THORAX

dr med. Šarac

1

dr med. Šarac

Kosti trupa i grudnog koša

dr med. Šarac

Kosti trupa Kosti trupa izgrađuju kičmeni pršljenovi koji

čine kičmeni stub (columna vertebralis ) Kičmeni stub izgrađuju 33 kičmena pršljena

( vertebreae ) Pršljenovi se dele na:7 vratnih ( vertebrae cervicales )12 grudnih ( vertebrae thoracicae )5 slabinskih ( vertebrae lumbales )5 krsnih ( vertebrae sacrales ) koji su srasli I

čine krsnu kost4-5 trtičnih ( vertebrae coccygeae )

dr med. Šarac

dr med. Šarac

Kosti trupa

dr med. Šarac

Kičmeni pršljenovi Na svakom pršljenu razlikujemo :

telo, lukove, pršljenski otvor I nastavke

Telo ( corpus vertebrae ) ,

je prednji ,najmasivnije deo

Luk pršljena ( arcus vertebrae ) je zadnji deo koji se sastoji iz 2 dela ,

1. korena ( pediculus arcus vertebrae ) I

2. pločice luka ( lamina arcus vertebrae )

Kičmeni pršljenovi

Kičmeni pršljenovi Pršljenski otvor ( foramen vertebrale ) se

nalazi u sredini pršljena

Nastavci pršljena su: parni, poprečni ( processus transversus)

zglobni ( processus articularis superiores et inferiores )

I rtni ( processus spinosus )

Prvi ( atlas ) I drugi ( axis ) su vratni pršljenovi koji se bitno razlikuju od ostalih

Atlas je pršljen koji nosi glavu, te mu otuda i ime potiče. To je jedini pršljen koji nema telo, jer je tokom embrionalnog razvoja došlo do sažimanja tela atlasa sa telom drugog vratnog pršljena (axis), te se zato atlas obrće oko svog izdubljenog tela.[1]

Atlas ima približno oblik prstena koji se sastoji iz četiri dela. To su dva luka prednji (arcus anterior) i zadnji luk (arcus posterior) i dve bočne mase (massae laterales) koje povezuju lukove. Posmatran u celini, atlas je spljošten od spreda unazad, tako da mu je poprečni prečnik znatno veći od uzdužnog. Zavisno od pola, poprečni prečnik iznosi između 65 i 75 mm kod žena, dok je kod muškaraca duži, od 70 do 90 mm.

Luk je veći od telaSpinalni I transvezalni nastavci su rascepljeni u vidu lastinog repaNa poprečnom nastavku je otvor za prolaz vertebralne arterije

Foramen arteriae vertebralis

Kičmeni pršljenovi

Grudni pršljenovi poseduju zglobne rebarne jamice ( foveae costales ) koje se spajaju sa glavom rebra

Kičmeni pršljenovi

Na njihovim nastavcima se nalaze zglobne jamice ( foveae costales procesus transversales ) za spoj sa kvržicom rebra

Slabinski pršljenovi su najmasivniji

Lumbalni pršljenovi

Trup je masivanTrnasti nastavci gotovo horizontalno položeni (poput kormila na čamcu)

Krsni pršljenovi su međusobno srasli I grade krsnu kost ( sacrum )

Na krsnoj kosti razlikujemo:

bazu ( basis ossis sacri ),

prednju stranu ( facies pelvica ),

zadnju stranu ( facies dorsalis )

I vrh ( apex )

os coccygisTrtični pršljenovi su takođe međusobno srasli I grade trtičnu kost

Trouglastog je oblika i nastaje srašćivanjem 4-5 trtičnih

pršljenova.

Trtična kost je najčešče sastavljena iz 2 dela:

gornjeg, većeg dela, koji predstavlja izmenjen I

trtični pršljen,

i donji manji deo,

nastao srašćivanjem 3-4 zakržljala

trična pršljena y cornu coccygeum

U sredini kičmenog stuba nalazi se kičmeni kanal (canalis vertebralis ) u kome je smečtena kilmena moždina ( medulla spinalis )

Linija koja povezuje najviše tačke ilijačnih grebena prolazi izmedju trećeg i četvrtog lumbalnog procesusa spinosusa (L3-L4) i predstavlja mesto gde se obično radi lumbalna punkcija.

Punkcija se, osim na pomenutom nivou, sprovodi i izmedju L4 i L5 pršljena, posebno kod dece kod koje se konus kičmene moždine spušta u lumbalnom kanalu niže nego kod odraslih.

Kosti grudnog koša

Grudna kost ( sternum ) izgrađuje središnji deo prednjeg zida grudnog koša.

Sastoji se iz

ručice ( manubrium sterni )

tela ( corpus sterni )

I mačnog nastavka ( processus xiphoideus )

Kosti grudnog koša

Rebra ( costae ) su duge kosti kojih ima 12 pari

Prvih 7 pari su prava rebra ( costae verae )

8.;9. I 10. par su lažna rebra ( costae spuriae )

11. I 12. par su slobodna rebra ( costae fluctuantes )

Kosti grudnog koša

Na svakom rebru razlikujemo telo I 2 okrajka

Telo ( corpus ) je srednji deo na kome se razlikuju

spoljašnja I unutrašnja strana, gornja I donja ivica

Okrajci : prednji ( spaja se sa grudnom kosti ) I zadnji na kojem se nalaze glava rebra ( caput costae ),vrat ( collum costae ), I kvržica rebra ( tuberculum costae )

ClaviculaParna kostSmeštena sa prednje strane toraksaSavijena u obliku položenog slova SMedijalno zglobljava se sa manubrijum sterniLateralno za akromion skapule

Lopatica (lat. Scapula) je plosnata kost ramenog obruča, koja ima oblik trokuta. Lopatica je pričvršćena na stražnju stranu grudnog koša.

Na lopatici razlikujemo:

strane lopatice:prednju (lat. facies costalis),stražnju (lat. facies dorsalis)rubove lopatice:medijalni (lat. margo medialis),lateralni (lat. margo lateralis),gornji (lat. margo superior)uglove lopatice:gornji (lat. angulus superior),donji (lat. margo inferior),lateralni (lat. margo lateralis)

Na prednjoj strani nalazi se plitka udubina lat. fossa subscapularis.

Na zadnjoj strani nalazi se greben lopatice (lat. spina scapulae), koji deli stražnju stranu na dve udubine, gornju (lat. fossa supraspinata) i donju (lat. fossa infraspinata). Greben lopatice prema lateralno postaje sve deblji i čini rameni vrh (lat. acromion), koji sadrži zglobnu površinu za ključnu kost.

Lateralni ugao sadrži zglobnu površinu za nadlaktičnu kost, lat. cavitas glenoidales. Napred i iznad zglobne površine nalazi se kljunasti nastavak (lat. processus coracoideus). Na lateralnom uglu, iznad zglobne površine nalazi se hrapava izbočina, lat. tuberculum supraglenoidale (polazište duge glave dvoglavog nadlaktičnog mišića).

Gornji rub lopatice ima mali urez (lat. incisura scapulae) kroz koji prolaze vene i živci.Lateralni rub na gornjem delu sadrži hrapavu izbočinu lat. tuberculum infraglenoidale (polazište duge glave troglavog nadlaktičnog mišića).