Thùc hµnh thÝ nghiÖm Ho¸ v« c¬ 2

Bµi 1TÝnh chÊt chung cña kim lo¹i

ThÝ nghiÖm 1: TÝnh dÉn nhiÖt cña kim lo¹i.Ho¸ chÊt vµ dông cô: 3 thanh kim lo¹i, ®ång, nh«m,

s¾t, paraphin, ®Ìn cån, gi¸ s¾t, b×a.C¸ch tiÕn hµnh: NÑp chÆt 3 thanh kim lo¹i kh¸c nhau:

®ång, nh«m, s¾t cã chiÒu dµi, chiÒu réng vµ bÒ dµy xÊp xØ nh nhau. ë trªn ®Çu mçi thanh kim lo¹i ta bäc mét qu¶ cÇu b»ng paraphin, trªn ®ã cã c¾m mét c¸i que cã dÝnh m¶nh giÊy ghi tªn kim lo¹i. Sau ®ã cho 3 thanh kim lo¹i xuyªn qua 1 lç nhá cña miÕng b×a cøng. L¾p dông cô nh h×nh vÏ. Dïng ®Ìn cån ®èt nãng phÇn díi cña c¸c thanh kim lo¹i. Qu¶ cÇu paraphin ë thanh ®ång sÏ bÞ ch¶y kh¸ nhanh ë thanh nh«m, cuèi cïng lµ qu¶ cÇu paraphin ë thanh s¾t. Cã thÓ nhËn thÊy râ ®iÒu ®ã khi quan s¸t thÊy c¸c m¶nh giÊy ghi tªn kim lo¹i bÞ ®æ xuèng.1: thanh s¾t.: paraphin.2: Thanh nh«m.3: Thanh ®ång.Chó ý: cã thÓ thay c¸c thanh kim lo¹i b»ng kim lo¹i lín h¬n.- B×a cøng cã t¸c dông ng¨n sù khuÕch t¸n cña nhiÖt.- §é tÝnh chÝnh x¸c cña tÝnh dÉn nhiÖt cña kim lo¹i phô thuéc vµo sù gièng nhau cña c¸c thanh kim lo¹i, ®é tinh khiÕt cña thanh kim lo¹i.ThÝ nghiÖm 2: H·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Zn, Mg, Al, Fe, Cu, dung dịch axitHCl lo·ng, Pb(NO3)2, AgNO3, CuSO4, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh : Dùa vµo c¸c thÝ nghiÖm ®Èy hi®ro ra khái axit vµ kim lo¹i ®Èy kim lo¹i ra khái muèi cña chóng ®Ó chøng minh thø tù ho¹t ®éng cña mét sè kim lo¹i trong d·y: K - Na - Ca - Al - Zn - Fe - Ni - Sn - Pb - H - Cu - Hg - Ag - Au.1. LÊy 4 èng nghiÖm ®ùng lîng axit HCl lo·ng (1:2) nh nhau, h¬i nghiªng èng nghiÖm vµ ®Æt vµo miÖng mçi èng nghiÖm mét trong 4 mÈu kim lo¹i sau ®©y cã kÝch thíc nh sau: Mg, Al, Fe vµ Cu. Tõ tõ dùng ®øng èng nghiÖm ®Ó c¸c kim lo¹i cïng lóc r¬i xuèng dung dịch axit. Quan s¸t thÊy 3 èng nghiÖm ®Òu cã hi®ro tho¸t ra, lîng hi®ro Ýt dÇn tõ

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 39

1 32

èng Mg ®Õn èng Fe. èng èng Cu th× kh«ng cã khÝ tho¸t ra.2. LÊy 3 èng nghiÖm: èng 1 ®ùng dung dịch ch× nitrat, èng 2 ®ùng dung dịch CuSO4, èng 3 ®ùng AgNO3. Cho mét viªn kÏm vµo èng 1 cã líp ch× xèp s¸ng ãng ¸nh; èng 2 cã líp ®ång mµu ®á; ë èng 3 cã c¸c tinh thÓ b¹c s¸ng. Tõ thÝ nghiÖm trªn chøng tá ®îc ®iÒu g×.ThÝ nghiÖm 3: Sù ¨n mßn kim lo¹i trong dung dịch ®iÖn ph©n.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: H2SO4 1:5; CuSO4; HCl 1:2; K3Fe(CN)6; Zn; Fe d©y; Sn; Cu; èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: Cã thÓ nghiªn cøu sù ¨n mßn ®iÖn ho¸ häc qua ¶nh hëng cña sù tiÕp xóc gi÷a mét kim lo¹i víi mét kim lo¹i kh¸c m¹nh h¬n ®îc nhóng trong dung dịch chÊt ®iÖn ph©n.a. Rãt vµo èng nghiÖm mçi èng 3-4ml dung dịch H2SO4 lo·ng (1:5) vµ cho vµo ®ã 1-2 viªn kÏm cha xö lý b»ng axit. Quan s¸t thÊy khi hi®ro tho¸t ra chËm. Sau ®ã thªm vµo èng nghiÖm 2-3 giät dung dịch CuSO4. So s¸nh hai èng nghiÖm sÏ thÊy èng cã dung dịch CuSO4, hi®ro tho¸t ra m¹nh liÖt h¬n, v× kÏm ®Èy ®ång ra khái dung dịch CuSO4, ®ång phñ lªn bÒ mÆt kÏm t¹o ra nguyªn tè ganvani Zn-Cu mµ kÏm bÞ ph¸ huû m¹nh h¬n.b. Cã thÓ nghiªn cøu ®ång thêi mét cÆp nguyªn tè ganvani nh sau: chuÈn bÞ 4 bé pin ®¬n gi¶n nh sau: lÊy 4 ®o¹n d©y thÐp ®· ®¸nh s¹ch cuèn vµo 3 ®Çu sîi d©y lÇn lît 3 mÈu kim lo¹i kh¸c: kÏm, thiÕc, ®ång. D©y thÐp thø 4 ®Ó lµm ®èi chøng. LÊy 4 èng nghiÖm, ®æ vµo mçi èng 3-4ml níc, 1-2 giät dung dịch HCl lo·ng vµ thªm 2-3 giät dung dịch kali feri xianua K3Fe(CN)6 2%. KhÏ nghiªng èng nghiÖm vµ ®Æt 4 bé pin vµo c¸c èng nghiÖm ®ã, tõ tõ dùng ®øng c¸c èng nghiÖm ®Ó c¸c cÆp pin cïng r¬i xuèng dung dịch. Quan s¸t mµu xanh xuÊt hiÖn trong 3 èng nghiÖm nh víi tèc ®é kh¸c nhau (®é ®Ëm nh¹t cña mµu xanh: nhanh nhÊt lµ trong èng cã ®ùng Fe-Cu, tiÕp tôc lµ èng ®ùng Fe-Sn, chËm h¬n lµ èng ®ùng d©y thÐp. Riªng dung dịch trong èng ®ùng Fe-Zn kh«ng cã mµu v× kÏm ho¹t ®éng h¬n s¾t nªn chÝnh kÏm bÞ ¨n mßn.

Chó ý: K3Fe(CN)6 lµ thuèc thö cña ion Fe2+ nã t¹o víi ion Fe2+ mét chÊt mµu xanh, èng nµo cã mµu xanh thÉm chøng tá cã nhiÒu ion Fe2+ suy ra s¾t ¨n mßn nhanh h¬n.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 40

ThÝ nghiÖm 4: Chèng ¨n mßn b»ng c¸ch phñ lªn kim lo¹i mét líp s¬n hay líp paraphin.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Fe (®inh), HCl 1:2, paraphin, s¬n, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy 3 chiÕc ®inh s¾t ®¸nh s¹ch, chiÕc ®inh thø nhÊt ®îc phñ b»ng líp s¬n, chiÕc ®inh thø hai phñ paraphin, chiÕc ®inh thø 3 kh«ng phñ g× ®Ó so s¸nh. Bá 3 chiÕc ®inh trªn vµo 3 èng nghiÖm ®ùng dung dịch HCl lo·ng (1:2). Quan s¸t thÊy chØ cã èng thø 3 míi cã khÝ tho¸t ra. §Ó chøng minh viÖc b¶o vÖ kim lo¹i b»ng s¬n hoÆc b»ng paraphin b¶o vÖ ®i råi bá vµo dung dịch axit. Lóc nµy khÝ míi tho¸t ra.ThÝ nghiÖm 5: Chèng ¨n mßn kim lo¹i b»ng c¸ch dïng chÊt h·m.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: HCl 20%, (CH2)6N4, CaCO3, ®inh, HCHO, I2 trong KI, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy 2 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng 4-5ml dung dịch HCl 20%. Bá vµo mçi èng mét chiÕc ®inh s¾t ®· ®¸nh s¹ch. Quan s¸t cã hiÖn tîng g× x¶y ra gi÷a s¾t vµ axit. Sau ®ã bá mét Ýt bét urotropin (CH2)6N4 vµo èng nghiÖm vµ l¾c m¹nh ®Ó nã hoµ tan nhanh. Trong èng nµy quan s¸t sÏ thÊy ph¶n øng x¶y ra chËm l¹i râ rÖt. §Ó thÊy chÊt h·m chØ lµm gi¶m tèc ®é axit ¨n mßn s¾t nhng kh«ng lµm thay ®æi c¸c tÝnh chÊt cña axit ta lµm tiÕp thÝ nghiÖm nh sau: bá ®inh s¾t ë hai èng nghiÖm ra råi th¶ vµo ®ã hai mÈu ®¸ v«i th× ph¶n øng t¹o ra khÝ CO2 m¹nh liÖt nh nhau.

Chó ý: cã thÓ thay urotropin b»ng focmalin hoÆc dung dịch I2 trong KI.

Bµi 2TÝnh chÊt chung cña kim lo¹i kiÒm

ThÝ nghiÖm 1: T¸c dông cña kim lo¹i kiÒm víi níc.Ho¸ chÊt vµ dông cô: C¸c kim lo¹i, liti Natri, kali, dung

dịch phenolphthalein, cÆp s¾t, chËu thuû tinh, phÔu thuû tinh.

C¸ch tiÕn hµnh: Dïng cÆp s¾t g¾p natri trong lä dÇu ho¶, ®Æt lªn tÊm kÝnh, dïng dao kh« c¾t mét mÈu b»ng h¹t ng«. Quan s¸t bÒ mÆt lóc míi c¾t vµ sau mét thêi gian, nhËn xÐt? G¾p mÈu kim lo¹i trªn cho vµo chËu thuû tinh cã chøa níc ®Õn 2/3 thÓ tÝch. LÊy phÔu thuû tinh (cã ®êng

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 41

kÝnh miÖng lín h¬n ®êng kÝnh cña chËu ) óp lªn chËu. Qua thµnh phÔu quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. Sau vµi giÊy thÊy cã khÝ tho¸t ra tõ ®Çu vuèt nhän, lóc ®ã dïng que ®ãm ch©m löa ®èt ch¸y dßng khÝ hi®ro. Khi natri ®· tan hÕt, cho vµo chËu vµi giät dung dịch phenolphthalein. Gi¶i thÝch kÕt qu¶.LÇn lît lµm thÝ nghiÖm trªn víi liti vµ kali. So s¸nh hiÖn tîng ë c¶ ba trêng hîp vµ rót ra kÕt luËn vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c kim lo¹i kiÒm.

Chó ý: kh«ng dïng lîng kim lo¹i kiÒm qu¸ lín v× ph¶n øng to¶ nhiÖt rÊt m¹nh rÊt nguy hiÓm

C©u hái1. T¹i sao natri l¹i ®îc b¶o qu¶n trong dÇu ho¶ khan vµ trung tÝnh? Muèn lµm kh« vÕt dÇu ho¶ xung quanh natri th× lµm thÕ nµo?2. T¹i sao khi tiÕn hµnh thÝ nghiÖm cÇn ph¶i óp phÔu thuû tinh.3. H·y gi¶i thÝch cña hiÖn tîng x¶y ra trong thÝ nghÖm trªn. Cho biÕt thÝ nghiÖm nµy ®· minh ho¹ nh÷ng tÝnh chÊt g× cña c¸c kim lo¹i kiÒm?ThÝ nghiÖm 2: T¸c dông cña natri víi oxi.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri, lä thuû tinh, th×a s¾t, b×nh tinh chÕ.

