Tijding juni 2016

tijdingLedenblad van de IZB, jaargang 78, nr. 2

Diepgang in het werk van Tomás Hálik

• Eline de Boo: ‘Roeping is meer dan een gevoel’

• Anton Verstoep, missionair werker in Bussum en Westbroek

Gewoon

C O L U M N

We zaten midden in een brainstormsessie op de begane grond van ons

nieuwe IZB-kantoor. In het kader van een opleiding die ik volg had ik twee

medestudenten uitgenodigd om een dag samen te werken. Het zijn

leidinggevenden, de één werkzaam als adviseur in de zorgsector, de ander directeur

van een bank. Aan hun gezellige tongval is te horen dat ze afkomstig zijn van beneden

de grote rivieren. In twittertaal: ‘n Brabo en ‘n Limbo.

We hebben een praktijkgeval onderhanden: welke strategie moet de IZB uitzetten om

de structuur van een vereniging met leden in te richten naar de huidige tijd? Het

onderwerp stijgt met stip op het lijstje aandachtspunten van het bestuur. Ik vind het

fascinerend om met een paar buitenstaanders na te denken over de mogelijkheden.

Verrassend, hoe snel ze zich weten te verplaatsen in onze situatie. In een mum van tijd

staat de muur volgekalkt met scenario’s en aandachtspunten.

Aan de andere kant van de glazen wand van onze vergaderruimte zien we een paar

missionaire werkers van IZB-projecten in gesprek. Als ze hun vergadering besluiten

met gebed, valt onze brainstorm opeens stil. De Brabo gelooft zijn ogen niet en komt

woorden tekort om zijn verbazing te uiten. ‘Moet je kijken… ze zitten daar gewoon te

bidden!’

Inderdaad, gewoon.

Er ontspon zich een gesprek over het voorval.

‘Jullie zijn wie je zegt te zijn’, zei hij.

Soms denken we bij missionair werk aan ongewone, nieuwe dingen. Maar op zo’n

moment besef je de getuigende kracht van een eenvoudig, alledaags gebruik.

Daar zit een les in. Wees ‘gewoon’ jezelf, doe wat je gewend bent. Met toewijding

en overtuiging.

‘Moet je kijken...

ze zitten daar

gewoon te

bidden!’

Jurjen de Groot,

operationeel directeur

VOORBIJ KOETJES EN KALFJES Toerustingsbijeenkomst voor ouderenbezoekwerk

De redactie van het tijdschrift ‘Lichtspoor’ (IZB), organiseert

zaterdagmorgen 29 oktober van 10.00-13.30 uur in de Nieuwe

Kerk te Amersfoort een toerustingsbijeenkomst voor

gemeenteleden die betrokken zijn bij ouderenbezoekwerk.

Sprekers zijn psychologe Wil Doornenbal en emeritus-

predikant ds. H.G. de Graaff.

In veel gemeenten zijn vrijwilligers betrokken bij het

ouderenbezoek. Dat is vaak dankbaar, maar soms ook

moeilijk werk. Want hoe kom je verder dan een gesprek over

‘koetjes en kalfjes’? Ds. Henk de Graaff, emeritus-predikant

met veel pastorale kennis en ervaring, geeft in zijn lezing

praktische handreikingen voor een gesprek over iemands

levensgeschiedenis en de rol van het geloof daarin.

De bijeenkomst begint met een bijdrage van de bekende

psychologe Wil Doornenbal uit Driebergen. Zij schreef

onlangs een boek over ouder worden, ‘Reizen door nieuw

land’ (uitg. Boekencentrum).

Wie zijn de ouderen die we ontmoeten? Is ouderdom alleen

een levensfase van verlies, van loslaten en afhankelijk

worden? Of is er ook sprake van vrucht? En: Hoe bied je

perspectief aan mensen die voor hun gevoel ‘klaar’ zijn met

het leven, maar nooit om euthanasie zullen vragen?

De bijeenkomst is gratis toegankelijk. Wel zal een vrijwillige

bijdrage worden gevraagd voor de lunch en de bestrijding

van de onkosten. Aanmelden is verplicht, via een bericht aan

[email protected] of aan IZB, Breestraat 59, 3811 BH Amersfoort.

Tijding • juni 201602

Ze studeerde in Amerika, werkte tien jaar in Japan, woont in Leiden, maar

als je haar vraagt zichzelf te typeren, zegt ze zonder aarzelen: ‘Zeeuwse’.

Eline de Boo (1972), ‘schrijfster met een missionaire roeping’, trad half mei

in dienst van de IZB. Als lid van het IZB Focus-team ontwikkelt ze materialen

voor de begeleiding van kerkenraden en gemeenten. Een ontmoeting met

een genereuze prater. ‘God heeft iets geweldigs in petto. Hoe gaaf is dat?’

‘Roeping is veel meer dan een gevoel’

Eline de Boo, lid van het IZB

Focus-team

juni 2016 • Tijding 03

Ik leerde Geert kennen, we trouwden in onze studenten-

tijd, en waren actief in de Marekerk. De gemeente was

‘zwaarder’ dan ik van huis uit gewend was. Maar dat

vond ik geen punt; de gereformeerde kerk van mijn jeugd

was intussen liberaler aan het worden. Activistisch en

maatschappelijk bewogen, dat ook, maar daardoor

dreigden ze het zicht op het volle evangelie wat kwijt te

raken. In Leiden begonnen we de Alphacursus, zetten we

de Werkgroep Missionair Stadswerk op en hielden we ons

bezig met Dabar in de stad en een evangelisatieclub, met

een blinde heilssoldate die ons op haar gitaar begeleidde

bij het zingen van Johan de Heer-liederen …’

Toen zat je dus al tot over je oren in het missionaire werk.

‘Ja, maar voor mijn gevoel bleef het toch in de marge van

mijn leven. Eerst was er de studie, later kreeg ik een baan

in politiek-Den Haag. Maar op kruispunten van ons leven,

bij het gaan studeren, het afstuderen, bij het zoeken naar

een baan, speelde steeds de vraag: “Here God, is dit dan

de tijd…?”’

Dat speelde voor jullie allebei?

