TÜBİTAK TEYDEBtubitak.gov.tr/tubitak_content_files//TEYDEB/... · Ölçme, değerlendirme ve...
Transcript of TÜBİTAK TEYDEBtubitak.gov.tr/tubitak_content_files//TEYDEB/... · Ölçme, değerlendirme ve...
TÜBİTAK TEYDEB
Özel Sektöre Yönelik Ar-Ge ve Yenilik Destekleri
TÜBİTAK
Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB)
2012
1. TEYDEB Vizyon ve Misyon
TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB);
• ülkemiz özel sektör kuruluşlarının araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilik
faaliyetlerini desteklemek ve
• bu yolla Türk sanayisinin araştırma-teknoloji geliştirme yeteneğinin, yenilikçilik
kültürünün ve rekabet gücünün artırılmasına katkıda bulunmak,
amacıyla kurulmuştur.
1.1. TEYDEB Vizyon
Ülkemiz özel sektör kuruluşlarının, araştırma-teknoloji geliştirme, teknoloji
yönetimi ve yenilikçilikte uluslararası düzeyde rekabetçi bir yapıya ulaşmalarına katkı
sağlamak ve bu alanda dünya çapında bilinen, uygulamaları örnek alınan bir kuruluş
olmak.
1.2. TEYDEB Misyon
Ülkemizin bilim, teknoloji ve yenilik politikaları doğrultusunda, özel sektör
kuruluşlarının araştırma - teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerini destekleyerek,
rekabet güçlerini artırmaya, Ar-Ge kültürünün yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktır.
TEYDEB, bu amaçla, ilgili kesimlerle işbirliği yaparak;
Özel sektör kuruluşlarının, proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirme
faaliyetlerine kaynak ayırmalarını özendirecek, risk paylaşımlı destek mekanizmaları
uygular ve geliştirir,
Sanayi kuruluşlarının kendi aralarında, üniversitelerle ve araştırma kurumlarıyla
ulusal/uluslararası işbirliği ve teknoloji transfer mekanizmaları oluşturmalarına katkıda
bulunur,
Ölçme, değerlendirme ve izleme sistemleri oluşturarak uygulama araçlarının
etkinliğini ölçer, destek programlarının sosyo-ekonomik etkilerini analiz eder.
Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör kuruluşlarının
araştırma-teknoloji geliştirme ve yenilikçilik yeteneği ile rekabet gücünü yükseltmek,
ülkemizde girişimcilik kültürünün oluşmasına katkıda bulunmak, sanayi kuruluşlarının
kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın işbirlikleri ve ortaklıklar sağlamasını teşvik
etmek amacıyla proje esaslı araştırma-teknoloji geliştirmeye kaynak ayrılmasını
özendirecek, risk paylaşımlı destek programları TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek
Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından yürütülmektedir.
2. TÜBİTAK TEYDEB Ar-Ge ve Yenilik Destekleri
TEYDEB tarafından sağlanan destek programları kapsamında, sektör ve
büyüklüğüne bakılmaksızın özel sektör kuruluşlarının Araştırma, Teknoloji Geliştirme
ve Yenilik faaliyetlerine proje esaslı olarak hibe destekler sağlanmaktadır. Bu
programlar kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi, ürüne, sürece, yönteme veya
sisteme dönüştürme aşamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araştırma,
geliştirme, iyileştirme faaliyetlerine ilişkin proje önerileri değerlendirilmekte, izlenmekte
ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir.
Söz konusu destek programlarında yenilikçiliği hedefleyen Ar-Ge projelerinin
desteklenmesi, sanayinin uluslararası rekabet gücünü geliştirecek en önemli araç
olarak görülmektedir. Bu programlar ile özel sektörün Ar-Ge’ye kaynak ayırması,
firmaların kendi aralarında veya üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla yapacakları
işbirlikleri ile çağımızın en önemli ekonomik gelişme kaynağı olan bilimsel ve teknolojik
birikimin toplumsal faydaya (ürüne) dönüştürülmesi süreci desteklenerek Ar-Ge’ye
dayalı yenilikçiliğe daha fazla yatırım yapılması teşvik edilmektedir.
2.1. TEYDEB Teknoloji Grupları
TEYDEB bünyesinde, özel sektör tarafından önerilen Ar-Ge ve yenilik projelerini
değerlendirmek ve destek verilen projeleri izlemek üzere 5 ayrı Teknoloji Grubunu ve
destek programlarının mali faaliyetlerini yürütmek ve izlemek üzere kurulan Mali
Denetleme ve Sözleşmeler Müdürlüğünü (MADES) bulundurmaktadır.
TEYDEB’in TÜBİTAK Örgütlenmesindeki Yeri Şekil 1 ’de verilmiştir.
Şekil 1. TEYDEB’in TÜBİTAK Örgütlenmesindeki Yeri
TÜBİTAK TEYDEB Teknoloji Grupları aşağıdadır:
Bilişim Teknolojileri Grubu (BİLTEG)
Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu (BİYOTEG)
Elektrik, Elektronik Teknolojileri Grubu (ELOTEG)
Makine İmalat Teknolojileri Grubu (MAKİTEG)
Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri Grubu (METATEG)
Teknoloji Gruplarında, üyelerini TÜBİTAK dışından kendi alanlarında uzman
bilim insanlarının oluşturduğu Grup Yürütme Komiteleri (GYK) bulunmaktadır. Proje
önerilerinin değerlendirmesini yapacak hakem heyetlerinin seçimi, hakemlerin
değerlendirmelerini esas alarak, projenin desteklenmeye değer bulunup bulunmadığı,
proje izleyicilerinin seçimi ve projelerin izlenmesine ilişkin kararlar, söz konusu Grup
Yürütme Komiteleri tarafından alınır.
