ThôngtinebookSỨCMẠNHCỦATĨNHLẶNG

Tácgiả:EckhartTolle

Dịchvàchúgiải:DiệnMụcNguyễnVănHạnh

NhàxuấtbảnTổnghợpTPHồChíMinh

Tạoebook:HoàngNghĩaHạnh

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

LờigiớithiệuTôirấtthíchtựasách“STILLNESSSPEAKS”màEckhartTolleđặtchotácphảmthứhainàycủaông.Nhưngphảimấtmộtthờigiankhálâutôimớitìmrađượcmộtcụmtừthíchđáng–“Sứcmạnhcủatĩnhlặng”-đểdùnglàmtựatiếngViệtchocuốnsáchnày.Haynóiđúnghơn,làtựasáchđãđếntừmộtnơirấtTĩnhLặngởbêntrongmàchắcchắnkhôngphảilàbằngsuytưcủatôi.

Lúcđọcxongchươngđầutiên,tôicảmthấynhưvừađượcđọcmộtbàikinhvănthâmdiệuvàlinhcảmđượcnănglựcchuyểnhoákỳdiệucủacuốnsách.QuacuốnSứcMạnhcủaTĩnhLặng,EckhartTollegiúpchúngtatìmlạiđượcbảnchấtsâulắng,trongsángvàchânthậtcủamình.Dùchocónhữngbiếnđộngđangxảyrachungquanh,haynhữngtìnhhuốngthửtháchtrongđờisốngcánhânhiệnnaycủachúngtanhưthếnàođinữa,chúngtavẫnluôncókhảnăngtiếpxúcđượcvớimộtchiềukhônggianyêntĩnh,vàsâulắngởbêntrong.

Phẩmchấtđờisốngcủachúngtatuỳthuộcvàophẩmchấtcủanhữngquanhệtrongđờimình.Tuỳthuộcvàoquanhệcủabạnvớigiađìnhvànhữngngườithân.Tuỳthuộcvàoquanhệcủabạnvớingườibạnđời.Tuỳthuộcvàoquanhệcủabạnvớiđờisống.Nóimộtcáchkhác,bạncómộtquanhệtốtđẹpvớimọingườivàvớicuộcđời?Dođó,SứcMạnhcủaTĩnhLặngsẽgiúpbạnkhảnăngrũbỏnhữngthóiquenxưacũ,tiêucực;giúpbạnthayđổicáchsống,cáchsuynghĩvàcáchcưxửvớibạnbècùngnhữngngườithântronggiađìnhmộtcáchtốtđẹphơn.Khôngnhữngthế,SứcMạnhcủaTĩnhLặngcòngiúpbạnnhìnsâuvàonhữngcâuhỏilớnhơn:

-Tôilàai?ÝnghĩacủaĐờiSốnglàgì?

-Tạisaotôicómặttrêncuộcđờinày?

-Mụcđíchtốihậucủađờisốnglàgì?

Tấtcảnhữngcâuhỏiđó,dùlớn,dùnhỏ,đềurấtquantrọngđốivớichúngta.VàmộtkhibạnđãhỏithìsẽluônđượcImLặngtrảlời,khibạnđãsẵnsànglắngnghe.Chỉcầngiữcholòngmìnhtronglắng.Khicómặt,bạncóthểnghenhữnghồiâm,nhữnglờigiảiđápđếnvớibnạquatiếnggiói,tiếngmưa,tiếngthìthầmcủabiểncả…Chỉcầnbạnbiếtlắngnghe.HãysốngvàthựchànhnhữnggìmàImLắngđãnhắcnhởchota.

-DiệnMụcNguyễnVănHạnh

VềtácgiảECKHARTTOLLEEckhartTollesinhnăm1948ởĐức.SaukhitốtnghiệpĐạihọcLuânĐôn,ôngtrởthànhmộtnàhnghiêncứutạiĐạihọcCambridge.Nămhaimươichíntuổi,mộtsựchuyểnhoátâmlinhsâusắcđãlàmthayđổihoàntoànnhữnggìôngtừngnghĩvềchínhmìnhvàhướngđicủađờiông.

Từđóôngđãdànhhếttâmsứcđểtìmhiểu,vậndụngvàđàosâuthêmvàosựchuyểnhoánày,đánhdấumộtbướckhởiđầuchohànhtrìnhkiêntrìđivàonộitâm.

ĐiềuđặcbiệtlàEckhartTolleđãkhôngnhấnmạnhđếnmộttruyềnthốnghaytôngiáonào.Trongnhữngbàithuyếtgiảngtrênkhắpthếgiới,ôngchỉmuốntruyềnđạtmộtthôngđiệprấtgiảndị,nhưngsâusắc,vàbấttửcủacácbậcgiácngộtừxaxưarằng:Cómộtconđườngthoátkhổvàmộtphươngphápthựctậpđểtìmlạiđượcniềmanlạccósẵntrongmỗingười.

ÔngcưngụtạiVancouver,Canadatừnăm1996đếnnay.ĐộcgiảquantâmcóthểtìmhiểuthêmvềEckhartTollequawebsite:www.eckharttolle.com.

LờitựacủatácgiảMộtbậcthầytâmlinhchânchínhkhôngcóbấtcứđiềugìđểdạychohọctròcủamình–theocáchhiểuthôngthườngcủatừnày;khôngcógìđểtraotruyền,nhưthêmchobạnmộtdữliệumới,mộttínđiều,haymộtcáchcưxử…nàođó.Nhiệmvụduynhấtcủamộtbậcthầytâmlinhchânchínhchỉlàgiúpchobạncảmthấyrằngđãđếnlúcmìnhcóthểvứtđihếtnhữnggìđangngăncáchbạnvớibảnchấtcủabạn-nhữnggìchânthậtmàbạnvẫnluônbiếtvềchínhmình,trongtậnđáychiềusâusựHiệnHữucủabạn.Mộtbậcthầychânchínhcómặtchỉđểlàmhiểnlộmộtchiềukhônggiansâulắng,cósẵnởtrongbạn.Chiềukhônggiansâuthămđócũngchínhlàniềmanbìnhnộitạiluôncómặtởtrongbạn.

Khibạntìmtớimộtvịthầytâmlinh–hayvớicuốnsáchnày-vớimụcđíchchỉđểtìmmộtsựkíchthíchtrongsuytư,lýthuyết,đểbổsungthêmmộtsốtínđiềumàbạnđãcósẵn,haychỉđểcóthêmtiêuđềchonhữngcuộcphiếmđàmvôbổvềmặtkiếnthức…thìcólẽbạnsẽthấtvọngngay.Nóimộtcáchkhác,nếubạnchỉmuốntìmthêmđềtàiđểsuytư,bạnsẽkhôngtìmđượcđiềugìhữuíchtrongcuốnsáchnày,vàchắcchắcbạnsẽđánhmấtcáitinhtuýcủanhữnggiáolýđượcđềcậpởđây,đánhmấttinhtuýcủacuốnsáchnày-nhữngthứkhôngnằmtronggiớihạncủangôntừmàtôiđangsửdụng.Nhữngtinhhoaấyvốnđangcómặtởtrongbạn.Đâylàmộtđiềumàbạncầnghinhớ,vàcảmnhận,khibạnđọcnhữngdòngchữnày.Ngôntừchỉlànhữngtấmbảngchỉđường,khônghơnkhôngkém.Cònnhữnggìcầnđượcchỉra,bạnsẽkhôngthểtìmthấytrongthếgiớicủasuytưmàchỉtìmđượctrongmộtchiềukhôngginasâulắngbêntrongbạn,ởmộtmứcđộsâusắcvàchắcchắnlàrộnglớnhơnchiềukhônggiancạncợtcủanhữngsuytư.Sựyêntĩnhrấtsốngđộng,vàsungmãnlàđặctínhcủachiềukhônggiannày,dođókhinàobạnđangcảmthấymộtsựyêntĩnhdângtràolênởnộitâmlúcđọcnhữngdòngchữtrongcuốnsáchnày,thìđólàlúchiệunăngcủacuốnsáchđangtácđộnglênbạnvàdangthoảmãnchứcnăngcủanó–nhưmộtvịthầytâmlinh:Cuốnsáchnàyđangnhắcbạnnhớlạibảnchấtchânthậtcủamìnhvàđangsoiđườngchobạntrởvềvớinguồncộicủamình.

Đâykhôngphảilàmộtcuốnsáchmàbạncóthểđọcngấunghiếnmộtmạchtừđầuđếncuối,rồicấtlênkệsách…chobụiđóng.Hãysốngvớinó.Nhiềuđộcgiảcóthểcảmnhậnmộtcáchtựnhiêntrongkhiđangđọc,làkhinàohọnênngừnglại,đặtcuốnsáchxuốngsaumỗiđoạnvăn,thởvàlắngyênđểchiêmnghiệmnhữnggìhọvừađọc.Thóiquendừnglạiởmỗiđoạnvănlàmộtđiềurấthữuíchvàquantrọngchobạn,tốthơnlàcốtiếptụcđọcchoqua,choxong.Hãychophépnhữnggìtôinêulêntrongcuốnsáchđượcthấmvàobạn,giúpbạntỉnhthứcđểbướcrakhỏithóiquensuynghĩ,tưduylâungày,đãthànhnhữngrãnhmònởtrongbạn.

Hìnhthứccủacuốnsáchnàycóthểxemnhưlàmộtsựphụchưng,trongthờihiệnđại,củamộtthểloạidùngđểghichépnhữnggiáolýcổđiển.Đólàlốiviếtngắngọnnhưkinhvăn(sutra)thờixưaởẤnđộ.Kinhvănlànhữngbảngchỉđườngđầynănglựcvềchânlýquamộtthểvănngắngọnnhưlàmộtthểvănviếttrongcáchngôn,hoặcnhưmộtcâuvănngắn,vớirấtítlờigiảithích.KinhVệĐà(Vedas)vàÁoNghĩaThư(Upanishads)làhaibộsáchsớmnhấtvềgiáolýthiêngliêngcủaẤnĐộgiáođượcghitheolốikinhvăn,tươngtựnhữngkinhvănghilạilờidạycủaĐứcPhậtsaunày.NhữnglờigiáohuấnvànhữngcâuchuyệndụngoncủaChúaJesuscũngthế-khitalấynhữnglờidạycủaNgàirakhỏilốivănkểchuyện,nhữnglờidạyđócũngcóthểđượcxemlànhữngkinhvăn,Tươngtự,thểloạikinhvănđãđượcLãoTửdùngđểghilạinhữnggiáolýthâmthuýchứađựngởtrongĐạoĐứcKinh.Ưuđiểmcủakinhvănlàsựngắngọn,nhưngsúctích.Vìnócốýkhôngkhơidậythóiquensuytưkhông-có-chủ-đíchcủatrínăngtanhữngkhikhôngcầnthiết.Nhưngnhữnggìkinhvănkhôngnhắcđến–nhưngđãchỉthẳngra–cònquantrọnghơnlànhữnggìkinhvănđềcậpđến.Tínhchấtgầnvóikinhvăncủanhữnggìđượcviếttrongcuốnsáchnàyđượcghirõởchương1(“SựYênTĩnhvàImLắng”)chỉbaogồmnhữngđoạnvănrấtngắn.Chươngnàychứađựngtấtcảtinhhoacủacảcuốnsách,vàđâycóthểlàđiềuduynhấtmàmộtsốđộcgiảnàođócầnđến.Cònnhữngchươngkháclàđểchonhữngaicòncầnthêmnhữngbảngchỉdẫnkhác.

