Tkanka mięśniowa Naczynia krwionośne i serce - pum.edu.pl · Układ bodżco-przewodzący węzeł...

70
Układ krążenia

Transcript of Tkanka mięśniowa Naczynia krwionośne i serce - pum.edu.pl · Układ bodżco-przewodzący węzeł...

Układ

krążenia

Funkcje układu naczyniowego Rozprowadzanie krwi w organizmie

Dostarczanie tkankom i narządom substancji odżywczych

i wody, rozprowadzanie produktów przemiany materii

Pośredniczy m.in. przez transport hormonów w regulacji czynności poszczególnych narządów i całego organizmu

Regulacja temperatury ciała

Śródbłonek (światło naczyń krwionośnych, limfatycznych, wsierdzie serca) jest miejscem szeregu przemian metabolicznych, warunkujących zachowanie homeostazy wewnątrzustrojowej

Jest miejscem, w którym szczególnie często występują wady wrodzone oraz różne schorzenia (miażdżyca, nadciśnienie)

Powikłania chorób ukł. naczyniowego najczęstszą przyczyną zgonów

Układ sercowo-naczyniowy

Układ limfatyczny

• UKŁAD KRĄŻENIA

12

12

Układ sercowo-naczyniowy

Mięsień serca ( tłoczy krew do krążenia

płucnego i systemowego)

System naczyń krwionośnych

( tętnice,naczynia włosowate,żyły)

Układ sercowo-naczyniowy

Serce – pompowanie krwi, dzięki regularnym skurczom

Tętnice – system naczyń, których średnica ulega zmniejszeniu wraz z kolejnymi rozgałęzieniami

Włośniczki (kapilary, naczynia włosowate) – sieć cienkich rurek, które anastomozują ze sobą i przez ścianę których następuje wymiana między krwią a tkankami

Żyły – system naczyń, który powstaje poprzez połączenia włośniczek, które przenoszą produkty metabolizmu (CO2) w kierunku serca.

Układ naczyniowy

W zależności od odcinka układu naczyniowego

wyróżnia się różne typy naczyń:

Tętnice duże (typu sprężystego

Tętnice średnie (typu mięśniowego)

Tętnice małe czyli tętniczki (arteriole)

Naczynia włosowate (kapilary)

Żyłki (venule)

Średnie i duże naczynia żylne

Naczynia chłonne

Budowa ściany naczyń krwionośnych i chłonnych jest

dostosowana do pełnionych przez nie funkcji.

Budowa naczynia

TUNICA INTIMA

Internal elastic lamina

TUNICA MEDIA

External elastic lamina

TUNICA ADVENTITIA

Budowa ściany naczyń krwionośnych

Błona wewnętrzna (intima).

a) śródbłonek (nabłonek jednow-wy płaski) wyścielający

wewnętrzną warstwę naczynia. Spoczywa na błonie

podstawnej;

b) warstwa podśródbłonkowa zbudowana z tk. łącznej

luźnej. W niektórych naczyniach - kom. mięśniowe

gładkie (SMC). Włókna tkanki łącznej i SMC ułożone

podłużnie;

c) blaszka sprężysta wewnętrzna (w tętnicach),

utworzona z elastyny. Zawiera okienka, umożliwiające

dyfuzję substancji odżywczych do komórek leżących

poniżej.

Budowa ściany naczyń krwionośnych

Błona środkowa (media). Głównie warstwy komórek

mięśniowych gładkich (SMC). Pomiędzy nimi różne ilości

włókien i błon elastycznych (tętnice typu sprężystego),

wł. retikulinowych (kolagen typu III) i proteoglikanów.

SMC odpowiedzialne są za syntezę składników

substancji międzykomórkowej.

W dużych tętnicach - blaszka sprężysta zewnętrzna,

oddziela medię od błony zewnętrznej.

We włośniczkach i żyłkach postkapilarnych media jest

zastąpiona przez komórki zwane pericytami.

Budowa ściany naczyń krwionośnych

Błona zewnętrzna (adventitia, przydanka).

Tkanka łączna - zawiera głównie włókna kolagenowe

(kolagen typu I) i włókna elastyczne. Przydanka

stopniowo przechodzi w tkankę łączną tkanki lub

narządu.

W dużych naczyniach w przydance występują naczynia

naczyń (vasa vasorum). Niekiedy występują w częściach

zewnętrznych medii.

V.v. dostarczają metabolity, ze względu na grubość

ściany komórki poszczególnych błon nie mogą być

odżywiane drogą dyfuzji ze światła naczynia.

