Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl...

17
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi GÜNEŞ ENERJİSİNDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE MEVCUT DURUM, İMKANLAR, SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SEMİNERİ 18 Mart 2017 / Cumartesi Saat: 1000-1600 ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri 1540. Sok. No: 58 100. Yıl – Balgat / Ankara Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler Şenol Tunç MMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi Endüstri Mühendisi

Transcript of Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl...

Page 1: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

GÜNEŞ ENERJİSİNDEN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE MEVCUT DURUM, İMKANLAR, SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ SEMİNERİ

18 Mart 2017 / Cumartesi Saat: 1000-1600

ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri 1540. Sok. No: 58 100. Yıl – Balgat / Ankara

Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler

Şenol Tunç MMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi

Endüstri Mühendisi

Page 2: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Logaritmik Skalada Türkiye’nin Yıllık Elektrik Enerjisi Tüketim Artışı YILLIK ilave Kapasite İht.: 50.000’nin %5’i : 2.500 (~ 1989) 100.000’nin %5’i : 5.000 300.000’nin %5’i : 15.000 (Max. 2018)

Tedbirli bir varsayımla yıllık tüketim artış hızı yıllık %6,11 olur ise; - 2023 yılında talebimiz 438.572,9 MWh - 2030 yılında talebimiz 704.842,8 MWh

olacaktır. 2014: 257,22, 2015: 264.000, 2016: 273.514 (MWh)

Eğer Türkiye’nin geçtiğimiz 30 yıllık talep artış hızının (%7,47) uzun dönemde devam edeceğini varsayarsak, - 2023 yılında talebimiz 498.140 MWh - 2030 yılında talebimiz 886.440 MWh olacaktır.

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 3: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

30.01.2017, TEİAŞ

Ref: TMMOB, MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI, TÜRKİYE ENERJİ GÖRÜNÜMÜ, ŞUBAT 2017

Page 4: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Ülkemizin katlanarak artan yıllık ek üretim kapasitesi ihtiyacının karşılanması için en ucuz ve arz güvenliği en yüksek çözümdür.

Alternatifleri tedarik güvenirliği ve/veya maliyet olarak tıkanmış veya tıkanmaktadır.

Hidro: -Yeni Baraj yapma imkanı bitmiştir, Hidro Elektr. Üretimi payı toplam üretimde sürekli azalmaktadır : Barajlar tamamen dengeleme için hizmet verir duruma girmektedir. Bu sebeple satış fiyatları da piyasa elektrik fiyatını yükseltmektedir. -İklim değişikliği ile su kapasiteleri sık sık riskli seviyeleri görmektedir. Arz Güvenilirlikleri de

azalmaktadır. Doğalgaz: -Sübvanse edilen fiyatıyla dahi halkımızın ısınmada kışın korkulu rüyası haline gelmiştir.

- İletim hat kapasiteleri ve gaz tedariki, «yaratılan» ısınma ve DG Santrallerinin karşılamakta zorlanmaktadır. Birçok DG santrali kışın geçici olarak kapatılmaktadır. Direkt ve dolaylı Sübvanse edilen fiyatına rağmen;

- Halen en yüksek maliyetli ana elektrik tedarik kaynağıdır. DG Santralleri elektrik fiyatlarına göre kar edemez veya çok düşük karlarla çalışmak durumuna gelmiştir.

Tamamen yurt dışına (Büyük ağırlıkta: Rusya ve İran, yakın gelecekte de + İsrail) bağımlıdır.

Kömür: -Çevre için filtre kullanımı, elektrik üretim fiyatını rekabetçi olmaktan çıkartmaktadır. - Ucuz kömür sadece çağ dışı yöntemlerle çıkartılmaktadır. «Çağ içi» madenciliğin bedeli ise

kömürü ilk 5’te en yüksek maliyetli elektrik enerjisi kaynağı yapmaktadır.

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ’nin Türkiye için Önemi

Page 5: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

(Önceki Sayfadan Devam)

Kömür (Devam) : Sanayi çağı kömürü tüketti. Artık çıkarımı sürekli daha zor ve daha maliyetli olacaktır. Önümüzdeki yıllarda karbon salınım cezaları mutlaka TR’yi de bağlayacaktır. Türkiye için kömür potansiyel ve maliyet olarak 1.cil ucuz elektrik üretim kaynağı olmaktan çıkmıştır.