Cũngnhưnhữngkinhvăncổđiển,nhữnggìđượcviếtratrongcuốnsáchnàylànhữnggìrấtthiêngliêngvàđãđếntừmộttrạngtháitâmthứcrấtyênlắng.Tuynhiên,điềukhácbiệtởđâylà,nhữngđiềuđượcviếtrađâykhôngthuộcvềmộttôngiáonàohoặctruyềnthốngtâmlinhchuyênbiệtnàocả,nhưngnócókhảnăngđápứngđượcnhucầutâmlĩnhcủarấtnhiềungười.Đồngthờinhữngđiềutôiviếtrađâynhưmộttiếngchuônggiónglênđểcảnhgiáctìnhtrạngkhẩncấpvềtâmlinhcủaconngườitronghoàncảnhhiệnnay.Vìsựchuyểnhoácủatâmthứcnhânloạikhôngcònlàmộtthứxaxỉ,chỉdànhriêngchomộtthiểusố:sựtỉnhthứcấyhiệnđanglàmộtnhucầuthiếtyếucủaloàingười,nếunhânloạimuốntránhkhỏihoạdiệtvong.Tronggiaiđoạnhiệntạiđangcósựgiatăngtốcđộthahoácủathứtâmthứclạchậu,cũkỹ,đồngthờisựhémầmcủaloạitâmthứcmớicũngđượctăngtốc.Việcgiatăngtốcđộcủacảhaidẫntớinghịchlýlàmộtmặt,cónhiềuchuyệnđangtrởnêntồitệnhưngđồngthờinhữngthứkhácđangcóchiềuhướngtốtđẹphơn.Nhưngdĩnhiênđiềuxấuthìluôncóvẻhiểnnhiênhơnvìchúngtathườngcókhuynhhướnghaylàmầmĩlênkhinóivềnhữngđiềuxấu.

Cuốnsáchnày,lẽđươngnhiên,cầnsửdụngngôntừmàkhiđọclênsẽtạothànhnhữngýtưởngởtrongđầubạn.Nhưngnhữngýtưởngđókhôngphảilànhữngýtưởngbìnhthường-lặpđilặplại,ồnào,chỉnghĩđếnriêngmình,hoặclànhữngýtưởngchỉđểđòihỏisựchúýcủangườikhác.Nhưnhữngvịthầytâmlinhchânchính,cũngnhưnhữngkinhvăncổ,nhữngýtưởngtrongcuốnsáchnàysẽkhôngnói“hãyvượtlêntrênnhữnggìtôiđangnóiđến”.Vìnhữngýtưởngnàyđãđếntừmộtnơirấtyêntĩnh,nênchứngcórấtnhiềunănglực-nănglựcđểđembạntrởvềmộtnơichốnimlắng,chỗmànhữngýtưởngấyđãphátsinhra.Sựimlắngấycũngchínhlàsựanbìnhởnộitâm,vàlàbảnchấtchânthựccủachínhbạn.Sựimlắngnộitạiấysẽlànhântốđểchuyểnhoáthếgiớinày.

ChươngISỰYÊNTĨNHVÀIMLẮNGKhibạnđánhmấtliênlạcvớisựimlắngởnộitâm,bạnsẽđánhmấtliênlạcvớichínhmình.Khibạnđánhmấtliênlạcvớichínhmình,bạnsẽtựđánhmấtmìnhtrongthếgiớicủahìnhtướng(1).

Cảmnhậnnộitạivềchínhtựthânmình,tứcbảnchấtchânthựccủabạnlàgì,bảnchấtấykhôngthểtáchrờikhỏisựimlắng(2).ĐâychínhlàcáiChânNgã(3)sâukíncủabạnvượtlêntrênTênGọivàHìnhTướng(4).

Sựimlắngchínhlàbảnchấtchânthựccủabạn.Vậysựimlắnglàgì?Đóchínhlàkhônggianởtrongbạn,làkhảnăngnhậnthứctừđónhữngchữtrêntranggiấynàyđượctạothànhkháiniệmvàtrởthànhnhữngýnghĩởtrongđầubạn.Nếukhôngcókhảnăngnhậnbiếtđó,sẽkhôngcókháiniệm,khôngcóýtưởng,khôngcóthếgiới.

Bạnchínhlàkhảnăngnhậnbiếtđóđượcchegiấudướihìnhdángcủamộtconngười.

Tươngđươngvớitiếngđộngởbênngoàilàsựồnàocủanhữngsuytưởngbêntrong.

Tươngđươngvớisựimlặngởbênngoàilàsựimlắngởnộitâm.

Khinàocósựyêntĩnhởchungquanh,bạnhãylắngyênđểnghesựyêntĩnhđó.Tứclàchỉđểý,chútâmđếnsựyêntĩnhđó.Lắngnghesựyêntĩnhnhưthểsẽlàmthứcdậymộtchiềukhônggianimlắngởtrongbạn,vìchỉquasựimlắngđóbạnmớicóthểnhậnrasựyêntĩnh.

Bạnsẽnhậnrarằnggiâyphútbạnlưuýđếnsựyênlặngởchungquanh,bạnkhônghềsuynghĩ.Bạnchỉnhậnbiết,nhưngkhônghềsuytư.

Khibạnchútâmđếnsựyênlặng,ngaylậptứccómộttrạngtháicảnhgiácnhưngrấtimlắngởnộitâm.Bạnđanghiệndiện.Bạnvừabướcrakhỏithóiquensuytưởngcủatâmthứccộngđồng,củanhânloại,mộtthóiquenđãbịthâmnhiễmtronghàngngànnămqua.

Hãynhìnmộtthâncây,haymộtbônghoa.Hãyđểchonhậnthứccủabạnđậulêntrênvậtthểđó–nhưmộtcánhbướm.Bônghoaấytĩnhlặngbiếtbaonhiêu!Thâncâyvàbônghoađangcắmrễtrongtrạngtháiannhiêntựtạibiếtbaonhiêu.Hãyđểthiênnhiêndạychotathếnàolàtĩnhlặng.

Khibạnnhìnvàomộtthâncâyvànhậnrasựtĩnhlặngcủathâncâyđó,chínhbạncũngtrởthànhsựtĩnhlặng.Bạntiếpxúcvớithâncâyởmộtmứcđộrấtsâu.Bạnsẽcảmthấyđồngnhấtvớinhữnggìbạnđangcảmnhậnquasựtĩnhlặng.CảmnhậnsựđồngnhấtgiữamìnhvớimọivậtđóchínhlàLòngXótThương-mộttìnhthươngchânchính.

Sựimlặngrấthữuích.Nhưngbạnkhôngcầnphảicósựimlặngthìmfớigiúpbạntìmrasựtĩnhlặng.Ngaycảnhữngkhicótiếngồn,bạnvẫncóthểnhậnrađangcósựtĩnhlặngbêndướinhữngồnào,nhậnrakhoảngkhônggiantừđótiếngđộngđượcphátsinh.Đóchínhlàkhônggianbêntrongcủanhậnthứcthuầnkhiết,đócũngchínhlàTâm(5).

Bạnchợtnhậnrarằngcómộtsựnhậnbiếtnhưlàmộtcáinềnnằmsautấtcảnhữngnhậnthứccủacácgiácquan,tấtcảnhữngsuytư.Nhậnrasựnhậnbiếtđólàsựphátsinhcủasựtĩnhlặngởnộitâm.

Bấtkỳmộttiếngồnđángghétnàocũngđềuhữuíchnhưsựlặngyên.Làmcáchnào?

Bằngcáchbuôngbỏsựchốngđốitrongnộitâmvềtiếngồn,bằngcáchchophéptiếngồnấyđượcnhưnóđanglà.Sựchấpnhậnnàycũnggiúpbạnđivàocõianbìnhởnộitâm,tứclàsựtĩnhlặng.

Bấtkỳkhinàobạnchấpnhậnmộtcáchsâusắcmỗigiâyphútnhưbảnchấtcủanó-bấtkểhìnhthứcphútgiâyấyđangbiểuhiệnlàgì-bạnsẽcóđượctrạngtháilặngyên,bạncóđượcsựantịnh.Hãychútâmđếnkhoảngtrống-khoảngtrốnggiữahaiýtưởngkhoảngkhôngngắnngủigiữanhữngchữtrongmộtcâuchuyện,giữanhữngnốtnhạccủatiếngdươngcầm,hoặckhoảngtrốnggiữahơithởvàovàthởracủabạn.

Khibạnchútâmđếnnhữngkhoảngtrốngđó,nhậnthứcvềmộtcáigìđó,lúcấychỉcònlànhậnthứcthuầnkhiết.Chiềukhônggiankhôngcóhìnhthểấycủanhậnthứcthuầnkhiếtđượcphátsinhtừbêntrongbạn,thaythếchothóiquencủabạnthíchtựđồnghoámình(6)vớinhữngbiểuhiệnbênngoàicủahìnhtướng.

Sựthôngtháichânchínhhoạtđộngmộtcáchimlặng.Sựtĩnhlặnglànơisựsángtạovàgiảiphápchonhữngvấnđềcủabạncóthểđượctìmra.

Nhưthếsựtĩnhlặngcóphảilàsựvắngmặtcủatiếngồnvànhữngtìnhhuốngkhông?KHông,sựtĩnhlặngchínhlàtựthâncủasựthôngthái–làTâmnằmởbêndưới,từđómọithứhữuhình(7)đượcphátsinh.VàlàmsaocáiĐócóthểtáchrờivớibảnchấtchânthựccủabạn?Nhữngbiểuhiệntạmbợcủahìnhtướngliênhệđếnbạn(8),màbạnnghĩchínhlàbạn,đượcphátsinhvànuôidưỡngbởicáiĐó,bởiTâm.

CáiĐócũngchínhlàtinhchấtcủatấtcảnhữngthiênhàvàmỗingọncỏ;củatấtcảnhữngbônghoa,câycối;chimchócvàtấtcảmọivậtthểkhác.

Sựtĩnhlặnglàvậtthểduynhấttrêncõiđờinàykhôngmangmộthìnhtướng.Nhưngthựcra,sựtĩnhlặngđâuphảilàmộtvậtthể,vànócũngkhôngthuộcvềthếgiớinày.

Khibạnnhìnvàomộtthâncâyhaymộtconngười,từsựtĩnhlặngởtrongbạn,thìaiđangnhìnvậy?Cómộtcáigìđó,sâuhơnlàconngườicủabạn,đangnhìn.ĐólàTâmdangnhìnvàocáivậtmàchínhTâmđãsángtạora.

KinhThánhcócâu:“ThượngĐếđãsángtạorathếgiớivàNgàiđãcảmthấyrấthàilòngvớinhữngthứmàNgàiđãtạodựngnên”.Đócũnglàcảmgiáchàilòngmàbạncảmthấykhingắmnhìnmộtthâycây,haymộtconngười,từsựtĩnhlặng,khôngvướngbậnchútsuytư.

Bạncócầnthêmkiếnthức?Nếucóthêmnhiềuthôngtinhơn,haynhữngchiếcmáyđiệntoáncókhảnăngxửlýdữliệuvớitốcđộnhanhhơn,haycóthểnhữngphântíchkhoahọchoặctưduygìđấy,…liệuchúngtacócứuđượcthếgiớikhỏitìnhtrạngnguyngậphiệnnaykhông?Cóphảilúcnày,điêềchúngtacầnnhấtchínhlàsựthôngtuệ?

