Arabian
Desert, which was Africa, Egypt. Hottabych had planned to
begin his search for Omar Asaf here, in the Mediterranean, from
“Thế mà ông cũng đòi nói là tốt nhât! Ở trên đó thì lạnh cóng,
hơn nữa lại bay chậm rì và chẳng có tiện nghi gì cả”. Vônca trầm
ngâm nói và bỗng nhiên nó reo lên “A, cháu nghĩ ra rồi, nói thật
đây, cháu có môt ý diệu kỳ!”
Ngay lúc đó, Vônca bị chìm nghỉm, bởi vì trong cơn khoái
chí, cu cậu chẳng nghĩ được trò gì hay hơn là vỗ tay. Nó ngoi lên,
thở phì phì và khạc nhổ ầm ĩ, rồi lại nằm ngửa thuận tiện hơn
trên mặt nước và nói tiếp như chẳng có chuyện gì xảy ra cả.
“Cần phải cải tiến thảm bay: làm cho nó có dạng thuôn này,
lắp các thiết bị sưởi âm này, lắp các giường cá nhân này, đặt nó
lên các phao này”
“Khó khăn nhât là làm cách nào giải thích cho ông Khốttabít
hiểu được đề nghị của Vônca. Thứ nhât, ông già không biết thế
nào là “dạng thuôn”. Thứ hai, ông không hề có chút khái niệm
nào về các phao thường dùng cho thủy phi cơ.
Nội cái điều tưởng chừng đơn giản là “dạng thuôn” là cũng
phải giải thích rât lâu, cuối cùng mới nghĩ ra cách nói rằng tâm
thảm bay dạng thuôn trông giống như trái dưa leo đã khoét ruột.
Hai cậu bé đã giải thích cho ông già cả về các phao thủy phi cơ,
tât nhiên cũng hết sức vât vả. Cuối cùng, chiếc thảm bay - thủy
phi cơ dạng thuôn “VK-1” đã lao lên không trung và bay theo
hướng Nam Tây - Nam. Nếu dịch từ ngôn ngữ thiết kế hàng
không sang ngôn ngữ thông thường thì “VK-1” có nghĩa là
“Vlađimia Kôxtưncốp. Kiểu thứ nhât”.
Chiếc thảm bay - thủy phi cơ giống như một trái dưa leo
khổng lồ, đằng sau có cái cuống bé tẹo có ba chỗ nằm và mỗi bên
lại có hai ô cửa sổ được trổ trên tâm thảm lông dày cộp.
Về tính năng bay thì cái công trình do Vônca thiết kế hóa ra
không cao hơn một chiếc thảm bay thường là mây. Lướt nhanh
bên dưới là Hắc Hải, Bôxpho, Đácđanen, Tiểu Á và những cao
cằn khô của bán đảo Arabi. Sau đó họ thây những bãi cát vàng
của sa mạc Xinai. Dảikênh đào Xuyê nhỏ hẹp đã ngăn cách sa
mạc này với những bãi cát vàng cũng hệt như thế của sa mạc
Arabi và qua đó là châu Phi, Ai Cập. Từ nơi đây, ông Khốttabít
định bắt đầu cuộc tìm kiếm ông em Ôma Iuxúp tại Địa Trung Hải
169
its eastern point to its western end. But no sooner had the
"VK-1" descended to an altitude of 200 metres, than Hottabych
groaned and said he was an old fool. The magic-carpet-
seaplane gained altitude and headed West. After spending so
many years in the vessel, Hottabych had forgotten that this was
where the Nile discharged into the Mediterranean and where the
water was always muddy from the slime and sand the great
river carried far out to sea. How could one even attempt a search
in such sticky yellow mire? It would only irritate the eyes.
Hottabych decided to put off the exploration of this
inconvenient area till last, if their search for Omar Asaf in other
parts of the Mediterranean proved futile.
A short while later they landed in a quiet blue lagoon close
to the Italian city of Genoa.
HOTTABYCH IS LOST AND FOUND AGAIN
"Well, wish me luck!" Hottabych exclaimed, turning into a
fish and disappearing into the lagoon.
The water was crystal-clear, so very unlike the water of the
Nile Delta, and they had a good view of the old man working
his fins quickly as he headed for the open sea.
While awaiting his return, the boys went in for a good dozen
dips, they dived to their heart's content, lay in the sun until they
were dizzy, and, finally, with hunger clawing at their insides,
they began to worry. Hottabych had been gone for a
suspiciously long time, though he had promised not to be away
longer than an hour. The sun had long since set, colouring the
horizon and the calm sea in tints of amazing beauty; thousands
of city lights twinkled in the distance, but still the old man had
not returned.
"Could he have got lost?" Zhenya said despondently.
"He can't get lost," Volka answered. "Chaps like him never
get lost."
"He might have been swallowed by a shark."
"There aren't any sharks in these waters," Volka objected,
từ điểm tận cùng phía Đông đến điểm tận cùng phía Tây của
vùng biển này. Nhưng chiếc “VK-1” chưa kịp hạ xuống độ cao
200 mét thì ông Khốttabít đã cáu kỉnh gọi mình là lão già ngu
ngốc. Chiếc thảm bay - thủy phi cơ lại vọt lên cao và bay về
hướng Tây. Trong thời gian bị giam cầm nhiều năm trong bình
gốm, ông Khốttabít quên mât rằng đây là chỗ sông Nin đổ vào
Địa Trung Hải và nước ở đây quanh năm đục ngầu vì bùn và cát
mà con sông lớn đã cuốn xa ra biển. Làm sao có thể tìm kiếm
được ở chỗ nước đục vàng khè này? Chỉ tổ mỏi mắt mà thôi!
Ông Khốttabít quyết định hoãn việc tìm kiếm ở khu vực bât
tiện này lại cho tới khi nào đã tìm kiếm khắp phần còn lại của
Địa Trung Hải mà vẫn không phát hiện ra Ôma Iuxúp.
Một lát sau, ba ông cháu hạ xuống một cái vịnh nhỏ xíu ở gần
thành phố Ghơnoa.
ÔNG KHỐTTABÍT BIẾN MẤT RỒI LẠI TRỞ VỀ
“Các cậu hãy chúc ta mau thành công! - Ông Khốttabít kêu
lên rồi biến thành một con cá và lặn ngay xuống nước...
Nước ở đây trong veo chứ không đục ngầu như ở cửa sông
Nin, cho nên có thể trông thây rõ ông già vẫy vây lia lịa, lao
nhanh ra khơi.
Trong khi chờ đợi ông trở về, hai cậu bé đã xuống biển tắm
cả chục lần, đã hụp lặn chán chê, đã nằm phơi nắng nhiều tới
mức đừ cả người và cuối cùng, đã cảm thây đói ghê gớm và bắt
đầu lo lắng. Ông Khốttabít đi lâu một cách đáng ngờ, mặc dù ông
hứa chỉ đi không quá một tiếng. Mặt trời đã lặn từ lâu, sau khi nó
chiếu lên đường chân trời và lên mặt biển êm đềm những màu
sắc tuyệt vời, xa xa đã nhâp nháy hàng nghìn ánh đèn của thành
phố nhưngvẫn chẳng thây ông già trở về!
“Chẳng lẽ ông ây lại bị lạc?” Giênia chán nản nói.
“Ông ây không thể bị lạc được đâu,” Vônca đáp. “Những
người già như ông ây thì chẳng bị lạc đâu”.
“Có thể ông già bị cá mập nuốt cũng nên”.
“Ở vùng này chẳng có cá mập đâu mà sợ!” Vônca phản đối,
mặc dù nó không dám tin chắc vào lời nói của mình.
170
though he wasn't too sure of his words.
"I'm hungry!" Zhenya confessed after a long silence
Just then, a rowboat nosed into the beach with a soft splash.
Three fishermen climbed out. One of them began to lay a fire of
driftwood, while the others picked out the smaller fish. They
cleaned it and threw it into a kettle of water.
"Let's go ask them for something to eat," Zhenya suggested.
"They look like nice working people. I'm sure they'll give us
something."
Volka agreed.
"Good evening, Signores!" Zhenya bowed politely, as he
addressed the fishermen.
"Just think how many homeless children there are in our
poor Italy!" one of the three, a thin, grey-haired man, said
hoarsely. "Giovanni, give them something to eat."
"We've just enough bread for ourselves, but there's plenty of
onions and more than enough salt!" a curly-haired stocky youth
of about nineteen answered cheerfully. He was busy cleaning
fish.
"Sit down, boys. Soon the best fish soup ever cooked in or
around Genoa will be ready."
Either the cheerful Giovanni was truly a gifted cook by
nature, or else the boys were famished, but they agreed that they
had never eaten anything more delicious in their lives. They ate
with such gusto, smacking their lips from sheer joy, that the
fishermen watching them chuckled.
"If you want some more, you can cook it yourselves, there
nothing complicated about it," Giovanni said and stretched.
"We'll doze off meanwhile. Be sure you don't take any big
fishes, they go to market tomorrow, so we'll have money to pay
our taxes."
Zhenya began puttering around the fire, while Volka rolled
up his trousers and made his way to the boat full of fish.
He had gathered as much as he needed and was about to re
turn to the beach, when his eyes chanced upon the net folded
“Mình đói!”. Giênia thú thật sau hồi lâu im lặng.
Vừa lúc đó, có một chiếc thuyền ghé vào bờ ở gần đây. Ba
người đánh cá từ trên thuyền trèo xuống. Một ngươì lây những
cành khô nhóm thành một đống lửa, reong lúc những ngươi còn
lại chọn ra vài con cá nhỏ xíu. Họ làm sạch rồi bỏ vào nồi nước.
“Ta lại xin họ cho một cái gì đó để bỏ vào bụng đi! - Giênia
đề nghị. “Họ trông như dân lao động tốt. Mình tin chắc họ sẽ cho
chúng mình một ít”.
Vônca đồng ý.
“Xin chào các xinho!” Giênia cúi chào lễ phép khi nó nói với
những người đánh cá.
“Lạ thật, ở cái nước Ý nghèo khổ của chúng ta, sao mà đẻ ra
lắm trẻ bụi đời như vậy nhỉ!” Một người đánh cá gầy nhom, tóc
muối tiêu, nói với giọng bị cảm lạnh. “Giôvanni, cho chúng ăn
một cái gì đó đi”.
“Bánh mì thì vừa đủ, hành thì chẳng thiếu, còn muối thì
nhiều quá nữa là đằng khác!” Anh thanh niên tóc xoăn, vạm vỡ,
trạc mười chín tuổi vui vẻ đáp. Anh đang bận làm cá.
“Ngồi xuống đây, các cậu bé. Món cháo cá ngon nhât đã từng
nâu ở vùng xung quanh Ghê noa sắp được rồi đây”
Có thể vì anh Giôvanni vui tính quả là một người đầu bếp có
tài bẩm sinh, mà các cậu bé đang đói mềm tưởng như chưa bao
giờ được nếm một món ăn ngon hơn thế.. Chúng ăn ngon lành,
chốc chốc lại tắc lưỡi thích thú, làm cho ba người đánh cá cứ
nhìn chúng mà tủm tỉm cười.
“Các cậu muốn chén nữa thì cứ tự nâu đi. Cái khoa nâu
nướng này cũng chẳng rắc rối lắm đâu.” Giôvanni vươn vai nói
“Còn chúng tôi thì phải nằm nghỉ một chút. Nhưng đừng có lây
cá lớn đây nhé. Cá lớn, sáng mai còn đưa đi bán để lây tiền đóng
thuế.
Giênia lập tức lúi húi bên đống lửa, còn Vônca thì xắn quần,
lội bì bõm tới chiếc thuyền đầy cá.
Sau khi lây vài con cá nhỏ, nó đã định quay lên bờ, tình cờ
nó đưa mắt về phía đống lưới xếp bên cột buồm. Một con cá lẻ
loi đang giẫy giụa trong đống lưới, lúc thì nó nằm lặng, lúc thì
171
near the mast. A lonely fish was struggling frantically within,
now giving up, now resuming its useless battle to free itself.
"It will come in handy for the chowder," Volka said,
plucking it from the net. But it again began to struggle in his
hands, and he suddenly felt sorry for it. He turned round to make
sure the fishermen weren't looking and threw it back into the
water.
The fish made a small splash as it hit the dark surface of the
lagoon and turned into a beaming Hottabych.
"May the day upon which you were born be forever
blessed, 0 kind-hearted son of Alyosha!" he exclaimed
gratefully, as he stood waist-deep in water. "Once again you've
saved my life A few moments more and I would have choked in
that net. got foolishly trapped in it while searching for my
unfortunate brother."
"Hottabych, old man! What a great fellow you are for being
alive! We were so worried!"
"And I, too, was tortured by the thought that you, 0 twice my
saviour, and our young friend were left alone and hungry in an
alien country."
"We're not hungry at all. These fishermen really treated us
to a feast."
"May these kind people be blessed! Are they rich?"
"I think they're very poor."
"Then let's hurry, and I will return their kindness generously."
"I don't think it's the right thing to do," Volka said after a
moment's pause. "Put yourself in their place: suddenly you see a
wet old man climbing out of the water in the middle of the night.
No, this is no good at all."
"You're right as always," Hottabych agreed. "Return to the
shore and I'll join you presently."
A short while later, the sleeping fishermen were awakened by
the sound of an approaching horse. Soon a strange rider stopped
at the smouldering fire.
lây hết sức để tiếp tục những cố gắng tự giải thoát mà không có
kết quả.
“Con này thích hợp với món cháo cá đây!”, Vônca nói và gỡ con
cá ra khỏi mắt lưới. Nhưng lúc ở trong tay của nó, con cá nhỏ
giẫy giụa mạnh đến nỗi nó bỗng thây thương hại. Nó nhìn quanh
để chắc rằng mây người đánh cá không trông thây, bèn ném con
cá xuống nước.
Con cá rơi tõm xuống mặt nước tối đen của cái vịnh nhờ và
biến thành ông già Khốttabít mặt tươi như hoa.
“Hỡi cậu con trai hảo tâm của Aliôsa, cầu cho ngày sinh của
cậu được may mắn đời đời!” Ông già xúc động nói trong khi ông
vẫn đứng dưới nước ngập đến thắt lưng. “Cậu lại cứu sống ta một
lần nữa. Chỉ vài khoảnh khắc nữa thôi là ta bị chết ngạt trong cái
đống lưới mà ta đã sơ ý rơi vào trong khi ta đi tìm chú em bât
hạnh của ta.
“Ông Khốttabít thân yêu, ông còn sống được là cừ lắm rồi! –
Chúng cháu lo cho ông quá chừng!”
“Còn ta thì bị giày vò bởi cái ý nghĩ là cậu, vị cứu tinh hai lần
của ta, và cậu bạn trẻ của chúng ta không có ta sẽ bị đói và bị bơ
vơ nơi đât khách quê người.
“Chúng cháu chẳng bị đói đâu, ông ơi! Những người đánh cá
ở đây đã cho chúng cháu chén căng bụng rồi”.
“Cầu cho những người tốt bụng đó được may mắn! Họ có
giàu không?” “Cháu nghĩ là họ rât nghèo”.
“Vậy thì ông cháu ta hãy đi mau. Ta sẽ đền ơn nhũng người
đánh cá thật xứng đáng”.
“Cháu nghĩ là chưa nên làm như vậy”. Vônca suy nghĩ một
lát rồi nói. “Ông thử đặt mình vào địa vị họ xem: đang nửa đêm,
bỗng nhiên một ông già ướt lướt thướt từ dưới nước đi lên.
Không, chưa nên làm như vậy”.
“Cậu nói đúng như mọi khi,” Ông Khốttabít đồng ý. “Cậu cứ
lên bờ trước đi, còn ta sẽ đến với họ sau.
Một lúc sau, tiếng vó ngựa lóc cóc tới gần đã đánh thức ba
người đánh cá đang ngủ. Chẳng mây chốc, một ky sĩ lạ thường
đã dừng lại bên đống lửa tàn
172
He was an old man in a cheap linen suit and a hard straw
boater. His magnificent beard was wind-blown, disclosing to all
who cared to look an embroidered Ukrainian shirt. He wore a
pair of gold and silver embroidered pink slippers with funny
turned-up toes. His feet were placed in gold stirrups that were
studded with diamonds and emeralds. The saddle upon which
he sat was so magnificent that it was surely worth a fortune. The
prancing horse was of indescribable beauty. In each hand the
old man held a large leather suitcase.
"Would you please direct me to the noble fishermen who
have so kindly taken in and fed two lonely, hungry boys?" he
said to Giovanni, who had risen to greet him.
Without waiting for an answer, he dismounted, and, with a
sigh of relief, set the suitcases on the sand.
"What's the matter? Do you know them?" Giovanni asked
cautiously.
"Certainly I know my young friends!" Hottabych cried,
embracing each in turn as they ran up to him.
Then he addressed the startled fishermen:
"Believe me, 0 most honourable of all fishermen, when I say
I do not know how to thank you enough for your precious
hospitality and kindness!"
"Why, there's nothing to thank us for. Not for the fish
certainly?" the grey-haired fisherman said in surprise. "It didn't
Set us back much, believe me, Signore."
"These are the words of a truly selfless man, and they only
increase my feeling of gratitude. Permit me to repay you with
these modest gifts," Hottabych said, handing a dumb-founded
Giovanni the two suitcases.
"There must be some mistake, 0 respected Signore,"
Giovanni uttered after exchanging puzzled glances with his
companions. "Why, you can buy at least a thousand chowders
We're poor people...."
“It is you who are mistaken, 0 most modest of all kind-hearted
people! Within these excellent boxes which you call by the
Đó là một ông già mặc bộ quần áo bằng vải lanh rẻ tiền và đội
mũ cói cứng. Bộ râu oai vệ của ông phât phơ theo gió để lộ ra
chiếc áo sơ mi thêu Ucraina. Ông đi đôi hài cầu kỳ màu hồng
nhạt có thêu những đường chỉ bằng vàng và bạc, mũi giày vểnh
lên một cách kỳ quặc. Chân ông đặt trên cái bàn đạp bằng vàng,
nạm kim cương và ngọc bích. Cái yên mà ông ngồi lộng lẫy đến
độ chỉ riêng nó thôi cũng đã là cả một cơ nghiệp rồi. Dưới cái
yên đó là con ngựa đẹp không thể tả. Hai tay ông già xách hai
chiếc vali da lớn.
“Tôi có thể gặp những người đánh cá hào hiệp đã từng rộng
lòng cho hai cậu thiếu niên đói khát, bơ vơ ăn uống, nghỉ ngơi
được không?” Ông ta nói với Giôvanni đang bước tới gặp ông.
Không đợi trả lời, ông già xuống ngựa, đặt hai chiếc vali
xuống bãi cát, rồi thở phào nhẹ nhõm.
“Có chuyện gì thế ạ? Ông biết hai cậu bé đó sao?” Anh
Giôvanni thận trọng hỏi. -
“Đương nhiên tôi biết các bạn trẻ của tôi!” Ông Khốttabít kêu
lên rồi lần lượt ôm chầm lây Vônca và Giênia vừa chạy đến.
Sau đó, ông nói với ba người đánh cá đang bối rối nhìn ông:
“Hỡi những người đánh cá đáng kính nhât trong tât cả những
người đánh cá, các bạn hãy tin rằng tôi không biết làm sao để đền
ơn các bạn về lòng mến khách và hảo tâm của các bạn”.
“Ông đền ơn chúng tôi về chuyện gì? Về bữa ăn tối hay sao?”
người đánh cá tóc muối tiêu lây làm ngạc nhiên. “Đối với chúng
tôi, nó chẳng đáng là bao đâu, xinho ạ. Xin ông cứ tin vào lời tôi”
“Tôi đang được nghe những lời nói của một người thực sự
không vụ lợi và vì thế lòng biết ơn của tôi lại càng thêm. Hãy cho
tôi được đền đáp các bạn những món quà nhỏ mọn này”.Ông
Khốttabít nói, đưa hai chiếc vali cho Giôvanni đang ngây người.
“Thưa xinho kính mến, ở đây có một sự nhầm lẫn nào đó”.
Giôvanni băn khoăn đưa mắt nhìn hai ông bạn của mình “Đem
bán hai chiếc vali này đi cũng có thể mua được ít ra là một nghìn
bữa cháo cá. Chúng tôi chỉ là những người nghèo thôi, ông ạ...”
“Anh bạn lầm rồi đó, hỡi chàng trai không vụ lợi nhât trong tât
cả những người hảo tâm! Trong hai cái rương rât tốt được gọi
173
like the one we shared with the boys for two such . suitcases. I
don't want you to think it was a very special kind of chowder. "It
scholarly name of 'suitcase' are riches that are thousands and
thousands of times greater than the cost of your soup.
Nonetheless, I consider they cannot pay for it, for there is
nothing more precious in the world than disinterested
hospitality."
He opened the suitcases and everyone saw that they were
crammed with magnificent, live, silvery fish.
While the fishermen were still wondering what sense there
was in giving fishermen fish, Hottabych emptied the quivering
contents of the suitcases onto the sand. It was then that the
three men gasped in surprise and amazement: in some strange
way, both suitcases were found to be crammed full of fish again!
Hottabych emptied the suitcases once again, and once again
they were filled with the marvellous gifts of the sea. This was
repeated a fourth and a fifth time.
"And now," Hottabych said, enjoying the impression he had
made, "if you wish, you can test the wonderful qualities of these
'suitcases' yourselves. Never again will you have to shiver in
your little dingy in foul weather or in the fog of early dawn. You
will no longer have to pray to Allah for luck, you will never
again have to drag about the market-place with heavy baskets
of fish. You need only take along one of these 'suitcases' and
give the customer exactly as much as he wants. But I beg
you, do not object," Hottabych said when he noticed that the
fishermen were about to say something. "I assure you, there has
been no mistake. May your life be happy and cloudless, 0 most
noble of fishermen! Farewell! Hop up here, boys!"
With Giovanni's help, the boys climbed into the saddle
behind Hottabych.
"Farewell, Signore! Good-bye, boys!" the dazed fishermen
shouted, as they watched the surprising strangers disappear in the
distance.
"Even if these were ordinary suitcases, not magic ones, we
bằng cái tên cao siêu là “vali ” này, chứa đựng một số của cải giá
trị gâp nghìn nghìn lần bữa cháo cá của các bạn. Nhưng theo tôi,
số của cải này dầu sao cũng chẳng mua nổi bữa cháo cá ây, bởi vì
trên đời này chẳng có gì đắt hơn lòng mến khách không vụ lợi”.
Ông già mở hai chiếc vali ra và mọi người đều thây trong đó
đầy ứ những con cá sống tuyệt đẹp, vẩy bạc vẩy vàng lóng lánh.
Trong lúc ba người đánh cá vẫn chưa kịp hiểu rõ tại sao ông
già lại đem cá cho dân đánh cá, thì ông Khốttabít đã thành thạo
đổ số cá đang giãy đành đạch trong vali xuống bãi cát. Thế rồi,
ngay lập tức, ba người đánh cá liền ồ lên vì thích thú và kinh
ngạc: bằng cách nào không rõ, trong cả hai vali lại có đầy cá như
cũ. Ông Khốttabít lại đổ cá ra và trong hai vali lại tiếp tục có đầy
những tặng vật tuyệt vời của biển. Cả lần thứ tư và lần thứ năm
cũng vẫn như vậy.
Thích thú với ân tượng đã gây được, ông Khốttabít nói “Còn
bây giờ, nếu các bạn muốn, các bạn có thể tự thử lại những đặc
tính kỳ diệu của hai chiếc vali này. Từ nay, các bạn sẽ chẳng còn
phải run sợ mỗi khi xâu trời và mỗi khi màn sương mù trước lúc
rạng đông bao phủ con thuyền ọp ẹp của các bạn. Các bạn chẳng
còn phải cầu nguyện Đức Ala cho đánh được nhiều cá nữa. Các
bạn cũng sẽ chẳng cần phải khuân ra chợ những giỏ nặng đầy cá.
Chỉ cần mang theo một chiếc vali như thế này là đủ và các bạn
sẽ lây từ trong đó ra cho người mua đúng số cá mà người đó cần.
Tôi chỉ yêu cầu các bạn đừng có từ chối món quà nhỏ mọn này
của tôi.” Ông già nói khi thây những người đánh cá định nói gì
đó. “Tôi cam đoan với các bạn rằng ở đây không hề có chuyện
nhầm lẫn nào cả. Hỡi những người đánh cá, cầu cho cuộc sống
của các bạn được yên lành đời đời! Xin tạm biệt các bạn! Vônca
và Giênia, hãy đi theo ta”.
Giôvanni giúp hai cậu bé trèo lên ngựa và ngồi sau lưng ông
Khốttabít.
“Tạm biệt xinho! Tạm biệt các cậu bé!” Ba người đánh cá bối
rối nói và đưa mắt nhìn theo những người khách lạ thật khác
thường đang nhanh chóng đi xa.
“Cho dù nếu đây là mây chiếc vali thường chứ không phải va li
174
could get many liras for them," Giovanni said thoughtfully.
"Well, I think we'll finally be able to make ends meet now,
Pietro," the oldest of the three added. He was close to sixty,
with a wrinkled, weather-beaten face and dry, sinewy arms.
"We'll pay our taxes, cure my cursed rheumatism, and buy you
a coat, a hat and a pair of shoes, Giovanni.After all, you're a
young man and you should be dressed well. As a matter of fact,
some new clothes won't harm any of us, will they?"
"New clothes!" Giovanni mimicked angrily. "When there's so
much sorrow and poverty everywhere! First of all, we'll have to
help Giacomo's widow, you know, the one who drowned last
year and left three children and an old mother."
"You're right, Giovanni," Pietro agreed. "We should help
Giacomo's widow. He was a good and true friend."
Then the third fisherman entered the conversation. He was
a man of thirty, and his name was Cristoforo.
"What about Luigi? We should give him some money,
too. The poor fellow's dying of tuberculosis."
"That's right," Giovanni said. "And Sybilla Capelli. Her son's
been in prison for over a year now for organizing the strike."
"Just think how many people we can help," Giovanni said
excitedly. And the three kind fishermen sat late into the night,
discussing whom else they could help, now that they had the
wonderful suitcases. These were honest and kind-hearted toilers,
and the idea never entered their minds to use Hottabych's
present in order to get rich and be wealthy fishmongers.
I am happy to tell this to my readers, so they'll know the old
man's present fell into good hands, and I'm certain that none of
them, if they were in the fishermen's place, would have acted
otherwise.
thần thì cũng có thể bán được khối lia rồi”. Giôvanni trầm ngâm
Piêtrô, người đánh cá nhiều tuổi nhât (chừng 60), tóc bạc phơ,
mặt nhăn nheo rám nắng, hai bàn tay khô đét, nổi đầy gân, lên
tiếng: “Bây giờ, chúng ta sẽ có thể giải quyết được các công việc
của mình. Chúng ta sẽ trả tiền thuế, ráng chữa cái bệnh thâp khớp
đáng nguyền rủa của tôi và sẽ mua cho chú một bộ quần áo, một
cái mũ và một đôi giày, Giôvanni à. Dẫu sao đi nữa thì chú còn
trai trẻ, nên chú cần phải ăn mặc đàng hoàng... Nói chung, có
quần áo mới đâu có hại gì, tôi nói có đúng không, các chú?
“Quần áo mới!” Giôvanni bực bội nhại lại “Xung quanh
chúng ta còn biết bao người nghèo đói, đau khổ đây! Trước hết,
phải giúp bà vợ góa của bác Giacômô đã bị chết vì đắm thuyền
năm ngoái, để lại ba đứa con dại và một bà mẹ già.
“Giôvanni, chú nói đúng lắm!” Ông Piêtrô đồng ý, “Cần phải
giúp bà vợ góa của Giacômô. Đó là một người bạn tốt và trung
thành”.
Lúc ây, người đánh cá thứ ba liền xen vào. Năm nay, anh 30
tuổi. Tên anh là Crixtôphorô.
“Còn Luigi thì sao? Cũng cần phải giúp đỡ bác ây. Ông già
tội nghiệp sắp chết vì lao phổi rồi”.
“Đúng,” Giôvanni nói. “Còn bà Xibila Capenli nữa. Con trai
bà bị ngồi tù hai năm nay vì tổ chức bãi công đây”.
“Tuyệt thật, bây giờ chúng ta có thể giúp bao nhiêu người!”
Giôvanni thích thú nói. Thế rồi ba người đánh cá tốt bụng bàn
bạc cho tới tận khuya để tính xem bây giờ còn cần giúp ai nữa,
khi mà họ có trong tay hai chiếc vai kỳ diệu đến thế. Đó là những
người lao động lương thiện và hào hiệp. Không một ngươi nào
trong số họ nghĩ đến chuyện lợi dụng món quà của ông Khốttabít
để làm giàu, để trở thành một tay buôn cá cỡ bự.
Tôi rât lây làm thích thú báo với các bạn đọc điều đó để các
bạn cùng vui với tôi khi thây món quà của ông Khốttabít đã được
trao tận tay những con người tốt. Tôi tin chắc rằng nếu ở địa vị
của họ, không một ai xử sự khác được.
175
THE VESSEL FROM THE PILLARDS OF HERCULES
This time Hottabych was true to his word. He had promised
he'd be back in two or three hours. At about a quarter to nine his
beaming face shot out of the water. The old man was excited
He scrambled up on the beach, carrying a large seaweed-
covered metal object over his head.
"I found him, my friends!" he yelled. "I found the vessel in
which my unfortunate brother Omar Asaf ibn Hottab has been
imprisoned these many centuries-may the sun always shine over
him! I scanned the whole sea bottom and was beginning to
despair when I noticed this magic vessel in the green vastness
near the Pillars of Hercules."
"What are you waiting for? Hurry up and open it!" Zhenya
cried, running up to the exultant old man.
"I dare not open it, for it is sealed with Sulayman's Seal. Let
Volka ibn Alyosha, who freed me, also free my long-suffering
little brother. Here's the vessel which I have spent so many
sleepless nights dreaming about!" Hottabych continued, waving
his find overhead.
"Here, 0 Volka, open it, to the joy of my brother Omar and
myself!"
Pressing his ear to the side of the vessel, he laughed happily,
"Oho, my friends! Omar is signalling to me from within!"
There was envy in Zhenya's eyes as he watched the old
man hand a nattered Volka the vessel, or, rather, lay it at
Volka's feet, since it was so heavy.
"But didn't you say that Omar was imprisoned in a copper
vessel? This one's made of iron. Oh well, no matter.... Where's
the seal? Aha, here it is!" Volka said, inspecting the vessel
carefully from all sides.
Suddenly he turned pale and shouted:
MỘT CÁI BÌNH ĐƯỢC VỚT TỪ “NHỮNG CÂY CỘT
CỦA HECQUYN”
Lần này, ông Khốttabít đã nói đúng. Ông hứa sau hai, ba tiếng
đồng hồ sẽ quay trở về và quả thật, lúc 9 giờ kém 15 phút, ông đã
ngoi lên khỏi mặt nướcc, mặt tươi như hoa. Ông già đang sung
sướng. Ông chạy nhanh lên bờ, hai tay nâng cao trên đầu một cái
bình gì đó bằng kim loại, rât lớn phủ đầy rong biển.
Ông gào tướng: “Ta đã tìm được chú ây rồi, hỡi các bạn của
ta! Ta đã tìm thây cái bình, nơi chú em bât hạnh của ta là Ôma
Iuxúp con trai của Khốttáp đã bị giam cầm bao nhiêu thế kỷ nay -
cầu cho mặt trời luôn luôn chiếu sáng trên chú ây! Ta sục sạo
khắp đáy biển và đã bắt đầu tuyệt vọng. Nhưng tới chỗ “Những
cây cột của Hécquyn”, ta nhận thây cái bình thần này ở dưới một
vực sâu thăm thẳm.
“Ông còn chờ gì nữa? Mở ra mau ông ơi!” Giênia kêu lên,
chạy đến bên ông già đang sướng mê
“Ta không dám mở cái bình này, bởi vì nó đã bị đóng dâu ân
của vua Xalômông. Hãy để cho người đã giải thoát ta là cậu
Vônca con trai của Aliôsa cứu luôn cả chú em chịu nhiều đau
khổ của ta thoát khỏi cảnh giam cầm. Nó đây rồi, cái bình mà
trong biết bao đêm không ngủ, ta đã ước ao tìm thây nó!” Ông
Khốttabít vừa nói tiếp, vừa lắc cái vật mà ông vừa tìm được.
“Đây này, hỡi cậu Vônca, hãy mở ra để cho ta và cho chú em
Ôma của ta được hưởng sung sướng!”
Áp sát tai vào thành bình, ông già thích thú cười ha hả: “A ha,
các bạn của ta ơi! Từ bên trong bình, chú Ôma đang báo hiệu cho
ta đây”.
Giênia không phải không ghen tị khi thây ông già trao cái
bình cho cu cậu Vônca đang hả hê ra mặt. Nói cho đúng hơn, ông
già đã đặt cái bình ở chân Vônca, bởi vì cái bình này rât nặng.
«Ông Khốttabít ơi, trước kia ông bảo rằng ông Ôma bị nhốt
trong một cái bình đồng, sao đây lại là bình sắt nhỉ? Nhưng mà
thôi.Cái dâu ân nằm ở đâu? A, nó đây rồi?» Vônca vừa xem xung
quanh cái bình, vừa nói.
Bỗng nó tái mét mặt và hét váng lên:
176
"Quick, lie down! Zhenya, lie down! Hottabych, throw it right
back into the water and lie down!"
"You're mad!" Hottabych said indignantly. "I've dreamed of
our meeting for so many years, and now, after finding him, you
want me to throw him back to the waves."
"Throw it as far out as you can! Your Omar isn't inside!
Hurry, or we'll all be dead!" Volka pleaded. Since the old man
still hesitated, he yelled at the top of his voice, "It is an order!
Do you hear?!"
Shrugging in dismay, Hottabych raised the heavy object,
heaved it and tossed it at least 200 yards from the shore.
Before he had a chance to turn for an explanation towards
Volka, who was standing beside him, there was a terrible
explosion at the spot the vessel hit the water. A huge pillar of
water rose over the calm surface of the lagoon and fell apart with
a loud crash. Thousands of stunned and killed fish floated bellies
up on the waves.
People were already running towards them, attracted by the
sound of the explosion.
"Let's run!" Volka commanded.
They hurried to the highway and headed towards the city.
A grieved Hottabych lagged behind and kept turning round
constantly. He was still not convinced that he had done right by
obeying Volka.
"What did you see on the thing?" Zhenya asked when he
had caught up with Volka, who was way ahead of him and
Hottabych.
" 'Made in USA,' that's what!"
"So it was a bomb."
"No, it was a mine. There's a big difference! It was an
underwater mine."
Hottabych sighed sadly.
When Hottabych saw that Omar was not to be found in the
Mediterranean Sea, he suggested that they set out to the shores of
the Atlantic Ocean. The suggestion in itself was extremely.
«Nhanh lên, nằm xuống! Giêma, nằm xuống! Ông Khốttabít,
quẳng lại xuống biển ngay lập tức và ông cũng nằm xuống!»
«Cậu điên mât rồi!» Ông Khốttabít phát cáu «Biết bao nhiêu
năm ta ước ao được gặp chú Ôma, bây giờ tìm được chú ây rồi,
ta lại phải trao chú ây cho sóng biển ư?»
«Ông hãy quăng cái bình này cho thật xa!... Ở trong ây
không có ông Ôma của ông đâu. Hãy quăng mau lên, không sẽ
chết hết cả nút bây giờ!» Vônca năn nỉ. Vì ông già vẫn còn chần
chừ, nó gào thật to «Tôi ra lệnh đây ! Ông có nghe không?!»
Nhún vai thắc mắc, ông Khốttabít nâng cái bình nặng trĩu lên,
lây đà rồi quẳng nó ra cách bờ tới 200 mét.
Trước lúc ông già chưa kịp quay mặt lại về phía Vônca đang
đứng cạnh ông thì ở chỗ cái bình vừa rơi xuống đã phát ra một
tiếng nổ khủng khiếp. Một cột nước lớn vọt lên cao trên mặt vịnh
phẳng lặng rồi trút xuống ào ào. Hàng nghìn con cá nhỏ bị
choáng và bị chết nổi ngửa bụng trên mặt nước.
Nghe tiếng nổ, những người ở gần đó đã đổ xô ra bờ biển.
«Chuồn khỏi đây, mau!» Vônca ra lệnh.
Ba người bạn của chúng ta vội vã trèo lên đường cái và đi về
thành phố.
Ông Khốttabít đi sau cùng, chốc chốc lại ngoái cổ nhìn, mặt
mũi ỉu xìu xìu. Ông vẫn ngờ rằng ông đã vâng lệnh Vônca một
cách vô ích.
« Cậu đã đọc được gì trên cái vật ây?» Giênia hỏi khi nó đuổi
kịp Vônca đã đi trước khá xa nó và ông Khốttabít.
“‘Made in USA’, mình đã đọc được như vậy đó!”
“Thế có nghĩa cái vật ây là một quả bom”
“Không, nó là thủy lôi. Cần phải hiểu điều đó. Một quả thủy
lôi đây!”
