Tich Truyen Phap Cu - Thien Vien Nguyen Chieu Dich

8/3/2019 Tich Truyen Phap Cu - Thien Vien Nguyen Chieu Dich

1/885

Tch Truyn Php CThin vin Vin Chiu

Nguyn tc: "Buddhist Legends",Eugne Watson Burlingame

--- o0o ---Ngun

http://www.thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 2-7-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLi Ni uDn NhpI. Phm Song Yu

1. Nu Con Mt Ngi Lm Hi Ngi, Hy Mc B N i

2. Khc i Nhng Chuyn Trn Tri3. Chng Mp Tissa4. Khng Ly On Tr On5. Nhng V T Kheo Hay Ci C X Cu Thm (Kosambi)6. Kala Anh v Kala Em7. B t a p Y Khng Tng Xng8. Nhng i T9. Trng Lo Nan 10. Cunda - T M Heo11. C S Hin Thin12. Nghip Ca B t a

13 . B Suman14. Chuyn Hai Huynh II. Phm Khng Phng Dt

1. Nhng Chuyn Lun Hi Quanh Vua Udena ( hay Udayna)2. Ting Ni Ca Mt Ngi Giu3. Chu-Li-Bn-c4. Ngy L Ca K Ngu5. i Ca Dip
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Dai%20Tang%20Kinh/Nam%20Tong/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Dai%20Tang%20Kinh/Nam%20Tong/


2/885

6. Hai Huynh 7. Magha Tr Thnh Tri Sakka ( Thch)8. Mt T Kheo Chng A-La-Hn9. Tissa Ph Ch

III. Phm Tm

1. Trng Lo Meghiya2. Ngi c c Tm4. Tng H Chu5. Trng Lo Tm c iu Phc6. T Kheo V Thn Cy7. V Bo c Ni Mn Nht8. Nanda Chn B9. Va L Cha Va L M

IV. Phm Hoa1. t Ca Tm2. Mt T Kheo Chng A-La-Hn

3. Vua Viddabha Tr Th H Thch Ca4. Ngi Tn Vinh Chng5. Kosiya Keo Kit6. n S La Th Pthika.7. Vua V Vua Cc Vua8. m Ci B T X Kh.9. Cu Hi Ca Trng Lo A Nan10. Thch Cng Dng i Ca-Dip11. Godhica Chng Nit Bn12. Sirigutta V Garahadinna14. Sirigutta V Garahadinna

V. Phm Ngu1. Nh Vua v Ngi Ngho C V p2. Mt Tng Sinh Kh Dy3. K Vn Ri Trong Nh4. K Mc Ti5. Tr Ngu6. T Try Lc Ti c Hnh7. Mt Ngi Ci B Th Thch Ph Nhn Nim Tin8. Mt Nng Dn B Kt Ti Oan9. Sumana - Ngi Lm Vn10. Upplavann B Cng Bc11. o S La Th Jambuka12. Qu Rn V Qu Qu13. Qu Ba T14. Citta V Sudhamma15. Sa Di By Tui c Lng Mi Ngi

VI. Phm Hin Tr1. Mt Ngi c Kho Bu Tinh Thn2. Nhng T Kheo ng Ngnh


3/885

3. Trng Lo Xa-Nc4. Trng Lo i Kappina5. Sa-Di Pandita7. Vng Vng Nh Tng7. Yn Lng Sau Cn Bo

8. Mt L Lang Thang.9. Chng V V10. t Ngi n B Kia11. T B en Ti

VII. Phm A-La-Hn1. ng Nh Lai Khng au Kh2. Thot Khi Tri Buc3. Mt T Kheo Tr Thc n4. T Kheo V N Thn5. Thch L Knh Mt T Kheo6. Tng Mnh B Khi D

7. Mt Mt Mt8. Khng Tin Vo Ai Khc9. Trng Lo Revata Trong Rng Heo10. Mt K N Cm D Mt T Kheo

VIII. Phm Ngn1. Tn ao Ph2. S Chuyn Ha Ca Bhiya Drucriya3. C Gi Ly Tn Cp4. c V Mt5. Ch Ca X Li Pht6. Chu Ca X Li Pht7. Bn Ca X Li Pht8. Chng Trai Tng Tui Th9. Sa-Di Samkicca10. T Kheo V K Cp11. Li Dao Co12. Patcr B Mt C Gia nh13. Kis Gotam - Ht Ci Tr Bnh Cho a Con Cht.14. Ga Ph Bahuputtik V Nhng a Con Bt Hiu.

IX. Phm c1. B La Mn Tiu Nht Y2. Mt T Kheo Bt Mn3. Thin N Vi T Kheo4. Cp C c V N Thn5. T Kheo Khng Gi Gn Tt Dng6. Chng Kh Chn Mo7. Thng Gia i Ph8. Ngi Th Sn Bn M Mui9. Th Sn B By Ch Ca Mnh Nut Sng10. Th Kim Hon, T Kheo V Con Ngng


4/885

11. Ba Nhm T Kheo12. Suppabbuddha Lng Nhc o S

X. Phm Hnh Pht1. Lc Qun T Kheo2. Lc Qun T Kheo

3. Mt By Tr4. T Kheo V Con Ma5. T X Kh V Quyn Thuc Gi Bt Quan Trai6. Ng Qu Hnh Trn7. Ci Cht Ca i Mc-Kin-Lin8. T Kheo Lm Ca9. Santati , Quan i Thn Ca Vua10. T Kheo V B Rch11. Sa-Di Sukha

XI. Phm Gi1. Bn Ca T-S-Kh Say Ru

2. c Pht Cha Tr Mt T Kheo Ly Tnh3. B Ni Gi4. Nhm T Kheo C Tin5. Ni C V Bng Sc6. Hong Hu Mallik V Con Ch7. Mt T Kheo Thng Ni Khng ng Ch8. K Ca Trng Lo A-Nan9. i Ph, Con Ca Chng Kh

XII. Phm T Ng1. Hong T B V Con Chim Thn2. Mt T Kheo Tham Lam3. Hy Hnh ng Theo Li Ni4. ng Ght B Cha M Mnh5. Maha Kla B Git6. B t a Tm Cch Git Pht7. -B-t-a Gy Chia R Trong Tng on8. V T Kheo K9. C Gi Giang H Cu Mng Mt C S10. Tu Tp Chn Chnh Tn Qu Th Tn

XIII. Phm Th Gian1. Mt Thiu B Ch Giu Thy T Kheo Tr.2. c Pht V Thm Ca-T-La-V3. Nm Trm T Kheo Chng Qu4. Hong T V y (Abhaya) Mt Hu Thip5. Thy T Kheo V Cy Chi6. Cu Chuyn Ca Ch Man7. C B Dt Vi.8. Ba Mi V T Kheo9. Chin-Gi Vu Khng Pht.10. Phm Vt Khng Th No So Snh


5/885

11. c Hnh c Tr GiXIV. Phm Pht

1. ng Ton Gic2. Thn Thng Song Hnh3. Long Vng V i N.

4. Phng Cch Gio Gii Trong Ngy B Tt Ca By i c Pht5. Pht Tr Bnh Bt Mn Cho Thy T Kheo6. Sa Mn V Long Vng.7. Ngi Cao Qu Sinh u?8. iu G Hnh Phc Nht Trn i?9. Tn Knh Nhng Bc ng Tn Knh

XV. Phm Hnh Phc1. Mi Tranh Chp Gia Hai Ln Bang2. Ma Vng Ch Ng Thn Dn3. Vua Ba-T-Nc Bi Trn4. ng Nhn Say m N Nhn

5. Pht Ban Thc n Cho Ngi i6. n Ung Tit 7. Sng Chn Chnh L Tn Knh Pht8. Thch Sn Sc Th Tn

XVI. Phm H i1. Cha M V Con2. Pht An i Ngi Phin Mun3. Pht An i K u Su4. Cc Hong T L-X V K N5. C Nng T Kim6. ng Tm Vo Ca Ci Th Gian7. Ngi Ca Dip c Cng Bnh8. Tn Gi Chng Qu A Na Hm9. Nandiya c Sanh Thin

XVII. Phm Sn Hn1. Sn Hn Tn Ph Dung Nhan2. Th Thn V Thy T Kheo3. Ngi Ngho V C Con Gi4. Vic Thin Nh a n Thin Gii5. B La Mn n Pht Nh Con6. C Phi Ngi Tng Qu Lm Nn Qu Tng?7. Khng C G Qu Nhiu, Qu t.8. Lc Qun T Kheo

XVIII. Phm Cu U1. Ngi T V a Con Trai2. Dn D Tng Cht3. Con Rn Tic Ca4. Thy T Kheo Kiu Ngo5. T Hnh Ca N Nhn6. Lch S V Th L


6/885

7. Tt C Gii Cm u Kh Gi.8. K Bi Li Ngi9. Nhng Ngi L nh10. Trng Gi Ram11. T Kheo Bi Li

12. H Khng C Du Chn?XIX. Phm Cng Bnh Php Tr1. Quan Ta Bt Cng2. Lc Qun T Kheo3. Khng Phi V Ni Nhiu M c Ca Tng4. Ngi Tr C Th L Trng Lo?5. Th No L Ngi Hon Ton?6. u Trc Khng Lm Nn T Kheo7. iu G Lm Nn Sa Mn8. Khng Phi Im Lng Lm Nn Bc Thnh9. Cao Qu L Hnh ng Cao Qu

10. ng T MnXX. Phm o1. Bt Chnh o L ng Ti Thng2. V Thng3. Kh4. V Ng5. Ch Hn Ngy Mai6. Con Qu u Heo7. Pothila, ng S Rng8. Cc lo T Kheo V Lo B9. C a, Hoa Phai10. Chc Chn S Cht11. Ngi M Mt Con V Nhng Ht Ci12. Ngi n B Mt Ht Thn Quyn

XXI. Phm Tp Lc1. Sng Hng Dng Nc2. Khng Ly On Bo On3. Cc T Kheo Ph Hoa4. Sa-Mn Git Cha M5. Cu B V Qu D6. Hong T Bt K Lm Sa Mn7. C s Tm - Ngi Thnh Tn8. C Gi c Hnh9. V Sa Mn c C

XXII. Phm a Ngc1. Ci Cht Ca Tn L2. Con Qu Xng Kh3. Xo Thut Tm Thc n4. K o Hoa5. Thy Sa Mn T Ph


7/885

6. Ngi V Ghen Tung7. T Canh Phng Nh Gi Thnh8. Cc o S La Th9. Tr Con Quy Y Pht

XXIII. Phm Voi

1. Pht B Lng Nhc2. Thy Sa Mn Luyn Voi3. Lo B La Mn V Cc Con4. An Ung iu 5. Ch Tiu V D Xoa6. Con Voi Sa Ly7. Voi Lm Th Gi Pht8. Ma Vng Cm D Pht

XXIV. Phm Tham i1. Con C Vng2. Con Heo Ni T

3. Thy T Kheo B o4. Ngi Nh T5. Sc p Ph Du6. Chng Trai C C V Din Vin Nho Ln7. X Th Tr Ti Ba8. Ma Vng Chng Nht c La-Hu-La9. Nh Tu Kh Hnh Hoi Nghi10. Php Th Thng Mi Th11. Quan Chng Kh Khng Con12. B Th Nhiu V B Th t

XXV. Phm T Kheo1. Gi Gn Ng Cn2. Thy T Kheo Git Ngng2A. Chuyn Tin Thn Kuradhamma.3. Thy T Kheo Khng Gi Gn Mm Ming4. Bng S Tinh Tn Lm Vinh D Cho Pht5. Thy T Kheo Lc By6. Ngi B La Mn Cng Dng Nm Ln Thnh Qu u Tin7. ng Cp i Tu8. C a, Hoa Phai9. V Sa Mn Nhn Tnh10. V Sa Mn V Chic Kh Rch11. Ngi Thy Chnh Php L Thy Ta12. V Sa Mn V Long Vng

XXVI. Phm B La Mn1. B La Mn i H2. Th No L "Hai Trng Thi"?3. Th No L B Kia?4. Th No L B-La-Mn?5. c Pht Sng Ngi


8/885

6. Th No L T Kheo?7. c Nhn Nhc Chinh Phc S Tn c.8. Ngi Di Mu Th Gii9. Tn Knh Ngi ng Tn Knh10. Th No L B-La-Mn?

11. Ngi B-La-Mn Gian Xo12. B Kisa Gotami , V T Kheo Ni Tu Hnh u 13. Th No L B-La-Mn?14. Din Vin Xic Uggasena15. Tranh Ci V Sc Ko16. c Th Tn Ch Ng K Sn Gin17. Tn Gi X Li Pht B M Mng.18. A-La-Hn C Phm Thn Hay Khng?19. Ngi N L Trt Gnh Nng20. Kham Tr Tu.21. V Sa Mn V Thin Thn

22. V Sa Mn V Ngi n B23. Bn V Sa Di24. Tn Gi i Bn-c C Cn Tham, Sn Khng?25. Sc Mnh Tp Kh26. Thy T Kheo B Kt Ti Trm Cp27. Tn Gi X Li Pht B Hiu Lm.28. Tn Gi Mc Kin Lin B Hiu Lm29. B C Tt Ln Xu30. Tn Gi Nguyt Quang31. By Nm Trong Bng M32. C Gi Giang H Quyn R Thy T Kheo Sundarasamudda33. Jotika V Jatila34. Vua A X Th nh Chim Lu i Jotika35. Ngi Din Kch Cm Xut Gia Lm Sa Mn36. Ngi Din Kch Cm Xut Gia Lm Sa Mn37. Ngi G u Lu38. ng B Viskha39. Angulimla, V No40. Phm Hnh Ca Th Ch Quyt nh Phc Bu Cng Dng

Phn Kt

--- o0o ---

Li Ni u


9/885

Tp "Tch Truyn Php C" ny c dch theo bn Anh ng "BuddhistLegends" ca hc gi Eugne Watson Burlingame. Nh hc gi ny cnc trn nguyn tc Php C S Gii (Dhammapada Commentary) bng tingPli. Tng truyn Php C S Gii l cng trnh ca ngi Buddhaghosa(Pht m), sng khong th k th V Ty lch.

Nhn thy s li ch rng ln ca n, chng ti phng dch ng gp vonn Pht hc nc nh. Tuy c gng ht sc, nhng khng sao trnh khinhng thiu st, knh mong ch v Cao Tc thng tnh tha th cho.

Chng con cng xin tri n Thnh hi Pht gio Thnh ph H Ch Minh gip cho vic in n dch phm.

Knh ghi,

Thin vin Vin ChiuCui nm t Hi, 1995.

--- o0o ---

Dn Nhp

Knh ly c Th Tn Pht , ng Ton Thin Ton Gic.

Con xin ci u nh l Pht, nh l Php, nh l Tng.

C th gian chm trong m ti dy c ca v minh phin no. Ngi cng th gian m qut sch c n. Vi nng lc siu phm chng t c,

Ngi thp sng ngn n Chnh php.