C¸ch tiÕn hµnh : dïng que tre hoÆc que gç nèi vµo mét th×a b»ng kim lo¹i lµm b»ng tay cÇm. Thu ®Çy khÝ oxi vµo mét lä thuû tinh miÖng réng, kh«, dung tÝch kho¶ng 0,5 lit. KhÝ oxi ®îc lÊy tõ b×nh cÇu cã nh¸nh cÇn ®îc lµm kh« b»ng c¸ch cho qua b×nh röa H2SO4 ®Æc. Dïng cÆp s¾t lÊy mÈu natri b»ng h¹t ng«. ThÊm kh« vÕt dÇu ho¶ b¸m bªn ngoµi natri b»ng vôn giÊy läc. Sau ®ã bá natri vµo th×a s¾t. §èt natri trong kh«ng khÝ ®Õn khi cã ngän löa råi cÈn then nhóng vµo lä chøa oxi d. ®Ëy b×nh l¹i, sau khi ph¶n øng kÕt thóc më n¾p lä, quan s¸t mµu s¾c cña s¶n phÈm. LÊy mét Ýt s¶n phÈm vµo èng nghiÖm vµ thªm vµo ®ã vµi giät níc. Dïng tµn ®ãm ®á ®Ó nhËn biÕt khÝ bay ra.

C©u hái1. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng.2. T¹i sao oxi ch¸y trong lä chøa oxi m¹nh liÖt h¬n khi ch¸y ngoµi kh«ng khÝ?ThÝ nghiÖm 3: ¸nh kim cña kim lo¹i kiÒm.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 42

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri, kali vµ paraphin, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: cã thÓ t¹o ra mét líp kim lo¹i kiÒm s¸ng long lanh, bÒ mÆt l¹i l©u bÞ mê ®i do bÞ oxi ho¸ nh sau: chän hai èng nghiÖm cã ®êng kÝnh sao cho c¸i nµy ®Ó lät trong c¸i kia võa khÝt nh pitong trong xi lanh. èng nghiÖm lín ph¶i ng¾n h¬n mét Ýt. Nhóng èng nghiÖm lín vµo chËu níc nãng hoÆc h¬ nãng råi bá vµo ®ã mÈu kim lo¹i natri hoÆc kali ®· thÊm kh« dÇu vµ lµm s¹ch. NÕu natri hay kali cha nãng ch¶y th× l¹i nhóng èng nghiÖm vµo níc nãng hoÆc h¬ nãng cho nã nãng ch¶y. Sau ®ã lÊy èng nghiÖm nhá lång vµo trong èng nghiÖm lín vµ Ên nhÑ ®Èy kim lo¹i lªn kho¶ng gi÷a hai èng. G¾n kÝn phÝa trªn kho¶ng kh«ng b»ng paraphin. NÕu g¾n kim th× gi÷ ®îc ¸nh kim trong 1 th¸ng.ThÝ nghiÖm 4: TÝnh dÔ nãng ch¶y cña kim lo¹i kiÒm.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri, kali, èng nghiÖm.C¸ch tiÕn hµnh: Cho vµo 2 èng nghiÖm mét mÈu kim

lo¹i natri vµ kali ®· thÊm kho vµ lµm s¹ch. Nhóng hai èng nghiÖm vµo níc s«i Natri nãng ch¶y kho¶ng 980C, kali nãng ch¶y kho¶ng 63,50C.ThÝ nghiÖm 4: T¸c dông cña natri víi axit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri, axit HCl ®Æc, gi¸ s¾t, èng nghiÖm, phÔu cã èng vuèt nhän, ®Ìn cån.

C¸ch tiÕn hµnh: Lµm t¬ng tù víi thÝ nghiÖm kim lo¹i kiÒm t¸c dông víi níc.

Bµi 3tÝnh chÊt chung cña hîp chÊt kim lo¹i kiÒm

ThÝ nghiÖm 1: Mµu ngän löa cña kim lo¹i kiÒm.Ho¸ chÊt vµ dông cô: C¸c dung dịch b·o hoµ cña liti

clorua, natri clorua, kali clorua, ®òa platin, ®Ìn khÝ (hoÆc ®Ìn cån), dung dịch axit HCl ®Æc.

C¸ch tiÕn hµnh: - LÊy ®òa thuû tinh ®em h¬ nãng mét ®Çu trªn ngän löa ®Ìn x× (hoÆc ®Ìn cån) ®Õn khi mÒm. C¾t mét ®o¹n d©y platin kho¶ng 5 cm, dïng k×m cÆp mét ®Çu gi©y c¾m vµo ®Çu ®òa thuû tinh (®· ®îc nung mÒm). Sau khi c¾m ®îc, t¾t ®Ìn, lµm nguéi ®òa thuû tinh tõ tõ trong kh«ng khÝ (kh«ng ®Æt ®òa xuèng bµn ®¸ hoÆc vËt l¹nh, dÔ bÞ nøt ®òa).

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 43

- Dïng k×m uèn ®Çu gi©y platin cßn l¹i thµnh vßng trßn nhá. §Ó röa ®òa thuû platin, ngêi ta nhóng ®òa vµo dung dịch axit HCl ®Æc, sau ®ã ®èt trªn ngän löa ®Ìn khÝ hoÆc ®Ìn cån. - LÆp l¹i ®éng t¸c ®ã nhiÒu lÇn ®Õn khi ngän löa kh«ng mµu. Nhóng ®òa platin vµo dung dịch liti clorua b·o hoµ, sau ®ã ®èt trªn ngän löa ®Ìn khÝ hoÆc ®Ìn cån. - Sau khi lµm xong cÇn ph¶i röa s¹ch ®òa platin theo ph-¬ng ph¸p nh trªn. LÇn lît lµm thÝ nghiÖm víi c¸c dung dịch b·o hoµ nari clorua, kali clorua. - So s¸nh mµu ngän löa cña c¸c kim lo¹i kiÒm. Ngän löa cña liti cã mµu ®á tÝa, natri cã mµu vµng, kali cã mµu tÝm.ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng trung hoµ gi÷a axit víi kiÒm.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: NaOH lo·ng, phenolphtalein, giÊy qu×, axit HCl hoÆc H2SO4 lo·ng, cèc thuû tinh, buret, gi¸ s¾t, nhiÖt kÕ.

C¸ch tiÕn hµnh: §æ mét Ýt dung dịch kiÒm lo·ng vµo cèc thuû tinh, nhá thªm vµo ®ã 1-2 giät dung dịch phenolphtalein. Dung dịch sÏ cã mµu hång, cho axit ch¶y tõ buret xuèng cèc cho ®Õn khi dung dịch mÊt mµu.NÕu muèn chøng minh ph¶n øng trung hoµ cã to¶ nhiÖt th× dïng nhiÖt kÕ ®Ó ®o hoÆc sê tay vµo thµnh cèc ®Ó nhËn xÐt. Khi ®ã nªn dïng axit ®Æc vµ kiÒm ®Æc 25-30% vµ dïng chÊt chØ thÞ lµ giÊy qu× hay dung dịch qu×.ThÝ nghiÖm 3: T¸c dông cña natri peoxit víi níc.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri peoxit, níc cÊt, th×a thuû tinh, èng nghiÖm, ®Ìn cån, ®ãm, èng nhá giät.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy mét th×a nhá natri peoxit cho vµo èng nghiÖm. Dïng èng nhá giät thªm vµo vµi giät níc. T×m c¸ch thö khÝ tho¸t ra? Lµm l¹i thÝ nghiÖm nh trªn nhng nhóng èng nghiÖm vµo cèc ®ùng níc l¹nh ( hçn hîp níc vµ níc ®¸). So s¸nh hiÖn t-îng cña c¶ hai trêng hîp. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. B»ng c¸ch nµo chøng minh trong trêng hîp thø nhÊt, ph¶n øng cã ph¸t nhiÖt, s¶n phÈm lµ natri hi®roxit vµ khÝ oxi?2. B»ng c¸ch nµo chøng minh r»ng trong trêng hîp thø hai s¶n phÈm lµ hi®ro peoxit?ThÝ nghiÖm 4: T¸c dông cña natri peoxit víi KMnO4.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri peoxit; dung dịch KMnO4 0,005N; axit H2SO4 20%; èng nghiÖm; th×a thuû tinh.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 44

C¸ch tiÕn hµnh: cho vµo èng nghiÖm 1 ml dung dịch KMnO4, thªm vµo 1-2ml giät dung dịch axit H2SO4 lo·ng. Thªm vµo èng nghiÖm mét Ýt natri peoxit. Quan s¸t sù thay ®æi mµu s¾c cña dung dịch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra sù thay ®æi mµu s¾c cña c¸c dung dịch trong thÝ nghiÖm trªn?2. ThÝ nghiÖm trªn cã ph¶i nh»m môc ®Ých ®Ó chøng minh tÝnh oxi ho¸ cña natri peoxit kh«ng?3. Ph¶n øng gi÷a natri peoxit víi níc cã ph¶i lµ ph¶n øng thuû ph©n muèi kh«ng?ThÝ nghiÖm 5: TÝnh chÊt cña muèi cacbonat.

Ho¸ chÊt vµ dông cô:natri cacbonat; natri hi®ro cacbonat; níc cÊt; phenolphtalein; dung dịch metyl da cam; b×nh kÝp ®iÒu chÕ khÝ CO2 hoÆc b×nh cÇu cã nh¸nh; b×nh tinh chÕ khÝ chøa dung dịch NaHCO3; èng nghiÖm; b×nh tam gi¸c; èng dÉn khÝ.

C¸ch tiÕn hµnh 1. Trong hai èng nghiÖm ®ùng kho¶ng 3ml níc cÊt, thªm vµo mçi èng mét Ýt tinh thÓ NaHCO3. L¾c èng nghiÖm cho muèi tan hÕt. Thªm vµo èng thø nhÊt mét vµi giät dung dịch phenolphtalein. èng thø hai thªm vµi giät dung dịch metyl da cam. NhËn xÐt.2. LÆp l¹i thÝ nghiÖm trªn nhng thay b»ng Na2CO3. So s¸nh sù thay ®æi mµu cña chÊt chØ thÞ trong c¶ hai trêng hîp.3. Ttong b×nh h×nh nãn chøa 10 ml níc cÊt, thªm vµo mét Ýt tinh thÓ Na2CO3, l¾c b×nh cho muèi tan hÕt. Thªm vµo vµi giät dung dịch phenolphtalein.Cho tõ tõ luång khÝ cacbon ®ioxit ®iÒu chÕ ®îc(®· qua b×nh tinh chÕ) ®i qua dung dịch. NhËn xÐt hiÖn tîng.

C©u hái1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n muèi NaHCO3 vµ Na2CO3. Tõ ®ã gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù thay ®æi mµu cña chÊt chØ th?2. T¹i sao dung dịch NaHCO3 chØ cã thÓ thay ®æi ®îc mµu cña chØ thÞ metyl da cam mµ kh«ng lµm thay ®æi mµu cña chØ thÞ phenolphtalein.3. Nguyªn nh©n x¶ ra ph¶n øng khi cho cacbon ®ioxit t¸c dông víi dung dịch Na2CO3?ThÝ nghiÖm 6: T¸c dông cña natri peoxit víi nh«m bét.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 45

Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña thÝ nghiÖm: chøng minh natri peoxit lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri peoxit; nh«m bét; lä ®ùng níc cÊt cã èng nhá giät; th×a thuû tinh; líi ami¨ng; ®òa thuû tinh.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy hai tÊm ami¨ng. Dïng th×a thuû tinh ®æ lªn tÊm thø nhÊt mét th×a natri peoxit, sau ®ã ®æ lªn mét líp nh«m bét, trén thµnh hçn hîp cã chiÒu dµy kho¶ng 1cm. Nhá vµo hçn hîp 1-2 giät níc. Hçn hîp sÏ bèc ch¸y víi ¸nh s¸ng chãi. Trªn tÊm líi thø hai còng trén mét hçn hîp gåm hai chÊt trªn. Dïng ®òa thuû tinh ®· h¬ nãng, ®a vµo hçn hîp. Hçn hîp sÏ bèc ch¸y m¹nh.ThÝ nghiÖm 7: T¸c dông cña natri peoxit víi giÊy läc.

Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña thÝ nghiÖm: chøng minh natri peoxit lµ chÊt oxi ho¸ m¹nh. Nªn nh÷ng chÊt cã tÝnh khö m¹nh giÊy läc, b«ng… khi tiÕp xóc víi natri peoxit sÏ tù bèc ch¸y. Khi cho natri peoxit tiÕp xóc víi víi giÊy läc hoÆc b«ng cã thªm vµi giät níc, giÊy hoÆc b«ng sÏ bèc ch¸y.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: natri peoxit, giÊy läc (hoÆc b«ng), th×a thuû tinh, läc ®ùng níc cÊt cã èng nhá giät, gi¸ s¾t, cÆp s¾t, líi ami¨ng.

C¸ch tiÕn hµnh1. §Æt lªn líi ami¨ng vµi ba tê giÊy läc. Dïng th×a ®æ lªn giÊy läc mét Ýt natri peoxit vµ dån thµnh mét líp dµy kho¶ng 3-5mm. Thªm vµo 1-2giät níc (kh«ng lµm giÊy ít). KhÝ oxi sÏ nhanh chãng tho¸t ra lµm giÊy bèc ch¸y.2. LÆp l¹i thÝ nghiÖm nh trªn víi b«ng s¹ch vµ kh«.

Bµi 4tÝnh chÊt chung cña kim lo¹i kiÒm thæ

ThÝ nghiÖm 1: T¸c dông cña magie víi níc.Ho¸ chÊt vµ dông cô: Mg kim lo¹i, níc cÊt, dung dịch

phenolphtalein, èng nghiÖm, ®Ìn cån.C¸ch tiÕn hµnh: lÊy mét mÈu Mg c¹o s¹ch líp vá ngoµi,

cho vµo èng nghiÖm ®ùng níc cÊt ®· thªm 1-2 giät dung dịch phenolphtalein. Theo dâi ph¶n øng x¶y ra ë nhiÖt ®é phßng. §un nãng èng nghiÖm trªn ngän löa ®Ìn cån, cã hiÖn g× kh¸c kh«ng? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 46

Tõ thÝ nghiÖm trªn h·y nªu kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng t¸c dông víi níc cña magie ? §iÒu kiÖn ph¶n øng?ThÝ nghiÖm 2: T¸c dông cña magie víi axit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch axit HCl 1N dung dịch H2SO4 1N, dung dịch axit CH3COOH 1N, dung dịch HNO3 1N, magie, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: cho vµo 4 èng nghiÖm lÇn lît 1ml axit mét trong 4 axit ë trªn. Thªm vµo mçi èng mét mÈu magie. Quan s¸t hiÖn tîng.

C©u hái1.Tõ nh÷ng hiÖn tîng ®· quan s¸t ®îc h·y nªu kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng ph¶n øng cña magie víi c¸c axit.2. Nh÷ng chÊt g× cßn l¹i sau ph¶n øng? B»ng c¸ch nµo nhËn biÕt ra nh÷ng chÊt ®ã?ThÝ nghiÖm 3: Kh¶ n¨ng tan cña magie trong dung dịch muèi amoni.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: magie, dung dịch muèi amoni clorua, èng nghiÖm, ®Ìn cån.

C¸ch tiÕn hµnh: cho vµo èng nghiÖm kho¶ng 2-3 ml dung dịch muèi amoni clorua, thªm vµo mÈu magie. Theo dâi hiÖn tîng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. T¹i sao magie dÔ tan trong dung dịch muèi amoni nhng khã tan trong níc?2. B»ng c¸ch nµo cã thÓ nhËn ®îc s¶n phÈm t¹o thµnh sau ph¶n øng trong thÝ nghiÖm trªn?ThÝ nghiÖm 4: T¸c dông cña magie víi oxi.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: magie, níc cÊt, dung dịch phenolpthalein, cÆp s¾t, ®Ìn cån, chÐn sø, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: cÆp sîi magie ®· ®îc c¹o s¹ch vµ ®èt trªn ngän löa ®Ìn cån. Khi magie ®· c¹o s¹ch vµ ®ãt trªn ngän löa ®Ìn cån. Khi magie ®· bèc ch¸y, ®a nhanh lªn miÖng chÐn sø kh«. Theo dâi hiÖn tîng ch¸y cña magie. Quan s¸t mµu s¾c cña s¶n phÈm. Thªm 2-3 ml níc cÊt vµo chÐn sø ®ùng s¶n phÈm. Rãt dung dịch thu ®îc vµo èng nghiÖm, thªm vµi giät dung dịch phenolphtalein. NhËn xÐt hiÖn tîng.

C©u hái1. H·y gi¶i thÝch t¹i sao khi magie ch¸y l¹i ph¸t s¸ng chãi giµu tia tö ngo¹i?2. T¹i sao khi magie ch¸y l¹i ph¶i høng b»ng chÐn kh« mµ kh«ng b»ng cèc thuû tinh?

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 47

3. Tõ thÝ nghiÖm trªn h·y nªu kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng ph¶n øng cña magie víi oxi vµ kh¶ n¨ng tan trong níc cña magie oxit.ThÝ nghiÖm 5: T¸c dông cña canxi víi níc.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: canxi, níc cÊt, dung dịch phenolpthalein, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: cho mÉu canxi (b»ng h¹t ®Ëu) vµo èng nghiÖm cã chøa níc (kho¶ng 1/3 cña èng). Quan s¸t hiÖn tîng. Thªm vµi giät dung dịch phenolphtalein vµo èng nghiÖm sau khi ph¶n øng kÕt thóc. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

C©u háiH·y dù ®o¸n nh÷ng hiÖn tîng cã thÓ x¶y ra khi cho canxi kim lo¹i ph¶n øng víi níc, kiÓm tra dù ®o¸n ®ã b»ng thùc nghiÖm.ThÝ nghiÖm 6: Lµm mÒm níc cøng.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: C¸c dung dÞch: níc v«i trong, canxi sunfa, natri cacbonat, b×nh kÝp ( hoÆc b×nh cÇu cã nh¸nh) ®iÒu chÕ khÝ CO2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: èng nghiÖm chøa kho¶ng 5-8ml dung dÞch níc v«i trong. Cho luång khÝ CO2 tõ tõ qua dung dÞch ®Õn khi hoµ tan hoµn toµn kÕt tña t¹o ra. Läc, thu ®îc dung dÞch trong suèt chøa canxi hi®ro cacbonat.

LÊy 5 èng nghiÖm:Cho vµo èng 1, 2, 3 mçi èng 1, 2, 3 mçi èng 1ml dung dÞch canxi hi®ro cacbonat.Cho vµo èng 4, 5 mçi èng 1ml dung dÞch lo·ng canxi sunfat.§un nãng èng nghiÖm 1.Thªm vµo èng nghiÖm 2, 4 mçi èng 1ml dung dÞch níc v«i.Thªm vµo èng 3,5 mçi èng 1ml dung dÞch natri cacbonat. NhËn xÐt hiÖn tîng x¶y ra ë èng 5. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. Níc cøng lµ g×?2. Trong c¸c èng nghiÖm trªn èng nµo ®· chøa níc mÒm ? h·y tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p lµm mÒm níc cøng?3. NÕu dung dÞch trong èng 4 cã bÞ vÈn ®ôc th× do nguyªn nh©n nµo?

Bµi 5tÝnh chÊt cña hîp chÊt kim lo¹i kiÒm thæ

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 48

ThÝ nghiÖm 1: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña Mg(OH)2.Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch MgCl2 0,5N; dung dịch

NaOH 2N; dung dịch HCl 2N; dung dịch phenolphtalein; dung dịch NH4Cl; níc cÊt, èng nghiÖm, cèc, ®òa thuû tinh.

C¸ch tiÕn hµnh: Cèc thuû tinh ®ùng kho¶ng 10ml dung dịch ®Õn khi t¹o kÕt ra kÕt tña. Thªm níc cÊt víi thÓ tÝch t¬ng ®¬ng. Dïng ®òa thuû tinh khuÊy ®Òu.Chia ®Òu dung dịch vµo 4 èng nghiÖm.- èng 1: thªm tõ tõ tõng giät dung dịch HCl.- èng 2: thªm tõ tõ tõng giät dung dịch muèi NH4Cl.- èng 3: thªm tõ tõ tõng giät dung dịch NaOH.- èng 4: thªm 2-3ml giät dung dịch phenolphthalein. NhËn xÐt hiÖn tîng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. Tõ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm trªn rót ra nhËn xÐt vÒ ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña Mg(OH)2.2. Cã thÓ dïng amoni hi®roxit ®Ó ®iÒu chÕ kÕt tña Mg(OH)2 kh«ng?ThÝ nghiÖm 2: §iÒu chÕ muèi kÐp magie amoni photphat.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch MgCl2, dung dịch b·o hoµ NH4Cl, dung dịch NH3, dung dịch Na3PO4, dung dịch HCl, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy vµo èng nghiÖm 3-4ml dung dịch MgCl2 cho tiÕp khi kÕt tña tan hÕt. Thªm tõ tõ tõng giät dung dịch NH3. ThÊy g×?Thªm 1 ml dung dịch Na3PO4 ( hoÆc natri ®ihi®ro photphat). Quan s¸t mµu cña kÕt tña. G¹n lÊy tinh thÓ, cho thªm axit HCl vµo èng nghiÖm, tinh thÓ tan.

C©u hái1. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n lµm tan kÕt tña khi thªm dung dịch b·o hoµ NH4Cl.2. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho thªm Na3PO4 ®Ó t¹o thµnh kÕt tña MgNH4PO4 vµ khi cho t¸c dông víi axit HCl ®Æc.3. Ph¶n øng t¹o ra kÕt tña MgNH4PO4 cã t¸c dông g×?ThÝ nghiÖm 3: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña Ca(OH)2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: canxi oxit, níc cÊt, cèc thuû tinh, ®òa thuû tinh, dung dịch phenolphtalein, b×nh kÝp ( hoÆc b×nh cÇu cã nh¸nh) ®iÒu chÕ CO2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 49

1. Cho canxi oxit míi nung vµo èng nghiÖm vµo cèc, thªm níc vµo, sau khi c¸c côc v«i sèng ®· ph©n r· hÕt, tiÕp tôc thªm níc vµo, dïng ®òa thuû tinh trén ®Òu.§Ó yªn thêi gian, läc g¹n phÇn dung dịch láng trong suèt, tiÕp tôc lµm l¹i lÇn thø hai nh trªn, thu ®îc dung dịch Ca(OH)2. §æ vµo lä ®Ëy kÝn.2. LÊy 1ml níc v«i cho vµo èng nghiÖm, thªm vµo 1-2ml giät dung dịch phenolphtalein. H·y kÕt luËn vÒ tÝnh baz¬ cña dung dịch níc v«i.3. LÊy kho¶ng 4-5ml níc v«i cho vµo èng nghiÖm thø hai, cho luång khÝ CO2 tõ tõ léi qua dung dịch cho ®Õn khi cã kÕt tña. TiÕp tôc cho kÝ qua cho ®Õn khi kÕt tña tan hÕt.4. Kh«ng cho khÝ CO2 ®i qua dung dịch , ®un nãng dung dịch cho ®Õn khi xuÊt hiÖn kÕt tña th× ngõng?

