Tiu chun Hot ngMi trng v X hi

Chng trnh T vn ca IFC ti ng - Thi Bnh Dng

Hp tc cng

C hiu lc t 01 - 01 - 2012

Ti liu Lu hnh ni b

Chng trnh T vn ca IFC ti ng - Thi Bnh Dng

Tiu chun Hot ngMi trng v X hi

Mc lcTIU CHUN HOT NG 1nh gi v qun l cc ri ro v tc ng n mi trng v x hi ............................................................................ 1

TIU CHUN HOT NG 2iu kin lm vic v lao ng ............................................................................................................................................... 8

TIU CHUN HOT NG 3Tit kim ngun ti nguyn v ngn nga nhim ......................................................................................................... 12

TIU CHUN HOT NG 4Sc khe, An ton v An ninh Cng ng ......................................................................................................................... 15

TIU CHUN HOT NG 5Thu hi t v ti nh c khng t nguyn ...................................................................................................................... 18

TIU CHUN HOT NG 6Bo tn a dng sinh hc v qun l ngun ti nguyn thin nhin bn vng .......................................................... 24

TIU CHUN HOT NG 7Ngi thiu s bn a ........................................................................................................................................................... 29

TIU CHUN HOT NG 8Di sn vn ha.......................................................................................................................................................................... 33

HNG dN 1 nh gi v qun l ri ro v tc ng n mi trng x hi ...................................................................................... 37

HNG dN 2 iu kin lm vic v lao ng ............................................................................................................................................. 76

HNG dN 3 Tit kim ngun ti nguyn v ngn nga nhim ......................................................................................................... 99

HNG dN 4 Sc khe, An ninh v An ton Cng ng .......................................................................................................................117

HNG dN 5 Thu hi t v ti nh c khng t nguyn ....................................................................................................................129

HNG dN 6Bo tn a dng sinh hc v Qun l ngun ti nguyn thin nhin bn vng .......................................................154

HNG dN 7Ngi dn bn a .................................................................................................................................................................206

HNG dN 8Di sn vn ho........................................................................................................................................................................225

Tiu chun hot ng 1

nh gi v qun l cc ri ro v tc ng n mi trng v x hiGii thiu

1. Tiu chun Hot ng 1 nhn mnh tm quan trng ca qun l hot ng mi trng v x hi xuyn sut thi gian ca mt d n. Mt h thng qun l mi trng v x hi hiu qu l mt qu trnh lin tc, nng ng, khi u v h tr thc hin t lnh o cp cao v c s tham gia ca khch hng, ngi lao ng ca h, v cc cng ng a phng trc tip b nh hng bi d n (cc cng ng b nh hng), v trong mt s trng hp thch hp, l mt s i tng khc c lin quan1. da trn cc yu t ca qu trnh qun l doanh nghip sn c i vi k hoch, thc hin, kim tra, v hnh ng, h thng i hi phi nh gi c phng php v c h thng cc ri ro2 v tc ng3 mi trng v x hi thng xuyn. Mt h thng qun l tt ph hp vi quy m v tnh cht ca mt d n s thc y hot ng bn vng v mi trng v x hi, v c th gp phn nng cao hiu qu d n v mt ti chnh, mi trng v x hi.

2. Trong nhiu trng hp, vic nh gi v qun l cc ri ro v tc ng n mi trng v x hi l trch nhim ca nh nc hoc ca bn th ba - m khch hng khng th kim sot hoc c nh hng.4 Tnh hung ny thng xy ra mt s trng hp nh: (i) khi c quan nh nc hoc bn th ba tham gia quyt nh trong giai on lp k hoch c nh hng n v tr v thit k ca d n; v/hoc (ii) c quan nh nc hoc bn th ba tham gia trc tip thc hin mt s hot ng c th lin quan n d n nh cp t cho d n - c th phi thc hin ti nh c cho cng ng dn c hoc mt s c nhn v/hoc c th dn n tn tht v a dng sinh hc. Trong trng hp khch hng

1 Cc i tng lin quan khc thng l nhng i tng khng chu nh hng trc tip ca d n, nhng c li ch i vi d n. i tng ny c th l c quan nh nc trung ng v a phng, cc d n ln cn v/hoc cc t chc phi chnh ph.2 Ri ro mi trng v x hi l s kp hp ca xc sut xy ra s c no v mc thit hi nu s c xy ra.3 Tc ng mi trng v x hi l ch bt k s thay i, tim nng hay thc s, n (i) mi trng c hc, t nhin v vn ha v (ii) tc ng n cng ng dn c xung quanh, n ngi lao ng do nhng hot ng ca d n to nn.4 Trong tiu chun hot ng ny, cc nh thu c khch hng thu hoc lm i din cho khch hng u c coi l chu s kim sot trc tip ca khch hng, ch khng phi bn th ba c lp.

khng th kim sot c cc hnh ng ny ca c quan nh nc hay bn th ba, mt h thng qun l mi trng v x hi cn xc nh cc bn tham gia v vai tr ca h, cc ri ro h c th mang n cho khch hng, c hi hp tc vi cc bn th ba cng t c nhng kt qu v mi trng v x hi ph hp vi Tiu chun hot ng ny. Thm vo , Tiu chun hot ng ny h tr vic s dng c ch khiu ni hiu qu nhn bit v c bin php khc phc kp thi i vi nhng i tng c cho l b tn hi bi nhng hot ng ca khch hng.

3. doanh nghip cn tn trng quyn con ngi, tc l trnh mi hnh ng xm phm n quyn con ngi ca ngi khc v hnh ng ngn chn nhng tc ng tiu cc n quyn con ngi do cc hot ng ca doanh nghip gp phn hay trc tip gy ra. Mi Tiu chun hot ng s trnh by nhng kha cnh lin quan v quyn con ngi m d n trong sut qu trnh hot ng c th phi i mt ti. Thc hin due diligence (iu tra chi tit) theo cc Tiu chun hot ng s gip khch hng nm bt v c phng n hnh ng i vi cc vn nhn quyn lin quan n d n.

Mc tiu

xc nh v nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi ca d n. thc hin h thng phn cp nhm lng trc v trnh, hoc trong trng hp khng th trnh th gim thiu5 v trong trng hp vn c hu qu li th thc hin bi thng cho nhng ri ro v tc ng n ngi lao ng, cc cng ng b nh hng v mi trng. thc y ci thin hiu sut hot ng mi trng v x hi ca khch hng thng qua vic s dng hiu qu h thng qun l. m bo cc khiu ni ca cc cng ng b nh hng v thng tin t cc i tng lin quan

5 Phng n c th chp nhn c gim thiu tng i a dng, gm: lm du i, iu chnh, sa cha, v/hoc khi phc tc ng khi thch hp. H thng phn cp gim nh ri ro v tc ng s c tho lun k hn v c th trong ng cnh ca cc Tiu chun hot ng t 2 n 8.

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI 1

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI2

khc c tr li v gii quyt hp l. xc tin v cung cp c hi cc cng ng b nh hng tham gia mt cch thch hp vo cc vn m c th nh hng n h trong sut vng i ca d n v m bo cc thng tin v mi trng v x hi lin quan s c cng b v cung cp y .

Phm vi p dng

4. Tiu chun Hot ng ny p dng i vi cc hot ng d n c ri ro v/hoc tc ng mi trng v/hoc x hi. Trong Tiu chun hot ng ny, d n c hiu l mt nhm cc hot ng ca doanh nghip, k c nhng hot ng cha c xc nh nhng c th c nhng yu t, kha cnh v c s h tng vt cht c th c kh nng to ra cc ri ro v tc ng6. Khi thch hp, phm vi c th bao gm c nhng kha cnh t giai on s khai n ton b vng i ca ti sn vt cht (thit k, xy dng, lp t, hot ng, tho d, ng ca hoc, khi thch hp, sau ng ca)7. Nhng yu cu ca Tiu chun hot ng ny phi c p dng cho tt c cc hot ng ca doanh nghip, tr phi c nhng gii hn/ngoi l c miu t tng phn di y.

Yu cu

H thng Qun l v nh gi Mi trng v X hi

5. Cc khch hng, trn c s phi hp vi cc c quan nh nc c thm quyn v cc bn th ba8 khi thch hp, s thc hin mt qu trnh nh gi mi trng v x hi, v thit lp v duy tr mt h thng qun l mi trng v x hi ph hp vi tnh cht v quy m ca d n v tng xng vi mc ri ro v tc ng mi trng v x hi. H thng qun l ny s bao gm cc yu t sau: (i) chnh sch; (ii) xc nh cc ri ro v tc ng; (iii) chng trnh qun l, (iv) nng lc t chc, (v) chun b sn sng v i ph vi tnh hung khn cp; (vi) s tham gia ca cng ng; (vii) gim st v nh gi.

Chnh sch

6. Khch hng s xy dng mt chnh sch tng th trong nu r mc tiu v mi trng v x hi cng

nh cc nguyn tc m cc d n cn tun th t c hiu qu v mt mi trng v x hi9. Chnh sch ny cung cp khung cho qu trnh nh gi v qun l mi trng v x hi, v c th ha vic d n (hay cc hot ng ca doanh nghip, khi thch hp) s tun th theo cc quy nh v php lut ca nc s ti nh th no, k c nhng vn bn php l m nc s ti cam kt thc hin v tun th theo lut quc t. Chnh sch ny cn ph hp vi cc nguyn tc ca cc Tiu chun hot ng. Trong mt s trng hp, khch hng c cam kt tun th cc tiu chun quc t khc, h thng chng nhn hay thng l hot ng khc th nhng cam kt ny cn c nu r trong Chnh sch ca khch hng. Chnh sch ny cng ch r ai trong t chc ca khch hng s chu trch nhim gim st vic tun th vi Chnh sch v chu trch nhim thc hin (c th lin quan n mt c quan nh nc c thm quyn hay bn th ba thch hp khi cn thit). Khch hng cn thng tin v Chnh sch ny n ton th t chc ca mnh.

Xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi

7. Cc khch hng s tin hnh mt qu trnh nh gi mi trng v x hi m s xem xt y cc ri ro v tc ng tim nng v mi trng v x hi ca d n (tham kho thm on 18 - cc yu cu v nng lc). loi, quy m v v tr ca d n s gip hoch nh quy m v phm vi ca qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi. Phm vi ca qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi phi ph hp vi thng l quc t tt,10 v s quyt nh phng php cng nh cng c nh gi thch hp. qu trnh ny c th l mt nh gi tc ng mi trng v x hi ton din, hoc hn ch, c trng tm hoc p dng lun cc tiu chun v t v tr ph hp vi mi trng, tiu chun nhim, tiu ch thit k v tiu chun xy dng.11 Khi d n c lin quan n cc ti sn hin c, kim ton mi trng v/hoc x hi hoc nh gi ri ro/mi nguy c th l xc nh ri ro v tc ng. Nu cc ti sn s c xy dng, mua v hay u t cha th xc nh, vic thit lp mt quy trnh nh gi chi tit (due diligence) mi trng v x hi gip xc nh ri ro v tc ng ti mt thi im c th trong tng lai khi thng tin v cc yu t

6 Chng hn, cc doanh nghip c mt danh mc cc ti sn hu hnh ang s hu, v/hoc c nh thnh lp hoc mua c s h tng mi, v cc qu u t hay cc t chc ti chnh trung gian vi danh mc ti sn hin c v/hoc c nh u t vo c s h tng mi.7 do Tiu chun hot ng ny c s dng bi cc t chc ti chnh, u t, bo him v ch d n/vn hnh d n, mi i tng s dng cn cung cp thng tin c th v hot ng ca mnh m p dng Tiu chun hot ng ny.8 Trong trng hp cc bn ny c trch nhim v ngha v php l phi tham gia nh gi v qun l mt s ri ro v tc ng c th (chng hn nh di dn-ti nh c do nh nc thc hin).

9 Yu cu ny c chnh sch ring cho d n v c th khng nh hng n (hoc yu cu iu chnh) cc chnh sch hin ti ca khch hng i vi cc d n khng lin quan, cc hot ng sn xut kinh doanh hay cc hot ng ca doanh nghip cp cao hn khng lin quan.10 l hot ng i hi k nng chuyn nghip, lm vic chi tit, thn trng v tnh d bo ca cc chuyn gia thc hin - nhng ngi c kinh nghim v k nng thc hin nhng hot ng tng t trn phm vi khu vc hay ton cu.11 i vi nhng d n xy dng mi hay m rng vi nhng yu t vt cht, ti sn hay c s h tng c xc nh v c kh nng to ra nhng tc ng v mi trng v x hi ln, khch hng s tin hnh nh gi tc ng mi trng v x hi ton din, bao gm xem xt n nhng phng n thay th khc nhau khi thch hp.

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI 3

vt cht, ti sn, c s h tng c y hn. qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s da vo s liu gc v mi trng v x hi mc chi tit ph hp. qu trnh ny s xem xt tt c cc ri ro v tc ng mi trng v x hi c lin quan ca d n, bao gm c nhng vn s c xc nh trong cc Tiu chun hot ng t 2 n 8, v nhng i tng chu nh hng ca nhng ri ro v tc ng ny.12 qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s xem xt mc pht thi kh nh knh, cc ri ro lin quan n bin i kh hu v c hi thch nghi, nhng nh hng xuyn ranh gii c th c nh nhim khng kh, hoc s dng hoc nhim ng thy quc t.

8. Khi d n c lin quan n cc yu t vt cht, ti sn v c s h tng c xc nh c th m c kh nng c tc ng, cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s c xc nh trong vng nh hng ca d n. vng nh hng ca d n c bao gm, khi ph hp:

Khu vc c th b nh hng: (i) d n 13 v cc hat ng ca khch hng v cc c s vt cht m khch hng (k c nh thu) s hu, vn hnh v qun l v l mt phn ca d n;14 (ii) cc tc ng t nhng tin trin khng c k hoch trc nhng c th d bo ca d n c th xy ra sau ny hoc mt a im khc; hoc (iii) nhng tc ng gin tip ca d n n a dng sinh hc hay cc dch v sinh thi m l phng tin kim sng ca cng ng b nh hng.C s vt cht lin quan khng c ti tr ca d n nhng s khng c xy dng v/hoc m rng nu khng c d n v nu thiu chng, d n cng khng th hot ng bn vng.15Nhng tc ng tch ly 16 t nhng tc ng ln khu vc d n c nh hng hay ngun ti nguyn c d n s dng, t nhng s pht trin c, c k hoch hoc xc nh c thi im thc hin nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi.

