Trầm cảm ở người cao tuổi copy
-
Upload
khoa-y-dai-hoc-quoc-gia-thanh-pho-ho-chi-minh -
Category
Health & Medicine
-
view
20 -
download
2
Transcript of Trầm cảm ở người cao tuổi copy
![Page 1: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/1.jpg)
NHỮNG ĐIỂM CẦN CHÚ Ý VỀ
TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI
GV: BS PHAN HỮU PHƯỚC
![Page 2: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/2.jpg)
CÁC DẠNG TRẦM CẢM
Trầm cảm người trẻ
Trầm cảm người cao tuổi
Trầm cảm tuổi học đường
Trầm cảm sau sinh
…
![Page 3: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/3.jpg)
Mục đích: Đối tượng SV Y3
Hiểu những thay đổi tâm lý ở NCT
Trình bày được đặc điểm lâm sàng trầm cảm ở NCT.
Kể tên các phương pháp điều trị trầm cảm ở NCT.
![Page 4: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/4.jpg)
NỘI DUNG
NHẮC LẠI BỆNH SINH, NGUYÊN NHÂN, PHÂN LOẠI TRẦM CẢM.
ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ XÃ HỘI Ở NGƯỜI CAO TUỔI
VÀI ĐIỂM CẦN CHÚ Ý VỀ LÂM SÀNG TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI.
VÀI ĐIỂM CẦN CHÚ Ý VỀ ĐIỀU TRỊ TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI.
![Page 5: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/5.jpg)
NHẮC LẠI BỆNH SINH, NGUYÊN NHÂN, PHÂN LOẠI TRẦM CẢM.
![Page 6: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/6.jpg)
BỆNH SINH
Elevated stress levels
Decreased levels or activity of
nor-epinephrine and/or serotonin
Decreased latency to 1st rapid eye movement sleep phase and hypoperfusion of the frontal lobes
Cerebro-vascular disease
Deep white matter hyperintensity
![Page 7: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/7.jpg)
Bệnh nguyên
Biological factors
Social factors
Psychological factors
![Page 8: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/8.jpg)
Yếu tố sinh học
Genetic
High prevalence in first degree relatives
High concordance with monozygotic twins
Short allele of serotonin transported gene
Medical Illness:
Parkinson's, Alzheimer's, cancer, diabetes or stroke
Vascular changes in the brain
Chronic or severe pain
Previous history of depression
Substance abuse
![Page 9: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/9.jpg)
Yếu tố xã hội
Loneliness, isolation
Recent bereavement
Lack of a supportive social network
Decreased mobility
Due to illness or loss of driving privileges
![Page 10: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/10.jpg)
Yếu tố tâm lý
Traumatic experiences
Abuse
Damage to body image
Fear of death
Frustration with memory loss
Role transitions
![Page 11: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/11.jpg)
Phân loại trầm cảm
Trầm cảm nội sinh (còn gọi là trầm cảm chưa rõ nguyên nhân) : Có nhiều giả thuyết cho là do di truyền, miễn dịch, môi trường sống và yếu tố xã hội... nhưng chưa có giả thuyết nào có tính thuyết phục.
Trầm cảm do stress : Chẳng hạn như khi mất việc làm, những mâu thuẫn trong cơ quan hoặc gia đình, con cái hư hỏng, thất bại trong hôn nhân, thất bại trong công việc, bị sụp đổ lòng tin hoặc có người thân chết đột ngột...
Trầm cảm do các bệnh thực tổn : sau chấn thương sọ não, sau tai biến mạch máu não hoặc xơ vữa động mạch não, các bệnh nan y như ung thư, lao, phong...
![Page 12: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/12.jpg)
Các biểu hiện của trầm cảm ở người cao tuổi
![Page 13: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/13.jpg)
ĐẶC ĐIỂM TÂM LÝ XÃ HỘI Ở NGƯỜI CAO TUỔI
![Page 14: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/14.jpg)
Hoạt động xã hội
Duy trì hoạt động xã hội sẽ có lợi về mặt cảm xúc và sức khoẻ cơ thể
Giao tiếp với đối tượng cao tuổi lẫn trẻ
Chú ý tác động tiêu cực của bệnh lý mãn tính ( > 4/5 người > 65 tuổi có tối thiểu một bệnh mãn tính ) và cái chết của những người thân.