Ngi l bc Ton Tr, phn bit rnh mch chn ngy trong mi vn .ng o s thuyt ni chnh php, v lng t v lng ging giigio php theo cn c, khin tri ngi u c an vui, mn nguyn.

"Mt bn ch gii tht sinh ng c lu truyn qua bao th h trn oTch Lan. Nhng v tc phm vit bng th ng a phng nn s li lcchng n c cc x xa xi. Khng chng tc phm s gp phn c lctrong vic mang li an lc cho ht thy nhn loi".

y l c nguyn ca Trng lo Kumra Kassapa th l vi ti, vTrng lo kho t iu phc c mnh, hng sng vi tm an tnh, ch


10/885

nguyn lun kin tr. Ngi chn tnh khuyn thnh ti, do lng mong munChnh php c trng tn.

V vy, ti s thay th th ng y nhng li din t di dng ny, phindch tc phm qua th ting thng dng, m i, d nghe ca kinh in.

Nhng im no kh hiu, cha r ngha trong cc cu k, d ch hay li,ti xin s lm sng t. Phn cn li, ti s trnh by bng ting Pli, ph hpvi tinh thn cc cu k. Nh th, ti mong s em n an vui, mn nguyncho tm bc hin tr v c hai mt o v i.

Tc gi bn Pli.

--- o0o ---

I. Phm Song Yu

1. Nu Con Mt Ngi Lm Hi Ngi, Hy Mc B N i

dn u cc php, lm ch, to.

Nu vi nhim,Ni ln hay hnh ng,Kh no bc theo sau

Nh xe, chn vt ko.

Pht dy Php C ny ti u?

- Ti X-v.

- Cho ai?

- Cho Trng lo Cakkhupla.

Ti nghe nh vy: Ti X-v c mt Trng gi tn l i Ph (MahSuvanna). ng ta rt giu, c nhiu ca ci v tr vui chi gii tr, nhngli chng c con.


11/885

Ngy n trn ng i tm tr v nh, ng trng thy bn v ng mt cyrng tht ln, tn l to rng. Ngh rng y chc l ch ca mt v thny uy lc, Trng gi ra lnh cho dn sch ming t di gc cy, rotng chung quanh v ri ct bn trong, ri cho trang hong loi c x vnguyn: "Nu c mt a con, ta s t n thn xng ng".

Chng bao lu v ng mang thai. B lp tc bo tin cho chng. ng lin tchc l Bo thai cho b. Sau mi thng b h sinh mt b trai, v ng ttn con l Pla, c ngha l ngi Bo Tr, v nh s bo v v chm sc cicy mi sinh c a b. t lu sau, ng c thm a con na, bn t tnl Culla Pla (Bo Tr em), a ln l Mah Pla (Bo Tr anh). n tuitrng thnh ng b ci v cho hai con. Thi gian sau, c hai ng b uqua i, li cho hai anh em ton b gia sn.

Lc by gi c Pht ang chuyn Php Lun. Sau khi du hnh t ni nyn ni n, Ngi tr ti Tinh X K Vin do Trng Gi Cp C c xyct, tr ga nm trm bn chc triu ng.

Sut thi gian ng ti K Vin , c Pht dy v php sanh thin, php giithot (c Th Tn ch li mt ma an c ti ngi tnh x do hai nhnhthn tc Ngi xy dng, mt nhnh gm tm vn gia nh bn ngoi v mtnhnh gm tm vn gia nh bn ni. Ngi tr ti K Vin sut mi chnh, v su h ti Pubbrma, mt tnh x do b T-x-kh, mt n c s lilc xy ct, tr gi hai trm by chc triu ng. Do cng c ln lao ca haigia nh Cp C c v T-x-kh, c Pht an c gn X-v trong suthai mi lm h).

ng Cp C c v b T-x-kh mi ngy u n i n Th Tn hai ln.H khng bao gi i tay khng v bit rng cc thy Sa-di tr ang ch h bt. Trc ng, h dng thc n loi cng v loi mm. Sau ng, h cngnm th dc liu v tm thc ung. Ngoi ra h lun dnh sn ch ti nhcho hai ngn T kheo. Bt c v no cn thc n, nc ung hay thuc men

lin c cung cp nh mun.

Trng ga Cp C c khng h tha hi Pht. Ngi ta ni rng s d ngkhng dm tha hi v Qu knh mn Pht. ng ngh rng c Th Tn lmt v Pht cao qy v l mt thi t phong nh. S d Th Tn thuyt phpcho ai v ngh l th ch ca Ngi. Nu by gi phi thuyt php cho ta,

Ngi s nhc mt thm. V l do , Trng gi Cp C c khng h tha


12/885

hi Pht. Nhng khi ng va ngi xung, c Pht ngh: "Trng gi nybo tr cho Ta khi Ta khng cn bo tr. Ta tri qua bn a-tng-k vtrm ngn kip thnh tu o qu. Mi tc eo y trang sc Ta ct

b, i mt Ta vt i, mu tht tim Ta cng nh b tn gc. Con Ta, vTa thn thit nh chnh mng sng, Ta cng t b, ch v mun em chnh

php n cho chng sanh. Ngi ny bo tr cho Ta khi Ta khng cn botr". Ri c Pht thuyt mt bi php.

Lc y c nm mi triu trong s by mi triu c dn thnh X-v nghexong lin xin lm t ti gia ca Pht. Cn li hai mi triu cha tin o.Cc c s t ca Pht c hai nhim v: trc ng bt cho ch Tng,sau ng cm hng hoa v cng vi ti t mang y phc, thuc men, thcung i n c Pht nghe php.

Mt ngy n, Mah Pla trng thy cc c s i n tnh x vi hng hoatrn tay, anh ta bn hi:

- Cc v i u vy?

V c tr li:

- i nghe php.

- Cho ti i vi.

Ri anh ta i theo h n nh l c Pht v ngi bn ngoi vng php hi.

Khi ch Pht thuyt php, cc Ngi lun ty theo cn c ca thnh chngtng ngi mt, xem ngi no thch hp quy y, th gii hoc xutgia. Ngy hm y, c Pht n cn c Mah Pla v thuyt php choanh ta. Ngi gii thch rnh r, theo th lp tng vn v tr tu, b th,gii lut, s sanh thin, nghip bo, s ngu si v u trc ca dc lc, v v

phc lnh ca hnh xut gia.

Gia ch Mah Pla ch tm lng nghe. Anh nhn nh khi con ngi t gici i sang bn kia th gii, chng c th em theo con ci hay ti sn; hnna, c thn ny cng chng i theo c, vy sng i tc gia c li g? Vanh nh xut gia. V th cui thi php, Mah Pla n bn c Pht xin gianhp Tng on.


13/885

c Pht hi:

- Con cn thn nhn no khng, vic xut gia c ng php?

- Bch Th Tn! Con cn mt em trai.

- Vy th hy bo tin cho em con.

Mah Pla hoan h tha:

- Xin vng.

Ri cho Pht tr v nh, gi em n bo:

- Ny ch! Mi ti sn trong nh, ng sn v bt ng sn, anh giao ht choch, hy bo qun.

Ngi em ngc nhin hi:

- Cn anh th sao?

- Anh s theo Pht, gia nhp Tng on.

- Anh ni g vy, anh thn yu? Khi m mt anh chm lo cho em nh m,n cha mt anh li thay cha. Nh anh y ca ci, chc chn anh s lmc vic thin d sng i ti gia. Xin anh ng xut gia.

- Ny ch, sau khi nghe Pht thuyt php, anh khng mun sng i ti giana. c Pht ging rt hay trong phn u, phn gia v phn cui.

Ngi nu ln mt cch chnh xc v ng n ba tnh cht ca cc php:v thng, kh v v ng. Anh khng th hnh tr trn vn gio php nucn bn bu vic nh. Anh phi xut gia em !

- Anh i! Anh cn tr lm, lc gi hy i tu.

- i n gi thnh lo khm ! Tay chn lm khm, khng lm g ctheo mnh, li thm con chu m . Khng, anh khng th nghe li chc. Anh s lm trn bn phn T-kheo.

Tui gi tay yu run chn


14/885

Tu sao c na khi thn mi mn?

Anh s i tu, d ch cn tr cch g.

Mc ngi em than khc, Mah Pla i n gp Pht v xin xut gia voTng on. c thu nhn v tu hc, Mah Pla tri qua nm ma h vithy T v Gio th. Mn h th nm v lm l gii h xong, thy nch Pht, nh l v tha hi:

- Bch Th Tn! Nng theo Th Tn con c bao nhiu bn phn tu tp phith tr?

- Ny T-kheo! Ch c hai l Php hc v Php thin.

- Bch Th Tn! Th no l Php hc? V th no l Php thin?

- Php hc l hiu bit Pht ngn ty theo cn c mi ngi, phi thng sutmt hoc hai b A Hm, hay ton b Tam Tng kinh in, thuc lng, ctng v ging dy. Cn Php thin s dn n qu v A-la-hn. Thin nhi hi mt i sng m bc, a thch ni vng, lun chuyn nim v lov t, v khai trin Minh st tu bng s n lc bn b.

- Bch Th Tn! V con ln tui mi xut gia, con khng th lm trnbn phn i vi Php hc, nhng con c th lm trn bn phn i viPhp thin. Xin dy cho con thin nh.

Pht dy cho thy php tu dn n qu v A-la-hn. Thy nh l c Phtv tm c su mi v T-kheo cng i vi mnh. Thy i khong haimi dm (tm mi cy s), n mt lng rng ln gn bin gii, v con vo lng kht thc. Dn lng thy cc v oai nghi chnh t, lm trn

bn phn tng s v li d thn cn nn sanh lng qu knh. H mi cc thyngi, dng nhng thc n ngon.

Ri h hi:

- Tha ch Tn gi, cc v i u?

- Ny ch thin tn, chng ta i n mt ch n c thch hp.


15/885

Dn lng khn ngoan t hiu rng nhng v T-kheo ng knh ang tm chan c trong ma h. H thnh cu:

- Nu ch Tn gi bng lng y sut ba thng h, chng con xin quy y vth gii.

Ngh rng nh nhng th ch ny tr gip tu ra khi sanh t lun hi, ccthy ng thun li. Dn lng dng ngay mt tnh x, xy khu vc ban mv khu vc ban ngy, dng cng ln ch Tng. Cc T-kheo ch c vic un vo lng kht thc. C mt y s pht tm n tnh x cha bnh, ng trnh ln ch Tng nguyn vng ca mnh:

- Ch Tn gi! Ch no ng ngi u khng trnh khi bnh tt. Nu cngi bnh, xin nhn ti n cha tr.

Ngy u h, Trng lo Mah Pla gi tt c T-kheo li hi:

- Cc huynh , sut ba thng h cc v s tu trong my oai nghi?

- Trong bn oai nghi, bch i c.

- Nhng c thch hp khng, cc huynh ?

Chng ta phi tht chnh nim, chnh v c Pht ch dy Php thin mchng ta n y hnh tr. S d chng ta c ch Pht gia h chng do nhdi tr hai mt, m chnh do hnh tinh tn tu tp. Bn th kh sanh, lo,

bnh, t ang ch ngi gii i tn tm, l cnh gii h ra vo quenthuc nh nh ring ca mnh. V th, cc huynh hy chnh nim.

- Cn Ngi, tha i c?

- Ti ch dng ba oai nghi. Ti s khng t lng nm.

- Tt lm! Tha i c, hy chnh nim!

Sau thng th nht Trng lo Mah Pla, ngi t nguyn khng ng, btu thy nhc mt. Nc mt chy ra t mt thy ging nh t chic bnh

b. Sut m di, thy dc ht thn tm ngi thin, v ch n sng thy mivo liu ngi ngh. n gi i bt, ch Tng n ch Trng lo tha:


16/885

- Bch Trng lo! n gi i kht thc.

- Tt lm, huynh , hy ly y v bt.

Bo h ly y bt ri, chnh thy cng ln ng. Cc T-kheo thy thychy nc mt, hi:

- C vic g vy, tha i c?

- Gi lm xn mt ti.

- Sao ta chng mi y s, tha i c? Chng ta s nhn ng ta n.

- Tt lm.

Cc T-kheo bo tin cho y s. ng ch mt th thuc gi n. Trng lothoa thuc m vo mi v vn ngi nh thng l. Ri Ngi vo lng. Y sgp Ngi hi thm:

- Tha Tn gi, con nghe ni gi lm Ngi b au mt?

- ng th, thin tn .

- Tha Tn gi, Ngi c thoa vo mi thuc con ch v gi n khng?

- C, thin tn .

- By gi Tn gi thy th no?

- Vn au nhc nh trc.

Y s bn tn bn nghi, thuc mnh gi n ch thoa mt ln l khi bnh, vsao Tn gi khng ht au? ng bn hi tip:

- Khi thoa thuc Ngi ngi hay nm?

Trng lo im lng. Mc cho y s hi i ba phen, Ngi vn khng ni mtli. Y s khng bit lm sao gii quyt, ch cn cch cho Ngi v ntnh x xem xt ch .


17/885

Liu ca Trng lo ch c li kinh hnh v mt ch ngi, khng c chnm. Y s thc mc:

- Tha Tn gi, khi thoa thuc Ngi ngi hay nm?

Trng lo vn im lng.

- Tha Tn gi, xin Ngi ng lm vy. Vic tu tp ch c th tin hnh khino thn th c chm sc cn thn. Ngi c nm khi thoa thuc khng?

Y s hi i ba ln, Trng lo mi tr li:

- Hy v i, Y s. Ti s hi li v quyt nh vic ny.

Trng lo khng c ai thn thch c, vy th Ngi hi vi ai? Ngich bn vi chnh mnh: "Ny Plita, thy qu con mt hay qu Pht o?Trong vng lun hi khng manh mi, bit bao ln thy khng c sngmt. Trong v s mun ngn c Pht ra i, thy khng gp cmt v no. Gi y trong ma h ny, thy quyt khng nm sut bathng. Vy c cho i mt b h. Ch lo gi gii lut, ng gi con mt".

V khin trch thn, Ngi c bi k sau:

Mt tai nay hng ri,C thn ny na cng thi khng cn. l chuyn mi mn thn y,Plita, sao vn tn tm?Mt tai ny ht mong,C thn ny na chng trng lu di. l chuyn hoi h thn y,Plita, sao vn tn tm?Mt tai nay tiu tan,C thn ny na tan hoang cn no!

l chuyn h hao thn y,Plita, sao vn tn tm?

T khin trch mnh vi ba cu k xong, Trng lo thoa thuc ln mi, litip tc ngi nh trc, ri Ngi vo lng kht thc. Y s trng thy hi:

- Tha Tn gi, Ngi c thoa thuc vo mi?


18/885

- C.

- Ngi thy th no?

- Vn au nh trc.

- Tha Tn gi, Ngi c ngi khi thoa thuc hay nm xung?

Trng lo im lng. Y s hi li my ln, Trng lo vn khng ni mt li.Y s bo:

- Ngi khng chu lm iu phi lm lnh bnh. V vy Ngi khng nnxin thuc, v ti cng s khng ch thuc cho Ngi. Ti khng cn cch no

hn.