Nhưngsựthôngtuệlàgìvàtacóthểtìmởđâu?Sựthôngtuệchỉcóđượcquakhảnănggiữcholòngmìnhđượclặngyên.Chỉcầntậpnhìnvàlắngnghe.Bạnkhôngcầngìthêmcả.Hãytĩnhlặng,nhìnvàlắngnghesẽlàmphátsinhmộtsựthôngthái,không-phải-bằng-suy-tư,ởtrongbạn.

Hãyđểchosựtĩnhlặnghướngdẫntấtcảnhữnglờinóivàviệclàmcủabạn.

ChươngIIVUỢTLÊNTRÊNCĂNBỆNHHAYSUYTƯCỦABẠNCănbệnhtrầmkhanhấtcủaconngườilà:haybịcuốnhútvàotrongnhữngsuytư,losợvảnvơởtrongmình.

Đasốchúngtahoangphícuộcđờimìnhtrongngụctừcủanhữngsuytưởngkhông-có-chủ-đích,haynhữnglosợtriềnmiên.Chúngtachưatừngbaogiờvượtlêntrênmộtcảmnhậnhạnhẹpvềtựthân(9)-đượctạonênbởithóiquensuytưởtrongtavàthườngbịtróibuộcbởiquákhứ.

Ởtrongbạn,cũngnhưtrongmỗiconngười,cómộtchiềukhônggian,chiềutâmthứcsâulắnghơnlànhữngsuytưởngkhông-có-chủ-đích(trênbềmặtcủatâmthứcbạn).Đócũnglàtinhchấtcủachínhbạn.Chúngtacóthểgọitênchiềutâmthứcdó:HIệnHữu,sựcómặt,sựnhậnbiết,haythứTâmthứckhoángđạt,trongsáng,chưa-bị-trói-buộc(10).Trongnhữngtruyềnthốngtâmlinhcổđiêể,cáiđóđượcgọilàBảnchấtThượngĐế(11)hayPhậtTánh(12)ởtrongmỗingười.

Tìmrađượcchiềukhônggianđósẽgiảithoátbạn,vàđờisốngcủabạn,khỏinhữngkhổđaumàbạnđãgâyrachochínhmìnhvànhữngngườichungquanhkhi“cáiTôinhỏbé”-đượclàmrabởitrínăng–làtấtcảnhữnggìbạnbiếtvềchínhmình,điềukhiểncuộcđờicủabạn.Lòngxótthương,niềmvui,khảnăngsángtạobấttuyệt,vàsựanlạcvữngbềnởnộitâmkhôngthểđivàođờisốngcủabạn,ngoạitrừquachiềutâmthứckhoángđạt,trongsáng,chưa-bị-trói-buộcđó.

Nếubạnchỉcầnnhậnthức,khôngcầnphảithườngxuyên,rằngnhữngsuy-tư-không-có-chủ-đích,nhữnglosợvẩnvơthườngphátsinhởtrongbạnchỉđơnthuầnlànhữngsuytư,nhữngcảmxúc,khônghơnkhôngkém;nếubạncókhảnăngchứngkiến,vàquansátmàkhôngphêphánnhữngkhuônmẫuphảnứngrấtbóbuộctrongsuytưhaytìnhcảmởtrongbạn(13),khinhữngphảnứngđóđangxảyra,thìchiềukhônggiantrongsángđóđangtrởnênrõnét,vàlớndầnlênởtrongbạn.Đónhưlàmộtsựnhậnbiếtvềcáikhônggianmàtrongđónhữngýnghĩvàcảmxúccủabạnđượcdiễnra.Đólàmộtchiềukhônggianvôtậnởtrongbạn,trongđónhữngtìnhhuốngcủacuộcđờibạn(14)đượcphơibày.

Dòngsuytưởngkhông-có-chủ-đích,nhữnglosợtiêucực,vẩnvơ…củabạncómộtquántínhrấtmãnhliệt,chúngdễdàngcuốnphăngbạnđi.Mỗiýnghĩ,mỗicảmxúcxảyđếntrongbạnthườnggiảvờvớibạnrằngcảmxúc,hayýtưởngđólàmộtđiềugìcựckỳquantrọngđốivớibạn.Ýnghĩhaycảmxúcđóluônluônmuốnlôikéotấtcảsựchútâmcủabạn.

Tôicómộtthựctậptâmlinhmớichobạn:“Đừngquantrọnghoánhữngsuytưởngkhông-chủ-đích,nhữngcảmxúctiêucực,losợmiênmanđó!”(15)

Ngườitathườngdễdàngbịtróibuộcvàonhữngngụctùcủakháiniệmcủachínhmình!(16).

Đầuóccủaconngười,vìluônluônmuốnbiết,muốnhiểu,muốnkiểmsoát,…nênthườnglầmtưởngrằngýkiếnvàquanđiểmcủamìnhchínhlàchânlý.Đầuóctaluônluônnóirằng:“Đâylàmộtchuyệnhiểnnhiên”.Bạnphảivượtlêntrênnhữngloạisuytư,cảmxúcấyđểnhậnrarằng,dùbạncódiễnkịch“đờimình”haycuộcđờicủamộtaikhác,hoặcphêphánvềbấtkỳmộttìnhhuốngnào,…thìđócũngchỉlàmộtquanđiểm,khônghơnkhôngkém,làmộttrongmuônngànquanđiểmkhácnhau.Đóchỉlàmộtmớcủanhữngsuytưởtrongbạn.Ngượclại,thựctạilàmộttoànthểthốngnhất,trongđótấtcảmọithứđượcđanquyệnvàonhau,khôngcómộtcáigìcóthểtồntạiđộclập,riênglẻ.Suytưcủabạncắtxénthựctại-cắtthựctạithànhnhữngmảnhvụnrờirạccủakháiniệm.

Đầuóchaykhảnăngsuytưcủabạnlàmộtcôngcụkháhữuíchvàcónhiêềnănglực,nhưngsựsuytưđósẽtrởnênrấtgiớihạnkhinóbắtđầuchiếmhữutoànbộconngườicủabạn,nhấtlàkhibạn

khôngnhậnrarằngsuytưchỉlàmộtphầnrấtnhỏcủaTâm-bảnchấtchânthựccủabạn(17).

Sựthôngtháikhôngphảilàsảnphẩmcủasuytư.NhưngđóchínhlàcáiBiếtsâusắcphátsinhtừmộthànhđộngđơnthuầnlàđặtsựchútâmcủamìnhmộtcáchhoàntoànvàomộtngườihaymộtvật.Sựchútâmchínhlàsựsángsuốtnguyênsơ,làtựthâncủaýthức–làkhảnăngnhậnbiếtởtrongmình.Sựchútâmnàylàmtanvỡnhữngbiêngiớiđượctạorabởinhữngsuytư,vàkháiniệmcủabạn,từđóbạnnhậnthứcrằngkhôngmộtthứgìcóthểtựmìnhmàtồntạiđược.Sựchútâmgiúpchochủthểvàđốitượng(18)hoàvớinhautrongmộttrườngýthứcthốngnhất.Đóclàthứcóthểchứalànhsựchiacáchởtrongbạn.

Khinàobạnbịchìmđắmtrongnhữngsuytưởngbóbuộc,khôngcưỡnglạiđược,đólàlúcbạnđangmuốntrốnchạynhữnggìđanghiệndiện(19).Làlúcbạnđangkhôngmuốncómặtởnơinày.Bâygiờvàởđây.

Chủnghĩagiáođiều–trongtôngiáo,khoahọc,…-đượcphátsinhbởiniềmtinsailạcrằngtưtưởngcóthểgóitrọnđượcthựctạihaychânlý.Nhưngthựcra,chủnghĩagiáođiềuchỉlànhữngngụctùcủakháiniệm.Vàđiềukỳlạlàngườitarấtthíchnhữngnhàtùđóvìnóchohọmộtcảmgiácantoànvàmộtcảmnhậngiảtạovềcáigọilà“Tôibiết”.

Khôngcógìgâykhổđauchonhânloạihơnlàchủnghĩagiáođiều.Sựthựclàkhôngsớmthìmuộn,mỗigiáođiềuđềuđiđếnchỗsụpđổ,vìthựctáĩephơibàynhữngsailầmcủagiáođiềuđó;tuynhiên,trừkhicáisailầmcănbảncủamộtgiáođiêềđượcnhìnnhận,nếukhôngthìmộtgiáođiềuchỉđượcthaybằngmộtgiáođiềukhác.

Vậythìcáisailầmcănbảnnàylàgì?Đólàtựđồnghoámìnhvớinhữngsuy-tư-không-chủ-đíchởtrongmình.

Sựtỉnhthứcvềtâmlinhlàsựtỉnhthứckhỏigiấcmơsuytưởtrongmình.

Tầmlàchiềukhônggianrộnglớnhơnnhữnggìýtưởngtacóthểnắmbắtđược.Lúcbnạkhôngcòncảtinvàonhữnggìmìnhsuynghĩ,đólàlúcbạnbướcrakhỏisuytưởngvàthấyrõrằng:Bạnkhôngphảilàphầntrínănghaynhữngsuytưkhôngchủđích,hoặcnhữnglosợliênmiênởtrongbạn.

Trínăngcủabạnluônhiệnhữutrongmộttrạngthái“chưatoànvẹn”vàdođóluônluôncósựthamcầu,mongmuốnđểcóthêmmộtcáigìđó.Chonênkhibạntựđồnghoávớitrínăngvànhữngsuytưkhôngchủđíchởtrongđầu,bạnsẽdễdàngcảmthấynhàmchán,vàbấtan.Khinàotựnhiênbạncảmthấynhàmcháncónghĩalàlúcđótrínăngcủabạnđangcómộtnhucầuđượckíchthích,hoặccầnthêmnhiềuthứcănchothóiquensuytư,vànhucầuđóđangkhôngđượcthoảmãn.

Khibạncảmthấynhàmchán,bạnthườngthíchcầmmộtcuốntạpchílên,gọimộtcúđiệnthoáichoaiđó,bậtmáytruyềnhìnhhoặclênmạng,đimuasắm,haythôngthườngchuyểnquanhuyếuthiếuthốnvàluônmuốncóthêmmộtcáigìđócủatrínăngthànhmộtnhuyếucủacơthểvàthoảmãncấpthờichonóbằngcáchtiêuthụthêmthứcănvàobụng.

Hoặcbạncứđểchomìnhởtrongtrạngtháinhàmchánkhôngyênđóvàthửquansát,cảmnhậnxemcảmgiácnhàmchánvàbấtanấythựcranhưthếnào.Khibạnmangsựchútâmcủamìnhvàonhữngcảmxúcởtrongmình,bỗngnhiêncómộtchútkhônggianvàtĩnhlặngquanhnó.Banđầuthìrấtít,nhưngkhikhônggianbêntrongcủabạnlớndầnlên,cảmgiácnhàmchánsẽbắtđầugiảmcườngđộvàtínhquantrọngcủanó.Dođóngaycảsựnhàmcháncũngcóthểdạychobạnbảnchấtchânthựccủamình,vànhữnggìkhôngphảilàmình.