Ông Khốttabít thở dài buồn bã.
Khi ông Khốttabít không tìm thây ông Ôma ở biển Địa
Trung Hải, ông đề nghị hãy tìm ở ngoài bờ Đại Tây dương. Đề
nghị của ông khá thuyết phục. Tuy nhiên Vôn ca bât ngờ chống
177
tempting. However, Volka was unexpectedly against it. He said
that he had to be in Moscow the following day without fail. But
he would not tell them the reason, he just said it was very
important. And so, with a heavy heart, Hottabych temporarily
put off the search for Omar Asaf.
The "VK-1" magic-carpet-seaplane with Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab, Volka Kostylkov and Zhenya
Bogorad aboard, soared into the air and disappeared beyond
the far-off mountains.
Some ten hours later it landed safely on the sloping bank of
the Moskva River
THE SHORTEST CHAPTER OF ALL
On a hot July noon, the ice-breaker "Ladoga," carrying a large
group of excursionists, left the Red Pier of the port of
Arkhangelsk. The band on the pier was playing marches. People
waved their handkerchiefs and shouted "Bon voyage!" Trailing
white puffs of steam, the ship sailed cautiously out into the
middle of the Severnaya Dvina, past the many Soviet and foreign
ships at anchor there, and headed for the mouth of the river
and the White Sea. Endless cutters, motor-boats, schooners,
trawlers, gigs, and cumbersome rafts ploughed the calm surface
of the great northern river.
The excursionists, who were now gathered on the top deck,
were leaving Arkhangelsk and the mainland for a whole month.
"Volka!" one of the passengers shouted to another, who was
anxiously darting about near the captain's bridge, "Where's
Hottabych?"
The perceptive reader will gather from these words that our
old friends were among the passengers.
DREAMING OF THE “LADOGA”
Here we should like to pause for a moment and tell our
readers how our three friends came to be aboard the "Ladoga" in
the first place.
đối. Nó nói rằng nó phải có mặt tại Mátxcơva trong những ngày
tới . Nhưng nó không nói lý do vì sao mà chỉ nói điều này rât
quan trọng. Và vì vậy với cõi lòng nặng nề, ông Khốttabít đành
tạm hoãn việc tìm kếm ông Ôma Asáp.
Chiếc thảm bay-thủy phi cơ “VK-1” mang ông Hát xan Áp đu
rắc man con trai của Khốt táp, Vôn ca Co6x tưn cốp và Giê nia
Bô gô rát khởi hành, bay vút lên không và biến mât ở bên kia
những rặng núi xa.
Khoảng mười giờ sau, chiếc thảm bay-thủy phi cơ hạ cánh an
toàn trên bờ dốc của sông Mátxcơva.
CHƯƠNG NGẮN NHẤT
Vào một buổi trưa tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga”,
mang theo một đoàn khá đông các khách tham quan rời Bến Đỏ ở
hải cảng Áckhanghenxcơ. Đội kèn trên bến chơi một bản hành
khúc. Những người đi tiễn vẫy khăn, hô lớn: “Chúc đi đường
bình an!”. Con tàu thận trọng đi ra giữa sông Xêvécnaia Đvina .
Tuôn về phía sau những đám hơi trắng, nó chạy qua nhiều chiếc
tàu thủy của Liên Xô và của nước ngoài, đi thẳng về phía cửa
biển hẹp của Bạch Hải. Vô số canô, thuyền máy, thuyền buồm,
thuyền đánh cá, tàu kéo, và những chiếc bè cồng kềnh đang chạy
đi chạy lại trên mặt nước êm đềm của con sông lớn ở miền Bắc
Các khách tham quan dồn ở boong thượng tạm biệt Áckhan
ghenxcơ và đât liền cả tháng liền.
“Vônca!” một người khách gọi một người khác đang lo lắng
chạy tới chạy lui bên buồng thuyền trưởng “Ông Khốttabít biến
đâu mât rồi?
Bạn đọc mẫn cảm sẽ rút ra từ những lời nói này để hiểu rằng
trong số các hành khách có cả người bạn cũ của chúng ta.
ƯỚC MƠ VỀ TÀU “LAĐÔGA”
Đến đây, tôi thây cần phải lùi lại một chút để kể cho các bạn
đọc tại sao ba người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu
“Lađôga”.
178
Naturally, everyone recalls that Volka failed his geography
examination disgracefully, which was largely his own fault (he
should never have relied on prompting). It is difficult to forget
such an event. Volka certainly remembered it and was studying
intently for his re-examination. He had decided to do his
utmost to get an "A."
Despite his sincere desire to prepare for the examination, it
was not as easy as it seemed. Hottabych was in the way. Volka
had never mustered up enough courage to tell the old man of the
true consequences of his fatal prompting. That is why he could
never tell him he needed time to study, since he feared that
Hottabych might decide to punish his teachers, and Varvara
Stepanovna in particular, for having failed him.
Hottabych made himself particularly troublesome the day of
the unusual football match between the Shaiba and Zubilo
teams.
Feeling terribly contrite for all the anguish he had caused
Volka at the stadium, Hottabych fairly shadowed him; he tried to
regain his favour by scattering compliments and proposing the
most tempting adventures. It was not until eleven o'clock at
night that Volka had a chance to get down to his studies.
"With your permission, 0 Volka, I shall go to sleep, for I
feel somewhat drowsy," Hottabych finally said, as he yawned
and crawled under the bed.
"Good night, Hottabych! Sweet dreams!" Volka answered,
settling back in his chair and gazing at his bed longingly. He was
also tired and, as he put it, was quite ready to doze off for some
500 or 600 minutes. But he had to study, and so reluctantly put
his mind to his work.
Alas! The rustling of the pages attracted the sleepy Genie's
attention. He stuck his head and dishevelled beard from under
the bed and said in a foggy voice:
"Why aren't you in bed yet, 0 stadium of my soul?"
"I'm not sleepy. I have insomnia," Volka lied.
Bạn đọc hẳn chưa quên chuyện Vônca do lỗi của mình là
chính (không được trông mong vào việc nhắc bài!) nên đã thi
trượt môn địa lý một cách thảm hại. Sự việc như thế thì khó mà
quên được. Dĩ nhiên, Vônca cũng vẫn còn nhớ và cu cậu đã
chuẩn bị cẩn thận để thi lại. Nó quyết định thế nào cũng phải thi
được điểm "A”.
Nhưng dù Vônca mong muốn chân thành là chuẩn bị thi lại
sao cho thật tốt, song việc đó chẳng hề đơn giản. Ông Khốttabít
đã ngăn cản. Chính Vônca đã không dám nói cho ông già biết
những hậu quả thực sự mà việc nhắc bài nguy hại của ông đã gây
ra. Vì thế, bây giờ cũng phải giâu cả việc Vônca cần chuẩn bị thi
lại. Vônca sợ ông Khốttabít sẽ trừng phạt các giáo viên, trước hết
là cô Vácvara Xtêpanốpna về việc nó thi trượt.
Đúng vào hôm trận đâu bóng đá giữa đội “Saiba” và đội
“Dubilô” kết thúc một cách kỳ quái, đã xảy ra một chuyện hết
sức bực mình.
Hôm ây, ông Khốttabít lòng đầy hối hận về việc mình đã làm
Vônca buồn phiền ở sân vận dộng, nên ông không rời Vônca nửa
bước, cố tìm mọi cách lây lòng cậu bé, hết lời khen ngợi nó và
luôn luôn đưa ra những đề nghị hâp dẫn nhât. Mãi đến 11 giờ
đêm, Vônca mới có thể cầm được cuốn sách giáo khoa.
“Hỡi cậu Vônca, xin phép cậu cho ta đi ngủ, bởi vì ta buồn
ngủ quá rồi” Cuối cùng, ông Khốttabít vừa ngáp vừa nói và chui
vào chỗ quen thuộc của mình ở dưới gầm giường.
“Ông Khốttabít, chúc ông ngủ ngon và có nhiều giâc mơ
đẹp!” Vônca đáp, ngồi vào bàn và ngó về chiếc giường của mình
với vẻ tiếc rẻ thực sự. Nó mệt phờ và rât muốn đánh một giâc
năm trăm, sáu trăm phút theo cách nói của nó. Nhưng cần phải
học và nó đành gắng gượng chăm chú vào cuốn sách giáo khoa.
Than ôi, tiếng sột soạt của các trang sách đã làm cho ông thần
đang thiu thiu ngủ phải chú ý. Từ dưới gầm giường, ông thò bộ
râu xồm xoàm của mình ra và hỏi với giọng ngái ngủ:
“Sao cậu vẫn chưa đi nằm, hỡi cái sân vận động của tâm hồn
ta?” “Cháu không ngủ được. Cháu bị bệnh mât ngủ ông ạ” Vôn-
ca nói dối.
179
"My, my, my!" Hottabych said compassionately. "That's
really too bad. Insomnia is extremely harmful at your delicate
age. But don't despair, there's nothing I can't do."
He yanked several hairs from his beard, blew on them,
whispered something, and Volka, who had no time to object
to this untimely and unnecessary aid, fell asleep immediately,
with his head resting on the table.
"Praised be Allah! All is well," Hottabych mumbled,
crawling out from under the bed. "May you remain in the
embraces of sleep until breakfast time!"
He lifted the sleeping boy lightly and carefully lay him to rest
in his bed, pulling the blanket over him. Then, clucking and
mumbling with satisfaction, he crawled back under the bed.
All night long the table lamp cast its useless light on the
geography text-book, forlornly opened at page 11.
You can well imagine how cunning Volka had to be to
prepare for his re-examination in such difficult circumstances.
This was the very important reason why Volka (and, therefore,
Hottabych and Zhenya) had to fly home to Moscow from
Genoa instead of continuing on to the shores of the Atlantic
Ocean.
However, Volka soon found out that preparing for the
examination was only half the job done. He had yet to think of a
way to get rid of Hottabych while he was in school taking the
exam, to find a way of leaving the apartment unnoticed.
The telephone rang. Volka went to the foyer to answer it.
It was Zhenya.
"Hello!" Volka said. "Yes, today. At noon.... He's still
sleeping....What?. . . Sure, he's well. He's a very healthy old
man.... What?... No, I haven't thought of anything yet.... You're
crazy! He'll be terribly hurt and he'll do such mischief we won't
be able to undo it in a hundred years.... Then you'll be here at
ten-thirty? Fine!"
Hottabych stuck his head out of Volka's room. He
whispered reproachfully, "Volka, why are you talking to our
“Chậc, chậc, chậc!” Ông Khốttabít chậc lưỡi thông cảm. “Thật
đáng tiếc! Mới tí tuổi đầu mà đã bị bệnh mât ngủ thì thật là nguy.
Nhưng cậu chớ lo, với ta, chẳng có việc gì là không làm được”
Ông liền rút mây sợi râu, thổi phù phù vào những sợi râu ây,
rồi lẩm nhẩm một câu gì đó, thế là Vônca đã lập tức gục đầu
xuống bàn ngủ khì, chẳng kịp phản đối sự giúp đỡ không phải lúc
và không cần thiết của ông Khốttabít.
“Đội ơn đức Ala! Vậy là mọi việc đều ổn!” Ông Khốttabít
chui ra khỏi gầm giường và lẩm bẩm. “Cậu bé sẽ ngủ một mạch
cho tói tận bữa ăn sáng!”.
Ông nhẹ nhàng bế cậu bé đang ngủ lên, thận trọng đặt nó
xuống giường, đắp chăn và vừa hả hê lầm bầm ề à, vừa chui vào
gầm giường.
Suốt cả đêm, bóng đèn bàn đã rọi sáng một cách vô ích
xuống cuốn sách giáo khoa địa lý mở ra trơ trọi ở trang thứ 11...
Các bạn có thể hình dung Vônca đã phảí vât vả như thế nào
và phải giở bao nhiêu mánh khóe để có thể chuẩn bị thi lại một
cách chu đáo! Đó chính là cái lý do quan trọng đã khiến Vônca
cùng với ông Khốttabít và Giênia phải bay từ Ghơnoa về lại
Mátxcơva, chứ không phải bay ra bờ Đại Tây Dương.
Thế nhưng Vônca sớm hiểu rằng việc chuẩn bị thi mới chỉ là
phân nửa công việc cần làm. Còn phải nghĩ cách làm sao thoát
khỏi ông Khốttabít một khoảng thời gian cần thiết để đi thi lại,
tìm cách rời khỏi căn hộ mà không bị chú ý.
Chuông điện thoại réo lên. Vôn ca chạy ra phòng chờ để trả
lời. Đó là Giênia gọi đến
“Mình nghe đây!” Vônca nói. “Chào cậu... ừ, hôm nay. Đúng
12... Ông ây vẫn còn ngủ... Sao?... Ồ, hoàn toàn khỏe mạnh. Nói
chung, ông ây là một ông già rât khỏe mạnh... Sao?... Chưa, vẫn
chưa nghĩ ra cách nào cả... Sao? Cậu điên à! Ông ây sẽ buồn bực
ghê gớm và bày ra những trò mà cậu có sống đến trăm tuổi cũng
không hiểu ra nổi đâu... Thế có nghĩa là cậu sẽ đến mình lúc 10
giờ rưỡi? Chào cậu!”
Từ cửa phòng Vônca, ông Khốttabít thò đầu ra. Ông thì thầm
với vẻ trách móc: “Vônca, tại sao cậu lại nói chuyện với Giênia
180
best friend Zhenya ibn Kolya in the hall? That's not polite.
Wouldn't it be nicer if you invited him in?"
"How can he come in if he's at home?"
Hottabych was offended.
"I can't understand why you want to play tricks on your old
devoted Genie. My ears have never yet deceived me. I just
heard you talking to Zhenya."
"I was talking to him on the telephone. Don't you
understand-te-le-ph one? I sure do have a lot of trouble with
you! What a thing to get mad at! Come here, I'll show you what I
mean!"
Hottabych joined him. Volka removed the receiver and
dialled the familiar number.
"Will you please call Zhenya to the phone?" he said.
Then he handed the receiver to Hottabych.
"Here, you can talk to him now."
Hottabych pressed the receiver to his ear cautiously and his
face broke into a puzzled smile.
"Is that really you, 0 blessed Zhenya ibn Kolya? Where are
you now?...At home?... And I thought you were sitting in this
black little thing I'm holding to my ear.... Yes, that's right, it's me,
your devoted friend Hassan Abdurrakhman ibn Hot-tab.... You'll
be here soon? If that's the case, may your trip be blessed!"
Beaming with pleasure, he handed the receiver back to
Volka, who was looking very superior.
"It's amazing!" Hottabych exclaimed. "Without once raising
my voice I spoke to a boy who is two hours' walking distance
away!"
Returning to Volka's room, the old man turned round slyly,
snapped the fingers of his left hand, and there appeared on the
wall over the aquarium an exact copy of the telephone hanging in
the hall.
"Now you can talk to your friends as much as you like
without leaving your own room."
"Golly, thanks a lot!" Volka said gratefully. He removed the
người bạn tốt nhât của chúng ta ở phòng ngoài? Thế là bât lịch
sự. Ví thử cậu mời cậu ây vào phòng mình chẳng tốt hơn sao?”
“Làm sao cậu ây đến đây được trong khi nó đang còn ở nhà?”
Ông Khốttabít bực tức:
“Ta không hiểu tại sao cậu lại nỡ chế giễu một ông thần già
rât yêu mến cậu! Đôi tai của ta chưa bao giờ đánh lừa ta cả.
Chính ta vừa nghe cậu nói chuyện với cậu Giênia đây thôi” .
“Cháu nói chuyện với cậu ây qua điện thoại, ông không hiểu
hay sao? Qua - điện - thoại! Chao ôi, khốn khổ thân cháu! Thế
mà cũng đòi bực tức! Ông đi ra đây với cháu, cháu sẽ chỉ cho
ông rõ mọi chuyện ngay bây giờ”.
Ông Khốttabít bưới theo sau. Vônca nhâc ống nghe, nhanh
chóng quay con số quen thuộc và nói:
“Xin bác làm ơn gọi Giênia cho cháu”.
Sau đó nó đưa ống nghe cho ông Khốttabít:
“Đây ông có thể nói chuyện với cậu ây bây giờ”
Ông Khốttabít thận trọng áp ống nghe vào tai và nở một nụ
cười bối rối:
“Cậu đây ư, hỡi cậu Giênia may mắn con trai của Côlia? Cậu
bây giờ đang ở đâu?.. Ở nhà à?... Thế mà ta lại ngỡ rằng cậu đang
ngồi trong cái ống đen ta đang cầm bên tai mình. Vâng, đúng
đây, đây chính là ta, Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốt táp,
người bạn trung thành của cậu... Cậu sắp đi đến đây à? Vậy thì
xin chúc cậu đi đường bình an!”
Mặt tươi roi rói vì thích thú, ông trả lại ống nghe cho Vônca
đang tủm tỉm cười.
“Lạ thật!” Ông già kêu lên. “Ta đã nói chuyện, thậm chí không
cần cât cao giọng, với một cậu bé ở cách ta hai giờ đi bộ!”
Lúc quay về phòng Vônca, ông già đưa mắt nhìn quanh với vẻ
ranh mãnh rồi búng các ngón tay trái, thế là ở trên tường, bên
trên bể nuôi cá, lập tức xuât hiện một cái máy điện thoại y hệt cái
máy treo ở phòng ngoài.
“Bây giờ, cậu có thể tha hồ nói chuyện với các bạn mà không
phải rời khỏi phòng mình”.
“Cảm ơn ông!” Vônca xúc động nói. Nó nhâc ống nghe, áp
181
receiver, pressed it to his ear and listened.
There was no dial tone.
"Hello! Hello!" he shouted. He shook the receiver and then
blew into it. Still, there was no dial tone.
"The phone's broken," he explained to Hottabych. "FU
unscrew the receiver and see what's wrong."
However, despite all his efforts, he could not unscrew it.
"It's made of the finest black marble," Hottabych boasted.
"Then there's nothing inside?" Volka asked disappointedly.
"Why, is there supposed to be something inside this, too? Just
like in a watch?"
"Now I know why it doesn't work. You've only made a
model of a telephone, without anything that's supposed to go
inside it. But the insides are the most important part."
"What's supposed to be inside? A special kind of filling? The
kind that was in the watch, with all kinds of wheels? You just
explain it, and I'll make it exactly as it should be."
"It's not like a watch; it's entirely different. And it's not so
easy to explain. You have to study all about electricity first,"
Volka said with an air of importance.
"Then teach me about what you call electricity."
"To begin with, you have to study arithmetic, algebra,
geometry, trigonometry, mechanical drawing and all kinds of
other subjects."
"Then teach me these other subjects, too."
"Uh ... well... I don't know all of them myself, yet," Volka
confessed.
"Then teach me what you already know."
"It'll take an awfully long time."
"That doesn't matter. I am willing, nonetheless. Don't keep
me in suspense: will you teach me these subjects, which give
a person such wonderful powers?"
"On condition that you do your homework well," Volka said
sternly. "Here, read the paper while I go to see a friend of mine
about something."
vào tai và lắng nghe.
Chẳng có một tiếng “tút tút” nào cả.
“Alô! Alô!” Vônca gào lên. Nó hết lắc rồi lại thổi vào ống
nghe. Tiếng “tút tút” vẫn chẳng thây.
“Máy hỏng rồi, ông ơi!” Nó nói với ông Khốttabít. “Bây giờ,
cháu sẽ mở nắp ra xem bên trong có sao không”.
Nhưng dù cố gắng hết sức, nó vẫn không mở hộp máy được.
“Cái máy này được làm bằng nguyên cả cục cẩm thạch đen
loại nhât!” Ông Khốttabít nói với vẻ hãnh diện.
“Thế nghĩa trong đó chẳng có gì cả?” Vônca thât vọng hỏi.
“Chẳng lẽ bên trong cái máy này cũng phải có một cái gì sao?
Cũng như trong đồng hồ ây à?”
“Bây giờ cháu mới hiểu vì sao cái máy này không làm việc
được. Ông chỉ làm được mô hình máy điện thoại thôi, còn bên
trong chẳng có gì. Mà bên trong máy mới là cái quan trọng nhât”.
“Vậy ở bên trong ây cần phải có những gì? Một cái ruột đặc
biệt chăng? Một cái ruột như ở trong đồng hồ chứ gì? Phải có đủ
thứ bánh xe nhỏ? Cậu hãy giải thích đi, ta sẽ làm ngay lập tức tât
cả những thứ cần thiết cho mà xem”.
“Không phải như ở trong đồng hồ đâu, mà hoàn toàn khác.
Không thể giải thích chuyện đó dễ dàng được. Để hiểu chuyện đó
trước hết phải học về điện, ông ạ” Vônca nói với vẻ quan trọng.
“Vậy cậu hãy dạy ta về cái mà cậu gọi là điện ây đi!”
“Để hiểu về điện, trước đó phải học số học, đại số, hình học,
lượng giác, vẽ kỹ thuật và nhiều môn khoa học khác nữa”.
“Vậy thì cậu hãy dạy ta cả các môn khoa học đó”.
“Cháu... vẫn chưa biết hết những môn khoa học đó”. Vônca
thú nhận.
“Vậy cậu hãy dạy ta những gì mà cậu đã biết”.
“Muốn thế, cần phải có nhiều thời gian, ông ạ”.
“Điều đó không quan trọng. Tât nhiên ta sẵn sàng. Đừng làm
ta lo lắng nữa, cậu có chịu dạy ta các môn khoa học có thể đem
lại cho mỗi con người cái sức mạnh kỳ diệu đến thế không?
“Với điều kiện ông phải làm bài cẩn thận!” Vônca nghiêm
nghị đáp. “Thôi, bây giờ ông hãy đọc báo đi, cháu phải chạy lại
182
He handed Hottabych a copy of Pionerskaya Pravda and set out
for school.
The light-grey school building was unusually deserted and
quiet. In the office on the first floor the principal and
Varvara Stepanovna were discussing school problems, and on
the third floor the loud, cheerful voices of the painters and
plasterers echoed through the halls. It was summer and the
school was being renovated.
"Well, my dear Varvara Stepanovna, what shall I say?" the
principal said with a smile. "One can only envy such a vacation.
How long will you be gone?"
"I believe for a month or so."
Volka was glad to hear that Varvara Stepanovna would not
be in danger of encountering Hottabych for at least a month. If
only she would leave as quickly as possible!
"Aha, the crystal cupola of the heavens!" the principal teased
as he greeted Volka. "Well, are you feeling better now?"
"Yes, I'm quite well, thank you."
"Excellent! Have you prepared for your examination?"
"Yes, I have."
"Well, then, let's have a little talk."
The little talk embraced almost the whole of sixth-grade
geography. If Volka had thought of looking at the time, he
would have been surprised to note that their little talk lasted
nearly twenty minutes. But he couldn't be bothered with the
time. He thought the principal was not asking the questions
in great enough detail. He felt he could speak on each topic for
five or ten minutes. He was experiencing the tormenting and at
once pleasant feeling of a pupil who knows his subject inside-
out and is most worried by the thought that this fact might go
unnoticed by his examiners. But one look at Varvara Stepanovna
convinced him that she was pleased with his answers.
Nevertheless, when the principal said, "Good for you! Now I
can see that your teacher hasn't wasted her time on you," Volka
felt a pleasant chill run down his spine. His freckled face spread
lại đằng này có chút việc”.
Cậu bé giúi vào tay ông Khốttabít số báo Sự thật thiếu niên
tiền phong mới phát hành và đi đến trường.
Ngôi trường xám nhạt trở nên yên tĩnh, vắng vẻ lạ thường. Chỉ
có thầy hiệu trưởng, thầy trưởng phòng giáo vụ và cô Vácvara
đang chuyện trò gì đó trong phòng làm việc ở lầu một, còn ở trên
đây hai lầu thì rộn lên tiếng nói vui vẻ của những người thợ quét
vôi và thợ trát nữa: việc tu sửa trường lớp đã bắt đầu.
“Cô Vácvara Xtêpanốpna thân mến, biết nói gì với cô đây? -
Thầy hiệu trưởng mỉm cười nói. “Một chuyến đi nghỉ phép như
vậy thì ai cũng phải thèm. Cô đi có lâu không?”
“Hình như một tháng hay gần một tháng”.
Vônca mừng rỡ, vì thế là ít ra trong vòng một tháng, cô
Vácvara sẽ tránh được mối nguy là bị ông Khốttabít tình cờ bắt
gặp. Chà, mong sao cô ra đi cho sớm!
“A-a-a, chào cái vòm trời phalê!” Thầy hiệu trưởng chào đùa
Vônca. “Thế nào, em bình phục rồi chứ?”
“Vâng, cảm ơn.Thưa thầy, em hoàn toàn khỏe mạnh rồi ạ”.
“Thế thì hay lắm! Em đã ôn thi xong chưa?”
“Vâng, em xong rồi ạ, thưa thầy!”
“Thôi được, nếu vậy chúng ta thi vân đáp nào”.
Hai thầy trò đã vân đáp về toàn bộ chương trình địa lý lớp 6.
Nếu như Vônca bâm được giờ, nó sẽ ngạc nhiên khi thây rằng
cuộc thi vân đáp đã kéo dài gần 20 phút. Nhưng nó chẳng có thì
giờ xem đồng hồ. Vônca cảm thây thầy hiệu trưởng hỏi nó không
được kỹ cho lắm. Nó muốn mỗi câu hỏi phải trả lời năm, mười
phút kia. Nó đang có cái cảm giác vừa mệt mỏi lại vừa sung
sướng của một học sinh thuộc làu làu môn học, và nó sợ nhât là
ban giám khảo không nhận thây điều đó. Qua nét mặt của cô
Vácvara, nó đã thây từ lâu rằng cô hài lòng với những câu trả lời
của nó. Tuy nhiên, lúc cuối cùng thầy hiệu trưởng nói: “Giỏi
lắm! Bây giờ mới rõ là các thầy cô đã chẳng uổng công dạy dỗ
em”, Vônca vẫn cảm thây cái lành lạnh dễ chịu chạy khắp cơ thể,
còn trên bộ mặt đầy tàn nhang của nó vẫn tự nhiên nở một nụ
cười tươi tới mức cả thầy hiệu trưởng và cô giáo Vácvara Xtêpa-
183
into such a broad smile that the principal and Varvara
Stepanovna smiled, too.
"Yes, Kostylkov has obviously put in a lot of studying," his
teacher said.
Ah, if they only knew of the terribly difficult conditions
under which Volka had to prepare for his exam! What stratagems
he had had to resort to, how he had had to hide from Hottabych
in order to have a chance to study quietly; what colossal
barriers the unsuspecting Hottabych had put in his way! How
much more his teachers would have respected his achievements,
had they only known!
For a moment, Volka was on the point of boasting of his own
success as a teacher (not everyone can proudly say he has taught
a Genie to read and write!), but he checked himself in time.
"Well, Kostylkov, congratulations on passing to the 7th
grade! Have a good rest until September. Get strong and healthy!
Goodbye for now!"
"Thank you," Volka replied as discreetly as a 7th-grade pupil
should."Good-bye."
When he arrived at the river bank, Hottabych, who had
made himself comfortable in the shade of a mighty oak, was
reading the paper aloud to Zhenya.
"I passed! I got an 'A'!" Volka whispered to his friend.
Then he stretched out beside Hottabych, experiencing at least
three pleasant feelings at once: the first was that he was lying in
the shade; the second, that he had passed his exam so well; and
the last, but by no means least-the pride of a teacher enjoying the
achievements of his pupil
Meanwhile, Hottabych had reached the section entitled
"Sports News." The very first article made the friends sigh with
envy.
"In the middle of July, the ice-breaker 'Ladoga,' chartered
by the Central Excursion Bureau, will leave Arkhangelsk for the
Arctic. Sixty-eight persons, the best workers of Moscow and
Leningrad, will spend their vacations aboard it. This promises
nốpna cũng đều cười theo.
Cô giáo của nó nói:
“Đúng, em Côxtưncốp rõ ràng là đã học hành khá nghiêm
chỉnh”
Ôi nếu như các thầy cô biết được Vônca đã phải chuẩn bị cho
cuộc thi này trong điều kiện khó khăn khủng khiếp như thế nào!
Nó phải tìm đủ mưu mẹo lẩn trốn ông Khốttabít như thế nào để
có thể yên ổn ngồi học, rằng nó phải vượt qua những trở ngại
khổng lồ ra sao mà ông Khốttabít đã gây ra cho nó. Nếu các thầy
cô biết được như vậy thì sự trân trọng của họ đối với những
thành công mà nó đạt được sẽ tăng lên biết chừng nào!
Trong một khoảnh khắc, Vônca muốn khoe cả những thành
công sư phạm của mình (không phải ai cũng có thể khoe là đã
dạy được một ông thần biết chữ), nhưng nó đã kịp thời kìm lại.
“Nào, Côxtưncốp, thầy chúc mừng em được lên lớp 7! Em
hãy nghỉ ngơi cho đến tháng 9. Hãy bồi bổ sức lực. Chúc em
mạnh khỏe!”
“Cám ơn thầy,” Vônca trả lời nghiêm chỉnh như một học sinh
lớp 7 “Tạm biệt”
Lúc Vônca đi đến bờ dông, ông Khốttabít đang ngồi thoải
mái dưới bóng cây sồi to lớn, đang đọc to tờ báo cho Giênia
nghe.
“Mình thi xong rồi! Được điểm ‘A’!” Vônca thì thào báo tin
cho cậu bạn của mình Rồi nó nằm xuống bên cạnh ông Khốttabít,
cảm thây ít nhât là ba niềm vui: thứ nhât, vì nó được nằm trong
bóng mát; thứ hai, vì nó đã thi xong một cách xuât sắc; và niềm
vui cuối cùng, không kém phần quan trọng là sự tự hào của một
thầy giáo đang hưởng những thành công của học sinh của mình.
Trong khi đó, ông Khốttabít đã chuyển sang mục “Tin thể
thao”. Ngay cái tin đầu tiên đã khiến cho hai cậu bạn của chúng
ta phải thở dài buồn bã và ghen tị.
“Vào giữa tháng 7, tàu phá băng “Lađôga”, do Cục Tham
quan Trung ương thuê, sẽ rời Áckhanghenxcơ lên đường đi Bắc
Cực. Sáu mươi tám người lao động xuât sắc nhât của Mátxcơva
và Lêningrát sẽ sử dụng thời gian nghỉ phép của mình trong
184
to be a very interesting cruise."
"What a trip! I'd give anything to go along," Volka said
dreamily.
"You need only express your wish, 0 my most excellent
friends, and you shall go wherever you please!" Hottabych
promised, for he yearned to somehow repay his young teachers.
Volka merely sighed again. Zhenya explained sadly:
"No, Hottabych, there's no question of it. Only famous people
can get aboard the 'Ladoga.' "
A COMMOTION AT THE CENTRAL EXCURSIOM
BUREAU
That very same day an old man dressed in a white suit and
a straw boater and wearing queer pink embroidered slippers
with turned-up toes entered the offices of the Central
Excursion Bureau. He politely inquired whether he had the good
fortune of being in the chambers of that high-placed
establishment which granted people the fragrant joy of
travel. The secretary, surprised by such a flowery question,
replied in the affirmative. Then the old man inquired in the same
florid language where the wise man worthy of the greatest
respect sat, he, who was in charge of booking passage on the ice-
breaker "Ladoga."
He was directed to a plump, bald man seated at a large desk
piled high with letters.
"But please bear in mind that there are no cabins left on
the 'Ladoga'," the secretary warned.
The old man did not reply. He thanked her with a nod and
approached the plump man silently. In silence he made a low
bow, in silence and with great dignity he handed him a roll of
paper wrapped in a newspaper; then he bowed again, turned in
silence and left, with the puzzled eyes of all who had witnessed
this curious scene following him out.
The bald man unwrapped the newspaper. There, on his
desk, was the strangest letter the Central Excursion Bureau had
chuyến đi này. Chuyến đi hứa hẹn rât thú vị”.
“Đúng như thế đây! Cho hết cả mọi thứ để được đi cũng chả
tiếc!” Vônca nói với giọng mơ ước.
“Các cậu chỉ cần ra lệnh cho ta là các cậu có thể đi tới bât cứ
nơi nào mà các cậu muốn!” Ông Khốttabít hứa, nóng lòng muốn
làm một cái gì đó để đền ơn hai thầy giáo trẻ tuổi của mình.
Nhưng Vônca lại chỉ thở dài. Còn Giênia thi buồn bã giải thích
“Không, ông Khốttabít ạ, không được đâu! Chỉ những người
nổi tiếng mới có thể lên được tàu ‘Lađôga’ thôi.
CUỘC NÁO ĐỘNG TẠI CỤC THAM QUAN TRUNG
ƯƠNG
Ngay hôm đó, một ông già mặc bộ quần áo tây màu trắng, đầu
đội mũ cói và chân đi đôi hài màu hồng nhạt có thêu những
đường chỉ vàng và bạc cầu kỳ, mũi hài vểnh lên, đã đến văn
phòng Cục Tham quan Trung ương. Ông lịch sự hỏi rằng có phải
ông đang được hân hạnh có mặt tại nơi làm việc của cái cơ quan
cao quý vẫn thường ban cho mọi ngừơi niềm sung sướng ngây
ngât của những chuyến đi du lịch hay không. Cô thư ký tỏ vẻ
ngạc nhiên vì câu hỏi hoa mỹ ây, đáp lại rằng đúng như vậy. Ông
già lại lịch sự hỏi tiếp rằng bậc trượng phu đáng kính quyết định
chuyến đi trên tàu phá băng “Lađôga” hiện đang ngồi làm việc ở
đâu.
Người ta chỉ cho ông một người béo tròn, hói đầu đang ngồi
nơi chiếc bàn xếp đầy những chồng thư.
“Nhưng xin ông nhớ cho rằng trên tàu “Lađôga” đã hết chỗ
rồi đây,” cô thư ký báo trước..
Không hề đáp lại, ông già gật đầu cám ơn rồi lẳng lặng bước
tới gần ông béo, lẳng lặng cúi chào trân trọng nhưng cũng rât
đường hoàng, lẳng lặng trao một cái gói cuộn tròn trong tờ giây
báo, rồi lại cúi chào và vẫn lẳng lặng quay đi. Tât cả những
người chứng kiến cái cảnh ngộ nghĩnh ây đều đưa mắt băn khoăn
nhìn theo ông già.
Ông hói nọ mở tờ giây báo ra. Đây, trên bàn là một bức thư
hết sức kỳ lạ. Chẳng những Cục Tham quan Trung ương mà cả
185
ever received-or, for that matter, the strangest letter ever
received by any Soviet office. It was a yellow parchment scroll.
A large green wax seal dangled from a golden silk cord attached
to it.
"Did you ever see anything like it?" the plump man asked
loudly and ran off to show it to his chief, in charge of long-range
cruises.
When they had read it, his chief dropped his work and the
two of them dashed off to the director.
"What's the matter? Can't you see I'm busy?" the director said.
The section chief silently unrolled the parchment scroll.
"What's that? Is it from a museum?"
"No, it's from 'Incoming mail'."
"Incoming mail?! What's in it?" After reading the
contents, the director said, "Well, I've seen quite a lot in my
day, but I've never received such a letter. It must have been
written by a maniac."
"Even if he is a maniac, he's a collector of antiques," the
section chief answered. "You try to get some genuine parchment
nowadays."
"Just listen to what he's written," the director continued,
forgetting that his subordinates had already read the message.
"It's typical raving!
"'To the greatly respected Chief of Pleasures, the
incorruptible and enlightened Chief of the Long-Range Cruise
Section, may his name be renowned among the most honourable '
and respected Section Chiefs!' "
The director read this and winked at the section chief. "He
means you, I guess!" The section chief coughed in
embarrassment.
" 'I, Hassan Abdurrakhman, the mighty Genie, the great
Genie, known for my power and might in Baghdad and
Damascus, in Babylon and Sumer, son of Hottab, the great King
of Evil Spirits, a part of the Eternal Kingdom, whose dynasty is
pleasing to Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!)
bât kỳ một cơ quan nào khác của Liên Xô cũng chưa bao giờ
nhận được một bức thư như vậy. Đó là một cuộn giây da cừu
màu vàng, với một con triện lớn bằng sáp màu xanh lủng lẳng
trên sợi dây lụa vàng óng.
“Các bạn đã bao giờ thây một bức thư như thế này chưa?”
Ông béo hỏi to và chạy đi báo cáo với thủ trưởng của mình,người
phụ trách chuyến đi biển xa.
Khi họ đọc xong, thủ trưởng của ông ta bỏ việc đang làm, và
cả hai chạy đi gặp ông giám đốc.
“Chuyện gì vậy? Các ông không thây tôi đang bận sao?” Ông
giám đốc nói. Ông trưởng phòng lăng lặng mở cuộn giây ra
“Cái gì thế này? Viện bảo tàng gửi đến hả?”
“Không ạ, đây là bức thư vừa mới nhận được”
“Bức thư vừa mới nhận được?! Trong thư viết gì vậy?” Sau
khi đọc nội dung, ông giám đốc nói “Này, tôi đã từng gặp đủ thứ
chuyện, nhưng chưa bao giờ tôi nhận được một bức thư như thế
này! Có lẽ một lão điên nào đó đã viết thư này.”