Klasyfikacja tętnic

Elastyczne (przewodzące )

Mięśniowe (dystrybujące)

Arteriole

Tętnica typu sprężystego

(aorta człowieka)

> 50 warstw błon

sprężystych

Pomiędzy błonami sprężystymi

obecne miocyty naczyniowe

(syntetyzują elastynę)

Tętnica typu mięśniowego

> 30 warstw SMC

ok. 1 cm po odejściu od tętnicy

sprężystej do ok.. 0,5 cm

Przydanka

Błona środkowa

BSW

BSZ Przydanka

Błona wewnętrzna

BSW

Słabo widoczna BSZ

Tętniczka – arteriola

30 – 400 m

Najmniejsze odgałęzienia naczyń tętniczych

Żyła

(Śródbłonek)

(Komórka mięśniowa gładka)

Arteriola

Arteriola

Naczynia włosowate

Żyłka – venula

ŻYLAKI KOŃCZYN

DOLNYCH

Anastomozy tętniczo-żylne

PROSTE

skóra właściwa, płuca, nerki, mięsień

sercowy, jajnik, macica,gruczoły

endokrynowe, ściana żołądka i jelit

SKRĘCONE(kłębkowate)

Skóra dłoni, warg, małżowiny usznej

Typy naczyń krwionośnych włosowatych

Śródbłonek

ciągły

Śródbłonek

okienkowy

Okienko

z przeponką

Pęcherzyki

pinocytarne

Klasyfikacja naczyń włosowatych

• Naczynia o ścianie ciągłej – zawierają tzw. śródbłonek ciągły bez okienek i przerw, spoczywający na ciągłej błonie podstawnej.

Występowanie: wszystkie rodzaje tkanki mięśniowej, tkanka łączna, gruczoły wydzielania zewnętrznego, tkanka nerwowa. Uczestniczy w tworzeniu barier np. bariera krew-mózg.

• Naczynia o ścianie okienkowej – charakteryzują się obecnością dużych okienek w ścianie śródbłonka. Okienka (60-80 nm) przesłonięte przeponką, cieńszą niż błona kom. Błona podstawna ciągła.

Występowanie: tam, gdzie zachodzi szybka wymiana substancji między tkanką a krwią – nerka, jelito, gruczoły dokrewne.

Klasyfikacja naczyń krwionośnych włosowatych

• Naczynia o ścianie okienkowej bez przeponek –

okienka nie przesłonięte przeponkami. Bardzo gruba,

ciągła błona podstawna oddziela śródbłonek od

komórek leżących poniżej (podocyty). Występowanie:

kłębuszek nerkowy.

• Naczynia o ścianie nieciągłej (naczynia zatokowe).

Komórki śródbłonka z licznymi otworkami w

cytoplazmie i przerwami pomiędzy komórkami. Błona

podstawna nieciągła lub jej brak.

Występowanie: wątroba, szpik kostny, śledziona

Continuous capillary

Fenestrated capillary

Discontinuous ( sinusoidal)

capillary

liver, spleen, bone marrow

Komórki śródbłonka Ciałka Weibela-Palade’a

Kształt wielokątny lub wydłużone. Oś długa komórki ułożona równolegle do kierunku

przepływu krwi w naczyniu.

Oprócz typowych organelli zawierają aktynę i miozynę.

Obecne charakterystyczne struktury cytoplazmatyczne – ciałka Weibela-Palade’a, o

pałeczkowatym kształcie, zbudowane z wiązek miofibrylli. Otoczone pojedynczą błoną

komórkową. Zawiera czynnik VIII krzepnięcia krwi (czynnik von Willebrandta).

Liczne pęcherzyki plazmatyczne –morfologiczny wykładnik transportu. Małe pęcherzyki

pinocytarne transportujące substancje dla potrzeb własnych, pęcherzyki fagocytarne.

Transport substancji przez śródbłonek zależy też od połączeń międzykomórkowych: strefy

zamykające, rzadziej desmosomy, brak neksus.

Połączenia zamykające szczególnie często obecne w naczyniach włosowatych,

wchodzących w skład barier tkankowych (mózg, siatkówka oka, grasica, gruczoły płciowe).

Funkcja komórek śródbłonka

Transport – miejsce gdzie O2, CO2, substraty i metabolity są przenoszone z krwi do tkanek i z tkanek do krwi, transcytoza – transport cząsteczek i makrocząsteczek niezależnie od gradientu stężeń, diapedeza – przechodzenie leukocytów i erytrocytów.

