Tripod Report Abuse « Previous | Top

8/14/2019 Tripod Report Abuse Previous | Top

1/171

Search: The Web Tripod Report Abuse Previous | Top 100 |Next

Select Rating

share:del.icio.us|digg|reddit|

furl |facebook
http://help.lycos.com/newticket.phphttp://lycos_top100%28%27prev%27%29/http://lt.tripod.com/tp_toolbar/top100/_h_/www.tripod.lycos.com/members/top100_1.htmlhttp://lycos_top100%28%27next%27%29/http://del.icio.us/post?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F;title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://del.icio.us/post?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F;title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://www.tripod.lycos.com/http://digg.com/submit?phase=2&url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://digg.com/submit?phase=2&url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://digg.com/submit?phase=2&url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://reddit.com/submit?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://reddit.com/submit?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://reddit.com/submit?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://furl.net/store?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&t=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://facebook.com/share.php?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2Fhttp://facebook.com/share.php?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2Fhttp://facebook.com/share.php?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2Fhttp://www.tripod.lycos.com/http://www.lycos.com/http://help.lycos.com/newticket.phphttp://lycos_top100%28%27prev%27%29/http://lt.tripod.com/tp_toolbar/top100/_h_/www.tripod.lycos.com/members/top100_1.htmlhttp://lycos_top100%28%27next%27%29/http://del.icio.us/post?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F;title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://digg.com/submit?phase=2&url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://reddit.com/submit?url=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&title=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://furl.net/store?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F&t=Psunjski%20-%20Hrvati%20u%20svetlu%20istorijske%20istinehttp://facebook.com/share.php?u=http%3A%2F%2Fvelisarajicevic.tripod.com%2F


2/171

PREDGOVOR SLOVENAKOM IZDANJUIZ 2006.


3/171

Zmago Jelini Plemeniti

O knjizi i autorstvu

KnjigaHrvati u svetlu istorijske istine, autora Psunjskog, za kojega skoro sa sigurnoumoemo tvrditi, da je to bio Velia Raievi, dolazi meu slovenake itaoce ba upravom trenutku, u doba pribliavanja susedne Hrvatske evropskoj uniji demokratskihdrava, a gde po mojem uverenju nikako ne spada. Bar ne za onoliko vreme, dokle se nerazjasne i isprave istorijske lai i krivice kako prema srpskom, tako prema slovenakomnarodu. Uveren sam, da e se s mojim stanovitem sloiti veina onih, koji knjigu buduproitali.

Knjiga je sigurno nastajala dosta dugo, a odtampana je bila u Beogradu marta 1944.,neto pre osloboenja grada. Gestapo, tajna policija nemakoga rajha je, izvesno zbogizdaje, upala u tampariju u kojoj je bila knjiga tampana, i zaplenila skoro celokupantira. Nemci nisu eleli da se otkrije istina o istoriji Srba i laljivosti Hrvata u njihovomfalsifikovanju istorije. Na kraju krajeva, Hrvatska je bila saveznica, a Srbija samo

okupirana i sa privremenom vladom. Odmah po osloboenju preostale primerke je trailai zaplenila jugoslovenska tajna policija, a tampara Antuna Rota su krajem 1944. godineproglasili za okupatorskog sauesnika i ubili ga na nepoznatom mestu. Za Psunjskog senije znalo ko je, pa je mogao da se izvue. Veinu primeraka knjige su pronali, a njihovivlasnici su, po obiaju, zavrili na Golom otoku. Zvanina institucija, Narodna bibliotekaSrbije prvi primerak knjige dobila je tek 1981. godine, posle smrti Josipa Broza - Tita.Primerak u svom arhivu ima jo i Srpska pravoslavna crkva, a nekoliko primeraka imajunekadanji autorovi prijatelji, koji veto prikrivaju svoj originalni primerak, jer knjiganije pisana niz dlaku ni dananje srpske vlasti. Meutim, jedan primerak knjige je uSloveniji iji prevod i objavljujemo.

Ko se skriva iza pseudonima Psunjski, nije bilo pozanato sve do kasnih 1990-tih. Bezsumnje ga je to ouvalo u ivotu, jer su tampar njegove knjige, kao i ceo niz ljudi, kojisu tu knjigu imali kod sebe, zbog nje umrli. Uprkos svemu, neki istoriari jo danaszagovaraju razliite teze.


4/171

Jedna od njih je i da je knjigu napisao pesnik Milan Dobrovoljac migavac, biskupHrvatske starokatolike crkve, a druga knjigu pripisuje gospodinu Raajskome,slubeniku zagrebakog univerziteta, koji je iveo u Beogradu i Sarajevu i zbog togaimao pristup dokumentima o poreklu Hrvata i odnosima izmeu Srba i Hrvata. U prilogprve teze najvie govori podudarnost slogova u pesmi objavljenoj na poetku knjige, ali

obara ju to, to se protiv knjige obratio ak hrvatski Glas koncila, jer je po njegovompuna antikatolicizma, i zato veoma antihrvatska, tako da je njeno predvieno izdanje uSAD zabranio ak tadanji predsednik Dord Bu stariji.

Odreeni krugovi u Beogradu autorstvo knjige pripisivali su ak dvojici pisaca, dodueliterarnom istoriaru i germanisti prof. dr. Peri Slijepeviu i istoriaru prof. dr.Radoslavu Grujiu. ak se javlja miljenje, da samo dva autora ne bi bila dovoljna, istoga misao, da je knjigu napisala grupa istoriara.

Jo jedno ime se javlja u vezi sa ovom knjigom, i to Bogunovi, inspektor za prosvetuizmeu dva rata, rodom iz Psunja.

Ali ipak je, po miljenju veine ozbiljnih istraivaa, pseudonim Psunjski pripadao VeliiRaieviu koji je, pored pomenute knjige, pod istim pseudonimom izdao jo i knjigu Uime Hrista svetinje u plamenu.

Uprkos tome to knjiga opisuje istorijske dogaaje, koji se tiu Srba od najstarijihvremena pa sve do (skoranjeg) kraja ustake tvorevine Nezavisne drave Hrvatske,pronicljiv italac e nai ak ceo niz paralela sa dogaajima iz vremena kada smo saHrvatima imali zajedniku istoriju. I te ga paralele mogu ispuniti strepnjom ta nam sesve jo moe desiti.

Hrvati u svetlu slovenake istine

Nakon raspada austrougarske monarhije, Hrvati su se na brzinu organizovali iMeumurje ubrzo proglasili za svoje. tavie, ubrzo je odreena politika frakcija poelada se zauzima za odcepljenje od Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i za povezivanje saMaarskom i za zajedniki savez sa Italijom. U Kraljevini Jugoslaviji se ovo razmiljanjekasnije manifestovalo ubistvom kralja Aleksandra 9. oktobra 1934. u Marseju, koje su uzpomo Italijana organizovali hrvatski ustae.

U vezi sa drugim svetskim ratom, nikako se ne moe prevideti injenica, da su Hrvatiodmah nakon napada 6. aprila 1941. i kapitulacije Kraljevine Jugoslavije ve 10. aprilaproglasili NDH, skoro odmah zatim pristupili nacifaistikoj koaliciji i tako sa ministrominostranih poslova nemakog rajha Ribentropom (Otto von Ribbentrop) zavrili zapoetuoperaciju. Ve 26. avgusta 1939. su proglasili Banovinu Hrvatsku, koja je srpskim ibosanskim teritorijama oduzela srezove Dubrovnik, id, Ilok, Brko, Gradaac,Derventu, Travnik i Fojnicu, prikljuila ih svojoj teritoriji i stvar dovrila sa nastankom


5/171

nacistike dravne tvorevine, za koju je nekadanji predsednik Tuman izjavio, da jeprethodnica dananje Hrvatske.

Odmah nakon prekrajanja slovenake teritorije, Hrvatska je takoe uzela svoj deokrvavoga plena, u hrvatskim logorima smrti izginuo je nemali broj Slovenaca. U

najveem koljakom projektu ustaa, kako su nazvali logor Jasenovac, usmrtili su iosamdeset svetenika iz tajerske.

Nakon drugog svetskog rata hrvatska vlast se na brzinu preokrenula i zaboravila, da jebila do zadnjega dana na strani nacista i da ju je samo velika elja Josipa Broza - Tita zavelikom dravom, koju su mu saveznici i omoguili, spasla od denacifikacije, koja ni dodanas nije izvrena. Odmah su nastavili akcije, zapoete na zasedanju ZAVNOH-a 1944.godine, i pripojili si Istru, razume se, uz drugarsko odobravanje slovenakih partijaca.Jedan od veih obmanjujuih prikaza demografskog stanja Istre onoga vremena jesigurno knjiga Cadastre national del'Istrie (Nakladni zavod Hrvatske, Suak, 1946),ukojoj su autori po pravilu sve Istrane, ije se prezime zavravalo na -i ili i, proglasili za

Hrvate. teta to su meu odobravaocima bili i Fran Ramov i Lavo ermelj, za nekeveliki Slovenci.

Jo jedan raun eka na izmirenje. To je ubistvo 37 Slovenaca u trigovi, koje suhrvatske vlasti pobile odmah nakon rata, jer su tvrdili da je to slovenaka zemlja. I bili suu pravu! Jo se manje zna o deportaciji priblino 3000 Slovenaca iz Rijeke na Goli otok,gde, meutim, nisu dospeli, jer nisu disali po hrvatski i znali su one koji su na brzinupromenili uniforme.

Takoe, kasnije pozivanje i pria o nekakvim avnojskim zakljucima su besmisleni, jerna drugom zasedanju Avnoja u Jajcu nije bilo razgovora o granicama unutar nove

Jugoslavije. I da upozorim na jo jednu istinu: tokom drugog svetskog rata, kao ni prenjega, Istra nije spadala u jugoslovenski okvir, a kamoli u hrvatski. ak je ni Hitler poslekapitulacije Italije 9. septembra 1943. nije prikljuio dravi svojega saveznika AntePavelia.

Ako se osvrnemo na na rat za samostalnost, ne moemo prevideti injenicu, da su unapadu na Sloveniju upravo hrvatske vlasti dozvolile da naa jedva roena drava budenapadnuta sa njihove teritorije, iz njihovih kasarni, sa njihovih aerodroma. Samostalnostsu proglasili istog dana kao i mi i bili su dakle prema meunarodnom vojnom pravuagresori, iako su jedinice bile deo Jugoslovenske narodne armije. Prema meunarodnompravu, agresor je i ona drava, koja svoju teritoriju prepusti tuoj sili za napad na treudravu. A to se ovde desilo. Poto to jo nije bilo dovoljno, naim jedinicama teritorijalneodbrane i policije namerno su poslali pogrene podatke o smeru napredovanja jedinicaJNA. Ljude koji su u Zagrebu hteli da spree izlazak tenkovskih jedinica iz kasarni,rasterala je hrvatska vlast. Tada je naredila da se uklone sve mine, tako da su tenkoviprema Sloveniji imali slobodan put.

Naalost, neki nai autonomai su tada bili nepaljivi, ali pre svega, tada je jo uvek nanaoj strani bilo previe pristalica jugoslovenstva, koji nisu reagovali na informaciju


6/171

nemake obavetajne slube, da je general ad u Rijeci spreman da se preda slovenakojvojsci. U Rijeku nisu poslali oruane vojne jedinice, a mene su nakon etvrtog dana rataza osamostaljenje uhapsili. Da tada nije bilo pristalica nekadanjega reima, makar bimoja jedinica ila na Rijeku, pa bi onda bilo ta bi bilo. A sigurno bi poetna pozicija zapogaanja, da dobijemo nazad Istru, koja nikad u istoriji nije bila hrvatska, bila sutinski

drugaija. A moda je kod svih zajedno preovladavalo politiko miljenje o zajednikojkonfederaciji Slovenije i Hrvatske, koje je sve do posete hrvatskog predsednika TumanaSloveniji, jo bilo ivo. Razume se da ljudi o tome nita nisu znali.

Moda se na to nadovezala i nezaiteresovanost za odrani referendum o pripajanjumatinoj domovini Sloveniji, koji je odran na umberku, na kojem su se samo potar iupnik izjasnili protiv pripajanja Sloveniji. Tako su tadanji predsednik drave Kuankao i predsednik skuptine dr. Buar svu dokumentaciju, koju su pregledali, bacili sobjanjenjem "a ta emo s tom sirotinjom". Hrvati su plan shvatili prokleto ozbiljno injegovog glavnog pobornika Drakulia i jo dosta drugih zbog veleizdaje na due vremebacili u zatvor. I to, uprkos tome da je svima bilo poznato, da su granice unutar

nekadanje SFRJ bile samo administrativne odredila ih je komunistika partija, a nijebilo sklapanja nikakvih republikih, meurepublikih, meudravnih ili meunarodnihsporazuma o razgranienjima meu republikama.

