-TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN...

-TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Cuöën saách naây àûúåc xuêët baãn trong khuön khöíDûå aán Húåp taác Viïåt - Phaáp “Höî trúå Viïåt Nam höåi nhêåpkinh tïë quöëc tïë” do Uyã ban quöëc gia vïì Húåp taác kinh

tïë quöëc tïë thûåc hiïån

Cuöën saách naây do Vuå Thûúng maåi àiïån tûãBöå Thûúng maåi biïn soaån

Cuöën saách naây àûúåc xuêët baãn vúái sûå trúå giuápcuãa Cú quan ADETEF taåi Viïåt Nam

4 TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Chuá dêîn cuãa Nhaâ xuêët baãn

Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt lônh vûåc múái thu huát àûúåc sûå chuáyá cuãa àöng àaão moåi ngûúâi, àùåc biïåt laâ caác doanh nghiïåp vaâ ngûúâitiïu duâng, khi nûúác ta múã cûãa, höåi nhêåp kinh tïë vúái caác nûúáctrïn thïë giúái. ÚÃ nûúác ta, caác saách, baáo, taâi liïåu tham khaão vïì lônhvûåc naây hiïån nay coân ñt nïn viïåc nghiïn cûáu, tòm hiïíu coá nhiïìuhaån chïë.

Nhùçm cung cêëp cho baån àoåc möåt söë thöng tin cú baãn vaâ cêìnthiïët vïì thûúng maåi àiïån tûã, Nhaâ xuêët baãn Chñnh trõ quöëc giaphöëi húåp vúái UÃy ban quöëc gia vïì Húåp taác kinh tïë quöëc tïë xuêët baãncuöën saách Tòm hiïíu vïì thûúng maåi àiïån tûã do têåp thïí caác taácgiaã thuöåc Böå Thûúng maåi biïån soaån.

Nöåi dung chuã yïëu cuãa cuöën saách göìm:

Chûúng I: Thûúng maåi àiïån tûã laâ gò?

Chûúng II: Chñnh saách vaâ phaáp luêåt cuãa Viïåt Nam vïìthûúng maåi àiïån tûã.

Chûúng III: ÛÁng dûång cöng nghïå thöng tin trong doanhnghiïåp.

Chûúng IV: Doanh nghiïåp tham gia thûúng maåi àiïån tûã.

Chûúng V: Caác lônh vûåc kinh doanh thûúng maåi àiïån tûã.

Xin giúái thiïåu cuöën saách cuâng baån àoåc.

Thaáng 9 nùm 2005NHAÂ XUÊËT BAÃN CHÑNH TRÕ QUÖËC GIA

5CHUÁ DÊÎN CUÃA NHAÂ XUÊËT BAÃN

Lúâi noái àêìu

Tiïën trònh àöíi múái vaâ höåi nhêåp do Àaãng ta khúãi xûúáng vaâ dêîndùæt àaä àem laåi nhûäng kïët quaã töët àeåp. Àïën nùm 2004, GDP tñnhtrïn àêìu ngûúâi cuãa Viïåt Nam àaä àaåt töëc àöå tùng trûúãng trungbònh 8-9%. Kim ngaåch xuêët khêíu nùm 2004 àaåt 26 tyã USD, goápphêìn àaáng kïí vaâo tùng trûúãng kinh tïë vaâ öín àõnh àúâi söëng xaä höåi.

Mùåt khaác, chuáng ta àang chûáng kiïën sûå phaát triïín nhû vuä baäocuãa cöng nghïå, àùåc biïåt laâ cöng nghïå thöng tin. Maáy tñnh àûúåc sûãduång phöí biïën trong xaä höåi, trúã thaânh möåt cöng cuå khöng thïíthiïëu taåi caác vùn phoâng, cöng ty, trûúâng àaåi hoåc vaâ ngay taåi nhaâriïng. Khöng chó laâ möåt cöng cuå vùn phoâng àùæc lûåc, maáy tñnh coânlaâ möåt cöng cuå saáng taåo, phûúng tiïån saãn xuêët taåi caác doanhnghiïåp, möåt cöng cuå ûu viïåt cho hoåc têåp vaâ nêng cao kiïën thûác,möåt thiïët bõ giaãi trñ àa nùng.

Sûå lan truyïìn vaâ phöí biïën cuãa Internet tûâ giûäa thêåp kyã 90 cuãathïë kyã trûúác àaä coá taác àöång sêu sùæc túái àúâi söëng. Con ngûúâi coá thïítrao àöíi thöng tin dïî daâng hún, nhanh choáng hún, tòm hiïíu àûúåcnhiïìu thöng tin hún tûâ kho taâng tri thûác phong phuá cuãa nhênloaåi. Internet cuäng trúã thaânh möåt möi trûúâng thuêån lúåi cho caácdoanh nghiïåp quaãng baá hònh aãnh, xuác tiïën thûúng maåi, múã röångphaåm vi giao dõch vaâ thêåm chñ kinh doanh ngay trïn Internet.

Sûå thêm nhêåp cuãa cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng vaâohoaåt àöång kinh doanh, thûúng maåi àaä dêîn àïën sûå hònh thaânh cuãamöåt phûúng thûác kinh doanh múái - thûúng maåi àiïån tûã.

Taåi Viïåt Nam, nhiïìu doanh nghiïåp àaä nùæm bùæt àûúåc nhûäng lúåi

7LÚÂI NOÁI ÀÊÌU

ñch maâ thûúng maåi àiïån tûã coá thïí àem laåi àöëi vúái viïåc giaãm thiïíucaác chi phñ saãn xuêët, kinh doanh, múã röång thõ trûúâng cho haânghoaá vaâ dõch vuå cuãa mònh, vaâ nhúâ àoá nêng cao nùng lûåc caånhtranh trong nûúác vaâ quöëc tïë. Tuy nhiïn, thûúng maåi àiïån tûãtrong thúâi gian qua vêîn chûa phaát triïín maånh meä, maâ möåt lyá doquan troång laâ doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duâng chûa coá cú höåitòm hiïíu, thûã nghiïåm vaâ chûa thêåt sûå tin tûúãng vaâo thûúng maåiàiïån tûã.

Nhùçm giuáp baån àoåc coá kiïën thûác cú baãn vaâ thûåc tïë vïì thûúngmaåi àiïån tûã, Böå Thûúng maåi xin giúái thiïåu cuöën saách Tòm hiïíu vïìThûúng maåi àiïån tûã trònh baây vïì caác khña caånh khaác nhau cuãavêën àïì naây.

Ngoaâi viïåc trang bõ nhûäng kiïën thûác chung vïì thûúng maåiàiïån tûã, cuöën saách têåp trung giúái thiïåu nhûäng mö hònh ûángduång thûúng maåi àiïån tûã tûúng àöëi thaânh cöng úã trong nûúác vaâtrïn thïë giúái, qua àoá giuáp caác doanh nghiïåp hiïíu biïët vaâ ruát rakinh nghiïåm khi coá yá àõnh triïín khai thûúng maåi àiïån tûã úã àúnvõ mònh.

Thûúng maåi àiïån tûã laâ lônh vûåc múái, laåi coá nhûäng biïën àöíi rêëtnhanh. Vò vêåy, cuöën saách naây khöng thïí àïì cêåp hïët moåi vêën àïìliïn quan àïën thûúng maåi àiïån tûã. Böå Thûúng maåi mong muöënnhêån àûúåc nhûäng yá kiïën àoáng goáp àïí cuöën saách àûúåc hoaân thiïån.

Xin trên troång giúái thiïåu cuâng baån àoåc.


Muåc luåc

Chûúng 1: THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ? 11Khaái niïåm 11Phûúng tiïån àiïån tûã 16Phaáp luêåt vïì thûúng maåi àiïån tûã 20Thanh toaán àiïån tûã 28Vêën àïì àaánh thuïë trong thûúng maåi àiïån tûã 36Tònh hònh phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã 39

Chûúng 2: CHÑNH SAÁCH VAÂ PHAÁP LUÊÅT CUÃA VIÏÅT NAM VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 47

Töíng quan 47Chñnh saách phaát triïín chung 49Möåt söë vùn baãn phaáp lyá liïn quan túái thûúng maåi

àiïån tûã 54Caác chñnh saách liïn quan túái cung cêëp dõch vuå

gùæn vúái thûúng maåi àiïån tûã 67Töåi phaåm trïn maång 74

Chûúng 3: ÛÁNG DUÅNG CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN TRONG DOANH NGHIÏÅP 76

Àûa cöng nghïå thöng tin vaâo chiïën lûúåc vaâ kïë hoaåchkinh doanh 76

Yïu cêìu kyä thuêåt 79Möåt söë phêìn mïìm ûáng duång cho doanh nghiïåp 81

9MUÅC LUÅC

Chûúng 4: DOANH NGHIÏÅP THAM GIA THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 85

Sûã duång email 85Tòm kiïëm thöng tin trïn Internet 93Àùng kyá nhêån baãn tin àiïån tûã 96Quaãng caáo trûåc tuyïën 97Website baán leã 98Saân giao dõch àiïån tûã 104

Chûúng 5: CAÁC LÔNH VÛÅC KINH DOANH THÛÚNG MAÅIÀIÏÅN TÛÃ 117

Caác nhoám haâng phuâ húåp vúái kinh doanh trûåc tuyïën 117Caác dõch vuå phuâ húåp vúái kinh doanh trûåc tuyïën 124

Phuå luåc: CAÁC THUÊÅT NGÛÄ VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ 135

TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO 186


Chûúng I

Thûúng maåi àiïån tûã laâ gò?

KHAÁI NIÏÅM

Coá nhiïìu khaái niïåm vïì thûúng maåi àiïån tû,ã nhûng hiïíu möåtcaách töíng quaát, thûúng maåi àiïån tûã laâ viïåc tiïën haânh möåt phêìnhay toaân böå hoaåt àöång thûúng maåi bùçng nhûäng phûúng tiïån àiïåntûã. Thûúng maåi àiïån tûã vêîn mang baãn chêët nhû caác hoaåt àöångthûúng maåi truyïìn thöëng. Tuy nhiïn, thöng qua caác phûúng tiïånàiïån tûã, caác hoaåt àöång thûúng maåi àûúåc thûåc hiïån nhanh hún,hiïåu quaã hún, giuáp tiïët kiïåm chi phñ vaâ múã röång khöng gian kinhdoanh.

Thûúng maåi àiïån tûã caâng àûúåc biïët túái nhû möåt phûúng thûáckinh doanh hiïåu quaã tûâ khi Internet hònh thaânh vaâ phaát triïín.Chñnh vò vêåy, nhiïìu ngûúâi hiïíu thûúng maåi àiïån tûã theo nghôa cuå

11THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ LAÂ GÒ?

HÖÅP 1. Möåt caách hiïíu vïì thûúng maåi àiïån tûã

Thûúng maåi àiïån tûã laâ hònh thûác quan troång cuãa caác hoaåt àöång thûúng maåitrong xaä höåi thöng tin hoaá úã thïë kyã XXI, bao göìm möåt loaåt caác hoaåt àöångthûúng maåi àûúåc thûåc hiïån qua maång, tûâ tòm nguöìn nguyïn liïåu, thu mua,trûng baây saãn phêím, àùåt haâng àïën viïåc giao haâng, vêån chuyïín vaâ thanhtoaán àiïån tûã… Ngoaâi caác giao dõch àiïån tûã àöëi vúái mua baán haâng hoaá, thûúngmaåi àiïån tûã seä bao göìm caã nhûäng hoaåt àöång thûúng maåi dõch vuå nhû viïåctruyïìn tin trûåc tuyïën, chuyïín tiïìn àiïån tûã, giao dõch cöí phiïëu àiïån tûã, vêån àúnàiïån tûã, tiïën haânh àêëu giaá trïn maång… Thûúng maåi àiïån tûã vûâa àïì cêåp viïåcmua baán haâng hoaá vaâ cung cêëp caác dõch vuå, vûâa coá nhûäng nöåi dung hoaåtàöång xaä höåi múái (nhû cûãa haâng aão, kinh doanh qua maång…).

thïí hún laâ giao dõch thûúng maåi, mua sùæm qua Internet vaâ maång(vñ duå, maång Intranet cuãa doanh nghiïåp).

Cùn cûá vaâo àöëi tûúång giao dõch, ngûúâi ta chia caác giao dõchthûúng maåi àiïån tûã thaânh hai nhoám:

Giao dõch buön baán haâng hoaá vêåt chêët vaâ dõch vuå thöngthûúâng;

Giao dõch trao àöíi trûåc tuyïën thöng tin, haâng hoaá, dõch vuåsöë hoaá nhû phêìn mïìm, êm nhaåc, chûúng trònh video theoyïu cêìu…

Trong nhoám àêìu, caác phûúng tiïån àiïån tûã àûúåc sûã duång nhûmöåt cöng cuå cho caác giao dõch chaâo haâng, chêëp nhêån chaâo haâng,thêåm chñ caã thanh toaán, nhûng viïåc giao haâng hoaá vaâ dõch vuå túáikhaách haâng vêîn phaãi thöng qua nhûäng phûúng thûác truyïìnthöëng. Trong nhoám thûá hai, bêët kyâ cöng àoaån naâo cuãa hoaåt àöångthûúng maåi àïìu coá thïí thûåc hiïån qua caác phûúng tiïån àiïån tûã.

Lúåi ñch cuãa thûúng maåi àiïån tûã

Àöëi vúái doanh nghiïåp, lúåi ñch lúán nhêët maâ thûúng maåi àiïån tûãàem laåi chñnh laâ sûå tiïët kiïåm chi phñ vaâ taåo thuêån lúåi cho caác bïngiao dõch. Giao dõch bùçng phûúng tiïån àiïån tûã nhanh hún so vúáigiao dõch truyïìn thöëng, vñ duå gûãi fax hay thû àiïån tûã thò nöåi dungthöng tin àïën tay ngûúâi nhêån nhanh hún laâ gûãi thû. Caác giaodõch qua Internet coá chi phñ rêët reã, möåt doanh nghiïåp coá thïí gûãithû tiïëp thõ, chaâo haâng àïën haâng loaåt khaách haâng chó vúái chi phñgiöëng nhû gûãi cho möåt khaách haâng. Vúái thûúng maåi àiïån tûã, caácbïn coá thïí tiïën haânh giao dõch khi úã caách xa nhau, giûäa thaânhphöë vúái nöng thön, tûâ nûúác naây sang nûúác kia, hay noái caách khaáclaâ khöng bõ giúái haån búãi khöng gian àõa lyá. Àiïìu naây cho pheáp caácdoanh nghiïåp tiïët kiïåm chi phñ saãn xuêët, giao dõch. Bïn caånh àoá,doanh nghiïåp coá thïí múã röång thõ trûúâng, tòm kiïëm, liïn laåc vúáiàöëi taác vaâ khaách haâng úã bêët kyâ àêu vúái chi phñ thêëp hún so vúáiphûúng thûác tiïëp cêån thõ trûúâng truyïìn thöng.


Nhûäng lúåi ñch nhû trïn chó coá àûúåc vúái nhûäng doanh nghiïåpthûåc sûå nhêån thûác àûúåc giaá trõ cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Vò vêåy,thûúng maåi àiïån tûã goáp phêìn thuác àêíy sûå caånh tranh giûäa caácdoanh nghiïåp àïí thu àûúåc nhiïìu lúåi ñch nhêët. Àiïìu naây àùåc biïåtquan troång trong böëi caãnh höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë, khi caácdoanh nghiïåp trong nûúác phaãi caånh tranh möåt caách bònh àùèngvúái caác doanh nghiïåp nûúác ngoaâi.

Àöëi vúái ngûúâi tiïu duâng, thûúng maåi àiïån tûã múã röång khaãnùng lûåa choån haâng hoaá, dõch vuå vaâ nhaâ cung cêëp. Do coá nhiïìulûåa choån nïn khaách haâng dïî tòm àûúåc saãn phêím coá chêët lûúångcao hoùåc giaá thêëp. Haâng hoaá söë hoaá nhû phêìn mïìm, phim, nhaåccoá thïí àûúåc giao ngay àïën khaách haâng qua Internet.

Vúái sûå phöí biïën cuãa caác thiïët bõ caá nhên di àöång nhû maáy tñnhxaách tay, maáy trúå giuáp kyä thuêåt söë (PDA), àiïån thoaåi di àöång, viïåcmua sùæm coá thïí àûúåc thûåc hiïån hêìu nhû úã bêët kyâ núi àêu, bêët kyâluác naâo, àaáp ûáng töëi àa nhu cêìu àa daång cuãa ngûúâi tiïu duâng.

Àöëi vúái xaä höåi, thûúng maåi àiïån tûã taåo ra möåt phong caách kinhdoanh, laâm viïåc múái phuâ húåp vúái cuöåc söëng cöng nghiïåp, giuáp caáckhu vûåc keám phaát triïín nhanh choáng múã röång trao àöíi thûúngmaåi. Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt cöng cuå giuáp doanh nghiïåp vûâavaâ nhoã khùæc phuåc nhûäng àiïím keám lúåi thïë àïí caånh tranh ngangbùçng vúái doanh nghiïåp lúán. Thûúng maåi àiïån tûã cuäng taåo ra àöånglûåc caãi caách maånh meä cho caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác nhùçmtheo kõp nhu cêìu cuãa doanh nghiïåp vaâ xaä höåi.

Thaách thûác trong ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã

Thûúng maåi àiïån tûã laâ möåt loaåi hònh hoaåt àöång xaä höåi múái,gùæn liïìn vúái haå têìng cöng nghïå, do vêåy cêìn coá khung phaáp lyá àiïìuchónh thñch húåp. Tuy nhiïn, viïåc ban haânh àêìy àuã caác vùn baãnphaáp lyá trong lônh vûåc naây laâ cöng viïåc khöng dïî, àoâi hoãi sûånghiïn cûáu vaâ quan saát tûâ chñnh quaá trònh tham gia thûúng maåiàiïån tûã.


Àöëi vúái nhiïìu ngûúâi, nhiïìu doanh nghiïåp, phûúng thûác giaodõch vaâ kinh doanh bùçng caác phûúng tiïån àiïån tûã coân chûa quenthuöåc. Ngûúâi ta vêîn nghi ngaåi àöå tin cêåy cuãa caác phûúng tiïånàiïån tûã cuäng nhû tñnh phaáp lyá cuãa caác giao dõch thûåc hiïån thöngqua caác phûúng tiïån àoá. Do vêåy, mùåc duâ àaä biïët àïën lúåi ñch cuãathûúng maåi àiïån tûã, nhûäng ngûúâi naây vêîn chûa tham gia thûúngmaåi àiïån tûã.

Haå têìng kyä thuêåt cuäng laâ möåt trúã ngaåi cho caác giao dõch àiïåntûã. Àiïìu kiïån nöëi maång taåi nhiïìu àõa phûúng trïn caã nûúác coânkhoá khùn, khöng phaãi höå gia àònh naâo cuäng coá khaã nùng kinh tïëàïí tham gia mua sùæm trûåc tuyïën. Viïåc thanh toaán qua maångchûa phaãi dïî daâng, thuêån tiïån. Cöng nghïå baão mêåt caác giao dõchtrïn maång chûa baão àaãm àïí taåo loâng tin cho caác bïn.

Tham gia sêu vaâo thûúng maåi àiïån tûã àoâi hoãi doanh nghiïåpphaãi thay àöíi cú cêëu, nhên sûå, quy trònh laâm viïåc - möåt àiïìu vöënkhöng dïî daâng viïåc múã röång caác möëi quan hïå qua maång cuängtiïìm êín nhûäng phûác taåp, ruãi ro cêìn àûúåc xûã lyá nhanh nhaåy.

Àïí tham gia thûúng maåi àiïån tûã, ngûúâi tiïu duâng phaãi coátrònh àöå töëi thiïíu vïì sûã duång caác phûúng tiïån àiïån tûã vaâ maáytñnh. Bïn caånh àoá, coá nhûäng ngûúâi sûã duång àûúåc maáy tñnh,nhûng vêîn duy trò thoái quen mua sùæm trûåc tiïëp taåi cûãa haâng.

Caác loaåi hònh ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã

Dûåa vaâo caác chuã thïí tham gia giao dõch thûúng maåi àiïån tûã,ngûúâi ta phên thaânh caác loaåi hònh ûáng duång thûúng maåi àiïåntûã göìm:

Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái doanh nghiïåp - B2B;

Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái khaách haâng - B2C;

Giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ nûúác - B2G;

Giao dõch trûåc tiïëp giûäa caác caá nhên vúái nhau - C2C;

Giao cú quan nhaâ nûúác vúái caá nhên - G2C.


B2B laâ loaåi hònh giao dõch qua caác phûúng tiïån àiïån tûã giûäadoanh nghiïåp vúái doanh nghiïåp. Theo Höåi nghõ Liïn húåp quöëc vïìthûúng maåi vaâ phaát triïín (UNCTAD), thûúng maåi àiïån tûã B2Bchiïëm tyã troång lúán trong thûúng maåi àiïån tûã (khoaãng 90%). Caácgiao dõch B2B chuã yïëu àûúåc thûåc hiïån trïn caác hïå thöëng ûángduång thûúng maåi àiïån tûã nhû maång giaá trõ gia tùng (VAN); dêychuyïìn cung ûáng haâng hoaá, dõch vuå (SCM), caác saân giao dõchthûúng maåi àiïån tûã… Caác doanh nghiïåp coá thïí chaâo haâng, tòmkiïëm baån haâng, àùåt haâng, kyá kïët húåp àöìng, thanh toaán qua caáchïå thöëng naây. ÚÃ möåt mûác àöå cao, caác giao dõch naây coá thïí diïîn ramöåt caách tûå àöång. thûúng maåi àiïån tûã B2B àem laåi nhiïìu lúåi ñchthûåc tïë cho doanh nghiïåp, àùåc biïåt giuáp giaãm caác chi phñ vïì thuthêåp thöng tin tòm hiïíu thõ trûúâng, quaãng caáo, tiïëp thõ, àaâmphaán; tùng caác cú höåi kinh doanh…

B2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïuduâng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Doanh nghiïåp sûã duång caácphûúng tiïån àiïån tûã àïí baán haâng hoáa, dõch vuå túái ngûúâi tiïuduâng. Ngûúâi tiïu duâng thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã àïílûåa choån, mùåc caã, àùåt haâng, thanh toaán, nhêån haâng. Giao dõchB2C tuy chiïëm tyã troång ñt (khoaãng 10%) trong thûúng maåi àiïåntûã, nhûng coá phaåm vi aãnh hûúãng röång. Àïí tham gia hònh thûáckinh doanh naây, thöng thûúâng doanh nghiïåp seä thiïët lêåp web-site, hònh thaânh cú súã dûä liïåu vïì haâng hoaá, dõch vuå, tiïën haânhcaác quy trònh tiïëp thõ, quaãng caáo, phên phöëi trûåc tiïëp túái ngûúâitiïu duâng. Thûúng maåi àiïån tûã B2C àem laåi lúåi ñch cho caãdoanh nghiïåp lêîn ngûúâi tiïu duâng. Doanh nghiïåp tiïët kiïåmnhiïìu chi phñ baán haâng do khöng cêìn phoâng trûng baây haythuï ngûúâi giúái thiïåu baán haâng, chi phñ quaãn lyá cuäng giaãmhún. Ngûúâi tiïu duâng seä caãm thêëy thuêån tiïån vò khöng phaãi túáitêån cûãa haâng, coá khaã nùng lûåa choån vaâ so saánh nhiïìu mùåthaâng cuâng möåt luác.

B2G laâ loaåi hònh giao dõch giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ


nûúác, trong àoá cú quan nhaâ nûúác àoáng vai troâ khaách haâng. Quaátrònh trao àöíi thöng tin giûäa doanh nghiïåp vúái cú quan nhaâ nûúácàûúåc tiïën haânh qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Cú quan nhaâ nûúáccuäng coá thïí thiïët lêåp nhûäng website, taåi àoá àùng taãi thöng tin vïìnhu cêìu mua haâng cuãa caác cú quan nhaâ nûúác, tiïën haânh viïåc àêëuthêìu haâng hoaá, dõch vuå vaâ lûåa choån nhaâ cung cêëp trïn website.Àiïìu naây, möåt mùåt giuáp tiïët kiïåm caác chi phñ tòm nhaâ cung cêëp,mùåt khaác giuáp tùng cûúâng tñnh minh baåch trong hoaåt àöång muasùæm cöng.

C2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa caác caá nhên vúái nhau. Sûå phaáttriïín cuãa caác phûúng tiïån àiïån tûã laâm cho nhiïìu caá nhên coá thïítham gia hoaåt àöång thûúng maåi vúái tû caách laâ ngûúâi baán, ngûúâicung cêëp dõch vuå. Möåt caá nhên coá thïí tûå thiïët lêåp website àïí kinhdoanh nhûäng mùåt haâng do mònh laâm ra hoùåc sûã duång möåt web-site coá sùén àïí àêëu giaá möåt söë moán haâng mònh coá. C2C goáp phêìntaåo nïn sûå àa daång cuãa thõ trûúâng.

G2C laâ loaåi hònh giao dõch giûäa cú quan nhaâ nûúác vúái caánhên. Àêy chuã yïëu laâ caác giao dõch mang tñnh haânh chñnh,nhûng coá thïí mang nhûäng yïëu töë cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Vñ duå,khi ngûúâi dên àoáng tiïìn thuïë qua maång, traã phñ khi àùng kyá höìsú trûåc tuyïën, v.v..

PHÛÚNG TIÏÅN ÀIÏÅN TÛÃ

Thûúng maåi àiïån tûã àûúåc thûåc hiïån qua caác phûúng tiïån àiïåntûã nhû: àiïån thoaåi, maáy fax, truyïìn hònh, caác hïå thöëng ûáng duångthûúng maåi àiïån tûã kyä thuêåt cao vaâ caác maång kïët nöëi maáy tñnhvúái nhau. Thûúng maåi àiïån tûã phaát triïín chuã yïëu qua Internetvaâ trïn caác hïå thöëng cung ûáng dõch vuå höî trúå giao dõch thûúngmaåi àiïån tûã (nhû maång giaá trõ gia tùng, hïå thöëng quaãn lyá dêychuyïìn cung ûáng haâng hoaá, dõch vuå). Ngaây nay, vúái sûå phaát triïínnhanh choáng cuãa cöng nghïå khöng dêy, caác thiïët bõ khöng dêyàûúåc tñch húåp àa chûác nùng àang dêìn trúã thaânh möåt phûúng tiïån


àiïån tûã quan troång, coá khaã nùng kïët nöëi vúái Internet vaâ rêët thuêåntiïån cho viïåc tiïën haânh caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã. Caáchoaåt àöång thûúng maåi tiïën haânh trïn nhûäng phûúng tiïån di àöångàûúåc goåi laâ thûúng maåi di àöång (m-commerce).

Àiïån thoaåi laâ möåt phûúng tiïån phöí thöng, dïî sûã duång vaâthûúâng múã àêìu cho caác giao dõch thûúng maåi. Möåt söë loaåi dõch vuåcoá thïí cung cêëp trûåc tiïëp qua àiïån thoaåi nhû dõch vuå bûu àiïån,ngên haâng, hoãi àaáp, tû vêën, giaãi trñ. Vúái sûå phaát triïín cuãa àiïånthoaåi di àöång, liïn laåc qua vïå tinh, ûáng duång cuãa àiïån thoaåi àangvaâ seä trúã nïn röång raäi hún. Nhûng cöng cuå àiïån thoaåi coá mùåt haånchïë laâ chó truyïìn taãi àûúåc êm thanh, moåi cuöåc giao dõch cuöëi cuângvêîn phaãi kïët thuác bùçng giêëy túâ, ngoaâi ra chi phñ giao dõch àiïånthoaåi, nhêët laâ àiïån thoaåi àûúâng daâi vaâ àiïån thoaåi ra nûúác ngoaâivêîn coân cao.

Maáy fax coá thïí thay thïë dõch vuå àûa thû vaâ gûãi cöng vùntruyïìn thöëng vaâ nay gêìn nhû àaä thay thïë hùèn maáy telex chótruyïìn àûúåc lúâi vùn. Nhûng maáy fax coá möåt söë mùåt haån chïë nhû:khöng thïí truyïìn taãi àûúåc êm thanh, hònh aãnh àöång, hònh aãnhba chiïìu.

Ngaây nay, truyïìn hònh trúã thaânh möåt trong nhûäng cöng cuåàiïån tûã phöí thöng nhêët. Truyïìn hònh àoáng vai troâ quan troångtrong thûúng maåi, nhêët laâ trong quaãng caáo haâng hoaá. Songtruyïìn hònh múái chó laâ möåt cöng cuå truyïìn thöng möåt chiïìu, quatruyïìn hònh, khaách haâng khöng thïí tòm kiïëm àûúåc caác chaâohaâng, khöng thïí àaâm phaán vúái ngûúâi baán vïì caác àiïìu khoaãn muabaán cuå thïí. Gêìn àêy, khi maáy thu hònh àûúåc kïët nöëi vúái maáy tñnhthò cöng duång cuãa noá àûúåc múã röång hún.

Sûå buâng nöí cuãa maáy tñnh vaâ Internet vaâo nhûäng nùm 90 cuãathïë kyã trûúác àaä taåo ra bûúác phaát triïín nhaãy voåt cho thûúng maåiàiïån tûã. Maáy tñnh trúã thaânh phûúng tiïån chuã yïëu cuãa thûúng maåiàiïån tûã vò nhûäng ûu thïë nöíi bêåt: xûã lyá àûúåc nhiïìu loaåi thöng tin,coá thïí tûå àöång hoáa caác quy trònh, nöëi maång vaâ tûúng taác hai chiïìuqua maång.


Vúái viïåc hònh thaânh nhûäng hïå thöëng ûáng duång thûúng maåiàiïån tûã kyä thuêåt cao nhû maång giaá trõ gia tùng (VAN), hïå thöëngquaãn lyá dêy chuyïìn cung ûáng (SCM), maång cuãa caác nhaâ cung ûángdõch vuå trung gian …, coá sûå tham gia cuãa nhiïìu doanh nghiïåp sûãduång dõch vuå, thûúng maåi àiïån tûã àûúåc nêng lïn úã mûác àöå chuyïnnghiïåp hún. Caác hïå thöëng naây thûúâng aáp duång nhûäng chuêín traoàöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI) thöëng nhêët taåo thuêån lúåi cho caác giaodõch thûúng maåi àiïån tûã.

Maång maáy tñnh àûúåc hònh thaânh khi hai hay nhiïìu maáy tñnhàûúåc nöëi vúái nhau (thûúâng bùçng caáp), chuáng sûã duång caác phêìnmïìm àïí giao tiïëp thöng tin. Nhûäng ngûúâi sûã duång maång coá thïí


HÖÅP 2. Maång giaá trõ gia tùng (VAN)

VAN laâ maång cung cêëp caác dõch vuå giaá trõ gia tùng, höî trúå doanh nghiïåp traoàöíi thöng tin theo caác chuêín trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI). Doanh nghiïåptham gia VAN coá thïí tiïën haânh caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã möåt caáchnhanh choáng, an toaân vaâ baão mêåt. Ngoaâi ra, VAN coân cung cêëp caác dõchvuå haânh chñnh khaác nhû nöåp thuïë, thuã tuåc haãi quan, thuã tuåc xin pheáp kinhdoanh, thuã tuåc àêìu tû...

VAN hiïån laâ cöng cuå phöí biïën taåi nhûäng nïìn kinh tïë ài tiïn phong trongûáng duång thûúng maåi àiïån tûã nhû Myä, chêu Êu, Àaâi Loan, Haân Quöëc, HöìngKöng. Möåt söë cöng ty lúán cuãa thïë giúái cung cêëp caác dõch vuå vïì maång VANlaâ GEIS, IBM, Telstra, AT&T.

Thaáng 7-2000, ba nïìn kinh tïë cuãa chêu AÁ göìm Xingapo (TradeNet), ÀaâiLoan (TradeVAN), Höìng Köng (Tradelink) àaä lêåp Liïn minh chêu AÁ vïìThûúng maåi àiïån tûã (PAA) vúái muåc tiïu hònh thaânh möåt haå têìng ûáng duångcöng nghïå thöng tin àaáng tin cêåy vaâ cung ûáng caác dõch vuå giaá trõ gia tùnghöî trúå giao dõch trûåc tuyïën giûäa caác doanh nghiïåp trong Liïn minh. Caácthaânh viïn tham gia Liïn minh laâ nhûäng maång giaá trõ gia tùng coá uy tñn. Hiïånàaä coá thïm saáu thaânh viïn múái laâ Trung Quöëc (CIECC), Nhêåt Baãn (TEDI),Haân Quöëc (KTNET), Ma Cao (TEDMEV), Malaixia (DagangNet), vaâ ThaáiLan (CAT Telecom). Töíng söë doanh nghiïåp tham gia hïå thöëng laâ hún120.000, hoaåt àöång trïn nhiïìu lônh vûåc khaác nhau.

cuâng chia seã caác taâi nguyïn bao göìm: àôa cûáng, öí CD-ROM, maáyin, modem, caác phêìn mïìm ûáng duång, caác cú súã dûä liïåu… Tuyâ theotñnh múã röång cuãa maång maâ ngûúâi ta chia thaânh caác maång cuåc böå(LAN), maång diïån röång (WAN) vaâ Internet. Theo phaåm vi cungcêëp dõch vuå, ngûúâi ta phên thaânh caác maång nöåi böå (Intranet) vaâmaång ngoaåi böå (Extranet).

Khi caác maáy tñnh àûúåc nöëi vúái nhau trong möåt maång vaâ coáphaåm vi àõa lyá khaá gêìn nhau, vñ duå nhû trong cuâng möåt toâa nhaâhay trûúâng hoåc thò maång maáy tñnh àoá àûúåc goåi laâ maång cuåc böå(LAN).

Hònh 1. Mö hònh maång LAN

Khi maång maáy tñnh sûã duång nhûäng kïët nöëi viïîn thöng úã phaåmvi lúán hún, noá cho pheáp caác maáy tñnh coá thïí àûúåc àùåt úã nhûäng võtrñ rêët xa nhau, vñ duå úã nhûäng quöëc gia khaác nhau, nhûng vêînthuöåc sûå quaãn lyá cuãa möåt àún võ, töí chûác cuå thïí thò khi àoá ta coámaång diïån röång (WAN).


Hònh 2. Mö hònh maång WAN

Internet laâ maång toaân cêìu hònh thaânh tûâ nhûäng maång nhoãhún, nöëi kïët haâng triïåu maáy tñnh trïn toaân thïë giúái thöng qua hïåthöëng viïîn thöng. Tiïën böå kyä thuêåt cuãa thêåp kyã 90 cuãa thïë kyã XXnhû maáy tñnh caá nhên, modem, phêìn mïìm trònh duyïåt, tïn miïìndïî nhúá cuãa website… laâm cho Internet coá thïí àïën vúái têët caã moåingûúâi. Internet mang laåi cú súã haå têìng kyä thuêåt giuáp caác cöng typhöí biïën caác àõa chó trïn maång cuãa mònh, hiïín thõ nöåi dung thöngtin àïí moåi ngûúâi coá thïí truy cêåp. Internet bao göìm caác thöng tinàa phûúng tiïån nhû söë liïåu, vùn baãn, àöì hoåa, phim aãnh… laâ möåthònh thûác maång vúái nhûäng chûác nùng phong phuá àïí kïët nöëithöng tin trïn toaân thïë giúái.

PHAÁP LUÊÅT VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Trong böëi caãnh cöng nghïå phaát triïín vúái möåt töëc àöå nhanhchoáng, phaáp luêåt cêìn phaãi àûúåc xêy dûång àïí kõp thúâi àiïìu chónhnhûäng hiïån tûúång xaä höåi múái phaát sinh. Viïåc thiïëu khung phaáplyá trong nhiïìu hïå thöëng xeát xûã àïí àiïìu chónh nhûäng vêën àïì


liïn quan túái hiïåu lûåc phaáp lyá cuãa caác giao dõch àiïån tûã laâ raâo caãnrêët lúán àöëi vúái sûå phaát triïín cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Thûåc tïë,trong nhûäng giao dõch thûúng maåi àiïån tûã, chaâo haâng, àùåt haânghoùåc húåp àöìng àûúåc giao kïët bùçng phûúng tiïån àiïån tûã àaä taåo nïnmöåt giao dõch àiïån tûã hoaân chónh. Tuy nhiïn, rêët nhiïìu quy àõnhphaáp lyá, liïn quan túái húåp àöìng vaâ nhûäng giao dõch thûúng maåikhaác àûa ra àoâi hoãi taâi liïåu phaãi úã daång vùn baãn, àûúåc kyá, lûu trûähoùåc dûúái hònh thûác baãn göëc.

Luêåt mêîu vïì thûúng maåi àiïån tûã cuãa UNCITRAL

Nhùçm taåo khung phaáp lyá cho phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã,nùm 1996 Uyã ban Luêåt Thûúng maåi quöëc tïë cuãa Liïn húåp quöëc(UNCITRAL) àaä soaån thaão möåt luêåt mêîu vïì thûúng maåi àiïån tûã,hònh thaânh nhûäng quy àõnh mêîu vïì thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyácuãa caác thöng àiïåp dûä liïåu nhùçm baão vïå vïì mùåt phaáp lyá chonhûäng töí chûác, caá nhên mong muöën tham gia thûúng maåi àiïåntûã. Luêåt mêîu coá thïí àûúåc sûã duång nhû möåt taâi liïåu tham khaãocho caác nûúác trong quaá trònh xêy dûång phaáp luêåt vïì thûúng maåiàiïån tûã cuãa mònh. Tinh thêìn cuãa Luêåt mêîu laâ baão àaãm nhûänggiao dõch thûúng maåi àiïån tûã àûúåc thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá vaânïëu cêìn thiïët thò seä coá nhûäng haânh àöång thñch húåp àïí tùngcûúâng khaã nùng thi haânh cho nhûäng giao dõch bùçng phûúng tiïånàiïån tûã.

Luêåt mêîu àûúåc soaån thaão dûåa trïn saáu nguyïn tùæc cú baãn, göìm:

Tûúng àûúng thuöåc tñnh: taâi liïåu àiïån tûã coá thïí àûúåc coi coágiaá trõ phaáp lyá nhû taâi liïåu úã daång vùn baãn nïëu thoaã maäncaác yïu cêìu kyä thuêåt nhêët àõnh;

Tûå do thoaã thuêån húåp àöìng;

Tön troång viïåc sûã duång tûå nguyïån phûúng thûác truyïìnthöng àiïån tûã;

Giaá trõ phaáp lyá cuãa húåp àöìng vaâ tñnh ûu viïåt cuãa nhûäng quyàõnh phaáp lyá vïì hònh thûác húåp àöìng: nhûäng àoâi hoãi àöëi vúái


húåp àöìng àïí coá giaá trõ phaáp lyá vaâ khaã nùng àûúåc thi haânhphaãi àûúåc tön troång;

AÁp duång vïì mùåt hònh thûác hún laâ quan têm túái nöåi dung:luêåt chó aáp duång àöëi vúái hònh thûác húåp àöìng, maâ khöng àïìcêåp nöåi dung, trïn cú súã phaãi thoaã maän nhûäng àoâi hoãi phaáplyá nhêët àõnh;

Phaáp luêåt vïì baão vïå ngûúâi tiïu duâng phaãi ài trûúác. Nhiïìuquöëc gia àaä thïí hiïån caác nguyïn tùæc vaâ nöåi dung cuãa Luêåtmêîu UNCITRAL vaâo hïå thöëng phaáp luêåt quöëc gia cuãa mònh.

Bïn caånh àoá, caác nghiïn cûáu trïn thïë giúái àaä khaái quaát nùmvêën àïì phaáp lyá vïì thûúng maåi àiïån tûã cêìn àûúåc quy àõnh trongphaáp luêåt quöëc gia göìm:

Thûâa nhêån caác thöng àiïåp dûä liïåu: àûa ra caác quy àõnhphaáp lyá àöëi vúái caác nöåi dung giao dõch thûúng maåi qua caácphûúng tiïån àiïån tûã;

Quy àõnh kyä thuêåt vïì chûä kyá àiïån tûã nhùçm baão àaãm tñnhxaác thûåc, toaân veån, baão mêåt cuãa thöng tin àûúåc trao àöíitrong thûúng maåi àiïån tûã;

Baão höå quyïìn súã hûäu trñ tuïå trong thûúng maåi àiïån tûã;

Baão vïå ngûúâi tiïu duâng trong thûúng maåi àiïån tûã;

Töåi phaåm vaâ vi phaåm trong thûúng maåi àiïån tûã.

Thûâa nhêån phaáp lyá àöëi vúái thöng àiïåp dûä liïåu

Thöng àiïåp dûä liïåu laâ hònh thûác thöng tin àûúåc trao àöíi quaphûúng tiïån àiïån tûã trong caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã.Thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác thöng àiïåp dûä liïåu laâ cú súã choviïåc thûâa nhêån caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã, thïí hiïån dûúáicaác khña caånh: coá thïí thay thïë vùn baãn giêëy (hoùåc vùn baãn keâmchûä kyá), coá giaá trõ nhû baãn göëc, coá giaá trõ lûu trûä vaâ chûáng cûá, xaácàõnh traách nhiïåm caác bïn vaâ thúâi gian, àõa àiïím gûãi, nhêån thöngàiïåp dûä liïåu.


Taâi liïåu giêëy thöng thûúâng luön àûúåc coi laâ cú súã phaáp lyá àaángtin cêåy, sao chuåp àûúåc vaâ khöng thïí biïën àöíi trong caác giao dõchsûã duång noá. Nhûäng cú súã nïu trïn cuäng àûúåc thûâa nhêån àöëi vúáimöåt taâi liïåu àiïån tûã khi thoaã maän nhûäng quy àõnh phaáp luêåt yïucêìu thöng tin phaãi dûúái daång chûä viïët vaâ coá thïí truy cêåp àûúåc.Àïí baão àaãm khaã nùng truy cêåp àûúåc, phêìn mïìm sûã duång cho viïåctruy cêåp phaãi coá khaã nùng baão àaãm viïåc lûu giûä taâi liïåu àoá.

Nhùçm chûáng minh yá àõnh giao kïët húåp àöìng dûúái daång vùnbaãn thöng thûúâng, toaâ aán coá thïí cùn cûá vaâo caác bùçng chûáng ngoaâihúåp àöìng nhû biïn baãn ghi nhûäng cuöåc àaâm phaán giûäa caác bïn.Theo caách naây, phaáp luêåt cêìn thûâa nhêån giaá trõ bùçng chûáng cuãathû àiïån tûã hoùåc baãn ghi àûúåc lûu trûä trïn phûúng tiïån àiïån tûãthïí hiïån yá àõnh giao kïët húåp àöìng giûäa caác bïn.

Àïí xaác àõnh thúâi àiïím vaâ àõa àiïím gûãi, nhêån thöng tin bùçngphûúng tiïån àiïån tûã, phaáp luêåt àûa ra phûúng phaáp giaã àõnh.Theo àoá, thúâi gian gûãi taâi liïåu àiïån tûã phuå thuöåc viïåc ngûúâi nhêåncoá thöng baáo vúái ngûúâi gûãi vïì hïå thöëng thöng tin àûúåc chó àõnhtrûúác hay khöng. Nïëu coá chó àõnh trûúác, taâi liïåu àiïån tûã seä àûúåc


HÖÅP 3. Húåp àöìng àiïån tûã

Trong àiïìu kiïån kyä thuêåt hiïån nay, chaâo haâng vaâ chêëp nhêån chaâo haâng coáthïí àûúåc thûåc hiïån bùçng phûúng phaáp àiïån tûã. Do vêåy, caác bïn giao dõchkhöng thïí tûâ chöëi nghôa vuå cuãa mònh vúái lêåp luêån rùçng giao dõch laâ vö hiïåuhoùåc khöng dûå àoaán àûúåc chó vò noá àûúåc thûåc hiïån bùçng phûúng tiïån àiïåntûã. Tuy nhiïn, cêìn phaãi coá caác quy àõnh liïn quan túái húåp àöìng giao kïëtbùçng möåt phûúng tiïån àiïån tûã (húåp àöìng àiïån tûã) thïí hiïån úã hai khña caånh:(1) Húåp àöìng àiïån tûã àûúåc thûåc hiïån möåt caách ngêìm àõnh, chùèng haån nhûnoá khöng thïí thay thïë nhûäng cam kïët coá sùén giûäa caác bïn liïn quan túáicaách thûác húåp àöìng àûúåc hònh thaânh; (2) Húåp àöìng àiïån tûã khöng mùåcnhiïn mang giaá trõ phaáp lyá trong giao dõch àiïån tûã, noá chó coá yá nghôa rùçnggiao dõch àûúåc thûåc hiïån dûúái daång àiïån tûã khöng bõ mêët ài hiïåu lûåc phaáplyá (trong böëi caãnh naây, hiïåu lûåc phaáp lyá haâm yá caã giaá trõ phaáp lyá vaâ hiïåu lûåcthi haânh cuãa húåp àöìng).

truyïìn theo thoaã thuêån àoá, taâi liïåu coi laâ àûúåc nhêån khi noá vaâohïå thöëng thöng tin àûúåc chó àõnh. Trong caác trûúâng húåp khaác, taâiliïåu seä àûúåc nhêån khi noá loåt vaâo phaåm vi kiïím soaát cuãa ngûúâinhêån. Võ trñ gûãi, nhêån àûúåc xaác àõnh laâ taåi truå súã kinh doanh.Viïåc gûãi taâi liïåu àiïån tûã seä àûúåc coi laâ diïîn ra taåi truå súã kinhdoanh cuãa ngûúâi gûãi (hoùåc núi cû truá trong trûúâng húåp khöng coátruå súã kinh doanh). Tûúng tûå, viïåc nhêån taâi liïåu àûúåc coi laâ diïînra taåi truå súã kinh doanh cuãa ngûúâi nhêån. Nïëu möåt bïn coá nhiïìutruå súã kinh doanh, võ trñ gûãi hoùåc nhêån seä laâ truå súã kinh doanhcoá quan hïå gêìn guäi nhêët vúái giao dõch àûúåc thûåc hiïån.

Quy àõnh vïì chûä kyá àiïån tûã

Chûä kyá àiïån tûã laâ möåt cöng nghïå cho pheáp xaác nhêån ngûúâigûãi vaâ baão àaãm tñnh toaân veån cuãa thöng àiïåp dûä liïåu. Vïì baãnchêët, chûä kyá àiïån tûã tûúng àûúng chûä kyá tay, coá caác thuöåc tñnhnhû: khaã nùng nhêån daång möåt ngûúâi, taåo tñnh chùæc chùæn vïì möëiquan hïå cuãa ngûúâi àoá vúái haânh vi kyá vaâ cho thêëy viïåc ngûúâi àoáchêëp nhêån nöåi dung taâi liïåu kyá. Coá nhiïìu loaåi chûä kyá àiïån tûãkhaác nhau nhû chûä kyá söë, chûä kyá sinh trùæc hoåc, chûä kyá dûåa trïnsöë nhêån daång caá nhên (söë PIN), chûä kyá taåo bùçng theã thöngminh … Hiïån nay, chûä kyá söë laâ loaåi chûä kyá àiïån tûã àûúåc sûãduång phöí biïën nhêët.

Phaáp luêåt thûúng maåi àiïån tûã cêìn coá caác quy àõnh thûâa nhêångiaá trõ phaáp lyá cuãa chûä kyá àiïån tûã, cuå thïí hoaá caác tiïu chñ kyäthuêåt vaâ xaác àõnh traách nhiïåm cuãa nhaâ cung cêëp dõch vuå chûángthûåc àiïån tûã. Coá hai phûúng phaáp xêy dûång phaáp luêåt vïì chûä kyáàiïån tûã: quy àõnh chung dûåa trïn nguyïn tùæc trung lêåp vïì mùåtcöng nghïå vaâ quy àõnh cuå thïí vïì chûä kyá söë. UNCITRAL khuyïënnghõ sûã duång phûúng phaáp thûá nhêët àïí dûå truâ khaã nùng hònhthaânh caác cöng nghïå chûä kyá àiïån tûã múái. Hêìu hïët caác nûúác theokhuyïën nghõ naây. Tuy nhiïn, möåt söë nïìn kinh tïë quy àõnh cuå thïívïì chûä kyá söë nhû Haân Quöëc, Malaixia, Àaâi Loan. Àiïìu kiïånthaânh lêåp töí chûác chûáng thûåc àiïån tûã cuäng khaác taåi möîi nûúác: coá


nûúác quaãn lyá rêët chùåt nhû Haân Quöëc, Malaixia vúái yïu cêìu phaãixin cêëp pheáp vaâ quy àõnh caác àiïìu kiïån vïì taâi chñnh, nhên sûå vaâcöng nghïå, coá nûúác nhû Myä, Xingapo laåi cho pheáp moåi töí chûác, caánhên àïìu coá quyïìn cung cêëp dõch vuå. Caác quy àõnh vïì chûä kyá àiïåntûã coá thïí àûúåc taách riïng thaânh möåt vùn baãn àöåc lêåp.

Baão höå quyïìn súã hûäu trñ tuïå trong thûúng maåi àiïån tûã

Vúái sûå xuêët hiïån cuãa nhiïìu cöng nghïå múái, àùåc biïåt laâ caácûáng duång cöng nghïå thöng tin, viïåc baão höå quyïìn súã hûäu trñ tuïåcoá yá nghôa quan troång. Phêìn lúán caác àöëi tûúång thuöåc quyïìn súãhûäu trñ tuïå nhû taác phêím vùn hoåc - nghïå thuêåt, taâi liïåu khoahoåc - kyä thuêåt, chûúng trònh maáy tñnh, cú súã dûä liïåu coá tñnhsaáng taåo, nhaän hiïåu thûúng maåi, bñ mêåt thûúng maåi, chó dêînàõa lyá, thiïët kïë kiïíu daáng cöng nghiïåp … àïìu coá thïí xuêët hiïåndûúái hònh thûác cho pheáp truyïìn taãi dïî daâng qua Internet vaâ caácmaång múã khaác. Nhiïìu vêën àïì múái liïn quan túái tïn miïìn; tñnhnùng liïn kïët, dêîn chiïëu giûäa caác taâi liïåu trïn möi trûúâng nöëimaång, traách nhiïåm cuãa caác nhaâ cung cêëp dõch vuå maång… khiïëncaác quy àõnh vïì phaåm vi baão höå quyïìn súã hûäu trñ tuïå trûúác àêykhöng coân phuâ húåp.

Àïí coá thïí baão höå töët trong thûúng maåi àiïån tûã, phaáp luêåt vïìsúã hûäu trñ tuïå cêìn àûúåc àiïìu chónh. Thûá nhêët, viïåc hònh thaânhnhûäng àöëi tûúång quyïìn súã hûäu trñ tuïå múái nhû phêìn mïìm maáytñnh vaâ cú súã dûä liïåu nguöìn àoâi hoãi phaãi coá nhûäng quy àõnh múáithûâa nhêån vaâ baão höå chuáng, caách thûác baão höå coá thïí nhû vúái àöëitûúång cuãa quyïìn taác giaã hay quyïìn súã hûäu cöng nghiïåp. Phaápluêåt cêìn chó roä caác thuöåc tñnh cú baãn phên biïåt vúái caác àöëi tûúångquyïìn súã hûäu trñ tuïå khaác, xaác lêåp caác quyïìn nhên thên, quyïìnsúã hûäu vaâ caác nghôa vuå liïn quan, àûa ra caác giúái haån, ngoaåi lïåàöëi vúái caác quyïìn vaâ nghôa vuå, hònh thaânh cú chïë xûã lyá vi phaåm.

Thûá hai, nhiïìu àöëi tûúång quyïìn súã hûäu trñ tuïå coá thïí àûúåcbiïíu hiïån dûúái daång caác ûáng duång cöng nghïå thöng tin nhû tïnmiïìn, giao diïån website, tûâ khoaá sûã duång àïí tòm kiïëm thöng tin


vaâ caác ûáng duång cöng nghïå thöng tin khaác. Do phaáp luêåt chûaquy àõnh cuå thïí (chûa xaác àõnh chuáng thuöåc àöëi tûúång quyïìn súãhûäu trñ tuïå naâo) nïn khöng biïët cú chïë baão höå. Vñ duå: website coánïn coi laâ hònh thûác biïíu hiïån cuãa möåt taác phêím nghïå thuêåtkhöng? Tïn miïìn cuãa möåt cöng ty coá àûúåc hûúãng caác cú chïë baãohöå nhû nhaän hiïåu thûúng maåi khöng? ...

Ngoaâi ra, Internet vaâ caác maång múã khaác laâ möi trûúâng lyátûúãng cho viïåc trao àöíi, chia seã caác àöëi tûúång cuãa quyïìn súã hûäutrñ tuïå. Möåt taác phêím vùn hoåc coá thïí nhanh choáng bõ phaát taántrïn Internet; caác bñ mêåt kinh doanh àûúåc lûu trïn maáy tñnh möåtcöng ty coá thïí bõ tiïët löå ra bïn ngoaâi qua kïët nöëi Internet; möåt baãnnhaåc múái àûúåc phaát haânh, nïëu àûa lïn maång thò ai cuäng coá thïítaãi vïì sûã duång… Möi trûúâng múái taác àöång àïën caác quyïìn vaânghôa vuå liïn quan túái moåi àöëi tûúång quyïìn súã hûäu trñ tuïå. Vò vêåy,phaáp luêåt súã hûäu trñ tuïå phaãi hònh thaânh caác quy àõnh thïm vïìgiúái haån, ngoaåi lïå thûåc hiïån caác quyïìn vaâ nghôa vuå cho phuâ húåp.


HÖÅP 4. Möåt vuå kiïån xêm phaåm bñ mêåt thûúng maåi

Thaáng 11-1998, Wal-Mart àaä khúãi kiïån taåi Arkansas chöëng laåiAmazon.com “nhùçm dûâng ngay lêåp tûác viïåc Amazon.com baán hïå thöëngthöng tin tuyïåt mêåt liïn quan túái Wal-Mart”. Toaâ aán thuå lyá ban àêìu àaä quyïëtàõnh rùçng vuå kiïån cêìn àûúåc àûa ra toaâ taåi bang Washington, truå súã cuãaAmazon.com.

Thaáng 1-1999, Wal-Mart möåt lêìn nûäa àaä kiïån Amazon.com vaâ ngûúâibaão trúå cho Amazon laâ Drugstore.com. Theo caáo buöåc, Amazon àaä thuï15 caán böå kyä thuêåt quan troång cuãa Wal-Mart vò hoå coá kiïën thûác vïì hïå thöëngbaán leã trïn maång vaâ do vêåy coá nguy cú laâm tiïët löå bñ mêåt thûúng maåi cuãaWal-Mart. Trûúãng phoâng Thöng tin cuãa Amazon àaä àoáng vai troâ nhû phoágiaám àöëc cuãa hïå thöëng thöng tin taåi Wal-Mart trûúác khi àûúåc Amazon thuïvaâo nùm 1997. Vaâo thaáng 3-1999, Amazon àaä kiïån laåi Wal-Mart dûåa trïncaáo buöåc rùçng Wal-Mart àaä thûåc hiïån haânh vi caånh tranh khöng laânh maånhvaâ can thiïåp möåt caách coá yá thûác vaâo hoaåt àöång cuãa Amazon.com. Àêy laâmöåt trong nhûäng vuå aán phûác taåp nhêët trong lônh vûåc naây. Vuå kiïån chêëm dûátbùçng viïåc tiïën haânh caác cuöåc hoaâ giaãi vaâo thaáng 4-1999.

Töí chûác Súã hûäu trñ tuïå thïë giúái (WIPO) àaä coá nhûäng nghiïncûáu sêu vïì taác àöång cuãa möi trûúâng söë hoaá àöëi vúái caác àöëi tûúångcuãa quyïìn súã hûäu trñ tuïå. Nùm 1996, WIPO àaä thöng qua haihiïåp àõnh laâ Hiïåp àõnh vïì Quyïìn taác giaã vaâ Hiïåp àõnh vïì Tñn hiïåughi êm vaâ biïíu diïîn, cuâng coá àuã thaânh viïn tham gia vaâ bùæt àêìucoá hiïåu lûåc trong nùm 2002. Caác hiïåp àõnh naây coá àiïìu chónhnhûäng vêën àïì múái naãy sinh trong möi trûúâng Internet. Nhiïìuquöëc gia àaä chuyïín taãi caác quy àõnh cuãa WIPO vaâo phaáp luêåtquöëc gia nhû Myä, chêu Êu, Canaàa.

Baão vïå quyïìn lúåi ngûúâi tiïu duâng trong thûúng maåi àiïån tûã

Caác àöëi taác tham gia vaâo möåt giao dõch thûúng maåi àiïån tûãtrïn Internet hoùåc caác maång múã khaác khöng nhêët thiïët hoùåckhöng thïí gùåp mùåt nhau, hoå tiïën haânh caác giao dõch chuã yïëuthöng qua nhûäng cöng nghïå múái vaâ trong möåt möi trûúâng khaácbiïåt so vúái truyïìn thöëng. Thöng thûúâng, ngûúâi tiïu duâng khöngbiïët roä caác thöng tin vïì haâng hoaá, dõch vuå àûúåc cung cêëp nhûngûúâi baán, khaã nùng bõ thiïåt haåi cao hún, vò vêåy cêìn coá nhûängquy àõnh phaáp luêåt baão vïå hoå.

Nùm 2000, Töí chûác Húåp taác vaâ Phaát triïín kinh tïë (OECD) àaäban haânh Hûúáng dêîn vïì Baão vïå ngûúâi tiïu duâng trong böëi caãnhthûúng maåi àiïån tûã vúái nhûäng nguyïn tùæc cú baãn sau:

Baão vïå minh baåch vaâ hiïåu quaã;

Phuâ húåp vúái thöng lïå thõ trûúâng, quaãng caáo vaâ kinh doanhtrung thûåc;

Cung cêëp caác thöng tin roä raâng vïì doanh nghiïåp, haâng hoaá,dõch vuå, chi tiïët giao dõch, quy trònh xaác nhêån;

Cú chïë thanh toaán an toaân, dïî sûã duång vaâ phaãi thöng tincho khaách haâng vïì mûác àöå an toaân cuãa cú chïë àoá;

Coá caác quy àõnh vïì giaãi quyïët tranh chêëp vaâ böìi thûúâng vaâàûúåc baão vïå bñ mêåt caá nhên.