Udział w metabolizmie

Aktywacja – syntetyzują konwertazę przez co konwertują angiotensynę I do angiotensyny II (inhibitory konwertazy szeroko stosowane w leczeniu nadciśnienia krwi).

Inaktywacja – konwertują bradykininę, serotoninę, noradrenalinę, trombinę w składniki biologicznie nieczynne.

Lipoliza – rozkład lipoprotein przez enzymy zlokalizowane na powierzchni śródbłonka, dostarczają TG i cholesterol.

Produkcja czynników naczyniowo czynnych – Endoteliny, NO.

Funkcja przeciwkrzepliwa - uniemożliwiają kontakt płytek krwi z tkanką łączną leżącą poniżej.

Funkcja sekrecyjna – synteza elementów substancji międzykomórkowej: kolagen, elastyna proteoglikany.

Komórki przydanki - Pericyty

• Towarzyszą naczyniom włosowatym.

• Komórki pochodzenia mezenchymatycznego.

• Długimi wypustkami oplatają komórki śródbłonka.

Otoczone są własną błoną podstawną, która może

ulegać fuzji z błoną podstawną śródbłonka.

• W cytoplazmie obecna aktyna, tropomiozyna

i miozyna –wykazują właściwości kurczliwe

• Charakteryzują się możliwością fagocytozy

• Wpływają na proliferację śródbłonka

Miocyty naczyniowe-funkcje

Skurczowa

Produkcja i wydzielanie składników

macierzy

tkanki łącznej

Wydzielanie hormonów i przewodzenie

impulsów

Fagocytarna

Bardziej aktywne po uszkodzeniu ściany

naczynia

Komórki mięśniowe gładkie naczyń

(miocyty naczyniowe)

Komórki wieloczynnościowe

Produkują i wydzielają składniki substancji

międzykomórkowej: kolagen, elastynę, fibronektynę,

proteoglikany

Odgrywają istotną rolę w patogenezie miażdżycy

Miażdżyca to przewlekły proces zapalny aorty

i tętnic średniej wielkości (tt. wieńcowych,

szyjnych, nerkowych, krezkowych,

biodrowych).

Patogeneza miażdżycy

Miażdżyca - przewlekły proces zapalny, który polega na gromadzeniu się w

przestrzeni pomiędzy śródbłonkiem i warstwą mięśniową tętnicy (intima)

złogów składających się z makrofagów, lipoprotein LDL, komórek

piankowatych (makrofagów obładowanych oksydowanymi LDL) i

pozakomórkowych skupisk cholesterolu. Z czasem pojawiają się elementy

włókniste tkanki łącznej, które otaczają ognisko zapalne i separują je od

reszty naczynia

BLASZKA MIAŻDŻYCOWA

Miażdżyca naczyń

Miażdżyca naczyń

progresja

Serce

jest wielkości pięści

waży niewiele ponad pół kilograma

w ciągu przeciętnie długiego życia uderza średnio 2,5 miliarda razy

i pompuje około 300 milionów litrów krwi

jest silnie umięśnionym

narządem (kardiomiocyty)

otoczonym

łącznotkankowym workiem –

osierdziem

przedsionek prawy i lewy

podzielone przegrodą

międzyprzedsionkową

komora prawa i lewa

podzielone przegrodą

międzykomorową

Budowa ściany serca

WSIERDZIE=intima

ŚRÓDSIERDZIE=media

NASIERDZIE=adventitia

WSIERDZIE -warstwy

1.Śródbłonek

warstwa podśródbłonkowa

2. Warstwa mięśniowo-sprężysta

3.Warstwa podwsierdziowa

WSIERDZIE

Myocardium

Włókna mięśnia sercowego

Układ bodżco-przewodzący

Komórki mioendokrynowe

Układ bodżco-przewodzący

węzeł zatokowo- przedsionkowy

szlaki międzywęzłowe

węzeł przedsionkowo-

komorowy

pęczek Hisa

komórki Purkinjego

Węzeł zatokowo- przedsionkowy jest

rozrusznikiem serca!

Conducting System of Heart

The sinoatrial node

is the pacemaker

of the heart !!!

Conducting System of Heart

PURKINJE

FIBERS

Przedsionkowy czynnik

natriuretyczny

Mięśnie gładkie ściany naczyń

krwionośnych – rozszerza

Nerki:

-zwiększa wydalanie sodu z moczem

-hamuje wydzielanie reniny i

aldosteronu

obniża ciśnienie krwi

Nasierdzie

Zawał mięśnia sercowego w stadium organizacji

Czynniki ryzyka zawału zależnie

od płci