Posledica toga je injenica da su Hrvati postavili granicu kod Seovlja na levom brduDragonje, a zatim je ak premestili na desno brdo, iako je meurepublika granica unekadanjoj dravi SFRJ bila ak na vrhu breuljka, kod kamenoloma.

Nakon toga se samo dalje nastavljalo. Hrvati su krali najbolje smreke na Tomievojparceli u snenikim umama, pred ljutitim Slovencima pa su ih ak uvali slovenakipolicajci. Agresivno su okupirali etiri zaseoka uz Dragonju, ukrali zemlju kod Hotize, uz

Muru, kod Ormoa Ministar unutranjih poslova bio je Igor Bavar. A i istarskeeleznice su u doba Lojzeta Peterlea prele u hrvatske ruke.

Kasnije je ulogu darodavca slovanake teritorije preuzeo sadanji predsednik drave dr.Janez Drnovek, koji je uprkos usvajanju deklaracije Dravnoga zbora RepublikeSlovenije o celovitosti piranskog zaliva njegovu, otprilike, polovinu ponudio Hrvatima.Hvala bogu, da to nisu usvojili, makar i zbog prevelike prodrljivosti.

Svemu ovome moemo nai paralele u knjizi Psunjskog.

Na kraju krajeva, ta bismo mogli oekivati od drave, iji politiki vrhovi danas iznova

zagovaraju teze o hrvatskom narodu, koje su bile zvanino ispravne u doba ustakevladavine? I ta bismo mogli oekivati od drave, koja svoju dravnost temelji na nikadpostojeoj nagodbi, koju ele prikazati kao dogovor sa Ugarskom (Maarskom) opreuzimanju vlasti u svoje ruke i koju nazivaju Pacta conventa, za koju lau da je bilanapisana 1102. godine, kada je celoj svetskoj istorijskoj javnosti inae poznato, da se radio falsifikatu iz 14. veka.


7/171

Moemo jo tota nauiti iz ove knjige, kao npr. o sopstvenim grekama i o sopstvenimizdajnicima. Zato da greke ne bismo ponavljali i da bismo izdajnike lake prepoznali.Susede e nam u prilinoj meri predstaviti sama knjiga.

Neka prevod ove knjige na slovenaki jezik bude trajni spomenik injenici, da istinu nijemogue sakriti, i opomena svim onima, koji previe veruju zvaninoj politici, a VeliiRaieviu - Psunjskom zahvalnica to je ouvao istinu i osvetlio zloine, koji ne smejuostati u tami

Zmago Jelini Plemeniti

HRVATI

U SVETLU ISTORIJSKE

ISTINEPij zemljo srpskaO grudo sveta,zemljo predaka srpskih i moja!Ti ne bi bila ni pitoma tako,da nije naih suza, krvi i znoja.

Pij zemljo srpska,

napajaj se krvlju miliona svojihpalih na braniku veliine davne,ispijaj ae sudbine svoje,gorke, ali slavne!

O vena grudo !Ti to nikad nisi stenjala od bola,


8/171

jer si uvek bila od delata jaa.Ima li ta drugo to sramotu peresem borbe i maa!

Psunjski

POREKLO HRVATAJedna sluajnost u velikim narodnim pokretima pre kojih 13 vekova, otvorila je

tamne stranice u istoriji junih Slovena. Za dolazak Hrvata vezano je sve ono,to je docnije o Balkanu stvorilo izreku, da je bure baruta".

Donosei sobom sve svoje nedostatke, ova neslavenska skupina urasla je najpreu slavenstvo i od njega primila hrianstvo, ali je zatim zbog uroenogoportunizma i slabe duhovno-krvne veze sa slavenstvom ne samo otpala odnjega, ve je katolikom Rimu posluila kao orue za katolike nasrtaje na

juno slavenstvo kroz itava stolea. Zbog njih je Balkan i postao evropskavetrometina, gde su se sukobljavali razliiti interesi, a u prvom redu katoliki sa

pravoslavnima.

O svom poreklu Hrvati nerado govore. Dodue, na prvi pogled. Meutim, onisu zbog uroenog oportunizma na svojoj siromanoj povijesti ostavili iromotvorene kapije, kako bi svoje poreklo mogli vezivati as za Romane, as zaGermane, a koji put i za Slavene. Jedan slikovit primjer, kako bi to oni samirekli, vidi se iz sluaja sa hrvatskom povijeu, koju je hrvatska vlada

propisala kao udbenik za kolsku 1941/42. godinu. U ovoj povijestizastupljena je gotska teorija o hrvatskom poreklu. Ve sledee kolske 1942/43.godine, ista ona ustako-hrvatska vlada, koja ga je propisala, izdala je drugi,gde se o hrvatskom poreklu zastupa druga, iransko-kavkaska teorija. Da se

sramota to pre preda zaboravu, vraen je novac svakome kupcu onoga prvogudbenika, koji ga je makar napola poderanog povratio.

Verni svome nestalnom mentalitetu, Hrvati su kroz celu svoju prolostusporedo sa razvojem situacije menjali ne samo svoje uverenje, ve i narodnostako je to bilo potrebno. Ali, neto u emu su ostali konzekventni, to je bolestgusarenja po tuim istorijskim batinama i mana naturavanja svoga


9/171

nepopularnog imena. Tako se sretamo sa jednim odlomkom iz novije hrvatskeistorije (Hrvatski List od 14. IV. 1939.) gde se ovo priznanje izraava ureenici: Doavi Hu-ur-vathi zajedno sa Hunima u Evropu, zavladali su nadslavenskim starosjediocima, s kojima su se slili u jedan organizam, kojemu sudali svoje ime, iako su bili u manjini". Hrvati, dakle, po ovom svome priznanjudolaze u slavensko starosedelatvo, koje je, dakako, moglo biti samo srpsko,

poto se za druge Slavene u ovom prostoru ne zna, i donose sobom svoje ime,sa kojim se to slavensko starosedelatvo stoleima sukobljuje.

Svoje neslavensko poreklo, uostalom, ne krije ni u praskozorju pritajenogustatva prvi hrvatski ministar spoljnih poslova dr. Mladen Lorkovi, koji uknjizi Narod i zemlja Hrvata na strani 34 kae : itava stara hrvatskapovijest shvatljiva je samo uz pretpostavku, da su vladajui Hrvati bilineslavenska naslaga, koja je prekrila i organizirala slavenske mase".

Prihvatimo li stanovite dr. Lorkovia da Hrvati nisu slavenskog porekla, to seposle dogaaja iza 6. aprila 1941. godine samo po sebi razume, postajeneobjanjivo, kako da doljako plemce Hrvata gubi sva svoja obeleja sakojima je dolo, pa ak i svoj materinji jezik, a da ipak toboe osigurava prestisvoga nepopularnog imena, koje je docnije pretrpelo modifikaciju od Hu-ur-vatha u Hrvate. Ne bi li bilo prirodnije smatrati da narodi gube svoja obeleja imaterinje jezike samo onda, kada se utope u jae i kulturnije sredine kojima,razume se, nije potreban organizatorski smisao i takvih poludivljih doljaka,koji nisu u stanju ni da svoj materinji jezik odre. to ih je, meutim, katolikiRim mnogo docnije uspeo uklopiti u svoj veliki program katolikog prodiranja

prema slavenstvu, i to se boleu naturavanja njihovog imena odomailo jednozlo od koga e se Balkan teko otresti, to je pojam za sebe. Pa ipak, Hrvati sarezultatima naturanja svoga imena srpskom nacionalnom i etnografskom

prostoru do prologa veka nisu bili zadovoljni. Zato je Zagreb pre kojih stogodina izmislio Jugoslaviju, samo zato da bi preko nje doveo u pitanje srpstvo i

pravoslavlje i tako ostvario ekspanzivne ciljeve istaknute u hrvatskom irimokatolikom programu kroz vekove.

Kao to god postoji oprenost o vlastitom poreklu meu samim Hrvatima, (jer

suvremena hrvatska povijest u delu tampanom 15. IV. 1939. tvrdi, za razlikuod dr. Lorkovia, da su Hrvati gotskog porekla), tako su razliiti i datuminjihovog doseljenja uneeni u njihovoj povijesti. Tako je o dolasku zabeleiovizantijski carKonstantin Porfirogent, kako su se od Bijelih Hrvata" odvojila

petorica brae, meu kojima i jedan po imenu Hrvat, te doli u Dalmaciju, gdesu zatekli Avare (Hrvatski List od 15. IV. 1939.). Za ovu istorijsku tvrdnjuizgleda nam da je Hrvatima primarni momenat bio zaposedanje Primorja.


10/171

Meutim, vremenski je pozivanje na Porfirogenta dovelo u pitanje datumhrvatskog doseljenja, poto je Porfirogent iveo, odnosno vladao od 912. do959. godine. Hrvatski istoriar Pavle Vitezovi (1652. - 1714.) pomera ovajdatum doseljenja unazad i kae da se onih petorica brae doselilo 640-te godine

posle Hrista i da su se nastanili u gornjem primorju. Za razliku od TadijeSmiiklasa, koji hrvatsko ime izvodi iz pojma nekog brdskog junatva,Vitezovi kae da ime Hrvata potie od onoga meu petoro brae, koji se zvaoHrvat. Novijoj hrvatskoj istoriji bilo je malo ono Vitezovievo pomeranjehrvatskog doseljenja unazad, pa je ovo doseljenje pomerila jo za daljnjih 100godina unazad. (Hrvatski List od 14. IV. 1939). Ko zna, nee li se nai kojiod Starevievih uenika koji e pronai da su Hrvati doselili jo u ledenodoba. Datum njihovog doseljenja na prvi pogled ne izgleda toliko vaan, ali,njegovo je fiksiranje potrebno, kako bi ga usporedili sa Vitezovievomtvrdnjom, da su Srbi 35 godina pre Hrista ratovali u Makedoniji sa Rimljanima,i naselili Malu Vlaku (Slavoniju).

Slavonski istoriar Matija Katani (1750. - 1825.), iako katoliki svetenik, nesmatra sve stanovnike katolike vere na teritoriji koja je 1941. godine prozvanaNezavisnom dravom Hrvatskom Hrvatima. Naprotiv, on tvrdi, da suDalmatinci, Bosanci i Slavonci iste etnike strukture kao i Srbi i da se ovietniki u mnogome razlikuju od pravih Hrvata, a da je hrvatsko ime ovimkrajevima jedino austrougarskim pritiskom nametnuto, mada se ovi narodinikada nisu tako oseali. Goverei o istoi jezika Katani kae: Ali sebosansko-dalmatinsko i srpsko narjeje odlikuje istoom i elegancijom.

O naturanju hrvatskoga imena Katani pie. Uvjerit e se, najzad, da sehrvatsko ime u Dalmaciji, Bosni i Srbiji naroito propagiralo, ali se ilirskinarodi u ovom predjelu nikada nijesu tim imenom nazivali". Stoga, kadgovorimo o Hrvatima, imamo pred oima one Hrvate u uskoj Hrvatskoj, odaklesu vekovima pokuavali da nature svoje ime bosanskim, slavonskim idalmatinskim, pa ak i Srbima u Srbiji.

Hrvati, onakvi kakve ih opisuje Matija Katani koji nisu istog etnikogobeleja sa dalmatincima, Bosancima, Slavoncima i Srbima, doselili su poVitezoviu u Hrvatsku 640 godina posle Hrista. Ovde su, kau, svojom

sposobnou dravne organizacije (kojom se, kako nam je poznato, nisuodlikovali niti su je imali) zavladali starosedeocima Slavenima da ne bi moralispomenuti ime Srba, kojima su, iako brojno daleko manji, ipak uspeli toboenaturiti svoje ime. Ovde pada u oi zaborav sa kojim se neprestanosusreemo kroz svu hrvatsku istoriju. Tako hrvatski istorijski ovinizam i ovdezaboravlja priznati, da su se u tome poslu etniki i jezino potpuno pretopili uSrbe, te ih Delimilova kronika, pisana pre 650 godina, objavljena ak i u


11/171


12/171

unazad, kako je kad trebalo izgraivati fiktivnu hrvatsku istoriju, to bi moglipretpostaviti da je splitska episkopija moda i docnije otpala od carigradskepatrijarije.

Prema najobjektivnijim" piscima nadopunjene hrvatske povijesti" trebalo bi

da su Hrvati usporedo sa svojim dolaskom polovicom VII. stolea zagospodarili srpskim starosedelatvom, koje je bilo u veini, i naturili imtakozvanu dravnu organizaciju i ratniki smisao. Tako kau sada. Meutim,mada im mi mnogo ne verujemo, oni nam u XVII. veku preko Pavla Vitezoviarekoe, da su Srbi jo oko Hrista i pre njega naselili zemlje, u kojima su Hrvatinali utoite, te da se Srbi jo u to doba pojavljuju kao samostalna dravnaorganizacija koja, dakle, od doljakih Hrvata nije morala nita pozajmljivati, anajmanje organizatorske i vojnike vrline, poto se za njih ni devet vekova

posle toga nije nita znalo. A o nekakvim ratnim vetinama ili organizatorskomsmislu ne moe kod Hrvata biti ni govora ne samo od doseljenja pa do prvonjihove samostalnosti pod Tomislavom 924. godine, nego i docnije.