B y s t chi cha bnh, Trng lo tr v tnh x, t dn d: "T-kheo,du cho thy b y s t b, ch t b t th ngi ca mnh".

Nh con bnh nan y,Y s thi cha tr,Chc chn gp t thn,Plita, sao cn tn tm?

T khin trch mnh vi bi k trn, Trng lo li tip tc thin nh. Vocui m i mt Ngi m hn, cc lu ng thi ht sch. Ngi chng A-la-hn an tr trong an lc ca Minh st tu. Ri Ngi vo liu ngi ngh. ngi kht thc, cc T-kheo n bn Trng lo tha:

- Bch Tn gi, n gi chng ta i bt.

- n gi ri , ch hin hu?

- Tha vng.

- Th th cc thy hy i.

- Cn Ngi, tha Tn gi?

- Mt ti m.


19/885

H nhn vo mt Ngi v mt h m l:

- ng lo ngi, chng con s sn sc Ngi.

H an i Trng lo, v sau khi xong bn phn hnh thin, h vo lng khtthc.

Khng thy Trng lo, dn lng hi thm:

- Bch qu thy, Tn gi Trng lo ca chng con u?

Khi r s vic, h gi cho v cng dng Ngi. Sau , tng ngi mtem thc n n nh l Trng lo, ln mnh di chn Ngi, khng ngt

than khc. Ri h an i Ngi:

- Tha Tn gi, xin ng lo lng, chng con s sn sc Ngi.

T , dn lng u n gi cho n tnh x. Trng lo thng rn nhcsu mi T-kheo, v cc T-kheo u tun hnh theo li Ngi, nghimchnh n ni vo ngy gii h tt c u chng A-la-hn v c thn thng.

Cui ma an c, v mun gp Pht, cc T-kheo tha vi Trng lo xin i.Trng lo khng trnh khi m chiu: "Ta nay sc yu, trn ng v lii qua khu rng c nhiu ma qu. Nu ta cng i, cc thy s nhc cng vkhng th kht thc. Ta s h i trc".

V Ngi bo:

- Cc thy hy i trc.

Cc T-kheo thc mc:

- Nhng cn Tn gi?

- Ti m yu, ng i phi bng qua khu rng c nhiu ma qu, nu ticng i cc thy s nhc cng. Cc thy hy i trc.

- Khng c, tha Tn gi. Chng con ch i cng Ngi.


20/885

- Xin cc thy ng lm th, ti chng vui lng. Nu em ti gp cc thy vhi thm ti, hy bo l ti m mt, n s gi ngi n v dn ti v. Hynhn danh ti cho mng ng Thp Lc v tm mi v i Trng lo.

Ni xong, Tn gi bo h ra i. Bt buc phi ln ng, cc T-kheo nhxin php Trng lo vo lng kht thc ri ln ng.

Dn lng mi ngi, dng thc n, nn n li; nhng bit cc T-kheo phiv gp Pht, h nh khc lc tin a. Du hnh mt thi gian, cc thy nK Vin v nhn danh Trng lo cho mng o s cng tm mi v iTrng lo. Xong cc thy i kht thc, qua nh gia ch em ca Trng lo.Gia ch nhn ra cc thy ngay, thn mt n tip, mi ngi v hi thmTrng lo.

Cc T-kheo k li nhng g xy ra. Ngi em ln mnh trn t, thankhc mu mo, khng bit phi lm sao by gi.

Cc T-kheo v v:

- Trng lo mun c ai n a Ngi v.

- Tha, y l Plita, con ca ch con. Xin gi n i!.

- n i khng n v ng nhiu nguy him. Nu cho n xut gia th anton hn.

Ngi em bng lng.

Th l cc thy lm l xut gia cho chng trai, dy anh ta cch thc p yv.v.. trong vng hai tun, ri ch ng cho anh ta i.

Bng qua nhiu lng mc, mt hm thy Sa-di tr gp mt c gi ti cnglng v hi thm:

- Cho c, c c bit mt tu vin n c no gn y khng?

- Tha Tn gi, c.

- Ai sng ?


21/885

- C mt Trng lo tn Plita.

- Hy ch cho ti ng n .

- Tn gi l ai?

- Ti l con ca em gi v y.

C gi lin dn thy n ni n c. Thy ti nh l Trng lo, v trong haitun lm bn phn t vic ln n vic nh i vi Trng lo, chm sc

Ngi tht tn ty. Ri thy ngh vi Trng lo:

- Tha Tn gi, cu ca con mong c gp Ngi.

Chng ta hy tr v.

- Tt lm, hy nm ly gy ca ta.

V nh th tay khng ri gy, c hai ngi mt gi mt tr i vo lng. Dnlng tm ht cch thuyt phc Trng lo li nhng v hiu, h nh khclc a i mt on ng. H i n ngi lng k cn ven rng tn lKatthanagara, v ln bc ra khi lng.

Bng t xa ct ting ht ca mt c gi ang gom ci. Thy Sa-di cht cmthy yu mn ngay ting ht trong tro (c Th Tn tng dy: "Ny ccT-kheo! Cha tng c m thanh no khc thu nhip con tim ngi nam

bng ting ngi n"). V qu xao xuyn thy lin bung u gy ra thavi Trng lo:

- Tha Tn gi, ch con mt lt. Con bn mt cht vic.

Ni xong thy tt t i v hng c gi. Trng thy thy, nng ngng ht vthy phm gii t hnh vi c gi. Trng lo i thy Sa-di hi lu cha

thy tr li, on ngay c iu bt thng, c ting ht ph n v ch Sa-dili i lu qu, chc phm gii ri.

Thy Sa-di sau tr v bn Trng lo, hi h gic Ngi tip tc lnng:

- Thi ta i, tha Tn gi.


22/885

Trng lo nghim ging:

- Ny Sa-di, con phm ti phi khng?

Thy im lng, v d c hi ln na thy vn nn khe. Trng lo rn tip:

- Mt k ti li nh ch khng bao gi c nm u gy ca ta.

Thy Sa-di qu n nn, ci chic y vng, khoc o th tc, ci u nhn li:

- Tha Tn gi, trc y con l thy tu, nay tr li lm c s. Con i tuchng phi do tn tm, ch v s nhng bt trc dc ng. Gi th chng tai thi.

Trng lo vn khng i :

- Mt k xu c, d l bc xut gia hay ti gia vn l k xu c. Khi l Sa-dich khng gi c phm hnh, th liu ch c l ngi tt khi lm c skhng ? Mt k ti li nh ch khng bao gi c nm u gy ca ta.

-Tn gi ! ng y ma qy, Ngi li m, lm sao Ngi li y c ?

- Ch ng lo vic y. Ta c nm cht y hay i u chng na, cngkhng c g quan trng. Ta khng i vi ch.

Ni xong, Trng lo ngm on k sau:

i nh sng mt ta mt!Con ng di mt mi xit chi.i cng vi k ngu si,Th rng nm xung chng i, khng mng.i nh sng mt ta mt!

Con ng di mt mi xit chi.i cng vi k ngu si,Th rng phi cht, chng i, khng mng.

Ch nghe nhng li ny, hi hn, nghn ngo, ct ting than:

- Con phm mt ti gh gm, mt li lm kinh khng.


23/885

Ri khc lc vn vo i tay, ch lao vo rng mt dng.

c hnh ca Trng lo lm cho ngai vng Thch di su mi dm,rng nm mi dm, dy mi lm dm, rc r mu hoa hng , t ngh thp khi Thch ngi, vng cao khi Thch ng, bng nhin nng

bng ln. Thch git mnh khng hiu ai c th ht ngi ra khi ngai nhth ny, v quan st th gian, vi thin Nhn Ngi thy Trng lo. Ngixa k rng:

Thch c ngn mt,Lm thanh tnh mt thn.Pla ght ti li,Lm thanh tnh tm thn.

Thch c ngn mt,Lm thanh tnh mt thn.Pla sng gii lut,An lc trong o tm.

Thch t nh: "Nu ta khng n gip mt Trng lo gh tm ti li vtn sng gii lut nh vy, th u ta s b lm by mnh. Ta s n gip

Ngi".

Vy l:

Thch c ngn mt,Thng lnh ht ch thin,n ngay trong khonh khc,Bn Cakkhupla.

V Thch bay n Trng lo. Khi n gn, Ngi ko l chn.. Trnglo bn hi:

- Ai ?

- Ti, mt b hnh.

- Ny thin tn, ngi i u vy?


24/885

- n X-v, tha Tn gi.

- Hy tip tc l trnh.

- Nhng tha Tn gi, Ngi i u?

- Ti cng n .

- Tt qu, vy th chng ta cng i.

- Ny bn, ti m yu, i vi ti bn s chm tr.

- Ti khng c vic g gp. Hn na nu i vi Ngi, ti s c cng cv lm mt trong mi iu thin. Ta hy cng i, tha Tn gi!

Ngh rng y l mt ngi ngoan o, Trng lo bng lng:

- Tt lm, hy nm ly u gy ca ti.

Thch y li v lm php thu ngn on ng h n K Vin kptrong chiu y. V ri ting kn, trng v nhng nhc c khc ni ln bntai, Trng lo ngc nhin:

- Ting y u?

- X-v.

- Ny thin tn, ln trc ti i lu lm mi n, sao k ny nhanh vy?

- Tha Tn gi, ti bit mt li i tt.

Trng lo hiu ngay y khng phi l ngi thng m l mt v tri.

Phm thin c ngn mt,Thng lnh ht ch thin,Thu ngn i khong cch,n X-v tht nhanh.

Ri Thch dn Trng lo n mt tp lu bng l v c, ni ngi emca Trng lo dng ring cho anh mnh tm, Trng lo ngi trn


25/885

ging, v ha thnh anh bn n thm ngi em. Anh bn ny ku ln khin nh:

- Bn Pla!

Pla cho bn:

- G vy bn?

- Anh c bit Trng lo v cha?

- Cha! Ngi v tht sao?

- Qu vy, ti va t ni n c v, thy Trng lo ang ngi trong lu ca

anh.

Ni xong anh bn ra i.

V gia ch bn i n lu c. Va trng thy Trng lo, anh gieo mnhxung chn Ngi, ln trn t khc lc:

- Con bit m, Trng lo! V th con khng mun ngi i tu.

Hn huyn thm hi xong, gia ch bn tr t do cho hai n l, cho chngxut gia lm t Trng lo trng nom Ngi. Anh dn d:

- Nh v lng ly cho v thc n, chm lo sn sc Trng lo.

Hai tn Sa-di chm sc Trng lo ht sc tn ty, lm cc bn phn tvic ln n vic nh.

Ngy n, mt nhm thy T-kheo x khc n knh ving Pht. Sau khi lPht v thm tm mi i Trng lo, h i tham quan tnh x. n tht

ca Trng lo Cakkhupla h bn nhau n vn an Ngi. Chiu hm hnh vo thm, nhng mt cn bo d di ni ln, h nh quay v v hnsng hm sau tr li. Cn ma ln ko di sut canh mt, n canh hai thdt. Trng lo, mt con ngi giu ngh lc quen kinh hnh, ln xunghng hin vo canh nm, v v tnh gim cht rt nhiu cn trng b lnngn trn nn t m. Cc thy T-kheo ng ti khng qut dn sm, nn


26/885

khi cc thy T-kheo xa n thm Trng lo, thy loi cn trng nmcht ri rc ngoi hng hin. H kinh ngc ln ting:

- Ai bc i trn li ny?

V c tr li:

- Tha Tn gi, Thy chng ti.

H bc bi ni:

- Xem mt T-kheo ka! Khi ng y sng mt th nm ng v khng to ti.Cn by gi m mt li ngh: "Ti s kinh hnh". V git chng y cntrng. ng y ngh mnh lm ng, nhng tht chng ng t no.

Ri h b i v bch vi Pht:

- Bch Th Tn! Trng lo Cakkhupla ngh "Ti s kinh hnh", v githi nhiu cn trng.

Th Tn gn hi li:

- Nhng cc ng c thy ng y git khng?

- Tha khng thy.

- Thc s cc ng khng thy ng y git, cng vy, ng y khng thy cntrng. Ny T-kheo! Ngi gii thot cc lu hoc, khng cn st sanh.

- Bch Th Tn, v y chc chng A-la-hn, vy do u m b m?

- Ny cc T-kheo, l v li lm trong mt kip qu kh.

- Sao th, bch Th Tn, v y lm g?

- Cc ng hy lng nghe!

Chuyn qu kh

1-A. Ngi n B V ng Thy Thuc c c.


27/885

Thu xa, khi vua Ksi ln ngi Ba-la-ni, c mt thy thuc i do xmlng cha bnh. Gp mt ngi n b au mt, ng hi:

- B sao vy?

- Ti khng thy r.

- Ti s cha cho b.

- Xin thy lm n cha gim.

- B s tr cng cho ti th no?

- Nu thy cha c cho ti mt sng v khe mnh li nh xa, ti vlun c con trai con gi ti s hu h thy.

- Tt lm.

Ri ng k toa cho thuc. Ch sau mt ln dng thuc, i mt ca ngin b sng li. Hnh phc va n nhng li km theo ni lo u mi lnvn trong u: "Mnh ha lm n l cho ng thy, c cc con mnh cng

phi lm. Nhng xem ra lo y chng t t u. Ch! Lm sao by gi y?Phi tm cch gt lo mi c". Kp n lc thy thuc tr li hi thm

bnh tnh, b lm ra v kh s:

- Trc y mt ti au t, nay li au d di hn bao gi.

ng thy on ngay l b ta mun la mnh qut tin cng cha bnh.ng tc gin lm bm: "c ri, ta chng cn m tr cng, ta s cho mm lun". V ng b i ngay khng ni mt li, trc cp mt ng ngc cangi n b tht ha.

ng thy thuc v nh, k li cho b v nghe cho h tc. V ng lng thinh,cn ng th tc tc bo ch mt th thuc m khc, mang n cho ngi n

b v dn thoa vo mt. Ngi n b lm theo chng cht nghi ng v nhsng i mt vt tt.

ng thy thuc chnh l Cakkhupla.


28/885

(Ht Chuyn Qu Kh)

- Ny cc T-kheo! t ta lm c nn b c nghip theo ui mi mi, vvic c i theo ngi lm c nh bnh xe ln theo chn con b ko xe.

K chuyn xong, ng Php Vng, nh mt v vua ng du n bng contrin hong gia ln sc d c nim phong, tuyn c bi k sau:

(1) dn u cc php, lm ch, to.

Nu vi nhim,Ni ln hay hnh ng,Kh no bc theo sau

Nh xe, chn vt ko.

--- o0o ---

2. Khc i Nhng Chuyn Trn Tri

Php c th hai cng bt u bng cu:

dn u cc php, lm ch, to.

Nu vi thanh tnh,Ni ln hay hnh ng,An lc bc theo sau,

Nh bng khng ri hnh.

Do Pht dy ti thnh X-v, t cu chuyn Matthakunddali.