C©u háiB»ng c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng h·y gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng x¶y ra trong qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm?ThÝ nghiÖm 4: §é tan cña c¸c hi®roxit kim lo¹i kiÒm thæ.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dịch CaCl2 0,5N; SrCl2 0,5N; BaCl2 0,5; NaOH; èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: lÊy 3 èng nghiÖm chøa lÇn lît mçi èng 1-2 ml dung dịch CaCl2, SrCl2, BaCl2.§un èng nghiÖm thø nhÊt ( CaCl2) ®Õn kho¶ng 800C, thªm tõ tõ tõng giät dung dịch NaOH cho ®Õn khi cã kÕt tña. TiÕn hµnh t¬ng tù ®èi víi èng thø hai vµ thø ba, cho thªm cïng thÓ tÝch dung dịch NaOH. H·y so s¸nh ®é tan cña c¸c hi®roxit kim lo¹i kiÒm thæ.

C©u háiT¹i sao trong thÝ nghiÖm trªn ph¶i chän dung dịch c¸c muèi cïng nång ®é vµ cïng thÓ tÝch dung dịch NaOH?ThÝ nghiÖm 5: C¸c muèi sunfat cña kim lo¹i kiÒm.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dịch Na2SO4, CaCl2, BaCl2, MgCl2, SrCl2, H2SO4 ®Æc, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: Thªm vµo tõng giät dung dịch Na2SO4 vµo èng nghiÖm chøa s½n 1ml dung dịch CaCl2. NhËn xÐt hiÖn tîng. §Ó yªn èng nghiÖm cho kÕt tña l¾ng xuèng, g¹n kÕt tña. Cho thªm tõng giät dung dịch H2SO4 ®Æc. NhËn xÐt kh¶ n¨ng tan cña kÕt tña trong níc vµ trong dung dịch H2SO4 ®Æc.

LÆp l¹i thÝ nghiÖm nh trªn víi BaCl2, MgCl2, SrCl2.C©u hái

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 50

1. T¹i sao muèi CaSO4 cã kh¶ n¨ng tan trong axit H2SO4 ®Æc nhiÒu h¬n trong níc?2. B»ng c¸ch nµo cã thÓ lµm tan ®îc muèi BaSO4?ThÝ nghiÖm 6: C¸c muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm thæ.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dịch Na2CO3, CaCl2, BaCl2, MgCl2, SrCl2, axit HCl, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh : Thªm tõng giät dung dịch Na2CO3 vµo èng nghiÖm ®ùng s½n 1ml dung dịch muèi CaCl2. NhËn xÐt hiÖn tîng. Thªm tõng giät dung dịch HCl vµo kÕt tña thu ®îc. NhËn xÐt hiÖn tîng. LÆp l¹i thÝ nghiÖm nh trªn víi c¸c dung dịch BaCl2, MgCl2, SrCl2.

C©u hái1. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n lµm tan kÕt tña?2. Khi läc kÕt tña cña c¸c muèi sunfat cña kim lo¹i kiÒm thæ trªn. Lµm thÕ nµo ®Ó röa s¹ch ion Cl-? Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt ®· hÕt ion Cl-?ThÝ nghiÖm 7: Muèi cromat cña kim lo¹i kiÒm thæ.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: C¸c dung dịch muèi CaCl2 0,5N, BaCl20,5N, MgCl20,5N, SrCl20,5N, dung dịch K2Cr2O7, axit HCl 2N vµ axit CH3COOH 2N.

C¸ch tiÕn hµnh: LÇn lît riªng vµo 3 èng nghiÖm 1ml dung dịch c¸c muèi ®· chuÈn bÞ ë trªn. Thªm vµo 4-5 giät dung dịch K2Cr2O7. Muèi cromat nµo kÕt tña? Mµu s¾c cña chóng. G¹n lÊy c¸c kÕt tña råi chia mçi chÊt lµm hai phÇn. §em hoµ riªng mçi phÇn ®ã vµo dung dịch axit CH3COOH vµ dung dịch axit HCl.

C©u háiQuan s¸t hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra. ThÝ nghiÖm 8: Mµu ngän löa cña kim lo¹i kiÒm thæ.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch b·o hoµ CaCl2, SrCl2, BaCl2, dung dịch axit HCl ®Æc, ®òa platin, ®Ìn cån.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy ®òa platin nhóng vµo dung dịch axit HCl ®Æc,®èt trªn ngän löa ®Ìn khÝ ( cã thÓ dïng ®Ìn cån). TiÕp tôc lµm nh vËy cho ®Õn khi cã ngän löa kh«ng mµu. Nhóng ®òa platin ®· ®îc lµm s¹ch nh trªn vµo c¸c dung dịch BaCl2 b·o hoµ ®èt trªn ngän löa. NhËn xÐt mµu ngän löa. LÆp l¹i thÝ nghiÖm nh trªn víi c¸c dung dịch CaCl2, SrCl2.

C©u háiMµu ngän löa thu ®îc cã phï hîp víi lý thuyÕt kh«ng? NÕu kh«ng h·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n sai lÖch ®ã.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 51

ThÝ nghiÖm 9: TÝnh chÊt cña dung dịch BaCl2.Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch BaCl2, Na2CO3, K2CrO4,

H2SO4, èng nghiÖm.C¸ch tiÕn hµnh: Cho vµo 3 èng nghiÖm mçi èng mét

Ýt c¸c dung dịch sau: , Na2CO3, K2CrO4, H2SO4. Thªm vµo mçi èng 2-3 giät dung dịch BaCl2 ë trªn.

C©u háiQuan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch qu¸ tr×nh lµm thÝ nghiÖm ®· lµm.

Bµi 6Nh«m vµ c¸c hîp chÊt cña nh«m

ThÝ nghiÖm 1: T¸c dông cña nh«m víi c¸c dung dÞch axit.Ho¸ chÊt vµ dông cô: Nh«m h¹t, c¸c dung dịch axit

HCl 1N, axit H2SO4 1N, axit HCl ®Æc, axit HNO3 ®Æc, H2SO4

®Æc, èng nghiÖm, ®Ìn cån.C¸ch tiÕn hµnh : - LÇn lît cho vµo 3 èng nghiÖm mçi

èng 1-2ml dung dịch axit HCl lo·ng, H2SO4 lo·ng, axit HNO3 lo·ng. Thªm vµo mçi èng vµi h¹t nh«m ( cÇn nghiªng èng nghiÖm cho nh«m r¬i theo thµnh èng). Quan s¸t hiÖn tîng. §ung nãng dung dịch. Quan s¸t hiÖn tîng vµ so s¸nh.- LÆp l¹i thÝ nghiÖm t¬ng tù nh trªn nhng thay b»ng axit ®Æc.

C©u háiTrong c¸c axit trªn axit nµo hoµ tan nh«m dÔ h¬n c¶? kiÓm tra dù kiÕn b»ng thùc nghiÖm? ThÝ nghiÖm 2: Sù thô ®éng ho¸ cña nh«m.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Thanh nh«m, dung dịch axit HCl 2N, dung dịch HNO3 ®Æc, níc cÊt, giÊy läc, èng nghiÖm, chËu thuû tinh.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy hai èng nghiÖm: èng (1) ®ùng dung dịch HCl ®Æc. èng (2) ®ùng HNO3 ®Æc. Nhóng thanh nh«m vµo èng thø nhÊt. Quan s¸t hiÖn tîng. LÊy thanh nh«m ra khái èng (1), röa b»ng níc cÊt, lau kh« b»ng giÊy läc, sau ®ã nhóng vµo èng (2) ®ùng dung dịch axit HNO3 ®Æc trong thêi gian 10 phót. LÊy thanh nh«m ra khái èng (2), röa l¹i b»ng níc cÊt vµ mét lÇn n÷a nhóng vµo èng chøa axit HCl. Quan s¸t hiÖn tîng.

C©u háiT¹i sao nhóng thanh nh«m lÇn sau vµo cèc ®ùng axit HCl th× kh«ng cã khÝ tho¸t ra nh lÇn ®Çu?

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 52

ThÝ nghiÖm 3: T¸c dông cña nh«m víi dung dịch kiÒm.Ho¸ chÊt vµ dông cô: Nh«m h¹t, dung dịch NaOH 2N,

èng nghiÖm.C¸ch tiÕn hµnh: cho vµo èng nghiÖm 2-3ml dung dịch

NaOH, thªm vµo vµi h¹t nh«m ( nghiªng èng nghiÖm cho h¹t nh«m trît theo thµnh èng).

NhËn xÐt hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n x¶y ra ph¶n øng.ThÝ nghiÖm 4: T¸c dông cña nh«m víi oxi vµ víi níc.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Thanh nh«m, dung dịch HgCl2, dung dịch CuCl2, níc cÊt, rîu etylic, b¸t sø, cèc, mÆt kÝnh ®ång hå, giÊy r¸p, giÊy läc, ®Ìn.

C¸ch tiÕn hµnh: Dïng giÊy r¸p ®¸nh s¹ch líp oxit trªn bÒ mÆt s¸u thanh nh«m, sau ®ã nhóng vµo rîu etylic (®Ó röa c¸c vÕt nhên), dïng giÊy läc lau kh«.- Thanh 1: ®Ó yªn ngoµi kh«ng khÝ, sau mét thêi gian quan s¸t bÒ mÆt cña thanh nh«m.- Thanh 2: nhóng vµo trong níc nãng. Quan s¸t hiÖn tîng.- Thanh 3 vµ 4: ®Æt lªn b¸t sø, nhá lªn mçi thanh mét Ýt giät dung dịch muèi HgCl2. Sau 5 phót, röa b»ng níc, ®Æt thanh (3) lªn mÆt kÝnh ®ång hå vµ ®Ó yªn trong kh«ng khÝ. Thanh (4) nhóng vµo cèc níc nãng. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra bÒ mÆt cña nh«m cña thanh (3) vµ (4). So s¸nh hiÖn tîng x¶y ra ë thanh (1) víi thanh (3), thanh (2) víi thanh (4).- TiÕn hµnh t¬ng tù nh thanh 3,4 ®èi víi thanh 5 vµ 6, nh-ng thay dung dịch HgCl2 b»ng dung dịch CuCl2.

C©u háiGi¸i thÝch qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn vµ nªu kÕt luËn vÒ k¶h n¨ng ph¶n øng cña nh«m víi oxi vµ níc.ThÝ nghiÖm 5: T¸c dông cña nh«m víi lu huúnh vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Nh«m bét, lu huúnh bét, níc cÊt, giÊy ch× hoÆc dung dịch Pb(NO3)2 0,5N, giÊy läc, tÊm s¾t t©y hoÆc miÕng ngãi, ®Ìn.

C¸ch tiÕn hµnh: Trén mét mét hçn hîp bét nh«m víi bét lu huúnh theo tØ lÖ 1:2 ( theo khèi lîng) ®æ hçn hîp lªn tÊm s¾t t©y hoÆc tÊm ngãi. Dïng ®Ìn cån ®èt tÊm s¾t t©y hoÆc tÊm ngãi cho ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra. §Ó nguéi cho s¶n phÈm thu ®îc vµo èng nghiÖm. Thªm tõ tõ tõng giät níc vµo èng. CÈn thËn ngöi khÝ tho¸t ra. LÊy tê giÊy ch× ( hoÆc giÊy läc tÈm dung dịch Pb(NO3)2) ®Æt lªn èng

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 53

nghiÖm. Quan s¸t sù thay ®æi mµu s¾c cña giÊy ch×. TiÕp tôc thªm níc, quan s¸t dung dịch thu ®îc.

C©u hái1. Cã thÓ ®iÒu chÕ nh«m sunfua b»ng ph¬ng ph¸p cho muèi nh«m tan t¸c dông víi muèi sunfua tan ®îc kh«ng?2. NÕu ®Ó nh«m sunfua ( võa ®iÒu chÕ ë trªn) trong kh«ng khÝ Èm cã ®îc kh«ng?3. GiÊy ch× cã t¸c dông g× trong thÝ nghiÖm trªn?ThÝ nghiÖm 6: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt lìng tÝnh cña nh«m hi®roxit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dịch nh«m sunfat (hoÆc nh«m clorua), dung dịch NH3 ®Æc, axit HCl ®Æc, NaOH, nh«m vôn, b×nh kÝp hoÆc b×nh cÇu cã nh¸nh ®iÒu chÕ khÝ CO2, cèc, èng nghiÖm, giÊy läc, phÔu läc, gi¸ s¾t.