![Page 15: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/15.jpg)
Sự phân biệt đối xử về mặt tuổi tác
Quan niệm thông thường: cao tuổi thường kết hợp với cô độc, kém sức khoẻ, lão hoá, yếu hay tàn phế.
75% người từ 65 – 74 tuổi tự cho là sức khoẻ tốt. 2/3 người ³ 75 tuổi cũng cảm thấy như thế.
2 yếu tố quan trọng giúp duy trì chất lượng cuộc sống tốt ở cao tuổi là sức khoẻ và giao tiếp xã hội.
![Page 16: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/16.jpg)
Kinh tế xã hội
Tình trạng kinh tế ở người cao tuổi có tầm quan trọng rất lớn đối với bản thân họ và đối với xã hội.
Năm 1959 có 35,2% người Mỹ trên 65 tuổi sống dưới mức nghèo khổ nhưng đến năm 1995 tỷ lệ này còn 10,5%, tuy vậy đa số họ vẫn thường bận tâm về tiền bạc nên ít hưởng thụ cuộc sống.
Phụ nữ thường nghèo hơn đàn ông
![Page 17: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/17.jpg)
Về hưu
Là stress nếu: gặp khó khăn kinh tế, mất lòng tự tin.
Đa số người tự nguyện về hưu trở lại làm việc trong vòng 2 năm vì nhiều lý do: không cảm thấy thoải mái, cảm thấy vô dụng, khó khăn về kinh tế, cô đơn.
![Page 18: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/18.jpg)
Hoạt động tình dục
Khoảng 70% nam và 20% nữ > 60 tuổi vẫn còn hoạt động tình dục. Nhiều nghiên cứu tiền cứu cho thấy xung động tình dục không giảm theo tuổi tác ở cả nam và nữ và trong vài trường hợp còn có khi tăng.
Thuốc men có thể có tác dụng phụ ảnh hưởng lên hoạt động tình dục.
![Page 19: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/19.jpg)
Sự chăm sóc lâu dài
5% nằm viện dưỡng lão, chủ yếu là phụ nữ goá ( 50% > 85 tuổi ). Nước Mỹ có khoảng 20.000 nhà dưỡng lão.
Ngoài ra đa số được chăm sóc bởi con cái:
+ 29% do con gái
+ 8% do con trai
+ 13% do chồng
+ 23% do vợ
+ 7% do người đàn ông khác
+ 20% do người đàn bà khác
khoảng 10% người cao tuổi sống một mình
![Page 20: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/20.jpg)
BiỂU HiỆN TRẦM CẢM Ở NCT
![Page 21: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/21.jpg)
Cảm xúc:
Vẻ mặt buồn
Trầm tư suy nghĩ, cảm xúc dễ mủi lòng khóc lóc than vãn…
Giận dữ bùng nổ nhưng sau đó lại rơi vào tình trạng ủ rũ nhanh chóng.
Cảm xúc lo âu thường đi kèm biểu hiện đòi hỏi cầu cứu kể lể than vãn có khi lên cơn hoảng sợ, cơn khó thở, tim đập nhanh, tăng huyết áp, muốn có người thân túc trực bên cạnh…
![Page 22: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/22.jpg)
Tư duy
suy nghĩ chậm chạp, nội dung đơn điệu hay nghiền ngẫm các chuyện không vui trong quá khứ, trong hiện tại,
Ý nghĩ bi quan như sợ chết, sợ bệnh nặng không chữa khỏi, cảm thấy giảm giá trị của bản thân, không xứng đáng được sống, được ăn, tự cho mình là gánh nặng cho con cháu, sợ đói, sợ khổ, sợ tai họa,
Ý tưởng chết chóc tự sát, có khi nghi ngờ kết quả khám bệnh đòi đi khám lại nhiều lần…
![Page 23: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/23.jpg)
Hành vi
Hoạt động chậm chạp, nhanh mệt khi gắng sức, chân đi lệt sệt, lưng còng xuống, không quan tâm đến các thích thú hàng ngày như xem tivi sách báo, có khi nằm nhiều, ăn ít, ăn không ngon, không quan tâm đến vệ sinh cá nhân, săn sóc cơ thể, ăn mặc lôi thôi, ngại tắm rửa, sợ lạnh, có khi có biểu hiện trơ ì mặc kệ tất cả
![Page 24: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/24.jpg)
Ngoài các biểu hiện trên còn thấy các biểu hiện khác của trầm cảm ở người cao tuổi như cơ thể gầy sút nhanh do chán ăn dinh dưỡng kém.
