Tkanka mięśniowa Naczynia krwionośne i serce - pum.edu.pl · Układ bodżco-przewodzący węzeł...
Transcript of Tkanka mięśniowa Naczynia krwionośne i serce - pum.edu.pl · Układ bodżco-przewodzący węzeł...
Funkcje układu naczyniowego Rozprowadzanie krwi w organizmie
Dostarczanie tkankom i narządom substancji odżywczych
i wody, rozprowadzanie produktów przemiany materii
Pośredniczy m.in. przez transport hormonów w regulacji czynności poszczególnych narządów i całego organizmu
Regulacja temperatury ciała
Śródbłonek (światło naczyń krwionośnych, limfatycznych, wsierdzie serca) jest miejscem szeregu przemian metabolicznych, warunkujących zachowanie homeostazy wewnątrzustrojowej
Jest miejscem, w którym szczególnie często występują wady wrodzone oraz różne schorzenia (miażdżyca, nadciśnienie)
Powikłania chorób ukł. naczyniowego najczęstszą przyczyną zgonów
12
Układ sercowo-naczyniowy
Mięsień serca ( tłoczy krew do krążenia
płucnego i systemowego)
System naczyń krwionośnych
( tętnice,naczynia włosowate,żyły)
Układ sercowo-naczyniowy
Serce – pompowanie krwi, dzięki regularnym skurczom
Tętnice – system naczyń, których średnica ulega zmniejszeniu wraz z kolejnymi rozgałęzieniami
Włośniczki (kapilary, naczynia włosowate) – sieć cienkich rurek, które anastomozują ze sobą i przez ścianę których następuje wymiana między krwią a tkankami
Żyły – system naczyń, który powstaje poprzez połączenia włośniczek, które przenoszą produkty metabolizmu (CO2) w kierunku serca.
Układ naczyniowy
W zależności od odcinka układu naczyniowego
wyróżnia się różne typy naczyń:
Tętnice duże (typu sprężystego
Tętnice średnie (typu mięśniowego)
Tętnice małe czyli tętniczki (arteriole)
Naczynia włosowate (kapilary)
Żyłki (venule)
Średnie i duże naczynia żylne
Naczynia chłonne
Budowa ściany naczyń krwionośnych i chłonnych jest
dostosowana do pełnionych przez nie funkcji.
Budowa naczynia
TUNICA INTIMA
Internal elastic lamina
TUNICA MEDIA
External elastic lamina
TUNICA ADVENTITIA
Budowa ściany naczyń krwionośnych
Błona wewnętrzna (intima).
a) śródbłonek (nabłonek jednow-wy płaski) wyścielający
wewnętrzną warstwę naczynia. Spoczywa na błonie
podstawnej;
b) warstwa podśródbłonkowa zbudowana z tk. łącznej
luźnej. W niektórych naczyniach - kom. mięśniowe
gładkie (SMC). Włókna tkanki łącznej i SMC ułożone
podłużnie;
c) blaszka sprężysta wewnętrzna (w tętnicach),
utworzona z elastyny. Zawiera okienka, umożliwiające
dyfuzję substancji odżywczych do komórek leżących
poniżej.
Budowa ściany naczyń krwionośnych
Błona środkowa (media). Głównie warstwy komórek
mięśniowych gładkich (SMC). Pomiędzy nimi różne ilości
włókien i błon elastycznych (tętnice typu sprężystego),
wł. retikulinowych (kolagen typu III) i proteoglikanów.
SMC odpowiedzialne są za syntezę składników
substancji międzykomórkowej.
W dużych tętnicach - blaszka sprężysta zewnętrzna,
oddziela medię od błony zewnętrznej.
We włośniczkach i żyłkach postkapilarnych media jest
zastąpiona przez komórki zwane pericytami.
Budowa ściany naczyń krwionośnych
Błona zewnętrzna (adventitia, przydanka).
Tkanka łączna - zawiera głównie włókna kolagenowe
(kolagen typu I) i włókna elastyczne. Przydanka
stopniowo przechodzi w tkankę łączną tkanki lub
narządu.
W dużych naczyniach w przydance występują naczynia
naczyń (vasa vasorum). Niekiedy występują w częściach
zewnętrznych medii.