C¸ch tiÕn hµnh 1. Trong 3 nghiÖm mèi èng 1-2ml dung dịch muèi nh«m sunfat, thªm vµo mçi èng tõ tõ giät dung dịch NH3 cho ®Õn khi cã kÕt tña. Quan s¸t mµu s¾c vµ tr¹ng th¸i cña kÕt tña thu ®îc.- èng 1: ®Ó so s¸nh.- èng 2: cho thªm tõ tõ tõng giät dung dịch HCl.- èng 3: cho thªm tõ tõ tõng giät dung dịch NaOH.NhËn xÐt vµ so s¸nh hiÖn tîng c¶ 3 èng nghiÖm. Nªu kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña nh«m hi®roxit.2. LÊy kho¶ng 0,5 gam nh«m vôn cho tan vµo dung dịch NaOH (khi nh«m ngõng tan, cho thªm NaOH ®Ó nh«m tan hÕt). Läc dung dịch. Chia dung dịch níc läc thµnh hai phÇn kh«ng b»ng nhau vµo hai èng nghiÖm.- èng 1: phÇn nhiÒu h¬n, cho thªm tõ tõ luång khÝ CO2 ®i qua. Theo dâi hiÖn tîng.- èng 2: ®un nãng dung dịch ®Õn s«i vµ cho tõ tõ tõng giät dung dịch b·o hoµ amoni clrrua. Theo dâi hiÖn tîng.

C©u hái1. C¸c qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm trªn ®· chøng minh tÝnh chÊt g× cña nh«m hi®roxit.2. T¹i sao khi cho khÝ CO2 ®i qua dung dịch ë èng (1) l¹i xuÊt hiÖn kÕt tña.3. T¸c dông cña dung dịch amoni clorua ë èng (2)?ThÝ nghiÖm 7: T¸c dông cña nh«m víi iot.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: iot tinh thÓ, níc cÊt, tÊm g¹ch men, b×nh 50ml cã nót, cèi, chµy sø.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 54

C¸ch tiÕn hµnh: iot tinh thÓ ®îc lµm kh« trong b×nh kh« b»ng canxi clorua, vµnh b×nh lµm kh« b»ng bét tan ( kh«ng b«i b»ng vad¬lin). NghiÒn tinh thÓ iot trong cèi sø. Dïng th×a nhá lÊy hçn hîp bét nh«m vµ iot ®· nghiÒn nhá víi thÓ tÝch b»ng nhau, cho vµo mét lä cã nót vµ cÈn thËn l¾c nhÑ ®Ó trén ®Òu. §æ mét Ýt hçn hîp lªn tÊm g¹ch men, vun thµnh ®èng nhá, dïng ®òa thuû tinh Ên thµnh lâm ë gi÷a ®èng, thªm 1-2ml giät níc. Sau 2-3 phót, ph¶n øng b¾t ®Çu x¶y ra m¹nh, to¶ nhiÖt vµ ph¸t s¸ng, cã h¬i mµu tÝm tho¸t ra. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

Ghi chó: - v× iot tho¸t ra rÊt ®éc nªn chØ lÊy mét Ýt hçn hîp trªn ®Ó lµm thÝ nghiÖm.

- Trong thÝ nghiÖm trªn níc nãng ®ãng vai trß lµm xóc t¸c.ThÝ nghiÖm 8: Al(OH)3 hÊp phô alazarin.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch Al2(SO4)3, dung dịch NH3 ®Æc, níc cÊt, dung dÞch alazarin, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: Cho vµo èng nghiÖm 2-3ml dung dịch Al2(SO4)3, thªm tõ tõ tõng giät dung dịch NH3 cho ®Õn khi cã kÕt tña xuÊt hiÖn. Thªm vµo kho¶ng 1ml dung dịch alazarin. ®un s«i dung dịch kho¶ng 1-2phót. KÕt tña sÏ l¾ng xuèng. NhËn xÐt mµu s¾c cña kÕt tña vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n.ThÝ nghiÖm 9: §iÒu chÕ phÌn nh«m.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: K2SO4 tinh thÓ, Al2(SO4)3 tinh thÓ, níc cÊt, c©n ®iÖn tö, cèc, ®Ìn, phÔu läc, giÊy läc, ®òa thuû tinh.

C¸ch tiÕn hµnh 1. Dïng c©n ®iÖn tö c©n 18,4gam K2SO4 tinh thÓ cho vµo cèc vµ thªm 70ml níc cÊt. C©n 70,2gam Al2(SO4)3. 18H2O tinh thÓ cho vµo cèc chøa 60ml níc. §un nãng c¶ hai dung dịch ®Õn 1000C, trén hai dung dịch víi nhau, dïng ®òa thuû tinh khuÊy m¹nh. Sau mét thêi gian ng¾n dung dịch b¾t ®Çu bÞ vÈn ®ôc, c¸c tinh thÓ muèi kÐp K2SO4. Al2(SO4)3.24H2O sÏ t¸ch ra. Lµm nguéi, läc t¸ch tinh thÓ vµ lµm kh« gi÷a hai tê giÊy läc.2. Tinh chÕ phÌn nh«m tõ phÌn nh«m kÜ thuËt. Dïng c©n ®iÖn tö c©n 200gam phÌn kÜ thuËt, cho vµo cèc, thªm 200ml níc nãng, dïng ®òa thuû tinh khuÊy ®Òu cho phÌn tan hÕt. Läc dung dịch nãng vµ ®Ó nguéi. Tinh thÓ phÌn sÏ t¸ch ra. Lµm kh« phÌn gi÷a hai tê giÊy läc.3. Quan s¸t h×nh d¹ng tinh thÓ phÌn díi kÝnh hiÓn vi.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 55

Ghi chó 1. Tinh thÓ phÌn nh«m –kali trong suèt kh«ng mµu, h×nh t¸m mÆt.2. PhÌn nh«m –kali kh«ng bÞ th¨ng hoa ngoµi kh«ng khÝ. Khi nung ®Õn 920C phÌn nãng ch¶y trong níc kÕt tinh, ®Õn 1200C mÊt níc kÕt tinh biÕn d¹ng khan, gäi lµ bét phÌn phi.

C©u hái1. T¹i sao l¹i lÊy lîng K2SO4 vµ Al2(SO4)3 theo tØ lÖ nh trªn?2. Nghiªn cøu c¸ch sö dông kÝnh hiÓn vi? Lµm thÕ nµo ®Ó quan s¸t ®îc tinh thÓ phÌn nh«m –kali díi kÝnh hiÓn vi râ nhÊt?

Bµi 7®ång vµ b¹c

ThÝ nghiÖm 1: TÝnh chÊt cña ®ång kim lo¹i.Ho¸ chÊt vµ dông cô: ®ång kim lo¹i (l¸ hoÆc d¹ng vá

bµo); s¾t kim lo¹i ( ®inh hoÆc vá bµo ). C¸c dung dịch axit: HCl ®Æc vµ lo·ng, HNO3 ®Æc vµ lo·ng, H2SO4 lo·ng vµ ®Æc, AgNO3,FeCl3, HgCl2, CuSO4, èng nghiÖm, ®Ìn, cÆp gç.

C¸ch tiÕn hµnh 1. Trong 6 èng nghiÖm lÇn lît ®ùng c¸c dung dịch axit trªn. Cho vµo mçi èng mét m¶nh ®ång. Theo dâi hiÖn tîng. §un nãng èng nghiÖm vµ tiÕp tôc theo dâi hiÖn tîng. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra ph¶n øng.2. Trong 4 èng nghiÖm kh¸c:- èng 1: chøa dung dịch AgNO3.- èng 2: chøa dung dịch HgCl2.- èng 3: chøa dung dịch FeCl3.Cho vµo mçi èng vµi m¶nh ®ång. Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng?- èng 4: chøa dung dịch CuSO4, cho thªm vµo vµi mÈu s¾t. Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng?

Chó ý: Lµm c¸c thÝ nghiÖm víi c¸c dung dịch HNO3 lo·ng vµ ®Æc, H2SO4 ®Æc trong tñ hèt.ThÝ nghiÖm 2: §iÒu chÕ CuCl.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: CuCl2, HCl ®Æc, phoi ®ång, níc cÊt, rîu, èng nghiÖm, cèc.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy vµo èng nghiÖm to 2 gam CuCl2, thªm vµo ®ã kho¶ng 5ml níc cÊt, 2ml dung dịch HCl ®Æc vµ 2 gam phoi ®ång ®· c¾t nhá ( hoÆc ®ång vôn). §Ëy

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 56

èng nghiÖm b»ng c¸i nót cã l¾p van Benzen. §un nãng hçn hîp trªn ngän löa ®Ìn cån cho ®Õn khi dung dịch chuyÓn mµu (kho¶ng 15-20 phót). Khi ph¶n øng kÕt thóc g¹n nhanh lÊy dung dịch vµo cèc chøa kho¶ng 20ml níc l¹nh. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra trong cèc níc.Läc nhanh kÕt tña t¸ch ra, ®Çu tiªn röa kÕt tña b»ng níc, sau ®ã b»ng rîu. Thu tinh thÓ vµo lä, ®Ëy kÝn, gi÷ l¹i ®Ó lµm c¸c thÝ nghiÖm sau. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. NÕu ®Ó CuCl ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian nã bÞ biÕn ®æi g× kh«ng?ThÝ nghiÖm 3: TÝnh chÊt cña CuCl.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: tinh thÓ CuCl, HCl ®Æc, NH3 ®Æc, NaCl b·o hoµ.

C¸ch tiÕn hµnh a. LÊy mét Ýt muèi CuCl ®iÒu chÕ ®îc ®em lÇn lît hoµ tan vµo c¸c dung dịch HCl ®Æc vµ NH3 ®Æc. Quan s¸t hiÖn t-îng vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.b. LÊy vµi tinh thÓ CuCl hoµ tan vµo dung dịch NaCl b·o hoµ. Khi muèi ®· tan hÕt dïng níc pha lo·ng dung dịch ®îc. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra.ThÝ nghiÖm 4: TÝnh oxi ho¸ cña ®ång 2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dịch CuSO4 0,02N; dung dịch KI 20%; benzen, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: Trong èng nghiÖm chøa kho¶ng 5ml dung dịch CuSO4, thªm tõng giät dung dịch KI. NhËn xÐt sù thay ®æi mµu cña dung dịch. Quan s¸t mµu chÊt r¾n ë ®¸y èng nghiÖm. Lµm thÕ nµo thÊy râ mµu cña s¶n phÈm? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng.ThÝ nghiÖm 5: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña cu(OH)2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch CuSO4 10%, dung dÞch NaOH 20% vµ 30%, dung dÞch HCl 1M, cèc thuû tinh, phÔu läc, giÊy läc, èng nghiÖm, chÐn sø.

C¸ch tiÕn hµnh: Trong cèc thuû tinh chøa kho¶ng 3ml dung dÞch CuSO4, thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch NaOH 2% cho ®Õn khi kÕt tña hoµn toµn. Läc t¸ch kÕt tña, röa kÕt tña b»ng níc cÊt. Chia kÕt tña lµm 3 phÇn: - PhÇn 1: cho vµo èng nghiÖm, sau ®ã thªm tõng giät dung dÞch axit HCl. NhËn xÐt hiÖn tîng.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 57

- PhÇn 2: cho vµo èng nghiÖm, sau ®ã thªm tõng giät dung dÞch NaOH 30% cho ®Õn khi kÕt tña tan. NhËn xÐt mµu s¾c cña dung dÞch.- PhÇn 3: cho vµo chÐn sø vµ nung nãng cho ®Õn khi cã mµu s¾c thay ®æi hoµn toµn.