Avari i Slaveni, poplavie Dalmaciju, Meziju, Ilirik i Trakiju sve doCarigrada" (Hrvatski List od 14. aprila 1939.). Hrvatski se povjesniar,dodue, stidi da umesto Slavena spomene Srbe, iako se za vreme caraHeraklija, kada se ovo dogaalo, za druge Slavene u ovom delu sveta nije znaloosim za Srbe. Po hrvatskoj istorijskoj prii, Heraklije (610. - 641.) je nalazeise na rubu propasti usled navale Persijanaca sa istoka i Srbo-Avara sa zapada

pronaao negde, Bog bi znao gde, pleme Hrvata kao najbolje organizovanoslavensko pleme", koje se suprotstavilo srpskoj snazi i spasilo Heraklijevocarstvo. A to je jo zamrenije, Heraklije ih poziva negde na jugoistogBalkanskog poluostrva! Izgleda da brai Hrvatima nije bilo dosta, to su namtoliko zla naneli od svoga dolaska, ve bi elili da nam makar u mati prireujuiznenaenja i onda kada za njih niko, pa ni oni sami nisu nita znali. Uostalom,sve i kada bi to junako hrvatsko pleme predstavljalo neku bioloku jedinicuu to doba, kako bi i mogli pritei Herakliju u pomo, kada je ovaj sa svih strana

bio opkoljen i to, Persijancima sa istoka, a sa zapada, da upotrebimo hrvatskitermin, Avaro-Slavenima. Kad su ve matali fabrikujui ovu istorijskunemogunost, mogli su izmisliti i transportnu avijaciju pomou koje su caru

Herakliju pritekli u pomo. Da bi ovakva besmislica hrvatskog soinjenijamogla opstati, morali bi Srbi sada posle tolikih stolea preko svoje slavomispisane istorije hrvatskoj povijesnoj fikciji ostaviti koridor, da bi ovi moglicaru Herakliju pritei u pomo.

Po hrvatskim izvorima, Srbi su bili ono slavensko starosedelatvo koje suHrvati zatekli kada su nas svojim dolaskom usreili. Primivi od Srba


13/171

hrianstvo, oni su sve do Branislava, koga su tek nedavno krstili u Branimira,pripadali nadlenosti carigradske patrijarije, a tek za njegovog vremena supripali pod rimsku administrativnu nadlenost, jer je on smatrao da je to zbogblizine Rima praktinije. U savremenoj, ovinizmom inspirisanoj i podkatolikom prizmom pisanoj povijesti Hrvata, oznaen je ovajadministrativni prelaz iz nadlenosti Carigrada rimskoj nadlenosti nita manjenego kao drugo krtenje Hrvata, mada se zna, da je rascep crkava usledio za

blizu dva stolea docnije. Iz prostog razloga to je notorno da drugo krtenjepretstavlja prekrtavanje nekoga ko je ve jednom krten u kojoj od hrianskihveroispovesti, hrvatska istorija o ovome drugom krtenju daje oskudnu

publikaciju i zadovoljava se samo na spoljanjem sjaju proslava. Poznato je daje Zdeslav doveo Hrvate u vezu sa carigradskom patrijarijom, koja ih jeprimila u hrianstvo. Branimir je iz praktinih razloga zamolio da seadministrativno potine Rimu. To je u novoj hrvatskoj istoriji uzeto kao drugokrtenje Hrvata. Od kako se ovo, takozvano drugo krtenje proslavlja na vidnijinain po hrvatskim katolikim crkvama, poeli su se mnogi katoliciinteresovati za istorijat ove proslave. Meutim, sveenike su im prodikaoniceradije zasenjivale oi poznatim katolikim frazama, nego to bi im priznali, dasu nekada pripadali istonopravoslavnoj veri.

Ovu katoliku misteriju objasnio je, meutim, dr. Ferdo ii u Vjesnikuhrvatskog arheolokog drutva" za godinu 1914. i celom hrvatskom jezuitskomkleru dobacio ovu istinu.

Poznato je da se hrvatski knez Branimir, smaknuvi knezaZdeslava obratio s proljea 879. godine na papu Ivana VIII. u Rimi tako odruio od carigradskog patrijarha, sa kojim je Hrvatedoveo u vezu njegov predasnik Zdeslav. Da se ovakav prelaz od

jednog crkvenog poglavara drugome shvaao u tradiciji kaokrtenje, pokazuje naroito, to Konstantin Porftfogent iZdeslavov korak prikazuje kao tobonje tree krtenje Hrvata, akome dakako isto tako kao i o drugom ne moe biti ni govora.

Otkrie dr. Ferde iia, poznatog hrvatskog naunika, tim je dragocenije to je

usledilo u vreme kada mu se ni sa koje strane nije moglo prigovoriti da su gainspirisali protunarodni reimi iz Beograda",kako je Zagreb za vremezajednikog ivota od 1918. godine uvek pourio da protumai ma kakvuistorijsku publikaciju, koja ne bi bila u skladu sa hrvatskom istorijskomnaduvenou.

Sve do rascepa crkava polovicom XI. stolea takozvano drugo krtenje Hrvata,odnosno administrativni prelaz iz Carigrada Rimu, nije imalo nikakvog


14/171

naroitog uticaja na meusobne odnose Hrvata i Srba. Meutim, rascepomcrkava pojavila se pored rasne i verska razlika, koja je bila razlogom, da jesrpstvo u doljakim Hrvatima nalo veito jezuitske protivnike koji su,oslanjajui se na katolicizam svu svoju panju usredsredili na to, da pomeresvoj prostor na raun srpskog istorijskog i etnografskog tla. Sa svimaobelejima slepe upornosti, ovaj je hrvatski napor produen sve do aprila 1941.godine, i posle njega.

PRVA SAMOSTALNOST POD

TOMISLAVOMJedna teka ratna sluajnost, koja je zadesila srpski narod na ovoj ervopskojvetrometini, osokolila je Tomislava da, kao savesni ban, prigrabi celokupnuvlast svoje banovine i da se 924. godine otrgne iz srpske zajednice. Slinosluaju iz 1941. godine.

Kad je Zarija Pribisavljevi srpski vladar oko 924. godine odbio da produipriznanje vlasti bugarskog cara Simeuna i kada ve na poetku neprijateljstavaveina Zarijinih vojskovoa zbog Simeunovog lanog oseanja dopadoe

bugarskoga ropstva, Bugari su osvojili veliki deo Srbije. Meu onima koji sudopali bugarskog ropstva bio je i aslav Klonimirovi, unuk Stojimirov. SamZarija se sklonio u oblast Neretve, koja je i pod Mihailom Zieviem, srpskimvelikaem, pruila Simeunu otpor i najzad ga posle trogodinjeg rata prisilila namir. U meuvremenu je Tomislav kao zavisni ban od srpskih vladara izabraosrpsku nesreu da bi dovrio svoju reenost o nezavisnosti i u docnijemodnaroivanju postao pionir rimokatolikih aspiracija u ovom delu Evrope.Hrvati su docnijim razvojem situacije mogli osetiti Tomislavljevu

prenagljenost. Tomislav je, naime, verovao da e se propau srpske draveostvariti elja za prostiranje hrvatske vlasti preko srpskih zemalja. Ali, Bugari

su osvojili samo deo Srbije, a Rim je osetio snagu Neretve i Mihaila Vievia utolikoj meri, da je Vievi sa svojom vojskom zaratio protivu Rima i dvegodine posle Tomislavljevog gesta osvojio italijanski grad Sinopat. Ovde dolazii smrt Simeunova, koja je doprinela da se aslav Klonimirovi oslobodi

bugarskog ropstva i sjedini razjedinjene srpske oblasti, te da povrati dobar deosrpskih oblasti, meu kojima Srem sa veim delom Slavonije. Za vladavineaslavljeve spada i neretljanska bitka protivu mletake republike kada su


15/171

mleani potueni i 948. godine sklopljenim mirom naterani da se obaveu naplaanje danka. To je stanje trajalo sve do 960. godine, kada je aslav proteraoMaare iz Bosne u Srem i tu u Sremu, u jednoj bitci poginuo. Za sve to vremeHrvati su leinarskom hladnokrvnou posmatrali dinovske borbe srpskoganaroda od koga su se poeli odnaroivati, ekajui pogodno vreme daoerupaju leinu, koju bi drugi mesto njih oborio.

U suvremenoj hrvatskoj povijesti" nailazimo na nepreglednu gomilu ispisanihpokuaja da prisvoji ta je tue. Tako se prvi Tomislavov korak prikazuje ulanom svetlu samo zato, da bi se iz njega mogle iskonstruisati takozvaneBijele i Crvene Hrvatske, a naroito ove poslednje, koje nikada nije ni bilo,ve ju je novija hrvatskaistorija naprosto morala izmisliti, kako bi unajkritinijim srpskim trenucima mogli podastreti svoje povijesno pravo" nasrpske zemlje.

Dosledna samoj sebi, hrvatska istorija, fabrikovana pre nekoliko godina, kaeda je u doba ratovanja Zarije Pribisavljevia sa bugarskim carem Simeunom924. godine Tomislav toboe proterao Bugare i prisilio ih na mir. A zatim josmelije, da su, toboe, domai vladari Zahumlja, Travunije i Duklje, meukojima i knez Mihailo Vievi priznavali Tomislavljevu vlast. To da je, onda,Crvena Hrvatska". O toj novoj hrvatskoj fikciji suvremena hrvatska povijest"ovako mahnita:

Prema popu Dukljaninu, razdijelio je kralj Budimir Svetopelekna velikom zaboru na Duvanjskom polju dravu na Primorje iZagorje. Primorje nazivlje jo Hrvatskom ili Dalmacijom, a dijeliga na Bijelu Hrvatsku i na Crvenu Hrvatsku. Bijela Hrvatskasezala je od Duvna do Vinodola, a Crvena Hrvatska od Duvna doDraa. Jedan od najpoznatijih vladara u oblastima CrveneHrvatske bijae knez Mihailo Vievi. (Hrvatski List od 18.IV. 1939.).

Ova konstatacija, ukojoj se kao primarni momenat istie neko tobonjestvaranje Bijelih i Crvenih Hrvatski, otkriva, meutim, ono radi egahrvatska istorija zasigurno ne bi spomenula ime kralja Budimira, iako je veto

preutala iji je to bio vladalac, a koje njegova drava. Na jednom mestunedaleko spomenutih v carjeh Budimira srpskog, koji je oko 675. godinerazdelio svoju dravu na upanstva, banovine i kneevine. Meu takorazdeljenim srpskim pokrajinama nailazimo na Humsku i Ramsku, odnosno

bosansku Srbiju. to tvorci naduvene hrvatske povijesti nisu, ili nisu hteli,upoznati svoje itaoce sa ovim Budimirom v carjev srpski, imali su sa svogastanovita razloga za to, jer je njegova zemlja morala biti Srbija, a u njoj Hrvati


16/171

bez ikakve ili takve Hrvatske, koja ne bi prevazilazila onaj prostor trijudocnijih hrvatskih upanija oko Zagreba. U ostalom, i ova hrvatska istorijskanaduvenost o stvaranju nekakvih farbanih Hrvatski spada u red dobrosmiljenih lai koje vekovima smeraju na to, da u srpskoj istoriji stvore takvuzbrku, iz koje bi zatim po volji mogli da vade ono, to im je za pokrie njihoveistorijske golotinje potrebno.

Jedan letimian pogled preko brda hrvatskih fraza, koje se sukobljuju jedna sadrugom. Po ovom tvrenju, Hrvati dolaze u svoju Hrvatsku zapadno odSlavonije i Bosne polovicom VII. stolea, gde zatiu Slavene, razume se, Srbe.Oni toboe odmah po svome dolasku svojom ratnikom i organizatorskomsposobnou naturaju svoje ime tome srpskom starosedelatvu i osnivajutakozvanu Bijelu Hrvatsku, Crvenu Hrvatsku itd. Koliko je istine u prii ovelikim dravnikim i organizatorskim sposobnostima hrvatskih doljaka, vidise i po tome, to se za njih ni 200 godina docnije za vreme odravanjafranakog sabora u Frankfurtu na Majni (825.) nije ni znalo da postoje, dok su

polapski i juni Srbi na tome saboru predstavljali narode. Nalazei se u takvojprolosnoj oskudici, nije ni udo to su Hrvati morali izmiljati svoje dravesviju boja. Dodue, ove farbane Hrvatske razgoliio je roeni Hrvat istoriarIvan ver, koji svojim hrvatskim istorijskim kolegama otvoreno dobaci daCrvena Hrvatska" u stvari nije nita drugo doli Srbija. (Zagreb:Ogledalo" II, str. 119). Drugi hrvatski naunik, dr. Tomo Mareti, obraunavase sa soinenijima Smiiklasa i njegovih pomagaa o tobonjoj Hrvatskojkao zasebnom dravnom pojmu i kae: Eto na kako slabom temelju stoji

Velika Hrvatska! Nje nikada nije bilo, nego ju je Porfirogent naprostoizmislio". (Slaveni u davnini" str. 69).