Bạnkhámphárarằngmộtkẻchánđờikhôngphảilàbạn.Sựnhàmchánchỉlàmộtsựchuyểnđộngcủadòngnănglượngđãbịđiềukiệnhoáởtrongbạn.Bạnkhôngphảilàmộtngườigiậndữ,buồnbãhaysợhãi.Sựnhàmchán,giậndữ,buồnbãhaysợhãiđangcómặtởtrongbạn,nhưngbạnkhôngphải

làngườiduynhấtcóvấnđềnày.Đólàđiềukiệnchungcủathứtâmthứccủaconngườiđangbịtrínăngđiềukhiển.Điềucầnnhớlànhữngcảmxúcđóđếnrồiđinhưmâytrêntrời.

Nhưngbạnthìkhôngphảilàmộtcáigìđếnrồiđi.

“Tôicảmthấynhàmchánquá!”.Cáigìởtrongbạnđangnhậnracảmxúcnày?

Bạnchínhlànhậnthức,làCáiBiếtđó,màkhôngphảilàthứtâmthứcđãbịônhiễm-tứccảmgiácnhàmchán-vừađượcbạnnhậnbiết.

Sựkỳthị,dùbấtkỳđólàthứkỳthịgì,ámchỉrằngbạnđãđồnghoámìnhvớiđầuócsuytư.Điềuđócónghĩalàbạnkhôngnhậnrabênkialàmộtconngườinữa,nhưngchỉcònlàkháiniệmcủabạnvềconngườiđó.Giảmthiểusựsinhđộngcủamộtconngườixuốngthànhmộtkháiniệmthìquảthậtđólàmộthànhxửrấtthôbạo.

Suynghĩ,khikhôngđượccắmrễtrongýthức,sẽtrởthànhmộtcáigìđóchỉphụcvụchoquyềnlợicủacánhânvàcótínhbanưghoại.Sựtàitìnhmàthiếukhônngoanởtrongtalàđiềurấtnguyhiểmvàtaihại.Nhưngđólàtìnhtrạnghiệnthờicủađasốngười.Thóiquensuytưcủachúngta,khiđượckhuyếchđạiquakhoahọcvàkỹthuật,mặcdùtựthânđiềuđókhôngtốtmàcũngkhôngxấu,cũngbắtđầucótínhhuỷdiệtvìloạisuytưphátsinhtừtrongđókhôngcógốcrễtừýthức.

Bướcnhảyvọttrongtiếntrìnhpháttriểncủatâmthứcnhânloạilàvượtlêntrênnhữngsuytưkhông-có-chủ-đích,nhữnglosợvẩnvơởtrongmình.Đâylàđiềucâpthiếtnhấttrongthờiđiểmnày.Nhưthếkhôngcónghĩalàchúngtakhôngcầnđếnkhảnăngsuynghĩnữa,nhưngchỉlàthôikhôngcònhoàntoànđồnghoámìnhvớinhữngsuytưkhông-có-chủ-đích,hoặcnhữnglosợmiênman;tứclàkhibạnkhôngcònbịámảnh,vàchiếmhữubởiloạisuytưvôbổnàynữa

Hãycảmnhậnnănglượngcủacơthểbêntrongbạn.Ngaylậptức,nhữnghoạtnáo,bậnrộncủatríócbạnsẽđượcgiảmthiểuvàchấmdứt.Hãycảmnhậnnănglượngđótrongtay,chân,bụngvàngựccủabạn.Hãycảmnhậnrằngbạnchínhlàsựsống,sứcsốngđanglàmchuyểnđộnghìnhhàinày.

Từđócơthểbạnsẽtrởthànhmộtcánhcửa,tacóthểnóinhưvậy,giúpbạnđivàocảmnhậnsựsốngđộng,sâulắnghơnbêndướinhữngthayđổithấtthườngcủacảmxúcvàbêndướinhữngsuytư.

Cómộtsựsốngđộngởtrongbạnmàbạncóthểcảmnhậnđượcvớitoànthểconngườimình,khôngchỉbằngtrínăng.Mỗitếbàođềuđangsốngtronghiệnhữu,trongtrạngtháibạnkhôngcầnphảisuytư.Nhưngđồngthời,nếucâầsuynghĩ,thìbạnsẽsuynghĩ.Trínăngvẫncókhảnănghoạtđộng,vàhoạtđộngrấthiệuquảkhisửthôngmìnhrộnghớnhơnởtrongbạn–cũngchínhlàbảnchấtchânthựccủabạn-sửdụngtrínăngcủabạnvàbàytỏsựthôngtháiquatrínăngđó.

Bạncóthểkhôngnhìnraphútgiâyngắnngủitrongđóbạnrấtcóýthứcvớinhữnggìđangxảyra,nhưngkhônghềsuytư.Điềunàycólẽđãxảyramộtcáchtựnhiênvàđồngbộtrongđờisốngcủabạn.Nhưnglúcđó,bạncóthểđangthamdựvàomộthoạtđộngbằngchântay,hoặcđangđibăngngangmộtcănphòng,hayđứngđợiởmộtquầyvémáybay,vàbạnhoàntoàncómặtđếnđộnhữngnhiễusóngồnàocủanhữngsuytưởtrongbạnbỗngdưngimbặt,thayvàođólàsựcómặtđầyýthức.Hoặcbạnbắtgặpmìnhđangngẩngđầunhìnlênmộtbầutrờiđêmđầytinhtú,hoặcđanglắngnghemộtaiđómàtrongđầubạn,khônghềcótiếngnóivangvang–luônbìnhphẩmvềngườinày,ngườikhác.Nhậnthứccủabạnlúcđótrởnênrấttrongsángkhôngcònbịchemờbởisuynghĩ,ưutư.

Đốivớitrínăng,tấtcảnhữngđiềunàychẳngcóýnghĩagìđángkể,vìtrínăngcủabạnluôn“cónhữngđiềukhácquantrọnghơn”đểnghĩđến.Đâykhôngphảilàmộtcáigìgợilênsựchútâmởtrongbạn,vàđólàlýdolàmchobạnkhôngnhậnrarằngbạncókhảnăngcómặtvớinhữnggìđangthựcsựxảyramàkhôngvướngchútsuytư,nghĩngợigì.

Thựcrabiếncốnàylàmộtđiềuđángkểnhấtcóthểxảyđếnvớibạn.Vìđólàsựbắtđầucủaviệcchuyểnđổitừtrạngtháisuynghĩmiênman,khôngcóchủđíchsangtrạngtháicómặtđầyýthứcvớinhữnggìđangxảyrachungquanhbạn.

Bạnhãythựctậpvẫngiữchomìnhcảmthấythoảimáitrongtrạngthái“khôngbiết”vềmộtđiềugì.Điềunàygiúpbạnvượtlêntrênnhữngsuytưởngmiênman,vìlýtríbạnluôncónhuyếumuốnkếtluận,suydiễnnhữnggìbạnthựckhôngbiết.Lýtrícủabạnrấtsợhãikhiphảiđốidiệnvớimộtđiềugìnókhôngbiết.Dođó,khibạncókhảnăngthutháivớitrạngtháikhôngbiết,bạnđãvượtlêntrêntrínăng.Cómộtsựthôngthái,hiểubiếtsâuxaởtrongbạn,màchắcchắnkhôngphảilàtrạngtháisuynghĩ,ưutư.

Sángtạonghệthuật,thểthao,khiêuvũ,giáodục,cốvấntâmlý-nếubạnmuốntrởnênđiềuluyệntrongmộtlĩnhvựcnàokểtrên,haybấtcứlĩnhvựcnàomàbạnyêuthích,thìbạnđừngđểchothóiquensuytưkhông-chủ-đíchcủamìnhdínhlíunhiềuvàolĩnhvựcấy,hoặcđểcholoạisuytưđóchỉcònlàmộtkhíacạnhphụthuộcmàthôi.Cómộtnănglựcvàsựthôngminhrộnglớn,vượttrộihơnconngườicủabạn,nhưngđồngthờicũngchínhlàbạn,làmchủvàđìêuhànhquátrìnhsángtạoởtrongbạn.Bạnsẽkhôngcònsửdụngthóiquensuytưmộtđiêềgìtrướckhilấyquyếtđịnh;màlúcdadáychuyệngìbạncầnlàm,sẽđượclàmmộtcáchtựnhiên,khôngbịgòbó,và“bạn”khôngphảilàngườithựchiệnnhữngcôngviệcấy.Thônghiểuđờisốnglàđiềungượclạivớisựkiêểsoát.Bạntrởnênhoàđiệuvớimộttâmthứccaohơn.Chínhtâmthứcđóhànhđộng,hướngdẫn,vàlàmnhữngcôngviệccầnlàm.

Mộtgiâyphúthiểmnguycóthểmanglạimộtsựtắtngấmtạmthờidòngchảycủanhữngsuytưvẩnvơvàgiúpbạnnếmđượchươngvịcủatrạngtháicómặt,cảnhgiác,vàchútâm.

Chânlývượtlêntrêntấtcảnhữnggìtrínăngbạncóthểhìnhdung,lĩnhhộiđược.Khôngmộttưtưởngnàocóthểghóighémđượcsựthậtcủacuộctồnsinh.Cùnglắmthìtưtưởngcóthểlàm“mộtngóntaychỉtrăng”(20),chỉchotanhìnvềhướngcủaChânlý.Vídụ,giáolý“Tấtcảlàmột”(21)chỉlàmộtbảngchỉđường,màkhôngphảilàChânlý.Đểhiểuđượcgiáolýnày,bạncầncảmnhậnsâusắctừbêntrongbạnsựthậtmàcâugiáolýnàymuốnchỉra.

ChươngIIIBẢNNGÃTâmtríbạnluônluôntìmkiếmkhôngngừngnhữngđềtàiđểchobạnsuytưmộtcáchđiêncuồng,đócũnglàmộtcáchtâmtríbạnđitìmnhữngthứđểcungcấpchochínhnómộtsựxácminh,mộtcảmnhậnvềtựthân(22).Đâycũnglàphươngcáchđểbảnngãcủabạntrởthànhhiệnhữuvàtiếptụcđượctồntạiởtrongbạn.

Khibạnsuynghĩhaynóivềchínhmình,khibạnnói“Tôi”,làthựcrađiềubạnmuốnnóilà:“Tôivànhữngcâuchuyệncủatôi”(23).Đâychínhlà“cáiTôi”củanhữngcáithích,hoặckhôngthích,sợhãivàhammuốn,“cáiTôi”khôngbaogiờcảmthấythoảmãnđượclâu.Đólàcảmnhậnvềtựthâncủabạnđượclàmnênbởitrínăng,thưòngbịthahoábởiquákhứvàluônmuốntìmsựthoảmãnởtươnglai.

Bạncónhậnrarằng“cáiTôi”nàyrấtdễphôipha,vìnóchỉlàmộtsựhìnhthànhrấttạmbợnhưmộtđợtsóngbiểuhiệntrênmặtnước.

Cáigìởtrongbạnnhậnthứcđượcđiềunày?Cáigìởtrongbạnnhậnthứcđượcsựphôiphacủanhữngbiểuhiệnhìnhhàivàtâmlýnàycủabạn?ĐóchínhlàBạn.ĐóchínhlàTâm,mộtcáigìrấtchânthật,sâuxa,vượtthoátcảquákhứvàtươnglai.

Cáigìsẽcònlạisaunhữngsợhãi,hammuốncủađờisốngnhiềurốirắmđangngàycàngchiếmhếtsựchútâmcủabạn?Chỉlàmộtgạchngangngắnngủi-khoảngmột,haiphângiữangàysinhvàngàymất–trênmộbiacủabạn.