17 Khch hng c th tnh n nhng yu t ny thng qua vic ch trng vo ng gp ca d n n mt s tc ng c tnh trng yu v mt khoa hc hay trng yu i vi cng ng b nh hng trong khu vc bao ph ca nghin cu hay nh gi k trn.18 v th bt li hay d b tn thng ny c th bt ngun t c im chng tc, mu da, gii tnh, ngn ng, tn gio, quan im chnh tr hay quan im khc, xut x quc tch hay x hi, ti sn, sinh trng hay cc c im khc. Khch hng cng s xem xt cc nhn t nh gii tnh, tui tc, dn tc, nn vn ha, trnh hc vn, tn tt th cht hay tinh thn, bt li v kinh t hay ngho i, mc ph thuc vo mt s ngun ti nguyn him.

12 Trong mt s trng hp ri ro cao, bn cnh qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi, c th khch hng nn xem xt thc hin b sung mt nh gi chi tit v quyn con ngi ph hp vi lnh vc hot ng ca d n c th. 13 v d nh v tr ca d n, vng kh quyn hay vng nc, hoc hnh lang vn ti.14 v d nh hnh lang truyn ti in, ng ng, knh mng, ng hm, ng ti nh c v tip cn, cc din tch mn v sang nhng, cc tri xy dng, v vng t b nhim bn (nh t, nc ngm, v trm tch)15 Cc c s vt cht nh ng ray xe la, ng b, nh my in hay ng truyn ti in, ng ng, cc dch v cng cng, nh kh v cc bn cng16 Tc ng tch ly ch gii hn li nhng tc ng c cng nhn l c ngha v mt khoa hc v/hoc l mi lo ca cng ng b nh hng. v d v tc ng tch ly c th l: lm tng pht thi kh nh knh ln vng kh quyn, gim lu lng nc trong mt vng nc do rt nc nhiu ln, tng lng trm tch ti mt vng nc; nh hng ti ng di c hay di chuyn ca ng vt hoang d hay lm tc nghn giao thng, tai nn giao thng do tng lng xe lu thng trn khu vc ng x ca cng ng dn c.

9. Trong trng hp cc ri ro v tc ng ca vng nh hng d n l do cc hnh ng ca bn th ba, khch hng s gii quyt cc ri ro v tc ng theo phng thc ph hp vi kh nng kim sot v nh hng ca khch hng i vi bn th ba , v c xem xt n cc vn v xung t li ch.

10. Khi khch hng c th thc hin c quyn kim sot hp l, qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s cng xem xt n cc ri ro v tc ng lin quan n chui cung cp chnh, c cp trong Tiu chun hot ng s 2 (khon 27 n 29) v Tiu chun hot ng s 6 (khon 30).

11. Khi d n c lin quan n cc yu t vt cht, ti sn v c s h tng c xc nh c th m c kh nng c tc ng mi trng v x hi, vic xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s tnh n kt qu v kt lun ca cc k hoch, nghin cu hay nh gi c lin quan do cc c quan nh nc c thm quyn hoc cc t chc khc thc hin m c lin quan n d n hoc n vng d n c nh hng.17 c th l k hoch pht trin kinh t tng th, k hoch quc gia hay k hoch vng, cc nghin cu kh thi, cc phn tch phng n la chn, v cc nh gi mi trng chin lc hay cho ngnh, cho vng. Xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi s tnh n kt qu ca qu trnh ly kin ca cng ng b nh hng sao cho ph hp.

12. Khi d n c lin quan n cc yu t vt cht, ti sn v c s h tng c xc nh c th m c kh nng c tc ng mi trng v x hi, l mt phn ca qu trnh xc nh cc ri ro v tc ng mi trng v x hi, khch hng s xc nh cc c nhn v cc nhm th bt li hoc d b tn thng18 c th b nh hng trc tip hoc mt phn bi d n. Khi cc c nhn hay cc nhm c nh gi l km li th hoc d b tn thng, khch hng s xut v thc hin cc bin php ring bit sao cho cc tc ng tiu c khng nh hng trc tip n h v h khng b km u th khi c chia s quyn li v c hi.

Chng trnh qun l

13. Ph hp vi chnh sch, mc tiu v cc nguyn tc

nu trn, khch hng s thit lp chng trnh qun l trong nu bt cc bin php gim thiu v ci thin hiu qu hot ng v x l ri ro v tc ng mi trng v x hi ca d n c xc nh. 14. Ty thuc vo c im v quy m ca d n, cc chng trnh qun l gm s kt hp ca cc quy trnh hot ng, thc tin thc hin, k hoch hot ng v cc ti liu h tr lin quan (gm c cc ti liu php l) - c qun l mt cch c h thng.19 Chng trnh ny c th c p dng rng ri trong t chc ca khch hng, k c nh thu v nh cung cp chnh m khch hng c quyn kim sot hoc nh hng, hoc nhng a im, c s hoc hot ng c th. H thng phn cp gii quyt cc ri ro v tc ng xc nh c s u tin cho cc bin php trnh v ngn nga cc tc ng khi kh thi v mt k thut20 v ti chnh21 hn l gim thiu tc ng, v khi vn c hu qu li, thc hin bi thng.

15. Trong trng hp ri ro v tc ng khng th trnh hoc ngn chn c, cc bin php v hnh ng gim thiu s c xc nh d n hot ng ph hp vi php lut v cc quy nh tng ng v p ng cc yu cu ca Tiu chun Hot ng 1 n 8 (xem on 16 di y). Mc chi tit v phc tp ca chng trnh ny v u tin ca cc bin php v hot ng c xc nh s tng xng vi ri ro v tc ng ca d n v c tnh n kt qu ca qu trnh ly kin ca cng ng b nh hng khi ph hp.

16. Chng trnh s thit lp K hoch hnh ng mi trng v x hi,22 xc nh kt qu mong mun v cc hnh ng gii quyt cc vn c nu ra trong qu trnh xc nh ri ro v tc ng, bng cc s kin c th o lng khi c th, vi cc yu t nh ch s hiu sut, mc tiu, hoc cc tiu ch chp nhn c th c theo di trong khong thi gian xc nh, v vi c tnh v cc ngun lc v trch nhim c th thc hin. Ty theo mc ph hp, chng trnh qun l s cng nhn

v a vo vai tr thc hin mt s hnh ng c th, s kin c th gii quyt cc ri ro v tc ng do cc bn th ba thc hin. Ph thuc vo bn cht linh hot ca d n, chng trnh qun l cn phn ng nhanh nhy vi cc tnh hung thay i, cc s kin bt ng cng nh vi nhng pht hin t cng tc gim st v nh gi.

Nng lc t chc

17. Khch hng, cng vi cc bn th ba lin quan, khi cn thit, s thit lp, duy tr v cng c mt c cu t chc trong xc nh r vai tr, trch nhim, v quyn hn thc hin h thng qun l mi trng v x hi. Ngun nhn lc, k c i din ca ban lnh o, vi ranh gii trch nhim v quyn hn r rng cn c phn cng c th. Cc trch nhim chnh v mi trng v x hi cn c c th ha v truyn t n tt c cc nhn vin c lin quan v ton b t chc. S h tr ng mc t ban lnh o v ngun nhn lc cn c b tr thng xuyn m bo t c hiu qu mi trng v x hi cao nht.

18. Cc khch hng s o to nhn vin c trch nhim trc tip trong cc hot ng lin quan n hiu qu mi trng v x hi ca d n h c cc kin thc v k nng cn thit thc hin cng vic ca h, bao gm c kin thc hin ti v quy nh php l ca nc s ti v cc yu cu tng ng trong cc Tiu chun Hot ng t 1 n 8. Cc nhn vin ny cng cn c kin thc, k nng v kinh nghim trin khai cc bin php v hnh ng c th theo yu cu ca chng trnh qun l v cc phng php cn thit thc hin cc mc hnh ng mt cch c nng lc v hiu qu.

19. qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi s cn c nhng nh gi v trnh by khch quan, chnh xc v y do chuyn gia c nng lc son tho v trnh by. i vi cc d n c th c nhng tc ng tiu cc tim nng hay khi c nhiu vn k thut phc tp pht sinh, khch hng cn mi thm cc chuyn gia bn ngoi t chc tham gia vo qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi.

S sn sng i ng vi tnh hung khn cp

20. Khi d n c lin quan n cc yu t vt cht, ti sn v c s h tng c xc nh c th m c kh nng c tc ng mi trng v x hi, h thng qun l mi trng v x hi s xy dng mt chng trnh m bo sn sng v i ng vi cc tnh hung khn cp khch hng, trn c s phi hp vi cc bn th ba khi ph hp, s lun sn sng i ph vi nhng tnh hung tai nn, khn cp lin quan n d n vi

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI4

19 Cc ti liu php l gia khch hng v bn th ba nhm thc hin nhng bin php gim bt cc tc ng c th cng thuc chng trnh qun l ny. v d nh nhng trch nhim v di dn, ti nh c ca cc c quan nh nc c quy nh r trong mt ti liu php l c th.20 Kh thi v mt k thut c da trn vic liu cc bin php v hnh ng xut c th c thc hin vi thit b, k nng v vt liu sn c v mt thng mi, c tnh n cc yu t a phng thc t nh kh hu, a l, nhn khu hc, c s h tng, an ninh, qun tr, v nng lc v tin cy trong hot ng.21 Kh thi v mt ti chnh c xem xt da trn cc yu t thng mi nh chi ph ca vic p dng cc bin php v hnh ng nh vy so vi s tin u t, iu hnh v bo tr d n v liu chi ph gia tng ny c th lm cho d n khng kh thi i vi khch hng. 22 Chng trnh hnh ng c th gm mt Chng trnh hnh ng tng th thc hin mt lot cc bin php khc phc hay cc k hoch hnh ng theo ch nh K hoch hnh ng Ti nh c hay K hoch hnh ng a dng sinh hc. K hoch hnh ng c th c dng lp ch trng cho cc chng trnh qun l m bo tnh thng nht vi cc Tiu chun hot ng, hoc l nhng k hoch ring bit c th ha chin lc gim bt ri ro ca d n. Thut ng K hoch hnh ng cng c th c hiu l k hoch qun l hoc k hoch pht trin. Trong trng hp ny, v d rt nhiu, c th k n c k hoch qun l mi trng v x hi.

phng chm l phng n thch hp nht ngn nga v gim bt nhng thit hi v ngi v/hoc cho mi trng. S chun b ny c th bao gm c vic nh gi cc khu vc c th xy ra tai nn hay tnh hung khn cp, cc i tng cng ng v c nhn c th b nh hng, quy trnh ng ph, cung cp thit b v ngun lc, phn cng trch nhim, truyn thng, k c truyn thng n cc cng ng b nh hng v c nhng chng trnh o to nh k chun b ng ph c hiu qu.

21. Khi thch hp, khch hng cng c th h tr v phi hp vi cc cng ng c th b nh hng (tham kho thm Tiu chun hot ng 4) v cc c quan a phng chun b ng ph hiu qu vi cc tnh hung khn cp, nht l khi s tham gia v phi hp ny l cn thit vic ng ph t hiu qu cao nht. Nu cc c quan a phng c nng lc hn ch hoc khng th i ph hiu qu, khch hng s ng vai tr tch cc trong qu trnh chun b v i ph vi cc tnh hung khn cp lin quan n d n. Khch hng cng cn lu li cc hot ng chun b v ng ph, cc trch nhim v ngun lc lin quan, v cn cung cp nhng thng tin thch hp n cng ng b nh hng v cc c quan a phng.

Gim st

22. Khch hng s thit lp cc quy trnh theo di v o lng hiu qu ca chng trnh qun l cng nh tun th vi cc quy nh php l, trch nhim hp ng v php l. Trong trng hp nh nc hay bn th ba c trch nhim qun l mt s ri ro v tc ng c th cng nh cc bin php khc phc lin quan, khch hng s phi hp trong vic thit lp v gim st cc bin php khc phc . Ty tng trng hp, khch hng c th mi i din ca cng ng b nh hng tham gia vo cc hot ng gim st.23 Chng trnh gim st ca khch hng cn c qun l vi mt cp qun l thch hp trong t chc. i vi d n m nh hng l ng k, khch hng s s dng cc chuyn gia c trnh v kinh nghim t bn ngoi xc minh thng tin gim st. Mc gim st cn tng xng vi cc ri ro v tc ng ca d n v cc yu cu tun th ca d n.

23. Ngoi vic ghi chp cc thng tin theo di hiu sut v thit lp kim sot cc hot ng c lin quan, khch hng nn s dng cc c ch nng ng, chng hn nh thanh tra, kim ton ni b khi cn, xc minh s tun th v tin b so vi cc kt qu mong

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI 5

23 v d nh gim st s dng nc24 Cc yu cu lin quan n s tham gia ca ngi lao ng v cc quy trnh khiu ni bi thng lin quan c th xem thm ti Tiu chun hot ng 2.

mun. Gim st thng bao gm c vic lu thng tin theo di hiu qu hot ng v so snh vi cc mc chun c t ra t trc hoc cc yu cu ca chng trnh qun l. vic gim st cn c iu chnh theo hiu qu thc t v cc hnh ng do c quan nh nc c thm quyn yu cu thc hin. Cc khch hng s lu ti liu kt qu gim st, xc nh v phn nh cc hnh ng khc phc v phng nga cn thit trong cc chng trnh qun l v k hoch sa i. Cc khch hng, phi hp vi cc bn th ba lin quan, s thc hin nhng hnh ng khc phc v phng nga ny, v theo di nhng hnh ng ny trong cc chu k gim st tip theo m bo hiu qu ca chng.

24. lnh o cp cao ca khch hng cn nhn c bn nh gi hiu qu ca h thng qun l mi trng v x hi theo k, da trn vic thu thp v phn tch d liu c h thng. Mc v tn sut bo co ph thuc vo bn cht v quy m ca cc hot ng c trin khai da trn h thng qun l mi trng v x hi cng nh cc yu cu khc ca d n. da vo cc kt qu nh gi ny, lnh o cp cao s a ra nhng bin php cn thit v ph hp chnh sch ca t chc c thc hin trit v cc quy trnh, th tc, k hoch ang c trin khai t hiu qu cao nht.

S tham gia ca cng ng

25. S tham gia ca cng ng cn da trn nn tng xy dng mi quan h cht ch, c tnh xy dng v nhanh nhy - l rt cn thit qun l thnh cng cc tc ng mi trng v x hi ca mt d n.24 S tham gia ca cng ng l mt qu trnh lin tc, ty theo mc , c th gm nhng hot ng chnh sau: phn tch cc i tng lin quan v lp k hoch, cng b v truyn t thng tin, tham vn v tham gia, c ch khiu ni v bo co thng xuyn n cng ng b nh hng. Bn cht, tn sut v mc ca cc hot ng ku gi s tham gia ca cng ng c th khc nhau v cn tng xng vi ri ro v tc ng tiu cc ca d n, cng nh cc giai on pht trin ca d n.