Ni sa tako, po dr. Maretiu, navodno, izmiljenom Hrvatskom, meutim,Porfirogent nije prema istoku prekoraio reku Cetinu, jer o istonoj graniciHrvatske Porfirogent doslovice veli:

Od reke Cetine poinje zemlja Horvatska i stere se uz primorjesve do granica Istrije, odnosno do grada Albuna, a u gorama i

prelazi donekle temat istorijski. Kod Centine i Livna granii sa

zemljom Srbljije". (Ib. 145-7).Porfirogent je zaista imao pravo. Hrvatska do njegovog doba (912. - 959.) nije

prelazila Cetinu, a za dalje znamo. Samo, propustio je on zabeleiti, da se izapadno od Cetine prostirala srpska etnografska celina sve do linije, koja se sazapadne strane sreza ogulinskog sputa u more na mei srezova gospiskog isenjskog.


17/171

I Raki o granici izmeu Hrvatske i Srba kae:

Hrvatska je zapremala zapadni dio rimske Dalmacije, imajui zajunu granicu kod Mora rijeku Cetinu" (Rad jugoslovenskeAkademije 56", strana 140).

Nobel je mirne due mogao osnovati jo jednu od svojih nagrada, koja bi sedodeljivala onom istoriaru izvan hrvatske i unutar hrvatske narodnosti koji bima gde i kod kojeg ozbiljnijeg pisca pronaao koju od onih ofarbanih Hrvatski,

pa da ta nagrada veito ostane u kasi. Jo manje bi se ko naao, sem hrvatskeistorijske naduvenosti, ko bi mogao postaviti tvrdnju, da je jedan MihailoVievi koji, iako srpski velika, esto puta nije hteo priznati vlast srpskihvladara, mogao priznati vlast srpskog otpadnika kneza Tomislava, koji tek to

je bio poao stazama otpadnitva. Ta zbog Mihaila Vievia i njegovetvrdoglavosti je i propao srpski otpor prema bugarskom caru Semeunu. Jer,kada se srpstvo pod Zarijom Pribisavljeviem nalazilo zbog Simeunovog

pritiska u tekom poloaju, Vievi je ostao veran tradiciji mnogobrojnihsrpskih tvrdoglavaca samo zato, da bi se odrao na svome kneevskom

poloaju, pa nije pomogao Pribisavljeviu, ve je doekao da Simeun ugrozigranice njegove zemlje. Tek tada je on sa svojom kopnenom i pomorskomsnagom navalio na Simeuna i posle trogodinjeg ratovanja prisilio ga na mir.Eto, taj je mir iznudio Mihailo Vievi, a ne Tomislav, kako to hrvatskanaduvenost (Hrvatski List od 20. i 21. IV. 1939.) kontira u svoju korist samozato, da bi izvrtanjem istorijskih injenica neto od srpske istorijske batineukrala i okitila svoje istorijsko siromatvo.

Hrvatska istorija za isti vremenski period tvrdi, da je Tomislav imao jakuvojsku i jo jau flotu, ciljajui, razume se, na onu vojsku i flotu MihailaVievia koja godine 926. pree Jadransko more i osvoji italijanski gradSinopad. Na veliko hrvatsko razoaranje, meutim, videsmo, da je to bilasrpska, a ne hrvatska snaga.

Ipak, posle Tomislavljevog gesta od 924. godine, jedan deo Hrvata jepokazivao otpor prema Rimu i svima novinama koje su iz njega dolazile.Narod, koji je bio privren srpstvu i pravoslavlju, vodio je vie od jednogstolea posle toga borbu protivu rimskih pristalica unutar svojih redova i

pokazivao otpor protivu otpadanja od srpstva i carigradske nadlenostipravoslavlju. Ova se borba prenosila posle Tomislava i na ostale knezove rimske sluge, a dostigla je vrhunac u ubistvu kralja Zvonimira.

Zvonimir je, kao i njegovi prethodnici, a kao i njegovi potomci 1941. godine,zatirao sve ono to bi u programu hrvatskog odnaroavanja podsealo na doba


18/171

kada su Hrvati doavi meu Srbe i primivi od njih hriansku veru,vremenom postali srpsko pleme. Usred narodnog revolta zbog ovakvogodnaroavanja, Zvonimir je, po nagovoru pape Grgura VII., sakupio naKninskom Polju sabor, koji ga je trebao ovlastiti da po Hrvatskoj sakupi vojskui da sa njome poe na Svetu Goru da je oslobodi od pravoslavnih siledija.Zvonimir je jo prerano smatrao proces hrvatskog otpadnitva zavrenim, jer jeto usledilo nekoliko vekova docnije. Zato je narodni gnev na tome saborudostigao takve razmere, da je Zvonimir saseen noevima svoje vlastele inaroda. Da posle ovog istorijskog dana na Kninskom Polju nije nastupilamaarska najezda, te se srpske zemlje nale pred novim problemom, moda biZvonimirovom smru rimski uticaj isezao i hrvatski narod ostao veran srpskojtradiciji. Time bi se srpstvu, a i hrvatstvu kroz tolika stolea utedeli mnogiteki dani.

O STARINI SRPSKOGA IMENAZbog odomaenog pravila, da o srpskoj istorijskoj znanosti mogu pisati samooni kojima je to izvor prihoda za ivot, zanemaren je prilian broj pismenihSrba, koji su, za razliku od onih prvih, iz istog patriotizma i ljubavi premasvome narodu posveivali svoj ivot istraivanju srpske i slavenske prolosti,

ne rukovodei se smerom posmatranim kroz prizmu dinara, ve istimslavenstvom i srbizmom. Meutim, svaki onaj koji po svome zanimanju nije

bio vezan za katedru istorije, oznaen je ili kao neznalica, ili je u najboljemsluaju posmatran sa gledita istorijskog amaterstva. Na istorijsku se nauku,dakle, gledalo sa stalekog stanovita. A kako je drava slabo ili nikakouestvovala u stvaranju istorijske nauke, ve je ova bila preputena privatnojinicijativi, to je stale iz sasvim razumljivih razloga zazirao od kritike, koja bimoda dovela u pitanje mogunost prodaje napisanog dela ili ugrozilaegzistenciju i izvore za ivot. Zbog toga nisu ni nainjena mnogobrojna poljarada koja, da su obraena, bacila bi pravo svetlo na srpsku istorijsku prolost i

doprinela srpskom narodnom osveenju.

Koliko god je istorijski problem posmatran kod Srba sa stalekog stanovita itime sputavan u svome progresu, toliko je hrvatska propagandna istorija imalauticaja na srpsku istorijsku nauku, koja se u interisu tobonjeg bratstva uginjalai preutno dozvoljavala i takva prisvajanja srpskog istorijskog bogatstva, kakvase ni po koju cenu nisu smela prepustiti hrvatskoj pohlepnosti.


19/171

Nalazei se iza neprijatnih iskustava i saznanja o svemu ovome, nameu namse sama po sebi pitanja:

Da li smo smeli za ljubav suvremene hrvatske povijesti" i nekolicine nakrivonasaenih srpskih uenjaka, kojima je hrvatski uticaj ograniio istorijski

vidik i ukoloseio ih u odreenom pravcu, ubrajati mnoge domae i stranepisce u istorijske neznalice.

Meu mnogima, treba li i cara sviju Rusa, Petra Velikog, ubrojati meunepoznavaoce to u manifestu (tampanom na strani 23 - 25 Orfelinijeveistorije o Petru Velikom, izdatom 3. marta 1711. godine) sokoli Srbe da dignuustanak protivu Turaka, pa im preporuuje da se ugledaju na svoje daleke

pretke, meu kojima i na Aleksandra Velikog Makedonskog. Moemo li opetsamo zato da ne bismo pogodili hrvatsku osetljivost, pokriti oi pred onimmajestatom u ekom dravnom arhivu, kojim Aleksandar Veliki o srpskomnarodu kae: Velikomonom, najuvenijem, najznamenitijem inajmnogobrojnijem narodu naem Srpskom. Ili, treba li pristati na pogrean

prevod ovoga majestata, gde je eki prevodilic tek negde pre kojih stotinugodina umesto naroda srpskog stavio naroda slavenskog, iako se za vremeAleksandra Velikog nije znalo ni za kakve Slavene, poto se takvo ime

pojavljuje tek u VI. ili VII. stoleu.

Da je hrvatski pesnik Ivan Gunduli u doba ustako-hrvatske podivljalostinekim sluajem bio iv, on bi za onaj stih: Od Lesandra Serbljanina, vrh svjehcara, cara slavnog, ili platio ivotom, ili bi se u najsrenijem sluaju naao u

poloaju pitomca beogradskog Komesarijata za izbeglice. Treba li reihrvatskom istoriaru Franji Rakom da nije govorio istinu kada je napisao:Pod ovim imenom (Srba) poznavahu Slavene Grci i Rimljani nege odVII.vijeka prije Isusa". (Povijest Slavena" str. 6). Moe li se, dakle, onojgrupi ljudi srpskog istorijskog stalea, koji su sebi prisvojili monopol istorijskenauke i, toboe u interesu neega veeg, preutali ova dragocena vrela zastvaranje osnovnih podataka o srpskoj prolosti izraziti zahvalnost, ili ih trebaive ili mrtve igosati, a njihova soinenija u srpskom i slavenskom interesuspaliti i na taj nain likvidirati jednu epohu, koja bi se mogla nazvati epohom

istorijskih zabluda.Prevrui po istorijskoj grai, naiao sam na ispravan sud jednog meu onimasnim izuzecima, profesora dr. Vase Gluca, o mnogoj srpskoj uenoj gospodiiz redova istoriara. Govorei o zvaninoj istorijskoj nauci, koju jeAustrougarska uperila na to da dokae, kako bosanski muslimani nemajuniega zajednikog sa Srbima, jer da su Srbi doseljenici, a muslimani da potiuod bosanskih bogumila, kako bi na taj nain bosanske muslimane pridobila za


20/171

austro-maarsku i hrvatsku ideju, dr. Gluac zamera onima koji su se poveli zatakvim istorijskim fabrikacijama i kae: Tu zvaninu nauku, koju jeaustrougarska uprava upotrebljavala za svoje politike svrhe, zastupali suu veini sluajeva Hrvati. Piui i irei takva kriva miljenja postigli sutoliko, da danas ima mnogo ljudi, koji u te tvrdnje veruju, jer su tako italiu naunim knjigama i tako uili u koli". Ovo zapaanje dr. Gluca sasvim jena svome mestu. Veina srpskih uenih ljudi, sem asnih izuzetaka, zadojeni sunaroito skrojenom istorijskom naukom, koju su Hrvati namenili za eksport.Predratne i posleratne prilike pogodovale su da se ovako naduvena hrvatskaistorija kroji i odrava. Jer, za vreme ugarsko-hrvatskog takozvanogkraljevstva, Hrvati su mogli da svojoj istorijskoj mati bez ikakve kontroledadu pun ovinistiki zamah. A za vreme Jugoslavije su zbog srpske

pocepanosti i hronine politike krize, koju su Hrvati neprestano podravali,mogli kako su hteli uticati na nastavni program svih kola u zemlji, pa tako i naodravanju mnogih istorijskih zabluda, koje su nas blagodarei izvesnom brojunakrivo nasaenih srpskih uenjaka, odnosno plagijatora hrvatskeiskrivljenosti najzad skupo stale.

U vreme kada sam radio na prikupljanju podataka za ovu knjigu, razgovaraosam sa jednim etnologom, profesorom univerziteta, koji je, uzgred budi reeno,osnovna znanja iz istorije dobio iz hrvatskog nastavnog programa. Dodirujuise crnogorskih Srba, ovaj ueni istoriar ree: A ta emo rei naprimer za

jednoga Crnogorca iz plemena Kua, koji se kao predsednik carigradskihnosaa priznavao Hrvatom?" Jedan drugi profesor, koji je video rukopise za

ovu knjigu pronaao jeda na nekoliko mesta nisam stavio zapete. Eto u kakvimsu se sitnicama gubili nai ueni ljudi. Zar nekoliko zapeta mogu imati uticajana sadrinu nekoga dela. Ili, moe li onaj crnogorski Ku, koji se radije

priznavao Hrvatom nego to bi crnogorsko ojstvo stavio u slubu carigradskogamalstva, ili ko zna iz kojih oportunistikih razloga, postati merilo za ceo srpskinarod u Crnoj Gori? Pod tim uglom moe se posmatrati rad mnogobrojnihsrpskih uenih ljudi, za koje nije toliko vano ta kau mnogi strani istoriari osrpskom imenu i etnolokim pojedinostima u srpskom istorijskom prostoru,koliko je vana izjava jednog carigradskog amalina.