‘We voelden beiden aan dat het er een keer van zou

komen. Als studenten waren we zo arm als de neten,

maar weet je wat er dan gebeurt? Beiden maakten we

een vliegende start op de arbeidsmarkt. Geert als steden-

bouwkundige, ik in de politiek. Je koopt je eerste huis,

je gedroomde auto, je krijgt een eerste kind…’ De tent-

pinnen komen steeds vaster in de grond. ‘Precies.

Je krijgt meer status. Niet alleen op je werk, ook in de

kerk. We genoten van ons comfortabele yuppenbestaan.’

RoepingWat betekent roeping voor je?

‘Je eigen agenda opzij zetten en doen wat God onont-

koombaar van je vraagt. En intussen je gezonde verstand

gebruiken. Altijd is er wel de tegenwerping: wanneer

komt het mij uit? Kunnen we niet beter eerst nog een

buffer opbouwen? Er zijn nog zoveel leuke dingen te

doen, kunnen we niet nog even uitstellen…? Roeping

heeft daarom ook te maken met gehoorzaamheid. Het is

veel méér dan een gevoel. Mijn gevoel staat er vaak

haaks op. Het vraagt altijd een offer. Het offer van je eigen

plannen, wensen en verlangens. Je weet één ding zeker:

je krijgt er altijd iets beters voor terug. De Here God heeft

iets geweldigs in petto. Hoe gaaf is dat?’

Hoe werd dat voor jullie zo zonneklaar?

‘Vrienden van ons, Gert-Jan en Rianne Segers, gingen

voor zendingswerk naar Egypte. Wij leidden hun thuis-

frontcommissie en kwamen zo in contact met de GZB.

Daarmee kwam zending heel dichtbij en drong de vraag

zich weer op: wanneer gaan wij? We besloten tot een

verkennend gesprek met de GZB. Na een paar uur

‘In mijn studententijd werkte ik als Alpha-hulp. Eén van

de cliënten daar noemde me altijd ‘een kordate Zeeuwse’.

Ik ben geboren in Dreischor, Schouwen-Duiveland.

Al sinds de 17e eeuw kom ik uit een volledig Zeeuws

geslacht. Dat Zeeuwse is een belangrijk deel van mijn

identiteit. Aanpakken, no-nonsense, output-gericht. Het

gaat niet om jou. Dienstbaar-zijn, dat vooral. Dienen is

wel het centrale woord in mijn leven. Niet als offer, maar

als joy’.’

Bij dat Zeeuwse hoort ook een cultuur, een kerkelijke

cultuur ook.

‘Het is deel van de bible-belt. Ik ben opgegroeid in de

synodaal-gereformeerde kerk in Zierikzee, maar op onze

protestants-christelijke basisschool, die naast de Rooms-

katholieke stond, zaten wel kinderen uit tien denomina-

ties. Onkerkelijken waren er ook. Als op maandagmorgen

psalmversjes werden overhoord, dan mocht ik de nieuwe

berijming opzeggen, anderen gebruikten de oude uit 1773

of zelfs de berijming van Datheen. Van jongsaf was ik

daardoor vertrouwd met de versnipperde kerkelijke kaart.

Het kernwoord was: respect.’

Heb je een rebelse puberteit gehad?

‘Nee. Ik groeide op als nakomertje in een warm, traditio-

neel gezin met zes kinderen. Er was veel ruimte, ik had

ook geen enkele behoefte om de grenzen op te zoeken.

Het geloof, het vertrouwen op de genade van God waarin

je je veilig mag weten, werd thuis voorgeleefd. Al ging

dat niet via woorden, dat is óók Zeeuws.’

Je deed belijdenis….

‘…op redelijk jonge leeftijd, 17. Het was een statement,

voordat ik naar het atheïstische Leiden zou gaan, om te

studeren. Ik wist waar ik voor stond en ik besefte ook dat

ik niet in een warm christelijk nest zou belanden. In de tijd

van mijn eindexamen vwo schoot weleens de gedachte

door m’n hoofd of de Here God mij ook voor een periode

in mijn leven fulltime zou willen gebruiken om zijn

boodschap door te geven.’

Toch koos je geschiedenis, geen theologie.

‘Ik had geen roeping om theologie te gaan doen. Vanuit

mijn brede belangstelling koos ik geschiedenis, om beter

te begrijpen waarom de wereld nu zo in elkaar zit.

Daarnaast deed ik propedeuse psychologie, later een ris

keuzevakken: rechten, sociologie, internationale betrek-

kingen, politicologie, bestuurskunde.

‘Dienen is wel het centrale

woord in mijn leven.

Niet als offer, maar als joy’


Waarom dan toch gestopt?

‘De kinderen waren de belangrijkste motivatie om terug

te keren. Maar anders waren we elders in Tokio iets

nieuws begonnen. Wij zijn mensen van het steigerhout,

de pioniersfase. De gemeente kon op eigen benen staan.

Terug in Nederland kon ik meteen aan de slag op de

Japanse ambassade. Ik vond het een uitdaging om

‘midden in de wereld’ te staan, om daar iets van Jezus te

weerspiegelen. Dat is nog niet eenvoudig, want in de

Japanse cultuur is het verboden om in werktijd over je

geloof te praten. Het vergt veel creativiteit en geduld om

iets te laten proeven van de Bron, die je nauwelijks

expliciet mag maken. Op één of andere manier is het toch

gelukt, merkte ik achteraf. Bij mijn vertrek hoorde ik er

iets over, zei een van de chauffeurs van de dienstauto’s,

geen gelovige: ‘Je hebt groot gelijk, want die God van jou

heeft een veel beter plan dan hier te blijven hangen…’

zwaaiden ze ons uit met de mededeling dat ze ons heel

graag wilden uitzenden. Terwijl wij nog dachten: ‘dan

nemen we wel een keer contact op’, waren zij er al

helemaal klaar voor. ‘Oriënteer je op wat God van jullie

vraagt, laten we daarover nader in gesprek gaan.’ Dat was

heel confronterend voor ons. De deur ging onverwacht

snel wagenwijd open.

