TÜRKÇE - bilfenyayincilik.com · Dil Bilgisi TÜRKÇE DİL BİLGİSİ TAM ÖLÇME TAM ÖLÇME...

ATU

7.SINIF

TÜRKÇEDil Bilgisi

TÜR

KÇE D

İL BİLG

İSİTA

M Ö

LÇM

E

TAM ÖLÇME

TÜRKİYE’DEİLK DEFA

●ÖĞRETİCİ BOL ETKİNLİK

●KAZANIMLARA TAM UYUMLU KONU TESTLERİ

●ÜNİTE TARAMA TESTLERİ

●YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI

●YARIYIL VE YIL SONU DEĞERLENDİRME SINAVLARI

●DİJİTAL ÇÖZÜMLER

117. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

FİİLDE KİP/KİŞİ

Aşağıdaki eylemlerin anlam özelliklerini belirleyerek tabloda uygun yerleri işaretleyiniz.

Aşağıdaki eylemleri anlam özelliklerine göre gruplandırınız ve cümle içinde kullanınız.

ETKİNLİK 1

ETKİNLİK 2

1. …………………………………

2. …………………………………

3. …………………………………

4. …………………………………

5. …………………………………

6. …………………………………

7. …………………………………

8. …………………………………

9. …………………………………

ağlamak kaçmak kararmak morarmak düşmek

bilmek gülmek aramak bayatlamak

İş Oluş Durum

İş Durum Oluş

Ağaçtan üç elma kopardım.

Masanın üzerinde unuttuğumuz elmalar çürümüş.

Eski fotoğraflara bakıyordu.

Dün akşam erkenden yattım.

Yaz tatilinde epey uzamışsınız.

Çocuk yatağın üstünde zıplıyordu.

En sevdiğim kalemimi bulamıyorum.

Çocuk dakikalardır ağlıyor.

Köpeği görünce kaçtık.

Artık hava daha erken kararıyor.

Kolumu kapıya çarpınca kolum morardı.

Dün merdivenlerden düştüm.

Sorunun cevabını biliyorum.

Anlattığım fıkraya herkes güldü.

Seni yarın sabah arayacağım.

Bu ekmekler bayatlamış.

bilmek

aramak

kararmak

morarmak

bayatlamak

ağlamakkaçmakdüşmekgülmek

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

12 Bilfen Yayıncılık


Aşağıdaki metinde geçen çekimli eylemlerin altını çizerek bunların mastar hâllerini aşağıdaki balonların içine yazınız.

Bazen bir insan için arkadaş, her şeyden önemlidir. Arkadaşlık, öncelikle karşılıklı fedakârlık ister. Arkadaşlar bir bedende iki can gibi olmalıdır. Kötü günlerimizde yanımızda ailemiz dışında yalnızca arkadaşlarımız vardır. Onları incitmeyelim, onların değerini bilelim. Sağlam dostluklar kurmaya çalışalım. Hayatımızı güzelleştiren insanlarla bir arada olmaya özen gösterelim.

Aşağıdaki eylemleri verilen örnekteki gibi çeşitli kip ve kişilere göre çekimleyerek cümleler kurunuz.

inanmak

bitirmek ağlamak unutmak pişirmek sevinmek

bulmak söylemek titremekçalışmak

ETKİNLİK 3

ETKİNLİK 4

1. Bize söylediği tüm sözlere inandık.

2. …………………………………………………

3. …………………………………………………

4. …………………………………………………

5. …………………………………………………

6. …………………………………………………

7. …………………………………………………

8. …………………………………………………

9. …………………………………………………

10. …………………………………………………

istemek olmak incitmek bilmek çalışmak göstermek

Odasında ders çalışıyor.

Anahtarımı bulamadım.

Birlikte şarkılar söyledik.

Kedicik soğuktan titriyor.

Tabağındakileri kısa sürede bitirdi.

Çocuk hüngür hüngür ağladı.

Telefonumu evde unuttum.

Annem çok güzel yemekler pişirmiş.

Seni gördüğüme çok sevindim.



Aşağıdaki çekimli eylemlerin karşılarına mastarlı hâllerini örnekteki gibi yazınız.

Verilen cümlelerdeki fiilleri, zaman anlamı taşıma ve taşımama durumlarına göre inceleyerek tabloda uygun yerleri işaretleyiniz.

ETKİNLİK 5

ETKİNLİK 6

Aşağıdaki eylemleri verilen örnekteki gibi çeşitli kip ve kişilere göre çekimleyerek cümleler kurunuz.

inanmak

bitirmek ağlamak unutmak pişirmek sevinmek

bulmak söylemek titremekçalışmak

araştırılıyor

Çekimli eylem Mastarlı hâli

araştırılmak

bildirilmişti


konuşacaktık


güldürüyorlar


kırılmıştım


Zaman Anlamı Taşır Zaman Anlamı Taşımaz

Ödevlerini tam zamanında yapmalısın.

Sınav sonuçları yarın açıklanacak.

Bu sorunun cevabını bilmiyorum.

Odanı bir an önce topla.

Keşke lapa lapa kar yağsa.

Dün arkadaşlarımla buluştum.

Tabağındakileri kısa sürede bitirdi.

Çocuk hüngür hüngür ağladı.

Telefonumu evde unuttum.

Annem çok güzel yemekler pişirmiş.

Seni gördüğüme çok sevindim.

bildirilmek

konuşmak

güldürmek

kırılmak

✔

✔

✔

✔

✔

✔



Aşağıdaki cümlelerde fiillerin aldıkları kip eklerini bularak tabloda uygun yerleri işaretleyiniz.

ETKİNLİK 7

CümlelerG.

Geçmiş Zaman

D. Geçmiş Zaman

Şimdiki Zaman

Gelecek Zaman

Geniş Zaman

Her akşam en az yirmi sayfa kitap okurum.

İstediğin evrakları masana bıraktım.

Bebek, odada mışıl mışıl uyuyor.

Ablam İzmir’den hediye getirmiş bana.

Bu filmi en kısa zamanda izleyeceğim.

Herhangi bir karar alırken mutlaka aileme da-nışırım.

Bana tavsiye ettiğiniz kitabı okudum.

Çocuk durmaksızın konuşuyor.

Öğretmenimiz sınav sonuçlarımızı yarın açık-layacak.

Arkadaşlarım dün beni aramış.

Sabahları sahilde yürüyüş yaparım.

Annem mutfakta börek yapıyor.

Yarın kuzenime mektup yollayacağım.

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔



ETKİNLİK 8

Aşağıdaki cümlelerde fiillerin aldıkları kip eklerini işaretleyiniz.

ETKİNLİK 9

Aşağıda verilen eylemleri yanlarındaki bilgiler doğrultusunda çekimli eylem hâline getiriniz.

Anlat-Görülen geçmiş zaman (olumsuz soru)

3. tekil kişi

Gönder-Gereklilik kipi (olumlu soru)

1. çoğul kişi

Ara-Geniş zaman (olumsuz)

2. çoğul kişi

Konuş-Şart Kipi

1. çoğul kişi

Cümleler Gereklilik Kipi İstek Kipi Şart Kipi Emir Kipi

Aklına takılan her şeyi mutlaka bana sor.

Sınıfa yeni gelen arkadaşımıza yardımcı ol-malıyız.

Keşke bana daha anlayışlı davransa.

Yarın öğlen Kadıköy’de buluşalım.

Arkadaşlarınla her zaman iyi geçinmelisin.

Ona verdiğim kitabı yarın getirsin.

Eve geç gideceğimi anneme haber vereyim.

Anlatmadı mı?

Göndermeli miyiz?