V.v. dostarczają metabolity, ze względu na grubość
ściany komórki poszczególnych błon nie mogą być
odżywiane drogą dyfuzji ze światła naczynia.
Tętnica typu sprężystego
(aorta człowieka)
> 50 warstw błon
sprężystych
Pomiędzy błonami sprężystymi
obecne miocyty naczyniowe
(syntetyzują elastynę)
Tętnica typu mięśniowego
> 30 warstw SMC
ok. 1 cm po odejściu od tętnicy
sprężystej do ok.. 0,5 cm
Przydanka
Błona środkowa
BSW
BSZ Przydanka
Błona wewnętrzna
BSW
Słabo widoczna BSZ
Tętniczka – arteriola
30 – 400 m
Najmniejsze odgałęzienia naczyń tętniczych
Żyła
(Śródbłonek)
(Komórka mięśniowa gładka)
Arteriola
Anastomozy tętniczo-żylne
PROSTE
skóra właściwa, płuca, nerki, mięsień
sercowy, jajnik, macica,gruczoły
endokrynowe, ściana żołądka i jelit
SKRĘCONE(kłębkowate)
Skóra dłoni, warg, małżowiny usznej
Typy naczyń krwionośnych włosowatych
Śródbłonek
ciągły
Śródbłonek
okienkowy
Okienko
z przeponką
Pęcherzyki
pinocytarne
Klasyfikacja naczyń włosowatych
• Naczynia o ścianie ciągłej – zawierają tzw. śródbłonek ciągły bez okienek i przerw, spoczywający na ciągłej błonie podstawnej.
Występowanie: wszystkie rodzaje tkanki mięśniowej, tkanka łączna, gruczoły wydzielania zewnętrznego, tkanka nerwowa. Uczestniczy w tworzeniu barier np. bariera krew-mózg.
• Naczynia o ścianie okienkowej – charakteryzują się obecnością dużych okienek w ścianie śródbłonka. Okienka (60-80 nm) przesłonięte przeponką, cieńszą niż błona kom. Błona podstawna ciągła.
Występowanie: tam, gdzie zachodzi szybka wymiana substancji między tkanką a krwią – nerka, jelito, gruczoły dokrewne.
Klasyfikacja naczyń krwionośnych włosowatych
• Naczynia o ścianie okienkowej bez przeponek –
okienka nie przesłonięte przeponkami. Bardzo gruba,
ciągła błona podstawna oddziela śródbłonek od
komórek leżących poniżej (podocyty). Występowanie:
kłębuszek nerkowy.
• Naczynia o ścianie nieciągłej (naczynia zatokowe).
Komórki śródbłonka z licznymi otworkami w
cytoplazmie i przerwami pomiędzy komórkami. Błona
podstawna nieciągła lub jej brak.
Występowanie: wątroba, szpik kostny, śledziona
Komórki śródbłonka Ciałka Weibela-Palade’a
Kształt wielokątny lub wydłużone. Oś długa komórki ułożona równolegle do kierunku
przepływu krwi w naczyniu.
Oprócz typowych organelli zawierają aktynę i miozynę.
Obecne charakterystyczne struktury cytoplazmatyczne – ciałka Weibela-Palade’a, o
pałeczkowatym kształcie, zbudowane z wiązek miofibrylli. Otoczone pojedynczą błoną
komórkową. Zawiera czynnik VIII krzepnięcia krwi (czynnik von Willebrandta).
Liczne pęcherzyki plazmatyczne –morfologiczny wykładnik transportu. Małe pęcherzyki
pinocytarne transportujące substancje dla potrzeb własnych, pęcherzyki fagocytarne.
Transport substancji przez śródbłonek zależy też od połączeń międzykomórkowych: strefy
zamykające, rzadziej desmosomy, brak neksus.
Połączenia zamykające szczególnie często obecne w naczyniach włosowatych,
wchodzących w skład barier tkankowych (mózg, siatkówka oka, grasica, gruczoły płciowe).
