Tıp Fakültelerinde Kriz Tıp Fakültelerinde Kriz YönetimiYönetimi

(Artan Öğrenci sayıları)(Artan Öğrenci sayıları)

Prof. Dr. Figen DoranProf. Dr. Figen Doran

Çukurova üniversitesi Tıp Çukurova üniversitesi Tıp FakültesiFakültesi

Tüm sağlık politikalarının tıp Tüm sağlık politikalarının tıp eğitimi ile ilişkilendirilmesi eğitimi ile ilişkilendirilmesi gereği artık tartışılmaz bir gereği artık tartışılmaz bir

görüştür. görüştür. Tıp Fakülteleri sayısı hızla artmaktadır. Tıp Fakülteleri sayısı hızla artmaktadır. Tıp Fakültesi öğrenci sayısı hızla Tıp Fakültesi öğrenci sayısı hızla

artmaktadır.artmaktadır.Tıp Eğitimi Anabilim Dalları üzerinde Tıp Eğitimi Anabilim Dalları üzerinde

baskı mevcuttur. baskı mevcuttur. Tam Gün Yasası ile tıp fakültelerinden Tam Gün Yasası ile tıp fakültelerinden

öğretim üyesi kaybı kaçınılmazdır.öğretim üyesi kaybı kaçınılmazdır.

Tıp Eğitimi sağlık politikaları ile Tıp Eğitimi sağlık politikaları ile etkileşim içindedir.etkileşim içindedir.

Sağlık politikalarıSağlık politikalarıSağlık sistemlerinin Sağlık sistemlerinin belirlenmesibelirlenmesi

Sağlık sistemleriSağlık sistemleri Tıp eğitim modelleri Tıp eğitim modelleri Tıp Eğitim ModelleriTıp Eğitim ModelleriToplumda Toplumda

değişimdeğişim Yeni sağlık politikalarının Yeni sağlık politikalarının belirlenmesi belirlenmesi Toplum gereksinmeleri Toplum gereksinmeleri ve ekonomik sistemile ve ekonomik sistemile ilişkilendirme(gelişmişlik düzeyi ve ilişkilendirme(gelişmişlik düzeyi ve refahın paylaşılması)refahın paylaşılması)

Sağlık Politikası oluşturmada Sağlık Politikası oluşturmada Öncelikler:Öncelikler:

Sağlık sistemi ve tıp eğitimi Sağlık sistemi ve tıp eğitimi programlarının tasarlanmasında programlarının tasarlanmasında izlenecek akış şeması:izlenecek akış şeması:

Toplum sağlık gereksinimlerinin Toplum sağlık gereksinimlerinin analizianalizi

Öncelikli sorunların araştırılmasıÖncelikli sorunların araştırılması Maliyet etkinliklerinin araştırılmasıMaliyet etkinliklerinin araştırılması Bunlar temelinde programların Bunlar temelinde programların

geliştirilmesigeliştirilmesi

Eğitim olanaklarının dikkate Eğitim olanaklarının dikkate alınarak eğitim programının alınarak eğitim programının

oluşturulmasıoluşturulması Toplum tabanlı Toplum tabanlı Hastane destekliHastane destekli Aktif öğrenme süreciAktif öğrenme süreci

Toplumun denetleme ve değerlendirmesiToplumun denetleme ve değerlendirmesi Eksiklerin saptanmasıEksiklerin saptanması Yeni sağlık politikalarının oluşturulmasıYeni sağlık politikalarının oluşturulması HİZMET BÜTÜNLÜĞÜ ve SÜREKLİLİKHİZMET BÜTÜNLÜĞÜ ve SÜREKLİLİK

Tıp eğitimi alacak öğrenci Tıp eğitimi alacak öğrenci sayısının belirlenmesisayısının belirlenmesi

Ülke NüfusuÜlke NüfusuHekim sayısıHekim sayısıTıp fakültesi sayısıTıp fakültesi sayısı