Töåi phaåm vaâ nhûäng vi phaåm trong thûúng maåi àiïån tûã

Maång Internet laâ möåt trong nhûäng thaânh tûåu lúán nhêët cuãaloaâi ngûúâi. Viïîn thöng, hïå thöëng ngên haâng, tiïån ñch cöng cöång vaâhïå thöëng xûã lyá khêín cêëp àïìu hoaåt àöång trïn maång. Nhûng coánhûäng ngûúâi sûã duång Internet vaâo muåc àñch xêëu. Lõch sûã töìn taåichûa lêu cuãa Internet àaä chûáng kiïën nhiïìu haânh vi vi phaåm. Mùåcduâ thûúâng rêët khoá àïí xaác àõnh nhûäng àöång cú cuãa nhûäng haânhvi vi phaåm naây, nhûng hêåu quaã cuãa chuáng laâm giaãm niïìm tin vaâohïå thöëng Internet.

Töåi phaåm trïn maång laâ nhûäng haânh vi xêm phaåm túái quyïìnvaâ lúåi ñch húåp phaáp cuãa ngûúâi khaác thöng qua viïåc sûã duång maáytñnh. Töåi phaåm trïn maång coá thïí àûúåc phên thaânh: töåi phaåm trïnmaång chöëng laåi con ngûúâi, taâi saãn vaâ chñnh phuã.

Töåi phaåm trïn maång chöëng laåi con ngûúâi bao göìm viïåc truyïìngûãi nhûäng vùn hoaá phêím àöìi truyå hoùåc quêëy röëi tònh duåc coá sûãduång möåt maáy tñnh. Töåi phaåm trïn maång chöëng laåi taâi saãn baogöìm viïåc xêm phaåm maáy tñnh bêët húåp phaáp qua khöng gian trïnmaång, phaá hoaåi hïå thöëng maáy tñnh, truyïìn gûãi nhûäng chûúngtrònh gêy haåi, súã hûäu nhûäng thöng tin maáy tñnh bêët húåp phaáp.

Hiïån àang nöíi lïn nhûäng loaåi hònh töåi phaåm chöëng laåi chñnhphuã nhû naån khuãng böë trïn maång, nhûäng töí chûác, caá nhên xêmnhêåp vaâo website cuãa cú quan cöng quyïìn àïí àe doaå chñnh phuãvaâ khuãng böë ngûúâi dên cuãa möåt nûúác. Haânh vi xêm phaåm coámûác àöå nheå hún àûúåc goåi laâ caác vi phaåm trïn maång vaâ bõ xûã lyáhaânh chñnh.

THANH TOAÁN ÀIÏÅN TÛÃ

Thanh toaán àiïån tûã laâ viïåc bïn coá nghôa vuå thanh toaán chuyïíngiaá trõ thanh toaán cho bïn nhêån thöng qua möåt quy trònh trao àöíithöng àiïåp àiïån tûã - thay vò trao tiïìn mùåt trûåc tiïëp. Thanh toaánàiïån tûã laâ möåt trong nhûäng àiïìu kiïån cöët loäi àïí phaát triïín thûúngmaåi àiïån tûã vò noá cho pheáp hoaân thaânh khêu cuöëi cuãa möåt quy


trònh giao dõch thûúng maåi, vaâ trong nhiïìu trûúâng húåp, coân laâbiïån phaáp xaác thûåc viïåc kyá kïët húåp àöìng giûäa ngûúâi baán vaâ ngûúâimua trong möi trûúâng Internet.

Muåc tiïu cuöëi cuâng cuãa moåi cuöåc mua baán laâ ngûúâi mua nhêånàûúåc haâng vaâ ngûúâi baán nhêån àûúåc tiïìn traã cho söë haâng àoá. Vòthïë, thanh toaán laâ möåt trong nhûäng khêu quan troång nhêët cuãathûúng maåi vaâ thûúng maåi àiïån tûã khöng thïí thiïëu àûúåc thanhtoaán thöng qua caác hïå thöëng àiïån tûã maâ baãn chêët laâ caác phûúngtiïån tûå àöång chuyïín tiïìn tûâ taâi khoaãn naây sang taâi khoaãn khaác.Thanh toaán àiïån tûã sûã duång röång raäi caác maáy ruát tiïìn tûå àöång(ATM), theã tñn duång caác loaåi, theã mua haâng, theã thöng minh. Vúáisûå phaát triïín maånh meä cuãa caác cöng nghïå thanh toaán àiïån tûã,nhiïìu phûúng tiïån thanh toaán múái cuäng àang hònh thaânh nhûthanh toaán qua vö tuyïën nöëi maång, thanh toaán giûäa caác thiïët bõàiïån tûã khöng tiïëp xuác...

Thûåc tïë cho thêëy nhûäng nûúác coá nïìn thûúng maåi àiïån tûã phaáttriïín laâ nhûäng nûúác àaä xêy dûång àûúåc möåt haå têìng thanh toaánàiïån tûã khaá hoaân thiïån. Àïí phaát triïín hïå thöëng thanh toaán àiïåntûã, cêìn thiïët phaãi coá caác àiïìu kiïån sau:

Hïå thöëng thanh toaán ngên haâng;

Haå têìng kyä thuêåt cuãa xaä höåi;

Cú súã phaáp lyá;

Haå têìng an toaân baão mêåt.

Caác bïn tham gia vaâo giao dõch thanh toaán àiïån tûã göìm: bïnnhêån thanh toaán (thûúâng laâ bïn cung cêëp haâng hoáa / dõch vuå - töíchûác hoùåc caá nhên), bïn coá nghôa vuå thanh toaán (thûúâng laâ bïnmua haâng hoáa / dõch vuå), töí chûác taâi chñnh (ngên haâng) vaâ töí chûáccung cêëp phûúng tiïån / dõch vuå thanh toaán. Thanh toaán àiïån tûãàûúåc thûåc hiïån dûúái caác hònh thûác göìm: trao àöíi dûä liïåu taâi chñnhàiïån tûã, thanh toaán qua Internet vaâ thanh toaán taåi caác àiïímcung ûáng dõch vuå.


Trao àöíi dûä liïåu taâi chñnh àiïån tûã

Àêy laâ phûúng thûác thanh toaán giûäa caác doanh nghiïåp coáquan hïå àöëi taác thûúâng xuyïn, kïët nöëi hïå thöëng vúái nhau trïn cúsúã chuêín trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI) cho pheáp hai bïn theo doäigiaá trõ caác giao dõch àûúåc thûåc hiïån vaâ tiïën haânh quyïët toaán àõnhkyâ theo hònh thûác buâ trûâ taâi khoaãn àöëi ûáng. Phûúng thûác thanhtoaán naây àoâi hoãi doanh nghiïåp phaãi coá möåt trònh àöå ûáng duångcöng nghïå thöng tin úã mûác cao vaâ möåt mö hònh töí chûác kinhdoanh tûúng àöëi hoaân thiïån.

Thanh toaán taåi caác àiïím cung ûáng dõch vuå

Phûúng thûác naây thûúâng àûúåc thûåc hiïån qua viïåc sûã duång caácphûúng tiïån thanh toaán nhû theã tñn duång (credit card), theã ghinúå (debit card), theã naåp tiïìn trûúác (prepaid card), theã giûä tiïìn(stored value card), vñ tiïìn àiïån tûã (electronic purse). Khaách haângsûã duång caác cöng cuå trïn thûåc hiïån viïåc thanh toaán ngay taåi àiïímcung ûáng dõch vuå thanh toaán nhû nhaâ haâng, siïu thõ, trung têmthûúng maåi hoùåc caác núi cöng cöång khaác coá àùåt thiïët bõ höî trúåthanh toaán trûåc tuyïën (maáy àoåc theã, maáy ATM).

Theã tñn duång (credit card) laâ möåt trong nhûäng phûúng tiïånthanh toaán àiïån tûã xuêët hiïån súám nhêët (tûâ nùm 1951) vaâ phöíbiïën nhêët hiïån nay trong giao dõch thûúng maåi àiïån tûã giûäadoanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duâng (B2C). Theã do ngên haângphaát haânh vaâ phaãn aánh möåt taâi khoaãn tñn duång vúái giúái haån chovay nhêët àõnh, chuã súã hûäu theã àûúåc pheáp duâng theã àïí thanhtoaán vúái töíng giaá trõ thanh toaán cöång döìn taåi möîi thúâi àiïím(tûúng àûúng giaá trõ núå ngên haâng) khöng vûúåt quaá mûác giúáihaån naây. Àïí àûúåc chêëp nhêån röång raäi vaâ coá giaá trõ thanh toaánquöëc tïë, theã tñn duång cêìn mang nhaän hiïåu cuãa möåt töí chûác theãàûúåc cöng nhêån trïn phaåm vi toaân cêìu nhû Visa, MasterCard,American Express…


Hònh 3. Sú àöì thanh toaán bùçng theã tñn duång

Khaác vúái theã tñn duång, theã ghi núå (debit card) phaãn aánh söë tiïìnmaâ chuã súã hûäu theã coá trong taâi khoaãn caá nhên cuãa mònh. Khiduâng theã ghi núå àïí thanh toaán, söë tiïìn seä àûúåc trûâ trûåc tiïëp vaâotaâi khoaãn, thöng qua hïå thöëng kïët nöëi giûäa ngên haâng chuã súãhûäu theã vaâ ngên haâng ngûúâi nhêån thanh toaán. Tûúng tûå nhû theãtñn duång, trïn theã ghi núå coá gùæn möåt daãi tûâ lûu trûä caác söë liïåukhaách haâng àaä àûúåc maä hoáa riïng, cho pheáp ngûúâi nhêån thanhtoaán - vúái sûå trúå giuáp cuãa maáy àoåc theã àûúåc kïët nöëi vúái hïå thöëngthöng tin liïn ngên haâng - xaác minh taâi khoaãn caá nhên cuãa chuãsúã hûäu theã vaâ tiïën haânh caác khoaãn khêëu trûâ tûúng ûáng.

Theã naåp tiïìn trûúác (prepaid card) laâ nhûäng theã maâ chûácnùng thanh toaán chó àûúåc giúái haån cho möåt muåc àñch nhêëtàõnh, vaâ phaåm vi sûã duång khaá haån chïë. Vñ duå: theã goåi àiïånthoaåi, theã duâng trong hïå thöëng vêån chuyïín cöng cöång (xebuyát, taâu àiïån ngêìm), theã sinh viïn mua haâng úã cùngtin, cûãahaâng saách, maáy photo trong caác trûúâng àaåi hoåc, v.v.. Nhûängtheã naây thûúâng do nhaâ cung cêëp haâng hoáa/dõch vuå phaát haânh,coá giaá trõ nhoã vaâ yïu cêìu xûã lyá dûä liïåu khaá àún giaãn. Daãi tûâtrïn theã cho pheáp ngûúâi sûã duång naåp tiïìn vaâo theã (qua caác


maáy baán theã chuyïn biïåt cuãa hïå thöëng) vaâ trûâ dêìn söë tiïìn quamöîi lêìn sûã duång (bùçng caác maáy queåt theã taåi nhûäng àiïím cungcêëp saãn phêím/ dõch vuå). Möåt söë doanh nghiïåp úã Viïåt Nam hiïånnay àaä liïn kïët vúái ngên haâng phaát haânh möåt loaåi theã naåptiïìn trûúác vûâa coá taác duång cuãa tiïìn mùåt, vûâa coá taác duång cuãaphiïëu giaãm giaá àïí khuyïën khñch khaách haâng quay laåi muasaãn phêím hoùåc dõch vuå cuãa mònh. Coá thïí kïí ra möåt söë cöng tynhû Viettravel, Citimart, Saigon Co-op Mart, Saigontourist,Mai Linh Taxi, Vera.

Nhùçm khùæc phuåc haån chïë cuãa theã naåp tiïìn trûúác vïì phaåm visûã duång, möåt phûúng tiïån thanh toaán vúái khaã nùng thanh khoaãncao hún àaä àûúåc nghiïn cûáu triïín khai, àoá laâ theã giûä tiïìn (storedvalue card). Theã naây thûúâng do caác ngên haâng phaát haânh, coá thïíàûúåc sûã duång àïí mua nhiïìu loaåi haâng hoáa, dõch vuå khaác nhau,vúái àiïìu kiïån nhûäng àiïím baán haâng cuãa hïå thöëng àûúåc trang bõmaáy àoåc theã. Nhùçm baão àaãm khaã nùng thanh toaán linh hoaåt vaâchöëng nguy cú lûâa àaão, theã giûä tiïìn thûúâng aáp duång cöng nghïåtheã thöng minh (smart card), trïn theã àûúåc gùæn möåt böå vi xûã lyácho pheáp lûu trûä, xûã lyá vaâ truy höìi söë liïåu. Khaách haâng coá thïínaåp tiïìn vaâo theã tûâ taâi khoaãn caá nhên thöng qua maáy ruát tiïìn tûåàöång, maáy tñnh nöëi maång, hoùåc àiïån thoaåi di àöång. Khi thanhtoaán, khaách haâng àûa theã qua thiïët bõ kiïím soaát taåi àiïím baánhaâng. Söë tiïìn àûúåc khêëu trûâ trûåc tiïëp tûâ giaá trõ cuãa theã vaâchuyïín sang thiïët bõ cuãa ngûúâi baán.

Vúái sûå phaát triïín cuãa maång Internet vaâ mûác àöå phöí cêåp cöngnghïå thöng tin trong àúâi söëng xaä höåi, Internet àang ngaây caângtrúã thaânh kïnh giao tiïëp quan troång giûäa doanh nghiïåp vaângûúâi tiïu duâng. Ngoaâi theã tñn duång vaâ theã ghi núå laâ nhûängphûúng tiïån thanh toaán àûúåc aáp duång phöí biïën nhêët trong caácgiao dõch mua baán trûåc tuyïën hiïån nay, nhiïìu cöng nghïå múáiàang àûúåc nghiïn cûáu triïín khai àïí taåo thuêån lúåi töëi àa chongûúâi mua vaâ ngûúâi baán trong moåi loaåi hònh thûúng maåi àiïåntûã cuãa tûúng lai.


Thanh toaán qua Internet

Àêy laâ hònh thûác thanh toaán linh hoaåt, phuâ húåp vúái moåi àöëitûúång khaách haâng. Sau khi àùng kyá sûã duång dõch vuå trïn web-site cung ûáng dõch vuå thanh toaán trûåc tuyïën cuãa ngên haâng,khaách haâng seä àûúåc cêëp mêåt khêíu truy cêåp vaâo taâi khoaãn trûåctuyïën cuãa mònh. Khaách haâng seä sûã duång caác dõch vuå thanh toaánqua taâi khoaãn naây. Hònh thûác naây coá thïí àûúåc sûã duång àïí thanhtoaán cho caác dõch vuå nhû traã tiïìn àiïån, nûúác, àiïån thoaåi, dõch vuåInternet, hoùåc thanh toaán tiïìn haâng qua viïåc kïët nöëi vúái hïå thöëngngên haâng trûåc tuyïën cuãa àöëi taác cung cêëp saãn phêím, dõch vuåthûúâng xuyïn. Àïí triïín khai töët hïå thöëng thanh toaán naây, cêìnphaãi thiïët lêåp cú chïë baão mêåt vaâ an toaân hïå thöëng töët.

Nhaâ cung cêëp dõch vuå thanh toaán giûäa caá nhên vúái caá nhênvúái quy mö quöëc tïë vaâ àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët àïën nhêët hiïån naylaâ www.paypal.com, múái àûúåc saáp nhêåp thaânh cöng ty con trongtêåp àoaân eBay cuãa Myä vaâo nùm 2003. Paypal àaä phaát triïín àûúåcmöåt hïå thöëng thanh toaán rêët àa nùng, cho pheáp khaách haâng traãtiïìn tûâ caác taâi khoaãn seác caá nhên, taâi khoaãn theã tñn duång, hoùåcsöë dû taâi khoaãn trïn Paypal. Möîi thaânh viïn sûã duång dõch vuåPaypal àïìu coá möåt taâi khoaãn aão trïn hïå thöëng, khi thaânh viïnàoá nhêån tiïìn do ngûúâi khaác traã cuäng qua hïå thöëng naây, Paypalseä tûå àöång nhêåp söë tiïìn vaâo taâi khoaãn vaâ chuã taâi khoaãn coá thïíduâng söë dû àïí thûåc hiïån caác viïåc thanh toaán phaát sinh vïì sau.Mùåc duâ vêîn coân möåt söë vêën àïì vïì kiïím soaát àöå tin cêåy cuãa theãtñn duång, Paypal hiïån laâ hïå thöëng thanh toaán coá nhiïìu thaânhviïn nhêët thïë giúái vaâ àaä goáp phêìn àaáng kïí vaâo sûå phaát triïín cuãaloaåi hònh thûúng maåi àiïån tûã C2C (giao dõch mua baán giûäa caánhên vúái nhau) trïn caác website nhû eBay, Yahoo! vaâ nhûängwebsite àêëu giaá khaác.

ÚÃ nhiïìu nûúác phaát triïín, caác nhaâ cung cêëp dõch vuå cú baãn(àiïån, nûúác, àiïån thoaåi, Internet) thûúâng tñch húåp cú súã dûä liïåukhaách haâng vúái hïå thöëng lêåp hoaá àún trong nöåi böå cöng ty vaâ kïëtnöëi lïn maång Internet. Do àoá, khaách haâng coá thïí àùng kyá möåt taâi


khoaãn caá nhên taåi website cöng ty röìi haâng thaáng truy nhêåp vaâoàïí xem hoaá àún dõch vuå vaâ tiïën haânh traã tiïìn trûåc tuyïën, duângtheã tñn duång, theã ghi núå hoùåc taâi khoaãn seác ngên haâng. Tiïån ñchnaây àöëi vúái ngûúâi sûã duång àöìng thúâi coân giuáp tiïët kiïåm chi phñ invaâ gûãi hoaá àún, ruát ngùæn quy trònh thanh toaán, cuäng nhû tùnghiïåu quaã hoaåt àöång cuãa doanh nghiïåp. Hïå thöëng lêåp vaâ thanhtoaán hoaá àún àiïån tûã hiïån chiïëm 70% töíng giaá trõ thanh toaán chodõch vuå àiïån thoaåi taåi Myä, 30% coân laåi àûúåc tiïën haânh bùçng seácvaâ caác phûúng tiïån thanh toaán khaác.

Möåt loaåi hònh thanh toaán khaác coá tiïìm nùng phaát triïín lúántrïn thïë giúái laâ thanh toaán qua caác thiïët bõ di àöång, hoaâ nhõpvúái möåt traâo lûu phaát triïín múái cuãa thûúng maåi àiïån tûã laâthûúng maåi di àöång. Nhûäng saãn phêím phuâ húåp vúái phûúngthûác kinh doanh naây laâ phêìn mïìm troâ chúi, nhaåc, vaâ caác dõchvuå tin nhùæn. Àïí coá thïí thûåc hiïån quy trònh thanh toaán, nhaâcung cêëp saãn phêím hoùåc dõch vuå phaãi kïët nöëi chùåt vúái hïå thöëngdõch vuå viïîn thöng.


Hònh 4. Paypal - dõch vuå thanh toaán phöí biïën trïn Internet

Hònh 5. Sûã duång Verizon àïí thanh toaán caác hoaá àún

Mö hònh lêåp vaâ thanh toaán hoaá àún àiïån tûã àêìu tiïn taåi ViïåtNam àûúåc triïín khai nùm 2004 búãi Cöng ty Tin hoåc Bûu àiïånThaânh phöë Höì Chñ Minh (NetSoft) kïët húåp vúái Trung têm Dõch vuåkhaách haâng cuãa Bûu àiïån Thaânh phöë, taåi àõa chó www.ebill.com.vn.Sau khi àùng kyá, haâng thaáng khaách haâng coá thïí truy nhêåp vaâowebsite àïí xem caác thöng tin vïì hoaá àún àiïån thoaåi vaâ dõch vuåInternet cuãa mònh. Tuy nhiïn, hiïån nay viïåc thanh toaán trûåc tuyïënvêîn chûa thïí tiïën haânh àûúåc trïn website naây.


HÖÅP 5. Thanh toaán qua àiïån thoaåi di àöång

Cöng ty Phêìn mïìm vaâ Truyïìn thöng VASC àang triïín khai dõch vuå thanhtoaán di àöång. Khaách haâng coá thïí duâng àiïån thoaåi di àöång goåi àïën caác söëtöíng àaâi dõch vuå àïí nhêån thöng tin khuyïën maäi, hoãi tyã söë trêån àêëu, hoùåcgûãi nhaåc, nhùæn tin cho baån beâ… Phñ dõch vuå seä àûúåc tûå àöång trûâ trûåc tiïëpvaâo taâi khoaãn àiïån thoaåi möîi khi ngûúâi duâng goåi àïën nhûäng söë töíng àaâi úãtrïn. Àïí thu höìi caác khoaãn phñ naây, cöng ty VASC phaãi coá kïët nöëi hïå thöëngvúái Vinaphone, Mobifone, Viettel, S-Fone vaâ caác nhaâ cung cêëp dõch vuåàiïån thoaåi di àöång khaác, àöìng thúâi xêy dûång möåt cú chïë theo doäi vaâ àöëichiïëu thu chi cho pheáp hai bïn phên böí thu nhêåp tûâ mö hònh kinh doanhliïn kïët naây.

Hònh 6. Xem thöng tin vïìì hoaá àún àiïån thoaåi qua eBill

ÚÃ Viïåt Nam hiïån nay, möåt söë ngên haâng àang bùæt àêìu triïínkhai dõch vuå trûåc tuyïën, cho pheáp khaách haâng tiïën haânh nhûänggiao dõch mang tñnh àõnh kyâ qua maång Internet. Àiïín hònh nhûcaác dõch vuå Internet banking, Home banking, Mobile bankingcuãa Ngên haâng Ngoaåi thûúng Viïåt Nam, Ngên haâng Cöngthûúng Viïåt Nam, Ngên haâng AÁ chêu (ACB), ANZ, ABN-AMRO...

VÊËN ÀÏÌ ÀAÁNH THUÏË TRONG THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Thu thuïë laâ möåt vêën àïì maâ bêët kyâ quöëc gia naâo cuäng quantêm, tuy nhiïn cú chïë àaánh thuïë trong thûúng maåi àiïån tûã àangàûúåc xêy dûång trïn thïë giúái vaâ coân nhiïìu quan àiïím khaác nhau.

Thûúng maåi àiïån tûã nïëu khöng taåo ra caác giao dõch vêåt chêëtthûåc thò liïåu coá cêìn thiïët lêåp thïm möåt loaåi thuïë múái hay khöng?Vúái àùåc àiïím laâ khöng coá àõa àiïím giao dõch, àùåc biïåt laâ caác giaodõch xuyïn quöëc gia, thò chñnh phuã coá thïí thu thuïë hay khöng vaâthu nhû thïë naâo, laâm thïë naâo àïí traánh hònh thaânh nhûäng khu“tröën thuïë” trïn maång, àoá laâ nhûäng vêën àïì maâ cú quan thuïë cuãacaác nûúác àang hïët sûác quan têm.

ÚÃ caác nûúác phaát triïín, cöng nghïå thöng tin coá cú súã vûäng chùæc


nïn thûúng maåi àiïån tûã phöí cêåp nhanh choáng, tuy nhiïn úã caácnûúác àang phaát triïín, ngûúâi dên khöng hiïíu roä phûúng phaáp xûãlyá hoaåt àöång naây, khöng biïët caách sûã duång nhûäng phûúng tiïånàiïån tûã àïí caãi thiïån kinh doanh. Sûå khaác biïåt vaâ khöng cên xûángvïì sûå nùæm bùæt vaâ xûã lyá cú súã vêåt chêët, taâi nguyïn thöng tin dïîdêîn àïën “nhêåp siïu thûúng maåi” trong thúâi àaåi thöng tin, laâm chocaác nûúác phaát triïín trúã thaânh ngûúâi àûúåc hûúãng lúåi chñnh trongthûúng maåi trïn maång. Tûâ cuöëi nùm 1996, Myä àaä bùæt àêìu coáchñnh saách thu thuïë haâng baán leã trong nûúác vaâ nûúác ngoaâi àöëi vúáihoaåt àöång thûúng maåi àiïån tûã, noá khöng chó giúái haån trong phaåmvi nûúác Myä, maâ caã trïn thõ trûúâng toaân cêìu. Nùm 1997, tiïu thuåphêìn mïìm cuãa Myä àaåt trïn 100 tyã USD, trong àoá gêìn 50% laâxuêët khêíu, àöìng thúâi taåo ra haâng trùm ngaân cú höåi viïåc laâm, Myächiïëm 60% thõ phêìn Internet toaân cêìu vaâ thïí hiïån roä nhûäng ûuthïë trong dõch vuå thöng tin trïn maång. Tûâ àoá coá thïí hiïíu taåi saoMyä yïu cêìu thûåc hiïån viïåc thu thuïë baán leã àöëi vúái caác giao dõchtrïn maång.

Do thûúng maåi àiïån tûã phaát triïín nhanh vaâ seä trúã thaânh loaåihònh thûúng maåi chuã yïëu cuãa xaä höåi thöng tin trong tûúng lai,caác nûúác phaát triïín vaâ nhiïìu nûúác àang phaát triïín khaác àïìu coiviïåc thu thuïë dûåa vaâo thûúng maåi àiïån tûã laâ nguöìn thuïë múái coátiïìm nùng lúán, caác nûúác lo lùæng seä bõ raâng buöåc búãi hiïåp ûúác miïînthuïë coá tñnh chêët vônh viïîn, do àoá àïìu toã ra thêån troång vaâ baão lûuyá kiïën àöëi vúái chñnh saách thu thuïë cuãa Myä. Caác nûúác Anh, Italiayïu cêìu baão àaãm bêët kyâ hiïåp ûúác naâo cuäng khöng àûúåc aãnhhûúãng àïën chñnh saách thu thuïë cuãa caác nûúác. Möåt söë nûúác àangphaát triïín laåi lo ngaåi rùçng Myä seä àêíy hoå vaâo nhûäng tònh huöëngmaâ hoå chûa hiïíu roä. Hiïån nay chûa coá hïå thöëng thuïë cuãa quöëc gianaâo coá thïí àaánh thuïë thûúng maåi àiïån tûã vaâ àïí thiïët lêåp àûúåcmöåt cú chïë thuïë tûúng ûáng laâ vêën àïì hïët sûác nan giaãi. Trïn thûåctïë, nhûäng vêën àïì liïn quan túái thu thuïë thûúng maåi àiïån tûã àaäsúám vûúåt ra khoãi nöåi dung baãn thên viïåc thu thuïë àöëi vúái möåt loaåihònh thûúng maåi, maâ noá liïn quan àïën vêën àïì lúåi ñch vaâ àõa võ cuãacaác quöëc gia trong böëi caãnh thûúng maåi toaân cêìu trong tûúng lai.


Nïëu khöng thu thuïë àöëi vúái thûúng maåi àiïån tûã thò noá seä àemlaåi nhiïìu lúåi nhuêån hún cho nhûäng ngûúâi trung gian so vúái caácloaåi hònh thûúng maåi phaãi nöåp thuïë. Vñ duå nhû caác cöng ty phaãinöåp thuïë giaá trõ gia tùng vaâ thuïë thu nhêåp theo möåt mûác thuïësuêët nhêët àõnh, nhûng nïëu giao dõch trïn maång thò àûúåc miïînthuïë, nhû vêåy Internet thûåc sûå coá sûác hêëp dêîn hún àöëi vúái nhûängngûúâi baán haâng vaâ mua haâng, nhûng àiïìu naây laåi khöng coá lúåiàöëi vúái phuác lúåi chung cuãa toaân xaä höåi. Taåi Myä, viïåc thu thuïë tiïuthuå trong nûúác cuäng gùåp phaãi thaách thûác cuãa Internet. Hiïån nay,theo chñnh saách cuãa Myä, caác dõch vuå àùåt haâng qua bûu àiïån noáichung laâ àûúåc miïîn thuïë, theo ûúác tñnh caách laâm naây àaä laâm thêëtthu möîi nùm vaâi tyã USD thuïë tiïu thuå. Nïëu thûúng maåi trïnInternet cuäng aáp duång caách laâm trïn thò thûúng maåi àiïån tûã múãröång vúái töëc àöå cao seä dêîn àïën thêët thu thuïë khaá lúán vaâ laâm biïëndaång nïìn kinh tïë.

Trïn nguyïn tùæc, cú chïë thuïë àöëi vúái thûúng maåi àiïån tûã haythûúng maåi phi àiïån tûã àïìu phaãi dïî quaãn lyá, khöng nïn chûáaàûång nhûäng àiïìu khoaãn dïî bõ hiïíu sai vaâ dêîn àïën phên biïåt àöëixûã, Töí chûác Húåp taác vaâ Phaát triïín kinh tïë (OECD) àaä àûa ra taámquy àõnh cú baãn àöëi vúái thuïë thûúng maåi àiïån tûã nhû sau:

Cú chïë thuïë phaãi cöng bùçng: trong caác trûúâng húåp giao dõchnhû nhau phaãi aáp duång caác caách thu thuïë nhû nhau àöëi vúáinhûäng ngûúâi nöåp thuïë;

Cú chïë thuïë phaãi àún giaãn: chi phñ haânh chñnh cho cú quanthu thuïë vaâ thuã tuåc phñ àöëi vúái ngûúâi nöåp thuïë phaãi úã mûácthêëp nhêët;

Nhûäng quy àõnh àöëi vúái ngûúâi nöåp thuïë phaãi roä raâng, àïí coáthïí dïî daâng tñnh trûúác söë thuïë phaãi nöåp khi giao dõch:ngûúâi nöåp thuïë cêìn biïët roä nöåp thuïë cho caái gò, úã àêu vaâ vaâoluác naâo;

Baão àaãm tñnh hûäu hiïåu: cú chïë thuïë phaãi baão àaãm tñnhàuáng söë thuïë vaâo àuáng thúâi àiïím phaát sinh vaâ phaãi haån chïëàïën mûác thêëp nhêët moåi khaã nùng tröën thuïë, lêåu thuïë;


Khöng laâm biïën daång nïìn kinh tïë: nhûäng ngûúâi quyïëtàõnh chñnh saách cho doanh nghiïåp phaãi chõu taác àöång chuãyïëu cuãa cú höåi kinh doanh chûá khöng phaãi laâ caác àiïìukhoaãn vïì thuïë;

Cú chïë thuïë phaãi linh hoaåt cú àöång, laâm cho caác quy àõnhvïì thuïë cuâng vúái kyä thuêåt vaâ thûúng maåi cuâng phaát triïín;Cêìn kïët húåp giûäa caác quy àõnh vïì thu thuïë trong nûúác vúáicaác biïën àöång vïì cú chïë thuïë hiïån haânh trïn thïë giúái, baãoàaãm cho viïåc thu thuïë Internet giûäa caác nûúác laâ bònh àùèngvaâ cuâng coá lúåi;Xaác àõnh cú súã thu thuïë giûäa caác nûúác phaát triïín vaâ caácnûúác àang phaát triïín laâ vö cuâng quan troång.

Nhûäng yá kiïën trïn àêy àûúåc coi laâ nhûäng yá kiïën chó àaåo choviïåc thu thuïë Internet cöng bùçng vaâ hiïåu quaã, maâ khöng phaãi laâmöåt chñnh saách cuå thïí vïì thuïë. Laâm thïë naâo àïí coá thïí sûã duångInternet laâm cú súã cho viïåc thu thuïë giaá trõ gia tùng vaâ thuïë thunhêåp cuäng seä laâ möåt thaách thûác lúán àöëi vúái viïåc quaãn lyá thuïë.

TÒNH HÒNH PHAÁT TRIÏÍN THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Trïn thïë giúái

Thûúng maåi àiïån tûã àang phaát triïín maånh meä vaâ ngaây caângnhên röång trïn phaåm vi thïë giúái. Cho duâ caác nguöìn nghiïn cûáukhaác nhau àûa ra nhûäng con söë chïnh lïåch khaá lúán vïì ûúác tñnhgiaá trõ thûúng maåi àiïån tûã toaân cêìu, nhûäng con söë naây vêîn chothêëy möåt töëc àöå phaát triïín haâng nùm úã mûác 60-70%.

Thûúng maåi àiïån tûã khöng chó giaãi quyïët nhûäng yïu cêìuthiïët yïëu, cêëp baách trïn caác lônh vûåc nhû hïå thöëng giao dõchhaâng hoaá, àiïån tûã hoaá tiïìn tïå vaâ phûúng aán an toaân thöngtin…, maâ hoaåt àöång thûåc tïë cuãa noá coân taåo ra nhûäng hiïåu quaãvaâ lúåi ñch maâ mö hònh phaát triïín cuãa thûúng maåi truyïìn thöëngkhöng thïí saánh kõp (vñ duå, trûúâng húåp hiïåu saách Amazon, trangweb àêëu giaá eBay). Chñnh vò tiïìm lûåc hïët sûác to lúán cuãa thûúng


maåi àiïån tûã nïn chñnh phuã caác nûúác àïìu hïët sûác chuá troång vêënàïì naây. Nhiïìu nûúác àang coá chñnh saách vaâ kïë hoaåch haânh àöångàïí àêíy maånh sûå phaát triïín cuãa thûúng maåi àiïån tûã úã nûúácmònh, nhùçm nùæm bùæt cú höåi cuãa tiïën böå cöng nghïå thöng tin,nêng cao nùng lûåc caånh tranh quöëc tïë, thuác àêíy sûå phaát triïínkinh tïë cuãa àêët nûúác, giaânh lêëy võ trñ thuêån lúåi trong xaä höåithöng tin tûúng lai.

Khoaãng caách ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã giûäa caác nûúácphaát triïín vaâ àang phaát triïín vêîn coân rêët lúán. Caác nûúác phaáttriïín chiïëm hún 90% töíng giaá trõ giao dõch thûúng maåi àiïån tûãtoaân cêìu, trong àoá riïng phêìn cuãa Bùæc Myä vaâ chêu Êu àaä lïn túáitrïn 80%.

Baãng 1. Dûå baáo giaá trõ thûúng maåi àiïån tûã theo khu vûåc (B2B vaâ B2C)


Àún võ: tyã USD

Khu vûåc 2002 % 2006 %

Caác nûúác àang phaát triïín chêu AÁ – Thaái Bònh Dûúng

87,6 3,8 660,3 5,1

Myä Latinh 7,6 0,3 100,1 0,8

Nhûäng nïìn kinh tïë chuyïín àöíi 9,2 0,4 90,2 0,7

Chêu Phi 0,5 0,0 6,9 0,1

Töíng caác nûúác àang phaát triïín 104,9 4,6 857,5 6,7

Bùæc Myä 1677,3 73,1 7469 58,2

Nhûäng nûúác chêu Êu phaát triïín 246,3 10,7 2458,6 19,2

Nhûäng nûúác phaát triïín chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng

264,8 11,5 2052,1 16

Töíng caác nûúác phaát triïín 2188,4 95,4 11979,7 93,3

Töíng giaá trõ thûúng maåi àiïån tûã toaân cêìu

2293,5 12837,3

Nguöìn: Baáo caáo “Thûúng maåi àiïån tûã vaâ phaát triïín” cuãa UNCTAD nùm 2002.

Thûúng maåi àiïån tûã trïn thïë giúái àang phaát triïín theo caác xuhûúáng sau:

Vúái tyã lïå kïët nöëi Internet hiïån vêîn coân rêët thêëp, vúái quy mödên söë lúán vaâ töëc àöå tùng trûúãng kinh tïë khaá öín àõnh, caácnûúác àang phaát triïín seä laâ thõ trûúâng àêìy triïín voång chothûúng maåi àiïån tûã trong tûúng lai;

Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng seä vûún lïn dêîn àêìu vïì töëc àöåtiïëp thu ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã trïn thïë giúái;

Phûúng thûác kinh doanh B2B àang vaâ seä chiïëm ûu thïë nöíitröåi so vúái B2C trong caác giao dõch thûúng maåi àiïån tûã toaâncêìu.

Baãng 2. Tyã troång cuãa phûúng thûác B2B trong giaá trõ thûúng maåiàiïån tûã toaân cêìu

(theo dûå àoaán cuãa möåt söë cú quan phên tñch)

Trong phûúng thûác B2C, loaåi hònh baán leã töíng húåp (siïu thõthûúng maåi àiïån tûã) duâ chiïëm tyã lïå khöng cao trong töíng söë cûãahaâng baán leã trûåc tuyïën nhûng laåi nùæm giûä phêìn lúán giaá trõ giaodõch B2C trïn thõ trûúâng aão. Viïåc kïët húåp cûãa haâng baán leã trûåctuyïën vúái caác kïnh phên phöëi truyïìn thöëng hiïån vêîn laâ phûúngthûác àûúåc nhiïìu nhaâ kinh doanh lûåa choån.


Nùm Forrester IDC eMarketer

Töíng B2B % B2B Töíng B2B % B2B Töíng B2B % B2B

2000 354,9 282 79,46 278,2 278 99,93

2001 615,3 516 83,86 474,3 474 99,93

2002 2293,5 2160 94,18 917 823,5 823 99,94

2003 3878,8 3675 94,75 1573 1408,6 1408 99,96

2004 6201,1 5904 95,21 2655 2367,5 2367 99,98

2005 9240,6 8823 95,48 4600 4329 94,11 Nguöìn: Baáo caáo “Thûúng maåi àiïån tûã vaâ phaát triïín” cuãa UNCTAD nùm 2002.

Taåi Viïåt Nam

Thûúng maåi àiïån tûã àaä hònh thaânh vaâ àang phaát triïín taåi ViïåtNam, tuy gùåp möåt söë khoá khùn, nhû thiïëu möi trûúâng phaáp lyá,haå têìng cöng nghïå thöng tin vaâ viïîn thöng chûa àuã maånh, nguöìnnhên lûåc coân yïëu, nhêån thûác cuãa doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïuduâng chûa cao.

Tûâ nùm 2003 nhêån thûác cuãa caác doanh nghiïåp vïì thûúng maåiàiïån tûã thay àöíi nhanh. Nïëu nhû trûúác àoá, söë doanh nghiïåp coáwebsite coân tûúng àöëi ñt, thò àïën nùm 2004 con söë naây àaä lïn àïënkhoaãng 17.500. Tuy nhiïn, ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã cuãadoanh nghiïåp coân úã mûác sú khai. Phêìn lúán caác website chó dûângúã mûác cung cêëp thöng tin khaái quaát vïì doanh nghiïåp vaâ saãnphêím, chûa thûåc sûå laâ cöng cuå tûúng taác giûäa khaách haâng vaâdoanh nghiïåp. Viïåc kyá kïët húåp àöìng àiïån tûã vaâ thanh toaán trûåctuyïën trong caác giao dõch thûúng maåi chûa thûåc hiïån àûúåc dothiïëu möåt möi trûúâng phaáp lyá thñch húåp vaâ caác haå têìng cöng nghïåtin hoåc vaâ viïîn thöng cêìn thiïët.

Nguöìn nhên lûåc phuåc vuå ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã coânthiïëu vaâ chûa àuã trònh àöå àïí àaáp ûáng nhu cêìu, mùåc duâ caác trung


HÖÅP 6. Cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác vïì thûúng maåi àiïån tûã

Tûâ thaáng 12-1998, nùæm bùæt xu hûúáng phaát triïín múái cuãa thûúng maåi thïë giúái,Böå Thûúng maåi cho thaânh lêåp Ban Thûúng maåi àiïån tûã thuöåc Böå vúái chûácnùng àêìu möëi töí chûác vaâ nghiïn cûáu, àïì xuêët caác phûúng aán tham gia húåptaác quöëc tïë vïì thûúng maåi àiïån tûã.

Àêìu nùm 2004, nhêån thêëy vai troâ quan troång cuãa thûúng maåi àiïån tûã trongphaát triïín thûúng maåi, trong Nghõ àõnh söë 29/2004/NÀ-CP quy àõnh chûácnùng, nhiïåm vuå, quyïìn haån vaâ cú cêëu töí chûác cuãa Böå Thûúng maåi, Chñnh phuãàaä giao chûác nùng thöëng nhêët quaãn lyá nhaâ nûúác vïì thûúng maåi àiïån tûã choBöå Thûúng maåi, vaâ thaânh lêåp Vuå Thûúng maåi àiïån tûã nhùçm tham mûu cholaänh àaåo Böå thûåc hiïån nhiïåm vuå trïn.

têm àaâo taåo cöng nghïå thöng tin, caác khoa cöng nghïå thöng tin úãcaác trûúâng àaåi hoåc vêîn tiïëp tuåc tùng vïì söë lûúång. Têåp quaán kinhdoanh vaâ têm lyá tiïu duâng taåi Viïåt Nam cuäng chûa hoaân toaânthuêån lúåi cho caác ûáng duång cuãa thûúng maåi àiïån tûã. Ngûúâi dêncoân chûa quen vúái phûúng thûác mua haâng giaán tiïëp, doanhnghiïåp cuäng chûa xêy dûång àûúåc nhûäng quan hïå àöëi taác àuã tincêåy àïí àûa phûúng thûác B2B vaâo aáp duång cho caác giao dõchthûúng maåi thûúâng xuyïn.

Kïët quaã khaão saát gêìn àêy cuãa Böå Thûúng maåi taåi 303 doanhnghiïåp hoaåt àöång trong caác lônh vûåc kinh doanh khaác nhau chothêëy möåt tyã lïå khaá cao doanh nghiïåp àaä coá nhûäng àêìu tû bûúácàêìu vïì ûáng duång cöng nghïå thöng tin, vúái 82,9% doanh nghiïåpàûúåc hoãi coá kïët nöëi Internet vaâ 25,32% àaä thiïët lêåp website. Coátúái 16% caác cöng ty coá dûå aán phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã.Àêy laâ tyã lïå khaá cao trong böëi caãnh chung cuãa nïìn kinh tïë ViïåtNam. Trong lônh vûåc cöng nghiïåp cöng nghïå thöng tin vaâ dõchvuå cöng nghïå thöng tin, coá túái 54% doanh nghiïåp àaä thiïët lêåpwebsite àïí baán haâng vaâ cung cêëp caác dõch vuå höî trúå khaáchhaâng, 100% doanh nghiïåp àaä sûã duång email trong caác giao dõchkinh doanh.

Vúái sûå phaát triïín mau leå cuãa dõch vuå truy cêåp Internet bùng


HÖÅP 7. Baáo caáo haâng nùm vïì thûúng maåi àiïån tûã

Bùæt àêìu tûâ nùm 2003, àïí triïín khai nhiïåm vuå thöëng nhêët quaãn lyá nhaâ nûúácvïì thûúng maåi àiïån tûã, Böå Thûúng maåi tiïën haânh caác cuöåc àiïìu tra, khaãosaát vïì thûåc traång phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã. Caác cuöåc àiïìu tra àûúåc thûåchiïån qua viïåc gûãi phiïëu àiïìu tra túái caác doanh nghiïåp coá ûáng duång thûúngmaåi àiïån tûã, töí chûác caác chuyïën ài khaão saát trûåc tiïëp taåi nhûäng doanhnghiïåp coá ûáng duång sêu vïì thûúng maåi àiïån tûã vaâ tiïën haânh àiïìu tra quacaác website thûúng maåi àiïån tûã. Caác kïët quaã àiïìu tra töíng húåp trong caácbaáo caáo haâng nùm vïì thûúng maåi àiïån tûã àûúåc àùng taãi trïn website chñnhthûác cuãa Böå Thûúng maåi (www.mot.gov.vn).

röång vúái giaá phaãi chùng, caách truy cêåp Internet cuãa caác doanhnghiïåp trong nùm 2004 àaä thay àöíi nhiïìu so vúái nùm 2003. Cuåthïí, trong caác doanh nghiïåp àûúåc khaão saát coá túái 16% doanhnghiïåp coá àûúâng truyïìn riïng, 70% sûã duång ADSL vaâ chó coân 14%doanh nghiïåp sûã duång phûúng thûác quay söë.

Nùm 2004 cuäng chûáng kiïën sûå thay àöíi vïì cú cêëu àêìu tû chocöng nghïå thöng tin cuãa caác doanh nghiïåp. Tyã lïå àêìu tû cho phêìncûáng, phêìn mïìm vaâ àaâo taåo cuãa caác cöng ty àûúåc àiïìu tra tûúngûáng laâ 61,6%; 29,2% vaâ 12,3%. Thay vò chuá troång àêìu tû vaâophêìn cûáng nhû trûúác àêy, caác doanh nghiïåp àaä àêìu tû nhiïìu húncho phêìn mïìm vaâ àaâo taåo. Tuy nhiïn, caác tyã lïå coân chûa húåp lyávaâ trong caác nùm túái cêìn tiïëp tuåc gia tùng tyã lïå àêìu tû cho phêìnmïìm, dõch vuå, àaâo taåo nhên lûåc.

Trong khi söë doanh nghiïåp xêy dûång website tùng rêët nhanhthò coá sûå phên taán lúán giûäa caác doanh nghiïåp thuöåc caác lônh vûåckinh doanh. Söë doanh nghiïåp saãn xuêët kinh doanh thiïët lêåp web-site chó chiïëm 20%, phêìn lúán website laâ cuãa caác doanh nghiïåpkinh doanh trong lônh vûåc dõch vuå.

Phên böí ngaânh nghïì cuãa nhûäng doanh nghiïåp saãn xuêët cuängkhaá têåp trung, vúái hai phêìn ba söë doanh nghiïåp thuöåc lônh vûåc dïåtmay vaâ thuã cöng myä nghïå, möåt phêìn ba trong lônh vûåc nöng - lêm -thuãy saãn hoùåc cú khñ àiïån maáy. Con söë naây phaãn aánh möåt hiïåntûúång thûåc tïë laâ caác doanh nghiïåp thûúng maåi dõch vuå, khöng kïíquy mö, hiïån àang laâ lûåc lûúång nùng àöång nhêët triïín khai ûángduång thûúng maåi àiïån tûã trong hoaåt àöång kinh doanh cuãa mònh.

Baãng 3. Tyã lïå website phên theo nhoám saãn phêím dõch vuå


Töíng húåp

Àiïån tûã

viïîn thöng

Tiïu duâng

Thuã cöng myä

nghïå

Dïåt may, giaây deáp

Saách, àôa

nhaåc

Dõch vuå du lõch

Dõch vuå taâi chñnh

Luêåt, tû

vêën Khaác

5,65% 15,65% 11,74% 12,61% 16,09% 3,91% 10,00% 6,96% 9,57% 38,26%

Nguöìn: Baáo caáo thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam 2004.

Kïët quaã àiïìu tra 230 cöng ty coá website cho thêëy, phêìn lúánnhûäng website naây múái chó dûâng úã mûác giúái thiïåu cöng ty vaâ saãnphêím dõch vuå (92,17%). Khoaãng trïn 40% website coá cung cêëpthöng tin vïì giaá caã saãn phêím vaâ cho pheáp liïn hïå àùåt haâng. Tuynhiïn, söë website cho pheáp thanh toaán trûåc tuyïën (bùçng theã tñnduång hoùåc chuyïín khoaãn) chó chiïëm hún 10%, phêìn lúán trong söënaây laâ caác siïu thõ trûåc tuyïën vaâ website dõch vuå (du lõch, ngênhaâng, dõch vuå tin hoåc vaâ viïîn thöng).

Baãng 4. Tyã lïå website coá caác tñnh nùng thûúng maåi àiïån tûã

73,91% doanh nghiïåp àûúåc hoãi cho biïët àöëi tûúång hoå hûúáng túáikhi thiïët lêåp website laâ caác cöng ty vaâ töí chûác, coân nhûäng doanhnghiïåp chuá troång túái àöëi tûúång website laâ àaåi chuáng chiïëm möåttyã lïå thêëp hún: 56,09%. Àiïìu naây phuâ húåp vúái xu thïë chung cuãathïë giúái laâ thûúng maåi àiïån tûã B2B chiïëm ûu thïë vûúåt tröåi so vúáiB2C trong lûåa choån chiïën lûúåc kinh doanh thûúng maåi àiïån tûãcuãa doanh nghiïåp.

Àa söë doanh nghiïåp khi xêy dûång website àaä coá yá thûác quaãngbaá trang web cuãa mònh bùçng nhiïìu hònh thûác. 52,61% àún võ àûúåchoãi cho biïët coá àùng kyá website vúái möåt cöng cuå tòm kiïëm trûåctuyïën, nhû Yahoo!, Google hay danh baå website do möåt töí chûáctrong nûúác àûáng ra têåp húåp. Trïn 50% doanh nghiïåp coá quaãng caáowebsite qua caác phûúng tiïån thöng tin àaåi chuáng vaâ trao àöíi linkvúái nhûäng trang web khaác, tuy nhiïn vêîn coân khoaãng gêìn 20%doanh nghiïåp chûa aáp duång biïån phaáp naâo àïí quaãng baá website.

Coá túái 43,6% caác cöng ty àaánh giaá chó mêët dûúái hai nùm àïíhoaân vöën cho àêìu tû vaâo thûúng maåi àiïån tûã, 39,7% cêìn hai túáinùm nùm. Chó coá 16,7% caác cöng ty àaánh giaá phaãi cêìn trïn nùmnùm àïí thu höìi vöën àêìu tû.


Saãn phêím

Giaá caã Àùåt haâng Thanh toaán trûåc tuyïën

Dõch vuå khaách haâng

92,17% 47,83% 40,43% 10,47% 47,83%

Nguöìn: Baáo caáo thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam 2004.


Baãng 5. Hònh thûác quaãng baá website

Nhûäng haâng hoaá vaâ dõch vuå àûúåc giúái thiïåu, mua baán trïnmaång nhiïìu nhêët laâ nhûäng saãn phêím coá àöå tiïu chuêín hoaá caonhû maáy tñnh vaâ linh kiïån maáy tñnh, thiïët bõ àiïån tûã vaâ viïînthöng, nhûäng saãn phêím coá haâm lûúång thöng tin cao nhû saáchbaáo, àôa nhaåc vaâ caác saãn phêím söë hoáa khaác.

Coá thïí dûå àoaán giai àoaån nùm nùm tiïëp theo seä chûáng kiïën sûåphaát triïín maånh meä cuãa thûúng maåi àiïån tûã, möåt khi khungphaáp lyá chñnh saách cho thûúng maåi àiïån tûã àûúåc hònh thaânh úãmûác àöå hoaân thiïån hún, caác doanh nghiïåp maånh daån àêìu tû chothûúng maåi àiïån tûã vaâ xaä höåi chêëp nhêån röång raäi phûúng thûácgiao dõch kinh doanh qua maång.

Phûúng tiïån àaåi chuáng

Liïn kïët website

Quaâ tùång

Khöng quaãng caáo

50,43% 53,04% 21,34% 16,52% Nguöìn: Baáo caáo thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam 2004.

Chûúng 2

Chñnh saách vaâ phaáp luêåt cuãa Viïåt Namvïì thûúng maåi àiïån tûã

TÖÍNG QUAN

Trûúác nùm 2000, thûúng maåi àiïån tûã coân laâ thuêåt ngûä phaáp lyámúái. Hïå thöëng phaáp luêåt Viïåt Nam coá quy àõnh nhûng chûa thïíhiïån àûúåc baãn chêët vaâ têìm quan troång cuãa thûúng maåi àiïån tûã.Luêåt Thûúng maåi nùm 1997 nhùæc túái hònh thûác húåp àöìng bùçngphûúng tiïån àiïån tûã nhû fax, telex, thû àiïån tûã vaâ coi chuáng laâvùn baãn (Àiïìu 49). Quy àõnh naây chó mang tñnh hònh thûác vaâchûa cuå thïí hoaá caác khña caånh kyä thuêåt àuã cho viïåc aáp duång möåtcaách coá hiïåu quaã. Möåt söë vuå aán kinh tïë liïn quan túái giaá trõ chûángcûá cuãa thû àiïån tûã, baãn fax trong giao dõch húåp àöìng, nhûng caácquy àõnh phaáp lyá chûa àuã àïí giaãi quyïët.

Trong giai àoaån 2000-2003, möåt söë vùn baãn phaáp lyá chuyïnngaânh àaä coá nhûäng quy àõnh khaá cuå thïí vïì giao dõch àiïån tûã, nhûBöå luêåt Hònh sûå nùm 2000, Luêåt Haãi quan nùm 2001, Phaáp lïånhQuaãng caáo nùm 2001, nhûäng vùn baãn dûúái luêåt trong lônh vûåcngên haâng. Tuy nhiïn, do nhêån thûác chûa toaân diïån vïì thûúngmaåi àiïån tûã, caác chïë àõnh phaáp lyá trïn coân thiïëu cú súã cuå thïí, vòvêåy dêîn túái viïåc khoá aáp duång trïn thûåc tïë.

Thaáng 1-2002, Chñnh phuã àaä giao Böå Thûúng maåi chuã trò xêydûång Phaáp lïånh Thûúng maåi àiïån tûã nhùçm hònh thaânh cú súãphaáp lyá toaân diïån cho thûúng maåi àiïån tûã. Sau gêìn hai nùm xêydûång, túái cuöëi nùm 2003, Böå Thûúng maåi àaä hoaân thaânh Dûå thaão

47CHÑNH SAÁCH VAÂ PHAÁP LUÊÅT CUÃA VIÏÅT NAM VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

6 cuãa Phaáp lïånh vaâ chuêín bõ trònh Chñnh phuã. Tuy nhiïn, do têìmquan troång cuãa giao dõch àiïån tûã àöëi vúái moåi mùåt cuãa kinh tïë xaähöåi nïn Quöëc höåi àaä quyïët àõnh xêy dûång Luêåt Giao dõch àiïån tûãbao truâm nöåi dung cuãa Phaáp lïånh Thûúng maåi àiïån tûã nhùçm taåocú súã phaáp lyá cho caác giao dõch àiïån tûã trong lônh vûåc dên sûå,thûúng maåi vaâ haânh chñnh. Dûå luêåt naây àïì cêåp möåt khña caånhquan troång trong phaáp luêåt vïì thûúng maåi àiïån tûã, àoá laâ thûâanhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa hònh thûác giao dõch bùçng thöng àiïåp dûäliïåu. Àöìng thúâi, möåt söë vùn baãn phaáp lyá chuyïn ngaânh cuäng löìngnhûäng quy àõnh thûâa nhêån caác giao dõch àiïån tûã nhû Luêåt Kïëtoaán vúái nöåi dung thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa chûáng tûâ àiïåntûã, Luêåt Thûúng maåi (sûãa àöíi) thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãathöng àiïåp dûä liïåu trong caác hoaåt àöång thûúng maåi, Luêåt Dên sûå(sûãa àöíi) coá nhûäng quy àõnh vïì hònh thûác húåp àöìng àiïån tûã trongcaác giao dõch dên sûå. Hai vùn baãn quan troång khaác quy àõnh cúsúã kyä thuêåt giuáp thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác giao dõch àiïåntûã cuäng àang àûúåc xêy dûång laâ Nghõ àõnh vïì chûä kyá söë vaâ dõchvuå chûáng thûåc àiïån tûã, vaâ Nghõ àõnh vïì mêåt maä trong lônh vûåcdên sûå, kinh tïë.

Nhòn chung, nhûäng vùn baãn àûúåc coi laâ quan troång nhêëtnhùçm hònh thaânh khung khöí phaáp lyá àêìy àuã cho ûáng duång vaâphaát triïín thûúng maåi àiïån tûã àïìu àûúåc khúãi àöång xêy dûångtrong nùm 2004, dûå kiïën caác vùn baãn naây seä àûúåc ban haânh trongnùm 2005, taåo cú súã hònh thaânh caác vùn baãn phaáp lyá chi tiïët húnvïì nhûäng vêën àïì nhû baão vïå quyïìn lúåi ngûúâi tiïu duâng, quyïìn súãhûäu trñ tuïå, thöng tin caá nhên trong thûúng maåi àiïån tûã, cú chïëàiïìu chónh caác hònh thûác ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã cuå thïí, cúchïë xaác àõnh chûáng cûá vaâ giaãi quyïët tranh chêëp …

Song song vúái viïåc xêy dûång nhoám vùn baãn àiïìu chónh thûúngmaåi àiïån tûã, tûâ cuöëi nùm 2004, Böå Thûúng maåi àaä chuêín bõ dûåthaão Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã giai àoaån2006 - 2010 nhùçm xaác àõnh muåc tiïu vaâ löå trònh cuå thïí xêy dûångcaác chñnh saách thuác àêíy phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã àïën nùm


2010. Hai vùn baãn quan troång khaác cuäng àûúåc Böå Bûu chñnhViïîn thöng soaån thaão laâ Chiïën lûúåc phaát triïín Cöng nghïå thöngtin vaâ truyïìn thöng túái nùm 2010 vaâ àõnh hûúáng túái nùm 2020 vaâKïë hoaåch töíng thïí phaát triïín Chñnh phuã àiïån tûã àïën nùm 2010,hònh thaânh nhûäng chñnh saách khung höî trúå ûáng duång cöng nghïåthöng tin, trong àoá coá thûúng maåi àiïån tûã. Theo kïë hoaåch, ba vùnbaãn trïn seä lêìn lûúåt àûúåc trònh Thuã tûúáng Chñnh phuã thöng quatrong nùm 2005.

CHÑNH SAÁCH PHAÁT TRIÏÍN CHUNG

Thûúng maåi àiïån tûã àaä àûúåc nhùæc túái trong nhûäng vùn kiïånquan troång cuãa Àaãng vaâ Chñnh phuã, thïí hiïån chuã trûúng phaáttriïín thûúng maåi àiïån tûã nhû möåt phûúng thûác quan troång thuácàêíy kinh tïë trong nûúác vaâ höåi nhêåp vúái thïë giúái.