Đốivớitựngã,đâylàmộtýnghĩrấtkinhkhủng.Nhưngđốivớibạnthìđóthựclàmộtsựgiảithoát(24).

Khimộtýtưởngkhởilênởtrongđầuchiếmlấytoànbộsựchútâmcủabạn,điềunàycónghĩalàbạnđãhoàntoànđồngnhấtmìnhvớitiếngnóivangvangởtrongđầumình.Ýtưởngcủabạnđãđượcđầutưvớimộtcảmnhậnvềchínhmình.Đâychínhlàbảnngã,“cáiTôi”đượclàmnênbởisuytưvànhữngcảmxúcmiênmanởtrongđầubạn.CáiTôiluônluôncảmthấybấttoànvàmongmanh.Dođóbạnthườngcảmthấysợhãivàhammuốn(25),đâylàhaicảmgiácluônthốngtrịvàthúcđấycủabảnngãởtrongbạn.

Khibạnnhậnrarằngcómộtgiọngnóiởtrongđầubạn(26)luôngiảvờlàbạnvàgiọngnóiấyluônlảmnhảm,đólàlúcbạntỉnhthứcvàrakhỏisựđồnghoámộtcáchvôthứcvớidòngsuytươrtrongmình.Khibạnnhậnragiọngnóivangvangđó,bạnsẽnhậnrarằngbạnkhôngphảilàgiọngnóiồnàođó-cáiphầnhaysuytưởtrongbạn–nhưngbạnchínhlàngườinhậnragiọngnóiấy.

KhibạnnhậnrarằngbạnchínhlàCáiBiết,lànhậnthứcnằmởđằngsaugiọngnóiluônlảmnhảmđó:Đóchínhlàsựgiảithoát.

Bảnngãởtrongbạnluôncónhuyếuđitìm,tíchluỹthêmcáinàyhoặccáikiađểvunbồichocảmnhậnvềtựthân,chỉlàđẻegiúpchobảnngãcủabạncảmthấytoànvẹnhơn.Điềunàygiảithíchsựbậntâmvềtươnglaikhôngthểcưỡnglạiđượccủatựngã.

Khinàobạnchợtnhậnrarằng:“Ồmìnhlạisắprơivàothóiquenchỉlonghĩđếnphútgiâysắptới,luônbậntâmđếnnhữnggìchưaxảyra”,đólàlúcbạnbắtdầubướcrakhỏinhữngthóiquenlâuđờitrongtìnhcảmhaytrongcáchbạnsuynghĩvàđồngthờicókhảnăngchọnlựađểđặtsựchútâmcủamìnhhoàntoànvàogiâyphútnày.

Bằngcáchđặtsựchútâmcủamìnhhoàntoànvàophútgiâynày,cómộtsựthôngthái,vượtxahơntrínăng,đivàođờisốngcủabạn.

Khibạnsốngtrongsựkiềmchếcủatựngã,bạnsẽluôngiảmthiểuphútgiâyhiệntạithànhmộtphươngtiệnđểbạnđạtđượcmộtcáigìđó.Bạnluônsốngchotươnglai,vàngaycảkhibạnđạtđượcmụctiêucủamình,bạnvẫnkhôngcảmthấyhàilòng,haycùnglắmthìsựhàilòngấycũngchóngphôipha.

Khibạnđểtâmvàonhữnggìbạnđanglàm,thayvìđểtầmvàokếtquảbạnsẽgặtháiđượctrongtươnglai,bạnsẽphávỡđiềukiện,thóiquenlâuđờicủatựngã.Nhữngchuyệnbạnlàmkhôngnhữngsẽcóhiệuquảhơnmànócònmanglạichobạnniềmvuivàsựthoảmãn.

Hầuhếtmỗibảnngãđềucócáithườngđượcgọilàtầmthứcnạnnhân.Nhưngcómộtsốngườimangtronglòngmột“tâmthứcnạnnhân”rấtmạnhđếnđộtâmthứcnạnnhânchínhlàtiêuđềcốtlõicủatựngãởtronghọ.Lòngoánhậnvàtráchmócởtronghọtạothànhmộtphầnchínhyếutrongcảmnhậncủahọvềtựthân.

Ngaycảkhisựtráchmóclàhoàntoàn“xácđáng”,bạnvẫntạoramộtxácminhchochínhmìnhnhưlàmộtngụctùmànhữngthanhxàlimđượclàmnênbởinhữngýnghĩlưuchuyểnởtrongđầubạn.Hãynhìnchorõnhữnggìbạnđanggâyrachochínhbạn,haynóiđúnghơnlàtrínăngbạnđanggâyrachobạn.Hãycảmnhậnbámvíutìnhcảmcủabạnvàonhữngcâuchuyệnbấthạnhvềcuộcđờicủamìnhvàhãychúývềsựthôithúcởtrongbạnkhinghĩvềnhữngmẩuchuyệnấy,nhuyếucầnphảikểđikểlạicâuchuyệnnàyvớimộtngườikhác.Hãycómặtởđónhưmộtchứngnhânvềtìnhtrạngtâmlýấyởtrongbạn.Vàbạnkhôngthựcsựcầnphảilàmgìcả.Vìkhiđãnhậnthứcđượctìnhtrạngnày,tựnhiênbạnsẽbiếtmìnhphảilàmgìđểmanglạisựchuyểnhoávàtựdochochínhmình.

Thanphiềnvàphảnkhánglàhaithóiquencưxửkháphốbiếncủatrínăng(27),quađó,tựngãởtrongbạnđượccủngcố.Đốivớinhiềungườithìhoạtđộngtâmlývàsuytưcủahọchỉbaogồmnhữngthanphiềnhoặcphảnứnglạivớichuyệnnàyhoặcchuyệnkia.Làmnhưthế,bạnsẽchorằngngườikháclà“sai”làbạnluônluônlà“đúng”.Quasựkiệnkhitựchorằngmìnhluônluônđúng(28),bạnsẽcảmthấymìnhvượttrộihơnngườikhác,dođóbạncàngcủngcốthêmcảmnhậnvềchínhmình.Nhưngtrongthựctế,bạnchỉlàmmạnhthêmảotưởngvềmộtcáiTôiởtrongmình(29),

Bạncómuốnquansátnhữngthóiquencưxửđótrongbảnthânmìnhvànhậnrađượcthựcchấtcủacáigiọngnóivangvàng,thườnghaythanvãnvềđiềunày,điềukhác…ởtrongđầumình?

CảmnhậnvềmộtCáiTôi-bảnngãởtrongbạn–luôncầnnhữngxungđột,bấtđồng…vớingườinàyhayngườikhác,vìcảmnhậnvềmột-con-người-bị-cách-biệt-với-thế-giới-chung-quanhởtrongbạnsẽđượclàmmạnhthêmkhibạnphảiđấutranhvớicáinày,haycáikia…vàtrongkhigiántiếpxácminhrằng“dây”mớithựclàtôi,còn“bênkia”thìkhôngphảilàtôi.

Thôngthường,cácbộtộc,quốcgiavàtôngiáothườngthấycátínhtậpthểcủahọđượclàmmạnhthêmkhihọtạođượcranhữngđốithủ,haykẻthùcủamình.Họđầucònđượcgọilà“tínđồ”nữanếutrêncõiđờikhôngcònnhữngkẻđượchọgọilà“bấttín”–khôngtinvàonhữngđiềumàhọtônthờ?

Trongkhicưxửvớingườikhác,bạncóthểpháthiệnởtrongbạnmộtcảmgiácưuviệthoặcmộtmặccảmthuathiệtrấtvitếđốivớingườikiakhông?Đólàkhibạnnhìnquacặpmắtcủatựngã,bảnngãđóthườngsốngtrongsựsosánhcủachuyệnđược/mất,hơn/thua.

Ganhtịlàmộtphósảncủatựngãởtrongbạn,tựngãấysẽcảmthấybịthuathiệtkhimộtđiềugìđótốtđẹpxảyrachongườikhác,hoặccóaiđógiàuhơnbạn,cókiếnthứchơnbạnhoặclàmđượcnhiềuđiềuhayhơnbạn.Sĩdiệncủatựngãtuỳthuộcvàosựsosánhmìnhvớingườikhác,vàsĩdiệnthíchđượcnuôilớnthêmbằngsựtíchluỹcủacải,hoặckiếnthức…Bảnngãcủabạnsẽbámvíuvàobấtkỳmộtthứgì.Ngaycảkhibạnđãthấtbạitrongnhữngcáchtôiđãnêutrên,bạnvẫncốlàmmạnhthêmcáibảnngãgiảtạoấybằngcáchchorằngbạnđãbịcuộcđờiđốixửtệbạchơnnhữngngườikhác,hoặckhikhôngmaymắcphảimộtcơnbệnhngặtnghèo,bạnsẽtựcholàcănbệnhcủabạnnặnghơncủabấtkỳcănbệnhnàocủangườikhác.

Thếbâygiờbạnđangtạoracảmnhậngìvềchínhmìnhquanhữngmẩuchuyện,những“huyềnthoại”vềđờibạn?

Cósẵntrongcấutrúccủamỗibảnngãlàmộtnhuyếuchốngtrả,khángcựvàloạibỏđểbảotồncảmnhậnvềsựcáchbiệtcủabạn,trongđósựsinhtồncủatựngãbạnphụthuộcvào.Dođó,trongbạnluôncósựphânchiamộtcáchrạchròi:“Tôi”và“thếgiới”,“chúngta”và“chúngnó”.

Tựngãcủabạnrấtcầncósựbấtđồngvớimộtcáigìđóhaymộtaiđó.Đólàlýdobạnluônmuốnđitìmsựanbình,niềmvuivàtìnhthươngnhưngđồngthờibạnkhôngthểchịuđượckhicóđượcnhữngniềmvuinày.Bạnnóirằngbạnmuốnđượchạnhphúc,nhưngbạnlạirấtghiềnnhữngcảmgiáckhổđau.

Khổđaucủabạnrốtcùngkhôngphảigâyrabởinhữngtìnhhuốngkhókhănmàbạngặpphải,màchínhlàdonhữngđiềukiệnrấttiêucựctrongtâmthứcbạn.

Bạncóđangmộtmặccảmtộilỗivềmộtchuyệngìmàbạnđãlàmhaykhônglàm,trongquákhứ?điềuchắcchắnlàbạnđãhànhđồngtừmộtmứcđộýthức,hoặcthiếuýthức,vàolúcđó.Nếubạnđãcóhiểubiếthơn,haycóýthứchơnnhưbâygiờthìbạnđãkhônglàmnhưvậy.

Cảmgiácphạmtộilàmộtcốgắngcủatựngãcủabạnnhằmtạonênmộttưcách,mộtcảmnhậnvềchínhmình.Đốivớitựngã,cáiTôilàtíchcựchaytiêucựclàchuyệnkhôngthànhvấnđề.Nhữnggìbạnlầmlỗichỉlàmộtbiểuhiệncủavôthức–vôthứccủaconngười.Tuynhiênbảnngãcủabạnthíchbámlấyđólàmthànhmộtvấnđềcủariêngbạnvàthíchtuyênbố:“Chínhtôiđãtạonênlầmlỗiấy!”khiếnbạntựmangchomìnhmộtmặccảm“xấuxa”ởtronglòng.