C©u hái1. Cu(OH)2 cã kh¶ n¨ng tan trong kiÒm ®Æc. ThÝ nghiÖm ®· chøng minh tÝnh chÊt g× cña ®ång hi®roxit? ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.2. Tõ c¸c thÝ nghiÖm trªn rót ra kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña ®ång hi®roxit?ThÝ nghiÖm 6: §iÒu chÕ b¹c kim lo¹i.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: AgNO3, dung dÞch HNO3, dung dÞch NH3 2%, glucose 5%, níc cÊt, èng nghiÖm, ®Ìn cån.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy mét èng nghiÖm, röa s¹ch b»ng níc. Cho vµo mçi èng nghiÖm ®ã 1-2ml dung dÞch HNO3 lo·ng, tr¸ng ®Òu, ®un nhÑ råi ®æ dung dÞch ®i. Röa l¹i èng nghiÖm nhiÒu lÇn b»ng níc cÊt sÊy kh«. LÊy vµo èng nghiÖm ®ã 2 ml dung dÞch AgNO3 10%. Thªm vµo tõ tõ tõng giät dung dÞch NH3 2% ®Õn khi kÕt tña võa t¹o thµnh råi tan hÕt ( kh«ng cho d qu¸ nhiÒu dung dÞch NH3). Thªm 3ml dung dÞch glucose 5%, l¾c nhÑ råi ng©m vµo mét cèc níc nãng kho¶ng 70-800C. Khi thÊy b¹c ®· tr¸ng ®Çy èng nghiÖm th× lÊy ra, ®æ dung dÞch trong èng nghiÖm ®i, råi tr¸ng èng nghiÖm b»ng níc cÊt. Quan s¸t sù t¹o thµnh mµng máng b¹c kim lo¹i trªn thµnh èng nghiÖm.

Chó ý: KÕt qu¶ thÝ nghiÖm phô thuéc vµo giai ®o¹n lµm s¹ch èng nghiÖm. Sau thÝ nghiÖm röa èng nghiÖm b»ng dung dÞch HNO3 ®Æc vµ thu håi AgNO3 cho phßng thÝ nghiÖm.

C©u háiViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra. Trong thÝ nghiÖm nµy agNO3, NH3 vµ glucose ®ãng vai trß g×?ThÝ nghiÖm 7: C¸c halogenua cña b¹c.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dÞch AgNO3, NaCl, KBr vµ KI , NH3 ®Æc, Na2S2O3 2N.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy 3 èng nghiÖm, mçi èng 5-6 giät dung dÞch AgNO3, lÇn lît thªm riªng vµo mçi èng 5-6 giät c¸c dung dÞch NaCl, KBr vµ KI. Quay li t©m, g¹n lÊy kÕt tña, sau ®ã röa kÕt tña vµi lÇn b»ng níc cÊt. Quan s¸t mµu s¾c cña kÕt tña thu ®îc. Chia mçi lo¹i kÕt tña thu ®îc lµm hai phÇn: LÇn lît hoµ tan kÕt tña b¹c halogenua ®ã trong

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 58

c¸c dung dÞch NH3 ®Æc vµ Na2S2O3 2N. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra.

C©u hái1. Dùa vµo tÝch sè tan cña c¸c halogenua b¹c vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña c¸c phøc chÊt t¹o thµnh h·y gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.BiÕt tÝch sè tan cña halogenua

vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña phøc: .

2. NÕu ®Ó b¹c halogenua ngoµi ¸nh s¸ng mét thêi gian sÏ cã hiÖn tîng g× x¶y? hiÖn tîng nµy cã øng dông g× trong thùc tÕ.

Bµi 8

kÏm vµ hîp chÊt cña kÏm

ThÝ nghiÖm 1: T¸c dông cña kÏm víi dung dÞch axit.Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dÞch axit HCl, HNO3,

H2SO4 lo·ng vµ ®Æc, H2SO4 2N tinh khiÕt, Zn h¹t, CuSO4, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy riªng vµo 6 èng nghiÖm mét Ýt c¸c dung dÞch HCl, HNO3, H2SO4 lo·ng vµ ®Æc. Bá vµo èng nghiÖm mét m¶nh kÏm nhá. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. 2. Bá vµo m¶nh kÏm vµo mét èng nghiÖm råi thªm vµo ®ã 1ml dung dÞch H2SO4 2N lo¹i tinh khiÕt. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. Sau ®ã thªm vµo èng nghiÖm ®ã vµi giät dung dÞch CuSO4. So s¸nh tèc ®é cña ph¶n øng tríc vµ sau khi thªm CuSO4.

C©u hái1. Gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c thÝ nghiÖm trªn.2. KÏm cã thÓ khö ®îc HNO3 trong dung dÞch lo·ng cho nh÷ng s¶n phÈm nµo? T×m c¸ch chøng minh sù cã mÆt cña s¶n phÈm ®ã.3. Cho dung dÞch CuSO4 vµo cã môc ®Ých g×.4. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n tèc ®é kh¸c nhau tríc vµ sau khi thªm CuSO4.ThÝ nghiÖm 2: T¸c dông cña kÏm víi dung dÞch kiÒm.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 59

Ho¸ chÊt vµ dông cô: kÏm bét, dung dÞch NaOH 5%, dung dÞch NH3 25%, dung dÞch NH4Cl b·o hoµ, ho¸ chÊt vµ dông cô ®iÒu chÕ khÝ CO2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. Cho mét Ýt bét kÏm vµo èng nghiÖm kh«, sau ®ã thªm kho¶ng 10ml dung dÞch NaOH 5%. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, läc lÊy dung dÞch. Cho luång khÝ CO2 ®· khö hÕt axit HCl tõ tõ léi qua dung dÞch cho ®Õn khi cã kÕt tña xuÊt hiÖn. Quan s¸t mµu s¨c cña kÕt tña.2. LÊy hai èng nghiÖm kh¸c, cho vµo mçi èng mét Ýt bét kÏm.- èng 1: thªm vµo mét Ýt dung dÞch NH3 25%.- èng 2: thªm vµo mét Ýt dung dÞch b·o hoµ NH4Cl.§un nhÑ theo dâi hiÖn tîng.

C©u hái1. Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.2. Cho luång khÝ CO2 qua dung dÞch nh»m môc ®Ých g×? T¹i sao ph¶i khö s¹ch h¬i axit HCl?3. Qu¸ tr×nh tan cña kim lo¹i kÏm trong dung dÞch NaOH vµ dung dÞch NH4OH cã ®Æc ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau?ThÝ nghiÖm 3: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña kÏm hi®roxit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch ZnCl2, dung dÞch NaOH, dung dÞch HCl, dung dÞch NH3, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: Trong èng nghiÖm chøa kho¶ng 3ml dung dÞch ZnCl2. cho tõ tõ tõng giät dung dÞch NaOH cho ®Õn khi xuÊt hiÖn kÕt tña. Quan s¸t mµu s¾c cña kÕt tña. Chia kÕt tña vµo ba èng nghiÖm:- èng 1: tiÕp tôc cho tõ tõ tõng dung dÞch NaOH. Theo dâi hiÖn tîng.- èng 2: Cho thªm tõng giät dung dÞch HCl. Theo dâi hiÖn t-îng.- èng 3: Cho thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch NH3. theo dâi hiÖn tîng.

C©u hái1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña kÕt tña?2. T¹i sao kÕt tña cã kh¶ n¨ng tan trong dung dÞch NH3?ThÝ nghiÖm 4: TÝnh chÊt cña kÏm oxit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: kÏm oxit, dung dÞch axit HCl, dung dÞch NaOH, dung dÞch NH3, èng nghiÖm.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 60

C¸ch tiÕn hµnh: cho vµo 3 èng nghiÖm kh¸c nhau mçi èng 3 ml dung dÞch HCl, NaOH, NH3. sau ®ã cho vµo mçi èng mét Ýt kÏm oxÝt. Quan s¸t hiÖn tîng.

C©u hái ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña ZnO.

Bµi 9tÝnh chÊt cña crom- mangan vµ c¸c hîp chÊt cña

chóng

ThÝ nghiÖm 1: T¸c dông cña Crom víi c¸c dung dÞch axit lo·ng.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: Crom kim lo¹i, dung dÞch axit HCl 2N, dung dÞch axit H2SO4 2N, dung dÞch NaOH, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy vµo hai èng nghiÖm, èng thø nhÊt 2ml dung dÞch HCl 2N vµ èng thø hai 2ml H2SO4 2N. Bá vµo mçi èng mÉu nhá Cr kim lo¹i. §Ëy nhanh èng nghiÖm b»ng nót. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, nhá ngay vµo c¸c dung dÞch thu ®îc 1ml dung dÞch NaOH 2N. Quan s¸t mµu cña kÕt tña Cr(OH)2 t¹o thµnh vµ sù oxi ho¸ dÇn dÇn nã bëi oxi trong kh«ng khÝ. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.ThÝ nghiÖm 2: §iÒu chÕ dung dÞch CrCl2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch CrCl3, dung dÞch HCl ®Æc, Zn, benzen hay toluen, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy vµo èng nghiÖm 2-3ml dung dÞch CrCl3 vµ thªm vµo ®ã 5-6 ml dung dÞch HCl ®Æc. Bá vµo vµi viªn kÏm nhá vµo dung dÞch. Sau ®ã cho tiÕp kho¶ng 0,5ml benzen hay toluen. Quan s¸t sù thay ®æi mµu dÇn dÇn cña dung dÞch. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

C©u hái1. Dung m«i h÷u c¬ cã t¸c dông g×?2. C¸c dung dÞch Crom (II) cã t¸c dông g× trong phßng thÝ nghiÖm?ThÝ nghiÖm 3: TÝnh chÊt cña CrCl2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch CrCl2, tinh thÓ CH3COONa, èng nghiÖm, gi¸ s¾t, kÑp s¾t.

C¸ch tiÕn hµnh

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 61

- Rãt mét Ýt dung dÞch CrCl2 vµo èng nghiÖm. §Æt èng nghiÖm lªn gi¸, ®Ó ngoµi kh«ng khÝ. Quan s¸t sù thay ®æi mµu cña dung dÞch. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.- Bá mét Ýt tinh thÓ CH3COONa vµo èng nghiÖm kh¸c. Rãt nhanh mét Ýt dung dÞch CrCl2 vµo ®ã. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.ThÝ nghiÖm 4: §iÒu chÕ Cr2O3.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: amoni ®icromat, ®Ìn khÝ hoÆc ®Ìn cån, chÐn sø, gi¸ s¾t, kÑp s¾t.

C¸ch tiÕn hµnh: Bá Ýt bét amoni ®icrom at vµo chÐn sø nhá vµ kh«. §Æt chÐn lªn vßng trßn cña gi¸ s¾t. Bªn díi gi¸ d¶i mét tê giÊy. Dïng ®Ìn khÝ (hoÆc ®Ìn cån ®èt nãng chÐn). Khi thÊy amoni ®icromat b¾t ®Çu ph©n huû th× lÊy ®Ìn ra. Quan s¸t hiÖn tîng. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña ph¶n øng nhiÖt ph©n amoni ®icromat.ThÝ nghiÖm 5: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt dung dÞch Cr(OH)3.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch Cr2(SO4)3; dung dÞch NaOH, dung dÞch axit HCl, dung dÞch NH3.

C¸ch tiÕn hµnh: Cho vµo èng nghiÖm kho¶ng 2-3ml dung dÞch Cr2(SO4)3, thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch NH3 cho ®Õn khi xuÊt hiÖn kÕt tña. Quan s¸t mµu s¾c kÕt tña. Chia kÕt tña vµo 3 èng nghiÖm kh¸c nhau: - èng 1: TiÕp tôc cho dung dÞch NH3 d vµo.- èng 2: Cho tõ tõ tõng giät dung dÞch NaOH. Theo dâi hiÖn tîng vµ mµu s¾c cña dung dÞch sau ph¶n øng.- èng 3: Cho thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch axit HCl. Theo dâi hiÖn tîng vµ mµu s¾c cña dung dÞch thu ®îc.