Thaáng 10-2000, Böå Chñnh trõ àaä ban haânh Chó thõ söë 58-CT/TW vïì viïåc àêíy maånh ûáng duång vaâ phaát triïín cöng nghïåthöng tin phuåc vuå sûå nghiïåp cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá, trongàoá yïu cêìu têåp trung phaát triïín caác dõch vuå àiïån tûã trong caác lônhvûåc dõch vuå vaâ thûúng maåi.

Thaáng 4-2001, taåi Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn thûá IX,thûúng maåi àiïån tûã àaä àûúåc nhùæc túái nhû möåt yïëu töë thõ trûúângquan troång cêìn phaát triïín nhùçm höî trúå caác ngaânh thûúng maåi,dõch vuå khaác, thïí hiïån trong vùn kiïån vïì àõnh hûúáng phaát triïínkinh tïë, xaác àõnh tû tûúãng chó àaåo cuãa Àaãng àöëi vúái thûúng maåiàiïån tûã.

Thaáng 5-2001, Thuã tûúáng Chñnh phuã ban haânh Quyïët àõnh söë81/2001/QÀ-TTg phï duyïåt Chûúng trònh haânh àöång, triïín khaiChó thõ söë 58-CT/TW. Vùn baãn naây àùåt muåc tiïu, àïì xuêët caác biïånphaáp, chûúng trònh, kïë hoaåch, xaác àõnh traách nhiïåm caác böå,ngaânh trong viïåc ûáng duång vaâ phaát triïín cöng nghïå thöng tin,trong àoá bao göìm viïåc phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã.


Ngaây 25-7-2002, Thuã tûúáng Chñnh phuã àaä ban haânh Quyïëtàõnh 95/2002/QÀ-TTg phï duyïåt Kïë hoaåch töíng thïí vïì ûáng duångvaâ phaát triïín cöng nghïå thöng tin úã Viïåt Nam àïën nùm 2005.

Ba vùn baãn cuå thïí hoaá chuã trûúng, àûúâng löëi phaát triïín caácûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâ thûúng maåi àiïån tûã àang àûúåcxêy dûång laâ Chiïën lûúåc phaát triïín Cöng nghïå thöng tin vaâTruyïìn thöng, Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín Chñnh phuã àiïån tûãtúái nùm 2010 vaâ Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín Thûúng maåi àiïåntûã giai àoaån 2006-2010.

Chiïën lûúåc phaát triïín Cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng

Mùåc duâ àûúâng löëi cú baãn vïì cöng nghïå thöng tin àaä hònh thaânhtrong giai àoaån 2000 - 2002, nhûng Viïåt Nam vêîn cêìn möåt chiïënlûúåc phaát triïín daâi haån cuå thïí hoaá àûúâng löëi àaä vaåch ra. Ngaysau khi àûúåc thaânh lêåp vaâ àûúåc giao nhiïåm vuå quaãn lyá nhaâ nûúácvïì cöng nghïå thöng tin, tûâ nùm 2003 Böå Bûu chñnh Viïîn thöngàaä têåp trung xêy dûång Chiïën lûúåc phaát triïín Cöng nghïå thöng tinvaâ truyïìn thöng túái nùm 2010. Theo dûå thaão Chiïën lûúåc, cöngnghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng àûúåc xaác àõnh laâ noâng cöët àïí ViïåtNam chuyïín àöíi nhanh cú cêëu kinh tïë - xaä höåi, trúã thaânh nûúác coátrònh àöå tiïn tiïën vïì phaát triïín xaä höåi thöng tin trong khu vûåcASEAN.

Vúái têìm nhòn trïn, Chiïën lûúåc àïì ra quan àiïím phaát triïín, thïíhiïån trïn böën khña caånh göìm:

Coi cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng laâ cöng cuå quantroång haâng àêìu àïí thûåc hiïån muåc tiïu thiïn niïn kyã, tûângbûúác hònh thaânh xaä höåi thöng tin - cú súã àïí ruát ngùæn quaátrònh cöng nghiïåp hoaá, hiïån àaåi hoaá àêët nûúác;

Coi cöng nghiïåp cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng laângaânh kinh tïë muäi nhoån, àûúåc nhaâ nûúác ûu tiïn höî trúå vaâkhuyïën khñch phaát triïín;


Ûu tiïn phaát triïín haå têìng thöng tin vaâ truyïìn thöng, taåocú súã cho caác ûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöngtrong moåi lônh vûåc cuãa toaân xaä höåi;

Phaát triïín nguöìn nhên lûåc coá chêët lûúång, àöìng böå, chuyïíndõch nhanh vïì cú cêëu theo hûúáng tùng nhanh tyã lïå nguöìnnhên lûåc coá tri thûác, phaát triïín maånh meä nùng lûåc cöngnghïå quöëc gia.

Dûå thaão Chiïën lûúåc xaác àõnh böën truå cöåt phaát triïín laâ xaä höåiàiïån tûã, chñnh phuã àiïån tûã, kinh doanh àiïån tûã vaâ thûúng maåiàiïån tûã. Caác tiïu chñ phaát triïín khaá cuå thïí, bao göìm:

1 triïåu maáy tñnh caá nhên giaá reã cho cöång àöìng;

Xoáa muâ tin hoåc cho 20 triïåu ngûúâi dên;

Àaâo taåo, böìi dûúäng 1.000 caán böå laänh àaåo phuå traách cöngnghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng;

Chûáng minh thû àiïån tûã cho toaân dên;

Thuác àêíy 50% doanh nghiïåp ûáng duång cöng nghïå thöng tinvaâ truyïìn thöng àïí nêng cao nùng lûåc caånh tranh;

100% trûúâng trung hoåc sûã duång Internet;

Àiïån tûã hoáa 50% vùn baãn nhaâ nûúác;

1 triïåu trang thöng tin àiïån tûã phuåc vuå cöng ñch;

50% dõch vuå haânh chñnh cöng cú baãn trûåc tuyïën;

30.000 chuyïn gia cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng.

Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín thûúng maåi àiïån tûãgiai àoaån 2006 - 2010

Thûåc hiïån chûác nùng thöëng nhêët quaãn lyá nhaâ nûúác vïìthûúng maåi àiïån tûã vaâ Quyïët àõnh söë 81/2001/QÀ-TTg cuãa Thuãtûúáng Chñnh phuã, nùm 2004 Böå Thûúng maåi bùæt àêìu xêy dûångKïë hoaåch töíng thïí phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã giai àoaån2006 - 2010.


Vúái quan àiïím coi thûúng maåi àiïån tûã laâ àöång lûåc quan troånggiuáp tùng trûúãng kinh tïë - thûúng maåi vaâ goáp phêìn nêng caonùng lûåc caånh tranh cuãa doanh nghiïåp, Kïë hoaåch naây xaác àõnhböën muåc tiïu phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã túái nùm 2010 göìm:

Phêìn lúán (khoaãng 60%) caác doanh nghiïåp lúán tiïën haânh giaodõch doanh nghiïåp túái doanh nghiïåp (B2B) vaâ ûáng duångthûúng maåi àiïån tûã úã mûác cao;

Hêìu hïët (khoaãng 80%) caác doanh nghiïåp vûâa vaâ nhoã biïët túáilúåi ñch cuãa thûúng maåi àiïån tûã vaâ coá ûáng duång nhêët àõnh;

Möåt böå phêån àaáng kïí (khoaãng 10%) höå gia àònh vaâ caá nhêncoá thoái quen mua haâng trïn maång (B2C);

Têët caã caác chaâo thêìu mua sùæm chñnh phuã àûúåc cöng böë trïncaác trang tin àiïån tûã cuãa caác cú quan chñnh phuã vaâ 20% muasùæm chñnh phuã àûúåc tiïën haânh trïn maång (B2G).

Àïí àaåt àûúåc muåc tiïu trïn, Nhaâ nûúác seä àêíy maånh tuyïntruyïìn, àaâo taåo vïì thûúng maåi àiïån tûã cho caác doanh nghiïåp,kõp thúâi xêy dûång möi trûúâng phaáp lyá thuêån lúåi cho thûúngmaåi àiïån tûã vaâ phaát huy vai troâ tiïn phong cuãa caác cú quannhaâ nûúác trong viïåc ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã trong muasùæm cöng.

Kïë hoaåch àïì ra saáu chñnh saách lúán. Chñnh saách thûá nhêët laâtriïín khai maånh meä vaâ liïn tuåc hoaåt àöång phöí biïën, tuyïntruyïìn, àaâo taåo vïì thûúng maåi àiïån tûã. Chñnh saách thûá hai laânhanh choáng taåo lêåp möi trûúâng thuêån lúåi cho thûúng maåi àiïåntûã vúái viïåc ban haânh àêìy àuã vaâ àöìng böå caác vùn baãn quy phaåmphaáp luêåt liïn quan túái thûúng maåi àiïån tûã. Chñnh saách tiïëptheo laâ caác cú quan chñnh phuã úã moåi cêëp cêìn phaãi ài tiïn phongtrong viïåc höî trúå vaâ ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã. Chñnh saáchthûá tû vaâ thûá nùm laâ phaát triïín haå têìng kyä thuêåt cho thûúngmaåi àiïån tûã trïn cú súã chuyïín giao cöng nghïå tûâ nûúác ngoaâi, töíchûác thûåc thi caác quy àõnh phaáp luêåt liïn quan túái thûúng maåiàiïån tûã möåt caách cûúng quyïët, kõp thúâi. Cuöëi cuâng, chñnh saách


thûá saáu laâ tñch cûåc tham gia caác hoaåt àöång húåp taác quöëc tïë vïìthûúng maåi àiïån tûã.

Trïn cú súã caác chñnh saách lúán naây, Kïë hoaåch àaä àïì xuêët nhiïìuchûúng trònh, dûå aán cuå thïí. Möîi chûúng trònh, dûå aán seä do möåtcú quan chõu traách nhiïåm chuã trò song song vúái sûå phöëi húåp chùåtcheä vúái caác cú quan khaác. Kinh phñ triïín khai caác chûúng trònh,dûå aán chuã yïëu huy àöång tûâ toaân xaä höåi vaâ nguöìn ngên saách haângnùm cêëp cho tûâng cú quan nhaâ nûúác. Kïë hoaåch cuäng àïì xuêët Nhaânûúác cêìn thiïët lêåp Quyä Phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã tûâ ngênsaách nhaâ nûúác àïí taâi trúå cho nhûäng dûå aán khoá xaác àõnh thuöåcthêím quyïìn cuãa möåt cú quan cuå thïí, hoùåc nhûäng dûå aán chó cêìnàêìu tû nhoã, nhûng seä kñch thñch maånh meä moåi àöëi tûúång ûángduång thûúng maåi àiïån tûã.

Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín Chñnh phuã àiïån tûã túái nùm 2010

Thûåc hiïån chûác nùng quaãn lyá nhaâ nûúác vïì cöng nghïå thöngtin, nùm 2004 Böå Bûu chñnh Viïîn thöng àaä tñch cûåc xêy dûång Kïëhoaåch töíng thïí phaát triïín Chñnh phuã àiïån tûã túái nùm 2010. Kïëhoaåch naây àïì ra caác quan àiïím sau:

coi chñnh phuã àiïån tûã laâ cöng cuå giuáp Chñnh phuã trong saåch,minh baåch, hiïåu lûåc vaâ hiïåu quaã hún;

lêëy ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp laâm trung têm;

gùæn vúái hoaåt àöång caãi caách haânh chñnh;

coi chñnh phuã àiïån tûã laâ àöång lûåc thuác àêíy quaá trònh àöíimúái, nêng cao nùng lûåc vaâ chêët lûúång cuöåc söëng.

Kïë hoaåch àùåt ra caác muåc tiïu nhùçm nêng cao nùng lûåc àiïìuhaânh, quaãn lyá cuãa caác cú quan chñnh phuã, phuåc vuå ngûúâi dên vaâdoanh nghiïåp, huy àöång nguöìn vöën nhaâ nûúác (1% ngên saách tûânùm 2006) cho phaát triïín Chñnh phuã àiïån tûã. Dûå thaão cuå thïí caácnhoám kïë hoaåch thûåc hiïån göìm:


nêng cao nùng lûåc àiïìu haânh, quaãn lyá cuãa cú quan chñnhphuã;

cung cêëp thöng tin cho caác cú quan, ngûúâi dên vaâ doanhnghiïåp;

xêy dûång dõch vuå cöng phuåc vuå ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp;

xêy dûång haå têìng vaâ möi trûúâng phaáp lyá.

Tûúng ûáng tûâng nhoám kïë hoaåch thûåc hiïån laâ nhûäng dûå aántroång àiïím.

MÖÅT SÖË VÙN BAÃN PHAÁP LYÁ LIÏN QUAN TÚÁI THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Luêåt Giao dõch àiïån tûã

Àêìu nùm 2004, Uyã ban Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúângcuãa Quöëc höåi khúãi àöång dûå aán xêy dûång Luêåt Giao dõch àiïån tûã.Túái thaáng 5-2005, Ban Soaån thaão àaä hoaân thaânh dûå thaão 8 vúáicêëu truác göìm taám chûúng, 55 àiïìu, quy àõnh vïì: (1) giaá trõ phaáplyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu; (2) giaá trõ phaáp lyá cuãa chûä kyá àiïån tûãvaâ thõ trûúâng chûáng thûåc àiïån tûã; (3) húåp àöìng àiïån tûã; (4) giaodõch àiïån tûã cuãa caác cú quan nhaâ nûúác; (5) vêën àïì baão mêåt, antoaân, an ninh; (6) vêën àïì súã hûäu trñ tuïå trong giao dõch àiïån tûãthuöåc caác lônh vûåc dên sûå, thûúng maåi, haânh chñnh vaâ lônh vûåckhaác do phaáp luêåt quy àõnh.

Dûå kiïën cuöëi nùm 2005, Quöëc höåi seä thöng qua Luêåt naây. Àêyàûúåc coi laâ thúâi àiïím lõch sûã cuãa caác giao dõch àiïån tûã taåi ViïåtNam, bao göìm caác giao dõch àiïån tûã trong lônh vûåc thûúng maåi.Luêåt Giao dõch àiïån tûã seä thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác thöngàiïåp dûä liïåu vaâ chûä kyá àiïån tûã àûúåc sûã duång trong caác quan hïådên sûå, thûúng maåi vaâ haânh chñnh; àöìng thúâi cuå thïí hoaá caác quyàõnh aáp duång cho húåp àöìng àiïån tûã vaâ caác giao dõch àiïån tûã cuãakhöëi cú quan nhaâ nûúác. Töí chûác, caá nhên seä yïn têm khi tiïënhaânh caác giao dõch àiïån tûã, vûâa giaãm caác chi phñ giao dõch, tiïët


kiïåm thúâi gian xûã lyá vaâ vêîn coá thïí yïu cêìu toaâ aán baão vïå quyïìnlúåi cuãa mònh möåt khi coá tranh chêëp xaãy ra.


HÖÅP 8. Xu hûúáng xêy dûång phaáp luêåt vïì giao dõch àiïån tûã trïn thïë giúái

Phaáp luêåt vïì giao dõch àiïån tûã quy àõnh ba nhoám vêën àïì cú baãn: (1) Thûâanhêån caác giao dõch àiïån tûã (qua viïåc thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác thöngàiïåp dûä liïåu); (2) Thûâa nhêån chûä kyá àiïån tûã (chûä kyá söë) nhùçm baão àaãm tñnhan toaân vaâ baão mêåt cuãa caác hïå thöëng thöng tin; (3) Quy àõnh vïì nhûäng khñacaånh liïn quan túái giao dõch àiïån tûã göìm: quyïìn vaâ nghôa vuå cuãa caác nhaâcung cêëp dõch vuå maång; thanh toaán trûåc tuyïën, baão vïå quyïìn súã hûäu trñ tuïåtrïn maång, baão vïå quyïìn lúåi ngûúâi tiïu duâng trïn maång, baão vïå bñ mêåt caánhên trïn maång, töåi phaåm, vi phaåm trïn maång vaâ cú chïë giaãi quyïët tranhchêëp trïn maång.

Tuyâ thûåc tïë phaát triïín cuãa mònh, tûâng nûúác seä hònh thaânh caác chïë àõnhphaáp lyá vïì giao dõch àiïån tûã theo nùm khuynh hûúáng sau:

1. Xêy dûång möåt luêåt àöåc lêåp bao quaát caã ba nhoám vêën àïì nïu trïn.Caách naây traánh khoãi viïåc sûãa àöíi, böí sung nhûäng vùn baãn luêåt hiïån haânhvaâ kõp thúâi àûa ra caác quy àõnh àiïìu chónh caác giao dõch àiïån tûã. Tuy nhiïn,möåt luêåt nhû trïn liïn quan túái nhiïìu lônh vûåc, viïåc xêy dûång khöng àúngiaãn, do àoá àoâi hoãi trònh àöå lêåp phaáp cao. Haân Quöëc àaä xêy dûång Luêåt cúbaãn vïì thûúng maåi àiïån tûã bao quaát caã ba nhoám vêën àïì trïn, tuy nhiïn àöëitûúång àiïìu chónh chó laâ caác giao dõch thûúng maåi, khöng múã röång cho moåigiao dõch àiïån tûã.

2. Xêy dûång nhiïìu luêåt àöåc lêåp quy àõnh vïì tûâng vêën àïì cuå thïí trongba nhoám vêën àïì trïn. Àiïín hònh laâ Malaixia vúái caác Luêåt Chûä kyá söë, LuêåtChûäa bïånh tûâ xa, Luêåt Truyïìn thöng vaâ Àa phûúng tiïån… Caách naây khöngàoâi hoãi phaãi sûãa àöíi phaáp luêåt chuyïn ngaânh, coá khaã nùng nhanh choángxêy dûång caác vùn baãn phaáp lyá àiïìu chónh caác khña caånh khaác nhau cuãagiao dõch àiïån tûã. Tuy nhiïn, àoâi hoãi phaãi hònh thaânh möåt cú quan chuyïnnghiïn cûáu vaâ àïì xuêët chñnh saách liïn quan túái cöng nghïå thöng tin(Malaixia àaä thaânh lêåp MSC - Multimedia Super Corridor - coá traách nhiïåmàïì xuêët vaâ xêy dûång nöåi dung caác vêën àïì phaáp lyá liïn quan túái cöng nghïåthöng tin).

Böå luêåt Dên sûå (sûãa àöíi)

Thaáng 5-2005, Quöëc höåi àaä thöng qua Böå luêåt Dên sûå (sûãaàöíi) coá ba quy àõnh liïn quan túái hònh thûác giao dõch dên sûå,göìm: Àiïìu 115 (Hònh thûác giao dõch dên sûå) giúái haån ba hònhthûác giao dõch dên sûå laâ lúâi noái, vùn baãn vaâ haânh vi cuå thïí,trong àoá coi thû àiïån tûã vaâ caác hònh thûác thöng tin àiïån tûã khaáclaâ möåt daång vùn baãn; Àiïìu 373 (Thúâi àiïím àïì nghõ giao kïët húåpàöìng coá hiïåu lûåc) quy àõnh “hiïåu lûåc cuãa àïì nghõ giao kïët húåp


3. Xêy dûång luêåt riïng thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåuvaâ/hoùåc chûä kyá àiïån tûã (chûä kyá söë). Caác vêën àïì khaác liïn quan túái giao dõchàiïån tûã àûúåc quy àõnh bùçng caách sûãa àöíi, böí sung phaáp luêåt chuyïn ngaânh.UNCITRAL (Uyã ban Luêåt thûúng maåi quöëc tïë cuãa Liïn húåp quöëc) khuyïënnghõ caác nûúác theo hûúáng naây vúái viïåc ban haânh luêåt mêîu vïì thûúng maåiàiïån tûã (phaåm vi àiïìu chónh coá thïí àûúåc múã röång cho moåi giao dõch àiïån tûã)vaâ Luêåt mêîu vïì chûä kyá àiïån tûã. Phillippin cuäng theo hûúáng naây vúái viïåc húåpnhêët nöåi dung hai luêåt mêîu cuãa UNCITRAL.

4. Xêy dûång luêåt riïng thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåuvaâ/hoùåc chûä kyá àiïån tûã (chûä kyá söë). Luêåt naây cuäng bao göìm caã möåt söë vêënàïì àûúåc coi laâ quan troång nhû quyïìn vaâ nghôa vuå cuãa caác nhaâ cung cêëpdõch vuå trûåc tuyïën, thanh toaán àiïån tûã. Caác vêën àïì coân laåi liïn quan túái giaodõch àiïån tûã àûúåc quy àõnh bùçng caách sûãa àöíi, böí sung phaáp luêåt chuyïnngaânh. Àiïín hònh laâ Myä vúái Luêåt Thöëng nhêët giao dõch àiïån tûã (1999) vaâLuêåt eSign (Luêåt vïì chûä kyá àiïån tûã trong phaáp luêåt thûúng maåi quöëc gia vaâquöëc tïë), Canaàa, Öxtrêylia, Xingapo...

5. Khöng xêy dûång luêåt múái maâ chó sûãa àöíi, böí sung phaáp luêåt hiïånhaânh vaâ àûa ra caác quy àõnh dûúái luêåt. Phaáp àaä sûãa àöíi Böå luêåt Dên sûå(Àiïìu 1316-4) àïí thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu vaâ chûä kyáàiïån tûã, dûåa vaâo Àiïìu 1316-4 vaâ Chó thõ vïì chûä kyá àiïån tûã cuãa chêu Êu,Phaáp cuäng àaä xêy dûång möåt Nghõ àõnh vïì chûä kyá àiïån tûã, cung cêëp caác dõchvuå, vûâa coá nhûäng nöåi dung hoaåt àöång xaä höåi múái (nhû cûãa haâng aão, kinhdoanh qua maång…).

àöìng phaát sinh khi àïì nghõ úã daång thöng àiïåp dûä liïåu àûúåc àûavaâo hïå thöëng thöng tin chñnh thûác cuãa bïn àûúåc àïì nghõ”; vaâÀiïìu 384 (Hònh thûác húåp àöìng) quy àõnh “húåp àöìng coá thïí àûúåcgiao kïët bùçng vùn baãn, haânh vi cuå thïí, lúâi noái hoùåc thöng àiïåpdûä liïåu”.

Duâ àaä àïì cêåp hònh thûác giao dõch àiïån tûã, nhûng Böå luêåt Dênsûå coân chûa phên biïåt sûå khaác nhau giûäa hònh thûác giao dõchbùçng vùn baãn vaâ hònh thûác giao dõch bùçng thöng àiïåp dûä liïåu.Thöng àiïåp dûä liïåu cêìn phaãi àûúåc coi laâ möåt hònh thûác giao dõchàöåc lêåp vúái hònh thûác vùn baãn, àêy cuäng chñnh laâ cú súã lyá luêån àïíxêy dûång Luêåt giao dõch àiïån tûã (xem phêìn vïì Luêåt Giao dõchàiïån tûã) giuáp thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu.Ngoaâi ra, caác quy àõnh vïì thöng àiïåp dûä liïåu trong Böå luêåt Dênsûå àûúåc xêy dûång khaá àöåc lêåp vúái Luêåt Giao dõch àiïån tûã, àiïìunaây tiïìm êín khaã nùng seä coá sûå khöng thöëng nhêët trong caách tiïëpcêån cuâng möåt vêën àïì.


HÖÅP 9. Haânh lang phaáp lyá cho giao kïët húåp àöìng àiïån tûã

Nhaâ maáy B coá möåt trang web giúái thiïåu saãn phêím. Qua àoá, cöng ty A biïëtB coá thïí laâ àöëi taác cung cêëp haâng hoáa cho mònh nïn gûãi möåt thû àiïån tûã(e-mail) cho B àïì nghõ mua haâng. Àaåi diïån B traã lúâi bùçng möåt e-mail chêëpnhêån baán haâng. Hai thû àiïån tûã trïn àïìu sûã duång möåt phêìn mïìm chopheáp biïët chñnh xaác àõa chó ngûúâi gûãi vaâ baão àaãm nöåi dung thû khöng bõthay àöíi. Àuáng theo thoãa thuêån, B giao haâng vaâ nhêån tiïìn qua möåt taâikhoaãn ngên haâng. B khöng phaãi gùåp mùåt A trong suöët quaá trònh giao dõch.Giao kïët húåp àöìng giûäa A vaâ B diïîn ra möåt caách tûå nhiïn vò caã hai àïìucoá bùçng chûáng àïí toâa aán baão vïå mònh nïëu bïn kia khöng thûåc hiïån theoàuáng thoãa thuêån.

Coá leä trïn àêy laâ möåt giao dõch mú ûúác cuãa hêìu hïët caác doanh nghiïåpvò noá giuáp giaãm thúâi gian, chi phñ ài laåi vaâ thuêån tiïån. Mú ûúác naây àaä thaânhhiïån thûåc taåi Myä, Haân Quöëc, Canaàa, Xingapo tûâ vaâi nùm gêìn àêy do caácnûúác naây àaä coá àuã cú súã phaáp lyá bïn caånh möåt haå têìng kyä thuêåt tiïn tiïën.

Taåi Viïåt Nam, giaã sûã haå têìng kyä thuêåt àaä sùén saâng, vêåy cêìn caác cú súã


phaáp lyá gò àïí biïën ûúác mú trïn thaânh hiïån thûåc?

Nùm 1996, UÃy ban Luêåt Thûúng maåi quöëc tïë cuãa Liïn húåp quöëc (UNCI-TRAL) àaä ban haânh Luêåt mêîu vïì thûúng maåi àiïån tûã. Thûåc tïë, nhiïìu nûúácàaä xêy dûång vùn baãn phaáp luêåt quöëc gia dûåa trïn luêåt mêîu naây. Àiïím quantroång nhêët cuãa caác vùn baãn luêåt àoá laâ thûâa nhêån thöng àiïåp dûä liïåu coá caácthuöåc tñnh tûúng àûúng vùn baãn giêëy, àûúåc tin cêåy vaâ coá giaá trõ phaáp lyá.UNCITRAL goåi caách quy àõnh naây laâ phûúng phaáp àiïìu chónh tûúng àûúngthuöåc tñnh.

Nhûäng thuöåc tñnh cú baãn nhêët cuãa möåt vùn baãn giêëy bao göìm: (1) Khaãnùng coá thïí àoåc àûúåc; (2) Khöng bõ thay àöíi nöåi dung theo thúâi gian; (3)Cho pheáp taái taåo möåt taâi liïåu sao cho möîi bïn àïìu coá baãn sao cuãa taâi liïåuban àêìu; (4) Cho pheáp xaác thûåc taâi liïåu bùçng chûä kyá; vaâ (5) Àûúåc cú quannhaâ nûúác vaâ toâa aán chêëp nhêån.

Chuáng ta haäy thûã xem thû àiïån tûã cuãa A vaâ B trong vñ duå trïn coá àaápûáng àûúåc nhûäng thuöåc tñnh nhû cuãa vùn baãn giêëy hay khöng? A vaâ B àïìuàoåc àûúåc nöåi dung thû àiïån tûã cuãa nhau, vêåy thuöåc tñnh thûá nhêët àûúåc àaápûáng. Àïí thûåc hiïån giao dõch àiïån tûã, caã A vaâ B àïìu sûã duång phêìn mïìm chopheáp taåo vaâ giaãi maä caác dûä liïåu, qua àoá nhêån daång ngûúâi gûãi vaâ chûángminh ngûúâi gûãi àaä chêëp nhêån nöåi dung thû. Trïn thû àiïån tûã, ngûúâi gûãi coáthïí « kyá » vaâo thû vaâ gûãi cho ngûúâi nhêån. Haânh vi « kyá » àiïån tûã khöng khaácvïì baãn chêët so vúái haânh vi kyá tay vò àïìu giuáp biïët ngûúâi kyá laâ ai vaâ chûángminh àûúåc anh ta àaä chêëp nhêån nöåi dung thû mònh kyá. Coá nghôa, A khöngthïí tûâ chöëi viïåc àaä gûãi thû vúái nöåi dung xaác àõnh cho B vaâ ngûúåc laåi. Vêåy laâàaáp ûáng caác thuöåc tñnh thûá hai vaâ thûá tû.

A vaâ B coá nhiïìu caách àïí lûu giûä an toaân têët caã thû àiïån tûã cuãa toaân böåquaá trònh giao dõch vaâ xuêët trònh khi cêìn thiïët, tûác laâ thoãa maän thuöåc tñnhthûá ba. Cuöëi cuâng, khi xaãy ra bêët kyâ tranh chêëp naâo, nïëu A hoùåc B àûúåcpheáp sûã duång caác thû àiïån tûã trïn àïí yïu cêìu cú quan nhaâ nûúác hoùåc toâaaán baão vïå quyïìn lúåi cuãa mònh thò thuöåc tñnh thûá nùm àûúåc thoãa maän (vêënàïì thuêìn tuáy phaáp lyá).

Nhû vêåy, möåt thöng àiïåp hoaân toaân coá thïí tûúng àûúng möåt vùn baãngiêëy úã caã khña caånh kyä thuêåt vaâ phaáp lyá. Vêën àïì laâ cêìn phaãi thûâa nhêånnhûäng thuöåc tñnh naây trong hïå thöëng phaáp luêåt quöëc gia. Vuä Àònh Thaânh, Thïë giúái Vi tñnh series B söë thaáng 6-2004.

HÖÅP 9 (Tiïëp)

Luêåt Thûúng maåi (sûãa àöíi)

Vïì baãn chêët, thûúng maåi àiïån tûã laâ viïåc tiïën haânh hoaåt àöångthûúng maåi qua caác hïå thöëng thöng tin. Caác quy àõnh vïì thûúngmaåi àiïån tûã trong Luêåt Thûúng maåi (sûãa àöíi) ài theo hûúáng àoá,tûác laâ thûâa nhêån viïåc sûã duång thöng àiïåp nhû möåt hònh thûác tiïënhaânh caác hoaåt àöång thûúng maåi. Àiïìu 15 trong Luêåt Thûúng maåi(sûãa àöíi) àaä nïu roä quan àiïím naây.

Àïí cuå thïí hoaá quy àõnh mang tñnh nguyïn tùæc trong LuêåtThûúng maåi (sûãa àöíi) vaâ Luêåt Giao dõch àiïån tûã, Böå Thûúng maåiàang xêy dûång Nghõ àõnh vïì thûúng maåi àiïån tûã. Nghõ àõnh seäquy àõnh chi tiïët viïåc thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåpdûä liïåu trong caác hoaåt àöång thûúng maåi; cuå thïí hoaá caác trûúânghúåp thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu trong giaokïët caác húåp àöìng thûúng maåi; àïì cêåp caác khña caånh nhùçm baão vïåquyïìn lúåi ngûúâi tiïu duâng, quyïìn súã hûäu trñ tuïå, baão vïå thöngtin caá nhên trong thûúng maåi àiïån tûã; vaâ quy àõnh möåt söë loaåihònh ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã nhû saân giao dõch thûúngmaåi àiïån tûã, website baán haâng, àêëu thêìu trûåc tuyïën, àêëu giaátrûåc tuyïën, v.v..


HÖÅP 10. Luêåt Thûúng maåi sûãa àöíi: nhiïìu khaái niïåm múái

Thöng àiïåp dûä liïåu cuäng laâ möåt trong nhûäng khaái niïåm múái àûúåc dûåthaão quy àõnh laâ thöng tin àûúåc taåo, gûãi, nhêån vaâ lûu trûä bùçng phûúng tiïånàiïån tûã, quang hoåc hay tûúng tûå nhû trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI), thû àiïåntûã. Àêy laâ khaái niïåm cú baãn cuãa hoaåt àöång thûúng maåi àiïån tûã. Quy àõnhnaây cuãa dûå thaão seä laâ cú súã phaáp lyá cho hoaåt àöång thûúng maåi àiïån tûã.Viïåc dûå thaão àûa ra quy àõnh vïì thöng àiïåp dûä liïåu thïí hiïån sûå theo kõpcuãa phaáp luêåt thûúng maåi vúái sûå phaát triïín cuãa caác quan hïå thûúng maåitrong xaä höåi.Minh Nguyïåt, baáo Diïîn àaân Doanh nghiïåp söë 86, 2004.

Luêåt Cöng nghïå thöng tin

Thûåc hiïån Nghõ quyïët vïì Chûúng trònh xêy dûång luêåt, phaáplïånh nùm 2004 cuãa Quöëc höåi, tûâ giûäa nùm 2004, Chñnh phuãgiao Böå Bûu chñnh Viïîn thöng xêy dûång dûå thaão Luêåt Cöngnghïå thöng tin. Luêåt naây àûúåc kyâ voång seä taåo nïìn taãng phaáplyá cho viïåc phaát triïín cöng nghiïåp cöng nghïå thöng tin vaâ caácûáng duång cuãa cöng nghïå thöng tin trong moåi mùåt cuãa àúâi söëngxaä höåi. Cho túái nay, nhiïìu vêën àïì liïn quan túái àöëi tûúång,phaåm vi àiïìu chónh, cêëu truác vaâ nöåi dung cú baãn cuãa Luêåt coânàang àûúåc thaão luêån. Theo nhûäng dûå thaão ban àêìu, Luêåt Cöngnghïå thöng tin seä chuã yïëu àïì cêåp nhûäng chñnh saách höî trúå phaáttriïín caác ngaânh cöng nghiïåp cöng nghïå thöng tin nhû cöngnghiïåp nöåi dung thöng tin söë, cöng nghiïåp phêìn cûáng, cöngnghiïåp phêìn mïìm. Luêåt cuäng àïì cêåp nhûäng khña caånh ûángduång cöng nghïå thöng tin, tuy nhiïn, ranh giúái àiïìu chónh cuãaDûå thaão coân chûa roä.

Luêåt Kïë toaán

Thaáng 6-2003, Quöëc höåi àaä ban haânh Luêåt Kïë toaán vúái nhûängquy àõnh khaá cuå thïí vïì hònh thûác àiïån tûã cuãa chûáng tûâ kïë toaán.Àiïìu 18 thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa hònh thûác chûáng tûâ kïëtoaán àiïån tûã nïëu àaáp ûáng àûúåc caác yïu cêìu kyä thuêåt nhû: thïíhiïån dûúái daång dûä liïåu àiïån tûã, àûúåc maä hoaá maâ khöng bõ thayàöíi trong quaá trònh truyïìn gûãi qua maáy tñnh hoùåc trïn caác vêåtmang tin. Caác àiïìu 19 vaâ 20 cuäng quy àõnh khaá roä vïì viïåc lêåpchûáng tûâ àiïån tûã vaâ àoâi hoãi phaãi coá chûä kyá àiïån tûã àöëi vúái caácchûáng tûâ àiïån tûã. Àiïìu 21 thûâa nhêån hònh thûác hoaá àún àiïån tûãtrong caác giao dõch mua baán haâng hoaá, dõch vuå.

Tuy nhiïn, Luêåt Kïë toaán vêîn àûa ra àoâi hoãi phaãi lûu trûä baãnin ra giêëy cuãa chûáng tûâ àiïån tûã. Ngoaâi ra, do chûa coá caác vùn baãnhûúáng dêîn cuå thïí vïì caác khña caånh kyä thuêåt trong soaån thaão, xûãlyá, maä hoaá, lûu trûä chûáng tûâ àiïån tûã, hoaá àún àiïån tûã nïn viïåc sûãduång chûáng tûâ àiïån tûã trong caác nghiïåp vuå kïë toaán vêîn ñt àûúåc


thûåc hiïån. Mùåt khaác, hoaá àún, chûáng tûâ kïë toaán àûúåc sûã duångtrong nhiïìu möëi quan hïå röång hún hoaåt àöång kïë toaán nhû thûúngmaåi (hoaá àún sûã duång trong húåp àöìng mua baán haâng hoaá, dõchvuå), quaãn lyá nhaâ nûúác trong nhûäng lônh vûåc khaác nhau (haânhchñnh, àêìu tû, ngên haâng…), vò vêåy quy àõnh vïì chûáng tûâ àiïån tûãtrong Luêåt Kïë toaán chûa àuã têìm bao quaát. Caác haån chïë trïn giúáihaån khaã nùng aáp duång cuãa Luêåt Kïë toaán.

Nghõ àõnh vïì chûä kyá söë vaâ dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã

Àêy laâ vùn baãn rêët quan troång àöëi vúái viïåc baão àaãm an toaân,baão mêåt cho caác giao dõch àiïån tûã, trong àoá coá thûúng maåi àiïåntûã. Vùn baãn naây do Böå Bûu chñnh Viïîn thöng chuã trò xêy dûångnhùçm taåo cú súã phaáp lyá cho viïåc phaát triïín thõ trûúâng dõch vuåchûáng thûåc àiïån tûã qua viïåc thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa chûäkyá söë trong caác giao dõch àiïån tûã.

Dûå thaão Nghõ àõnh göìm taám chûúng, 57 àiïìu, quy àõnh vïì giaátrõ phaáp lyá cuãa chûä kyá söë vaâ thöng àiïåp dûä liïåu àûúåc kyá söë, töíchûác vaâ quaãn lyá thõ trûúâng dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã, hoaåtàöång cung cêëp dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã vaâ caác vêën àïì khaác vïìchûác nùng quaãn lyá nhaâ nûúác, giaãi quyïët tranh chêëp vaâ xûã lyá viphaåm haânh chñnh.


HÖÅP 11. Höåi thaão vïì Nghõ àõnh vïì chûä kyá söë

Ngaây 7-12-2004, vúái sûå taâi trúå cuãa Töí chûác Saáng kiïën chñnh saáchInternet toaân cêìu, Böå Bûu chñnh Viïîn thöng àaä töí chûác Höåi thaão xin yá kiïëngoáp yá cho Dûå thaão Nghõ àõnh vïì chûä kyá söë vaâ dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã taåiHaâ Nöåi.

Theo àaánh giaá cuãa cú quan chuã trò, qua tham khaão phaáp luêåt cuãa möåtsöë nûúác trïn thïë giúái nhû Haân Quöëc, Xingapo, Nhêåt Baãn, Nghõ àõnh vïì chûäkyá söë seä laâ möåt trong nhûäng cú súã quan troång höî trúå cho caác ûáng duång cöngnghïå thöng tin trïn moåi mùåt cuãa àúâi söëng xaä höåi, trong àoá coá thûúng maåiàiïån tûã vaâ chñnh phuã àiïån tûã. Chñnh vò vêåy, Nghõ àõnh vïì chûä kyá söë giaânh

Xuêët phaát tûâ quan àiïím cêìn coá àõnh hûúáng phaát triïín cuãa nhaânûúác, Nghõ àõnh quy àõnh khaá chùåt cheä àöëi vúái viïåc hoaåt àöångcung cêëp dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã. Chûúng III (Quaãn lyá töíchûác chûáng thûåc àiïån tûã) àûa ra cú chïë cêëp pheáp vaâ yïu cêìu vïìàiïìu kiïån hoaåt àöång àöëi vúái caác töí chûác, caá nhên muöën cung cêëpvaâ sûã duång dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã. Ngoaâi ra, Böå Bûu chñnhViïîn thöng àûúåc giao quyïìn ban haânh cú chïë quaãn lyá giaá dõch vuåchûáng thûåc àiïån tûã. Coân khaá nhiïìu yá kiïën chûa thöëng nhêët vúáicaác quy àõnh trïn, àùåc biïåt tûâ goác àöå cuãa caác doanh nghiïåp muöëntham gia kinh doanh dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã.


àûúåc sûå quan têm àùåc biïåt khöng chó cuãa caác doanh nghiïåp cung cêëp caácdõch vuå ûáng duång cöng nghïå thöng tin, maâ coân cuãa nhiïìu töí chûác, caá nhêncoá nhu cêìu tiïën haânh caác giao dõch àiïån tûã an toaân.

Dûå thaão xin goáp yá lêìn naây laâ dûå thaão lêìn thûá 18 vaâ laâ dûå thaão àêìu tiïnxin goáp yá chñnh thûác tûâ cöng chuáng. Caác phaát biïíu taåi höåi thaão àaä àaánh giaácao sûå nöî lûåc cuãa Böå Bûu chñnh Viïîn thöng trong quaá trònh dûå thaão Nghõàõnh, tuy nhiïn cuäng coân nhiïìu vêën àïì chûa thöëng nhêët trong nöåi dung dûåthaão. Caác àaåi biïíu àùåc biïåt goáp yá cho nöåi dung Àiïìu 13 (cêëp pheáp dõch vuåchûáng thûåc àiïån tûã) vaâ Àiïìu 25 (thêím quyïìn quy àõnh giaá cûúác dõch vuåchûáng thûåc àiïån tûã), nhiïìu yá kiïën cho rùçng caách quy àõnh trong dûå thaãodaânh quaá nhiïìu àùåc quyïìn cho Böå Bûu chñnh Viïîn thöng vaâ gêy caãn trúãcho sûå phaát triïín thõ trûúâng dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã. Möåt söë vêën àïì khaáccuäng àûúåc thaão luêån söi nöíi nhû thûâa nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa dõch vuå chûángthûåc àiïån tûã nûúác ngoaâi; mûác àöå quy àõnh vïì kyä thuêåt cho doanh nghiïåpcung cêëp dõch vuå chûáng thûåc àiïån tûã; möëi quan hïå vúái caác vùn baãn khaácnhû Luêåt Giao dõch àiïån tûã, Nghõ àõnh vïì mêåt maä trong lônh vûåc dên sûå; thuãtuåc trònh lïn Chñnh phuã, v.v..

Höåi thaão àaä kïët thuác trong tinh thêìn xêy dûång. Böå Bûu chñnh Viïîn thöngàaánh giaá cao nhûäng goáp yá thùèng thùæn vaâ thûåc tïë cuãa caác àaåi biïíu vaâ camkïët seä cên nhùæc, xem xeát vaâ chónh sûãa nöåi dung dûå thaão àïí Nghõ àõnh vïìchûä kyá söë thûåc sûå trúã thaânh möåt cöng cuå phaáp lyá höî trúå phaát triïín caác giaodõch àiïån tûã.http://www.mot.gov.vn

HÖÅP 11. (Tiïëp)

Nghõ àõnh vïì nghiïn cûáu, saãn xuêët, kinh doanh vaâ sûã duång mêåtmaä baão vïå thöng tin khöng thuöåc phaåm vi bñ mêåt nhaâ nûúác

Ban Cú yïëu chñnh phuã chuã trò soaån thaão Nghõ àõnh vïì nghiïncûáu, saãn xuêët, kinh doanh vaâ sûã duång mêåt maä baão vïå thöng tinkhöng thuöåc phaåm vi bñ mêåt nhaâ nûúác. Nghõ àõnh àûúåc xêy dûångtrïn quan àiïím coi caác saãn phêím mêåt maä laâ àöëi tûúång àùåc biïåtcêìn phaãi coá sûå kiïím soaát chùåt cheä tûâ phña cú quan quaãn lyáchuyïn ngaânh. Sau khi àûúåc ban haânh, Nghõ àõnh seä taåo cú súãphaáp lyá cho caác hoaåt àöång nghiïn cûáu, saãn xuêët, kinh doanh vaâsûã duång mêåt maä baão vïå thöng tin khöng thuöåc phaåm vi bñ mêåtnhaâ nûúác.

Do quan àiïím coi mêåt maä laâ àöëi tûúång cêìn coá sûå kiïím soaát àùåcbiïåt, Nghõ àõnh àûa ra cú chïë cêëp pheáp khaá chùåt cheä. Töí chûác, caánhên muöën tiïën haânh caác hoaåt àöång nghiïn cûáu, saãn xuêët, kinhdoanh hoùåc sûã duång mêåt maä phaãi xin pheáp Ban Cú yïëu, Böå Cöngan vaâ nhûäng cú quan quaãn lyá chuyïn ngaânh khaác. Trong àoá, BöåBûu chñnh Viïîn thöng seä quaãn lyá vaâ àûa ra cú chïë cêëp pheáp àöëivúái hoaåt àöång sûã duång mêåt maä baão vïå thöng tin khöng thuöåcphaåm vi bñ mêåt nhaâ nûúác.

Phaáp luêåt vïì quaãng caáo

Ngaây 16-11-2001, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi ban haânh Phaáplïånh Quaãng caáo, trong àoá Àiïìu 9 àïì cêåp phûúng tiïån quaãng caáobaáo àiïån tûã vaâ maång thöng tin maáy tñnh, Àiïìu 10 quy àõnh: “Baáoàiïån tûã àûúåc quaãng caáo nhû àöëi vúái baáo in” vaâ Àiïìu 11 àûa ra yïucêìu àöëi vúái viïåc quaãng caáo trïn maång thöng tin maáy tñnh.

Ngaây 31-3-2003, Chñnh phuã ban haânh Nghõ àõnh 24/2003/NÀ-CP hûúáng dêîn Phaáp lïånh coá nhûäng quy àõnh taåo cú súã cêëp giêëypheáp quaãng caáo trïn maång thöng tin maáy tñnh. Ngaây 21-11-2002,Böå Vùn hoaá - Thöng tin cuäng àaä àûa ra Quyïët àõnh söë28/2002/QÀ-BVHTT ban haânh Quy chïë xuêët baãn baãn tin, taâi liïåu,túâ rúi; phaát haânh thöng caáo baáo chñ; àùng, phaát baãn tin trïn maânhònh àiïån tûã cuãa caác cú quan, töí chûác nûúác ngoaâi, phaáp nhên coá


yïëu töë nûúác ngoaâi taåi Viïåt Nam. Ba vùn baãn trïn àaä quy àõnh vïìquaãng caáo trïn maång, tuy nhiïn, múái mang tñnh hònh thûác, àïìcêåp dûúái goác àöå quaãn lyá nhaâ nûúác trong quaãng caáo noái chung.Quaãng caáo thûúng maåi vúái yá nghôa laâ möåt hoaåt àöång thûúng maåichûa coá quy àõnh phaáp lyá àiïìu chónh cuå thïí.

Thaáng 5-2005, Quöëc höåi àaä thöng qua Luêåt Thûúng maåi (sûãaàöíi), trong àoá quy àõnh vïì hoaåt àöång quaãng caáo thûúng maåi. Àêyseä laâ cú súã phaáp lyá chung cho phaát triïín dõch vuå quaãng caáo trûåctuyïën. Tuy nhiïn, àïí àõnh hûúáng, khuyïën khñch quaãng caáo trûåctuyïën, seä cêìn nhûäng quy àõnh cuå thïí hún.

Phaáp luêåt vïì súã hûäu trñ tuïå

Nhûäng vùn baãn phaáp luêåt hiïån haânh cuãa Viïåt Nam vïì súã hûäutrñ tuïå göìm coá Böå luêåt Dên sûå nùm 1995 (Phêìn saáu) vaâ hai nghõàõnh hûúáng dêîn Böå luêåt Dên sûå laâ Nghõ àõnh söë 76 ngaây 29-11-1996 vïì quyïìn taác giaã vaâ Nghõ àõnh söë 63/CP ngaây 24-10-1996quy àõnh chi tiïët vïì súã hûäu cöng nghiïåp (àûúåc sûãa àöíi, böí sungtheo Nghõ àõnh söë 06/2001/NÀ-CP ngaây 1-2-2001). Àöëi tûúång súãhûäu trñ tuïå thuöåc phaåm vi àiïìu chónh cuãa Böå luêåt Dên sûå àaä baogöìm caác saãn phêím cöng nghïå thöng tin, tuy nhiïn chó múái quyàõnh chung, chûa àuã cuå thïí cho viïåc baão vïå hiïåu quaã caác quyïìnsúã hûäu trñ tuïå trong caác lônh vûåc ûáng duång cöng nghïå thöng tinvaâ thûúng maåi àiïån tûã.

Cuâng vúái viïåc sûãa àöíi, böí sung Böå luêåt Dên sûå, Böå Khoa hoåcvaâ Cöng nghïå àang dûå thaão Luêåt Súã hûäu trñ tuïå theo hûúáng quyàõnh chi tiïët theo tûâng lônh vûåc cuãa quyïìn súã hûäu trñ tuïå, trongàoá bao göìm caác saãn phêím cöng nghïå thöng tin vaâ thûúng maåiàiïån tûã. Luêåt Súã hûäu trñ tuïå seä taåo ra cú súã tùng cûúâng cú chïëquaãn lyá àöëi vúái lônh vûåc súã hûäu trñ tuïå, giuáp giaãm tyã lïå vi phaåmcaác quyïìn vïì súã hûäu trñ tuïå nhû hiïån nay. Dûå kiïën Quöëc höåi seäxem xeát vaâ thöng qua Luêåt Súã hûäu trñ tuïå vaâo cuöëi nùm 2005.Àaáng lûu yá laâ trong Hiïåp àõnh thûúng maåi song phûúng ViïåtNam - Hoa Kyâ vaâ àaâm phaán gia nhêåp Töí chûác Thûúng maåi thïë


giúái (WTO), Viïåt Nam phaãi cam kïët tuên thuã caác quy àõnh vïì baãovïå súã hûäu trñ tuïå theo Hiïåp àõnh TRIPS cuãa WTO. Àêy vûâa laâthaách thûác, vûâa laâ cú höåi cho Viïåt Nam trïn con àûúâng xêy dûångnïìn kinh tïë tri thûác noái chung cuäng nhû phaát triïín cöng nghiïåpphêìn mïìm vaâ thûúng maåi àiïån tûã noái riïng.

Hiïån tûúång àêìu cú tïn miïìn àaä bùæt àêìu xuêët hiïån taåi ViïåtNam. Möåt söë töí chûác, caá nhên àùng kyá tïn miïìn truâng tïn nhûängdoanh nghiïåp kinh doanh coá uy tñn nhùçm muåc àñch baán laåi, xêmphaåm quyïìn lúåi húåp phaáp àöëi vúái thûúng hiïåu hoùåc nhaän hiïåuhaâng hoaá cuãa caác doanh nghiïåp àoá. Àïí traánh gùåp phaãi caác trûúânghúåp tûúng tûå, caác töí chûác, doanh nghiïåp nïn quan têm àùng kyásúám tïn miïìn gùæn liïìn vúái tïn saãn phêím, haâng hoaá, dõch vuå cuãamònh, taåo thuêån lúåi cho cöng viïåc quaãng baá thûúng hiïåu.

Phaáp luêåt vïì chûáng cûá

Trong hïå thöëng phaáp luêåt Viïåt Nam, chûáng cûá àûúåc quy àõnhtrong Böå luêåt Töë tuång hònh sûå (Chûúng V - Chûáng cûá) àûúåc banhaânh cuöëi nùm 2003 vaâ Böå luêåt Töë tuång dên sûå nùm 2004(Chûúng VII - Chûáng minh vaâ Chûáng cûá). Caã hai böå luêåt naây àïìuxaác àõnh chûáng cûá laâ nhûäng « taâi liïåu nghe àûúåc, àoåc àûúåc hoùåcnhòn àûúåc »; àoá coá thïí laâ baãn göëc hoùåc baãn sao coá cöng chûáng hoùåccoá xaác nhêån bùçng vùn baãn vïì viïåc ghi hònh, ghi êm chûáng cûá àoá.Tuy nhiïn, hai böå luêåt trïn àïìu chûa xaác àõnh cuå thïí caác hònhthûác chûáng cûá úã daång àiïån tûã. Vúái nhûäng quy àõnh trong dûå thaãoLuêåt Giao dõch àiïån tûã vïì giaá trõ chûáng cûá tûúng àûúng nhû vùnbaãn, caác thöng àiïåp dûä liïåu (thû àiïån tûã, chûáng tûâ àiïån tûã, dûäliïåu àûúåc ghi êm, ghi hònh, v.v..) coá thïí àûúåc coi laâ chûáng cûá àaángtin cêåy.

Tuy nhiïn, seä cêìn nhûäng vùn baãn hûúáng dêîn chi tiïët hún vïìchûáng cûá úã daång thöng àiïåp dûä liïåu, trong àoá phaãi cuå thïí hoaánhûäng thuöåc tñnh àïí möåt thöng àiïåp dûä liïåu àûúåc coi laâ chûáng cûá,vñ duå thöng àiïåp dûä liïåu phaãi keâm theo chûä kyá àiïån tûã hoùåc àûúåclûu trûä theo nhûäng quy trònh àaáng tin cêåy.



HÖÅP 12. Quy àõnh vïì giaá trõ chûáng cûá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu

Àïí àûúåc coi laâ chûáng cûá, phaáp luêåt möåt söë nûúác nhû Canaàa, Myä, HaânQuöëc àïìu coá nhûäng quy àõnh khaá chi tiïët vïì yïu cêìu kyä thuêåt cuãa möåt thöngàiïåp dûä liïåu, göìm:

Quy àõnh vïì thiïët bõ lûu trûä: nhûäng baãn ghi (thöng àiïåp dûä liïåu àûúåc lûutrûä laåi) trong maáy tñnh hoùåc trong nhûäng thiïët bõ tûúng tûå (maáy àiïån thoaåi diàöång, thiïët bõ cêìm tay, USB, àôa mïìm, àôa cûáng, theã thöng minh tñch húåpchñp vaâ caác loaåi theã khaác …).

Quy àõnh vïì àõnh daång dûä liïåu: caác thöng àiïåp dûä liïåu úã àõnh daångchuêín quöëc tïë vaâ àûúåc chêëp nhêån sûã duång phöí biïën (Microsoft Word, PDF,Excel, thöng àiïåp XML …).

Quy àõnh vïì cöng nghïå xaác thûåc: àûúåc xaác thûåc bùçng caác cöng nghïå chûäkyá söë, cöng nghïå sinh trùæc hoåc, cöng nghïå maä söë nhêån daång caá nhên (PIN),caác cöng nghïå xaác thûåc khaác.

Quy àõnh vïì phûúng thûác hïå thöëng thöng tin taåo, lûu trûä, truyïìn gûãi thöngàiïåp dûä liïåu coá an toaân khöng: xem xeát thuã tuåc kiïím soaát khaã nùng truy cêåp,caác àùåc àiïím vïì an toaân cuãa hïå thöëng, quy tùæc vïì xaác thûåc, biïíu thúâi gianvïì lûu trûä vaâ huyã boã thöng tin dûä liïåu... Toaâ aán coá thïí tiïën haânh nhûängphûúng thûác thûã nhêët àõnh àïí kiïím nghiïåm tñnh an toaân cuãa hïå thöëng.

Ngoaâi ra, cuäng cêìn hûúáng dêîn vïì nhûäng trûúâng húåp àùåc biïåt thûâa nhêångiaá trõ chûáng cûá cuãa thöng àiïåp dûä liïåu nhû:

Trûúâng húåp möåt baãn göëc úã daång giêëy àûúåc chuyïín thïí thaânh daångthöng àiïåp dûä liïåu (vñ duå, duâng maáy queát hoùåc dûåa vaâo cöng nghïåsao lûu, nhêån daång hònh aãnh chuyïín vùn baãn giêëy thaânh àõnh daångPDF): coá thïí coi laâ chûáng cûá khöng?;

Trûúâng húåp khöng coá baãn ghi chñnh thûác (vñ duå, trûúâng húåp noáichuyïån àiïån thoaåi Internet, chat trûåc tuyïën maâ khöng thiïët lêåp chïë àöåghi gioång noái hoùåc lûu nöåi dung): coá àûúåc coi laâ coá giaá trõ chûáng cûákhöng? (cêìn ngûúâi laâm chûáng khöng?);

Taâi liïåu úã daång giêëy àûúåc in ra tûâ möåt thöng àiïåp dûä liïåu coá nïn coilaâ chûáng cûá coá giaá trõ phaáp lyá khöng? …

Àïí hònh thaânh caác quy àõnh naây, caác nhaâ lêåp phaáp seä cêìn nghiïn cûáuthûåc tiïîn phaát triïín cuãa thûúng maåi àiïån tûã trong nhûäng nùm túái (sau khiLuêåt Giao dõch àiïån tûã coá hiïåu lûåc), àöìng thúâi cuäng cêìn tham khaão sûå tûvêën cuãa caác nhaâ kyä thuêåt àïí lêåp möåt danh saách àêìy àuã nhêët. Vò cöng nghïåthay àöíi nïn danh saách naây cuäng thay àöíi theo.

CAÁC CHÑNH SAÁCH LIÏN QUAN TÚÁI CUNG CÊËP DÕCH VUÅGÙÆN VÚÁI THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Nghõ àõnh söë 55/2001/NÀ-CP vïì quaãn lyá, cung cêëp, sûã duångdõch vuå Internet

Ngaây 23-8-2001, Chñnh phuã ban haânh Nghõ àõnh söë55/2001/NÀ-CP vïì quaãn lyá, cung cêëp vaâ sûã duång dõch vuåInternet. Nghõ àõnh naây xaác àõnh caác hònh thûác cung cêëp dõch vuåInternet, àûa ra àoâi hoãi cêëp pheáp àöëi vúái caác töí chûác cung ûángdõch vuå Internet; quy àõnh vïì cú chïë quaãn lyá nhaâ nûúác àöëi vúái caáctöí chûác, caá nhên cung cêëp vaâ sûã duång dõch vuå Internet.

Nghõ àõnh 55 àaä coá taác àöång tñch cûåc sau ba nùm àûúåc triïínkhai thûåc hiïån. Böå Bûu chñnh Viïîn thöng àaä cêëp pheáp chonhiïìu doanh nghiïåp tham gia thõ trûúâng Internet (göìm caác ISP,IXP vaâ caác nhaâ cung cêëp dõch vuå nöåi dung thöng tin söë trïnInternet), phaá boã thïë àöåc quyïìn cuãa Töíng cöng ty Bûu chñnhViïîn thöng (VNPT). Giaá cûúác Internet giaãm nhiïìu. Söë lûúångàiïím dõch vuå Internet tùng cao, àùåc biïåt taåi caác thaânh phöë lúán.Mùåt khaác, Nghõ àõnh 55 àaä trúã thaânh cú súã phaáp lyá quan troångcho viïåc ban haânh möåt söë vùn baãn cêëp thêëp hún àiïìu chónh hoaåtàöång ûáng duång vaâ cung cêëp dõch vuå Internet nhû Quyïët àõnh27/2002/QÀ-BVHTT cuãa Böå Vùn hoaá - Thöng tin vïì quy chïë cêëppheáp cung cêëp thöng tin trïn Internet vaâ xêy dûång trang tinàiïån tûã, Quyïët àõnh söë 92/2003/QÀ-BCVT cuãa Böå Bûu chñnhViïîn thöng ban haânh Quy àõnh vïì quaãn lyá vaâ sûã duång taâinguyïn Internet vaâ Quyïët àõnh 71/2004/QÀ-BCA cuãa Böå Cöngan vïì an ninh maång.