Jednom drugom prilikom raspravljao sam sa jednim naim univerzitetskimprofesorom o onom Herodotovom zapisu, gde se u glavi V. na strani 33 kae:Srbi su posle Indijaca najvei narod na zemaljskom aru". Profesor jeslegao ramenima, razvukao rezignirano lice i struno objasnio, da to nijenauno dokazano. Kao da treba neka naroita strunost, ili da se sada, poslevie od dve hiljade godina ime Srba treba drugaije tumaiti nego to u stvari

jeste. Zato, dakle, to su se Hrvati preko svoje istorijske propagande i njihovog


21/171

uticaja na slubeni Beograd potrudili, da se malo ko upusti u nauno ispitivanjeHerodotovih i drugih zapisa iz vremena od nekoliko vekova pre Hrista,

prineeni su ovi rukopisi kao rtva Bogu zaborava.

Ako je tano, da se najranije ime Hrvata spomilje Trpimrovom poveljom iz

852. godine, hajde da vidimo ta je srpstvo pre ovih sjajnih" hrvatskihistorijskih stranica od svoje prolosti imalo.

Kad bih ja kazao o starini srpskoga naroda i imena ovo to dalje sleduje, srpskauena gospoda iz redova istoriara digli bi na mene paklenu galamu. Meutim,na 14. strani Bizantijske istorije vizantijski pisac Laonik Halkonaondilaskae, da su Srbi najstariji narod na svetu, a u Minhenskoj knjinici uvaju se isada zemljopisni zapisnici iz IX. veka, gde se izmeu ostaloga kae: Srbi sutako veliko carstvo da su iz njih proizali svi slavenski narodi". I nemaki

pisac Cerning u knjizi Etnografija(1855.) tvrdi da su Srbi matino ime svihSlavena. Istog je miljenja i Fortunat Durih, koji se priklanja Delimirovojekoj kronici i zapisima Prokopija esarejca o tome, da su Srbi kao narod sasvima obelejima dravne organizacije egzistirali i u doba Hristovo. Nemakiistoriar lecer dokumentovao je 1802. godine raspravu o imenu Srba,negirajui Prokopijevo iskvareno Spori, i najzad zakljuio, da su se Anti iSlaveni nekada zvali zajednikim imenom Srba.

Bilo bi intersantno intervjuisati kojega od naih istorijskih monopolaca, ukakvom odnosu stoji ona konstatacija na strani 160 - 175 Istorije o narodimasrednje Azije", gde se govori da je kitajski pogranini poglavica Hja Juj moliood svoga cara pomo protivu Srba, dok su iveli u svojoj pradomovini Indokinii da je car obrazlaui Jujev predlog pred svojim velikodostojnicima rekao:Od kako su Huni pobegli, osilie se Srbi i zavladae njihovim zemljama.Oni imaju preko 100.000 vojnika, daleko su uveni svuda sa svoje telesnesile, a napreduju i u prosveti. U njih su konji bri, a oruje otrije. Srpskasu plemena jo silnija i mnogobrojnija nego to su pre bila i ve su dvegodine,kako ne moemo da izmislimo nain, kojim bismo im doskoili.

Ne bi bilo bez interesa uti struno miljenje kojeg od onih nakrivonasaenih istoriara, ta misli o zajednikim reima, koje u svome jeziku idanas Persijanci izgoviraju i to: zima, ena, misao, zora, med, no, dva, tri,etiri itd. Jo vie bi nas interesovalo struno miljenje o tome, postoji li kakvauzrona veza izmeu imena reka i mesta u indokineskom prostoru i srpskihzemalja kao na primer: Srb, Srbalj, Kotar, Kotor, Gora, Drava, Timok, Morava,Srab, Dalj, Dub, Ravna Gora, Runi, Borje, Mokran, Sivonje, Bara, Bora,Zagore, Drvar, Kop, Mlava, Serba; Mala Bara, Kovilje, itomir itd. Ima li kood naih istorijskih monopolaca ta da primeti u vezi sa ovim zajednikim


22/171


23/171

Makedoniji, bili pobeeni od Rimljana i morali prebei preko Save i Dunava,pa se naseliti u Vojvodinu i Slavoniju.

Kad bi Franjo Raki pisao svoju Povijest Slavena u doba Jugoslavije i nastrani 35 o Srbima u doba Hristovo rekao, kako su imali ak porotne sudove,

Hrvati bi ga optuili da je beogradski plaenik. Kao to vidimo, meutim, ondakada se o Hrvatima nije nita moglo znati, pa ni docnije skoro sedam vekova,Srbi su imali svoje sudstvo. Ni Franji Rakom nije nita poznato ta bi Srbi oddaleko docnije pridolih Hrvata mogli koristiti, kad su ve oko Hrista imalisvoje obeleje dravne organizacije. Obrnuto, moglo mu je sigurno biti

poznato, da su mu zemljaci i sunarodnjaci, utopljeni u srpske narodne obiajecelokupno svoje bitisanje rukovodili naelima srpskog drutvenog ureenja isrpske dravne organizacije.

Nemako delo Naa znanja o Zemlji (Alfred Kirchhoff: Unser Wissen vonder Erde 1886., 1890.) potvruje sva ona tvrenja koja kau da su Srbinajstariji i najbrojniji doseljenici na Balkanskom poluostrvu i veli: Srbi su naBalkanskom poluostrvu najstariji doseljenici i brojno najmoniji. U VI.veku Srbi prodree u Grku, te su neki tamo i ostali". I po ovoj tvrdnji, Srbisu na celih sto godina pre dolaska Hrvata bili jaki i vojniki organizovani, da sumogli preduzimati velike vojne operacije, pa se temeljna fikcija u hrvatskojpovijesti nalazi ve na prvom mestu u reenici gde se kae, kako su Hrvatidolaskom u nove krajeve naturili svoje ime idravnu organizaciju.

Politika i Pravda ne stanuju pod istim krovom. Da je to tako, svedoi sluajaustrougarskog ministra Venamijana Kalaja (Benjamin Kllay 1839. - 1903.),maarskog Jevrejina, koji je pre svoga ministrovanja u svojstvu poslanika na

beogradskom dvoru pokuao da to objektivnije napie istoriju Srba. Madaiskreno priznaje da se ne moe oteti sam sebi, i svojoj narodnosti, koja ini da umnogim stvarima ne moe biti potpuno objektivan, Kalaj je o starini srpskoganaroda nipisao: Neka bude dovoljno reeno, da su se po ispitivanjimanajboljih slavenskih naunika, svi slavenski narodi u prastaro doba posvoj prilici nazivali Srbima". Kalaj zatim govori o srpskom kaonajmnogobrojnijem ivlju u Bosni i Dalmaciji do Splita. Deava se, meutim,

da Kalaj postane ministar za Bosnu i Hercegovinu, pa je njegovo istorijskouverenje dolo u koliziju sa novim ministarskim poloajem. Razume se da je unjemu prevladao politiar, pa je Kalaj politiar pod pretnjom robije zabranioitanje svojeruno napisane Istorije srpskog naroda.

Kao neko nepisano pravilo protee se jedna udna nit kroz sve istorijske redovenamenjene srpskom istorijskom saznanju. Tu tajanstvenu nit predstavljaneprestano nastojanje, da se pojam srpstva vee za geografski oblik dela


24/171

srpskih zemalja, koji se zove Srbija. Neka nevidljiva tua ruka, zaklonila jemnogim naim istoriarima izvan malenog kruga Srbije vidik. I ko zna, nee lise istorijski vidik ovakvih naih istoriara klase onih koji su 1939. godinereavali hrvatsko pitanje, suavati usporedo sa dogaajima sve dotle, doksrpstvo ne iezne. Takima srpstvo i moe zahvaliti za svoju neprestanunacionalnu dekadenciju. Na razvalinima takvih umova sazidane su Hrvatskesvih boja, ija se egzistencija zasniva na nesuzbijenoj mati rimokatolikenaduvenosti iz Hrvatske. Dok se na hrvatskoj strani likovalo u izmiljanjukojekakvih hrvatski, dotle su se nae veliine zadovoljavale napajanjemgeneracija ne srpskom nacionalnom veliinom ve srpskom narodnomtragedijom na Kosovu. Tako je skoro cela naa istorijska hrana sastavljena ne izdoba srpskoga sjaja, ve iz biranih tamnih taaka srpske prolosti. Tu trebatraiti uzroke to je u srpskom narodu dolo do nacionalne zamorenosti isklonosti odnaroivanju. Neto malo grae to je posveeno Duanovom sjajuili Nemanjievoj slavi, ne samo to ne predstavlja dovoljnu istorijskuregistraciju toga velikog srpskog doba, nego je i obraena ukalupljenim

profesorskim stilom, koji je donekle nepristupaan srpskim italakim masama.Takva indolencija dobro je dola Hrvatima da to jae istaknu svojatisugodinja povijesna prava" na nepreporno srpski istorijsko-etnografski

prostor.

Prvi vladalac srpskih zemalja posle propasti Gota i Huna bio je Svevlad, ija sedrava prostirala veim delom Balkanskoga poluostrva, tako da je zahvatila

pravac Balkanskih planina, severne Makedonije, Stare Srbije i Albanije, zatim

Dalmacije sve do Trsta. Poto u to doba jo nije bilo ni pomisli o nekakvimHrvatima, ime ovoga vladara jasno ilustruje njegovu narodnu pripadnost, a istije sluaj i sa njegovim naslednicima, koji su se zvali istim imenima, kakvimasu puna srpska sela i gradovi, ma gde se Srbi nalazili. Posle Svevladove smrti,koja pada oko 530. godine, nasledio ga je njegov sin Borivoj, koji je uzeo za

prezime ime svoga oca i prozvao se Borivoje Svevladovi. Njegova jevladavina donela uvrenje srpstva od Jadranskog mora pa sve do utoka Saveu Dunav. Jo veu je vojniku slavu postigao Borivojev naslednik Strojilo I,koji je oistio sve srpske zemlje od preostalih Huna i Gota. Njegova je

prestonica bila u Prehvali ispod arplanine. Za njegovo doba pada osnivanje

grada Raguze, docnije prozvanog Dubrovnikom, od koga e postati prvapreteno srpska republika dubrovaka. Strojilo je poginuo u jednoj bici sa grko-rimljanima nedaleko Skadra, gde su se Grci i Rimljani koalizirali sa zadatkomda likvidiraju Strojilovu snagu. Za vreme Strojilove vladavine udareni sutemelji dalmatinskim gradovima, meu kojima Trogiru, Splitu, Krku, Rabu idrugima. Nasledio ga je njegov sin Svevlad II., koji kao i njegovi prethodnicinije mogao ni znati da Hrvati negde postoje.


25/171

Loza Svevladovia dala je vie od 10 vladara, koji su vladali srpskim zemljamasve do provale Avara u Ervopu. Mada su Avari kao narod tursko-mongolskog

porekla predstavljali za Evropu opasnost, oni nisu mogli izmeniti srpskustvarnost Panonijeg, Dakije i ostalih srpskih zemalja iz razloga, to su Srbi

predstavljali domorodsku snagu, kojoj su Avari, hteli-ne-hteli, morali nuditisaradnju. Da bi to lake postigli, Avari su sobom doveli ostatke kaspijskih Srba,

pomou kojih su uspeli da ostvare jau vezu sa Srbima. Za vreme Avaraosnovana je, pored Panonske Srbije, i Daka Srbija, koja se prostirala odkarpatskih Babinih Gora, pa sve do Tise, Dunava i Crnoga Mora. Tada je uzet inaziv dananjeg Banata po imenu Bana, koje je avarskog porekla. OsnivanjeDake Srbije spada u avarske pokuaje da stvori veze sa Panonskom Srbijom,kojom je vladao srpski knez Dobreta. Najzad su Avari poslali poslanike Dobretida se pokori bez borbe, ali im je ovaj odgovorio: Nema toga ko bi nas podsuncem mogao pokoriti. Nauili smo da gospodarimo drugim narodima, ane drugih nad nama. Dokle god bude na svetu rata i maa, ovo e biti nazavet! Da li strah pred ovakvom porukom ili ta drugo, tek Avari su seokrenuli u levi polukrug i preli na istoni deo Balkanskog poluostrva premaVizantiji, koja je bila u to doba zauzeta ratovima sa Persijancima u Aziji. Dakisu Srbi iskoristili ovu vizantijsku slabost, pa su sa jakom snagom prodrli prekoDunava i doprli sve do Soluna, gde su u zajednci sa Srbima, koji su ve tamoiveli oko 560. godine osnovali Solunsku Srbiju.

Dok su se na jugu dogaali ovoliki pokreti, u Polapskoj Srbiji je Samko dovrioveliko organizatorsko delo.