Sağlık İnsan Gücü PlanlamasıSağlık İnsan Gücü Planlaması

Sağlık Bakanlığı Mart 2008 Sağlık Bakanlığı Mart 2008 VerileriVerileri

Ülkemizde bulunan hekim Ülkemizde bulunan hekim sayısı:103.177sayısı:103.177

100.000 başına düşen hekim sayısı 100.000 başına düşen hekim sayısı 146.14146.14

Avrupa Birliği üyesi ülkelerde bu Avrupa Birliği üyesi ülkelerde bu rakam 317.7rakam 317.7

Genel olarak Avrupa’da 338.12Genel olarak Avrupa’da 338.12

Türkiye’de Tıp Fakültesi Türkiye’de Tıp Fakültesi SayısıSayısı

Toplam rakam : 66Toplam rakam : 66Öğrenci Alan :55Öğrenci Alan :551.44 Milyon kişiye bir tıp 1.44 Milyon kişiye bir tıp

fakültesi(öğrenci alan tıp fakülteleri fakültesi(öğrenci alan tıp fakülteleri esas alındığında)esas alındığında)

1.1 milyon kişiye bir tıp 1.1 milyon kişiye bir tıp fakültesi( tüm tıp fakülteleri esas fakültesi( tüm tıp fakülteleri esas alındığında)alındığında)

Hekim sayısı ArtışıHekim sayısı Artışı

OECD raporları: Son 15 yılda en hızlı OECD raporları: Son 15 yılda en hızlı artışı yaşayan ülke artışı yaşayan ülke

Nüfus başına düşen tıp fakültesi çok Nüfus başına düşen tıp fakültesi çok yüksekyüksek

Öğretim üyesi/ öğrenci oranları:Öğretim üyesi/ öğrenci oranları:‘’‘’Türkiye’de çok fazla sayıda öğretim Türkiye’de çok fazla sayıda öğretim

üyesi var’’ görüşü üyesi var’’ görüşü

Türkiye’de DurumTürkiye’de Durum Tıp Fakültesi Öğretim üye ÖğrenciTıp Fakültesi Öğretim üye Öğrenci (yeni alınan)(yeni alınan) Abant İzzet Baysal 83 75Abant İzzet Baysal 83 75 Adıyaman --- 30Adıyaman --- 30 Adnan Menderes 155 120Adnan Menderes 155 120 Afyon Kocatepe 96 90Afyon Kocatepe 96 90 Akdeniz 279 200Akdeniz 279 200 Ankara 446 260Ankara 446 260 Atatürk 187 150Atatürk 187 150 Balıkesir 24 40Balıkesir 24 40 Bozok 9 40Bozok 9 40 Celal Bayar 175 120Celal Bayar 175 120 Cumhuriyet 170 150Cumhuriyet 170 150 Çanakkale 4 60 Çanakkale 4 60

Tıp Fakültesi Öğretim üye ÖğrenciTıp Fakültesi Öğretim üye Öğrenci (yeni alınan)(yeni alınan) Çukurova 271 210 Çukurova 271 210 Dicle 218 100Dicle 218 100 Dokuz Eylül 355 220Dokuz Eylül 355 220 Dumlupınar --- 25Dumlupınar --- 25 Düzce 93 75Düzce 93 75 Ege 433 280 Ege 433 280 Erciyes 243 300Erciyes 243 300 Erzincan --- 20Erzincan --- 20 Esk. Osmangazi 215 150Esk. Osmangazi 215 150 Fırat 151 100Fırat 151 100 Gazi 397 300Gazi 397 300 Gaziantep 182 150Gaziantep 182 150

Tıp Fakültesi Öğretim üye ÖğrenciTıp Fakültesi Öğretim üye Öğrenci (yeni alınan)(yeni alınan) Gazi Osman Paşa 90 40Gazi Osman Paşa 90 40 Giresun 4 20Giresun 4 20 Hacettepe(İng+Türk) 458 290Hacettepe(İng+Türk) 458 290 Kastamonu --- 40Kastamonu --- 40 Harran 74 60Harran 74 60 İnönü 181 120İnönü 181 120 İstanbul(Cerrah+ İst) 976 725İstanbul(Cerrah+ İst) 976 725 Kafkas 22 20Kafkas 22 20 Kahraman Maraş 70 40Kahraman Maraş 70 40 KTÜ 190 175KTÜ 190 175 Kırıkkale 108 8Kırıkkale 108 8 Kocaeli 204 108 Kocaeli 204 108