Tijdens het kerstreces van de Tweede Kamer waar ik

werkte, ben ik op internet gaan zoeken. Wat doet een

zendeling eigenlijk? Ik ging geen waterputten slaan. Ik

vond een vacature voor kerkplanters in Japan. 0,2% van

de bevolking gaat naar een bijbelgetrouwe kerk. Nu ben

ik tamelijk nuchter, maar toen ik dat las, werd ik diep

geraakt en wist ik niet wat me overkwam. Die overtui-

ging! Thuis zei ik: ‘Geert, we moeten naar Japan!’ Hij: ‘Dat

lijkt me een overhaaste conclusie…’ Maar na een paar

dagen zei hij: ‘Je hebt gelijk; dit is echt iets voor ons.’

Jullie bereidden je voor in de VS, later nog taalstudie in

Japan. En toen aan de slag.

‘De uitdaging was overweldigend. Tokio telt 35 miljoen

mensen en is daarmee de grootste metropool ter wereld,

heel veel yuppen, singles, die zich helemaal kapot

werken. Ze hebben het evangelie hard nodig, maar er is

niets van te zien of te proeven. De stad is als een donut:

in het midden ontbreekt de kerk. Er waren enkele piep-

kleine kerkjes, op sterven na dood. Na veel bidden

kwamen we ds. Fukuda op het spoor en raakten we in

contact met de Redeemer Presbyterian Church van Tim

Keller in New York, waar we trainingen volgden en die

naar Tokio kwamen om ons te coachen.’

BevoorrechtenIn de tien jaar dat jullie er werkten, ontstond er een

gemeente waar nu wekelijks zo’n 200 mensen komen.

Je hebt heel wat mensen tot geloof zien komen.

‘Iets mooiers kun je niet meemaken! Vergeet niet:

christen-worden vergt daar nogal wat. Er is godsdienst-

vrijheid, maar in veel gevallen betekent het: je baan, je

familie en vrienden opgeven, om voor Christus te kiezen.

Ik geloof heilig dat ze er veel meer voor terugkrijgen,

anders zou ik het geen Japanner aanraden. Het was zo

inspirerend om vrucht te zien op het werk. Daarin zijn we

zeer bevoorrecht boven veel andere zendingswerkers.’

‘De stad is als een donut:

in het midden ontbreekt de kerk.’

‘Ik heb meerdere pannetjes op het vuur.

Ik ga veel schrijven en daarbij kan ik

m’n ervaring uit Japan inbrengen.’


VoelingNu ben je directeur van de diaconale Stichting Present

Leiden. Je bent spreker, schrijver, moeder van vijf kinderen.

En nu sta je tussen het steigerhout van de nieuwe afdeling

IZB Focus.

‘Ik heb graag meerdere pannetjes op het vuur. Bij de IZB

ga ik veel schrijven en daarbij kan ik m’n ervaring uit

Japan inbrengen. De baan is me op het lijf geschreven.

Al moest ik wel even bedenktijd, want op de dag dat ik

zou beslissen, kreeg ik een lucratief aanbod bij een grote

internationale organisatie. Zoiets brengt me dan even in

verwarring. “Hé Eline, houd je voldoende voeling met de

wereld?” Dan ga je bidden, spreek je met mensen en kies

je uiteindelijk, vol overtuiging.’

Na tien jaar buitenland maakte je als het ware opnieuw kennis

met het kerkelijk leven in Nederland. Waar komt geloven

anno 2016 volgens jou op aan?

‘Geloof integreren in je hele bestaan en in alle aspecten

van de kerk. ‘Geen duimbreed is er op deze wereld

waarvan Christus niet zegt: het is van Mij’, zei Kuyper ooit.

Dát bedoel ik. We zullen opnieuw prioriteiten moeten

leren stellen, persoonlijk en als gemeente. Want er is een

urgentie die onze generatie en de generatie vóór ons niet

gezien hebben. Het veilige, ‘luxe’ kerk-zijn is voorbij. Wie

is Christus voor ons en wat vraagt Hij van ons? Dat

urgentiebesef moet wakker geroepen. Dan gaan we

vanzelf andere keuzes maken en – hopelijk - meer tijd en

energie steken in de zaak van het Koninkrijk. Ik zie het aan

dertigers en veertigers om me heen. Ze zijn druk met van

alles en nog wat. Alles wat met kerk en missionair werk te

maken heeft, wordt heel gemakkelijk naar de marge van

de agenda gedrukt, want je baan, je gezin, je hypo-

theek…’ Ik zou het mooi vinden om de toerusting vanuit

de IZB ook daarop te richten. ‘

NederigheidVind je jezelf radicaal?

‘Helemaal niet. Eerder genuanceerd. Al krijg ik het woord

radicaal eerlijk gezegd weleens te horen als mensen onze

levensstijl zien, ja. Ik mag hopen dat je iets van die

‘radicaliteit’ terug ziet in de materialen die we gaan

ontwikkelen. Al heb ik een hekel aan radicaliteit die

aanstoot geeft. Je zult je keuzes moeten uitleggen en

verantwoorden. En het moet altijd gepaard gaan met

nederigheid.’

Ben je optimistisch, als het gaat om het Koninkrijk van God en

als je rondkijkt in kerkelijk Nederland?

‘Ja, want er is de belofte. We hebben in Japan ongedachte

dingen zien gebeuren; dat kan ook in Nederland. Al is het

een moeilijke donkere tijd aan het worden. Maar daar-

door zie je het licht van Christus ook helderder. God laat

niet los wat zijn hand begon.‘

Koos van Noppen

‘Je weet één ding zeker:

je krijgt er altijd iets beters voor terug.

De Here God heeft iets geweldigs

in petto. Hoe gaaf is dat?’

IZB-Focus proef met tien gemeentenEline maakt deel uit van het team van IZB-

Focus. Deze nieuwe afdeling onder leiding van

ds. Jan-Maarten Goedhart werkt momenteel aan de

voorbereiding van een pilot, waarbij twee jaar

intensief wordt opgetrokken met tien lokale

gemeenten. In deze proef wordt gewerkt volgens een

nieuwe benadering van missionair-gemeentezijn,

waarbij de focus verschuift van het organiseren van

activiteiten waar gemeenteleden in hun vrije tijd aan

deelnemen, naar het volgen van Jezus op alle

terreinen van het leven. Missionair denken is

daarmee niet langer de taak van een werkgroep of

commissie, maar een kerntaak, vanuit het hart van

de gemeente.