Các rối loạn giấc ngủ thường xảy ra với các biểu hiện như ngủ ít, ngủ nông hay mộng mị, mơ thấy người nhà như bố mẹ, ông bà bạn bè đã chết hiện về như gọi mình đi nên luôn có ám ảnh về cái chết, lo sợ chết mà không ai biết nên muốn có người thân ở bên cạnh.
![Page 25: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/25.jpg)
Rối loạn giấc ngủ có thể hoàn toàn trắng đêm kèm theo bồn chồn lo âu khó chịu đến mức kích động đi ra đi vào đứng ngồi không yên…
Một số người hay kêu đau đầu mỏi lưng, đau ngực đau khớp, rát lưỡi, táo bón dai dẳng, hay có các biểu hiện ậm ạch khó tiêu mơ hồ khó giải thích khi dùng các thuốc giảm đau thông thường và các thuốc chữa rối loạn tiêu hóa không đỡ nhưng khi dùng thuốc chống trầm cảm thì các triệu chứng giảm đi rõ rệt.
![Page 26: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/26.jpg)
Một số bệnh nhân có biểu hiện hay quên, nhầm lẫn các đồ vật, các biểu hiện này thường xảy ra đột ngột giống như mất trí rất dễ chẩn đoán nhầm, dùng các thuốc cải thiện trí nhớ không đỡ chỉ khi dùng thuốc chống trầm cảm thì bệnh cải thiện nhanh.
Một số lại có các biểu hiện như cho đi các đồ vật có giá trị, hay làm lại chúc thư, hay có những cuộc đi thăm viếng họ hàng hay bạn bè thân thích…như thể sắp đi xa…
![Page 27: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/27.jpg)
VÀI ĐIỂM CẦN CHÚ Ý VỀ LÂM SÀNG TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI.
![Page 28: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/28.jpg)
ĐĐ LÂM SÀNG TRẦM CẢM Ở NCT
15% người cao tuổi trong cộng đồng và trong nhà nuôi dưỡng có triệu chứng trầm cảm. Bản thân tuổi tác không phải là yếu tố nguy cơ của trầm cảm nhưng tình trạng góa bụa và bệnh lý đa khoa mãn tính là yếu tố thúc đẩy trầm cảm xuất hiện. Trầm cảm khởi phát ở người cao tuổi có đặc điểm là tỷ lệ tái diễn cao.
![Page 29: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/29.jpg)
ĐĐ LÂM SÀNG TRẦM CẢM Ở NCT
- Triệu chứng và dấu hiệu thường gặp của rối loạn trầm cảm bao gồm giảm năng lượng và sự tập trung, vấn đề về giấc ngủ (đặc biệt là dậy sớm buổi sáng và thức giấc nhiều lần trong đêm), giảm ngon miệng, sụt cân và các than phiền về cơ thể. So với người trẻ trầm cảm thì người cao tuổi trầm cảm thường chú ý đến các than phiền về cơ thể hơn. Họ đặc biệt dễ bị trầm cảm chủ yếu với những nét sầu uất thể hiện qua trầm cảm, sự nghi bệnh, giảm lòng tự tin, cảm giác vô giá trị và khuynh hướng tự buộc tội bản thân (đặc biệt là về tình dục và tội lỗi) kèm theo hoang tưởng paranoid và ý tưởng tự tử.