Aramazsınız

Konuşsak

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

16 17Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi16 Bilfen Yayıncılık


ETKİNLİK 10

ETKİNLİK 11

Cümleler Aldığı Kip Eki Aldığı Kişi Eki

Doğru olduğunu düşündüğün fikirlerini dile getirmekten vazgeçme.

Böyle yağmurlu havalarda evden dışarı çıkmam.

Kış bastırıldığında sokak hayvanlarını doyurmalısınız.

İstediğin belgeleri yarına kadar hazırlayacaklar.

En zor günlerimde yanımda olduğunu unutmadım.

Bu konuyu yarın sınıfta konuşalım.

Bana neden kırıldığını anlayamıyorum.

Deniz kenarında biraz daha otursak.

Aşağıdaki çekimli fiilleri kip ve kişi eklerine göre örnekteki gibi ayırınız.

Örnek: bilirsiniz Æ bil - ir - siniz Fiil geniş 2 . çoğul kökü zaman şahıs eki eki

1. bekliyorum Æ 7. bil Æ

2. anlamamışsın Æ 8. çıkalım Æ

3. anlatacak Æ 9. gelmez Æ

4. saklamalıyız Æ 10. düşünsün Æ

5. içmedin Æ 11. severim Æ

6. kalsanız Æ 12. yürüyelim Æ

Aşağıdaki cümlelerde yer alan fiillerin çekimlendiği kip ve kişi eklerinin türlerini belirleyip ilgili başlıkların altına yazınız.

bekle - yor - um Fiil şimdiki 1. tekil kökü zaman şahıs eki

anla - t - acak - Ø Fiil F.F gelecek 3.tekil kökü Y.E zaman şahıs

gel - mez - Ø Fiil Geniş 3.Tekil kökü zaman şahıs (olumsuz)

sakla - malı - y - ız Fiil Gereklilik Kaynaştırma 1. Çoğul kökü kipi harfi şahıs

iç - me - di - n Fiil olumsuzluk görülen 2. tekil kökü eki geçmiş zaman şahıs

kal - sa - nız Fiil Şart 2. tekil kökü kipi şahıs

yürü - y - e - lim Fiil Kaynaştırma İstek 1. çoğul kökü harfi Kipi şahıs eki

sev - er - im Fiil Geniş zaman 1. tekil kökü eki şahıs eki

düşün - sün - Ø Fiil 3. çoğul Emir kökü kipi

çık - a - lım Fiil istek 1. çoğul kökü kipi şahıs eki

anla - ma - mış - sın Fiil olumsuzluk öğrenilen 2.tekil kökü eki geçmiş şahıs eki zaman

Emir Kipi 2. T.K

Geniş Zaman Kipi 1. T.K

Gereklilik Kipi 2. Ç.K

Gelecek Zaman Kipi 3. Ç.K

Görülen Geçmiş Zaman Kipi 1. T.K

İstek Kipi 1. Ç.K

Şimdiki Zaman Kipi 1. T.K

Şart Kipi 1. Ç.K

bil - Ø - Ø

Fiil kökü - emir kipi

2. tekil şahıs

217. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi20 21Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

FİİLDE ANLAM (ZAMAN) KAYMASI

ETKİNLİK 1

Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerinde kullanılan kipi ve bu kipin ifade ettiği anlamı karşılarındaki kutucaklara yazınız.

Önümüzdeki yıl yurt dışına gi-diyorum.

Dedem otuz yıl önce İstanbul’a gelir.

Sabahları mutlaka yürüyüş ya-pıyorum.

Birazdan çocuklar okuldan çı-kar.

Yarın sınav sonuçlarınızı açık-lıyorum.

Size yarın bir açıklama yapa-rım.

Kullanılan Kip

Kullanılan Kip

Kullanılan Kip

Kullanılan Kip

Kastedilen Kip

Kastedilen Kip

Kastedilen Kip

Kastedilen Kip

Kullanılan Kip

Kastedilen Kip

Kullanılan Kip

Kastedilen Kip

Şimdiki Zaman

Geniş Zaman

Şimdiki Zaman

Geniş Zaman

Gelecek Zaman

Geçmiş Zaman

Geniş Zaman

Gelecek Zaman

Şimdiki Zaman

Gelecek Zaman

Geniş Zaman

Gelecek Zaman


FİİLDE ANLAM (ZAMAN) KAYMASI

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki cümlelerin fiillerinin anlam kaymasına uğrayıp uğramadığını inceleyerek uygun sütunu işaretle-yiniz.

Cümleler Anlam Kayması Var

Anlam Kayması Yok

Beni üzen olayı anneme anlattım.

Üç gün sonra Ankara’ya gidiyoruz.

Az sonra size güzel bir çay demlerim.

Çocuklar odalarında ders çalışıyor.

Aradığın kitap yanlış hatırlamıyorsam üst rafta olacak.

Yıllar önce hukuk fakültesinden mezun oluyor.

Her sabah iki gazete alırım.

Babam on yıl önce ticaretle uğraşmaya karar verir.

Bu sorunun cevabını bilmiyorum.

Haftaya yine burada buluşuyoruz.

Arkadaşlarım dün bana ulaşamamış bir türlü.

Bir saat sonra hava kararır.

Size konu hakkında gerekli açıklamayı yarın yaparım.

Yarın sabah sizi ararım.

İstediğin kitabı ben alacağım.

Ödevlerini yapması için kardeşime yardım ediyorum.

Haftaya çok önemli bir konferansa katılıyoruz.

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔


FİİLDE YAPI

ETKİNLİK 1

Aşağıda numaralanmış eylemlerin yapılarını inceleyiniz ve bu eylemlerin numaralarını uygun alana yazınız.

1. Uyumuşlar

2. Bilebilirler

3. Kullanıyor

4. Hapsolduk

5. Alışmışlar

6. Can atıyordum

7. Olsun

8. Söz verdim

9. Hissediyoruz

10. Süslesek

11. Yetişiversin

12. Taşırlar

13. Yapadur

14. Cevaplayınız

15. Geliştiriyor

16. Park ettik

Basit Türemiş Birleşik

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki numaralanmış cümlelerde yer alan birleşik fiilleri oluşumları bakımından inceleyiniz ve uygun kutucuklara yazınız.

1. Ben bu sorumluluğu kabul etmiyorum.

2. Bana biraz yardım eder misiniz?

3. Annem evde yokken kardeşime göz kulak olu-rum.

4. Soruyu iki dakikada çözüverdim.

5. Siz gidedurun, ben arkanızdan yetişirim.

6. Bu sözlerinden dolayı seni asla affetmem.

7. Seni burada yalnız bırakmak içime sinmiyor.

8. Bana her konuda güvenebilirsiniz.

Kurallı Birleşik Fiiller Yardımcı Eylemle Kurulan Birleşik Fiiller

Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller

1 - 3 - 7 - 12 5 - 10 - 14 - 15 2 - 4 - 6 - 8 - 9 - 11 - 13 - 16

4 - 5 - 8 1 - 2 - 6 3 - 7


FİİLDE YAPI

ETKİNLİK 3

Aşağıdaki cümlelerde yer alan eylemlerin yapılarını inceleyip uygun kutucukları işaretleyiniz.

Cümleler Basit Türemiş

Birleşik

Kurallı birleşik

fiiller

Yardımcı ey-lemle kurulan birleşik fiiller

Anlamca kaynaşmış

birleşik fiiller

Annem, beni saat 07.30’da uyandırdı.

Sabah gazetelere bir göz attım.

Ödevlerini bitirmene yardım ederim.

Yolda sınıf arkadaşlarımı gördüm.

Tabağımdaki yemeği bitiremedim.

Her yerde bu kitabı arıyordum.