“Ngay như nếu người viết là một lão điên thì đó cũng là một
người thích sưu tầmđồ cổ,” Ông trưởng phòng đáp lại. “Anh cứ
thử kiếm giây da cừu xem có được không đã”
Không, các ông hãy nghe xem lão ta viết những gì!” Ông
giám đốc nói tiếp, quên mât họ đã xem bức thư này trước ông ta.
“Đúng là những lời mê sảng!”
“Gửi ngài giám đốc kính mến của cái cơ quan vẫn thường
ban cho mọi người niềm vui, gửi ngài trưởng phòng Du lịch biển
xa liêm khiết học rộng, cầu cho tên ngài được lừng lẫy trong số
những vị trưởng phòng đáng kính nhât và hào hiệp nhât!”
Ông giám đốc đọc và nháy mắt với ông trưởng phòng “Thư
này chủ yếu là gửi cho anh đây, tôi đoán thế!” Ông trương phòng
bối rối ho.
“Tôi, Hátxan Ápđurắcman, một vị thần hùng mạnh, một vị
thần vĩ đại, nhờ sức lực và sự hùng mạnh của mình đã lừng danh
ở Bátđa và Đamát, ở Babilon và Xumia, con trai của Khốttáp,
chúa tể vĩ đại của các hung thần, hậu sinh của vương quốc vĩnh
cửu mà triều đại được tôn kính thuộc về Xalômông con trai của
186
whose reign is pleasing to their at my blessed doings and pea,
blessed me, Hassan Abdurrakhman, a Genie who worshipped
him. All the kings reigning in the palaces of the Four Parts of
the World, from the Upper Sea to the Lower Sea, and the kings
of the West who live in tents-all have brought their homage to
me and kissed my feet in Baghdad.
"'It has become known to me, 0 most noble of Section Chiefs,
that a ship which navigates without sails and is named the
"Ladoga" will soon set out on a pleasure cruise from the city of
Arkhangelsk with famous people of various cities aboard. It is
my wish that my two young friends, whose virtues are so
many that even a short enumeration of them will not fit into
this scroll, should also be among them.
" 'Alas, I have not been informed of how great a person's
fame must be in order that he be eligible for this magnificent
trip. However, no matter how great the requirements, my
friends will meet them-nay, more than meet them, for it is in my
power to make them princes or sheiks, tsars or kings, the most
famous of the famous, the richest of the rich, the mightiest of the
mighty.
" 'I kiss your feet seven times and seven times and send you
greetings, 0 wise Section Chief, and request you to ' inform me
when I and my two young companions should appear on board
the above-mentioned ship, may storms and ill-fortune by-pass it
on its distant and dangerous journey!
" 'Signed by the hand of Hassan Abdurrakhman ibn Hottab,
the Mighty Genie.' "
At the very bottom was Volka's address, enclosed for a reply.
"'Ravings!" the director said, rolling up the scroll. "The
ravings of a madman. Stick it away in the file and be done with
it."
"I think we'd better answer him, or the crazy old man will be
dropping in five times a day to find out about the outcome of
Đavít (cầu chúc cả hai vị đều bình an!) mà triều đại của ngài đã
đẹp lòng hai vị, đã ban phước cho tôi, Hátxan Ápđurắcman, một
vị thần luôn luôn tôn thờ ngài. Tât cả các vua chúa ngồi trong
những tòa lâu đài ở khắp thế gian, từ Thượng Hải đến Hạ Hải, và
các vua chúa phương Tây sống trong các lều, tât cả đều cùng
nhau mang nộp cống vật cho tôi và đến hôn chân tôi tại Bátđa.
“Hỡi ngài trưởng phòng đáng kính nhât, tôi được biết con tàu
chạy không cần buồm có tên là “Lađôga” sắp khởi hành từ thành
phố Áckhanghenxcơ với những người nổi tiếng ở các thành phố
khác nhau sẽ thực hiện một cuộc du ngoạn giải trí. Tôi rât mong
là sẽ có cả hai người bạn trẻ của tôi, những mặt tốt của hai người
ây nhiều tới mức mà ngay bảng liệt kê vắn tắt cũng không thể
viết hết trong cuộn giây này.
“Than ôi, tôi vẫn chưa được biết sự nổi tiếng của một người
đòi hỏi phải lớn đến chừng nào để người đó có thế được quyền
du ngoạn tuyệt vời nọ. Nhưng dù những đòi hỏi có cao đến mây
thì hai người bạn của tôi vẫn sẽ đáp ứng, thậm chí còn nhiều hơn,
bởi vì tôi có thể làm họ trở thành những ông hoàng hoặc giáo
chủ, những ông vua hoặc xuntan, nổi tiếng nhât trong những
người nổi tiếng, giàu có nhât trong những người giàu có, hùng
mạnh nhât trong những người hùng mạnh.
“Tôi xin hôn bàn chân ngài bốn mươi chín lần và gửi lời chào
tới ngài, hỡi ngài trưởng phòng sáng suốt, và yêu cầu ngài báo
cho biết lúc tôi cùng hai người bạn trẻ của mình có thể lên con
tàu nói trên, cầu cho con tàu tránh khỏi những cơn bão tố và
những tai nạn trên hành trình xa xôi và nguy hiểm của nó!
“Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp, vị thần hùng
mạnh, ký tên”.
Dưới cùng, có ghi địa chỉ của Vônca để trả lời.
“Đúng là những lời mê sảng” Ông giám đốc nói và cuốn cuộn
giây lại. “Những lời mê sảng của một lão điên. Thôi, xếp vào hồ
sơ lưu cho xong chuyện”.
“Dẫu sao thì trả lời vẫn tốt hơn. Nếu không thì ông già loạn
óc này sẽ đến gặp chúng ta mỗi ngày 5 lần để hỏi xem thư yêu
187
his application. I assure you, it'll be quite impossible to work in
the office," the section chief objected. A few minutes later he
dictated an answer to his secretary.
WHO IS MOST FAMOUS?
Hottabych had acted unwisely in giving Volka's address for a
reply. It was only by the merest chance that Volka met the
postman on the stairs. What if this lucky meeting had not taken
place? The letter from the Central Excursion Bureau would
have been delivered to his parents; all sorts of questions would
have followed, resulting in such a mess, that he didn't even care
to think of it.
The younger Kostylkov did not often receive mail addressed
to him, personally. In fact, not more than three or four times in
all his life. That is why, when the postman said he had a letter
for him, Volka was greatly surprised. When he saw the return
address of the Central Excursion Bureau he was stunned. He
examined the envelope carefully and even smelled it, but it only
smelled of the paste on the flap. With trembling fingers he
opened it and read the section chief's short but polite reply
several times over without understanding a thing:
"Dear Citizen H. Abdurrakhmanov,
"We regret to inform you that we received your request too
late. There are no cabins left on the 'Ladoga.'
"My best regards to your princes and sheiks.
"Sincerely yours,
I. Domosedov, Section Chief of Long-Range Cruises."
"Can it be that the old man tried to get us on the
'Ladoga'?" it suddenly occurred to Volka. He was deeply
touched. "What a wonderful old man! But I don't understand
which princes and sheiks this Domosedov is sending his
regards to. I'll find out right away, though."
"Hottabych! Hey, Hottabych!" he shouted when he reached
the river bank. "Come here for a minute, will you?" The old
man was dozing in the shade of the great oak. When he heard
cầu của ông ta được giải quyết ra sao. Tôi xin cam đoan với anh
chúng ta sẽ chẳng làm việc được đâu,” ông trưởng phòngphản
đối. Mây phút sau, ông đã đọc thư trả lời cho cô thư ký
AI LÀ NGƯỜI NỔI TIẾNG NHẤT?
Ông Khốttabít đã hành động thiếu thận trọng khi cho địa chỉ
của Vônca để Cục Tham quan Trung ương viết thư trả lời. Việc
Vônca gặp bác đưa thư ở cầu thang chỉ là hoàn toàn tình cờ thôi.
Nếu không có cuộc gặp gỡ may mắn ây thì sẽ ra sao? Lúc bây
giờ, bức thư của Cục Tham quan Trung ương sẽ rơi vào tay bố
mẹ Vônca, thế là sẽ đẻ ra đủ thứ chuyện rắc rối mà mới chỉ nghĩ
đến thôi đã thây ớn rồi.
Vônca chẳng mây khi nhận được thư gửi đích danh mình. Cả
đời, hình như nó chỉ nhận có ba hay bốn bức thư gì đó. Vì vậy
lúc Vônca được bác đưa thư cho biết là có một bức thư đề tên nó,
Vônca rât lây làm ngạc nhiên. Sau khi thây trên phong bì con dâu
của Cục Tham quan Trung ương, nó ngớ cả người. Nó xem kỹ cả
hai mặt phong bì, thậm chí chẳng hiểu sao còn đưa lên mũi ngửi
nữa, nhưng chỉ cảm thây mùi keo dán trên nắp. Bằng mây ngón
tay run run, nó mở và đọc bức thư trả lời ngắn gọn nhưng lịch sự
của ông trưởng phòng mây lần mà chẳng hiểu gì cả
"Ngài H. Ápđurắcman vô cùng kính mến!
“Chúng tôi rât lây làm tiếc là Ngài đã gửi thư yêu cầu khá
muộn. Tât cá các chỗ trên tàu “Lađôga” đều đã bán hết.
“Xin gửi lời chào tới các ông hoàng và các giáo chủ của Ngài.
“Chân thành
“I.Đômôxêđốp, trưởng phòng tham quan đường xa”
“Chẳng lẽ ông già đã chạy vạy để người ta nhận mình và
Giênia lên tàu ‘Lađôga’?”, Vônca cuối cùng đã đoán ra và cảm
thây xúc động sâu sắc “Một ông già tuyệt vời làm sao! Chỉ không
hiểu ông Đômôxêđốp chuyển lời chào đến các ông hoàng và
giáo chủ nào. Tuy nhiên, ta sẽ biết ngay bây giờ thôi”.
“Ông Khốttabít ơi, ông Khốttabít!” Vônca gọi khi nó đã ra tới
sông “Cháu muốn hỏi ông cái này một chút!” Ông già đang thiu
thiu ngủ dưới bóng mát của cây sồi lớn. Khi ông nghe Vônca gọi
188
Volka calling, he started, jumped to his feet, and shuffled over to
the boy.
"Here I am, 0 goalie of my soul," he panted. "I await your
orders."
"Come clean now. Did you write to the Central Excursion
Bureau?"
"Yes, but I wanted it to be a surprise. Did you receive an
answer already?"
"Sure, here it is," Volka said, showing the old man the letter.
Hottabych snatched the paper from him. After reading the
tactful answer slowly, syllable by syllable, he turned purple
and began to tremble all over. His eyes became bloodshot. In
a great rage he ripped open his embroidered collar.
"I beg your pardon," he wheezed, "I beg your pardon! I must
leave you for a few minutes to take care of that most despicable
Domosedov. Oh, I know what I'll do to him! I'll annihilate him!
No, that's no good! He doesn't deserve such merciful
punishment. Better still, I'll turn him into a filthy rag, and on
rainy days people will wipe their dirty shoes on him before
entering a house. No! That's not enough to repay him for his
insolent refusal!"
With these words the old man zoomed into the air. But
Volka shouted sternly:
"Come back! Come back this minute!"
The old man returned obediently. His heavy grey brows
were drawn together gloomily.
"Really now!" Volka shouted, truly alarmed on the section
chief's account. "What's the matter! Are you crazy? Is it his fault
there's no more room on the ship? After all, it's not made of
rubber, it can't stretch. And will you please tell me who the
sheiks and princes he refers to are?"
"You, 0 Volka ibn Alyosha, you and our friend Zhenya ibn
Kolya, may Allah grant you both a long life. I wrote and told
this most degraded of all section chiefs that he need not worry
about your not being famous enough, for no matter how famous
liền giật mình nhổm ngay dậy và chạy lập cập theo kiểu người
già về phía cậu bé.
“Ta ở đây, hỡi cậu thủ môn của tâm hồn ta!” Ông vừa nói vừa
thở hổn hển. “Ta đang chờ đợi các lệnh của cậu”
“Ông hãy nhận đi: ông đã viết thư cho Cục Tham quan Trung
ương phải không?”
“Phải, nhưng ta muốn dành cho cậu một bât ngờ. Cậu đã có
thư trả lời rồi sao?”
“Dĩ nhiên là đã có!” Vônca đáp và chìa bức thư cho ông già.
Ông Khốttabít giật tờ giây trên tay nó. Sau khi đọc chậm
từng chữ bức thư trả lời khéo léo, mặt ông lập tức đỏ bừng, người
run rẩy, hai mắt đỏ ngầu, rồi ông già nổi khùng giật mạnh cổ áo
thêu ở chiếc sơmi của mình.
“Xin cậu thứ lỗi cho ta!” Ông nói khàn khàn. “Xin cậu thứ lỗi
cho ta! Ta phải xa cậu trong vài phút để đi trừng phạt một cách
đích đáng cái tên Đômôxêđốp đáng khinh ây. Ồ, ta biết là ta sẽ
làm gì hắn. Ta sẽ thủ tiêu hắn! Mà không, hắn chẳng đáng được
hưởng cái hình phạt nhân từ ây. Tốt hơn hết, ta sẽ biến hắn thành
một cái giẻ bẩn thỉu để mọi ngươi chùi giày bẩn trước khi vào
nhà trong những ngày mưa. Không! Vẫn chưa đủ để trả nợ hắn
về cái tội dám láo xược từ chối! ”
Nói rồi, ông già lao vút lên không. Nhưng Vônca đã cứng rắn
hét lên:
“Quay lại! Quay lại ngay! ”
Ông già nghe lời quay trở lại, buồn bã cau đôi lông mày rậm
bạc trắng.
«Ông ghê gớm thật!» Vônca hét lên, thựa sự lo lắng cho ông
trưởng phòng «Có vân đề gì vậy! Ông điên rồi hay sao? Chẳng lẽ
ông ây lại có lỗi trong việc không còn chỗ trong tàu. Con tàu ây
có phải làm bằng cao su đâu?... Nhân tiện xin hỏi, trong thư trả
lời, ai là các ông hoàng và các giáo chủmà ông ây nói tới?»
«Nói đến cậu đây, hỡi cậu Vônca con trai của Aliôsa, nói đến
cậu và cậu bạn Giênia của chúng ta, cầu cho Đức Ala kéo dài
tuổi thọ của hai cậu! Ta đã viết cho cái lão trưởng phòng tồi tệ
nhât trong tât cả các trưởng phòng ây biết rằng sự nổi tiếng của
189
the other passengers aboard the 'Ladoga' are, I can make you,
my friends, more famous still. I wrote this small-brained
Domosedov-may Allah forget him completely-that he may
regard you as sheiks or princes or tsars without even having seen
you."
Despite the tenseness of the situation, Volka could not help
laughing. He laughed so loudly, that several very serious-minded
jackdaws rose noisily from the nearest tree and flew off
idignantly.
"Help! That means I'm a prince!" Volka choked the words
out through peals of laughter.
"I must admit, I cannot understand the reason for your
laughter," Hottabych said in a wounded tone. "But if we are to
discuss the question seriously, I had planned on making Zhenya
a prince. I think you deserve to be a sultan."
"Honestly, you'll be the death of me yet! Then Zhenya
would be a prince, while I'd be a sultan? What political
backwardness!" Volka gasped when he had finally stopped
laughing. "What's so glorious about being a prince or a king?
Why, they're the most good-for-nothing people in the world!"
"I'm afraid you've gone out of your mind," Hottabych said,
looking anxiously at his young companion. "As I understand it,
even sultans aren't good enough for you. Whom then do you
consider to be famous? Name me at least one such person."
"Why, Chutkikh, or Lunin, or Kozhedub, or Pasha Angelina."
"Who is this Chutkikh, a sultan?"
"Much higher than that! He's one of the best textile specialists
in the country!"
"And Lunin?"
"Lunin is the best engine driver!"
"And Kozhedub?"
"He's one of the very, very best pilots!"
"And whose wife is Pasha Angelina for you to consider her
more famous than a sheik or a king?"
các cậu thì chẳng thành vân đề, bởi vì cho dù các hành khách trên
tàu “Lađôga” có nổi tiếng mây đi chăng nữa thì ta vẫn có thể làm
cho các cậu, những người bạn của ta, còn nổi tiếng hơn cả họ. Ta
đã viết cho cái lão Đômôxêđốp ngu đần ây - cầu cho Đức Ala
đừng ngó ngàng đến hắn; - rằng hắn đã có thể coi hai cậu là các
giáo chủ, các ông vua hoặc các ông hoàng.
Mặc dù không khí căng thẳng, Vônca vẫn không thể nhịn được
cười. Nó cười to đến mức mây con quạ rât đạo mạo đậu trên cành
cây gần đó phải kêu quàng quạc rồi bay đi chỗ khác.
«Ái chà chà! Thế có nghĩa cháu là một ông hoàng?» Vônca
cười vỡ bụng.
«Xin thú thật là ta không hiểu tại sao cậu lại cười!» Ông
Khốttabít nói với vẻ bực mình. «Nhưng nếu nói cho đúng ra thì
ta đã nhắm cái chức ông hoàng cho cậu Giênia. Còn cậu thì ta
thây xứng với cái chức xuntan ».
«Ối, cháu cười đến chết mât thôi! Trời ơi, thế có nghĩa Gienca
là một ông hoàng, còn cháu là một xuntan? Sao ông lại mù tịt về
chính trị đến thế nhỉ!» Vônca cuối cùng thôi cười và lây làm
hoảng sợ. «Hiểu những người nổi tiếng là ông hoàng và ông vua
thì thật là hết chỗ nói!»
«Ta sợ rằng cậu điên mât rồi!» Ông Khốttabít nói, lo lắng nhìn
người bạn trẻ của mình. «Theo như chỗ ta hiểu thi cậu cho rằng
ngay cả xuntan cũng chưa được nổi tiếng cho lắm. Vậy theo cậu,
ai là người nổi tiếng? Hãy nêu cho ta ít ra là một người như thế».
«Sao, Chútkích, Lunin, Côgiêdúp, hay là Pasa Anghêlina»
«Chútkích là ai vậy? Một xuntan chăng?»
«Còn cao hơn thế ! Ông ây là một trong số những chuyên gia
ngành dệt xuât sắc nhât trong nước».
«Còn ông Lunin?»
«Lunin là công nhân lái xe lửa xuât sắc nhât !».
«Và ông Côgiêđúp?»
«Đó là một phi công rât chi là xuât sắc».
«Còn bà Pasa Anghêlina là vợ của ông nào mà cậu cho là nổi
tiếng hơn cả các giáo chủ và các ông vua?»
190
"She's famous in her own right. It has nothing at all to do
with her husband. She's a famous tractor driver."
"0 precious Volka, how can you play such tricks on an old
man like me! Do you want to convince me that a plain weaver
or a locomotive driver is more famous than a tsar?"
"In the first place, Chutkikh isn't a plain weaver. He's a
famous innovator, known to the entire textile industry; and
Lunin is a famous engineer. And in the second place, the most
ordinary worker in our country is more respected than the tsar of
tsars. Don't you believe me? Here, read this."
Volka handed Hottabych the paper and there, with his own
eyes, he read the following heading: "Famous People of Our
Country," beneath which were over a dozen photographs of
fitters, agronomists, pilots, collective farmers, weavers,
teachers and carpenters.
"I would never have believed you," Hottabych said with a
sigh. "I would never have believed you if your words had not
been corroborated on the pages of this newspaper I so respect. I
beg you, 0 Volka, explain why everything is so different in this
wonderful country of yours?"
"With pleasure," Volka answered. And sitting down on the
river bank, he spoke at length and with great pride, explaining
the essence of the Soviet system to Hottabych.
There is no use repeating their long conversation.
"All you have said is as wise as it is noble. And to anyone
who is honest and just all this gives plenty to think about,"
Hottabych said candidly when his first lesson in current events
was over. After a short pause he added:
"That is all the more reason why I want you and your friend
to sail on the 'Ladoga.' Believe me, I will see that it is arranged."
"But please, no rough stuff," Volka warned. "And no
monkey-business. That means no fakery. For instance, don't
think of making me out to be a straight 'A' pupil. I have 'B's in
three subjects."
«Cô ây nổi tiếng là do chính cô ây, chứ không phải do chồng.
Cô ây là một người lái máy kéo lừng danh!»
«Hỡi cậu Vônca quý báu, cậu có thề chế giễu một ông già như
ta được ư ! Cậu muốn thuyết phục ta rằng một gã dệt dạ hay một
gã lái tàu mà lại nổi tiếng hơn cả vua ư?»
«Thứ nhât, Chútkích không phải thợ dệt bình thường, mà là
một người cải tiến nổi tiếng của cả ngành công nghiệp dệt, còn
Lunin là một kỹ sư lừng danh. Thứ hai, ngay cả một người lao
động bình thường nhât ở nước chúng cháu cũng được kính trọng
hơn cả vua. Ông không tin à? Đây, ông hãy đọc tờ báo này».
Vônca chìa cho ông Khốttabít tờ báo và ông già đã thây rõ tận
mắt, ông đọc hàng chữ lớn sau “Những người nổi tiếng của Tổ
quốc chúng ta”, bên trên có hàng chục tâm ảnh những người thợ
nguội, kỹ sư nông học, phi công, nông trang viên, thợ dệt, giáo
viên và thợ mộc..
Lúc bây giờ,:
«Ta không bao giờ tin cậu,» ông Khốttabít thở dài và nói «nếu
những lời nói của cậu không được xác nhận trên các trang tờ báo
này. Ta van cậu, hỡi cậu Vônca, hãy giải thích tại sao mọi thứ
khác biệt đến thế ở đât nước tuyệt đẹp của các cậu?»
«Cháu xin giải thích» Vônca đáp và sau khi ngồi trên bờ sông,
nó đã tự hào nói một hồi lâu, giải thích cho ông Khốttabít hiểu về
bản chât của chế độ Xôviết.
Chẳng cần thuật lại cuộc nói chuyện kéo dài khá lâu ây của họ.
«Tât cả những điều cậu nói mới khôn ngoan và cao quý biết
chừng nào! Và bât cứ người nào trung thực và có tâm lòng công
minh nghe xong cũng phải suy nghĩ» Ông Khốttabít chân thành
nói khi buổi học đầu tiên của ông kết thúc. Một lát, ông nói thêm:
«Như vậy ta lại càng muốn cậu và cậu bạn của chúng ta được
tham gia du ngoạn trên tàu “Lađôga”Hãy tin ta.Ta sẽ sắp xếp.
«Nhưng xin ông không được làm náo động đây nhé!» Vônca
dặn trước. «Và không được lừa dối. Tức là không được gian trá.
Chẳng hạn, ông không được nhận xằng cháu là một học sinh xuât
sắc. Cháu chỉ có ba môn được điểm “4” mà thôi»
191
"Your every wish is my command," Hottabych replied and
bowed low.
The old man was as good as his word. He did not lay a
finger on a single employee of the Central Excursion Bureau.
He just arranged matters so, that when our three friends
boarded the "Ladoga," they were met very warmly and were
given an excellent cabin; and no one ever inquired why in the
world they had been included in the passenger list-it simply
did not occur to anyone to ask such a question.
To the captain's great surprise, twenty minutes before sailing
time a hundred and fifty crates of oranges, as many crates of
excellent grapes, two hundred crates of dates and a ton and a
half of the finest Eastern delicacies were delivered to the ship.
The following message was stencilled on each and every crate:
"For the passengers and the members of the fearless crew
of the 'Ladoga,' from a citizen who wishes to remain
anonymous."
One does not have to be especially clever to guess that
these were Hottabych's gifts: he did not want the three of them
to take part in the expedition at someone else's expense.
And if you ask any of the former passengers, they still
cherish the kindest feelings for the "citizen who wished to remain
anonymous." His gifts were well liked by all.
Now, having made it sufficiently clear to the readers how
our friends found themselves aboard the "Ladoga," we can
continue our story with a clear conscience.
THE UNEXPECTED ENCOUNTER
If you recall, dear readers, it was a hot July noon when
the ice-breaker "Ladoga" sailed from the Red Pier in the port of
Arkhangelsk with a large group of excursionists on board. Our
three friends, Hottabych, Volka and Zhenya, were among the
passengers. Hottabych was sitting on deck, conversing solemnly
with a middle-aged fitter from Sverdlovsk on the advantages
of cloth shoes as compared to leather ones, pointing out the
«Những ý muốn của cậu là một mệnh lệnh đối với ta!» Ông
Khốttabít đáp và cúi rạp xuống chào.
Ông già đã thực hiện trung thực lời hứa của mình. Ông không
hề động tay vào một người nào của Cục Tham quan Trung ương.
Ông chỉ lo liệu như thế nào đó mà lúc cả ba người bạn của
chúng ta lên tàu “Lađôga”, họ được đón tiếp rât chu đáo, được
dành cho một buồng riêng rât tốt và chẳng ai buồn để ý tại sao họ
lại cótên trong danh sách các khách du ngoạn, đơn giản là không
có ai đặt ra câu hỏi như trên.
Nhưng 20 phút trước khi khởi hành, hoàn toàn bât ngờ đối với
ông thuyền trưởng, 150 thùng cam, cũng ngần ây thùng nho ngon
tuyệt, 200 thùng chà là và một tân rưỡi mứt kẹo ngon nhât của
phương Đông đã được chât lên tàu. Trên mỗi thùng đều có hàng
chữ:
“Biếu tât cả những người tham gia chuyến du ngoạn và tât cả
những thành viên của đội thủy thủ không hề biết sợ trên tàu
“Lađôga”. Một người muốn giâu tên”.
Không cần phải sáng trí lắm cũng đoán được rằng đó là những
món quà của ông Khốttabít. Ông không muốn ba người của ông
tham gia vào chuyến du ngoạnmà chẳng đóng góp gì.
Và quả vậy các ban hãy hỏi bât cứ người nào đã từng tham gia
chuyến du ngoạn, họ vẫn trân trọng nhớ lại “Người muốn giâu
tên” ây với những món quà đều hợp với khẩu vị của mọi người.
Thế là bây giờ, lúc bạn đọc đã biết tương đối tỉ mỉ tại sao ba
người bạn của chúng ta lại có mặt trên tàu “Lađôga”, tôi có thể
yên tâm kể tiếp chuyện này.
CUỘC GẶP GỠ BẤT NGỜ
Bạn đọc thân mến, nếu các bạn còn nhớ thì vào một buổi trưa
tháng 7 oi bức, tàu phá băng “Lađôga” đã rời Bến Đỏ ở hải cảng
Áckhanghenxcơ, trên tàu có một đoàn khá đông các khách tham
quan. Trong số các hành khách ây có cả ba người bạn của chúng
ta là ông Khốttabít, Vônca và Giênia. Ông già đang ngồi trên
boong và đang chuyện trò đàng hoàng với một bác thợ nguội
đứng tuổi ở Xvéclốpxcơ về những ưu thế của giày vải đem lại
192
comfort people suffering from old corns found in cloth shoes.
Volka and Zhenya were leaning on the railing of the top deck.
They were as happy as only boys can be who are aboard a real
ice-breaker for the first time in their lives, and, to top it all, are
sailing away for a whole month, not to just any old place, but to
the Arctic.
After exchanging opinions on boats, diesel ships, ice-
breakers, tug-boats, schooners, trawlers, cutters, and other types
of craft skimming over the surface of the Northern Dvina, the
boys fell silent, enchanted by the beauty of the great river.
"Isn't that something!" Volka said in a voice that seemed to
imply he was responsible for all this beauty.
"Uh-huh."
"Nobody'd believe it if you told them."
"Uh-huh!"
"I'm really glad that we. .." Volka began after a long pause
and lookedaround cautiously to see if Hottabych was anywhere
nearby. Just in case, he continued in a whisper, "... that we've
taken the old man away from Varvara Stepanovna for at least a
month."
"Sure," Zhenya agreed.
"There's the Mate in charge of the passengers," Volka
whispered, nodding towards a young sailor with a freckled face.
They looked with awe at the man who carried his high and
romantic title so nonchalantly. His glance slid over the young
passengers unseeingly and came to rest on a sailor who was
leaning on the railing nearby.
"What's the matter, are you feeling homesick?"
"Well, here we are, off again for a whole month to the
end of nowheres."
The boys were amazed to discover that someone might not
want to go tothe Arctic! What a strange fellow!
"A real sailor is a guest on shore and at home at sea!" the
Passenger Mate said weightily. "Did you ever hear that saying?"
"Well, I can't say I'm a real sailor, since I'm only a waiter."
So với giày da cho những người bị chai chân lâu ngày.
Vônca và Giênia đang đứng tì tay vào lan can ở boong thượng.
Cả hai đều sung sướng như mọi cậu bé vẫn thường sung sướng
khi lần đầu tiên trong đời được có mặt trên một chiếc tàu phá
băng chính cống và hơn thế nữa lại còn được du ngoạn cả tháng
trời, nơi tới không phải nơi cũ nào khác mà lại chính là Bắc Cực!
Sau khi trao đổi ý kiến về các thuyền chèo, tàu chạy điêden,
tàu phá băng, tàu dắt, tàu buồm, thuyền đánh cá, thuyền buồm, và
các loại tàu khác đang rẽ sóng trên dòng Đvina Bắc mênh mông,
hai cậu bé nín lặng, ngât ngây trước vẻ đẹp của con sông hùng vĩ.
“Tuyệt không cậu?” Vônca nói với giọng cứ như cái vẻ đẹp ây
do chính nó làm ra.
“Ờ!”
“Có kể lại thì cũng chẳng ai tin, nhỉ?”
“Ờ!”
“Mình còn rât mừng là bọn mình...” Vo6nca ngừng một lát với
vẻ đầy ý nghĩa, và sợ sệt đưa mắt nhìn quanh xem ông Khốttabít
có đứng ở gần đó hay không, rồi nói tiếp với giọng thì thầm để
phòng xa “... đã đưa ông già đi xa cô giáo Vácvara Xtêpanốpna,
dù chỉ là một tháng thôi”.
“Đúng thế!” Giênia đồng ý.
“Phụ tá thuyền trưởng lo việc phục vụ hành khách” Vônca thì
thầm, hât đầu về phía một thủy thủ trẻ có khuôn mặt tàn nhang
Hai cậu bé thán phục nhìn theo con người có vẻ dửng dưng với
cái chức vụ cao, đầy lãng mạn của mình. Còn người này, sau khi
thản nhiên nhìn lướt qua hai hành khách trẻ tuổi, đã chú ý đến
một thủy thủ đang trầm ngâm tì tay vào lan can ở cạnh dó.
“Có vân đề gì, cậu cảm thây nhớ nhà hả?”
“Vâng, chúng ta lại phải ra đi đến nơi tận cùng của thế giới cả
tháng trời chứ ít đâu”.
Hai cậu bé sửng sốt phát hiện lại có người không muốn đi Bắc
Cực! Chú này hẳn là không bình thường rồi!
“Một thủy thủ chân chính trên bờ là khách, và ở biển mới là ở
nhà!” viên phụ tá nặng lời “Cậu nghe nói thế bao giờ chưa?”
“Nhưng tôi đâu phải thủy thủ thực thụ mà chỉ là người phục vụ
193
"Then get one dinner in the galley and take it to Cabin 14, to
a lady named Koltsova."
"That's the same last name as Varvara Stepanovna has,"
Volka remarked to Zhenya.
"Uh-huh."
"She's a middle-aged lady and she caught cold on the way
here," the Mate explained. "It's nothing very serious," he said,
as if to calm the waiter, though the latter did not appear in any
way alarmed at the lady's state of health. "She only ought to
stay in her cabin a day or two and she'll be all right. And
please be especially nice. She's an Honoured Teacher of the
Republic."
"An Honoured Teacher! And her last name is Koltsova.
What a coincidence!" Volka whispered.
"Well, it's a very common last name, just like Ivanov,"
Zhenya objected in a voice that was suddenly hoarse.
"Her name and patronymic are Varvara Stepanovna," the
Mate went on.
The boys saw spots before their eyes.
"It's no matter that she's Varvara Stepanovna, too. That
doesn't mean she's our Varvara Stepanovna," Zhenya said in an
effort to reassure himself and his friend.
At this point, however, Volka recalled the conversation that
had taken place in the principal's office when he was there to
take his geography examination. He merely shrugged
hopelessly.
"It's she all right. That's exactly who it is. I'm scared to
think what'll happen to her. Why couldn't she go some place
else!"
"We'll save her anyway, we just have to think of a way,"
Zhenya said darkly after a short but painful silence.
They sat down on a bench, thought a while, and complained
of their bad luck: such a journey was really something
wonderful for anyone else, but it would be nothing but a
headache for them from now on. Yet, since this was the way
bàn thôi” “Vậy thì cậu vào khoang bếp lây món ăn trưa, rồi
mang tới buồng 14 cho bà Cônxôva...
“Bà ây cùng họ với cô Vácvara Xtêpanốpna nhỉ? - Vônca nhận
xét nói với Giênia.
“Ờ!”
“Đó là một bà khách đứng tuổi và bà bị cảm trên đường đi”.
Viên phụ tá giải thích. “Chẳng có gì nghiêm trọng đâu”. Anh nói
cho người phục vụ bàn yên lòng, mặc dù người này chẳng hề tỏ
ra lo lắng cho sức khỏe của bà ây. “Chỉ cần nằm nghỉ một hôm là
ổn cả thôi. Cậu hãy đi làm đi. Và hãy quan tâm đặc biệt tới bà ây
vì đó là giáo viên công huân của nước cộng hòa chứ chẳng phải
là người thường đâu”
“Giáo viên công huân! Và có họ là Cônxôva! Ở đời vẫn có
những sự trùng hợp như vậy đó!” Vônca thì thầm.
“Ờ! Cônxôva là một cái họ phổ biến, giống như họ Ivanốp ây”.
Giênia đồng ý với giọng bỗng nhiên bị khàn.
“Tên và phụ danh của bà ây là Vácvara Xtêpanốpna” viên phụ
tá tiếp tục.
Hai cậu bé tối tăm mặt mũi.
“Chắc gì bà ây đã là cô Vácvara của bọn mình - Giênia cố làm
yên lòng cả mình lẫn Vônca.
Nhưng Vônca liền nhớ tới cuộc nói chuyện tại phòng làm việc
của thầy hiệu trưởng lúc nó tới đây để thi lại môn địa lý và
Vônca chỉ khoát tay tuyệt vọng:
“Cô ây đây! Đúng bà cô giáo của bọn mình rồi. Cô ây sẽ gặp
phải chuyện gì bây giờ đây? Sao cô ây lại không thể đi nghỉ đâu
nơi nào khác?”
“Dẫu sao thì bọn mình vẫn phải cứu cô ây. Bây giờ, chỉ còn
nghĩ cách cứu thế nào mà thôi”.Sau một lúc yên lặng ngắn ngủi
nhưng nặng nề, Giênia buồn bã nói.
Hai cậu bé ngồi thừ trên chiếc ghế dài, bóp óc suy nghĩ và lây
làm ngán ngẩm cho cái số phận hẩm hiu của mình: người ta di du
ngoạn thì vui thú, còn chúng thì lại gặp chuyện rắc rối lôi thôi.
Nhưng nếu cơ sự đã ra như thế rồi thì phải cứu cô giáo cho bằng
194
things had turned out, they must save their teacher. But how?
Why, it was all quite simple: by distracting Hottabych.
They had no need to worry today, for she would certainly be
confined to her cabin till the morrow. Then they would plan
their strategy as follows: one would go strolling with Varvara
Stepanovna, or sit on a bench talking to her, while the other
would be distracting Hottabych. For instance, Volka and Hotta
bych might play a game of chess, while Zhenya and Varvara
Stepanovna took a stroll down the deck. Volka and Hottabych
could be on deck, while Zhenya and Varvara Stepanovna were
talking somewhere far away, in a cabin or someplace. The only
points remaining to be cleared up were what they were
supposed to do when everyone went ashore together or gathered
for meals inthe mess hall.
"What if we disguise her?" Volka suggested.
"What do you want to do-stick a beard on her?" Zhenya
snapped."Nonsense. Make-up won't save her. We'll have to think
it over carefully."
"Ahoy, my young friends! Where are you?" Hottabych
shouted from below.
"We're here, we're coming right down."
They went down to the promenade deck.
"I and my honourable friend here are having an argument
about the Union of South Africa," Hottabych said, introducing
them to his companion.
Things were going from bad to worse. If the old man began
advertisinghis knowledge of geography, the passengers would
surely laugh at him; he might very well become offended, and
what might happen then did not bear thinking about.
"Who's right, my young friends? Isn't Pretoria the capital of
the Union of South Africa?"
"Sure it is," the boys agreed.
They were amazed. How had the old man come by this correct
information? Maybe from the papers? Naturally. That was the
only answer.
được. Làm thế nào mà cứu ư? Rât đơn giản: đánh lạc hướng ông
già Khốttabít.