Ti nghe nh vy: Ti X-v c mt B-la-mn tn l Adinnapubbaka, cngha l "khng cho", v ng ta khng h cho ai vt g. ng c mt a contrai duy nht ht sc cng qu. ng mun cho con mt mn trang sc,

nhng bit rng h giao th bc chm tr th phi tr tin cng, nn ng ttay p mng ming vng, g thnh mt i hoa tai sng bng eo cho con.Do y m con ng c tn l Matthakundali, ngha l Hoa Tai Sng Bng.

Ln mi su tui, con ng b bnh vng da. B m trng thy nng rut,hi ng mi thy thuc n cha bnh. Tuy thng con ng vn lng khng,khng mun i, nn tm cch thi thc vi b v:


29/885

- B ! Nu gi thy thuc n, ti phi tr cng bng la go, kho lm shao ht. B sao khng n vic bo qun ti sn cho ti cht no!

B m vn mt mc lo lng cho con:

- Vy th phi lm sao? ng phi tnh sao cho con ti ch?

- Yn ch! Ti s sp xp sao cho chng tn xu no.

Th l ng i n tng thy thuc, tm cch hi on hi ren cho ra phngthuc tr bnh cho con ng:

- Ny ng anh, nu gp mt ngi b bnh nh vy.. nh vy..., thng th

ng tr liu ra sao, cho ung thuc g?

H lin k ra cc th v cy, tn cy, tn khc.. Th l ng i kim th vcy, l rng.. mang v sao ch thuc cho con. Nhng du lm ht cch, bnhtrng a con cng ngy cng t. Cui cng ht phng cu cha, ng mihn mt thy thuc n. Nhn thy chng trai qu yu, thy thuc kho lot chi:

- Ti ang bn mt vic quan trng, xin mi mt v khc n cha tr. Tirt tic.

V ng vi vng ri khi nh.

Thy con mnh gn cht, tuy c au bun nhng vn khng qun tnh keokit, bo bo gi ca, ng ra lnh mang con ra khi nh, t nm trn thm, vs nhng ngi n thm con mnh s dm ng lun ti sn trong nh.

Hm y, t sng sm, c Th Tn xut nh i Bi, v tm xemnhng ai c lp nguyn trong i ch Pht trc, nhng ngi cn lnh trn

y, nhng o hu c th xut gia, Ngi qun st vi Pht nhn m rngn mi phng th gii, v thy Matthakundali ang nm hp hi ngoithm nh. ng o s bit ngay l anh ta va t trong nh c khing rat nm , v cng bit rng anh ta c nhn duyn vi Pht, t nim tinni Pht, s cht v s ti sinh ln ci tri th ba mi ba, sng trong lu i

bng vng, c mt ngn thin n theo hu. B-la-mn s thiu xc con, rii quanh bi thiu khc lc. V tri s t ngm mnh thn cao ba dm, c


30/885

trang im vi su mi xe y p trang sc, c ngn thin n vyquanh. V y thc mc khng bit do cng c g m c qu bo th thngnh th, v ri v y bit l do tn tm. Ri v y thy cha mnh trc ykhng chu lo thuc thang cho mnh, nay ang i trong bi thiu than khc.V y lin quyt nh s lm cho cha thay i tm tnh.

V tri xc ng v cha, s ha hnh thnh Matthakundali i n bi thiu,gieo mnh xung t khc lc. ng B-la-mn s hi:

- Ngi l ai?

V tri s tr li:

- L Matthakundali, con ca cha.

- Con ti sinh u?

- tng tri th ba mi ba.

ng B-la-mn s hi tip:

- Con lm cng c g m c?

- Nh tin Pht.

Ngi B-la-mn cha tin hn, s hi li Th Tn:

- C ai do tin Pht m c sanh thin khng?

Th Tn s p:

- Chng phi c hng trm, hng ngn hay hng trm ngn m v s ngiu c.

Ri Th Tn s c mt on Php C. Cui on Php C s c tm vnbn ngn ngi c Php nhn thanh tnh. Matthakundali s chng qu Dlu, c B-la-mn Adinnapubbaka cng chng qu y. Nh vy nh chngtrai u t ny m nhiu ngi c Php nhn thanh tnh.


31/885

c Pht bit r nh k trn, nn hm sau v sinh xong, Ngi i gia mton T-kheo vo thnh Xa-v kht thc, v trn ng i Pht gh nhngi B-la-mn. Lc y Matthakundali ang nm quay mt vo nh. Pht

bit anh ta khng trng thy Ngi, bn phng mt lung ho quang. Chngtrai ngc nhin khng bit l nh sng g, quay mt ra nh hi th nhn thyc Pht, lin tha thnh:

- V ng cha ngu xun nn con khng c n hu n vi c Pht tn qu,cng khng c hu h Ngi, bt hoc nghe php. Gi y tay con cngkhng nhc nhch c, con chng lm g c na!.

Ni vy ri anh ta t trn lng tin ni Pht.

c o s hoan h bo:

- Vy l !

V Ngi bc i.

Khi c Pht xa dn khi tm mt, chng trai tt th trong tn tm. V nhva ng dy, chng ti sinh vo ci tri, y nh Pht thy bit trc. Vkhi ngi B-la-mn gp li chng ng khc ti bi thiu, c k hi ldo:

Trang sc sang trng, bng tai eo vng chi,Mang vng hoa c khm g n hng,Vn bn tay v khc lc thm thng,Sao anh kh gia rng su nh th?

Chng trai p:

Chic xe nga qu - thn tiSng chi bng vng nguyn khi,

Bnh xe tm khng ra ni,au bun ti s cht thi!

Ngi B-la-mn:

Bnh xe y bng vng hay bc?Bnh ng hay ngc qu kim cng?


32/885

Ni cho ta nghe tht r rng,Ta s kim cho chng y .

Chng trai l lng v thi ca ng B-la-mn, lc trc con au th bnxn khng dm mi thy thuc n cha tr, nay thy mnh ging con ng yth khng ngi tn km, ha kim bnh xe cho mnh d bng vng, kimcng hay bc ng; do v mun trn chc ng ta, anh hi:

- Cp bnh ng lm cho xe ti ln chng no?

- Ln nh ngi mun.

- Ti mun c mt tri v mt trng lm bnh xe, hy cho ti i!

Chng bo Ba-la-mn:

i!Trng tri l cp sinh i gia ngn.Xe ti nguyn khi bng vng,C thm i cnh r rng bit bao!

Ngi B-la-mn tr li:

Ngi tht l mt k ngui kim th xa mTa e rng ngi s chtTri trng h d c ru?

Nhng chng trai vn li:

- Nhng ai ngu hn? Ngi khc i th hin hu hay ngi khc i thkhng hin hu?

Tri trng rng r n i,y kia u thy chng khi no lm.Con ng cht chng cn trng,Ai ngi ngu ngc khc mong sut ngy?

Nghe xong, ngi B-la-mn nh bng tnh, thy chng trai c l, ng ktlun:


33/885

Trong hai k khc than thm thitTa, ngi ngu khn xit chng saiTrng kia, tr mi khc i

Nh ta mong gp con trai cht ri.

Ht c au bun nh chng trai gii thch nn ngi B-la-mn khen ngi:

Ti nh ngn la chy hngTi thm du m c ngng c no

Ngi nh mt trn ma roTiu tan su kh lng no vui hn?Mi tn au u su thng

Nh ngi nh b ht vng ly phin

Ti nay vui v an nhinKhng cn bun khc, li khuyn ghi lng.

Ri ngi B-la-mn hi:

- Anh l ai?

L tri, Cn-tht-b,Hay Thch th thng?L ai? Con ca ai?Lm sao ti bit ng?

Chng trai p:

Ti l ngi ng khc than,L con ng, chy tan ni ny.

Nh lm vic phc, qu thay!Dt hi lin sanh ngay ci tri.

By gi ngi B-la-mn hiu ht t s, nhng vn cn mt im thc mc:

Lc con cng ti nhT ti cng chng b ra cng dngn chay cng chng c lunCng c no c khin con ln tri?


34/885

Chng trai tr li:

Khi ti nm ti nhau nhc v bnh trm khaMay mn c trng thy Pht

Ngi khng dc vng, nghi ngAn vui, tr tu cao tt.Lng tin trong ti pht raCi u chp tay qu ngng.Sanh ngay ci tri ba mi ba.

Nghe chng ni, ngi B-la-mn thn tm trn ngp vui sng, nn ctting tn thn:

K diu thay! Mu nhim thay!Knh l c qu bo nyHoan h v y tin tngTi quy y Pht hm nay.

Chng trai p t:

- Hm nay quy y Pht, Php, Tng vi tn tm, ng hy lnh th nm gii,gi gn nguyn vn khng sai st:

* Khng c git sinh mng k t pht ny.* Khng ly ca khng cho* Khng ung ru* Khng ni di* Chung thy vi v mnh

Ngi B-la-mn ng thun v ni bi k:

Ny Phm thin cao qu,

Ngi mong ti an vui,Ngi mong ti hnh phc,Ti xin vng li ngi.

Ngi l thy ca ti,Ti xin quy y Pht,Quy y Php v Tng.T nay thi git hi,


35/885

Khng ly ca khng cho,Khng ung ru, ni di,Chung thy vi v mnh.

V tri, trc khi t gi ng khuyn bo:

- Ny B-la-mn, ng c nhiu ca ci. Hy n c o s, cng dng,nghe php v tha hi.

Ri bin mt.

Ngi B-la-mn lng vui mng hn h v nh dn v:

- B ! Ti s thnh Sa-mn C-m n nh v tha hi. Hy chun b tip

n.

on ng ta i n tnh x. Khng l Pht v cng chng by t s vuimng c gp Ngi, ng ng mt bn tha:

- Ngi C-m, xin Ngi v chng Tng nhn li thnh th trai ti nh tihm nay.

c o s nhn li. ng lin nhanh chng tr v chun b ti nh cc thcn loi cng v mm.

c o s cng chng Tng n nh ng, ngi ni ch dnh sn, vc ng cung knh hu h. Mt m ng khng mi gi tu tp khngchm tr. Khi mt ngoi o thnh Pht, s c hai hng ngi t n. Nhngk t kin s t n vi ngh hm nay chng ta s thy Sa-mn C-m biri v nhng cu hi ba vy. Cn nhng ngi chnh kin s ngh hm naychng ta s thy oai lc v s th thng ca c Pht.

c Th Tn th thc xong, ng n bn Ngi, ngi xung ch thp v hi:

- Ngi C-m, c ai c sanh thin chng phi v cng dng Ngi hayxng tn Ngi, cng chng v nghe php hay n chay, m ch do mt hnh viy lng tn tm?

- Ny B-la-mn, ti sao ng hi Ta? Chng phi con trai ng Matthakundali ni cho ng nghe rng anh ta c sanh thin nh knh tin Ta sao?


36/885

- Hi no, Ngi C-m?

- Ch chng phi hm nay ng i n bi thiu, v khi ang khc lc ngtrng thy mt chng trai cng vt v than khc. V ng chng hi:

Trang sc sang trng, bng tai eo vng chiMang vng hoa c khm g n hng.

Ri c o s tip tc k r rng chi tit cuc i p gia hai cha con vtrn vn cu chuyn ca Matthakundali.

Do y m c Pht ni ln on kinh:

- Ny B-la-mn, chng phi l mt trm hay hai trm, m c v s ngido t nim tin ni Ta m c sanh thin.

Thy m ng cha ht nghi ng, ng o s ra lnh:

- Phm thin Matthakundali, hy n y vi lu i ca ngi!

Tc th Matthakundali hin ra, thn cao gn mt dm vi nhiu trang scci tri. T lu i bc xung, Phm thin nh l c o s ri cungknh ng mt bn.

c Pht hi:

- Ngi to lp cng c g m c phc bo th ny?

Phm thin vi dung nhan th thng.Chiu sng bn phng nh sao tri,Hi v tri oai lc phi thng,Sinh thi lm cng c g th?

Pht ni k xong, Phm thin p:

- Bch Th Tn, con c phc bo th thng ny do knh tin Ngi.

- Ngi c phc bo sanh thin nh knh tin Ta?


37/885

- Tha vng, bch Th Tn!

m ng chim ngng v tr v ng vui mng tht ln:

- Oai lc ca ch Pht tht l k diu! Con trai Ba-la-mn Adinnapubbakac phc bo nh th ny ch do knh tin Pht, chng phi do cng cno khc!

c o s bn thuyt ging:

- Tm l gc ca hnh ng, c tt ln xu. Chnh tm iu khin hnhng. Bi v vic lm do lng tin theo ngi i trong nhn thin nh bngtheo hnh.

ng Php Vng, nh mt v vua ng du n bng con trin hong gia lnsc d c nim phong, tip tc c Php C sau:

(2) dn u cc Php, lm ch, to,

Nu vi thanh tnh,Ni ln hay hnh ng,An lc bc theo sau,

Nh bng khng ri hnh.

--- o0o ---

3. Chng Mp Tissa

N mng ti, nh ti...

Li gio hun ny c o s dy Trng lo Tissa lc Ngi tr ti tnh xK Vin.

Hnh nh i c Tissa l con trai ngi c ca Pht. Xut gia khi lntui, li thm dng ngi mp mp, Tissa a thch li dng v s tn knhring cho Pht. Y o ca i c lc no cng git i lng bng, v ng lunlun ngi gia ging ng tinh x.

Mt hm, vi du tng n ving Th Tn v tng Tissa l mt i Trnglo, h xin c c n hu h, chi chn cho Tissa v.v.. i c im lng.


38/885

Lc y mt thy tng tr tui hi:

- Ngi c my h?

Tissa tr li:

- Cha c h no c. Ti gi ri mi xin xut gia.

Thy tng but ming:

- ng T-kheo ti! ng c tng mnh l quan trng. Gp cc v iTrng lo ny, ng c x chng l mt cht no. Khi h xin hu h ngcc th, ng im lng nhn li. ng li khng t ra mt cht n hn v t

cch ti t ca mnh!

Ni ri, v tng bng tay ci tch.

Lng kiu hnh ca mt ngi thuc giai cp chin s ni dy, Tissa gtgng:

- Cc ng n gp ai?

- Chng ti n thm ng o s.

- Nhng i vi ta, cc ng cng phi tm hiu xem ngi ny l ai ch? Tas git tit dng h cc ng!

Ni mt mch cho h hi, ri Tissa i n ch Pht bun ru khc lc. ngo s thy vy mi hi:

- Tissa, sao vy? Sao ng n y tm lem nc mt, su kh th kia?

Cc du tng trc y c bn vi nhau khng dm Tissa i mt mnh egy nhiu chuyn rc ri, nn i theo Tissa, n nh l c o s v cungknh ngi mt bn.

Tissa nghe Pht hi lin p:

- Bch Th Tn, nhng Sa-mn ny lng m con.


39/885

- Nhng ng ang ngi u?

- gia ging ng tinh x, bch Th Tn!

- Khi nhng Sa-mn ny n, ng c thy h khng?

- Con c thy h, bch Th Tn!

- ng c ng dy cho h khng?

- Tha Th Tn, khng.

- ng c gim c gip h khng?

- Bch Th Tn, khng. Con khng gim c cho h.