Bu haberi biraz araştırmalıyım.

Aklından geçenleri olduğu gibi söyleyi-verdi.

Biraz sinirli olduğunu fark ettik.

Başımın ağırsı geçince biraz rahatladım.

Televizyonun karşısında uyuyakalmış çocuk.

Bana çok güvendiğini biliyorum.

İstanbul’a gitmekten vazgeçtim.

Sınav sonuçlarını yarın açıklayacağım.

Gece boyunca hiç uyuyamadım.

Her şeyin yoluna gireceğini hissediyo-rum.

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔


YAZILIYA HAZIRLIK

oku-, çiz-

git-, bak-

sarar-, bayatla-

• Gereklilik Kipi : Beni dikkatlice dinlemelisin.

• İstek Kipi: Birlikte sinemaya gidelim.

• Emir Kipi: Bana asla yalan söyleme.

• Şart Kipi: Keşke sen de bizimle sinemaya gelsen.

1. Fiillerin anlam özellklerine ikişer örnek veriniz.

İş (Kılış) Fiilleri:

Durum Fiilleri:

Oluş Fiilleri:

2. Dilek kiplerini yazınız ve bu kiplere birer örnek veriniz.

3. Aşağıdaki çekimli fiilleri kip ve kişi eklerine göre ayırınız.

temizlemelisiniz

bilesin

aramazlar

konuşuyoruz

kızmışsın

temizle - meli - s - iniz Gereklilik kaynaştırma 2. çoğul kipi ünsüzü şahıs eki

bil - e - s - in İstek kaynaştırma 2. tekil kipi ünsüzü şahıs eki

ara - maz - lar Geniş 3. çoğul zamanın olumsuzu şahıs ekikonuş - u - yor uz yardımcı şimdiki 1. çoğul ünlü zaman kipi şahıs eki

kız - mış - sın Öğrenilen 2. tekil şahıs geçmiş zaman

oku-, çiz-

gül-, bak-

sarar-, bayatla-

• Gereklilik Kipi: Beni dikkatlice dinlemelisin.

• İstek Kipi: Birlikte sinemaya gidelim.

• Emir Kipi: Bana asla yalan söyleme.

• Şart Kipi: Keşke sen de bizimle sinemaya gelsen.


YAZILIYA HAZIRLIK

4. Aşağıdaki fiilleri yapıları bakımından inceleyerek bu fiillerin sahip olduğu yapı özelliklerini karşılarına yazı-nız.

gönderilmişti

unutuvermişim

biliyorsun

kaybettiler

aramıştık

5. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

• Fiilin öznenin isteği dışında gerçekleştiğini, bir varlığın bir durumdan başka bir duruma geçtiğini bildiren fiillere ………… fiilleri denir.

• Cümleye “fiilin bir süre devam ettiği” anlamını katan “-egel / -ekal / -edur” eklerini alan birleşik fiillere …………………… fiili denir.

• “Babaannemin bahçesindeki ağaçların tepesine tırmandım.” cümlesinde fiil, …………………… ……… kipiyle çekimlenmiştir.

• “Öğretmenimiz ödevlerimizi birazdan kontrol eder.” cümlesinde “geniş zaman kipi” …………… ……… anlamı katacak şekilde kullanılmıştır.

• “Pencereyi kapatmayı unutma.” cümlesinin fiili ……… kipiyle çekimlenmiştir.

6. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğruysa cümlenin başındaki boşluğa “D” yanlışsa “Y” yazınız.

• ( ) “Okumak” sözcüğü durum bildiren bir fiildir.

• ( ) “İstediğiniz dosyayı size bugün gönderemem.” cümlesinin fiili bir-leşik yapılıdır.

• ( ) “Kardeşim dün gece hastalandı.” cümlesinde çekimli eylem yoktur.

• ( ) Haftaya katılacağı yarışma için odasında ders çalışıyor.” cümlesin-de anlam kayması vardır.

• ( ) “Nerede buluşacağınızı bana da bildirin.” cümlesi dilek kipiyle çekimlenmiştir.

Y

oluş

sürerlik birleşik

görülen geçmişzaman

gelecek

emir

Y

Y

D

D

zaman

Türemiş yapılı fiil

Tezlik birleşik fiili

Basit yapılı fiil

Yardımcı eylemle kurulan birleşik fiil

Basit yapılı fiil


EK FİİL (EK EYLEM)

ETKİNLİK 1

Çuvalda bulunan isim soylu sözcükleri aşağıda verilen ek eylemleri kullanarak yüklem yapıp cümle içerisinde kullanınız.

3. kırmızı2. insan

4. başarı 5. kitap

9. doğruluk8. yalan

6. öğrenci

10. kalem

7. korku

1. arkadaş

11. ucuz12. değerli

EK FİİL ÇUVALI

Cümleler

1. ………………………………………………………… (Geniş Zaman)

2. ………………………………………………………… (Şart Biçimi)

3. ………………………………………………………… (Görülen Geçmiş Zaman)

4. ………………………………………………………… (Duyulan Geçmiş Zaman)

5. ………………………………………………………… (Geniş Zaman)

6. ………………………………………………………… (Şart Biçimi)



9. ………………………………………………………… (Geniş Zaman)

10. ………………………………………………………… (Şart Biçimi)



Zeynep’le on yıldır arkadaşız.

Dürüst bir insansa bize gerçekleri anlatır.

Eski arabamızın rengi kırmızıydı.

Satışların iyi gitmesi bizim için büyük bir başarıymış.

İnsanların en yakın dostu kitaptır.

Başarılı bir öğrenciyse bu sınavda zorlanmaz.

Başarısının önündeki en büyük engel korkularıydı.

Söylediği tüm sözler yalanmış.

Dostlukları ayakta tutan en büyük güç doğruluktur.

Güzel bir kalemse bana da o kalemden al.

Bu elbise diğer mağazada daha ucuzdu.

Mehmet'in tüm sözleri benim için değerliymiş.



ETKİNLİK 2

Aşağıdaki tabloda yer alan birleşik çekimli fiillerin aldığı ek eylem türlerini işaretleyiniz.

Filler Hikâye Birleşik Zaman Rivayet Birleşik Zaman Şart Birleşik Zaman

1. gidiyordum

2. bilmişse

3. bitirmiştik

4. düşünürse

5. oynarmış

6. yıkacakmış

7. bakmalıysam

8. yürürmüş

9. bilmeyecektim

10. gelmişsem

11. konuşmuşsak

12. söylemeliydim

ETKİNLİK 3

Aşağıdaki cümleleri ek fiilin bu cümlelere kattığı anlamlarla eşleştiriniz.

1. Bana her şeyi o öğretmişmiş. Başkasından Duyma

2. Onunla yaşanan kötü olayları konuşacaktık. Terk Edilmiş Alışkanlık

3. Dışarı çıkabilirsiniz, ders bitmiştir. Küçümseme

4. Olanları polise anlatacağını söylüyormuş. Kesinlik

5. Çocukken bu mahallede top oynardık. Gerçekleşmemiş Niyet

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

4

1

5

3

2



ETKİNLİK 4

Aşağıda verilen birleşik çekimli fiillerin aldıkları ek eylem türüne göre uygun kutucuklara yazınız.

alırmış

1

gelecektim

5

sevseydiniz

9

unutursan

6

okuyaymış

10

yenmişmiş

7

yapıyordum

11

görüyorsak

8

söyleyecekmişsin

12

uyduysa

2

bilmemişsek

3

gitmiştin

4

Hikâye Birleşik Zaman

Şart Birleşik Zaman

Riyavet Birleşik Zaman

4 - 5 - 9 - 11

2 - 3 - 6 - 8

1 - 7 - 10 - 12



ETKİNLİK 5

Aşağıdaki cümlelerde ek eylem almış fiilleri inceleyip ek eylemin görevini uygun alana işaretleyiniz.