Hôm nay thì có thể yên tâm được vì cô giáo còn phải nằm nghỉ
cả ngày trong buồng của mình, nhưng bắt đầu từ mai sẽ phải làm
như thế này: một đứa đi dạo chơi với cô Vácvara hoặc ngồi nói
chuyện với cô, còn một đứa thì dẫn ông Khốttabít đi chỗ khác.
Chẳng hạn, Vônca chơi cờ vua với ông Khốttabít, còn Giênia và
cô Vácvara đi dạo bên dưới boong. Vônca và ông Khốttabít có
thể ở trên boong, trong lúc Giênia và cô Vácvara đi đến một nơi
xa, trong cabin hay nơi nào đó Chỉ chưa biết sẽ đối phó ra sao
khi giả sử tât cả các khách tham quan cùng đồng thời lên bờ hoặc
khi mọi người cùng có ý định ngồi ăn ở phòng chung..
“Hay là bọn mình hóa trang cho cô ây nhỉ?” Vônca liền đề
nghị.
“Sao, cậu tính gắn cho cô ây một bộ râu hả?” Giênia châm
chọc. “Chỉ nghĩ vớ vẩn thôi! Ở đây có hóa trang cũng chẳng cứu
được ai đâu. Phải nghĩ cách khác thôi”
“Hỡi hai cậu bạn trẻ của ta! Các cậu ở đâu đây?” Ông
Khốttabít từ bên dưới gọi vọng lên.
“Chúng cháu ở đây. Chúng cháu xuống ngay bây giờ!”
Hai cậu bé đi xuống boong dạo chơi.
“Ta đang tranh luận với ông bạn đáng kính nhât đời về nước
Liên bang Nam Phi” Ông già nói sau khi giới thiệu hai cậu bé với
người bạn đường.
Tình huống mỗi lúc một gay: nếu ông già bắt đầu ba hoa trước
mặt các khách tham quan về những kiến thức địa lý của mình thì
ông sẽ bị mọi người cười, thế rồi ông điên tiết lên và có trời mới
biết được sẽ xảy ra những chuyện rắc rối gì.
“Hỡi các cậu bạn trẻ của ta, các cậu hãy phân xử cho chúng
tôi, có phải thủ đô Liên bang Nam Phi là Pretoria không?
“Vâng, đúng đây ạ!” Hai cậu bé xác nhận.
Hóa ra là thế! Vônca và Giênia sửng sốt. Do đâu mà ông già
bỗng nhiên lại có kiến thức địa lý đúng đắn như vậy? Chẳng lẽ
nhờ ông thường đọc báo? Đúng là do đọc báo rồi! Tât nhiên rồi.
Đó là câu trả lời duy nhât.
195
"My honourable friend here insists it's Cape Town, not
Pretoria," Hottabych said triumphantly. "We also argued about
how far above us the stratosphere is. I said that one could not
draw a definite line between thetroposphere and the tratosphere,
since it is higher or lower in various parts of the world. And
also that the line of the horizon, which, as one can ascertain from
the science of geography, is no more than a figment of our
imagination...." .
"Hottabych, I want a word with you in private," Volka
interrupted sternly. They walked off to a side. "Tell me the
truth, was it you who filched my geography book?"
"May I be permitted to know what you mean by that strange
" word? If you mean, 0 Volka, that I.... What's the matter now,
0 anchor of my heart? You're as pale as a ghost."
Volka's jaw dropped. His gaze became fixed on something
behind the old Genie's back.
Hottabych was about to turn round to see what it was, but
Volka wailed:
"Don't turn around! Please, don't turn around! Hottabych,
my sweet, dear Hottabych!"
Nevertheless, the old man did turn around.
Coming towards them, arm in arm with another elderly lady,
was Varvara Stepanovna Koltsova, an Honoured Teacher of the
Republic, the 6B geography teacher of Moscow Secondary
School No. 245.
Hottabych approached her slowly. With a practised gesture
he yanked a hair from his beard, and then another.
"Don't!" Volka yelled in horror, as he grabbed Hottabych's
hand. "She's not to blame! You've no right to!"
Zhenya silently tackled Hottabych from the rear and gripped
him as firmly as he could.
The old man's companion looked at this strange scene in
utter amazement.
"Boys!" Varvara Stepanovna commanded, apparently not at
all surprised at meeting her pupils on the ice-breaker. "Behave
“Vậy mà ông bạn đáng kính nhât đời đây lại một mực bảo rằng
thủ đô làCap Town!” Ông Khốttabít đắc thắng. “Ta và ông ây
còn tranh luận về vân đề tầng bình lưu cao cách đầu chúng ta
bao nhiêu. Ta bảo rằng không thể xác định được ranh giới chính
xác giữa tầng đối lưu và tầng bình lưu. Tại các nơi khác nhau
trên trái đât, lúc thì nó ở cao, lúc thì nó ở thâp... Còn đường chân
trời chỉ là do trí tưởng tượng của chúng ta mà ra. Ta đã được biết
chắc chắn như vậy nhờ môn khoa học địa lý...”
“Ông Khốttabít! Cháu muốn nói chuyện riêng với ông”-
Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già. Họ đi sang một bên. “Ông
hãy nhận đi, có phải ông đã đọc lén cuốn sách địa lý của cháu?”
“Xin cậu cho phép ta được biết cậu dùng cái từ lạ “đọc lén” để
nói gì vậy? Hỡi cậu Vônca. Cậu làm sao thế kia, hỡi cái mỏ neo
của lòng ta? Cậu mât hết thần sắc rồi!...
Hàm dưới của Vônca bỗng trễ xuống, ánh mắt gắn vào một
người nào đó ở phía sau lưng ông thần già.
Ông Khốttabít muốn quay đầu lại để xem có chuyện gì thì
Vônca đã hét lên:
“Không được quay đầu lại! Cháu van ông, ông đừng quay đầu
lại! Ông Khốttabít! Ông thân yêu!... Ông quý mến!”
Nhưng ông già vẫn quay đầu lại...
Cô Vácvara Xtêpanốpna Cônxôva, giáo viên công huân của
nước Cộng hòa, dạy môn địa lý lớp 6B trường trung học số 245 ở
Mátxcơva, đang khoác tay một bà đứng tuổi khác, đi lại gần ba
ông cháu.
Ông Khốttabít thong thả tiến lên đón cô Vácvara. Bằng một cử
chỉ quen thuộc, ông rút một sợi râu, rồi lại một sợi nữa.
“Không được!” Vônca hét lên với giọng khiếp đảm và tóm lây
tay ông già. “Cô ây chẳng có lỗi gì cả!... Ông không có quyền!”
Giênia lẳng lặng lao tới phía sau ông Khốttabít và ôm chặt
cứng người ông.
Người bạn đường của ông già ngây người ra vì kinh ngạc khi
thây cái cảnh tượng lạ lùng ây.
“Các em!”Cô Vácvara ra lệnh, có lẽ chẳng ngạc nhiên chút
nào về cuộc gặp gỡ hai cậu học sinh của mình trên tàu phá băng,
196
với yourselves! Leave the old man alone! Didn't you hear me?!
Kostylkov! Bogorad! Do you hear?"
"He'll turn you into a toad if we do!" Volka cried frantically,
feeling that he could not manage Hottabych.
"Or into a chopping-block on which butchers carve
mutton!" Zhenya added. "Run, Varvara Stepanovna! Hurry up
and hide before he breaks loose! What Volka said is true!"
"What nonsense!" Varvara Stepanovna said, raising her voice.
"Children, did you hear what I said?!"
By then Hottabych had wrenched free from his young friends
and quickly tore the hairs in two. The boys shut their eyes in
horror.
However, they opened them when they heard Varvara
Stepanovna thanking someone. She was holding a bouquet of
flowers and a large bunch of ripe bananas.
Hottabych replied by bowing with a nourish and touching
first his forehead and then his heart.
When they were back in their cabin, the three friends had a
show-down.
"Oh, Volka, why didn't you tell me right away, right after
the examination, the very first day of our happy acquaintance,
that I failed you by my over-confident and ignorant prompting?
You've offended me. If you had only told me, I wouldn't have
bothered you with my annoying gratitude. Then you could have
easily prepared for your re-examination, as is becoming an
enlightened youth like you."
So spoke Hottabych, and there was real hurt in his voice.
"But you'd have turned Varvara Stepanovna into a
chopping-block for carving mutton. No, Hottabych, I know you
only too well. We spent all these days in terrible fear for her life.
Tell me, would you have changed her into a chopping-block?"
Hottabych sighed.
"Yes, I would have, there's no use denying it. Either that or
into a terrible toad."
"See! Is that what she deserves?"
“Không được giở trò ở đây! Các em hãy để cụ ây yên! Có nghe
cô không?! Côxtưncốp! Bôgôrát! Các em không nghe sao?”
“Ông ây sẽ biến cô thành con cóc!” Vônca tuyệt vọng kêu lên,
cảm thây mình không thể giữ được ông Khốttabít.
“Hoặc biến cô thành cái thớt để các lão hàng thịt chặt thịt cừu
trên đó!” Giênia tiếp lời. “Hãy chạy đi, cô Vácvara! Hãy trốn
mau trước khi ông ây vùng rađược!. Vônca nói đúng đây cô ạ”
“Chỉ nói bậy thôi nào!” Cô Vácvara cât cao giọng một chút.
“Các em! Các em không nghe lời cô hay sao?”
Nhưng ông Khốttabít đã tự thoát khỏi hai vòng tay chặt cứng
của các cậu bạn trẻ và nhanh chóng ngắt sợi râu.ra làm hai. Hai
cậu bé khiếp đảm nhắm nghiền mắt lại.
Chỉ sau khi nghe thây cô Vácvara cám ơn ai đó, hai đứa mới
mở mắt ra. Trên tay cô giáo có một bó hoa và một nải chuối
thơm lừng.
Ông Khốttabít đáp lời cô giáo, lịch sự cúi rạp người và áp bàn
tay lên trán, sau đó lại áp bàn tay vào chỗ trái tim.
Lúc trở lại buồng của mình, ba người bạn mới nói hết sự thể
cho nhau nghe.
“Hỡi cậu Vônca, tại sao hồi ây, trong cái ngày đầu ông cháu ta
may mắn làm quen với nhau, cậu không nói cho ta biết ngay sau
buổi thi là ta đã làm hại cậu bởi việc ta nhắc bài một cách quá tự
tin và dốt nát? Cậu làm ta bực mình đây! Giá mà cậu nói thẳng
cho ta biết thì ta đã chẳng quây rầy cậu suốt bao lâu nay bằng
những cái trò đền ơn vớ vẩn và cậu đã có thể yên ổn chuẩn bị thi
lại, bởi vì một thiếu niên có học như cậu cần phải làm như vậy”.
Ông Khốttabít nói thế đó và giọng nói lộ vẻ bực mình thực sự.
“Cháu nói với ông chuyện đó để ông biến cô Vácvara thành
cái thớt chặt thịt cừu ây à ông Khốttabít ơi, cháu rành ông quá
mà? Suốt cả những ngày qua, cháu và Giênía lo cho cô Vácvara
hết sức. Đúng là ông đã định biến cô ây thành cái thớt chứ gì?
Ông Khốttabít thở dài
«Vâng, ta chẳng giâu đâu. Ta đã định biến cô giáo thành cái
thớt hoặc thành con cóc xâu xí ».
«Thế đây! Phải chăng cô giáo đáng bị biến như vậy?»
197
"Why, if anyone ever dares to turn this noble
woman into a chopping-block or a toad he'll have to deal with
me first!" the old man cried hotly and added, "I bless the day
you induced me to learn the alphabet and taught me how to read
the papers. Now I am always up-to-date and well informed on
which sea is being built, and where. And I also bless the day
Allah gave me the wisdom to 'filch' your geography book-that's
the right expression, isn't it, 0 Volka? For that truly wise and
absorbing book has opened before me the blessed expanses of
true science and has saved me from administering that which I,
in my blindness, considered a deserving punishment for your
highly respected teacher. I mean Varvara Stepanovna."
"I guess that takes care of that!" Volka said.
"It sure does," Zhenya agreed.
WHAT INTERFERES WITH SLEEPING
They were having good sailing weather. For three days and
three nights they sailed in open seas and only towards the end of
the third day did they enter a region of scattered ice.
The boys were playing checkers in the lounge, when an
excited Hottabych burst in on them, holding on to the brim of his
old straw hat.
"My friends," he said with a broad smile, "go and have a
look: the whole world, as far as the eye can see, is covered with
sugar and diamonds!"
We can excuse Hottabych these funny words, as never
before in his nearly forty centuries of living had he seen a
single mound of ice worth speaking of.
Everyone in the lounge rushed on deck and discovered
thousands of snow-white drifting ice-floes sparkling and
glittering in the bright rays of the midnight sun, moving silently
towards the "Ladoga." Soon the first ice-floes crunched and
crashed against the rounded steel stem of the boat.
Late that night (but it was as bright and sunny as on a clear
noonday) the passengers saw a group of islands in the distance.
«Hừ, bây giờ kẻ nào đó cứ thử biến người phụ nữ đáng kính đó
thành cái thớt hoặc con cóc mà xem? Hắn sẽ biết tay ta! » Ông
già sôi nổi gào lên và nói thêm: «Ta cảm tạ cái ngày mà các cậu
đã dạy ta học bảng chữ cái và làm cho ta quen với việc đọc báo.
Bây giờ ta lúc nào cũng biết cái biển nào đang được đào ở đâu.
Ta còn cảm tạ cái ngày mà Đức Ala dã ban cho ta sự sáng suốt để
“đọc lén” sách địa lý của cậu - ta nói chữ này có đúng không, hỡi
cậu Vônca! Bởi cuốn sách thực sự sáng suốt và hâp dẫn ây đã mở
ra trước mắt ta những khoảng không bao la của một môn khoa
học chân chính. Và cũng chính cuốn sách ây đã giúp ta tránh đi
cái hành động mù quáng tức là trừng phạt cô giáo rât đáng kính
của các cậu. ây là ta muốn nói đến cô Vácvara Xtêpanốpna đây.
«Té ra là thế!» Vônca nói.
«Thế là xong vân đề này!» Giênia xác nhận.
CÁI GÌ CẢN TRỞ GIẤC NGỦ?
Thời tiết thuận lợi cho tàu “Lađôga”. Trong ba ngày đầu, con
tàu chạy trên vùng nước chưa đóng băng. Mãi tới cuối ngày thứ
ba, nó đi vào vùng băng một năm và băng đã xẻ.
Đúng vào lúc hai cậu bé đang ngồi chơi cờ nhảy ở phòng
chung, ông Khốttabít xồng xộc chạy vào, tay phải cầm cái mũ cói
quen thuộc.:
“Các cậu bạn của ta ơi,” Ông cười toe toét và nói “các cậu hãy
ra mà xem: khắp cả mặt biển, nhìn đâu cũng chỉ thây rặt đường
cát và kim cương!”
Đối với ông Khốttabít, những lời nói đó hoàn toàn có thể tha
thứ được: trong suốt cả cuộc đời gần bốn nghìn năm của mình,
chưa bao giờ ông được trông thây một tảng băng thực sự.
Tât cả những người có mặt ở trong phòng chung đều lao lên
boong tàu và thây vô số những tảng băng trắng toát lâp lánh dưới
ánh nắng rực rỡ của mặt trời nửa đêm, đang lặng lẽ tiến dần về
phía tàu “Lađôga” Chẳng mây chốc, những tảng băng đầu tiên đã
kêu răng rắc dưới sống mũi tròn bằng thép của con tàu.
Vào lúc đêm khuya (nhưng trời vẫn sáng và ngập tràn ánh
nắng như một buổi trưa rực rỡ), các khách tham quan đã nhận
198
This was the first glimpse they had of the majestic and sombre
panorama of Franz Joseph Land. They saw the gloomy, naked
cliffs and mountains covered with glittering glaciers which
resembled sharp, pointed clouds that had been pressed close
to the harsh land.
"It's time to go to bed, I guess," Volka said when everyone
had had his fill of looking at the far islands. "There's really
nothing to do, but I don't feel like sleeping. It all comes from not
being used to sleeping while the sun is shining!"
"0 blessed one, it seems to me that it is not the sun which
is interfering, but something else entirely," Hottabych suggested
timidly.
However, no one paid attention to his words.
For a while, the boys wandered up and down the decks. There
were less and less people aboard. Finally they, too, went back
to their cabin. Soon the only people on the ship who were not
asleep were the crew members on duty.
It was quiet and peaceful aboard the "Ladoga." From every
cabin there came the sound of snoring or deep breathing, as if
this were not taking place on a ship some two and a half
thousand kilometres from the mainland, in the harsh and
treacherous Barents Sea, but in a cosy rest home somewhere
near Moscow, during the afternoon "quiet hour." The shades
were drawn on the port-holes, just as on the windows in rest
homes, to keep out the bright sunshine.
SHIPWRECKED?
However, it soon became clear that there was a very tangible
difference between the "Ladoga" and a rest home. Apart from
the Crimean earthquake, old-timers at rest homes do not recall
having been tossed out of their beds in their sleep. The
passengers had just fallen asleep when a sharp jerk threw them
from their berths.
That very moment the steady hum of the engines stopped. In
the silence which followed, one could hear the slamming of
thây ở đằng xa một quần đảo. Lần đầu tiên, họ trông thây toàn
cảnh hùng vĩ và ảm đạm của quần đảo Đât Phranxơ Iôzep. Họ
trông thây những tảng băng và những ngọn núi trơ trụi, ảm đạm,
phủ đầy băng lâp lánh, chúng giống như những đám mây trắng
hình chóp ân chặt xuống mặt đât lạnh lẽo.
“Đã đến lúc đi ngủ rồi!” Vônca nói khi mọi ngươi đã ngắm
chán chê quang cảnh lạ thường của những hòn đảo ở đằng xa.
“Thật sự thì chẳng có việc gì làm, trong khi đó lại không hề buồn
ngủ. Thế có nghĩa là chẳng ai quen ngủ dưới ánh sáng mặt trời!”
“Hỡi cậu bạn may mắn , riêng ta thì lại cảm thây rằng cản trở
giâc ngủ chẳng phải là mặt trời, mà là một cái hoàn toàn khác”
Ông Kháttabít khiêm nhường bày tỏ ý kiến của mình.
Nhưng chẳng ai buồn chú ý đến câu nói của ông.
Trong một thời gian, hai cậu bé đi lang thang. trên boong tàu.
Ở đây, số người đứng xem mỗi lúc một ít dần. Cuối cùng, họ
cũng xuống buồng của mình. Chẳng mây chốc, trên tàu, chỉ
những người làm nhiệm vụ canh gác là còn thức mà thôi.
Sự yên tĩnh bắt đầu ngự trị trên tàu "Ladoga’ Từ tât cả các
buồng vọng ra tiếng ngáy và tiếng thở phì phò yên lành, dường
như sự việc xảy ra không phải ở con tàu lênh đênh trên biển
Baren khắc nghiệt và độc địa, cách đât liền 2.500 kilômét, mà là
ở một nơi nào đó gần Mátxcơva trong một nhà nghỉ yên tĩnh và
tiện nghi, vào đúng giờ ngủ trưa. Và hệt như trong các buồng của
nhà nghỉ, ở đây người ta cũng buông màn che những cửa mạn để
ánh sáng mặt trời rực rỡ không cản trở giâc ngủ của mọi người
ĐÁ NGẦM HAY KHÔNG PHẢI ĐÁ NGẦM?
Tuy vậy mọi người đã nhanh chóng thây rõ rằng giữa tàu
“Lađôga” và nhà nghỉ vẫn có sự khác nhau rât đáng kể. Quả thật,
nếu không tính đến chuyện động đât ở Crimê, những người đã
nhiều lần ở trong các nhà nghỉ đều chẳng nhớ có trường hợp nào
mà họ lại bị văng từ trên giường xuống đât giữa lúc đang ngủ
ngon lành.
Đúng lúc đó, tiếng máy chạy đều đều liền im bặt. Trong bầu
không khí yên tĩnh trên tàu, vang lên tiếng đập cửa ầm ầm, tiếng
199
doors and the sound of running feet, as the people rushed out of
their cabins to find out what had happened. There were shouts of
command coming from the deck. Volka was lucky in tumbling
out of the top berth without major injuries. He immediately
jumped to his feet and began to rub his sore spots. As he was
still half asleep, he decided that it had been his own fault and
was about to climb up again when the murmur of anxious
voices coming from the corridor convinced him that the reason
was much more serious than he thought.
"Perhaps we hit an underground reef?" he wondered,
pulling on his clothes. This thought, far from frightening him,
gave him a strange and burning feeling of anxious
exhilaration. "Golly! This is a real adventure! Gee! There isn't a
single ship within a thousand kilometres, and maybe our
wireless doesn't work!"
He imagined a most exciting picture: they were
shipwrecked, their supplies of drinking water and food were
coming to an end, but the passengers and crew of the
"Ladoga" were calm and courageous-as Soviet people should
be. Naturally, he, Volka Kostylkov, had the greatest will
power. Yes, Vladimir Kostylkov could look danger in the
face. He would always be cheerful and outwardly carefree, he
would comfort those who were despondent. When the captain
of the "Ladoga" would succumb to the inhuman strain and
deprivation, he, Volka, would rightly take over command of the
ship.
"What has disturbed the sleep so necessary to your young
system?" Hottabych asked and yawned, interrupting Volka's day-
dreams.
"I'll find out right away, Hottabych. I don't want you to
worry about anything," Volka said comfortingly and ran off.
Gathered on the spardeck near the captain's bridge were
about twenty half-dressed passengers. They were all discussing
something quietly. In order to raise their spirits, Volka assumed
a cheerful, carefree expression and said courageously:
chân hành khách chạy huỳnh huỵch khỏi các buồng để xem đã
xảy ra chuyện gì. Từ trên boong vọng xuống những tiếng hô lớn
của đội thủy thủ. Vônca bị ngã từ giường trên xuống, nhưng
chẳng lây gì làm đau cho lắm. Nó lập tức bật dậy và lây tay xoa
vài chỗ bị bầm. Đang ngái ngủ nên không hiểu chuyện gì đã xảy
ra, nó nghĩ rằng nó bị ngã là do mình thiếu thận trọng, nên cu cậu
lại toan leo lên giường nằm. Nhưng tiếng ồn ào lo lắng từ hành
lang vọng vào làm cho nó tin rằng nó bị ngã một nguyên nhân
còn nghiêm trọng hơn là nó tưởng rât nhiều.
“Chẳng lẽ tàu chúng ta lại va phải đá ngầm?”, Vônca nghĩ
bụng và vội vàng mặc quần áo. Cái ý nghĩ đó chẳng những
không làm cho nó lo sợ, mà lại còn đem lại cho nó một cảm giác
háo hức, thích thú. “Tuyệt thật! Đây là một cuộc phiêu lưu thực
sự! Hay quá! Trong vòng cả ngàn kilômét không hề có một con
tàu nào. Còn đài vô tuyến của chúng ta cũng không làm việc!”
Nó tưởng tượng một cảnh tượng vô cùng hâp dẫn: con tàu bị
nạn, số nước ngọt và lương thực cạn dần, nhưng tât cả các khách
tham quan và đội thủy thủ tàu “Lađôga” vẫn xử sự bình tĩnh và
dũng cảm, xứng đáng là những người Xôviết. Mà người xử sự cừ
hơn cả dĩ nhiên là nó, Vônca Côxtưncốp. Ôi, Viađimia
Côxtưncốp biết nhìn thẳng vào hiểm nguy! Lúc nào nó cũng vui
vẻ, lúc nào ngoài mặt nó cũng tỏ ra không lo lắng gì cả để khích
lệ những người buồn nản. Khi thuyền trưởng của tàu “Ladoga”
lâm bệnh vì làm việc căng thẳng quá sức và ăn uống thiếu thốn,
nó, Vônca, liền nắm quyền lãnh đạo cuộc thám hiểm
“Nguyên nhân nào đã phá mât giâc ngủ rât cần thiết đối với cái
cơ thể chưa được cứng cáp của cậu?” Ông Khốttabít vừa thức
dậy, đã cắt ngang những mơ ước dễ chịu của Vônca.
“Thưa ông, cháu sẽ biết ngay bây giờ. Nhưng ông chớ có lo
đây?” Vônca khích lệ ông già và chạy lên boong.
Khoảng hai chục khách tham quan chưa mặc xong quần áo
đang túm tụm ở boong thượng, bên cạnh buồng thuyền trưởng.
Tât cả đang thảo luận lặng lẽ một cái gì đó. Để nâng cao tinh
thần của họ, Vônca liền tạo ra một bộ mặt vui vẻ, không lo lắng
và nói với vẻ dũng cảm:
200
"Be calm, everyone! Calmness above all! There's no need to
panic!"
"That's very true. Those are golden words, young man! And
that is why you should go right back to your cabin and go to
sleep without fear," one of the passengers replied with a smile.
"By the way, no one here is feeling at all panicky."
Everyone laughed, to Volka's considerable embarrassment.
Besides, it was rather chilly on deck and he decided to run down
and get his coat.
"Calmness above all!" he said to Hottabych, who was
waiting for him below. "There's no reason to get panicky.
Before two days are out, a giant ice-breaker will come for us
and set us afloat once again. We certainly could have done it
ourselves, but can you hear? The engines have stopped working
Something went wrong, but no one can find out what it is.
There will surely be deprivations, but let's hope that no one will
die."
Volka was listening to himself speak with pleasure. He had
never dreamt he could calm people so easily and convincingly.
"0 woe is me!" the old man cried suddenly, shoving his bare
feet into his famous slippers. "If you perish, I'll not survive
you. Have we really come upon a shoal? Alas, alas! It would be
much better if the engines were making noise. And just look at
me! Instead of using my magic powers for more important
things, I...."
"Hottabych," Volka interrupted sternly, "tell me this minute:
what have you done?"
"Why, nothing much. It's just that I so wanted you to sleep
soundly, that I permitted myself to order the engines to stop
making noise."
"Oh, no!" Volka cried in horror. "Now I know what
happened! You ordered the engines to be still, but they can't
work silently. That's why the ship stopped so suddenly. Take
back your order before the boilers explode!"
“Hãy bình tĩnh, mọi người, trước hết là phải bình tĩnh! Chẳng
có gì mà phải hốt hoảng cả?
“Về chuyện hốt hoảng thì chú em nói đúng đây. Đó là những
lời vàng ngọc, anh chàng trẻ tuổi ạ! Vậy chú em hãy về lại buồng
của mình đi và hãy bình tĩnh mà nằm ngủ” Một khách tham quan
tủm tỉm cười và trả lời “Vả lại cẳng ai ở đây hoảng sợ!”
Mọi ngươi phì cười, làm ho Vônca cảm thây lúng túng thế nào
ây. Hơn nữa, ở ngoài trời lúc ây khá lạnh, nó quyết định chạy
xuống buồng để mặc thêm áo khoác.
“Trước hết là phải bình tĩnh!” Nó nói với ông Khốttabít đang
ngồi đợi nó ở bên dưới “Chẳng có gì mà phải hoảng hốt cả Chỉ
còn hai ngày nữa, người ta sẽ phái một tàu phá băng rât mạnh tới
cứu chúng ta và đưa tàu chúng ta ra khỏi chỗ mắc cạn. Chúng ta
cũng có thể tự thoát được, nhưng ông nghe thử xem? Máy tàu
ngừng làm việc rồi Có gì đó bị hỏng, nhưng chưa ai tìm thây. Dĩ
nhiên, chúng ta sẽ phải chịu đựng những sự thiếu thốn nào đó,
song hy vọng không một ai trong chúng ta bị chết”.
Vônca hài lòng nghe những lời tụ nó nói ra. Nó không ngờ nó
lại biết trân an mọi người dễ dàng và thuyết phục đến thế..
“Ôi khổ thay cho ta!” Ông già bỗng cuống lên, vụng về đút hai
bàn chân trần vào đôi hài trứ danh của mình. “Nếu các cậu chết
thì ta không thể nào sống nổi đâu! Chẳng lẽ tàu chúng ta lại mắc
cạn sao? Khốn khổ thân ta! Thà máy tàu cứ kêu ầm ầm lại còn
hơn! Mà ta cũng tài ghê! Thay vì sử dụng sự hùng mạnh của
mình vào những việc quan trọng hơn thì ta...”
“Ông Khốttabít!” Vônca nghiêm nghị ngắt lời ông già “Ông
hãy kể ngay: ông đã bày ra trò gì ở đây?”
“Chẳng có gì cả! Chẳng qua là vì lo cho giâc ngủ yên lành của
cậu, ta đã cho phép mình ra lệnh cho máy tàu không được kêu
ầm ầm nữa.
“Ồ, không!!” Vônca hoảng sợ. “Bây giờ cháu mới hiểu chuyện
gì đã xảy ra. Ông ra lệnh cho máy tàu phải yên lặng, nhưng máy
tàu không thể làm việc im lặng được. Vì thế, con tàu mới dừng
lại đột ngột như vậy. Ông hãy hủy ngay lập tức cái lệnh của mình
trước khi nồi hơi nổ tung!”
201
"I hear and I obey," a rather frightened Hottabych answered
shakily.
That very moment the engines began to hum again and the
"Ladoga" continued on its way as before. Meanwhile, the
captain, the chief engineer and everyone else on board were at
a loss to explain why the engines had stopped so suddenly and
mysteriously and had resumed working again just as suddenly
and mysteriously.
Only Hottabych and Volka knew what had happened, but
for obvious reasons they said nothing. Not even to Zhenya. But
then, Zhenya had slept soundly through it all.
"If there was ever an international contest to see who's the
soundest sleeper, I bet Zhenya would get first prize and be the
world champion," Volka said.
Hottabych giggled ingratiatingly, though he had no idea what
a contest was, and especially an international one, or what a
champion was. But he was trying to appease Volka.
Yet, this in no way staved off the unpleasant conversation.
Volka sat down on the edge of Hottabych's berth and said:
"You know what? Let's have a man-to-man talk."
"I am all ears, 0 Volka," Hottabych replied with
exaggerated cheerfulness.
"Did you ever try counting how many years older you are than
me?"
"Somehow, the thought never entered my head, but if you
permit me to, I'll gladly do so."
"Never mind, I figured it out already. You're three thousand,
seven hundred and nineteen years older than me-or exactly
two hundred and eighty-seven times! And when people see us
together on the deck or in the lounge they probably think: how
nice it is that these boys have such a respectable, wise and
elderly gentleman to keep an eye on them. Isn't that right?
What's the matter? Why don't you answer?"
But Hottabych, hanging his unruly grey head, seemed to
have taken a mouthful of water.
“Xin tuân lệnh!” Ông Khốttabít sợ quá, trả lời với giọng run
run.
Đúng lúc đó máy tàu lại kêu ầm ầm và tàu “Ladôga” lại bắt
đầu tiếp tục chạy như trước. Còn ông thuyền trưởng, bác thợ máy
và tât cả những người khác ở trên tàu đều đoán mãi không ra
nguyên nhân của việc máy tàu ngầm hoạt động một cách bât
thình lình, không thể nào giải thích nổi việc máy tàu hoạt động
trở lại cũng rât chi là bí ẩn.
Chỉ ông già Khốttabít và Vônca mới biết chuyện gì đã xảy ra,
nhưng vì những lý do hoàn toàn dễ hiểu cả hai đều không hở điều
đó cho ai hay. Ngay cả Giênia.. Vả lại, Giênia vẫn còn ngủ khì.
“Nếu người ta tổ chức một cuộc thi quốc tế xem ai ngủ say
nhât thì hẳn là Giênia sẽ giật chức quán quân thế giới về ngủ
đây” Vônca nói.
Ông Khốttabít cười hì hì với vẻ lây lòng, mặc dù ông chưa
cuộc thi là gì, và đặc biệt là cuộc thi quốc tế nữa, và thế nào là
quán quân. Nhưng ông già cố làm lành với Vônca.
Tuy nhiên, việc đó cũng chẳng giúp ông thần già tránh được
cuộc nói chuyện khó chịu. Ngồi xuống mép giường của ông
Khôttabít, Vônca quả quyết nói:
“Ông biết không, chúng ta sẽ nói chuyện với nhau như một người
đàn ông nói với một người đàn ông” .
“Ta nghe hết sức chăm chú, hỡi cậu Vônca!” Ông Khốttabít trả
lời với vẻ yêu đời có tính chât cường điệu.
“Ông không bao giờ thử tính ông hơn cháu bao nhiêu tuổi à?”
“Chẳng hiểu sao ta lại không hề nghĩ tới chuyện đó. Nhưng
nếu cậu cho phép thì ta sẽ vui lòng tính ngay”.
“Khỏi cần! Cháu đã tính rồi. Ông hơn cháu 3.719 tuổi, hay là
tuổi ông gâp tuổi cháu vừa đúng 287 lần! Lúc mọi người thây ba
ông cháu ta trên boong tàu hoặc ở phòng chung, hẳn là ai cũng
nghĩ thế này: Cái ông đáng kính, thông minh và không còn trẻ ây
lúc nào cũng chăm nom săn sóc hai cậu bé kia, hay quá nhỉ!
Cháu nói có đúng không nào?... Sao ông lại im lặng như thế?
Nhưng ông Khốttabít vẫn im thin thít, cái đầu bạc của ông
buồn bã cúi xuống.
202
"But how do things really stand? Actually, I find that I'm
suddenly responsible for your life and the lives of all the
passengers, because since it was me who let you out of the
bottle an since you nearly sank a whole ice-breaker, it means I'm
responsible for everything. I deserve to have my head chopped
off."
"Just let anyone try to chop off such a noble head as yours!
Hottabych cried.
"All right, never mind that. Don't interrupt. To continue: Pi
sick and tired of your miracles. There's no doubt about it,
you're really a very mighty Genie (Hottabych puffed out his
chest), bi as concerns modern times and modern technical
development; you don't know much more than a new-born
babe. Is the clear?"
"Alas, it is."
"Well then, let's agree: whenever you feel like performing
some miracle, consult other people."
"I'll consult you, 0 Volka, and if you won't be on hand, or :
you're busy preparing for a re-examination (Volka winced),
the I'll consult Zhenya."
"Do you swear?"
"I swear," the old man exclaimed and struck his chest wit his
fist.
"And now, back to bed," Volka ordered.
"Aye, aye, Sir!" Hottabych answered loudly. He had already
managed to pick up some nautical terms.
HOTTABYCH AT HIS BEST
By morning the "Ladoga" had entered a zone of heavy fogs.
crawled ahead slowly and every five minutes its siren wailed
loudly, breaking the eternal silence.
This was done in accordance with the rules of navigation.
then it is foggy, all vessels must sound their fog horns, no matter
whether they are in the busiest harbours or in the empty wastes
of the Arctic Ocean. This is done to prevent collisions.
“Vậy mà trong thực tế thì sao? Trong thực tế bỗng hóa ra là
cháu phải chịu trách nhiệm cả về tính mạng của ông lẫn tính
mạng của tât cả các hành khách, bởi vì chính cháu đã thả ông ra
khỏi cái bình gốm, mà ông thì lại suýt nữa làm đắm chiếc tàu phá
băng cùng với toàn bộ hành khách và đội thủy thủ. Vì tội đó,
người ta có chặt đầu cháu đi thì vẫn còn là nhẹ”
“Hừ, cứ để cho kẻ nào đó thử chặt đầu một thiếu niên đáng
kính như cậu mà xem!” Ông Khốttabít la lên.
“Được rồi, được rồi! Ông đừng ngắt lời cháu. Cháu đã ngây
các phép lạ của ông đến tận cổ rồi! Ông là một ông thần, dĩ
nhiên, và thậm chí là một ông thần rât hùng mạnh (ông Khốttabít
vươn vai đứng thẳng với vẻ kiêu hãnh), nhưng về cuộc sống hiện
nay và về kỹ thuật hiện đại thì ông hiểu biết chỉ hơn đứa bé mới
sinh một chút xíu thôi. Ông đã hiểu chưa?”
“Than ôi, ta đã hiểu”.
“Bây giờ, ông cháu ta hãy thỏa thuận với nhau thế này: ông
muốn làm một phép lạ nào đó thì phải hỏi ý kiến mọi người”
“Ta sẽ hỏi ý kiến cậu, hỡi cậu Vônca! Nếu cậu đi vắng hoặc
chuẩn bị thi lại (Vônca cau mày) thì ta sẽ hỏi ý kiến cậu Giênia,
người bạn của chúng ta.
“Ông có sẵn sàng thề không?”
“Ta xin thề!” Ông già sôi nổi thốt lên và đâm mạnh vào ngực
mình.
“Còn bây giờ thì đi ngủ!” Vônca ra lệnh.
“Đi ngủ, rõ!” Ông Khốttabít đã kịp bắt chước được cách nói
của các thủy thủ, bèn hùng dũng trả lời.
NỖI BỰC MÌNH CỦA ÔNG GIÀ KHỐTTABÍT
Đến sáng, tàu “Lađôga” đi vào vùng sương mù dày dặc, tiến từ
tù, cứ 5 phút lại kéo còi ình ỏi, tiếng còi vang to phá tan sự im
lặng vĩnh cửu
Luật hàng hải quy định như vậy, lúc trời có sương mù, các tàu
thuyền phải kéo còi để khỏi đâm vào nhau, cho dù chúng đang ở
trên những tuyến đường hàng hải có nhiều tàu bè qua lại nhât hay
đang trên những nơi vắng vẻ của Bắc Băng Dương.