Tuy nhiïn, sûå phaát triïín ngaây caâng nhanh caác ûáng duångInternet àaä böåc löå sûå cêìn thiïët phaãi súám sûãa àöíi, böí sung Nghõàõnh 55 hoùåc nêng cêëp ban haânh möåt vùn baãn phaáp lyá coá hiïåu lûåccao hún, quy àõnh theo hûúáng khuyïën khñch phaát triïín caác loaåihònh dõch vuå trïn Internet caã àöëi vúái doanh nghiïåp cung cêëp dõchvuå vaâ ngûúâi sûã duång dõch vuå.


Thanh toaán àiïån tûã

Thanh toaán àiïån tûã Viïåt Nam àang trong giai àoaån thûãnghiïåm ûáng duång, àùåc biïåt vúái sûå höî trúå cuãa Ngên haâng Thïë giúáivúái Dûå aán “Hiïån àaåi hoaá ngên haâng vaâ caác hïå thöëng thanh toaán”,àûúåc khúãi àöång tûâ thaáng 5-1994, bùæt àêìu thûåc hiïån tûâ nùm 1997vaâ hoaân thaânh giai àoaån I vaâo cuöëi nùm 2003. Nùm 2004, Dûå aánnaây tiïëp tuåc àûúåc triïín khai taåi möåt söë ngên haâng thûúng maåi.Caác thûã nghiïåm ban àêìu taåo cú súã cho Ngên haâng Nhaâ nûúác banhaânh möåt söë vùn baãn thûâa nhêån chûáng tûâ àiïån tûã vaâ chûä kyá àiïåntûã aáp duång cho möåt söë nghiïåp vuå thanh toaán nöåi böå hïå thöëngngên haâng. Tuy nhiïn, nhoám caác vùn baãn naây chûa múã röång aápduång ra ngoaâi hïå thöëng caác ngên haâng. Trûúác nùm 2004, Ngênhaâng Nhaâ nûúác àaä ban haânh möåt söë vùn baãn liïn quan túái thanhtoaán àiïån tûã. Trong nùm 2004, khöng coá vùn baãn múái naâo vïì lônhvûåc naây àûúåc ban haânh.


HÖÅP 13. Nhûäng vùn baãn vïì thanh toaán àiïån tûã

1. Thöng tû söë 08/2003/TT-NHNN ngaây 5-8-2003 hûúáng dêîn thûåc hiïånmöåt söë quy àõnh taåi Nghõ àõnh söë 55/2001/NÀ-CP ngaây 23-8-2001 cuãaChñnh phuã vïì Internet. Caác töí chûác tñn duång phaãi xin giêëy pheáp tûâ Ngênhaâng Nhaâ nûúác khi xêy dûång hïå thöëng thöng tin xûã lyá caác nghiïåp vuå taâichñnh - ngên haâng.

2. Quyïët àõnh söë 543/2002/QÀ-NHNN ngaây 29-5-2002 ban haânh Quyàõnh vïì xêy dûång, cêëp phaát, quaãn lyá vaâ sûã duång chûä kyá àiïån tûã trïn chûángtûâ àiïån tûã trong thanh toaán àiïån tûã liïn ngên haâng.

3. Quyïët àõnh söë 309/2002/QÀ-NHNN ngaây 9-4-2002 vïì viïåc ban haânhQuy chïë thanh toaán àiïån tûã liïn ngên haâng.

4. Quyïët àõnh söë 44/2002/QÀ-TTg ngaây 21-3-2002 vïì viïåc sûã duångchûáng tûâ àiïån tûã laâm chûáng tûâ kïë toaán àïí haåch toaán vaâ thanh toaán vöën cuãacaác töí chûác cung ûáng dõch vuå thanh toaán.

5. Quyïët àõnh söë 1557/2001/QÀ-NHNN ngaây 14-12-2001 vïì viïåc ban

Möåt söë ngên haâng àaä triïín khai dõch vuå thanh toaán àiïån tûãcho khaách haâng nhû Ngên haâng Ngoaåi thûúng Viïåt Nam, Ngênhaâng Cöng thûúng Viïåt Nam. Nhûäng ngên haâng naây tûå xêy dûångquy chïë hoaåt àöång cho cung ûáng dõch vuå thanh toaán àiïån tûã,thûúâng coá àiïìu khoaãn giúái haån traách nhiïåm cuãa mònh khi tranhchêëp xaãy ra, vò vêåy chûa thûåc sûå taåo niïìm tin cho ngûúâi sûã duångdõch vuå.


haânh Quy chïë thanh toaán buâ trûâ àiïån tûã liïn ngên haâng (àûúåc sûãa àöíi, böísung Khoaãn 1, Àiïìu 1 bùçng Quyïët àõnh söë 456/2003/QÀ-NHNN ngaây 12-5-2003); Quyïët àõnh söë 457/2003/QÀ-NHNN ngaây 12-5-2003 vïì viïåc banhaânh Quy trònh kyä thuêåt nghiïåp vuå thanh toaán buâ trûâ àiïån tûã liïn ngên haâng(thay thïë Quyïët àõnh söë 212/2002/QÀ-NHNN ngaây 20-3-2002).


HÖÅP 14. Dõch vuå thanh toaán trûåc tuyïën cuãa Ngên haâng AÁ chêu(ACB)

ACB cung cêëp dõch vuå Home banking qua website www.acb.com.vn,ngûúâi sûã duång dõch vuå coá thïí thöng qua website àïí thûåc hiïån caác tiïån ñchnhû chuyïín khoaãn, thanh toaán hoaá àún, chuyïín tiïìn hoùåc xem söë dû taâikhoaãn. Khaách haâng sûã duång dõch vuå thanh toaán trûåc tuyïën cuãa ACB chuãyïëu do tin tûúãng vaâo uy tñn cuãa Ngên haâng vaâ seä dûåa vaâo caác thöng tinhûúáng dêîn vaâ cam kïët baão mêåt trïn website. Vïì mùåt phaáp lyá, nïëu coátranh chêëp thò seä cùn cûá vaâo quy chïë cuãa ACB, do ACB tûå soaån thaão, àïíxûã lyá.

Àêy cuäng laâ tònh traång chung cuãa caác dõch vuå thanh toaán trûåc tuyïën cuãanhûäng ngên haâng khaác nhû Ngên haâng Ngoaåi thûúng Viïåt Nam, Ngên haângCöng thûúng Viïåt Nam, Ngên haâng ANZ, v.v.. Àiïìu naây gêy e ngaåi chokhaách haâng vò hoå súå rùçng caác ngên haâng seä tûå xêy dûång nhûäng quy chïë chócoá lúåi cho riïng ngên haâng, trong khi möi trûúâng Internet tiïìm êín nhiïìu ruãiro khoá àoaán àõnh.

Thanh toaán àiïån tûã laâ lônh vûåc coá sûå tham gia röång raäi cuãanhiïìu chuã thïí kinh tïë, bïn caånh caác töí chûác tñn duång. Viïåc thûâanhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác giao dõch coá thanh toaán àiïån tûã seänùçm ngoaâi phaåm vi àiïìu chónh cuãa ngaânh ngên haâng. Vò vêåy, cêìnxêy dûång möåt vùn baãn do Chñnh phuã hoùåc Thuã tûúáng Chñnh phuãban haânh múái àuã hiïåu lûåc aáp duång toaân diïån. Dûå kiïën, sau khiLuêåt Giao dõch àiïån tûã àûúåc thöng qua seä coá möåt nghõ àõnhhûúáng dêîn riïng cho lônh vûåc ngên haâng. Nghõ àõnh naây seä thûâanhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa caác chûáng tûâ vaâ chûä kyá àiïån tûã sûã duångtrong moåi giao dõch àiïån tûã cuãa ngaânh ngên haâng, trong àoá coáthanh toaán àiïån tûã.

Thuã tuåc haãi quan, kï khai thuïë àiïån tûã

Luêåt Haãi quan nùm 2001 àaä coá möåt söë quy àõnh vïì hònh thûáchaãi quan àiïån tûã. Khoaãn 2, Àiïìu 9 (Hiïån àaåi hoaá quaãn lyá haãiquan) yïu cêìu: “Chñnh phuã quy àõnh cuå thïí vïì hïå thöëng tiïuchuêín kyä thuêåt trao àöíi söë liïåu àiïån tûã, giaá trõ phaáp lyá caác chûángtûâ àiïån tûã…”; Khoaãn 3, Àiïìu 20 quy àõnh: “Ngûúâi khai haãi quanàûúåc sûã duång hònh thûác khai àiïån tûã…” vaâ Àiïìu 39 (Xuêët, nhêåpkhêíu haâng hoaá bùçng phûúng thûác thûúng maåi àiïån tûã). Nghõ àõnh101/2001/NÀ-CP quy àõnh chi tiïët thi haânh möåt söë àiïìu cuãa LuêåtHaãi quan vïì thuã tuåc haãi quan, chïë àöå kiïím tra, giaám saát haãiquan. Àiïìu 7.4.d quy àõnh: “Ngûúâi khai haãi quan àûúåc khai haãiquan bùçng caách khai trïn maáy tñnh cuãa mònh àûúåc nöëi vúái maång


maáy tñnh vúái cú quan haãi quan theo quy àõnh cuãa phaáp luêåt…”.Töíng cuåc Haãi quan àaä ban haânh Cöng vùn söë 2236/TCHQ-CNTT ngaây 19-5-2003 hûúáng dêîn chi tiïët khai baáo bùçngphûúng tiïån àiïån tûã trong khêu àùng kyá höì sú haãi quan. Cöngvùn hûúáng dêîn chi tiïët caác Cuåc Haãi quan thûåc hiïån khai àiïåntûã, lûåa choån phûúng aán thñch húåp vaâ múã röång khai àiïån tûã chocaác loaåi hònh khaác.


HÖÅP 15. Triïín khai thñ àiïím hïå thöëng khai haãi quan àiïån tûã cuãaViïåt Nam

Tûâ àêìu nùm 2002, Töíng cuåc Haãi quan aáp duång thñ àiïím khai haãi quan àiïåntûã àöëi vúái loaåi hònh gia cöng xuêët nhêåp khêíu taåi nùm Cuåc Haãi quan: Thaânhphöë Höì Chñ Minh, Haâ Nöåi, Haãi Phoâng, Àöìng Nai, Bònh Dûúng vúái ba hònhthûác: truyïìn söë liïåu qua maång àiïån thoaåi túái maáy tñnh cuãa Haãi quan; chuyïíndûä liïåu khai baáo qua àôa mïìm; khai baáo taåi maáy tñnh cuãa cú quan Haãi quan(àöëi vúái àún võ coá àiïìu kiïån vïì mùåt bùçng vaâ trang thiïët bõ). Tñnh túái thúâi àiïímthaáng 10-2004, phûúng thûác khai haãi quan àiïån tûã vêîn chûa thïí múã röångvaâ thu huát àûúåc àöng àaão caác doanh nghiïåp tham gia, caã nûúác múái chó coá38 doanh nghiïåp àùng kyá khai baáo haãi quan àiïån tûã nöëi maång, vúái söë lûúångtúâ khai chûa àïën 50.000 túâ.

Trong cuöåc höåi thaão vïì khai haãi quan àiïån tûã thaáng 10-2004 do CuåcCöng nghïå thöng tin vaâ Thöëng kï haãi quan töí chûác, nhiïìu yá kiïën cho rùçnglyá do khai haãi quan àiïån tûã chûa thïí phaát triïín vò chûa coá möåt cú súã phaáplyá àêìy àuã cho hoaåt àöång giao dõch àiïån tûã nhû nhûäng quy àõnh phaáp lyá vïìdûä liïåu àiïån tûã, chûä kyá, chûáng tûâ àiïån tûã … Mùåt khaác, Töíng cuåc Haãi quancuäng chûa coá möåt àïì aán töíng thïí àïí thûåc hiïån khai haãi quan àiïån tûã möåtcaách toaân diïån vïì quy trònh, vùn baãn phaáp lyá vaâ haå têìng cöng nghïå.

Theo dûå kiïën, trong thúâi gian túái, Töíng cuåc Haãi quan seä trònh Böå Taâichñnh ban haânh möåt cú chïë cho pheáp thûåc hiïån khai haãi quan àiïån tûã úãmûác àöå cao hún nhùçm cuå thïí hoaá kõp thúâi quy àõnh cuãa Luêåt Haãi quan.Àêy seä laâ cùn cûá phaáp lyá cho viïåc cöng nhêån giaá trõ phaáp lyá cuãa túâ khaiàiïån tûã, chûä kyá àiïån tûã vaâ laâ cú súã phaáp lyá cho viïåc trang bõ phûúng tiïånkyä thuêåt, con ngûúâi cêìn thiïët phuåc vuå quaá trònh khai haãi quan àiïån tûã.Trong trûúâng húåp naây, túâ khai àiïån tûã seä àûúåc cöng nhêån coá giaá trõ nhûbaãn göëc vaâ khöng bõ phên biïåt àöëi xûã so vúái túâ khai daång vùn baãn trong

Luêåt Haãi quan (sûãa àöíi) àaä àûúåc Quöëc höåi thöng qua thaáng 5-2005, trong àoá chuá troång túái caác quy àõnh vïì hònh thûác tiïënhaânh caác thuã tuåc haãi quan àiïån tûã vaâ phûúng thûác töí chûác quaãnlyá hoaåt àöång haãi quan qua caác phûúng tiïån àiïån tûã. Kïët húåp vúáinhûäng quy àõnh cuãa Luêåt Giao dõch àiïån tûã (dûå kiïën seä ban haânhcuöëi nùm 2005) vaâ trïn cú súã ruát kinh nghiïåm thûåc tïë triïín khaithñ àiïím hïå thöëng khai haãi quan àiïån tûã, Böå Taâi chñnh seä àïì nghõChñnh phuã cho dûå thaão caác vùn baãn hûúáng dêîn vïì haãi quan àiïåntûã trong nhûäng nùm túái.


suöët quaá trònh tûâ khai baáo cho àïën thöng quan haâng hoaá.

Sau khi cú quan haãi quan quyïët àõnh thöng quan haâng hoaá, ngûúâi khaihaãi quan in túâ khai haãi quan tûâ maáy tñnh vaâ àoáng dêëu cuãa doanh nghiïåp cuângvúái theã ûu tiïn, lïånh giaãi phoáng haâng in ra tûâ maáy tñnh àïí xuêët trònh khi coácaác lûåc lûúång kiïím tra trïn àûúâng vêån chuyïín haâng hoaá xuêët khêíu. Vïì vêënàïì naây, Haãi quan seä phöëi húåp vúái caác ngaânh coá liïn quan ban haânh vùn baãnhûúáng dêîn thöëng nhêët nhùçm traánh tònh traång gêy phiïìn haâ cho nhûäng doanhnghiïåp khai àiïån tûã trong khi vêån chuyïín haâng hoaá trïn àûúâng. Viïåc xûã lyá viphaåm àöëi vúái hònh thûác khai haãi quan àiïån tûã cuäng àûúåc tiïën haânh tûúng tûånhû caác trûúâng húåp khai haãi quan bùçng giêëy túâ truyïìn thöëng.

Theo kïë hoaåch, tûâ thaáng 10-2004 àïën thaáng 3-2005, ngaânh Haãi quanseä hoaân têët caác cöng viïåc chuêín bõ, nhû xêy dûång quy trònh thuã tuåc khaiàiïån tûã vaâ phûúng aán quaãn lyá höì sú àiïån tûã trong quaãn lyá haãi quan; triïínkhai viïåc cêëp theã ûu tiïn, xêy dûång túâ khai àiïån tûã, chûä kyá àiïån tûã; ban haânhmö hònh kyä thuêåt vaâ chuêín trao àöíi dûä liïåu àïí caác doanh nghiïåp xêy dûångphêìn mïìm, xuác tiïën triïín khai caác dõch vuå àiïån tûã vïì khai haãi quan; baãoàaãm haå têìng maång WAN cho caác àún võ thñ àiïím; nêng cêëp website vaâ caâiàùåt trïn Internet; àaâo taåo sûã duång cho caán böå haãi quan vaâ doanh nghiïåp …Tûâ thaáng 3-2005, mö hònh khai baáo haãi quan àiïån tûã múái seä àûúåc ngaânhhaãi quan triïín khai thñ àiïím taåi Cuåc Haãi quan Àöìng Nai (kïët nöëi vúái Cuåc Haãiquan Thaânh phöë Höì Chñ Minh vaâ Bònh Dûúng àïí theo doäi tiïën trònh túâ khaithöng quan àiïån tûã vïì vêën àïì xaác thûåc xuêët). Taåp chñ Tin hoåc taâi chñnh, söë 17 thaáng 11-2004.


Song song vúái viïåc triïín khai thûåc hiïån khai haãi quan àiïåntûã, Böå Taâi chñnh cuäng khaá tñch cûåc trong viïåc triïín khai thñàiïím kï khai nöåp thuïë àiïån tûã. Àaä coá möåt söë àïì taâi nghiïn cûáuvaâ dûå aán thûã nghiïåm, tuy nhiïn, lyá do lúán nhêët vêîn laâ chûa coáhaânh lang phaáp lyá. Dûå kiïën, möåt Nghõ àõnh vïì giao dõch àiïån tûãtrong lônh vûåc taâi chñnh, bao göìm caác thuã tuåc kï khai nöåp thuïë,seä àûúåc soaån thaão vaâ ban haânh àïí thûåc hiïån Luêåt Giao dõchàiïån tûã.

Caác thuã tuåc cêëp pheáp àiïån tûã cho caác hoaåt àöång àêìu tû,thûúng maåi

Thuã tuåc cêëp pheáp cho caác hoaåt àöång kinh doanh bao göìm:(1) thuã tuåc cêëp pheáp àêìu tû; (2) àùng kyá kinh doanh; (3) thuã tuåccêëp caác giêëy pheáp kinh doanh, chûáng chó haânh nghïì, chûáng chóvïì àiïìu kiïån kinh doanh.

Luêåt Àêìu tû nûúác ngoaâi taåi Viïåt Nam nùm 1996 (sûãa àöíi, böísung nùm 2000), Luêåt Khuyïën khñch àêìu tû trong nûúác nùm1994 (sûãa àöíi, böí sung nùm 1998) vaâ caác vùn baãn hûúáng dêîn thihaânh laâ cú súã phaáp lyá cho viïåc tiïën haânh caác thuã tuåc cêëp pheáp àêìutû (theo phûúng thûác truyïìn thöëng), do Böå Kïë hoaåch vaâ Àêìu tûchuã trò thûåc hiïån. Cho túái cuöëi nùm 2004, chûa coá vùn baãn phaáplyá chñnh thûác thûâa nhêån hònh thûác cêëp pheáp àêìu tû àiïån tûã.Thûåc tïë cuäng chó coá möåt söë tónh, thaânh phöë thñ àiïím viïåc cêëppheáp qua website (Khu kinh tïë múã Chu Lai thuöåc tónh QuaãngNam, Súã Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû Thaânh phöë Höì Chñ Minh) nhû möåtcöng cuå nhùçm giaãm tiïu cûåc, àún giaãn hoaá thuã tuåc haânh chñnhhoùåc àïí khuyïën khñch caác nhaâ àêìu tû.

Luêåt Doanh nghiïåp nùm 2000 vaâ caác vùn baãn hûúáng dêîn thihaânh quy àõnh vïì hoaåt àöång àùng kyá kinh doanh, theo àoá caácphoâng àùng kyá kinh doanh thuöåc Súã Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû thuöåctónh, thaânh phöë thöëng nhêët thûåc hiïån cêëp pheáp àùng kyá kinhdoanh. Viïåc àùng kyá kinh doanh qua maång àaä àûúåc thñ àiïím aápduång taåi möåt vaâi àõa phûúng, nhûng chûa coá vùn baãn phaáp lyá


thûâa nhêån. Böå Kïë hoaåch vaâ Àêìu tû àang dûå thaão Luêåt Doanhnghiïåp thöëng nhêët, àêy coá thïí laâ cú höåi löìng nhûäng quy àõnh chitiïët vïì thuã tuåc àùng kyá kinh doanh qua maång.

Nhoám thuã tuåc cêëp pheáp (3) do nhiïìu cú quan quaãn lyá nhaâ nûúácthûåc hiïån vaâ tuên theo caác quy àõnh phaáp lyá chuyïn ngaânh.Chùèng haån, Phaáp lïånh Bûu chñnh Viïîn thöng quy àõnh vïì viïåccêëp pheáp trong lônh vûåc bûu chñnh, viïîn thöng; Luêåt Dûúåc quyàõnh caác hònh thûác cêëp pheáp trong lônh vûåc kinh doanh dûúåcphêím, khaám chûäa bïånh, v.v.. Vò vêåy, muöën hònh thaânh caác quyàõnh phaáp lyá thûâa nhêån hònh thûác cêëp pheáp àiïån tûã trong tûângngaânh, lônh vûåc thò cêìn coá kïë hoaåch sûãa àöíi, böí sung àöëi vúái caácvùn baãn phaáp lyá tûúng ûáng. Têët nhiïn, viïåc naây phaãi àöìng böå vúáihoaåt àöång tin hoåc hoaá cuãa tûâng khöëi cú quan quaãn lyá nhaâ nûúácchuyïn ngaânh.

Dûå thaão Kïë hoaåch töíng thïí vïì Chñnh phuã àiïån tûã àùåt ra caácmuåc tiïu vaâ kïë hoaåch hònh thaânh caác hïå thöëng cêëp pheáp àiïåntûã, tuy nhiïn, vêîn cêìn phaãi ban haânh caác quy àõnh múái nhûàïì cêåp úã trïn múái àuã cùn cûá phaáp lyá cho caác thuã tuåc cêëp pheápqua maång.

TÖÅI PHAÅM TRÏN MAÅNG

Böå luêåt Hònh sûå nùm 2001 àaä coá böën quy àõnh liïn quan trûåctiïëp túái töåi phaåm trong lônh vûåc cöng nghïå thöng tin, àoá laâ: Àiïìu125 (quy àõnh vïì töåi chiïëm àoaåt thû tñn àiïån tûã hoùåc xêm phaåmbñ mêåt, an toaân thû tñn àiïån tûã), Àiïìu 224 (quy àõnh vïì töåi taåo ravaâ laâm lan truyïìn, phaát taán caác chûúng trònh virus tin hoåc), Àiïìu225 (quy àõnh vïì töåi vi phaåm caác quy àõnh vïì vêån haânh, khai thaácvaâ sûã duång maång maáy tñnh àiïån tûã) vaâ Àiïìu 226 (quy àõnh vïì töåisûã duång traái pheáp thöng tin trïn maång vaâ trong maáy tñnh).

Caác quy àõnh trïn chûa àêìy àuã vaâ thiïëu tñnh khaã thi. Sau húnböën nùm thi haânh Böå luêåt Hònh sûå, coá rêët ñt haânh vi vi phaåmthuöåc nhoám töåi phaåm naây bõ truy cûáu traách nhiïåm hònh sûå, duâ söëlûúång caác haânh vi ûáng duång cöng nghïå thöng tin xêm haåi lúåi ñch



cuãa nhaâ nûúác, têåp thïí vaâ caá nhên ngaây möåt tùng. Trong thúâi giantúái, cêìn nhanh choáng sûãa àöíi, böí sung caác quy àõnh vïì nhoám töåiphaåm trong ûáng duång cöng nghïå thöng tin.

Mùåt khaác, chïë taâi haânh chñnh àöëi vúái nhûäng haânh vi vi phaåmtrong ûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâ thûúng maåi àiïån tûã chûamang tñnh hïå thöëng. Nghõ àõnh 55/2001/NÀ-CP vïì quaãn lyá, cungcêëp, sûã duång dõch vuå Internet; Quyïët àõnh söë 27/2002/QÀ-BVHTT cuãa Böå Vùn hoaá - Thöng tin ; Quyïët àõnh söë 71/2004/QÀ-BCA cuãa Böå Cöng an àaä àûa ra nhûäng mûác phaåt haânh chñnh (chuãyïëu laâ phaåt tiïìn), tuy nhiïn, vêîn cêìn möåt vùn baãn coá hiïåu lûåcphaáp lyá cao hún, xaác àõnh roä caác haânh vi vi phaåm, caác hònh thûácvaâ mûác phaåt, cú chïë xûã phaåt, v.v.. Vùn baãn naây coá thïí laâ Nghõàõnh vïì xûã lyá vi phaåm haânh chñnh trong ûáng duång cöng nghïåthöng tin.

Chûúng 3

ÛÁng duång cöng nghïå thöng tintrong doanh nghiïåp

ÀÛA CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN VAÂO CHIÏËN LÛÚÅCVAÂ KÏË HOAÅCH KINH DOANH

Muåc tiïu cuãa moåi doanh nghiïåp àïìu laâ lúåi nhuêån, vaâ sau àoá laâàoáng goáp vaâo sûå phaát triïín chung cuãa xaä höåi. Nhûng àïí àaåt àûúåcmuåc tiïu àoá, möîi doanh nghiïåp coá möåt löëi ài khaác nhau. Ngûúâiquaãn lyá doanh nghiïåp cêìn vaåch ra àûúåc hûúáng ài àoá ngay tûâtrûúác khi khúãi nghiïåp vaâ liïn tuåc böí sung, hoaân thiïån trong quaátrònh phaát triïín cuãa doanh nghiïåp. Àoá chñnh laâ chiïën lûúåc kinhdoanh, saãn xuêët cuãa doanh nghiïåp.

Khi xaác àõnh chiïën lûúåc kinh doanh, ngûúâi quaãn lyá doanhnghiïåp luön muöën àaåt àûúåc saãn lûúång, doanh thu cao nhêët trongkhi chi phñ phaãi thêëp nhêët. Viïåc tùng lúåi nhuêån coá thïí àaåt àûúåchoùåc bùçng caách tùng saãn lûúång, hoùåc bùçng caách cùæt giaãm chi phñ.Trong khi chi phñ cho möåt söë yïëu töë àêìu vaâo nhû nhaâ xûúãng, maáymoác, giaá mua nguyïn liïåu, giaá thuï nhên cöng àaä gêìn nhû cöëàõnh, thò taåi möåt söë phêìn viïåc khaác, cöng nghïå thöng tin coá thïígiuáp giaãm àaáng kïí chi phñ trûåc tiïëp hoùåc giaán tiïëp (thúâi gian xûãlyá cöng viïåc nhanh hún), tùng hiïåu suêët cöng viïåc. Viïåc quaãn lyánhên sûå, tiïìn lûúng, vêåt tû, haâng töìn kho nïëu laâm trïn giêëy thòthúâi gian tòm kiïëm vaâ tñnh toaán coá thïí rêët lêu, dïî coá sai soát, coânquaãn lyá trïn maáy vi tñnh trúã nïn àún giaãn hún rêët nhiïìu. Chi phñtaåo möåt website àïí quaãng caáo, giúái thiïåu saãn phêím, dõch vuå ñt


hún chi phñ àïí thiïët lêåp möåt phoâng trûng baây saãn phêím.

Chñnh vò vêåy, khi lêåp chiïën lûúåc, kïë hoaåch kinh doanh, ngûúâiquaãn lyá doanh nghiïåp cêìn luön nhúá àïën vai troâ cuãa cöng nghïåthöng tin. Khi chiïën lûúåc, kïë hoaåch kinh doanh vïì cú baãn àaä hònhthaânh, ngûúâi quaãn lyá doanh nghiïåp bùæt àêìu xem xeát nhûäng cöngàoaån, quy trònh naâo coá thïí aáp duång cöng nghïå thöng tin àïí thaythïë quy trònh truyïìn thöëng. Vúái nhûäng chiïën lûúåc lúán, kïë hoaåchphûác taåp, doanh nghiïåp coá thïí phaãi nhúâ möåt nhaâ tû vêën chuyïnnghiïåp laâm giuáp cöng viïåc naây. ÛÁng duång töët cöng nghïå thöng tinseä laâ cú súã àïí doanh nghiïåp tham gia thûúng maåi àiïån tûã möåtcaách coá hiïåu quaã.

Vúái bêët kyâ doanh nghiïåp naâo, cöng nghïå thöng tin cuäng coá thïíaáp duång trong nhûäng cöng viïåc sau:

Soaån thaão vùn baãn: àêy laâ chûác nùng phöí biïën nhêët cuãamaáy vi tñnh taåi caác doanh nghiïåp hiïån nay vò bêët kyâ doanhnghiïåp naâo cuäng coá nhiïìu loaåi vùn baãn cêìn soaån thaão.

Quaãn lyá nhên sûå, tiïìn lûúng: töëc àöå tñnh toaán vaâ tòm kiïëmsiïu töëc cuãa maáy vi tñnh giuáp cho cöng viïåc cuãa nhaâ quaãnlyá hay kïë toaán viïn àúä vêët vaã hún rêët nhiïìu.Gûãi vaâ nhêån thû àiïån tûã: maáy vi tñnh àoáng vai troâ nhû möåtphûúng tiïån liïn laåc àa nùng vaâ reã tiïìn. Caác phûúng thûácliïn laåc dûåa trïn nïìn Internet ngaây caâng phong phuá nhûàöëi thoaåi trûåc tuyïën (chat), àiïån thoaåi (VoIP), höåi nghõtruyïìn hònh (video conference).Tòm, cêåp nhêåt thöng tin thûúng maåi trïn Internet: bêët kyâdoanh nghiïåp naâo cuäng coá nhu cêìu tòm hiïíu thöng tin liïnquan àïën hoaåt àöång kinh doanh cuãa mònh, tûâ tònh hònhthúâi sûå trong vaâ ngoaâi nûúác, caác sûå kiïån liïn quan àïënngaânh nghïì, hoaåt àöång cuãa caác àöëi taác vaâ àöëi thuã caånhtranh cho àïën giaá caã thõ trûúâng, kim ngaåch xuêët nhêåpkhêíu. Têët caã caác thöng tin naây àïìu coá thïí tòm àûúåc trïnInternet vaâ cêåp nhêåt liïn tuåc.

Caác loaåi doanh nghiïåp coá thïí chia thaânh ba nhoám lúán sau àêy.

77ÛÁNG DUÅNG CÖNG NGHÏÅ THÖNG TIN TRONG DOANH NGHIÏÅP

Möîi nhoám coá thïí tòm thêëy cho mònh nhûäng lúåi ñch àùåc thuâ hún docöng nghïå thöng tin àem laåi:

(1) Nhoám doanh nghiïåp saãn xuêët: viïåc sûã duång caác thiïët bõ tûåàöång ài keâm vúái phêìn mïìm chuyïn biïåt giuáp nêng caonùng suêët vaâ saãn lûúång, tiïët kiïåm nguyïn vêåt liïåu, giaãmnhên cöng. Vñ duå, phêìn mïìm thiïët kïë vaâ in hoa vùn lïnvaãi, phêìn mïìm taåo mêîu vaâ àiïìu khiïín maáy cùæt goåt bachiïìu. Tuy nhiïn, giaá caác thiïët bõ vaâ phêìn mïìm naâythûúâng cao nïn doanh nghiïåp cêìn phaãi tòm hiïíu vaâ àûúåctû vêën kyä caâng trûúác khi quyïët àõnh àêìu tû.

(2) Nhoám doanh nghiïåp thûúng maåi: caác doanh nghiïåp naâyàoáng vai troâ chuã chöët trong viïåc phên phöëi, lûu thönghaâng hoáa (möåt söë doanh nghiïåp saãn xuêët lúán thûúâng coá böåphêån thûúng maåi riïng). Maång vaâ Internet laâ cöng cuå höîtrúå àùæc lûåc doanh nghiïåp trong viïåc naây. Doanh nghiïåp coáthïí xêy dûång website àïí quaãng baá saãn phêím, tòm khaáchhaâng vaâ àaåi lyá. Thïm möåt bûúác, doanh nghiïåp coá thïí biïënwebsite thaânh möåt cûãa haâng baán leã àïí ngûúâi mua coá thïíàùåt haâng, thanh toaán qua maång maâ khöng cêìn trûåc tiïëpàïën cûãa haâng. Möåt söë doanh nghiïåp thêåm chñ choån caáchkinh doanh chó chuyïn phên phöëi haâng qua maång.

(3) Nhoám doanh nghiïåp dõch vuå: cuäng giöëng hai nhoám trïn,viïåc xêy dûång website àïí quaãng baá dõch vuå, thûúng hiïåucuãa mònh laâ rêët cêìn thiïët. Möåt söë ngaânh dõch vuå nhû viïînthöng, ngên haâng, tû vêën, giaáo duåc coân coá thïí sûã duångInternet laâm möi trûúâng cung cêëp dõch vuå (àiïån thoaåi VoIP,truyïìn hònh trûåc tuyïën, ngên haâng taåi nhaâ, giaáo duåc tûâ xa,tû vêën qua maång). Möåt söë ngaânh dõch vuå khaác coá thïí sûãduång Internet nhû möåt phêìn trong quy trònh cung cêëp dõchvuå (vñ duå, baán veá maáy bay, veá taâu hoãa, àùåt phoâng khaách saån,choån tour du lõch qua maång). Caác ngaânh dõch vuå nhû xêydûång, giao thöng, y tïë àïìu coá thïí aáp duång nhiïìu loaåi thiïëtbõ, phêìn mïìm giuáp nêng cao hiïåu quaã cöng viïåc.

Hiïåu quaã cuãa ûáng duång cöng nghïå thöng tin trong doanhnghiïåp chó thûåc sûå phaát huy taác duång khi doanh nghiïåp coá möåt


àöåi nguä caán böå, nhên viïn biïët khai thaác caác trang thiïët bõ àoá. Dovêåy, doanh nghiïåp cêìn quan têm thñch àaáng, daânh kinh phñ àïíàêìu tû vaâ thûúâng xuyïn àaâo taåo cho caác caán böå trong doanhnghiïåp vïì vêën àïì naây.

YÏU CÊÌU KYÄ THUÊÅT

Àïí ûáng duång cöng nghïå thöng tin trong hoaåt àöång saãn xuêët,kinh doanh, doanh nghiïåp cêìn phaãi coá caác trang thiïët bõ töëi thiïíu.Trûúác hïët laâ maáy tñnh. Söë lûúång maáy tñnh cêìn trang bõ phuå thuöåcvaâo quy mö doanh nghiïåp, mûác àöå ûáng duång. Taåi têët caã caác doanhnghiïåp, maáy tñnh àïìu laâ cöng cuå phaãi coá úã caác böå phêån haânhchñnh, kïë toaán. Àöëi vúái caác doanh nghiïåp kinh doanh dõch vuå, söëmaáy tñnh gêìn nhû phaãi tûúng àûúng vúái söë caán böå nghiïåp vuå.

Trong àiïìu kiïån hiïån nay, phêìn lúán maáy tñnh àûúåc lùæp raáphoùåc saãn xuêët möåt phêìn ngay taåi Viïåt Nam nïn giaá thaânh reã húnso vúái maáy tñnh nhêåp ngoaåi, trong khi vêîn baão àaãm caác tñnh nùngkyä thuêåt tûúng àûúng. Àiïìu naây rêët thuêån lúåi cho caác doanhnghiïåp khi bùæt àêìu triïín khai ûáng duång cöng nghïå thöng tin. Àêìutû 5-10 triïåu àöìng àïí trang bõ múái möåt maáy tñnh laâ àiïìu chêëpnhêån àûúåc àöëi vúái caác doanh nghiïåp.


Hònh 7. Caác hoaåt àöång ûáng duång chñnh cuãa cöng nghïå thöng tintrong doanh nghiïåp

Àùåc àiïím cuãa trang thiïët bõ cöng nghïå thöng tin laâ thúâi giankhêëu hao khaá nhanh. Nhûng doanh nghiïåp cuäng cêìn cùn cûá vaâotûâng cöng viïåc cuå thïí àïí xaác àõnh thúâi gian khêëu hao chñnh xaác,traánh viïåc chaåy theo cöng nghïå möåt caách hònh thûác. Vñ duå, caácmaáy tñnh chó sûã duång cho soaån thaão vùn baãn, laâm baãng tñnh thòkhöng nhêët thiïët àoâi hoãi cêëu hònh maånh. Nhûng caác maáy tñnh sûãduång àïí queát aãnh, chïë baãn, thiïët kïë mêîu maä thò cêìn nêng cêëp kõpthúâi àïí baão àaãm hiïåu quaã cöng viïåc.

Giaá trõ cuãa thöng tin chó àûúåc nhên lïn khi thöng tin àûúåc chiaseã. Caác maáy tñnh seä phaát huy sûác maånh khi àûúåc kïët nöëi vúáinhau. Caác doanh nghiïåp cêìn quan têm nöëi maång cuåc böå (LAN)cho caác maáy tñnh trong àún võ mònh àïí viïåc chia seã thöng tin àûúåcdïî daâng, thuêån lúåi. Mùåt khaác, nöëi maång cuåc böå cuäng seä giuáp caácmaáy tñnh sûã duång chung caác taâi nguyïn nhû öí cûáng, maáy in,àûúâng truyïìn Internet. Vúái caác doanh nghiïåp lúán, coá nhiïìu cú súã,chi nhaánh trïn caã nûúác thò viïåc thiïët lêåp maång Intranet àïítruyïìn àaåt, trao àöíi thöng tin nöåi böå laâ rêët cêìn thiïët.

Trong thúâi àaåi buâng nöí thöng tin thò viïåc kïët nöëi Internet laâ


Hònh 8. Caác mûác àöå trang bõ kyä thuêåt àïí doanh nghiïåp ûáng duångcöng nghïå thöng tin

àiïìu khöng thïí thiïëu vúái caác doanh nghiïåp. Sûå ra àúâi cuãa cöngnghïå truyïìn dêîn ADSL àaä laâm cho chi phñ kïët nöëi Internet trúãnïn húåp lyá. Caác nhaâ cung cêëp dõch vuå nhû VDC, FPT, Viettel àaäàûa ra nhiïìu goái cûúác khaác nhau, tûâ 500 nghòn àöìng àïën 2 triïåuàöìng/thaáng cho dõch vuå ADSL… Caác doanh nghiïåp tham khaão cuåthïí úã nhaâ cung cêëp dõch vuå àïí lûåa choån goái cûúác thñch húåp chohoaåt àöång saãn xuêët, kinh doanh cuãa mònh.

MÖÅT SÖË PHÊÌN MÏÌM ÛÁNG DUÅNG CHO DOANH NGHIÏÅP

Quaãn lyá taâi chñnh - kïë toaán

Nhu cêìu quaãn lyá caác hoaåt àöång taâi chñnh - kïë toaán àang ngaâymöåt tùng maånh. Nhûäng doanh nghiïåp lúán àïìu àaä sûã duång caácphêìn mïìm chuyïn duång àïí nhêåp söë liïåu, xûã lyá caác nghiïåp vuå taâichñnh - kïë toaán vaâ lêåp caác baáo caáo phuåc vuå viïåc hoaåch àõnh chiïënlûúåc daâi haån. Nhûäng phêìn mïìm Viïåt Nam àûúåc phaát triïín phuâhúåp vúái hïå thöëng kïë toaán Viïåt Nam, àaåt chêët lûúång töët, coá thïí höîtrúå viïåc quaãn trõ taâi chñnh, nhên sûå, khaách haâng. Tuy nhiïn, giaáthaânh caác phêìn mïìm naây coân cao so vúái nhu cêìu cuãa nhûängdoanh nghiïåp vûâa vaâ nhoã. Dûúái àêy laâ möåt söë saãn phêím phêìnmïìm kïë toaán chuyïn duång.

Phêìn mïìm Taâi chñnh - Kïë toaán cuãa Cöng ty phêìn mïìm quaãnlyá doanh nghiïåp FAST (www.fast.com.vn) àaáp ûáng möåt söë tñnhnùng chñnh nhû sau:

Quaãn lyá hoaá àún (nhêåp hoáa àún baán haâng, theo doäi thúâihaån thanh toaán cuãa hoáa àún, tûå àöång tñnh thuïë giaá trõ giatùng, tûå àöång taåo caác buát toaán söí caái);Quaãn lyá thu tiïìn haâng (chûáng tûâ thu tiïìn baán haâng, phênböí tiïìn thu cho caác hoáa àún baán haâng, phên böí tiïìn haângcho caác hoáa àún theo caác tiïu thûác lûåa choån: xuêët trûúác –thu trûúác, àïën haån trûúác – thu trûúác…, tñnh laäi/ löî chïnhlïåch tyã giaá ngoaåi tïå khi thanh toaán liïn quan àïën ngoaåi tïå,àaánh giaá laåi cöng núå ngoaåi tïå phaãi thu cho tûâng khaáchhaâng, tûâng hoáa àún baán haâng);


Baáo caáo (baãng kï hoaá àún, baáo caáo chi tiïët, töíng húåp haângbaán, baáo caáo caác khoaãn núå quaá haån, söí chi tiïët cöng núå cuãakhaách haâng, baáo caáo töíng húåp cöng núå phaãi thu);

Kïët nöëi vúái caác phên hïå khaác (nhêån söë liïåu tûâ phên hïå kïëtoaán vöën bùçng tiïìn liïn quan àïën thu tiïìn cuãa khaách haâng,tûå àöång chuyïín söë liïåu haåch toaán vaâo söí caái hoùåc chuyïínsang phên hïå kïë toaán töíng húåp àïí chuyïín vaâo söí caái).

Phêìn mïìm quaãn trõ - taâi chñnh - kïë toaán Bravo(www.bravo.com.vn) coá caác thaânh phêìn:

Phêìn mïìm kïë toaán saãn xuêët: tñnh giaá thaânh chi tiïët chotûâng saãn phêím, tûâng nhoám saãn phêím theo nhiïìuphûúng phaáp tñnh giaá thaânh khaác nhau. Phên tñch giaáthaânh theo khoaãn muåc vaâ yïëu töë. Höî trúå quaãn lyá vêåt tûvúái söë lûúång lúán.Cho pheáp truy cêåp tûâ baáo caáo töíng húåp (Baãng cên àöëi taâikhoaãn) àïën chi tiïët (Söí chi tiïët) vaâ chûáng tûâ nghiïåp vuå phaátsinh. Tûâ hoáa àún truy ngûúåc laåi caác chûáng tûâ thanh toaán.

Phêìn mïìm kïë toaán quaãn trõ: cöng cuå trúå giuáp caác nhaâ quaãn lyáphên tñch vaâ àûa ra caác quyïët àõnh kinh doanh kõp thúâi, hiïåu


quaã. Quaãn lyá àa cêëp, nhiïìu chiïìu, xem xeát thöng tin trïnnhiïìu giaác àöå àïí giuáp nhaâ quaãn lyá coá àûúåc caái nhòn töíng thïí.

Tñnh xaác thûåc: Hïå thöëng phêìn mïìm àûúåc thiïët kïë chi tiïëtcaác maân hònh nhêåp dûä liïåu riïng, phuâ húåp vúái tûâng nghiïåpvuå cuå thïí, quaãn lyá phên quyïìn vaâ àõnh nghôa àïën tûângchûáng tûâ, baáo caáo linh àöång, mïìm deão khai baáo nùm taâichñnh (khöng bùæt buöåc phaãi bùæt àêìu tûâ ngaây 1 thaáng 1)

Hïå thöëng múã: mïìm deão, linh hoaåt àïí coá thïí àiïìu chónh, sùénsaâng cho caác yïu cêìu cuãa sûå phaát triïín trong tûúng lai vaâsûå biïën àöång khaách quan cuãa chñnh saách, chïë àöå kïë toaán taâichñnh cuãa nhaâ nûúác.

Quaãn lyá taâi nguyïn doanh nghiïåp

Doanh nghiïåp trong àiïìu kiïån kinh doanh hiïån àaåi phaãi quaãnlyá àöìng thúâi rêët nhiïìu nguöìn taâi nguyïn khaác nhau nhû nhên lûåc,taâi saãn, haâng hoáa, maáy moác, thiïët bõ, caác nguöìn vöën, nguöìn taâichñnh. Möîi nguöìn taâi nguyïn nhû vêåy laåi bao göìm rêët nhiïìu nhûängyïëu töë thay àöíi theo thúâi gian. Viïåc quaãn lyá hiïåu quaã caác taâi nguyïn


àoá laâ caách töët nhêët àïí têån duång nùng lûåc cuãa chñnh doanh nghiïåp,taåo sûác caånh tranh lêu daâi vaâ bïìn vûäng, cên àöëi töët caác nguöìn lûåcbïn trong vaâ bïn ngoaâi taác àöång àïën hoaåt àöång saãn xuêët, kinhdoanh cuãa doanh nghiïåp. Do vêåy, doanh nghiïåp cêìn xem xeát viïåctrang bõ phêìn mïìm quaãn lyá taâi nguyïn doanh nghiïåp (ERP).

Möåt phêìn mïìm quaãn lyá taâi nguyïn doanh nghiïåp cuãa ViïåtNam saãn xuêët laâ SSP-Rinpoche (www.ssp.com.vn) coá nhûängphên hïå nhû:

Hïå thöëng Àiïìu haânh Trûåc tuyïënPhêìn mïìm Quaãn lyá baán haângPhêìn mïìm Kïë toaánPhêìm mïìm Quaãn lyá nguöìn nhên lûåcPhêìn mïìm Quaãn lyá cú súã vêåt chêëtPhêìn mïìm Quaãn lyá taâi chñnhPhêìn mïìm Quaãn lyá baán haângPhêìn mïìm Quaãn lyá saãn xuêëtPhêìn mïìm Quaãn lyá kho haângPhêìn mïìm Quaãn lyá cung ûáng


Chûúng 4

Doanh nghiïåp tham gia thûúng maåiàiïån tûã

Noái àïën thûúng maåi àiïån tûã, nhiïìu ngûúâi nghô ngay àïën viïåcthiïët lêåp nhûäng website phûác taåp, nhiïìu chûác nùng àïí cho pheápngûúâi duâng lûåa choån haâng hoáa vaâ thanh toaán trïn maång. Thûåcra, thûúng maåi àiïån tûã göìm nhiïìu böå phêån, nhiïìu bûúác triïín khaivaâ doanh nghiïåp coá thïí lûåa choån tûâng böå phêån, tûâng bûúác thñchhúåp vúái àiïìu kiïån hiïíu biïët vaâ quy mö, lônh vûåc kinh doanh cuãadoanh nghiïåp.

SÛÃ DUÅNG EMAIL

Email laâ möåt phûúng thûác dïî daâng nhêët àïí doanh nghiïåp laâmquen vaâ tiïëp cêån vúái thûúng maåi àiïån tûã. Dïî daâng laâ vò viïët emailcuäng tûúng tûå nhû viïåc soaån thaão vùn baãn laâ möåt cöng viïåc vöënrêët phöí biïën úã bêët kyâ vùn phoâng naâo. Viïåc sûã duång email giuápdoanh nghiïåp tiïët kiïåm chi phñ trong khi vêîn àaåt àûúåc muåc tiïutruyïìn gûãi thöng tin möåt caách nhanh nhêët. Vïì mùåt chûác nùng,email coá thïí thay thïë hoaân toaân cho fax. Möåt trang fax gûãi tûâ HaâNöåi vaâo Thaânh phöë Höì Chñ Minh coá chi phñ cao gêëp nhiïìu lêìn gûãiqua email. Vùn baãn cêìn fax caâng daâi, chi phñ trïn caâng lúán. Nïëucuâng möåt luác cêìn fax àïën nhiïìu àöëi taác úã nhiïìu àõa àiïím khaácnhau thò chi phñ tùng voåt, vaâ thúâi gian àïí möåt nhên viïn hoaânthaânh nhiïåm vuå àoá coá thïí phaãi tñnh àïën haâng giúâ.

85DOANH NGHIÏÅP THAM GIA THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

Möåt àõa chó email töët phaãi àaáp ûáng caác yïu cêìu: caâng ngùæn goåncaâng töët, gùæn vúái àõa chó website vaâ thûúng hiïåu cuãa doanhnghiïåp .

Ngùæn goån

Àõa chó email cêìn ngùæn goån àïí àöëi taác coá thïí dïî nhúá vaâ traánhkhaã nùng goä nhêìm trïn baân phñm. Chuáng ta biïët rùçng khi goä àõachó email, chó cêìn sai möåt kyá tûå laâ coi nhû sai caã àõa chó, vaâ thûgûãi seä khöng àïën núi. Mùåc duâ nhûäng chûúng trònh gûãi emailchuyïn nghiïåp nhû Microsoft Outlook, Outlook Express,Incredimail àaä coá chûác nùng söí àõa chó àïí giuáp ngûúâi duâng àúäphaãi nhúá àõa chó email, nhûng nhiïìu trûúâng húåp àöëi taác phaãi viïëtthû cho baån khi khöng coá söí àõa chó àoá, vñ duå trïn àûúâng ài cöngtaác. Vò vêåy, àõa chó email cêìn ngùæn goån àïí àöëi taác dïî nhúá vaâ coá thïígûãi àûúåc email cho baån bêët cûá luác naâo.

Gùæn vúái àõa chó website vaâ thûúng hiïåu

Àõa chó email cêìn gùæn vúái àõa chó website vaâ thûúng hiïåu, vònhû vêåy chó cêìn àoåc àõa chó email laâ àöëi taác coá thïí nhêån biïët tïndoanh nghiïåp cuãa baån cuäng nhû àõa chó website cuãa baån. Vñ duå,khi nhêån àûúåc email tûâ [email protected], ngûúâi ta seäàoaán àûúåc àêy laâ email tûâ cöng ty Savico vaâ website cuãa cöng tynaây laâ www.savico.com.vn (chuáng ta chó cêìn thay phêìn tûâ dêëu @trúã vïì trûúác bùçng www. laâ coá àûúåc àõa chó website cuãa doanhnghiïåp). Tûúng tûå, vúái àõa chó email [email protected], ta suyra doanh nghiïåp naây coá tïn laâ Phûúác Sang vaâ website cuãa àún võnaây seä laâ www.phuocsang.com.

Ngûúåc laåi, dûåa trïn nguyïn tùæc àõa chó website gùæn vúái thûúnghiïåu, trong nhiïìu trûúâng húåp chuáng ta coá thïí àoaán ra àõa chówebsite cuãa doanh nghiïåp möåt caách dïî daâng. Tuyïåt àaåi àa söëwebsite cuãa doanh nghiïåp àïìu coá phêìn àêìu laâ www. vaâ phêìn saulaâ .com hoùåc .com.vn. Chuáng ta chó cêìn àùåt tïn thûúng hiïåu cuãa


doanh nghiïåp vaâo giûäa hai phêìn trïn laâ xong. Vñ duå, khi biïëtthûúng hiïåu doanh nghiïåp laâ Dên Cûúâng, ta coá thïí àoaán websitecuãa doanh nghiïåp seä laâ www.dancuong.com hoùåc www.dan-cuong.com.vn. Mùåt khaác, khi àõa chó email vaâ àõa chó website gùænvúái thûúng hiïåu seä coá taác duång keáp laâ giuáp khuïëch trûúng thûúnghiïåu àûúåc töët hún.

Àïí tùng tñnh àöìng nhêët giûäa àõa chó website vaâ àõa chó email,doanh nghiïåp cêìn lêëy ngay àõa chó website laâm phêìn göëc (phêìnsau dêëu @) trong àõa chó email). Rêët nhiïìu doanh nghiïåp hiïån àaäcoá website, nhûng khöng biïët laâ hoå coá quyïìn duâng àõa chó websiteàoá cho àõa chó email cuãa mònh nïn vêîn phaãi duâng àõa chó emailàùng kyá taåi caác nhaâ cung cêëp dõch vuå Internet nhû VDC, FPT,Netnam. Ngay caác cöng ty tin hoåc, khi tû vêën cho doanh nghiïåpxêy dûång website, cuäng ñt khi tû vêën cho doanh nghiïåp àiïìu naây.

Doanh nghiïåp cêìn biïët rùçng, khi àùng kyá möåt tïn miïìn daångwww.doanhnghiep.com.vn thò doanh nghiïåp cuäng àûúåc toaânquyïìn sûã duång tïn miïìn êëy cho caác àõa chó email cuãa mònh nhû[email protected], [email protected]. Trûúác khinhúâ möåt cöng ty tin hoåc àûáng ra àùng kyá tïn miïìn giuáp mònh,haäy yïu cêìu cöng ty tin hoåc àoá taåo luön caác àõa chó email theo tïnmiïìn múái. Nïëu cöng ty tin hoåc khöng biïët hoùåc khöng thïí laâmàûúåc àiïìu naây thò chûáng toã àêëy chó laâ möåt cöng ty tin hoåc múái raraâng, khöng àuã tin cêåy àïí giao phoá viïåc àùng kyá tïn miïìn cuängnhû lûu giûä website cho hoå.

Sûã duång àõa chó website nhû möåt phêìn cuãa àõa chó email seälaâm àõa chó email cuãa baån trúã nïn chuyïn nghiïåp hún, khùèngàõnh vúái àöëi taác baån laâ ngûúâi súã hûäu hoaân toaân möåt tïn miïìn, quaàoá noái lïn trònh àöå ûáng duång cöng nghïå thöng tin cuãa doanhnghiïåp. Mùåt khaác, khi nhòn vaâo möåt àõa chó email nhû vêåy, àöëitaác cuãa baån cuäng seä nhêån ngay ra àõa chó website vaâ tïn thûúnghiïåu tûúng ûáng. Möåt cöng àöi ba viïåc, doanh nghiïåp cuãa baån seäàûúåc quaãng caáo möåt caách kñn àaáo vaâ mang tñnh phong caách.

Caác doanh nhên, doanh nghiïåp cuäng khöng nïn duâng caác àõachó email àùng kyá miïîn phñ, kiïíu nhû [email protected] hay


[email protected]. Àún giaãn vò àêy laâ loaåi àõa chó email bònh dêndaânh cho nhûäng àöëi tûúång thu nhêåp thêëp nhû sinh viïn, hoåcsinh, ngûúâi nöåi trúå... Nïëu baån duâng àõa chó email cuãa Yahoo! hayHotmail thò àöëi taác coá thïí nghô rùçng hoùåc laâ doanh nghiïåp cuãabaån khöng àuã khaã nùng taâi chñnh àïí àùng kyá möåt àõa chó emailàaâng hoaâng taåi möåt nhaâ cung cêëp dõch vuå, hoùåc laâ baån coân chûanùæm àûúåc quy tùæc ûáng xûã töëi thiïíu khi bûúác vaâo laâm ùn trïnmaång. Àiïìu naây khöng khaác gò doanh nhên àïën dûå möåt cuöåc hoåpvúái àöëi taác maâ chó mùåc quêìn sooåc vaâ aáo phöng.

Haäy nhúá, àûâng bao giúâ chòa danh thiïëp coá in àõa chó [email protected] hay @hotmail.com cho àöëi taác. Nïëu coá nhûäng àõa chónhû vêåy thò baån chó nïn duâng àïí gûãi thû hay chat vúái baån beâ,ngûúâi thên thò àûúåc, khöng nïn duâng àïí giao dõch kinh doanh.


HÖÅP 16. Caác doanh nghiïåp chêu Êu “söët” tïn miïìn .eu

Chêu Êu àang chuêín bõ múã möåt nhoám tïn miïìn Internet chung, daânhriïng cho caác töí chûác vaâ caá nhên thuöåc caác nûúác thaânh viïn, vúái àuöi laâ“.eu”. Mùåc duâ ngaây thaáng cuå thïí àïí àûa nhoám tïn miïìn naây vaâo hoaåt àöångchûa àûúåc êën àõnh, nhûng caác doanh nghiïåp chêu Êu àaä bùæt àêìu lïn cúnsöët chuêín bõ höì sú àùng kyá àïí tranh giaânh nhûäng tïn miïìn àùæt giaá. Theotöíng húåp nhêån àõnh cuãa caác chuyïn gia khaác nhau thò coá khoaãng “500 triïåuûáng cûã viïn úã chêu Êu cho caác tïn miïìn múái”; “viïåc múã möåt àuöi tïn miïìnmúái trïn Internet laâ möåt sûå kiïån lúán àöëi vúái giúái kinh doanh”; “nhûäng doanhnghiïåp muöën tñnh àïën thõ trûúâng chêu Êu khöng thïí cho pheáp mònh vùængmùåt”... Trong voâng nûãa cuöëi nùm 2005, möåt söë töí chûác xaä höåi vaâ caác cöngty nöíi tiïëng seä àûúåc àùng kyá tïn miïìn trûúác vúái luêåt “ai àïën trûúác àûúåc phuåcvuå trûúác”. Sau àoá (thúâi àiïím chûa xaác àõnh), viïåc àùng kyá seä àûúåc múã röångraäi cuäng vúái nguyïn tùæc trïn. Khi àoá, chùæc chùæn caác caá nhên vaâ cöng ty nhoãhún seä àöí xö àïën àïí tranh giaânh nhûäng tïn miïìn dïî nhúá nhêët. Mùåc duâ lïåphñ haâng nùm cho möîi tïn miïìn chó laâ 38 euro, nhûng caác chuyïn gia àaánhgiaá nhûäng tïn miïìn nhû business.eu hay media.eu seä coá giaá haâng chuåctriïåu euro.Nguöìn: www.laodong.com.vn

Àùng kyá tïn miïìn quöëc gia

Tïn miïìn quöëc gia laâ tïn miïìn coá phêìn têån cuâng laâ .vn. Tïnmiïìn quöëc gia do Trung têm Thöng tin Internet Viïåt Nam(VNNIC) thuöåc Böå Bûu chñnh Viïîn thöng cêëp phaát vaâ quaãn lyá.Thuã tuåc àïí àùng kyá tïn miïìn quöëc gia göìm caác bûúác:


Chuã thïí àùng kyá hoùåc caác àún võ cung cêëp dõch vuå àùng kyá

tïn miïìn

Kiïím tra sûå töìn taåi cuãa tïn

miïìn (Traánh àùng kyá truâng tïn miïìn

àaä coá)

Höì sú àùng kyá tïn miïìn

VNNIC

Xeát duyïåt höì sú Tïn miïìn coá khaã nùng tranh chêëp

Höì sú àùng kyá tïn miïìn àêìy àuã, tïn miïìn àùng kyá húåp lïå

Niïm yïët 3 ngaây trïn Danh saách tïn miïìn coá khaã nùng tranh chêëp

Coá tranh chêëp

Khöng coá tranh chêëp

Taåm dûâng, chúâ giaãi quyïët tranh

chêëp

Danh saách caác tïn miïìn àöìng yá cêëp phaát chúâ àoáng phñ, lïå phñ

Nöåp phñ, lïå phñ Quaá thúâi haån 20 ngaây

Danh saách caác tïn miïìn khöng hoaân têët thuã tuåc

àùng kyá

Kiïím tra sûå töìn taåi cuãa tïn miïìn Quyïët àõnh cêëp

phaát tïn miïìn

Nguöìn: www.vnnic.net.vn

Doanh nghiïåp coá thïí tham khaão chi tiïët hún vïì thuã tuåc naây cuängnhû xem danh saách caác tïn miïìn àaä àùng kyá, caác tïn miïìn vûâaàùng kyá vaâ caác tïn miïìn àaä hïët haån taåi àõa chó www.vnnic.net.vn.

