TRABALLOTRABALLODOS DOS AVÓSAVÓS

Alba Fernández AlfonsoAlba Fernández Alfonso

2ºBach.E Nº62ºBach.E Nº6

Os protagonistas do meu traballo Os protagonistas do meu traballo son eles…son eles…

Belarmina María Vicente FernándezBelarmina María Vicente FernándezNacida o 4-10-1925Nacida o 4-10-1925

Narciso Alfonso RebollarNarciso Alfonso Rebollar

Nacido o 21-03-1918Nacido o 21-03-1918

No ano 1936, chega a Guerra Civil No ano 1936, chega a Guerra Civil EspañolaEspañola

O meu avó tiña aproximadamente 18 anos cando O meu avó tiña aproximadamente 18 anos cando comezou a guerra.comezou a guerra.

“ “ A miña quinta estaba na guerra. Eu estaba A miña quinta estaba na guerra. Eu estaba reclamado, de cada catro irmáns tiñan que ir dous, de reclamado, de cada catro irmáns tiñan que ir dous, de cada tres ou dous, tiña que ir un. Eu estaba cada tres ou dous, tiña que ir un. Eu estaba reclamado co Pepiño. Despois chegou unha reclamado co Pepiño. Despois chegou unha contraorde, que de catro irmáns, só un.contraorde, que de catro irmáns, só un.””

A súa nai decidIu que fora o seu irmán Pepiño, A súa nai decidIu que fora o seu irmán Pepiño, aínda que estaba casado, xa que o meu avó estaba aínda que estaba casado, xa que o meu avó estaba solteiro e era quen gañaba diñeiro para a casa.solteiro e era quen gañaba diñeiro para a casa.

Contan que aquí na Guarda non chegou a Guerra en sí, pero, por Contan que aquí na Guarda non chegou a Guerra en sí, pero, por exemplo, había fusilamentos na Pasaxe.exemplo, había fusilamentos na Pasaxe.Pasaron moita fame e viviron moi mal.Pasaron moita fame e viviron moi mal.

Os meus avós casaron despois da Guerra Civil, na época de fame. A miña avoa conta:Os meus avós casaron despois da Guerra Civil, na época de fame. A miña avoa conta:

“ “Menuda a que pasamos, o teu avó gañaba oito pesetas ó día traballando xa de Menuda a que pasamos, o teu avó gañaba oito pesetas ó día traballando xa de albanel, non de peón. Eu traballaba de madrugada, de día e de noite. De xornal, a lavar albanel, non de peón. Eu traballaba de madrugada, de día e de noite. De xornal, a lavar e blanquear roupa, lavei para sete casas. Despois a baleirar pozos éticos dos gardas e e blanquear roupa, lavei para sete casas. Despois a baleirar pozos éticos dos gardas e levalos na cabeza. Pola tarde a cavar patacas. Pasamos moita fame, moitalevalos na cabeza. Pola tarde a cavar patacas. Pasamos moita fame, moita ””

Diñeiro daquela épocaDiñeiro daquela época

“ “O meu pai marchara a Huesca a O meu pai marchara a Huesca a traballar nunha telleira e estalou a traballar nunha telleira e estalou a Guerra Civil e non puido volver a Guerra Civil e non puido volver a casa. Os roxos, como os chamamos casa. Os roxos, como os chamamos nós, leváronno a tirar e estivo nós, leváronno a tirar e estivo abandonado polos montes moitos abandonado polos montes moitos anos sen nós saber del ni el de nós, anos sen nós saber del ni el de nós, nin escribía…¡Eu que sei os nin escribía…¡Eu que sei os traballos que el pasaría polas traballos que el pasaría polas montañas!montañas!””

““Un día, unha muller que lavaba a roupa dos Un día, unha muller que lavaba a roupa dos presos que chegaran á Pasaxe e a Oia, díxolle a presos que chegaran á Pasaxe e a Oia, díxolle a miña nai que o seu home estaba en Oia porque miña nai que o seu home estaba en Oia porque tiña a roupa co seu nome, pero non era. Un tiña a roupa co seu nome, pero non era. Un día, mentras ela estaba no xornal, no campo, día, mentras ela estaba no xornal, no campo, dixéronlle que o seu home estaba na casa pero dixéronlle que o seu home estaba na casa pero ela non o cría. Papá chegou cun papel só, sen ela non o cría. Papá chegou cun papel só, sen diñeiro, sen comer, sen beber e cunha barba diñeiro, sen comer, sen beber e cunha barba enorme que tiña ata piollos. Negriño, velliño…enorme que tiña ata piollos. Negriño, velliño…