Hrvatska istorijska teorija hotimino se ne zadrava na ovim velikim srpskimzbivanjima bez razloga, da ne bi morala pasti u protuslovlje i na taj nain

priznati Srbima prvenstvo na prostor, koji su Srbi davno pre dolaska Hrvatakrvlju i znojem svojim zalivali, da bi ga zatim Hrvatima na temeljima lanogobeanja bratske vernosti ustupili i na taj nain prekratili jedno poglavljehrvatskog lutalatva u potrazi za domovinom. Veto skrojena hrvatska istorija,meutim, spominje, da su Huni provalom u Evropu povukli sobom i Slavene,to bi odgovaralo vremenski i okolnosno onoj naoj tvrdnji, da su Huni i netodocnije Avari, povukli sobom ostatke kaspijskih Srba. Verni svojoj vekovnoj

tradiciji neprestane negacije svega to je srpsko i njegova prolost, Hrvati nekau da su to bili Srbi, ve ih svrstavaju u pojam slavenskog suvlasnitva, madase pre VI. i VII. stolea, osim za Srbe, ni za kakve Slavene nije znalo.

Nemajui, dodue, kuda, hrvatska istorija onakog kova, kakva je psiholokipripremala dogaaje iza 6. aprila 1941., priznaje na jednom mestu (HrvatskiList od 11. IV. 1939.), da su se pokoreni narodi podigli protivu Huna i da su ihu takozvanoj bitci naroda na reci Netadu negde u blizini Slavonije potpuno


26/171

potukli, te da su se ovi oko 450. godine morali povui preko Karpata i nestati ujunoruskim stepama meu svojim srodnicima. Povijest Hrvata ne bi biladosledna sebi kada bi priznala, da su to ba bili Srbi koji su digli ustanak

protivu Huna i oslobodili se njihovog jarma i saradnje. Jer, kako videsmo,propau hunske vojske, dolazi do obnove srpske drave i do osnutka prvesrpske dinastije Svevlada i Svevladovia, a to ba oko 450. godine, kada se oHrvatima nije moglo znati. Meutim, suvremena hrvatska povijest radije e

preutati ime tih od Huna pokorenih naroda koji su digli ustanak, nego to biizustila ime Srba.

Od interesa je jedna konstatacija Konstantina Porfirogenta, gde se kae da su seoko vremena velikog avarsko-srpskoga previranja odvojila dva plemena Jezercii Milinzi, koji su za vreme tih velikih narodnih pokreta doprli do Pelopeneza uDonjoj Grkoj i tamo osnovali Peloponesku Srbiju, sa kojom su samostalnovladali oko 200 godina, ali su se na kraju odnarodili i pretvorili u Grke. Ovo jezanimljivo zato to se zna, da se od Osijeka prema Vukovaru prostiralo veliko

jezero koje se za rimskog doba po gradu Mursi (docnijem Osijeku) zvaloMursansko jezero. Stanovnici oko toga jezera bili su Srbi, koji su bili ratniki

jaki, a zvali su ih jezercima. Hrvati su, razume se, i na ove peloponeske Srbebacili povijesni laso i u svojoj nezasitosti prisvajanja svega to je tuepostavili teoriju o takozvanoj peloponeskoj Hrvatskoj koja, razume se,prevazilazi i fikciju o takozvanoj Crvenoj Hrvatskoj. Jer ih, kako videsmo,nije ni bilo, ve su izmiljene.

Kao to je sluaj sa hotiminim zatajivanjem svega to predstavlja iskljuivosrpsko istorijsko samovlasnitvo, tako hrvatska povijest baca prekriva prekoavarskog sluaja jer veli, da su Avari doli u Evropu sa svega 20.000 ljudi, alida su ovi (valjda kao Hrvati!) vladali velikim teritorijama, pa ak i celokupnomPanonijom. Prikljetena, meutim, sa svih strana povijest je morala priznati,da su glavnu ratnu snagu Avara sainjavali Slaveni (da ne bi, razume se, moralirei Srbi) i najzad, da se ova avarska zemlja zvala Avarsko-slavenskokraljevstao (Hrvatski List od 13. IV. 1939). Ovo nije moglo biti avarsko-slavensko kraljevstvo, ve avarsko-srpsko, jer, u to se doba nije nita znalo niza ime Hrvata ni za njihovu fiktivnu Hrvatsku svih boja, a znamo da se prvi

istorijski dokumenat o imenu Hrvata pojavljuje tek 852. godine. Poto se sveovo deavalo za vreme dinastije Svevladovia, nije teko prozreti hrvatskupovijesnu tendenciju, koja tei za tim, da ovo srpsko-avarsko kraljevanje, akoga je bilo, okarakterie samo zato, da bi ga sada ili mogli prisvojiti, ili, unajgorem sluaju, podeliti sa Srbima.


27/171

Nedaleko spomenuh vladara polapske Srbije Samka (620. - 641.), koji jelikvidirao avarsku snagu i prodro do Jadranskog mora. U to doba spada i velikaseoba naroda, pa uzmemo li da su se Hrvati u to doba kao nepoznata skupinadoselili u docnije nazvanoj Hrvatskoj i ako se za njih ni za 200 godina docnijenije nita znalo, moramo se jo jednom zapitati, ta su od svojih takozvanihvrlina mogli pozajmiti Srbima, kada su oni, evo, imali svoju dravu i sve to

jedan narod ini organizovanim.

Srpski otpadnici najvie su naneli zla svome narodu. Ime janiara nikada neeizumreti u seanju srpskoga naroda. Ovde, meutim, treba naglasiti da Srbi nisuodlazili u otpaditvo samo prema istoku. Moglo bi se rei da su mnogo biliopasniji oni koji su ili u otpadnitvo prema zapadu. Jer, dok su oni zatim saistoka unitavali srpsku materiju, ovi su sa zapada vodili rat protivu srpskeduhovne kulture. O tome emo se, meutim, pozabaviti u posebnom poglavlju.Ipak, na zavretku ovoga dela, gde izravnavamo srpsku i hrvatsku prolost do

prvih tragova o imenu Hrvata i njihove tobonje drave da bi videli ko je dotleimao svoju prolost, a ko ne, moram se dotaknuti neznatne figure TadijeSmiiklasa, pokatolienog Srbina, koji je iza sebe ostavio istorijsko nedonoePovijest Hrvata, za koju i sam u predgovoru na V. strani kae, da ga u pisanjunisu rukovodila naela istorijske istine, koliko elja za zadovoljenjem hrvatskihnarodnih ambicija. I po tim principima napisana Povijest Hrvata, meutim,sadri nekoliko nehotinih priznanja, koja govore o Srbima kao vlasnicimazemlje na kojoj su Hrvati nali utoite. Tako Smiiklas na 175. strani i sam

priznaje da o Hrvatima nije moglo biti ni rei na frankfurtskom saboru 823.

godine, dok su juni i polapski Srbi zastupali interese svojih zemalja i uzeliuea u donoenju odluka o sebi i o drugim narodima Evrope. Materijal ostarini srpske dravne organizacije i srpskog narodnog imena izneo sam dodoba kada se prvi put doznaje za hrvatsko ime usporedbe radi, kako bi se

jasnije ocrtale konture i veliina fundamenta na kojemu poiva srpska narodnaprolost, i tama koja za isto vreme obvija hrvatsko poreklo. Dakle, doba o komesu malo ili nikako pisali nai profesionalni istorijski monopolci, koji su, kao poneijoj narudbini, tu veliku prolost srpsku precrtali, pa poeli sa srpskomistorijom negde oko IX. veka, ili oko 15 vekova iza prvih tragova o imenuSrba.


28/171

HRVATSKO POVIJESNO PRAVO" IGUSARENJE PO SRPSKOJ

ISTORIJSKOJ BATINIBalkan je etnografski najosetljiviji deo evropskog kontinenta, a od pravednogureenja etnografskih problema u Evropi, zavisie mir za mnogo vekova. PrekoBalkana su se oduvek ukrtali interesi istoka sa zapadom i obrnuto. TakvomBalkanu su veina srpskih istoriara ostali duni onu nunu panju, koju on posvome geografskom poloaju i sa srpskopravoslavnog gledita zasluuje.Znajui ovaj srpski nedostatak, Hrvati su pourili da na svetsko istorijskotrite iznesu kao svoj i takav istorijski materijal, koji predstavlja najordinarnijuotimainu srpskog istorijskog bogatstva. Zahvaljujui takvom stanju stvari,

odomaena je jedna istorijska zabluda, koja teko pogaa srpski nacionalnipresti i njegove ivotne interese.

Hrvatsko povijesno pravo osnovano je veim delom na fikciji i dekretimavladalaca tipa Marije Terezije, koji su kroz prizmu slepog katolicizma

posmatrali svet i probleme u njemu, a i na nehatu srpske istorijske nauke, kojaje ostavila praznine, gde su se Hrvati po volji mogli uvlaiti i iznositi iz nje taim treba. Drugi deo tisugodinjeg prava sastoji se iz raznih poklona srpskogetnografsko-istorijskog prostora, koje su pojedini austrougarski vladari svremena na vreme otkidali, da bi zadovoljili hrvatske ambicije. Tako je srpski

prostor, koji je vekovima zaduivao evropsku civilizaciju stojei na braniku odistone opasnosti, postao neka vrsta monete za potkusurivanje rimokatolikihrauna. Ovako zamiljeno hrvatsko povijesno pravo" koje se nikada nije

poklapalo sa stvarnim hrvatskim etnografskim oblikom bilo je san, koji jevekovima tinjao na Markovom Trgu.

Svojatanje srpskog etnikog prostora na podruju bive Austrougarske, plod jeosvedoene hrvatske gramzljivosti ne samo po principima istorijskeobjektivnosti, ve i po dokazima, koje su postavili prvi hrvatski istoriari izonoga doba, kada se hrvatski apetit na srpske krajeve nalazio u poetnom

stadiju. Nova ovinizmom zadojena hrvatska istorija nerado spominje, pa ak ihotimino izbegava takva hrvatska imena i nastoji ih predati zaboravu ba zbogtoga, to su ovi imali potreban minimum objektivnosti, da u svojim istorijskimdelima ne mimoiu srpsku stvarnost. Ona svojom sadrinom svedoi, da namni jedan susedni narod nije prisvojio toliko srpskog samovlasnitva kao to je tosluaj sa Hrvatima. Ali, ovaj prenos srpskog istorijskog bogatstva na stranicesuvremene hrvatske povijesti moe se objasniti i time, to je veliki broj Srba


29/171

nateravan da prilazi katolicizmu, odnosio sobom deo po deo srpske prolosti istavljao ga kao neku vrstu otpremnine u hrvatsku istoriju, tako da ona, ustvari,

predstavlja drugi deo srpske istorije, samo to je na nju stavljena hrvatskafirma. Jer, jo ruski istorik Nikola Dorunov nije zabadava o Hrvatima rekao:Milioni Srba postavi rimokatolici, pretvorie se u Hrvate", (Drave inarodi str. 105), niti je jedan drugi ruski putopisac o svojoj poseti Zagrebu bezrazloga rekao: Doao sam u stolicu pokatolienog srpstva. (Srbi udavnini str. 84). Eto, to su ti milioni Hrvata, koje rimokatoliki svetenik iuvar Budimpetanskog muzeja Matija Katani pre toliko vekova deli odHrvata i kae, da su Srbi rimokatolike vere.

Rekoh, vei deo hrvatskih istorijskih fabrikacija minulih rekoliko decenija, gdese bez ikakvog merila istorijske pristojnosti i objektivnosti udara hrvatski

peat na nehrvatska istorijska zbivanja i dokumente, sve je to plagijat srpskogistorijskog batinstva. Jo kad uvaimo tvrdnju jednog izmeu retkih Hrvata

prolog stolea dr. Tome Maretia da Hrvatske ni u doba KonstantinaPorfirogenta nije bilo, ve da ju je Porfirogent naprosto izmislio (,,Slaveni udavnini str. 69), onda dobivamo objanjenje za nepresuna vrela hrvatskeovinistike megalomanije i apetita na ono, to se nikada nije hrvatskimnazivalo.

Obanjavati istom istinom uzroke srpske nacionalne dekadencije, ili osuivatinosioce toga uzroka isto toliko znai, koliko stajati na srpsko-slavenskomstraarskom mestu. Jer, nema vie niega, to bi moglo biti cena da se preutemnogobrojni momenti, koji su poput nepisanog pravila sistematizirani unastojanju, da se za ljubav hrvatstva i jugoslavenstva rtvuje bogatstvo srpskeistorijske tradicije ili koja od davnina srpska teritorija.