2.1.1. Bilişim Teknolojileri Grubu (BİLTEG)
Bilişim teknolojileri alanındaki gelişmeler dünyada olduğu gibi ülkemizde de
yakından takip edilmekte, farklı birçok sektörün ihtiyaçlarına yönelik çözümler bu
teknolojiler sayesinde yenilikçi yaklaşımlar ile hayata geçirilmektedir. TÜBİTAK
Başkanlığı tarafından özel sektörün Ar-Ge odaklı ve yenilikçi projeleri desteklenirken
ülkemizde bilişim alanındaki gelişmeler de yakından takip edilmekte; hizmet, sağlık,
eğitim, savunma, iletişim, finans, eğlence vb birçok alanda rekabet düzeyi yüksek
yazılım ve sistemlerin geliştirildiği görülmektedir.
Bilişim Teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda
verilmiştir:
E-imza ve veri şifreleme
uygulamaları
Finans ve yatırım piyasalarına
özel yazılımlar
Karar destek ve iş zekası
yazılımları
Üretimden veri toplama ve işleme
yazılımları
Gömülü cihaz yazılımları ve
gömülü işletim sistemleri
Hareket algılama ve görüntü
işleme yazılımları
Tıbbi görüntüleme ve teşhis
destek yazılımları
Mobil uygulama geliştirme
platformları
İnternet güvenliği yazılımları
Simülasyon geliştirme
platformları ve uygulamaları
Etkileşimli çok oyunculu oyun
yazılımları
Yazılım geliştirme platformları
Mobil bankacılık uygulamaları
Ses tanıma ve işleme yazılımları
3 Boyutlu Modelleme yazılımları
Doküman yönetimi ve arşivleme
Sistemleri
Kurumsal kaynak planlama
yazılımları
Hastane bilgi yönetim sistemleri
Savunma alanına özel yazılımlar
(taktik muharebe, hedef takibi,
uçuş eğitim simülatörleri vb)
Yerel yönetim bilgi sistemleri
Örüntü ve davranışsal analiz
temelli sistemler
Otomatik dil çevirici yazılımlar
Semantik web uygulamaları
Yapay zeka temelli müşteri
ilişkileri yazılımları
2.1.2. Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu (BİYOTEG)
TÜBİTAK TEYDEB tarafından biyoteknoloji, sağlık, ilaç, tarım, veteriner-
hayvancılık, çevre ve gıda teknolojilerinde özel sektörün yenilikçi Ar-Ge projelerine
sağlanan desteklerle bu alanlarda katma değeri yüksek ürünlerin ve süreçlerin
geliştirilerek firmaların ulusal ve uluslararası pazarlarda rekabet güçlerinin arttırılması
hedeflenmektedir. Özel sektörün bu alanda yapmış olduğu Ar-Ge faaliyetleri
teknolojinin toplumsal faydaya dönüşmesine temel teşkil etmektedir. Ülkemizde
özellikle jenerik ilaçların geliştirilerek pazara çıkmasıyla kamu sağlık harcamalarından
tasarruf elde edilmekte, toplumumuzun genetik yapısına uygun tanı kitlerinin
geliştirilmesi sonucunda hastalıkların tanı ve teşhisinde başarı oranları artmaktadır.
Ülkemiz koşullarına uygun yerli gen kaynaklarımızın korunduğu tohum çeşitlerinin
geliştirilmesi ülkemizin dışa bağımlılığını azaltmaktadır. Fonksiyonel, kalite ve besin
değeri yüksek, uzun ömürlü gıda ürünlerinin geliştirilmesi, üretim proseslerinde çevreci
teknolojilerin kullanılması, atıkların geri dönüşümü ve farklı ürünler olarak
kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi ulusal
düzeyde katma değer sağlamaktadır.
TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında Biyoteknoloji, Tarım, Çevre
ve Gıda sektörlerinde desteklenen proje konu örnekleri aşağıda verilmiştir:
Tohum ıslah çalışmaları
Klasik ıslah çalışmalarına alternatif
yöntemlerin araştırılması
Tarım zararlıları ile kimyasal ve
biyoteknolojik mücadele
Hayvanlarda ıslah çalışmaları,
biyoteknolojik yöntemlerin
kullanılması
Veteriner aşı ve ilaçların
geliştirilmesi
Gıda ve tarım sanayi atıklarının
değerlendirilmesi
Genetik karakterizasyon tespiti
Organik gıda geliştirilmesi
İçeriği zenginleştirilmiş gıdalar
üzerine çalışmalar
Yenilenebilir ve alternatif enerji
kaynaklarının tarımsal üretimde
etkin kullanılması
Biyoeşdeğer, biyobenzer ve
biyoteknolojik ilaçların geliştirilmesi
İlaç hammaddelerinin geliştirilmesi
Kozmetik ürünlerin geliştirilmesi
Deneysel analiz yöntemleri
geliştirilmesi üzerine çalışmalar
Çeşitli hastalıkların tedavisinde
kullanılan test ve tanı kitleri
geliştirilmesi
Protez ve prortez ürünlerinin
geliştirilmesi
Katı, sıvı ve gaz atıkların geri
dönüşümü ve farklı ürünler olarak
Kontrollü sistemlerle üretim
Teknolojik proses geliştirilmesi
Depolama şartlarının araştırılması,
raf ömrü üzerine çalışmalar
Geleneksel üretim yöntemlerinin
modernizasyonu ve yeni
uygulamalar
Mevcut ürünlerin teknolojik
özelliklerinin iyileştirilmesi,
süreçlerde yapılacak iyileştirmeler
Kalite arttırmaya yönelik teknolojik
gelişme içeren yaklaşımlar
kullanılabilirliğinin
değerlendirilmesi
Tıbbi bitkilerden etken madde
geliştirilmesi ve doğal ürünler
üretilmesi
Çeşitli su ürünlerinin entansif
yöntemlerle üretimi ve mevcut
üretim tekniklerinin geliştirilmesi,
iyileştirilmesi
Tıbbi alet ve cihazların üretilmesi
Biyomalzeme ve doku
mühendisliğine yönelik
uygulamalar
2.1.3. Elektrik Elektronik Teknolojileri Grubu (ELOTEG)
Baş döndürücü bir hızla gelişmekte olan Elektrik-Elektronik Teknolojileri çeşitli
uygulama alanları ile günlük hayatımızın hemen her yerinde karşımıza çıkmaktadır.