203
The sound of the "Ladoga's" siren depressed the passengers.
It was dull and damp on deck, and boring in the cabins. That
is why every seat in the lounge was occupied. Some passengers
were playing chess, some were playing checkers, others were
reading. Then they tired of these pastimes, too. Finally they
decided to sing.
They sang all together and one at a time; they danced to
the accompaniment of a guitar and an accordion. A famous
Uzbek cotton-grower danced to an accompaniment provided by
Zhenya. There really should have been a tambourine, but since
there was none, Zhenya tapped out the rhythm quite well on an
enamelled tray. Everyone was pleased except the Uzbek, but he
was very polite and praised Zhenya, too. Then a young man
from a Moscow factory began doing card tricks. This time
everyone except Hottabych thought it was grand.
He called Volka out into the corridor.
"Permit me, 0 Volka, to entertain these kind people with
several simple miracles."
Volka recalled how these "simple miracles" had nearly
ended in the circus and protested vigorously, "Don't even think
of it!" Finally, however, he agreed, because Hottabych was
looking at him with such sad-dog eyes.
"All right, but remember-just card tricks and maybe
something with the ping-pong balls, if you want to."
"I shall never forget your wise generosity," Hottabych said
gratefully, and they returned to the lounge. The young worker
was in the midst of a really good trick. He offered anyone in
the audience to choose a card, look at it, replace it, and then
shuffle the deck. Then he shuffled it too, and the top card always
turned out to be the right one.
After he had received his well-earned applause and returned
to his seat, Hottabych asked to be permitted to entertain the
gathering with several simple tricks. That's how the boastful old
man put it-simple. Naturally, everyone agreed. They applauded
before he even began.
Tiếng còi tàu “Lađôga” làm cho các hành khách buồn chán.
Ở trên boong thì mù mịt và ẩm ướt, còn ở trong các buồng thì
buồn tẻ. Vì thế, các hành khách đã kéo vào phòng chung, ngồi
kín tât cả các ghế. Một số người này chơi cờ vua, một số người
khác thì chơi cờ nhảy, số còn lại đọc sách báo. Nhưng rồi mọi
người cũng chán những thứ đó. Người ta quyết định ca hát.
Họ hát đồng ca và đơn ca rât nhiều bài, rồi nhảy múa theo
nhạc đệm của đàn ghita và phong cầm. Một bác Udơbếch, một
nhà trồng bông nổi tiếng nhảy múa theo nhạc đệm của Giênia.
Phải đệm bằng trống lục lạc, nhưng chẳng có nên Giênia đành
lây ngón tay gõ nhịp khá khéo léo trên chiếc khay tráng men.
Mọi người đều thích thú, trừ bác Udơbếch nhưng lịch sự, bác ta
cũng tỏ lời khen ngợi Giênia. Sau đó, một bạn trẻ tuổi của một
nhà máy ở Mátxcơva bắt đầu biểu diễn ảo thuật bằng những con
bài. Lần này, mọi người đều rât thích, trừ ông Khốttabít.
Ông già liền gọi Vônca ra ngoài hành lang:
“Hỡi cậu Vônca, cậu hãy cho phép ta làm trò vui cho những
con người tốt bụng này bằng vài phép lạ thật đơn giản”.
Vônca sực nhớ đến các phép lạ thật “đơn giản” ây đã suýt nữa
dẫn đến tai họa ở rạp xiếc hôm nào, nên vội xua tay: “Không
được đâu ông ơi!” Nhưng cuối cùng, Vônca đành phải đồng ý.
Bởi ông Khốttabít đã nhìn vào mắt nó với vẻ cầu khẩn làm sao!
“Thôi được, nhưng ông chỉ được làm bằng những con bài thôi
đây nhé và có thể với những quả bóng bàn nếu ông muốn”.
“Ta sẽ không bao giờ quên lòng độ lượng sáng suốt của cậu!”
Ông Khốttabít nói cảm ơn và hai ông cháu quay vào phòng
chung. Anh công nhân trẻ đứng ở giữa làm một trò ảo thuật thật
là tuyệt. Anh đề nghị người xem chọn một con bài nhớ lây nó rồi
lại đút con bài vào cỗ bài và tráo đi tráo lại nhiều lần. Rồi, anh
tráo lần cuối khiến cho con bài được chọn nằm ở trên cùng
Sau khi anh này nhận được những tràng pháo tay hoàn toàn
xứng đáng và trở về chỗ của mình, ông Khốttabít liền yêu cầu
mọi người cho phép ông góp vui bằng vài trò ảo thuật đơn giản.
Đơn giản, đó là cách nói của ông già huên hoang. Dĩ nhiên, mọi
người cho phép. Họ đã vỗ tay ngay cả khi ông chưa bắt đầu.
204
Bowing smartly to all sides like an old-timer on the stage,
Hottabych took two ping-pong balls from a table and threw them
into the air. Suddenly, there were four balls; he threw them up
again and they became eight, then thirty-two. He began
juggling all thirty-two balls, and then they disappeared and
were found to be in thirty-two pockets of thirty-two people in the
audience. Then they flew out of the pockets, formed a chain and
began spinning around a bowing Hottabych like sputniks until
they became a white hoop. Hottabych put this large hoop on
Varvara Stepanovna's lap with a low bow. The hoop began to
flatten out until it turned into a roll of excellent silk. Hottabych
cut it into pieces with Volka's pen-knife. The pieces of silk
flew into the air like birds and wound themselves into turbans
of remarkable beauty around the heads of the amazed audience.
Hottabych listened to the applause blissfully. Then he
snapped his fingers. The turbans turned into pigeons which flew
out through the open port-holes and disappeared. Everyone was
now convinced that the old man in the funny oriental slippers
was one of the greatest conjurors.
Hottabych wallowed in the applause. The boys knew him
well enough to understand how dangerous such unanimous and
exciting approval was for him.
"Just wait and see! Watch him go to town now," Zhenya
whispered in a worried voice. "I have a funny feeling, that's all."
"Don't worry, we have a very strict agreement on this point."
"One minute, my friends," Hottabych said to the applauding
passengers. "Will you permit me to...."
He yanked a single hair from his beard. Suddenly a shrill
whistle sounded on deck. They could hear the heavy clatter of
running feet.
"That's the militia coming to fine someone!" Zhenya joked.
"Somebody's jumped overboard at full speed!" No one had
time to laugh, because the "Ladoga" shuddered and something
Cúi chào lịch sự như một diễn viên tạp kỹ thực thụ, ông
Khốttabít cầm hai quả bóng bàn từ chiếc bàn rồi tung lên. Đột
nhiên chúng biến thành bốn quả; tung lên lần nữa lại biến thành
tám; sau đó lại tung lên biến thành ba mươi hai.Khi ông già bắt
đầu tung hứng cùng một lúc cả ba mươi hai quả bóng thì chúng
bỗng biến mât và nằm gọn trong ba mươi hai cái túi của ba mươi
hai người xem. Sau đó, chúng nhảy ra khỏi các túi rồi hợp thành
một chuỗi và bắt đầu quay như các vệ tinh quanh ông Khốttabít
đang cúi chào cho tới lúc biến thành một cái vòng trắng. Ông
Khốttabít đặt cái vòng lớn ây lên đầu gối cô Vácvara. Cái vòng
bắt đầu xẹp xuống cho tới lúc biến thành một dải lụa tuyệt đẹp.
Ông Khốttabít cắt vụn nó thành nhiều mảnh bằng con dao nhíp
của Vônca. Các mảnh lụa bay lên như những con chim và quân
quanh đầu người xem đầy thán phục thành chiếc khăn tuyệt đẹp.
Ông Khốttabít nghe những tràng pháo tay với vẻ mặt sung
sướng. Ông liền búng các ngón tay. Những chiếc khăn biến thành
những con chim bồ câu rồi bay qua cửa mạn để ngỏ và biến mât.
Bây giờ, mọi người đều tin chắc ông già đi đôi hài phương Đông
tức cười này chính là một trong những nhà ảo thuật lớn nhât.
Ông Khốttabít quả là đang ngây ngât trong tiếng pháo tay. Hai
cậu bé đã hiểu khá kỹ ông Khốttabít nên nhận rõ nguy hiểm đối
với ông già như thế nào.
“Hãy đợi xem!Bây giờ, ông ây sẽ hăng tiết lên và bày ra đủ
thứ trò vớ vẩn cho mà xem!” Giênia thì thầm giọng lo lắng. “Ôi,
mình đã linh cảm trước rồi”
“Đừng lo, mình đã dặn ông ây rât cẩn thận về việc này”.
“Hỡi các bạn của tôi, xin hãy chờ cho một lát!” Ông Khốttabít
nói với các người xem đang vỗ tay. “Lần này, xin các bạn cho
phép tôi...”
Ông rứt một sợi râu duy nhât.Thế rồi bỗng nhiên bên ngoài,
qua các cửa mạn để ngỏ, vọng vào tiếng còi chói tai, tiếng chân
chạy rầm rập của các thủy thủ.
“Ấy là cảnh sát đến phạt ai đó!” Giênia nói đùa: “Một ai đó đã
nhảy lên tàu phá băng lúc tàu đang chạy!” Nhưng chẳng ai kịp
cười vì tàu “Lađôga” rung chuyển mạnh và dưới đáy tàu có một
205
clanged menacingly below. For the second time that day the ship
came to a stop.
"See! What did I say!" Zhenya hissed and looked at
Hottabych with loathing. "He couldn't control himself. Just look
at him boast! Golly! I've never met a more conceited, boastful
and undisciplined Genie in my whole life!"
"Are you up to your old tricks again, Hottabych? You swore
yesterday that...."
There was such shouting in the lounge that Volka didn't
bother lowering his voice.
"Oh, no! No! Do not insult me with such suspicions, 0
serpent among boys, for I have never broken the smallest
promise, to say nothing of an oath. I swear I know no more than
you do about the reasons for our sudden stop."
"A snake?" Volka shouted angrily. "Oh, so on top of
everything else, I'm a snake! Thank you, Hottabych! My best
merci to you!"
"Not a snake, a serpent, for know ye that a serpent is the
living embodiment of wisdom."
This time the old man was really not to blame. The "Ladoga"
had lost its way in the fog and gone aground. Passengers
crowded the deck, but they had difficulty in even making out
the rails. However, by leaning over the side near the bow they
could see the propellers churning up the dark unfriendly
waters.
Half an hour passed, but all attempts to get the ship off the
shoal by putting it in reverse ended in failure. Then the captain
ordered the spry boatswain to pipe all on deck.
Everyone except those standing watch gathered on the
spardeck. The captain said, "Comrades, this is an emergency.
There's only one way to get off the shoal under our own steam
and that's transfer the coal from the bow to the stern; then we'll
be able make free of the shoal. If everyone pitches in, it won't
take more than ten or twelve hours to do the job. The boatswain
cái gì đó kêu ken két như báo trước điều dữ. Lần thứ hai trong
ngày hôm ây con tàu lại ngừng chạy.
“Thây chưa! Mình đã bảo mà!” Giênia thì thầm và nhìn ông
Khốttabít với vẻ rât ghê tởm “Ông ta không tự kiềm chế được!
Chỉ cần nhìn vẻ tự hào nơi ông ây.Trời! Trong đời, mình chưa
bao giờ gặp một ông thần tự phụ, khoe khoang và vô kỷ luật như
thế!”
“Lại trò của ông phải không, ông Khốttabít? Ông vừa mới thề
hôm qua là...”
Có tiếng la hét trong phòng chung mà Vôn ca không bận tâm
hạ thâp giọng
“Ồ, không, không! Đừng nghi ngờ mà xúc phạm tôi, hỡi con
xà tinh trong số các cậu bé! Ta chưa bao giờ vi phạm lời hứa nhỏ
nhât, nói chi đến một lời thề. Ta thề là không biết gì nhiều hơn
các cậu về lý do dừng đột ngột này”
“Con rắn?” Vôncala lên giận dữ. “Ồ, té ra bây giờ thêm vào
mọi thứ khác, cháu lại còn là “con rắn” nữa? Cám ơn, ông
Khốttabít, xin nồng nhiệt mécxì ông!”
“Không phải rắn, mà là xà tinh, bởi vì xà tinh là hiện thân sống
của trí tuệ”
Lần này, ông già quả là chẳng có lỗi gì cả. Tàu “Ladôga” Bị
lạc trong sương mù và mắc cạn. Các hành khách ùa lên boong tàu
nhưng khó khăn lắm mới phân biệt nổi hàng lan can. Tuy nhiên
khi nghiên qua một bên gần mũi tàu nhìn xuống, vẫn có thể nhận
thây cánh quạt đang khuây tung mặt nước xanh sẫm
Nửa giờ trôi qua, nhưng mọi cố gắng nhằm đưa con tàu ra
khỏi dải cát ngầm bằng cách cho nó chạy lùi lại đều thât bại. Bây
giờ, thuyền trưởng ra lệnh cho thủy thủ trưởng huýt còi mời mọi
người lên boong. Lúc tât cả những người có mặt trên boong
thượng, trừ những người bận canh gác, ông thuyền trưởng nói:
“Thưa các đồng chí, đây là trường hợp khẩn. Chỉ có một cách
để đưa con tàu ra khỏi dải cát ngầm mà không cần đến sự giúp đỡ
của bên ngoài, là chuyển than từ hầm mũi tàu qua hầm đuôi tàu.
làm cho đuôi tàu sẽ nặng hơn và mọi việc sẽ ổn. Nếu làm việc
cho ra trò thì chỉ mât khoảng mười, mười hai tiếng thôi, chẳng
206
will divide you into teams. Put on your worst clothes and let's
start the ball rolling.
"You, boys, and you, Hassan Hottabych, need not worry. Its
is no job for you: the boys are too young and it's a little too late
for you to carry heavy loads."
"What do you mean by saying I can't carry heavy loads?"
Hottabych replied scornfully. "Please be informed that no one
present here can equal me in weight-lifting, 0 most respected
captain."
The other passengers began to smile.
"What an old man!" "Listen to him boast." "Just look at
that muscle-man!"
"There's nothing to laugh at, he feels offended. It's no fun be
old."
"See for yourself!" Hottabych shouted. He grabbed his two
young friends and, to the general amazement, began juggling
them as if they were plastic billiard balls stead of sturdy
thirteen-year-old boys. The applause which followed was so
deafening, the whole scene might very well have taken place
at a weight-lifting contest and not on board a ship in danger.
"I take my words back," the captain said solemnly after the
applause had died down. "And now, let's get to work! There's
time to waste!"
"Hottabych," Volka said, -taking the old man off to a side
"what's the use of dragging coal from one hold to another for
twelve long hours? I think you should do something to get the
ship off the shoal."
"That's not within my powers," the old man answered sadly "I
thought of it already. Naturally, I can pull it off the rocks, but
then the bottom will be all scratched and ripped, and I won't b
able to fix it, because I never saw what a ship looks like on the
bottom. Then we'll certainly drown in no time."
"Think again, Hottabych! Maybe you'll think of some thing!"
"I'll try my best, 0 compass of my soul," the old man replied.
After a short pause he asked, "What if I make the rocks
hơn đâu. Thủy thủ trưởng sẽ chia mọi người thành mây đội. Mọi
người hãy mau mau thay quần áo, chọn thứ tồi tệ một chút bắt
tay ngay vào việc “Hai cậu bé và cụ Hátxan Khốttabít thì có thể
yên tâm. Công việc này không hợp với sức khỏe của hai em và
cụ: các em còn quá trẻ, còn cụ Gátxan Khốttabít thì đã quá già để
làm các việc nặng.”
“Anh nói gì vậy, tôi không đủ sức làm các việc nặng ư?” Ông
Khốttabít tức tối đáp lại. “Hỡi ông thuyền trưởng đáng kính nhât,
ông phải biết rằng không một ai có mặt đây có thể địch với tôi
trong việc nâng các vật nặng đâu nhé!”
Nghe câu nói đó, mọi người bât giác tủm tỉm cười:
“Úi chà, ông già nói khoác ghê!” “Ấy chết, đã tìm được một
nhà quán quân đây!” “Chẳng có gì đáng cười cả, ông ây bực
mình mà. Tuổi già thì sung sướng gì cho cam!”
“Hãy xem đây!” Ông Khốttabít hét lên. Ông nắm lây cả hai
cậu bạn trẻ và trước sự sửng sốt chung, ông bắt đầu tung hứng
chúng, cứ như đó không phải là hai cậu bé 13 tuổi khá cứng cáp,
mà chỉ là hai quả bóng bi a bằng nhựa. Những tràng pháo tay
vang lên, dường như sự việc đang diễn ra ở một nơi có cuộc thi
của các đại lực sĩ chứ không phải trên một con tàu lâm nạn.
“Tôi xin rút lại những lời nói về cụ.”. Thuyền trưởng trịnh
trọng tuyên bố lúc tiếng vỗ tay lặng hẳn. “Bây giờ, mọi người
hãy bắt tay vào làm việc! Thời gian gâp rút lắm rồi!”
“Ông Khốttabít ơi,” Vônca kéo ông già sang một bên và nói
“chuyển than từ hầm này qua hầm khác trong suốt 12 tiếng liền
thì cực lắm! Ông phải cố làm sao để lôi con tàu ra khỏi dải cát
ngầm”.
“Việc này vượt quá sức của ta” Ông già buồn bã đáp. “Ta đã
nghĩ về việc đó rồi. Dĩ nhiên, có thể lôi nó ra khỏi chỗ đá ngầm,
nhưng đáy tàu sẽ bị trầy xước và vỡ, mà ta thì lại chẳng biết gắn
nó lại, vì chưa bao giữ ta được thây cái đáy tàu ra làmsao. Và tât
cả chúng ta sẽ bị chết chìm ngay tức thì.
“Nghĩ lại đi, ông Khốttabít! Có thể, ông nghĩ ra một cách nào
đó” “Ta sẽ cố, hỡi cái địa bàn của tâm hồn ta”. Ông già đáp và
sau một lúc im lặng, ông hỏi: “Nếu làm mây hòn đá biến mât thì
207
disappear?"
"Oh, Hottabych! How smart you are!" Volka said and began to
shake his hand. "That's a wonderful idea."
"I hear and I obey."
The first emergency team was down in the hold, loading the
first iron bins with coal, when the "Ladoga" suddenly lurched
and then began to spin around in a whirlpool over the spot
where there had just been a shoal. In another minute, the ship
would have broken to bits, had not Volka sense enough to tell
Hottabych to make the whirlpool disappear. The sea became
calm; the "Ladoga" spun around a while longer from sheer force
of inertia. Then it continued on its way.
Once again, no one but Hottabych and Volka knew what he
happened.
Ahead were more exciting days, each unlike the other, as they
journeyed across little-known seas and channels, past bleak
islands upon which no human foot had ever stepped. The
passengers often left the ship to go ashore on deserted cliffs and
on islands where polar station teams greeted them with rifle
salvos. Our three friends joined the rest in climbing glaciers,
wandering over the naked stones of basalt plateaux, jumping
from ice-floe to ice-floe over black open patches of water, and
hunting polar bears. The fearless Hottabych dragged one bear
aboard the "Ladoga" by the scruff of its neck. Under his
influence the animal soon became as tame and playful as a
cat, and so provided many happy hours for both passengers and
crew. Now the bear often tours with circuses, and many of our
readers have undoubtedly seen him. His name is Kuzya.
“SALAAM, SWEET OMAR"
After stopping off at Rudolph Island, the "Ladoga" began its
return journey. The passengers were worn out from the mass of
new impressions, from the sun which shone round the clock
from the frequent fogs and endless crashing of ice against the
stem and sides of the ship. At each stop there were less and less
sẽ ra sao nhỉ?”
“Ồ, ông Khốttabít yêu quý, ông mới thông minh làm sao?”
Vônca reo lên và lao tới siết chặt tay ông già. “Ông hãy ra tay đi”
“Xin tuân lệnh” Ông Khốttabít nói.
Lúc đội lao động khẩn câp thứ nhât đã xuống hầm than, bắt
đầu chât than vào đầy các thùng sắt thứ nhât thì tàu “Lađôga”
bỗng rung chuyển và bắt đầu quay nhanh tại chỗ nước xoáy sâu
vừa tạo thành ngay ở nơi dải cát ngầm. Chỉ một phút nữa thôi là
con tàu sẽ vỡ thành từng mảnh nếu Vônca không nghĩ đến
chuyện ra lệnh cho ông Khóttabít làm chỗ nước xoáy biến đi.
Biển đã lặng và tàu “Ladôga” sau khi quay một lát nữa theo quán
tính, lại tiếp tục yên ổn lên đường.
Lại một lần nữa, không một ai, ngoài ông Khốttabít, Vônca và
Giênia, có thể hiểu được chuyện gì xảy ra.
Và rồi lại tiếp diễn những ngàythú vị hơn, chẳng ngày nào
giống ngày nào, qua các vùng biển và eo biển ít được biết đến,
qua các hòn đảo hoang vắng chưa hề có dâu chân người. Các
khách tham quan lên cả các hòn đảo, nơi họ được những người
trú đông đón tiếp trọng thể bằng mây loạt súng chào. Ba ngườì
bạn của chúng ta đã leo lên những băng hà; đi dạo trên những cao
nguyên đầy đá badan nhẵn nhụi; nhảy từ tảng băng này sang tảng
băng khác qua các khe băng thăm thẳm đen ngòm và đi săn gâu
trắng. Ông Khốttabít dũng cảm đã tự tay lôi cổ một chú gâu trắng
về tàu “Lađôga ”. Dưới ảnh hưởng của ông già, chú gâu này đã
nhanh chóng trở nên thuần thục và dễ thường như một con mèo,
và nó đã đem lại nhiều phút vui vẻ cho khách tham quan và thủy
thủ. Bây giờ, chú gâu thường lưu diễn với rạp xiếc và nhiều bạn
đọc của chúng ta chắc chăn nhìn thây nó. Tên nó là Cudia.
“XÊLIAM ALÂYCUM, CHÚ ÔMA THÂN YÊU!”
Sau khi ghé thăm đảo Ruđônphơ , tàu “Lađôga” quay trở về.
Các khách tham quan đã mệt phờ vì quá nhiều ân tượng, vì mặt
trời chiếu sáng suốt ngày đêm, vì sương mù dày đặc và vì tiếng
băng va rầm rầm gần như liên tục vào sống mũi tàu và thành tàu.
Số người thích lên các hòn đảo hoang vắng mỗi ngày một ít đi và
208
passengers who wished to go ashore on deserted islands, and
towards the end of the journey our friends and two or three
other tireless explorers were the only ones to take advantage o a
chance to climb the inhospitable cliffs.
One morning the captain said, "Well, this is the last time
you're going ashore. There's no sense stopping the ship for six or
seven people."
That is why Volka talked the others going ashore into staying
there as long as possible, in order to really have one good last
look at the islands. They could do it in peace since Hottabych,
who was usually in a rush to get back, was staying behind to play
chess with the captain.
"Volka," Zhenya said mysteriously when they dragged their
feet aboard the "Ladoga" three hours later. "Come on down to
the cabin! I want to show you something. Here, look at this," he
continued, after shutting the door tightly. He pulled a longish
object from under his coat. "What d'you think it is? I found it on
the opposite side of the island. Right near the water."
Zhenya was holding a small copper vessel the size of a
decanter. It was all green from age and brine.
"We should give it to the captain right away," Volka said
excitedly. "Some expedition probably put a letter inside and
threw it into the water, hoping someone would come to the
rescue."
"That's what I thought at first, too, but then I decided nothing
would happen if we opened it first to have a look inside. It's
interesting, isn't it?"
"It sure is."
Zhenya turned pale from excitement. He quickly knocked off
the tar-like substance that covered the mouth of the bottle.
Under it was a heavy lead cap covered with a seal. Zhenya had
great difficulty prying it loose.
"And now we'll see what's inside," he said, turning it upside-
down over his berth.
Before he had time to finish the sentence, clouds of black
cuối cùng chỉ còn ba người bạn của chúng ta và hai ba người
khách tham quan không mệt mỏi nữa là chẳng bỏ lỡ một cơ hội
nào ghé thăm những bờ đảo lởm chởm đá không mến khách.
Một buổi sáng, thuyền trưởng Xtêpan nói: “Thôi được, tôi cho
mọi người lên bờ lần cuối cùng và thế là đủ. Chẳng việc gì phải
dừng tàu lại vì sáu, bảy người nào đó”.
Vì vậy, Vônca đã thỏa thuận với những người cùng đi với nó
lên bờ: chia tay thật sự quần đảo và cứ thong thả mới trở về tàu .
Vả lại, lần này ông Khốttabít, người thường giục trở về tàu,
không lên bờ với hai cậu bạn của mình: ông ở lại đánh cờ vua với
ông thuyền trưởng.
Ba tiếng sau, lúc mọi người đã mệt lử và quay trở về tàu
“Lađôga”. Giênia nói với vẻ bí mật: “Vônca, đi xuống buồng
ngay! Mình sẽ cho cậu xem cái này hay lắm Đây này, cậu xem
đi!” Giênia nói tiếp sau khi đã khóa trái cửa buồng. Nó lôi từ
dưới vạt áo khoác ra một vật gì đó hình thuôn thuôn. “Cậu bảo
đây là cái gì nào? Mình đã tìm thây cái bình này ở phía bên kia
hòn đảo, ngay sát bờ”
Giênia dang cầm một cái bình đồng nhỏ, cỡ bằng cái bình lọc
rượu. Cái bình đã ngả màu xanh lục vì lâu ngày và nước biển.
“Cậu phải nộp ngay cho thuyền trưởng,” Vônca hồi hộp nói.
Có lẽ một đoàn thám hiểm nào đó đã bỏ thư vào cái bình này và
quẳng nó xuống nước để báo cho mọi người biết về tình cảnh
nguy ngập của mình.”
“Lúc đầu mình cũng nghĩ như vậy, nhưng sau mình quyết định
rằng sẽ chẳng có gì xảy ra cả nếu xem trước bên trong có gì. Làm
như thế thú vị lắm chứ, đúng không?”
“Dĩ nhiên rồi.”
Mặt tái đi vì xúc động, Giênia cậy khá nhanh lớp nhựa trám
kín miệng bình. Dưới lớp nhựa là một cái nắp nặng bằng chì, trên
nắp có dâu ân gì dó. Giênia khó khăn lắm mới vặn được cái nắp
ây ra.
“Bây giờ bọn mình sẽ xem cái gì bên trong” nó nói, dốc ngược
bình trên giường của mình.
Nó chưa kịp nói hết câu thì từ trong bình, một luồng khói đen
209
smoke began pouring from the bottle, filling the entire cabin. It
became dark and choky. Presently, the thick vapour condensed
and became an unsightly old man with an angry face and a pair
of eyes that burnt like coals. He fell to his knees and knocked his
forehead on the floor so hard that the things hanging on the cabin
wall swayed as if the ship was rolling.
"0 Prophet of Allah, do not kill me!" he shouted.
"I'd like to ask you something," a frightened but curious
Volka interrupted his wailing. "If I'm not mistaken, you mean
the former King Solomon, don't you?"
"Yes, 0 miserable youth! Sulayman, the Son of David (may
the days of the twain be prolonged on earth!)."
"I don't know about who's miserable," Volka objected
calmly, "but as far as your Sulayman is concerned-his days can
in no way be prolonged. That's out completely: he's dead."
"You lie, wretch, and will pay dearly for it!"
"There's nothing to get mad about. That Eastern king die two
thousand nine hundred and nineteen years ago. You can
look it up in the Encyclopaedia."
"Who opened the bottle?" the old man asked in a business
like way, having obviously accepted Volka's information and not
appearing to be too saddened by it.
"I did, but you really shouldn't thank me," Zhenya said
modestly.
"There is no God but Allah!" the stranger exclaimed.
"Rejoice, 0 undeserving brat."
"Why should I rejoice? It's you who've been freed from your
prison, and you should be the one to rejoice. What's there for me
to rejoice about?"
"Rejoice, because you must die an ill death this very hour"
"That's what I call real mean! After all, I freed you from the
copper vessel. If not for me, who-knows how many thousands
of years longer you'd have to lie around in smoke and soot."
"Don't tire me with idle chatter! Ask of me only what mode of
death you choose and in what manner I shall slay you! Gr-r-r!”
dày đặc bắt đầu tuôn ra, tràn ngập cả căn buồng, làm cho buồng
tối hẳn lại và không sao thở nổi. Nhưng vài giây sau, luồng khói
liền dồn nén lại và biến thành một ông già khó coi, có bộ mặt dữ
tợn và cặp mắt đỏ rực như than hồng. Ông già quỳ ngay xuống và
đập trán xuống sàn tàu, mạnh đến nỗi các vật treo trên buồng đu
đưa như khi con tàu lắc lư.
“Hỡi đâng tiên tri của thánh Ala, đừng giết con!” ông rống lên
“Xin phép được hỏi” Vônca sợ hết hồn nhưng tò mò, bèn cắt
ngang lời cầu khẩn của ông già: “Nếu cháu không lầm thì ông
đang nói về vua Xalômông phải không ạ?”
“Đúng, , hỡi thằng bé hèn hạ kia! Cầu chúc cho vua Xalômông
con trai của Đavít sống lâu đời đời trên mặt đât này!”
“Cháu không biết ai là kẻ hèn hạ,” Vônca bình tĩnh đối đáp
“Còn về ngài Xalômông của ông thì không thể sống lâu đời đời
được. Hoàn toàn ngài Xalômông đã chết rồi!”
“Mi nói dối, thằng ranh con, và mi sẽ trả giá đắt về việc đó”.
“Ông nổi giận thì cũng vô ích thôi. Vị vua phương Đông ây đã
chết cách đây 2.919 năm. Điều ây thậm chí đã được viết trong bộ
Bách khoa toàn thư”.
“Đứa nào mở nắp bình?” Ông già nghiêm nghị hỏi, sau khi rõ
ràng là đã châp nhận cái tin mà Vônca vừa báo và ông ta cũng
chẳng lây gì làm buồn cho lắm về cái chết của Xalômông.
“Cháu ạ nhưng chẳng có gì phải cám ơn đâu”. Giênia khiêm
tốn đáp.
“Không có thượng đế nào ngoài Đức Ala!” Ông già lạ mặt kêu
lên. “Mi hãy mừng đi, hỡi thằng bé không xứng đáng kia!”
“Sao cháu lại mừng ạ? Ông được cứu thoát khỏi cảnh giam
cầm thì ông phải mừng mới đúng chứ? Cháu mừng vì cái nổi gì
chứ ạ?”
“Vì rằng mi phải chết mi ngay bây giờ”
“Cháu gọi đó là hành vi đê tiện” Cháu đã giải thoát ông khỏi
cái bình đồng. Nếu không có cháui thì ai biết được ông còn bị
nhốt trong đó bao nhiêu nghìn năm nữa trong khói và bô hóng!”
“Đừng làm ta mệt vì những lời lẽ vu vơ! Hãy cho ta hay mi
muốn chọn cái chết nào thì ta sẽ làm! H-ú-ú-ú-ú!”
210
"I'll thank you not to act so fierce! And anyway, what's that
all about?" Zhenya flared up.
"Know, 0 undeserving boy, that I am one of the Genies who
disobeyed Sulayman, David's Son (on the twain be peace!),
whereupon Sulayman sent his minister, Asaf, son of Barakhiya,
to seize me. And this Vizier brought me against my will and
led me in bonds to Sulayman and he placed me standing before
him. When Sulayman saw me, he sent for this bottle, shut me
up therein and stoppered it over with lead."
"Good for him!" Zhenya whispered to Volka.
"What are you whispering about?" the old man asked
suspiciously.
"Nothing, nothing at all," Zhenya answered hurriedly
"Take care!" the old man warned. "I am not one to have
tricks played upon me. To continue: he imprisoned me in the
bottle and ordered his Genies to throw me into the ocean. There
I abode a hundred years, during which time I said in my heart,
'Whoso shall release me, him will I enrich for ever and ever.' But
the full century went by and, when no one set me free, I entered
upon the second five score saying, 'Whoso shall release me, for
him I shall open the hoards of the Earth.' Still, no one set me
free, and thus four hundred years passed away. Then quoth I,
'Whoso shall release me, for him will I fulfil three wishes.' Yet
ho one set me free. Thereupon I waxed wroth and said to myself,
'Whoso shall release me from this time forth, him will I slay, and
I will give him choice of what death he will die,' and now, as you
have released me, I give you full choice of death."
"But it's not at all logical to kill your saviour! It's illogical
and downright ungrateful," Zhenya objected heatedly.
"Logic has nothing to do with it," the Genie interrupted
harshly. "Choose the death that most appeals to you and do not
detain me, for I am terrible in my wrath!"
"May I ask you something?" Volka said, raising his hand.
But the Genie glared at him so frightfully, it made Volka's
knees tremble.
“Cháu sẽ cảm ơn nếu ông không dọa cháu! Có chuyện gì thì
cứ nói ngay đi!” Giênia nổi cáu.
“Hỡi thằng nhóc không xứng đáng kia, mi phải biết rằng ta là
một trong những ông thần đã chống lại vua Xalômông con trai
của Đavít - cầu chúc cả hai vị đều bình an! Xalômông liền sai tể
tướng của mình là Axáp con trai của Barakhia bắt giữ ta, dùng vũ
lực lôi ta đến, trái với ý muốn của ta, và đã làm nhục ta. Viên tể
tướng ây đã bắt ta đứng trước mặt Xalômông và Xalômông sau
khi thây ta, đã ra lệnh mang đến cái bình này và nhốt ta vào đó”.
“Làm như thế là đúng!” Giênia thì thầm với Vônca.
“Mi thì thầm gì thế?” Lão già hỏi với vẻ nghi ngờ.
“Chẳng có gì đâu!” Giênia vội vã đáp.
“Hãy cẩn thận!” Lão già cảnh báo. “ Đùa với ta thì khốn đó.
Vậy là ông ây đã nhốt ta vào cái bình này và sai các vị thần mang
ta đi và ném ta xuống biển. Ta đã ở trong ây 100 năm và ta đã thề
với lòng mình: “Bât kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người
đó giàu có đờì đời”. Nhưng 100 năm trôi qua mà chẳng có ai đến
giải thoát cho ta cả. Lại tiếp đến 100 năm nữa và ta lại thề: “Bât
kỳ ai giải thoát được ta, ta sẽ mở tât cả các kho báu trên trái đât
cho người đó”. Nhưng cả lần này cũng chẳng có ai đến giải thoát
cho ta. Ta lại phải đợi thêm 400 năm nữa và ta lại thề: “Bât kỳ ai
giải thoát được ta, ta sẽ làm cho người đó hưởng ba điều ước”.
Nhưng vẫn chẳng có kẻ nào đến giải thoát ta cả. Lúc bây giờ, ta
đã nổi giận ghê gớm và ta đã thề với lòng mình: “Bât kỳ kẻ nào
đến giải thoát ta bây giờ, ta sẽ giết chết ngay, nhưng ta sẽ để cho
kẻ đó được chọn lây cách chết”. Vậy là mi đã giải thoát ta và ta
cho mi được chọn cách chết mà mi mong muốn”.
“Nhưng giết người cứu sống mình, đó chính là một việc phi lý!
Phi lý và vô ơn!” Giênia nóng nảy cãi lại.
“Lý lẽ ở đây thì ăn nhằm gì!” Lão thần thô lỗ ngắt lời. “Mi hãy
chọn cho mình một cách chết thoải mái nhât và chớ có ngăn cản
ta, bởi vì ta mà nổi giận thì khủng khiếp lắm đó”
“Có thể đặt một câu hỏi được không ạ?” Vônca giơ tay.
Nhưng đáp lại, lão thần nọ dã gầm lên một tiếng ghê rợn đến
nỗi Vônca suýt nữa bị khuỵu chân vì khiếp đảm.
211
"Well then, will you at least permit me to ask a question?"
Zhenya pleaded with such despair that the Genie relented.
"All right. But be brief."
"You say that you spent several thousand years in this
copper vessel, but it's even too small to hold your hand. How
should the whole of you fit in it?"
"What! Do you not believe that I was there?"
"I'll never believe it until I see you inside with my own eyes."
"Well then, look and be convinced," the Genie roared. He
shook and became a smoke which condensed and entered the jar
little by little, while the boys clapped softly in excitement.
More than half the vapour had disappeared into the vessel.
Zhenya, with bated breath, had the stopper ready to imprison
the Genie once again, but the old man seemed to change his
mind, for he filtered out again and assumed a human form.
"Oh, no you don't!" he said, squinting slyly and shaking a
hooked and dirty finger in front of Zhenya's face, while the boy
hurriedly slipped the stopper in his pocket. "You didn't want
to outsmart me, did you, 0 despicable brat? What a terrible
memory I have! I nearly forgot that a thousand one hundred
and forty-two years ago a fisherman fooled me in just the same
manner. He asked me the very same question and I trustingly
wished to prove that I had indeed been in the vessel. So I turned
into smoke again and entered the jar, while the fisherman
snatched up the leaden cap with the seal and stoppered therewith
the mouth of it. Then he tossed it back into the sea. Oh no, you
can't play that trick on me twice!"