Phn tch i tng v lp k hoch c s tham gia ca cng ng

26. Khch hng nn xc nh cc i tng c th c quan tm n hnh ng ca khch hng v xem xt nn dng phng thc truyn thng no i thoi vi cc i tng trong cng ng (tham kho thm

khon 34 di y). Khi d n c lin quan n cc yu t vt cht, ti sn v c s h tng c xc nh c th m c kh nng c tc ng tiu cc v mi trng v x hi n cng ng b nh hng, khch hng cn xc nh cng ng b nh hng l nhng ai v thc hin ng nhng yu cu lin quan di y.

27. Khch hng s xy dng v trin khai K hoch c s tham gia ca cng ng vi quy m ph hp vi ri ro, tc ng cng nh giai on hot ng ca d n, c tnh n c im v li ch ca cng ng b nh hng. Ty trng hp, bn K hoch ny c th bao gm cc bin php chuyn bit cho php s tham gia hiu qu hn ca cc nhm i tng bt li hoc d b tn thng. Khi qu trnh c s tham gia ca cng ng ph thuc nhiu vo i din ca cng ng,25 khch hng cn n lc xc nhn xem c ng ngi ny c tn nhim giao lm i din cho cng ng hay khng cng nh mc trung thc trong thng tin v kt qu tham vn m h s truyn t xung nhm cng ng m h i din.

28. Trong trng hp v tr chnh xc ca d n cha xc nh c, nhng d n c nhiu kh nng s li nhng tc ng ln n cng ng xung quanh khu vc d n hot ng, khch hng cn thit lp Khung k hoch cng ng tham gia trong chng trnh qun l ca mnh, trong nu r nhng nguyn tc v chin lc xc nh cc cng ng b nh hng cng nh cc i tng c lin quan v lp k hoch cng ng tham gia theo ng cc quy nh ca Tiu chun hot ng ny mt khi v tr ca d n c xc nh c th.

Cng b thng tin

29. vic cng b thng tin cn thit v d n gip cc cng ng b nh hng hiu c nhng ri ro, tc ng v c hi ca d n. Khch hng s cung cp cho cc cng ng b nh hng nhng thng tin lin quan26 v: (i) mc ch, tnh cht v quy m ca d n; (ii) thi gian cc hot ng ca d n xut; (iii) bt k ri ro v tc ng tim tng no ln cng ng v cc bin php khc phc; (iv) qu trnh c s tham gia ca cng ng; v (v) c ch khiu ni.

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI6

27 Nh nam gii, ph n, ngi gi, thanh thiu nin v cc nhm/c nhn bt li hay d b tn thng

25 v d nh lnh o ca cng ng hay lnh o tn gio, i din c quan a phng, i din cc t chc dn s, chnh khch, gio vin, v/hoc nhng ngi i din mt hay nhiu nhm i tng b nh hng.26 Ty thuc vo quy m ca d n v mc ca ri ro v tc ng, cc ti liu lin quan c th l K hoch hnh ng mi trng v x hi tng th (bao gm c K hoch c s tham gia ca cng ng, K hoch hnh ng ti nh c, K hoch hnh ng a dng sinh hc, K hoch qun l vt liu nguy him, K hoch Chun b khn cp v i ph, K hoch Y t Cng ng v an ton, v K hoch pht trin dn bn a v.v...) hoc ch l tm tt d hiu nhng vn v cam kt chnh. Nhng ti liu ny cng c th gm c chnh sch mi trng v x hi v cc bin php, hnh ng b sung do cc nh ti tr yu cu t nhng pht hin ca cc cuc thanh tra chi tit (due diligence).

Tham vn

30. Nu cng ng b nh hng c th b ri ro, nh hng xu t mt d n, khch hng s thc hin mt qu trnh tham vn to cho cc cng ng b nh hng nhng c hi by t quan im ca h v ri ro ca d n, nh hng, v cc bin php gim thiu, v cho php khch hng xem xt v tr li cho h. Phm vi v mc tham vn cn tng xng vi ri ro v tc ng ca d n cng nh cc mi quan tm ca cng ng b nh hng. Tham vn hiu qu l mt qu trnh hai chiu: (i) nn bt u ngay trong qu trnh nh gi mi trng v x hi v c tip tc ngay khi ri ro v tc ng pht sinh; (ii) phi c da trn vic cng b v cung cp trc thng tin c lin quan v y , trung thc, c ngha v d dng tip cn vi ngn ng d hiu ph hp vi trnh ca cng ng b nh hng; (iii) s tp trung ch yu27 vo tham vn nhng i tng b nh hng trc tip hn l cc i tng b nh hng gin tip; (iv) trnh mi tnh hung thng tin b thi phng, can thip, b p buc hay hm da; (v) to iu kin c s tham gia hiu qu; v (v) lu gi thng tin tham vn. Cc khch hng s iu chnh qu trnh tham vn cho ph hp vi ngn ng ca cc cng ng b nh hng, qu trnh ra quyt nh ca h, v cc nhu cu ca cc nhm c hon cnh kh khn hoc d b tn thng. Nu khch hng thc hin qu trnh tham vn ny, h cn cung cp y thng tin bng chng cho qu trnh .

Tham vn ton din

31. i vi cc d n c nh hng bt li r rt n cc cng ng b nh hng, khch hng cn t chc qu trnh tham vn ton din (ICP) ch yu da trn cc bc ca qu trnh tham vn v kt qu t c l c c s tham gia ton din ca cng ng b nh hng. ICP bao gm qu trnh trao i thng tin v quan im su hn, qu trnh tham vn c t chc v c l trnh, gip khch hng a vo qu trnh ra quyt nh ca h nhng quan im ca cc cng ng b nh hng i vi nhng vn c nh hng n h trc tip, nh bin php gim thiu xut, chia s li ch v c hi pht trin, v vn thc hin. Tin trnh tham vn cn (i) tham kho quan im ca cc nhm nam v n, nu cn thit c th t chc ly kin theo nhm ring; (ii) phn nh mi quan tm v u tin khc nhau gia nam v n v tc ng, c ch khc phc v li ch, khi thch hp. Khch hng s lu ti liu v qu trnh, c bit l cc bin php thc hin trnh hoc gim thiu ri ro v tc ng xu n cc cng ng

b nh hng v s thng bo cho cc i tng b nh hng v cc mi quan tm ca h c xem xt.

Th dn

32. i vi nhng d n c tc ng tiu cc n cc nhm th dn, khch hng cn to iu kin cho h tham gia vo qu trnh ICP v trong mt s trng hp khch hng cn s ng trc da trn c s hiu r v khng b p buc (gi l FPIC - Free, Prior and Informed Consent). Cc yu cu lin quan n th dn v quy nh v cc trng hp c bit i hi phi c FPIC c quy nh trong Tiu chun hot ng 7.

Trch nhim ca khi doanh nghip t nhn trong trng hp c quan nh nc t chc tham vn cng ng

33. Khi t chc tham vn cng ng l trch nhim ca chnh ph nc s ti, khch hng s phi hp vi c quan nh nc c trch nhim, c php ca c quan nh nc , t c nhng kt qu ph hp vi mc tiu ca Tiu chun hot ng ny. Thm vo , nu nng lc ca pha nh nc l hn ch, khch hng cn ng vai tr ch ng trong vic lp k hoch, trin khai v gim st s tham gia ca cng ng. Nu qu trnh do c quan nh nc thc hin khng p ng c yu cu t ra trong Tiu chun hot ng ny, khch hng cn thc hin cc hot ng b sung v nu cn thit c cc bin php b sung.

Truyn thng v c ch khiu ni

Truyn thng

34. Khch hng s trin khai v duy tr mt qu trnh truyn thng (i) thu nhn cc thng tin bn ngoil (ii) nghin cu v nh gi cc vn c nu ra v quyt nh xem nn gii quyt th no; (iii) cung cp, theo di v ghi li nhng phn hi nu c; v (iv) iu

chnh chng trnh qun l, khi cn thit. Thm vo , khch hng nn cung cp cc bo co nh k v hot ng mi trng v x hi bn vng n cng chng.

C ch khiu ni i vi cng ng b nh hng

35. Khi c s tham gia ca cng ng b nh hng, khch hng s thit lp c ch khiu ni tip nhn v gii quyt cc khiu ni v lo lng ca cng ng b nh hng lin quan n mi trng v x hi. C ch khiu ni cn c iu chnh quy m cho ph hp vi ri ro v tc ng tiu cc ca d n v coi cng ng b nh hng l i tng chnh cn phc v. N s gii quyt lo ngi kp thi, s dng mt qu trnh d hiu v minh bch ph hp v vn ha v d dng tip cn ti tt c cc phn nhm ca cc cng ng b nh hng, v khng c chi ph v khng c s trng pht n i tng a ra khiu ni. C ch ny khng ngn cn vic s dng cc th tc hnh chnh v php l. Khch hng s thng bo cc cng ng b nh hng v c ch ny trong qu trnh tham gia ca cng ng.

Bo co n cng ng b nh hng

36. Khch hng s cung cp bo co nh k cho cng ng b nh hng trong m t tin trnh trin khai K hoch hnh ng v cc vn c lin quan n nguy c ang din ra hoc tc ng n cng ng b nh hng, v v cc vn m qu trnh tham vn hoc c ch khiu ni xc nh l mi quan tm ca nhng cng ng . Nu chng trnh qun l dn ti nhng thay i quan trng trong, hoc nhng thay i thm vo cc bin php gim nh hoc hnh ng c m t trong K hoch Hnh ng i vi cc vn lin quan n cc cng ng b nh hng, th cc bin php gim thiu cp nht hoc cc hnh ng cng s c cng b. Tn sut ca cc bo co ny s tng ng vi mc quan tm ca cc cng ng chu nh hng nhng khng c t hn 1 ln 1 nm.

NH GI v qUN l RI RO v TC NG N MI TRNG v X HI 7

Gii thiu

1. Tiu chun Hot ng 2 tha nhn rng vic theo ui tng trng kinh t thng qua vic to ra vic lm v to thu nhp nn hi ha vi vic bo v cho cc quyn c bn1 ca ngi lao ng. i vi bt k hot ng kinh doanh no, lc lng lao ng l mt ti sn c gi tr, v mt mi quan h tt gia ngi lao ng v qun l l mt nhn t quan trng cho s pht trin bn vng ca doanh nghip. Tht bi trong vic thnh lp v nui dng mt mi quan h tt gia ngi lao ng v qun l c th lm suy gim cam kt v kh nng lm vic lu di ca ngi lao ng, v c th gy tr ngi cho d n. Ngc li, thng qua mt mi quan h c tnh xy dng gia ngi lao ng v qun l, v thng qua vic i x vi ngi lao ng mt cch cng bng v cung cp cho h iu kin lm vic an ton v lnh mnh, khch hng c th to ra li ch hu hnh, chng hn nh tng cng hiu qu v nng sut hot ng ca mnh.

2. Cc yu cu t ra trong Tiu chun Hot ng ny c hng dn mt phn bi nhiu cng c quc t tha thun thng qua T chc lao ng quc t (IlO) v lin hp quc (UN).2

Mc tiu

thc y vic i x cng bng, khng phn bit i x v c hi bnh ng cho ngi lao ng. thit lp, duy tr v hon thin quan h gia ngi lao ng v qun l. thc y vic tun th cc lut l v tuyn dng v lao ng quc gia. bo v ngi lao ng, bao gm c nhm ngi lao ng d b tn thng nh tr em, lao ng

Tiu chun hot ng 2

iu kin lm vic v lao ngnhp c, lao ng ca bn th ba v lao ng ca cc nh cung cp. thc y iu kin lm vic an ton v lnh mnh, cng nh sc khe ca ngi lao ng. trnh s dng lao ng cng bc.

Phm vi p dng

3. vic p dng Tiu chun Hot ng ny c quy nh trong qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi. vic thc hin cc hnh ng cn thit p ng cc yu cu ca Tiu chun Hot ng ny c H thng qun l Mi trng v X hi ca khch hng qun l. Cc yu cu h thng qun l ny c phn nh Tiu chun Hot ng 1.

4. Phm vi p dng ca Tiu chun hot ng ny ph thuc vo loi quan h lao ng gia khch hng v ngi lao ng. Tiu chun ny p dng cho ngi lao ng m khch hng thu trc tip (gi l lao ng trc tip), lao ng do bn th ba thu thc hin nhng cng vic lin quan n nhng quy trnh d n chnh yu3 trong mt thi gian ng k (lao ng hp ng) cng nh lao ng do nh cung cp chnh ca khch hng thu (lao ng ca nh cung cp).4

Lao ng trc tip

5. i vi lao ng trc tip, khch hng s p dng cc yu cu trong khon t 8 n 23 ca Tiu chun hot ng ny.

Lao ng hp ng

6. i vi lao ng hp ng, khch hng s p dng cc yu cu trong khon t 23 n 26 ca Tiu chun hot ng ny.

Lao ng ca nh cung cp

7. i vi lao ng ca nh cung cp, khch hng s

IU KIN lM vIC v laO NG8

1 c hng dn trong cc cng c ca T chc lao ng quc t (IlO) c lit k trong ch thch s 2.2 Cc cng c ny gm: Cng c IlO 87 v T do trong Hi hp, lin kt v Bo v quyn T chc Cng c IlO 98 v quyn T chc v Thng lng tp th Cng c IlO 29 v lao ng cng bc Cng c IlO 105 v xo b lao ng cng bc Cng c IlO 138 v tui lao ng ti thiuCng c IlO 182 v cc hnh thc ti t nht ca lao ng tr em Cng c IlO 100 Th lao Bnh ng Cng c IlO 111 v Phn bit i x (vic lm v ngh nghip) Cng c UN v quyn tr em, iu 32,1Cng c UN v Bo v quyn ca lao ng nhp c v gia nh h

3 quy trnh d n chnh yu bao gm nhng hot ng sn xut/dch v khng th thiu cho hot ng ca doanh nghip4 Nh cung cp chnh l nhng ai thng xuyn cung cp hng ha, nguyn liu cn thit cho cc hot ng chnh yu ca d n

p dng cc yu cu trong khon t 27 n 29 ca Tiu chun hot ng ny.

Yu cu

Cc iu kin lm vic v qun l quan h vi ngi lao ng

Chnh sch v quy trnh qun l ngun nhn lc

8. Khch hng s p dng v trin khai chnh sch v quy trnh qun l ngun nhn lc ph hp vi quy m v lc lng lao ng ca mnh ra phng php tip cn ca mnh trong qun l nhn vin ph hp vi cc yu cu ca Tiu chun Hot ng ny v cc quy nh lin quan ca nc s ti.

9. Theo chnh sch ny, khch hng s cung cp cho nhn vin cc thng tin lin quan n quyn ca mnh theo lut lao ng v vic lm ca nc s ti v trong tha c lao ng tp th nu c, bao gm c quyn ca h lin quan n s gi lao ng, tin lng, th lao lm thm gi, cc khon phc li v quyn li khc. Chnh sch ny cn c cung cp, gii thch hoc to iu kin tip cn cho mi nhn vin ngay khi bt u quan h lao ng hay khi c s thay i no ng k trong chnh sch .