Cümleler Fillere Gelip Birleşik Zaman Oluşturur

İsimlere Gelip İsimleri Yüklem

Yapar

Öğretmenimiz bize karşı çok anlayışlıydı.

Babam gençlik günlerini uzun uzun anlatırdı.

Tüm zamanını bilgisayarın başında geçiriyormuş.

Kardeşim oldukça başarılı bir öğrencidir.

Çok sinirlendiğinde kimseyle konuşmazdı.

Sınıfımıza yeni gelen arkadaşımız çok utangaçtı.

Aylin sabırlı, dürüst ve azimli bir insandır.

Eve döndüğümüzde hepimiz çok yorulmuştuk.

Törende çok güzel bir konuşma yapmışmış.

Çocuğun ateşi iki gündür düşmüyormuş.

Diploma notum oldukça yüksekti.

Annem için güzel bir şiir yazacaktım.

Sizinle sinemaya gelme konusunda çok kararsızım.

Öğretmenimiz de bu projede bizi destekliyordu.

Tatile gideceğimiz için çok heyecanlıyım.

Ne olursa olsun ailesine yalan söylemezdi.

Her zamanki gibi çok sabırsızsın.

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔


YAZILIYA HAZIRLIK

1. Ek fiilin işlevleri nelerdir? Bunlara birer örnek veriniz.

2. Aşağıdaki kutucuklarda yazılı isimlere ek fiil getirerek oluşturacağınız yüklemlerle cümleler kurunuz.

tatlı

yorgun

insan

güzel

sinirli

1. İsimlere gelip isimleri yüklem yapar.

• Annem çok sabırlı bir insandır.

2. Basit çekimli fiillere gelip birleşik zaman oluşturur.

• Dün akşam sinemaya gidecektik.

• Bebeğin yumuk yumuk elleri çok tatlıydı.

• Çok yorgunsan evde biraz dinlen.

• Oldukça dürüst bir insanmış.

• Dün izlediğim film çok güzeldi.

• İşleri ters gittiği için sinirliymiş.


YAZILIYA HAZIRLIK

3. Aşağıdaki cümlelere ek fiilin kattığı anlamları yanlarındaki boşluklara yazınız.

• Dut ağacından dut toplardık çocukken.

• Hep birlikte pikniğe gidecektik bu hafta.

• Kimsenin kalbini kırmamışmış.

• Annem tek başıma parka gitmeme izin vermezdi.

• Erken uyanırsan beni de uyandır.

4. Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz.

• ( ) “Ahmet amcamla dondurmacıya gideceğiz.” cümlesinde ek fiil kulla-nılmıştır.

• ( ) “Eve geç kaldığın için hepimiz telaşlandık.” cümlesinde ek fiil kullanıl-mamıştır.

• ( ) “Bana her konuda destek olurdu Taner.” cümlesinde fiil, geniş zamanın hikâyesiyle çekimlenmiştir.

• ( ) “Beni arayan kişi Ali değil miydi?” cümlesinde ek fiil birleşik zaman oluşturmuştur.

• ( )”Bugün çok yorgunum.” cümlesi ek fiilin geniş zamanına göre çekim-lenmiştir.

• Ek fiil, basit zamanlı fiillere gelerek onları ………………… yapar.

• “Ödevlerimi hafta sonu tamamlayacaktım.” cümlesinde ek fiil cümleye ……………………… anlamı katmıştır.

• “Annem çok becerikli bir kadındır.” cümlesinde “kadın” sözcüğü ek fiilin ……… zamanına göre çekimlenmiştir.

• “Bana söylediklerini duymamıştım.” cümlesinde fiil, …………………………………………… çekimlenmiştir.

• Ek fiiller isimlere gelerek onların ………… olmasını sağlar.

5. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğruysa cümlenin başındaki boşluğa “D” yanlışsa “Y” yazınız.

Terk edilmiş alışkanlık

Gerçekleşmemiş niyet

Küçümseme

Terk edilmiş alışkanlık

Şart

öğrenilen geçmiş zamanın hikâyesine göre

birleşik zamanlı

gerçekleşmemiş niyet

geniş

yüklem

Y

D

Y

D

D


A. Aşağıdaki cümlelerde fiili durum bakımından niteleyen sözcükleri bularak yanlarındaki boşluğa yazınız.

SÖZCÜK TÜRLERİ (ZARFLAR)

ETKİNLİK 1

Sinirlenince bağırarak konuşur.

Güle oynaya yürüyordu çocuklar.

Ali, koşa koşa yanımıza geldi.

Sessizce odadan dışarı çıktım.

Ödül töreninde yaşananları bize heyecanla anlattı.

Etrafına dalgın dalgın bakıyordu.

Sofradaki her şeyi iştahla yedik.

Aldığım hediyeyi kargoya yarın vereceğim.

Önümüzdeki hafta pikniğe gideceğiz.

Uykudan uyanınca ağlamaya başladı bebek.

Bu şarkıyı duyduğumda aklıma sen geliyorsun.

Evden çıkarken telefonum çaldı.

Seneye başka bir şehre yerleşeceğiz.

Film bitince herkes çok duygulandı.

B. Aşağıdaki cümlelerde fiili zaman bakımından niteleyen sözcükleri bularak yanlarındaki boşluğa yazınız.

bağırarak

güle oynaya

koşa koşa

sessizce

heyecanla

dalgın dalgın

iştahla

yarın

önümüzdeki hafta

uykudan uyanınca

bu şarkıyı duyduğumda

evden çıkarken

seneye

film bitince



C. Aşağıdaki cümlelerde fiili miktar bakımından niteleyen sözcükleri bularak yanlarındaki boşluğa yazınız.

Okuldan çıkınca epey yürüdük.

Size her konuda çok güveniyorum.

Sınıfımıza yeni gelen arkadaşımız fazla konuşuyor.

Dün gece az uyudum.

E. Aşağıdaki cümlelerde geçen soru sözcüklerinin türlerini yanlarındaki boşluğa yazınız.

Bana niçin yalan söylediniz?

Nasıl bir elbise almak istiyorsun?

Ne zaman gideceksin İzmir’e?

Yaz tatilinde nereye gideceksin?

Bu soruyu nasıl çözdün?

D. Aşağıdaki cümlelerde fiili yer - yön bakımından niteleyen sözcükleri bularak yanlarındaki boşluğa yazınız.

Annem, “Hemen yukarı gel.” dedi.

Kimse sınıftan dışarı çıkmasın.

Arabayı biraz ileri park ettim.

Balkondaki çiçekleri içeri alalım.

epey

çok

fazla

az

yukarı

dışarı

ileri

içeri

soru zarfı

soru sıfatı

soru zarfı

soru zamiri

soru zarfı



Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere kutucuklarda verilen zarflardan uygun olanları yazınız.

ETKİNLİK 2

niçin

fazlaca

ağlarken

kahkahalarla durmaksızın epeyce

aşağı

anahtarını unutunca

neşe içinde hızlıca

bıkmadan usanmadan

elektriklerkesilince

1. ………………………… eve giremedi.

2. Bu cahil adam yine ………… konuşuyor?

3. Çocuklar ……………………… çığlık atmaya başladılar.

4. Bu filmi arkadaşlarımla ……………… izlemiştik.

5. Babam, askerlik anılarını hâlâ ………………………… anlatır.

6. Balkondaki saksıya kolum çarpınca saksı ………… düştü.

7. Tüm misafirlerimizle …………… yemeğimizi yedik.

8. Öğretmenin söylediklerini ………… not etti.