"Why, I had no intention of fooling you," Zhenya lied in a
shaky voice, feeling that now he was a goner for sure.
"Hurry and choose what manner of death you will die and
detain me no longer, for I am weary of all this talk!"
"All right," Zhenya said after thinking a bit. "But promise
me that I'll die in exactly the way I choose."
"I swear!" the Genie promised solemnly and his eyes
burnt with a devilish fire.
“Còn cháu, ông cho phép cháu hỏi một câu duy nhât chứ ạ?”
Giênia năn nỉ với giọng tuyệt vọng, khiến cho lão thần dịu đi:
“Được mi có thể hỏi. Nhưng ngắn gọn thôi”.
“Ông quả quyết rằng ông đã sống mây nghìn năm trong cái
bình đồng này. Thế nhưng nó nhỏ tới mức chẳng đút lọt bàn tay
Vậy làm sao cả người ông lại có thể nằm gọn trong đó được?”
“Té ra mi không tin là ta đã từng ở trong cái bình này ư?”
“Không đời nào tôi tin, một khi tôi chưa được thây tận mắt!”
“Nào, hãy nhìn đây mà tin!” Lão thần rống lên, rung nguời
một cái rồi biến thành một luồng khói và bắt đầu từ tù chui vào
bình dưới tiếng vỗ tay dè dặt trong sự hưng phân.
Hơn một nửa luồng khói đã nằm gọn trong bình. Giênia nín
thở, cầm sẵn cái nắp trong tay để lại nhốt lão thần vào bình như
trước. Nhưng lão ta có lẽ đã nghĩ lại, lại chui ra ngoài và lại biến
thành hình người.
“Ồ, không, mi không được làm thế!” Lão nói, nheo mắt với vẻ
ranh mãnh và oai vệ dứ dứ ngón tay quặp đã lâu không rửa trước
mặt Giênia khi nó đang vội vã giâu nắp bình vào túi. “Mi không
tính đánh lừa tađây chứ, hỡi cái thằng ôn con đê tiện? Hừ, cái trí
nhớ của ta thật là đáng nguyền rủa! Suýt nữa ta quên mât: Một
nghìn một trăm bốn mươi năm về trước, một lão đánh cá đã lừa
ta đúng cái cách như vậy đây. Hồi ây lão cũng hỏi ta một câu
tương tự và ta đã nhẹ dạ muốn chứng tỏ cho lão biết rằng ta đã
từng ở trong bình, thế là ta biến lại thành một luồng khói rồi chui
vào bình. Thây vậy, lão đánh cá nọ liền chụp ngay lây cái nắp có
mang dâu ân, đậy luôn bình lại và quẳng xuống biển. Kh-ô-ô-
ông, cái trò đó chẳng đánh lừa ta đuợc nữa đâu!”
“Nhưng tôi có định đánh lừa ông đâu?” Giênia cảm thây bây
giờ nó hết đường thoát rồi, bèn nói dối với giọng run run.
“Hãy mau mau lựa chọn cách chết mà mi muốn và chớ ngăn
cản ta, vì nói chuyện với mi, ta mệt cả người”
“Thôi được!” Giênia nói sau một hồi suy nghĩ. “Nhưng ông
phải hứa là cháu được chết theo đúng cách mà cháu đã chọn “
“Ta thề!” Lão thần trịnh trọng hứa và cặp mắt lão rực lên
những ánh quái đản.
212
"Well, then," Zhenya said and swallowed hard. "Well then...
I want to die of old age."
"Good for you!" Volka shouted.
The Genie turned purple from rage and cried, "But your old
age is still very far off. You are still so young!"
"That's all right," Zhenya answered courageously, "I can
wait."
When Volka heard this, he laughed happily, but the Genie
began to curse in Arabic as he dashed back and forth in the cabin,
tossing aside everything in his way in helpless rage.
This went on for a good five minutes until he finally seemed
to come to a decision. He laughed so fiendishly as to give the
boys goose-pimples. Standing before Zhenya, he said
maliciously:
"There is no denying it, you are cunning. But Omar Asaf ibn
Hottab is more cunning than you, 0 despicable one."
"Omar Asaf ibn Hottab?" the boys cried in unison. The
Genie was trembling with wrath and bellowed:
"Silence! Or I'll destroy you immediately! Yes, I am Omar
Asaf ibn Hottab, and I am more cunning than this brat! I'll
fulfil his wish and he will surely die of old age. But," he said,
looking at the boys triumphantly, "his old age will come upon
him before you count to a hundred!"
"Help!" Zhenya cried in his usual voice. "Help!" he groaned
in a deep basso a few seconds later. "Help!" he squeaked in a
trembling old man's voice a few moment's later. "Help! I'm
dying!"
Volka looked on horror-struck as Zhenya quickly turned into
a youth, then into a grown man with a long black beard; then his
beard turned to grey and he became middle-aged; and, finally, he
became a bald, bony, scrawny old man. All would have been
over in a few seconds if Omar Asaf, who was gleefully
watching Zhenya's quick deterioration, had not exclaimed:
"Oh, if my unfortunate brother were only here now! How
happy he would be at my triumph!"
“Vậy thì,” Giênia nói và há nồm thở hổn hển. “Vậy thì .. cháu
rnuốn chết vì tuổi già!”
“Hay lắm!” Vônca la lên
Còn lão thần mặt đỏ bừng vì tức giận, liền kêu lên: “Nhưng
tuổi già của mi còn lâu mới tới. Mi vẫn còn trẻ thế kia mà!”
“Không sao cả!” Giênia dũng cảm đáp “Cháu có thể đợi
được”.
Nghe trả lời thế, Vônca sung sướng phá lên cười, còn lão thần
bắt đầu nguyền rủa bằng tiêng Ả Rập rồi chạy tới chạy lui trong
buồng.ném sang bên mọi thứ bắt gặp trong cơn giận dữ bât lực.
Cảnh đó tiếp diễn ít ra là 5 phút, cho tới lúc cuối cùng lão ta đi
đến một quyết định. Lão liền cât tiếng cười ghê rợn tới mức hai
cậu bé nổi gai ốc. Lão dừng lại trước Giênia và nói vẻ độc địa:
“Quả là mi rât xảo quyệt và ta thừa nhận điều đó. Nhưng Ôma
Iuxúp con trai của Khốttáp còn xảo quyệt hơn mi, hỡi cái thằng
đê tiện”
“Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp?” Hai cậu bé cùng kêu lên
một vượt. Nhưng lão thần run rẩy vì giận dữ, liền quát lên:
“Câm mồm, nếu không ta sẽ giết bọn mi ngay lập tức! Phải, ta
chính là Ôma Iuxúp con trai của Khốttáp và ta xảo quyệt hơn cái
thằng oắt con này! Ta sẽ thực hiện lời yêu cầu của nó và nó sẽ
chết vì tuổi già thật. Nhưng,” lão già đắc thắng nhìn hai cậu bé.
“tuổi già sẽ đến với nó trước khi bọn mi kịp đếm tới một trăm!”
“Ối!” Giênia kêu lên với giọng trẻ con “Ối!” vài giây sau, nó
rên rỉ với giọng trầm. “Ối!” sau vài giây nữa, nó nói khàn khàn
với giọng run run của một ông già. “Hãy cứu tôi với, tôi chết đến
nơi rồi!”
Vônca đau đớn nhìn Giênia đang nhanh chóng trở thành một
chàng trai, sau đó thành một đàn ông trưởng thành có bộ râu đen
dài, thế rồi bộ râu đó bạc phơ, và, cuối cùng, nó biến thành một
ông già hom hem, gầy guộc, đầu hói. Chỉ còn vài giây nữa thôi là
mọi chuyện sẽ kết thúc, nếu như Ôma Iuxúp đang hân hoan dõi
theo sự suy giảm nhanh chóng của Giênia không kêu lên:
“Ôi, nếu ông anh bât hạnh của ta có mặt ở bên ta lúc này! Ông
ây sẽ thích thú biết chừng nào trước thắng lợi của ta”.
213
"Wait!" Volka shouted. "Tell me, was your brother's
name Hassan Abdurrakhman?"
"How did you discover that?" Omar Asaf asked in
amazement. "Do not remind me of him, for my heart is rent at the
memory of poor Hassan. Yes, I had a brother named so, but all
the worse for you, for reopening my terrible wounds!"
"If I tell you your brother is alive and bring him to you, alive
and healthy, will you spare Zhenya then?"
"Oh, if I could only see my dear Hassan! Oh, then your
friend would remain alive until he aged naturally and that will
not happen for many and many a year. But if you deceive me ...
I swear, neither of you will escape my rightful wrath!"
"Then wait a minute, just one minute!" Volka shouted.
A few moments later, he rushed into the lounge where
Hottabych was engrossed in his game of chess with the captain.
"Dear Hottabych, hurry! Let's run back to the cabin, there's
a great joy awaiting you there."
"I can think of no greater joy than to check-mate my
sweetest friend, the captain," Hottabych replied solemnly,
studying the board intently.
"Hottabych, we can't spare a minute! I beg you, come below
with me!"
"All right," Hottabych replied and moved his castle. "Check!
Run along, Volka. I'll be with you as soon as I win, and,
according to my calculations, this will be in about three more
moves."
"We'll see about that yet," the captain replied cheerfully.
"Three moves indeed! Just you let me see...."
"Yes, yes, do see," the old man chuckled. "You won't think of
anything anyway. I can wait. I'll be only too happy to wait."
"We've no time to wait!" Volka wailed in despair, and
knocked all the figures off the board. "If you don't come below
with me this minute, both Zhenya and I will die a horrible death!
Hurry! Run!"
"You're behaving atrociously," Hottabych grumbled, but
“Thong thả đã!” Vônca kêu ầm lên. “Ông hãy nói cho biết: anh
ông tên là Hátxan Apdurắcman phải không?”
“Sao mi biết được điều đó?” Ôma Iuxúp kinh ngạc hỏi lại.
“Đừng nhắc ta về ông ây nữa, chỉ cần nhớ tới anh Hátxan bât
hạnh là tim ta tan nát. Đúng, ta có một ông anh tên như vậy,
nhưng mi sẽ khốn thêm vì đã chạm đến vết thươngrỉ máu của ta!”
“Thế nếu tôi nói cho ông biết rằng anh ông vẫn còn sống thì
sao? Ông sẽ tha chết cho Giênia chứ?
“Ta mà được thây anh Hátxan yêu quý của ta ư? Ôi, thì thằng
bạn của mi sẽ sống tới lúc là một ông già thực sự, mà việc đó thì
còn lâu lắm mới xảy ra. Nhưng nếu mi đánh lừa ta... thì ta thề
bọn mi sẽ không thoát nổi cơn phẫn nộ chính đáng của ta đâu!
“Vậy hãy chờ một phút, đúng một phút thôi” -Vônca reo lên.
Vài giây sau, nó lao vào phòng chung, nơi ông Khốttabít đang
chăm chú đâu cờ vua với thuyền trưởng.
“Ông Khốttabít thân yêu! Nhanh lên! hãy chạy mau xuống
buồng với cháu! Một niềm vui rât lớn đang đợi ông ở đây.”
“Đối với ta không có một niềm vui nào lớn hơn là chiếu bí
thuyền trưởng,, ông bạn dễ thương nhât của ta!” Ông Khốttabít
chậm rãi trả lời, đang nghiên cứu cục diện trên bàn cờ.
“Ông Khốttabít, không được nân ná ở đây một phút nào! Cháu
yêu cầu ông đi xuống buồng với cháu ngay!”
“Được rồi!” Ông Khốttabít nói và đi quân cờ. “Chiếu! Cậu cứ
đi trước đi, cậu Vônca. Ta sẽ xuống ngay sau khi thắng ván này.
Theo tính toán của ta thì chỉ cần ba nước nữa là ta sẽ thắng ngay
thôi”.
“Chuyện đó thì còn phải xem đã,” Ông thuyền trưởng vui vẻ
cãi lại. “Ba nước nữa ư! Để tôi suy nghĩ một chút ...
“Vâng, vâng, cứ nghĩ đi,”, Ông già cười mỉa. “Anh chẳng nghĩ
được gì đâu. Tôi có thể đợi. Tôi sẵn lòng đợi”
“Không có thì giờ mà đợi đâu!” Vônca tuyệt vọng kêu lên và
gạt luôn các quân cờ ra khỏi bàn cờ. “Nếu ông không chạy xuống
với cháu ngay bây giờ thì cả cháu lẫn Giênia sẽ chết một cách
đau đớn và khủng khiếp. Nhanh lên! Chạy đi thôi!”
“Cậu lên mặt quá đây!” Ông Khốttabít càu nhàu nhưng vẫn
214
followed Volka out nonetheless.
"That means it's a draw!" the captain shouted happily,
pleased to have escaped a completely hopeless situation.
"No, sir! What do you mean a draw?" Hottabych objected and
was ready to turn back.
But Volka shouted angrily:
"Sure it's a draw! It's a typical draw!" and shoved the old
man into their cabin, where Omar Asaf was about to fulfil his
terrible threat.
"Who's the old man?" Hottabych asked, seeing a decrepit old
man moaning on the berth. Actually, but a few short
moments ago, he had been a thirteen-year-old boy named
Zhenya Bogorad. "And who's that other old man?" he continued,
noticing Omar Asaf. Suddenly he turned pale. Not trusting his
eyes, he took several hesitant steps forward and whispered,
"Salaam, sweet Omar!"
"Is that you, 0 my dear Hassan Abdurrakhman?" Omar Asaf
cried.
The brothers fell into each other's arms, for they had been
separated for nearly three thousand years.
At first, Volka was so touched by this unusual meeting of
brothers in the midst of the Arctic icebergs, and so happy for
Hottabych's sake, that he completely forgot about the unfortunate
Zhenya. Soon a barely audible groan from the berth reminded
him that urgent aid was needed.
"Help!" he cried and rushed to separate Hottab's two sons. "A
person's dying and they...."
"Help, I'm dying! "the old man Zhenya croaked, as if to
corroborate Volka's words. Hottabych looked at him in surprise
and asked:
"Who is this white-haired old man, and how does he come to
be lying in our friend Zhenya's bed?"
"But this is Zhenya," Volka wailed. "Save him, Hottabych!"
"I beg your pardon, 0 dearest Hassan," Omar Asaf said
irritably to his newly-found brother. "I shall have to interrupt
chạy theo Vônca xuống dưới buồng.
“Thế là hòa đây nhé!” ông thuyền trưởng hài lòng kêu lên vì
đã may mắn thoát ra được một ván cờ hoàn toàn tuyệt vọng
“Không, thưa ngài! Hòa thế nào được?” Ông Khốttabít vừa
cãi vừa cố quay trở lại.
Nhưng Vônca đã cáu kỉnh kêu lên:
“Dĩ nhiên là hòa rồi! Một ván hòa điển hình đây!” và nó dùng
hết sức đẩy ông già vào buồng riêng, nơi Ôma Iuxúp đã toan thục
hiện lời đe dọa của mình.
“Ông già nào thế này?” Ông Khốttabít hỏi khi thây một ông
già nằm trên giường đang rên rỉ ai oán. Ông không thể ngờ rằng
vài phút trước đó chính là cậu bé 13 tuổi Giênia. “Còn đây là ông
già nào?” Ông Khốttabít hỏi tiếp khi nhận thây Ôma Iuxúp .L ập
tức ông tái mặt. Không tin vào mắt mình, ông bước mây bước
ngập ngừng về phía trước rồi khe khẽ thì thầm: “Xêliam
alâycum, chú Ôma thân yêu!”
“Anh đây ư, hỡi Hátxan Ápduắácman yêu quý của em?” Ôma
Iuxup kêu lên.
Hai anh em ôm chầm lây nhau bởi họ đã xa cách nhau gần ba
nghìn năm rồi.
Trong giây phút đầu tiên, Vôca xúc động trước cuộc gặp gỡ kỳ
lạ của hai anh em giữa những tảng băng vùng Bắc Cực và mãn
nguyện thay cho ông Khốttabít đến nỗi nó quên béng cậu Giênia
bât hạnh. Nhưng tiếng thở khò khè rât khẽ phát ra từ giường đã
nhắc nó nhớ đến biện pháp khẩn câp.
“Xin hãy cứu! Vônca kêu lên và lao vào ngăn hai người con
trai của Khốttáp ra. “Ở đây có người sắp chết, vậy mà các ông...”
“Ối, tôi chết mât thôi” Ông già hom hem Giênia nói khàn khàn
mây tiếng như để xác nhận câu nói của Vônca là đúng. Ông
Khốttabít ngạc nhiên hỏi:
“Ông già tóc bạc này là ai, và tại sao ông ta lại đến nằm trên
giường cậu bạn Giênia của chúng ta?”
“Giênia đây! Vônca gào lên. “Hãy cứu cậu ây, ông Khốttabít!”
“Xin thứ lỗi, anh Hátxan thân yêunhât,” Ôma Iuxúp bực tức
nói với ông anh vừa được gặp lại. “Em đành phải tạm ngừung
215
these pleasant moments of reunion in order to fulfil my
promise."
With these words he went over to the berth, touched Zhenya's
shoulder, and hissed:
"Ask forgiveness before it is too late."
"Forgiveness? Of whom?" the old man Zhenya croaked.
"Of me, 0 despicable youth!"
"What for?"
"For trying to trick me."
"You should ask my forgiveness," Zhenya objected. "I saved
you and you want to kill me for it. I won't ask your forgiveness!"
"Be it as you wish," Omar Asaf agreed maliciously. "I do not
insist. But bear in mind that you shall die in a few seconds if you
do not."
"So what? Who cares?" Zhenya whispered proudly if
weakly, though he certainly did care.
"Omar, my sweet!" Hottabych interrupted kindly but firmly.
"Don't cloud our long-awaited reunion by a dishonest act. You
must immediately and unconditionally fulfil the promise given
to my precious friend, Volka ibn Alyosha. And please bear in
mind that the most noble Zhenya is a very good friend of mine
to."
Omar Asaf ground his teeth in helpless rage. Yet, he took
hold of himself and muttered:
"Change, 0 insolent youth, and be as you were before!"
"Now you're talking," Zhenya said.
Everyone present had the pleasure of witnessing a most
unusual sight: a dying old man turned into a thirteen-year-old
boy.
First, his withered, sunken cheeks became rosy; then, his bald
head was covered with white hair which soon turned black, as
did his heavy beard. Feeling stronger, Zhenya hopped off the
berth and winked at his friends happily. Standing before them
was a husky man of forty, who differed from other men of his
age in that his beard kept on shrinking until it finally turned into
những giây phút gặp gỡ rât dễ chịu của chúng ta để thực hiện một
lời hứa của mình”
Nói rồi, lão tiến về phía giường, đưa bàn tay chạm vào vai
Giênia và thì thầm:
“Xin lỗi đi, khi vẫn còn chưa muộn!”
“Xin lỗi gì kia? Mà xin lỗi ai?” ông già Giênia nói khàn khàn.
“Xin lỗi ta, hỡi thằng bé đê tiện kia!”
“Xin lỗi về việc gì?”
“Về việc mi định đánh lừa ta”
“Ông xin lỗi cháu thì có!” Giênia phản đối “Cháu cứu ông, vậy
mà ông định giết cháu vì chuyện đó. Cháu sẽ không xin lỗi đâu!”
“Ừ thì không vậy!” Ôma Iuxúp nham hiểm đồng ý. “Ta không
châp. Nhưng mi hãy nhớ rằng nếu vậy thì mi sẽ chết sau vài giây
nữa thôi.”
“Chết thì chết! Lại càng hay!” Giêna bị kiệt sức liền thì thầm
với vẻ kiêu hãnh, mặc dù nó thực sự chẳng quan tâm
“Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít ngắt lời với thái độ dịu dàng
nhưng dứt khoát “Đừng làm vẩn đục cuộc hội ngộ mong đợi bây
lâu của chúng ta vì một hành vi bât lương. Em phải thực hiện
ngay lập tức và không điều kiện lời hứa đưa ra với người bạn quý
của ta là cậu Vônca. Và em cũng phải nhớ rằng cả cậu Giênia hết
sức đáng kính cũng là người bạn tốt của ta đây”.
Trong cơn giận dữ bât lực, Ôma Iuxúp nghiến răng ken két,
nhưng vẫn tự chủ được và nói:
“Hỡi thằng bé hỗn láo kia, hãy hiện nguyên hình như trước!”
“Bây giờ ông nói thế!” Giênia nói
Thế rồi mọi người trong buồng thích thú chứng kiến một cảnh
tượng chưa từng thây: một ông già sắp chết biến thành một cậu
bé 13 tuổi.
Thoạt tiên đôi má hóp nhăn nheo Giênia ửng hồng, sau đó chỗ
đầu hói của nó nhanh chóng phủ một lớp tóc bạc, rồi chuyển
thành đen kể cả bộ râu rậm. Cảm thây mạnh mẽ hơn, Giênia nhảy
ra khỏi giường và nháy mắt vui vẻ với bạn bè của mình. Đứng
trước mắt họ là một ngươi đàn ông vạm vỡ khoảng 40 tuổi,
nhưng khác với những người cùng tuổi ở chỗ bộ râu co lại cho
216
a barely noticeable fringe of fluff which soon disappeared
completely. The man was becoming smaller in height and
narrower in the shoulders. Finally, he took on Zhenya Bogorad's
usual appearance.
Thus, Zhenya was now the only person in the world who
could say. "Long ago. when I was still an old man," the same as
millions of old men say, "When I was still a young rascal."
OMAR ASAF BARES HIS CLAWS
"There's one thing I can't understand," Omar Asaf said
thoughtfully as he shivered with cold. "I clearly heard
Sulayman's Genies say, 'Let's throw him-meaning me-into the
West Ethiopian Sea.' That's why I thought that if I was ever lucky
enough to look upon the sun and earth again, it would be near
the shores of sunny Africa. But this," and he pointed to the
island fast disappearing through the port-hole, "this is not at all
like Africa. Isn't it so, my dear brother Hassan?"
"You are right, my dear Omar Asaf, one so pleasing to my
heart. We are now near other shores, quite a distance from
Africa. We are now...."
"I know! Really, I know!" Volka interrupted and did a jig
from excitement. "Golly! Now I know! Now I know!"
"What do you know?" Omar Asaf asked haughtily.
"Now I know how you came to be in the Arctic."
"0 insolent and boastful boy, how unpleasant I find your
undue pride!" Omar Asaf said in disgust. "How can you
understand something which remains a mystery even to me, the
wisest and most powerful of all Genies! Well then, express your
opinion, so that I and my dear brother may have a good laugh at
your expense."
"That's as you wish. You can laugh if you want to. But it's all
because of the Gulf Stream."
"Because of what?" Omar Asaf asked acidly.
"The Gulf Stream, the warm current which brought you to the
Arctic from the Southern Seas."
đến khi cuối cùng biến thành một lớp lông tơ khó nhận thây, rồi
cũng biến mât. Người đàn ông mỗi lúc một thâp xuống, hai vai
hẹp lại. Cuối cùng, nó lây lại hình dáng và tầm vóc bình thường
của Giênia Bôgôrát.
Vậy là Giênia đã trở thành một người duy nhât trên thế giới có
thể nói: “Trước đây, khi tôi còn là một ông già...”, hệt như hàng
triệu người già nói: “Khi tôi còn là một đứa bé tinh nghịch....”.
ÔMA IUXÚP GIƯƠNG MÓNG VUỐT “Có một điều em vẫn không sao hiểu nổi” Co ro vì lạnh, Ôma
Iuxúp trầm ngâm nói: “Chính tai em đã nghe các vị thần của vua
Xalômông nói, ‘Ta hãy quẳng lão - tức là em - xuống biển Tây
Êtiôpi’. Em vẫn nghĩ nếu một lúc nào đó em có diễm phúc thây
lại đât liền và mặt trời, hẳn là em ở gần vùng bờ biển của châu
Phi nóng gắt. Nhưng cảnh này,” lão chỉ vào hòn đảo đang nhanh
chóng lùi xa qua cửa mạn,“nó hoàn toàn không giống châu Phi.
Có đúng thế không, anh Gátxan thân yêu?”
“Em nói đúng lắm, hỡi Ôma Iuxúp thân yêu của ta. Chúng ta
đang ở gần bờ biển khác, cách châu Phi rât xa. “Bây giờ, chúng
ta...”
“Cháu hiểu! cháu hiểu rồi!” Vônca cắt ngang và thậm chí còn
nhảy nhót vì khoái “Tuyệt thật! Cháu hiểu rồi, cháu hiểu rồi!”
“Mi hiểu cái gì?” Ôma Iuxúp hỏi với giọng gắt gỏng.
“Cháu hiểu tại sao ông lại có mặt ở Bắc Cực”
“Hỡi cái thằng bé hỗn láo và khoác lác kia, cái thói kiêu căng
quá quắt của mi làm ta khó chịu!” Ôma Iuxúp nói với vẻ miệt thị.
“Làm sao mà mi có thể hiểu được cái điều vẫn còn là một bí mật
đối với ta, một ông thần thông minh nhât và hùng mạnh nhât
trong tât cả các ông thần? Thôi được, hãy trình bày ý kiến của mi
để ta và ông anh yêu quý của ta có thể cười mi một trận đã đời.”
“Xin tùy ông thôi.Ông có thể cười nếu ông muốn. Nhưng mọi
việc ở đây là do Gơnxtrim mà ra cả”.
“Mi nói do cái gì hả?” Ôma Iuxúp châm chọc hỏi lại
“Do Gơnxtrim, dòng nước biển nóng đã mang ông từ các biển
phương Nam lên chốn Bắc Cực này”.
217
"What nonsense!" Omar Asaf smirked, turning to his brother
for support.
But his brother said nothing.
"It's not rubbish at all," Volka began.
But Omar Asaf corrected him:
"I did not say 'rubbish,' I said 'nonsense.' "
"It's neither rubbish nor nonsense," Volka replied with
annoyance. "I got an 'A' in geography for the Gulf Stream."
Since Zhenya supported Volka's scientific theory,
Hottabych also supported him.
Omar Asaf, seeing that he was a minority of one, pretended
to agree about the Gulf Stream, but actually concealed a grudge
against Volka and his friend.
"I am tired of arguing with you, 0 conceited boy," he said,
forcing a yawn. "I am tired and want to sleep. Hurry and bring a
fan and keep away the flies while I rest."
"In the first place, there are no flies here. In the second place,
what right have you to order me about?" Volka asked
indignantly.
"There will be flies soon enough," Omar Asaf muttered
through clenched teeth. And sure enough, swarms of flies began
buzzing about the cabin.
"We can manage without a fan," Volka said in a friendlier
tone, making believe he did not understand the humiliating
nature of Omar Asaf's demand.
He opened first the door, then the port-hole; a strong draught
carried the flies out into the corridor.
"All the same, you'll fan me!" Omar Asaf said capriciously,
ignoring Hottabych's attempts at calming him.
"No, I won't! No one has ever made me fulfil humiliating
orders."
"Then I'll be the first to do so."
"No you won't!"
"Omar, my sweet!" Hottabych said, trying to avert the
imminent quarrel
“Thật là nhảm nhí!” - Ôma Iuxúp hầm hừ với vẻ khinh bỉ và
quay sang ông anh của mình để cầu cứu.
Nhưng ông Khốttabít chỉ im lặng.
“Đây hoàn toàn không phải chuyện bậy bạ,”Vônca bắt đầu nói.
Ôma Iuxúp liền sửa lại câu nói của Vônca:
“Ta không nói “bậy bạ”, mà nói là “nhảm nhí”.
“Đây không phải chuyện bậy bạ hoặc nhảm nhí!” Vônca bực
bội đáp“Cháu đã đạt điểm “5” môn địa lý về đúng cái Gơnxtrim”
Bởi vì Giênia đã ủng hộ lý thuyết khoa học của Vônca nên ông
Khốttabít cũng ngả theo luôn.
Bị thiểu số, Ôma Iuxúp làm ra vẻ như đồng ý về Gơnxtrim,
nhưng trong bụng thực sự che giâu đố kỵ chống Vônca và bạn
của cậu ta.
“Hỡi thằng bé tự phụ kia, ta đã mệt vì tranh cãi với mi rồi” lão
vừa nói vừa vờ vịt ngáp. “Ta mệt và muốn đi ngủ. Hãy mau mau
lây cho ta cái quạt và đuổi ruồi cho ta trong lúc ta nghỉ”.
“Thứ nhât, ở đây không có ruồi. Thứ hai, ông có quyền gì sai
khiến cháu?” Vônca phẩn nộ nói.
“Sẽ có ruồi ngay thôi!” ông Ô-ma Iuxúp nói lí nhí qua kẽ răng.
Đúng lúc đó, một bầy ruồi lớn bắt đầu vo ve trong buồng.
“Ở đây không cần quạt cũng vẫn xong như thường!”Vônca
tuyên bố với vẻ dàn hòa, làm ra vẻ như không hiểu tính chât nhạo
báng trong những đòi hỏi cùa ông Ôma Iuxúp.
Đầu tiên nó mở cửa ra vào, sau đó mở cửa mạn. Một luồng gió
lùa mạnh đã cuốn bầy ruồi vo ve từ trong buồng ra ngoài hành
lang.
“Dẫu sao thì mi vẫn phải ngồi quạt cho ta!” ông Ôma Iuxúp
ngang ngạnh nói, không thèm đếm xỉa đến mọi cố gắng của ông
Khốttabít nhằm cho lão nguôi giận.
“Không, tôi sẽ không làm Chưa một người nào bắt tôi phải
thực hiện những đòi hỏi có tính cách làm nhục cả”
“Thế có nghĩa là ta sẽ là người đầu tiên”.
“Không, ông sẽ không là người đầu tiên được đâu!”
“Em Ôma thân yêu!” Ông Khốttabít cố ngăn chặn cuộc cãi cọ
đã trở nên gay gắt.
218
But Omar Asaf, who had turned black with rage, waved him
away angrily.
"I'd rather die than fulfil your whims!" Volka shouted.
"Then you'll die very soon, as soon as the Sun sets,"
Omar Asaf announced, smiling disgustingly.
Suddenly, Volka had a wonderful idea.
"If that's the case, then tremble, you despicable Genie!" he
shouted in his most terrible voice. "You have tried my patience
too long, and I must stop the Sun! It will not go down today, or
tomorrow, or the day after. You have only yourself to blame!"
Volka was taking a big chance. If Hottabych had had time to
tell his brother that the Arctic Sun shone twenty-four hours a day
at this time of the year, then all was lost.
But in reply to Volka's words, Omar Asaf scoffed,
"Braggart of braggarts! Boaster of boasters! I, too, like to boast
at times, but even in my greatest rage I have never promised to
stop the course of that great celestial body. Not even
Sulayman, the Son of David (on the twain be peace!), could do
that."
Volka saw that he was saved. And not only saved, but that he
could take Hottabych's disagreeable brother in hand.
Hottabych, meanwhile, winked approvingly at Volka. As for
Zhenya, there is no need to say he was delighted. He had
guessed Volka's idea and was aglow from excitement,
anticipating Omar Asaf's imminent downfall.
"Rest assured, Omar Asaf. If I said I'll stop the Sun, you can
be sure it won't go down today."
"You brat!" Omar Asaf snapped.
"You're a brat yourself!" Volka replied as arrogantly. "Don't
worry, I'll take care of the Sun."
"But what if it goes down anyway?" Omar Asaf asked,
choking with laughter.
"If it goes down, I will henceforth fulfil your most stupid
orders."
"Oh, no" Omar Asaf said triumphantly "If the Sun, despite
Nhưng Ôma Iuxúp đã chuyển sang tức tối giận dữ, hùng hổ
xua tay. “Tôi thà chết chứ không thực hiện ý muốn bât chợt của
ông! ” Vônca thét lên.
“Vậy thì mi sẽ được chết rât nhanh, không muộn hơn lúc mặt
trời lặn!” Ôma Iuxúp vừa nói vừa cười với vẻ kinh tởm.
Đúng lúc đó, Vônca nảy ra một ý rât hay.
«Nếu vậy, hãy run sợ đi, cái lão thần hèn hạ kia!» Nó quát lên
bằng giọng khủng khiếp nhât «Ngươi đã làm ta không chịu được
lâu và ta phải bắt mặt trời dừng lại! Nó sẽ không lặn hôm nay,
ngày mai, cả ngày kia! Ngươi chỉ nên trách mình mà thôi !»
Vônca đã chọn một nước cờ rât mạo hiểm. Nếu ông Khôttabít
kịp nói cho em ông biết rằng vào mùa này ở Bắc Cực mặt trời
chiếu sáng suốt ngày đêm thì mọi chuyện sẽ hỏng bét.
Nhưng đáp lại câu nói của Vônca, Ôma Iuxúp chỉ cât tiếng
nhạo báng: «Hỡi kẻ tự phụ và khoác lác! Chính ta đây đôi khi
cũng thích nói khoác, nhưng thậm chí trong lúc nói khoác hăng
nhât, ta cũng chẳng dám hứa rằng sẽ chặn đường đi của vầng thái
dương vĩ đại. Ngay cả vua Xalômông con trai của Đavít - cầu
chúc cả hai vị đều bình an! - cũng không thế làm nổi việc đó!
Vônca hiểu rằng nó đã thoát chết, mà còn có thể xỏ mũi lão em
đáng ghét của ông già Khốttabít. Vừa lúc đó, ông Khốttabít nháy
mắt với Vônca, ra vẻ đồng tình. Còn Giênia thì khỏi phải nói. Nó
đã đoán được ý đồ của Vônca và bây giờ đang khâp khởi mừng
thầm vì thây trước được cái thât bại nhục nhã, không thể tránh
khỏi của Ôma Iuxúp.
«Hãy yên tâm, Ôma Iuxúp! Nếu tôi đã nói rằng tôi sẽ dừng
mặt trời lại thì ông có thể tin chắc là hôm nay nó sẽ không lặn»
«Đồ nhóc con!» Ôma Iuxúp cáu kỉnh..
«Chính ông là nhóc con thì có!» Vônca đối đáp với vẻ ngạo
mạng «Tôi là người điều khiển mặt trời mà ông không biết ư?»
«Nhưng nếu mặt trời vẫn cứ lặn thì sao?» Ôma Iuxúp vừa hỏi
vừa cười sặc sụa.
«Nếu mặt trời lặn thì tôi sẽ mãi mãi thực hiện những mệnh
lệnh ngu xuẩn nhât của ông»
«Ồ, không,» Ôma Iuxúp nói với vẻ đắc thắng. «Nếu mặt trời,
219
your conceited promise, does go down-and this will obviously
happen-then I will eat you up. I'll eat you, bones and all!”
"And my slippers too," Volka added courageously. "But if
the Sun does not go down today, will you obey my every
command?"
"If the Sun does not go down, I will do so with the greatest
pleasure, 0 most boastful and insignificant of magicians! But-
ha-ha-ha-alas! This will never happen."
"It's still an open question as to who will say 'alas!' a few
hours from now," Volka cautioned.
"Well then!" Omar Asaf said, shaking his finger in warning.
"According to the present position of the Sun, it should go
down in another eight or nine hours. I am even a tiny bit sorry for
you, 0 shameless milksop, for you have less than twelve hours to
live."
"You can save your pity; you'd better pity yourself."
Omar Asaf giggled scornfully, revealing two rows of small
yellow teeth.
"What awful teeth," Hottabych sighed. "Omar, why don't you
get yourself gold teeth, like I have?" It was only then that
Omar Asaf noticed Hottabych's unusual teeth, and his soul was
filled with the blackest envy.
"To tell you the truth. Brother, I don't find anything very
special about gold teeth. I think I'd rather have diamond teeth."
That very moment, thirty-two crystal-clear diamonds
sparkled in his mouth as he smiled spitefully. Gazing at himself
in the little bronze mirror the old dandy carried in his belt, Omar
Asaf was quite pleased with what he saw.
There were only three things that somehow clouded his
triumph. First, Hottabych did not seem at all envious; second,
his diamond teeth sparkled only when the light fell upon them
directly. If the light did not fall upon them, he appeared
completely toothless; third, his diamond teeth scratched his
tongue and lips. In his heart of hearts, he was sorry he had been
so greedy, but he did not show this so as not to lose face.
trái với lời hứa ngông cuồng của mi, vẫn cứ lặn và dĩ nhiên là sẽ
như thế thì ta ăn thịt mi ngay! Ta sẽ ăn luôn cả xương.
«Ăn luôn cả dép cũng được,!» Vônca dũng cảm đáp.-«Nhưng
nếu hôm nay mặt trời không đi khuât khỏi đường chân trời thì
khi ây cháu bảo gì, ông cũng phải nghe chứ?»
«Nếu mặt trời không lặn, ta rât lây làm vui lòng, hỡi gã phù
thủy khoác lác nhât và hèn mạt nhât trong các gã phù thủy! Ha ha
ha, than ôi!Việc đó, không thế nào xảy ra.