Tıp Fakültesi Öğretim üye ÖğrenciTıp Fakültesi Öğretim üye Öğrenci (yeni alınan)(yeni alınan) Marmara 212 125Marmara 212 125 Mersin 179 150Mersin 179 150 Muğla 11 ---Muğla 11 --- M.Kemal 95 100M.Kemal 95 100 N. Kemal 29 30N. Kemal 29 30 19 Mayıs 281 15019 Mayıs 281 150 Ordu 2 ---Ordu 2 --- Pamukkale 189 110Pamukkale 189 110 Rize 58 50Rize 58 50 Sakarya --- 25Sakarya --- 25 Selçuk 285 100Selçuk 285 100 Meram 170Meram 170 S. Demirel 160 150S. Demirel 160 150 Trakya 188 150 Trakya 188 150

Tıp Fakültesi Öğretim üye ÖğrenciTıp Fakültesi Öğretim üye Öğrenci (yeni alınan)(yeni alınan) Uludağ 254 215Uludağ 254 215 Yüzüncü Yıl 106 70Yüzüncü Yıl 106 70 Zonguldak 125 80Zonguldak 125 80 TOPLAM 8786 6760TOPLAM 8786 6760

6760x6=40.560 40.560-175=404856760x6=40.560 40.560-175=40485 40.485:8781=4.540.485:8781=4.5

Dünya’da Öğretim üyesi/Tıp Dünya’da Öğretim üyesi/Tıp Öğrencisi OranlarıÖğrencisi Oranları

Ülkeler arası, aynı ülkede fakülteler arası Ülkeler arası, aynı ülkede fakülteler arası değişikliklerdeğişiklikler

Afrika 5.42Afrika 5.42 Amerika 2.50Amerika 2.50 Avrupa 3.31Avrupa 3.31 Güneydoğu Asya 2.42Güneydoğu Asya 2.42 Batı Pasifik 1.96Batı Pasifik 1.96 Ülkemiz(öğrenci sayısı artışından önce 3.6)Ülkemiz(öğrenci sayısı artışından önce 3.6) Dünya ortalaması 2.72Dünya ortalaması 2.72

Bazı tıp fakültelerinde 2008 Bazı tıp fakültelerinde 2008 yılında öğrenci sayısı artış yılında öğrenci sayısı artış

oranlarıoranları Abant İzzet Baysal %24Abant İzzet Baysal %24 Adnan Menderes %25Adnan Menderes %25 Akdeniz %17Akdeniz %17 Ankara %10Ankara %10 Atatürk %20Atatürk %20 Çanakkale %32Çanakkale %32 Çukurova %42Çukurova %42 Dokuz Eylül %43Dokuz Eylül %43 Erciyes %39Erciyes %39 Esk. Osmangazi %25Esk. Osmangazi %25

Gazi %50Gazi %50

Bazı tıp fakültelerinde 2008 Bazı tıp fakültelerinde 2008 yılında öğrenci sayısı artış yılında öğrenci sayısı artış

oranlarıoranları Gaziantep %49Gaziantep %49 Hacettepe(Türkçe) %49Hacettepe(Türkçe) %49 Hacettepe(İng) %39Hacettepe(İng) %39 İnönü %50İnönü %50 Cerrahpaşa %22Cerrahpaşa %22 İstanbul Tıp %12İstanbul Tıp %12 KTÜ %70KTÜ %70 Kırıkkale %19Kırıkkale %19 Mersin %67Mersin %67 19 Mayıs %2519 Mayıs %25 Pamukkale %20 Pamukkale %20