Bilgisayarların, haberleşme sistemlerinin, elektronik harp sistemlerinin, otomobillerin,
uyduların, mutfak eşyalarının ve akla gelebilecek pek çok cihazın geliştirilmesi ve
üretilmesi bu teknoloji alanında gerçekleştirilen faaliyetlerdendir.
Ülkemizde de güncel araştırma ve teknolojiler kullanılarak bu gelişmelerin
yakından izlendiği, pek çok alanda, gerekli bilgi birikimi oluşturularak teknolojik
bağımsızlık elde edilmeye çalışıldığı ve hatta teknoloji ihraç edebilecek seviyeye
ulaşmak yönünde çaba sarf edildiği gözlenmektedir.
Elektrik elektronik sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda
verilmiştir:
Enerji sistemleri, üretim verimliliği,
Yenilenebilir kaynaklardan elektrik
enerjisi üretimi,
Platform kontrol sistemleri,
Otomotiv elektroniği,
Hibrit ve elektrikli araç sistemleri,
Tüketici elektroniği,
Haberleşme sistemleri,
Telefon santralleri,
Özel uygulamalara yönelik modem,
Veri iletişimi ve çoklu ortam
uygulamaları,
İletişim ağlarında yeni servisler,
Kablosuz ağ sistemleri ve ağ trafiği
kontrolü,
Televizyon ve uydu alıcı
tasarımları,
Uzaktan eğitim sistemleri,
Savunma sanayi elektroniği,
Radar sistemleri,
Mekatronik uygulamalar,
Biyomedikal cihazlar,
Ölçme ve otomasyon sistemleri,
Meteoroloji sistemleri,
Hastane otomasyon sistemleri,
Bina otomasyonları,
Tarım sektörü otomasyon
geliştirmeleri,
Güç elektroniği,
Enerji iletim ve dağıtım sistemleri
ve elemanları,
Asansör elektroniği,
Güvenlik ve alarm sistemleri,
Aydınlatma sistemleri
2.1.4. Makine İmalat Teknolojileri Grubu (MAKİTEG)
Ülkemizde üretilemeyen veya lisans altında üretilen değişik sektörlere yönelik
birçok ileri teknoloji ürünü makine ve ürünün tasarımlarının yapılarak üretilebilir hale
getirilmesi, ulusal teknolojik bilgi birikimine katkı sağlamaktadır. Örneğin otomotiv
konusunda önceleri sadece montaja yönelik olan yatırımlarımız, artık çeşitli modeller
için dünyadaki tek üretici olma konumuna ulaşmış ve ülkemiz kendi imkanları ile imalat
tesisini kurabilir ve kendi araç tasarımlarını yapabilir hale gelmiştir.
Ülkemiz makine imalat sektörü yıllara göre üretimini artırırken, aynı oranda
artan ithalatı azaltmanın yolu, ülkemiz makine sektörünün Ar-Ge’ye önem vererek
kendi özgün tasarımları ile farklılık yaratan yenilikçi ürünleri ortaya koymasından
geçmektedir.