«Sau vài tiếng nữa, ai sẽ phải “than ôi” thì đó còn là một vân
đề rât lớn đây!» Vônca cảnh cáo.
«Mi hãy coi chừng!» Ôma Iuxúp dứ dứ ngón tay ra vẻ cảnh
cáo. «Căn cứ vào vị trí của mặt trời lúc này thì nó sẽ phải lặn sau
tám hoặc chín giờ nữa. Ta thậm chí còn cảm thây hơi hơi thương
hại mi, hỡi thằng bé nhút nhát không biết xâu hổ bởi vì mi chỉ
còn sống không đầy mười hai giờ nữa thôi»
«Tốt hơn, xin ông cứ giữ lại cái thương hại của ông»
Ôma Iuxúp cười hi hí với vẻ khinh thường, để lộ hai hàng răng
nhỏ vàng khè.
«Sao răng xâu thế kìa?» Ông Khốttabít thở dài «Ôma, tại sao
em không gắn răng vàng như anh? Mãi tới lúc bây giờ, Ôma
Iuxúp mới nhận thây hai hàm răng khác thường của ông
Khốttabít và lão liền nổi máu ghen tị hết sức độc địa:
«Anh ạ, thành thực mà nói em chẳng thây có gì là sang trọng ở
những chiếc răng vàng. Tốt hơn hết là em gắn răng kim cương».
Đúng lúc ây, 32 viên kim cương đã lâp lánh trong mồm Ôma
Iuxúp khi lão ngoác mồm cười. Soi vào tâm gương đồng nhỏ xíu
mà lão già ăn diện giắt ở thắt lưng, Ôma Iuxúp tỏ vẻ rât mãn
nguyện.với những gì lão nhìn thây.
Chỉ có ba điều làm cho lão kém vui. Thứ nhât, ông Khốttabít
không hề tỏ ra ghen tị một chút nào, thứ hai, những chiếc răng
kim cương của lão chỉ lâp lánh khi có ánh sáng rọi vào. Nếu
không có ánh sáng rọi vào, người ta có thể tưởng mồm lão rụng
hết răng, thứ ba, ngay trong phút đầu tiên, những chiếc răng kim
cương đã cứa lưỡi và môi lão.Trong thâm tâm, lão thây ân hận vì
quá tham lam, nhưng lão không để lộ ra để khỏi bị mât mât.
220
"No, no," he giggled, noticing that Volka was about to leave
the cabin."You shall not leave until the Sun goes down. I
understand you only too well. You want to flee, in order to
escape your deserved end. I have no intention of searching for
you all over the boat."
"Why, I can stay in the cabin as long as you want. That will
even be better. Otherwise, I'll have to hunt for you all over the
boat when the Sun doesn't go down. How long do you think I'll
have to wait?"
"Not more than nine hours, 0 young braggart," Omar Asaf
said, bowing sarcastically. He snapped the fingers of his left
hand and a cumbersome water-clock appeared on the table
beneath the port-hole. "As soon as the water reaches this line,"
he said, tapping the side of the clock with a crooked brown
nail, "the Sun will go down. It is the hour of your death."
"Fine, I'll wait."
"We'll wait, too," said Zhenya and Hottabych.
Eight hours slipped by quickly, because Zhenya could not
deny himself the pleasure of suggesting that the conceited
Omar Asaf learn to play checkers.
"I'll win anyway," Omar Asaf warned.
Zhenya kept on winning. Omar Asaf got angrier and angrier.
He tried to cheat, but each time they caught him at it, and so
he would begin a new game, which would end just as sadly for
him.
"Well, the time's up, Omar Hottabych," Volka said finally.
"Impossible!" Omar Asaf replied, tearing himself away from
the checker board.
Glancing quickly at the water-clock, he turned pale and
jumped up from the berth where he and Zhenya had been sitting.
He rushed to the port-hole, stuck his head out and groaned in
terror and helpless rage: the Sun was just as high in the sky as it
had been eight hours before!
Then he turned to Volka and said in a flat voice:
"I must have made a little mistake in my calculations. Let's
Thây Vônca định rời khỏi buồng, Ôma Iuxúp cười hi hí nói:
«Không, không! Mi không được rời chỗ này trước lúc mặt trời
lặn. Ta hiểu mi quá mà! Mi muốn chuồn để tránh khỏi cái kết cục
đích đáng. Ta không có ý định sục sạo khắp tàu để tìm mi sau lúc
mặt trời lặn đâu!»
«Được rồi, tôi có thể ở lại trong buồng này bao nhiêu lâu cũng
được. Mà như thế lại còn tốt hơn kia đây. Nếu không, lại phải đi
khắp tàu tìm ông lúc mặt trời không lặn. Theo ông, tôi còn phải
đợi bao lâu nữa?»
«Không quá 9 giờ đâu, hỡi tháng bé tự phụ kia!» Ôma Iuxúp
đáp, cúi chào nhạo báng. Lão búng các ngón tay ở bàn tay trái,
thế là một chiếc đồng hồ nước cồng kềnh xuât hiện trên cái bàn
kê ngay dưới cửa mạn. «Nước chưa kịp đến vạch này,» Lão nói,
gõ móng tay cong màu nâu vào thành đồng hồ «là mặt trời đã lặn
và đó sẽ là giờ chết của mi».
«Được rồi, tôi sẽ đợi!»
«Cả chúng tôi cũng sẽ đợi!» Giênia và ông Khốttabít cùng nói.
Tám giờ trôi qua nhanh chóng, bởi vì Giênia không kìm nổi
sự thích thú, đã đề nghị lãoÔma Iuxúp tự cao tự đại học chơi cờ
nhảy.
«Đằng nào thì ta cũng thắng mi, » Ôma Iuxúp cảnh báo..
Giênia liên tiếp chiến thắng Ôma Iuxúp đã tức giạn càng tức
giận thêm. Lão đã thử chơi ăn gian, nhưng lần nào lão cũng bị lật
tẩy, thế là lão lại bắt đầu ván mới mà kết thúc thật đáng buồn cho
lão. Cuối cùng, Vônca nói:
«Này, đã quá giờ định rồi đây, hỡi ông Ôma Khốttabít»
“Không thể như thế được!» Ôma Iuxúp rời khỏi cuộc chơi cờ
vua và đáp.
Liếc nhìn đồng hồ nước, lão biến sắc mặt, lo lắng nhảy khỏi
cái giường mà lão ngồi đánh cờ với Giênia, rồi chạy lại cửa mạn,
thò đầu ra ngoài và rên rỉ vì kinh hoàng và giận dữ bât lực: mặt
trời vẫn dừng cao trên đường chân trời, chẳng khác gì tám tiếng
trước đây!
Lúc bây giờ, lão quay đầu về phía Vônca và nói với giọng
buồn bã «Có lẽ ta đã tính lầm đôi chút. Sẽ đợi thêm hai tiếng
221
wait two more hours."
"Even three if you like, but it won't help you any. It'll be just
as I said: the Sun will not go down today, or tomorrow, or
the day after tomorrow."
Four and a half hours later, Omar Asaf stuck his head out
of the port-hole for the twentieth time, and for the twentieth time
he saw that the Sun had no intention of sinking beyond the
horizon. He turned as white as a sheet and trembled all over as
he crashed to his knees.
"Spare me, 0 mighty youth!" he cried in a pitiful voice. "Do
not be angry at me, your unworthy slave, for when I shouted at
you I did not know you were stronger than I!"
"Does that mean you think you can shout at me if I'm weaker
than you?"
"Why, certainly."
They all felt disgusted.
"What a brother you have," Zhenya whispered to Hottabych.
"Forgive me for saying so, but he's a most unpleasant, envious
and vicious old man."
"Yes, my brother is no lump of sugar," Hottabych replied
sadly.
"For goodness' sake, get up!" Volka said with annoyance, as
the old Genie remained on his knees and kept trying to kiss
Volka's hands.
"What are your orders, 0 my young but mighty master?"
Omar Asaf asked submissively, rubbing his soft palms together
and rising.
"At present, there's only one; don't you dare leave this cabin
for a second without my permission!"
"With the greatest of pleasure, 0 wisest and most powerful of
youths," Omar Asaf replied in a self-abasing tone, as he regarded
Volka with fear and awe.
It was just as Volka had predicted. Neither that day nor the
the Sun shine round the clock until furthernotice. And not until
nữa»
«Đợi ba tiếng nữa cũng được! Nhưng việc chờ đợi ây chẳng
giúp được ông đâu. Tôi đã nói thế nào thì sẽ đúng như thế ây.
Mặt trời sẽ không lặn cả hôm nay, cả ngày mai, cả ngày kia»
Trong suốt bốn tiếng rưỡi đồng hồ, Ôma Iuxúp đã thò đầu ra
ngoài cửa mạn 20 lần và lần thứ 20, lão thây rằng mặt trời không
hề có ý định đi khuât khỏi đường chân trời, lão tái mặt, toàn thân
run rẩy sợ hãi và nặng nề phủ phục.
«Hỡi cậu thiếu niên hùng mạnh, xin cậu hãy xá tội cho ta!» -
Ôma Iuxúp kêu lên với giọng cầu khẩn thê thảm. «Xin cậu đừng
trút phẫn nộ lên đầu ta, kẻ đầy tớ không xứng đáng với cậu, bởi
vì khi ta to tiếng với cậu, ta không biết rằng cậu mạnh hơn ta!»
«Thế nếu tôi yếu hơn thì ông có thể to tiếng với tôi phải
không?»
« Dĩ nhiên là có thể!»
Tât cả mọi người đều cảm thâyphẫn nộ..
«Ông có ông em ghê quá,» Giênia thì thầm vào tai ông
Khốttabít. «Xin ông thứ lỗi cho cháu, nhưng ông ây đúng là một
ông già hết sức khó chịu, hay ghen tị và độc ác».
«Đúng thế, chú em của ta rât khó chơi,» Ông Khốttabít buồn
bã đáp.
«Ông đứng dậy đi cho rồi!» Vônca kinh tởm nói với ông thần
già khi thây lão vẫn tiếp tục quỳ và lúc nào cũng cố hôn tay
Vônca.
«Hỡi ông chủ trẻ tuổi nhưng hùng mạnh của ta, cậu sẽ ban cho
ta những mệnh lệnh nào đây?» Ôma Iuxúp vừa xun xoe hỏi, vừa
xoa xoa hai bàn tay ướt đẫm mồ hôi và đứng dậy.
«Lúc này thì chỉ có một mệnh lệnh thôi: ông không được rời
khỏi buồng này lây một giây nếu tôi chưa cho phép».
«Xin tuân lệnh, hỡi cậu thiếu niên thông minh nhât và hùng
mạnh nhât trong tât cả các cậu thiếu niên!» Ôma Iuxúp vừa trả
lời với vẻ xu nịnh, vừa nhìn Vônca với vẻ sợ hãi và tôn sùng.
Sự việc xảy ra đúng như Vônca dự đoán. Cả ngày hôm đó, cả
ngày hôm sau cả ngày hôm sau nữa mặt trời không hề khuât khỏi
222
next, nor the third did the Sun go down. . Making use of some
small misdemeanour of Omar Asaf's, Volka said he would make
the Sun shine round the clock until further notice. And not until
he learned from the captain that the "Ladoga" had finally
entered a latitude where there was a brief period of night, did he
inform Omar Asaf of this, as his special favour to the
undeserving, grumpy Genie.
Omar Asaf was as quiet as a mouse. Not once did he leave
the cabin. He crept back into the copper vessel without a
murmur when the "Ladoga" docked to the strains of a band at
its home pier, from which it had sailed away thirty days before.
Naturally, Omar Asaf was extremely reluctant to return to his
bottle, if even for a short period, since he had already spent so
many unhappy and lonely centuries there. But Volka gave him
his word of honour that he would let him out the minute they
reached home.
There is no use denying that as Volka left the hospitable
"Ladoga," carrying the copper vessel under his arm, he was
sorely tempted to toss it into the water. But there you are-if
you've given your word you've got to keep it. And so Volka
walked down the gang-plank,having conquered this momentary
temptation.
If no one aboard the "Ladoga" ever stopped to wonder why
Hottabych and his friends were taking part in the expedition, it
is quite clear that the old man had no trouble casting the
same spell over his young friends' parents and acquaintances.
At any rate, their relatives and friends accepted it as a
matter of course that the children had been in the Arctic, without
questioning how in the world they had ever booked berths on the
Ladoga."
After an excellent dinner, the children told their respective
parents the story of their adventures in the Arctic, keeping
almost true to the facts. They were wise enough to say
nothing about Hottabych. Zhenya, however, was so carried
away, that the rash words nearly slipped out of his mouth. When
đường chân trời. Vin vào một lỗi nhỏ nhặt nào đó của Ôma
Iuxúp, Vônca nói nó quyết định kéo dài thời gian “bắt mặt trời
dừng lại” cho tới khi có lệnh mới. Mãi tới khi được thuyền
trưởng cho biết rằng tàu “Lađôga” cuối cùng đã đi vào vĩ độ mà
ngày bắt đầu nhường chỗ cho đêm, dù chỉ là một thời gian ngắn,
Vônca liền báo tin ây cho Ôma Iuxúp, coi đó như là một đặc ân
đối với lão thần không xứng đáng và hay gây gổ.
Ôma Iuxúp nhũn như con chi chi. Lão không lần nàorời khỏi
buồng. Lão trở lại vào chiếc bình đồng mà không hề than vãn vào
lúc tàu “Lađôga”cập cảng, dưới tiếng nhạc của đội kèn, nơi mà từ
đó nó đã ra đi đúng 30 ngày về trước.
Dĩ nhiên Ôma Iuxúp chẳng đời nào muốn chui lại, dù chỉ tạm
thời, vào cái bình đồng, nơi lão đã sống vò võ một thân một mình
bao nhiêu thế kỷ sầu thảm. Nhưng Vônca đã hứa danh dự rằng nó
sẽ thả lão ra ngay sau khi vừa về đến nhà.
Chúng tôi không giâu điều này: lúc Vônca rời tàu “Lađôga”
mến khách, mang theo dưới nách cái bình đồng, nó rât muốn
quẳng cái bình xuống nước. Nhưng không hứa thì thôi, đã hứa thì
phải giữ lời. Và Vônca đi lên bến, sau khi đã nén lại được sự cám
dỗ nhât thời này.
Nếu không một ai trên tàu “Lađôga” để ý tới chuyện tại sao
ông Khốttabít và hai cậu bạn của ông có quyền tham gia cuộc du
ngoạn thì rõ ràng là ông già chẳng phải khó khăn gì trong việc
lập ra mưu kế cũng gần như thế với bố mẹ và bạn bè của hai
nhân vật chính trẻ tuổi của chúng ta
Dù sao chăng nữa thì bố mẹ và bạn bè của Vônca và Giênia
đều coi chuyện hai đứa đi Bắc Cực là việc dĩ nhiên, hoàn toàn
không tự đặt ra câu hỏi là bằng cách bí mật nào mà họ lên đưọc
tàu “Lađôga”.
Sau bữa ăn ngon lành, hai cậu bé còn ngồi kể một hồi lâu cho
những người thân của mình, gần như không thêm mắm thêm
muối, về các cuộc phiêu lưu của mình ở Bắc Cực, nhưng chúng
đã khôn ngoan không nhắc tới ông già Khốttabít. Chỉ có Giênia
vì quá say sưa, suýt nữa thì nói lộ. Lúc tả lại những màn trình
223
he described the performances the passengers had put on in the
lounge, he said: "And then, of course, Hottabych could not
leave it at that. So he said...."
"What a strange name-Hottabych!" Zhenya's mother said.
"I didn't say 'Hottabych,' Mother, I said 'Potapych.' That
was our boatswain's name," Zhenya said resourcefully, though
he blushed.
However, this went unnoticed. Everyone looked at him with
awe, because he had met and talked with a real live boatswain
every single day of the journey.
Volka, on the other hand, nearly had an accident with the
copper bottle. He was sitting on the couch in the dining room,
explaining the difference between an ice-breaker and an iceboat
to his parents with a true knowledge of his subject. He did not
notice his grandmother leaving the room. After she had been
gone for about five minutes, she returned holding ... the vessel
with Omar Asaf inside!
"What's this? Where did you get it. Mother?" Volka's father
asked.
"Just imagine, I found it in Volka's suitcase. I started
unpacking his things and found this very nice pitcher. It will
be lovely as a decanter. I'll have to polish it, though, because it's
so terribly green."
"That's no decanter!" Volka cried and turned pale. He
grabbed the vessel from his grandmother. "The First Mate asked
me to give this to his friend. I promised him I'd deliver it
today."
"My, isn't this a strange vessel," said his father, a great lover
of antiques. "Let me have a look at it. Why, there's a lead cap on
it. That's very interesting...."
He tried to pry it off, but Volka grabbed the vessel frantically
and stammered:
"You're not supposed to open it!It's not supposed to be opened
at all! Anyway, it's empty inside. I promised the First Mate
I wouldn't open it, so's not to spoil the threads on the screw”
diễn các khách tham quan tổ chức ở phòng chung, Giênia nói :
«Lúc bây giờ, ông Khốttabít mới tiến về phía trước và nói...»
«Cái tên gì mà lạ thế: “Khốttabít !” Bà mẹ Giênia nói.
«Ấy là mẹ tưởng thế thôi, mẹ ạ. Con không nói là “Khốttabít”,
mà nói là “Pôtapít”. Đó là tên ông thủy thủ trưởng của chúng
con!» Giênia không hề bối rối, mặc dù mặt nó đỏ bừng.
Tuy nhiên, chẳng ai để ý việc nó đỏ mặt cả. Mọi người ghen tị
nhìn Giênia, cậu bé hằng ngày vẫn thường xuyên được gặp gỡ
một thủy thủ trưởng bằng xương bằng thịt.
Nhưng ở nhà Vônca thì suýt nữa xảy ra tai họa vì cái bình
đồng. Nó ngồi trên đivăng trong phòng ăn và với vẻ rât am hiểu,
nó giải thích cho bố mẹ nghe sự khác nhau giữa tàu phá băng và
tàu thủy phá băng. Nó không nhận thây bà nội đã rời khỏi phòng.
Năm phút sau, bà quay lại, trên tay cầm... cái bình nhốt Ôma
Iuxúp!
«Cái gì thế ạ? Mẹ lây cái ây ở đâu ra hả mẹ?» Bố của Vônca
hỏi
«Con có tưởng tượng được không ở trong vali của Vônca đây.
Mẹ đang soạn đồ cho nó, mẹ thây trong vali có cái bình còn khá
tốt, có thể dùng đựng rượu mùi. Nhưng phải đánh sạch, vì nó
xanh lè”.
“Đây hoàn toàn không phải là cái bình để đựng rượu mùi
đâu!” Vônca tái mặt và giật ngay cái bình trên tay bà nội. “Chú
phụ tá của thuyền trưởng đã nhờ cháu chuyển nó cho bạn của ông
ây. Cháu hứa hôm nay sẽ mang đến”.
“Một cái bình rât lý thú,” bố nó, một người rât ham thích đồ
cổ, nói “Cho bố xem một chút nào! A ha, thì ra nó lại có cái nắp
bằng chì. Thật rât hay....”
Ông toan vặn nắp, nhưng Vônca đã đưa cả hai tay níu lây cái
bình và nói âp úng:
“Bố không được mở cái bình này! Nó thậm chí hoàn toàn
không mở ra được. Dù sao, nó hoàn toàn không đựng gì ở bên
trong. Con đã hứa với chú phụ tá của thuyền trưởng là không mở.
để rãnh xoắn ốc không bị hỏng”
- Xin cậu hãy nói cho biết tại sao cậu lại hốt hoảng đến như vậy?
224
"Look how upset he is! All right, you can have the old
pitcher back," his father said, letting go of it.
Volka sat back on the couch in exhaustion, clutching the
terrible vessel; but the conversation was all spoiled. Soon he
rose. Trying to sound casual, he said he would go to , hand in
the pitcher and dashed out of the room.
"Come back soon!" his mother called, but by then he had
already vanished.
WHAT GOOD OPTICAL INSTRUMENTS CAN LEAD TO
Zhenya and Hottabych had been awaiting Volka on the
bank for a long time. It was very still. The vast sky was spread
above them. The full moon cast its cold, bluish light.
Zhenya had brought his binoculars along and was now
looking at the moon.
"You can dismiss the astronomy club," Volka said, coming
up to them. "The next act on our show is the solemn freeing of
our good friend, Omar Asaf! Music! Curtain!"
"That mean old thing will have to manage without
music," Zhenya muttered.
In order to emphasize his loathing for the horrible Genie, he
turned his back on the vessel and studied the moon through his
binoculars for such a long time, that he finally heard Omar Asaf's
squeaky voice:
"May your humble servant, 0 mighty Volka, ask what
purpose these black pipes serve which your friend Zhenya- and
my greatly esteemed master-has pressed to his noble eyes?"
"They're binoculars. It's to see things closer," Volka tried
to explain. "Zhenya's looking at the moon through them, to see
it better. It makes things bigger."
"I can imagine how pleasant such a pastime can be," Omar
Asaf said ingratiatingly.
He kept trying to peep into the binoculars, but Zhenya
purposely turned away from him. The conceited Genie was cut
to the quick by such a lack of respect. Oh, if not for the
“Thôi được, cậu cầm lây cái bình đi cho tôi nhờ!” bố nó nói và
trả cái bình.
Vônca ngồi xuống đivăng, mệt phờ, hai tay vẫn ôm khư khư
cái bình đáng sợ, nhưng cuộc nói chuyện đâm ra rời rạc. Một lát,
nó đứng dậy. Sau khi cố nói thật tự nhiên rằng nó phải đi chuyển
cái bình và vội vàng rời khỏi phòng.
“Không được ở lại lâu đây nhé!” Bà nội nói với theo, nhưng
nó đã biến mât tăm rồi.
NHỮNG DỤNG CỤ QUANG HỌC TỐT DẪN ĐẾN CÁI GÌ
Trên bờ sông, Giênia và ông Khốttabít đã ngồi đợi Vônca từ
lâu. Xung quanh rât yên tĩnh. Bầu trời mênh mông trải rộng trên
đầu họ.Vầng trăng tròn tỏa xuống ánh xanh mờ lạnh lẽo.
Giênia mang theo chiếc ống nhòm và bây giờ đang thích thú
ngắm mặt trăng.
“Cậu hãy thôi nhìn trời đi nhé,”. Vônca bước tới gần, nói.
“Tiết mục tiếp theo trong chương trình của chúng ta là phóng
thích trọng thể người bạn tốt, Ôma Iuxúp! Nhạc! Màn sân khâu!”
“Điều đó có nghĩa là bổn cũ soạn lại mà không cần đến âm
nhạc,” Giênia lẩm bẩm
Để bộc lộ sự khinh miệt của mình đối với lão thần đáng ghét,
Giênia quay lưng về phía cái bình và dùng ống nhòm quan sát
mặt trăng một hồi lâu, cho tới lúc nghe thây giọng nói the thé của
Ôma Iuxúp:
“Hỡi Vônca hùng mạnh, xin cho phép kẻ đầy tớ hèn mọn của
cậu được hỏi hai cái ống đen mà bạn cậu Giênia đang ghé đôi
mắt quý báu của mình vào đó dùng để làm gì vậy?”
“Đó là cái ống nhòm. Nó dùng để xem các thứ gần hơn”.
Vônca cố giải thích. Giênia xem mặt trăng qua ống nhòm để thây
cho rõ hơn. Để mặt trăng trông to hơn”
“Ồ, ta cho rằng đó là cách dùng thì giờ rât thú vị,” Ôma Iuxúp
nhận xét với vẻ xu nịnh.
Lão cố nhìm trộm vào ống nhòm, nhưng Giênia vẫn cố tình
quay lưng về phía lão. Lão thần tự phụ cảm thây mình bị xúc
phạm ghê gớm vì cái thái độ bât kính ây. Ôi, giá mà ở đây không
225
presence of the almighty Volka, who had stopped the Sun itself
with a single word, then Omar Asaf would certainly have known
how to deal with the unruly boy! But Volka was standing beside
them, and the enraged Genie had no choice but to ask Zhenya in
a wheedling voice to let him have a look at the great planet of
the night through such interesting binoculars.
"I join my brother in asking you to do him this favour,"
Hottabych added.
Zhenya reluctantly handed Omar Asaf the binoculars.
"The despicable boy has cast a spell on the magic pipes!":
Omar Asaf cried a few moments later and crashed the
binoculars to the ground. "Instead of making things bigger, they
make the moon much smaller! Oh, some day I will lay my hands
on this boy!"
"You're always ready to abuse people!" Volka said in disgust.
"What has Zhenya to do with it? You're looking through the
wrong end."
He picked up the binoculars and handed them back to the
angry Genie. "You have to look through the small end."
Omar Asaf followed his advice cautiously and soon sighed:
"Alas, I had a much better opinion of this celestial body. I
see that it is all pock-marked and has ragged edges, just like
the tray of the poorest day-labourer. The stars are much
better.-Though they are much smaller than the moon, they at
least have no visible faults."
"0 my brother, let me see for myself," Hottabych said and
he, too, looked through the binoculars with interest. "This time I
believe my brother is right," he added with surprise.
This made it only too clear that Omar Asaf had long since
fallen greatly in his estimation.
"What ignorance," Zhenya scoffed. "It's high time you knew
that the moon is millions of times smaller than any of the stars."
"Enough! I can no longer take the constant mockery of this
brat!" Omar Asaf roared and grabbed Zhenya by the collar.
"Next, you'll say that a speck of sand is bigger than a mountain. I
có mặt cậu Vônca hùng mạnh, với một tiếng thôi người đã bắt
mặt trời dừng lại. Lúc bây giờ, Ôma Iuxúp sẽ tha hồ mà trả thù
thằng thóc con cứng đầu cứng cổ kia. Nhưng Vônca lại đứng
ngay cạnh và lão thần đã nổi xung chẳng còn cách nào khác là
phải nhịn nhục van nài Giênia cho xem vầng tinh tú vĩ đại ban
đêm qua cái ống nhòm mà lão rât chú ý.
«Ta yêu cầu cậu ban cho em ta cái ân huệ đó» Ông Khốttabít
thêm vào.
Giênia miễn cưỡng đưa đưa ống nhòm cho Ôma Iuxúp.
Sau vài khoảnh khắc, Ôma Iuxúp giận dữ ném cái ống nhòm
xuống đât và hét lên: «Cái thằng bé hèn hạ đã yểm mât hai cái
ống yêu thuật này rồi! Bây giờ, chúng không làm mặt trăng to ra,
mà ngược lại, lại làm mặt trăng nhỏ đi nhiều lần! Ôi, rồi sẽ có lúc
ta cho thằng oắt con này biết tay!
«Lúc nào ông cũng gây gổ với mọi người!» Vônca nói với vẻ
kinh tởm. «Giênia đã làm gì nó? Ông nhìn qua ống nhòm sai mắt
kính rồi »
Vônca nhặt cái ống nhòm từ dưới cỏ lên và đưa cho lão thần
đang nổi giận. «Phải xem qua mắt kính nhỏ này này»
Ôma Iuxúp làm theo lời khuyên của Vônca và một lát sau
lãothở dài: «Than ôi, ta đã có một ý kiến tốt đẹp hơn về vầng tinh
tú này. Té ra mặt nó lỗ chỗ như rỗ hoa, rìa nó nham nhở như cái
mâm của gã làm công nhật mạt hạng. Những vì sao còn khá hơn
nhiều! Mặc dù chúng nhỏ hơn mặt trăng nhiều lần, nhưng ít ra thì
chúng cũng không có những tì vết rõ rệt ».
« Hỡi em của ta, hãy để ta xem nào,» Ông Khốttabít nói rồi
cũng ghé mắt vào ống nhòm với vẻ thích thú «Lần này thì chú
em ta hình như đã nói đúng» o7ng ngạc nhiên nói thêm.
Điều này chứng tỏ rõ ràng là ông Ôma Iuxúp đã bị lung lay uy
tín từ lâu.
«Thật là nhảm nhí!» Giênia bực tức. Đã đến lúc các ông phải
biết rằng mặt trăng nhỏ hơn hàng nghìn lần bât kỳ ngôi sao nào»
«Đủ rồi! Ta không thể chịu đựng được nữa lời nhạo báng
thường xuyên của thằng oắt con này!» Ôma Iuxúp rống lên và
túm ngay lây cổ Giênia. «Hẳn là mi còn muốn bắt ta phải tin rằng
226
wouldn't put it past you. Enough! This time I'll do away with
you for good!"
"Stop!" Volka shouted. "Stop, or I'll bring the Moon down
upon you, and not even a wet spot will remain where you now
stand! You know I can do it with my eyes closed. I think you
know me by now."
The enraged Omar Asaf reluctantly let go of a frightened
Zhenya.
"You're raving for nothing again," Volka continued.
"Zhenya's right. Sit down and I'll try to explain things to you."
"You don't have to explain anything to me. I know everything
already," Omar Asaf objected conceitedly. Yet, he dared not
disobey.
Volka could talk about astronomy for hours on end. This
was his favourite subject. He had read every popular book on
the structure of the Universe and could retell their contents to
anyone who'd care to listen. But Omar Asaf obviously did not
want to listen. He kept on snickering contemptuously. Finally
unable to control himself any longer, he grumbled:
"I'll never believe your words until I convince myself of their
truth."
"What do you mean 'convince yourself? Don't tell me you
want to fly to the Moon in order to be convinced that it's a huge
sphere and not a little saucer?"
"And why not?" Omar Asaf asked haughtily. "Why, I can fly
off today, if I want to."
"But the Moon is millions of miles away."
"Omar Asaf is not afraid of great distances. And all the
more so, since-forgive me-I greatly doubt the truth of your
words."
"But the way to the Moon lies through outer space, where
there's no air," Volka objected conscientiously.
"I can manage quite well without breathing."
"Let him go! We'll have plenty of trouble with him if he
stays," Zhenya whispered fiercely.
hạt cát lớn hơn cả trái núi nữa chăng? Ai chứ mi thì dám nói như
vậy lắm ! Đủ rồi! Bây giờ thì dứt khoát là ta sẽ kết liễu đời mi.»
«Buông ra ngay!» Vônca quát. «Buông ra ngay, nếu không ta
sẽ lây mặt trăng quật vào đầu ngươi ngay lập tức và ngươi sẽ tan
ra như cám cho mà xem! Đối với ta, việc đó dễ như trở bàn tay.
Người biết ta rồi đó!»
Lão Ôma Iuxúp đã tức điên, nhưng đành phải miễn cưỡng
buông Giênia. Giênia đang sợ chết khiếp.
«Cả lần này nữa, ông đã phát khùng một cách hoàn toàn vô
ích!» Vônca tiếp tục «Giênia nói đúng. Hãy ngồi xuống đây, tôi
sẽ cố giải thích cho ông hiểu mọi chuyện».
«Không cần giải thích gì cả, tự ta cũng biết hết mọi chuyện! -
Ôma Iuxúp kiêu căng nói, nhưng không dám làm trái lời Vônca.
Về thiên văn học thì Vônca có thể nói mây tiếng liền. Đó là đề
tài ưa thích của nó. Nó đã đọc tât cả các sách phổ thông về câu
trúc vũ trụ và say sưa trình bày nội dung các cuốn sách đó cho tât
cả những ai muốn nghe. Nhưng Ôma Iuxúp rõ ràng là không
muốn nghe. Lão luôn luôn hầm hừ khinh bỉ và cuối cùng, không
chịu nổi, lão lầu bầu:
«Ta không bao giờ tin vào những lời nói của mi một khi ta
chưa được tự thuyết phục rằng đó là sự thật»
«Ông nói “tự thuyết phục” nghĩa là sao? Hay là ông tính bay
lên tận mặt trăng để bị thuyết phục rằng đó chẳng phải là cái đĩa
nhỏ, mà là một quả cầu lớn?»
«Tại sao tại không bay được?» Ôma Iuxúp vênh váo hỏi. «Ta
sẽ bay ngay hôm nay cho mi xem»
« Nhưng mặt trăng ở xa hàng triệu dặm đây?»
«Ôma Iuxúp này không bao giờ sợ những khoảng cách lớn cả.
Vả lại mi hãy tha lỗi cho ta, ta rât nghi ngờ sự đứng đắn của
những lời mi nói».
«Nhưng đường bay tới mặt trăng lại nằm trong khoảng không,
chẳng có không khí đâu?» Vônca một mực phản đối.
«Chẳng có không khí, ta vẫn sống được như thường».
«Cứ để cho lão ây bay đi! Nếu không, bọn mình còn khốn khổ
với lão» Giênia thì thầm quyế liệt
227
"Sure, he can go," Volka agreed quietly, "but still, I consider
it my duty to warn him about what awaits him on the way....
Omar Asaf," he continued, turning towards the conceited
Genie, "bear in mind that it's terribly cold there."
"I am not afraid of the cold. I'll be seeing you soon. Good-
bye!"
"If that's the case, and if you've decided to fly to the Moon,
come what may, then at least listen to one piece of advice. Do
you promise to obey my words?"
"All right, I promise," the Genie answered condescendingly,
his awe of Volka obviously diminishing.
"You must leave the Earth at a speed of no less than eleven
kilometres a second; otherwise you can be sure you'll never reach
the Moon."
"With the greatest of pleasure," Omar Asaf said,
compressing his thin blue lips. "And how big is a kilometre?
Tell me, for I know of no such measurement."
"Let's see now. How can I explain?... Well, a kilometre is
about a thousand four hundred steps."
"Your steps? That means there are no more than a thousand
two hundred of my steps in a kilometre. Maybe even less."
Omar Asaf had an exaggerated idea about his height. He was
no taller than Volka, but they could not convince him of this.
"Be sure not to crash into the cupola of the Heavens,"
Hottabych admonished his brother, not being completely
convinced of Volka's stories about the structure of the Universe.
"Don't teach someone who knows more than you," Omar
Asaf said coldly and soared into the air. He instantly became
white hot and disappeared from view, leaving a long fiery trail
behind.
"Let's wait for him here, my friends," Hottabych suggested
timidly, for he felt guilty for all the unpleasantness Omar Asaf
had caused them.
"No, there's no use waiting for him now. You'll never see him
again," Volka said. "He didn't listen to my advice which was
«Dĩ nhiên, lão có thể đi,» Vônca đáp khẽ. «Nhưng dẫu sao
mình vẫn có bổn phận báo trước cho lão biết những gì chờ đón
lão trên đường... Ông Ôma Iuxúp». Vônca lại nói tiếp với lão
thần kiêu ngạo. «Ông phải chú ý rằng ở trên ây lạnh lắm đây».
«Ta cóc sợ lạnh! Mong chóng gặp lại nhau. Ta đi đây!
«Vậy ông đã quyết định dù thế nào cũng bay lên mặt trăng thì
ông hãy nghe lời tôi dù chỉ một lần mà thôi. Ông có lứa sẽ nghe
lời tôi vô điều kiện không?»
«Thôi được, ta hứa!» Lão thần đáp với giọng trịch thượng vì
lão đã bắt đầu thoát khỏi ảnh hưởng của Vônca.
«Ông phải bay khỏi trái đât với vận tốc không dưới 11 kilômét
trong một giây. Trong trường hợp ngược lại, tôi xin cam đoan với
ông rằng, ông sẽ chẳng bay tới được mặt trăng đâu».
«Rât lây làm sung sướng và vui lòng?» Ôma Iuxúp mím chặt
đôi môi mỏng dính của mình. «Thế một kilômét dài chừng nào
hả?»
«Chà, làm sao có thể giải thích cho ông được nhỉ ?... Thế này
nhé: một kilômét dài khoảng 1.400 bước».
«Bước của mi ây à? Thế có nghĩa là nếu tính theo bước của ta
thì một kilômét không quá 1.200 bước, có khi lại còn ít hơn một
chút nữa».
«Ôma Iuxúp thường hay phóng đại tầm vóc của mình. Lão
chẳng cao hơn Vônca, nhưng không thể nào thuyết phục lão»
«Coi chừng, kẻo va vào vòm trời thì tan xác đây, chú ạ!» Ông
Khốttabít ân cần dặn dò ông em, vì ông chẳng tin lắm vào những
điều mà Vônca kể về cơ câu của vũ trụ.
«Đừng có dạy khôn cho những ai hiểu biết hơn mình!» Ôma
Iuxúp lạnh lùng đáp và lao vút lên trời. Trong chớp mắt, lão đã bị
nung trắng và biến mât hút khỏi tầm nhìn, để lại đằng sau một vệt
lửa dài.
«Chúng ta đợi chú ây quay về nhé, hỡi các cậu bạn của ta!»
Ông Khốttabít rụt rè đề nghị do ông cảm thây mình có lỗi về
những chuyện khó chịu mà Ôma Iuxúp gây ra.
«Không, bây giờ ông có đợi mây đi nữa thì cũng chẳng gặp lại
ông ây được đâu!» Vônca nói. «Ông ây chẳng chịu nghe lời
228
based on scientific knowledge, and he'll never return to the
Earth. Since your Omar took off at a speed which was less than
eleven kilometres a second, he'll be circling the Earth forever. If
you want to know, he's become a sputnik."