Gedurende de twee jaar krijgen de gemeenten

ondersteuning van een IZB-Focustrajectbegeleider,

die op detacheringsbasis enkele uren per week in de

gemeenten werkt. Eline is betrokken bij het schrijven

van toerustingsmateriaal. Aparte aandacht krijgt de

onderlinge uitwisseling tussen de deelnemende

gemeenten. Voor alle betrokkenen – predikanten,

kerkenraden, gemeenteleden én de IZB – is de pilot

een leerproces.

De vragen die in deze trajecten centraal staan leven

in de breedte van de kerk. Door nu te starten met een

intensieve pilot van twee jaar in tien gemeenten wil

IZB Focus in de praktijk ervaring opdoen en zelf een

lerende organisatie zijn. Gezien de grote

belangstelling vanuit gemeenten, is de verwachting

dat de kennis en ervaring die we opdoen in de

komende jaren vruchtbaar gebruikt kan worden in

vele andere gemeenten.

De pilot gaat zaterdag 1 oktober officieel van start,

met een bijeenkomst in Harderwijk.


C O L U M N

Ds. Niels de Jong,

missionair predikant Rotterdam-Centrum

www.noorderlichtrotterdam.nl

www.uitonverwachtehoek.nl

Geen veroordeling

Waarom haken mensen bij een kerk aan? Dat ligt heel verschillend. Maar

een van de redenen is nogal eens deze: het ontbreken van veroordeling.

Dat geldt zeker voor mensen die allerlei mislukkingen achter de rug hebben.

Zij hebben vaak te maken gehad met afwijzing van mensen vanwege hun misstap-

pen. Voor hun gevoel worden ze door hun familieleden, vrienden, hulpverleners etc.

voortdurend afgerekend op hun (soms overduidelijke) fouten. Daardoor verliezen ze

meestal hun gehele netwerk. Ze zijn door het leven, hun eigen mislukken en de

reacties van mensen, veelal wantrouwend geworden naar andere mensen. En zeer

gevoelig voor veroordeling...

Onlangs was er iemand met zo’n hard leven achter de rug een paar keer aanwezig in

onze diensten. Voor hem was de zondag een vreselijk eenzame dag en ondanks dat hij

niets met het geloof had was hij ingegaan op een uitnodiging van een van onze

gemeenteleden, die een vergelijkbaar leven had geleid.

‘De mensen hier veroordelen je niet!’, zei hij toen hij een paar zondagen was geweest.

Het geloof zei hem nog niet veel, maar deze ervaring deed hem heel goed. We zijn hem

inmiddels weer kwijtgeraakt; zo gaat dat soms in missionair werk. Maar zijn opmerking

is me bijgebleven.

In diezelfde week dat ik dit hoorde, sprak ik een talentvolle twintiger die bij Noorder-

licht lid wilde worden. Het kwam weer op het ontbreken van veroordeling. Hij vertelde

namelijk hoe hij het gevoel had dat er altijd een soort verborgen competitie tussen

mensen aan de gang was. Wie is het beste, slimste, leukste, knapste? Het was hem in

de kerk opgevallen dat het daar anders was. Daar was geen veroordeling en competi-

tie. Dat sprak hem enorm aan.

Beide gesprekken bevestigden voor mij dat mensen van vandaag – high potentials of

niet – nog steeds hunkeren naar een plek van genade en vergeving. Waar mensen je

niet afrekenen op je verleden of de competitie met je aangaan om wie de leukste/

beste/slimste/rijkste/etc. is. Bij ons gaat dat ook lang niet altijd goed, maar

bovengenoemde voorbeeldjes wezen me weer op het belang van een sfeer

van genade.

Hoe krijg je dat als kerk voor elkaar? Laten we simpel beginnen. Die man

uit het eerste voorbeeld had het zo enorm goed gedaan dat er mensen

waren die hem spontaan hadden aangesproken en de tijd voor hem

genomen hadden. Verder lijkt het me belangrijk hoe er naar mensen

wordt gekeken. Zijn het ogen die wegen, meten en vergelijken?

Of ogen die zeggen: ‘mooi dat je er bent!’

Genade moet gepreekt worden. Maar minstens zo belangrijk is dat

de mensen van de kerk die genade laten voelen. Dan wordt de kerk

een plek waar mensen graag willen zijn.


De titel van deze

bijdrage is ontleend aan

het laatste hoofdstuk van

het nieuwe boek van

Tomás Hálik: ‘De nacht van

de biechtvader’. Deze

Tsjechische Rooms-

Katholieke theoloog was tot

voor kort bij weinigen in ons

land bekend.

Het eerste boek dat van hem in

het Nederlands verscheen, onder

de titel ‘Geduld met God’ (2014),

werd echter meteen een succes.

Opvallend was de brede herkenning

en waardering in allerlei kerkelijke

denominaties, van Rooms-katholiek

tot en met de IZB-vleugel van de PKN.

Dat is zeker niet te verklaren vanuit het

feit dat Hálik een theoloog van de

grootste gemene deler is. Integendeel.

Geregeld schrijft hij het met iets of iemand

volstrekt niet eens te zijn. Dat doet hij

overigens altijd wel met liefde en met een

vleugje humor.

Zijn afwijzing gaat zowel in de richting van allerlei

restauratiebewegingen in het christendom als in de

richting van liberale vernieuwingstheologen, die

volgens hem beiden de ernst van de crisis waarin de

kerken in Europa terecht zijn gekomen niet zien. Op

Kerk als

van de

geschokten’

‘gemeenschap


allerlei manieren en in allerlei toonaarden probeert hij

iets van een derde weg zelf te gaan en anderen uit te

leggen.