Mùåc duâ thuã tuåc àùng kyá tïn miïìn quöëc gia lêu hún àùng kyátïn miïìn quöëc tïë möåt chuát, nhûng caác doanh nghiïåp nïn àùng kyátïn miïìn quöëc gia àïí giuáp quaãng baá chung hònh aãnh cuãa àêëtnûúác. Caâng coá nhiïìu tïn miïìn .vn thò caâng coá nhiïìu cú höåi khiïënngûúâi nûúác ngoaâi nhòn thêëy nhûäng tïn miïìn naây vaâ biïët àïën àêëtnûúác Viïåt Nam.

Möåt lúåi ñch khaác cuãa viïåc àùng kyá tïn miïìn quöëc gia laâ nhûängkhiïëu naåi, tranh chêëp liïn quan àïën tïn miïìn seä àûúåc giaãi quyïëthiïåu quaã hún. Nïëu chùèng may bõ hacker phaá hoaåi bùçng caách troãtïn miïìn cuãa baån àïën möåt àõa chó khaác, baån coá thïí khöi phuåc tïnmiïìn nhanh choáng vúái sûå trúå giuáp cuãa VNNIC.

VNNIC niïm yïët danh saách caác tïn miïìn coá khaã nùng tranhchêëp, tïn miïìn khöng hoaân têët thuã tuåc àùng kyá vaâ tïn miïìnkhöng coân nhu cêìu sûã duång taåi website www.vnnie.net.vn.Nhûäng doanh nghiïåp, töí chûác coá quyïìn lúåi liïn quan àïën tïnmiïìn coá khaã nùng tranh chêëp coá thïí khiïëu naåi vïì tïn miïìn àoá. Vñdu,å coá möåt caá nhên coá thïí àûáng ra xin àùng kyá möåt tïn miïìngiöëng vúái tïn möåt doanh nghiïåp hoùåc saãn phêím nöíi tiïëng nhùçmsau àoá baán laåi cho doanh nghiïåp àïí truåc lúåi. Àêy laâ hiïån tûúångàêìu cú tïn miïìn, hay chuåp giûåt tïn miïìn. Vò vêåy, nïëu thêëy coá tïnmiïìn naâo vûâa àùng kyá truâng vúái tïn doanh nghiïåp hay saãn phêímcuãa mònh thò doanh nghiïåp coá thïí khiïëu naåi vúái VNNIC khöngcêëp tïn miïìn àoá. Tuy nhiïn, nïëu ngûúâi àùng kyá trûúác àoá cuäng laâmöåt doanh nghiïåp truâng tïn vúái doanh nghiïåp cuãa baån (coá thïí laâkhaác ngaânh nghïì, khaác àõa baân hoaåt àöång) thò viïåc khiïëu naåi seäkhoá àûúåc chêëp nhêån vò doanh nghiïåp àùng kyá trûúác àuáng laâ vòmuåc àñch kinh doanh cuãa hoå chûá khöng phaãi àïí àêìu cú tïn miïìn.

Nïëu tïn miïìn mònh muöën àaä bõ ngûúâi khaác àùng kyá mêët, haäythûã thûúâng xuyïn vaâo trang danh saách caác tïn miïìn khöng coânnhu cêìu sûã duång cuãa VNNIC. Thöng thûúâng, möåt khi àaä àùng kyátïn miïìn, ngûúâi ta seä muöën àùng kyá lêu daâi. Nhûng vò lyá do naâo



HÖÅP 17. Tranh chêëp tïn miïìn www.tide.com.vn

Trûúâng húåp tïn miïìn tide.com.vn. coá liïn quan àïën nhaän hiïåu TIDE cuãaCöng ty The Procter & Gamble (sau àêy goåi laâ Cöng ty P&G), coá àõa chó taåiOne Procter & Gamble Plaza, Cincinnati, Ohio 45202, USA, laâ möåt dêînchûáng àiïín hònh vïì tranh chêëp nhaän hiïåu haâng hoaá úã Viïåt Nam.

Tïn miïìn tide.com.vn àûúåc Trung têm Thöng tin Internet Viïåt Nam(VNNIC) cêëp phaát cho öng Johnny Le - àõa chó liïn hïå: 3613 Boulder Creekway, Antelopeca 95843, USA ngaây 26-3-2004. Sau khi tiïëp nhêån àún xincêëp phaát tïn miïìn tide.com.vn cuãa Johnny Le, xeát thêëy àêy laâ möåt tïn miïìncoá khaã nùng tranh chêëp sau naây, VNNIC àaä niïm yïët trïn danh saách caáctïn miïìn coá khaã nùng tranh chêëp theo quy àõnh. Tuy nhiïn, hïët thúâi haånniïm yïët quy àõnh, khöng coá yá kiïën phaãn höìi vïì tïn miïìn noái trïn. Àïën ngaây26-3-2004, VNNIC àaä cêëp phaát tïn miïìn tide.com.vn cho Johnny Le.

Ngaây 27-9-2004, Cöng ty P&G àaä uyã quyïìn cho Cöng ty Tû vêën àêìu tû& Chuyïín giao cöng nghïå (InvestConsult) gûãi àún khiïëu naåi àïën VNNIC vúáicaác lêåp luêån:

Nhaän hiïåu “TIDE” àaä àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët àïën, àûúåc àùng kyá vaâsûã duång tûâ rêët lêu trïn thïë giúái. Taåi Myä, caác saãn phêím naây àûúåc àûavaâo sûã duång tûâ nùm 1945. Taåi Viïåt Nam, saãn phêím cuãa “TIDE”àûúåc àûa ra phuåc vuå ngûúâi dên tûâ nùm 1985. Tïn miïìn tide.com.vnmaâ Johnny Le àùng kyá truâng lùåp gêy nhêìm lêîn vúái nhaän hiïåu àûúåcàùng kyá baão höå cuãa Cöng ty P&G.

Àöëi tûúång Johnny Le khöng coá quyïìn hoùåc caác lúåi ñch liïn quan àïënnhaän hiïåu “TIDE”, “TIDE vaâ hònh” liïn quan àïën tide.com.vn àûúåcàùng kyá.

Tïn miïìn tide.com.vn cuãa Johnny Le àûúåc àùng kyá vaâ sûã duång vúáiàöång cú khöng laânh maånh.

Àïì nghõ VNNIC huyã boã àùng kyá tïn miïìn tide.com.vn cuãa JohnnyLe.

Trïn cú súã khuyïën khñch taåo àiïìu kiïån àïí caác bïn tûå thoaã thuêån,VNNICàaä gûãi vùn baãn thöng baáo cho caác bïn trûúác hïët tûå thoaã thuêån caác tranhchêëp liïn quan .

InvestConsult àaä gûãi cöng vùn vaâ email túái Johnny Le bùæt àêìu tûâ ngaây8-11-2004 khùèng àõnh Cöng ty P&G laâ chuã súã hûäu húåp phaáp caác nhaän hiïåu

àoá, nhû ngûúâi chuã tïn miïìn quïn àoáng tiïìn khi hïët haån, hoùåc hoåkhöng coân kinh doanh doanh nghiïåp, saãn phêím liïn quan àïëntïn miïìn nûäa, tïn miïìn cuãa hoå trúã nïn hïët haån. Luác àoá, baån cêìnnhanh choáng liïn hïå vúái VNNIC xem coá thïí àùng kyá tïn miïìnvûâa hïët haån hay khöng.

Nïëu àùng kyá xong àûúåc tïn miïìn nhû yá, àûâng àïí diïîn ra tònhtraång hïët haån keão ngûúâi khaác laåi “chiïëm” mêët. Baån nïn àoáng lïåphñ tïn miïìn cho ba àïën nùm nùm möåt luác thay vò chó àoáng tûângnùm möåt.


“TIDE”, “TIDE vaâ hònh” vúái caác dêîn chûáng àûa ra, qua àoá yïu cêìu JohnnyLe huyã boã àùng kyá àöëi vúái tïn miïìn noái trïn vaâ àïì nghõ coá yá kiïën traã lúâi vïìvêën àïì naây. Sau àoá, InvestConsult àaä nùm lêìn liïn tuåc gûãi thöng baáo nhùæcnhúã Johnny Le huyã boã tïn miïìn tide.com.vn vúái cam kïët seä höî trúå möåt phêìnchi phñ húåp lyá àïí àùng kyá möåt tïn miïìn khaác. Johnny Le àaä traã lúâiInvestConsult lêìn àêìu vúái àïì nghõ traã cho Johnny Le 5.000 USD àïí nhûúånglaåi tïn miïìn naây cho Cöng ty P&G. Sau àoá, Johnny Le laåi àïì nghõ seächuyïín laåi tïn miïìn trïn cho Cöng ty P&G vúái giaá 1.000 USD vaâ tuyïn böëngaây 2-12-2004 nïëu Cöng ty P&G khöng traã tiïìn thò Johnny Le seä khönggiao laåi tïn miïìn tide.com.vn.

Dûåa trïn quaá trònh trao àöíi giûäa hai bïn InvestConsult vaâ Johnny Le,vúái caác bùçng chûáng maâ InvestConsult àûa ra, VNNIC nhêån thêëy haânh vicuãa Johnny Le àaä thïí hiïån roä raâng viïåc àêìu cú tïn miïìn. Ngaây 1-2-2005,VNNIC gûãi thöng baáo túái Johnny Le nïu roä haânh vi cuãa Johnny Le laâ viphaåm caác quy àõnh vïì quaãn lyá vaâ sûã duång taâi nguyïn Internet. VNNIC giahaån trong voâng möåt thaáng, kïí tûâ thúâi àiïím nhêån àûúåc thöng baáo cuãaVNNIC, Johnny Le phaãi giaãi quyïët dûát àiïím vúái InvestConsult vïì tïn miïìntide.com.vn.

Àïën ngaây 10-3-2005, VNNIC àaä gûãi thöng baáo lêìn cuöëi vïì haânh vi viphaåm cuãa Johnny Le, yïu cêìu chêëm dûát haânh vi àêìu cú tïn miïìn cuãa mònh.Ngaây 15-3-2005, VNNIC àaä thu höìi tïn miïìn tide.com.vn, giaãi quyïët triïåtàïí haânh vi vi phaåm cuãa Johnny Le.Nguöìn: vnnic.net.vn


Ngoaâi viïåc àùng kyá trûåc tiïëp vúái VNNIC, doanh nghiïåp cuängcoá thïí àùng kyá tïn miïìn quöëc gia thöng qua caác cöng ty tin hoåc laâàaåi lyá cho VNNIC nhû Hi-tek Multimedia, VDC, FPT, Netsoft,Trung têm Thöng tin thûúng maåi, PA Viïåt Nam ...

Baãng 6. Tònh hònh phaát triïín söë lûúång tïn miïìn .vntñnh àïën thaáng 4-2005

TÒM KIÏËM THÖNG TIN TRÏN INTERNET

Internet laâ kho thöng tin khöíng löì cuãa nhên loaåi. Tûâng giúâ,tûâng phuát, kho thöng tin naây luön àûúåc böí sung, cêåp nhêåt thïm.Trong söë thöng tin naây coá rêët nhiïìu thöng tin coá thïí laâ caái baånàang tòm kiïëm, nhûäng thöng tin coá ñch cho doanh nghiïåp cuãa baån,laâ nhûäng cú höåi gia tùng doanh söë, thêåm chñ chuyïín biïën hùènàûúâng hûúáng kinh doanh cho doanh nghiïåp. Vêën àïì laâ giûäa möåtkho thöng tin mïnh möng nhû vêåy, laâm sao àïí àïën vúái thöng tincêìn thiïët?


Loaåi tïn miïìn Söë lûúång Tyã lïå (%)

Töíng söë tïn miïìn .vn 10449 100 com 8626 82,55

gov 307 2,93

int 6 0,05

edu 418 4,00

ac 34 0,32

net 272 2,60

org 528 5,05

name 36 0,34

pro 18 0,17

biz 104 0,99

health 6 0,05 info 94 0,89

Nguöìn: www.thongkeinternet.vn

Rêët may laâ vúái töëc àöå tñnh toaán, xûã lyá cuãa maáy tñnh thò viïåctòm kiïëm thöng tin trïn Internet àúä cûåc nhoåc hún rêët nhiïìu sovúái viïåc baån phaãi tòm kiïëm giûäa möåt chöìng saách hay möåt àöëngbaáo. Trïn Internet hiïån coá nhûäng trang web chuyïn biïåt phuåc vuåmuåc àñch tòm kiïëm thöng tin cuãa ngûúâi duâng maâ nöíi tiïëng laâGoogle (www.google.com), Yahoo! (www.yahoo.com), MSN(www.msn.com).

Nïëu vaâo thûã möåt trong nhûäng trang web trïn vaâ goä vaâo möåtcuåm tûâ nhû “import rubber”, chùèng haån, thò baån seä thêëy kïët quaãhiïån ra haâng ngaân website, vaâ baån seä luáng tuáng khöng biïët àêuthûåc sûå laâ website chûáa thöng tin baån cêìn. Do vêåy, cêìn phaãi coákyä thuêåt tòm kiïëm àïí nhanh choáng tòm ra thöng tin.

Khi tòm kiïëm thöng tin qua caác trang web tòm kiïëm, baån cêìnnhúá möåt söë nguyïn tùæc sau àêy:

Cöë gùæng tòm ra nhûäng tûâ khoáa caâng àöåc àaáo, caâng ñt gùåpcaâng töët. Nhûäng tûâ nhû “doanh nghiïåp”, “xuêët khêíu”, “saãnxuêët”, “haâng hoáa” laâ nhûäng tûâ coá thïí xuêët hiïån trong vö vaântrang web khaác nhau, vò vêåy baån àûâng nïn duâng caác tûâ nhûvêåy laâm tûâ khoáa àïí tòm kiïëm. Haäy choån nhûäng tûâ cuå thïínhû àõa danh, thûúng hiïåu, model saãn phêím.

Nhêåp tûâ khoáa dûúái daång möåt cuåm tûâ thay vò chó laâ möåt-haitûâ, trong àoá ñt nhêët phaãi coá möåt tûâ thuöåc loaåi ñt gùåp. Vñ duå“cao-su tûå nhiïn”, “àöì göî nöåi thêët”, SRV3L, “bûúãi Nùm Roi”,“nûúác mùæm Phan Thiïët”.

Nïëu biïët àñch xaác caã cuåm tûâ cêìn tòm thò nhêåp cuåm tûâ àoátrong dêëu ngoùåc keáp. Vñ duå, nïëu baån nhêåp cuåm tûâ TrungQuöëc nhêåp khêíu thò têët caã nhûäng trang web naâo coá chûáamöåt trong caác tûâ trïn àïìu hiïån ra trong kïët quaã tòm kiïëm,nhûng nïëu baån nhêåp “Trung Quöëc nhêåp khêíu” (cuåm tûâ àùåttrong ngoùåc keáp) thò chó trang web naâo coá cuåm tûâ “TrungQuöëc nhêåp khêíu” múái hiïån ra.


Sau khi àaä sûã duång quen caác trang web tòm kiïëm, baån coá thïíduâng chûác nùng nêng cao cuãa caác trang naây àïí töëi ûu hoáa kïëtquaã tòm kiïëm, àaåt àûúåc thöng tin chñnh xaác hún. Vñ duå, baånmuöën tòm website coá nhûäng tûâ “Trung Quöëc”, “nhêåp khêíu”,“caosu” nhûng khöng coá tûâ “töíng húåp”. Baån seä phaãi nhêåp vaâoGoogle nhû sau:


Hònh 9. Tòm kiïëm thöng tin trïn Internet bùçng Google

Hònh 10. Tòm kiïëm vúái nhiïìu chi tiïët

ÀÙNG KYÁ NHÊÅN BAÃN TIN ÀIÏÅN TÛÃ

Baãn tin àiïån tûã laâ email àûúåc gûãi túái nhûäng ngûúâi àaä àùng kyá,trong àoá coá nhûäng thöng tin cêåp nhêåt vïì möåt lônh vûåc naâo àoá nhûchñnh trõ, kinh tïë, vùn hoáa - xaä höåi, thïí thao, giaãi trñ, v.v.. Nhûängdoanh nhên bêån röån coá thïí ñt tòm àûúåc thúâi giúâ àïí vaâo caác web-site àoåc tin tûác, nhûng ngaây naâo hoå cuäng phaãi múã höåp thû àiïåntûã cuãa mònh àïí àoåc vaâ gûãi thû, do vêåy hoå coá thïí àoåc luön caác baãntin àiïån tûã àûúåc gûãi àïën. Nöåi dung trïn baãn tin àiïån tûã thûúângngùæn goån, àiïím laåi nhûäng tin chñnh àaä coá trïn website, nïëudoanh nhên quan têm àïën möåt tin naâo àoá thò coá thïí nhêëp chuöåtvaâo tin àoá àïí túái trang web àùng toaân vùn tin.

Do vêåy, baãn tin àiïån tûã laâ möåt caách rêët töët àïí doanh nhên coáthïí nùæm àûúåc nhûäng tin tûác thúâi sûå mònh quan têm maâ khöngphaãi mêët thúâi giúâ duyïåt qua caác website. Thöng tin trïn baãn tinàiïån tûã àaä àûúåc gia cöng biïn têåp, chùæt loåc, sùæp xïëp theo chuã àïìnïn thûúâng àaáp ûáng àuáng nhu cêìu tin cuãa ngûúâi àoåc.

Möåt söë baãn tin àiïån tûã coá thu phñ, coân möåt söë khaác laåi khöngmêët tiïìn. Àïí nhêån àûúåc baãn tin àiïån tûã tiïëng Viïåt, baån coá thïíàùng kyá taåi caác àõa chó sau:

http://newsletter.vietnamnet.vn (VietNamNet);

http://newsletter.vdc.com.vn (VDC);

http://www.tuoitre.com.vn/newsletter (baáo Tuöíi Treã);

http://www.thethaovietnam.com.vn (baáo Thïí thao Viïåt Nam).

Möåt baãn tin àiïån tûã nghiïm tuác bao giúâ cuäng cho pheáp ngûúâiàùng kyá coá thïí chêëm dûát nhêån baãn tin bêët kyâ luác naâo vaâ chopheáp hoå thay àöíi caác loaåi baãn tin muöën nhêån. Vñ duå, luác àêìubaån àùng kyá nhêån caác baãn tin àiïån tûã vïì vùn hoáa, kinh tïë, thïíthao, nhûng sau àoá laåi chó muöën nhêån caác baãn tin vïì chñnh trõvaâ kinh tïë - website cung cêëp baãn tin àiïån tûã phaãi cho pheáp baånlaâm àiïìu àoá.


QUAÃNG CAÁO TRÛÅC TUYÏËN

Coá nhiïìu hònh thûác àïí tiïën haânh quaãng caáo trûåc tuyïën. Doanhnghiïåp coá thïí hònh thaânh möåt website riïng, àùåt àûúâng dêîn web-site cuãa mònh taåi nhûäng trang web coá nhiïìu ngûúâi xem, àùnghònh quaãng caáo taåi nhûäng trang web thöng tin lúán hay trûåc tiïëpgûãi thû àiïån tûã túái tûâng khaách haâng, àöëi taác tiïìm nùng…

Phêìn lúán caác cöng ty àaä xêy dûång trang web riïng nhùçmquaãng baá hoaåt àöång saãn xuêët, kinh doanh cuãa mònh. Nhûängcöng ty coá trang web riïng hoaåt àöång trïn nhiïìu lônh vûåc khaácnhau, tûâ saãn xuêët haâng hoaá, dõch vuå cöng nghiïåp túái nhûäng saãnphêím tiïu duâng haâng ngaây. Nhiïìu doanh nghiïåp àaä têån duång chiphñ thêëp cuãa hònh thûác quaãng caáo bùçng thû àiïån tûã bùçng caáchmua hoùåc liïåt kï danh saách khaách haâng tiïìm nùng coá àõa chóemail tûâ nhûäng nhaâ cung cêëp dõch vuå Internet nhû FPT, VDC,Saigonnet, röìi gûãi thû àiïån tûã quaãng caáo. Chi phñ quaãng caáo trïncaác trang web nhû www.vnexpress.net, www.vnmedia.vn,www.vnn.vn rêët thêëp so vúái viïåc quaãng caáo trïn caác phûúng tiïåntruyïìn hònh, àaâi phaát thanh. Vò vêåy, viïåc tiïën haânh quaãng baátrïn nhûäng website coá söë lûúång truy cêåp lúán cuäng àang trúã


Hònh 11. Àùng kyá nhêån baãn tin àiïån tûã

thaânh möåt chiïën lûúåc quan troång cuãa nhiïìu doanh nghiïåp.

Möåt söë doanh nghiïåp chaâo baán nhûäng saãn phêím phêìn mïìm höîtrúå hoaåt àöång quaãng caáo trûåc tuyïën.

WEBSITE BAÁN LEÃ

Website baán leã laâ hònh thûác doanh nghiïåp sûã duång website àïítrûng baây hònh aãnh haâng hoáa giao dõch vaâ baán haâng hoáa chongûúâi tiïu duâng. Àêy chñnh laâ sûå thïí hiïån cuãa phûúng thûác giaodõch giûäa doanh nghiïåp vúái ngûúâi tiïu duâng (B2C). Mùåc duâ khöngphaãi laâ phûúng thûác coá trõ giaá giao dõch lúán nhêët trong thûúngmaåi àiïån tûã, nhûng khi noái àïën thûúng maåi àiïån tûã ngûúâi ta haynghô àïën website baán leã vúái caác mö hònh nöíi tiïëng trïn thïë giúáinhû www.amazon.com, www.zappos.com… ÚÃ Viïåt Nam, nhûängwebsite baán leã tûúng àöëi thaânh cöng laâ www.tienphong-vdc.com.vn, www.golmart.com.vn...


HÖÅP 18. Giaãi phaáp marketing trûåc tuyïën (AOM)

Saãn phêím AOM cuãa Cöng ty Xuác tiïën thûúng maåi àiïån tûã (www.ecpvn.com)cho pheáp doanh nghiïåp nêng cao hiïåu quaã quaãng caáo website cuãa mònhqua Internet. AOM cho pheáp àùng kyá website doanh nghiïåp vaâo caác hïåthöëng tòm kiïëm website toaân cêìu nhû: Yahoo!, Google, Altavista... vaâ giuápgûãi thû àiïån tûã giúái thiïåu vïì website möåt caách tûå àöång.

AOM coá khaã nùng taåo àûúâng liïn kïët túái nhûäng website coá nhiïìu ngûúâixem vaâ thiïët lêåp quaãng caáo qua caác biïíu tûúång hoùåc biïíu ngûä vúái nhûänghiïåu ûáng nhû àöång, nhêëp nhaáy, chûä chaåy, tûúng taác, kyä thuêåt àa phûúngtiïån …

Ngoaâi ra, AOM coân gùæn cho caác website phêìn trùæc nghiïåm nöåi dung coáthûúãng nhùçm thu huát ngûúâi xem nöåi dung vaâ duâng thûã caác saãn phêím àûúåcquaãng caáo trong website. Bùçng caách xaác àõnh àöëi tûúång, àùåt cêu hoãi trùæcnghiïåm vúái phêìn thûúãng húåp lyá, caác doanh nghiïåp coá thïí thöng tin chokhaách haâng möåt caách àêìy àuã vaâ khuyïën khñch khaách haâng duâng thûã caácsaãn phêím cuãa mònh...


HÖÅP 19. Sûå tùng trûúãng kyâ diïåu cuãa Zappos.com

Zappos laâ möåt nhaâ cung cêëp giaây trûåc tuyïën haâng àêìu cuãa Myä. Zappos, coátruå súã chñnh taåi Kentucky, quaãn lyá möåt kho haâng göìm 400.000 àöi giaây. Quawebsite www.zappos.com (àûúåc lêåp nùm 1999), Zappos àaä baán àûúåc 20,5triïåu USD trong thaáng 11 vaâ 12, tùng hún 127% so vúái hai thaáng cuöëi nùm2002. Mûác àöå tùng trûúãng àaåt caã nùm laâ 118% so vúái nùm 2002.

Tûâ khi múái thaânh lêåp, Zappos.com àaä àaåt möåt tyã lïå tùng trûúãng kyâ diïåu.Doanh thu tùng tûâ 1,6 triïåu USD nùm 2000 túái 8,6 triïåu USD nùm 2001, röìi32 triïåu nùm 2002. Nùm 2003, doanh thu àaåt àûúåc coân vûúåt àõnh mûác 5triïåu USD (mûác doanh thu cöng böë laâ 70 triïåu USD, trong khi mûác dûå kiïënlaâ 65 triïåu USD. Möåt dêëu hiïåu cho thêëy thõ trûúâng àang rêët hêëp dêîn ngûúâitiïu duâng trong thúâi gian naây). Trïn website, möåt cú chïë baán haâng àaä àûúåcnghiïn cûáu kyä lûúäng taåo àiïìu kiïån tiïëp cêån dïî daâng vúái caác danh muåc haânghoaá: ngûúâi truy cêåp coá thïí tòm kiïëm theo tûâ khoaá, trong ngùn haâng (phuå nûä,treã em…), theo loaåi haâng (thïí thao, cöng súã …), bùçng maác, kiïíu (vùnphoâng, lïî höåi…) hoùåc theo nhoám haâng chuyïn duång (cúä to, saãn phêím thuãcöng)… Cuöëi cuâng, phaãi kïí àïën cú chïë taåo àiïìu kiïån cho khaách haâng nïuyá kiïën phaãn höìi.

Tuy nhiïn, àiïìu àoá vêîn chûa noái lïn têët caã. Thûåc tïë, so vúái mûác tùng chiphñ 29,5% cho hai thaáng 11 vaâ 12, mûác tùng àaåt àûúåc cuãa Zappos laâ möåtngoaåi lïå. Tony Hsieh, Töíng Giaám àöëc, tuyïn böë: “Chuáng töi àaä thûåc hiïånmûác tùng trûúãng kyâ diïåu bùçng viïåc taåo ra nhûäng àöëi taác lêu bïìn vaâ àem laåilúåi nhuêån cao vúái nhûäng nhaän hiïåu chuã yïëu trong lônh vûåc giêìy deáp”. Chaâohaâng cuãa Zappos bao göìm 200 loaåi nhaän hiïåu, trong àoá phaãi kïí túái Clarks,Adidas, Dr Martens, Caterpillar vaâ Timberland.

Dûåa trïn nhûäng yïëu töë thaânh cöng cú baãn, trang web thûåc hiïån chñnhsaách phuåc vuå khaách haâng chu àaáo, giuáp taåo niïìm tin cho ngûúâi tiïu duângtrûåc tuyïën bùçng viïåc coá phaãn höìi kõp thúâi. Viïåc traã laåi saãn phêím seä hoaântoaân miïîn phñ vaâ coá thïí àûúåc thûåc hiïån vaâo bêët kyâ luác naâo trong nùm saukhi àaä àùåt haâng, vúái àiïìu kiïån haâng traã laåi coân trong tònh traång múái. Zapposcam kïët viïåc mua baán dûåa trïn niïìm tin. Àiïìu naây naãy sinh tûâ möåt chñnhsaách giaá caånh tranh, röìi nhûäng chi phñ chuyïín haâng trong thúâi haån böën -nùm ngaây, àöìng thúâi website seä traã laåi haâng trong trûúâng húåp ngûúâi tiïuduâng tòm thêëy möåt loaåi haâng cuâng chuãng loaåi vúái giaá thêëp hún àûúåc chaâobaán trûåc tuyïën.

Website baán leã coá ûu thïë trong viïåc kinh doanh nhûäng moánhaâng coá giaá trõ nhoã vaâ vûâa, nhûäng mùåt haâng tiïu duâng thûúânggùåp trong àúâi söëng haâng ngaây. Hêìu hïët nhûäng mùåt haâng coátrïn kïå caác siïu thõ àïìu coá thïí àûúåc mua qua maång: myä phêím,àöì duâng nhaâ bïëp, àöì uöëng, thûác ùn khö, quêìn aáo, saách, vùnphoâng phêím, àiïån thoaåi di àöång, haâng àiïån tûã, maáy tñnh vaâthiïët bõ liïn quan, bùng àôa nhaåc, v.v Möåt söë mùåt haâng tûúngàöëi àùåc thuâ nhû hoa tûúi cuäng àaä àûúåc baán qua maång(www.chibaoshop.com). Website www.golmart.com.vn thêåm chñcoân nhêån may ào aáo daâi qua maång.

Bïn caånh haâng hoáa hûäu hònh, haâng hoáa coá thïí söë hoáa vaâ dõchvuå cuäng laâ àöëi tûúång phuâ húåp cuãa website baán leã. Phêìn mïìm, troâchúi, phim laâ nhûäng mùåt haâng söë hoáa coá doanh söë phên phöëi quamaång cao. Caác dõch vuå giaãi trñ, du lõch, giao thöng, tû vêën… cuänglaâ nhûäng lônh vûåc tiïìm nùng cho caác website baán leã.

Coá yá kiïën cho rùçng viïåc theã tñn duång chûa àûúåc phaát haânh vaâsûã duång röång raäi laâ möåt nguyïn nhên caãn trúã hoaåt àöång cuãa caácwebsite baán leã. Àuáng laâ theã tñn duång seä giuáp viïåc thanh toaán taåicaác website baán leã thuêån tiïån vaâ nhanh choáng, nhûng trong àiïìu


Hònh 12. Mua hoa tûúi qua maång

kiïån nûúác ta hiïån nay vêîn coá thïí kïët húåp vúái caác phûúng thûácthanh toaán khaác cho haâng hoáa, dõch vuå mua baán qua maång. Vñduå, chuyïín tiïìn vaâo taâi khoaãn, chuyïín tiïìn qua bûu àiïån, sûãduång dõch vuå nhúâ thu khi giao haâng (COD - cash on delivery) cuãabûu àiïån.

Quy trònh mua baán trïn möåt website baán leã diïîn ra nhû sau: Ngûúâi mua vaâo website xem haâng: möîi mùåt haâng thûúâng

coá hònh aãnh minh hoåa, caác chi tiïët vïì mùåt haâng àoá (nhaâ saãnxuêët, tñnh nùng, taác duång, kñch thûúác), giaá tiïìn.

Khi muöën mua möåt mùåt haâng, ngûúâi mua seä nhêën vaâo nuát“Àùåt mua”, sau àoá laåi coá thïí tiïëp tuåc xem caác mùåt haâng khaác.

Sau khi xem vaâ choån haâng xong, ngûúâi mua nhêën vaâo ö“Gioã mua haâng” (Shopping cart hoùåc Basket) àïí xem laåinhûäng mùåt haâng àaä choån. Taåi àêy ngûúâi mua coá thïí boã búátnhûäng mùåt haâng àaä choån, hoùåc tùng söë lûúång cuãa möåt mùåthaâng naâo àoá.

Tiïëp àoá àïën phêìn thanh toaán, ngûúâi mua seä àiïìn maä söëkhaách haâng (nïëu àaä àùng kyá) hoùåc àiïìn caác thöng tin vïì àõa


Hònh13. Gioã haâng khi thanh toaán taåi www.nhasachvn.com

chó nhêån haâng vaâ choån phûúng thûác thanh toaán: bùçng theãtñn duång, chuyïín tiïìn thùèng vaâo taâi khoaãn ngûúâi baán,chuyïín tiïìn qua PayPal, chuyïín tiïìn qua bûu àiïån.

Sau khi nhêån àûúåc thanh toaán, ngûúâi baán seä gûãi haâng quaàûúâng bûu àiïån hoùåc chuyïín trûåc tiïëp àïën cho ngûúâi mua(ngûúâi mua cuäng coá thïí thanh toaán trûåc tiïëp bùçng tiïìn mùåttaåi thúâi àiïím naây).

Vúái website baán leã, doanh nghiïåp coá thïí trúã thaânh möåt nhaâphên phöëi haâng hoáa maâ khöng cêìn phaãi trûåc tiïëp saãn xuêët vaâkhöng cêìn diïån tñch quaá lúán àïí laâm cûãa haâng. Àiïìu naây taåo nïnlúåi thïë caånh tranh do cùæt giaãm àûúåc chi phñ thuï mùåt bùçng vaânhên cöng. Tuy nhiïn, àïí thiïët lêåp website baán leã, doanh nghiïåpcêìn lûu yá nhûäng àiïìu kiïån sau:

Thiïët kïë hoùåc thuï thiïët kïë àûúåc möåt website baán leã coá àêìyàuã chûác nùng, tiïån lúåi cho ngûúâi duâng vaâ baão mêåt töët (nhêëtlaâ vúái caác website coá nhêån thanh toaán trûåc tiïëp qua maång).

Àùåt website trïn maáy chuã coá töëc àöå cao, àûúâng truyïìn bùngthöng röång àïí khaách haâng truy cêåp dïî daâng.

Böë trñ töët nhên lûåc àïí nhêån, phaãn höìi caác àún àùåt haâng, cêåpnhêåt thöng tin trïn website, nhêån haâng tûâ nhaâ saãn xuêët vaâgiao haâng cho ngûúâi mua.


HÖÅP 20. Giúái thiïåu vïì Walmart.com

Cöng ty Walmart.com laâ möåt chi nhaánh cuãa têåp àoaân kinh doanh siïu thõMart Stores, àûúåc thaânh lêåp thaáng 1-2000. Walmart.com àûúåc hònh thaânhvúái muåc àñch löìng nhûäng tiïån ñch cuãa cöng nghïå thöng tin vaâo hoaåt àöångkinh doanh cuãa hïå thöëng siïu thõ, qua àoá giuáp giaãm giaá vaâ nêng cao chêëtlûúång phuåc vuå khaách haâng.

Khaác vúái caác website kinh doanh khaác vúái muåc àñch höî trúå hoaåt àöångkinh doanh trûåc tuyïën nhû Yahoo, eBay, Amazon, Walmart.com têån duånghïå thöëng siïu thõ vöën coá vaâ coi cöng nghïå thöng tin laâ cöng cuå giuáp nêngcao chêët lûúång kinh doanh cuãa hïå thöëng siïu thõ.

Cung cêëp nhiïìu loaåi hònh thanh toaán (àiïìu naây rêët quantroång trong böëi caãnh Viïåt Nam).

Laâm töët cöng taác quaãng caáo cho website, chùm soác khaáchhaâng.

Sûå thaânh cöng cuãa caác website baán leã nhû www.amazon.com,www.dangdang.com, www.golmart.com.vn cho thêëy website baán leãchùæc chùæn seä ngaây caâng phaát triïín vaâ trúã thaânh möåt phûúng phaápkinh doanh vùn minh, vûâa giuáp múã röång phaåm vi kinh doanh vaâdoanh söë cho doanh nghiïåp, vûâa taåo thuêån lúåi cho ngûúâi tiïu duâng.


HÖÅP 21. Website taåo dûång thûúng hiïåu töët hún cûãa haâng thûåc

Nhûäng àõa chó baán leã taåo ra möåt giaá trõ lúán hún caã doanh söë maâ chuáng àemvïì: gêy dûång sûå trung thaânh cuãa khaách haâng vúái thûúng hiïåu bùçng caáchàem àïën caãm giaác haâi loâng hún cho hoå khi mua baán, so vúái êën tûúång úã cûãahaâng ngoaâi phöë.

Àêy laâ kïët quaã cuöåc khaão saát trûåc tuyïën vïì mûác àöå haâi loâng cuãa ngûúâitiïu duâng do haäng nghiïn cûáu thõ trûúâng FGI vaâ cöng ty tû vêën ForeSeeResults thûåc hiïån vúái 4.000 “thûúång àïë” tûâng mua haâng trong voâng bathaáng trûúác taåi möåt söë haäng baán leã thuöåc nùm nhoám ngaânh haâng: taåp hoaá,quaâ tùång, quêìn aáo phuå kiïån, àöì chúi - saách - game, haâng àiïån tûã - maáy tñnh.Khaách haâng àûúåc hoãi vïì nhiïìu yïëu töë khi hoå mua baán, chùèng haån nhû hònhaãnh thûúng hiïåu, àöå tin cêåy, sûå tiïån lúåi, giaá caã…

Kïët quaã khaão saát cho thêëy ngûúâi tiïu duâng sûã duång web laâm cöng cuåcú súã àïí tòm hiïíu trûúác vïì haâng hoáa thò thûúâng haâi loâng nhiïìu hún so vúáinhûäng khaách ra thùèng cûãa haâng ngoaâi phöë mua haâng. Nhûäng ngûúâi tòmhiïíu vïì haâng hoáa röìi mua qua web laâ caác khaách haâng trung thaânh vaâ thoãamaän nhêët, àöìng thúâi cuäng laâ nhûäng ngûúâi dïî múã thïm hêìu bao vaâo nùmtúái. Ba taám phêìn trùm söë ngûúâi àûúåc hoãi sûã duång Internet laâ cöng cuå cú baãnàïí thùm doâ saãn phêím. Trong lônh vûåc àiïån tûã - tin hoåc, àöì chúi - saách -game, tyã lïå naây thêåm chñ coân cao hún vúái gêìn ½ söë ngûúâi tiïu duâng lûúátqua caác “chúå aão” trûúác khi mua.

Nghiïn cûáu cuäng phaát hiïån ra rùçng web coá thïí laâ möåt àöång lûåc tùngtrûúãng maånh hún so vúái nhiïìu kïnh baán leã khaác vò noá thu huát nhûäng khaáchhaâng thuöåc loaåi trung thaânh nhêët.

www.quangnampt.vnn.vn

SAÂN GIAO DÕCH ÀIÏÅN TÛÃ

Saân giao dõch laâ möi trûúâng thuêån tiïån cho viïåc tiïën haânh caácgiao dõch trûåc tuyïën. Caác saân giao dõch taåo khöng gian kïët nöëingûúâi mua vaâ ngûúâi baán, hoå coá thïí trao àöíi thöng tin, tòm kiïëmàöëi taác qua nhûäng khöng gian àiïån tûã naây. Àùåc trûng cuãa caác saângiao dõch àiïån tûã laâ haâng hoaá trûng baây, quaãng caáo, mua baán trïnàoá khöng phaãi chó cuãa möåt doanh nghiïåp, caá nhên duy nhêët, maâtûâ nhiïìu doanh nghiïåp, caá nhên khaác nhau. Coá thïí hònh dungàêy nhû möåt loaåi chúå aão, coá nhiïìu gian haâng, quêìy haâng cuãanhiïìu chuã súã hûäu. Coá hai loaåi saân giao dõch àiïån tûã theo muåc àñchthiïët lêåp laâ: saân daânh cho doanh nghiïåp vaâ saân daânh cho muabaán leã.

Saân daânh cho doanh nghiïåp

Saân giao dõch laâ möåt trong nhûäng hònh thûác höî trúå thûúngmaåi àiïån tûã quan troång nhêët. Thay vò phaãi tûå hònh thaânh möåtwebsite riïng, doanh nghiïåp coá thïí giúái thiïåu vïì mònh, tòm kiïëmàöëi taác, khaách haâng vaâ têån duång nhiïìu lúåi ñch keâm theo tûâ caácsaân giao dõch trûåc tuyïën.

Caác doanh nghiïåp coá thïí tòm kiïëm mùåt haâng, àöëi taác trïn caácsaân giao dõch vöën àaä nöíi tiïëng trïn thïë giúái nhû www.ec21.com(Haân Quöëc), www.alibaba.com, www.export.gov (Myä),www.buyusa.com (Myä), www.sesami.net (Xingapo)… Dûúái àêy laâphên tñch möåt söë saân giao dõch B2B àiïín hònh, àöìng thúâi cuäng laâgúåi yá cho doanh nghiïåp khi coá yá àõnh tham gia thûúng maåi àiïån tûã.

www.buyusa.com vaâ www.export.gov

Àêy laâ hai trang web cuãa Böå Thûúng maåi Myä, àoáng vai troânhû cöíng giao dõch thûúng maåi àiïån tûã, giuáp thiïët lêåp quan hïåkinh doanh giûäa caác doanh nghiïåp trong vaâ ngoaâi nûúác.www.export.gov hûúáng vaâo xuác tiïën xuêët khêíu, höî trúå caác doanhnghiïåp thêm nhêåp thõ trûúâng nûúác ngoaâi. Caác thöng tin trïndoanh nghiïåp naây baão àaãm àöå tin cêåy cao vaâ hoaân toaân miïîn phñ.


Hai trang web trïn cung cêëp caác thöng tin vïì thõ trûúâng trïntoaân thïë giúái, trong àoá têåp húåp caác baâi nghiïn cûáu, phên tñch coáchêët lûúång vïì tûâng thõ trûúâng vaâ ngaânh haâng, giuáp caác doanhnghiïåp nùæm bùæt nhûäng thöng tin àêìu tiïn khi muöën thêm nhêåpvaâo möåt thõ trûúâng cuå thïí. Dûúái àêy laâ caác thöng tin tòm àûúåc khiàùåt tûâ khoaá laâ « Vietnam Market - Thõ trûúâng Viïåt Nam »:

Bïn caånh caác thöng tin rêët cú baãn vïì àêët nûúác, con ngûúâi,doanh nghiïåp Myä coân coá thïí tòm àûúåc caác baâi phên tñch chñnhsaách, phaáp luêåt, möëi quan hïå kinh doanh giûäa hai nûúác cuângnhiïìu phên tñch àaánh giaá khaách quan khaác.

Ngoaâi ra, www.buyusa.com vaâ www.export.gov coân têåp húåpàûúåc danh saách caác cöng ty kinh doanh theo tûâng ngaânh haângchuyïn biïåt vaâ caác chaâo mua vaâ baán haâng, taåo thuêån lúåi cho viïåcxuác tiïën thûúng maåi vaâ tòm kiïëm àöëi taác.

www.ec21.com

EC21 àûúåc thaânh lêåp ngaây 21-4-2000 (taách tûâ KITA - PhoângThûúng maåi quöëc tïë Haân Quöëc). Tiïìn thên EC21 laâ möåt dûå aán doKITA thûåc hiïån. EC21 coá vöën àùng kyá 1,3 triïåu USD, trong àoáKITA nùæm phêìn vöën goáp lúán nhêët. Doanh söë haâng nùm àaåt 1,7


Hònh 14. Thöng tin vïì thõ trûúâng Viïåt Nam cuãa www.export.gov

triïåu USD, thu chuã yïëu tûâ quaãng caáo vaâ nhûäng dõch vuå höî trúåkinh doanh trûåc tuyïën nhû thiïët kïë trang web, tû vêën kinhdoanh. Möåt söë dõch vuå cuãa EC21 coá thu phñ, àêy laâ àùåc àiïímkhiïën EC21 khaác vúái Cöíng giao dõch thûúng maåi àiïån tûã Buyusacuãa Böå Thûúng maåi Myä.

EC21 hoaåt àöång theo caách hònh thaânh möi trûúâng tûå do choviïåc trao àöíi thöng tin vaâ tòm kiïëm àöëi taác; khöng àûa ra cú chïëthêím àõnh, raâ soaát thöng tin àûúåc gûãi lïn trang web. EC21 àaä taåodûång àûúåc uy tñn khaá lúán trïn thïë giúái, vaâ trúã thaânh möåt trongnhûäng trang web Cöíng giao dõch trûåc tuyïën àûúåc truy cêåp nhiïìunhêët taåi chêu AÁ.

EC21 cung cêëp nhûäng dõch vuå cú baãn sau: gûãi thöng tin, chaâohaâng, dûä liïåu liïn quan túái saãn phêím vaâ dõch vuå cung cêëp; tòmkiïëm saãn phêím, dõch vuå, àöëi taác; xuác tiïën thûúng maåi trûåc tuyïën:quaãng caáo, xêy dûång trang web cho doanh nghiïåp; vaâ tû vêën, höîtrúå doanh nghiïåp kinh doanh trûåc tuyïën.

Möåt vaâi söë liïåu thöëng kï túái cuöëi nùm 2004 dûúái àêy cho thêëytònh hònh hoaåt àöång cuãa EC21:

- Töíng söë chaâo haâng àûúåc gûãi lïn EC21: 450.000.- Söë lûúång danh muåc saãn phêím trïn trang web: 280.000 danh

muåc. - Söë lûúång cöng ty àùng kyá sûã duång dõch vuå: 80.000 cöng

ty tûâ 165 quöëc gia.

- Söë lûúång chaâo haâng àûúåc gûãi haâng ngaây: 700 (töëi thiïíu 400 - töëi àa 800).

- Söë lûúåt truy cêåp trang web: 500.000/ngaây.- Söë lûúång thaânh viïn àùng kyá haâng thaáng: 4.500 (80% laâ

doanh nghiïåp ngoaâi Haân Quöëc).

Muåc tiïu cuãa EC21 nhùçm xuác tiïën hoaåt àöång ngoaåi thûúng.Thûåc tïë, EC21 àaä rêët coá uy tñn do khai thaác àûúåc võ thïë cuãa


KITA (möåt cú quan thûåc hiïån chûác nùng höî trúå quaãn lyá nhaânûúác trong lônh vûåc thûúng maåi), hoaåt àöång hiïåu quaã vaâ àaägiuáp rêët nhiïìu doanh nghiïåp vûâa vaâ nhoã tòm kiïëm àöëi taácnûúác ngoaâi. Tuy nhiïn, tñnh tin cêåy cuãa caác thöng tin àûúåcàùng lïn EC21 khaá yïëu do khöng hònh thaânh cú chïë kiïímduyïåt thöng tin.

www.alibaba.com

Alibaba laâ website cuãa möåt doanh nghiïåp Trung Quöëc. Àûúåcthaânh lêåp tûâ nùm 1999, Alibaba àaä nhanh choáng trúã thaânh cöng cuåquan troång höî trúå caác doanh nghiïåp Trung Quöëc kinh doanh xuêëtnhêåp khêíu. Khaác vúái EC21, Alibaba àûa ra cú chïë kiïím duyïåtthöng tin vïì doanh nghiïåp vaâ hònh thaânh nhoám caác nhaâ cung cêëpàaáng tin cêåy. Caác doanh nghiïåp naây àûúåc caác töí chûác tñn duång coáuy tñn nhû D&B, ACP… xaác nhêån vïì nùng lûåc kinh doanh.

Caác doanh nghiïåp cuäng coá thïí àùng kyá laâm thaânh viïn taåi caácsaân giao dõch cuãa Viïåt Nam. Söë lûúång caác saân giao dõch naây àaäxuêët hiïån tûúng àöëi nhiïìu. Baãng sau àêy liïåt kï danh saách möåtsöë saân giao dõch cuãa Viïåt Nam:


Hònh 15. Trang chuã cuãa EC21

Baãng 7. Danh saách caác saân giao dõch cho doanh nghiïåp


Hònh 16. Trang chuã cuãa Alibaba

STT Àún võ chuã trò Hònh thûác

saân Àõa chó website B2B www.vnb2b.com

1 Cöng ty àiïån toaán vaâ truyïìn söë liïåu – VDC B2C www.vdcsieuthi.vnn.vn

www.vnemart.com.vn www.camau.com.vn www.kitra-emart.com

2

Trung têm Xuác tiïën phaát triïín phêìn mïìm doanh nghiïåp – Phoâng Thûúng maåi vaâ Cöng nghiïåp Viïåt Nam (VCCI)

B2B

www.vietnamchinalink.com

3 Cöng ty phêìn mïìm vaâ truyïìn thöng (VASC) B2B www.exim-pro.com

4 Cöng ty cöí phêìn VNet B2B vaâ B2C www.vnet.com.vn

5 Höåi Tin hoåc Viïåt Nam B2B vaâ B2C www.evnb2b.com/

6 Hiïåp höåi Dïåt may B2B www.vietnamtextile.org.vn

7 Trung têm Khoa hoåc cöng nghïå - Böå Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå

B2B www.vista.gov.vn

8 Trung têm Cöng nghïå phêìn mïìm Àaâ Nùéng (Softech)

B2B vaâ B2C www.vn-ebiz.com

Caác doanh nghiïåp tû nhên cuäng àaä hònh thaânh àûúåc rêët nhiïìusaân giao dõch (vúái chûác nùng àêìu möëi thöng tin vïì caác àún àùåthaâng). Trong söë naây coá www.goodsonlines.com cuãa Cöng ty G.O.L,www.vnet.com.vn cuãa Cöng ty VNet; www.export.com.vn cuãa Cöngty traách nhiïåm hûäu haån Êu Viïåt; www.mekongsources.com cuãa têåpàoaân Mekong Research; www.worldtradeB2B.com cuãa Cöng ty B2BTechnology... Do khöng àuã nguöìn lûåc (vöën, lúåi thïë, nhên sûå, àiïìukiïån vêåt chêët, thöng tin...), caác doanh nghiïåp tû nhên khöng thïíàuã khaã nùng hònh thaânh àûúåc nhûäng saân giao dõch coá quy mö lúán.Möåt söë website trong söë trïn (nhû trûúâng húåp cuãa www.yes.com.vn)àaä bõ thöng baáo laâ nùçm trong danh muåc caác website seä bõ baäi boãtïn miïìn theo danh saách àûúåc àûa ra trïn trang web cuãa Trungtêm Quaãn lyá tïn miïìn VNNIC (www.vnnic.net.vn).

Möåt söë tónh cuäng àaä quan têm túái viïåc hònh thaânh nhûäng saângiao dõch phuåc vuå doanh nghiïåp. Tónh Thaái Bònh àaä xêy dûång möåtsaân giao dõch cho caác doanh nghiïåp (www.thaibinhtrade.com);trong thaáng 10-2003, Bûu àiïån tónh Quaãng Nam cuäng khaitrûúng saân giao dõch thûúng maåi àiïån tûã www.vietoffer.com


9 Bûu àiïån tónh Quaãng Nam B2B www.vietoffer.com

10 Cöng ty G.O.L Co., Ltd B2B vaâ B2C www.goodsonlines.com

11 Cöng ty TNHH Êu Viïåt B2B www.export.com.vn

12 Súã Khoa hoåc, Cöng nghïå vaâ Möi trûúâng TP.HCM - Trung têm Thöng tin

B2B www.techmart.hochiminhcity.gov.vn/

13 Cöng ty B2B Technology Co.,Ltd. B2B www.WorldTradeB2B.com

14 Cöng ty V.E.C B2B vaâ B2C www.vnmarketplace.net

Möåt söë saân thûúng maåi àiïån tûã B2B vaâ B2C thiïët lêåp búãi caác nhoám doanh nhên quöëc tïë

15 B2B www.aecvn.com 16 B2B www.bizviet.net 17 B2B www.vietnamtrade.org 18 B2C www.thitruongtinhoc.com/ 19 B2C www.muagiodau.com 20 B2B vaâ B2C www.ebanctrade.com

(www.thuongmai.com.vn). Nhûäng saân giao dõch naây nhùçm muåcàñch höî trúå doanh nghiïåp trong tónh xuác tiïën caác hoaåt àöångthûúng maåi qua Internet. Hiïån hònh thaânh xu hûúáng xêy dûångnhûäng saân giao dõch cho caác hiïåp höåi hoùåc nhoám doanh nghiïåpkinh doanh trong möåt lônh vûåc nhêët àõnh. Hiïåp höåi Du lõch phöëihúåp cuâng Töíng cuåc Du lõch khai trûúng trong thaáng 4-2004 web-site www.hotels.com.vn phuåc vuå quaãng baá caác saãn phêím du lõch.

Böå Thûúng maåi àang xêy dûång Cöíng thûúng maåi àiïån tûã quöëcgia (ECVN). ECVN coá muåc tiïu höî trúå caác doanh nghiïåp mua baántrûåc tuyïën trïn quy mö lúán (B2B) möåt caách thuêån lúåi vaâ hiïåu quaã,goáp phêìn thuác àêíy xuêët khêíu, àöìng thúâi seä laâ möåt cöíng àêëu thêìutrûåc tuyïën giûäa caác doanh nghiïåp Viïåt Nam cuäng nhû caác doanhnghiïåp trïn thïë giúái. ECVN quy tuå doanh nghiïåp tûâ caác ngaânhhaâng maâ saãn phêím coá nhiïìu lúåi thïë cho hoaåt àöång xuêët khêíu cuãaViïåt Nam. ECVN àûúåc höî trúå búãi chñnh phuã vaâ àûúåc kïët nöëi vúáicaác saân giao dõch thûúng maåi àiïån tûã nöíi tiïëng trïn thïë giúái nhùçmgiuáp caác doanh nghiïåp nhanh choáng tham gia vaâo phûúng thûáckinh doanh àêìy tiïìm nùng naây, qua àoá nêng cao sûác caånh tranhcuãa doanh nghiïåp trong böëi caãnh höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë àangdiïîn ra sêu röång trïn phaåm vi toaân cêìu.


HÖÅP 22. Giúái thiïåu vïì saân giao dõch www.ebanctrade.com

E Banc Trade laâ Súã Giao dõch trao àöíi haâng hoáa dûåa trïn cú súã cöång àöìngvaâ têåp thïí khaách haâng thaânh viïn, àûúåc hònh thaânh àïí höî trúå nhûäng doanhnghiïåp nhoã tùng sûác caånh tranh vaâ phaát triïín. E Banc taåo àiïìu kiïån àïí viïåctrao àöíi haâng hoáa, dõch vuå dûåa trïn möåt phêìn giaá trõ trao àöíi haâng, möåtphêìn bùçng tiïìn mùåt, àêíy maånh möëi liïn hïå kinh doanh vaâ loâng tin giûäa caácàöëi taác.

Vïì baãn chêët, E Banc Trade phaát triïín dûåa trïn phûúng thûác kinh doanhhaâng àöíi haâng giûäa caác thaânh viïn. E Banc laâ cöng cuå höî trúå lûu thönghaâng hoaá dõch vuå, thuác àêíy phaát triïín thûúng maåi cho moåi thaânh phêìn kinhtïë, àùåc biïåt laâ àöëi vúái saãn xuêët kinh doanh vûâa vaâ nhoã. Khaách haâng coá thïítòm àöëi taác vaâ tiïën haânh caác thoaã thuêån trao àöíi haâng hoaá qua websitewww.ebanctrade.com vaâ thuå hûúãng caác dõch vuå höî trúå.

Saân daânh cho mua baán leã

Khaác vúái nhûäng saân giao dõch phuåc vuå doanh nghiïåp, saân giaodõch daânh cho muåc àñch baán leã hûúáng vaâo àöëi tûúång laâ caác caánhên (loaåi hònh kinh doanh C2C). Bêët kyâ möåt caá nhên naâo cuängcoá thïí gûãi àùng kyá baán hoùåc mua trïn nhûäng saân giao dõch naây.Hònh thûác ûáng duång àiïín hònh cuãa loaåi hònh saân giao dõch naây laânhûäng saân àêëu giaá trûåc tuyïën. Trïn thïë giúái àaä coá khaá nhiïìuwebsite thaânh cöng àûúåc biïët tiïëng nhû www.ebay.com,www.c2c.com, www.c2c-online.co.uk...


E Banc khúãi sûå tûâ àêìu nùm 2000 taåi Öxtrêylia, àïën nay àûúåc ûáng duångvaâ phaát triïín taåi haâng chuåc quöëc gia vaâ haâng trùm khu vûåc thõ trûúâng trïnthïë giúái. Lûúång khaách haâng thaânh viïn kinh doanh àïën cuöëi nùm 2004 vûúåttrïn 15.000 vaâ möîi ngaây tùng trûúãng caã vïì phaåm vi, quy mö, söë lûúång vaâchêët lûúång.

E Banc àaä múã röång phaåm vi hoaåt àöång sang Viïåt Nam.


Taåi Viïåt Nam, àaä bùæt àêìu hònh thaânh möåt söë saân giao dõch baánleã chuyïn nghiïåp nhû www.heya.com.vn, www.saigonbid.com.www.bidvietnam.com… Möåt söë website thöng tin àöìng thúâi àoángvai troâ nhû saân giao dõch baán leã, cho pheáp ngûúâi sûã duång àùngtaãi caác thöng tin mua, baán lïn website nhû www.vnexpress.net,www.laodong.com.vn, www.tienphong.com.vn …

Baãng 8. Möåt söë saân thûúng maåi àiïån tûã C2C


HÖÅP 23. Saân àêëu giaá mua baán leã trûåc tuyïën

Àêëu giaá trûåc tuyïën laâ möåt hònh thûác thûúng maåi àiïån tûã C2C khaá àùåcthuâ. Trïn thïë giúái àaä coá nhûäng mö hònh kinh doanh dõch vuå naây àaåt thaânhcöng vang döåi nhû eBay, UBid... Trong nùm 2004, úã Viïåt Nam cuäng xuêëthiïån möåt söë website àêëu giaá trûåc tuyïën do caác doanh nhên treã (àa söë àaätûâng úã nûúác ngoaâi) lêåp nïn, vúái thiïët kïë mang tñnh chuyïn nghiïåp cao vaâ yátûúãng kinh doanh khaá taáo baåo. Tuy nhiïn, nhû caác doanh nhên naây chobiïët, hoå chûa thïí mong thu höìi vöën àêìu tû tûâ hoaåt àöång cuãa website trongñt ra laâ hai nùm túái. Thaânh cöng cuãa nhûäng saân àêëu giaá naây seä phuå thuöåcvaâo quy mö thõ trûúâng maâ noá taåo lêåp àûúåc: söë ngûúâi tham gia saân caângàöng thò haâng hoaá caâng phong phuá vaâ khi àoá múái coá khaã nùng phaát sinhàûúåc giao dõch thûåc tïë trïn saân. Nhûng vúái nhêån thûác vaâ kyä nùng thûúngmaåi àiïån tûã nhû hiïån nay cuãa ngûúâi tiïu duâng, thò vêîn coân rêët nhiïìu hoaåtàöång quaãng baá tuyïn truyïìn cêìn phaãi laâm àïí àaåt àûúåc muåc tiïu àïì ra vïìsöë lûúång ngûúâi tham gia vaâo caác saân naây.Böå Thûúng maåi, Baáo caáo thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam 2004.