- ng c sn lng phc v h khng? V mi nc ung khng?

- Khng, bch Th Tn! Con khng phc v cng chng mi nc ung.

- ng c em ta c n mi ngi v chi chn cho h khng?

- Tha khng, Th Tn!

- Tissa, ng nn lm cc vic trn i vi nhng Sa-mn ln tui, v aikhng lm th s khng c quyn ngi gia tnh x. Ch c ng l ng bry. Hy xin li nhng Sa-mn ny i!

- Nhng h lng m con, Th Tn! Con s khng xin li h.

- Tissa, ch lm nh vy. Ch c ng mi ng b ry. Xin li h i!

- Con khng xin li h, Th Tn!

Cc Sa-mn bch Pht:

- ng y tht l cng u, tha Th Tn!

c o s tr li:


40/885

- Ny cc Sa-mn, y chng phi l ln th nht ng y cng u. Kiptrc ng y cng bng bnh nh th.

- Chng con r tnh ng ngnh ca ng y trong hin ti, bch Th Tn.Nhng cn kip trc ng lm g?

- Ny cc Sa-mn hy lng nghe!

V c Pht k cu chuyn.

Chuyn qu kh

3A. Devala v Nrada

Vo thu n, di triu mt v vua Ba-la-ni, c mt nh tu kh hnh tnl Devala sau tm thng Hy-m-lp-sn v thnh kim mui v gim. ngcng mun v gn thnh ph trong bn thng ma ma.

Gp hai ch b ni cng thnh, ng hi:

- Cc Sa-mn n thnh ph thng ng m ti u?

- Ni nh ngi th gm, tha Tn gi.

Th l Devala i n nh ngi th gm, ng trc ca hi:

- Gia ch! Nu ngi bng lng, ti s ngh li mt m trong nh ngi.

Th gm m rng ca mi:

- Ban m ti khng lm vic, nh li rng: xin Tn gi c ng ti y.

Devala va vo nh v ngi xung th c mt n s khc tn Nrada cng tHy-m-lp-sn n xin t tc. Ngi th gm, vi lng t t v hiu khchi vi cc Sa-mn, lo lng khng bit v n s n trc c chu ng chungvi v mi n hay khng, nn kho lo bo Nrada:

- Nu v n s n trc ng th xin mi Ngi.


41/885

V Nrada Nrada n gp Devala ni:

- Tha thy, nu thy ng lng, ti xin ng li y mt m.

Devala hoan h:

- Nh cn rng, xin mi thy vo v ng li mt bn ny.

Ri Nrada bc vo, ngi pha sau Devala. H cho hi nhau mt cchthn thin. n gi ng, trc khi nm xung, Nrada cn thn ghi nh chca Devala v v tr ca ra vo. Nhng Devala, thay v ng ng ch camnh, li nm ngay gia li i. Hu qu l khi Nrada bc ra ngoi banm, ng p nhm bm tc ca Devala. Tc th nh kh hnh la tong ln:

- i! Ai dm ln bm tc ta?

Nrada t tn tr li:

- Tha thy, ti.

Devala, ging nng ny tip tc la:

- o c gi! Ngi l rng r. Ngi p ln tc ta!

- Tha thy, ti khng bit thy nm y. Xin th li cho ti!.

Ri Nrada bc ra, li Devala mt mnh khc lc nh b ai bp v tim.

Cha ht. Sau , Devala xoay ngc ngi li, nm xung, t u vo chban ny chn, c Nrada gim ln mnh.

Nrada bc vo, lng dn lng hi ny mnh l xc phm v o s, lnny mnh s i m di chn ngi.

Tt nhin l khi va bc vo, Nrada dm ngay ln c Devala. Tc thDevala ht m ln:

- Tri! Ai ?

Nrada vi vng ni:


42/885

- Tha thy, ti.

Devala ln ny cng ku to:

- o c gi! Ln u ngi dm ln tc ta, ln ny ngi p ln c ta.Ta s nguyn ra ngi!

- Tha thy, ti khng ng b khin trch. Ti khng bit thy nm phany. Khi bc vo ti ht sc d dt, t nhc nh phi cn thn, i phadi chn o s, trnh xc phm ngi. Xin thy th li cho ti!

Devala vn la oai oi:

- o c gi! Ta s nguyn ra ngi.

- ng lm vy, tha thy!

Mc nhng li thit tha xin li ca Nrada, Devala vn ra tip:

- Mt tri c ngn tia sng, c trm nh la xua tan bng ti. Sng mai volc mt tri mc, u ngi s v lm by mnh.

Nrada p:

- Thy, ti gii by ht li l khng phi li ti ti, thy vn chng chunghe. u k c li s v lm by mnh ch khng phi u ngi v ti.

Tc th Nrada c li nguyn sau:

- Mt tri c ngn tia sng, c trm nh la xua ta bng ti. Sng mai volc mt tri mc, u ngi s v lm by mnh.

n s Nrada c i thn thng, c th thy sut tm mi tiu kip: bnmi tiu kip qu kh v bn mi tiu kip tng lai. V vy ng thy linguyn s rt trng ngay ng thy kh hnh bn mnh. ng cm thy thngxt, v v vy lm php khng cho mt tri mc.

Khng thy mt tri mc, dn chng t tp trc cng cung vua, rn r:


43/885

- Tu i vng, mt tri khng mc na! Ngi l vua, lm sao cho mt trimc gim chng ti vi!

Nh vua xt li nhng hnh ng, li ni v ngh ca mnh, thy chng ciu g sai tri, nn khng hiu nguyn nhn no mt tri khng mc. Nhvua suy on rng y c th l do tu s ci c bt ha vi nhau nn hithm, v lin cm uc i n nh th gm ci cho Nrada, cung knh ngixung mt bn v ni:

- Bch ngi Nrada, dn x Dim-ph- khng th sinh hot nh bnhthng. Ti sao bng m bao trm th gii? Xin tr li cu hi ca ti.

Nrada k li ton b cu chuyn v hu qu ca li nguyn.

Vua hi tip:

- Nhng tha Tn gi, lm sao ng ta c th thot cht?

- ng y s thot cht nu xin li ti.

Vua bt Devala phi xin li Nrada. Nhng Devala mt mc ngoan c:

- Tu i vng, ng bn ny dm ln tc ti v p ln c ti. Khngi no ti thm xin li o c gi !

Vua vn khn thit yu cu Devala:

- Xin li i, Tn gi! ng lm nh vy!

- i vng, ti khng thm xin li.

- u Ngi s b lm by mnh!

- Mc k! Ti cng khng xin li.

Ln ny vua gn ging:

- ng vn khng chu xin li phi khng?


44/885

Th ri nh vua nm ly tay, chn, bng v c nh n s, bt ci u dichn Nrada. Nrada lng ci m:

- Hy ng ln thy! Ti tha li cho thy!

Ri Nrada tu vi vua:

- i vng, n s ny khng chu xin li ti. Hy em ng ta n mt ci hgn thnh, t mt cc t st trn u ng, bt ng ta ng di nc ngpc.

Vua y li. Nrada cn dn thm khi ng lm php cho mt tri mc tr li,Devala hy ln xung nc v tri ln ni khc ri i i!

Qu ng nh rng, ngay khi nh mt tri le ln th chm vo cc t stlm v thnh by mnh. Tc th Devala ln xung nc, tri ln ni khc vi mt.

Th Tn kt thc cu chuyn:

- Ny cc T-kheo! Nh vua lc y l Ananda, Devala l Tissa, cn Nradachnh l Ta. Thu Tissa cng cng u nh vy.

Ri c o s dy Trng lo Tissa nh sau:

- Tissa! Nu mt T-kheo cho php mnh ngh rng ngi ny ngi kiamng ti, ngi ny ngi kia nh p ti, ngi ny ngi kia nh biti, cp git ca ti, ng y s hn th khng ngui. Nhng nu Ty-kheo ykhng m p nhng ngh nh vy, th hn s ngui ngoai.

Ni xong Pht c Php C:

(3) N mng ti, nh ti,

N thng ti, cp ti,Ai m bim bn y,Hn th khng th ngui.

(4) N mng ti, nh ti,N thng ti, cp ti,Khng m bim bn y,


45/885

Hn th c t ngui.

--- o0o ---

4. Khng Ly On Tr On

Vi hn dit hn th...

Pht dy Php C ny cho mt ngi him mun, lc Ngi ng ti tinh xK Vin.

Mt ngi kia, sau khi cha cht, mt mnh lo liu gnh vc tt c vic nhca rung vn, li cn chm sc b m.

M bo anh:

- Con , m s kim cho con mt c v tr.

Ngi con hiu tho bn tha:

- M thn yu, ng ni th. c ao duy nht ca con l c phng dngm sut i.

- Con i, m khng mun mt mnh con phi gnh vc ht mi vic trongnh ngoi rung, hy m kim v cho con.

Anh ta t chi i ba phen, ri nh im lng bng lng. B m hn h rikhi nh, nh i n mt nh n kim con du em v.

Anh ta bn hi m:

- M nh n nh ai vy?

B lo gi tay ch:

- n nh kia ka!

Anh ta khng m i n nh theo d nh, m ch cho b mt nh khcanh thch hn. Vy l b n nh con mnh thch, chn nng du ri la ngy


46/885

lm l ci. Ri thay li gp mt nng du khng sinh . B m nng lngb chu nn vi v bo anh con trai:

- Con , con bo m em v ngi v do con t chn, nhng c y lichng sinh . Gia nh khng con ci s ln bi, ging dng s tuyt t.Con hy cho m kim mt nng du khc nghe con!

Anh con trai c v khng bng lng nn lc u:

- Xin m ng ni na!

Nhng b m vn nhai i nhai li ip khc c nn lt vo tai c v himmun. Lng c ngn ngang trm mi. Chc chn l con phi vng li mthi, nu b gi kim c mt ngi d sinh n th c s b nh chng xem

thng, coi nh y t. Chi bng chnh c chn v cho chng.

Th l ngi n b him mun i n nh n kim mt c gi cho chng.Nhng va h mi b gp s chng i ca cha m c gi. H hi gngli b:

- Ny, b ni ci g th?

Ngi n b khng con tr li:

- Th tht ng b thng, ti chng may xu s khng sinh , m gia nhkhng con s tuyt t. Nu con gi ng b v nh ti sinh c con trai, cy s l b ch qun xuyn ht c gia sn. Xin ng b hy cho ti ci cnh v cho chng ti.

Cui cng ngi n b thuyt phc c cha m c gi v rc c vnh. D lm c theo mnh, ngi n b him con vn khng an tm,c lo s i th sinh con, s l b ch trong nh. Ri b n ni vi i thca mnh:

- N em! H em c thai th cho ch bit nh!

C kia ngoan ngon tr li:

- D.


47/885

V nh li ha, ngay khi mang thai c n bo cho ngi v c bit. Hngngy v c thng t tay nu cho cho i th mnh n. Th l t hm b

b vo cho mt t thuc ph thai. Kt qu i th ca b b sy thai. Lnth hai, ngi v sau cng li bo tin cho v c khi mang thai. V c lmnh ln trc v c ny li sy thai na. Cc b hng xm thy c v saungy th, nn va thng tnh va t m mi hi thm:

- C phi i th ca ch thc gy bnh xe ch khng?

V khi nghe k li s v, h bo:

- ngc, sao ch di dt nh vy? B s ch chim u th trong gia nhnn trn thuc ph thai cho ch n. Ln sau ng c ni cho b bit na nghecha!

Ln th ba ngi v sau khng ni g c, nhng b him con thy bngngi v sau ngy cng to lin hi:

- Sao em c thai m khng ni cho ch bit?

B v sau tht th ngh sao ni vy:

- Chnh ch mang ti v y, vy m hai ln ri ch lm ti h thai. Ti saoti phi ni vi ch kia ch?

B khng con tht vng: "Hng, th l ta thua ri!". T b theo di, chc hi i th thiu cnh gic li ra tay, v b vn cha chu thua.

Khi a b trong bng m thnh hnh, b c tha mt dp n trn thuccho b v sau n, nhng v hnh th y nn thai nhi khng b h, mli kt ngang c t cung. Ngay sau b m au bng d di v cm thygi cht n ni. B la hong ln:

- My git tao! Chnh my mang tao v v cng chnh my git ba a conca tao. Gi tao sp cht, kip sau tao s thnh qu d xoa n tht con my!

Nguyn ra ri b tt hi v li sanh vo nh y thnh mt con mo. Cnng chng lc y tm b v khng con, nt n:

- Chnh my lm tan nt gia nh tao.


48/885

Ri ng dng ci ch, u gi.. nh p b tn nhn. Sau trn n, ngiv c m nng ri cht, li cng sinh vo nh y thnh mt con g mi.

Nh vy b v sau ti sinh l con mo, v c l con g. Khi g mi trng,mo n n sch ht. Ba ln nh vy g mi ct ting:

- ba ln my n trng con tao, by gi my cn chc n lun c tao. Kipsau tao s n tht my v con my.

Nguyn nh vy ri n cht v sinh lm con beo ci. Cn mo sinh lm connai ci. Ba ln nai ci sinh con, ba ln beo n nut ti. Khi sp cht, naici li nguyn ra:

- Ba phen c th ny nut sng con ta v gi n nh nhai lun c ta na.Kip sau ta s nhai nut n v con n! Ri nai ci ti sinh l qu D-xoa v

beo cht i u thai thnh mt c gi dng tn qu X-v. Ln ln, c gilp gia nh sng bn nh chng ti mt khu xm nh gn cng thnh. Mtthi gian sau c c con. Qu D-xoa bin thnh mt ngi bn thn nthm c gi v hi ngi nh:

- Bn ti u?

- phng trong, c y va sinh h mt a b.

Da-xoa hn h hi tip:

- Con trai hay con gi vy? Ti mun thm ch y.

Ri tt t bc vo trong, gi v nhn ngm a b v nhanh tay chp lynhai nut xong i ra. Ln th hai, qu cng nut ti con ca ngi v trnh vy. n ln th ba, thy bng ln c v tr th th vi chng:

- Anh , ti y c mt con qu D-xoa nut cht hai a con ca chngta v trn thot. Ln ny ti nh tr v nh sinh n.

Lc by gi n phin qu D-xoa i ko nc (Da-xoa thay phin nhau konc t h Anottatta ln ngun, mn hn bn hay nm thng chng cth v, nu khng b cht v kit sc). Ngay khi va c th ra, qu Da-xoalin chy n gp ngi v tr hi:


49/885

- Bn ti u ri?

Ngi trong nh p:

- Ch chng gp c y u. C mt con qu D-xoa n tht nhng a conc y sinh ra trong nh ny. V vy c y i v nh cha m rut ri.

Qu lm bm:

- D c chy ng tri, n cng khng thot khi tay ta!

Nn nng v th hn, D-xoa tc tc i vo thnh.

n ngy l t tn, b m tm ra v t tn cho a b xong, tha vichng:

- ng , by gi chng ta hy tr v nh.