Bazı tıp fakültelerinde 2008 Bazı tıp fakültelerinde 2008 yılında öğrenci sayısı artış yılında öğrenci sayısı artış

oranlarıoranlarıSelçuk Meram %59Selçuk Meram %59Selçuklu Tıp %50Selçuklu Tıp %50Süleyman Demirel %25Süleyman Demirel %25Trakya %63Trakya %63Uludağ %17Uludağ %17Yüzüncü Yıl %16Yüzüncü Yıl %16Zonguldak %38Zonguldak %38

Dünyada Tıp Fakültesi Dünyada Tıp Fakültesi SayılarıSayıları

İngiltereİngiltere 2.54 milyon kişiye bir tıp fak. 2.54 milyon kişiye bir tıp fak.Kanada Kanada 1.91 milyon kişiye bir tıp fak 1.91 milyon kişiye bir tıp fak Japonya Japonya 1.57 milyon kişiye bir tıp fak1.57 milyon kişiye bir tıp fakABD ABD 2.16 milyon kişiye bir tıp fak 2.16 milyon kişiye bir tıp fakAfrika Afrika 9.09 milyon kişiye bir tıp fak 9.09 milyon kişiye bir tıp fak

Brezilya ÖrneğiBrezilya Örneği1960: Tıp fakültesi sayısı 301960: Tıp fakültesi sayısı 301988 Tıp fakültesi sayısı 78 1988 Tıp fakültesi sayısı 78 2004 Tıp fakültesi sayısı 1122004 Tıp fakültesi sayısı 112Bu yıllar arasında sağlık Bu yıllar arasında sağlık

göstergelerinde hiçbir düzelme göstergelerinde hiçbir düzelme olmamışolmamış

Hindistan örneği:Hindistan örneği:258 tıp okulu var.258 tıp okulu var.Yılda 27.676 mezun veriyor. Yılda 27.676 mezun veriyor. Bunların 1/3’ü çalışmak için yurt Bunların 1/3’ü çalışmak için yurt

dışına gidiyor, geri dönmüyor.dışına gidiyor, geri dönmüyor.Ülkenin sağlık göstergeleri bozuk. Ülkenin sağlık göstergeleri bozuk.

Sorun, hekim sayısı değil Sorun, hekim sayısı değil bölgeler arası dengesizliklerdir. bölgeler arası dengesizliklerdir.

Ayrıca tıp fakültesi öğretim üyelerinin Ayrıca tıp fakültesi öğretim üyelerinin ders yükü yalnızca tıp fakülteleri ile ders yükü yalnızca tıp fakülteleri ile sınırlı değildir.sınırlı değildir.

Örn: Çukurova Tıp Fak. de:Örn: Çukurova Tıp Fak. de: Anatomi 1083 saat, histoloji Anatomi 1083 saat, histoloji

206 saat, fizyoloji 606 saat, 206 saat, fizyoloji 606 saat, radyodiagnostik 1303 saat, radyodiagnostik 1303 saat, biyoistatistik 448 saat, farmakoloji biyoistatistik 448 saat, farmakoloji 392 saat, acil tıp 506 saat fakülte 392 saat, acil tıp 506 saat fakülte dışında yıllık ders yüküne sahiptir.dışında yıllık ders yüküne sahiptir.

Öğrenci sayısı artarken öğretim Öğrenci sayısı artarken öğretim üyesi sayısı giderek azalıyor!üyesi sayısı giderek azalıyor!

2001-2002 Tıp fakültesi sayısı 402001-2002 Tıp fakültesi sayısı 40 Yeni öğrenci sayısı 4800Yeni öğrenci sayısı 4800 Toplam öğrenci sayısı Toplam öğrenci sayısı

31.70031.700 mezun öğrenci sayısı mezun öğrenci sayısı

47004700 Öğretim üyesi sayısı 6700Öğretim üyesi sayısı 6700

2005-20062005-2006

Tıp fakültesi sayısı 46Tıp fakültesi sayısı 46 Yeni öğrenci sayısı 4900Yeni öğrenci sayısı 4900 Toplam öğrenci sayısı Toplam öğrenci sayısı

32.90032.900 mezun öğrenci sayısı mezun öğrenci sayısı

45004500 Öğretim üyesi sayısı 8090Öğretim üyesi sayısı 8090

Öğretim Üyesi Sayısı Azalıyor!Öğretim Üyesi Sayısı Azalıyor!