Rüzgar: - Elektrik Enerjisi üretebilir rüzgar her yerde yok

- Halen üretimdeki payı %4 - %5 lerde. Öncelikle en verimli yerlere yapılıyor. Uzun dönemde toplam üretimdeki payının %15’leri geçmesini beklemiyoruz.

Nükleer: Yapılırsa 10 sene sonra Toplam üretimin içindeki payı %5 - %7 olabilir.

- Verilen alım garantisi: 12,5 $/kWh - Kaynağı ve teknolojisi tamamen yurt dışına bağlı

Diğer : ..... Ülkemizde Kayda değer başka kaynak yok

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ’nin Türkiye için Önemi

Page 6: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

TÜRKİYE GES Potansiyeli Sadece 38,5 Paralel ve altını alalım

Saha Adedi

Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2)

Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d)

TOPLAM 4.684 5.992.500 d 299.625 MW

(TM: Max. 35 km, OG: Max.20 km ile :)

Saha Adedi

Toplam Büyüklük Dönüm (1 d=1.000 m2)

Karşılık GES Kurulu Gücü (1 MW=20 d)

TOPLAM ~35.000 ~11.500.000 d 575.000 MW

(Mevcut TM ler ve Hat limiti olmaksızın Min. 450 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW)

860 TWh/Yıl (1500 MWh-Yıl/MW)

2016 TR Elektrik Tüketimi = ~274 TWh

- Değerler Şenol Tunç’un hesabıdır, resmi değildir.

2017 Şubat: 1 MW GES Maliyeti: < 1.100.000 $ ( herşey dahil, iyi kalite ) (Satış fiyatı değil) İşletmedeki bir GES’in satış değeri : ~ 1.500.000 $ Yatırım Ekonomik ve Teknik Ömrü: ~20-25 yıl

Ölçek arttıkça maliyet düşer.

Küçük ölçekli GES Yatırımı (1 MW ) :

1000 MW AC gücünde bir GES Elektr. Satış fiyatı : Min 10 yıl: max 6 cent/kWh (2017 itibarıyla)

Page 7: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Termik santral gibi kesintisiz stabil üretim

7 X 24 Sürekli Elektrik

Depolama

Page 8: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

550-1200 derecede saklanan ısı enerjisi 30 yıl ekonomik ömür 1 gündeki ısı kaybı ~ 0,6 C

110 MW GES (Nevada, ABD. 75.000 Evi 7 x 24 besler güçte)

Page 9: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

- 2008: Nisan: GEPA Yayınlandı. Güneş Potansiyelimizin adı konuldu ( > 500.000 MW Kapasite )

- 2012: YE Kanunu R.Gazetede Yayınlandı.

Toplam 600 MW kurulabilir (600/70.000 = ~%0,85 güneş olsun ).

Bir GES Max. 50 MW olabilir.

Zorunlu Teşvik Uygulaması ve Zorunlu Yarışma, Zorunlu Satış Fiyatı (13,3 cent kWh)

Yönetmelikler, Tebliğler yok ama yapılacak, + ölçüm saçmalığı

- 2013: Ön Lisans başvuruları alındı. Lisanssız Üretim başvuruları başladı, 2015: Ön-lisans yarışmaları tamamlandı

- 2016: Lisans alan: 12,9 MW, 12,9 / 600 = %2.15

İşletmeye alınan: Yok. Başka hiçbir Lisanslı Başvuru kapasiteleri yayınlanmadı

Lisanssız Başvuru top.: > 5.000 adet (> 4.000 MW), İşletmede: ~1.000MW (1.000/78.789= ~%1,3). Başvuru ve değerlendirme ortamı artık neredeyse tamamen kaos ve başıboş hale geldi.

Lisanssız Başvuru kapasiteleri SIFIRLANDI (yeni bağlantı yok)

Şubat 2016’dan itibaren TEDAŞ’ta onay bekleyen proje başvuruları acımazsızca iptal edilebildiği kadar elendi.