C©u háiViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña Cr(OH)3.ThÝ nghiÖm 6: TÝnh chÊt cña CrCl3.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: tinh thÓ CrCl3, dung dÞch Na2S, NaOH 2N, dung dÞch Br2, èng nghiÖm, ®Ìn cån, gi¸ s¾t, kÑp s¾t.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy mét Ýt tinh thÓ CrCl3 hoµ tan trong èng nghiÖm . Chia dung dÞch vµo èng nghiÖm:- èng 1: ®Ó so s¸nh.- èng 2: Nhóng vµo dung dÞch mét m¶nh giÊy qu× xanh. NhËn xÐt sù thay dæi mµu cña giÊy qu×. - èng 3: §un dung dÞch ®Õn s«i. NhËn xÐt sù thay ®æi mµu s¾c cña dung dÞch so víi èng 1. ®Ó nguéi dung dÞch. NhËn xÐt sù thay ®æi mµu vµ tiÕp tôc so víi èng 1.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 62

- èng 4: Thªm vµi giät dung dÞch Na2S vµo èng nghiÖm. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng. - èng 5: Thªm vµo tõ tõ tõng giät dung dÞch NaOH 2N vµ sau ®ã cÈn thËn thªm 2-3 giät dung dÞch Br2. §un nãng èng nghiÖm. Quan s¸t sù thay ®æi mµu cña dung dÞch trong èng nghiÖm. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

C©u hái1. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n sù thay ®æi mµu cña dung dÞch muèi Cr(III) khi thay ®æi nhiÖt ®é.2. Trong níc ion nµo lµm cho dung dÞch Cr3+ cã mµu xanh lôc.ThÝ nghiÖm 7: C©n b»ng trong dung dÞch cromat.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch K2CrO4, dung dÞch K2Cr2O7, dung dÞch H2SO4, dung dÞch NaOH, dung dÞch Ba(OH)2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy 4 èng nghiÖm:- èng 1 vµ èng 2: cho vµo mçi èng 3-5ml dung dÞch K2CrO4.- èng 3 vµ 4: Cho vµo mçi èng 3-5ml dung dÞch K2Cr2O7.- èng 1 vµ 3 ®Ó so s¸nh.- èng 2: cho thªm vµi giät dung dÞch H2SO4. So s¸nh mµu s¾c cña dung dÞch ë èng 2 vµ 1.- èng 4: cho thªm vµo vµi giät dung dÞch NaOH. So s¸nh mµu s¾c cña dung dÞch ë èng 4 vµ 3.2. Trong mét èng nghiÖm kh¸c chøa 1-2ml dung dÞch K2Cr2O7 thªm vµo vµi giät dung dÞch Ba(OH)2. NhËn xÐt hiÖn tîng.

Ghi chó: CrO42- cã mµu vµng. Cr2O7

2- cã mµu da cam.C©u hái

1. H·y thiÕt lËp s¬ ®å biÓu thÞ sù c©n b»ng gi÷a ®icromat vµ cromat trong dung dÞch níc, tõ ®ã gi¶i thÝch sù thay ®æi mµu s¾c cña dung dÞch trªn.2. T¹i sao khi cho dung dÞch Ba(OH)2 t¸c dông víi dung dÞch kali ®icromat l¹i cã kÕt tña mµu vµng.ThÝ nghiÖm 8: TÝnh oxi ho¸ cña c¸c hîp chÊt crom (VI).

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch kali ®icromat, dung dÞch (NH4)2S, dung dÞch KI, dung dÞch FeSO4, dung dÞch axit H2SO4, dung dÞch kali cromat, hi®ro peoxit, èng nghiÖm, ®Ìn cån, gi¸ s¾t, kÑp s¾t.

C¸ch tiÕn hµnh

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 63

1. LÊy hai èng nghiÖm, cho vµo mçi èng 1-2ml dung dÞch K2Cr2O7, thªm vµo mçi èng ba giät dung dÞch axit H2SO4, cho tõ tõ tõng giät dung dÞch (NH4)2S vµo èng thø nhÊt vµ KI vµo èng thø hai. NhËn xÐt hiÖn tîng.2. LÊy mét Ýt dung dÞch K2CrO4 vµo èng nghiÖm, thªm vµo ®ã 2-3 giät dung dÞch (NH4)2S. §un nãng nhÑ hçn hîp. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. 3. LÊy vµo 3 èng nghiÖm mét Ýt c¸c dung dÞch : H2O2, KI vµ FeSO4, axit ho¸ c¸c dung dÞch b»ng mét giät axit H2SO4 lo·ng. Thªm vµo ®ã 3-4 giät dung dÞch K2CrO4. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra.

C©u háiThÝ nghiÖm trªn thÓ hiÖn tÝnh chÊt g× cña crom (VI), tÝnh chÊt thÓ hiÖn nh thÕ nµo trong thÝ nghiÖm trªn. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹.ThÝ nghiÖm 9: Muèi Ýt tan cña cromic.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch K2CrO4, dung dÞch Ba(NO3)2, dung dÞch Pb(NO3)2, dung dÞch AgNO3, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy 3 èng nghiÖm mçi èng ®ùng 2-3ml dung dÞch KClO3, thªm vµo mçi èng lÇn lît tõng giät c¸c dung dÞch Ba(NO3)2, Pb(NO3)2, AgNO3. NhËn xÐt mµu s¾c cña kÕt tña. (BaCrO4 : mµu vµng; PbCrO4: mµu vµng; Ag2CrO4: mµu n©u ®á).ThÝ nghiÖm 10: Hîp chÊt peoxit cña crom.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch H2SO4, K2Cr2O7 hoÆc K2CrO4, H2O2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy vµo èng nghiÖm vµi giät dung dÞch H2SO4 lo·ng, 1-2ml ete etylic vµ vµi giät dung dÞch K2Cr2O7 hoÆc K2CrO4. LÊy vµo 3 èng nghiÖm kh¸c 2-3ml dung dÞch H2O2 lo·ng. §æ hçn hîp dung dÞch cã chøa K2CrO4 vµo èng nghiÖm chøa H2O2. Dïng ®òa thuû tinh khuÊy cÈn thËn hçn hîp. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra vµ nhËn xÐt mµu cña dung dÞch trong líp ete etylic vµ líp níc.ThÝ nghiÖm 11: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña Mn(OH)2.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch MnSO4, dung dÞch NaOH, dung dÞch NH3, dung dÞch NH4Cl, mÆt kÝnh ®ång hå, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. §iÒu chÕ mét Ýt Mn(OH)2 b»ng t¸c dông cña dung dÞch MnSO4 víi dung dÞch NaOH. Quay li t©m g¹n lÊy kÕt tña. Chia kÕt tña thu ®îc thµnh 3 phÇn.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 64

- mét phÇn kÕt tña Mn(OH)2 b»ng dung dÞch HCl lo·ng.- Mét phÇn trong dung dÞch NaOH.- Mét phÇn ®Æt lªn mÆt kÝnh ®ång hå ®Ó ngoµi kh«ng khÝ, mét lóc sau quan s¸t mµu s¾c cña nã cã biÕn ®æi kh«ng? Gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng.b. LÊy hai èng nghiÖm, cho vµo mçi èng 3 giät dung dÞch NH3 lo·ng. Thªm vµo èng nghiÖm thø nhÊt 3 giät níc cÊt, èng thø hai 3 giät dung dÞch NH4Cl b·o hoµ. Sau ®ã thªm vµo c¶ hai èng, mçi èng 3 giät dung dÞch MnSO4. quan s¸t xem ë èng nµo xuÊt hiÖn kÕt tña. Gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng.

C©u háiC¸c thÝ nghiÖm trªn ®· chøng minh tÝnh chÊt g× cña Mn(OH)2.ThÝ nghiÖm 12: TÝnh khö cña Mn(II).

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch MnSO4, dung dÞch NaOH, dung dÞch H2O2 3%, PbO2, dung dÞch HNO3, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy hai èng nghiÖm, mçi èng chøa 1-2ml dung dÞch MnSO4. - èng 1 cho thªm mét Ýt bét ch× ®ioxit, sau ®ã thªm 1-2ml dung dÞch HNO3. §un s«i dung dÞch. NhËn xÐt sù thay ®æi mµu cña dung dÞch so víi tríc khi ph¶n øng.- èng 2: cho thªm vµi giät dung dÞch NaOH, sau ®ã thªm vµi ml dung dÞch H2O2. NhËn xÐt hiÖn tîng.

C©u hái1. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra.2. Qua thÝ nghiÖm trªn, h·y nªu kÕt luËn vÒ tÝnh chÊt muèi cña Mn(II).ThÝ nghiÖm 13: TÝnh oxi ho¸ cña kali pemanganat.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch KMnO4, dung dÞch axit CH3COOH, NaOH r¾n, dung dÞch HCl, dung dÞch níc clo, tinh thÓ K2SO3, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy 3 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng 1-2ml dung dÞch KMnO4.- èng 1: ®Ó so s¸nh.- èng 2: cho thªm tõng giät dung dÞch axit CH3COOH cho ®Õn khi dung dÞch ®æi mµu vµ t¹o kÕt tña ®en. Gi¶i thÝch hiÖn tîng.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 65

- èng 3: cho thªm vµi giät dung dÞch axit HCl cho ®Õn khi dung dÞch ®æi mµu, sau ®ã thªm vµi h¹t NaOH r¾n. NhËn xÐt hiÖn tîng.2. LÊy hai èng nghiÖm kh¸c, mçi èng ®ùng 1-2ml dung dÞch KMnO4.- èng 1: cho thªm tõng giät dung dÞch níc clo. NhËn xÐt hiÖn tîng.- èng 2: cho thªm mét Ýt tinh thÓ K2SO3. Theo dâi hiÖn tîng.

C©u háiKMnO4 ®· thÓ hiÖn tÝnh chÊt g× trong c¸c ph¶n øng trªn.ThÝ nghiÖm 14: NhiÖt ph©n muèi KMnO4.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: KMnO4 tinh thÓ, èng nghiÖm, ®Ìn cån, ®ãm, níc cÊt.

C¸ch tiÕn hµnh: cho mét Ýt tinh thÓ KMnO4 vµo èng nghiÖm kh«. §un nãng èng nghiÖm vµ thö khÝ tho¸t ra b»ng que ®ãm võa t¾t cßn tµn ®á. NhËn xÐt hiÖn tîng.§Ó nguéi, cho thªm vµo èng nghiÖm kho¶ng 5-6 giät níc cÊt. Quan s¸t mµu s¾c cña dung dÞch vµ kÕt tña.

C©u háiDung dÞch cã mµu g×? KÕt tña lµ chÊt g×? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

Bµi 10C¸c kim lo¹i cña s¾t, coban vµ niken

ThÝ nghiÖm 1: ®iÒu chÕ s¾t kim lo¹i.Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c chÊt r¾n: CaF2, Fe2O3, Mg

bét, BaO2 hoÆc KClO3, bét nh«m, mÆt l¹ hay kÝnh b¶o hiÓm m¾t, ®Ìn cån, kiÒng s¾t, chÐn sø, ®e s¾t, bóa.

C¸ch tiÕn hµnh: LÊy mét chÐn sø thñng b»ng ®¸y samot, lãt ®¸y b»ng mét m¶nh giÊy läc. R¶i trªn m¶nh giÊy ®ã kho¶ng 2gam CaF2. C©n 9gam Fe2O3 ®· ®îc sÊy tríc vµ 3gam bét nh«m trén kÜ víi nhau råi cho hçn hîp vµo chÐn. Khi cho hçn hîp vµo chÐn, c¾m vµo gi÷a chÐn mét chiÕc thuû tinh to vµ kh«, nÐn chÆt hçn hîp. Rót ®òa thuû tinh ra vµ ®æ vµo lç mét hçn hîp ch¸y gåm 0,5gam Mg bét vµ 4gam BaO2 (hoÆc KClO3) ®· ®îc nghiÒn nhá ( ph¶i nghiÒn riªng tríc khi trén lÉn). C¾m vµo gi÷a hçn hîp ch¸y mét sîi d©y Mg ®· ®¸nh s¹ch. §Æt chÐn lªn khung tam gi¸c bªn díi cã kiÒng s¾t. ®Ó kiÒng s¾t vµo trong mét chËu c¸t réng.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 66

®eo mÆt l¹ hay kÝnh b¶o hiÓm m¾t råi ch©m löa ®èt ch¸y sîi d©y Mg. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra.