Cc iu kin v cc iu khon lm vic

10. Trng hp khch hng l mt bn ca mt tha c lao ng tp th vi t chc ca ngi lao ng, cn tn trng tha thun ny. Trng hp tha thun khng tn ti, hoc khng gii quyt c cc iu kin lm vic v iu kin lao ng,5 khch hng s cung cp cc iu kin v cc iu khon lao ng hp l.6

11. Khch hng s xc nh nhm lao ng nhp c v m bo h c hng nhng iu kin lm vic tng ng vi lao ng khng nhp c m ng cng mt loi cng vic.

12. Khi khch hng cung cp ch 7 cho ngi lao ng

IU KIN lM vIC v laO NG 9

9 Nh gii tnh, chng tc, quc tch, dn tc, ngun gc x hi v th dn, tn gio v tn ngng, tn tt, tui tc hay thin hng gii tnh.

5 Cc v d v iu kin lm vic v iu kin lao ng l: tin lng v cc quyn li khc, gim lng, s gi lm vic, sp xp lm thm gi v th lao lm thm gi, v ngh php cha bnh, ngh thai sn, ngh php.6 iu kin v cc iu khon lao ng hp l c th c nh gi theo cc ngun sau: (i) iu kin lm vic ca mt cng vic tng t trong ngnh sn xut, thng mi tng t khu vc/vng ; (ii) tha c tp th hay cc tha thun c cng nhn khc gia cc t chc ca ngi s dng lao ng v i din ngi lao ng trong ngnh sn xut, thng mi lin quan; (iii) phn quyt ca trng ti; hay (iv) iu kin lm vic do lut php ca nc s ti quy nh.7 Nhng dch v ny c th do khch hng trc tip cung cp hoc do bn th ba cung cp.8 Cc yu cu v dch v c bn nh din tch ti thiu, cung cp nc, h thng thu gom rc thi v cng rnh, h thng bo v chng nng, lnh, ngp, ting n, ha hon.

trong phm vi ca Tiu chun hot ng ny, khch hng s thit lp v trin khai chnh sch v cht lng v qun l ch v cc dch v c bn khc.8 dch v ch c cung cp theo nguyn tc khng phn bit i x v c hi cng bng. vic thu xp ch cho ngi lao ng khng c hn ch quyn t do di chuyn v hi hp ca ngi lao ng.

Cc t chc ca ngi lao ng

13. cc nc m php lut quc gia cng nhn quyn thnh lp v tham gia ca ngi lao ng vo cc t chc theo la chn ca h m khng c s can thip no v c quyn tha thun tp th, khch hng s thc hin theo quy nh ca php lut quc gia. Trong trng hp lut quc gia hn ch cc t chc ca ngi lao ng, cc khch hng s to iu kin cho cng nhn c cc hnh thc khc by t khiu ni ca h v bo v quyn li ca h v iu kin lm vic v iu khon lao ng. Khch hng khng tc ng hay kim sot cc c ch ny.

14. d l trng hp no nh c m t trong khon 13 ca Tiu chun hot ng ny v v khi cha c quy nh lin quan trong php lut quc gia, khch hng s khng ngn cn ngi lm hnh thnh hoc tham gia cc t chc ca ngi lao ng theo la chn ca h hoc thng lng tp th, v s khng phn bit i x hoc tr th nhng ngi lao ng m tham gia, hoc tm cch tham gia vo nhng t chc v thng lng tp th nh vy. Cc khch hng s cng tc vi nhng i din ca ngi lm cng nh vy. Cc t chc ca ngi lao ng s i din cho ngi lao ng trong lc lng lao ng mt cch cng bng.

Khng phn bit i x v c hi bnh ng

15. Cc khch hng s khng ra quyt nh v vic lm trn c s cc c im c nhn9 khng lin quan n yu cu cng vic vn c. Khch hng s t mi quan h lm vic trn nguyn tc c hi bnh ng v i x cng bng, s khng phn bit i x trong cc kha cnh ca mi quan h lao ng, bao gm tuyn dng v thu, th lao (k c tin lng v quyn li), iu kin lm vic v iu khon lao ng, c hi o to, thng tin, chm dt vic lm hoc ngh hu, v k lut. Khch hng s p dng cc bin php ngn chn v gii quyt cc vn xm phm, hm da, v/hay bc lt, nht l lin quan n ph n. Nguyn tc khng phn bit i x cn c p dng cho lao ng nhp c.

16. cc nc m php lut quc gia khng cho php phn bit i x trong tuyn dng, khch hng s thc hin theo quy nh ca php lut quc gia. Khi lut php quc gia khng cp v vn phn bit i x, khch hng s tun th cc quy nh ca Tiu chun Hot ng ny. Nu lut php mt nc c nhng quy nh khc vi Tiu chun hot ng ny, khch hng nn xem xt thc hin ph hp vi nguyn tc bao trm ca khon 15 m vn khng vi phm lut quc gia.

17. Bin php c bit bo v hoc tr gip khc phc s phn bit i x trong qu kh hoc la chn mt cng vic c th da trn cc yu cu vn c ca cng vic s khng c coi l phn bit i x, min l ph hp vi lut php ca nc .

Thi vic

18. Trc khi thc hin quyt nh cho thi vic hng lot,10 khch hng s cn phn tch cc phng n thay th.11 Nu kt qu phn tch khng a ra c phng n no thch hp hn, Cc khch hng s xy dng mt k hoch gim thiu nh hng tiu cc khi ngi lao ng mt vic lm. K hoch cho thi vic s da theo nguyn tc khng phn bit i x v phn nh kt qu tham vn ca khch hng vi ngi lao ng, t chc ca h v khi ph hp, chnh ph v tun th cc tha c lao ng tp th ang c hiu lc. Khch hng s tun theo cc quy nh v rng buc hp ng lin quan n vic phi thng bo cho cc c quan nh nc c thm quyn v cung cp thng tin v ly kin ngi lao ng v cc t chc ca h.

19. Khch hng cn m bo vic thng bo n ngi lao ng v quyt nh cho thi vic v tr y tin tr cp cho thi vic theo quy nh ca lut php v tha c lao ng tp th ngay khi c th. Tt c cc khon cn n bao gm c bo him x hi v bo him hu tr cn c tr (i) ngay khi hoc trc khi chm dt quan h lao ng vi ngi lao ng; (ii) ngay khi ph hp, vi nguyn tc v li ch ca ngi lao ng; (iii) vic thanh ton cn tun th theo quy nh v thi hn trong tha c lao ng tp th. Khi vic thanh ton c thc hin trn c s li ch ca ngi lao ng, ngi lao ng s c cung cp bng chng cho vic thanh ton ny.

C ch khiu ni

20. Khch hng s cung cp mt c ch khiu ni cho

IU KIN lM vIC v laO NG10

12 v d cho nhng cng vic nguy him/c hi nh: (i) d b lm dng th cht, tm l hay tnh dc; (ii) nhng cng vic di t ngm, di nc hoc trn cao hay ni c khng gian hn ch; (iii) vi my mc, thit b, cng c nguy him hay phi mang vc nng; (iv) mi trng lm vic c hi: cc cht, quy trnh, nhit , ting n, mc rung chn c hi cho sc khe; (v) iu kin lm vic kh khn nh s gi lm vic di, lm ca m, hay b ngi s dng lao ng giam cm.13 Bun ngui l hnh vi tuyn dng, vn chuyn, chuyn nhng, che du hoc tip nhn nhng ngi b bt cho dng v lc, hay b p buc, b bt cc, b la gt, b lm dng, hay ang th bt li, hoc tr tin v nhng th khc dnh quyn kim sot mt ngi t tay mt ngi khc vi mc ch khai thc bc lt sc lao ng. Ph n v tr em thng l i tng ca hot ng bun ngi.

10 Cho thi vic hng lot thng do cc l do kinh t, k thut hay c cu t chc; hoc cc l do khc khng lin quan n hiu qu lm vic hay cc l do c nhn.11 v d cc phng n khc nh chng trnh ct gi lao ng c tha thun, chng trnh tng cng nng lc cho ngi lao ng, nhng cng vic bo tr, bo dng di hn trong thi gian khi lng cng vic thp.

ngi lao ng (v cc t chc ca h, nu c) nu ln cc vn h quan tm. Khch hng s gii thiu cho ngi lao ng bit v c ch khiu ni ti thi im thu lao ng, v to iu kin cho h d dng tip cn. C ch ny cn nhn c mi quan tm ng mc t cc cp qun l v gii quyt cc vn mt cch kp thi, s dng mt qu trnh d hiu v minh bch cung cp thng tin phn hi ti nhng ngi quan tm, m khng c bt k s trng pht no. C ch ny khng ngn cn vic tip cn bng cc gii php hnh chnh v php l no ang c trong lut hoc bt k mt th tc trng ti no, hoc cc c ch khiu ni hoc thay th khc thng qua tha c lao ng tp th.

Bo v lc lng lao ng

Lao ng tr em

21. Khch hng s khng s dng tr em v mc ch kinh t, hoc c th gy nguy him hoc gy tr ngi cho tr em c gio dc, hoc gy hi cho sc khe hay kh nng pht trin tinh thn, tr tu, th cht, o c, hay x hi ca tr em. Khch hng cn bit r tt c nhng lao ng di 18 tui trong c s ca mnh. Trng hp php lut quc gia c quy nh v vic lm ca tr v thnh nin, khch hng s tun theo nhng quy nh ca php lut p dng cho khch hng. Tr em di 18 tui s khng c tuyn dng lm nhng cng vic nguy him/c hi.12 Tt c nhng cng vic giao cho lao ng di 18 tui cn phi c nh gi ri ro v theo di nh k v iu kin lm vic, sc khe v s gi lao ng.

Lao ng cng bc

22. Cc khch hng s khng s dng lao ng cng bc bao gm bt k cng vic hoc dch v khng t nguyn no m do mt c nhn b e da v lc hoc hnh pht phi thc hin. iu ny bao gm bt k loi lao ng khng t nguyn hoc bt buc, chng hn nh giao ko lao ng, lao ng rng buc hoc cc tha thun k kt hp ng lao ng tng t. Khch hng khng thu nhng i tng b bun bn.13

An ton v sc khe ngh nghip

23. Cc khch hng s cung cp cho ngi lao ng mt mi trng lm vic an ton v lnh mnh, c tnh n cc ri ro vn c trong lnh vc c th ca mnh v cc mi nguy him c th trong khu vc lm vic ca khch hng, bao gm c ha cht, vt l, sinh hc, v cc mi nguy him phng x. Cc khch hng s thc hin cc bc ngn nga tai nn, thng tch, v bnh tt pht sinh t, c lin quan n, hoc xy ra trong qu trnh lm vic bng cch gim thiu, cho n chng mc hp l thc t, cc nguyn nhn ca mi nguy him. ph hp vi thng l ngnh quc t, (GIIP)14 nh c phn nh trong cc ngun ti liu quc t bao gm c Hng dn Mi trng, Sc khe v an ton ca Nhm Ngn hng th gii, khch hng s gii quyt cc mng vic, bao gm: (i) vic xc nh cc mi nguy him tim nng cho ngi lao ng, c bit l mi nguy c th e da tnh mng; (ii) cung cp cc bin php phng nga v bo v, bao gm thay th, sa i, hoc loi b cc iu kin hoc cc cht c hi; (iii) o to cng nhn; (iv) lu ti liu v bo co tai nn, bnh tt, v cc s c lao ng; (v) phng cp cu, chun b v t chc i ph. C th tham kho thm Tiu chun hot ng 1 v cc thng tin lin quan n phng b v chun b i ph.

Ngi lao ng do bn th ba thu

24. i vi lao ng do bn th ba thu, khch hng cn c n lc hp l v mt kinh t bn th ba cung cp lao ng l nhng doanh nghip c uy tn v lm n hp php v c mt h thng qun l mi trng v x hi hp l cho php h c th hot ng tun th cc yu cu ca Tiu chun hot ng ny, tr khon 18-19 v khon 27-29.

25. Khch hng s xy dng chnh sch v quy trnh theo di v qun l hot ng ca ngi cung cp lao ng bn th ba theo cc yu cu ca Tiu chun hot ng ny. Thm vo , khc hng s c n lc hp l

IU KIN lM vIC v laO NG 11

14 c nh ngha l phn thc hnh k nng chuyn nghip, chm ch, thn trng v d bo trc t cc chuyn gia giu kinh nghim v lnh ngh tham gia vo cng mt loi hnh v thc hin di cng mt hon cnh trn ton cu hoc trong khu vc.

15 Nguy c v lao ng tr em v lao ng cng bc cn c xc nh trong qu trnh nh gi ri ro v tc ng theo yu cu ca Tiu chun hot ng 1.

v mt kinh t a cc yu cu ny vo hp ng vi bn th ba ni trn.

26. Khch hng cn m bo nhng lao ng c thu, theo iu khon 24-25 ca Tiu chun hot ng ny cng c tip cn c ch khiu ni. Trong trng hp bn th ba khng th cung cp c ch khiu ni, khch hng s cho php nhng lao ng ny s dng c ch khiu ni ca khch hng.

Chui cung ng

27. Khi c nguy c c th c s dng lao ng tr em v lao ng cng bc15 trong chui cung cp chnh, khch hng cn xc nh r nhng ri ro ny cho ph hp vi khon 21 v 22 trn. Nu xc nh c trng hp s dng lao ng tr em v lao ng cng bc no, khch hng cn c nhng bin php thch hp gii quyt nhng trng hp . Khch hng s theo di chui cung cp chnh ny thng xuyn kp thi bit c nhng thay i ln trong chui cung cp v nu nguy c hay s c mi v s dng lao ng tr em v lao ng cng bc pht sinh, khch hng cn c nhng bin php thch hp gii quyt nhng trng hp .

28. Thm vo , khi c nguy c cao v cc vn an ton lao ng lin quan n chui cung cp chnh, khch hng cn c quy trnh v bin php gii quyt m bo cc nh cung cp chnh trong chui cung cp cng p dng bin php ngn nga v sa cha nhng tnh hung e da n tnh mng.

29. Kh nng ca khch hng x l nhng nguy c ny c th ph thuc vo tm kim sot ca ban lnh o hay mc nh hng ca ban lnh o i vi cc nh cung cp. Trong trng hp khng th thc hin cc bin php gii quyt, khch hng cn tm cch thay i nh cung cp chnh bng mt doanh nghip c kh nng tun th vi cc quy nh ca Tiu chun hot ng ny.