C v m con i bn cnh chng. Trn con ng bng ngang tinh x, khin h nc ca tinh x, ngi v tr giao con cho chng v xung h tm.C tm xong, n phin chng, v c ngi i gn v cho con b. Ngylc y qu D-xoa xut hin. C v trng thy nhn ra n, lp tc la ln:

- ng i! n y mau! Con qu y n!

S chng n khng kp, c xoay ngi m u chy vo tinh x. Lc yc o s ang thuyt php gia chng hi. Ngi v tr t con dichn Pht tha:

- Con xin cng dng Ngi a b ny. Xin hy cu ly n!

Qu cng rt theo ti ni. Thin thn Sumana khi ang tr ti hc ca

bn trn cng tinh x, lin ngn qu D-xoa li khng cho vo. c o sbo Trng lo A-nan:

- A-nan, ngi hy ra gi qu D-xoa vo y!

Trng lo y lnh. Ngi v va thy qu lo s, ku ln tht thanh:


50/885

- N , tha Th Tn.

c o s dy:

- Hy n vo. ng lm n!

D-xoa bc vo, ng trc Pht. Pht hi:

- Sao ngi lm nh vy? Nu khng gp mt v Pht nh Ta, ngi s mp mi hn n ngn i, khng khc g con Rn v con Co run ry gind, nh Qu v C. Sao ngi ly on tr on? Ch c tnh thng mi dptt c hn th.

V c Pht c Php C:

(5) Vi hn dit hn th,i ny khng c c,Khng hn dit hn th,L nh lut ngn thu.

Nghe dt bi k, D-xoa lin c qu D lu. Pht bo ngi n b aa b cho D-xoa. Ngi n b vn cn s, khng dm a. Nhng saukhi Pht cho bit l khng cn phi phng, b ta mi dm trao. D-xoanhn a b trong tay, m hn u ym ri tr li cho m n, xong bt ukhc. Nghe Pht hi ti sao, D-xoa lin tha:

- Tha Th Tn! trc y con ht s xoay s m chng n. Gi conkhng bit s sng ra sao.

Pht an i D-xoa, ri quay sang ngi m, Ngi dy:

- Hy cho D-xoa trong nh con v nui bng loi cho ngon nht.

Ngi n b vng ln a D-xoa v nh, cho trn cy ko gia v nuibng loi cho ngon. Khi n ma p la, my p vt ln vt xung, D-xoa s my p vo u nn ni vi bn khng th y thm, v xin i nikhc. D-xoa ln lt c cho trong chi my p la, ch gingnc, l bnh m, kho phn, ng tro v cng lng, nhng khng chu uht, lun cn nhn: ch th my p la nng ln e rng ch u ra lm hai,ch th ti nhc tiu by, ch th n ch nm di, hoc by tr phng u, c


51/885

khi ling rc, ch th trai lng n xem bi. V th c ta a D-xoa v mtni yn tnh ngoi lng, mi ngy u mang cho ngon n cho n.

Mt hm D-xoa ni vi bn mnh:

- Nm nay tri s ma nhiu, nn trng la ni kh ro.

C khi D-xoa cho bit:

- Nm nay hn hn, nn trng la ni m thp.

La ca ngi khc b h v lc ng lc hn, nhng la ca ngi n b trth bi thu. Dn lng ngc nhin n hi c:

- Ny ch, la ca ch chng b ng, chng b hn. Ch lm ma dng nhbit trc thi tit. Phi vy khng?

C ta p:

- Ti c ngi bn l D-xoa cho ti bit trc s thay i thi tit, v titrng la trn t cao hay t thp ty theo s ch dn ca ch y. Cc bnkhng thy sao, ngy no ti cng mang cho ngon v cc loi thc n ncho ch y. Nu cc bn lm nh ti cng s c trng ma.

Dn lng lp tc tn vinh D-xoa. V t D-xoa chm sc ma mng chomi ngi, nhn c nhiu qu biu v c nhiu ngi tn knh. D-xoato nn thng l ba n tm mn, cn c duy tr mi n nay.

--- o0o ---

5. Nhng V T Kheo Hay Ci C X Cu Thm (Kosambi)

V ngi khc khng bit...

c Pht thuyt bi php ny cho cc T-kheo Kosambi khi Ngi ng tiK Vin.

5A. Cc T Kheo Ci Nhau


52/885

Ti Kosambi, trong tinh x Ghosita c hai T-kheo tr ng, mt v l lut s,v kia l php s, mi v dn u nm trm tng. Mt hm, v php s saukhi tm xong cha li mt t nc trong bn tm v i ra. K , v luts i vo thy nc d, lc tr ra ngoi ng hi bn:

- Ny huynh, c phi huynh cha nc li khng?

V php s p:

- Vng, huynh !

- Nhng huynh khng bit l phm li sao?

- Tht ra ti khng bit.

-Ny huynh, l mt li.

- Nh th, ti s sm hi v li y.

- D nhin, ny huynh! Nu huynh khng c lm, v tm th khng gi lli.

Nghe v lut s bo th, v php s yn tr xem nh khng c li. y th mv lut s li ni vi hc chng ca mnh:

- V php s d phm li vn khng thy li.

V nhm hc chng ny khi gp nhm hc chng ca v php s lin khonhau:

- Thy ca cc anh phm li m khng nhn li.

Hc chng ca v php s v k li vi thy mnh. V php s nghe qua lin

p:

- V lut s ny trc ni l khng li, by gi ni c li. ng ta lngi di tr.

Hc chng ca hai bn gp nhau, ri li qua ting li:


53/885

- Thy ca cc huynh l ngi di tr!

H tranh ci nhau. V v lut s tha c hi tuyn n tn xut v php s v khng nhn li. T , ngay n nhng th ch cng dng cho h cngchia lm hai phe, ngay c nhng c ni c h dy, c thin thn h php,

bn b v nhng ngi thn tn, ch thin trn tri, lan n Phm thin unh th. Mi ngi, ngay c nhng ngi cha quy y cng chia lm hai phe.S tranh ci lan rng t tri T thin vng cho n tri Thch.

n mc th c mt T-Kheo ti gn th Tn tha k t s: "Nhngngi tuyn n tn xut th gi quan im rng php s b tn xut l nglut, ngc li nhng ngi bnh vc th cho rng tri lut, v t hp li ng h php s mc d nhng ngi tuyn b tn xut cm h lm nhvy". hai ln Th Tn nhn hai bn T-Kheo hy on kt, v u nhn

c cu tr li:

- Bch Th Tn! H khng chu on kt.

Ln th ba, Th Tn bo:

- Tng on b chia r!

Ni xong, Pht n ch cc T-kheo v ch cho nhm v T-kheo lut s,ngi tuyn b tn xut, s sai lm trong quyt nh y, v i vi nhm vT-kheo php s, ngi khng nhn li, Ngi cng ch s sai lm trong hnhng y. Mt ln na, Pht bt cc T-kheo kit trai v khin h hnh smngay ti ch, trong khu vc gii hn. Ngi t lut cho cc T-kheo, nu gyg trong phng n hoc cc ni khc, h bt buc phi ngi ch ring bittrong trai ng.

Nhng cc T-kheo vn khng ngng gy nhau, c Pht li i n ni vkhuyn rn:

- ri, cc T-kheo! ng gy g na! Gy g, u tranh, tranh chp,tranh ci, mi th ny u nguy hi. Bi l v tranh ci mt con chim b

bng cng lm mt con voi qu phi cht.

V c Pht k chuyn Bn Sanh "Con Chim Nh". Ngi dy tip:


54/885

- Cc T-kheo, hy on kt! Hy dng tranh ci, v s tranh ci m hngngn con chim nh mt mng.

V Ngi k chuyn Bn Sanh "Nhng Con Chim". Nhng d vy h vnkhng nghe li Pht, v mt ngoi o mun Pht bt phin nhiu, tharng:

- Bch Ngi, ng Th Tn, ng Php Vng! Hy nh! ng Th Tn!Ngi hy sng mt i v s v t ti ci ny. Chng con c gy g, utranh, tranh chp, tranh ci nhau mi lm sng t ai phi ai tri.

Lin , c Pht k chuyn Bn Sanh nh sau: "C mt ln, ny cc T-kheo, Phm-ma-t tr v Ba-la-ni, l vua x Ksi. Phm-ma-t gy chinvi vua Dghati Kosala, nh chim vng quc v git vua khi ang ci

trang. Con trai ca Dghati l hong t Dghvu, mc d bit rng Phm-ma-t l k git cha mnh, vn tha mng k th. Do h sng ha bnh vinhau".

V Ngi hun th cc T-kheo:

- Ny cc T-kheo, lng kin nhn v t cch phong nh ca nhng ng vuahay s dng dao gy cao p th . T-kheo, cc ng l nhng k xut giac gio hun bng Php v Lut chu o nh th, phi lm sao chiu sngth gian hn vi lng kin nhn v t cch cao nh ca cc ng ch.

D c khuyn nh nh th, cc T-kheo vn khng on kt theo liPht. Khng vui v phi sng trong cnh n no, khng thoi mi v b quyry, hn na cc T-kheo ny khng m xa n li Pht dy, nn Th Tnquyt nh sng c c trnh xa m ngi chn rn. Sau khi i kht thc Cu-thm, khng t gi Tng on, c Pht c y, m bt, mt mnh i nBlaka, ch bn mui, ti y Ngi thuyt php cho Trng lo Bhagu vi sng c c. Ri Ngi n ng Trc Lc Gi, v thuyt php cho bachng trai gia th v hnh phc an lnh ca s ha hp. V t , Ngi n

Prileyyaka. , di gc cy Sala p , trong rng Bo H, c ThTn tri qua mt ma h an vui, c voi Prileyyaka phc v.

Khi nhm c s Cu-thm n tinh x v khng gp ng o s, h hicc T-kheo:

- Tha ch Tn gi, ng o s i u?


55/885

Cc T-kheo p:

- Vo rng Prileyyaka.

- Ti sao th?

- Ngi c gng ha hp chng ti, nhng chng ti khng ha hp c.

- Ny ch Tn gi, c phi cc v, sau khi c chp nhn l T-kheo dis lnh o ca o s, li ci li Ngi lc Ngi yu cu cc v ha hp?

- ng th, o hu.

Ri c ngi ni tip:

- Nhng v T-kheo ny, sau khi c thu nhn lm T-kheo di s lnho ca o s, li khng mun hn gn nhng rn nt theo li yu cn ca

Ngi. y hon ton do li ca h m chng ta khng c gp Pht. ivi nhng T-kheo ny, chng ta nht quyt s khng mi ngi v cngkhng bao gi knh l hoc cng dng na.

V t h khng thm cng knh cc T-kheo na. Hu qu l cc T-kheo b thiu vt thc v gn cht i, nn ch sau vi ngy cc T-kheo

bit phc thin. Ri h sm hi nhau, xin c tha th. H bo cc c s:

- o hu! Chng ti ha hp. Xin i vi chng ti nh xa.

- Tha ch Tn gi, cc v xin sm hi vi c Th Tn cha?

- Cha, o hu.

- Vy th hy xin sm hi Th Tn. V ngay khi c Pht tha li, chng ti

s tr li vi cc v nh trc.

Nhng v ang gia ma an c, cc T-kheo khng th n gp Pht, v hkit h trong s thiu thn, trong khi Pht th an vui, c voi hu h. Convoi ny l voi u n ri by v vo rng vi l do c nht l munc an vui. N ni:


56/885

5B. c Pht, Voi v Kh.

- Ti sng y b voi ci, voi con, voi tr lm phin nhiu. u ngn c tithng n b chng nhai nt, chng n ht nhnh cy ny n nhnh n khiti va b xung, chng quy c nc ti ung. Khi ti xung nc v ln

b, voi ci n c xt vo thn ti. C l ti nn ri n v sng mt mnh.

Ri con voi u n b by, n gn Perileyyaka, vo rng Bo H, digc cy Sala p , ngay ni Th Tn ng, thn cn vi Ngi. n trcTh Tn, n nh l Ngi, ri nhn quanh qut tm chi, khng thy chi, n

bn p cy Sala pha di v dng vi qut pha trn cho ng xung ri lymt nhnh cy qut t. Sau , n ly vi qun bnh nc mang i lync. Vi khi cn n nc nng, n nu nc nng (Sao c th c ch?).u tin n dng vi ko di la cho bt la ra v nhen ci ch vo. N

nhm la nh th v nung nhng hn nh ri dng mt cy gy ln vomt lm (c nc). Xong n h vi xem nc nng cha, ri n ciu trc Pht. Thy voi n, c Pht hi:

- Nc nng cha, Prileyyaka?

V pht n tm. Sau voi dng Pht nhng loi tri cy rng.

n gi Pht vo lng kht thc, voi ly y bt ca Pht t ln nh u vi theo Ngi. n ven lng, Pht bo voi a tr y bt:

- Prileyyaka! Ch khng i xa hn c! Hy giao y bt cho Ta.

Pht vo lng v voi ng i Ngi tr li, tin ti n Ngi, y bt lnu nh lc trc v em v ch Pht ng, hu h Ngi nh thng l riqut hu Pht vi mt nhnh cy. Ban m, nga th d, n dng vinm mt cy gy ln t nh: "Ta s bo h Pht". V i ti lui trong khurng cho ti khi mt tri mc. (T khu rng c gi l rng Bo H).Bui sng, mt tri ln, voi ly nc cho Pht ra mt, v theo cch nh

ni trn, n lm trn mi bn phn khc.

By gi, mt con kh thy c ch v hnh ng mi ngy ca voi, lm nhngbn phn nh nht hu Pht, bn pht tm s lm ging nh vy. Mt hm,trong lc chy nhy tnh c n gp mt t mt trn cy khng c ong. N bcnh cy xung, cm t mt cn nguyn trn cnh cy, hi mt l chui, tt ong trn l v mang dng Pht. c Pht nhn ly. Kh tr mt xem Pht


57/885

c dng khng v ngc nhin thy Pht khng n. Kh thc mc khng bitc chuyn g y, bn lt qua lt li t ong, va xem xt cn thn, v khm

ph c vi trng su. Nh nhng ly trng su ra, kh li dng t mt lnPht v Ngi hoan h . Kh vui sng chuyn t cnh ny sang cnh khcv nhy nht hn hoan v k. Nhng u ng nhng nhnh cy kh va nmv p ln bng gy la. Kh ri xung mt cc cy, b m xuyn ngi vcht tc khc. V t nim tin trn vn vo Pht, n c ti sinh vo citri Ba mi ba, trong mt cung in bng vng cao ba mi dm vi mton gm mt ngn thin n hu cn.

C vng Dim-ph- u bit rng c Pht ang ng trong rng Bo H,c voi u n phng s. T thnh X-v, ng Cp C c v b T-x-kh - mt tn n li lc - cng mt s nhn vt ting tm khc gi lithnh nguyn n ngi A-nan xin c c n gp c Th Tn. Nm trm

T-kheo ng ngoi thnh mn ma an c cng thnh cu c nghe phpt kim khu Th Tn lu nay vng ting.