Makine imalat teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu örnekleri aşağıda
verilmiştir:
Otomobil, ticari araç, otobüs vb her Kazan, klima, güneş kolektörü,
türlü aracın tasarımı
Otomotiv sektöründe motor,
transmisyon klima, yakıt sistemi,
fren, far, jant vb her türlü alt
bileşenlerin geliştirilmesi
Elektrikli ve hibrit sistemlerin
kullanıldığı çevre dostu araçlar ya
da ilgili bileşenler
Buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın,
bulaşık makinesi vb her türlü beyaz
eşya grubu ürünlerin tasarımı
Üretim aşamalarında robotik ya da
mekatronik uygulama tasarımları
Özel ve genel amaçlı CNC tezgah
ve üretim makineleri tasarımları
Takım tezgahları, kalıp ve aparat
tasarımı
Transport makineleri ve yükleme
sistemleri tasarımları
Ambalaj ve paketleme makineleri
tasarımları
Deniz taşıtları tasarımları
Gemi makineleri ve ilgili alt
bileşenlerin tasarımları
İş makineleri tasarımları
Tarım araçları ve tarım makineleri
(traktör, biçerdöver vb) tasarımları
Gıda makineleri (Pastörizasyon, süt
ürünleri işleme, çikolata ve bisküvi
işleme, paketleme, zeytin sıkma
vb her türlü makine) tasarımları
Savunma sanayi’ne yönelik tasarım
faaliyetleri (Zırhlı araç, silah, tank,
radyatör gibi ısıtma, soğutma ve
havalandırma sistemlerinde
geliştirilmiş tasarımlar
Pompa, türbin, kompresör vb
akışkan makinelerinin geliştirilmesi
Dokuma, örme, iplik vb tekstil
makineleri tasarımları
Kumaş boyama, yıkama, kurutma
sistemleri gibi her türlü tekstil
sisteminin geliştirilmesi
Uçak, helikopter, insansız hava
aracı tasarımları; motor, pervane
gibi alt bileşenlerinin geliştirilmesi,
yeni malzemelerin ya da
teknolojilerin kullanıldığı yapısal
elemanlar
Güneş enerjisi üretim sistemlerinin
geliştirilmesi
Rüzgar enerjisi üretim sistemlerinin
geliştirilmesi
Tıbbi cihaz ve aletlerin tasarımı
Cam, seramik, mermer, baskı ve
matbaa, ağaç, mobilya vb
sektörler için özgün makinelerin
tasarımı
Kaynak ve lehim teknolojileriyle
ilgili makine ve ekipmanların
geliştirilmesi
El aletleri, metal gereçler, hırdavat
ve bunların üretimine yönelik
makine tasarımları
Geri dönüşüm ile ilgili makine ve
teçhizat tasarımları
insansız araç vb) Maden ve sondaj makine
tasarımları
2.1.5. Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri Grubu (METATEG)
Günümüzde birçok teknolojik ilerlemenin temelini malzeme, metalurji ve kimya
alanlarındaki gelişmeler oluşturmaktadır. Bu alanlardaki teknolojik ilerleme, tarihte hiç
olmadığı kadar hızlı bir gelişme göstermektedir. Bu sayede hayatımızın her alanını
kolaylaştıran yenilikçi ürün ve teknolojiler ortaya çıkmakta, mevcut ürünlerin
performansı artırılmaktadır.
Dünyada malzeme, metalurji ve kimya teknolojilerinde sağlanan gelişmelere
paralel olarak, Türkiye’de özel sektörün bu alanlardaki bilgi birikimi ve teknolojik
altyapısının geliştirilmesi ve gerçekleştirilen çalışmaların yeni ürün ve süreçlere
dönüşerek katma değer yaratması büyük önem arz etmektedir.
TEYDEB METATEG bünyesinde, metalik malzemeler, kimyasallar, elyaf ve
tekstil malzemeleri, ileri teknoloji seramikleri, polimer ve plastikler, cam, çimento,
beton, ısı yalıtım malzemeleri, yarı iletkenler, biyo-malzemeler ve yüksek performanslı
kompozitlerin geliştirilmesine yönelik ürün ve süreç yeniliği çalışmaları TÜBİTAK’ın
özel sektöre yönelik destek programları kapsamında değerlendirilmekte,
desteklenmekte ve izlenmektedir.
Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri sektöründe desteklenen proje konu
örnekleri aşağıda verilmiştir.
Nanoteknoloji yöntemleri ile malzeme
geliştirilmesi
Savunma sanayine yönelik kompozit
zırh üretilmesi
Karbon elyaf üretimi ve karbon elyaf
içeren kompozitlerin geliştirilmesi
Yüksek dayanımlı düşük alaşımlı çelik
geliştirilmesi
Döküm teknolojileri alanında
verimlilik ve kalite artırılması
çalışmaları
Atık gaz salınımını azaltmaya
yönelik çalışmalar
Üretim süreçlerinde enerji verimliliği
uygulamaları
Çevre dostu, kendini temizleyebilen
Biyo uyumlu implant alaşımların
geliştirilmesi
Endüstriyel atıkların yapı malzemesi
üretiminde kullanılması
Yüksek verimli geri dönüşüm
teknolojilerinin geliştirilmesi
Geleneksel seramiklerin üretim
süreçlerinin ve ürün özelliklerinin
iyileştirilmesi
İleri seramik malzemelerin
geliştirilmesi
Petrol ve türevleri için üretim
süreçlerinin iyileştirilmesi ve katalizör
geliştirme çalışmaları
boya geliştirilmesi
Yakıt pili geliştirilmesi
Fotovoltaik hücre geliştirilmesi
Optik ve elektronik malzemelerin
geliştirilmesi
Fonksiyonel tekstil ürünlerinin
geliştirilmesi
Üstün özellikli kaplama
malzemeleri
Nano malzemelerle takviye edilmiş
polimerlerin geliştirilmesi
Özel amaçlı kimyasalların
sentezlenmesi
Yüksek yalıtım özelliklerine ve
dayanıma sahip hafif yapı
malzemelerinin geliştirilmesi
Yüksek performanslı araç
lastiklerinin geliştirilmesi
2.2. TEYDEB Destek Programları
Özel sektör kuruluşlarının araştırma, teknoloji geliştirme faaliyetlerini proje
esaslı olarak desteklemek, özendirmek, izlemek ve üniversite-sanayi ilişkilerini
geliştirmek TÜBİTAK'ın temel işlevleri arasındadır. Bu işlevleri gerçekleştirmek
amacıyla oluşturulan ve TEYDEB tarafından yürütülen programlar aşağıda
listelenmektedir:
• 1501 - TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
• 1503 - TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı
• 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı
• 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
• 1509 - TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
TEYDEB tarafından yürütülmekte olan programlara ait mevzuat, başvuru
dokümanları ve kılavuzlara http://www.teydeb.tubitak.gov.tr ve
http://eteydeb.tubitak.gov.tr adreslerin ulaşılabilmektedir.