Gii thiu

1. Tiu chun Hot ng 3 tha nhn rng hot ng cng nghip v th ha gia tng thng lm tng nhim khng kh, nc, v t, v s dng ngun lc c hn theo cch c th e da con ngi v mi trng trn phm vi a phng, khu vc v ton cu.1 Ton cu cng ang lo ngi nng kh nh knh (GHG) hin nay v d bo ang e da sc khe cng ng v phc li ca cc th h hin ti v mai sau. Mt khc, cng ngh v thc tin s dng ngun ti nguyn hiu qu hn, phng nga v kim sot nhim2 v pht thi nh knh tr nn d tip cn hn hu nh tt c cc ni trn th gii. Nhng bin php ny thng c trin khai trn c s cc phng php i mi khng ngng - ging nh i mi khng ngng v cht lng v nng sut thng c bit n trong cc ngnh sn xut cng nghip, nng nghip v dch v.

2. Tiu chun Hot ng ny phc tho cch tip cn kiu d n i vi vn tit kim ngun ti nguyn v phng nga v x l nhim ph hp vi nhng cng ngh v thng l quc t ph bin. Ngoi ra, Tiu chun hot ng ny thc y kh nng ca khu vc t nhn trong vic tch hp cng ngh v thc tin chng no vic s dng chng v mt k thut v ti chnh l kh thi v hiu qu trong bi cnh ca mt d n phi da vo cc k nng v cc ngun lc thng mi sn c.

Mc tiu

trnh hoc gim thiu tc ng xu n sc khe con ngi v mi trng bng cch trnh hoc gim thiu nhim t cc hot ng ca d n. thc y vic s dng bn vng cc ngun ti nguyn, k c nng lng v nc.

Tiu chun hot ng 3

Tit kim ngun ti nguyn v ngn nga nhim

gim pht thi kh nh knh (GHG) t cc hot ng ca d n.

Phm vi p dng

3. vic p dng Tiu chun hot ng ny c quy nh trong qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi. vic thc hin cc hnh ng cn thit p ng cc yu cu ca Tiu chun hot ng ny do H thng qun l Mi trng v X hi ca khch hng qun l. Cc yu cu h thng qun l v nh gi c cp ti Tiu chun hot ng 1. Cc yu cu chung

4. Trong sut chu k (vng i) ca d n, khch hng s xem xt cc iu kin mi trng xung quanh v p dng cng ngh v nguyn tc kh thi nht v mt k thut v ti chnh ph hp nht phng nga v kim sot nhim, hoc nu khng th trnh th gim thiu hoc lm gim nh hng xu n sc khe con ngi v mi trng.3 Cc k thut v nguyn tc phng nga v kim sot nhim c th ca d n p dng trong sut vng i d n s c iu chnh cho ph hp vi cc mi nguy him v ri ro ca d n v ph hp vi thng l quc t ca ngnh (GIIP),4 nh c phn nh trong cc ngun ti liu quc t bao gm c Hng dn Mi trng, Sc khe v an ton ca Nhm Ngn hng th gii (Hng dn EHS).

5. Khch hng tham kho Hng dn EHS hay cc ngun ti liu quc t khc, khi ph hp, nh gi v la chn cng ngh tit kim ngun ti nguyn v ngn nga kim sot nhim cho d n. Hng dn EHS cung cp

TIT KIM NGUN TI NGUYN v NGN NGa NHIM12

3 Kh thi v mt k thut c da trn vic liu cc bin php v hnh ng xut c th c thc hin vi thit b, k nng v vt liu sn c v mt thng mi, c tnh n cc yu t a phng thc t nh kh hu, a l, nhn khu hc, c s h tng, an ninh, qun tr, v nng lc v tin cy trong hot ng. Kh thi v mt ti chnh c xem xt da trn cc yu t thng mi nh chi ph ca vic p dng cc bin php v hnh ng nh vy so vi s tin u t, iu hnh v bo tr d n v liu chi ph gia tng ny c th lm cho d n khng kh thi i vi khch hng.4 c nh ngha l phn thc hnh k nng chuyn nghip, chm ch, thn trng v d bo trc t cc chuyn gia giu kinh nghim v lnh ngh tham gia vo cng mt loi hnh v thc hin di cng mt hon cnh trn ton cu. Kt qu ca qu trnh ny l vic d n p dng cng ngh ph hp nht i vi trng hp c th ca d n.

1 Theo mc ch ca Tiu chun Hot ng ny, thut ng nhim c s dng ch cht nguy hi hay khng nguy hi th rn, lng, hoc kh, v bao gm c cc hnh thc khc nh su b, mm bnh, x nhit vo nc, thi kh nh knh, mi gy kh chu, ting n, rung, bc x, nng lng in t, v vic to ra cc tc ng tim nng v th gic bao gm c nh sang.2 Trong Tiu chun hot ng ny, ngn nga v kim sot nhim khng c ngha l loi b nhim hon ton m c hiu l phng trnh ti ngun khi c th hoc kim sot v gim thiu nhim ti mc c th p ng c cc mc tiu ca Tiu chun hot ng ny.

nhng mc hot ng chun v cc bin php c chp nhn v p dng cho cc s n. Nu cc qui nh ca nc s ti khc vi mc v bin php c nu trong Hng dn EHS, th yu cu d n t c mc nghim ngt hn. Nu mc hoc bin php t nghim ngt hn so vi Hng dn EHS l ph hp, th trong cc trng hp d n c th, cn c minh chng c th v chi tit v cc gii php thay th trong nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi. Nhng minh chng cn phi chng t c s la chn i vi mc tnh nng thay th l ph hp vi mc tiu ca Tiu chun hot ng ny.

Tit kim ngun ti nguyn

6. Khch hng s trin khai cc bin php hiu qu v chi ph5 v kh thi v mt k thut cng nh ti chnh ci thin tnh hiu qu trong tiu th nng lng, nc cng nh cc ngun nguyn liu v ngun lc khc, tp trung vo nhng lnh vc l hot ng kinh doanh chnh ca d n. Nhng bin php ny s kt hp cc nguyn tc sn xut sch hn vi quy trnh thit k v sn xut sn phm vi mc tiu bo tn ngun nguyn liu th, nng lng v nc. Khi c nhng d liu chun, khch hng cn thc hin so snh hiu r mc hiu qu ca bin php p dng.

Kh nh knh

7. Bn cnh cc bin php s dng tit kim ngun ti nguyn, khch hng nn xem xt cc phng n thay th v trin khai cc phng n hiu qu v chi ph v kh thi v mt k thut cng nh ti chnh gim pht thi kh nh knh (GHG) t hot ng ca d n trong sut qu trnh thit k v vn hnh d n. Nhng phng n ny c th bao gm, nhng khng ch gii hn , vic la chn a im ca d n, p dng cc ngun nng lng ti to hoc ngun nng lng carbon thp, cc thng l thc hnh nng nghip, khai thc rung v chn nui bn vng, gim pht thi pht tn v gim pht thi kh.8. i vi nhng d n d kin c to ra hn 25000 tn CO2 hoc tng ng hng nm

6, khch hng s lng ha pht thi trc tip t c s hoc c s kim sot trong phm vi thc t ca d n,7 cng nh pht thi gin tip t cc hot ng sn xut nng lng dng

cho d n.8 vic lng ha pht thi kh nh knh c thc hin hng nm theo cc phng php v thng l tt c quc t cng nhn.9

Tiu th nc

9. Khi d n c tim nng s dng nhiu nc, bn cnh vic p dng cc yu cu v s dng tit kim ngun ti nguyn ca Tiu chun hot ng ny, khch hng cn p dng bin php trnh hoc gim lng nc s dng vic tiu th nc ca d n khng em li tc ng tiu cc cho cc i tng khc. Nhng bin php c th l, nhng khng gii hn, s dng cc bin php bo tn nc kh thi v mt k thut, s dng cc ngun cung cp nc thay th, b li phn nc tiu th gim tng lng nc s dng v nh gi cc phng n khc nhau v v tr ca d n.

Phng nga nhim

10. Cc khch hng s trnh c vic thi cc cht nhim hoc, khi khng trnh c, gim thiu hoc kim sot cng hoc lng thi ra. iu ny p dng i vi vic thi cc cht nhim thng xuyn, khng thng xuyn hoc ngu nhin vi tim nng tc ng ln a phng, khu vc v xuyn bin gii.10 Khi c hin tng nhim t trc nhu nhim bn ngun t v ngun nc ngm, khch hng s xem xt c phi trch nhim ca mnh phi thc hin cc bin php khc phc hay khng. Nu trch nhim mang tnh php l ny c t ra, khch hng cn thc hin trch nhim ny theo quy nh ca php lut quc gia hoc nu khng c quy nh lin quan trong php lut quc gia th theo thc hnh cng nghip quc t tt (GIIP).11

11. x l nhng tc ng tiu cc c th c ca d n n mi trng xung quanh,12 khch hng cn xem xt cc nhn t lin quan, chng hn nh: (i) hin trng iu kin xung quanh; (ii) kh nng ng ha c hn ca mi trng;13 (iii) s dng t hin ti v tng lai; (iv) khong cch t d n n khu vc c coi l quan trng cho a dng sinh hc; v (v) tim nng c tc ng tch ly vi cc hu qu khng r v/hoc khng th thay i. Ngoi vic p dng cc bin php s dng tit kim ngun ti nguyn v ngn nga kim sot nhim theo yu cu ca Tiu chun hot ng ny, khi d n c kh nng tr thnh mt

TIT KIM NGUN TI NGUYN v NGN NGa NHIM 13

5 Hiu qu v chi ph c xc nh trn c s chi ph vn v chi ph vn hnh cng nh li ch ti chnh ca vic s dng bin php trong sut chu k ca bin php. i vi Tiu chun hot ng ny, mt bin php s dng tit kim ngun ti nguyn hay gim pht thi kh nh knh (GHG) s c coi l c hiu qu v chi ph nu em li li nhun u t ( tnh n ri ro) ti thiu tng ng vi li nhun ca d n.6 lng ha pht thi cn xem xt cc ngun pht thi kh nh knh ch yu, gm c cc ngun phi nng lng nh methane hay nitrous oxide (N2O).7 S thay i v nng carbon trong t hay sinh khi trn mt t v s thoi ha ca cc cht hu c do d n gy ra u c th to thnh ngun pht thi v cn c tnh n khi lng ha pht thi kh nh knh mt khi lng pht thi t ngun ny l ng k.8 Ch yu ch nhng hot ng ngoi khu vc d n nhm to ra nng lng in, nng lng lm nng, lm lnh m d n s s dng.

9 Phng php c tnh c cung cp bi y ban lin chnh ph v bin i kh hu, cc t chc quc t v cc c quan lin quan ca nc s ti.10 Cc cht gy nhim xuyn bin gii, bao gm c nhng cht c cp theo Cng c v nhim khng kh xuyn bin gii tm xa.11 vic ny cn c s phi hp vi c quan trung ng v a phng, cng ng, v nhng i tng gp phn vo tnh trng nhim bn v i hi nh gi phi s dng cch tip cn theo ri ro, ph hp vi GIIP nh c cp trong Hng dn EHS.12 Nh khng kh, nc ngm v nc b mt, v t trng.13Kh nng ca mi trng hp th mt lng ngy cng ln cc cht nhim m vn gi c mc khng gy tn hi n sc khe con ngi v mi trng.

ngun pht thi ng k mt khu vc b suy thoi, khch hng cn xem xt p dng cc chin lc v bin php trnh v gim cc nh hng tiu cc. Cc chin lc ny bao gm, cng khng ch gii hn , nh gi v tr d n v phng n b p pht thi.

Cht thi 12. Khch hng s trnh trong kh nng ca mnh vic thi ra mi trng cc cht d nguy hi hay khng. Trng hp pht sinh cht thi khng th trnh c, khch hng s gim thiu lng thi, phc hi v ti s dng cht thi theo cch khng lm tn hi n sc khe con ngi v mi trng. Khi cht thi khng th c phc hi hoc ti s dng, khch hng s x l, hy, v dn i sao cho thn thin vi mi trng bao gm c cc bin php kim sot pht thi v cc cht cn b t qu trnh x l nguyn liu thi. Nu rc thi to ra l nguy hi,14 khch hng cn p dng p dng cc phng n thay th theo GIIP i vi vic x thi ph hp vi mi trng trong khi vn tun th cc gii hn v lu chuyn xuyn bin gii.15 Khi cht thi nguy hi do bn th ba x ra, khch hng nn s dng bn th ba c uy tn v hot ng hp php c c quan nh nc cp php v c giy t chng minh cht thi c x l u cui. Khch hng cn m bo cc bi rc thi c giy php v c vn hnh theo cc tiu chun chp nhn c, bit r a im ca bi rc thi trc khi quyt nh s dng bi rc . Nu bi rc khng t yu cu, khch hng cn gim lng thi chuyn n bi ny v nghin cu cc phng n x thi khc, k c kh nng xy dng c s x l phc hi v chn lp ngay trong khu vc d n.

Qun l vt liu nguy hi

13. Nguyn liu nguy hi i khi c s dng lm nguyn liu th hoc l sn phm ca d n. Khch hng s trnh c vic thi cc cht nhim hoc, khi khng trnh c, gim thiu hoc kim sot cng hoc lng thi cc cht thi nguy hi. Trong bi cnh ny, cc hot ng sn xut, vn chuyn, x l, lu kho v s dng cht nguy hi cho cc hot ng ca d n cn c nh gi. Khch hng s xem xt thay th cc nguyn liu t nguy hi khi nguyn liu nguy hi l cn thit cho qu trnh sn xut hay cc qu trnh khc ca d n. Cc khch hng s trnh c vic sn xut, thng mi, v s dng ha cht v cc cht c hi b quc t cm ngay hoc hn ch s dng dn dn do c tnh cao ca cc cht ny i vi cc sinh vt sng,

TIT KIM NGUN TI NGUYN v NGN NGa NHIM14

16 Ph hp vi cc mc tiu ca Cng c Stockholm v cc cht hu c nhim kh phn hy v Ngh nh th Montreal v cc cht lm suy gim tng zn. Cc cn nhc tng t s c p dng vi cc loi thuc tr su theo phn loi ca T chc Y T Th gii (WHO).

14 c quy nh trong cc cng c quc t hoc lut php a phng.15 lu chuyn cc cht thi nguy hi xuyn bin gii cn tun th vi lut php quc gia, khu vc v quc t, k c Cng c Basel v Kim sot vic lu chuyn cc Cht c hi xuyn bin gii v X thi v Cng c lun n v Ngn nga nhim i dng khi x thi v cc cht khc.

s tn ti ca mi trng, tim nng tch ly sinh hc, hoc kh nng lm suy yu tng ozone.16

Qun l v S dng Thuc tr su

14. Khch hng s, khi ph hp, xy dng v thc hin cch tip cn qun l dch hi tng hp (IPM) v/hoc qun l sinh vt truyn bnh tng hp (IvM) i vi cc hot ng qun l dch hi v sinh vt gy bnh. Chng trnh IvM v IPM ca khch hng s dn n vic s dng phi hp thng tin dch hi v mi trng cng vi cc phng php kim sot dch hi c sn, bao gm cc hot ng vn ha, sinh hc, di truyn, v nh mt gii php cui cng, l ha cht ngn nga mc thit hi su bnh ln v/hoc s lan truyn bnh n con ngi v v loi vt khc.