Trng lo A-nan bn hng dn cc T-kheo n rng Bo H. Vi ctnh chu o ca mt th gi, Ngi khng dm n gp Pht vi m ngT-kheo v bit Nh Lai c c sut ba thng. V th, Ngi cc T-kheo ch bn ngoi v mt mnh i n gp Pht. Khi voi Prileyyaka thyTrng lo, n qun gy xng ti. c Pht quay nhn v bo voi:

- Tr li! Prileyyaka! ng rt ng ta. l th gi ca Nh Lai.

Voi lp tc nm gy i v thnh Trng lo a y bt, Trng lo t chi.Voi thm ngh nu ng ta bit lut s khng t php c ca mnh trn tng Pht thng ngi. Voi qu lo xa v Trng lo A-nan t y bt trnt (nhng ngi bit lut khng bao gi t php c c nhn ln ch ngihoc ging ca bc tn tc). Ri Trng lo nh l Pht, ngi xung mt

bn. Pht hi:

- ng n mt mnh thi sao?

- Bch Th Tn, con n vi nm trm T-kheo.

- H u?

- Con cha hiu Pht th no, nn h ng ngoi v vo y mt mnh.


58/885

- Bo h vo!

Trng lo y li. c Pht p li li cho hi ca cc T-kheo mt cchthn tnh. Cc T-kheo tha:

- Bch Th Tn, Ngi l mt v Pht qu phi, mt ng hong mnh mai.Chc Ngi chu ng nhiu gian kh, ng v ngi y mt mnh sut

ba thng tri. D nhin khng c ai hu Pht nhng vic chnh v ph,khng c ai dng nc ra mt hay lm mi vic khc cho Ngi.

c Pht tr li:

- Ny cc T-kheo! Voi Prileyyaka lm ht nhng vic y cho Ta. Nuai c c bn ng hnh nh n th cuc sng c c tt p. Nu nh

khng c c, th cuc sng c c vn tt p hn.

Ni xong, Th Tn c ba cu Php C sau trong phm Voi:

Nu c bn hin trng sng chung, hnh lnh,

Nhip phc mi him nguy,Hoan h sng chnh nim.

Khng gp bn hin tr,ng sng chung, hnh lnh,

Nh vua b nc bi,Hy sng ring c c,

Nh voi sng rng voi.

Tt hn sng mt mnh,Khng ngi ngu kt bn,c thn, khng c hnh,Sng v t, v l,

Nh voi sng rng voi.

Ngay khi Th Tn kt thc bi k, nm trm T-kheo c qu A-la-hn.

Trng lo A-nan bn a li thnh cu ca ng Cp C c v nhngngi khc.


59/885

- Bch Pht, nm mi triu thnh t do Cp C c dn u mong miPht tr v.

Pht chun y:

- Tt lm! Hy mang y bt.

V Pht i ra khi rng. Voi thy th lin n v ng cho chn giang. Cc T-kheo thy l nn hi, v c Pht p:

- Ny cc T-kheo, n mun cng dng cc ng. Lu nay n phc vTa, khng nn lm tn thng tnh cm ca n, hy tr li cc T-kheo!

Pht v cc T-kheo tr li. Voi vo rng hi lm chui v nhng tri cy

khc gom li, v ngy hm sau dng ln cc T-kheo. Nm trm T-kheokhng th no dng ht. Th thc xong c Pht m y bt i ra khi rng.Voi li xen vo gia cc T-kheo v ng cho chn trc Pht. Cc T-kheo khng th on c ngha, lin hi Pht v c tr li: - Cc T-kheo! Sau khi cho t gi cc ng n mun Ta tr li.

V hng v voi, Pht bo:

- Ny Prileyyaka! Ta s i by gi, khng tr li na! Trong kip ny,ngi khng c hy vng vo c cc tng thin, hay t n tr tu, haychng Thnh qu. Hy dng li!

Voi nghe Th Tn ni rt vi vo ming, t t li ra sau, va i va khc(nu n thnh c Pht li, n s sn sc Pht nh trc y cho n hti). c Th Tn tip tc i, n ven lng Ngi dng li bo voi:

- Prileyyaka! i xa hn na ngi s khng c an thn. Dn c rt nguyhim cho ngi. Hy dng li!

Voi dng li ni v khc. c Pht bc i, v khi va khut tm mt,voi v tim v cht. V t ht nim tin vo Nh Lai, voi c ti sinh voci tri ba mi ba, trong mt cung in bng vng ln ba mi dm, cngn thin n hu cn. Voi tn l tri Prileyyaka.

Dc ng, Pht gh vo K Vin. Cc T-kheo x Cu-thm nghe Pht vX-v lin n sm hi. Vua Kosala nghe tin cng n ch Pht v tha:


60/885

- Bch Th Tn, con s khng cho cc T-kheo ny vo nc con.

Pht khuyn ngn vua:

- i vng, nhng T-kheo ny l ngi tt, ch v h tranh ci ln nhaunn khng vng li Ta. Gi y h n sm hi. Hy cho h vo, ivng!.

ng Cp C c cng bch vi Pht l khng cho cc T-kheo x Cu-thm vo tinh x. Nhng Pht khng ng v ng ta nh im lng. Bygi, cc T-kheo y n X-v. Th Tn ra lnh chun b ch ring bitcho h. Nhng T-kheo khc khng ng hay ngi chung vi h, ln lttng ngi n hi Th Tn:

- Bch Th Tn! Nhng T-kheo x Cu-thm hay tranh ci ang u?

Th Tn ch h v ni:

- H ! H !

Nhng T-kheo tng ngi ch v pha h v bn tn vi nhau n ni hxu h khng dm ngng u ln. Ri h gieo mnh di chn Pht xin smhi. Pht dy:

- Ny cc T-kheo! Ti li cc ng phm nng n bit bao! Sau khi cnhn lm T-kheo di s lnh o ca mt v Pht, li ci li mc d Ta c khuyn gii iu. Ngay c bc tr gi vn nghe k li dy bo ca cham trc khi cht. H khng dm ci li khi cha m t gi cuc i, v sau h c giao quyn lnh o c hai vng quc.

Ri c Pht lp li chuyn Bn Sanh Kosambika mt ln na, v kt lun:

- Ny cc T-kheo! Hong t Dghavu, ngay khi cha m mt mng, ng vnkhng dm ci li dy bo, sau ng ci con gi ca vua Phm-ma-tri tr v c hai vng quc Ksi v Kosala. Cn cc ng v khng vng liTa nn phm li nng.

V c Pht ni cu Php C:


61/885

(6) V ngi khc khng bit,Chng ta y b bi.Ch y ai hiu c,Tranh lun c lng m.

Nghe xong Php C ny, cc T-kheo lin c qu D lu.

--- o0o ---

6. Kala Anh v Kala Em

Ai sng nhn tnh tng...

Cu Php C ny c c Pht ni khi ng gn thnh ph Setavya, dnh

cho Kla em v Kla anh, tc Tiu Hc (Culla Kla) v i Hc (MahKla).

Tiu Hc, Trung Hc (Majjihima Kla) v i Hc l ba gia ch anh emsng Setavya. Tiu Hc v i Hc, tc ngi em t v ngi anh c,thng i qua x khc vi mt on nm trm xe b ch y gia dng

bn, cn Trung Hc th nh bn hng ha do h mang v.

C mt dp, hai anh em mang loi hng ha trn nm trm xe b ri khiV-x. Gia ng X-v v K Vin h dng li, tho yn cng cc xe.Chiu xung, i Hc thy cc Pht t X-v cm hoa hng l lt i vhng tinh x. ng t m bn chn mt ngi li hi thm. c bit hi nghe php, ng cng ng tnh mun i. Dn d cu em coi chngon xe, ng ra i.

n tinh x, ng nh l Nh Lai ri ngi xung bn vng ngoi hi chng.Hm y, Pht thuyt nhiu bi php tun t theo cn c ca i Hc; Nginhn mnh v kh un vi nhng kinh ni v ti li, s in o cng snguy him ca dc lc.

i Hc nghe php xong, trong lng bn khon: "Ai cng phi ri b mivt s hu khi qua i, sang bn kia th gii s khng c ti sn hay thnquyn no i theo c, vy ti sao ta li sng i th tc?". V ng phttm xut gia.

ng xin Pht gia nhp Tng on. Pht hi:


62/885

- ng c cn thn quyn phi xin php khng?

- Con c mt a em, bch Th Tn!

- Hy hi hn!

- Vng, bch Th Tn!

Ri i Hc n gp Tiu Hc, bo em hy nhn ht ti sn.

Tiu Hc ngc nhin khng hiu ti sao, v khi bit c nh xut giatheo Pht ca anh, khng trnh khi bng hong. ng tm cch thuyt

phc anh t b nh xut gia, nhng v hiu. Cui cng Tiu Hc nh ty

thun.

i Hc ra i theo Pht v tr thnh T-kheo. V tht l lng, Tiu Hc cngxut gia theo anh, nhng vi mt nh khc hn, tc l ch i tu mt thigian ri s hon tc, v lc s ko ng anh theo.

t lu sau, mn hn tp s, i Hc n ch Pht tha thnh:

- Bch Th Tn, c bao nhiu bn phn tu tp trong gio php?

c Pht cho bit l c hai, php hc v php thin. i Hc tha tip:

- Bch Th Tn, con xut gia khi ln tui, con khng th lm trn phphc. Nhng con c th vng gi php thin.

V ng c Pht ch dy chuyn tu hnh thanh tnh bng cch n bi thiu tu, nhm n qu v A-la-hn.

Cui thi thin qun u hm, khi mi ngi u ng, ng n bi thiu

xc. Hng ng, khi cha ai thc dy, ng tr v tinh x. By gi, ngi gibi thiu l mt ph n tn l Kl, c trch nhim ha thiu xc cht. ThyTrng lo ny c ng ln, ngi xung v bc quanh, b khng khi thcmc v mun tm cho ra xem ngi l ai. Nhng b khng bit c gv Trng lo, nn mt m b thp n trong chi bi thiu, cng con traicon gi np vo mt gc rnh xem. Khi thy Trng lo n, b ti gn nhl, hi:


63/885

- Tha Tn gi, bc T-kheo tn qu li y sao?

- ng vy, b ch.

- Tha Tn gi, ai n bi thiu ny cn phi chp hnh mt s iu l.

Thay v ni "Ch ngh rng ti phi vng theo iu l ca ch sao?" Trnglo li ni:

- Ti phi lm g, o hu?

- Tha Tn gi, ngi n bi thiu bt buc phi thng bo trc chongi gi bi, vi Trng lo Thng th ca tinh x v vi thn trng.

- Sao vy?

- Nhng tn trm, khi b ch nhn truy n thng chy trn vo bi thiu vb tang vt li y. Ri ch nhn mt ca n e da v gy hi cho ngic ng ni ny. Nhng nu nh cm quyn c bo tin mt cch chnhng, th s trnh khi phin phc bng cch xc nhn v T-kheo tn qu c ng y mt thi gian.. ng ta khng phi l k trm. V vy, Ngi

bt buc phi cho nh cm quyn bit nh ca Ngi. i Hc hi tip:

- Ti cn phi lm g na?

- Tha Tn gi, khi no Ngi cn trong bi thiu th Ngi phi king n c,tht, m, bt, du v mt. Ngi khng c ng ngy, khng c hn trm.

Ngi phi sng tinh tn cao , s dng ht nng lc ch, trnh ni haili, di tr. Chiu ti khi mi ngi ng, Ngi phi ri tinh x n y.Hng ng, trc khi mi ngi thc dy, Ngi phi tr v.

Tha Tn gi, trng hp Ngi ng trong bi thiu ny v t c cu

cnh o qu, v nu c ngi mang xc n vt i, ti s t xc trn ginha v cng l nh thng l vi hng hoa, lm ng theo nghi thc thiuxc. Nhng nu Ngi khng t o, ti s chm la trn gin ha, ko xccht vi mt cy cc ngoi gin ha, cht tng khc bng ru ri nmvo la thiu ht.


64/885

- Tt lm, b ch. Nhng trng hp ch thy mt t thi c th lm mcthch hp cho ti thin qun v sc tng, xin m lng tt cho ti bit.

- Vng, ti xin ha.

Theo ng nguyn, Trng lo i Hc thin qun trong bi thiu. CnTrng lo Tiu Hc th bn rn, lng xng v lun lun ngh n i snggia nh, nh con, nh v, c ngh l anh mnh dn thn vo mt vic lmht sc kh khn.

By gi, c mt ph n tr con nh th gia vng tc b bnh v cht vochiu hm y, nhan sc cn mn m. Thn quyn v bn b a xc c vo

bi thiu vi ci, du v nhng mn cn thit khc. H ni vi ngi gi bihy thiu xc ny.

Ri h thanh ton gi c, giao t thi v ra v. Ngi gi bi ci y phc cgi, ch n thn th p vng chi, cht thn ny thch hp lm mc thin qun cho Tn gi. Ri b n ch Trng lo tha cho bit vthnh Ngi n. Trng lo n ni, yu cu b o che thn t thi v ngqun st t chn t k tc. Ngi dn b gi bi hy nm tm thn vng chip ny vo la, v khi ngn la chy bn, cho Ngi hay. Xong Ngi vch ring ca mnh v ngi xung. Ngi gc lm theo li dn ri n bo.Trng lo n l thiu v qun st t thi. Ch tht b la tp, da ca c giging da con b vn vn, bn chn li ra v thng xung, bn tay co qup,trn b lt da. Trng lo ngh thm: "Ai nhn thy thn ny by gi mkhng b ht nhng li tn tng, mt thi th thi ra, hoi dit". V

Ngi v ch ring ca mnh ngi xung, nhn thc r rng v Hoi v Dit:

Cc hnh v thng,L php sanh dit.Sanh dit dit ri,Tch dit l vui.

c Php C ny xong, i Hc khai m Minh-st-tu v c qu A-la-hncng cc thn thng.

Khi Trng lo i Hc c qu A-la-hn, ng o s ang du hnh vichng T-kheo vy quanh. Ngi n Setavya v vo rng Simsap. Nhng

b v ca Tiu Hc nghe tin c Pht n u mu toan ginh li chngmnh. H sai ngi i thnh Pht. Trong khi ch i Pht n, theo l


65/885

thng h phi sa son ch ngi khng hn ch, v m bo s sp xpc chu o, mt T-kheo c phi n trc, chun b Pht ta t gia, bn phi l ch ngi ca Trng lo X-li-pht, bn tri l Trnglo Mc-kin-lin, v k hai bn phi xp t ch cho chng T-kheo.Do , Trng lo i Hc l ngi c trch nhim gi y bt ca chngTng, gi Tiu Hc li bo:

- ng hy n trc v iu khin vic xp ch ngi.

Ngy t lc gp li Tiu Hc, cc phu nhn giu ct ng. H t nhng tathp pha u cho chng Trng lo ngi v ta cao cho cc tn T-kheongi. Tiu Hc dn h sa i li:

- ng c t nh th, ng ta thp trn v ta cao di.

Nhng my b khng mun nghe li ng, h cn hng h:

- ng i ti i lui lm g y? ng ly quyn g ra lnh xp ch? ng b ai i tu? Ai xut gia cho ng? ng n y lm g?