Chegou a casa porque ó chegar a Tui Chegou a casa porque ó chegar a Tui recoñeceu a Paca, pero ela non o recoñecía e recoñeceu a Paca, pero ela non o recoñecía e ata escapaban del. Ela prestoulle a súa axuda. ata escapaban del. Ela prestoulle a súa axuda. Eu estaba de niñeira, con once anos, e Eu estaba de niñeira, con once anos, e viñéronme dicir que o meu pai estaba na casa. viñéronme dicir que o meu pai estaba na casa. Efectivamente era el. Eu dinlle un bico Efectivamente era el. Eu dinlle un bico malamente porque daba medo miralo e miña malamente porque daba medo miralo e miña irmá Carme dicía que non era o noso pai, que irmá Carme dicía que non era o noso pai, que ese era un roxo. Nunca máis volveu estar ben ese era un roxo. Nunca máis volveu estar ben desde aquela, viña intoxicado e contoume que desde aquela, viña intoxicado e contoume que pasaran fame, sede e ata bebían do seu mexo e pasaran fame, sede e ata bebían do seu mexo e comían herba polo monte adiante. Papá non comían herba polo monte adiante. Papá non era vello e mamá tería corenta anos máis ou era vello e mamá tería corenta anos máis ou menos. Estivo desaparecido sobre sete anos, menos. Estivo desaparecido sobre sete anos, sen saber nada del.sen saber nada del.

Durante ese tempo que non estivo, mamá Durante ese tempo que non estivo, mamá gañaba o xornalciño para manternos e os gañaba o xornalciño para manternos e os meus irmáns ata andaron a pedir polas meus irmáns ata andaron a pedir polas casas, eu non que me daba vergonza. casas, eu non que me daba vergonza. Éramos sete irmáns, naceu unha meniña Éramos sete irmáns, naceu unha meniña que morreu con nove meses porque non que morreu con nove meses porque non había o que hai hoxe para coidar os había o que hai hoxe para coidar os nenos, papá non a coñeceu. Chamábase nenos, papá non a coñeceu. Chamábase Milagritos.Milagritos.””

Os meus avós contáronme que na época da Guerra Os meus avós contáronme que na época da Guerra mirábanse moitos soldados e que moitos quedaron por mirábanse moitos soldados e que moitos quedaron por aquí na Guarda e casaron.aquí na Guarda e casaron.

Había tres ou catro campamentos na subida do monte e Había tres ou catro campamentos na subida do monte e en Camposancos. Estiveron durante toda a Guerra e en Camposancos. Estiveron durante toda a Guerra e máis tempo, ata que todo se normalizou, porque o fogo máis tempo, ata que todo se normalizou, porque o fogo da Guerra aínda non acabara.da Guerra aínda non acabara.

Soldados da Guerra CivilSoldados da Guerra Civil

““Despois da Guerra, Despois da Guerra, como a cousa aínda como a cousa aínda estaba así así, tiven que estaba así así, tiven que ir a mili outra vez. ir a mili outra vez. Estiven catro anos en Estiven catro anos en África, en Tetuán. África, en Tetuán. Despois foi cando a Despois foi cando a cousa apagou e volvín cousa apagou e volvín a casaa casa””

““En África eramos tres compañías, un En África eramos tres compañías, un batallón. Pasamos moita fame. Daban batallón. Pasamos moita fame. Daban dous pedaciños de pan ó mediodía e un dous pedaciños de pan ó mediodía e un tiña que ser para a noite. Moitas veces tiña que ser para a noite. Moitas veces tiña a idea de ir á taquilla comer o tiña a idea de ir á taquilla comer o pedazo de pan para a noite e logo, tiña pedazo de pan para a noite e logo, tiña que ter moito coidado para que non me que ter moito coidado para que non me miraran cear sen pan. Pola mañá non miraran cear sen pan. Pola mañá non comíamos nada.comíamos nada.””

Para que non saíran a pasear por Tanger Para que non saíran a pasear por Tanger (porque estaban en tendas de campaña nun (porque estaban en tendas de campaña nun monte), ó lado de Tetuán, o batallón preparaba monte), ó lado de Tetuán, o batallón preparaba unhas migas de pan. Quen quixera comer tiña unhas migas de pan. Quen quixera comer tiña que esperar ata tarde e despois xa ninguén saía que esperar ata tarde e despois xa ninguén saía porque se facía tarde. Era a fame que tiñan, porque se facía tarde. Era a fame que tiñan, porque as migallas de pan non eran gran porque as migallas de pan non eran gran cousa.cousa.

Ás veces, as rúas dos mouros, vendíanse figos Ás veces, as rúas dos mouros, vendíanse figos chumbos, que eran moi malos pero a fame chumbos, que eran moi malos pero a fame podía con todo.podía con todo.

Contoume que a xente falaba Contoume que a xente falaba sobre as mulleres que ían coa sobre as mulleres que ían coa cara tapada, como hoxe en día. cara tapada, como hoxe en día.