Funkcja komórek śródbłonka
Transport – miejsce gdzie O2, CO2, substraty i metabolity są przenoszone z krwi do tkanek i z tkanek do krwi, transcytoza – transport cząsteczek i makrocząsteczek niezależnie od gradientu stężeń, diapedeza – przechodzenie leukocytów i erytrocytów.
Udział w metabolizmie
Aktywacja – syntetyzują konwertazę przez co konwertują angiotensynę I do angiotensyny II (inhibitory konwertazy szeroko stosowane w leczeniu nadciśnienia krwi).
Inaktywacja – konwertują bradykininę, serotoninę, noradrenalinę, trombinę w składniki biologicznie nieczynne.
Lipoliza – rozkład lipoprotein przez enzymy zlokalizowane na powierzchni śródbłonka, dostarczają TG i cholesterol.
Produkcja czynników naczyniowo czynnych – Endoteliny, NO.
Funkcja przeciwkrzepliwa - uniemożliwiają kontakt płytek krwi z tkanką łączną leżącą poniżej.
Funkcja sekrecyjna – synteza elementów substancji międzykomórkowej: kolagen, elastyna proteoglikany.
Komórki przydanki - Pericyty
• Towarzyszą naczyniom włosowatym.
• Komórki pochodzenia mezenchymatycznego.
• Długimi wypustkami oplatają komórki śródbłonka.
Otoczone są własną błoną podstawną, która może
ulegać fuzji z błoną podstawną śródbłonka.
• W cytoplazmie obecna aktyna, tropomiozyna
i miozyna –wykazują właściwości kurczliwe
• Charakteryzują się możliwością fagocytozy
• Wpływają na proliferację śródbłonka
Miocyty naczyniowe-funkcje
Skurczowa
Produkcja i wydzielanie składników
macierzy
tkanki łącznej
Wydzielanie hormonów i przewodzenie
impulsów
Fagocytarna
Bardziej aktywne po uszkodzeniu ściany
naczynia
Komórki mięśniowe gładkie naczyń
(miocyty naczyniowe)
Komórki wieloczynnościowe
Produkują i wydzielają składniki substancji
międzykomórkowej: kolagen, elastynę, fibronektynę,
proteoglikany
Odgrywają istotną rolę w patogenezie miażdżycy
Miażdżyca to przewlekły proces zapalny aorty
i tętnic średniej wielkości (tt. wieńcowych,
szyjnych, nerkowych, krezkowych,
biodrowych).
Patogeneza miażdżycy
Miażdżyca - przewlekły proces zapalny, który polega na gromadzeniu się w
przestrzeni pomiędzy śródbłonkiem i warstwą mięśniową tętnicy (intima)
złogów składających się z makrofagów, lipoprotein LDL, komórek
piankowatych (makrofagów obładowanych oksydowanymi LDL) i
pozakomórkowych skupisk cholesterolu. Z czasem pojawiają się elementy
włókniste tkanki łącznej, które otaczają ognisko zapalne i separują je od
reszty naczynia
BLASZKA MIAŻDŻYCOWA
Serce
jest wielkości pięści
waży niewiele ponad pół kilograma
w ciągu przeciętnie długiego życia uderza średnio 2,5 miliarda razy
i pompuje około 300 milionów litrów krwi
jest silnie umięśnionym
narządem (kardiomiocyty)
otoczonym
łącznotkankowym workiem –
osierdziem
przedsionek prawy i lewy
podzielone przegrodą
międzyprzedsionkową
komora prawa i lewa
podzielone przegrodą
międzykomorową
WSIERDZIE -warstwy
1.Śródbłonek
warstwa podśródbłonkowa
2. Warstwa mięśniowo-sprężysta
3.Warstwa podwsierdziowa
Układ bodżco-przewodzący
węzeł zatokowo- przedsionkowy
szlaki międzywęzłowe
węzeł przedsionkowo-
komorowy
pęczek Hisa
komórki Purkinjego
Węzeł zatokowo- przedsionkowy jest
rozrusznikiem serca!
Przedsionkowy czynnik
natriuretyczny
Mięśnie gładkie ściany naczyń
krwionośnych – rozszerza
Nerki:
-zwiększa wydalanie sodu z moczem
-hamuje wydzielanie reniny i
aldosteronu
obniża ciśnienie krwi