15. Khi hot ng qun l dch hi c s dng thuc tr su, khch hng s la chn thuc tr su t c tnh i vi con ngi, m c hiu qu chng li cc loi vt nhm n, v c tc ng ti thiu ln cc loi khng phi mc tiu v mi trng. Khi khch hng la chn loi thuc tr su, vic la chn s c da trn liu thuc bo v thc vt c ng gi trong cc thng cha an ton, dn nhn r rng s dng an ton v thch hp, v c sn xut bi mt nh sn xut ang c c quan chc nng c lin quan cp php.

16. Cc khch hng s thit k cho ch s dng thuc tr su (i) trnh thit hi cho thin ch ca cc loi dch hi/su bnh mc tiu v khi khng th trnh th gim thiu; (ii) trnh cc ri ro km theo khi c s khng thuc ca su bnh v mm bnh, v khi khng th trnh th gim thiu. Ngoi ra, thuc tr su s c x l, lu tr, ng dng, hy ph hp vi quy tc ng x quc t ca T chc Nng nghip v lng thc Th gii (FaO) v Phn phi v S dng Thuc Bo v Thc vt hoc thng l quc t ngnh GIIP khc. 17. Khch hng s khng s dng cc sn phm m theo Khuyn ngh Phn loi Thuc tr su theo Mi nguy ca T chc Y t Th gii gm nhm Ia (cc k nguy him) v Ib (rt c hi). Khch hng s khng s dng cc sn phm thuc nhm II (c hi va phi), tr phi d n c kh nng kim sot tt vic sn xut, mua hay phn phi v/hoc s dng cc sn phm ny. Khng c cho php nhng nhn vin cha qua o to, cha c trang b thit b v phng tin thch hp x l, lu tr, p dng, v x l cc sn phm ny ng cch tip cn cc ha cht ny.

1 c nh ngha l phn thc hnh k nng chuyn nghip, chm ch, thn trng v d bo trc t cc chuyn gia giu kinh nghim v lnh ngh tham gia vo cng mt loi hnh v thc hin di cng mt hon cnh trn ton cu hoc trong khu vc.

Tiu chun hot ng 4

Sc khe, an ton v an ninh Cng ngGii thiu

1. Tiu chun hot ng 4 tha nhn rng cc hot ng, thit b v c s h tng d n cng c th lm tng kh nng tip xc ca cng ng vi cc ri ro v tc ng lin quan. Ngoi ra, i vi cc cng ng b nh hng bi cc tc ng t bin i kh hu, h c th s cm nhn nh hng cng hng do cc hot ng ca d n. Mc d phi tha nhn vai tr ca c quan chnh quyn trong vic thc y sc khe, an ton v an ninh cho cng chng, Tiu chun Hot ng ny ch ra trch nhim ca khch hng trong vic trnh hoc gim thiu ri ro v tc ng n an ton, y t v an ninh ca cng ng m c th pht sinh t cc hot ng ca d n, c bit i vi nhm i tng d b tn thng.

2. Trong khu vc c xung t v hu xung t, mc ri ro v tc ng c m t trong Tiu chun Hot ng ny c th ln hn. Ri ro m mt d n c th lm cho hin trng vn nhy cm a phng tr nn trm trng hn v gy cng thng cho vic s dng cc ngun ti nguyn vn khan him phi c xem xt cn trng v c th dn n nhng xung t ln hn.

Mc tiu

d bo v trnh ri ro v tc ng tiu cc i vi sc khe v an ton ca cng ng a phng b nh hng trong vng i d n trong c cc tnh hung thng xuyn v bt thng. m bo rng vic bo v ngi v ti sn c thc hin ph hp vi cc nguyn tc v quyn con ngi v trnh hoc gim thiu cc ri ro i vi an ton v an ninh ca cng ng b nh hng.

Phm vi p dng 3. vic p dng Tiu chun Hot ng ny c quy nh trong qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi. vic thc hin cc hnh ng cn thit p ng cc yu cu ca Tiu chun Hot ng

ny do H thng qun l Mi trng v X hi ca khch hng qun l. Cc yu cu h thng qun l v nh gi c cp Tiu chun Hot ng 1.

4. Tiu chun Hot ng ny gii quyt nhng ri ro v tc ng tim nng i vi cng ng b nh hng t cc hot ng ca d n. Cc yu cu v an ton v sc khe ngh nghip i vi ngi lao ng c cp ti Tiu chun Hot ng 2, v cc tiu chun mi trng ngn chn tc ng n sc khe con ngi v mi trng do nhim c cp trong Tiu chun Hot ng 3.

Yu cu

An ton v sc khe Cng ng

5. Cc khch hng s nh gi ri ro v tc ng n sc khe v an ton ca cng ng b nh hng trong sut vng i ca d n v s thit lp cc bin php phng nga v kim sot ph hp vi thng l quc t ca ngnh (GIIP)1, nh Hng dn Mi trng, Sc khe v an ton ca Nhm Ngn hng th gii (Hng dn EHS) hay cc ngun ti liu quc t khc. Khch hng s xc nh cc ri ro v tc ng v a ra cc bin php gii quyt chng mt cch tng xng vi nhng ri ro v tc ng xc nh. Nhng bin php ny s u tin cho vic phng nga v trnh cc ri ro v tc ng hn l gim thiu v gim nh.

Thit k v An ton C s h tng v Thit b

6. Cc khch hng s thit k, xy dng v vn hnh v ngng hot ng cc kt cu hoc b phn cu thnh ca d n ph hp vi thng l quc t ca ngnh, v s xem xt c th n ri ro an ton cho bn th ba hoc cho cng ng b nh hng. Khi ta nh hay kt cu mi s m ca cho dn chng, khch hng cn xem xt cc ri ro ln hn khi dn chng c kh nng gp phi cc tai nn

SC KHE, aN TON v aN NINH CNG NG 15

trong vn hnh, v/hoc him ha t nhin, v tun th vi nguyn tc khu vc cng cng. Cc cu trc ca d n cn c thit k v xy dng bi nhng chuyn gia lnh ngh, c chng nhn v ph duyt ca c quan hoc cc chuyn gia c thm quyn. Khi cc yu t kt cu hoc cc b phn cu thnh, chng hn nh p, p cht thi, hoc ao tro, nm v tr c nguy c cao, v tht bi hay s c ca chng c th e da s an ton ca cng ng, khch hng s mi mt hoc nhiu chuyn gia c trnh v kinh nghim vi cc d n tng t, c lp vi nhm nhng ngi chu trch nhim cho vic thit k v xy dng, tin hnh r sot cng sm cng tt trong giai on pht trin d n v trong sut cc giai on thit k d n, xy dng v vn hnh v tho d. i vi cc d n vn hnh cc thit b di ng trn ng cng cng v cc loi hnh c s h tng khc, khch hng s tm cch ngn chn cc s c v tai nn lin quan n hot ng ca thit b .

An ton cho Vt liu c hi 7. Cc khch hng s ngn chn hoc gim thiu kh nng tip xc ca cng ng vi cc cht v vt liu c hi c th s xut hin t d n. Trng hp cng ng (bao gm c ngi lao ng v gia nh ca h) c th s phi tip xc vi him ha, c bit l him ha c th e da tnh mng, khch hng s thc hin hot ng c bit cn trng trnh hoc gim thiu tip xc ca h bng cch thay i, thay th hoc loi b iu kin hay cht gy ra mi nguy him. Trng hp vt liu nguy him l mt phn ca c s h tng hoc cc thnh phn hin c ca d n, khch hng s c bit cn trng khi tin hnh cc hot ng ngng hot ng d n ngn chn vic vt liu tip xc vi cng ng. Ngoi ra, khch hng s thc hin cc n lc thng mi hp l kim sot s an ton trong vic cung cp nguyn liu c hi, vn chuyn v x l cht thi, v s thc hin cc bin php trnh hoc kim sot vic thuc tr su tip xc vi cng ng ph hp vi cc yu cu nu ti Tiu chun Hot ng 3.

Cc dch v ca h sinh thi

8. Tc ng trc tip ca d n n cc dch v sinh thi u tin c th mang n nhng ri ro v tc ng tiu cc i vi sc khe v an ton ca cng ng b nh hng. Trong Tiu chun hot ng ny, dch v sinh thi c hiu ch l dch v cung cp v dch v iu hnh c nh ngha ti khon 2 ca Tiu chun hot ng 6. Chng hn, vic thay i cch thc s dng t hay lm mt vng m t nhin nh vng m ly,

SC KHE, aN TON v aN NINH CNG NG16

2 Nc ngt l mt v d minh ha cho cc dch v cung cp ca h sinh thi.

rng c, rng trn ni hn ch nh hng ca thin tai nh l lt, l t v ha hon c th lm trm trng hn mc d b tn thng v mang li nhng ri ro v tc ng tiu cc n sc khe v an ton ca cng ng b nh hng. S thu hp hoc thoi ha cc ngun ti nguyn thin nhin nh tc ng tiu cc n cht lng, s lng v s sn c ca ngun nc ngt,2 c th mang li nhng ri ro v tc ng tiu cc n sc khe v an ton. Khi ph hp v kh thi, khch hang s xc nh nhng ri ro ny v nhng tc ng tim nng ln cc dch v ca h sinh thi m c th b nh hng thm t bin i kh hu. Nhng tc ng tiu cc cn c trnh, trong trng hp khng th trnh th khch hng phi thc hin cc bin php khc phc gim thiu tc ng theo cc quy nh ti khon 24 v 25 ca Tiu chun hot ng 6. lin quan n vic s dng v mt quyn tip cn vi cc dch v cung cp ca h sinh thi, khch hng cn thc hin cc bin php gim thiu theo quy nh ti khon 25 n 29 ca Tiu chun hot ng 5.

S tip xc ca cng ng vi ngun gy bnh 9. Cc khch hng s ngn chn hoc gim thiu nguy c tip xc ca cng ng vi cc loi bnh t nc, trong nc, lin quan n nc, sinh vt truyn bnh, v cc bnh truyn nhim c th l kt qu ca cc hot ng ca d n, c tnh n mc phi nhim v mc nhy cm ca cc nhm d b tn thng. Trng hp bnh c th l c th trong cc cng ng trong vng d n nh hng, khch hng c khuyn khch tm kim cc c hi, trong sut vng i d n, ci thin iu kin mi trng m c th gip gim t l mc bnh ca h.

10. Khch hng nn trnh hoc gim thiu tnh trng lan truyn cc bnh truyn nhim c lin quan n lng lao ng n phc v tm thi hay di hn cho d n.

Chun b v ng ph khn cp

11. Ngoi cc yu cu v chun b v ng ph khn cp c cp Tiu chun hot ng 1, khch hng cng s h tr v cng tc vi cng ng v cc c quan chnh quyn a phng v cc bn lin quan chun b ng ph hiu qu vi cc tnh hung khn cp, c bit l khi s tham gia v hp tc ca h l cn thit i ph vi cc tnh hung khn cp nh vy. Nu cc c quan chnh quyn a phng c t hoc khng c kh nng i ph hiu qu, khch hng s ng mt vai tr tch cc trong vic chun b v ng ph trng hp khn cp lin quan n d n. Cc khch hng s lu ti liu v s chun b ng ph khn cp v cc hot ng i ph, cc ngun

SC KHE, aN TON v aN NINH CNG NG 17

3 Bao gm cc thng l ph hp vi quy tc ng x ca lHq v cc nhn vin thi hnh lut v Nguyn tc c bn ca lHq v vic s dng cc lc lng c v trang ca cc nhn vin thi hnh lut.

lc, v trch nhim, v s cung cp nhng thng tin thch hp trong K hoch hnh ng hoc ti liu khc c lin quan ti cc cng ng b nh hng v cc c quan chnh ph v cc bn c lin quan khc.

Cc yu cu v Nhn s An ninh

12. Khi khch hng trc tip thu hay s dng nhn vin ca nh thu bo v ngi v ti sn ca mnh, h s nh gi ri ro i vi nhng ngi bn trong v bn ngoi cc a im ca d n c th gy ra bi cc tha thun an ninh ca h. Trong khi tha thun nh vy, khch hng s c hng dn bi cc nguyn tc tng xng, thng l quc t tt lin quan n tuyn dng, quy tc ng x, o to, trang b v theo di cc nhn vin ny,3 v php lut hin hnh. Cc khch hng s a ra yu cu hp l m bo rng nhng nhn vin an ninh khng lin quan n cc v vic lm dng trong qu kh, s o to h y trong vic s dng v lc (v khi cn th c v kh) v c x thch hp vi ngi lao ng v cng ng a phng, v i hi h phi hnh ng trong khun kh php lut hin hnh.

Cc khch hng s khng x pht vic s dng v lc cho mc ch phng nga v t v tng ng vi tnh cht, mc ca mi e da. Mt c ch khiu ni cn c khch hng thit lp cho php cc cng ng b nh hng by t quan ngi v tha thun an ninh v cc hnh vi ca nhn vin an ninh.

13. Khch hng s nh gi v lu li nhng ri ro pht sinh t vic s dng nhn vin an ninh chnh ph cung cp cc dch v an ninh cho mnh. Khch hng s cn tm cch m bo nhn vin an ninh hnh ng ph hp vi khon 12 trn y, v khuyn khch cc c quan cng quyn c lin quan cng b vic thu xp v an ninh cho cc c s ca khch hng n cng chng, ty theo mi quan tm an ninh no quan trng hn.

14. Cc khch hng s iu tra bt k co buc ng tin cy no v cc hnh vi tri php lut hoc lm dng ca cc nhn vin an ninh, hnh ng (hoc n c cc bn thch hp c hnh ng) ngn nga ti pht, v bo co cc hnh vi bt hp php v lm dng n cc c quan cng quyn khi thch hp.

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN18

Tiu chun hot ng 5

Thu hi t v ti nh c khng t nguynGii thiu

1. Tiu chun hot ng 5 tha nhn vic thu hi t v hn ch s dng t c th c nhng tc ng tiu cc n cng ng v con ngi ngi s dng t. Ti nh c khng t nguyn bao hm di chuyn vt l (chuyn hoc mt ni tr n) v di chuyn kinh t (mt ti sn hoc kh nng tip cn ti sn dn n mt ngun thu nhp hoc phng k sinh nhai)1 do thu hi t phc v d n.2 Ti nh c c coi l khng t nguyn khi cc c nhn hoc cng ng b nh hng khng c quyn t chi vic thu hi t hay hn ch v s dng t m dn ti vic di di vt l hay kinh t. iu ny xy ra trong cc trng hp: (i) tc ot quyn s hu hoc hn ch mt cch hp php vic s dng t v ii) m phn ti nh c, trong ngi mua c th tc ot quyn s hu hoc p t cc hn ch v hp php trong s dng t nu m phn vi ngi bn khng t kt qu.