2006-2007 Tıp Fak sayısı 47, 2006-2007 Tıp Fak sayısı 47, yeni öğrenci sayısı 5.100yeni öğrenci sayısı 5.100 Toplam öğrenci sayısı Toplam öğrenci sayısı

33.50033.500 Mezun öğrenci sayısı 4800Mezun öğrenci sayısı 4800

2007-20082007-2008

Tıp fakültesi sayısı 49Tıp fakültesi sayısı 49 Yeni öğrenci sayısı 4700Yeni öğrenci sayısı 4700 Toplam öğrenci sayısı Toplam öğrenci sayısı

33.70033.700 mezun öğrenci sayısı mezun öğrenci sayısı

52005200 Öğretim üyesi sayısı 9238Öğretim üyesi sayısı 9238

2008-20092008-2009

Tıp fakültesi sayısı 56Tıp fakültesi sayısı 56 Yeni öğrenci sayısı 6600Yeni öğrenci sayısı 6600 Toplam öğrenci sayısı Toplam öğrenci sayısı

3500035000 mezun öğrenci sayısı mezun öğrenci sayısı

52005200 Öğretim üyesi sayısı 9216Öğretim üyesi sayısı 9216

Eğitimde Standardizasyon Eğitimde Standardizasyon ÇalışmalarıÇalışmaları

Tüm dünya çapında 6milyon doktor 6 Tüm dünya çapında 6milyon doktor 6 milyar hasta üzerinde hizmet yapıyor.milyar hasta üzerinde hizmet yapıyor.

Tüm dünya’da 1800 tıp fakültesi mevcut. Tüm dünya’da 1800 tıp fakültesi mevcut. Globalizasyon tıp eğitiminde Globalizasyon tıp eğitiminde

standardizasyonu forse etmektedir. standardizasyonu forse etmektedir. Örneğin 2010’da New York İnternasyonel Örneğin 2010’da New York İnternasyonel

Tıp Eğitimi Enstitüsü’ne bağlı Çekirdek Tıp Eğitimi Enstitüsü’ne bağlı Çekirdek komite, bilgi, klinik beceri, profesyonel komite, bilgi, klinik beceri, profesyonel yaklaşım,davranış ve etik parametrelerinde yaklaşım,davranış ve etik parametrelerinde tıp mezunlarının Dünya’da farklı tıp mezunlarının Dünya’da farklı ülkelerdeki durumlarını saptamaya çalıştı.ülkelerdeki durumlarını saptamaya çalıştı.

Global minimum essential requirements in Global minimum essential requirements in medical educationmedical education

Institute for International MedicalInstitute for International Medical EducationEducation

Dünya’daki Dünya’daki 14uluslararası 14uluslararası organizasyon görev organizasyon görev aldı.aldı.

7 Ayrı alanda 60 7 Ayrı alanda 60 öğrenim çıktısı öğrenim çıktısı üzerinde yoğunlaşıldı.üzerinde yoğunlaşıldı.

Eksiklikleri tanımlama Eksiklikleri tanımlama ve tamamlama yoluna ve tamamlama yoluna gidildi.gidildi.

TIP EĞİTİMİNDE TIP EĞİTİMİNDE KALİTEKALİTE

Öğretim üyelerinin sayıları Öğretim üyelerinin sayıları yüksek mi?yüksek mi?