Izgledalo bi na prvi pogled udnovato, da preansko srpstvo sa svoja preostalatri miliona stoleima sve do 1918. godine odoleva neprestanim katoliko-hrvatskim nasrtajima, da bi zatim, za svega dve decenije od osloboenjadoivelo svoju katastrofu. Onaj, meutim, ko poznaje istoriju preanskih Srba iko je pratio razvoj dogaaja od 1918. godine pa dalje, nee se i ne moezauditi. Jer, odvojeni silom prilika od matine zemlje, Srbi pod

Austrougarskom bili su upueni na duhovno samoodranje, koje su sprovodilionako, kako su nalazili za najcelishodnije. Cenom svoga junatva, Srbi su uizvesnim razmacima plaali mnoga autonomna prava, koje drugi narodiAustrougarske, pa ni Hrvati nisu mogli imati. Sve je to bila cenasamoodravanja u srpstvu, pravoslavlju i svetosavskoj tradiciji. Godine 1918.uneen je ovaj drugi deo srpskog istorijskog kapitala u sklop opte srpske brige,sa duhovnim centrom u Beogradu. Nesrea je htela, a i bio je interes tuina, da


30/171

se iza toga istorijskog datuma legne na lovorike i da se duhovna briga(izuzimajui ovde crkvu), poveri onim Srbima, koji su slabo ili nikako

poznavali ne samo istoriju preanskih Srba, ve, reklo bi se, i matine zemljeSrbije. Zavaravan lanim bratstvom, Beograd je zatim utonuo u neku vrstumaterijalistikog sna i troio osnovni srpski duhovni kapital, gledajui

besprimernu harangu neprekidnog gusarenja po srpskoj istorijsko-etnikojbatini, kao i bezobzirnog vreanja najveih srpskih svetinja. Ravnodunoujednakom nacionalnom zloinstvu, posmatrala je uspavana metropola, semnekoliko asnih izuzetaka, plansku pripremu onoga to se odigralo poetkom1941. godine sa Srbima severozapadno od Save i Drine. rtvovani su mnogiumovi iz redova preanskih Srba, koji su obiljem svoga istorijskog iskustva iznanja jedini bili kadri da se odupru invaziji hrvatske istorijske naduvenosti.Ljudima, koje su zbog njihovih nesposobnosti Hrvati sami birali iz srpskihredova, jer da toboe samo u njima imaju povjerenje" ili da sa njima mogusuraivati, poveravano je donoenje i takvih sudbonosnih odluka, kojima ni

po istorijsko-etnografskoj znanosti o preanskim Srbima, ni po svojoj srpskojnacianalnoj zrelosti nisu bili, dorasli. Nisu retki sluajevi, da su ovakvi srpskinesposobnjakovii poput onih koji su kao strunjaci reavali hrvatsko

pitanje u godini 1939., ministarske stolice Hrvatima plaali delovima srpskogistorijsko-etnografskog i ivotnog prostora. Na isti nain, retko koja granasrpskog javnog ivota od 1918. godine na ovamo nije bila protkana veto

poturenim grekama, koje su najzad nale primenu u hrvatskom sluaju iz1941. godine.

Usled posleratne izopaenosti, kada su materijalni momenti potisli srpskunacionalnu aktuelnost, pourili su neki srpski uenjaci da svoja nauna delainspiriu eljom za dobiti. Meu ostalim delima, desilo se to i saStanojevievim istorijskim atlasom, ukoliko se odnosi na Duanovo carstvo. S

jedne strane bojazan od kritike hrvatske povijesne nezasitosti, a s drugematerijalni obziri, uinili su da se osakati srpski istorijski prostor i da sehrvatskim aspiracijama prepusti i ono, to dotle jo nije bilo izloeno hrvatskojgramzljivosti. Sve to, razume se, u elji, da hrvatski krugovi pristanu na takavsrednjokolski udbenik, koji e docnije postati nauno pravilo i predmet naegodricanja, da bi nam ga hrvatska naduvenost u svako doba mogla staviti pred

nos. Usporedimo li dakle kartu Duanovog carstva po Stanojeviu saoriginalnom nemakom kartom o istome carstvu, raenom u Duanovo doba, apronaenom u Peujskom vojnom arhivu i objavljenoj u 8. broju Slavonije zagodinu 1939. vidimo, da su po Stanojevievom atlasu Srem sa delom Slavonijei Bosna sa dobrim delom june Dalmacije prineeni kao rtva Bogumatermjalizma. (Vidi nemaku kartu Serbien unter Tsar Dushan).


31/171


32/171


33/171

Mi znamo na koji je nain Hrvatska, a da i ne govorimo o Nezavisnoj draviHrvatskoj, postala vea nego je ikada u povijesti bila. Ono to je vee,

predstavlja stopu po stopu otete srpske zemlje i to ne vitetvom, jer to nijehrvatska osobina, ve smiljenom katolikom akcijom dirigovanom izvanHrvatske, a preko nje. Tako je katolika Evropa vraala dug srpstvu za ono, to

je srpstvo vekovima stajalo na predstrai evropske crvilizacije od muslimanskeopasnosti. Zavaravano farisejskim izjavama o tobonjem bratstvu, srpstvo je

previdelo opasnost sa zapada, pa dok je po cenu neprocenjivih rtava u krvi ipregnuima vekovima uspelo da odbrani stopu po stopu svoga podneblja isrpske kulture na istonom delu svojih zemalja, gubilo je na drugoj strani svojunajistiju narodnu skupinu u tolikoj meri, da su tri stare hrvatske upanijemogle postaviti katoliko-hrvatsku platformu, odakle se ve decenijama na svestrane eksportuje fikcija o tisugodinjem povijesnom pravu na ono, o emuim poglavnik pred licem celog sveta nehotice ree, da nikada u istoriji nijeHrvatskoj pripadalo. Pa ipak, i posle vekovnih progona i prisilnsg

prekrtavanja, ija je egzekutiva voljom rimokatolikih vladara preputavanaHrvatima, posle Terezijinog doba, kada su zbog ljubavi prema svojojhrianskoj i svetosavskoj tradiciji nastupili toliki srpski pokreti u ciljuiseljivanja, da je Marija Terezija bila prisiljena na granicama postaviti vojneformacije radi spreavanja masovne seobe, ipak je jo 1910. godine na teritorijidananje Nezavisne Drave Hrvatske" bilo 1.569.848 Srba. U isto vreme, brojHrvata nije prevazilazio cifru od 2.476.575. Kada se jo uzme u obzir, da ovecifre proizlaze iz zvanine hrvatske statistike za godinu 1910., odnosno iz doba

potenciranog hrvatskog ovinizma na tetu Srba u ovim krajevima, tek se tada

moe uoiti, kolika je bila srpska stvarnost iznad suvoparnih cifara zvanine,hrvatske statistike. ta bi se tek moglo rei za etniki odnos izmeu Hrvata iSrba nesporedno pred proglaenjem Nesavisne Hrvatske, kada se srpstvodonekle i pored reima koji je vladao u Banovini Hrvatskoj donekle mogloispoljiti.

U Hrvatskoj je odomaena poslovica, da su Hrvati dobri sluge, ali loigospodari. Da su bili dobri sluge, to smo znali i pre 1918. godane, ali da su bililoi gospodari, o tome smo se mogli uveriti kroz svih 23 godine zajednikogivota do 1941. godine, kada je njihovo gospodarenje triumfovalo ne toliko

slomom Jugoslavije, koliko srpskim stradalatvom. Kada se paljivo prati ivothrvatskog naroda kroz vekove, dolazi se do zakljuka da se ceo hrvatskinarodni ivot sastoji iz znaenja one poslovice o dobrom slugi i loemgospodaru. Ta Hrvati su svoga nekrurisanog kralja Petra Svaia ostavili posle

borbe na Gvozdu, da mu nesahranjeno mrtvo telo raznose gavranovi, samo zatoda bi time to jae istakli podlonost Maarima i maarskoj vladalakoj lozi.To meutim ne bi ni u koliko moglo zanimati srpstvo i srpska-istorijska


34/171

zbivanja, da time nije zapoeto jedno muno doba, koje je srpstvo s one straneDrine i Save bacilo u vekovnu, esto puta nejednaku borbu za ouvanjemsrpskog obeleja, Srpske vere i tradicije.

U pomanjkanju sopstvene vojnike, a i kulturne prolosti, Hrvati su,

naslanjajui se na katoliki stav vladara kojima su nudili Zvonimirovu krunu,uspevali stavljati hrvatsku firmu preko iskljuivog srpskog samovlasnitva iishoditi esto puta katolike povlastice za odnaroivanje Srba i njihovo

privoenje katolicizmu. Ali, o tome docnije. Na ovom nas mestu interesuje, taje bilo sa srpstvom za vreme takozvanog hrvatskog kraljevstva od Tomislavapa do Svaia (954. - 1102.). Pre nego ujemo o srpstvu u tome razdoblju, jojednja konstatacija: Hrvati su za vreme te takozvane samostalnosti zaistapoloili ispit iz takozvanih organizatorsko-ratnih vetina i jedva se kaonarod sa svojom toboe organizovanom dravom odrao 17 decenija.

SRPSTVO ZA VREMEPRVE HRVATSKE

SAMOSTALNOSTI" (924. - 1102.)Zbog tvrdoglavosti i vlastoljublja onih srpskih kneeva i velikaa, koji ne

htedoe pomoi Zariji Pribisavljeviu da se odupre navali bugarskog caraSimeuna, Tomislav je uspeo da pojaa proces hrvatskog otpadnitva i iskoristivreme da uspostavi jae veze sa Rimom. Meutim, ve 931. godine, odnosno 7godina posle Tomislavljevog pua, kao zahvalnosti srpskom gostoprimstvu,oslobaa se bugarskog ropstva aslav Klonimirovi, koji se proglauje za cara idie srpski ustanak, da bi zatim oslobodio vei deo srpskih zemalja, meukojima i Srem sa veim delom Slavonije. Ono to drugima dotle nije uspelo,uspelo je aslavu da ujedini srpske pokrajine sa Neretvom, pa je tako celadalmatinska obala, preteno sprskog stanovnitva, bila u rukama aslavljevogcarstva. Ali, dok je aslav prionuo na unutranjoj konsolidaciji zemlje, Maari

su 960. godine provalili sa severa preko Slavonije i Srema u Bosnu, gde ih jeaslav doekao, potukao i proterao preko Save. U poteri za njima, poginuo jeza vreme jedne bitke u Sremu godine 960.

Posle aslavljeve pogibije, srpski dravni ivot doao je u teak poloaj. Grci iBugari s jedne, a Maari s druge strane, otimali su po koji komad od srpskihzemanja.U tima pothvatima Maari su iskoristili Hrvate, koji su kroz itavu


35/171

svoju istoriju nastojali da iz tue nesree izvuku korist za sebe. Meutim, veoko 970. godine pojavljuje se ponovo srpski vladar Samuilo imanovi, kojidie ustanak i oslobaa Srem sa delom Slavonije od Maara. Za sve to vremeod aslavljeve pogibije pa do imanovia, Humska i Tre-binjska oblast nisuispadale iz srpskih ruku pod vladavinom Jovana Vladimira II. i strica muDragomira, koji su vladali Rakom, Zetom, Humom i Trebinjem. Ni poslenesreno izgubljene bitke kod Bjelasice 1015. godine i docnije, od Samuilovesmrti, Trebinjska oblast sa Zetom nisu pripale tuinu. Isto tako, ni bezbrojraznih tuinsko-hrvatskih nasrtaja nisu imali uticaja na vrstinu srpske due uBosni, a jo manje je periodina maarsko-hrvatska okupacija mogla izmenitiinjenino stanje u ovoj iskonsko srpskoj zemlji. Takvo stanje zatie i carBodin, unuk Vojislava Dragomirovia, koji je 1034. godine oslobodio Drakuoblast od Grka. Ovaj Bodin, koji je u Prizrenu proglaen za cara dopao je

prilikom jedne bitke kod Paunja na Kosovu grkoga ropstva. Njegov otacMihailo nastavio je sa odravanjem srpske samostalnosti, jer Grci nisu moglinjegovu Srbiju pokoriti. A kada se Bodin godine 1077. oslobodio grkogaropstva, otac mu se proglasio za kralja, a Bodina uzeo za potkralja. Posle oevesmrti, Bodin je oistio sve ostatke maarsko-hrvatskih okupatora iz Bosne, pa unjoj postavio za bana Stezana, a u Rakoj Vukana. U njegovo doba spadaosvajanje Dubrovnika i uspostava srpskog vojvodstva u njemu sa prvimsrpskim vojvodom Gradiem. Posle njegove smrti, godine 1101. nastupile sunesuglasice meu naslednicima, usled ega su se stvorile tri jedinice i to:

banovina Zeta, banovina Bosna i banovina Primorska.

Za vreme ovih previranja meu naslednicima vladajue loze, rodio se ucrnogorskom gradiu Ribnici kao sin jednog od roaka rakog upana StevanNemanja, koji e docnije udariti temelje srednjevekovnoj srpskoj veliini islavi. No, do Nemanjine vlasti, srpstvo je prolo mnoga iskuenja, koja spadajuu teke stranice srpskih stradanja isto onako, kao to e i posle njega bitiizloeno stalnim nasrtajima kako saistoka, tako jo vie sa zapada, odakle suHrvati poput leinara neprestano vrebali da bi leinarski kljun zaboli u srpskonacionalno telo, ili da bi ugrabili priliku, da kojoj od palih srpskih rtava na

braniku hrianstva i evropske civilizacije prikae hrvatsku firmu.