1501, 1505, 1507 ve 1509 kodlu destek programları kapsamında proje öneri
başvurusu, kuruluş tarafından ön kayıt yapılması ve ön kayıt için TÜBİTAK’tan onay
alınması sonrasında, elektronik ortamda http://eteydeb.tubitak.gov.tr adresindeki
çevrimiçi (online) Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) uygulaması
üzerinden yapılır.
2.2.1. 1501- TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı ile yeni bir ürün üretilmesi, ürün
kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin,
yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında yürütülen Ar-Ge nitelikli projeler
desteklenmektedir.
Sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan,
ülkemizde yerleşik tüm sermaye şirketleri proje başvurusunda bulunabilmektedir.
Ancak kanuni ve iş merkezi yurtdışında bulunan işletmelerin dar mükellefiyet
statüsündeki Türkiye’de yerleşik temsilcilik ve şubeleriyle vakıflar, dernekler ve
bunların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, birlikler, şahıs şirketleri ve adi ortaklıkların
proje başvuruları kabul edilmemektedir.
Ar-Ge nitelikli proje harcamaları için destek, %60’a varan oranlarda hibe
şeklinde sağlanmaktadır. Destekleme süresi proje bazında en çok 36 aydır (Tablo 1).
Tablo 1. 1501 - TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
Temel Kriterler
Başvuru Yapabilecek
Kuruluşlar
Sektör ayrımı yapılmaksızın, firma düzeyinde katma
değer yaratan, Türkiye’de yerleşik KOBİ ve büyük
ölçekli sermaye şirketleri.
Destek Süresi Proje bazınd Proje bazında en fazla 36 ay
Destek Oranı %50 - en fazla %60
2.2.2. 1503- TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı
2001 yılında başlatılan destek programında; somut Ar-Ge düşünce ya da proje
önerilerine sahip olup, bunları gerçekleştirmek için kendi yetenekleri dışında başka
uzmanlık alanlarında katkıya gereksinim duyan, proje öneri veya sonuçlarına ilişkin
talep varlığını araştıran, arz edilen proje işbirliği önerilerine teknolojik veya finansal
katkıda bulunmak isteyen, üniversite, araştırma ve özel sektör kuruluşlarından
temsilcilerin bir araya gelerek, projelerini birbirlerine tanıtmalarına, işbirliği olanaklarına
ortam oluşturulmasına yönelik düzenlenen ulusal /uluslararası “Proje Pazarı”
etkinliklerine hibe destek sağlanmaktadır.
Proje Pazarı etkinliğinde en az bir üniversite ile sanayi odası, ticaret odası,
ticaret ve sanayi odası, ihracatçı birliğinden herhangi biri veya daha fazlasının katılımcı
olması zorunlu olup, bu katılımcı kuruluşlardan (üniversite, sanayi odası, ticaret odası,
ticaret ve sanayi odası, ihracatçı birliği) herhangi biri TÜBİTAK’a etkinlik için destek
başvurusunda bulunabilir. Destek ödemeleri etkinlik öncesi tek kalemde yapılmaktadır
(Tablo 2).
Tablo 2. 1503 - TÜBİTAK Proje Pazarları Destekleme Programı
Temel Kriterler
Başvuru Yapabilecek
Kuruluşlar
En az bir üniversite ile Sanayi Odası/Ticaret
Odası/Ticaret ve Sanayi Odası/İhracatçı Birliğinden
herhangi biri veya daha fazla katılımcı olacak şekilde
bu Kuruluşlardan herhangi biri
Destek Miktarı Ulusal düzeyde 25.000 TL
Uluslararası katılımlı olması durumunda 30.000 TL
2.2.3. 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı
Ulusal Yenilik Sistemi içerisindeki KOBİ'lerin rolünün güçlendirilmesine yönelik
olarak tasarlanan ve 2011 yılında başlatılan destek programı, üniversite/kamu
araştırma kurumlarındaki bilgi birikiminin, KOBİ’lerin ihtiyaçları doğrultusunda, ürüne
ya da sürece dönüştürülerek KOBİ’lere aktarılması yoluyla ticarileştirilmesine katkı
sağlamak amacıyla oluşturulmuştur (Şekil 2).
Şekil 2. KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı
Projelere sağlanacak olan destek miktarı projenin niteliğine göre belirlenecek ve
proje bütçesinin %75’i TÜBİTAK, geriye kalan %25’i ise KOBİ tarafından
karşılanacaktır. Proje bütçesi için üst sınır 300.000 TL ve destek süresi proje bazında
en fazla 18 ay olarak belirlenmiştir. Proje bütçesine ek olarak yürütücü kuruluşa, Proje
Teşvik İkramiyesi (PTİ) ve destek kapsamına alınan proje bütçesinin % 5’i Proje
Kurum Hissesi olarak TÜBİTAK tarafından ödenir (Tablo 3).
Tablo 3. 1505 - TÜBİTAK KOBİ Yararına Teknoloji Transferi Destek Programı
Temel Kriterler
Müşteri Kuruluş KOBİ
Yürütücü Kuruluş Üniversite / Kamu Araştırma Kurumları
Destek Süresi Proje bazında en fazla 18 ay
Destek Oranı %75
Proje Bütçesi Proje bütçesi üst sınırı 300.000 TL.