9. Aradığımız adrese ………… yaklaştık sanırım.

10. Çocuk ……………… ağlıyor ve bizi üzüyordu.

11. Bu konunun üzerinde ………… kafa yorduk bence.

12. ………… yüzü kıpkırmızı oluyor çocuğun.

Anahtarını unutunca

niçin

elektrikler kesilince

kahkahalarla

bıkmadan usanmadan

aşağı

neşe içinde

hızlıca

epeyce

durmaksızın

fazlaca

Ağlarken



Aşağıdaki cümlelerde yer alan zarfların türlerini tabloda uygun alanlara işaretleyiniz.

ETKİNLİK 3

Cümleler Durum Zarfı

Zaman Zarfı

Miktar Zarfı

Yer - Yön Zarfı

Soru Zarfı

Eve gidip biraz dinlenmeliyim.

Sesini duyunca rahatlayacağım.

Usulca odadan dışarı çıktı.

Zıplaya zıplaya dolaşıyor evin içinde.

Söylediklerimi neden önemsemiyorsun?

Bu hafta çok çalışmalıyım.

Yolun sonundan geri döndük.

Bu konu hakkında detaylıca konuşuruz.

Tenceredeki yemekten azıcık yemiş.

Olayın gerçek sebebini anlayınca benden özür dileyeceksin.

Çocukluk günlerimizi özlemle arıyoruz.

Sesimi duyunca kafasını kaldırıp yukarı baktı.

Sormam gereken bir şey olunca size nasıl ulaşacağım?

Güneş doğarken uyuyabildim.

Seni görünce hepimiz biraz rahatladık.

Yazacağın mektubu heyecanla bekliyorum.

✔

✔

✔ ✔

✔

✔

✔ ✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔ ✔

✔ ✔

✔

✔ ✔

✔


1. Aşağıda verilen zarf türlerine birer örnek yazınız.

2. Aşağıdaki cümlelerde yer alan zarfların altını çiziniz ve türünü yanındaki kutucuğa yazınız.

YAZILIYA HAZIRLIK

Durum Zarfı:

Zaman Zarfı:

Miktar Zarfı:

Yer - Yön Zarfı:

Soru Zarfı:

Tüm nevresimler özenle katlanmıştı.

Korkusuzca savaşıyor her türlü kötülükle.

Sorularıma niçin cevap vermiyorsun?

Arkadaşlarınla buluşabilirsin yalnız hava kararmadan evde olmalısın.

Az konuşur ama kendini dinletmeyi bilirdin.

Sınavdaki tüm soruları kolayca çözdüm.

Ödevlerini bitirince dışarı çıkabilirsin.

Oraya gidebilmek için çok yürüdük.

Ödevlerimi bitirdikten sonra dışarı çıkacağım.

İstanbul’a ne zaman geleceksiniz?

Durum Zarfı

Durum Zarfı

Soru Zarfı

Zaman Zarfı

Miktar Zarfı


YAZILIYA HAZIRLIK

3. “Neşeli” sözcüğünü sıfat ve zarf görevinde cümle içinde kullanınız.

4. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.

5. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğruysa yay ayraçla belirtilen boşluğa “D”, yanlışsa “Y” harfini yazınız.

• Fiillerin özelliğini belirten, fiilere sorulan “nasıl” sorusuna cevap veren sözcüklere ……… denir.

• “Heyecanla bekliyoruz buraya gelişini.” cümlesindeki altı çizili sözcük ……… görevinde kulla-nılmıştır.

• İsimlerden önce gelip onların özelliklerini belirten sözcüklere ……… denir.

• “Ufak ufak kâğıtlar hazırladık çekiliş için.” cümlesinde ikileme ……… görevinde kullanılmıştır.

• “Mesajımı görür görmez beni ara.” cümlesinde ………… zarfı kullanılmıştır.

( ) “Dışarıda buz gibi bir hava var.” cümlesinde yer - yön zarfı kullanılmıştır.

( ) “Bana neden mektup yazmıyorsun?” cümlesinde soru anlamı sıfatla sağlanmıştır.

( ) Zarflar; durum, zaman, miktar, yer - yön ve soru zarfı olmak üzere beşe ayrılır.

( ) “Güzel günler göreceğimize inanıyorum.” cümlesinde “güzel” sözcüğü zarf olarak kullanılmıştır.

( ) “Saat beş gibi yanına gelirim.” cümlesinde zaman zarfı kullanılmıştır.

Sıfat:

Zarf:

Neşeli insanlarla zaman geçirmeyi severim.

Elif, bugün çok neşeli görünüyor.

zarf

zarf

sıfat

sıfat

zaman

Y

D

Y

Y

D


Aşağıdaki cümlelerde yer alan yazım yanlışlarını bulunuz ve doğrusunu boş bırakılan yerlere yazınız.

YAZIM KURALLARI

ETKİNLİK 1

• Seninle Mayıs ayında tanışmıştık.……………………………………………………………………………………

• Bilim insanları dünyanın güneş etrafındaki dönüşüne yeni bir bakış açısı getirdiler.……………………………………………………………………………………

• Geçen sene güney Amerika ülkelerini gezmiş dayım.……………………………………………………………………………………

• Ahmet Muhip Dıranas’ın fahriye abla adlı şiirini okudum.……………………………………………………………………………………

• Aylin bu Mahallede karanfil sokakta oturuyor.……………………………………………………………………………………

• Selma hanım, buraya geleceğimi biliyordu.……………………………………………………………………………………

• Misafirlerimiz 15 ocak salı günü Adana’dan gelecek.……………………………………………………………………………………

• Marmara üniversitesinde bir konferansa katıldım.……………………………………………………………………………………

• Ahmet Hamdi Tanpınar’ın saatleri ayarlama enstitüsü adlı kitabını gördüm kütüphanede.……………………………………………………………………………………

• Sokakta buldukları kediye duman adını vermişler.

……………………………………………………………………………………

Seninle mayıs ayında tanışmıştık.

Bilim insanları, Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşüne yeni bir bakış açısı getirdiler.

Geçen sene Güney Amerika ülkelerini gezmiş dayım.

Ahmet Muhip Dıranas’ın “Fahriye Abla” adlı şiirini okudum.

Aylin bu mahallede Karanfil Sokak’ta oturuyor.

Selma Hanım, buraya geleceğimi biliyordu.

Misafirlerimiz 15 Ocak Salı günü Adana’dan gelecek.

Marmara Üniversitesinde bir konferansa katıldım.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Saatleri Ayarlama Enstitüsü” adlı kitabını gördüm kütüphanede.

Sokakta buldukları kediye Duman adını vermişler.

74 75Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

YAZIM KURALLARI

A. Aşağıdaki cümlelerde “-de / de”nin yazımını inceleyiniz ve tabloda uygun kutucuğu işaretleyiniz.

B. Aşağıdaki cümlelerde “-ki / ki”nin yazımını inceleyiniz ve tabloda kutucuğu işaretleyiniz.

ETKİNLİK 2

Cümleler Doğru Yanlış

Yüzünü yıka da kendine gel.

Bu kitapta beni çok etkiledi.

Yüzün de garip bir gülümseme vardı.

Komşumuz da gelecek düğüne.

Sende mi anlamadın bu konuyu.

Doğruları anlat da rahatlayalım artık.


Aklımdaki sorular beni huzursuz ediyor.

Gelki bitsin tüm dertlerim.

Yolda ki kedi çok sevimliydi.

Mademki sözümü dinlemeyecektin neden fikrimi sordun?

Bahçedeki güller çok güzel kokuyor.