Die derde weg is nog niet zo gemakkelijk helemaal

theologisch helder te krijgen. Mijn ervaring is in ieder

geval bij het lezen van de twee boeken dat het een

zoektocht is om die derde weg steeds precies voor je te

zien. Hij schrijft van zichzelf ook, dat hij nog zoekend op

weg is en intussen ook al weer een paar dingen anders

ziet dan een tijdje geleden. Dat lijkt me overigens niet

verkeerd. Het betekent wel, dat er voor een systematisch

theoloog terechte vragen te stellen zijn. Hálik is echter

niet in de eerste plaats een systematisch theoloog,

hoewel hij er veel van af weet, dat merk je in alles wat hij

schrijft. Zijn kracht ligt echter meer in een spirituele

theologie, waarin hij het beste uit verschillende tradities

bij elkaar brengt om zo de kern opnieuw te ontdekken

waar het vandaag op aankomt.

Gebroken gestalte

De kern van deze spirituele theologie is Jezus Christus en

die gekruisigd. Dat verklaart de verbondenheid die

ervaren kan worden over allerlei kerkgrenzen heen.

Hoewel wij als protestanten er andere opvattingen over

het avondmaal op na houden dan de Rooms-katholieken

proef je bij Hálik telkens hoe hij leeft uit het geheim van

de eucharistie, de daadwerkelijke presentie van de

gestorven en opgestane Heer Jezus Christus.

Met deze concentratie is tegelijk gegeven

dat de gestalte van geloven en kerk

zijn principieel te allen tijde een

gebroken gestalte is. Een gelikt

verhaal alsof het evangelie in de

markt gezet zou moeten worden,

slimme apologetische argumenten

alsof de ergernis weggeredeneerd

zou kunnen worden,

succesformules om de kerken weer

vol te krijgen, ze passen geen van alle

bij de kern van het christelijk geloof, de

man aan het kruis. Zeker is Hij ook

opgestaan. Anders zou het kruis geen enkele

betekenis hebben. Maar Hij is opgestaan als de

Gekruisigde. Geregeld toont Hij zijn volgelingen de

wonden in zijn handen en zijn voeten. De volgelingen

kijken ernaar en ze weten, dat dit voor hen grote

consequenties heeft.

Van de kerken in zijn eigen land Tsjechië, schrijft Hálik dat

de situatie van deze kerken in de eerstkomende tijd

waarschijnlijk in veel opzichten zal verslechteren.

Dat betekent niet dat de christenen dan somber moeten

worden. Wel dat ze in staat zullen moeten zijn alleen

tegen de stroom in te gaan ‘zonder uitzicht op merkbaar

succes’. Het betekent dat ze dwaze zonderlingen moeten

durven lijken voor de wijzen van deze wereld. En schrijft

hij dan: ‘als we daartoe niet bereid zijn, betekent dat dan

niet dat we het evangelie over het kruis tevergeefs

gelezen hebben?’ (p. 112,113).

Het feit, dat het kruis centraal staat in het christelijk

geloof betekent nog meer. Het betekent ook, dat de

waarheid onder de oppervlakte van onze waarnemingen

ligt. Wie bij de oppervlakte van zijn waarnemingen blijft

staan, vindt nooit God. Niet als hij naar de wereld kijkt,

zoals die zich in het dagelijkse nieuws aan ons voordoet,

maar ook niet wanneer hij zich bezighoudt met de

uiterlijke ceremoniën van de kerk. De waarheid van God

is een paradoxale waarheid, anders en tegenstrijdig.

Wanneer God het meest nabij is in de verlatenheid van

het kruis, dan zegt dat niet alleen iets over dat gebeuren

toen en daar, maar dan zegt dat iets, alles, over de

verborgenheid van God. Hij is aanwezig als de

Verborgene. Onze ogen moeten ervoor open gaan,

anders zien we het nooit.

Door alle bodems

Het kruis is niet alleen een lastig onderdeel van het

christelijk geloof, maar het onthult het lastige van

geloven überhaupt. De waarheid is alleen te vinden voor

wie bereid is het onderwijs van de derde persoon in

het verhaal van de Emmaüsgangers tot zich

toe te laten. Deze mannen vormen met z’n

tweeën (of met z’n drieën?) de kerk als

‘gemeenschap van de geschokten’. Ze

zijn door alle bodems van

vanzelfsprekendheden heen gezakt.

Wie de boeken van Hálik leest merkt

steeds dat deze centrale gedachten

troost en aansporing bevatten.

De troost is dat ons in geen enkele

crisis, persoonlijk of kerkelijk, iets

vreemds overkomt. De aansporing is om

in alle opzichten, zeker ook op het gebied van

kerk en geloof, de verleiding van oppervlakkigheid

te weerstaan. ‘De vraag is niet met hoeveel we zijn, maar

of we de weg niet zijn kwijt geraakt’ (p.173).

Wim Dekker

N.a.v. Tomás Hálik, De nacht van de biechtvader. Christelijk geloof

in een tijd van onzekerheid, Boekencentrum 2016, € 19,50.


leden’ zijn niet meegegaan met de vertrekkende groep.

Ze horen dus bij de gemeente, maar doen niet actief

mee.’ Bij uitstek dus een plek voor iemand die het klappen

van de zweep kent. Met die ervaring zit het wel goed;

Verstoep werkte namens de IZB in Ede en Putten;

tussendoor zat hij voor de GZB in Kenia. Ook de cultuur

van een (Utrechts) dorp is hem vertrouwd; hij is

opgegroeid in Polsbroek.

Er loopt geen rechte lijn van middelbare school naar

kerkelijk werk. Voor hij theologie ging studeren werkte

Anton dertien jaar in de autobranche (‘ik weet er net

genoeg van om in Kenia door te hebben wanneer een

voertuig er de brui aan dreigde te geven.’) Bij die route

voelt hij zich prima. ‘Je moet niet op te jonge leeftijd voor

de leeuwen worden gegooid.’

Dat kun je dus meemaken als missionair werker. In die

hoedanigheid gaat Anton Verstoep aan de slag in het

Utrechtse dorp Westbroek. En daarmee ook in

Maartensdijk, waar de gevolgen van de scheuring na de

fusie in 2004 nog voelbaar zijn. ‘Driehonderd ‘kaartenbak-

Voor zijn huis in Barneveld stopte ooit een

vrachtwagen. ‘Springt er een kerel uit: Weet je wie ik

ben? Alsof ik dat vergeten was! Ik had hem ontmoet

bij de Open kring, zeven jaar daarvoor, toen ik

evangelist in Ede was. Hij had intussen belijdenis

gedaan en leidde nu een Alpha-cursus. Of ik een

avond wilde komen vertellen over de zending…’

‘Ik ben ontvankelijkvoor stille sympathie’

Anton Verstoep, missionair werker in Westbroek‘Je hoopt dat ze gaan

zeggen: is zo’n kerkdienst ook iets voor mij?’

