TÀI NGUYÊN NƯỚC CHO PHÁT TRIỂN VÀ CÁC MÂU THUẪN ĐA … · 2017. 6. 14. · Le Anh...

10
Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017 1 TÀI NGUYÊN NƯỚC CHO PHÁT TRIỂN VÀ CÁC MÂU THUẪN ĐA LĨNH VỰC: TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG LÊ ANH TUẤN Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu – Đại học Cần Thơ E-mail: [email protected] DIỄN ĐÀN TÀI NGUYÊN MEKONG III Tác động phát triển và hướng thích ứng trong lĩnh vực nông lâm nghiệp ở khu vực MeKong Hòa Bình, Việt Nam. 15 – 16/6/2017 1 Vùng Hạ lưu sông Mekong là một trong những nơi có sự đa dạng văn hóa và sinh học nhất trên thế giới. 60 triệu người đang sống ở Hạ lưu sông Mekong hơn 100 nhóm dân tộc khác nhau sinh sống chừng 85% dân sống sống ở vùng nông thôn và miền núi 2

Transcript of TÀI NGUYÊN NƯỚC CHO PHÁT TRIỂN VÀ CÁC MÂU THUẪN ĐA … · 2017. 6. 14. · Le Anh...

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    1

    TÀI NGUYÊN NƯỚC CHO PHÁT TRIỂNVÀ CÁC MÂU THUẪN ĐA LĨNH VỰC:

    TRƯỜNG HỢP NGHIÊN CỨU Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

    LÊ ANH TUẤN

    Viện Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu – Đại học Cần ThơE-mail: [email protected]

    DIỄN ĐÀN TÀI NGUYÊN MEKONG IIITác động phát triển và hướng thích ứng trong lĩnh vực nông lâm nghiệp ở khu vực MeKong

    Hòa Bình, Việt Nam. 15 – 16/6/2017

    1

    Vùng Hạ lưu sôngMekong là mộttrong những nơicó sự đa dạng vănhóa và sinh họcnhất trên thế giới.

    • 60 triệu người đangsống ở Hạ lưu sôngMekong

    • hơn 100 nhóm dân tộckhác nhau sinh sống

    • chừng 85% dân sốngsống ở vùng nôngthôn và miền núi

    2

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    2

    Cá là một trong các nguồn dinh dưỡng chính cho người dân vùng hạ lưu Mekong

    Fish market in CambodiaPhoto: Le Anh Tuan, 2013

    4 nước vùng Hạ lưu sông Mekong tiêu thụ lượng cá cao nhất thế giới

    3

    Nguồn: The GEO Data Portal, UNEP

    160 triệu tấn

    Dòng phù sa từ Sông Mekong đổ ra Biển Đông

    4

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    3

    Vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), có 4 triệu ha đất tự nhiên, nằm ở cuối nguồn của sông Mekong.

    ĐBSCL nhận hơn 85% khối lượng nước từ dòng chính sông Mekong trước khi đổ ra Biển Đông và Vịnh Thái Lan.

    5

    6

    Lưu lượng trung bình của sông Mekong vào mùa lũ khoảng chừng 39.000 m3/giây.

    Vào mùa khô, dòng chảy từ thượng nguồn đến Đồng bằng giảm thảm hại trung bình đến 2,500 m3/giây.

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    4

    A

    A

    - 1.00

    - 2.00

    - 15 - 20 m

    Border

    VN-CPC

    1.00

    Tiên

    River East Sea

    Tiền Giang

    Cần Thơ7o

    Not to scale

    Bac Liêu

    3.00

    2.00

    0.00

    Đồng Tháp

    - 12 - 15 m

    A - A

    Hậu

    River

    Cửu Long

    7

    (2013)24.850.000 tấn

    Vùng Đồng bằng cung cấp hơn 53% gạo và màu chủ lực, 80% tổng sản lượng cá,và 75% trái cây cho tiêu thụ nội địa và xuất cảng.

    8

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    5

    THỜI ĐOẠN TRUNG BÌNH

    MẶN XÂM NHẬP Ở

    NĂM BÌNH THƯỜNG

    VÙNG TRỒNG LÚA VÀ NUÔI TÔM Ở

    ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

    (2005 - 2010)

    9

    LŨ LỤT

    KHÔ HẠN

    SÓNG NHIỆT

    BỨC XẠ MẶT TRỜI CAO

    NƯỚC BIỂN DÂNG

    NƯỚC BIỂNDÂNG

    XÂM NHẬP MẶN

    MẶN XÂM NHẬP

    MƯA BẤT THƯỜNG

    BÃO VÀ LỐC XOÁY

    SỤT LÚNĐẤT

    XÓI LỞ VEN BIỂN

    SẠT LỞ BỜ SÔNG

    10

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    6

    PHÁT TRIỄNTHỦY ĐIỆN

    MỞ RỘNG VÙNG TƯỚI

    Những gì đang đe dọa liên quan đến

    nước và phù sa ở Đồng bằng???

    11

    ĐBSCL ĐANG THAY ĐỔI

    THAY ĐỔITỰ NHIÊN

    THAY ĐỔINHÂN KHẨU

    THAY ĐỔIMÔI TRƯỜNG

    THAY ĐỔIKINH TẾ

    • Thủy văn• Hình thái • Hạ tầng• Khí hậu• …

    • Di dân• Định cư• Xã hội• Việc làm• …

    • Đất• Nước• Không khí• Đa dạng loài• …

    • Nông nghiệp• Công nghiệp• Đô thị hóa• Thủy sản• …

    12

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    7

    Q # 2.500 m3/s

    SÔNG MEKONG VÀO MÙA KHÔ

    THÁI LANDự án Khong-Loei-Chi-Mun

    1.200 m3/s

    LÀODự án tưới 20.000 ha ở Bắc Vientaine

    240 m3/s

    CAMBODIADự án VAICO 100.000 ha

    500 m3/s

    VIỆT NAMCàn bao nhiêu nước

    ???