(Proje Teşvik İkramiyesi ve Proje Kurum Hissesi hariç)
2.2.4. 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
Ülkemizdeki tüm işletmelerin %98’ini oluşturan KOBİ’lerin araştırma, teknoloji
geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile verimliliklerini artırmaları ve katma değeri daha
yüksek ürün ve hizmetlere yönelmelerini teşvik etmek amacıyla 2007 yılında
1507- TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı başlatılmıştır. Program
kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin, daha rekabetçi olma yönünde,
kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası
destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.
Bu programa KOBİ ölçeğindeki firmalar başvurabilmektedir. KOBİ’lerin yeni bir
ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya
standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim
teknolojilerinin geliştirilmesi konularındaki 400.000 TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı en
fazla iki projesine %75 oranında hibe şeklinde mali destek sağlanmaktadır.
Programda, ayrıca, başvuru ve izleme süreçlerinde gerekli dokümanların
danışmanlarca hazırlanmasına yönelik hizmet alımları ile Yeminli Mali Müşavir gideri
de desteklenmektedir (Tablo 4)
Tablo 4. 1507 - TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
Temel Kriterler
Başvuru Yapabilecek
Kuruluşlar KOBİ’lerin en fazla iki projesi desteklenmektedir.*
Destek Süresi Proje bazında Proje bazında en fazla 18 ay
Destek Oranı %75
Proje Bütçesi Proje bütçesi üst sınırı 400.000 TL.
*TÜBİTAK-TEYDEB destek programlarından 2 projesi desteklenmiş KOBİ’lerin
bu programa proje başvurusu kabul edilmemektedir. 1501 veya 1509 kodlu
destek programlarına başvurmaları önerilmektedir.
2.2.5. 1509 - Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
Firmalarımızın ve özel sektör kuruluşlarımızın, uluslararası ortak araştırma,
teknoloji geliştirme ve yenilik projelerinde etkin biçimde yer alması, dünyadaki
teknolojik gelişmeleri takip etmeleri ve yeni dış pazarlara açılmaları için büyük önem
taşımaktadır.
Uluslararası ortak destek programlarında (EUREKA, EUROSTARS, Avrupa
Birliği Çerçeve Programları altında ortak proje çağrılarına çıkan programlar ve benzeri
uluslararası program ve projeler, çeşitli ülkelerle yapılan ikili işbirliği anlaşmaları) yer
alan, sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın Türkiye’de yerleşik katma değer yaratan
kuruluşların nitelikli araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilik projelerine TÜBİTAK
tarafından %75’e varan oranlarda hibe şeklinde destek sağlanması için 2007 yılında
Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı başlatılmıştır (Tablo 5).
Tablo 5. 1509 - TÜBİTAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme
Programı Temel Kriterler
Başvuru Yapabilecek
Kuruluşlar
Sektör ayrımı yapılmaksızın, Türkiye’de yerleşik, firma
düzeyinde katma değer yaratan KOBİ ve büyük ölçekli
sermaye şirketleri (Uluslararası katılımcı ülkelerden bir veya
daha fazla proje ortağıyla beraber).
Destek Süresi Proje bazında Süre sınırı yok.
Destek Oranı Büyük firmalar : %60
KOBİ :%75
Proje Bütçesi Bütçe sınırı yok.
3. TÜBİTAK TEYDEB Tarafından Desteklenen Projelere Sağlanan Diğer
Kamu Ar-Ge Destekleri
Özel sektör kuruluşlarının TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen Ar-Ge ve
yenilik projelerine sağlanan hibe destekleri yanında, firmalar, TÜBİTAK TEYDEB
tarafından desteklenen bu projelere ilişkin olarak ayrıca kamu desteklerinden de
yararlanabilmektedir.
TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen projelere ilişkin olarak firmalar, 193
Sayılı Gelirler Vergisi Kanunu (GVK), 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) ve
5746 Sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun (Ar-Ge Kanunu)
kapsamında ilgili kamu desteği için başvuru yapabilmektedir. Örneğin, 5746 Sayılı
Kanun kapsamında, Ar-Ge Merkezlerine sağlanan tüm teşvik, destek ve
istisnalardan TÜBİTAK TEYDEB tarafından projesi desteklenen iki çalışanı olan
firmalar dahi desteklenen proje çerçevesinde aşağıda belirtilen desteklerden ayrıca
yararlanmaktadır:
Desteklenen proje harcamalarının yüzde 100'ü o yıl vergiden
düşülmekte, ayrıca amortisman yoluyla daha sonraki yıllarda vergi
matrahından indirilmektedir.
Desteklenen proje Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan
gelir vergisinin yüzde 80'i, doktoralı olanlarda ise yüzde 90'ı istisna
kapsamında tutulmaktadır.
Desteklenen proje personeli sigorta primi işveren hissesinin yarısı, 5 yıl
süreyle bütçeden karşılanmaktadır.
Desteklenen proje çerçevesinde firmaya yapılan hibe destekler Kurumlar
Vergisi Kanununa göre vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate
alınmamaktadır.
4. TEYDEB Proje Başvuru Süreci
TÜBİTAK TEYDEB Destek programları kapsamında Proje Başvuru adımları
Şekilde 3’ de gösterilmiştir.