Yurt dışından gelecek panellere sürpriz büyük vergi getirildi.

- 2017: Buı yıl devreye girecek santrallere Dğt.Sis.Kull. Bedeli ile gelirlerin %5 - %6 civarı, 2018’de %18-%25 civarı geri alınmış olacak ($ /TL’ye bağlı olarak). (DSKB: 2016-2017 : 0,7597 -> 2,5628 krş/kWh, 2018: en az 10,251 kuruş / kWh)

Türkiye GES yatırım ortamı Önemli Gelişmeler

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 10: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

TÜRKİYE’nin güneşle su ısıtmada durumuna karşı GES’lerde durumu ?

Page 11: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

TÜRKİYE’nin güneşle su ısıtmada durumuna karşı GES’lerde durumu ?

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 12: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

2014 GES’te Türkiye: ~ 0,45 GW. 0,45 /200 = ~ % 0,2 (Binde 2)

Global %0,9’un toplamının binde 2 siyiz.

2011’de ~% 0,5 idi

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 13: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

MWx ölçekli batarya

kWx ölçekli evsel batarya

MWx ölçekli Bina Altı Isı deposu

Page 14: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

• Limak- CMEC- Hareon Solar Ortak Girişim Grubu-Çin • Kalyoncu- Hanwha Grubu – G.Kore • Çalık Enerji - Solargiga Ortak Girişim Grubu-Çin • AKC Güneş Ortak Girişim Grubu (Akwa-Saudi A., Chint-

Solar-Çin, Zhejiang Xiogtai PV-Çin)

GES’lerde Yerli PV GES Üretiminin önünü açalım hedefiyle yapılan;

1.000 MW Karapınar Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA)” ihalesi Katılımcıları : (20 Mart’ta yapılması bekleniyor)

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 15: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Ne Yapmalı : ? • Yarışmasız, teşviksiz GES Lisans başvurularına izin verilmeli

(Baştan beri yasak). Teşvik + «ihale ile teşviğin iadesi» yarışmalarından vazgeçilmeli. GES elektriği Serbest Piyasada satılabilmeli.

• Lisanssız GES’lerin mevzuatı «tüketim alanında üretim» mantığı ile yerleşim bölgelerinde basit ve kolay hale getirilmeli.

• 1 firma/şahıs sınırsız sayıda ufak kurulum yapabilmeli ve tüketiciyle PV sistemi yerine elektrik satış anlaşması yapabilmeli.

• Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara

Page 16: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

Birim: TWh

Dünyanın Yıllık Enerji Tüketimi

Dalga Jeotermal

HİDRO

Biyokütle

DİĞER TEK.

RÜZGAR

D.Gaz

Petrol

Uranyum

KÖMÜR

Yenilenebilir Kaynakların Yıllık Kullanılabilir Potansiyeli,Fosil kaynakların ise bilinen toplam rezerv kapasitesi gösterilmektedir.

A Fundamental Look At Energy Reserves For The Planet, LEA/SHC Solar Update, Richard Perez & Marc Perez,2009

Dünyamızın Enerji kaynaklarına Temel Bakış Güneş her yerde vardır, sahibi yoktur.

Stabildir, her gün bilinen anlarda doğar ve batar.

Depolanabilir ve güneş enerjisi olmadığı saatlerde de kullanılabilir.

Elektrik Üretim Maliyeti, DÜNYADA tüm kaynakların fiyatının altına inene kadar sürekli düşecek olan ve daha sonra da düşecek olan tek kaynaktır..

Page 17: Türkiye’de Güneş Enerjisinin Durumu, Sorunlar ve Öneriler · •Önümüzdeki 5-10 yıl dönem için Güneş Enerjisi depolama üzerine sonuç odaklı ARGE teşvikleri verilmeli.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi

ODTÜ Güneş Araştırma ve Uygulama Merkezi

DINLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM

Şenol Tunç

Güneş Enerjisinden Elektrik Üretiminde Mevcut Durum, İmkanlar, Sorunlar Ve Çözüm Önerileri Semineri 18 Mart 2017 / Cumartesi, ODTÜ Mezunlar Derneği Vişnelik Tesisleri, Ankara