Bilki işler senin istediğin gibi gitmez her zaman.

Gömleğindeki desen çok hoşuma gitti.

Sizin bu konuda ki düşüncelerinizi merak ediyorum.

Duydumki hakkımda kötü şeyler söylüyormuşsun.

74 75Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

YAZIM KURALLARI

Aşağıda numaralanmış sözcükleri inceleyip yazım yanlışı yapılan ve yapılmayan sözcüklerin numaralarını uygun kutucuklara yerleştiriniz.

Aşağıda verilen cümlelerdeki kısaltmaların yazımını inceleyiniz ve tablodaki uygun kutucuğu işaretleyiniz.

ETKİNLİK 3

ETKİNLİK 4

1 herkez

Yazım Yanlışı Yapılan Sözcükler Yazım Yanlışı Yapılmayan Sözcükler

5 bir az

9 yanlış

2 pekçok

6 herşey

10 hiçbir

3 birçok

7 her hangi

11 herbir

4 kiprik

8 yalnız

12 bir kaç


Ablam SBS’na girerek yerleşmiş liseye.

MEB’in uygun gördüğü müfredatı işliyoruz.

Bugün prof.dr. Hilmi Bey’i göreceğiz.

Elimdeki valiz 20 kg.’den ağırmış.

TDK’nin yazım kılavuzunu kullanıyoruz.

1, 2, 4, 5, 6, 7, 11, 12 3, 8, 9, 10

76 77Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi76 77Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

YAZIM KURALLARI

Aşağıdaki cümlelerde yapılan yazım yanlışlarını bulunuz ve bu yanlışların nedenini yazınız.

ETKİNLİK 5

Cümleler Yazım Yanlışının Nedeni

Yarın size ders çalışmaya geleyimmi?

Bugün yol da öğretmenimle karşılaştım.

Fikret bey, bu dosyayı incelemek istiyor.

Güneş, dünyamızın ısı ve ışık kaynağıdır.

Parmağında ki yüzük çok hoşuma gitti.

Antalya’lı bir arkadaşım aradı beni bugün.

Gezi 26 mayısa ertelenmiş.

Annemin yaptığı yemekler güzelmi güzel olur.

THY’ndan almış biletini halam.

Kitabımızın 36.’ıncı sayfasını açın.

Küçük kız 2’şer 2’şer iniyordu merdivenlerden.

Haftaya Çarşamba tören yapılacak.

İstanbul’un Güneyi adalarla dolu.

Bize kapıyı açan, Ay yüzlü bir kızdı.

Herşey yoluna girince rahatladık hepimiz.

Gelki bitsin bu hasret artık.

Soru edatı olan “mi”nin kelimeye bitişik yazılması

Kelimeye bitişik yazılması gereken “-de” ekinin kelimeden ayrı yazılması

Kişi adlarından sonra gelen saygı sözcü-ğünün küçük harfle yazılması

Gezegen adı olarak kullanılan kelimenin küçük harfle yazılması

Kelimeye bitişik yazılması gereken “-ki”nin kelimeden ayrı yazılması

“Özel adlara getirilen yapım ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz.” kuralına uyulmaması

Belirli bir tarih bildiren ay adının küçük harfle yazılması

Soru edatı olan “mi”nin kelimeye bitişik yazılması

Kısaltmanın okunuşuna göre değil, açılı-mına göre ek getirilmesi

“Sıra sayılar ekle gösterildiklerinde ra-kamdan sonra sadece ek yazılır, nokta konmaz.” kuralına uyulmaması

“Üleştirme sayıları rakamla değil, yazıyla belirtilir.” kuralına uyulmaması

Belirli bir tarih bildirmeyen gün adının bü-yük harfle yazılması

Yön bildiren “güney” sözcüğünün büyük harfle yazılması

“Ay” kelimesi gezegen anlamı dışında kul-lanıldığında küçük harfle başlar.” kuralına uyulmaması

Ayrı yazılması gereken “her şey” kelimesi-nin bişitik yazılması

Kelimeden ayrı yazılması gereken “ki”nin kelimeye bitişik yazılması

84 85Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi84 85Bilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

YAZILIYA HAZIRLIK

1. Aşağıdaki metinde yazım yanlışı yapılan sözcükleri belirleyiniz ve yazım yanlışı olan sözcükleri kutucuklara yazınız.

Dolmabahçe sarayı, Sultan Abdülmecid (1839 - 1861) tarafından yaptırılmıştır. İnşasına 13 haziran 1843 tarihinde başlanmıştır. 7 Haziran 1856 tarihin de kullanıma açılmıştır. Dolmabahçe Sarayı’nın bugün bulunduğu alan bundan dörtyüzyıl önce Osmanlı kaptanıderyasının gemileri demirlediği, Boğaziçi’nin bir koyu idi. 17.’inci yüzyıl da doldurulmaya başlanan koy, Padişahların dinlenmesi ve eğlenceleri için düzenlenen bir alana dönüştürüldü. Bu bahçede çeşitli dönemlerde yapılan köşkler ve kasırlar topluluğu uzun süre “beşiktaş sahil sarayı” adıyla anıldı. 18. yüzyılın ikinci yarısına doğru, Türk mimarisin de Batı etkileri başlamıştır.

Dolmabahçe Sarayı

dört yüzyıl

padişahların “Beşiktaş Sahil Sarayı” mimarisinde

17’nci yüzyılda

13 Haziran 7 Haziran 1856 tarihinde

86 PBBilfen Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Dil Bilgisi

YAZILIYA HAZIRLIK

2. Aşağıdaki cümlelerde yapılan yazım yanlışlarını bularak bu yanlışların nedenini yazınız.

3. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğruysa yay ayraçla belirtilen boşluğa “D” yanlışsa “Y” yazınız.

Ali Rıza bey, yarın bir toplantı yapılacağını söyledi.

Yazım Yanlışının Nedeni:

Bu koltuklar senelerdir sapa sağlam duruyor.


Bana yalan söylediğini farkettim.


Kahvaltıda 3’er ceviz yedi çocuklar.


( ) Gezegen ve yıldız adları küçük harfle yazılır.

( ) Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları büyük harfle başlar.

( ) “Yasa değişikliği Resmi Gazete’de yer aldı.” cümlesinde yazım yanlışı yoktur.

( ) “Ayşe Teyzem’in yaptığı börek çok lezzetliydi.” cümlesinde akrabalık bildiren söz-

cük yanlış yazılmıştır.

( ) “Biraz sakin ol ki olayın sebebini anlayalım.” cümlesinde “ki”nin yazımı yanlıştır.

Kişi adından sonra gelen saygı sözcüğünün küçük yazılması

Pekiştirmeli sözcüğün ayrı yazılması

Y

Y

Y

D

D

“Etmek, olmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiillerde ilk kelime herhangi bir ses düşmesi ya da türemesine uğramazsa ayrı yazılır.” kuralına uyulmaması

“Üleştirme sayıları rakamla değil, yazıyla yazılır.” kuralına uyulmaması


NOKTALAMA İŞARETLERİ

Aşağıdaki cümlelerle virgülün kullanım amaçlarını eşleştiriniz.

ETKİNLİK 1

Aşağıda bazı noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarına yer verilmiştir. Kullanım amacı verilen noktalama işaretini boş bırakılan yere yazıp bir örnek veriniz.

ETKİNLİK 2

Evet, uzun süredir bu proje üzerinde çalışı-yorduk.

Ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için kul-lanılır.

1.

Genç, adamı sakinleştirmek için bir hayli uğ-raştı.

Eş görevli sözcükleri ayırmak için kullanılır.2.

Sabahtan beri seni arıyorum, demişti. Kabul, ret, onay bildiren sözlerden sonra kul-lanılır.