Website àêëu giaá www.heya.com.vn www.saigonbid.com www.bidvietnam.com

Website rao vùåt

www.raovatxehoi.com www.tinraovat.net www.azraovat.com www.webmuaban.com www.cohoimuaban.com/ www.chohanoi.com/ www.e-raovat.com/ http://sohoa.net http://e-raovat.com

www.chodientu.com.vn www.webraovat.com www.raovat.net www.muabanraovat.com www.thitruongvn.com www.raovat.com www.thegioimobi.com www.raonhanh.com

Caác àiïìu kiïån kinh doanh loaåi hònh saân giao dõch baán leã khaáàún giaãn, doanh nghiïåp chó cêìn möåt website àûúåc trònh baây hêëpdêîn, vúái nhûäng muåc tin àûúåc sùæp xïëp khoa hoåc. Quaãn trõ maångkhöng cêìn phaãi chuá yá túái dõch vuå baão àaãm thanh toaán hay chûángthûåc. Doanh nghiïåp chuã yïëu coá doanh thu tûâ quaãng caáo, mûác phñphuå thuöåc vaâo söë lûúång truy cêåp lïn website. Àïí coá caái nhòn trûåcquan vïì caác saân mua baán leã, dûúái àêy phên tñch hai vñ duå laâwww.ebay.com vaâ www.heya.com.vn.

www.ebay.com

Àûúåc thaânh lêåp thaáng 9-1995, laâ möåt website chuyïn baánhaâng hoaá vaâ dõch vuå cho caá nhên vaâ doanh nghiïåp. Ngaây nay,eBay àaä trúã thaânh möåt trong nhûäng website thûúng maåi nöíitiïëng vúái söë lûúång ngûúâi truy cêåp nhiïìu nhêët trïn thïë giúái. eBayàaä thu huát àûúåc söë lûúång thaânh viïn àùng kyá lïn túái 10 triïåu tûâkhùæp moåi miïìn trïn thïë giúái.

eBay têåp húåp àûúåc möåt danh muåc göìm hún 16 triïåu mùåt haângàûúåc chia thaânh 27 nghòn muåc khaác nhau. Caác mùåt haâng àûúåcàûa lïn eBay göìm nhiïìu chuãng loaåi khaác nhau, tûâ àöì thuã cöng myänghïå, saách baáo, taåp chñ, haâng tiïu duâng gia àònh, maáy tñnh àiïåntûã, dõch vuå du lõch, baão hiïím… túái caác mùåt haâng coá giaá trõ cao nhûö-tö, xe maáy, thiïët bõ maáy moác cöng nghiïåp, vaâng baåc, àaá quyá…


HÖÅP 24. Nïìn kinh tïë eBay

Xuêët phaát àiïím tûâ möåt chöî heån mua baán caác àöì sûu têåp lùåt vùåt trïn maång,eBay àaä phaát triïín vúái möåt quy mö lúán hún ban àêìu rêët nhiïìu, àïën mûáckhöng ai trûúác àoá coá thïí tûúãng tûúång. Ngaây nay, coá túái 30 triïåu ngûúâi muabaán trïn eBay vúái töíng giaá trõ haâng àaåt 20 tyã USD, vûúåt quaá thu nhêåp quöëcdên cuãa nhiïìu nûúác. Coá hún 150.000 thûúng gia kinh doanh buön baán trïneBay vaâ coi àêy laâ cöng viïåc laâm ùn chñnh cuãa hoå. Nhûäng thûúng gia naâybaán àuã thûá: tûâ nhûäng viïn thuöëc giaãm cên, túái caác loaåi tuái xaách thúâi trang,ötö vaâ nhiïìu thûá khaác. Söë lûúång ötö baán qua eBay hiïån nay àaä vûúåt qua söëötö baán ra cuãa AutoNation, haäng kinh doanh xe húi söë möåt cuãa Myä. Nhûänggò àang diïîn ra cho thêëy, eBay àaä taåo ra möåt caách thûác kinh doanh hoaântoaân múái, chûa tûâng töìn taåi trûúác àoá.Baáo Business Week ngaây 30-9-2003.

Caác thaânh viïn tham gia hïå thöëng thûúng maåi cuãa eBay coáthïí tiïën haânh caác giao dõch mua baán quöëc tïë. Hiïån taåi, eBay àaäthiïët lêåp caác website àõa phûúng taåi Öxtrêylia, AÁo, Bó, Canaàa,Phaáp, Àûác, Ailen, Italia, Haân Quöëc, Haâ Lan, Niu Dilên,Xingapo, Têy Ban Nha, Thuyå Sô, Thuyå Àiïín, Àaâi Loan, Anh…Hún nûäa, eBay coá àaåi diïån taåi Myä Latinh vaâ Trung Quöëc thöngqua viïåc àêìu tû vaâo caác website baán haâng úã caác khu vûåc naây nhûwww.MercadoLibre.com vaâ www.EachNet.com.cn.

eBay àaä thiïët lêåp nhiïìu phûúng thûác kinh doanh trûåc tuyïënhiïåu quaã, trong àoá phaãi kïí túái hònh thûác àêëu giaá trûåc tuyïën. Hònhthûác naây rêët coá uy tñn vaâ thu huát àûúåc nhiïìu ngûúâi tham gia.Ngoaâi ra, eBay cuäng cung cêëp nhiïìu loaåi hònh dõch vuå khaác nhûthanh toaán trûåc tuyïën qua www.PayPal.com (möåt cöng ty con àöëitaác cuãa eBay), caác cöng cuå höî trúå kinh doanh trûåc tuyïën nhûchûáng thûåc, xaác thûåc thöng tin, quaãn lyá taâi khoaãn, quaãn lyá danhmuåc àêìu tû, baão àaãm kinh doanh…


Hònh 17. Trang chuã cuãa eBay

www.heya.com.vn

Saân àêëu giaá trûåc tuyïën cuãa cöng ty Heya khai trûúng vaâothaáng 10-2004, sau möåt thúâi gian ngùæn hoaåt àöång, söë thaânh viïnàùng kyá àaä lïn túái 1.600 ngûúâi. Tuy nhiïn, nhû giaám àöëc cöng tycho biïët, lûúång giao dõch thûåc tïë trïn saân hiïån vêîn chûa àaáng kïí,nhiïìu mùåt haâng àûa ra àûúåc àùåt giaá quaá cao nïn khöng kñchthñch ngûúâi mua traã giaá. Hún nûäa, chuãng loaåi mùåt haâng cuängchûa phong phuá, nhiïìu thaânh viïn chûa coá yá àõnh mua baánnghiïm chónh maâ chó coi àêy nhû möåt sên chúi thûã nghiïåm. Têëtcaã nhûäng yïëu töë naây gêy khoá khùn khöng nhoã cho viïåc xêy dûångmöåt thõ trûúâng thêåt sûå laânh maånh vaâ mang tñnh caånh tranh àïíngûúâi tiïu duâng yïn têm lûåa choån.

Hiïån nay, saân giao dõch chûa thu phñ thaânh viïn. Chiïën lûúåccuãa ban giaám àöëc cöng ty laâ thu huát caâng àöng ngûúâi tham giasaân caâng töët, muåc tiïu phêën àêëu àaåt con söë 10.000 thaânh viïnàùng kyá, vúái yá tûúãng taåo möåt nguöìn haâng phong phuá àuã àïí laâmphaát sinh caác giao dõch thûåc tïë. Khi àoá, saân giao dõch coá thïí bùæt


Höåp 25. eBay mua PayPal

eBay àaä mua PayPal nùm 2002 vúái giaá 1,5 tyã USD. Dõch vuå cuãa PayPal chopheáp hai ngûúâi trao àöíi tiïìn gêìn nhû trûåc tiïëp, theo caách rêët baão àaãm vaâ êíndanh. Àoá khöng chó laâ viïåc múã cûãa cho möåt nïìn kinh tïë kiïíu caá nhên vúái caánhên qua maång, maâ coân khai phaá möåt caách laâm múái cho caác nhaâ buön vaâdoanh nghiïåp nhoã, nhûäng ngûúâi khöng coá khaã nùng lêåp möåt taâi khoaãnthûúng maåi khaá töën keám vúái caác cöng ty theã tñn duång lúán.

Tñnh àïën cuöëi thaáng 6-2003, PayPal àaä coá hún 31 triïåu ngûúâi sûã duång,so vúái con söë 27 triïåu cuãa ba thaáng trûúác àoá, vaâ söë tiïìn giao dõch lïn túái 2,8tyã USD trong quyá 1, tûúng àûúng vúái 360USD/giêy.

PayPal àûúåc hoaåt àöång dûåa trïn dõch vuå P2P. Àêy laâ loaåi hònh dõch vuåtaåo tiïån ñch cho hai ngûúâi bònh thûúâng cuäng coá thïí tiïën haânh thanh toaán tiïìnmua haâng hoaá vaâ dõch vuå trïn maång. Nhiïìu cöng ty khaác cuäng àang aápduång daång dõch vuå P2P nhû C2it cuãa Citybank, AOL…, tuy nhiïn, PayPalvêîn àaåt nhûäng thaânh cöng vûúåt tröåi.


àêìu thu phñ thaânh viïn vaâ tñnh àïën nhûäng bûúác tiïëp theo cuãachiïën lûúåc kinh doanh daâi haån.

Hònh 18. Website àêëu giaá cuãa cöng ty Heya

Chûúng 5

Caác lônh vûåc kinh doanh thûúng maåiàiïån tûã

CAÁC NHOÁM HAÂNG PHUÂ HÚÅP VÚÁI KINH DOANH TRÛÅC TUYÏËN

Thûúng maåi àiïån tûã laâ phûúng thûác kinh doanh hiïån àaåi, phuâhúåp cho viïåc kinh doanh cuãa nhiïìu nhoám ngaânh haâng khaác nhau.Viïåc lûåa choån ngaânh haâng naâo cho kinh doanh trûåc tuyïën phuåthuöåc vaâo lônh vûåc hoaåt àöång cuãa doanh nghiïåp, àöìng thúâi cêìnchuá yá túái àùåc thuâ cuãa tûâng nhoám ngaânh haâng.

Nhûäng saãn phêím coá àöå tiïu chuêín hoáa cao

Vúái nhûäng saãn phêím àaåt mûác àöå tiïu chuêín hoáa cao, thöngqua caác thöng söë kyä thuêåt, ngûúâi mua coá thïí àaánh giaá toaân diïånvaâ coá yá niïåm tûúng àöëi àêìy àuã vïì saãn phêím maâ khöng cêìn phaãigiaám àõnh möåt caách trûåc quan. Vúái àùåc thuâ naây, nhûäng saãn phêímkyä thuêåt tiïu chuêín hoáa rêët phuâ húåp vúái hònh thûác kinh doanhtrûåc tuyïën, khi ngûúâi mua khöng coá àiïìu kiïån trûåc tiïëp tiïëp xuácvaâ àaánh giaá saãn phêím. Möåt söë nhoám haâng sau àêy àaä àûúåc triïínkhai röång raäi trong kinh doanh thûúng maåi àiïån tûã trïn thïë giúáivaâ bûúác àêìu thûã nghiïåm thaânh cöng úã Viïåt Nam: maáy tñnh vaâlinh kiïån maáy tñnh; thiïët bõ àiïån tûã vaâ viïîn thöng (àöì àiïån tûã giaduång, maáy aãnh, àiïån thoaåi, v.v.); thiïët bõ cöng nghiïåp.

Maáy tñnh vaâ linh kiïån maáy tñnh laâ nhûäng saãn phêím coá möëiliïn hïå gêìn guäi nhêët vúái cöng nghïå thöng tin. ÚÃ caác nûúác coá nïìn

117CAÁC LÔNH VÛÅC KINH DOANH THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN TÛÃ

thûúng maåi àiïån tûã phaát triïín, caác nhaâ chïë taåo kinh doanh maáytñnh laâ nhûäng ngûúâi ài tiïn phong ûáng duång cöng nghïå thöng tintrong hoaåt àöång saãn xuêët vaâ phên phöëi cuãa mònh. ÚÃ Viïåt Nam,ngaânh cöng nghiïåp maáy tñnh àang bûúác àêìu àûúåc hònh thaânh,nhûng caác nhaâ saãn xuêët lùæp àùåt hiïån vêîn chûa têåp trung phaáttriïín phûúng thûác kinh doanh trûåc tuyïën. Àa phêìn caác websitemaáy tñnh hiïån nay laâ do nhûäng cöng ty thûúng maåi dõch vuå lêåpnïn vaâ quaãn lyá.

Trïn thïë giúái, möåt söë cöng ty àaä rêët thaânh cöng trong viïåc thiïëtlêåp kïnh baán haâng trûåc tuyïën, àiïín hònh laâ hai websitewww.dell.com vaâ www.compusa.com cuãa hai nhaâ saãn xuêët vaâphên phöëi maáy tñnh Dell vaâ CompUSA (Myä).

Dell laâ cöng ty ài tiïn phong trong viïåc xêy dûång möåt mö hònhkinh doanh trûåc tiïëp vaâ trûåc tuyïën. Cöng ty khöng coá hïå thöëngcûãa haâng àaåi lyá maâ chó phên phöëi saãn phêím qua caác kïnh thûúngmaåi àiïån tûã (àùåt haâng trûåc tuyïën, àùåt haâng qua àiïån thoaåi, v.v.)vaâ têån duång töëi àa nùng lûåc cuãa maång Internet nhû möåt phûúng


Hònh 19. Dell laâ möåt cöng ty ài tiïn phong trong kinh doanhtrûåc tuyïën

tiïån giao tiïëp hiïåu quaã vúái khaách haâng. Website www.dell.comcho pheáp khaách haâng tuây biïën saãn phêím theo nhu cêìu cuãa riïngmònh vaâ thûåc hiïån troån goái möåt giao dõch tûâ khêu thiïët lêåp cêëuhònh, àùåt haâng, thanh toaán cho àïën dõch vuå hêåu maäi.

Khaác vúái Dell, CompUSA laâ mö hònh kïët húåp khaá thaânh cöngcûãa haâng baán leã trûåc tuyïën vúái kïnh phên phöëi truyïìn thöëng.Cöng ty coá möåt hïå thöëng siïu thõ chuyïn vïì maáy tñnh vaâ linh kiïånàiïån tûã raãi trïn caác bang cuãa nûúác Myä, website www.compusa.comlaâ möåt kïnh baán leã böí sung, nhùçm múã röång vaâ khai thaác töëi àa thõtrûúâng cho nguöìn haâng sùén coá. Sau khi àún àùåt haâng trïn maångàûúåc xûã lyá, hïå thöëng quaãn lyá kho cuãa cöng ty seä xaác àõnh nhûängnhaâ kho coá loaåi haâng àûúåc àùåt, àõnh võ kho gêìn nhêët vúái àiïím àïën,vaâ phaát lïånh giao haâng. Toaân böå quy trònh naây àûúåc tiïën haânh möåtcaách tûå àöång, vúái muåc tiïu töëi ûu hoaá chi phñ vêån chuyïín vaâ chiphñ xûã lyá àún haâng.

Taåi Viïåt Nam cuäng àaä xuêët hiïån khaá nhiïìu website kinhdoanh nhoám haâng maáy tñnh, linh kiïån maáy tñnh trïn maång.


Hònh 20. Nhiïìu loaåi maáy tñnh àûúåc baây baán trïn www.compusa.com

Website www.muagiodau.com àûúåc töí chûác theo kiïíu möåt têåphúåp caác gian haâng trûåc tuyïën, coá phên khu theo tûâng nhoám haângnhùçm giúái thiïåu nhiïìu nhaâ cung cêëp khaác nhau cho cuâng möåtnhoám saãn phêím.

Website www.netshop.com.vn àûúåc thiïët kïë theo hònh thûác catalogue saãn phêím; cung cêëp caác thöng söë kyä thuêåt, giaá caã saãnphêím vaâ thöng tin liïn hïå, nhûng chûa cho pheáp àùåt haâng trûåc tuyïën.


Vùn hoáa phêím (saách, baáo, taåp chñ, àôa phim, àôa nhaåc...)

Laâ haâng hoaá chuyïín taãi nöåi dung, saách, phim, àôa nhaåc laânhûäng mùåt haâng maâ ngûúâi mua coá thïí àaánh giaá vïì chêët lûúångsaãn phêím maâ khöng cêìn qua tiïëp xuác trûåc quan; chi phñ vêånchuyïín cuäng khöng quaá lúán nhû vúái loaåi haâng hoaá cöìng kïìnhhoùåc dïî vúä. Do àoá, àêy laâ mùåt haâng rêët thñch húåp àïí aáp duångphûúng thûác kinh doanh trûåc tuyïën. Ngoaâi ra, cûãa haâng saáchtrûåc tuyïën coân têån duång àûúåc khaã nùng thöng tin vö haån cuãamaång Internet àïí cêåp nhêåt caác chi tiïët vïì saãn phêím, laâm phongphuá thïm nguöìn haâng vaâ múã röång phaåm vi lûåa choån cho khaáchhaâng - möåt lúåi àiïím khöng nhoã vúái ngûúâi tiïu duâng cuãa loaåi haânghoaá mang haâm lûúång thöng tin cao àöå naây.

Möåt thaânh cöng vang döåi cuãa mö hònh kinh doanh saách trïnmaång laâ www.amazon.com.

ÚÃ Viïåt Nam, möåt loaåt cûãa haâng saách trûåc tuyïën cuäng àaä ra àúâitrong nùm 2003 vaâ 2004, kïët húåp cung cêëp saách, bùng, àôa, thiïëpvaâ quaâ tùång. Tuy nhiïn, chuãng loaåi saãn phêím trïn nhûäng web-site naây chûa thûåc sûå phong phuá vaâ sûå lûåa choån cho ngûúâi muavêîn coân tûúng àöëi giúái haån. Nhiïìu website chó nhêån giao haâng vúáinhûäng àún àùåt haâng coá giaá trõ nhêët àõnh (vñ duå, tûâ 50.000à trúãlïn), taåo têm lyá khöng thoaãi maái cho nhûäng ngûúâi lêìn àêìu tiïëp


cêån vúái dõch vuå naây. Möåt trong nhûäng cûãa haâng saách trûåc tuyïënhònh thaânh súám nhêët taåi Viïåt Nam laâ saãn phêím cuãa Cöng ty Àiïåntoaán vaâ Truyïìn söë liïåu VDC kïët húåp vúái Nhaâ saách Tiïìn phong.

Nhûäng saãn phêím söë hoáa

Haâng hoáa söë hoáa laâ saãn phêím trûåc tiïëp cuãa kyä thuêåt söë, àûúåcsaãn xuêët vaâ lûu trûä trïn nïìn taãng cuãa cöng nghïå thöng tin, àûúåctiïu thuå trong möi trûúâng aão, vaâ khöng töën chi phñ vêån chuyïín,do àoá thñch húåp hún caã vúái hònh thûác kinh doanh àiïån tûã. Giaá trõcuãa caác haâng hoaá söë hoaá chñnh laâ nöåi dung àûúåc truyïìn taãi. Möåtàùåc trûng cú baãn cuãa haâng hoaá söë hoaá laâ rêët dïî sao cheáp vaâ coá thïíbõ ùn cùæp baãn quyïìn bêët cûá luác naâo.

ÚÃ Viïåt Nam hiïån nay, maãng kinh doanh naây coân àang trongquaá trònh phaát triïín, chûa àûúåc töí chûác quy mö vaâ coân khiïm töënvïì phaåm vi hoaåt àöång. Caác cöng ty coá saãn phêím söë hoaá phuåc vuåviïåc giaãi trñ nhû caác phêìn mïìm vûâa hoåc vûâa chúi, ca khuác tuy coánhiïìu trïn thõ trûúâng, nhûng do naån ùn cùæp baãn quyïìn nïn gùåpnhiïìu khoá khùn trong kinh doanh.

Trong thúâi gian túái, nïëu caác quy àõnh phaáp luêåt vïì baãn quyïìnàûúåc thûåc hiïån nghiïm minh thò khaã nùng phaát triïín cuãa maãngkinh doanh naây seä rêët lúán. Caác cöng ty coá thïí dûå tñnh túái viïåc trúã


thaânh nhaâ phên phöëi cho nhûäng loaåi troâ chúi kyä thuêåt söë thõnhhaânh trïn thõ trûúâng thïë giúái vaâ àaä àûúåc ûa thñch taåi Viïåt Nam.

Baãng 9. Möåt söë website kinh doanh haâng hoaá söë hoaá


Doanh nghiïåp Àùåc àiïím Saãn phêím phêìn mïìm Cöng ty Laåc Viïåt www.lacviet.com.vn

Tûâ àiïín àa phûúng tiïån Laåc Viïåt cho pheáp dõch nhiïìu thûá ngön ngûä nhû tiïëng Anh, Phaáp, Trung Quöëc. Àôa CD cuãa phêìn mïìm naây àûúåc chaâo baán ngoaâi thõ trûúâng vúái giaá 8 nghòn àöìng/àôa, trong khi giaá thûåc khoaãng 300 nghòn àöìng.

Cöng ty Vietkey www.vietkeygroup.com

Phêìn mïìm goä tiïëng Viïåt.

Cöng ty Cöí phêìn Misa www.misa.com.vn

Phêìn mïìm kïë toaán Misa.

Saách àiïån tûã Nhaâ saách Kim Àöìng http://www.book-vn.com

Chuã yïëu phuåc vuå caác àöåc giaã úã nûúác ngoaâi. Thanh toaán bùçng theã tñn duång vaâ qua hïå thöëng traã tiïìn an toaân (hïå thöëng naây cho pheáp khaách haâng traã tiïìn trûåc tiïëp vaâo ngên haâng, vò vêåy, caác thöng tin cuãa theã tñn duång seä chó coá ngên haâng phuåc vuå biïët).

Thû viïån àiïån tûã - e.lib http://ebooks.vdcmedia.com/

Cho pheáp taãi miïîn phñ saách thuöåc nhiïìu lônh vûåc vaâ chuã àïì khaác nhau, do cöng ty VDC liïn kïët vúái Nhaâ saách Àöng Têy vaâ Nxb. Thanh Niïn cung cêëp.

Saãn phêím giaãi trñ Maång êm nhaåc trûåc tuyïën cuãa Trung têm Höî trúå phaát triïín taâi nùng Haâ Nöåi www.giaidieu.net

Cung cêëp miïîn phñ caác baãn nhaåc vaâ thöng tin liïn quan túái êm nhaåc.

Cöng ty Bïën Thaânh Audio phöëi húåp vúái Cöng ty VietNet www.mp3.vn.com

Baán vaâ giao haâng trûåc tuyïën caác baãn nhaåc MP3. Thanh toaán qua theã tñn duång.

Website nhaåc söë cuãa FPT www.nhacso.net

Cho nghe miïîn phñ caác baãn nhaåc.

CAÁC DÕCH VUÅ PHUÂ HÚÅP VÚÁI KINH DOANH TRÛÅC TUYÏËN

Ngaânh kinh doanh dõch vuå, vúái àoâi hoãi cao vïì haâm lûúång thöngtin vaâ mûác àöå tûúng taác giûäa khaách haâng vúái nhaâ cung cêëp, rêëtthñch húåp cho möi trûúâng thûúng maåi àiïån tûã. Cuâng vúái töëc àöåtùng trûúãng nhanh cuãa thõ trûúâng dõch vuå taåi Viïåt Nam, caác saãnphêím dõch vuå ngaây caâng xuêët hiïån nhiïìu hún trïn maång. Nhiïìucêëp àöå cung cêëp dõch vuå khaác nhau àûúåc phaát triïín, tûâ viïåc xêydûång trang web quaãng caáo, gûãi thû àiïån tûã, àïën hònh thaânhnhûäng dõch vuå trûåc tuyïën thûåc sûå.

Tuy nhiïn, do nhiïìu haån chïë khaác nhau, nhû möi trûúâng phaáplyá chûa hoaân thiïån, kyä nùng cuãa doanh nghiïåp coân thiïëu, caácphûúng tiïån thanh toaán trûåc tuyïën chûa phaát triïín, nïn thõtrûúâng dõch vuå trûåc tuyïën coân cêìn thúâi gian àïí thûåc sûå trúã thaânhmöåt lônh vûåc thu huát sûå tham gia cuãa nhiïìu doanh nghiïåp. Sauàêy laâ tònh hònh phaát triïín möåt söë loaåi hònh dõch vuå hiïån àangûáng duång maånh thûúng maåi àiïån tûã:

Dõch vuå cöng nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng

Vúái baãn chêët cuãa dõch vuå laâ höî trúå caác àöëi tûúång khaác trong xaähöåi triïín khai ûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâ thûúng maåi àiïåntûã, nhûäng doanh nghiïåp hoaåt àöång trïn lônh vûåc dõch vuå cöngnghïå thöng tin hiïån laâ böå phêån ài tiïn phong ûáng duång thûúngmaåi àiïån tûã àïí phuåc vuå viïåc kinh doanh cuãa baãn thên mònh. Tûâdanh saách 1320 doanh nghiïåp cöng nghïå thöng tin trong Niïngiaám Cöng nghïå thöng tin Viïåt Nam 20051, coá thïí thêëy 54% àúnvõ àaä thiïët lêåp website vaâ 100% àún võ coá àõa chó email giao dõch.Àêy laâ tyã lïå tñnh chung cho caã doanh nghiïåp kinh doanh thiïët bõvaâ phêìn mïìm – dõch vuå. Nïëu taách riïng nhoám doanh nghiïåp hoaåtàöång trong lônh vûåc phêìn mïìm – dõch vuå, thò mûác àöå ûáng duångthûúng maåi àiïån tûã coân cao hún rêët nhiïìu.


1. Niïn giaám naây do Höåi Tin hoåc Thaânh phöë Höì Chñ Minh vaâ Taåp chñ Thïëgiúái vi tñnh biïn soaån (Nxb. Töíng húåp Thaânh phöë Höì Chñ Minh, 2005, baãn trûåctuyïën xem taåi http://www.pcworld.com.vn).

Kïët quaã khaão saát sú böå 50 doanh nghiïåp cung cêëp nhûäng dõchvuå cöng nghïå thöng tin khaác nhau nhû dõch vuå Internet - Intranet,dõch vuå thiïët kïë website vaâ quaãng caáo trûåc tuyïën, dõch vuå phêìnmïìm vaâ giaãi phaáp thûúng maåi àiïån tûã, dõch vuå web hosting, dõchvuå àaâo taåo vaâ tû vêën cöng nghïå thöng tin… cho thêëy 85% doanhnghiïåp àaä thiïët lêåp website vaâ coi àêy laâ möåt kïnh quaãng baá tiïëpthõ quan troång àïí thu huát khaách haâng tiïìm nùng. Vúái sûå tùngtrûúãng maånh cuãa khöëi doanh nghiïåp kinh doanh phêìn mïìm – dõchvuå trong nhûäng nùm gêìn àêy (tyã lïå tùng bònh quên 35%/nùm) vaâtyã troång ngaây caâng lúán cuãa phêìn mïìm/dõch vuå trong töíng giaá trõ thõtrûúâng cöng nghïå thöng tin, dõch vuå cöng nghïå thöng tin seä laângaânh dõch vuå muäi nhoån vïì ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã vaâ thuácàêíy ûáng duång thûúng maåi àiïån tûã cuãa caã cöång àöìng doanh nghiïåp.

Baãng 10. Tùng trûúãng thõ trûúâng phêìn mïìm / dõch vuå


0100200300400500600

1999 2000 2001 2002 20030,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

Sûå tùng trûúãng söë lûúång caác àún võ kinh doanh phêìn mïìm - dõch vuå

Söë lûúång caác àún võ phêìn mïìm - dõch vuåTöëc àöå tùng trûúãng caác àún võ phêìn mïìm - dõch vuå

Nguöìn: Niïn giaám Cöng nghïå thöng tin Viïåt Nam 2005Dûåa trïn söë liïåu cuãa .

Nùm Thõ trûúâng

phêìn mïìm/dõch vuå

Töíng giaá trõ thõ trûúâng cöng nghïå thöng tin

Tyã troång phêìn mïìm /dõch

vuå 2000 50 300 16,67% 2001 60 340 17,65% 2002 75 400 18,75% 2003 105 515 20,4%

Nguöìn: Niïn giaám Cöng nghïå thöng tin Viïåt Nam 2005.

Dõch vuå du lõch

Trong lônh vûåc dõch vuå phi cöng nghïå thöng tin, khöëi doanhnghiïåp du lõch laâ nhûäng àún võ toã ra nùng àöång nhêët trong viïåckhai thaác töëi àa kïnh thöng tin - tiïëp thõ Internet. Hêìu hïët caácdoanh nghiïåp kinh doanh dõch vuå du lõch (àùåc biïåt laâ dõch vuå lûähaânh quöëc tïë) àïìu àaä xêy dûång trang web nhùçm quaãng baá saãnphêím dõch vuå cuãa mònh. Khaách haâng trong nûúác vaâ quöëc tïë coá thïítruy cêåp vaâo nhûäng trang web naây àïí tòm kiïëm thöng tin vïì tourdu lõch, giaá caã, khaách saån, mö taã vïì caác danh lam thùæng caãnhcuâng nhiïìu daång dõch vuå khaác.

Baãng sau àêy giúái thiïåu möåt söë trang web cuãa nhûäng doanhnghiïåp kinh doanh dõch vuå du lõch trong nûúác vaâ quöëc tïë:

Baãng 11. Möåt söë website du lõch


Doanh nghiïåp Àùåc àiïím Töíng Cöng ty Du lõch Saâi Goân http://www.saigontourist.com.vn/

Cung cêëp troån goái nhiïìu loaåi saãn phêím du lõch vaâ caác dõch vuå ài keâm.

Cöng ty Du lõch dõch vuå Àaâ Nùéng http://www.danangpt.vnn.vn/danatours

Cöng ty Du lõch Danatours cung cêëp dõch vuå du lõch theo löå trònh coá sùén vaâ theo chuyïën tûå do; caác chuyïën du lõch thaám hiïím, cùæm traåi, du lõch kyâ bñ...

Cöng ty Du lõch Haâ Nöåi http://hanoitourism.com.vn/

Cung cêëp thöng tin vïì dõch vuå du lõch nhû khaách saån, caác tour du lõch trong vaâ ngoaâi nûúác...

Amistours www.amistours.topcities.com

Website du lõch cung cêëp thöng tin bùçng tiïëng Phaáp.

Trang web du lõch àêìu tiïn úã Viïåt Nam giúái thiïåu bùçng tiïëng Nga http://www.anfriendlytours.com

Giúái thiïåu toám tùæt lõch sûã, àõa lyá, dên töåc, vùn hoaá, danh lam thùæng caãnh... Viïåt Nam bùçng hai ngön ngûä: tiïëng Anh vaâ tiïëng Nga.

Cöng ty Vietrantour http://vietrantour.com

Tour du lõch trong nûúác cho ngûúâi nûúác ngoaâi. Coá trang web bùçng tiïëng Anh, Phaáp vaâ Àûác.

Ben Thanh Tourist http://www.bttvn.com

Thöng tin vïì du lõch daânh cho khaách du lõch trong nûúác vaâ quöëc tïë.

Cöng ty Viet Marketing & eCommerce http://www.bookingvietnam.com

Website àùåt phoâng khaách saån, veá maáy bay, dõch vuå du lõch trûåc tuyïën taåi Viïåt Nam.

Phoâng Phaát triïín dõch vuå trûåc tuyïën - VDC www.vdctravel.vnn.vn

Khai trûúng thaáng 4-2004. Cung cêëp dõch vuå àùåt veá maáy bay qua maång.

www.vietnamrooms.com Thöng tin töíng húåp vïì giaá caã caác khaách saån lúán taåi möåt söë thaânh phöë chñnh cuãa Viïåt Nam vaâ cho pheáp liïn hïå àùåt phoâng.

www.hotels.com.vn Quaãng caáo dõch vuå khaách saån.

Laâ ngaânh dõch vuå hûúáng vïì xuêët khêíu vaâ coá tñnh chêët höåinhêåp quöëc tïë cao, caác doanh nghiïåp hoaåt àöång trong lônh vûåc naâyrêët chuá troång àïën chiïën lûúåc quaãng baá nhùçm thu huát khaách haângngoaâi nûúác. Vò vêåy, nhiïìu trang web àûúåc thiïët kïë cöng phu theotiïu chuêín quöëc tïë vaâ àûúåc trònh baây bùçng tiïëng nûúác ngoaâi. Bïncaånh hêìu hïët caác trang web coá phêìn giao diïån bùçng tiïëng Anh,möåt söë trang web phuåc vuå àöëi tûúång khaách du lõch taåi nhûängnûúác cuå thïí, nhû website www.amistours.topcities.com cuãa Cöngty Amistours cung cêëp thöng tin cho khaách du lõch noái tiïëngPhaáp; trang web giúái thiïåu caác saãn phêím du lõch bùçng tiïëng Ngahttp://www.anfriendlytours.com.

Caác dõch vuå trïn website coá thïí àûúåc cung cêëp vúái nhiïìu cêëpàöå khaác nhau, möåt söë trang web cho pheáp khaách du lõch àùåt veá,àûa ra yïu cêìu vïì löå trònh, thoaã thuêån giaá caã, lûåa choån khaách saånvaâ thuå hûúãng möåt söë dõch vuå giaá trõ gia tùng. Thanh toaán qua theãtñn duång àûúåc chêëp nhêån. Website www.netasie-vn.com/travel,cho pheáp àùåt phoâng vaâ thanh toaán bùçng theã tñn duång. Websitehttp://www.bookingvietnam.com cho pheáp àùåt veá maáy bay, àùåtphoâng khaách saån vaâ cung cêëp caác dõch vuå du lõch trûåc tuyïën taåiViïåt Nam.

Cuâng vúái viïåc phaát triïín caác website vïì dõch vuå du lõch trïnmaång, nhiïìu khaách saån, nhaâ haâng cuäng xêy dûång cho mònh web-site riïng nhùçm quaãng baá dõch vuå vaâ nhêån àùåt phoâng, àùåt tiïåc.Têët caã khaách saån àaåt tiïu chuêín quöëc tïë tûâ 3 sao trúã lïn úã ViïåtNam hiïån àïìu àaä coá trang web, vaâ möåt söë khaách saån nhoã cuängbùæt àêìu chuá yá àêìu tû cho kïnh tiïëp thõ khaá hiïåu quaã naây. Khaáchsaån Lao Cai cung cêëp thöng tin trïn websitehttp://laocaihotel.com giuáp khaách haâng coá thïí liïn hïå vaâ àùåtphoâng. Website http://denlongdont.ifrance.com cuãa Nhaâ haângÀeân löìng Àoã úã Nhaâ Trang àûúåc thiïët kïë khaá cöng phu, giúái thiïåuvïì moán ùn vaâ dõch vuå cuãa nhaâ haâng.

Caác cöng ty du lõch àõa phûúng cuäng chuá troång viïåc giúái thiïåuvïì nhûäng saãn phêím du lõch nöíi tiïëng cuãa mònh nhùçm thu huátkhaách du lõch. Website www.sgphuquocresort.com.vn cuãa Cöng


ty Saâi goân Phuá Quöëc vïì àõa àiïím du lõch àaão Phuá Quöëc. Websitehttp://www.vungtautourist.com.vn cuãa Cöng ty Du lõch tónh BaâRõa - Vuäng Taâu giúái thiïåu caác tour du lõch taåi Vuäng Taâu. Trangthöng tin du lõch vïì cöë àö Huïë http://huetour.net/ cung cêëp miïînphñ thöng tin du lõch taåi Huïë.

Viïåc khai thaác Internet nhû möåt kïnh quaãng caáo vaâ giao dõchàaä coá taác àöång rêët tñch cûåc àöëi vúái tònh hònh kinh doanh cuãa caácdoanh nghiïåp du lõch Viïåt Nam. Nhiïìu doanh nghiïåp tòm àûúåcàöëi taác vaâ tùng lûúång khaách haâng qua kïnh thöng tin naây.

Dõch vuå thöng tin

Trong thúâi àaåi hiïån nay, thöng tin àang trúã thaânh möåt lúåi thïëcaånh tranh, àöìng thúâi laâ lônh vûåc kinh doanh àêìy tiïìm nùng chodoanh nghiïåp. Vúái khaã nùng cêåp nhêåt liïn tuåc vaâ khöng bõ giúáihaån vïì dung lûúång, vúái tñnh tiïån lúåi àïí truy xuêët vaâ töíng húåpthöng tin, maång Internet laâ möåt phûúng tiïån lyá tûúãng àïí caácdoanh nghiïåp cung cêëp dõnh vuå naây khai thaác. Dûåa trïn àùåc thuâcuãa thöng tin, coá hai phûúng thûác kinh doanh cú baãn sau:

Thöng tin töíng húåp: loaåi thöng tin phöí cêåp, dïî phaát taán vaâcoá thïí tòm thêëy trïn nhiïìu nguöìn khaác nhau. Doanhnghiïåp cung cêëp dõch vuå thöng tin thûúâng khöng taåo nguöìnthu tûâ phñ truy cêåp thöng tin maâ cöë gùæng múã röång phaåm vingûúâi àoåc àïí kinh doanh dõch vuå quaãng caáo.

Thöng tin chuyïn ngaânh: loaåi thöng tin phuåc vuå cho caácnhu cêìu chuyïn biïåt hoùåc hûúáng túái möåt nhoám àöëi tûúång coáchoån loåc. Doanh nghiïåp cung cêëp dõch vuå thöng tin seä taåora giaá trõ gia tùng tûâ viïåc thu thêåp, töíng húåp vaâ töí chûácthöng tin theo cêëu truác. Caác thöng tin daång naây thûúâng coáthu phñ.

Phêìn lúán thöng tin trïn caác website Viïåt Nam hiïån nay vêînàûúåc cung cêëp miïîn phñ, tuy möåt söë àún võ àaä bùæt àêìu hònh thaânh


dõch vuå cung cêëp thöng tin thu phñ, nhùçm vaâo nhoám àöëi tûúång coánhu cêìu cuå thïí. Baãng sau àêy liïåt kï danh saách möåt söë websitecung cêëp thöng tin dûúái nhiïìu hònh thûác khaác nhau:

Baãng 12. Möåt söë website cung cêëp dõch vuå thöng tin

Phêìn lúán thöng tin trïn caác website naây àûúåc cung cêëpmiïîn phñ. Nhiïìu àún võ hoaåt àöång trong lônh vûåc dõch vuå thöngtin chó dûåa vaâo nguöìn quaãng caáo àïí taåo doanh thu hoùåc àûúåchöî trúå kinh phñ tûâ caác hoaåt àöång kinh doanh khaác. Nhûängtrang thöng tin töíng húåp àûúåc ûa thñch nhêët hiïån nay (xeát theosöë àöåc giaã vaâ lûúång truy cêåp) laâ www.vnexpress.net vaâwww.vnn.vn, àïìu àûúåc quaãn lyá búãi hai cöng ty coá quy mö lúán,


Thöng tin töíng húåp

Cöng ty FPT www.vnexpress.net

Cöng ty VASC www.vnn.vn

Cöng ty VDC www.vnmedia.vn

Baáo Tuöíi treã Online www.tuoitre.com.vn

Baáo Thanh niïn www.thanhnien.com.vn

Thöng tin kinh tïë thûúng maåi

Thúâi baáo Kinh tïë Viïåt Nam http://www.vneconomy.com.vn

VinaNet http://www.vinanet.com.vn

Cöng ty Cöí phêìn àêìu tû kinh tïë Saâi Goân

http://www.viet-trade.com/thuongmai

Thöng tin chuyïn biïåt

Cú súã dûä liïåu Luêåt Viïåt Nam www.vietlaw.com.vn

Cöng ty Cöí phêìn chûáng khoaán Àïå Nhêët

http://www.fsc.com.vn

Cöng ty Chûáng khoaán Baão Viïåt http://www.bvsc.com.vn

Cöng ty Chûáng khoaán Mïköng http://www.mekongsecurities.com.vn

tiïìm lûåc taâi chñnh maånh vaâ lônh vûåc kinh doanh àa daång laâFPT vaâ VASC.

Möåt söë töí chûác, doanh nghiïåp àaä bùæt àêìu hònh thaânh dõch vuåcung cêëp thöng tin coá thu phñ nhû Trung têm Thöng tin thûúngmaåi hay Cöng ty phêìn mïìm vaâ truyïìn thöng VASC. Trang webwww.vietlaw.com.vn cuãa Cöng ty VASC laâ mö hònh khaá thaânhcöng trong viïåc khai thaác möåt dõch vuå thöng tin mang tñnh àùåcthuâ – cú súã dûä liïåu caác vùn baãn phaáp lyá – vúái mûác phñ 45 nghònàöìng/thaáng.

Tuy nhiïn, àïí khai thaác möåt caách töëi ûu vaâ àem laåi doanhthu thûåc tïë cho doanh nghiïåp thò dõch vuå thöng tin hiïån chûaphaãi laâ lônh vûåc kinh doanh coá hiïåu quaã. Viïåc biïën mêët trongnùm 2004 hai website thöng tin mang tñnh chuyïn biïåt:http://www.basao.com.vn cuãa Cöng ty Tên Àöìng Minh (chuyïnvïì baãn àöì, thöng tin chó dêîn) vaâ www.vietnamcredit.com cuãaCöng ty Giaãi phaáp Viïåt Nam (chuyïn cung cêëp caác baáo caáo kinhdoanh töíng húåp vïì doanh nghiïåp trïn cú súã thu phñ) cho thêëycaác àún võ vêîn coân gùåp khoá khùn trong viïåc töí chûác nguöìn thöngtin àïí nuöi söëng dõch vuå vaâ tòm àûúåc thõ trûúâng àêìu ra cho caácdõch vuå naây.

Hònh 21. Website www.vietnamcredit.com trûúác khi àoáng cûãa


Dõch vuå tû vêën

Tû vêën laâ möåt lônh vûåc àoâi hoãi phaãi coá chêët lûúång dõch vuå cao,bïn caånh àoá, caác doanh nghiïåp trong lônh vûåc naây cuäng cêìn biïëtquaãng baá chñnh mònh cho àöëi taác vaâ khaách haâng. Tuy nhiïn, thûåctïë laâ nhiïìu cöng ty tû vêën taåi Viïåt Nam àaä khöng biïët lúåi duång möåtkïnh quaãng baá thöng tin rêët quan troång laâ Internet. Möåt söë cöngty múái thaânh lêåp nhû Luêåt gia Phaåm (www.giapham.com) àaä biïëttêån duång Internet nhû möåt kïnh quaãng baá thöng tin chiïën lûúåc,cöng ty naây àùng kyá rêët nhiïìu tïn miïìn khaác nhau vaâ dïî daângàûúåc tòm thêëy qua caác cöng cuå tòm kiïëm trïn Internet. Àoá laâ möåtlúåi thïë cuãa cöng ty trong viïåc nêng cao hònh aãnh vaâ tiïëp cêån nhûängkhaách haâng múái, so vúái nhûäng àöëi thuã àaä hoaåt àöång nhiïìu nùmtrong lônh vûåc tû vêën nhûng khöng chuá yá túái kïnh tiïëp thõ naây.

Sau àêy laâ danh saách möåt söë cöng ty tû vêën coá trang webquaãng baá hoaåt àöång cuãa mònh:

Baãng 13. Möåt söë website cuãa cöng ty cung cêëp dõch vuå tû vêën


Doanh nghiïåp Àõa chó website Tû vêën phaáp lyá Cöng ty Tû vêën Luêåt Viïåt (TP.HCM)

http://www.luatviet.com/index

Cöng ty Luêåt Leadco (Haâ Nöåi) http://www.leadcolawyers.com/ Cöng ty Tû vêën àêìu tû InvestConsult

http://www.investconsultgroup.com

Cöng ty Tû vêën vïì súã hûäu trñ tuïå D&N

www.dnlaw.com.vn

Cöng ty Tû vêën Luêåt Gia Phaåm (Haâ Nöåi)

www.giapham.com

Cöng ty Cöí phêìn àêìu tû kinh tïë Saâi Goân

http://www.vietnam-lawyers.com

Tû vêën àêìu tû, kinh doanh Cöng ty Tû vêën Mekongeconomics http://www.mekongeconomics.com Cöng ty Têìm nhòn vaâ Liïn doanh www.vision-associates.com AXISCO-RESEARCH - Market Research Survey Vietnam

http://www.axisco-research.com

Tû vêën kinh doanh bêët àöång saãn Cöng ty Nhaä Àaåt (hoaåt àöång kinh doanh thuêìn tuáy tiïën haânh qua website)

www.nhadat.com

Trong lônh vûåc tû vêën, hêìu hïët caác cöng ty chó dûâng laåi úã mûácxêy dûång trang web giúái thiïåu hoaåt àöång cuãa mònh, chûa coiInternet nhû möåt cöng cuå cho pheáp tûúng taác vúái khaách haâng.Viïåc tû vêën trûåc tuyïën chó mang tñnh hònh thûác, viïåc tû vêën thuphñ qua Internet chûa phaát triïín.

Caác cöng ty tû vêën trong nhûäng lônh vûåc nhû bêët àöång saãn,phaáp lyá, àêìu tû, nghiïn cûáu thõ trûúâng dêîn àêìu trong viïåc ûángduång Internet trong hoaåt àöång kinh doanh cuãa mònh. Lyá do coá leävò khaách haâng cuãa caác loaåi hònh tû vêën naây thûúâng laâ nhûäng àöëitûúång biïët sûã duång maáy tñnh vaâ coá àiïìu kiïån tiïëp cêån Internet,mùåt khaác Internet laâ kho dûä liïåu khöíng löì cho pheáp thu thêåpthöng tin nhanh choáng vïì nhiïìu lônh vûåc liïn quan, àùåc biïåt laâcaác thöng tin vïì phaáp lyá vaâ kinh doanh.

Caác doanh nghiïåp kinh doanh dõch vuå úã Thaânh phöë Höì ChñMinh toã ra nùng àöång hún trong viïåc khai thaác Internet nhûmöåt kïnh quaãng caáo thöng tin vaâ tòm kiïëm khaách haâng. Àùåcbiïåt trong lônh vûåc bêët àöång saãn, rêët nhiïìu trang web cuãa


Cöng ty TNHH tû vêën - thûúng maåi - dõch vuå àõa öëc Hoaâng Quên

http://www.hoangquan.com.vn

Cöng ty TNHH thûúng maåi àiïån tûã C.A.T

http://www.nhasaigon.com

Dõch vuå thuï nhaâ taåi Haâ Nöåi http://www.hanoihousing.com Cöng ty Cöí phêìn àêìu tû kinh tïë Saâi Goân

http://www.viet-trade.com/NhaDat/ index.htm

Cöng ty TNHH VP 31 http://www.ttbatdongsan.com/ Trang web thöng tin vïì nhaâ àêët www.landhousing.hochiminhcity.gov.vn

www.batdongsanvietnam.com Tû vêën viïåc laâm Trung têm Dõch vuå viïåc laâm sinh viïn - hoåc sinh

http://www.profec-vn.com/

Trung têm Dõch vuå viïåc laâm thanh niïn TP.HCM

http://laodongtre.netcenter-vn.net/

Trang web vïì cú höåi viïåc laâm http://www.thegioivieclam.com/ Höåi chúå viïåc laâm http://www.hoichovieclam.com Vietnam Works http://www.vietnamworks.com

nhûäng trung têm tû vêën nhaâ àêët àaä àûúåc xêy dûång vúái lûúångthöng tin phong phuá nhû http://www.nhadat.com/hochiminh,http://www.ttbatdongsan.com.

Dõch vuå giaáo duåc vaâ àaâo taåo trûåc tuyïën

Àaâo taåo trûåc tuyïën laâ viïåc tiïën haânh möåt phêìn hoùåc toaân böåquy trònh giao tiïëp giûäa ngûúâi daåy vaâ ngûúâi hoåc trïn caác phûúngtiïån àiïån tûã. Àaâo taåo trûåc tuyïën àûúåc coi laâ möåt phûúng thûác àaâotaåo múái vaâ hûáa heån àem laåi nhiïìu lúåi ñch cho ngûúâi hoåc, nhû tiïëtkiïåm thúâi gian, chi phñ, khöng bõ giúái haån vïì khöng gian (khöngphaãi túái têån lúáp hoåc vêîn coá thïí tham gia caác khoaá hoåc tûâ xa), têånduång cöng nghïå, lûåa choån àûúåc thûá mònh cêìn hoåc, nêng cao khaãnùng töíng húåp kiïën thûác, tiïëp cêån dïî daâng vúái nhûäng mö hònhàaâo taåo hiïån àaåi…

Loaåi hònh dõch vuå naây àang àûúåc phaát triïín khaá nhanh trongnhûäng nùm gêìn àêy. Cho àïën nay trïn caã nûúác coá khoaãng 300trang tin àiïån tûã cung cêëp thöng tin tû vêën vïì giaáo duåc, luyïånthi trûåc tuyïën, àaâo taåo tûâ xa, thñ àiïím thi trûåc tuyïën, phuåc vuåtuyïín sinh…

Nhiïìu trung têm giaáo duåc vaâ àaâo taåo trong nûúác vaâ liïndoanh vúái nûúác ngoaâi bùæt àêìu chuá yá túái loaåi hònh àaâo taåo trûåctuyïën. Möåt trong nhûäng tïn tuöíi àûúåc biïët àïën khaá nhiïìu laâTrung têm Àaâo taåo cöng nghïå thöng tin APTECH, vúái möåt söëchûúng trònh àaâo taåo àûúåc cung cêëp trûåc tiïëp qua websitewww.onlinevarsity.com.

Cöng ty phêìn mïìm vaâ truyïìn thöng VASC vaâ Cöng ty Tû vêënàêìu tû TMC phöëi húåp cung cêëp chûúng trònh luyïån thi àaåi hoåc trûåctuyïën àêìu tiïn cuãa Viïåt Nam qua trang web www.truongthi.com.

Têåp àoaân Cisco vaâ Intel àaä giúái thiïåu nhûäng mö hònh àaâo taåotrûåc tuyïën cêëp chûáng chó taåi Viïåt Nam vaâo cuöëi nùm 2003 vaâ


àang hûúáng túái viïåc hònh thaânh quan hïå àöëi taác vúái Böå Giaáo duåcvaâ Àaâo taåo nhùçm phaát triïín àaâo taåo trûåc tuyïën. Cöng ty VDC kïëthúåp vúái Netlearner (Xingapo) hònh thaânh dõch vuå àaâo taåo tûâ xachuyïn vïì lônh vûåc cöng nghïå thöng tin, cöng ty FPT àaä xêy dûångmöåt chûúng trònh àaâo taåo tiïëng Anh trûåc tuyïën giúái thiïåu trïnàõa chó www.elearning.com.vn. Cöng ty Haâ Thaânh cuäng phöëi húåpvúái Hoåc viïån Cöng nghïå bûu chñnh viïîn thöng cung cêëp dõch vuåtrïn trang web www.khoabang.com. Ngoaâi ra, coân coá nhûängtrang web cung cêëp nhûäng dõch vuå mang tñnh chêët àaâo taåo trûåc


HÖÅP 26. Giúái thiïåu vïì chûúng trònh àaâo taåo trûåc tuyïën cuãawww.truongthi.com

Hïå thöëng chûúng trònh luyïån thi àaåi hoåc naây göìm ba phêìn chñnh laâ kiïënthûác, tû vêën – hûúáng nghiïåp vaâ cêu laåc böå thû giaän. Hoåc sinh coá thïí choånthêìy, choån chûúng trònh, tûå do trao àöíi thöng tin vúái thêìy vaâ caác baån trïntoaân quöëc. Ngoaâi ra, caác hoåc sinh nhêån àûúåc thöng tin miïîn phñ vïì giaáoduåc, giaãi àaáp caác thùæc mùæc xung quanh vêën àïì tuyïín sinh. Àïí trúã thaânhthaânh viïn cuãa lúáp hoåc trûåc tuyïën trïn maång, hoåc sinh chó cêìn thûåc hiïånviïåc àùng kyá rêët àún giaãn: khai baáo thöng tin caá nhên, naåp maä theã vaâ vaâiphuát sau laâ coá thïí tham dûå vaâo lúáp hoåc. Theã caâo cuãa cöng ty coá hònh thûácgêìn giöëng vúái theã caâo Internet vaâ àang àûúåc baán rêët röång raäi trïn thõ trûúâng.Trung bònh hoåc sinh phaãi chi khoaãng 50 àöìng cho möåt phuát hoåc trûåc tuyïënvaâ mêët 3000 àöìng cho möåt giúâ hoåc, bïn caånh chi phñ vaâo Internet. Chi phñvaâ thanh toaán cho loaåi hònh dõch vuå naây bùçng phûúng thûác tiïìn mùåt traãtrûúác, giöëng nhû theã Internet traã trûúác.


tuyïën nhû www.danangpt.vnn.vn/tnghiem cuãa Bûu àiïån ÀaâNùéng, http://testonline.netcenter-vn.net cuãa Cöng ty Bûu àiïånNetsoft, vaâ http://www.vinecovn.com/ cuãa Trung têm Tû vêën giaáoduåc quöëc tïë (VINECO).

Nhiïìu dûå aán quöëc tïë höî trúå cho mö hònh àaâo taåo trûåc tuyïëncuäng àang àûúåc tiïën haânh vúái sûå höî trúå vïì taâi chñnh vaâ kyä thuêåtcuãa nûúác ngoaâi nhû dûå aán Trung têm Àaâo taåo trûåc tuyïën Viïåt-Nhêåt cuãa khu cöng nghïå cao Hoaâ Laåc, Trung têm Àaâo taåo trûåctuyïën cuãa Têåp àoaân HP, dûå aán Maång e-learning chêu AÁ do Chñnhphuã Nhêåt taâi trúå. Nhûäng dûå aán naây seä laâ àöång lûåc thuác àêíy viïåcnhên röång vaâ phöí cêåp mö hònh giaáo duåc coân khaá múái meã naây taåiViïåt Nam.

KÏËT LUÊÅN

Mùåc duâ thûúng maåi àiïån tûã xuêët hiïån úã Viïåt Nam chûa lêu,nhûng àaä taåo nïn sûå quan têm úã mûác àöå nhêët àõnh àöëi vúái doanhnghiïåp vaâ xaä höåi vaâ hûáa heån phaát triïín maånh meä trong tûúng lai.

Kïë hoaåch töíng thïí phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã giai àoaån2006-2010 vûâa àûúåc Thuã tûúáng Chñnh phuã ban haânh thaáng 9-2005 laâ möåt sûå kiïån lúán àaánh dêëu sûå chuyïín mònh cuãa thûúngmaåi àiïån tûã úã Viïåt Nam. Trong saáu chñnh saách lúán maâ kïë hoaåchtöíng thïí àûa ra, cöng taác tuyïn truyïìn, àaâo taåo, nêng cao nhêånthûác àûúåc àùåt lïn haâng àêìu nhùçm giuáp doanh nghiïåp, caác cúquan quaãn lyá nhaâ nûúác vaâ ngûúâi tiïu duâng hiïíu biïët roä lúåi ñch vaâtham gia röång raäi caác hoaåt àöång thûúng maåi àiïån tûã.

Caác doanh nghiïåp cêìn coá sûå chuêín bõ thñch ûáng bùçng viïåc àêíymaånh ûáng duång cöng nghïå thöng tin, nghiïn cûáu kyä caác àùåc àiïímcuãa thûúng maåi àiïån tûã vaâ khaã nùng aáp duång àöëi vúái lônh vûåc saãnxuêët, ngaânh haâng kinh doanh cuãa mònh.

Caác cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác cêìn tiïëp tuåc höî trúå maånh meächo thûúng maåi àiïån tûã bùçng viïåc tham gia hoaân thiïån vaâ caãithiïån möi trûúâng phaáp lyá, bùæt àêìu àûa viïåc mua sùæm cöng lïn

maång, thûåc hiïån caác chûúng trònh thñ àiïím giuáp doanh nghiïåpbûúác vaâo thûúng maåi àiïån tûã.

Caác hoaåt àöång triïín khai ûáng duång cöng nghïå thöng tin vaâhúåp taác quöëc tïë trong lônh vûåc naây cuäng cêìn têåp trung hûúáng vaâoviïåc phöí cêåp vaâ taåo ra àöång lûåc ûáng duång cho thûúng maåi àiïån tûãcuäng nhû chñnh phuã àiïån tûã.

Thûåc hiïån àöìng böå vaâ hiïåu quaã caác hoaåt àöång trïn, chuáng tacoá quyïìn tin rùçng thûúng maåi àiïån tûã seä thêåt sûå lúán maånh, àoánggoáp xûáng àaáng vaâo tùng trûúãng thûúng maåi, giuáp caác doanhnghiïåp Viïåt Nam nêng cao sûác caånh tranh khi bûúác vaâo tiïëntrònh höåi nhêåp ngaây caâng sêu röång vúái nïìn kinh tïë thïë giúái.


Phuå luåc

Caác thuêåt ngûä vïì thûúng maåi àiïån tûã

Above the fold (Phêìn hiïín thõ àêìu tiïn cuãa website)

Phêìn trong website xuêët hiïån àêìu tiïn khi website àoá àûúåc taãivïì, thûúâng laâ phêìn trïn àêìu cuãa website. Thuêåt ngûä naây xuêëtphaát tûâ ngaânh cöng nghiïåp baáo chñ, duâng àïí chó phêìn trïn trangnhêët cuãa túâ baáo gêëp, laâ núi quaãng caáo coá hiïåu quaã cao.