11juni 2016 • Tijding

En nu dus naar Westbroek. Hoe begin je aan zo’n klus?

‘Gewoon een relatie aangaan. Luisteren. Het mooie in een

dorp is de sociale betrokkenheid, de sfeer van ons kent

ons. Samen Koningsdag vieren, maar dus ook samen

andere dingen doen. Kerk in de buurt zijn, met elkaar

meeleven. Een gezonde nieuwsgierigheid noem ik dat.

Dat betekent ook dat je zelf actief participeert. In

Polsbroek zat ik bij de vrijwillige brandweer, dat gaf een

geweldige opening.

De eerste periode is een oriëntatiefase. Je gaat mensen

bevragen: waar is er behoefte aan? Als je alleen wilt

geven en niet ontvangen, zit je fout. Hans Visser (rector

van de zendingsopleiding) zei: het eerste jaar ga je

luisteren, het tweede jaar mag je vragen stellen en het

derde jaar kun je voorzichtig je eigen ideeën ventileren.’

Dat stramien volgde hij de afgelopen negen maanden in

Bussum (Anton combineert zijn functie als missionair

werker daar met zijn baan in Westbroek/Maartensdijk):

eerst luisteren, dan vragen stellen en daarna een jaarplan

maken. Bussum is een totaal ander type gemeente.

‘Hardwerkende mensen, geen sterke gemeenschapszin.

Ze komen trouw naar de zondagse diensten, maar als ik

vraag naar gebedsleven en Bijbellezen blijft het vaak

angstvallig stil. We zijn nu met een Bijbelleescursus en

een gebedskring gestart. Spectaculair? Nee. Maar het zet

wel wat in beweging.’

Halfbloedje

Het woord Kenia valt met grote regelmaat. Verstoep

bracht er zes jaar door. ‘Lang genoeg om er een stukje

van mijn hart te laten. En er zit ook een stukje Kenia in

mijn hart. Die twee zoeken elkaar op.’ (Lachend: ) ‘Ja, ik

ben inmiddels een halfbloedje.’ Het was een goede

leerschool. ‘Terugvallen op de basis, de nodige ballast is

overboord gegaan.’

Nóg een uit Kenia meegenomen gewoonte: ‘Rust

inbouwen. Daar was ik gewoon elke avond thuis, simpel

omdat er geen avondactiviteiten zijn. Ik heb sindsdien

nooit full time gewerkt. We zijn gewend sober te leven.

Een voorbeeld: mijn vrouw en ik hebben samen één

mobiele telefoon. Die neem ik niet mee als ik op bezoek

ga; ik investeer liever in mensen. Laten we eigen keuzes

maken, en daarin herkenbaar zijn. Wat onderscheidt ons

anders nog van de wereld?’

Jaarlijks organiseert hij een reis met gemeenteleden naar

Kenia. ‘Daar bouwen we kerken. Dat heeft een

aanzuigende werking. Mensen zien: wat hier gebeurt, is

serieus.’ Voor de Barnevelders is het een concrete

kennismaking met de zending. Zo sluit het jaarlijkse

uitstapje naadloos aan bij Verstoeps werk voor de IZB:

gemeenten meer missionair bewust maken. Anders

gezegd: discipel zijn. ‘Volgeling, dat blijf je je leven lang.

De Meester gaat voorop. Dat vraagt om radicale keuzes.

Als dat in Westbroek doordringt, is er veel gewonnen.

Discipelschap is een way of life. Voor sommigen is dat

nieuw; je proeft wel eens een houding van: ik ga naar de

kerk, de rest van de week werk ik hard, wat moet ik

nog meer?

Mijn insteek is niet meteen: ga je mee naar de kerk? Je

hoopt dat ze op een gegeven moment zeggen: zo’n

kerkdienst, is dat ook iets voor mij? Zo ging dat ook bij

een collega van de brandweer in Polsbroek. Het gaat me

in de eerste plaats om wat er in de huiskamers gebeurt.

Bidden, Bijbellezen. Als je een weg met mensen mag

gaan, ga je ze inwijden in een geheim: je hebt Jezus

leren kennen.’

Het is prachtig als je merkt dat je bediening iets losmaakt,

zoals bij die vrachtwagenchauffeur. Maar het gaat Anton

niet zozeer om die verhalen, hoe inspirerend ook. ‘Ik ben

ontvankelijk voor stille sympathie. Mensen hoeven niet

per se te zeggen wat ze vinden van mij of mijn

boodschap. Trouwens: de beloning hebben we al…’

Anneke Verhoeven

Anton Verstoep (’61) studeerde theologie aan de VU in

Amsterdam en is bijna 25 jaar actief als kerkelijk werker.

Voor de IZB werkt hij in Ede en Putten, de GZB zond hem

uit naar Kenia, waar hij van 1998 – 2004 evangelisatiewerk

coördineerde. Hij is missionair werker in Bussum en vanaf

1 juni dit jaar in Westbroek/Maartensdijk. Ook in zijn

woonplaats, Barneveld, doet hij pastoraal werk voor de

Hervormde gemeente. Anton en zijn vrouw, Els, hebben

vier kinderen.


Ds. Pieter Versloot, missionair predikant IZB in GroningenDs. Pieter Versloot uit Noorden wordt na de zomer de

nieuwe predikant van de Wijkgemeente Martinikerk in

Groningen. Naast zijn parttime aanstelling als

gemeentepredikant, krijgt hij ook een aanstelling als

missionair predikant voor de IZB. De vacature ontstond

vorig jaar door het vertrek van ds. Sjaak van den Berg.