Moitos dicían que era cousa da Moitos dicían que era cousa da súa relixión, pero outros súa relixión, pero outros moitos, opinaban que ían tan moitos, opinaban que ían tan tapadas para que os españois tapadas para que os españois non se namoraran delasnon se namoraran delas

“ “Pero ó volver a casa, pouco Pero ó volver a casa, pouco despois, mobilizáronme a mili despois, mobilizáronme a mili outra vez, dandome a elexir outra vez, dandome a elexir entre Tui e Vigo. Eu decidín ir entre Tui e Vigo. Eu decidín ir para Tui, que estaba máis preto para Tui, que estaba máis preto da casa. Estiven alí máis dun da casa. Estiven alí máis dun ano, con outro amigo chamado ano, con outro amigo chamado SasáSasá””

Foto do meu Foto do meu avó con outros avó con outros

soldados na soldados na milimili

“ “ O día da festa do Carme, queriamos ir a O día da festa do Carme, queriamos ir a casa polas festas e pedímoslle permiso ó casa polas festas e pedímoslle permiso ó sarxento pero dixo que non había permiso sarxento pero dixo que non había permiso para ninguén. A compañía estaba para ninguén. A compañía estaba arrestada e non podíamos facer nada. arrestada e non podíamos facer nada. Pero acordámonos dos cabos e un de Pero acordámonos dos cabos e un de Ourense, Mouriño, fixo que estabamos Ourense, Mouriño, fixo que estabamos cando pasou lista. Ao luns tiñamos que cando pasou lista. Ao luns tiñamos que volver. Pero non había coches e fomos a volver. Pero non había coches e fomos a pé desde Tui eu mailo Sasápé desde Tui eu mailo Sasá.”.”

““Para volver tivemos que ir cun Para volver tivemos que ir cun home no seu carro de levalo home no seu carro de levalo peixe, pero ó chegar a costa de peixe, pero ó chegar a costa de Amorín, díxonos que tiñamos Amorín, díxonos que tiñamos que baixar. Fomos a pé desde que baixar. Fomos a pé desde alí e ó chegar presentámonos ó alí e ó chegar presentámonos ó cabocabo” ”

A miña avoa díxome tamén que ademais do A miña avoa díxome tamén que ademais do mal da guerra tivo unha infancia dura posto mal da guerra tivo unha infancia dura posto que tiña que traballar e tamén coidar dos seus que tiña que traballar e tamén coidar dos seus irmáns. Ademais, os seus pais non a deixaban irmáns. Ademais, os seus pais non a deixaban saír co que sería o meu avósaír co que sería o meu avó

Despois de casados, foron vivir para Despois de casados, foron vivir para Camposancos e contan que alí pasaron moita Camposancos e contan que alí pasaron moita moita fame.moita fame.

Contáronme algunhas das cousas que lles Contáronme algunhas das cousas que lles pasaron durante aquela dura época de pasaron durante aquela dura época de postguerra:postguerra:

O meu avó traballaba no monte, na estrada, no O meu avó traballaba no monte, na estrada, no ensanche das curvas. Seguía gañando oito ensanche das curvas. Seguía gañando oito pesetas. Unha vez a miña avoa, mentres lle pesetas. Unha vez a miña avoa, mentres lle levaba a comida na cabeza, tropezou e levaba a comida na cabeza, tropezou e lastimouse nunha perna. Nesa época non había lastimouse nunha perna. Nesa época non había médicos e tivo que baixar do monte ferida. médicos e tivo que baixar do monte ferida. Hoxe en día aínda ten a cicatrizHoxe en día aínda ten a cicatriz

“ “Tiña que atrevesar polo monte para ir Tiña que atrevesar polo monte para ir levarlle a comida ó meu home. Un levarlle a comida ó meu home. Un día con temporal, caiume a comida día con temporal, caiume a comida que levaba nunha cesta e a miña nai que levaba nunha cesta e a miña nai tívome que dar o pouco que tiña para tívome que dar o pouco que tiña para que el puidese comer, ademais xa que el puidese comer, ademais xa tiña a nena e tiña que levala tiña a nena e tiña que levala conmigoconmigo””

Un día o meu avó e o seu xenro, que Un día o meu avó e o seu xenro, que traballaba con el, faltaron ó traballo e traballaba con el, faltaron ó traballo e foron comer pan de broa a unha foron comer pan de broa a unha tenda. Pediron un quilo de pan cada tenda. Pediron un quilo de pan cada un e tiveron que pagar as oito pesetas un e tiveron que pagar as oito pesetas do xornal do día. Ó acabar, conta que do xornal do día. Ó acabar, conta que tiñan máis fame có entrar.tiñan máis fame có entrar.

E esta foi a historia que os meus E esta foi a historia que os meus avós recordan e me contaron. Os avós recordan e me contaron. Os anos da Guerra Civil e os seguintes anos da Guerra Civil e os seguintes foron os máis duros da súa vida. Foi foron os máis duros da súa vida. Foi unha época realmente difícil…unha época realmente difícil…

……que queda no seu recordo e seguramente que queda no seu recordo e seguramente nunca olvidarán.nunca olvidarán.

FinFin