2. Tr khi c qun l tt, ti nh c khng t nguyn c th dn n tnh trng ngho kh lu di cho ngi dn v cng ng b nh hng, cng nh thit hi v mi trng v hu qu tiu cc v kinh t x hi cc khu vc m h i khi. v nhng l do , ti nh c khng t nguyn l vic cn trnh. Tuy nhin, khi khng th trnh, cc bin php thch hp gim thiu nh hng xu ln ngi v cng ng s ti phi di di3 nn c ln k hoch v thc hin cn thn. Chnh ph thng ng mt vai tr trung tm trong qu trnh thu hi t v ti nh c, bao gm c khu quyt nh tin bi thng, do l bn th ba quan trng trong nhiu tnh hung. Kinh nghim cho thy rng s tham gia trc tip ca khch hng trong hot ng ti nh c c th gip vic trin khai cc hot ng ny hiu qu v chi ph v kp thi, cng nh trong vic gii thiu cc

1 Phng k sinh nhai c hiu l cc cch m c nhn, gia nh, cng ng s dng kim sng, chng hn nh lm cng n lng, nng nghip, ng nghip, chn nui, v cc phng k sinh nhai da vo ngun ti nguyn thin nhin khc, bun bn lt vt, trao di hng ha.2 Thu hi t bao gm c vic mua sm hon ton ti sn v mua quyn tip cn, chng hn nh quyn i li.3 Cng ng s ti l cng ng tip nhn nhng ngi di c.

4 Chi ph di di l thng tnh theo gi tr th trng ca ti sn cng thm chi ph giao dch. Khi p dng phng php nh gi ti sn ny, thng khng tnh n khu hao ti sn. Gi tr th trng c tnh theo gi tr m cho php cng ng b nh hng hay ngi dn mua ti sn thay th vi gi tr tng t. Phng php nh gi chi ph thay th cn c ghi chp y v a vo k hoch Ti nh c v/hoc Phc hi Phng k sinh nhai (xem thm khon 18 v 25).5 m bo quyn nm gi hp php l khi m bo c cho nhng ngi ti nh c khng b p i khi nh trong thi gian .

tip cn sng to ci thin sinh k ca nhng ngi b nh hng bi ti nh c.

3. Nhm trnh tnh trng phi tc ot quyn s hu v loi b s cn thit phi s dng c quan cng quyn cng ch di di ngi dn, khch hng nn s dng ti nh c m phn m p ng c cc yu cu ca Tiu chun hot ng ny, ngay d h c h tr v php l ginh t m khng cn s ng ca ngi bn.

Mc tiu

trnh hoc t nht l gim thiu vic ti nh c khng t nguyn khi c th c nhng phng n thit k khc cho d n.Trnh hot ng cng ch ngi dn ra khi t. d bo v trnh, hoc nu khng trnh c th gim thiu tc ng xu v x hi v kinh t t vic thu hi hay hn ch s dng t bng cch: (i) bi thng thit hi mt ti sn bng chi ph di di,4 v (ii) m bo rng cc hot ng ti nh c c thc hin vi vic cng b thng tin, tham vn thch hp, v s tham gia c hiu bit ca nhng ngi b nh hng. ci thin hoc t nht l phc hi sinh k v mc sng cho nhng ngi phi di di. ci thin iu kin sng cho nhng ngi phi di di thng qua vic cung cp ch vi m bo quyn nm gi hp php5 ti a im ti nh c.

Phm vi p dng

4. vic p dng Tiu chun Hot ng ny c quy nh trong qu trnh nh gi ri ro v tc ng mi trng v x hi. vic thc hin cc hnh ng cn

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN 19

thit p ng cc yu cu ca Tiu chun Hot ng ny do H thng qun l Mi trng v X hi ca khch hng qun l. Cc yu cu h thng qun l v nh gi c cp Tiu chun Hot ng 1.

5. Tiu chun hot ng ny p dng vi vic di di v vt l v/hoc kinh t xut pht t cc loi giao dch t ai nh sau:

quyn s hu t v s dng t c c thng qua tc ot hoc cc th tc cng ch khc theo h thng php lut ca nc s ti.quyn s hu t v s dng t c c thng qua m phn ti nh c vi ch s hu ti sn hoc nhng ngi c quyn li hp php i vi t, nu vic tht bi trong m phn c th dn n vic phi tc ot hoc cng ch;6 Nhng d n m vic hn ch s dng t v tip cn cc ngun ti nguyn thin nhin khng t nguyn lm cho mt cng ng hay mt s nhm trong cng ng mt quyn tip cn s dng mt s ngun ti nguyn m nhng quyn ny c cng nhn theo truyn thng.7Mt s d n i hi phi cng ch di di i vi ngi dn khng c quyn li hp php hay truyn thng i vi khu t h ang s dng;8Hn ch tip cn t hay s dng cc ngun ti nguyn khc bao gm c ti sn ca cng ng v ti nguyn thin nhin nh ti nguyn thy hi sn, cc sn phm lm nghip t g v phi g, ngun nc ngt, dc thc vt, khu vc sn bt v tp trung, cc khu trng trt v chn nui.9

6. Tiu chun Hot ng ny khng p dng i vi ti nh c t cc giao dch t t nguyn (tc l giao dch th trng m ngi bn khng c ngha v phi bn v ngi mua khng th tc ot quyn s hu hoc thc hin cc th tc bt buc khc da vo h thng php lut v lc lng cng quyn nu m

6 loi giao dch ny bao gm c quyn c cng nhn theo phong tc hay truyn thng hoc c cng nhn theo lut php ca nc s ti. m phn thng c thc hin bi mt c quan nh nc hoc doanh nghip (trong mt s trng hp doanh nghip ny c th l do c quan nh nc thu).7 Trong nhng tnh hung ny, ngi b nh hng thng khng c quyn hp php. Ngun ti nguyn y c th l mi trng nc ngt v mi trng bin. Tiu chun Hot ng ny cng c th p dng cho nhng khu vc a dng sinh hc hay nhng vng m c php lut cng nhn m khch hng khng mua li phc v d n.8 Mc d mt s ngi khng c quyn trn khu t h chim gi, Tiu chun hot ng ny yu cu phi m bo gi li, thay th hoc bi thng cho nhng ti sn trn t; di di n nhng a im m bo quyn chim gi t hp php; v phng k sinh nhai c phc hi.9 Ti sn ti nguyn thin nhin c cp trong Tiu chun hot ng ny cng tng ng vi cc dch v cung cp ca h sinh thi s c m t trong Tiu chun hot ng 6.10 Nhng tc ng chung n cng ng v mt s nhm ngi dn c cp trong Tiu chun hot ng 1. Chng hn, vic gin on trong tip cn tr lng khong i vi ngi khai thc m ring l c cp trong Tiu chun hot ng 1.

11 c m t khon 19 v 2612 Thut ng ph thuc vo t bao gm nhng hot ng kim sng nh nui trng n cng nh thu hoch ti nguyn thin nhin.13 Tham kho khon 26 ca Tiu chun Hot ng ny bit thm cc yu cu c th.14 Trong mt s trng hp c th khng kh thi thanh ton ht tin n b cho tt c nhng i tng b nh hng trc khi tip nhn t, chng hn trong trng hp quyn s hu mnh t cn ang trong tranh chp. Nhng trng hp ny cn c xc nh v tha thun theo tng trng hp, v qu n b cn sn sng, chng hn c trong mt ti khon bo chng (escrow account) trc khi din ra s di di.15 Tr phi vic ti nh c cho nh nc thc hin v khch hng khng c nh hng trc tip n thi hn thanh ton n b. Nhng trng hp ny thng c x l theo khon 27-29 ca Tiu chun hot ng ny. Thanh ton n b chm c th xy ra khi vic tr ht tin n b mt ln c th lm hng mc tiu x hi v/hay mc tiu ti nh c hoc khi nhng tc ng n cc hot ng sinh k vn ang din ra.

phn tht bi). Tiu chun ny khng p dng cho nhng tc ng n sinh k nu d n khng lm thay i vic s dng t ca cng ng hay nhm ngi b nh hng.10

7. Nu nhng tc ng tiu cc ca d n ln t, ti sn v quyn tip cn ti sn tr nn ng k bt k giai on no ca d n, khch hng cn xem xt p dng cc yu cu ca Tiu chun Hot ng ny, k c trng hp khng c vic thu hi t ban u no c tnh n.

Cc yu cu

Yu cu chung

Thit k d n 8. Cc khch hng s xem xt phng n thit k d n kh thi thay th trnh hoc t nht l gim thiu vic di di v vt l hoc kinh t, trong khi cn i chi ph v li ch ti chnh, mi trng, x hi v c bit ch trng tc ng n ngi ngho v nhm d b tn thng.

n b v Quyn li ca nhng ngi phi di di

9. Khi vic di di l khng th trnh c, khch hng s bi thng ngi di di v cc cng ng cho ti sn b mt vi ton b chi ph di di v c cc tr gip khc11 h ci thin hoc t nht l khi phc li mc sng hoc sinh k, theo quy nh ti Tiu chun Hot ng ny. Cc chun n b phi r rng v nht qun cho tt c cc nhm cng ng v ngi dn phi di di. Trng hp sinh k ca ngi di di l tnh theo t,12 hoc khi t thuc s hu tp th, khch hng s cung cp bi thng theo t, nu c th.13 Khch hng ch s hu t v cc ti sn lin quan khi hon thnh vic n b14 v ty trng hp, khi cc khu vc ti nh c v tr cp di di c cung cp cho i tng phi di di - ngoi phn chi ph di di xc nh.15 Cc khch hng s to c hi cho ngi v cng ng di di h c hng li ch pht trin thch hp t d n.

Tham vn

10. Khch hng s to iu kin thun li cho s tham gia ca cng ng b nh hng, bao gm c cc cng ng s ti theo quy trnh c s tham gia ca cc bn lin quan c m t trong Tiu chun Hot ng 1. quy trnh ra quyt nh lin quan n ti nh c v phc hi phng k sinh nhai nn tnh n nhiu phng n thay th nu c th. Cung cp thng tin lin quan v s tham gia ca cng ng v ngi dn b nh hng s tip tc trong qu trnh lp k hoch, thi hnh, theo di v nh gi vic n b, cc hot ng phc hi sinh k v ti nh c t c nhng kt qu ph hp vi mc tiu ca Tiu chun hot ng ny.16 Mt s khon p dng cho vic tham vn Th dn cn ph hp vi Tiu chun hot ng 7.

C ch khiu ni

11. Khch hng s thit lp mt c ch khiu ni ph hp vi yu cu Tiu chun Hot ng 1 cng sm cng tt trong giai on pht trin d n. C ch ny gip khch hng tip nhn v gii quyt cc mi quan tm c th v bi thng v ti nh c c nhng ngi phi di di hoc cc thnh vin ca cng ng s ti nu, bao gm mt c ch truy i c thit lp gii quyt tranh chp khng thin v.

Lp k hoch v thc hin vic ti nh c v phc hi phng k sinh nhai

12. Trng hp ti nh c khng t nguyn l khng th trnh khi, d l kt qu ca gii quyt bng m phn hay thc hin tc ot, khch hng s thc hin mt cuc iu tra dn s vi cc d liu kinh t - x hi thch hp c bn xc nh nhng ngi s phi di di, xc nh ai s c iu kin c bi thng v h tr,17 v ngn ngi khng iu kin, nh nhng ngi nh c c hi, khng c i bi thng v h tr ni trn. Nu chnh ph s ti khng c cc th tc nh vy, khch hng s t quy nh thi hn cui cng xc minh ngi c bi thng v h tr. Thng tin v ngy cui cng hon tt vic xc minh t cch hng

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN20

16 qu trnh tham vn cn m bo c kin ca ph n cng nh li ch ca nhm ny c tnh n trong cc hot ng lp k hoch v trin khai d n. Gii quyt nhng vn v tc ng n sinh k cn c nhng phn tch cp h gia nh nu phng thc kim sng ca ph n v nam gii trong mt gia nh c th b nh hng khc nhau. Mong mun ca nhm ph n v nam gii i vi cc vn nh c ch n b, n b hin vt thay v tin cng nn c xem xt.17 Giy t s hu hay cc giy t lin quan n n b cn c pht hnh di tn ca c hai v chng hoc ch h, v cc tr gip khc v ti nh c nh o to tay ngh, tip cn tn dng v c hi vic lm cng cn c cung cp cho c nhm n v iu chnh cho ph hp vi nhu cu ca h. Nu php lut quc gia v h thng s hu t ai khng cng nhn quyn ca ph n trong vic nm gi hay giao dch bt ng sn, nn xem xt cc bin php ph n c bo v n mc ti a vi mc tiu c c c hi bnh ng vi nhm nam gii.

18 Kim ton hon thnh K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k cn c chuyn gia ti nh c c lp thc hin khi thi hn theo di theo tha thun kt thc v nn l mt nh gi su hn mc bnh thng v cc hot ng theo di qu trnh ti nh c, t nht cng phi gm c mt r sot v tt c nhng bin php khc phc lin quan n di di vt l v/hoc kinh t do khch hng thc hin, so snh cc kt qu thc hin vi mc tiu t ra v kt lun xem thi hn theo di kt thc cha, v nu cn thit, mt k hoch hnh ng sa cha lit k nhng hnh ng cn tn ng cn thc hin t c mc tiu ra.

bi thng v h tr s c lm thnh ti liu cn thn v thng bo rng khp trong ton b khu vc d n.

13. Trong trng hp nhng ngi b nh hng t chi nhn khon b m ph hp vi yu cu ca Tiu chun hot ng ny, dn n vic phi tin hnh cng ch hoc cc th tc php l khc, khch hng nn tm c hi hp tc vi c quan nh nc c thm quyn v nu c php ca c quan ny, khch hng s ng mt vai tr tch cc trong qu trnh lp k hoch, thc hin v theo di vic ti nh c (xem thm khon 30-32).

14. Khch hng s thit lp quy trnh theo di v nh gi vic thc hin K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k (xem thm khon 19 v 25) v thc hin cc bin php sa cha khi cn thit. Mc theo di cn tng xng vi ri ro v tc ng ca d n. i vi nhng d n c ri ro cao v ti nh c khng t nguyn, khch hng c th thu chuyn gia v ti nh c chuyn nghip t vn v vic tun th vi Tiu chun Hot ng ny v cng nh gi li nhng thng tin theo di ca khch hng. Nhng i tng b nh hng cn c tham vn trong qu trnh theo di.