Pieter Versloot (44) is een goede bekende van de IZB; hij

was als collega van de afdeling Missionair Werk &

Kerkgroei (PKN) in de periode 2009-2013 betrokken bij de

opzet van pioniersplekken. Sinds 2013 werkte hij als

pastor, coördinator en coach bij ‘De Sleutelbloem’, een

christelijke zorginstelling in zijn woonplaats Noorden

(Zuid-Holland). Met de benoeming van Versloot wordt

opnieuw een oud-zendingswerker van de GZB

opgenomen in de gelederen van de IZB. Hij werkte negen

jaar in Kazachstan, Centraal-Azië. Eerder benoemde de

IZB Jurjen de Groot (Kenia, Afrika), Jan Maarten-Goedhart

(Peru, Zuid-Amerika) en Eline de Boo (Japan, Azië).

Pinksterpad populairNaar schatting 600 mensen, jongeren en ouderen, liepen 16 mei op het eiland Goeree-Overflakkee het

Pinksterpad. De jaarlijkse wandeling op Tweede Pinksterdag, waarbij de deelnemers op pleisterplaatsen

iets ter overweging krijgen aangereikt, is onverminderd populair. Op www.pinksterpad.nl is een impressie

te vinden. Ook in Oosterwijk (bij Leerdam) organiseerde de plaatselijke kerk een wandeltocht met

ondersteuning van de IZB. Als u overweegt om in uw gemeente volgend jaar een Pinksterpad te

organiseren, stuur dan even een mailtje naar www.izb.nl. We helpen u graag met een draaiboek, posters,

flyers, etc.


Met de verkoop van het laatste van de drie ‘oude’ kantoorpanden van de IZB

behoort de Van Oldenbarneveltlaan definitief tot de geschiedenis van de organisatie.

Komende maand worden de laatste spullen verhuisd, waaronder ruim 30 meter

archief. Het materiaal is in de afgelopen maanden door twee vrijwilligers – Leen van

Vliet en Adrie Damstra–Kelfkens – geïnventariseerd en gerubriceerd.

De archiefstukken hebben speciale aandacht van prof. dr. Fred van Lieburg (foto).

De materialen worden opgeslagen in het Utrechts Archief.

De IZB in uw testament

U bent er vast liever nog niet mee bezig, maar wat gebeurt er met uw geld als u komt te overlijden? Wanneer u de

wens hebt dat mensen in Nederland worden bereikt met het evangelie dan kunt u bijvoorbeeld IZB in uw testament

opnemen. Veel mensen geven wel eens iets aan het goede doel. Ze doen iets in de collectebus, ze maken geld over

naar aanleiding van een actie of ze geven structurele steun. Steeds meer mensen besluiten daarnaast ook (een deel

van) hun nalatenschap te schenken aan een goed doel; een organisatie die ze van harte steunen. Nalaten aan een goed

doel kan alleen via een testament dat door een notaris is opgemaakt. Als u daar vrijblijvend meer informatie over wilt,

neem dan gerust contact op met de IZB, Michaël Boon, fondsenwerver/relatiebeheerder.

Tel. 033-461 19 4 of [email protected]. Hij staat u graag te woord.

Het aantal gemeenten dat structureel financiële steun

verleent aan een missionair project van de IZB is in

2015 gestegen. Er kwam door fondsenwerving in 2015

85.000 euro meer binnen dan in 2014. Dat blijkt uit het

jaarverslag, dat donderdag 12 mei is gepresenteerd.

Terwijl de projectbijdragen stegen, lieten de inkomsten

voor het algemene werk van de IZB een daling zien.

Over het geheel genomen presteert de IZB iets beter

dan was begroot, hoewel we het jaar afsloten met een

tekort zegt Jurjen de Groot, operationeel directeur.

De exploitatierekening laat een tekort zien van €

48.000, waar een tekort van € 76.000 was begroot.

Gezien de trend bij veel verwante organisaties is De

Groot dankbaar met het behaalde resultaat. ‘We zien in

de praktijk dat de betrokkenheid bij missionaire

projecten zich niet beperkt tot de collecten. Er is ook

inhoudelijke uitwisseling. Gemeenten raken zo op

elkaar betrokken en leren van elkaar.’

De inkomsten uit nalatenschappen waren € 20.000

hoger ten opzichte van de begroting, die is gebaseerd

op een 10-jarig gemiddelde. De totale baten uit

fondsenwerving pakten € 68.000 lager uit dan begroot.

De structurele baten uit fondsenwerving bleven dus

€ 88.000 achter bij de begroting. Dit werd veroorzaakt

door achterblijvende inkomsten bij de mailingacties

(€ 24.000), contributies (€ 4.000) en bijdragen uit kerk

en gemeenten (€ 73.000).

De inkomsten ten behoeve van missionaire projecten

waren € 49.000 hoger dan begroot. Doordat een aantal

gemeenten nu structureel een project financieel

ondersteunt, verklaart deze stijging tegelijk de daling

van de inkomsten uit kerk en gemeenten. In 2015 werd

er in totaal bijna 1,49 miljoen besteed aan de

doelstelling van de IZB, terwijl de totale lasten 1,90

miljoen bedroegen. 79 cent van elke bestede euro is

uitgegeven aan de doelstelling. In 2014 was dit 76 cent.

Het volledige jaarverslag is op te vragen bij ons

kantoor. Wie de jaarrekening wil inzien, kan daarvoor

een afspraak maken via [email protected].

Tijdens de algemene ledenvergadering, op 12 mei

2016 in Nijkerk, zijn ds. Anthon van Lingen (Kinderdijk)

en drs. Inez Jansen-Smit (Geldrop) herkozen als

bestuurslid van de IZB. John Kamphuis (Amsterdam)

trad af als lid van de commissie toetsing financieel

beleid; hij werd opgevolgd door Maarten Verduin

(Amsterdam).