![Page 30: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/30.jpg)
ĐĐ LÂM SÀNG TRẦM CẢM Ở NCT
- Sự suy giảm nhận thức ở bệnh nhân trầm cảm cao tuổi thường được gọi là hội chứng sa sút tâm thần của trầm cảm (giả sa sút tâm thần) và có thể dễ dàng lầm lẫn với sa sút tâm thần thật sự, chúng xuất hiện trong khoảng 15% bệnh nhân trầm cảm cao tuổi. Ngược lại có 25 – 50% bệnh nhân sa sút tâm thần bị trầm cảm.
- Trầm cảm có thể kết hợp với các bệnh lý cơ thể và với những thuốc dùng để điều trị chúng nên cần phải cảnh giác về những dược phẩm có thể gây trầm cảm.
![Page 31: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/31.jpg)
THANG ĐÁNH GIÁ TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI
(GDS– short form )
![Page 32: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/32.jpg)
THANG ĐÁNH GIÁ TRẦM CẢM Ở NCT
![Page 33: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/33.jpg)
Chẩn đoán theo ICD-10 F32
F32.0 Giai đoạn trầm cảm nhẹ (người bị bệnh cảm thấy không được khỏe và tìm sự giúp đỡ của bác sĩ, sinh hoạt bình thường).
F32.1 Trầm cảm mức trung bình (những yêu cầu trong công việc và việc nhà không thể đảm nhiệm nổi).
F32.2 Trầm cảm nặng (bệnh nhân cần được điều trị).
F32.3 Trầm cảm nặng kèm theo những biểu hiện thần kinh khác.
F32.8 và 9 Những giai đoạn trầm cảm khác.
![Page 34: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/34.jpg)
Lưu ý nguy cơ tự sát
Trầm cảm là nguyên nhân của hơn 50% những trường hợp tự sát.Theo các thống kê thì tuy nam giới ít bị trầm cảm hơn, nhưng khi rơi vào trầm cảm, xu hướng tự sát lại cao hơn
Những bệnh nhân trầm cảm tự sát đa số ở hai nhóm chính: Nam giới, trên 50 tuổi, sống ở nông thôn. Nữ giới, trẻ tuổi, sống ở thành thị.
Ý đồ tự sát nhiều hơn gấp 10-12 lần so với hành vi tự sát. Nguy cơ cao ở những bệnh nhân mà bản thân hoặc người cùng huyết thống từng tự sát, trầm cảm, nghiện rượu, cũng như ở những người sống cô lập với xã hội.
Tự sát có thể đột ngột hay được chuẩn bị trước, âm thầm hoặc báo trước.
![Page 35: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/35.jpg)
CHẨN ĐOÁN PHÂN BiỆT
Nhược giáp LS nhược giáp
CLS:hormon giap …
Thang điểm
Parkinson’s HC Parkinson
Thang điểm
Sa sút trí tuệ
![Page 36: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/36.jpg)
ĐIỂM CẦN CHÚ Ý VỀ ĐIỀU TRỊ TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI
![Page 37: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/37.jpg)
Tâm lý liệu pháp
Liệu pháp hành vi nhận thức,
liệu pháp tâm lý cá nhân
Liệu pháp giao
liệu pháp gia đình.
![Page 38: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/38.jpg)
Hoá dược liệu pháp:
Về nguyên tắc và cách thức giống như trong trầm cảm ở người trẻ trừ một số chú ý sau:
Liều thuốc chống trầm cảm thường thấp hơn.
Bệnh nhân cao tuổi dễ bị tác dụng phụ …
Chọn thuốc chống trầm cảm cần lưu ý tương tác với những loại thuốc mà bệnh nhân đang sử dụng điều trị các bệnh lý kết hợp.
![Page 39: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/39.jpg)
Loại thuốc
Thuốc chống trầm cảm 3 vòng
MAOIs
SSRIs
Tianeptine
khác: trazodone, Bupropion
![Page 40: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/40.jpg)
Shock điện (ECT)
![Page 41: Trầm cảm ở người cao tuổi copy](https://reader034.fdocuments.net/reader034/viewer/2022042619/5885c0ac1a28ab6f168b6a7d/html5/thumbnails/41.jpg)
END !