Şekil 3. TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları Proje Başvuru Adımları
4.1. Proje Ön Bilgileri Formu
Ön kayıt aşamasında online olarak doldurulması gereken Proje Ön Bilgileri
bölümünün içeriği aşağıdadır:
• Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri
• Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü
• Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı
• Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği
• Bölüm E Proje Bütçesi
• Bölüm F Ekler
TÜBİTAK TEYDEB Destek programları kapsamında Proje Başvuru ve
Değerlendirme Süreci Şekil 4’de görülmektedir.
Şekil 4. Proje Başvuru ve Değerlendirme Süreci
TÜBİTAK TEYDEB’in özel sektör firmalarına yönelik destek programlarına proje
öneri başvuruları “Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS)” uygulaması
üzerinden çevrimiçi (online) olarak yapılmaktadır. (Şekil 5).
Şekil 5. Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS)
2008 yılından itibaren, başvuru, değerlendirme ve izleme süreçlerinin elektronik
ortamda yürütülmesiyle, basılı evrak sayısı ve bürokrasi azaltılarak, süreçlerin işlem
süreleri hızlı sonuçlandırılmakta ve süreç paydaşlarının (süreç sahipleri, firmalar,
hakem ve izleyiciler gibi) daha kapsamlı ve güncel bilgiye daha hızlı erişimleri
sağlanmaktadır.
PRODİS üzerinden, başvuru anından itibaren projenin her aşaması ilgili
kişilerce (firma yetkilisi, proje yürütücüsü, hakem, GYK üyeleri) izlenebilmektedir.
Değerlendirme ve izleme süreçlerinde yapılan her bir işleme ilişkin bilgi ilgili kişiler
tarafından takip edilebilmekte, ayrıca, proje yürütücüsüyle yazışmalar PRODİS
üzerinden gerçekleştirilmektedir.
4.2. Ne Zaman Başvurulur?
TEYDEB programlarına başvuru zamanı için bir sınırlama yoktur. Başvurular
online 7/24 olarak, 365 gün içinde başvuru kabul edilmektedir.
4.3. Proje Başvurusunda Dikkat Edilecek Hususlar
Başvuru hazırlık aşamasında öncelikle;
www.teydeb.tubitak.gov.tr ve www.eteydeb.tubitak.gov.tr adreslerinin ve bu adreslerde
yer alan aşağıdaki dokümanların incelenmesi önerilir:
1. Başvurulan programa ait Uygulama Esasları
2. Boş Proje Başvuru Dokümanı
3. Proje Öneri Bilgileri Hazırlama Kılavuzu
4. Değerlendirme Ölçütleri
5. Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu
Ayrıca, proje başvuru aşamasında firmaların aşağıdaki hususlara dikkat etmesi
önerilmektedir:
Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü vurgulanmalı.
Projenin teknoloji düzeyi bilimsel/teknik literatür ve standartlar referans
verilerek açıklanmalı.
Projenin hedef ve çıktıları net ve ölçülebilir biçimde başarı kriterleri
tanımlanmalıdır.
Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalı.
Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmeli.
Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkileri iyi kurgulanmalı.
Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalı.
Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalı.
Değerlendirme sürecinde hakemlere proje faaliyetlerine ilişkin proje personelinin
ve var ise teknik danışmanların sunum yapmaları.
4.4. Başvurular Nasıl Değerlendirilir?
Hakem Seçimi: Bilimsel değerlendirme yapan hakemler, izleyiciler ve kurullar,
kurumsal temsil esasına göre değil, bireysel uzmanlık ve liyakat esasına göre
seçilmekte ve bireysel değerlendirmelerini, ait oldukları kurumların görüşü olarak değil,
bireysel bağımsız görüşleri olarak ifade etmektedirler. Dolayısıyla, TÜBİTAK’ın
değerlendirme ve izleme süreçlerindeki katkısı, genel olarak sürecin yürütülmesi için
gereken ortamın sağlanmasıdır.
Değerlendirme: TEYDEB destek programlarına başvurusu yapılan projelerde
firmalardan aşağıda belirtilen üç boyut altında yer alan kriterlere uygun olacak içerikte
bilgiler alınmaktadır. Önerilen projenin içerdiği farklı teknoloji alanları ve bütçesi
dikkate alınarak belirlenen en az iki olmak üzere görevlendirilen hakemler, online
sunulan proje bilgilerini incelemeleri sonrasında ayrıca firmayı yerinde ziyaret
etmektedir. Hakemler projeye ilişkin değerlendirme raporlarını sunulan proje bilgileri,
proje ekibinden aldıkları bilgiler ve firma altyapısını dikkate alarak hazırlamakta ve
online olarak TÜBİTAK’a sunmaktadırlar. Hakem raporlarını dikkate alarak, proje
önerisinin destek kararı, Grup Yürütme Komitesi tarafından alınır.
Projelerin değerlendirilmesi aşağıdaki 3 boyut altında yer alan kriterlere göre
gerçekleştirilir:
Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü,
Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu,
Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği.
10 Mart 2005 tarihli Bilim Teknoloji Yüksek Kurulunun (BTYK) 2005/7 sayılı
Kararı ve 2005/9 sayılı Başbakanlık Genelgesi uyarınca projelerin
değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış olan Oslo ve Frascati
kılavuzlarındaki Ar-Ge ve Yenilik kavram ve tanımları dikkate alınmaktadır. Ayrıca
Dünya Ticaret Örgütü (WTO), AB’nin devlet yardımlarına ilişkin düzenlemeleri de söz
konusu kılavuzlarda belirtilen kavramları esas almaktadır.