"If you have no objections, I'll wait for him here a while," a
saddened Hottabych whispered.
Late that night he slipped into Volka's room. Turning into a
goldfish, he dived silently into the aquarium. Whenever
Hottabych was upset by anything, he spent the night in the
aquarium instead of under Volka's bed. This time he was
especially upset. He had waited for his brother for over five
hours, but Omar Asaf had not returned.
Some day scientists will develop precision instruments that
will make it possible to note the smallest amount of gravitation
the Earth experiences from the tiniest of celestial bodies passing
close to its surface. And then an astronomer, who, perhaps,
read this book in his childhood, will determine, after long
and laborious calculations, that someplace, comparatively
close to the Earth, there rotates a celestial body weighing a
hundred and thirty pounds. Then, Omar Asaf, a grouchy and
narrow-minded Genie who turned into an Earth satellite because
of his impossible character and ignorant scoffing at scientific
facts, will be entered into the great astronomical catalogue as a
many-numbered figure.
Someone who heard of this instructive tale about
Hottabych's brother once told us in all seriousness that one night
he had seen something flash across the sky which in shape
resembled an old man with a long flowing beard. As concerns
the author of this book, he does not believe the story, for Omar
Asaf was a very insignificant man.
HOTTABYCH’S FATAL PASSION
For several days Hottabych remained in the aquarium, pining
away for his brother. Gradually, however, he got used to his
absence and once again everything was back to normal.
khuyên của cháu, nó dựa trên kiến thức khoa học, và ông ây sẽ
chẳng bao giờ quay về được trái đât. Nếu ông Ôma bay đi với
vận tốc dưới 11 kilômét một giây thì ông ây cứ quay suốt xung
quanh trái đât ông ây đã biến thành một vệ tinh của trái đât rồi»
«Dẫu sao thì các cậu cũng cứ cho phép ta đứng đợi chú ây một
lát,» Ông Khốttabít buồn bã nói nhỏ.
Vào lúc đêm khuya, ông già bí mật lẻn vào phòng Vônca. Sau
khi biến thành một con cá vàng nhỏ, ông nhảy khẽ vào bể nuôi
cá. Bao giờ buồn phiền vì một chuyện gì đó, ông thường nghỉ
đêm trong bể nuôi cá chứ không phải ở dưới gầm giường. Lần
này, ông buồn hết sức. Ông đã đợi Ôma Iuxúp hơn 5 tiếng đồng
hồ liền, nhưng vẫn không thây ông em quay về...
Một ngày nào đây, các nhà khoa học sẽ sáng chế ra những
chiếc máy đo chính xác tới mức có thể tính được sức hút nhẹ
nhât mà trái đât phải chịu khi các thiên thể nhỏ nhât đi qua gần
nó. Và một nhà thiên văn nào đó lúc còn bé có thể đã đọc cuốn
truyện này của tôi, sau một thời gian tính toán lâu dài và cẩn
thận, sẽ phát hiện ra rằng ở một nơi nào đó khá gần trái đát có
một thiên thể nặng một trăm ba mươi bảng. Khi ây, trong tập
danh mục thiên văn dày cộp sẽ được ghi thêm dưới con số có
nhiều chữ số cái tên Ôma Iuxúp, một lão thần hãy gây gổ và
thiển cận. Lão đã biến thành vệ tinh của trái đât vì cái tính khó
chịu và thái độ coi thường ngu ngốc của lão đối với các số liệu
khoa học.
Một người nào đó, khi nghe lại câu chuyện có tính chât giáo
huân về em ông Khốttabít, đã quả quyết một cách nghiêm túc
rằng một đêm, hình như ông đã thây trên trời một thiên thể vụt
qua; thiên thể này có hình một ông già có bộ râu dài phât phơ.
Còn về phần tác giả cuốn truyện này thì ông không tin vào lời
tuyên bố đã nêu trên bởi Ôma Iuxúp là một sinh vật quá nhỏ bé.
SỰ SAY MÊ TAI HẠI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT
Suốt mây ngày liền ông Khốttabít buồn nhớ ông em, cứ giâu
mình trong bể nuôi cá, nhưng sau đó cũng nguôi dần và mọi việc
lại diễn ra bình thường. Một buổi sáng, ông và hai cậu bé nói
229
One day he and the boys were talking quietly. It was still
rather early and the old man was lolling under the bed.
"It looks like rain," Zhenya said, looking out the window.
Soon the whole sky became overcast with clouds. It started to
drizzle.
"Shall we turn it on?" Volka asked off-handedly, nodding
towards a new radio set his parents had given him for being
promoted to 7B. He turned it on with obvious pleasure.
The loud sounds of a symphony orchestra filled the room.
Hottabych stuck his head out from under the bed.
"Where are all those people playing so sweetly on various
instruments?"
"Golly! Hottabych doesn't know anything about radios!"
Zhenya said.
(There was one omission on the "Ladoga" for all its
excellent equipment-they forgot to install a radio set in the
lounge.)
For nearly two hours the boys watched Hottabych
delightedly. The old man was overwhelmed. Volka tuned in
on Vladivostok, Tbilisi, Kiev, Leningrad, Minsk and Tashkent.
Songs, thunderous marches, and the voices of people speaking in
many tongues obediently poured forth from the set. Then the
boys got fed up. The sun peeped out and they decided to go for
a walk, leaving a fascinated Hottabych behind. The strange
events which then occurred remain a mystery to Volka's
grandmother to this very day.
Soon after the boys left, she entered Volka's room to turn
off the radio and distinctly heard an old man coughing in the
empty room. Then she saw the dial turn by itself and the
indicator move along the scale.
The frightened old woman decided not to touch the set, but
to find Volka immediately. She caught up with him at the bus
stop. Volka was very upset. He said he was improving the set,
that he was making it automatic, and he begged his grandmother
not to tell his parents what she had seen, because it was
trò chuyện khe khẽ. Trời hãy còn sớm và ông già vẫn còn nằm
dưới giường.
“Sắp mưa rồi!” Giênia nhìn qua cửa sổ nói.
Chẳng mây chốc, mây đen đã phủ kín bầu trời và trận mưa
phùn khó chịu bắt đầu rả rích.
“Có lẽ bọn mình sẽ nghe chứ?” Vônca hỏi, hât đầu chỉ chiếc
rađiô mới tinh, quà của bố mẹ nó tặng nhân dịp nó được lên lớp
7. Nó bật rađiô với niềm vui rõ rệt.
Những âm thanh vang dội của dàn nhạc giao hưởng tràn ngập
căn phòng. ông Khốttabít thò đầu ra từ dưới gầm giường
“Ở đâu mà có lắm người chơi các nhạc cụ khác nhau hay đến
như vậy?”
“Ra vậy đó! Ông Khốttabít chưa biết rađiô là gì cả”. Giênia
nói
(Có một thiếu sót trên tàu “Lađôga” với nhiều thiết bị tuyệt vời
nhưng người ta đã quên lắp rađiô tại phòng chung nên bây giờ
ông Khốttabít không radio là cái gì)
Trong hai giờ liền, hai cậu bé đã thích thú quan sát ông
Khốttabít. Ông già đã bị choáng ngợp. Vônca đã bắt đài
Vlađivôxtốc, Tbilixi, Kiép, Lêningrát, Minxcơ và Tasken.Các bài
hát, các bản hành khúc,và các tiếng nói của nhiều người đủ các
ngôn ngữ tuôn ra từ chiếc radio. Sau đó, hai cậu bé chán nghe
rađiô. Ngoài đường đã hửng nắng và chúng quết định đi ra ngoài
dạo mát, để ông Khốttabít ngồi mê mẩn bên chiếc radiô. Chính
lúc đó đã xảy ra một chuyện bí mật mà cho đến tận nay bà nội
của Vônca vẫn chưa đoán ra được.
Chẳng bao lâu sau khi các cậu bé rời khỏi nhà, bà nội của
Vônca vào phòng tắt rađiô và bà nghe thây tiếng ho của một ông
già trong căn phòng trống trơn. Sau đó, bà lại thây chiếc kim tự
di chuyển trên thang chia độ của rađiô.
Bà lão hoảng sợ, quyết định không đụng tay đến chiếc rađiô,
rồi lập tức chạy đi tìm Vônca. Bà đã bắt gặp nó ở bến xe buýt.
Vônca hết hồn, nó nói rằng nó đang cải tiến rađiô, làm cho rađiô
có thể tắt mở tự động và thiết tha yêu cầu bà đừng kể chuyện đó
cho bố mẹ nó nghe, vì nó đang chuẩn bị một món quà bât ngờ
230
supposed to be a surprise for them. His grandmother was not at
all comforted by these words. Nevertheless, she promised to
keep his secret. All afternoon she listened anxiously to the
strange mumbling coming from the empty room.
That day the radio played on and on. At about two o'clock at
night it went off, but only because the old man had forgotten
how to tune in on Tashkent. He woke Volka up, asked him how
to do it, and returned to the set.
A fatal thing had happened: Hottabych had become a radio
fan.
HOTTABYCH’S NEW YEAR VISIT
During the winter vacation, Zhenya went to visit his
relatives in Zvenigorod. On January 4th he received a letter,
which was of extreme interest for at least three reasons. In the
first place, this was the first letter he had ever received in which
he was addressed by his full name, as a grown man. In the
second place, it was the first letter Hottabych had ever written to
his young friend. But of greatest interest were the contents of
this most remarkable message.
Following is the letter, slightly abridged:
"0 most lovable and precious friend, the sweet and singular
adornment of all schools and sports fields, the fond hope of
your native arts and sciences, the joy and pride of your parents
and friends, Zhenya ibn Kolya, from the famous and noble
family of Bogorads, may your life's road be strewn with
thornless roses and may it be as long as your pupil, Hassan
Abdurrakhman ibn Hottab, wishes it to be!
"I hope you remember how great my joy and gratitude
were when, six months ago, you, 0 my young friend and friend
of my young saviour, released my unfortunate brother Omar Asaf
ibn Hottab, from whom I was so grievously separated for many
centuries, from his horrible imprisonment in the copper vessel.
cho bố mẹ nó.
Những lời nói của Vônca hoàn toàn chẳng làm cho bà nội yên
lòng. Nhưng bà vẫn hứa giữ bí mật. Đến tận tối, bà lo sợ lắng
nghe tiếng lẩm bẩm bí ẩn phát ra từ căn phòng trống
Hôm ây, chiếc rađiô không nghỉ lây một phút. Gần hai giờ
đêm, quả là nó có im tiến, chỉ là vì ông già quên mât cách bắt đài
Tasken. Ông đánh thức Vônca dậy, hỏi nó làm cách nào và trở lại
bên chiếc rađiô...
Đã xảy ra một điều không thể sửa chữa được: ông già say mê
rađiô như điếu đổ!
CUỘC VIẾNG THĂM NĂM MỚI CỦA ÔNG KHỐTTABÍT
Trong kỳ nghỉ Đông, Giênia đi thăm những nguời bà con ở
Dvenigôrốt. Ngày mồng 4 tháng giêng, nó nhận được một bức
thư. Bức thư này hết sức lý thú, ít ra là trên ba lý do. Thứ nhât,
đó là bức thư đầu tiên nó từng nhận được có để địa chỉ với tên họ
đầy đủ của nó như môt người lớn. Thứ hai, đó là bức thư đầu tiên
mà ông Khốttabít tự tay viết cho cậu bạn trẻ tuổi của mình.
Nhưng lý thú hơn cả là chính nội dung cái bức thư hết sức đáng
chú ý đây.
Dưới đây là bức thư, có lược bớt đôi chút:
“Hỡi bạn đáng yêu và quý báu nhât của ta, niềm tự hào tuyệt
mỹ và có một không hai của tât cả các trường và bãi thể thao,
niềm hy vọng chứa chan của nền khoa học và nghệ thuật nước
nhà, niềm sung sướng và tự hào của bố mẹ và bạn bè, Giênia con
trai của Côlia từ dòng họ nổi tiến và cao quý Bôgôtát! Người học
trò của cậu là Hátxan Ápđurắcman con trai của Khốttáp cầu chúc
cho con đường đời của cậu trải đầy những đóa hoa hồng không
gai và kéo dài mãi mãi!
«Ta hy vọng cậu còn nhớ rằng nửa năm về trước, ta sung
sướng và biết ơn biết chừng nào khi cậu, người bạn trẻ của ta và
bạn của vị cứu tinh trẻ của ta, đã giải thoát khỏi cảnh giam cầm
khủng khiếp trong cái bình đồng chú em bât hạnh của ta là Ôma
Iuxúp con trai của Khốttáp, người mà ta phải đau đớn phân ly
trong suốt nhiều thế kỷ.
231
"But immediately following my first joy of a long-awaited
reunion, there came a terrible disappointment, for my brother
turned out to be an ungrateful, short-sighted, narrow-minded,
grouchy and envious person. And he, as you well remember,
took it upon himself to fly to the Moon, in order to be convinced
whether its surface was truly covered with mountains, as our
highly educated friend Volka ibn Alyosha stated, basing his
knowledge on a science called Astronomy.
"Alas! It was not a selfless thirst for knowledge that guided
my unwise brother, nor the noble and exemplary desire to
discover the World, but a vain and ignorant wish to belittle and
shame a person who had tried to hold him back from committing
a fatal deed.
"He did not even take into account the laws of another
science called 'Mechanics,' and thereby doomed himself to an
eternal and useless circling of the Earth, which, as I recently
discovered (who could have ever dreamed of it!) in turn revolves
around the Sun!
"Three days ago I received a message from you, 0 Zhenya
ibn Kolya, which bears the scientific name of 'Telegram,' and
in which you so graciously and pleasantly wished me a Happy
New Year. And then I recalled that my unpleasant, but
extremely unfortunate brother is spinning round in the sky day
and night and that there is no one to wish him a Happy New
Year. And so, I prepared for a journey, and exactly at noon I took
off for the far distances of Outer Space, in order to visit Omar
Asaf, to wish him a Happy New Year, and, if it were at all
possible, to help him return to the Earth.
"I will not tire your kind attention, 0 Zhenya ibn Kolya,
with a description of how I was able to manage the Law of
Universal Gravitation. For this is not the purpose of my message.
Suffice it to say that at first I took off at approximately the same
speed as Omar Asaf, and, as he, I turned into a satellite of the
Earth, but only temporarily, and only long enough for a
meeting with Omar. Then, when I saw it was time for me to
“Nhưng tiếp ngay sau niềm sung sướng của cuộc hội ngộ
mong đợi bây lâu ây lại là nỗi thât vọng nặng nề, bởi vì chú em ta
là một kẻ vô ơn, thiển cận, hay gây gổ và hay ghen tị. Và hẳn là
cậu vẫn còn nhớ, chú em ta đã quyết định bay lên mặt trăng để
chứng kiến tận mắt xem có thật là bề mặt của nó phủ đầy núi non
như cậu bạn được học cao của chúng ta là Vônca con trai của
Aliôsa, dựa vào kiến thức của môn khoa học gọi là thiên văn học
đã nói, hay không.
«Than ôi! Chú em chẳng biết điều của ta bị dẫn dắt không phải
bởi lòng khát khao kiến thức vô tư, cũng không phải bởi lòng
mong muốn cao cả và đáng khen là nhận biết thế giới, mà bởi cái
ý muốn thâp hèn và ngu xuẩn là làm nhục con người đã cố cản
ngăn chú ây đừng có cái hành động không sao cứu vãn nổi.
«Chú em ta còn không đếm xỉa tới các định luật của một môn
khoa học khác có tên là ‘cơ học’ và chính vì thế chú ây đã tự
rước vào thân cái họa là quay vĩnh viễn và vô tích sự xung quanh
trái đât, còn trái đât, như ta vừa mới được biết, lại quay xung
quanh mặt trời (ai mà có thể ngờ được!).
«Ba ngày qua, ta nhận được thông báo của cậu, hỡi cậu Giênia
con trai của Côlia, một bức có tên khoa học là ‘điện tín’, trong đó
cậu đã thân ái chúc mừng ta nhân dịp năm mới. Lúc bây giờ, ta
mới sực nhớ rằng chú em khó chịu nhưng hết sức bât hạnh của ta
đang bay suốt ngày đêm ở trên trời và chẳng có ai chúc mừng
chú ây nhân dịp năm mới cả. Và lúc bây giờ, ta liền chuẩn bị cho
một cuộc hành trình , và vào đúng giữa trưa, ta đã bay đi khoảng
xa ra Ngoài Không gian để viếng thăm chú Ôma Iuxúp, để chúc
mừng Năm Mới chú ây và nếu có thể thì giúp chú ây quay về trái
đât.
«Hỡi cậu Giênia, ta sẽ chẳng quây rầy sự rộng lòng quan tâm
của cậu bằng việc tả lại chuyện ta đã nắm được định luật vạn vật
hâp dẫn ra sao. Vì đó không phải mục đích mà ta muốn thông
báo.Chỉ cần nói thế này là đủ: thoạt tiên, ta đã bay đúng với vận
tốc mà Ôma Iuxúp đã bay và cũng như chú ây, ta đã biến thành
một vệ tinh của trái đât, nhưng chỉ tạm thời thôi và chỉ vừa đủ lâu
để ta gặp chú Ôma . Rồi sau đó, khi ta thây đã tới lúc phải quay
232
return to the Earth, I turned to face it and assumed the speed
necessary for overcoming the forces which revolved me about
the Earth, just as a pail of water tied to a string would revolve
round a boy who held the string. It is of no use to write what my
speed was. When I next see you, I will show you all the
calculations I did with the aid of my knowledge of
Mathematics, Astronomy and Mechanics, which you and Volka
ibn Alyosha so graciously and patiently taught me. But this is
not the point in question. I sincerely wished to visit my poor
brother...."
Hottabych had apparently burst into tears at this point, for
the ink was all smudged. That is why we find we must leave out
several lines.
"Leaving the Earth, so full of cheerful noonday light behind,
I soon entered an area as black as pitch that was terribly and
unbearably cold. As before, the far-off stars sparkled in the icy
darkness with a bright but dead, unblinking light, and the pale
yellow disk of the flaming Sun blinded my eyes.
"I flew on and on, amidst the cold darkness and silence. I was
about to despair, when, suddenly, on the black velvet of the sky,
there appeared a skinny body, brightly illumined by the Sun.
It was approaching me at tremendous speed, and the long beard
flowing behind like the tail of a comet, as well as the incessant
and vicious grumbling, told me beyond doubt it was my brother.
" 'Salaam, dear Omar!' I cried, when he came abreast of me.
'How is your health?'
" 'Not bad,' Omar answered reluctantly and in an unfriendly
voice. 'As you see, I revolve around the Earth.' He chewed his
lips and added dryly, 'Tell me what you want. Don't forget that
I'm a busy man. State what you want and be off.'
" 'What are you so busy at, 0 my good brother?'
" 'What do you mean what at?! Didn't you hear me say I'm
now working as a sputnik? I keep revolving like mad, day and
night, without a moment's rest.'
" '0 woe is me!' I cried in great sorrow. 'How sad and
về trái đât, ta ngoảnh mặt về phía đó và tăng thêm một vận tốc
cần thiết để thắng cái lực đã khiến ta quay xung quanh trái đât
như cái thùng con đầy nước quay trên đầu dây căng trong tay một
chú bé. Với vận tốc ây như thế nào, ở đây không tiện viết ra. Lúc
nào ông cháu ta gặp nhau, ta sẽ cho cậu xem tât cả những phép
tính mà ta đã làm từ trước nhờ những kiến thức về toán học, thiên
văn học và cơ học mà cậu và cậu Vônca con trai của Aliôsa đã ân
cần và kiên nhẫn dạy ta. Nhưng bây giờ không phải là lúc kể
chuyện đó. Ta thật lòng muốn viếng thăm chú em khốn khổ của
ta...”
Viết đến đây, có lẽ ông Khốttabít đã không cầm được nước
mắt, bởi vì ở đoạn thư này mực đã bị nhòe. Đó là lý do vì sao
chúng ta phải bỏ đi vài dòng.
“Sau khi rời trái đât đang chan hòa ánh nắng rực rỡ ban trưa,
chẳng bao lâu ta đã lọt vào cái khoảng không tối như hũ nút, ghê
rợn và lạnh không chịu nổi. Như trước đây, trong bóng tối lạnh
lẽo ây, những vì sao xa vẫn lâp lánh và vầng mặt trời hơi vàng
đang rực cháy vẫn làm chói mắt.
«Ta bay một hồi lâu giữa cảnh tối tăm lạnh lẽo và lặng lẽ. Ta
đã tuyệt vọng thì bỗng nhiên trên màn nhung đen của bầu trời
xuât hiện một vật thể gầy guộc, được mặt trời chiếu sáng. Nó bay
lại gần ta với tốc độ rât lớn.và bộ râu dài phât phơ phía sau như
đuôi sao chổi và căn cứ vào tiếng lầu bầu giận dữ không ngớt, ta
dễ dàng nhận ra đó là chú em của mình.
«’Xêliam, em Ôma thân yêu!’ Ta reo lên khi bay ngang hàng
chú ây ‘Em vẫn mạnh khỏe chứ?’
«’Vẫn vậy thôi,’ Chú Ôma Iuxúp trả lời ta với vẻ miễn cưỡng
và lạnh nhạt. ‘Anh thây đây, em đang quay quanh trái đât’.Chú
ây cắn môi và lạnh lùng nói thêm: ‘Nào, anh cần gì thì nói ngay
đi! Đừng quên là em đang bận. Xong việc thì anh bay đi cho’.
« ‘Em bận việc gì vậy, hỡi chú em thân yêu của ta?’
«’Việc gì ây à? Anh không nghe em nói à. Em hiện giờ đang
làm vệ tinh của trái đât mà. Em phải quay như điên suốt ngày
đêm, không được nghĩ ngơi lây một phút!’
«‘Ôi, khổ thay cho ta!’ Ta kêu lên với vẻ đau buồn hết sức
233
uninteresting your life must be, amidst this eternal cold and
darkness, in constant and useless revolving, apart from all
living things!' And I burst into tears, for I was so terribly sorry
for my brother. But in answer to my heartfelt words, Omar Asaf
replied coldly and haughtily:
" 'Don't feel sorry for me, for I am less in need of pity than
anyone else on Earth. Just look around and you'll be convinced
that I'm the largest of all celestial bodies. True enough, both
the Sun and the Moon shed light-though I don't-and are even
quite bright, but I am much larger than they are. I don't even
mention the stars, which are so small that a great multitude of
them could fit on my finger-nail.' Something which resembled a
kindly smile appeared on his face. 'If you wish, you can join me
and become my sputnik. We will revolve together. Then, not
counting me, you'll be the largest of all celestial bodies.'
"In vain did I rejoice at this brotherly show of affection,
though it may have taken a rather strange form, for Omar Asaf
continued as follows:
" 'All celestial bodies have their sputniks, but I have none. It
makes me feel inferior.'
"I was amazed at the ignorance and stupid conceit of my
brother. I understood that he did not want to return to the Earth
and so said with a heavy heart:
" 'Farewell, for I am in a hurry. I still have to wish some of
my friends a Happy New Year.'
"But Omar, who, apparently, had his heart set on this idea
of his, roared:
" 'Then who will be my sputnik? You had better remain of
your own free will, or I'll tear you to bits!'
"With these words he grabbed hold of my left leg. I kept my
wits and turned sharply to a side, wrenching free of Omar,
though leaving in his grasp one of my slippers. Naturally, he
wanted to catch up with me, but he could not do so, for he had
to continue his endless journey around a circle known by the
scientific name of 'orbit.'
Giữa cái cảnh lạnh lẽo và tối tăm quanh năm suốt tháng, lại phải
quay liên tục và vô tích sự ở một chốn cách biệt với toàn bộ sự
sống, cuộc đời của em thật là buồn thảm và vô vị!’ Và ta đã rơi
nước mắt, bởi vì ta thương em ta vô hạn. Nhưng đáp lại những
lời phát ra từ đáy lòng ta, Ôma Iuxúp chỉ lạnh lùng và kẻ cả nói:
« ‘Khỏi thương hại em, bởi vì em ít cần đến sự thương hại
hơn bât kỳ một người nào trên Trái đât. Hãy nhìn và anh sẽ thây
rõ rằng em là cái lớn nhât trong tât cả các thiên thể. Quả là mặt
trời và mặt trăng có chiếu sáng, thậm chí em nghĩ còn chiếu khá
sáng, còn em thì lại lớn hơn chúng nhiều. Em không thèm nói
đến các vì sao, chúng nhỏ tới mức nhiều ngôi gộp lại thể nằm
gọn trong móng chân em’ Có cái gì đó giống như một nụ cười
thân ái hiện lên trên mặt nó, ‘Nếu muốn, anh hãy liên kết với em,
trở thành vệ tinh của em. Chúng ta sẽ cùng quay với nhau. Lúc
bây giờ, không kể em, anh sẽ lớn nhât trong tât cả các thiên thể’.
«Thoạt tiên, ta cũng lây làm mừng trước sự biếu hiện tình cảm
huynh đệ ây, mặc dù nó quả là kỳ cục, Ôma Iuxúp mới tiếp tục
nói như sau
«‘Tât cả các thiên thể đều có vệ tinh, còn em thì không. Nó
làm em cảm thây ngượng
« Ta ngạc nhiên trước sự dốt nát và sự ngông cuồng ngu xuẩn
của em ta. Ta hiểu rằng nó không muốn quay trở về trái đât nữa
và ta buồn bã bảo với nó:
«‘Xin vĩnh biệt, bởi vì anh đang vội. Anh còn phải về cho kịp
để gửi thư chúc mừng Năm Mới các bạn trẻ tuổi của ta’.
«Nhưng có lẽ Ôma rât khoái với cái ý định của mình, nên mới
rống lên:
«Vậy thì ai sẽ làm vệ tinh cho em ?. Muốn sống thì ở lại đây
với em!
«Nói rồi, nó túm ngay lây chân trái ta, nhưng ta không lúng
túng, liền quay ngoắt sang một bên và vùng khỏi tay Ôma, để lại
trong tay nó một chiếc hài của ta. Dĩ nhiên là nó muốn đuổi theo
ta, nhưng không thể làm việc ây được bởi vì nó phải tiếp tục
hành trình vô tận của mình theo cái đường cong kín gọi bằng
danh từ khoa học là ‘quỹ đạo’.
234
"Flying off to a good distance, and still feeling a bit sorry
for my unpleasant and conceited brother, I shouted:
" 'If you are so in need of sputniks, 0 Omar Asaf, you shall
have them!'
"I yanked five hairs from my beard, tore them to bits and
scattered them about. Then many-coloured, beautiful balls,
ranging in size from a pea to a large pumpkin, began revolving
around Omar Asaf. These were sputniks worthy of him both in
size and in beauty.
"My brother, a short-sighted person, had apparently never
thought of making his own sputniks. Now, in his great pride,
he desired to have a sputnik the size of a mountain. And so, such
a sputnik immediately appeared. But since the mass of matter
within this mountain was hundreds of thousands of times greater
than the weight of my scatter-brained and ignorant brother Omar
Asaf, he immediately crashed into the new celestial body he had
created and bounded off it like a football. With a terrible wail, he
began revolving around it at top speed.
"Thus, Omar Asaf fell a victim to his terrible vanity by
becoming the sputnik of his own sputnik.
"I returned to the Earth and sat down to write you this letter,
0 you, who have all good assets, in order that you do not remain
in ignorance of the above events.
"I also hurry to add that on Gorky Street, at the radio store, I
saw a wonderful set with nine tubes. And its virtues are endless.
Its appearance would please the most choosy eye. It occurred
to me that if I were to attach...."
The letter then continued as a typical radio fan's letter would,
and there is no sense quoting it, for radio fans will not find
anything new in it, and those who are not interested in this
branch of communications will find nothing in it worthy of their
attention.
EPILOGUE
If any of the readers of this really truthful story are in
«Nhưng sau khi bay được một quãng khá xa, ta vẫn cảm thây
thương hại chú em khó chịu và ích kỷ của mình, ta bèn nói to :
«’Hỡi Ôma Iuxúp, nếu quả là em cần các vệ tinh thì việc đó
nào có khó gì!’
“Ta liền rứt 5 sợi râu, ngắt chúng thành ra những phần nhỏ và
thổi chúng bay đi tứ phía. Thế là nhiều quả cầu đẹp đủ màu, cỡ từ
hạt đậu đến trái bí đỏ, bắt đầu quay xung quanh Ôma Iuxúp. Về
kích thuớc và vẻ đẹp, các vệ tinh đó hoàn toàn tương xứng với
nó.
“Em ta, một con người thiển cận, hình như không hề nghĩ tự
nó cũng tạo được cho mình các vệ tinh. Còn bây giờ, với cái tính
kiêu ngạo ghê gớm, nó muốn có một vệ tinh to cỡ quả núi. Và
quả một vệ tinh như thế đã lập tức xuât hiện. Nhưng vì khối vật
chât chứa trong quả núi ây lớn gâp trăm nghìn lần cơ thể của đứa
em Ôma Iuxúp bốc đồng và dại dột của ta, cho nên nó lập tức bị
hút vào cái thiên thể mới mà chính nó đã tạo nên, rồi nó lại nảy
tung ra như một quả bóng đá. Nó vừa gào thét khủng khiếp vừa
bắt đầu quay vùn vụt xung quanh thiên thể đó.
“Vậy là Ôma Iuxúp trở thành nạn nhân của thói hiếu danh quá
quắt của nó do trở thành vệ tinh của chính vệ tinh do nó tạo nên.
“Ta quay trở về trái đât và ngồi viết cho cậu bức thư này, hỡi
cậu bé chứa đựng trong con người mình mọi mặt tốt, để cậu biết
mọi chuyện gì đã xảy ra.
“Ta cũng nói thêm ngay rằng trên đường Goócki , tại tiệm bán
radio, ta đã nhìn thây một chiếc kỳ diệu 9 bóng. Và ưu điểm của
nó thì nhiều vô kể. Hình thức của nó làm vừa lòng những người
khó tính nhât. Ta. đã nghĩ rằng nếu lắp vào chiếc rađiô ây...”.
Tiếp đó là đoạn thư tiêu biểu của một người chơi rađiô nghiệp
dư và dẫn nó ra đây thật chẳng có ý nghĩa gì cả, bởi vì những
người ham thích rađiô sẽ chẳng tìm thây điều gì mới mẻ, còn
những người không ham thích ngành truyền thông cũng sẽ chẳng
tim thây điều gì đáng chú ý cả.
PHẦN KẾT
Nếu bạn nào đó trong số các bạn đã từng đọc cuốn truyện rât
235
Moscow on Razin Street and look in at the offices of the Central
Board of the Northern Sea Route, they will probably see
among the dozens of people putting in applications for work in
the Arctic an old man in a straw boater and pink slippers
embroidered in silver and gold. This is Hottabych. Despite all
his efforts, he has not been able to procure a job as a radio-
operator on some polar station.
His appearance alone, with the long grey beard reaching
down to his waist, a sure sign of his undoubtedly advanced age,
is a great hindrance in finding employment in the harsh
conditions of the Arctic. However, his situation becomes still
more hopeless when he begins to fill in the application form.
In answer to the question: "Occupation," he writes:
"Professional Genie." In answer to the question: "Age," he
writes: "3,732 years and five months." As to family status, he
replies simple-heartedly: "Orphan. Single.I have a brother named
Omar Asaf who, until July of last year, lived on the bottom of
the Arctic Ocean in a copper vessel, but who now works as an
Earth satellite," etc., etc., etc.
After reading his application form, the personnel manager
decides that Hottabych is slightly crazy, though the readers of
our story know only too well that what the old man has written
is nothing but the truth.
Naturally, it would be no trouble for him at all to become a
young man and to fill in the form as it should be; or, if the worst
came to the worst, to cast the same spell on the personnel
manager as he had once before, when he and his friends boarded
the "Ladoga." But the trouble is the old man has decided he
wants to get a job in the Arctic honestly, without any fakery at
all.
However, he has been visiting the Board offices less and
less frequently lately. Instead, he has decided to study radio
technology, to learn how to design his own radio equipment.
Knowing his abilities and his love for work, it is not such a
thật này đi ngang qua phố Radina ở Mátxcơva, ghé nhìn vào
phòng tiếp khách của Tổng cục Đường biển phương Bắc, thì sẽ
thây giữa mây chục người xin được làm việc tại Bắc Cực một
ông già, đầu đội mũ cói cứng, chân đi đôi hài hồng nhạt thêu
những đường chỉ vàng và bạc. Đó chính là ông Khốttabít. Mặc
dù đã hết sức cố gắng, ông vẫn không thể nào xin được chân
nhân viên vô tuyến điện ở một trạm Bắc Cực nào đó.
Chỉ riêng cái bề ngoài của ông thôi, bộ râu bạc phơ dài đến tận
eo và như vậy dứt khoát là rât cao tuổi, đã là một trở ngại nghiêm
trọng để được cử đi công tác trong hoàn cảnh khắc nghiệt của
vùng Bắc Cực. Nhưng tình thế của ông lại càng tuyệt vọng hơn
khi ông khai lý lịch.
Trả lời câu hỏi về “Nghề nghiệp”, ông viết thành thật: “Thần
chuyên nghiệp”. Trả lời câu hỏi về “Tuổi”, ông viết “3.732 năm
5 tháng”. Còn câu hỏi về hoàn cảnh gia đình ông trả lời chât
phác: “Mồ côi cả bố lẫn mẹ. Độc thân. Có em trai tên là Ôma
Iuxúp, trước tháng 7 năm ngoái sống dưới đáy Bắc Băng Dương
trong một cái bình đồng, còn bây giờ đang làm vệ tinh của trái
đât”. vân vân và vân vân...
Đọc bản khai lý lịch này, mọi người đều nghĩ rằng ông
Khốttabít loạn óc, mặc dù các bạn đã từng đọc cuốn truyện của
tôi đều biết khá rõ ràng rằng ông già đã viết thật một trăm phần
trăm.
Dĩ nhiên, ông già có thể dễ dàng biến mình thành một chàng
trai trẻ và gán cho mình bât kỳ một lý lịch rât tốt nào hoặc cùng
lắm thì cũng có thể lập ra mưu kế như mưu kế đã dùng trước đây
để đi du ngoạn cùng các bạn ông trên tàu “Lađôga”. Nhưng vân
đề là ở chỗ ông già đã quyết định dứt khoát rằng sẽ xin đi công
tác ở Bắc Cực bằng con đường ngay thẳng, không hề lừa dối chút
nào.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, ông ngày càng ít đến
phòng tiếp khách của Tổng cục đường biển phương Bắc. Ông
tính học thêm về lý thuyết kỹ thuật vô tuyến điện để tập tự chế
tạo một chiếc rađiô. Với năng khiếu và tính cần cù của ông già,
236
hopeless matter. What he needs now are competent teachers.
Hottabych wants his young friends to be his teachers. All they
could promise him, as we already know, is that they will teach
him what they learn from day to day. Hottabych considered this
and decided that it was not such a bad idea after all.
Thus, both Volka and Zhenya are very conscientious,
straight "A" pupils, for they don't want to fail their elderly
student. They have agreed that they will help Hottabych finish
secondary school together with them. But at this point their
roads will part. As you recall, Zhenya had long since decided to
become a doctor, while Volka shares Hottabych's passion. He
wants to become a radio engineer, and I assure you that he will
make his way in this difficult but fascinating field.
It remains for us to bid farewell to the characters of this story
and to wish the three friends good health and good luck in
their studies and their future lives. If you ever meet them, please
say hello to them from the author who invented them with great
love and tenderness.
END
đó không phải là vô hy vọng. Chỉ thiếu có thầy giáo thôi. Ông
Khốttabít muốn hai bạn trẻ của ông sẽ đứng ra dạy ông Hai cậu
bé có thể hứa với ông, như chúng ta đã biết là chúng sẽ truyền lại
từ từ cho ông những gì mà chúng đã học. Ông Khốttabít đắn đo
suy nghĩ và quyết định rằng việc đó cũng chẳng phải là dở.
Vậy là bây giờ, cả Vônca lẫn Giênia đều phải học rât chăm,
được toàn điểm “5”, để khỏi mât mặt trước người học trò già cả
của mình. Chúng thỏa thuận giúp đỡ ông Khốttabít sẽ học hết
chương trình trung học cùng một lúc với chúng. Nhưng tới lúc đó
họ sẽ không còn đi chung đường. Giênia từ lâu đã quyết định trở
thành bác sĩ, trong lúc Vônca có ham thích như ông Khốttabít.
Nó muốn trở thành kỹ sư vô tuyến và tôi xin cam đoan với các
bạn rằng nó sẽ đi theo con đường khó khăn nhưng hâp dẫn này.
Bây giờ, chúng ta chỉ còn việc chia tay các nhân vật trong
truyện này và chúc ba người bạn mạnh khỏe và thành công trong
học tập và trong cuộc sống sau này. Nếu một lúc nào đây các bạn
gặp họ xin hãy chuyển hộ lời chào của tác giả, người đã tưởng
tượng ra họ với tình cảm thân yêu, trìu mến.
HẾT