    CÁC DỰ ÁNTƯỚI

    13

    CÁC MÂU THUẪN ĐA LĨNH VỰC LIÊN QUAN ĐẾN NƯỚC Ở ĐBSCL

    SẢN XUẤT NĂNG LƯỢNG Ở THƯỢNG NGUỒN(CÁC ĐẬP THỦY ĐIỆN)

    SẢN XUẤT LƯƠNG THỰC HẠ NGUỒN(NÔNG NGHIỆP + THỦY SẢN)

    SẢN XUẤT LƯƠNG THỰC VÀ CÔNG NGHIỆP Ở TN (CÁC DỰ ÁN CHUYỂN NƯỚC)

    SẢN XUẤT LƯƠNG THỰC HẠ NGUỒN(HẠN HÁN, XÂM NHẬP MẶN)

    QUY MÔ KHU VỰC

    THAY ĐỔI HỆ SINH THÁI THƯỢNG NGUỒN(HỒ CHỨA, BỒI LẮNG, ĐA DẠNG SINH HỌC)

    THAY ĐỔI HỆ SINH THÁI HẠ NGUỒN(THỦY VĂN, SẠT LỞ, ĐA DẠNG SINH HỌC)

    QUY MÔ ĐỊA PHƯƠNG

    SỬ DỤNG ĐẤT VÀ NƯỚC(SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP VÙNG NƯỚC NGỌT)

    SỬ DỤNG ĐẤT VÀ NƯỚC(SẢN XUẤT THỦY SẢN VÙNG NƯỚC MẶN)

    PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG VÙNG LŨ (ĐƯỜNG, ĐÊ, ĐÔ THỊ HÓA)

    PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG VÙNG VEN BIỂN (ĐƯỜNG, ĐÊ, ĐÔ THỊ HÓA)

    14

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    8

    15

    Xây dựng các đập trên sông sẽ:

    � di dời hàng ngàn nhà cửa;

    � thay đổi chế độ dòng chảy;

    � làm mất hàng triệu tấn phù sa;

    � gia tăng sạt lở sông;

    � ngăn chặn giao thông thủy;

    � đe dọa nghiêm trọng nguồn cá;

    � suy giảm tính đa dạng sinh học;

    � thu hẹp các vùng đất ngập nước quan trọng;

    � nhiều rủi ro chưa đoán trước được.

    16

    6 THỬ THÁCH VỀ MÔI TRƯỜNG

    NƯỚC Ở ĐBSCL

    BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU & NƯỚC BIỂN DÂNG

    ĐẬP THỦY ĐIỆN THƯỢNG NGUỒN& CHUYỂN NƯỚC

    KHAI THÁC QUÁ MỨC TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

    SUY GIẢM CHẤT LƯỢNGĐẤT – NƯỚC – KHÔNG KHÍ

    GIA TĂNG DÂN SỐ VÀ

    DI DÂN

    THAY ĐỔI SỬ DỤNG DẤT

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    9

    BIẾN ĐỔI KHÍ HẬUVÀ NƯỚC BIỂN DÂNG

    ĐẬP THƯỢNG NGUỒN

    ẢNH HƯỞNG TÀI NGUYÊN NƯỚC ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

    CÁC VẤN ĐỀXUYÊN BIÊN GIỚI

    PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP

    PHÁ RỪNG

    CHUYỂN NƯỚC

    GIA TĂNG ĐÓI NGHÈO VÀ BẤT ỔN

    CHẤT LƯỢNG NƯỚC

    SỐ LƯỢNGNƯỚC

    ĐỘNG THÁI NƯỚC

    ĐE DỌA AN NINH LƯƠNG THỰC

    SUY GIẢM SẢN XUẤT VÀ ĐẤT NÔNG NGHIỆP

    SUY GIẢM MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

    TRỰC TIẾP/ GIÁN TIẾP

    17

    Đồng bằng Sông Cửu Long cần phát triển bền vững dựa vào 3 trụ cột an ninh

    An ninh nguồn nước

    An ninh lương thực

    An ninh xã hội

    Phát triểnBền vững

    18

  • Le Anh Tuan - E-mail: [email protected] 15/06/2017

    10

    Chúng ta có thể chia sẻ tài nguyên nước cho phát triển?

    Nên nghĩ đến: NGOẠI GIAO NƯỚC: CHIA SẺ NƯỚC XUYÊN BIÊN GIỚI

    “Ngoại giao Nước là một công cụ cho cácnước cân bằng các lợi ích liên quan đếnchủ quyền quốc gia đồng thời tăng cường hợp tác khu vực với các quốc gia chia sẻ các nguồn lực chung. Điều này là vô giá để đảm bảo rằng các nguồn tài nguyên nước được chia sẻ được quản lý hiệu quả, bền vững và công bằng”.

    Ganesh Pangare, Trưởng Chương trình Nước Châu Á của IUCN.

    Cần thiết để hợp tác giữa các nước dọc theo sông Mekong để đạt được những lợi ích qua việc xây dựng chiến lược đối tác, khung luật lệ, thể chế cho vấn đề quản trị nước xuyên biên giới một cách công bằng và bền vững.

    19

    Liên hệ:

    Lê Anh TuấnViện DRAGON – MekongĐại học Cần Thơ,Việt NamE-mail: [email protected]

    20