4.1. Projelerden Beklenen Hedef ve Aşamalar
TÜBİTAK TEYDEB bünyesinde özel sektöre yönelik yürütülen Ar-Ge destek
programlarına yapılan proje başvurularında proje hedefleri olarak;
Yeni ürün geliştirilmesi,
Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi,
Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi,
Yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi
beklenmekte ve bu kapsamdaki Ar-Ge projeleri desteklenmektedir.
TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında desteklenen Ar-Ge
aşamaları aşağıda belirtilmiştir:
Kavram geliştirme,
Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü,
Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve
benzeri çalışmalar,
Tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları,
Prototip üretimi,
Pilot tesisin kurulması,
Deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması.
TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında desteklenen gider kalemleri
ise genel olarak aşağıda belirtilmiştir:
Personel giderleri (1501, 1505, 1507, 1509)
Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alımları (1501, 1505, 1507, 1509)
Danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları (1501, 1507, 1509)
Üniversitelere yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri (1501, 1507, 1509)
Malzeme ve sarf giderleri (1501, 1505, 1507, 1509)
Seyahat giderleri (1501, 1507, 1509)
Yeminli Mali Müşavir (YMM) Giderleri (1505, 1507, 1509)
Proje Hazırlatma Giderleri (1507)
Bursiyer ödemeleri, Proje Teşvik İkramiyesi, Proje Kurum Hissesi (1505)
Proje toplam bütçesinin %25’i kadar ve en fazla 500.000 TL ön ödeme
yapılabilir (1501, 1507, 1509)
4.2. Hangi Projeler Desteklenmez?
TÜBİTAK TEYDEB tarafından, genel olarak, aşağıda belirtilen özelliklere sahip
projelerin desteklenmesi uygun bulunmamaktadır.
Ar-Ge ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin
mühendislik uygulamalarını içeren projeler,
Sadece şekil ve estetiğe yönelik değişikliklerden ibaret projeler,
Araştırma geliştirme faaliyeti içermeyen ağırlıklı olarak üretim altyapısına
yönelik yatırım projeleri,
Proje Ar-Ge faaliyetlerinde firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da
hiç olmadığı projeler,
Kazanılmış Ar-Ge yeteneğinin tekrarını içeren projeler,
Güncel teknolojinin gerisinde kalmış çalışmaları içeren projeler,
Proje bilgilerinin değerlendirmeyi sonuçlandırıcı yeterlilikte ve belirginlikte
olmayan projeler,
Proje Ar-Ge sistematiğinin olmadığı veya yetersiz olduğu projeler,
Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek
yeterlilikte olmayan projeler,
Firma Ar-Ge altyapısının proje faaliyetlerini yürütmek için yetersiz olduğu,
Proje çıktısının ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte olmayan projeler.
Ayrıca, TÜBİTAK TEYDEB destek programlarında Ar-Ge faaliyetleri dışında
kalan, üretim, satış, pazarlama ve organizasyona yönelik faaliyetler
desteklenmemektedir.
4.3. Desteklenen Projelerin İzleme ve Hibe Destek Süreci
Desteklenmesine karar verilen projeler için TÜBİTAK ve firma arasında
sözleşme imzalanarak destek süreci başlamaktadır. Genellikle projeyi değerlendiren
hakemler arasından proje faaliyetlerini izlemek üzere bir izleyici belirlenir. Firma,
projede gerçekleşen teknik gelişmeleri ve değişiklikleri içeren “Dönem Raporu”’nu ve
proje harcamalarına ilişkin yeminli mali müşavir raporunu online olarak sunar.
Dönemsel faaliyet ve harcamalar, izleyici tarafından firma yerinde ziyaret ederek
değerlendirilerek rapor online olarak TÜBİTAK’a sunulur. İzleme sürecindeki tüm
gelişmeler ilgili kişiler tarafından web tabanlı uygulama üzerinden takip
edilebilmektedir. Dönemsel faaliyetlerin sunulması ve hibe destek süreci Şekil 6’da
verilmektedir.
Şekil 6. Desteklenen Projelerin Hibe Destek Süreci
5. Bilim İnsanı - Sanayi Etkileşimi
TÜBİTAK TEYDEB destek programları kapsamında yürütülen projeler ile,
• Her yıl değerlendirme süreçlerinde görev alan iki bine yakın bilim insanı,
üniversite dışına çıkarak özel sektör kuruluşları ile buluşmaktadır. Böylelikle bilgi
birikiminin üretime dönüştürülmesi amacıyla Üniversite – Sanayi işbirliği teşvik
edilmektedir.
• Türkiye’nin farklı yerlerindeki bilim insanları, kuruluşların projelerini yerinde
değerlendirmek üzere, firmaları ziyaret etmekte, bilginin yayılmasına ve uzun
vadede üniversite ve sanayi arasında kalıcı bağların oluşmasına katkıda
bulunmaktadır.
6. Gerekli Bağlantılar
TÜBİTAK TEYDEB Destek Programları kapsamında Başvuru, Destek ve Hibe
İstatistikleri için tıklayınız.
TÜBİTAK-TEYDEB Destek Programlarına Proje Başvurusunda Bulunan
Kuruluşların Listesi için tıklayınız.
1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programınca Desteklenen Kuruluş
Listesi için tıklayınız.
1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programınca Desteklenen Kuruluş
Listesi için tıklayınız.
1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programınca
Desteklenen Kuruluş Listesi için tıklayınız.