Norm Kadro BelirlemeleriNorm Kadro Belirlemeleri İşanaliziİşanalizi İşin unsurlarıİşin unsurları İş için kullanılan makine, araç, gereçİş için kullanılan makine, araç, gereç İşin çeşitli faktörler bakımından İşin çeşitli faktörler bakımından

durumunun değerlendirilmesidurumunun değerlendirilmesiDiğer işlerden ayrıcalığının Diğer işlerden ayrıcalığının

değerlendirilmesideğerlendirilmesi

Tıp Fakültelerinde Öğrenci Tıp Fakültelerinde Öğrenci Sayılarının ArttırılmasıSayılarının Arttırılması

Yaklaşım tek yönlüdürYaklaşım tek yönlüdür Tıp Fakültelerinin özgün yapıları gözönüne Tıp Fakültelerinin özgün yapıları gözönüne

alınmamıştır.alınmamıştır. Hekim kalitesinin korunması Hekim kalitesinin korunması

olanaksızlaşmıştır.olanaksızlaşmıştır. Tıp fakültelerinin araştırma ve eğitim Tıp fakültelerinin araştırma ve eğitim

performansları değerlendirilmemiştir.performansları değerlendirilmemiştir. Tıpta uzmanlık eğitimi eğitsel aktivitelerin Tıpta uzmanlık eğitimi eğitsel aktivitelerin

dışına çekilmiştir.dışına çekilmiştir. Koçluk eğitimi yapılamaz hale getirilmiştir.Koçluk eğitimi yapılamaz hale getirilmiştir.

Tıp Fakültelerinde Son DurumTıp Fakültelerinde Son Durum 2008: Tıp Fakültelerinin 2008: Tıp Fakültelerinin %52’si sistem temelli %52’si sistem temelli

karma eğitim uygulamaktadır.karma eğitim uygulamaktadır. %8’i öğrenci merkezli %8’i öğrenci merkezli

probleme dayalı eğitim modelini probleme dayalı eğitim modelini uygulamaktadır. uygulamaktadır.

%10’u eğitici merkezli %10’u eğitici merkezli disiplin temelli eğitim uygulamaktadır.disiplin temelli eğitim uygulamaktadır.

%22’si eğitici merkezli %22’si eğitici merkezli sistem temelli eğitim uygulamaktadır.sistem temelli eğitim uygulamaktadır.

%8’i disiplin temelli %8’i disiplin temelli karma eğitim yapmaktadır.karma eğitim yapmaktadır.

Tıp Fakültelerinde Son DurumTıp Fakültelerinde Son Durum

Tıp Fakültelerinde Öğrenci Merkezli Tıp Fakültelerinde Öğrenci Merkezli Eğitim:Eğitim:

2006’dan 2008 yılına kadar %15 2006’dan 2008 yılına kadar %15 artmıştır.artmıştır.

Eğitim modelinde öğrenci merkezli Eğitim modelinde öğrenci merkezli eğitime doğru eğilim mevcuttur.eğitime doğru eğilim mevcuttur.

Tıp Fakültesi sayısı bakımından Tıp Fakültesi sayısı bakımından Avrupa’da ilk, Dünya’da 12. sırada Avrupa’da ilk, Dünya’da 12. sırada Türkiye yer almaktadır.Türkiye yer almaktadır.

Dünya’da durum nasıl?Dünya’da durum nasıl?

BölgeBölge Tıp Fak.Sayı Nüfus Tıp Fak.Sayı Nüfus 1 Milyon nüfusa 1 Milyon nüfusa düşen tıp fakdüşen tıp fak

Afrika 127 873 0.15Afrika 127 873 0.15 Asya 860 3868 0.22Asya 860 3868 0.22 Avrupa 394 729 0.54Avrupa 394 729 0.54 K.Amerika 313 508 0.62K.Amerika 313 508 0.62 G.Amerika 218 366 0.60G.Amerika 218 366 0.60 Okyanus 23 32 0.72Okyanus 23 32 0.72 Dünya 1935 6376 0.30Dünya 1935 6376 0.30 TÜRKİYE 66 70.6 0.94TÜRKİYE 66 70.6 0.94

Türkiye’nin Hekim Türkiye’nin Hekim GereksinimiGereksinimi

TTB Füsun Sayek Raporu 2008TTB Füsun Sayek Raporu 2008 109.000109.000Mevcut Hekim SayısıMevcut Hekim Sayısı(Sağlık Bakanlığı YÖK Raporu 2008)(Sağlık Bakanlığı YÖK Raporu 2008) 103.000103.000

Teşekkürler….Teşekkürler….