Tronglịchsửcủanhânloạitừxưađếnnay,conngườiđagieorắckhôngbiếtbaonhiêubạođộng,tànác…gâytổnthươngchonhamvàvẫncònđangtiếptụcgâythêmnhữngkhổđauchongườikhác.Nhữngngườinàycónênbịlênánkhông?Haynhữnghànhđộngđóchỉđơnthuầnlàmộtsựbiểuhiệncủavôthức,củamộtgiaiđoạnpháttriểntrongtâmthứcnhânloạimàchúngtađangbắtđầuvượtqua?

ChúJesusđãnói,khiNgàivẫncònđangbịgiahìnhtrêncâythậptựgiá::XinCha(30)hãythathứchonhữngkẻấy,vìhọkhônghềbiếtnhữnggìhọđanglàm.Câunóinàycũngápdụngchochínhbạn(3i).

Nếubạnđặtranhữngmụctiêuvịkỷ,ngaycảđólàđểmongđượctựdohơn,cảithiệnchomìnhhaylàmchomìnhquantrọnghơn,bạnvẫnkhôngcảmthấythoảimãnkhiđạtđượcnhữngmụctiêunày.

Bạncóthểđềranhữngmụctiêu,nhưnghãynhớrằngđạtđượcmụctiêukhôngphảilàđiềutốiquantrọng.Khimọithứđượcphátsinhtừsựcómặtcủabạnthìgiâyphútnàysẽkhôngbịbiếnthànhmộtphươngtiệnbạndùngđểđạttớicứucánh:Nhữnggìbạnlàmsẽchobạncảmgiácthoảmãntrongtừngphút,từnggiây.BạnsẽkhôngcòngiảmthiểuPhútGiâyHiệnTạithànhmộtphươngtiệnnhưcáchcửatâmthứctựngãcủabạnvẫnlàm.

“VôNgãư?NếukhôngcònthấycómộtcáiTôiriêngbiệtnữathìngườitasẽkhôngcóvấnđềgìđểphảilolắng,đểphảikhổđaunữacả!”.ĐólàcâutrảlờicủamộtThiềnsưkhicóngườihỏingàivềýnghĩathâmsâucủađạoPhật(32).

CHƯƠNGIVPHÚTGIÂYHIỆNTẠITrênbềmặt,PhútGiâyHiệnTạichỉlàmộttrongnhiềuphútgiâyđangxảyra.Mỗingàycủađờibạnhìnhnhưbaogồmhàngngànnhữngphútgiâytrongđómọichuyệnđượcxảyra.Nhưngnhìnchosâu,cóphảichỉduynhấtcómộtphútgiây?Đờisốngkhôngphảilàluônluônchỉxảyraở“phútgiâynày”?

Phútgiâynày–PhútGiâyHiệnTại-làthứduynhấtmàbạnkhôngthểtrốntránhđược,đócũnglàthứduynhấtthườnghằng,khôngthayđổitrongcuộcđờibạn.Chodùchuyệngìxảyra,chodùcuộcđờicủabạncóthayđổibaonhiêu,cómộtthứduynhấtkhôngthayđổi:ĐólàGiâyPhútHiệnTại.

VìkhôngthểtrốntránhđượcPhútGiâyHiệnTại,tạisaochúngtakhôngchàođónphútgiâynày,vàlàmthânvớinó?

Bạncóđangđốixưvớiphútgiâynàynhưthểnólàmộtchướngngiạmàmìnhcầnphảivượtqua?Bạncóđangcảmthấymìnhcómộtphútgiâykháctrongtươnglaiquantrọnghơnmàbạncầnphảiđạttới?

Hầunhưmọingườiaicũngthườngsốngtheolốisốngnày.Vìtươnglaisẽchẳngbaogiờđếncả,ngoạitrừđangđếnnhưphútgiâyhiệntạinày,chonêntrôngchờvềtươnglailàmộtlốisốngrấtbănghoại.Lốisốngấytạomộtdòngchảyngầmcủanhữngbấtan,căngthẳngvàkhôngcảmthấyđượcthoảmãn.Lốisốngấykhôngtôntrọngsựsống,khôngtôntrọngnhữnggìđangcómặttrongPhútGiâyHiệnTại.ĐờisốngchưabaogiờkhônglàPhútGiâynày.

Hãycảmnhậnsứcsốngtrongcơthểbạn.ĐiềunàysẽgiúpbạncắmrễtrongPhútGiâyHiệnTại.

Rốtcùngbạnsẽkhôngchịutráchnhiệmchocuộcđờimìnhchođếnkhinàobạnchịutráchnhiệmchophútgiâynày–PhútGiâyHiệnTại.Vìđólànơiduynhấtmàđờisốngcóthểđượcxảyra.

Chịutráchnhiệmchophútgiâynày(33)cónghĩalàbạnsẽthôikhôngcòntháiđộchốngđốimộtcáchliêntụcởnộitâmvớinhữnggì“đangnhưthế”trongphútgiâyhiệntại,bạnsẽthôikhôngcòntranhcãivớinhữnggìđangcómặt.Điềunàycónghĩalàbạnsẽnươngtheonhữnggìdangcómặttrongđờisống(34).

PhútGiâyHiệnTạiđangnhưvậyvìnókhôngthểkhácđiđược.NhữnghiểubiếtcủađạoPhậtvềthựctại,cáchđâyhơnhaingànnămtrămnăm,ngàynayđãđượcnhữngnhàvậtlýhọcxácnhận:Khôngcómộtcáigìhoặcmộtsựviệcgìcóthểhiệnhữuđộclập,riêngrẽ(35).Vìbêndướibềmặt,tấtcảmọithứđềuliênhệrấtmậtthiếtvớinhau,đềulàmộtphầncủatoànthểvũtrụđểtạonênhìnhtướng,nhữnggìmàgiâyphútnàyđangbiểuhiện.

Khibạnniềmnởvớinhữnggìđanghiệndiện(36),bạnsẽhoàhợpvớinănglựcvàsựthôngtháicủachínhđờisống.Chỉlúcđóbạnmớicóthểthựcsựlàmộtnhântốđểtạoranhữngthayđổitíchcựctrongđờisống.

Mộtthựctậprấtđơngiảnnhưngrấtcănbản,làhãychấpnhậntấtcảnhữnggìđangphátsinhtrongPhútGiâyHiệnTại(37)–trongnộitâmbạncũngnhưđốivớitấtcảhoàncảnhsốngởbênngoài.

KhisựchútâmcủabạncắmrễsâusắcvàoPhútGiâyHiệnTại,lúcđótrongbạnsẽcómộtsựsángsuốtcaođộ.Điềunàycókhiđượckinhnghiệmnhưthểbạnvừathứcdậytừmộtgiấcmơ,giấcmơcủasuytư,giấcmơcủaquákhứvàtươnglai.Thựctrongsángbiếtbao!Thựcđơngiảnbiếtbao!Mộtsựchútâm,khôngthểlaychuyểnnhưthếởtrongbạn,sẽkhôngcònthừamộtkhoảngtrốngnàotronglòngđểbạncóthểtạoramộtvấnđềgìchomình.Lúcđó,bạnchỉcómặtvớichínhgiâyphúynày.

LúcmàbạnđivàoPhútGiâyHiệnTạivớitrànđầyýthức,bạnsẽnhậnthứcrằngđờisốngthựcmàunhiệmbiếtbao.Cómộtsựthiêngliêngtrongmọithứmàbạncảmnhậnđược,khibạncómặtsâusắc.

KhibạncàngcómặtsâusắctrongPhútGiâyHiệnTạichừngnào,thìbạncàngcảmnhậnđượcniềmvuirấtđơnthuầnnhưngrấtsâusắccủatrạngtháiannhiêntựtạivàsựthiêngliêngcủamọithứtrongđờisống.

NhưngđasốchúngtathườngnhầmlẫnPhútGiâyHiệnTạivớinhữngtìnhhuốngđangxảyratrongphútgiâyđó.BởivìPhútGiâyHiệnTạisâusắchơnlànhữnggìđangxảyraởtrongphútgiâyđó.BởivìPhútGiâyHiệnTạichínhlàkhônggiantrongđómọichuyệnđượcxảyra.

Dođó,bạnkhôngnênnhầmlẫnnhữngtìnhhuốngcủaphútgiâynàyvớiPhútGiâyHiệnTại.PhútGiâyHiệnTạisâusắchơnbấtkỳtìnhhuốngnàophátsinhtừtrongphútgiâyđó.

KhibạnbướcvàoPhútGiâyHiệnTại,làbạnđangbướcrakhỏinhữngtìnhhuốngđangcóởtrongtâmtríbạn.Dòngsuytưởngmiênmanđượclàmchậmlại.Nhữngýnghĩcủabạnkhôngcònthuhúthếttấtcảsựchútâmcủabạnnữa.Lúcđóbỗngcónhữngkhoảngtrốngphátsinhgiữanhữngýtưởng–đólàkhônggian,làsựtĩnhlặng.Bạnbắtdầunhậnrasựrộngthoángvàsâuxacủachínhmình,vượtlêntrênnhữngsuytưthườngcóởtrongđầu.

Nhữngýnghĩ,cảmxúc,cảmnhậntừnhữnggiácquanvàbấtkỳnhữnggìbạntrảinghiệmđãlàmnêncáigọilàtìnhhuốngcủađờibạn.“Cuộcđờitôi”làcáimàbạndùngđểcốtìmchomìnhmộtkhuônmặt,mộtnhâncách,và“cuộcđờitôi”chỉlàcâunóimàbạndùngđểtómtắtnhữngtìnhhuốngxảyratrongđờisốngcủabạn–khôngphảilàbảnchấtchânthựccủabạn.

Bạnliêntụckhôngnhậnramộtsựthậtrấthiểnnhiênrằng:Cảmnhậnsâulắngnhấtvềchínhmìnhthựcrakhôngdínhgìđếnnhữngtìnhhuốngxảyratrongcuộcđờibạn,khôngdínhgìvớinhữngchuyệnđãxảyratrongcuộcđờicủabạntrongquákhứ.Cảmnhậnchânthậtvềtựthânấychínhlàbảnchấtchânthậtcủabạn,làkhảnăngnhậnbiếtởtrongbạnđốivớinhữnggìdangxảyrangaytrongphútgiâynày.Sựhiệndiệnấyluônluôncóởđó,thườnghằng.Dùtrongthờiấuthơhayởđộtuổiđãxếchiều,tronglúcốmđauhaytronglúckhoẻmanh,khithànhcônghaythấtbại,khảnăngnhậnbiếtkhôngcóhìnhtướng,nhưngchânthậtấy-đangbiểuhiệntrongkhônggiancủaPhútGiâynày–trongchiềusâu,khôngbaogiờthayđổi.Bảnchấtchânthậtsâulắngấycủabạnthườngbịlẫnlộnvớinhữngtìnhhuốngxảyratrongđơờbạn,dođóbạnchỉkinhnghiệmtựthânmìnhhayPhútGiâyHiệnTạimộtcáchmơhồhaygiántiếp,quanhữngtìnhhuốngcủađờibạn.Nóimộtcáchkhác:Cảmnhậnvềbảnchấtchânthậtthườngbịchemờbởinhữngtìnhhuốngtrongđờibạn,vàbởidòngsuytưởngmiênman,vànhữngphiềnnhiễukháctrongđờisống.PhútgiâyHiệnTạithườngbịchemờbởiquákhứvàtươnglai.