3.

Uzun, siyah, gür ve parlak saçları vardı kızın. Anlam karışıklığını gidermek için kullanılır.4.

Öğretmenim, ikinci annem, benim için çok kıymetlidir.

Tırnak işaretiyle gösterilmeyen aktarma cüm-lelerini ayırmak için kullanılır.

5.

Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır.

Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır.

Bilinmeyen, kesin olmayan veya şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumları belirten ifadelerden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır.

Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

3

4

5

2

1

Ünlem: Bize karşı çok dürüst (!) davrandılar.

Nokta: Toplantı 15.02.2014 tarihinde yapıldı.

Soru işareti: Yunus Emre, Eskişehir’de (?) dünyaya gelmiştir.

Üç nokta: Masanın üzerinde kağıtlar, kalemler …


NOKTALAMA İŞARETLERİ

Aşağıdaki parçalarda yay ayraçla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini koyunuz.

ETKİNLİK 3

Montaigne’in kendine dönük( ) söyleşi havasında( ) gelişigüzel yazılmış duy-gusu uyandıran( ) Bacon’ın ise nesnel( ) özlü( ) betimleyici denemeler yazdığı söylenir.

Konfüçyüs şöyle yakarmış( ) ( ) Tanrım( ) Bana kitap dolu bir ev( ) çiçek dolu bir bahçe ver( ) ( )

Aklın ve bilimin üç büyük düşmanı vardır( ) tembellik( ) cahillik( ) fenalık( )

Aşk( ) bir Arjantin tangosudur( ) anlamlı( ) coşkun( ) acı dolu ve güzeldir( )

Sanatçının yapıtlarına evrensel bir nitelik kazandıran çok sayıda özellik var( ) masalsı anlatım( ) kimi zaman hayal mi gerçek mi olduğunu ayırt edemediğimiz betimlemeler( ) şiirsel söylemler( ) çarpıcı benzetmeler( )

Bir içgüdüdür yazı yazmak( ) Yaşananları dile getirme içgüdüsüdür( ) Kendi-ni( ) doğayı( ) toplumu( ) insanları dile getirme içgüdüsüdür( )

Sokrates hapse götürülürken karısı( ) ( ) Seni haksız yere götürüyorlar( ) ( ) diye ağ-lamış. Sokrates de karısına ( ) ( ) Haklı yere götürseler daha mı iyiydi( ) ( ) demiş( )

Bu evi( ) çocukluğumun geçtiği yeri( ) nasıl unuturum( )

:

:

,

, , .

. ’’! ,“

; , , .

:,

, , ...

. ., , , .

::

..

““

’’’’?

?, ,

,, ,;

,


YAZILIYA HAZIRLIK

10. 1. Cümle içinde virgülle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.

2. Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.

3. Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren kelimelerden sonra konur.

4. Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan ögeleri belirtmek için konur.

Yukarıda numaralanmış ifadelerden hangileri noktalı virgülün (;) görevidir?

A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4

11. • Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekleri ayır-mam.

• Hayvanlara verilen özel adlara gelen ekleri ayırırım.

• Devlet adlarına gelen ekleri ayırırım.

Kendini böyle tanıtan noktalama işareti aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Soru işareti B) Tırnak İşaretiC) Kesme işareti D) İki nokta

12. I. Toplantımız yarın 15:30’da konferans salonunda yapılacak.II. Herkesle gayet iyi (!) anlaştığı söyleniyor.III. İzmir’li arkadaşlarım, “boyozu” anlata anlata biti-remezdi.IV. Böyle güzel bir günde olumsuz düşüncelere kapılmanın anlamı var mı?

Numaralanmış cümlelerden hangilerinde nok-talama yanlışı yapılmıştır?

A) I ve II B) I ve IIIC) II ve IV D) III ve IV

1. Aşağıdaki cümlelerde yay ayraçla gösterilen yerlere, uygun noktalama işaretlerini koyunuz.

2. “Oldukça düzenli(!) çalışırmış.” cümlesindeki ünlem işaretinin görevini yazınız.

3. Aşağıdaki açıklamaların hangi noktalama işaretine ait olduğunu yazınız.

İnsanlar üçe ayrılır( ) paranın kölesi olanlar( ) paranın arkadaşı olanlar ve paranın patronu olanlar( )

Bir Hint atasözü şöyle der( ) ( ) Güneşe ulaşmak istiyorsan yanmayı düşünmeyeceksin( ) ( )

Deniz düşünceye benzer( ) denizin ürünü inci( ) düşüncenin ürünü akıldır.

Koşarak iskeleye girdi( ) vapura yetişti.

Zeki ile budala arasındaki tek fark( ) zekilerin hata yapmamaları değildir( ) zekiler yalnızca aynı hata-ları tekrarlayıp durmazlar.

Cümlenin yapısıyla doğrudan ilgisi olmayan açıklamaların başında ve sonunda kullanılır.

Dil bilgisinde kökleri ve ekleri ayırmak için kullanılır.

Yay ayraç

Kısa çizgisi

Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem kullanılır.

:

: “ ”

,

,

,

, ;

;

.

.


YAZILIYA HAZIRLIK

4. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri yazınız.

5. Aşağıdaki cümlelerde bir noktalama yanlışı varsa cümlenin başına “Y” yoksa “D” harfini yazınız.

• Cümle içinde virgülle ayrılmış tür ve takımları ayırmak için …………………… kullanılır.

• Arasında, ve, ile, ila …–den …-e anlamları vermek için kelimeler ve sayılar arasında …………………… kullanılır.

• Sayılardan sonra sıra bildirmek için …………………………… kullanılır.

• Kitap, dergi vb.nin künyelerinde yazar, eser, basımevi gibi unsurların arasına ………… ………………… konur.

• Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası ve semt ile şehir arasında …………………………… kullanılır.

• Soru eki veya soru sözü içeren cümlelerin sonunda ……………………………… kullanılır.

• Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasında ……………………………… kullanılır.

• Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için ……………………………… kul-lanılır.

• Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için ……………………… kullanılır.

• Bir başka kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözlerde ……………………………… kullanılır.

( ) Çok uzun süredir hem annesini, hem babasını ihmal ediyordu.

( ) Eyvah, yine ödevimi yapmayı unuttum.

( ) Yarın 15:40’ta çıkacağım dersten.

( ) Ayla - çocukluk arkadaşım - İzmir’e gelecekmiş.

( ) Ahmet 03/10/1998 tarihinde dünyaya gelmiş.

noktalı virgül

kısa çizgi

eğik çizgi

soru işareti

tırnak işareti

virgül

virgül

nokta

nokta

virgül

D

D

Y

Y

Y


ANLATIM BOZUKLUKLARI

Aşağıdaki cümlelerde anlatım bozukluğuna neden olan gereksiz sözcüğü cümlelerin altındaki boş bölüme yazınız.

ETKİNLİK 1

Aşağıdaki cümlelerde anlatım bozukluğuna neden olan yanlış anlamdaki sözcüğün altını çiziniz ve sözcü-ğün doğrusunu cümlenin altındaki boş bölüme yazınız.

ETKİNLİK 2

Zengin ve varlıklı insanlar, derneğimize bağışta bulundu.…………………………………………………………………

Zeynep’le ilk kez Ankara’da tanışmıştık.…………………………………………………………………

Hırsız, mücevherleri gizlice çalmış.…………………………………………………………………

İki kardeşten en küçüğü üniversiteyi kazanmış.…………………………………………………………………

Gizli sırlarımı kimseye anlatmayacağına söz verdi.