Nho bng ng ht li ri, h x toc y thng v h ca ng, khoc b trng th tc vo, t mt vng hoa ln u v y ng ra ngoi, tng thmmt cu:

- Hy i m tm Pht, chng ti s xp t ch ngi!

Vo thi , nhng ngi mi th T-kheo trong thi gian ngn, cha tngan c kit h, nu hon tc th khng c g phi xu h. Do Tiu Hckhng phin h g v y phc ca mnh. ng n nh l Pht v thnh Phtcng Tng on ca Pht xong v nh.

Khi c Pht v ch Tng th trai xong, cc b v ca i Hc thy vycng toan tnh ginh li chng. Th l h li thnh c Pht vo ngy sau.

Nhng ln ny mt T-kheo li c phi n sp xp ch ngi, v nh thcc b v ca i Hc mt c hi gy phin toi cho Ngi. Dn xong chngi cho chng Tng, cc b dng thc phm. Nhng v tng mun th thcngi xung v ng, nhng v tng mun ra ngoi ng ln v i ra. cPht ngi xung v th thc. i Ngi th thc xong, cc b v lin tha:


66/885

- Bch Th Tn! Ngi i Hc s hi hng cng c ri tr v sau, thnhTh Tn v trc.

Pht chun y:

- Tt lm!

Pht v n cng lng, chng Tng bt bnh ni vi nhau:

- Chao i! Hnh ng ca o s qu l kh n. Khng bit Ngi c hay khng. Hm qua Tiu Hc n trc sp ch th nh chm dt isng phm hnh. Cn hm nay mt v tng khc c phi n th khngvic g xy ra.

Nhng c Pht vn i Hc li v tip tc ln ng. Cc T-kheo libn tn:

- T-kheo i Hc c hnh v cao thng, khng bit cc b v c khinNgi chm dt i sng phm hnh?

Nghe xn xao, c Pht dng li v hi h:

- Cc ng ang bn g th?

H k li, Ngi bo:

- Nhng ny cc T-kheo, cc ng khng ngh l i Hc ging Tiu Hcch?

- Vng, bch Th Tn, Tiu Hc c hai v, nhng i Hc c ti tm. Nub tm b ny vy quanh v bt ly th khng bit Ngi s xoay tr ra sao,tha Th Tn?

- Cc T-kheo, ng ni th! Tiu Hc sng bn rn lng xng, tm thamm trong nhng th vui. Cn i Hc, con ca Ta, tri hn, khng chytheo dc lc, khng lay ng nh mt ngn ni .

Ri Pht ni Php C sau:

(7) Ai sng nhn tnh tng,


67/885

Khng b tr cc cn,n ung thiu tit ,Bing nhc chng tinh cn,Ma uy hip k y,

Nh cy yu trc gi.

(8) Ai sng qun bt tnh,Kho b tr cc cn,n ung c tit ,C lng tin, tinh cn,Ma khng uy hip c,

Nh ni trc gi.

Cc b v c ca i Hc vy quanh Tn gi, h nhau k l:

- Ai cho php ng i tu? By gi ng c chu tr li lm gia ch khng?

Ni xong, v mnh bo hn ln trc, cc b tm cch lt y vng ca Ngi.Nhng Tn gi on trc, dng thn thng bay xuyn qua nc nh, ribay n ch Pht, h xung t ngay lc Th Tn kt thc Php C. Tn gica ngi kim thn Pht v nh l di chn Ngi.

--- o0o ---

7. B t a p Y Khng Tng Xng

Tm cha ri u trc...

Li dy ny c thuyt khi Pht ng ti K Vin, dnh cho bui l th yvng ca -b-t-a ti Vng X.

Vo dp hai t Pht, mi ngi dn u nm trm T-kheo, t bit Pht it K Vin n Vng X, dn Vng X - nhm t hai, ba ngi hoc

ng hn - cng dng theo nghi thc dng cng cho khch tng.

Mt hm, Tn gi X-li-pht, trong phn hi hng cng c ni: "Nycc c s, c ngi chnh mnh b th nhng khng dy ngi khc b th,ngi y c phc bo giu c nhiu i lin tip nhng khng c phc

bo v thn bng quyn thuc. Mt ngi khc dy lng ging mnh b thnhng chnh mnh th khng, ngi y c phc bo v thn bng quyn


68/885

thuc trong nhiu i nhng khng c phc bo v ti sn. Ngi khc tmnh khng cho cng khng dy ngi khc b th, trong nhiu i lin tipngi y khng c cm cho no bng m cn b c qunh v thiu thn. Lina, mt ngi va t mnh b th v dy ngi khc b th, ngi nhiui lin tip, trong trm i ngn i, trong trm ngn i, va c phc

bo v ti sn va c nhiu thn bng quyn thuc".

Tn gi X-li-pht thuyt php nh th.

Mt tr gi nghe xong t ngh: "Tha Ngi, bi thuyt php ny tht k diu,gii thch ngha ca hnh phc. Ta phi to cng c i vi hai gic giny".

Ri ng ta mi Trng lo n th thc, ng tha:

- Bch Tn gi, xin Ngi cho ti c phng s, cng dng vo ngy mai.

- C s, ng mi bao nhiu T-kheo?

- on ty tng ca Ngi gm bao nhiu T-kheo, tha Tn gi?

- Mt ngn T-kheo, c s !

- Xin dn theo ton th T-kheo ca Ngi vo ngy mai v cho ti cphng s, cng dng vo ngy mai.

Tn gi nhn li.

Ri c s i khp ng ph, khuyn nhng ngi khc cng dng.

- Cc ng, cc b! Ti thnh mt ngn v T-kheo. Qu v c th dng vtthc cho bao nhiu T-kheo? Qu v c kh nng bao nhiu?

Dn c ha dng vt thc, mi ngi ty phng tin ca mnh, h ni:

- Chng ti s dng cho mi v.

- Chng ti s dng cho hai mi v.

- Chng ti s dng cho mt trm v.


69/885

C s hng dn h em vt thc n mt ni v bo:

- Chng ta hy gom vt thc ti mt ch v nu nng chung. Tt c ccng b hy mang n m, go, b, sa lng, mt v nhng loi khc.

By gi mt gia ch dng mt b y vng p hng ng gi mt trm ngnng tin, ni:

- Nu nhng vt thc cng dng gp li m khng , hy bn b y ny lytin b vo ch thiu. Nu vt thc , cc ng b c th cng b y nycho bt c v T-kheo no m qu v ng .

Vt thc gp li y theo ca gia ch, khng cn thiu g na. Do ,

c s ni vi nhng ngi n ng:

- Ny qu ng! L y vng ny do mt gia ch cng, v mc ch nh k,nay d tha. Vy chng ta nn dng cho ai?

Vi ngi ni:

- Chng ta nn dng cho Trng lo X-li-pht.

Ngi khc li bo:

- Trng lo X-li-pht ch ti lui khi ma xong la chn. Cn -b-t-a n vi chng ta thng xuyn, ngy ma cng nh ngy thng, v lcno cng sn sng nh ci bnh ng nc. Chng ta hy dng cng cho

Ngi.

Sau mt hi lu bn ci, phe a s hn c bn ngi quyt nh dng ycho -b-t-a. Ri h dng cho -b-t-a. -b-t-a ct y ra lmhai, may, nhum, mt phn lm thng y v phn kia lm h y; ri mc y

vo khi i ra. Dn chng li bn tn khi thy ng p y mi:

- Y ny khng tng xng vi -b-t-a, m tng xng vi Tn giX-li-pht. -b-t-a p vi b thng y v h y khng tng xngvi ng ta.


70/885

By gi, c mt T-kheo phng xa i t Vng X n X-v, ng tan nh l c Pht v by t nim hoan h c gp Ngi. c Pht hing v s phc li ca hai i t. V T-kheo lin k cho Ngi nghe ton

b cu chuyn v b y t u n cui.

c Pht ni:

- Ny cc T-kheo! y khng phi l ln u -b-t-a p b y mng khng xng ng. kip trc ng ta cng p y khng tng xng.

Ni xong, Ngi bn k cu chuyn sau:

7A. Th Sn v Voi Cha

Thu xa mt ln, khi vua Phm-ma-t (Brahmadatta) cai tr Ba-la-ni, cmt th sn voi sinh sng bng ngh git voi, em ng, mng, b lng vtht cht ra ch bn. By gi trong mt khu rng c hng ngn con voi angkim c. Mt hm, vo rng chng gp mt vi v Pht c gic. K t hm, c lt i v v, chng u qu gi trc Pht c gic ri mi tin

bc tip.

Ngi th sn thy hnh ng ca by voi, ng ta khng khi thc mc:"Git by th ny tht l kh khn, ln no n v i chng u nh lnhng v Pht c gic. Chng thy ci g m nh l vy ka?". i n ktlun rng l v chic y vng, hn bn quyt nh: "Ta cng phi p mt yvng lp tc". Ri hn i n ci ao ni v Pht c gic thng n. Trongkhi Ngi ang tm, l y trn b, hn trm y ca Ngi. Ri hn i sn,ngi ch trn con ng c n voi thng qua li, vi ci gio trong tay vl y ph trn u. n voi thy hn, tng l Pht c gic, dng li nh lhn v bc i. Con voi n nh l cui cng tc voi u n b git vimt nht gio. Ly xong cp ng vi nhng phn c gi tr khc, chn xccn li xung t, hn b i.

t lu sau, B-tt ti sanh lm voi, sau tr thnh voi u n ca n voiy. Lc , ngi sn vn tip tc mu chc c. Voi cha nhn thy s voitrong by st gim lin hi:

- Chng voi i u mt vy ka, by chng ta cn qu t?


71/885

- Chng con khng bit, tha Ngi.

Voi cha t ngh: "Chng khng th i u khi khng c php ca ta".Ri mi nghi hin ra trong u voi: "Ci g ngi ch n vi tm y trmu, hn l nguyn nhn gy ra ln xn, ta phi theo di hn".

Ri voi u n nhng con voi khc i trc v chnh n i cui cng,bc tht chm. Khi nhng con voi cui nh l xong v i qua, g th snthy voi cha n, lp tc hn cun y li v phng ngn gio. Voi cha phng khi n gn, nn bc lui trnh mi gio. Bit ngay l ngi git voi ca mnh, voi cha lp tc phng ti tm hn. Nhng g th sn nhanh nhn nhy qua v np sau mt ci cy. Voi cha d nh s ly viqun c g th sn vi ci cy, tm ly g v qut g xung t. Ngay lc, g th sn nhanh tr cha tm y vng ra cho voi trng thy. Thy l y, voi

khng li c v n o: "Nu ta tn cng ngi ny, lng qu trng m hngngn ch Pht, Pht c gic v A-la-hn dnh cho ta tt nhin s mtht", voi nh dn lng, hi th sn:

- C phi anh git ht nhng thn quyn kia ca ta khng?

Th sn tr li:

- Vng, tha Ngi.

- Ti sao anh hnh ng xu xa th? Anh khoc tm y dnh cho nhng v thot khi tham dc, nhng khng xng hp vi anh. Khi lm nh th,anh phm ti nng.

Ni xong, voi li khin trch hn ln cui:

Ai mc o ca-sa,Tm cha ri u trc,Khng t ch, khng thc,

Khng xng o ca-sa.

Ai ri b u trc,Gii lut kho nghim tr,T ch, sng chn tht,Tht xng o ca-sa


72/885

- Anh hnh ng khng xng ng.

Con voi ni nh th.

Khi ng o s chm dt bi hc ny, Ngi ng nht nhng nhn vttrong truyn Bn Sanh nh sau:

- Ngi th sn lc y l -b-t-a, voi cha qu trch hn chnh lTa. Ny cc T-kheo! y khng phi l ln u -b-t-a khoc tmy m hn khng xng ng, hn lm nh th trong kip trc ri.

Ni xong, Ngi c nhng Php C sau:

(9) Ai mc o ca-sa,

Tm cha ri u trc,Khng t ch, khng thc,Khng xng o ca-sa.

(10) Ai ri b u trc,Gii lut kho nghim tr,T ch, sng chn tht,Tht xng o ca-sa.

--- o0o ---

8. Nhng i T

Khng chn, tng chn tht...

Gio l ny c c Pht thuyt khi Ngi ng ti tinh x Trc Lm, v linquan n vic nhng i t Pht tng trnh rng ngoi o Sanjaya chit khng n quy y Pht. u ui cu chuyn nh sau:

8A. i Sng Ca Pht

Bn A-tng-k v mt trm ngn kip qu kh, ng o s ca chng tasanh lm mt hong t B-la-mn trong thnh Amaravat l Sumedha (Siuthut). Sau khi thng t mi xo thut, Ngi t b di sn ln n v striu ca cha m li, xut gia, sng i n s, ng trong vng Himalaya,v t mnh thin nh c c thn thng. Mt hm Pht Nhin ng,


73/885

ng Thp lc, ri tinh x Sadassana n thnh Ramma, dn chng i trcdn ng. Sumedha hm bay trn khng, thy con ng c dnsch, Sumadha chn mt on ng cha sch, i c Pht n, ly thnmnh lm cu, tri o bng da hu trn bn, nm ln trn v ni: "Xin ng c Pht v Tng chng bc trn bn, xin Ngi hy bc trn thn con, tip tc cuc hnh trnh".

Khi Pht thy Sumedha, Ngi ni: "ng hong kia l mt v Pht tng lai.Bn a-tng-k v mt trm ngn kip sau ny ng ta s thnh Pht tn C-m". l li ca Pht Nhin ng th k cho ng hong B-la-mnSumedha. Sau khi Pht Nhin ng n nhng v Pht sau: Kodanna,Mngala, Sumana, Revata, Sobhita, Anomadass, Paduma, Narda,Padumuttara, Sumedha, Sujta, Piyadass Atthadass, DhammadassSiddhattha, Tissa, Phussa, Vipass(T-b-thi), Sikh(Thi-kh), Vessabh (T-

x-ph), Kakusandha (Cu-lu-tn), Kongamana (Cu-na-hm-mu-ni) vKassapa (Ca dip). Ln lt hai mi bn v Pht ra i v soi sng thgian. V t mi v Pht, ng hong B-la-mn Sumedha u nhn c lith k s thnh Pht. By gi sau khi Sumedha vin mn 10 ba-la-mt, 10

ba-la-mt bc h v 10 ba-la-mt bc thng, tt c l 30 ba-la-mt, Ngic ti sanh l thi t Vessantara v trong kip lm thi t Vessantara,

Ngi hnh cc php i th, hy sinh c v v con lm chn ng qu t.Mng chung, Ngi ti sanh vo ci tri u sut, cng trong kip sng ,cc v tri ca mi ngn th gii t hp li xng tn Ngi:

Thi n, hi bc i Lc,Hy ging sanh thai m i thi,Cu nhn thin chm m ni tri,V khm ph con

Tich Truyen Phap Cu - Thien Vien Nguyen Chieu Dich

Documents

Transcript of Tich Truyen Phap Cu - Thien Vien Nguyen Chieu Dich