Dođóbạnquênđigốcrễcủamìnhtrongsựannàn,quênđibảnchấtthầnthánhchânthựccủamìnhvàđánhmấtmìnhtrongcõitrầntụcnày.Cảmgiáclạchướgn,bựctức,trầmcảm,bạohànhhoặcbấtbìnhphátsinhkhiconngườiquênđibảnchấtchânthựccủamình.

Nhưngdễdàngbiếtbaochobạnkhinhớlạisựthựcnàyđể“trởvềnhà”vàbiếtrằng:

Tôikhôngphảilànhữngsuytư,nhữngcảmxúc,lạcthútừnhữnggiácquan,hoặcnhữnggìmàtôiđãtrảinghiệm.Tôicũngkhôngphảilànhữngtìnhhuốngđãxảyratrongđờisốngcủatôi.MàtôichínhlàSựSốngthênhthangđangxảyrakhắpnơitrongvũtrụ.Tôilàkhônggiantrongđómọithứđưỡcxảyra.TôichínhlàTâmđangđượcbiểuhiệnquamuônngànhìnhtướng.TôichínhlàPhútGiâyHiệnTại.TôilàHiệnHữu(38).

ChươngVBẢNCHẤTCHÂNTHẬTCỦABẠNỞcấpđộsâuxanhất,bạnchínhlàPhútGiâyHiệnTại,haiđiềunàykhôngthểphâncáchnhau.

Cónhiềuthứtrongcuộcđờibạnrấtquantrọng,nhưngchỉcómộtthứquantrọngmộtcáchtuyệtđối.

Bạnthànhcônghaythấtbạitrongcuộcđờilàmộtđiềuquantrọng.Bạnkhoẻmạnhhayốmđaucũnglàđiềuquantrọng,cóhọcthứchaykhônghọcthức;bạngiàuhaynghèolàmộtđiềuquantrọng,-điềunàychắcchắngiúpbạnthayđổicuộcđờimình.Vâng,tấtcảnhữngđiềutanêuraởtrênđềuquantrọng,trongcáchnhìntươngđối,nhưngnhữngthứđókhôngcótầmquantrọngmộtcáchtuyệtđối.

Nhưngcómộtthứquantrọnghơnhết:đólàtìmchorađượcbảnchấtchânthựccủachínhbạn,vượtlêntrênthânphậnbọtbèongắnngủicủamộtkiếpngười,vượtlêntrêncảmnhậnvềtựthânnhưmộtcáthểbiệtlập,đợingàychết.

Bạntìmrađượcniềmanbìnhkhôngphảinhờvuntém,xếpđặtlạinhữngtìnhhuốngtrongđờisốngcủabạn,nhưngbằngnhậnthứcđượcbảnchấtchânthựccủamìnhởmộtcấpđộsâuxanhất.

Táisinhsangmộtkiếpkháccũngkhônggiúpđượcgìchobạn,nếutrongđơikiếptới,bạnvẫnkhôngbiếtbảnchấtchânthựccủamìnhlàgì!

Tấtcảnhữngkhổđautrênhànhtinhnàyđềuphátsinhtừmộtcảmnhậnrấtsailầmrằng“cómộtcáiTôi,mộtcáthểbiệtlậpvớingườikhácvàvớithếgiớichungquanh”.Cáchnhìnnàychelấpđibảnchấtchânthựccủachínhbạn.Khibạnkhôngcònnhậnrađượcbảnchấtcaoquýởtrongmình,thìbấtkỳđiêềgìbạnlàm,cuốicũngsẽtạothêmkhổđau,chochínhmìnhvàchokẻkhác.Chỉđơnthuầnnhưthế!Khibạnkhôngnhậnthứcđượcbảnchấtchânthựccủabạnlàai,bansẽcốtạochomìnhmộtcátính,mộtnhâncách(39)dosựsángtạovôvọngcủatrínăngđểthaythếchoconngườithầnthánh,chânthật,sángchói,tuyệtvờivẫnluônsẵncóởtrongmình.Từđóbạnchỉcònbiếtbámvíuvàocáibảnngãnhỏbé,đầysợhãivàtộinghiệpởtrongđầubạn.

Lúcđó,bảovệvàchămsócchocáiTôinhỏbé,giảtạođósẽtrởthànhmộtđộnglựcthúcđẩyphíasautấtcảnhữngviệcbạnlàm.

Tựthâncấutrúccủangôntừđãchothấyrằngconngườikhôngthựcsựnhậnthứcđượcbảnchấtchânthựccủachínhmình.Cáinóiquenthuộc:“Cuộcđờicủatôi/anhấy/cốấy”khiếnchúngtadễhiểulầmrằngsựsốnglàmộtcáigìmàbạn,haymộtaiđó,cóthểsởhữuhayđánhmất.Sựthậtlàbạnkhôngthểcómộtđờisốngriênglẻ,nhỏbé;vìbạnchínhlàSựsốngthênhtháng.MộtSựSốngDuyNhấttừxưađếnnay,tronggiâyphútnàyđangbiểuhiệnởkhắpmọinơitrongvũtrụ,chưabaogiờtừngsinh,chưabaogiờtừngdiệt.Bạnchínhlàkhảnăngnhậnbiết,đangbàngbạckhắpcảvũtrụ,vàtạmthờibiểuhiệnquahìnhtướng,đểkinhnghiệptựthâncủachínhmìnhquamộtviênsỏi,cọngcỏ,conthúhaymộtconngười,mộtngôisao,mộtthiêntài…

Bạncóthểcảmnhậnsâulắngởbêntrongrằngbạnthựcđãbiếtrõđiềunày?BạncóthểcảmnhậnrằngmìnhthựcđãlàCáiĐó?

Đasốmọichuyệntrêncuộcđờiđềucầncóthóiquenđểhoàntất:họcmộtkỹthuậtmới,xâymộtcănnhà,trởthànhmộtchuyêngia,phamộttáchtrà…Nhưngthờigianlàđiềukhôngcầnthiếtchomộtchuyệnchủyếu,chuyệnquantrọngnhấttrongđờisống:Đólànhậnthứcđượcbảnchấtchânthậtbạnlàai,đólànhậnthứcđượccáichânthậtnhất,vượtlêntrênnhâncáchbềngoàicủamình,vượtlêntrêntênhọcủamình,hìnhdáng,thểchất,tiểusởvềchínhmình.

Bnạkhôngthểtìmrađượcmìnhtrongquákhứhoặctươnglai.NơiduynhấtmàbạncóthểtìmrađượcchínhmìnhlàtrongPhútGiâyHiệnTại.

Nhữngngwofiđangdấnthânvàoconđườngtâmlinh,đitìmgiácngộởmộttiêuđiểmởtươnglai–làmộtngườidấnthân,điềunàyámchỉrằngbạnrấtcâầđếntươnglai.Nếuđâylàđiềubạntinchắcthìđiềuđósẽxảyrađúngnhưbạnnghĩ:bạnsẽcầnthờigianchođếnkhibạnnhậnrarằngbạnkhôngcầnthờigianđểnhậnrabảnchấtchânthựccủamình.

Khibạnnhìnvàomộtthâncây,bạncóýthứcvềthâncây.Khibạncómộtýnghĩhaymộtcảmxúc,bạncóýthứcvềýnghĩhaycảmxúcđó.Khibạncómộtkinhnghiệmkhoáilạchayđớnđau,bạncóýthứcvêềkinhnghiệmđó.

Nhữngmệnhđềnàythoạtnghecóvẻhợplývàhiểnnhiên,nhưngkhibạnnhìnkỹlại,bạnsẽnhậnrarằngtrongtựthâncấutrúccủangônngữđãchứađựngmộtảotưởng,mộtảotưởngkhôngthểtránhđượckhitasửdụngngôntừ.Ýnghĩvàngôntừtạoramộtđốicựcnhịnguyên,mộtcáthểbiệtlậpcảmnhậnmộtđốitượng:mộtthâncây,mộtýnghĩ,mộtcảmxúc,màtrongthựctếkhôngthểcó.Sựthựclà:Bạnkhôngphảilàmộtconngườicóýthứcvềmộtthâncây,mộtýnghĩ,mộtcảmxúchaymộtkinhnghiệm.Màbạnchínhlàýthứchaysựnhậnbiết,trongđótấtcảnhữngthứđóđượcbiểuhiện.

Trongđờisốnghằngngày,bạncóthểthựctậpđểnhậnthứcchínhmìnhnhưlàmộttrườngnhậnthứctrongđótoànthểnhữngtìnhhuốngtrongđờisốngcủabạnđượcphơibày?

Khibạnnói:“Tôimuốnhiểuthêmvềmình”.Bạnchínhlàchủthể“Tôi”.BạnchínhlàCáiBiết.BạnchínhlàTâm(40)quađómọivậtđượcnhậnra.Vàcáiđókhôngthểbiếtvềnó;vìnóđãchínhthựclànórồi.

Khôngcònđiềugìđángbiếthơnđiềunày,vìtừcáiTâmđómọihiểubiếtđượcphátsinh.Chủthể“Tôi”khôngthểtựbiếnnóthànhmộtđốitượngcủatrithức,củaTâm.

Dođóbạnkhôngthểtrởthànhmộtđốitượngchochínhmình.Đóchínhlàcáilýdoảotưởngvềbảnngãởtrongbạnđượcphátsinh–vìtrongđầubạn,bạnvôtìnhxemmìnhlàmộtđốitượng.Chonênbạnmớinói“Nhìnkìa,Tôiđó”(41).Rồibạntựtạoramộtquanhệvớichínhmình,vàraotruyềnvớimọingườivàvớichínhbạnhuyềnthoạivềmình.

Bằngnhậnthứcsâusắcrằngbạnchínhlàýthức,làsựnhậnbiếttrongđómọihiệntượngtrongđờisốngđượcphátsinh,thìbạnsẽthoátrakhỏisựphụthuộcvàomọihiệntượngcủađờisốngvàthoátrakhỏinỗlựcđitìmmộtnhâncáchchochínhmìnhquanhữngtìnhhuốngsống,nơichốnvàhoàncảnhsốngcủabạn.Nóimộtcáchkhác:Nhữnggìxảyra,haykhôngxảyra,khôngcònquantrọngđốivớibạn.Mọichuyệnsẽbớtđisựnặngnềvànghiêmtúc.Cómộtcảmgiácthưthái,vuitươitrongnhữngviệcbạnlàm.Bạnbỗngnhậnrằng:thếgiớinàynhưlàmộtcuộckhiêuvũcủavũtrụ,mộtcuộckhiêuvũcủamuônvànnhữnghìnhtướng–khônghơnkhôngkém.

Khibạnnhậnbiếtbảnchấtchânthựccủamình,bạnsẽcảmnhậnđượcmộtcảmgiácanbìnhsốngđộng,vàkhônghềbịgiánđoạn.Bạncóthểgọiđólàniềmvui,vìđóchínhthựclàcảmgiácsốngđộngcủaniềmanbình.Đólàniềmvuicủamộtconngườinhậnthứcđượcrằngmìnhchínhlàtinhhoacủasựsống,trướckhisựsốngấytrởthànhhữuhình.Đólàniềmvuicủaannhiêntựtại–annhiêntựtạivìđãbiếtđượcbảnchấtchânthựccủamình.