…………………………………………………………………

Senin sayende öğretmenden azar işittim.…………………………………………………………………

24 Haziran 2012 yılında dünyaya gelmiş Elif.…………………………………………………………………

Beğendiğimiz buzdolabının ücreti oldukça fazlaydı.…………………………………………………………………

Karlı havalarda kaza yapma şansımız artıyor.…………………………………………………………………

İş yerinden son öğretim durumumla ilgili bir belge istediler.…………………………………………………………………

Zengin

İlk kez

Gizlice

En

Gizli

Senin yüzünden öğretmenden azar işittim.

24 Haziran 2012 tarihinde dünyaya gelmiş Elif.

Beğendiğimiz buzdolabının fiyatı oldukça fazlaydı.

Karlı havalarda kaza yapma riskimiz artıyor.

İş yerinden son öğrenim durumumla ilgili bir belge istediler.


ANLATIM BOZUKLUKLARI

ETKİNLİK 3

Aşağıdaki cümlelerde sözcüğün yanlış yerde kullanımından kaynaklanan anlatım bozuklukları vardır. Cüm-lelerin doğrularını verilen boşluklara yazınız.

• Beni aradığında yeni eve gelmiştim.Cümlenin Doğrusu:

• Sebzeler çok suda beklediği için çürümüş.Cümlenin Doğrusu:

• Halka mesaj en etkili tiyatroyla verilir.Cümlenin Doğrusu:

• Ahmet 20 oya karşılık 15 oyla sınıf başkanı seçildi. Cümlenin Doğrusu:

• Eczanemizde ağrısız kulak delinir.Cümlenin Doğrusu:

ETKİNLİK 4

Aşağıdaki cümlelerde yapılan anlatım bozukluklarıyla bu anlatım bozukluklarının sebeplerini eşleştiriniz.

a. Yaşlıca bir ihtiyar bana adres sordu.

b. Eminim tren perona yanaşmış olabilir.

c. Bu davranışın zaman kaybetmemizi sağ-ladı.

d. Ona ayak bağı oluyor, işinin çabuk bitme-sine yardımcı oluyordu.

e. Üniversiteden mezun olunca öğretmen olarak doğduğu köye atandı.

• Sözcüğün yanlış yerde kullanımı ( )

• Çelişen sözcüklerin bir arada kullanımı ( )

• Deyimin anlamına uygun kullanılmaması ( )

• Gereksiz sözcük kullanımı ( )

• Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı ( )

Beni aradığında eve yeni gelmiştim.

Sebzeler suda çok beklediği için çürümüş.

Halka en etkili mesaj tiyatroyla verilir.

Ahmet 15 oya karşılık 20 oyla sınıf başkanı seçildi.

Eczanemizde kulak ağrısız delinir.

e

b

d

a

c


1. Aşağıdaki cümlelerde yer alan gereksiz sözcükleri bulunuz ve boş bırakılan yere yazınız.

2. Aşağıdaki cümlelerde yer alan anlatım bozukluklarını bulunuz ve bu anlatım bozukluklarının nedenini yazınız.

10.

O kadar korkmuştu ki etekleri zil çalıyordu.

Bu cümlede deyimin yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım

bozukluğu vardır.

Çamaşır suyu elle-rini tahrip etti.

Size her konuda güveniyorum ve sizi

destekliyorum.

Bu cümlede anlatım bozukluğu yoktur.

Doğru

DoğruDoğru

H ns l

Yanlış

YanlışYanlış

Bu cümlede sözcüğün yanlış kullanımından

kaynaklı anlatım bozukluğu vardır.

Bu etkinlik doğru tamamlandığında aşağıdaki sembollerden hangisine ulaşılır?

A) H B) s C) n D) l

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu vardır?

A) Babam bize umudumuzu yitirmememizi öğüt-ler.

B) Garson çabucak yanımıza geliverdi.C) Bana güveninizi boşa çıkarmayacağım.D) İstediğiniz dosyayı en kısa sürede hazırlarım.

YAZILIYA HAZIRLIK

• Bir hafta önce aldığım bilgisayarı geri iade ettim.

.......................................................................................................................................................................................

• Kardeşimle birlikte tiyatroya gideceğiz.

.......................................................................................................................................................................................

• Asansörle aşağı inmemiz gerekiyormuş.

.......................................................................................................................................................................................

• Yıllarca karşılıklı mektuplaştık onunla.

.......................................................................................................................................................................................

• Sağlığına, sıhhatine dikkat etmelisin bence.

.......................................................................................................................................................................................

• Bana vereceğiniz her türlü görev ve vazifeye hazırım.

.......................................................................................................................................................................................

• Bu yörenin kendine özgün bazı gelenekleri vardır.

Anlatım Bozukluğunun Nedeni:

• Hiç şüphe yok ki o da hatasını anlamış olmalı.


• Aldıkları para mutlu olmalarına neden oldu.

Anlatım Bozukluğunun Nedeni:• Geçen hafta doğan halamın kızı çok tatlıydı.


• İzlediğiniz maç 2 - 2 berabere bitti.


• Sınıfın boyu en kısa öğrencisi bendim.


Geri

Birlikte

Aşağı

Karşılıklı

Sıhhatine

Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı

Çelişen sözcüklerin bir arada kullanılması

Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı

Sözcüğün yanlış yerde kullanımı

Gereksiz sözcük kullanımı

Görev

Gereksiz sözcük kullanımı


3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz.

4. Anlatım bozukluğuna yol açan aşağıdaki sebeplere birer örnek veriniz.

5. Aşağıda anlatım bozukluğu yol açan unsurla birer örnek veriniz.

YAZILIYA HAZIRLIK

• “Buraya taşınalı tam olarak on yıl olmuştur.” cümlesinde ......................................................................................

.................................................... kaynaklanan anlatım bozukluğu yapılmıştır.

• “Size Mehmet hakkında kısaca bildiklerimi anlatayım.” cümlesinde .......................................................

............................................... kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır.

• “Bizim için yaptığın iyiliklere göz yumamayız.” cümlesinde ......................................................................................... kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır.

• “Yolun bundan sonraki kısmını yaya olarak yürüyeceğimizi söylediler.” cümlesinde ................................................................................................ kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır.

• “Arkadaşlarım arasında asla ayrıcalık yapmam.” cümlesinde .................................................................................................................................... kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır.

( ) Aynı anlama gelen birden fazla sözcüğün bir arada kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

( ) “Size kendimi tanıştırayım.” cümlesinde sözcüğün yanlış anlamda kullanılmasından kaynakla-nan bir anlatım bozukluğu vardır.

( ) “Bütün gün sizden haber bekledim.” cümlesinde anlatım bozukluğu vardır.

( ) “17 Ekim 2016’da dünyaya gelmiş Tuna.” cümlesinde anlatım bozukluğu vardır.

( ) “Bahçemize bir erik fidanı ektik.” cümlesinde anlatım bozukluğu vardır.

Gereksiz Sözcük Kullanımı: ..................................................................................................

Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması: ..................................................................................................

Öğrenci yanıtlayacak

Öğrenci yanıtlayacak

çelişen ifadelerin bir arada

kullanılmasından

sözcüğün yanlış yerde kullanılmasından

sözcüğün yanlış anlamda kullanılmasından

gereksiz sözcük kullanılmasından

deyimin yanlış kullanılmasından

D

D

D

Y

Y

TÜRKÇE - bilfenyayincilik.com · Dil Bilgisi TÜRKÇE DİL BİLGİSİ TAM ÖLÇME TAM ÖLÇME...

Documents

Transcript of TÜRKÇE - bilfenyayincilik.com · Dil Bilgisi TÜRKÇE DİL BİLGİSİ TAM ÖLÇME TAM ÖLÇME...