Khi ph¶n øng kÕt thóc, ®Ó nguéi chÐn. Thu gom hçn hîp, cho lªn ®e s¾t, ®Ëp nhÑ líp xØ bong hÕt ®i, cßn l¹i c¸c mÈu s¾t.

Gi÷ c¸c mÈu s¾t ®Ó lµm c¸c thÝ nghiÖm sau.Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm vµ viÕt ph¬ng tr×nh

cña ph¶n øng x¶y ra.ThÝ nghiÖm 2: T¸c dông cña s¾t víi axit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: s¾t bét ( d¹ng vá bµo); c¸c dung dÞch axit: HCl, H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc, HNO3 ®Æc, dung dÞch NaOH, èng nghiÖm, ®Ìn cån.

C¸ch tiÕn hµnh: LÇn lît cho vµo bèn èng nghiÖm mçi èng 1-2ml dung dÞch HCl, axit H2SO4 lo·ng, axit H2SO4 ®Æc, axit HNO3 ®Æc. Thªm vµo mçi èng mét Ýt bét s¾t hoÆc vá bµo s¾t. Theo dâi hiÖn tîng vµ mµu s¾c cña dung dÞch.§un nãng. TiÕp tôc theo dâi hiÖn tîng vµ mµu s¾c cña dung dÞch. Läc lÊy dung dÞch. Thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch NaOH. Quan s¸t mµu s¾c cña kÕt tña.

C©u háiGi¶i thÝch qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm, tõ ®ã cho biÕt thÝ nghiÖm trªn ®· chøng minh tÝnh chÊt g× cña s¾t kim lo¹i. viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.ThÝ nghiÖm 3: TÝnh thô ®éng cña s¾t.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch K2Cr2O7 10%, dung dÞch H2SO410%, mÈu s¾t, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh: lÊy hai mÈu s¾t, dïng giÊy r¸p ®¸nh s¹ch bÒ mÆt cña chóng råi röa s¹ch. Ng©m mét mÈu trong níc, cßn mÈu kia ®em ng©m trong dung dÞch K2Cr2O7 10%. Kho¶ng 20 phót sau lÊy mÈu s¾t ng©m trong dung dÞch K2Cr2O7 ra, röa s¹ch råi lau kh«. Cuèi cïng bá c¶ hai mÈu s¾t vµo dung dÞch H2SO4 10% trong hai èng nghiÖm kh¸c nhau. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng ra.ThÝ nghiÖm 4: TÝnh chÊt cña c¸c muèi s¾t (II).

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch muèi Mohr, dung dÞch KMnO4, dung dÞch axit H2SO4 lo·ng, dung dÞch AgNO3, dung dÞch kali firixianua (K3[Fe(CN)6]), dung dÞch kali tioxianat, èng nghiÖm, ®Ìn cån.

TiÕn hµnh: 1. Thªm vµi giät dung dÞch H2SO4 vµo èng nghiÖm ®ùng kho¶ng 1-2ml dung dÞch KMnO4 , sau ®ã thªm tõ tõ tõng

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 67

giät dung dÞch muèi Mohr. NhËn xÐt sù thay ®æi mµu cña dung dÞch.2. LÊy 3 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng 1-2ml dung dÞch muèi Mohr:- èng 1: ®ª so s¸nh.- èng 2: cho vµo 1ml dung dÞch AgNO3 vµ ®un nãng nhÑ. Sau mét hai phót, rãt dung dÞch sang èng nghiÖm thø 3. Quan s¸t thµnh bªn trong cña èng nghiÖm thø hai cã kh¸c g× so víi ban ®Çu kh«ng?

Cho vµi giät dung dÞch kali tioxianat vµo èng 1 vµ 3. NhËn xÐt hiÖn tîng.3. Trong èng nghiÖm chøa 1-2ml dung dÞch muèi Mohr, cho thªm 1-2giät dung dÞch kali ferixianua. Theo dâi mµu s¾c cña dung dÞch tríc vµ sau thÝ nghiÖm.

C©u hái1. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ gi¶i thÝch nguyªn nh©n c¸c hiÖn tîng x¶y ra.2. Cho kali tioxianat vµo èng 1 vµ 3 víi môc ®Ých g×?3. Vai trß cña kali fexianua trong thÝ nghiÖm trªn?4. KÕt luËn vÒ tÝnh chÊt cña muèi s¾t (II).ThÝ nghiÖm 5: TÝnh chÊt cña muèi s¾t (III).

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch muèi FeCl3, dung dÞch HCl ®Æc, dung dÞch xoda, dung dÞch amoni tioxianat, dung dÞch kali feroxianua, dung dÞch KI, dung dÞch H2S, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy 3 èng nghiÖm, mçi èng chøa 1-2ml dung dÞch FeCl3:- èng 1: ®Ó so s¸nh.- èng 2: thªm 3-5 giät dung dÞch HCl ®Æc.- èng 3: pha lo·ng b»ng níc, ®un nãng. Theo dâi thay ®æi mµu s¾c cña dung dÞch.2. LÊy mét èng nghiÖm kh¸c chøa 1-2ml dung dÞch muèi FeCl3. Thªm tõ tõ tõng giät dung dÞch xoda. NhËn xÐt hiÖn tîng.3. LÊy vµo hai èng nghiÖm kh¸c, mçi èng 1-2ml dung dÞch FeCl3:- èng 1: thªm vµi giät dung dÞch amoni tioxianat.-èng 2: thªm vµi giät dung dÞch kali feroxianua. Theo dâi sù thay ®æi mµu s¾c cña dung dÞch.4. LÊy ba èng nghiÖm, mçi èng chøa 1-2ml dung dÞch FeCl3:- èng 1: ®Ó so s¸nh.

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 68

- èng 2: cho thªm vµi giät dung dÞch H2S.- èng 3: cho thªm vµi giät dung dÞch KI. NhËn xÐt hiÖn sù thay ®æi mµu s¾c cña dung dÞch.

C©u hái1. Gi¶i thÝch qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm vµ nªu râ nguyªn nh©n sù thay ®æi mµu cña c¸c dung dÞch.2. T¸c dông cña dung dÞch amoni tioxianat vµ dung dÞch kali feroxianua trong thÝ nghiÖm nµy? c¸c ph¶n øng ®ã cã øng dông g× trong ho¸ häc?3. Trong c¸c thÝ nghiÖm trªn, thÝ nghiÖm nµo ®· minh ho¹ tÝnh oxi ho¸ cña muèi s¾t (III)?.ThÝ nghiÖm 6: §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt cña Co(II) vµ Ni(II) hi®roxit.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: C¸c dung dÞch CoCl2, NaOH, H2O2, NiCl2, èng nghiÖm.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy 3 èng nghiÖm, mçi èng 5-6 giät dung dÞch CoCl2. Thªm vµo c¶ 3 èng nghiÖm tõng giät dung dÞch NaOH ®Ó thu ®îc kÕt tña Co(OH)2. §un nãng nhÑ èng nghiÖm thø nhÊt vµ dïng ®òa thuû tinh khuÊy nhÑ.

Thªm vµo èng nghiÖm thø hai vµi giät níc brom vµ thªm vµo èng nghiÖm thø 3 vµi giät dung dÞch H2O2.

Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra trong c¸c èng nghiÖm. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng.2. LÊy mét Ýt dung dÞch NiCl2 vµo hai èng nghiÖm. Thªm vµo c¶ hai èng nghiÖm tõng giät dung dÞch NaOH lo·ng ®Ó ®iÒu chÕ Ni(OH)2. NhËn xÐt mµu s¾c kÕt tña t¹o thµnh. §Æt mét èng nghiÖm lªn gi¸ ®Ó mét lóc sau quan s¸t l¹i xem mµu kÕt tña ®ã cã bÞ biÕn ®æi mµu kh«ng.Thªm níc brom vµo kÕt tña trong hai èng cßn l¹i. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng.Tõ c¸c thÝ nghiÖm ®· lµm cã kÕt luËn g× vÒ ®é bÒn cña c¸c møc oxi ho¸ (II) vµ (III) cña s¾t, coban vµ niken?ThÝ nghiÖm 7: Phøc chÊt cña Co(II) vµ Ni(II).

Ho¸ chÊt vµ dông cô: c¸c dung dÞch CoCl2 b·o hoµ, dung dÞch HCl ®Ëm ®Æc, cån tuyÖt ®èi, tinh thÓ CoCl2, dung dÞch NH3 ®Æc, CaCl2 khan, èng nghiÖm, giÊy läc,.

C¸ch tiÕn hµnh 1. LÊy 1 èng nghiÖm, cho vµo ®ã 4-5 giät dung dÞch CoCl2 b·o hoµ, thªm vµo ®ã 4-5 giät dung dÞch HCl ®Ëm ®Æc. Sau ®ã l¹i pha lo·ng dung dÞch b»ng níc. Quan s¸t vµ gi¶i

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 69

thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng t¹o phøc.2. LÊy vµo mét èng nghiÖm kh« 4-5 giät cån tuyÖt ®èi, sau ®ã thªm vµi tinh thÓ muèi CoCl2. NhËn xÐt mµu cña dung dÞch. Thªm tõ tõ tõng giät níc clo cho ®Õn khi mµu cña dung dÞch thay ®æi. Gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph-¬ng tr×nh cña ph¶n øng.3. Bá mét vµi tinh thÓ CaCl2 khan vµo mét èng nghiÖm chøa kho¶ng 1ml dung dÞch CoCl2 b·o hoµ. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng.4. LÊy mét tê giÊy läc, tÈm ít nã b»ng dung dÞch CoCl2 b·o hoµ. Sau ®ã ®em h¬ trªn ngän löa ®Ìn cån cho ®Õn khi ®æi mµu. Dïng níc thÊm ít l¹i tê giÊy ®ã. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra.5. LÊy vµo mét èng nghiÖm vµi giät dung dÞch NH3 ®Æc vµo èng nghiÖm ®ã cho ®Õn d. Quan s¸t vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng.ThÝ nghiÖm 8: §iÒu chÕ muèi Mohr.

Ho¸ chÊt vµ dông cô: dung dÞch FeSO4.7H2O, (NH4)2SO4, dung dÞch axit H2SO4, níc cÊt, b¸t sø, phÔu läc, giÊy läc, cèc.

C¸ch tiÕn hµnh: C©n 13,9gam FeSO4.7H2O cho vµo cèc thø nhÊt vµ 6,6gam (NH4)2SO4 vµo cèc thø hai. Hoµ tan muèi víi mét Ýt níc cÊt, ®un nãng c¶ hai dung dÞch ®Õn 60-700C, rãt chung vµo b¸t sø vµ sau khi ®· axit ho¸ víi 1ml dung dÞch axit H2SO4, võa ®Ó nguéi võa khuÊy liªn tôc. §Ó mét thêi gian, thØnh tho¸ng khuÊy dung dÞch. Khi tinh thÓ ®· t¸ch ra, läc lÊy tinh thÓ, Ðp gi÷a hai tê giÊy läc vµ lµm kh« trong kh«ng khÝ chç m¸t cho ®Õn khi tinh thÓ kh«ng cßn dÝnh vµo ®òa thuû tinh. Quan s¸t mµu s¾c cña tinh thÓ.

Ghi chó: Muèi Mohr lµ muèi sunfat kÐp øng víi c«ng thøc (NH4)SO4.FeSO4.6H2O hoÆc (NH4)2Fe(SO4)2.6H2O tinh thÓ mµu xanh lôc, trong suèt, kh«ng bÞ biÕn ®æi mµu khi bÞ cÊt tr÷.

C©u hái1. T¹i sao lÊy khèi lîng FeSO4.7H2O vµ muèi (NH4)2SO4 theo tØ lÖ trªn.2. T¹i sao ph¶i axit ho¸ dung dÞch tríc khi cho kÕt tinh?3. T¹i sao võa ®Ó nguéi dung dÞch võa ph¶i khuÊy liªn tôc? §éng t¸c ®ã cã t¸c dông g× ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh tinh thÓ muèi kÐp?

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 70

ThÝ nghiÖm thùc hµnh ho¸ häc v« c¬ 2 71