POHLEPA ZA SRPSKOM BOSNOMI NJENIM VLADARIMA


36/171

Razmatra li se sadrina hrvatske istorije, istinska neminovnost upuuje na jedanjedini zakljuak, da hrvatska povijest predstavlja grabljivicu, koja je plentraila iskljuivo u srpskim zemljama sve od onda, od kako je katolicizamHrvate ugradio u vrhu jezuitskog bodea, izmenjenog balkanskimizmaticima Srbima.

Poto je glavni cilj hrvatskog svojatanja Herceg-Bosna i njeni srpski vladari,povratiu se za trenutak na doba, kada su rei Hrvat i Hrvatska bilenepoznate, kako bi videli ta je obuhvatala Bosna i ko su bili njeni stanovnici ivladari.

Po Franji Rakom, Bosna se naziva optim imenom Dalmacije, koja jezahvatala prostor od mora pa doDrine i Save. (Raki, Rad 56 str. 109). Ovose poklapa i sa franakim letopiscem Ajnhartom (Einhart, 770. - 840.), koji usvojim zapisima opisuje begstvo Ljudevita, nezavisnog kneza Donje Panonije,

pred franakom vojskom iz njegove prestonice Siska ovako: Ostavivi gradSisak, Ljudevit pobee Srbima, za koji se narod veli, da poseduje veliki deoDalmacije." (Povelje Matije Ninoslava od dr. Vase Gluca, str. 47). To istoo Ljudevitovom begstvu tvrdi i prvi hrvatski istoriar Vitezovi, koji preciziraLjudevitovo begstvo u godini 822. i na strani 63 kae: Ljudevit ostavivivaro Sisak pobjegao je Srbima, gdje je docnije nevjerom ubio srpskogavojvodu koji ga je u svoj dom primio." Pod jednom godinom docnije (823.),Vitezovi belei, da je Ljudevit ubijen na dvoru jednog drugog srpskog vojvodeu Bosni, odnosno Dalmaciji, kome je spremao istu sudbinu kao onom prvom.

Da je Bosna bila isto to i Dalmacija, a Dalmacija to i Bosna, to nas je uveriohrvatski istoriar Franjo Raki. A da su to bile jo u doba kad se za ime Hrvatanita nije znalo srpske zemlje, to nam zajami franaki letopisac Ajnhart, negdeu VIII. veku i prvi hrvatski istoriar Vitezovi u XVII. veku. Ali, to sve nesmeta suvremenoj hrvatskoj gramzljivosti, da o Bosni govori kao oiskonskoj hrvatskoj zemlji, a o Srbima bosanskim vladarima kaoautohtonim Hrvatima, kako emo to dalje vldeti.

Istorijski je notorno, da se ker rakoga upana Uroa I godine 1129. udala zamaarskog kralja Belu slepoga, kome je Koloman dao izvaditi oi. Jelena jeBeli donela u miraz Bosnu, koja je tada prvi put osetila maarsku vlast na celojsvojoj teritoriji. Ali, koliko god je ovo istorijski notorno, hrvatska povijest nerumeni od stida kada tvrdi (Hrvatski List od 4. V. 1939.), da je Jelena donelaBeli slepom samo neku Ramu na Dunavu, koja se ne moe nigde na mapi

pronai. Samo, dakle, da Bosna ne bude Srpska, makar se i Rama od Prozora uBosni morala pomeriti nita manje nego do Dunava! Hrvatska povijest pravise da ne zna ili eli tako vaspitati svoje itaoce, da je ova Srpkinja zbog mueve


37/171

oslepljenosti vladala Zvonimirovom krunom ne samo za njegova lvota, nego i20 godina posle njegove smrti, koja pada 1141. godine. Jo manje se hrvatskapovijest hvali Jeleninim bratom Bjeloem, dakle opet Srbinom, kaokraljevskom ugarskom namesniku, koji je istovremeno bio i ban hrvatski.Zaista, teko se hrvatskoj povijesnoj" naduvenosti hrvati sa istinom!

Vetom kamuflaom razmee se povjesniar vladavinom maarskih kraljevaBele, Stjepana i Andrije, kojima su vie formalno nego stvarno nasaivaliZvonimirovu krunu, mada to ovima nije bilo potrebno da bi mogli vladatiHrvatskom. Istie mnogo sekundarnih momenata, samo da bi sakrio srpskiznaaj onoga vremena u Sremu, Slavoniji, Bosni i Primorju. Kao da se to tieHrvata, naglauje udaju keri maarskog kralja Stjepana za francuskogkraljevia Anu, ali hotimino zaboravlja da se druga Stjepanova ker Katarinaudala za Dragutina, sina Stevana Uroa Velikog i stranog, koji je saKatarinom dobio u miraz Mavu, Srem i dobar deo Slavonije. Dakle, istoonako, kao to je Uroeva ker Jelena odnela sobom Arpadoviima u mirazBosnu, tako su Arpadovii njemu, u zamenu za to, sa njihovom odivom(brakom Katarine i Dragutina), vratili ove krajeve, u kojima je zakraljenUroev sin Dragutin kao Kralj Sremski, da bi se, zatim, 1276. godine

proglasio kraljem sviju Srba. im se, dakle, treba osvetliti srpski karakterBosne i ostalih srpskih zemalja, hrvatski povjesniari nabacuju fraze, samoda bi ispunili prazan prostor svoje istorijske oskudice. Ali, hrvatskipovjesniari hotimino zaboravljaju i to, da je u prvo vreme vladavineDragutina Nemanjia, kralja sremskog, junim srpskim zemljama vladao

njegov brat Milutin, koji se ako gospon povjesinar nema ni' protiv oenio erkom maarskog kralja Ladislava, Jelisavetom, koja mu je u mirazpovratila Bosnu. Istu onu Bosnu, koju je njegova sestra Jelena odnela kao mirazBeli slepom. Vaspitan da ne slui istini, hrvatski povjesniar vrda oko Bosnei kad se radi o tome da sakrije njen srpski karakter, on ne spominje da ju jeerka srpskoga vladara Uroa odnela Beli, ve bei to dalje od nje, objanjavasvojoj cijenjenoj italakoj publici, da je Jelena donela u miraz neku Ramu,koja da se nalazi na Dunavu. (Hrvatski List od 4. maja 1939.). Idui u poterusami za sobom, hrvatski istoriari etiri dana docnije, (Hrvatski List od 8. V.1939.) hvataju sami sebe i objanjavaju svojem hrvatskom narodu, da je Rama

u stvari Bosna, a da naziv Rame potie rd reice Rame kao pritoke Neretve,koja tee od Prozora do ispod Konjica. Ona ista Bosna dakle, koja je vekovimaodolevala nepozvanim nasrtajima, prolevajui krv samo zato, da bi se odrala usrpstvu i pravoslavlju.

I pored sve ozbiljnosti pred tragedijom srpskoga naroda, mogao bi se oveknasmejati hrvatskoj logici, koja im slui kao osnovica za svojatanje Bosne.


38/171


39/171


40/171

katoliku veru, kao to su to Hrvati inili. Analogno tome, moda imetakozvane Crvene Hrvatske treba traiti u okolnosti, to je Nemanja krten ukatolikoj veri, jer se oblik izmiljene Crvene Hrvatske donekle podudara sageografskim oblikom Nemanjine drave. Na isti nain hrvatsko istorijskosiromatvo trudi se da srpskoj Bosni dadne hrvatsko obeleje i time, to jeStevan Kotromanovi Srbin i ban srpske Bosne, zbog neposlunosti caruDuanu prognan iz Bosne udao svoju ker Jelisavetu za ugarskog kraljaLjudevita (1342. - 1382.), pa i sam primio na maarskom dvoru rimokatolikuveru. Dakle iz okolnosti, to je jo jedna Srpkinja sela na ugarsko-hrvatski

presto, hrvatski istoriari smatraju, da je ova Bosnu kao svoj miraz donelanikom drugom nego ba Hrvatima. (Hrvatski List" od 11. V. 1939.)

Kada je car Duan 1350. godine zbog neposlunosti i tetnosti srpskomkolektivu isterao Kotromanovia iz Bosne bez obzira to je ovaj bio Srbin,Kotromanovi nije pobegao Hrvatima, niti je katoliku veru primio odhrvatskih svetenika, ve na dvoru svoga zeta Ljudevita u Budimpeti. Mada gaMaari zbog te okolnosti ipak ne prisvojie, iako bi imali vie razloga odHrvata, oni se pourie pa na njega stave hrvatski barjai prvo zato, to je biotast maarskog kralja koji je vladao i hrvatskim zemljama, a drugo to je primiokatoliku veru i govorio istim onim jezikom kojega je srpstvo onoj aiciIranaca ili Gota nazvanih docnije Hrvatima dao, da bi zatim na roenom jezikuvekovima slualo najfantastinije otimaine one srpske svojine, koja se nikadanije mogla posmatrati sa drugog stanovita sem sa srpskog. Da je, meutim,njegov boravak na maarskom dvoru zajedno sa sinovcem mu Tvrtkom I bilo

prolazno vreme emigracije zbog internih odnosa u srpskim vladajuim kuama,vidi se i po tome, to je Tvrtko, kad se docnije ticalo srpske asti i slobode,ratovao protivu istoga toga ugarsko-hrvatskog kralja Ljudevita. (HrvatskiList od 12. V. 1939.). Nova hrvatska povijest u svojoj petljanciji dolazisama sa sobom u koliziju, jer ne moe da objasni, kako to da Tvrtko, kraljHrvata ratuje protivu Hrvatske. Isto tako Opis jugoslavenskog novca,tampan 1875. godine u Zagrebu svojom 186. stranom dovodi suvremenehrvatske povjesniare u nezgodan poloaj, jer za Stevana I Kontromanoviakae: Stjepan I Kontromanovi (oko 1300 godine) slijedio je istonu vjeru.

U srpskim krajevima pod Austrougarskom ostala je od davnina pria ohrvatskom karakteru : Primi dva Hrvata u svoj dom, pa jednog postavi zatrpezu i hrani, a drugoga obori i stoj za to vreme na njega budi siguran da otebi jednako misle obojica ! O tome se mogla uveriti Jelisaveta kao ugarsko-hrvatska kraljica, ker istoga onog Stevana Kotromanovia, kome suvremenihrvatski istoriari u novije doba prikaie hrvatsku firmu. Nju su ustakivelikai, koji su joj se dotle do zemlje klanjali, zadrali za vreme jedne njezine


41/171

posete Hrvatskoj u Zadru pa je 1387. godine osudili na smrt i pogubili. (Hrv.List od 15. V. 1939.). Kao i uvek, Hrvati su elili njenu smrt samo zato, to je

bila Srpkinja.

U lovu za velikim ljudima, ija ih oskudica veito prati, Hrvati su ak posegli i

za Mehmed paom Sokoloviem. Da srpska i hrvatska publika lake proguta,hrvatski istoriari govorei o smrti Sultana Sulejmana II. pod Sigetom uMaarskoj kau: Veliki vezir Mehmed paa Sokolovi, rodom Hrvat iz Bosne,zataji smrt Sultanovu. (Hrvatski List od 31. V. 1939.). Teko je verovati dahrvatski istorijski bezobrazluk novijega doba nije znao, da je prvi srpski peki

patrijarh Makarije (1557. - 1573.) bio niko drugi ve roeni brat Mehmed paeSolovia i da su zatim dva Makarijeva i Mehmedova sinovca Antonije ierasim jo 30 godina sedeli na prestolu srpskih patrijarha. Da je, dakle,Mehmed paa bio Hrvat njegov brat Makarije nebi bio srpski patrijarh, verimski papa. A da se Mehmed i u Sultanovoj slubi oseao Srbinom, vidi se iznjegovog pisma upuenog oktobra 1561. godine Temivarskom komandantuAndrau Batoriju, u kojem mu irilicom pie i ovo : I to mi alje pisama, svemi alji na srpskom jeziku. (Dr. Vaso Gluac: Povelje Matije Ninoslava", str.68).

Ni naslednik Stevana Ttvrtka I, kralja sviju Srba, Stevan Dabia nije ostaopoteen hrvatskog svojatanja. Uteljivo je, dodue, da ovo svojatanje nisuvrili savremenici svih onih srpskih velikaa pa i njegovi, ve hrvatskipovjesniari, poev od takozvanog hrvatskog preporoda u prolom veku paovamo. Izgleda, meutim, da hrvatske povjesniare od toga preporoda" i

buenja pa ovamo nije toliko oduevljavala srpska bliskost i hrabrost, koliko imse dopala srpska istorija i srpska teritorija, od koje bi po neto otkinuli i na timaerupotinama poeli zidati naduveno svoje tisugodinje povijesno pravo,kao osnovnu propagandistiku materiju, iz koje e do

Tripod Report Abuse « Previous | Top

Documents

Transcript of Tripod Report Abuse « Previous | Top