Access Provider (Nhaâ cung cêëp dõch vuå truy cêåp)

Cöng ty cung cêëp dõch vuå giuáp khaách haâng truy cêåp Internet.Ngûúâi sûã duång thûúâng kïët nöëi vúái maáy tñnh cuãa nhaâ cung cêëpdõch vuå truy cêåp qua möåt modem kïët nöëi theo phûúng thûác quaysöë. Nhûäng nhaâ cung cêëp dõch vuå truy cêåp nöíi tiïëng thïë giúái laâAmerica Online (AOL), CompuServe, AT&T Worldnet, Netcom ...Taåi Viïåt Nam hiïån coá möåt söë nhaâ cung cêëp dõch vuå truy cêåp nhûlaâ VDC, FPT, Viettel …

Adaptive selling (Baán haâng tûúng ûáng)

Kyä thuêåt baán haâng sûã duång quaãng caáo phuâ húåp vúái möîikhaách haâng trong tûâng tònh huöëng cuå thïí. Thûúng maåi àiïån tûãduâng kyä thuêåt naây bùçng viïåc thu thêåp yá kiïën khaách haâng khi hoåxem caác trang web.

Ad clicks (hay click throughs) (Söë lêìn nhùæp con troã)

Söë lêìn ngûúâi sûã duång nhùæp con troã vaâo möåt võ trñ trïn web-

137PHUÅ LUÅC

site, thûúâng àûúåc ào bùçng möåt phêìn mïìm àïëm söë lêìn nhêëpchuöåt.

Advertorial (Túâ quaãng caáo)

Möåt quaãng caáo giêëy in àûúåc thiïët kïë nhùçm taåo sûå tûúng àöìngvúái àõnh daång vaâ hònh thûác xuêët baãn phêím cuãa website khi noávêån haânh.

Affiliate marketing (Tiïëp thõ qua àaåi lyá)

Hònh thûác möåt website liïn kïët vúái caác website khaác (àaåi lyá)àïí baán saãn phêím. Caác website àaåi lyá seä àûúåc hûúãng phêìn trùmdûåa trïn doanh söë baán àûúåc hoùåc söë khaách haâng chuyïín túái chowebsite göëc. Amazon.com, haäng baán saách nöíi tiïëng trïn maång, laâcöng ty àêìu tiïn àaä thûåc hiïån chûúng trònh tiïëp thõ àaåi lyá, vaâ kïítûâ àoá, àaä coá haâng trùm cöng ty aáp duång biïån phaáp naây àïí tùngdoanh söë baán haâng trïn maång.

Affiliate/Associate Program (Chûúng trònh liïn kïët)

Chûúng trònh xêy dûång àaåi lyá hay hiïåp höåi baán haâng qua maång.Ûu àiïím cuãa phûúng phaáp naây laâ baån chó phaãi traã tiïìn khi àaä baánàûúåc haâng.

Agents (Droids)

Phêìn mïìm tûå àöång tòm kiïëm thöng tin trûåc tuyïën dûåa theoyïu cêìu cuãa ngûúâi sûã duång.

Aggregator

Mö hònh kinh doanh thûúng maåi àiïån tûã chó thiïët lêåp websitebaán saãn phêím, dõch vuå maâ khöng àoáng vai troâ saãn xuêët hoùåc lûukho caác saãn phêím, dõch vuå. Mö hònh naây taåo ra möåt möi trûúângtrong àoá coá nhiïìu nhaâ cung cêëp (baán haâng) caånh tranh vúái nhau.

Anti-direct marketing (Tiïëp thõ giaán tiïëp)

Möåt quy tùæc bao göìm caác kyä thuêåt tiïëp thõ vaâ quaãng caáo, vêån


haânh trïn nguyïn tùæc suy luêån, vñ duå tûâ möåt traã lúâi tûâ chöëi cuãakhaách haâng tiïìm nùng àöëi vúái thû chaâo haâng qua maång.

Application Service Provider - ASP (Nhaâ cung cêëp dõch vuåûáng duång)

Cöng ty, töí chûác cho thuï phêìn mïìm ûáng duång trïn maáy chuãInternet. Àiïìu naây cho pheáp caác cöng ty khöng cêìn mua phêìnmïìm cuäng coá thïí xêy dûång àûúåc caác website thûúng maåi àiïån tûãcuãa mònh. Mö hònh ASP cuäng cho pheáp caác cöng ty sûã duång caácnguöìn lûåc bïn ngoaâi cho caác cöng viïåc baão trò, baão dûúäng phêìncûáng vaâ phêìn mïìm.

Autoresponder (Hïå thöëng tûå àöång traã lúâi)

Hïå thöëng tûå àöång traã lúâi khaách haâng bùçng thû àiïån tûã. Vñ duå:möåt khaách tham quan website cuãa baån vaâ gûãi thû àiïån tûã àïën hïåthöëng tûå àöång traã lúâi hoùåc àiïìn vaâo biïíu mêîu àïí tòm thöng tin,hïå thöëng seä tûå àöång cung cêëp nhûäng thöng tin cho khaách haângnhû thöng tin baán haâng, thû tûâ hoùåc thöng baáo. Vñ duå: khi khaáchhaâng gûãi möåt thû àiïån tûã àïën àõa chó , maáy chuã seä lêåp tûác traã lúâilaâ “Caám ún baån àaä liïn hïå, chuáng töi seä traã lúâi yïu cêìu cuãa baåntrong voâng möåt ngaây laâm viïåc”.

Auction Online (Àêëu giaá trïn maång)

Quaá trònh ngûúâi mua àùåt giaá caånh tranh àïí mua möåt mùåthaâng hay dõch vuå nhêët àõnh thöng qua maång maáy tñnh thay vòcuâng coá mùåt taåi möåt àõa àiïím. Àêëu giaá trïn maång thûúâng àûúåcaáp duång cho nhûäng moán haâng àún leã mua baán giûäa ngûúâi tiïuduâng vúái nhau (giao dõch C2C).

Authentication certificates (Chûáng thû xaác thûåc)

Chûáng thû lûu trûä thöng tin vïì ngûúâi súã hûäu, ngûúâi khúãi taåonöåi dung thöng tin nhû chuöîi söë hoùåc thöng tin nhêån daång duynhêët, ngaây thaáng hiïåu lûåc vaâ möåt maä söë caá nhên coá thïí àûúåc sûãduång àïí xaác thûåc nöåi dung chûáng thû. Chûáng thû do möåt töí chûác

139PHUÅ LUÅC

hoùåc cöng ty trung gian àaáng tin cêåy phaát haânh nhùçm taåo ra cùåpkhoaá cöng khai - bñ mêåt.

Authentication key (Khoaá xaác thûåc)

Khoaá xaác thûåc bao göìm möåt chuöîi ngùæn kyá tûå, nhû thöng tinnhêån biïët duy nhêët vïì thöng àiïåp (vñ duå: ngaây, thaáng, söë tiïìn)àûúåc sûã duång nhùçm baão àaãm rùçng dûä liïåu trong möåt giao dõchkinh doanh àûúåc gûãi qua phûúng tiïån àiïån tûã khöng bõ thay àöíi.Möåt khoaá xaác thûåc cuäng coá thïí àûúåc sûã duång nhû möåt daång chûäkyá àiïån tûã trong nhiïìu giao dõch taâi chñnh àiïån tûã qua Internet,cho pheáp nhêån daång ngûúâi gûãi.

Back-end System (Hïå thöëng tuyïën sau)

Caác hïå thöëng maáy tñnh trong thûúng maåi àiïån tûã chõu traáchnhiïåm àiïìu khiïín quy trònh àùåt haâng, thöëng kï, quaãn lyá khaáchhaâng, quaãn lyá taâi khoaãn kïë toaán.

Banner (Biïíu ngûä)

Khung coá aãnh hoùåc hònh hoaå àùåt trïn möåt website, thûúâng sûãduång laâm tiïu àïì cho website. Biïíu ngûä taách biïåt vúái nhûäng phêìnkhaác, thiïët lêåp àûúâng liïn kïët túái nhûäng website khaác hoùåc laâmvõ trñ cho quaãng caáo.

Banner advertising (Hònh thûác quaãng caáo qua biïíu ngûä)

Hònh thûác quaãng caáo bao göìm nhûäng biïíu ngûä quaãng caáo àûúåcàùåt rúâi raåc trïn website vaâ rêët phöí biïën trïn maång thöng tin toaâncêìu. Nhûäng daång quaãng caáo naây thûúâng àoâi hoãi möåt lûúång lúánbùng thöng vaâ hay gêy khoá chõu cho ngûúâi sûã duång website.

Business to business - B2B (Doanh nghiïåp túái doanh nghiïåp)

Hònh thûác doanh nghiïåp baán haâng hoaá hoùåc cung ûáng dõch vuåtúái doanh nghiïåp khaác. Thuêåt ngûä phûúng thûác kinh doanh“doanh nghiïåp túái doanh nghiïåp” àûúåc sûã duång trong thûúng maåi


truyïìn thöëng vaâ ngaây nay cuäng àûúåc sûã duång trong thûúng maåiàiïån tûã, viïët tùæt laâ B2B.

Business to consumer - B2C (Doanh nghiïåp túái khaách haâng)

Hònh thûác doanh nghiïåp baán haâng hoaá hoùåc cung ûáng dõch vuåtrûåc tiïëp túái khaách haâng. Thuêåt ngûä phûúng thûác kinh doanh“doanh nghiïåp túái khaách haâng” àûúåc sûã duång trong thûúng maåitruyïìn thöëng vaâ ngaây nay cuäng àûúåc sûã duång trong thûúng maåiàiïån tûã, viïët tùæt laâ B2C.

Business to Government - B2G (Doanh nghiïåp túái cú quannhaâ nûúác)

Hònh thûác doanh nghiïåp baán haâng hoaá hoùåc cung ûáng dõch vuåtúái cú quan nhaâ nûúác. Trong phûúng thûác kinh doanh naây, bïnmua haâng hoaá vaâ dõch vuå laâ cú quan nhaâ nûúác. Ngaây nay, thuêåtngûä naây àûúåc sûã duång nhû möåt phûúng thûác kinh doanh trongthûúng maåi àiïån tûã, viïët tùæt laâ B2G.

Blind certificate (Chûáng thû theo doäi kñn)

Phiïn baãn nùåc danh cuãa möåt dûä liïåu theo doäi ngûúâi sûã duång.Ngûúâi sûã duång coá thïí bõ theo doäi do hïå thöëng bõ kiïím soaát maâkhöng biïët. Dûä liïåu naây cho pheáp caác phoâng tiïëp thõ theo doäithoái quen chi tiïu maâ khöng xêm phaåm quyïìn riïng tû cuãakhaách haâng.

Bot

Chûúng trònh hoaåt àöång tûå àöång liïn tuåc, lùåp ài lùåp laåi àïí thûåchiïån möåt söë taác vuå nhêët àõnh. Bot coá àùåc àiïím tûúng tûå nhûagent, noá coá thïí tòm kiïëm caác taâi liïåu àùåc thuâ trïn Web, « lêìn »theo caác àûúâng liïn kïët cuãa chuáng vaâ traã vïì caác danh muåc kïëtquaã. Rêët nhiïìu caác cöng cuå tòm kiïëm nhû Alta Vista vaâ InfoSeekcuäng sûã duång caác bot. Bot coân hay àûúåc goåi laâ “spider” (con nhïån)hay “crawler” (con rïåp).

141PHUÅ LUÅC

Brochureware (Giúái thiïåu trïn maång)

1. Phêìn website giúái thiïåu vïì möåt cöng ty (göìm thöng tin cúbaãn, àõa chó liïn hïå vaâ caác saãn phêím vaâ dõch vuå cuãa cöng ty àoá).

2. Quaãng caáo vïì nhûäng saãn phêím àûúåc lêåp kïë hoaåch trûúác nhûngchûa àûúåc saãn xuêët. Viïåc quaãng caáo haâm yá rùçng cöng ty àang tñchcûåc tiïëp thõ saãn phêím vaâ baán haâng. Kyä thuêåt naây thónh thoaãng àûúåcsûã duång nhû möåt cöng cuå chiïën lûúåc nhùçm thu huát sûå chuá yá cuãakhaách haâng maâ khöng phaãi cam kïët vúái caác àöëi thuã caånh tranh.

Browser (Trònh duyïåt)

Thuêåt ngûä chung cho caác chûúng trònh phêìn mïìm tòm, hiïínthõ vaâ in thöng tin tûâ Maång thöng tin toaân cêìu. Nhûäng trònhduyïåt phöí biïën nhêët hiïån nay laâ Internet Explorer cuãa Microsoft,Navigator cuãa Netscape vaâ Firefox cuãa Mozilla. Caác websitethûúng maåi àiïån tûã àïìu phaãi thöng qua trònh duyïåt àïí tiïëp cêånàûúåc khaách haâng.

Bulk Mail (Gûãi thû àiïån tûã vúái söë lûúång lúán)

Hònh thûác gûãi email cho möåt danh saách àõa chó email rêët lúántrong cú súã dûä liïåu khaách haâng hoùåc nhûäng ngûúâi àùng kyá baãntin vúái nhûäng thöng tin chaâo haâng.

Bulletin Board (Diïîn àaân hay höåi thoaåi trïn Internet)

Möåt võ trñ trïn trang web núi ngûúâi truy cêåp coá thïí tòm àïën àïíchia seã thöng tin. Coá thïí nhòn thêëy danh saách nhûäng ngûúâi thamgia cuãa tûâng chuã àïì. Baån coá thïí àoåc tûâng baâi, lûåa choån vaâ traã lúâicho möåt hoùåc nhiïìu ngûúâi tuyâ yá. Hoùåc baån cuäng coá thïí tham giathaão luêån vúái möåt chuã àïì coá liïn quan àïën chuã àïì àang àûúåc traoàöíi. Nïëu chûúng trònh naây phuâ húåp vúái saãn phêím vaâ thõ trûúângmuåc tiïu cuãa baån, thò àêy coá thïí laâ caách töët nhêët àïí ngûúâi truycêåp àïën vúái thöng tin thûúng maåi cuãa baån.

Business Directory (Danh saách doanh nghiïåp)

Danh saách cú súã dûä liïåu theo tïn vaâ àõa chó, vñ duå tïn caác


doanh nghiïåp àûúåc phên loaåi theo ngaânh nghïì, núi àùng kyá.

Business-to-business communications (Truyïìn thöng doanh nghiïåp vúái doanh nghiïåp)

Viïåc tiïëp thõ saãn phêím cuãa möåt doanh nghiïåp túái doanhnghiïåp muöën mua haâng. Doanh nghiïåp mua saãn phêím àïí saãnxuêët thaânh phêím.

Chat room (Phoâng taán gêîu)

Möåt núi trïn website coá thïí truy cêåp vaâo àoá àïí noái chuyïån vaâchia seã thöng tin. Nhòn chung àêy khöng phaãi laâ möåt cöng cuå hûäuñch cho hoaåt àöång kinh doanh trïn website, noá àûúåc sûã duångnhiïìu cho muåc àñch giaãi trñ.

Certification authority - CA (Töí chûác chûáng thûåc)

Töí chûác baão àaãm xaác thûåc caá nhên àûúåc cêëp chûáng thû àiïåntûã. Thöng thûúâng, CA phaãi coá thoaã thuêån vúái möåt töí chûác nhûcöng ty theã tñn duång àïí cung cêëp thöng tin xaác nhêån àùåc àiïímnhêån daång möåt caá nhên. CA laâ möåt cêëu thaânh quan troång trongthûúng maåi àiïån tûã vaâ lônh vûåc an toaân dûä liïåu vò chuáng baão àaãmtñnh xaác thûåc cuãa caác bïn trao àöíi thöng tin.

Click throughs (Nhêën chuöåt)

Söë lêìn nhêën chuöåt qua möåt àûúâng link quaãng caáo, àêy laâ möåttrong nhûäng phûúng phaáp tñnh tiïìn quaãng caáo trïn Internetàûúåc goåi laâ traã theo lêìn nhêën chuöåt.

Click-through Rate (Tyã lïå nhêën chuöåt)

Tyã lïå nhêën chuöåt laâ söë lêìn nhêën chuöåt trïn söë lêìn nhòn thêëybanner quaãng caáo, tñnh theo tyã lïå phêìn trùm. Tyã lïå trung bònhhiïån nay laâ 0,5%. Tuy nhiïn, cêìn xem xeát àïën nhiïìu yïëu töë nhûthiïët kïë banner, xaác àõnh muåc tiïu thõ trûúâng. Möåt banner quaãngcaáo àûúåc xem laâ töët khi coá tyã lïå nhêën chuöåt lúán hún 5%.

143PHUÅ LUÅC

Content (Nöåi dung)

Thöng tin chûáa trong möåt website, göìm caã cêëu truác thïí hiïånthöng tin àoá. Website thûúâng àûúåc àaánh giaá vaâ xïëp haång dûåa vaâochêët lûúång, söë lûúång vaâ khaã nùng àõnh tuyïën thöng tin.

Cookies (Dûä liïåu theo doäi)

Caác tïåp dûä liïåu àûúåc lûu trûä taåi öí cûáng cuãa khaách haâng. Khimöåt trònh duyïåt yïu cêìu tòm kiïëm taâi liïåu, maáy chuã taåo ra möåtmêíu dûä liïåu àûúåc gûãi túái trònh duyïåt vaâ lûu taåi maáy tñnh cuãakhaách haâng. Sau àoá, khi trònh duyïåt yïu cêìu taâi liïåu khaác, dûäliïåu theo doäi àûúåc gûãi trúã laåi maáy chuã keâm theo yïu cêìu. Nhiïìuwebsite thûúng maåi àiïån tûã sûã duång dûä liïåu theo doäi àïí thu thêåpthöng tin vïì thoái quen, mûác àöå mua sùæm cuãa khaách haâng.

Copyright (Quyïìn taác giaã)

Khaã nùng lûu giûä hoùåc baán caác quyïìn àöëi vúái möåt taác phêímnghïå thuêåt, thûúâng thuöåc vïì ngûúâi taåo ra taác phêím àoá. Caác thöngtin, hònh aãnh cöng böë trïn website, giao diïån cuãa website cuängàïìu coá quyïìn taác giaã.

Copyright infringement (Vi phaåm quyïìn taác giaã)

Haânh vi taái taåo möåt taác phêím àaä àûúåc àùng kyá baãn quyïìn maâkhöng xin pheáp ngûúâi súã hûäu quyïìn taác giaã.

Counter (Cöng cuå àïëm söë lûúåt truy cêåp)

Cöng cuå thöëng kï cho pheáp àïëm vaâ hiïín thõ söë lêìn truy cêåp túáimöåt trang web. Möåt trong nhûäng muåc àñch cuãa cöng cuå naây laânhùçm tùng söë lûúång ngûúâi truy cêåp. Vñ duå, möåt ngûúâi truy cêåpvaâo trang web vaâ thêëy söë lûúång ngûúâi truy cêåp cao, anh ta seä toâmoâ vïì sûác hêëp dêîn cuãa trang web vaâ mong muöën khaám phaá noá.

Coupon distribution (Phên phöëi phiïëu)

Möåt söë caán böå tiïëp thõ vaâ baán leã thûúâng coi Internet laâ möåt


phûúng tiïån àïí phên phöëi caác phiïëu khuyïën maåi (phiïëu muahaâng giaãm giaá). Nhiïìu cöng ty àang thûã nghiïåm dõch vuå phênphöëi phiïëu trûåc tuyïën.

Cost Per Action - CPA (Chi phñ cho haânh vi mua haâng giaán tiïëp)

Chi phñ khi khaách haâng mua haâng qua möåt website àûúåc liïnkïët túái. Vñ duå, khi möåt website coá àûúâng dêîn túái website cuãa baånvaâ baån chêëp nhêån traã cho website naây 15% lúåi nhuêån cho möîikhaách haâng khi hoå nhêën nuát àïën website cuãa baån. Trong trûúânghúåp naây, CPA tûúng ûáng laâ 15% lúåi nhuêån cuãa baån.

Cost Per Click - CPC (Chi phñ cho möîi lêìn nhêën chuöåt)

Chi phñ cho möîi lêìn nhêën chuöåt vaâo quaãng caáo bùçng biïíu ngûä(banner). Vñ duå: khi nhêën chuöåt vaâo quaãng caáo bùçng biïíu ngûä(banner) thò phaãi traã 3 cent, nghôa laâ CPC tûúng ûáng laâ 3 cent.

Cost Per Thousand Impressions - CPM (Chi phñ cuãa möåt nghònlêìn quaãng caáo)

Chi phñ cöng ty quaãng caáo trïn maång phaãi traã cho ngûúâi súã hûäuwebsite tñnh trïn 1000 lêìn biïíu ngûä (banner) àûúåc ngûúâi sûã duångxem. Thuêåt ngûä CPM cuäng duâng àïí chó chi phñ cöng ty quaãng caáophaãi traã àïí gûãi möåt bûác thû àiïån tûã túái 1000 khaách haâng.

Phêìn lúán caác website tñnh phñ quaãng caáo theo CPM. Trung bònhtûâ 5 àïën 40 àöla cho 1000 lêìn quaãng caáo. Nïëu website cho biïëtrùçng quaãng caáo bùçng banner laâ 25 àöla CPM vaâ baån muöën quaãngcaáo bùçng banner 10.000 lêìn thò baån seä phaãi mêët laâ 250 àöla.

Cryptography (Mêåt maä)

(1) Kyä thuêåt baão vïå thöng tin qua viïåc chuyïín (maä hoaá) thöngtin àoá thaânh àõnh daång khöng thïí àoåc àûúåc, goåi laâ baãn maä. Chónhûäng ngûúâi kiïím soaát khoaá bñ mêåt múái coá thïí giaãi maä thöng tinàoá thaânh baãn roä. Thöng àiïåp àûúåc maä hoaá coá thïí bõ beã khoaá maä,

145PHUÅ LUÅC

mùåc duâ nhûäng kyä thuêåt mêåt maä hiïån àaåi khiïën viïåc beã maä trúãnïn rêët khoá thûåc hiïån.

(2) Caác thuã tuåc maä hoaá vaâ giaãi maä dûä liïåu.

Customer relationship management - CRM (Quaãn lyá quan hïåkhaách haâng)

Phêìn mïìm quaãn lyá caác quan hïå tûúng taác giûäa möåt cöng ty vúáicaác khaách haâng. Cöng nghïå thöng tin àaä thay àöíi caách thûác caáccöng ty hoaåch àõnh chiïën lûúåc tiïëp cêån khaách haâng vò noá laâm thayàöíi haânh vi mua haâng cuãa ngûúâi tiïu duâng. Vúái nhûäng bûúác tiïënmúái vïì cöng nghïå, àùåc biïåt sûå àa daång hoaá cuãa nhûäng kïnh tûåphuåc vuå nhû àiïån thoaåi Internet vaâ qua giao thûác khöng dêy,doanh nghiïåp coá thïí quaãn lyá nhiïìu möëi quan hïå bùçng caác phûúngthûác àiïån tûã. Vò thïë, caác töí chûác àang tòm caách caá nhên hoaá (tuyâbiïën) caác dõch vuå trûåc tuyïën qua nhûäng ûáng duång phaát triïín web-site vaâ dõch vuå thû àiïån tûã.

Customer to customer - C2C (Ngûúâi tiïu duâng vúái ngûúâi tiïu duâng)

Hònh thûác mua baán haâng hoaá hoùåc cung ûáng dõch vuå maâ ngûúâimua vaâ ngûúâi baán àïìu laâ caá nhên (khöng phaãi doanh nghiïåp hoùåccú quan nhaâ nûúác).

Customer satisfaction (Thoaã maän khaách haâng)

Traång thaái têm lyá cuãa khaách haâng khi coá àûúåc saãn phêím àaápûáng àuáng sûå mong àúåi. Sûå thoaã maän cuãa khaách haâng cùn cûá vaâochêët lûúång vaâ giaá caã cuãa saãn phêím. Trong thûúng maåi àiïån tûã,sûå thoaã maän cuãa khaách haâng coá thïí tûâ viïåc dïî daâng tòm àûúåcmoán haâng mònh cêìn trïn website, söë lûúång mùåt haâng phong phuá,giaá caã caånh tranh, thanh toaán dïî daâng, giao haâng chu àaáo …

Cybercash (Tiïìn trïn maång)

Cöng nghïå cho pheáp chêëp nhêån theã tñn duång nhû Visa vaâMastercard giao dõch trïn maång. Vúái tiïìn trïn maång, khaách haâng


coá thïí thanh toaán cho möåt àún haâng. Àiïìu naây àùåc biïåt cêìn thiïëtàöëi vúái nhûäng “saãn phêím vö hònh” nhû phêìn mïìm vaâ dõch vuå trûåctuyïën cung cêëp tñnh nùng truy cêåp ngay túái dõch vuå khi tiïën haânhviïåc thanh toaán. Sûã duång tiïìn trïn maång seä giuáp traánh khoãi viïåcsûã duång caác thiïët bõ chêëp nhêån theã thanh toaán vaâ àûúâng àiïånthoaåi coá chi phñ cao. Thay vaâo àoá, viïåc chuyïín tiïìn àûúåc tiïën haânhtrïn Internet qua viïåc sûã duång cöng nghïå maä hoaá cao cêëp nhùçmbaão àaãm cho caác giao dõch an toaân.

Cybermarketing (Tiïëp thõ trïn maång)

Thuêåt ngûä naây mang nghôa xuác tiïën baán haâng trïn Internet,bao göìm website baán haâng, thû àiïån tûã gûãi túái khaách haâng, baãngtin chaâo baán saãn phêím qua Internet. Nhiïìu giaám àöëc tiïëp thõ sûãduång thuêåt ngûä naây àïí chó caác cöng cuå tiïëp thõ qua maáy tñnh, baogöìm caã àôa CD.

Cybermediary (Nhaâ möi giúái trïn maång)

Töí chûác, caá nhên cung cêëp dõch vuå vaâ thu phñ cho caác giao dõchtrïn Internet maâ khöng súã hûäu haâng hoaá, dõch vuå àûúåc giao dõch.Vñ duå àiïín hònh laâ nhûäng töí chûác, caá nhên möi giúái bêët àöång saãnvaâ baán baão hiïím trïn maång.

Cyberspace (Khöng gian trïn maång)

Thuêåt ngûä naây bùæt nguöìn tûâ cuöën tiïíu thuyïët Neuromancercuãa William Gibson. Hiïån nay, thuêåt ngûä naây àûúåc sûã duång vúáinghôa möåt phêìn xaä höåi vaâ vùn hoaá töìn taåi trïn caác maång maáytñnh. Noá cuäng bao göìm toaân böå taâi nguyïn sùén coá qua caác hïåthöëng maáy tñnh àûúåc nöëi maång. Àêy cuäng chñnh laâ thõ trûúângtrong thûúng maåi àiïån tûã.

Data (Dûä liïåu)

Thöng tin àûúåc taåo ra, lûu trûä, truyïìn gûãi vaâ xûã lyá dûúái daångsöë hoaá, vñ duå, caác tïåp vùn baãn, êm thanh, hònh aãnh, phim trïnmaáy tñnh.

147PHUÅ LUÅC

Data message (Thöng àiïåp dûä liïåu)

Hònh thûác thöng tin àûúåc taåo, gûãi, nhêån vaâ lûu trûä bùçngphûúng tiïån àiïån tûã, quang hoåc hay tûúng tûå nhû trao àöíi dûä liïåuàiïån tûã (EDI), thû àiïån tûã, àiïån baáo, àiïån tñn. Thûúng maåi àiïåntûã cuäng nhû caác loaåi hònh giao dõch qua maång khaác àïìu sûã duångthöng àiïåp dûä liïåu àïí trao àöíi thöng tin giûäa caác bïn liïn quan.

Database (Cú súã dûä liïåu)

Möåt têåp húåp caác thöng tin àûúåc töí chûác theo caách maâ möåtchûúng trònh maáy tñnh coá thïí nhanh choáng tòm thêëy dûä liïåu. Cúsúã dûä liïåu tûúng tûå nhû möåt hïå thöëng thöng tin àiïån tûã (àûúåc sùæpxïëp theo möåt quy tùæc nhêët àõnh).

Database Front-end (Cú súã dûä liïåu tuyïën trûúác)

Möåt giao diïån tñch húåp caác ûáng duång trïn web vúái caác ûángduång cú súã dûä liïåu úã vùn phoâng tuyïën sau. Möåt vñ duå cho cú súã dûäliïåu tuyïën trûúác àoá laâ trïn ûáng duång tòm kiïëm saãn phêím hoùåcmuåc tòm kiïëm caác thöng tin trïn caác website nhû Amazon.comhoùåc Ubid.com.

Database marketing (Tiïëp thõ cú súã dûä liïåu)

Kho thöng tin trïn maáy tñnh àûúåc töí chûác theo caách nhùçm chopheáp viïåc truy xuêët, thao taác (xûã lyá) vaâ phên tñch hiïåu quaã vúáimuåc àñch taåo ra saãn phêím àûúåc tiïëp thõ.

Data warehouse (Kho dûä liïåu)

Trung têm lûu giûä têët caã hoùåc phêìn lúán caác dûä liïåu àûúåc thuthêåp búãi möåt doanh nghiïåp thöng qua caác nguöìn khaác nhau nhûcaác ûáng duång xûã lyá giao dõch trûåc tuyïën (OLTP), caác àiïím baánhaâng (POS), caác hïå thöëng quaãn trõ nguöìn lûåc doanh nghiïåp(ERP) vaâ caác nhaâ cung cêëp dûä liïåu nghiïn cûáu thõ trûúâng. Phêìnmïìm khai thaác dûä liïåu (Data mining) cho pheáp ngûúâi duâng coáthïí töí chûác vaâ lêëy ra caác thöng tin choån loåc tûâ caác kho dûä liïåu àïínghiïn cûáu.


Decryption (Giaãi maä)

(1) Haânh vi chuyïín möåt tïåp àûúåc maä hoaá thaânh àõnh daång coáthïí àoåc àûúåc;

(2) Bêët cûá thuã tuåc naâo àûúåc sûã duång trong kyä thuêåt mêåt maänhùçm chuyïín baãn àûúåc maä hoaá (baãn maä) thaânh dûä liïåu coá thïí àoåcàûúåc (baãn roä).

Differential advantage (Lúåi thïë khaác biïåt)

Nhoám nhûäng àùåc àiïím àùåc trûng cuãa möåt cöng ty hoùåc saãnphêím àûúåc thõ trûúâng thûâa nhêån nhû nhûäng yïëu töë caånh tranhriïng biïåt (coá yá nghôa), vñ duå möåt cöng ty chuyïn cung cêëp hoavaâ quaâ tùång theo àùåt haâng trïn maång, hoùåc dõch vuå cung cêëpnhaåc chuöng àiïån thoaåi di àöång vaâ tñnh tiïìn luön vaâo hoaá àúnàiïån thoaåi.

Digital (Söë hoaá)

Thöng tin söë hoaá laâ thöng tin àûúåc thïí hiïån dûúái daång söë, coáthïí àûúåc lûúång hoaá bùçng caác giaá trõ chñnh xaác, àöëi lêåp vúái khaáiniïåm “analog - tûúng tûå”: mö taã thöng tin àûúåc hiïín thõ theo möåtdaãi liïn tuåc vaâ coá thïí àûúåc lûúång hoaá bùçng nhiïìu giaá trõ khöngxaác àõnh.

Digital cash (Tiïìn söë hoaá)

Hònh thûác tiïìn àiïån tûã chó töìn taåi trïn khöng gian maång.Kiïíu tiïìn naây khöng mang nhûäng thuöåc tñnh vêåt lyá, nhûng coágiaá trõ nhû tiïìn thêåt dûúái àõnh daång àiïån tûã, giöëng nhû àûúåc sûãduång trïn maång thöng tin toaân cêìu. Qua viïåc gûãi cho khaáchhaâng möåt têëm seác, ngên haâng seä gûãi möåt phêìn mïìm àùåc biïåt chopheáp ruát tiïìn tûâ taâi khoaãn taåi ngên haâng lûu vaâo hïå thöëng thöngtin cuãa khaách. Khaách haâng sau àoá coá thïí sûã duång tiïìn àïí muahaâng trïn maång. Hïå thöëng thanh toaán naây hy voång giaãi quyïëtcaác vêën àïì an ninh liïn quan túái viïåc sûã duång söë theã tñn duångtrïn Internet.

149PHUÅ LUÅC

Digital certificate (Chûáng thû söë)

Sûå chûáng nhêån trïn maång àïí biïët àñch xaác baån laâ khaách haâng,thûúng nhên hay möåt cú quan taâi chñnh. Chûáng thû söë àûúåc sûãduång trong suöët quaá trònh giao dõch àiïån tûã an toaân (SET –Secure Electronic Transaction).

Digital signature (chûä kyá söë)

Chûä kyá söë, giöëng chûä kyá viïët, laâ möåt phûúng thûác xaác thûåcnguöìn göëc vaâ taác giaã cuãa taâi liïåu. Chûä kyá söë sûã duång cöng nghïåhaå têìng khoaá cöng khai àïí taåo ra cùåp khoaá cöng khai - khoaá bñmêåt cho möîi ngûúâi duâng. Dûä liïåu àûúåc maä hoaá bùçng khoaá cöngkhai seä chó coá thïí àoåc àûúåc khi coá khoaá bñ mêåt, vaâ ngûúåc laåi. Nhûvêåy, chûä kyá söë vûâa giuáp xaác àõnh danh tñnh ngûúâi kyá, vûâa coá thïíduâng nhû möåt cöng cuå baão mêåt dûä liïåu.

Direct e-mail (Thû àiïån tûã trûåc tiïëp)

Hònh thûác quaãng caáo trïn Internet sûã duång phûúng thûáctruyïìn thöng giûäa möåt ngûúâi vúái ngûúâi khaác qua thû tñn (thûàiïån tûã, maáy fax) maâ khöng phaãi laâ qua caác phûúng tiïån truyïìnthöng àaåi chuáng.

Direct retailing (Baán leã trûåc tiïëp)

Hònh thûác baán leã khöng lûu trûä haâng hoaá nhû baán haângngay taåi nhaâ, baán trong möåt nhoám xaác àõnh trûúác vaâ baán haângtrïn maång. Nhûäng hònh thûác truyïìn thöëng cuãa baán leã trûåc tiïëpdêìn mêët ài, nhûng baán leã trïn maång àang coá xu hûúáng phaáttriïín maånh.

Direct sales (Baán trûåc tiïëp)

Mö hònh baán haâng àún giaãn àûúåc thiïët lêåp qua viïåc hònhthaânh möåt website àïí baán möåt nhoám saãn phêím cho ngûúâi tiïuduâng (mö hònh naây khöng àoâi hoãi töí chûác, caá nhên baán haâng laânhaâ saãn xuêët).


Discount rate (Phñ chiïët khêëu)

Phêìn giaá trõ maâ doanh nghiïåp phaãi traã cho ngên haâng thanhtoaán. Thöng thûúâng mûác phñ naây chiïëm tûâ 2,5% àïën 5% töíng giaá trõthanh toaán qua theã tñn duång. Phñ chiïët khêëu àûúåc tñnh dûåa vaâo kiïíukinh doanh haâng hoaá, dõch vuå trïn maång cuãa doanh nghiïåp vaâ caácyïëu töë khaác (chêët lûúång haâng hoaá, dõch vuå, loaåi theã tñn duång ...)

Domain name (Tïn miïìn)

Tïn miïìn laâ möåt tïn duy nhêët àaåi diïån cho möîi maáy tñnh trïnInternet. DNS chuyïín tïn miïìn do ngûúâi sûã duång Internet tòmkiïëm thaânh àõa chó IP, qua àoá nhêån biïët võ trñ cuãa maáy tñnh sûãduång àõa chó IP àoá vaâ giuáp thêëy thöng tin àûúåc yïu cêìu.www.mot.gov.vn laâ möåt tïn miïìn, trong àoá phêìn àuöi “gov.vn” thïíhiïån “mot” (tûâ viïët tùæt tiïëng Anh cuãa Böå Thûúng maåi) laâ möåt cúquan nhaâ nûúác cuãa Viïåt Nam. Caác maä thûúâng àûúåc sûã duång àïíchó nhûäng hònh thûác töí chûác khaác nhau göìm:

ac - töí chûác nghiïn cûáu

com - töí chûác thûúng maåi

edu - töí chûác giaáo duåc

gov - cú quan chñnh phuã khöng göìm caác cú quan quên sûå

int - töí chûác quöëc tïë

net - töí chûác quaãn trõ maång

org - töí chûác phi lúåi nhuêån

Domain Name Service – DNS (Dõch vuå tïn miïìn)

Dõch vuå tïn miïìn cho pheáp ghi nhúá võ trñ trïn Internet möåtcaách dïî daâng hún. Internet thûåc tïë hoaåt àöång dûåa trïn caác söëhiïåu maång (IP) maâ khöng qua caác tïn miïìn (vñ duå 203.162.12.18laâ söë hiïåu maång cuãa www.mot.gov.vn). DNS chuyïín caác söë hiïåumaång thaânh tïn miïìn qua Internet. Coá thïí àiïìn tïn miïìn hoùåcàiïìn trûåc tiïëp söë hiïåu maång vaâo höåp àõa chó cuãa trònh duyïåt.

151PHUÅ LUÅC

Doorway page (Trang ngoä)

Caác trang web àûúåc thiïët kïë vúái muåc àñch chñnh (hoùåc muåcàñch duy nhêët) laâ tùng töëi àa àöå thên thiïån vúái caác cöng cuå tòmkiïëm nhùçm muåc tiïu thu huát ngûúâi tòm kiïëm túái vaâ chuyïín hoåsang caác website baán haâng hay website chûáa nöåi dung thûåc sûå (coáthïí chuyïín tûå àöång hay böë trñ caác àûúâng liïn kïët àïí ngûúâi sûãduång kñch chuöåt vaâo).

E-business (Kinh doanh àiïån tûã)

Viïåc ûáng duång caác phûúng tiïån àiïån tûã trong hoaåt àöång quaãnlyá, saãn xuêët, mua baán haâng hoaá vaâ dõch vuå cuãa möåt àún võ nhùçmcùæt giaãm chi phñ, töëi àa hoaá lúåi nhuêån. Thöng thûúâng, doanhnghiïåp tiïën haânh hai loaåi hoaåt àöång kinh doanh àiïån tûã laâ giaodõch àiïån tûã trong nöåi böå doanh nghiïåp vaâ giao dõch àiïån tûã bïnngoaâi doanh nghiïåp vúái khaách haâng (B2C) hoùåc vúái doanh nghiïåpkhaác (B2B).

E-enterprise (Doanh nghiïåp àiïån tûã)

Doanh nghiïåp ûáng duång caác hònh thûác kinh doanh àiïån tûã.

E-broker (Nhaâ trung gian àiïån tûã)

Nhûäng ngûúâi hoaåt àöång thûúng maåi àiïån tûã dûúái daång thiïëtlêåp cûãa haâng àiïån tûã cho nhiïìu nhaâ cung cêëp khaác nhau. Nhaâtrung gian chó thiïët lêåp caác cú súã haå têìng kyä thuêåt cho cûãa haângàiïån tûã maâ khöng coá traách nhiïåm vïì thûåc hiïån àún haâng vaâ baãohaânh.

E-book (Saách àiïån tûã)

Cuöën saách aão hay möåt cuöën saách kyä thuêåt söë. Àún giaãn àoá chólaâ möåt hoùåc möåt nhoám caác tïåp vùn baãn kyä thuêåt söë khi liïn kïëtvúái nhau thò coá thïí àoåc àûúåc trïn maáy vi tñnh hoùåc thiïët bõchuyïn àoåc. Saách àiïån tûã hiïån rêët phöí biïën trïn maång búãi vò bêëtcûá ai cuäng coá thïí dïî daâng xuêët baãn vaâ phaát haânh vaâ do àoá coá khaãnùng trúã thaânh möåt loaåi haâng hoaá trong thûúng maåi àiïån tûã.


E-cash (Tiïìn àiïån tûã)

Möåt hònh thûác thanh toaán àûúåc taåo ra vaâ sûã duång trïnInternet. Tiïìn àiïån tûã coá thïí àûúåc chuyïín tûâ ngûúâi naây sangngûúâi khaác giöëng tiïìn mùåt. Tiïìn àiïån tûã coá khaã nùng thanh toaánnhû tiïìn giêëy. Hiïån taåi, tiïìn àiïån tûã chûa àûúåc sûã duång phöí biïën.

Electronic bill delivery (Chuyïín hoaá àún àiïån tûã)

Hïå thöëng chuyïín hoaá àún cho pheáp ngên haâng gûãi hoaá àúnthanh toaán túái maáy tñnh cuãa khaách haâng qua maång truyïìn thöng.Hïå thöëng naây coân cho pheáp khaách haâng chuyïín tiïìn qua ngênhaâng cuãa hoå túái núi thanh toaán.

Electronic bill presentment (Gûãi hoáa àún àiïån tûã)

Quaá trònh phên phöëi caác hoaá àún thanh toaán àiïån tûã túái caáckhaách haâng thöng qua Internet hoùåc caác maång trûåc tuyïën khaác.

Electronic commerce (Thûúng maåi àiïån tûã)

Viïåc tiïën haânh möåt phêìn hay toaân böå hoaåt àöång thûúng maåibùçng caác phûúng tiïån àiïån tûã. Thûúng maåi àiïån tûã àûúåc tiïënhaânh qua caác phûúng thûác chuã yïëu laâ doanh nghiïåp túái doanhnghiïåp (B2B), doanh nghiïåp túái ngûúâi tiïu duâng (B2C) vaâ doanhnghiïåp vúái cú quan nhaâ nûúác (B2G). Ngaây nay, thûúng maåi àiïåntûã àang dêìn trúã nïn phöí biïën vúái sûå xuêët hiïån cuãa Internet.

Electronic data interchange – EDI (Trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã)

Sûå truyïìn thöng tin tûâ maáy tñnh naây sang maáy tñnh khaác dûåavaâo möåt tiïu chuêín àaä àûúåc àõnh sùén àïí cêëu truác thöng tin. EDIlaâ phûúng thûác àûúåc sûã duång phöí biïën trong giao dõch doanhnghiïåp túái doanh nghiïåp (B2B).

Electronic distributor (Nhaâ phên phöëi àiïån tûã )

Nhûäng nhaâ phên phöëi chõu traách nhiïåm vïì tiïëp nhêån hoáa àúnvaâ thûåc hiïån àún haâng cuäng nhû baão haânh saãn phêím (ngûúåc laåivúái nhaâ trung gian àiïån tûã).

153PHUÅ LUÅC

Electronic Data Interchange for Administration, Commerceand Transport – EDIFACT (Hïå chuêín trao àöíi dûä liïåu àiïån tûãtrong haânh chñnh, thûúng maåi vaâ vêån taãi)

Tiïu chuêín quöëc tïë cho caác thöng àiïåp EDI. EDIFACT, tïn goåikhaác laâ UN/EDIFACT, laâ möåt trong hai tiïu chuêín quöëc tïë mö taãcuá phaáp truyïìn gûãi EDI. EDIFACT do nhoám cöng taác (WP.4) cuãaUyã ban Kinh tïë chêu Êu cuãa Liïn húåp quöëc (UN/ECE) phaát triïín.Caác quy tùæc cuá phaáp EDIFACT àaä àûúåc ban haânh thaânh chuêínISO 9735.

Electronic funds transfer - EFT (Chuyïín tiïìn àiïån tûã)

Hïå thöëng vaâ cöng nghïå xûã lyá caác giao dõch taâi chñnh vaâ chuyïíntiïìn bùçng phûúng thûác àiïån tûã giûäa hai töí chûác taâi chñnh, göìm caãnhûäng hïå thöëng thanh toaán tûå àöång.

Electronic mailbox (Höåp thû àiïån tûã)

Khöng gian trïn maáy tñnh ngûúâi nhêån hoùåc trïn maång cuãanhaâ cung cêëp dõch vuå, àûúåc sûã duång àïí chûáa caác thû àiïån tûã.

Electronic mall (Cûãa haâng àiïån tûã )

Möåt website hoùåc möåt khu vûåc trïn möåt cöíng dõch vuå trûåctuyïën. Taåi àêy, caác thöng tin vïì saãn phêím dõch vuå àûúåc cung cêëpbúãi nhiïìu cöng ty baán haâng cuâng vúái caác àûúâng kïët nöëi túái caáccöng ty khaác cuäng nhû caác tiïån ñch thuêån lúåi àïí ngûúâi mua àùåthaâng trûåc tuyïën maâ khöng cêìn phaãi rúâi khoãi cûãa haâng.

Electronic market system (Hïå thöëng thõ trûúâng àiïån tûã)

Cêëu thaânh cuãa möåt hïå thöëng thöng tin liïn töí chûác cung cêëpthöng tin vïì doanh nghiïåp, lônh vûåc kinh doanh àïí tùng tñnhcaånh tranh vaâ hiïåu quaã trïn thõ trûúâng trûåc tuyïën.

Electronic shopping (Mua haâng tûâ xa)

Mua haâng trûåc tuyïën vaâ dõch vuå taãi thöng tin àûúåc truy cêåptûâ maáy tñnh caá nhên. Ngûúâi mua haâng chó cêìn biïët sûã duång maáy


tñnh àïí lûåa choån thöng tin hoå muöën. Hoå coá thïí mua haâng hoaá,dõch vuå nhû mua veá maáy bay, chúi troâ chúi, tòm thöng tin vïì thõtrûúâng chûáng khoaán; cêåp nhêåt tin tûác, traã caác àún haâng vaâ truycêåp Internet. Nhaâ quaãng caáo coá thïí cung cêëp thöng àiïåp cuãa hoådûúái daång nhûäng logo, tïn hoùåc thöng tin, phuå thuöåc vaâo caáchthûác thanh toaán vaâ thöng àiïåp muöën gûãi.

E-mail (Thû àiïån tûã)

Hònh thûác gûãi thöng tin àïën ngûúâi nhêån thöng qua àõa chó cuãahoå trïn maång. So vúái thû thûúâng, thû àiïån tûã coá ûu àiïím nöíi bêåtlaâ àïën ngûúâi nhêån hêìu nhû ngay lêåp tûác, coá thïí chûáa nhiïìu loaåithöng tin khaác nhû êm thanh, aãnh àöång vaâ coá thïí gûãi cho nhiïìungûúâi möåt luác. Trong thûúng maåi, thû àiïån tûã laâ phûúng tiïån ûaduâng àïí ngûúâi mua, ngûúâi baán trao àöíi thïm thöng tin chi tiïëtcho möåt giao dõch.

E-mail publications (êën phêím qua thû àiïån tûã)

Coá rêët nhiïìu loaåi êën phêím àûúåc gûãi qua thû àiïån tûã àïënkhaách haâng. E-zines, hay coân goåi laâ taåp chñ àiïån tûã, laâ têåp húåp têëtcaã caác baâi viïët phong phuá vaâ àöåc àaáo, àûúåc gûãi email àïìu àùån àïëncho nhûäng ngûúâi àùng kyá.

Enabler (Chiïën lûúåc kinh doanh dûåa trïn website khaác)

Chiïën lûúåc kinh doanh khöng dûåa trïn viïåc xêy dûång website.Chiïën lûúåc naây àùåt ra viïåc xêy dûång möåt cú súã dûä liïåu hay möåtcöng cuå coá thïí àûúåc àùåt trong website cuãa nhûäng cöng ty khaác àïíphaát huy töët hún hiïåu quaã cuãa chuáng.

Encoding (Ghi maä)

Viïåc biïën yá tûúãng, suy nghô cuãa ngûúâi gûãi thaânh thöng àiïåp,thûúâng dûúái daång tûâ, ngûä vaâ kyá hiïåu.

Encryption (Maä hoaá)

Laâ quaá trònh chuyïín dûä liïåu sang maä söë khöng thïí àoåc àûúåc

155PHUÅ LUÅC

àïí baão mêåt thöng tin. Maä hoaá rêët cêìn thiïët àïí viïåc chuyïín caácthöng tin bñ mêåt qua maång khöng bõ löå.

Encryption algorithm (Thuêåt toaán maä hoaá)

Caách thûác baão àaãm dûä liïåu dûúái daång thöng àiïåp àûúåc baão vïåkhoãi caác truy cêåp traái pheáp qua viïåc maä hoaá. Maä hoaá giuáp chegiêëu thöng tin qua viïåc sûã duång caác quy tùæc toaán hoåc (thûúâng goåilaâ thuêåt toaán). Quaá trònh maä hoaá seä biïën möåt thöng àiïåp tûâ baãnroä thaânh baãn maä úã daång khöng thïí àoåc àûúåc qua viïåc thïm dûäliïåu vaâo thöng àiïåp; viïåc phaá vúä maä khoaá naây laâ rêët khoá khùn, vòthïë cuäng khoá àoåc àûúåc thöng àiïåp. Möåt thuêåt toaán coá thïí mangtñnh àöëi xûáng hoùåc phi àöëi xûáng. Thuêåt toaán àöëi xûáng àoâi hoãi haimaä khoaá giöëng hïåt nhau. Thuêåt toaán àöëi xûáng coá khaã nùng àaãongûúåc, vò vêåy, nïëu möåt khoaá maä bõ löå thò seä dïî truy cêåp vaâo thöngàiïåp bõ maä hoaá. Tiïu chuêín maä hoaá dûä liïåu (DES - DataEncryption Standard) laâ kiïíu thuêåt toaán àöëi xûáng àûúåc sûã duångphöí biïën nhêët.

Enterprise resource planning (Kïë hoaåch hoáa nguöìn lûåc doanh nghiïåp)

Caác ûáng duång cúä lúán àûúåc sûã duång àïí tñch húåp caác quaátrònh kinh doanh vaâ quaãn lyá caác söë liïåu kiïím kï cuãa nhiïìu chinhaánh vaâ caác khu vûåc àõa lyá khaác nhau cuãa doanh nghiïåp.Nhûäng ûáng duång naây àoáng vai troâ nhû laâ “àûúâng truåc thöngtin” cuãa doanh nghiïåp.

Enveloping

Quy trònh taâi liïåu cuâng daång hoùåc chung muåc àñch àûúåc nhoámvúái nhau vaâ gûãi túái möåt àõa chó trong möåt phong bò àiïån tûã. Quytrònh naây do möåt phêìn mïìm quaãn lyá EDI thûåc hiïån.

Extranet (Maång nöëi ngoaâi)

Website kïët nöëi doanh nghiïåp túái khaách haâng, nhaâ cung cêëp…trong thûúng maåi àiïån tûã. Nhûäng website naây thûúâng cung cêëp


nhûäng thöng tin vïì khaách haâng cuå thïí hún caác website cöng cöångvaâ coá thïí thiïët lêåp cú chïë baão àaãm an toaân nhû mêåt khêíu chongûúâi sûã duång nhùçm truy cêåp túái nhûäng thöng tin nhaåy caãm hún.

Finger

Chûúng trònh phêìn mïìm àûúåc thiïët lêåp trïn nhiïìu website,cho pheáp ngûúâi sûã duång tòm thöng tin vïì nhûäng ngûúâi sûã duångkhaác nhû súã thñch mua haâng, caác website thûúâng àoåc.

Firewall (Tûúâng lûãa)

Hïå thöëng göìm phêìn mïìm vaâ phêìn cûáng nhùçm giaám saát sûåtrao àöíi thöng tin giûäa maång nöåi böå vaâ maång bïn ngoaâi (vñ duånhû Internet). Tûúâng lûãa àûúåc thiïët kïë àïí kiïím soaát caác truy cêåptraái pheáp tûâ bïn ngoaâi vúái muåc àñch can thiïåp hoùåc truy cêåp vaâothöng tin trïn hïå thöëng maáy tñnh nöëi maång. Tûúâng lûãa thûúângàûúåc sûã duång nhùçm baão vïå caác hïå thöëng kinh doanh àiïån tûã khoãisûå xêm nhêåp hoùåc têën cöng tûâ bïn ngoaâi hïå thöëng thöng tin.

Frequently asked questions - FAQ (Cêu hoãi thûúâng gùåp)

Trang chûáa nhûäng cêu hoãi thûúâng gùåp nhêët coá keâm caác cêutraã lúâi. Website thûúng maåi àiïån tûã sûã duång trang naây àïí giaãiàaáp nhûäng thùæc mùæc thûúâng gùåp núi khaách haâng, qua àoá taåo êëntûúång vïì sûå chu àaáo cuãa doanh nghiïåp.

Gateway (Cöíng kïët nöëi)

Hïå thöëng göìm phêìn cûáng vaâ phêìn mïìm kïët nöëi hai kiïíu maångkhaác nhau. Cöíng kïët nöëi cuäng coá thïí laâ möåt thiïët bõ cho pheáp caácgoái dûä liïåu ài tûâ möåt maång naây túái möåt maång khaác trïn Internet.Vñ duå, rêët nhiïìu dõch vuå thûúng maåi coá cöíng kïët nöëi thû àiïån tûãphuåc vuå viïåc gûãi thöng àiïåp túái caác àõa chó Internet. Trong möåtmaång nöåi böå, möåt maáy chuã àoáng vai troâ nhû möåt cöíng kïët nöëigiûäa maång bïn trong vaâ Internet.

Global retailing (Baán leã quöëc tïë)

Hïå thöëng baán leã àûúåc múã röång trïn phaåm vi quöëc tïë. Maång

157PHUÅ LUÅC

truyïìn thöng vaâ phûúng tiïån truyïìn thöng àaåi chuáng àaä giuápmúã röång caác hònh thûác kinh doanh vûúåt ra ngoaâi biïn giúái quöëcgia. Nhiïìu doanh nghiïåp baán leã cuãa Myä thêm nhêåp vaâo thõtrûúâng Mïhicö, Canaàa, chêu Êu, Nhêåt Baãn, Trung Quöëc …qua caác hiïåp àõnh quöëc tïë nhû NAFTA (Hiïåp àõnh Thûúng maåitûå do Bùæc Myä), GATT (Hiïåp àõnh chung vïì thuïë quan vaâthûúng maåi)…

Gray marketing (Tiïëp thõ khöng chñnh thûác)

Nhûäng kïnh baán haâng traái pheáp (khöng coá thûúng hiïåu), dêîntúái caác hêåu quaã tiïu cûåc. Nhiïìu saãn phêím àûúåc baán qua thõtrûúâng khöng chñnh thûác khöng phuâ húåp vúái caác tiïu chuêín dochñnh phuã àûa ra. Khaách haâng coá thïí bõ thiïåt haåi do mùåt haângtrïn thõ trûúâng naây thûúâng khöng baão àaãm chêët lûúång. Coá nhiïìuwebsite baán haâng àang trúã thaânh cöng cuå cuãa tiïëp thõ khöngchñnh thûác.

Hacker (Tin tùåc)

Caá nhên xêm nhêåp traái pheáp vaâ cöë gùæng truy cêåp túái caác thöngtin àûúåc baão mêåt, vñ duå, cú súã dûä liïåu vïì khaách haâng, söë theã tñnduång, nöåi dung vaâ trõ giaá caác giao dõch mua baán qua maång.

Hit (Lûúåt truy cêåp)

Söë lêìn möåt trònh duyïåt gûãi yïu cêìu truy cêåp túái möåt muåc trïnmaáy chuã Internet. Möåt hit àûúåc tñnh khi coá möåt yïu cêìu àûúåc gûãitúái maáy chuã. Hit coá yá nghôa àöëi vúái nhaâ quaãn trõ maång vaâ ngûúâisûã duång vò cho pheáp thöëng kï mûác àöå truy cêåp túái tûâng mùåt haângtrïn möåt website, giuáp hoå biïët àûúåc mùåt haâng, quaãng caáo naâo thuhuát sûå quan têm cuãa ngûúâi xem.

Hit list (Danh saách khaách haâng)

Danh saách (cuãa ngûúâi baán haâng) nhûäng ngûúâi sùén saâng muahoùåc seä mua haâng.


Homepage (Trang chuã)

Trang web hiïån ra àêìu tiïn khi goä vaâo àõa chó möåt website.Trang chuã thûúâng coá thûåc àún (caác muåc nöåi dung) vaâ caác thöngtin nöíi bêåt cuãa website. Quaãng caáo àùåt trïn trang chuã cuäng seä dïîgêy êën tûúång vaâ thu huát ngûúâi xem.

Hypermedia (Siïu phûúng tiïån truyïìn thöng)

Phûúng tiïån truyïìn thöng nhû aãnh, hònh aãnh vaâ êm thanhtrïn trang web liïn kïët ngûúâi sûã duång túái möåt trang web khaácqua viïåc nhêëp lïn phûúng tiïån truyïìn thöng àoá (vñ duå, logo cuãamöåt cöng ty àûúåc àùåt trïn möåt trang web, khi ngûúâi sûã duångnhêëp con troã vaâo logo naây thò seä àûúåc liïn kïët túái website cuãacöng ty coá logo àoá). Tñnh nùng naây àùåc biïåt hûäu ñch trong tiïëp thõ.

Hypertext (Siïu vùn baãn)

Bêët cûá taâi liïåu (vùn baãn) naâo coá àûúâng liïn kïët túái nhûäng taâiliïåu (vùn baãn) khaác. Àûúåc phaát minh vaâo nhûäng nùm 1960, siïuvùn baãn cho pheáp ài theo caác àûúâng dêîn trong möåt taâi liïåu.Khöng giöëng cêëu truác tuyïën tñnh cuãa thöng tin, siïu vùn baãn laâdaång liïn kïët thöng tin möåt caách tuêìn tûå nhûng phûác taåp. Coá thïínhêëp con troã lïn möåt tûâ hoùåc möåt cêu vaâ ngay lêåp tûác coá thöngtin vïì tûâ hoùåc cêu àoá; hoùåc coá thïí di chuyïín túái möåt phêìn khaáccuãa taâi liïåu chûáa caác thöng tin liïn quan.

Hypertext markup language - HTML (Ngön ngûä àaánh dêëu siïu vùn baãn)

Ngön ngûä maáy tñnh àûúåc sûã duång àïí taåo taâi liïåu siïu vùn baãntrong möi trûúâng maång thöng tin toaân cêìu. HTML sûã duång caáctheã vaâ tñnh nùng giuáp hûúáng dêîn trònh duyïåt caách tòm vaâ hiïínthõ möåt trang web cuå thïí trïn Internet.