Stijging van inkomsten voor IZB-projecten

Tijding • maart 201614

Colofon78e jaargang nr. 2 – juni 2016 Tijding is een gratis kwartaal-uitgave van de IZB – vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is e 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers. BestuurDs. M.C. Batenburg, voorzitterds. R.F. de Wit, secretarisA.P. van der Kooy, penningmeesterdr. J. van den Bornds. M. van Dammw. drs. Z.A. Jansen-Smitdr. H. de Leededs. A. van Lingenmw. J.E. van Velzen-Vermaasds. J. van Walsum DirectieDr. J.A. van den BergIng. G.J. de Groot IZBBreestraat 59-613811 BH Amersfoorttel.: 033-4611949e-mail: [email protected]: www.izb.nlIBAN: NL26 RABO 0302 2061 91BIC: RABONL2U Uw steunSteun de zending in Nederland door uw gebed, door uw IZB-lidmaatschap of door een gift.U kunt de IZB ook op laten nemen in uw testament. Graag willen we u helpen om dat te regelen. U kunt hiervoor vrijblijvend een afspraak maken via tel. 033-4611949 of [email protected] RedactieNiels de JongKoos van Noppen

Foto’sCover: Sita Bechan, diaken van Geloven in Spangen. Foto Sjaak Boot., Heiko Bertram (3,5,6), Sjaak Boot (2, 8), Barend Keizer (13), Dineke van der Woude (13). Overige foto’s: IZB. Overname artikelenOvername van artikelen is toegestaan met bronvermelding.

Er zijn momenten dat ik het geen goed idee vind om te evangeliseren.

Ik ben ooit eens een lezing begonnen, met: ‘Stop met evangelisatie als

je niet nagedacht hebt over de gevolgen’. Wie a zegt moet ook b zeggen.

Het behoort tot de verantwoordelijkheid van een kerkelijke gemeente

dat ze degenen die tot (beginnend) geloof komen, een volwaardige

plek geeft.

Is die plek er in uw kerk?

In de 12 jaar dat ik in Huizen werk, is mij wel duidelijk geworden dat

belangstellenden en de prille gelovigen die plek in de ‘gewone’ kerk

missen. En dan bedoel ik met ‘kerk’ voor het gemak: de kerkelijke

gemeenschap, zeven dagen in de week, met alles er op en er aan.

Ik ervaar het als zegen dat Huizen al decennia lang een werker buiten de

kerkmuren heeft. De vrucht daarvan werd en wordt zichtbaar doordat

velen (!) zich hebben laten dopen en/of belijdenis gedaan hebben.

Een aantal van hen was ver boven de 50 jaar. Maar daarna? Vonden zij

een plek in de kerk? Na verloop van tijd zeiden negen van de tien: nee!

Ik zit er niet ver naast met dat percentage. Vroeger riep ik, als het

hierover ging: “Als de Here God een mens bekeert, dan…” Nu pas ik

deze uitspraak wat vaker toe op onszelf, doorgewinterde kerkmensen.

Het heeft mij er jaren geleden toe aangezet om na te denken of er in

ons dorp niet een plek moet zijn waar zoekers en pasgelovigen elkaar

op zondag en doordeweeks kunnen ontmoeten op hun eigen niveau.

Die plek is er gekomen, na jarenlang mensen buiten de kerkmuren te

ontmoeten en binnenkerkelijke gesprekken te voeren. Sinds november

2013 houden we Ontmoetingsdiensten met zoekers en pasgelovigen.

Een gouden greep, het ei van Columbus? Nou, nee… het is meer een

weg, ook vanwege de gebrokenheid in de kerk. En toch… er zijn

mensen die de weg vinden naar deze plek en vol trots zeggen: “Dit is

mijn kerk, hier ga ik nooit meer weg!” Voor mij één van die mysteries

van God. Daarom: blijf geloven dat God vrucht geeft op het delen van

het evangelie. Als je dat gelooft, zal je ook (blijven) nadenken over de

gevolgen: een plek kunnen bieden voor hen die gevonden zijn. Ik ben

dankbaar dat we als Hervormde Gemeente in Huizen zo’n plek hebben.

Dat gun ik uw gemeente ook.

G A S T

C O L U M N

Jan Verkerk,

Voorganger ‘De Brug’,

Pioniersplek van Missionair

Werk & Kerkgroei en de IZB

‘Stop met

evangelisatie als

je niet nagedacht

hebt over de

gevolgen’


Vakantie!

Nog even en het is vakantie! Fijn een hele zomer vrij om

lekker buiten te spelen. Misschien gaan jullie wel op

vakantie of een dagje naar de dierentuin. We hopen op

mooi weer dan kun je lekker zwemmen, wandelen,

fietsen, naar een speeltuin en nog veel meer.

Ook dit keer is het een woordzoeker; succes met

het puzzelen!

Stuur het gevonden woord naar IZB, Breestraat 59,

3811 BH Amersfoort. Of mail naar [email protected]

De puzzel van de vorige Tijding vonden jullie leuk!

Bedankt voor de vele berichtjes met goede antwoorden.

Het antwoord is:

EEUWIG LEVEN!

Met een uitroepteken; sommigen waren dat even vergeten,

maar ze verbeterden dat later.

De prijswinnaars zijn:

Annelie de Jager uit Winsum, Joanne van Dam uit Zegveld, Ylia de

Bruin uit Zeist, Janno de Pater uit Reeuwijk,

Rhodé Nijzink uit Wierden en Chloé Klein uit IJsselstein.

Streep de volgende woorden in de puzzel weg.

De woorden zijn in alle richtingen verborgen.

De overgebleven letters vormen in de leesrichting

de oplossing.

APPARAAT

BADWATER

BRANDVEILIG

ELEKTRA

FRITUURPAN

GASPIT

GEVAAR

GRILL

KIND

KOOKWEKKER

MAATREGEL

MOUW IN BRAND

OEFENING

ONDERHOUD

ONGELUK

ONOPLETTEND

RAAM

RISICO

ROOK

SIGARET

SNOEREN

THEEPOT

TUINSLANG

UITZETTEN

VLUCHTEN

VUUR

F T H E E P O T U I N S L A N G R

V R M O U W I N B R A N D N I K E

T A I E U P S N O R U U V L L D K

E A R T S I E N B P K L I E O U K

R M A A U T T A O O L E G E A O E

A I G R H U D Z N E V E F E R H W

G I S C A W R G E D R E T A T R K

I R U I A P E P N T N E A T K E O

S L I T C L P A A I T V N O E D O

V N E L U O R A N N E E O D L N K

E R K K L B M G A G N R N S E O D

En dit zijn

de winnaars...

© S

and

ers

pu

zzel

bo

eken

, Vaa

ssen

Tijding juni 2016

Documents

Transcript of Tijding juni 2016