15. Thc hin K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k c coi l hon thnh khi cc tc ng tiu cc ca ti nh c c gii quyt theo cch ph hp vi k hoch lin quan v vi mc tiu ca Tiu chun Hot ng ny. Khch hng cng cn thu thc hin mt kim ton c lp v vic hon thnh ca K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k nh gi liu cc iu khon ca k hoch c thc hin c ht khng, ph thuc vo quy m v/hoc tnh hp phc tp ca vic di di vt l v kinh t lin quan n d n. Kim ton hon thnh ny nn c thc hin khi tt c cc bin php khc phc gim thiu c hon thnh v khi m i tng di di c cho l c cung cp c hi v tr gip y phc hi k sinh k. Kim ton hon thnh nn do chuyn gia ti nh c chuyn nghip thc hin sau khi thi hn theo di tha thun kt thc. Kim ton hon thnh cn bao gm, ti thiu l vic r sot tng th cc bin php khc phc do khch hng thc hin, so snh cc kt qu thc hin vi mc tiu t ra v kt lun xem thi hn theo di kt thc cha.18

16. Trong trng hp bn cht hay quy m ca vic thu hi t hay hn ch s dng t lin quan n d n m c th dn n di di vt l v/hoc kinh t cha th xc nh c do giai on pht trin ca d n, khch hng s xy dng mt K hoch khung Ti nh c v/hoc Phc hi Sinh k phc tho nhng nguyn tc chung tng ng vi Tiu chun Hot ng ny. Khi cc cu phn c th ca d n c xy dng c th v thng tin cn thit c, th K hoch Khung c th c c th ha thnh K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k v cc quy trnh tng ng vi khon 19 v 25 di y.

Di di

17. Ngi di di c th c phn nhm thnh: (i) nhng ngi c quyn php l chnh thc vi khu t v ti sn h dang chim hu hoc s dng, (ii) nhng ngi khng c quyn php l chnh thc vi t v ti sn, nhng c ch quyn trn khu t h ang chim gi c cng nhn hay coi nh c cng nhn theo lut php quc gia;19 hoc (iii) nhng ngi khng c quyn c cng nhn hp php v cng khng c tuyn b ch quyn vi phn t h s dng. Cuc iu tra dn s s phn nhm nhng ngi di di.

18. vic thu hi t cho d n c th s dn ti vic di di v vt l v kinh t ca ngi dn. do , cc yu cu ca Tiu chun Hot ng ny i vi vic di di c v kinh t v vt l c th s c p dng ng thi.20

Di di vt l

19. Trong trng hp di di vt l, khch hng s xy dng K hoch hnh ng ti nh c cung cp, mc ti thiu, nhng yu cu p dng Tiu chun hot ng ny cho d s ngi b nh hng l bao nhiu. K hoch ny cn bao gm khon n b ton b chi ph di di cho t v ti sn b mt. K hoch s c thit k khc phc nhng tc ng tiu cc ca di di; xc nh c hi pht trin; thit lp ngn sch v l trnh ti nh c; v thit lp quyn li v s h tr i vi cc nhm i tng di di (k c cng ng s ti). Cn c bit ch n nhu cu ca i tng ngho v d tn thng. Khch hng cng s lu li y cc giao dch mua quyn s hu t cng nh cc bin php n b v hot ng di di.

20. Nu nhng ngi sng trong vng d n phi di chuyn n mt v tr khc, khch hng s: (i) a ra cc la chn di di kh thi cho ngi ti nh c, bao gm

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN 21

19 Nhng quyn ny c th xut pht t vic s hu bt hp php hoc t tp qun php hay phong tc php.

20 Trong trng hp d n yu cu phi c di di c vt l v kinh t, cc yu cu ca khon 25 v 26 (v di di kinh t) cn c a vo K hoch Hnh ng hay K hoch khung v ti nh c (tc l khng cn tch bit K hoch hnh ng ti nh c hay K hoch Phc hi sinh k).21 n b ti sn b mt thng trong trng hp: (i) sinh k khng da trn t; (ii) sinh k l da trn t nhng t cho d n l mt phn nh ca ti sn b nh hng v phn t cn li vn c th sinh li, hoc (iii) c th trng v t ai, nh , v lao ng tng i si ng, ngi di di s dng th trng nh vy, v h c t v nh . 22 vic ti nh c cho nhng ngi di di khng chnh thc cc khu th thng phi nh i li ch. v d, gia nh di di c c quyn hp php vi mnh t ti nh c th c th bt li v a im. Nhng thay i v tr ch m c th nh hng n c hi kim sng cn c gii quyt theo cc nguyn tc ca Tiu chun hot ng ny (xem c th ti khon 25).23 c hiu l vic p buc tm thi hoc vnh vin cc c nhn, gia nh, v/hoc cng ng ra khi nh/t mc d h khng mong mun m khng cung cp hay cho tip cn mt hnh thc bo h php l hay bo h no khc.

c nh thay th ph hp hoc bi thng tin mt hp l, v (ii) cung cp h tr ti nh c ph hp vi nhu cu ca tng nhm ngi di di. Ni mi cho dn ti nh c cn m bo iu kin sng tt hn. Mong mun ca cc i tng di di c n nhng ni c cng ng v nhm ngi dn c t trc cn c xem xt. Nhng th ch vn ha v x hi c sn ca ngi dn b di di v ca cc cng ng s ti cn c tn trng.

21. vi nhng ngi di di vt l nh quy nh trong khon 17 (i) hoc (ii), khch hng s a ra cc la chn ti sn thay th gi tr bng hoc cao hn, c c tnh tng ng hoc v li th ca v tr tt hn, hoc bi thng tin mt gi tr cho ton b vic di di nhng khu hp l. Bi thng bng hin vt cng c th xem xt bng tin. Bi thng tin cn phi mua c mt khu t v ti sn tng ng theo gi tr trng.21

22. vi nhng ngi di di vt l nh quy nh ca khon 17 (iii), khch hng s a ra cho h cc ty chn v nh vi quyn y h c th ti nh c hp php m khng phi i mt vi nguy c b cng ch ri khi . Trng hp nhng ngi di di s hu v s dng kt cu h tng, khch hng s bi thng cho s mt mt ti sn khng phi l t, chng hn nh nh v u t khc trn t, vi ton b chi ph di di, min l nhng ngi ny s dng cc khu vc d n trc ngy cui cng xc minh h hi iu kin. Trn c s tham kho kin vi ngi di di, khch hng s h tr ti nh c cho h khi phc li mc sng ca h ti a im ti nh c.22

23. Khch hng khng phi bi thng hoc h tr nhng ngi xm phm vo khu vc d n sau ngy cui cng xc minh h hi iu kin c n b.

24. Cc bin php cng ch ra khi khu t23 s khng c thc hin nu khng tun th cc quy nh v lut php v yu cu ca Tiu chun hot ng ny.

Di di Kinh t

25. Trong trng hp d n ch lin quan n di di kinh t, khch hng s xy dng K hoch Phc hi Sinh k n b cho nhng i tng v cng ng b nh hng v cung cp nhng h tr cn thit khc t c cc mc tiu ca Tiu chun Hot ng ny. K hoch Phc hi Sinh k thng thit lp quyn li ca nhng i tng v cng ng b nh hng v m bo h c hng nhng quyn ny mt cch cng khai, minh bch, ng nht v cng bng. Cc bin php khc phc di di kinh t c coi l hon thnh khi cc i tng v cng ng b nh hng nhn c tin n b v cc h tr khc theo yu cu t ra trong K hoch phc hi sinh k v Tiu chun Hot ng ny, v c coi l cung cp c hi y thit lp li phng thc kim sng.

26. Nu thu hi t hay hn ch s dng t dn n di di kinh t nh tn tht v ti sn v/hoc phng thc kim sng, cho d l i tng c phi di di vt l hay khng, khch hng vn cn tun th cc yu cu khon 27-29 di y khi ph hp.

27. Bi thng kp thi ngi phi di di kinh t cho ti sn mt mt hoc kh nng tip cn cc ti sn theo ton b chi ph di di.

Trong trng hp thu hi t nh hng n cu trc thng mi, bi thng ch doanh nghip b nh hng cho cc chi ph ti lp hot ng thng mi nhng ni khc, cho thu nhp rng b mt trong thi k qu , v cho cc chi ph ca vic di di v lp t li nh my, my mc, thit b khc Cung cp ti sn thay th (v d, v nng nghip hoc cc a im thng mi) c gi tr bng hoc ln hn, hoc bi thng tin mt theo ton b chi ph di di nu thch hp, cho nhng ngi c quyn li hp php hoc c tuyn b s dng t c cng nhn hay c th c cng nhn theo lut php quc gia (xem khon 17 (i) v (ii)) Bi thng nhng ngi di di kinh t m khng c tuyn b quyn s dng t c cng nhn mt cch hp php (xem khon17 (iii)) i vi ti sn b mt (chng hn nh cy trng, h tng thy li v u t khc vo t) khng phi l t, cho ton b chi ph di di. Khch hng khng phi bi thng hoc h tr nhng k ti nh c c hi m xm phm vo khu vc d n, sau ngy xc minh t cch nhn bi thng cui cng.

28. Ngoi khon n b cho tn tht v ti sn, nu c, theo yu cu ca khon 26, nhng i tng b di di c

mc thu nhp v phng thc kim sng b nh hng nghim trng, c th c cung cp thm c hi ci thin, hoc t nht l phc hi, phng thc kim sng, mc sn xut v mc sng:

i vi nhng i tng m phng thc kim sng da vo t ai, vic cung cp t thay th m c tim nng v nng sut, li th v tr v cc nhn t khc tng ng cn phi l u tin hng u.i vi nhng i tng m phng thc kim sng da vo ngun ti nguyn v khi nhng hn ch ca d n v quyn tip cn nh cp ti khon 5, cn trin khai cc bin php h tr h vn c tip cn vi cc ngun ti nguyn hoc vi ngun ti nguyn thay th c tim nng kim sng v tip cn tng ng. Khi ph hp, quyn li v tin n b lin quan n s dng ti nguyn thin nhin c th thuc v tp th hn l ca tng c nhn hay h gia nh.Nu c trng hp khch hng khng th cung cp t hay ngun lc tng t nh k trn, khch hng c th cung cp c hi to thu nhp thay th nh tn dng, o to, tin v c hi vic lm. Tuy nhin nu ch n b bng tin c th khng phc hi sinh k.

29. Cung cp h tr chuyn tip cho ngi di di kinh t, theo nhu cu chnh ng, da trn c tnh hp l v thi gian cn thit khi phc li kh nng to thu nhp, trnh sn xut v mc sng ca h.

Trch nhim ca khu vc t nhn trong Ti nh c do Chnh ph qun l

30. Trng hp thu hi t v ti nh c l trch nhim ca chnh quyn s ti, khch hng s phi hp vi cc c quan chnh ph c trch nhim, trong phm vi cho php ca cc c quan , t c kt qu ph hp vi cc mc tiu ca Tiu chun Hot ng ny. Ngoi ra, khi kh nng ca chnh ph l c gii hn, khch hng s ng mt vai tr tch cc trong qu trnh lp k hoch, thc hin v gim st ti nh c, nh m t di y.

31. Trong trng hp mua li quyn s dng t thng qua tc ot quyn s hu hoc ti nh c thng qua thng lng lin quan n di di vt l, khch hng s xc nh v m t cc bin php ti nh c ca chnh ph. Nu cc bin php ny khng p ng c nhng yu cu ca Tiu chun hot ng ny, khch hng s xy dng K hoch ti nh c b sung, cng vi cc ti liu chun b ca c quan chnh ph c trch nhim, gii quyt cc yu cu lin quan ca Tiu chun Hot ng ny (Cc Yu cu Chung,

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN22

v cc yu cu i vi di di vt l v Kinh t nu trn). Khch hng c th cn phi a vo k hoch b sung ca mnh: (i) i tng di di v tc ng; (ii) m t cc hot ng theo quy nh, bao gm quyn li ca ngi di di theo quy nh ca php lut hin hnh; (iii) cc bin php b sung thc hin cc yu cu ca Tiu chun hot ng ny c cp trong khon 19-29 m c php ca c quan nh nc c thm quyn v lch trnh thc hin cho php; v (iv) trch nhim ti chnh v thc hin ca khch hng i vi k hoch b sung ny.

32. Trong trng hp ch lin quan n vic di di v kinh t, khch hng s xc nh v m t cc bin php m i din c trch nhim ca chnh ph c k hoch s dng n b cho nhng ngi v cng ng b nh hng. Nu cc bin php ny khng p ng cc yu cu lin quan ca Tiu chun Hot ng ny, khch hng s xy dng mt K hoch hnh ng Mi trng v X hi b sung cc bin php ca chnh ph. K hoch ny c th c phn n b b sung cho tn tht v ti sn v cc n lc khc phc hi sinh k khi ph hp.

THU HI T v TI NH C KHNG T NGUYN 23

Tiu chun hot ng 6

Bo tn a dng sinh hc v qun l ngun ti nguyn thin nhin bn vng

Gii thiu

1. Tiu chun Hot ng 6 tha nhn rng bo v v bo tn a dng sinh hc, duy tr cc dch v ca h sinh thi v qun l ngun ti nguyn thin nhin bn vng l vn quan trng ca pht trin bn vng. Nhng yu cu t ra trong Tiu chun hot ng ny ch yu da vo Cng c v a dng Sinh hc, trong a dng sinh hc c nh ngha l s a dng ca cuc sng trong mi hnh thc, bao gm gia cc sinh vt sng tt c mi ni, bao gm: cc h sinh thi trn cn, sinh thi trong i dng v cc h sinh thi thu vc khc, cng nh cc phc h sinh thi m cc sinh vt l mt thnh phn trong ; a dng sinh hc c th gm c a dng trong cng mt loi, gia cc loi v ca cc h sinh thi.

2. Cc dch v ca h sinh thi l nhng li ch m con ngi, k c doanh nghip, c c t h sinh thi. dch v h sinh thi c chia lm bn loi: (i) dch v cung cp, l nhng sn phm con ngi c c t h sinh thi; (ii) dch v iu hnh, l nhng li ch con ngi c c t nhng quy nh v quy trnh ca h sinh thi; (iii) dch v vn ha, l nhng li ch phi vt cht con ngi c c t h sinh thi; v (iv) dch v h tr, l nhng quy trnh t nhin duy tr cc dch v khc.1

3. Cc dch v ca h sinh thi m con ngi cn thng c cng c bi a dng sinh hc. Tc ng ln a dng sinh hc do c th nh hng tiu cc n vic cung ng cc dch v ca h sinh thi. Tiu chun hot ng ny s phn nh cch thc khch hng c th qun l v khc phc cc tc ng n a dng sinh hc v dch v h sinh thi mt cch bn vng trong sut vng i d n.

Mc tiu

bo v v bo tn s a dng sinh hc. duy tr cc l