Hypertext transfer protocol – HTTP (Giao thûác truyïìn siïu vùn baãn)

Giao thûác cho pheáp truyïìn caác tïåp dûä liïåu trïn Internet.

159PHUÅ LUÅC

HTTP àoâi hoãi möåt chûúng trònh maáy khaách HTTP taåi möåt àêìuvaâ chûúng trònh maáy chuã HTTP taåi àêìu kia. HTTP àaä trúãthaânh giao thûác quan troång nhêët trong sûã duång maång thöngtin toaân cêìu.

Indirect marketing (Tiïëp thõ giaán tiïëp)

Kyä thuêåt baán haâng hoaá vaâ dõch vuå thöng qua ngûúâi trung gianthûá ba, vñ duå nhúâ möåt cöng ty truyïìn thöng gûãi quaãng caáo haângloaåt túái khaách haâng qua thû àiïån tûã.

Infomediary (Nhaâ trung gian thöng tin)

Möåt töí chûác àöåc lêåp cung cêëp caác thöng tin tû vêën, thöng tinnghiïn cûáu vïì caác saãn phêím vaâ dõch vuå höî trúå ngûúâi mua haângtrïn maång trong viïåc quyïët àõnh mua haâng hay khöng, hoùåc möåtbïn thûá ba trung gian têåp húåp caác dûä liïåu saãn phêím dõch vuå vaâlaâm àún giaãn hoaá caác giao dõch giûäa ngûúâi mua vaâ ngûúâi baán.

Impressions (Söë lûúåt truy cêåp)

Söë lûúåt truy cêåp túái möåt vuâng trïn website. Quaãng caáo trïnmaång thûúâng traã phñ cùn cûá theo söë lûúåt truy cêåp túái vuâng naây.

Infoware (Thöng tin àûúåc baán)

Thöng tin coá thïí àûúåc mua bùçng caác phûúng tiïån àiïån tûã.

Integrated marketing (Tiïëp thõ tñch húåp)

Viïåc sûã duång nhûäng hïå thöëng höî trúå ra quyïët àõnh vïì baánhaâng vaâ tiïëp thõ, àûúåc kïët húåp vúái caác cú súã dûä liïåu liïn quannhùçm taåo thuêån lúåi cho quaá trònh lêåp kïë hoaåch, chiïën lûúåc vïìphaát triïín saãn phêím, giaá, phên phöëi, quan hïå khaách haâng, hïåthöëng baáo caáo…

Integrity (Tñnh toaân veån)

Tñnh bïìn vûäng cuãa cêëu truác dûä liïåu vaâ khaã nùng khoá taác àöång


laâm thay àöíi dûä liïåu àûúåc lûu trûä, thûúâng mang nghôa sûå baão vïåchöëng laåi viïåc chónh sûãa vaâ phaá hoaåi traái pheáp àöëi vúái thöng tin(dûä liïåu).

Intellectual property (Taâi saãn trñ tuïå)

Saãn phêím cuãa trñ tuïå coá giaá trõ thûúng maåi, bao göìm taâi saãncoá baãn quyïìn nhû taác phêím vùn hoåc - nghïå thuêåt vaâ taâi saãn mangtñnh yá tûúãng nhû phaát minh, saáng chïë, quy trònh cöng nghïå,phûúng thûác kinh doanh … Sûå phaát triïín caác ûáng duång cöngnghïå thöng tin trïn Internet vaâ caác maång múã àoâi hoãi coá nhûäng cúchïë baão höå quyïìn súã hûäu taâi saãn trñ tuïå múái, àùåc biïåt àöëi vúái caácchûúng trònh maáy tñnh, baãn nhaåc söë, tïn miïìn …

Intelligent agents (Phêìn mïìm thöng minh)

Cöng cuå phêìn mïìm giuáp so saánh möåt caách tûå àöång haâng hoaá,dõch vuå àïí tòm ra mûác giaá thêëp nhêët sùén coá trïn maång truy cêåptoaân cêìu.

Interactive financial exchange - IFX (Trao àöíi thöng tin taâi chñnh tûúng taác)

Möåt khung cöng nghïå àöåc lêåp, coá tñnh múã cho pheáp chia seã caácdûä liïåu taâi chñnh vaâ caác taâi liïåu giûäa caác töí chûác taâi chñnh vúáikhaách haâng cuãa hoå cuäng nhû caác nhaâ cung cêëp dõch vuå. Caác àùåctaã àûúåc phaác thaão göìm caã caác höî trúå cho viïåc khúãi taåo hoaá àúnàiïån tûã, thanh toaán àiïån tûã vaâ chuyïín tiïìn.

Internet

Maång cuãa caác maång. Internet têåp húåp caác maång maáy tñnhàûúåc kïët nöëi vúái nhau àïí coá thïí trao àöíi thöng tin. Internet chopheáp möåt caá nhên tûâ möåt maång chia seã thöng tin vúái ngûúâi sûãduång trïn caác maång khaác, coá thïí caách rêët xa nhau. Thöng tinàûúåc chia seã coá thïí dûúái nhiïìu hònh thûác khaác nhau. Vñ duå, sûãduång Internet àïí gûãi thû àiïån tûã, taãi tïåp dûä liïåu, xem phim,nghe nhaåc, trao àöíi vúái baån beâ qua caác cöng cuå àiïån tûã; hoùåc sûã

161PHUÅ LUÅC

duång Internet àïí mua, baán vaâ thanh toaán haâng hoaá, dõch vuå.Internet cuäng cho pheáp tòm kiïëm nhiïìu thöng tin maâ ngûúâi sûãduång quan têm. Sûå lan truyïìn cuãa Internet laâ möåt taác nhênthuác àêíy thûúng maåi àiïån tûã phaát triïín.

Internet Network Information Center - InterNIC (Trung têmThöng tin maång Internet)

Töí chûác chõu traách nhiïåm nhêån àùng kyá vaâ duy trò caác tïnmiïìn .com, .edu, .gov, .net, vaâ .org. InterNIC chõu sûå quaãn lyá cuãaNetwork Solutions Inc.

Intramarketing (Tiïëp thõ nöåi böå)

Viïåc tñch húåp nhûäng giaãi phaáp àùåc biïåt àïí nêng cao hiïåu quaãhoaåt àöång cuãa cöng ty qua viïåc sûã duång nhûäng cöng cuå nhû: caácmaång intranet, nhûäng ûáng duång giuáp tûå àöång hoaá viïåc baán haâng,nghiïn cûáu thõ trûúâng, thûúng maåi àiïån tûã, giaáo duåc vaâ àaâo taåo,quaãn trõ nhên sûå.

Intranet (Maång nöåi böå)

Maång hoaåt àöång trong möåt cöng ty. Intranet khai thaác caáccöng cuå Internet vúái chi phñ thêëp vaâ phöí cêåp nhùçm àaåt àûúåc caáclúåi thïë chiïën lûúåc so vúái àöëi thuã caånh tranh qua viïåc cùæt giaãm chiphñ vaâ caãi thiïån hiïåu quaã hoaåt àöång. Möåt maång nöåi böå mang baàùåc tñnh: töëc àöå cao, baão àaãm an toaân vaâ coá thïí kiïím soaát àûúåc.Àêy laâ nhûäng àiïím yïëu cuãa Internet.

Inventory (Kho haâng)

Kho saãn phêím coá sùén àïí baán trong trûúâng húåp baán haâng trûåctuyïën.

Jobber (Ngûúâi baán trung gian)

Ngûúâi mua haâng tûâ nhaâ saãn xuêët vaâ baán laåi cho ngûúâi baán leãqua website.


Junk e-mail (Thû àiïån tûã raác)

Thû àiïån tûã raác tûúng tûå nhûäng bûác thû hoùåc cuá àiïån thoaåiquaãng caáo gêy phiïìn toaái cho ngûúâi nhêån. Caác quaãng caáo daångnaây thûúâng khöng miïîn phñ vò ngûúâi nhêån phaãi traã caác chi phñkïët nöëi vaâ lûu trûä. Àêy laâ möåt hïå quaã khöng mong muöën cuãathûúng maåi àiïån tûã.

Just In Time - JIT (Kõp thúâi)

Taái thiïët kïë vaâ àún giaãn hoaá saãn xuêët bùçng viïåc giaãm thúâi gianlûu kho vaâ vêån chuyïín chó khi cêìn thiïët trong dêy chuyïìn saãnxuêët nhùçm töëi àa hoaá hiïåu quaã hoaåt àöång kinh doanh. Caác ûángduång cöng nghïå thöng tin thûúâng àûúåc sûã duång àïí àaáp ûáng yïucêìu naây.

Kiosk (Gian haâng)

Möåt cêëu truác àöåc lêåp nhoã àûúåc sûã duång àïí phên phöëi saãnphêím vaâ/hoùåc thöng tin trïn maång toaân cêìu, vñ duå, möåt websitecoá thïí bao göìm nhiïìu gian haâng daânh cho caác doanh nghiïåp hoùåcsaãn phêím khaác nhau.

Keyword (Tûâ khoaá)

Tûâ maâ dûåa vaâo àoá caác cöng cuå tòm kiïëm trïn Internet seä tòmnhûäng trang thöng tin liïn quan. Vñ duå, baån coá thïí duâng tûâ khoáa“e-commerce” hay “e-business” àïí tòm kiïëm thöng tin vïì thûúngmaåi àiïån tûã.

Link (Àûúâng liïn kïët)

Àûúåc gùæn vúái Internet, àûúâng liïn kïët àûúåc coi laâ möåt yïëu töëtrïn website maâ khi àûúåc nhêëp vaâo seä chuyïín ngûúâi sûã duång túáimöåt website khaác, cuâng nùçm trïn möåt àõa chó maång hoùåc taåi möåtmaáy chuã khaác.

Link popularity (Sûå phöí biïën cuãa liïn kïët)

Ào söë lûúång vaâ mûác àöå quan troång cuãa caác liïn kïët troã túái möåt

163PHUÅ LUÅC

website cuå thïí. Möåt liïn kïët àûúåc coi laâ quan troång khi noá àïën tûâmöåt website coá uy tñn. Hêìu hïët caác cöng cuå tòm kiïëm hiïån nay àïìusûã duång tiïu thûác sûå phöí biïën cuãa liïn kïët trong thuêåt toaán àaánhgiaá thûá haång cuãa website.

Location (Võ trñ)

Khi thiïët lêåp möåt website, cêìn thiïët phaãi coá möåt tïn miïìn thïíhiïån hònh aãnh cöng ty (tïn miïìn naây phaãi gùæn möåt caách logñch vúáicöng ty). Nhiïìu trûúâng húåp, ngûúâi sûã duång maång khöng biïët túái(hoùåc caãm thêëy khöng tiïån lúåi khi sûã duång) caác cöng cuå tòm kiïëm,hoå seä àiïìn tïn möåt cöng ty àûúåc biïët túái. Nïëu coá möåt tïn miïìngiuáp liïn hïå túái hònh aãnh cöng ty seä taåo thuêån lúåi cho viïåc kinhdoanh trïn maång.

Look-to-book ratio (Tyã lïå xem/àùåt chöî)

Tyã lïå xem/àùåt chöî laâ möåt con söë àûúåc sûã duång trong ngaânhcöng nghiïåp du lõch, cho biïët tûúng quan giûäa söë ngûúâi vaâo thùmmöåt trang web du lõch vaâ söë ngûúâi thûåc sûå àùåt chöî. Tyã lïå naây rêëtquan troång àöëi vúái nhûäng website nhû Priceline.com,Travelocity.com vaâ Expedia.com vò cùn cûá vaâo àoá chuáng ta coá thïíthêëy mûác àöå hoaåt àöång hiïåu quaã cuãa website.

Mailing list (Danh saách gûãi thû)

Danh saách caác àõa chó thû àiïån tûã àïí cuâng möåt luác möåt nöåidung thû coá thïí àûúåc gûãi cho têët caã nhûäng ngûúâi trong danh saáchnaây. Caác cöng ty thûúâng coá danh saách àõa chó thû àiïån tûã cuãa caáckhaách haâng thên thiïët àïí thûúâng xuyïn gûãi àïën cho hoå thöng tinvïì saãn phêím múái, caác àúåt khuyïën maäi, haå giaá, böëc thùm truángthûúãng, v.v..

Mapping (Sûå kïët húåp)

Quaá trònh laâm möåt nhoám giaá trõ phuâ húåp vúái möåt nhoám giaá trõtrong möåt böå khaác. Trong EDI, quaá trònh naây àûúåc thûåc hiïån khicaác phêìn tûã dûä liïåu bïn trong àûúåc chuyïín àöíi thaânh caác doâng dûäliïåu EDI hoùåc ngûúåc laåi.


Marketing (Tiïëp thõ)

Kïë hoaåch àûa saãn phêím túái ngûúâi coá nhu cêìu qua viïåc thuyïëtphuåc ngûúâi àoá rùçng hoå cêìn saãn phêím. Tiïëp thõ bao göìm viïåc xaácàõnh ngûúâi coá nhu cêìu (hoùåc seä coá nhu cêìu) keâm theo chiïën lûúåcquaãng caáo, baán haâng, àõnh giaá, phên phöëi, v.v.. Trong thûúng maåiàiïån tûã, tiïëp thõ thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã coá lúåi thïë lúándo chi phñ thêëp, khaã nùng taác àöång lúán vaâ nhanh.

Marketspace (Khöng gian thõ trûúâng)

Thuêåt ngûä mö taã sûå chuyïín àöíi tûâ thõ trûúâng truyïìn thöng(xaác àõnh theo võ trñ vêåt lyá) thaânh thõ trûúâng trûåc tuyïën (dûåa trïnvaâ àûúåc kiïím soaát bùçng thöng tin). Khöng giöëng saân giao dõch,khöng gian thõ trûúâng laâ möåt khöng gian maång trong àoá coá caáchoaåt àöång kinh doanh.

Mass customization (Tuyâ biïën cöng cöång)

Viïåc sûã duång cöng nghïå (nhû Internet) àïí cung cêëp dõch vuå coáthïí tuyâ biïën (caá nhên hoaá) àûúåc cho cöång àöìng. Khaã nùng naâychoê1pheáp khaách haâng khai thaác dõch vuå theo yá mònh.

Media (Phûúng tiïån truyïìn thöng)

(1) Phêìn maáy tñnh lûu trûä thöng tin nhû àôa vaâ bùng. Hêìu hïëtcaác hònh thûác phûúng tiïån maáy tñnh laâ phûúng tiïån tûâ tñnh.

(2) Caác hònh thûác khaác nhau cuãa truyïìn gûãi dûä liïåu nhûtruyïìn hònh, tiïëng vaâ in. Sûå kïët húåp giûäa nhiïìu hònh thûác truyïìngûãi dûä liïåu khaác nhau àûúåc goåi laâ àa phûúng tiïån. Vñ duå, möåt baâitrònh baây àa phûúng tiïån coá thïí bao göìm vùn baãn vaâ caác àoaånphim ngùæn keâm êm thanh. Nïëu ngûúâi sûã duång coá thïí kiïím soaátàûúåc caác tñnh nùng àa phûúng tiïån, baâi trònh baây àoá àûúåc goåi laâàa phûúng tiïån tûúng taác.

Merchant (Ngûúâi baán)

Tûâ àïí chó ngûúâi baán haâng trong caác giao dõch coá sûã duång

165PHUÅ LUÅC

thanh toaán qua maång. Ngûúâi baán coá thïí laâ möåt cöng ty nhêån àùåthaâng, giao haâng, thanh toaán àïìu qua maång hoùåc àún thuêìn chólaâ chuã möåt cûãa haâng coá chêëp nhêån thanh toaán bùçng theã.

Merchant account (Taâi khoaãn ngûúâi baán)

Taâi khoaãn cuãa ngûúâi baán múã úã möåt ngên haâng àïí chêëp nhêånthanh toaán qua maång.

Message (Thöng àiïåp)

Nöåi dung thöng tin àûúåc trao àöíi tûâ möåt nguöìn túái möåt hoùåcnhiïìu nguöìn khaác. Thöng àiïåp àûúåc cêëu thaânh göìm ba phêìn:phêìn tiïu àïì (chûáa caác thöng tin chó àõnh khúãi àêìu möåt thöngàiïåp nhû nguöìn gûãi, thúâi àiïím gûãi, àûúâng dêîn thöng àiïåp),phêìn thên vaâ phêìn kïët thuác (göìm caác thöng tin chó àõnh kïëtthuác möåt thöng àiïåp). Thuêåt ngûä naây coá thïí àûúåc sûã duång àïímö taã caác böå dõch trong trao àöíi dûä liïåu àiïån tûã (EDI). Böå dõchcoá thïí bao göìm dûä liïåu vïì möåt lïånh mua, möåt thöng baáo vêån taãihoùåc taâi liïåu àiïån tûã khaác chûáa thöng tin trao àöíi giûäa caác àöëitaác thûúng maåi.

META tags (Theã mö taã)

Möåt daång theã HTML cung cêëp caác thöng tin hêåu trûúâng. Theãmö taã thûúâng àûúåc sûã duång àïí àõnh nghôa tûâ khoaá trong caác cöngcuå tòm kiïëm vaâ giuáp cung cêëp thöng tin mö taã vïì website. Vñ duå,möåt theã mö taã chûáa caác thöng tin vïì website www.ecvn.gov.vn,mö taã caác tñnh nùng vaâ sú lûúåc nöåi dung website, àöìng thúâi liïåtkï caác tûâ khoaá liïn quan túái doanh nghiïåp coá thïí àûúåc sûã duångtrong caác cöng cuå tòm kiïëm.

Micro payments (Thanh toaán moán nhoã)

Hònh thûác thanh toaán bao göìm tiïìn kyä thuêåt söë, tiïìn mùåt vaânhûäng phiïëu thanh toaán höî trúå doanh nghiïåp vaâ ngûúâi tiïu duângkhi tiïën haânh caác giao dõch an toaân website. Hònh thûác thanhtoaán kyä thuêåt söë chûáa thöng tin àûúåc maä hoaá vïì khaách haâng cho


pheáp biïët àûúåc thoái quen tiïu duâng cuãa hoå cuäng nhû cung cêëp cúsúã an toaân cho caác giao dõch kinh doanh.

Microcash (Vi tiïìn mùåt)

Möåt daång tiïìn àiïån tûã. Vò tiïìn àiïån tûã coá thïí mang nhûäng àúnvõ rêët nhoã nïn cho pheáp duâng àïí thanh toaán nhûäng moán tiïìn nhoã.

Monthly fee (Phñ àoáng theo thaáng)

Phñ maâ doanh nghiïåp phaãi traã cho nhûäng khoaãn liïn quan àïëndõch vuå, chùèng haån nhû: baãng kï (ghi nhûäng söë tiïìn nhêåp vaâ xuêëtúã taâi khoaãn cuãa doanh nghiïåp trong möåt khoaãng thúâi kyâ nhêëtàõnh: haâng thaáng, haâng tuêìn ...), phñ truy cêåp maång, phñ duy tròdõch vuå thanh toaán qua maång,...

Microcommerce (Vi thûúng maåi)

Möåt hònh thûác cuãa thûúng maåi àiïån tûã, mua vaâ baán caác thöngtin vaâ dõch vuå coá giaá trõ nhoã. Vúái hònh thûác naây, caác cöng ty coá thïícoá lúåi nhuêån tûâ viïåc baán caác baâi baáo riïng leã cuãa möåt túâ baáo, caácmuåc tûâ cuãa möåt böå tûâ àiïín baách khoa hay möåt vaâi phuát chúi troâchúi trûåc tuyïën...

Microsegmentation (Maãng thõ trûúâng vi mö)

Quaá trònh saâng loåc vaâ töëi àa hoaá nhûäng maãng thõ trûúângchuyïn biïåt. Viïåc phên khuác thõ trûúâng töët hún seä coá sûác hêëp dêînhún àöëi vúái khaách haâng vò saãn phêím àaáp ûáng töët hún caác súã thñch(nhu cêìu) cuãa khaách haâng. Tuy nhiïn, viïåc phên khuác thõ trûúângcoá thïí khöng àem laåi àuã lúåi nhuêån, mùåc duâ coá thïí àaáp ûáng rêët töëtnhu cêìu möåt böå phêån nhoã khaách haâng. Thu thêåp dûä liïåu vïì khaáchhaâng vaâ phên tñch bùçng caác cöng cuå àiïån tûã, kïët húåp caác thöng tintûâ Internet, seä cho pheáp cöng ty phên khuác thõ trûúâng möåt caáchhiïåu quaã nhùçm baão àaãm cung cêëp caác haâng hoaá, dõch vuå töët hún.

Multimedia consistency (Sûå thöëng nhêët trong quaãng caáo)

Sûå thöëng nhêët trong hoaåt àöång quaãng caáo, duâ trïn caác phûúng

167PHUÅ LUÅC

tiïån khaác nhau. Vñ duå, khuön mùåt cuâng möåt ngûúâi xuêët hiïån trïntivi vaâ caác phûúng tiïån quaãng caáo (êën baãn, phûúng tiïån àiïån tûã);gioång noái cuãa ngûúâi naây cuäng phaãi tûúng tûå nhû trïn àaâi phaátthaânh, tivi vaâ caác phûúng tiïån quaãng caáo àiïån tûã khaác. Sûå thöëngnhêët seä taåo tñnh thên thuöåc (duâ coá thïí gêy caãm giaác àún àiïåu),nhûng trong quaãng caáo, noá seä taåo ra möåt hònh aãnh àaáng nhúá vïì saãnphêím qua caác giaác quan (thõ giaác vaâ thñnh giaác) cuãa khaách haâng.

Multinational corporation (Têåp àoaân àa quöëc gia)

Cöng ty dõch chuyïín caác nguöìn lûåc, haâng hoaá, dõch vuå vaâ kyänùng qua caác quöëc gia khaác nhau thöng qua hïå thöëng caác truåsúã taåi tûâng quöëc gia àoá. Söë lûúång caác cöng ty àa quöëc gia àangtùng nhanh, möåt phêìn nhúâ vaâo sûå tùng trûúãng cuãa thûúng maåiàiïån tûã.

Navigation (Sûå di chuyïín)

Khaã nùng di chuyïín trïn maång truy cêåp toaân cêìu (àùåc biïåtduâng trong trûúâng húåp möåt website cuå thïí). Sûå dïî daâng dichuyïín trïn website thûúâng laâ möåt tiïu chñ quan troång khi thiïëtkïë website. Möåt website thûúng maåi khoá di chuyïín seä ñt àûúåctruy cêåp túái, do vêåy hiïåu quaã baán haâng khöng cao.

Newsgroup (Nhoám gûãi tin)

Diïîn àaân thaão luêån cöng cöång trïn maång maáy tñnh. Caác thaânhviïn coá thïí gûãi vaâ àoåc thöng àiïåp, àùåt vaâ traã lúâi cêu hoãi trïn caácnhoám trao àöíi tin. Ngaây nay, caác nhoám trao àöíi tin trúã nïn rêëtphöí biïën. Ngûúâi baán, ngûúâi mua coá thïí tham gia caác nhoám tin àïítrao àöíi thöng tin vïì mùåt haâng, xu hûúáng kinh doanh hoùåc giaãiàaáp thùæc mùæc cuãa khaách haâng.

Newsletter (Baãn tin)

Thû àiïån tûã àõnh kyâ gûãi àïën cho nhûäng ngûúâi àaä àùng kyá. Àêylaâ phûúng tiïån hûäu hiïåu àïí doanh nghiïåp quaãng caáo cho haânghoaá, dõch vuå cuãa mònh, cêåp nhêåt cho khaách haâng thöng tin vïì caác


àúåt khuyïën maåi, tû vêën cho khaách haâng, v.v... Baãn tin àiïån tûã cêìnngùæn goån, giaãn dõ, söëng àöång vaâ caâng giaâu thöng tin caâng töët.

Networking (Nöëi maång)

Quy trònh phaát hiïån khaách haâng tiïìm nùng cuãa kinh doanhqua maång tûâ nhûäng ngûúâi baån, àöëi taác kinh doanh, àöìng nghiïåp,ngûúâi quen biïët vaâ nhûäng thaânh viïn tham gia caác töí chûác nghïìnghiïåp vaâ dên sûå.

Niche market (Thõ trûúâng chuyïn biïåt)

Khuác thõ trûúâng coá nhûäng àùåc àiïím hoùåc nhu cêìu khaác vúái söëàöng. Vñ duå, nhûäng ngûúâi coá thu nhêåp cao, nhûng bêån röån seä laâkhaách haâng tiïìm nùng cuãa caác website baán haâng qua maång.

Non-repudiation (Tñnh chöëng chöëi boã)

Tñnh chêët baão àaãm möåt bïn tham gia húåp àöìng hoùåc truyïìnthöng khöng thïí tûâ chöëi tñnh xaác thûåc chûä kyá cuãa hoå àöëi vúái möåttaâi liïåu hoùåc viïåc gûãi möåt thöng àiïåp xuêët phaát tûâ ngûúâi àoá. Chûäkyá àiïån tûã àûúåc sûã duång àïí baão àaãm möåt thöng àiïåp hoùåc taâi liïåuàaä àûúåc möåt ngûúâi kyá bùçng phûúng tiïån àiïån tûã.

Non-store retailing (Baán leã khöng coá kho haâng)

Hònh thûác baán haâng hoaá, dõch vuå cho ngûúâi tiïu duâng maâkhöng thiïët lêåp möåt kho haâng.

Offer form (Mêîu chaâo haâng)

Mêîu maâ ngûúâi mua haâng sûã duång àïí àûa ra yïu cêìu vïì haânghoaá, dõch vuå muöën mua.

Online (Trûåc tuyïën)

Traång thaái àang àûúåc kïët nöëi vúái maång Internet. Àêy laâ möåtàiïìu kiïån cêìn thiïët àïí caác bïn tham gia giao dõch thûúng maåi àiïåntûã coá thïí tiïën haânh àûúåc giao dõch cuãa mònh, vò thïë viïåc mua baánhaâng qua maång cuäng coân àûúåc goåi laâ mua baán haâng trûåc tuyïën.

169PHUÅ LUÅC

Online marketing (Tiïëp thõ trûåc tuyïën)

Nhûäng chiïën dõch quaãng caáo àûúåc thûåc hiïån trïn trang web hayqua hïå thöëng thû àiïån tûã. Coá rêët nhiïìu phûúng thûác marketing trûåctuyïën khaác nhau nhû: caác chûúng trònh àaåi lyá, àùng kyá lïn cöng cuåtòm kiïëm, quaãng caáo banner, tham gia vaâo caác diïîn àaân, nhoám tin,quaãng caáo bùçng thû àiïån tûã, vaâ nhiïìu phûúng thûác khaác...

Online media (Phûúng tiïån truyïìn thöng trûåc tuyïën)

Laâ bêët kyâ phûúng tiïån giao tiïëp naâo àûúåc thûåc hiïån chuã yïëuhay duy nhêët úã trïn maång. Caác phûúng tiïån trûåc tuyïën coá thïíàûúåc chia thaânh hai loaåi:

• Möåt chiïìu: nöåi dung cuãa caác trònh soaån thaão àûúåc quyïëtàõnh búãi ngûúâi xuêët baãn vaâ àûúåc gûãi àïën ngûúâi nhêån. Vñ duånhû caác baãn tin àiïån tûã, danh saách gûãi thû.

• Hai chiïìu: nöåi dung cuãa caác trònh soaån thaão àûúåc quyïëtàõnh búãi têët caã caác thaânh viïn. Baån coá thïí vûâa gûãi vaâ vûâanhêån thöng tin. Vñ duå nhû: nhoám tin, diïîn àaân vaâ danhsaách gûãi thû.

Online retailing (Baán leã trûåc tuyïën)

Dõch vuå cung cêëp trûåc tuyïën mang tñnh tûúng taác hai chiïìu.Dõch vuå mua haâng trûåc tuyïën cung cêëp cho khaách haâng cú höåimua caác dõch vuå nhû: dûå baáo thúâi tiïët, tin tûác, thöng tin vïì thõtrûúâng chûáng khoaán… Khaách haâng truy cêåp túái nguöìn cung cêëpdõch vuå vaâ traã phñ haâng thaáng hoùåc haâng nùm. Ngûúâi baán coá thïíbaán nhiïìu loaåi haâng hoaá qua maång nhû trûúâng húåp baán xe ötö,veá maáy bay… Ngûúâi mua coá thïí àùåt haâng qua xem hònh aãnh vaâthöng tin toám tùæt vïì saãn phêím, tiïën haânh traã tiïìn qua taâi khoaãnngên haâng cho ngûúâi baán leã. Dõch vuå vêån chuyïín seä chuyïín moánhaâng túái têån nhaâ ngûúâi mua.

Online shopping (Mua haâng trûåc tuyïën)

Tòm kiïëm vaâ mua haâng trïn Internet maâ khöng phaãi àïën cûãahaâng thûåc.


Paid listing (Niïm yïët phaãi traã tiïìn)

Caác àêìu muåc do caác cöng ty traã tiïìn àïí àûúåc xuêët hiïån vúái thûáhaång cao trong danh saách kïët quaã tòm kiïëm. Vïì hònh thûác, caácàêìu muåc naây khaá giöëng vúái caác àêìu muåc thöng thûúâng khaácnhûng coá möåt dêëu hiïåu àùåc biïåt naâo àoá (vñ duå, maâu sùæc) àïí ngûúâisûã duång coá thïí phên biïåt vúái caác àêìu muåc thöng thûúâng.

Payment gateway (Cöíng thanh toaán)

Chûúng trònh phêìn mïìm cho pheáp chuyïín dûä liïåu cuãa caác giaodõch tûâ website cuãa ngûúâi baán túái ngên haâng phaát haânh theã cuãangûúâi mua ngay lêåp tûác àïí húåp thûác hoaá quaá trònh thanh toaánbùçng theã tñn duång.

Partial cybermarketing (Tiïëp thõ aão möåt phêìn)

Chiïën lûúåc tiïëp thõ saãn phêím hoùåc dõch vuå thöng qua caã caáckïnh phên phöëi truyïìn thöëng lêîn Internet.

Penetration (Tyã lïå sûã duång)

Phêìn trùm söë ngûúâi (hoùåc höå gia àònh) coá thïí tiïëp cêån túái möåtphûúng tiïån, vñ duå, tyã lïå sûã duång Internet laâ möåt àiïìu kiïån quantroång àïí phaát triïín thûúng maåi àiïån tûã.

Perception (Nhêån thûác)

ÊËn tûúång cuãa nhoám thõ trûúâng muåc tiïu vïì möåt saãn phêím,dõch vuå hoùåc cöng ty. Trong thûúng maåi àiïån tûã, website laâ möåtphûúng tiïån quan troång taåo nïn nhêån thûác cuãa ngûúâi mua vïìhònh aãnh möåt cöng ty.

Personalized economy (Nïìn kinh tïë caá nhên hoaá)

Nïìn kinh tïë phaát triïín do nhûäng thay àöíi cuãa caác yïëu töë xaähöåi múái àaä dêîn túái möåt thïë hïå ngûúâi tiïu duâng vúái nhûäng nhu cêìucaá nhên àa daång. Caác cöng ty thûúng maåi àiïån tûã àaä tòm kiïëm thõtrûúâng cuãa hoå trong thïë hïå múái naây (hoå coá kyä nùng sûã duång maáy

171PHUÅ LUÅC

tñnh thaânh thaåo, thñch sùn tòm caái múái). Du lõch cuäng laâ möåtngaânh tùng trûúãng theo caác nhu cêìu cuãa thïë hïå múái (hoå coá thúâigian, tiïìn baåc vaâ tiïëp cêån dïî daâng vúái caác dõch vuå trûåc tuyïën àïíàùåt caác chuyïën du lõch).

Point of sale (Àiïím baán haâng)

Bêët kyâ núi naâo diïîn ra giao dõch mua-baán haâng, nhû cûãahaâng, website. Trong thanh toaán qua maång, àêy laâ núi xuêët phaátcaác giao dõch thanh toaán vúái sûå tham gia cuãa ngûúâi baán, ngûúâimua, ngên haâng.

Privacy (Thöng tin caá nhên)

Têët caã thöng tin liïn quan àïën möåt caá nhên cuå thïí, nhû tuöíi,söë àiïån thoaåi, àõa chó thû àiïån tûã, söë theã tñn duång, v.v.. Viïåc tiïëtlöå hoùåc sûã duång caác thöng tin naây sai muåc àñch seä laâm ngûúâi duângnghi ngúâ, thiïëu tin tûúãng vaâo mua baán qua maång.

Protocol (Giao thûác)

Nhoám quy tùæc àûúåc thöëng nhêët àûúåc thiïët lêåp cho ngaânh cöngnghiïåp maáy tñnh, cho pheáp viïåc truyïìn thöng giûäa caác hïå thöëngmaáy tñnh chaåy trïn caác hïå àiïìu haânh khaác nhau. Giao thûác chopheáp maáy tñnh trao àöíi thöng tin möåt caách hiïåu quaã. Coá nhûänggiao thûác àùåc trûng cho thûúng maåi àiïån tûã, nhû giao thûác SETàïí baão mêåt thöng tin thanh toaán.

Public-key encryption (Maä hoaá cöng khai)

Phûúng phaáp maä hoaá àoâi hoãi phaãi coá möåt cùåp khoaá àïí maä hoaádûä liïåu (thay vò chó coá möåt khoaá duy nhêët) göìm möåt khoaá cöngkhai vaâ möåt khoaá caá nhên. Khoaá cöng khai (àûúåc thöng baáo cöngkhai) duâng àïí maä hoaá dûä liïåu, trong khi khoaá caá nhên (àûúåc giûäbñ mêåt) duâng àïí giaãi maä dûä liïåu.

Pure cybermarketing (Tiïëp thõ aão thuêìn tuyá)

Chiïën lûúåc tiïëp thõ saãn phêím hoùåc dõch vuå chó thöng quaInternet.


Push technology (Cöng nghïå àêíy)

Phên phöëi thöng tin tûå àöång túái khaách haâng. Traái ngûúåc vúáicöng nghïå keáo (pull technololy) laâ khi khaách haâng chuã àöång tòmkiïëm thöng tin trïn maång.

Real time (Thúâi gian thûåc)

Thöng tin xuêët hiïån trïn maân hònh gêìn nhû cuâng thúâi gian vúáikhi thöng tin àûúåc gûãi ài tûâ möåt maáy tñnh khaác, vñ duå, sau khingûúâi mua nhêën nuát gûãi phiïëu àùåt haâng thò ngay lêåp tûác caácthöng tin àaä xuêët hiïån trïn maân hònh cuãa ngûúâi baán.

Real-time credit card authorization (Nhêån thûåc theã tñn duångthúâi gian thûåc)

Nhêån thûåc theã tñn duång tûác thúâi khi khaách haâng àang úã àiïímbaán haâng hoùåc trïn website, traái ngûúåc vúái xaác thûåc theo lö.Khaách haâng seä àûúåc thöng baáo tûác thúâi vïì viïåc theã tñn duång àûúåcchêëp nhêån hay tûâ chöëi.

Redirect (Chuyïín hûúáng website)

Chuyïín hûúáng website laâ hiïån tûúång khi baån àaánh vaâo möåtàõa chó nhûng trònh duyïåt laåi dêîn baån túái möåt àõa chó hoaân toaânkhaác. Chuyïín hûúáng website rêët thuêån tiïån khi baån muöën thayàöíi àõa chó website maâ khöng bõ mêët khaách haâng khi hoå tòm baånqua àõa chó cuä.

Relationship marketing (Tiïëp thõ theo möëi quan hïå)

Trong thûúng maåi àiïån tûã, thöng tin vïì thoái quen khaách haângàûúåc lûu trong cú súã dûä liïåu, vò vêåy cho pheáp theo doäi thoái quenmua sùæm cuãa khaách haâng trong tûâng giao dõch, tûâ àoá coá phûúngcaách tiïëp thõ húåp lyá. Vñ duå, viïåc thöng baáo bùçng thû àiïån tûã vïìsaãn phêím khuyïën maåi túái möåt khaách haâng tiïìm nùng, vaâ tuyâbiïën caác trang web theo súã thñch cuãa khaách haâng.

Retail life cycle (Voâng àúâi baán leã haâng hoaá)

Voâng àúâi möåt saãn phêím traãi qua böën giai àoaån: (1) xêm nhêåp

173PHUÅ LUÅC

thõ trûúâng; (2) tùng trûúãng; (3) baäo hoaâ vaâ (4) ài xuöëng. Biïëtàûúåc saãn phêím àang úã giai àoaån naâo seä giuáp nhaâ kinh doanhquyïët àõnh coá àûa saãn phêím àoá lïn maång hay khöng vaâ theohònh thûác naâo.

Search engine (Cöng cuå tòm kiïëm)

Phêìn mïìm cho pheáp tòm kiïëm dûä liïåu trong nhûäng cú súã dûäliïåu sùén coá trïn Internet qua sûã duång nhûäng tûâ khoaá phuâ húåp.Möåt söë cöng cuå tòm kiïëm nöíi tiïëng: Yahoo!, Google, AltaVista,Infoseek, v.v.. Ngûúâi mua thûúâng sûã duång cöng cuå tòm kiïëm àïítòm caác nhaâ cung cêëp múái, caác saãn phêím múái, núi baán haâng coá giaácaã húåp lyá.

Secure Electronic Transaction protocol - SET (Giao thûác giao dõch àiïån tûã an toaân)

Do MasterCard vaâ Visa àïì xuêët, SET laâ möåt giao thûác tiïuchuêín trong xûã lyá giao dõch thanh toaán àiïån tûã.

Secure Sockets Layer - SSL (Lúáp an toaân)

Do Netscape viïët, àûúåc sûã duång trong thûúng maåi àiïån tûã chocaác giao dõch cêìn baão mêåt thöng tin nhû söë theã tñn duång. SSL sûãduång möåt hïå thöëng xaác thûåc khoaá cöng khai – caá nhên gùæn vúái cúchïë xaác thûåc chûä kyá àiïån tûã. Khaã nùng tiïën haânh giao dõch antoaân vaâ baão mêåt qua Internet rêët quan troång àöëi vúái sûå thaânhcöng cuãa thûúng maåi àiïån tûã.

Server (Maáy chuã)

Möåt maáy tñnh hoùåc möåt nhoám maáy tñnh chia seã nguöìn dûä liïåuvúái nhûäng maáy tñnh khaác (vñ duå, maáy chuã cuãa cöng ty giuáp caácmaáy tñnh trong hïå thöëng maång LAN truy cêåp vaâo cuâng möåt cú súãdûä liïåu vïì khaách haâng). Caác website noái chung vaâ website thûúngmaåi àiïån tûã noái riïng àïìu cêìn coá caác maáy chuã coá töëc àöå xûã lyánhanh, khaã nùng lûu trûä lúán, mûác àöå baão mêåt cao.


Server statistics (Thöëng kï maáy chuã)

Baáo caáo vïì quaá trònh hoaåt àöång cuãa trang web trïn Internet.Thöëng kï maáy chuã àûúåc tñnh qua baãn ghi cuãa maáy chuã vïì moåihoaåt àöång cuãa trang web. Thöëng kï maáy chuã coá thïí àûúåc sûã duångcho muåc àñch thûúng maåi àïí dûå àoaán haânh vi khaách haâng truycêåp túái möåt trang web cuå thïí.

Shopping cart (Gioã mua haâng)

Caách thûác hêìu hïët caác cöng ty hoaåt àöång trûåc tuyïën sûã duångàïí ghi laåi thöng tin àùåt haâng khi khaách haâng mua haâng trïn gianhaâng trûåc tuyïën. Tûúng tûå nhû hònh thûác sûã duång xe àêíy haângtaåi caác siïu thõ, khaách haâng coá thïí choån mùåt haâng muöën mua vaâàùåt vaâo gioã trûúác khi ra quyïët àõnh mua haâng.

Signature (Chûä kyá)

Goái tin àûúåc sûã duång àïí gùæn vaâo möåt thû àiïån tûã hoùåc möåtthöng àiïåp gûãi trong nhoám thaão luêån, thûúâng bao göìm tïn taácgiaã, núi laâm viïåc, àõa chó email vaâ caác thöng tin liïn quan khaác.Hêìu hïët caác thû theo àõnh daång Unix vaâ phêìn mïìm tin tûác seä tûåàöång gùæn möåt chûä kyá tûâ möåt tïåp trong danh muåc àõa chó cuãangûúâi sûã duång vaâo thû hoùåc tin tûác gûãi ra ngoaâi.

Smart card (Theã thöng minh)

Thiïët bõ coá cúä cuãa möåt theã tñn duång coá gùæn chñp maáy tñnh, coáchûác nùng xaác àõnh söë tiïìn àûúåc lûu trûä. Theã thöng minh sûãduång möåt àêìu àoåc chuyïín thöng tin trûåc tiïëp túái taâi khoaãn cuãakhaách haâng, giöëng nhû viïåc lêëy tiïìn tûâ vñ vaâ chuyïín cho ngûúâikhaác. Ngûúâi sûã duång cuäng coá thïí chuyïín tiïìn túái bêët kyâ möåt theãthöng minh naâo khaác.

Soft offer (Chaâo haâng mïìm)

Chaâo baán cho pheáp ngûúâi tiïu duâng sûã duång thûã möåt saãnphêím múái trong möåt thúâi gian ngùæn trûúác khi thanh toaán.

175PHUÅ LUÅC

Spam (Thû raác)

Thû àiïån tûã (thûúâng laâ caác quaãng caáo) gûãi àïën ngûúâi nhêån maâkhöng cêìn biïët hoå coá àöìng yá hay khöng. Thû raác laâ möåt hiïåntûúång dïî gêy phaãn taác duång cho ngûúâi mua.

Spider (Chûúng trònh thu thêåp thöng tin)

Chûúng trònh tòm kiïëm vaâ thu thêåp thöng tin trïn Internet.Möåt söë website thûúng maåi àiïån tûã sûã duång cöng cuå naây àïí thuthêåp thöng tin tûâ caác nguöìn khaác, vñ duå, tyã giaá ngoaåi höëi, giaá caãmöåt söë mùåt haâng, v.v., àem laåi cho khaách haâng caác tiïån ñch phongphuá hún.

Sponsorship (Taâi trúå)

Viïåc mua möåt khöng gian trïn trang web hoùåc taâi liïåu trûåctuyïën nhùçm muåc àñch quaãng caáo haâng hoaá hoùåc dõch vuå. Thuêåtngûä àûúåc sûã duång àïí traánh êën tûúång tiïu cûåc vïì quaãng caáo, trongkhi nhêën maånh baãn chêët phi thûúng maåi cuãa Internet.

Storefront design (Thiïët kïë mùåt tiïìn)

Hònh thûác maâ möåt website seä xuêët hiïån trûúác con mùæt cuãacöng chuáng.

Subscriber (Khaách àùng kyá)

Khaách viïëng thùm möåt website vaâ àiïìn caác thöng tin yïu cêìunhêån thöng baáo àiïån tûã vïì sûå thay àöíi cuãa trang web hoùåc àùngkyá nhêån baãn tin àiïån tûã.

Supply chain management (Quaãn lyá dêy chuyïìn cung ûáng)

Viïåc quaãn lyá têët caã caác hoaåt àöång liïn quan túái dêy chuyïìncung ûáng: Tûâ nhaâ cung cêëp túái hïå thöëng hêåu cêìn nöåi böå, qua caáckïnh phên phöëi saãn phêím túái ngûúâi duâng.

Tampering (Sûå can thiïåp traái pheáp)

Sûå xêm nhêåp hoùåc chónh sûãa caác hïå thöëng nöåi böå, hoùåc viïåc


nhêåp möåt cú chïë theo doäi leán vaâo möåt hïå thöëng, nhùçm xaác àõnhbaãn chêët, kiïím soaát, lûu trûä hoùåc thûåc hiïån caác haânh vi xêmphaåm khaác àöëi vúái dûä liïåu bñ mêåt. Haânh àöång naây àe doaå laâmgiaãm loâng tin cuãa caác bïn tham gia thûúng maåi àiïån tûã.

Target market (Thõ trûúâng muåc tiïu)

Nhoám àöëi tûúång maâ möåt cöng ty hûúáng túái khi thiïët kïë web-site vaâ quaãng caáo saãn phêím. Thay àöíi thõ trûúâng muåc tiïu seä dêînàïën sûå thay àöíi trong caách trònh baây saãn phêím trïn website.

Telemarketing (Tiïëp thõ tûâ xa)

Quaá trònh baán vaâ tiïëp thõ haâng hoaá vaâ dõch vuå maâ khöng gùåpmùåt trûåc tiïëp àöëi tûúång, vaâ do àoá phaãi sûã duång caác phûúng tiïånàiïån tûã nhû àiïån thoaåi, fax, maáy tñnh.

Tradelead (Chaâo haâng)

Chó yïu cêìu àïí mua hoùåc baán möåt haâng hoaá hoùåc dõch vuå cuåthïí, laâ möåt chuyïn muåc thûúâng coá trïn caác website thûúng maåiàiïån tûã B2B.

Transaction (Giao dõch)

Trong thûúng maåi àiïån tûã, laâ quaá trònh trao àöíi thöng tin àïídêîn àïën viïåc mua baán möåt saãn phêím hoùåc dõch vuå.

Transaction processing (Quaá trònh giao dõch)

Haânh vi nhêån chaâo haâng, xaác àõnh phûúng thûác thanh toaán vaâgûãi saãn phêím. Caác cöng ty trïn Internet thûúâng hoaåt àöång dûåatrïn nhûäng website àûúåc baão àaãm an toaân vaâ baão mêåt àïí taåoniïìm tin vúái khaách haâng trûåc tuyïën.

Transfer of risk (Chuyïín giao ruãi ro)

Ngûúâi baán chêëp nhêån mûác giaãm giaá nhêët àõnh nhùçm chuyïínruãi ro thanh toaán cho ngûúâi phaát haânh theã tñn duång. Khaái niïåm

177PHUÅ LUÅC

naây cuäng àûúåc aáp duång trong hïå thöëng thûúng maåi àiïån tûã.

Translation/translator (Dõch/Böå dõch)

Quy trònh chuyïín àöíi möåt taâi liïåu tûâ möåt àõnh daång naây sangàõnh daång khaác. Quy trònh naây àûúåc thûåc hiïån búãi möåt hïå thöëngûáng duång (goåi laâ böå dõch) thûåc hiïån viïåc chuyïín àöíi àõnh daång taâiliïåu qua möåt àûúâng liïn kïët.

Uniform Rules of Conduct for the Interchange of Trade Databy Teletransmission - UNCID (Quy tùæc thöëng nhêët vïì trao àöíidûä liïåu thûúng maåi bùçng truyïìn gûãi tûâ xa)

Nhoám caác quy tùæc tiïu chuêín vïì trao àöíi thöng àiïåp thûúngmaåi sûã duång EDI hoùåc caác phûúng tiïån àiïån tûã khaác. UNCID doPhoâng Thûúng maåi quöëc tïë taåi Paris phaát triïín.

United Nations Economic Commission for Europe - UN/ECE(Uyã ban Kinh tïë chêu Êu cuãa Liïn húåp quöëc)

Töí chûác/diïîn àaân thûúng maåi vaâ kinh tïë taåi chêu Êu coásûå tham gia cuãa caác quöëc gia thuöåc Bùæc Myä, Têy Êu, Trungtêm chêu Êu, Àöng Êu vaâ Trung têm chêu AÁ nhùçm höî trúåcaác cöng cuå húåp taác kinh tïë cuãa caác nûúác naây. Töí chûác naâyquaãn lyá caác chuêín EDIFACT vaâ àoáng vai troâ dêîn àêìu trongphaát triïín EDI.

Universal Resource Locator – URL (Böå àõnh võ thöëng nhêët)

Àõa chó maång thöng tin toaân cêìu cho möåt website, trang web,baãn àöì hoaå hoùåc taâi liïåu trïn Internet. Vñ duå: www.mot.gov.vn laâàõa chó website cuãa Böå Thûúng maåi.

Update (Cêåp nhêåt)

Àûa lïn website caác thöng tin múái nhêët, vñ duå khi àûa ra mùåthaâng múái, thay àöíi giaá caã, böí sung thöng tin tû vêën cho khaáchhaâng.


Utility (Tiïån ñch)

Chûúng trònh maáy tñnh coá chûác nùng caãi thiïån möi trûúâng laâmviïåc, höî trúå cho khaách haâng, vñ duå, website baán maáy aãnh söë coáthïm tiïån ñch so saánh giaá caác loaåi maáy aãnh, tiïån ñch chuyïín àöíiàõnh daång caác tïåp aãnh.

Value Added Network – VAN (Maång giaá trõ gia tùng)

Trong möi trûúâng ûáng duång EDI àiïín hònh, nhûäng nhaâ cungcêëp vaâ baán leã trao àöíi caác lïånh mua haâng vaâ hoaá àún tûâ maáy tñnhnaây sang maáy tñnh khaác. Thöng thûúâng, viïåc trao àöíi naây àûúåcthûåc hiïån qua nhûäng nhaâ cung cêëp dõch vuå maång giaá trõ gia tùng.Caác cöng ty tham gia gûãi hoùåc nhêån thöng àiïåp (taâi liïåu) EDI sûãduång caác maång giaá trõ gia tùng nhû möåt vùn phoâng bûu àiïån àiïåntûã. Ngûúâi mua gûãi caác lïånh mua EDI túái maång giaá trõ gia tùng,caác maång naây seä phaát nhûäng lïånh àoá túái höåp thû àiïån tûã cuãanhûäng nhaâ cung cêëp phuâ húåp. Nhaâ cung cêëp kïët nöëi túái maång giaátrõ gia tùng vaâo höåp thû cuãa hoå vaâ nhêån caác àún haâng tûâ ngûúâimua. Trûúâng húåp tûúng tûå nhû àöëi vúái khi nhaâ cung cêëp gûãi hoaáàún EDI túái ngûúâi baán leã. Caác maång giaá trõ gia tùng cuäng cungcêëp dõch vuå xaác thûåc vaâ khùèng àõnh giao dõch, baão àaãm tñnh antoaân vaâ kiïím soaát chêët lûúång cuãa dûä liïåu àûúåc xûã lyá.

Vaporware (Saãn phêím bõ coi laâ khöng coá thêåt)

Möåt saãn phêím maâ ngûúâi baán cam kïët seä chuyïín túái súám,nhûng thûåc tïë àaä khöng chuyïín túái theo àuáng thúâi gian cam kïët,vò vêåy khiïën ngûúâi khaác khöng coân tin laâ coá mùåt haâng àoá nûäa.

Virtual adz (Quaãng caáo trûåc tuyïën)

ÛÁng duång Java àûúåc nhuáng vaâo möåt thû àiïån tûã cho pheápngûúâi nhêån truy cêåp túái website quaãng caáo trûåc tiïëp tûâ thû àiïåntûã àoá.

Virtual mall (Cûãa haâng trïn maång)

Möåt hònh thûác baán haâng trûåc tuyïën. Cöng ty thûã nghiïåm hònh

179PHUÅ LUÅC

thûác baán haâng naây àêìu tiïn laâ Prodigy. Ngaây nay, cûãa haâng trïnmaång àûúåc phaát triïín thaânh nhûäng hònh thûác baán haâng trûåctuyïën cho pheáp ngûúâi sûã duång lûåa choån saãn phêím vaâ mua ngay.

Virtual PIN (Söë nhêån daång khaách haâng - söë PIN aão)

Maä söë riïng taåo khaã nùng möåt khaách haâng vaâ ngûúâi baán tiïënhaânh nhûäng giao dõch an toaân qua Internet.

Virtual store (Cûãa haâng aão)

Website thûúng maåi cho pheáp xem caác saãn phêím trïn àoátûúng tûå nhû viïåc daåo qua caác löëi ài trong möåt cûãa haâng thêåt. Ûuàiïím cuãa cûãa haâng aão laâ cho pheáp cung cêëp nhiïìu thöng tin liïnquan àïën mùåt haâng, nhûng ngûúâi mua khöng thïí cêìm, súâ vaâomùåt haâng àoá àûúåc.

XML- extendable Markup Language (Ngön ngûä àaánh dêëu múã röång)

Ngön ngûä àûúåc sûã duång àïí mö taã cêëu truác dûä liïåu truyïìngûãi qua maång (khaác vúái HTML chó mö taã caách thûác hiïín thõ dûäliïåu). Do tñnh ûu viïåt cuãa mònh, XLM àûúåc sûã duång phöí biïënàïí thay thïë caác hònh thûác truyïìn dûä liïåu trûúác àêy giûäa caácdoanh nghiïåp.

Wearout

Mûác àöå thûúâng xuyïn hoùåc thúâi àiïím möåt thöng àiïåp quaãngcaáo mêët tñnh nùng truyïìn thöng hiïåu quaã. Thuêåt ngûä naây thûúângchó nhûäng website quaãng caáo löîi thúâi.

Webertising (Quaãng caáo trïn maång)

Quaãng caáo trïn maång truy cêåp toaân cêìu.

Webhost (Thuï chöî trïn maáy chuã)

Webhost laâ núi cho thuï chöî trïn maáy chuã. Maáy tñnh coá webhost àûúåc kïët nöëi vúái Internet 24 giúâ möåt ngaây. Viïåc lûåa choån möåt


núi cho thuï maáy chuã töët laâ yïëu töë quyïët àõnh àïën thaânh cöng cuãawebsite, àùåc biïåt laâ website thûúng maåi àiïån tûã.

Webpromote (Xuác tiïën website)

Viïåc àùng kyá dõch vuå thöng baáo trïn Internet cho möåt website.Nhûäng website dõch vuå thöng baáo naây cung cêëp dõch vuå truy cêåptúái rêët nhiïìu cöng cuå tòm kiïëm, giuáp àùng kyá lïn nhûäng websitetòm kiïëm, tûâ àoá website coá thïí àûúåc tòm thêëy dïî daâng trïn maångthöng tin toaân cêìu.

Website (caách viïët khaác laâ Web site)

Têåp húåp caác trang web àûúåc liïn kïët vúái nhau theo möåt chuãàïì, thuöåc cuâng möåt tïn miïìn vaâ àûúåc liïn kïët túái tûâ trang chuã.Trong thûúng maåi àiïån tûã, website laâ phûúng caách chuã yïëu àïídoanh nghiïåp quaãng baá saãn phêím, dõch vuå, tiïëp xuác vúái khaáchhaâng, phaát sinh giao dõch mua baán.

World Wide Web - WWW (Maång thöng tin toaân cêìu)

Têåp húåp thöng tin àûúåc àõnh võ taåi rêët nhiïìu maáy chuãInternet, coá thïí àûúåc truy cêåp túái bùçng möåt trònh duyïåt hoùåc quacaác siïu liïn kïët vùn baãn. Trïn maång thöng tin toaân cêìu, moåi thûáàûúåc thïí hiïån dûúái daång nhûäng àöëi tûúång siïu vùn baãn úã àõnhdaång HTML. Caác liïn kïët siïu vùn baãn dêîn chiïëu túái nhûäng taâiliïåu khaác theo böå àõnh võ thöëng nhêët. Maång thöng tin toaân cêìu àaätrúã thaânh möåt möi trûúâng lyá tûúãng cho thûúng maåi àiïån tûã vaâàûúåc vñ nhû möåt thõ trûúâng aão toaân cêìu.

181PHUÅ LUÅC

Taâi liïåu tham khaão

Tiïëng Viïåt

Baáo caáo Thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam nùm 2003 (BöåThûúng maåi)

Baáo caáo Thûúng maåi àiïån tûã Viïåt Nam nùm 2004 (BöåThûúng maåi)

Baáo caáo Toaân caãnh cöng nghïå thöng tin Viïåt Nam nùm 2004(Höåi Tin hoåc Thaânh phöë Höì Chñ Minh, thaáng 7-2004)

Kyã yïëu Höåi thaão quöëc gia vïì cöng nghïå thöng tin & truyïìnthöng lêìn thûá hai (Ban Chó àaåo Chûúng trònh quöëc gia vïì Cöngnghïå thöng tin, thaáng 8-2004)

Kyã yïëu Tuêìn lïî Tin hoåc Viïåt Nam lêìn thûá 13 (Höåi Tin hoåcViïåt Nam, thaáng 10-2004)

Kyã yïëu Höåi thaão E-Banking Viïåt Nam (IDG Viïåt Nam,thaáng 6-2005)

Taåp chñ Thïë giúái vi tñnh

Tiïëng nûúác ngoaâi

E-ASEAN Legal Framework UNCTAD E-commerce and Development Report 2002UNCTAD E-commerce and Development Report 2003UNCTAD E-commerce and Development Report 2004

http://www.aoema.org


http://www.journaldunet.com

http://www.ecommercetimes.com

http://wombat.doc.ic.ac.uk/foldoc/index.html

http://www.tecweb.com/encyclopedia

http://www.webopedia.com

http://www.techditionary.com

http://www.tecweb.com/encyclopedia

183TAÂI LIÏÅU THAM KHAÃO

Chõu traách nhiïåm xuêët baãnTRÕNH THUÁC HUYÂNH

Chõu traách nhiïåm nöåi dungHOAÂNG PHONG HAÂ

Biïn têåp nöåi dung: NGUYÏÎN KHAÁNH HOAÂNGUYÏÎN KIM NGA

Biïn têåp kyä, myä thuêåt: TRÊÌN PHAN BÑCH LIÏÎUTrònh baây bòa: NGUYÏÎN PHÛÚNG MAIChïë baãn vi tñnh: BÑCH LIÏÎUSûãa baãn in: HAÃI BÒNH - THANH HUYÏÌNÀoåc saách mêîu: THANH HUYÏÌN

In 1.500 cuöën, khöí 15,5 x 23,5 cm, taåi Cöng ty In vaâ Vùn hoaá phêím.Giêëy pheáp xuêët baãn söë:

In xong vaâ nöåp lûu chiïíu thaáng 10-2005.


-TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN...

Documents

Transcript of -TÒM HIÏÍU VÏÌ THÛÚNG MAÅI ÀIÏÅN...