Cũngnhưnước,cókhiđượcbiểuhiệndướithểrắn,thểlỏng,thểhơi,Tâmcũngcóthểđượcbiểuhiệndướidạng“đôngđặc”khitrởthànhvậtchất,trởthànhnhữngsinhvật…;hoặcở”thểlỏng”khibiêểhiệnradướidạngnhữngýnghĩ,tâmtư:haykhôngbiểuhiệnra,khôngmanghìnhtướnggìcả,khiTâmởtrongtrạngtháithuầnkhiết,tinhchấtcủanó.

TrongtrạngtháithuầnkhiếtcủaTâm:TâmchínhlàSựSốngtrướckhinóđượcbiểuhiệnthànhhình

tướng,vàTâmkinhnghiệmthếgiớiqua“đôimắt”củabạnvìbạnchínhlàTâm.KhibạnnhậnthứcrằngmìnhchínhlàcáiTâmđó,thìbạnsẽnhậnramìnhtrongtấtcả.Đólàmộttrạngtháiýthứctỉnhtáo,hoàntoànsángtỏ.Lúcđóbạnsẽkhôngcònlàmộtthựcthểnhỏbévớimộtquákhứnặngnề,kinhnghiệmvàdiễndịchđờisốngquamộttấmmàngiớihạncủakháiniệm,vớimộtquákhứđầythươngtích.

Khibạncảmnhận,màkhôngđiquaquátrìnhdiễndịchcủatrínăngởbêntrong,thìlúcđóbạnmớicóthểcảmnhậnđượccáiphầnsángsuốtởtrongbạnđangýthứcvàcảmnhậnnhữnggìbạnđangcảmnhận.Điềumàchúngtacóthểdiễntảquangôntừlàcómộtchiềukhônggianrấtyêntĩnhnhưngtrànđầysựtỉnhtáovàcảnhgiáởtrongbạn,trongđó,nhữngsuytưvàkháiniệmcủabạnđượchìnhthành.

Qua“bạn”,cáiTâmvôhìnhtướng(42)đãtựýthứcđượcchínhnó.

Đasốmọingườiaicũngbịchiphốibởilòngthamđắmvàsợhãi.

Lòngthamđắm(43)lànhuyếuđểthâugặtthêmmộtcáigìđóchochínhmìnhđểchomìnhcảmthấytoànvẹnhơn.Sợhãi(44)làsợđánhmấtmộtcáigì,từđótựcảmthấymìnhtrởnênmấtgiátrịhoặcthiếuthốn.

Cảhaitháicựcnàyđềuchemờmộtsựthựclà:annhiêntựtại,làmộtthứbạnkhôngthểthâutómhoặcđánhmấtđược(45).Vìannhiêntựtại,trongtrạngtháitoànvẹnnhất,đanghiệndiệnởtrongbạn,ngaytronggiâyphútnày.

ChươngVICHẤPNHẬNVÀXUÔITHUẬNLúcnàobạnđãsẵnsàng,hãynhìnvàonộitâmmìnhxemthử,tronggiâyphútnày,bạncóđangvôthức-tạothêmnhữngbấtđồngxáotrộngiữabêntrongvàbênngoàibạn,giữanhữngtìnhhuốngtrongđờisốngcủamình,bạnđangởđâu,đangtiếpxúcvớiai,bạnđanglàmgì,nhữngcảmxúchoặcýnghĩgìmìnhđangcó?Bạncócảmthấyđớnđaukhicứkhăngkhăngkhướctừ,haychốngđốinhữnggìđanghiệndiệntrongphútgiâynày?

Khibạnnhậnthứcđượcđiềunày,bạnsẽnhậnrarằngmìnhcótựdođểbuôngbỏsựphảnkhánmộtcáchvôvọng(46),trạngtháithườngxuyêncósựxungđột,đấutanhởnộitâm,vớinhữnggìđanghiệndiệntrongphútgiâynày.

Thôngthườngmỗingày,nếubạncầnthốtlênthànhlờivềthựctrạngnộitâmcủamình,bạncómuốnthốtlên:“Trờiơi,tôikhônghềmuốnđốidiệnvớimộttìnhtrạngtồitệnhưthếnày”?Bạncảmthấythếnàokhikhôngchấpnhậntìnhtrạngcủabạntronglúcđó–đangbịkẹtxe,đangtronggiờlàmviệcởcơquan,đangngồiđợimộtchuyếnbayởphitrường,haybậngiaotiếpvớiaiđó?

Dĩnhiêncónhữngnơiđangchobạnphảirờixa–vàcókhi,đólàđiềuthíchhợpnhấtbạncầnlàmlúcđó.Nhưngnhiềulúc,rờixanơibạnđangcómặtlàmộtđiềubạnkhôngthểlàmđược.Trongnhữngtrườnghợpnày,tháiđộ“Tôikhôngmuốngiápmặtvớimộthoàncảnhnhưthếnày!”làmộtđiềukhôngnhữngvôbổ,màcòncótínhchấtbănghoại.Vìtháiđộđólàmchobạnvànhữngngườichungquyanhbạnkhổsở.

Ngườiđờicócâu:“Điđâuthìởđó!”.Nóimộtcáchkhác:Bạnđanghiệndiệnởnơinày.Luônluônnhưthế.Cógìkhókhănđâukhibạnphảichấpnhậnđiềunày.

Bạncócầnphêphánmỗicảmnhậntừgiácquanhaymỗikinhnghiệmcủamình?Bạncócầnphảicómộtquanhệcótínhchấtphảnkháng,thíchhoặckhôngthíchvớiđờisống,nơimàbạnluônliêntụccósựbấtđồngvớihoàncảnhvàvớinhữngngườikhác?Hayđóchỉlàmộtthóiquenlâuđời,khóbỏởtrongbạn?Bạnsốngannhiêntựtại,khôngphảibằngcáchbạnphảilàmmộtcáigìđó,nhưngbằngcáchbạnchophépnhữnggìđanghiệnhữutrongphútgiâynàyđượcnhưnóđanglà,màkhôngcósựchốngđối.

Thóiquenchốngđốihayphảnkhángởtrongbạnchỉlàmchotựngãcủabạnmạnhhơn(47).Tháiđộchấpnhậnsẽlàmchotựngãcủabạnsuyyếuđi.Bảnngã,sựđồnghoámộtcáchsailầmcủabạnvớihìnhtướng(48),khôngthểsốngsótkhibạncótháiđộchấpnhậnmọiviệc.

“Tôibậnlắm!”.Vâng,nhưngnhữngviệcbạnđanglàmấycóchấtlượngkhông?Láixeđếnnơilàmviệc,nóichuyệnvớingườithân,sửdụngmáyvitính,giặtgiũ,muasắm,…vàhàngtrămthứkháchmàbạncầnlàmtrongngày.Bạncóthựcsựcómặttrongkhilàmnhữngcôngviệcđó?Bạnlàmnhữngviệcấytrongtìnhtháichấpnhậnhaychốngđối?Chấtlượng,sựcómặtđểthưởngthứccôngviệc,vàtháiđộchấpnhậnkhilàmnhữngcôngviệc,đómớichínhlàđiềuquyếtđịnhsựthànhcônghaythấtbạicủabạntrongđờisống,chứkhôngphảibaonhiêunỗlựcmàbạnđãđổvàonhữngcôngviệcđó.Nỗlựcámchỉsựcăngthẳngvàcócáigìnhưquásứcđểđạtđếnmộtmụctiêu,mộtkếtquảnàođóởtươnglai.Bạnthửnhìnsâuđêểnhậncómotọsựchốngđối,dùnhỏnhặtđếnmứcnào,ởtrongmìnhvềnhữnggìbạnđangcầnphảilàm?Đóchínhlàchốngđốiđờisống,dođóbạnkhôngthẻnàothựcsựcóđượcsựthànhcông.

Khibạnnhậnrasựchốngđốinàyởbêntrong,bạncómuốnbuôngbỏtháiđộchốngđốiđóvàhếtlòngvớinhữnggìbạnđanglàm?

“Làmhếtlòngmỗiviệc!”(49),nhưlờimộtvịthiềnsư,chínhlàtinhyếucủaThiềntập.Làmhếtlòngmỗiviệccónghĩalàđặthếttâmývàonhữnggìbạnđanglàm.Đâychínhlàtháiđộlàmviệcmộtcách

nhthuận,khôngchốngđối-mộttháiđộlàmviệcđầynănglực.

Tháiđộchấpnhậnnhữnggìđangxảyragiúpbạnđisâuvàomộttrạngtháisâulắng,nơimàcảmnhậnnộitạivàcảmnhậnvềtựthâncủabạnkhôngcònphụthuộcvàotháiđộphêphánvề“Tốt”hay“Xấu”củatrínăng.

Khibạnchấpnhậnmộtcáchhânhoanđôốvới“nhữnggìđanghiệnhữu”trongđờisống,khibạnchấpnhậngiâyphútnàynguyênvẹnnhưnóđanglà,bạncóthểcảmnhậnđượcmộtcảmgiácthậtkhoángđạt,thanhthoátvàantịnhởnộitâm.

Trênbềmặt,bạncóthểcảmthấyvuikhitrờinắngráo,vàítvuikhitrờimưagió;bạncóthểcảmthấymừngvuikhitrúngsốđộcđắc,vàkhổsầukhimấthếttàisản.Nhưngdùthếnào,nhưngniềmvuihaynỗibuồnnhưthếkhôngthểxáotrộngtâmbạnđượclâu.VìnhữngthứấychỉnhưnhữngđợtsónggợntrênbềmặtsựHiệnHữucủabạn.Vìchiềukhônggiansâulắngởtrongbạnkhôngbaogiờbịkhuấyđộng,dùchocónhữnggiôngbãođangxảyraởbênngoài.

Chấpnhậnmộtcáchhânhoan“nhữnggìđanghiệnhữu”làmhémởmộtchiềukhônggiansâulắngởtrongbạn,khôngphụthuộcvàonhữngđiềukiệnởbênngoàihaynhữngthayđổilênxuốngthườngxuyêncủanhữngýtưởngvàcảmxúcbêntrong.

Chấpnhậnvôđiềukiệntrởthànhdễdànghơnkhibạnnhậnthứcsựchóngtànvàphôiphacủamỗikinhnghiệm,khibạnhiểurằngthếigớhàykhôngthểmangđếnchobạnmộtcáigìtrườngcửu.Từđó,bạntiếptụcgặpgỡngườikhác,tiếpxúcvớinhữngkinhnghiệmvàsinhhoạt,nhưngkhôngcònbịbóbuộcbởilònghammuốnmàvàsợhãicủamộtcáiTôiriêngrẽ(50).Haynóimộtcáchkhác,bạnkhôngcònmuốnđòihỏihoàncảnh,ngườikhác,nơichốnghaybiếncốgìđểgiúpbạnthoảmãnhayvuisướng.Tínhphôiphavàbấttoàncủamọichuyệnđượcphépbộclộ,phơibàymộtcáchhiểnnhiên.

Điềutuyệtvờinhấtlàkhibạnkhôngcònápđặtmộtyêucầukhóthểthoảmãnnữathìmỗihoàncảnh,mỗiconngười,mỗinơichốnghaybiếncốđềtrởthànhmộtcáigìkhôngnhữngrấtthíchthúmàcònrấthàihoàvàyênlắng.

Khibạnhoàntoànchấpnhậngiâyphútnày,khibạnkhôngcòntranhcáivớinhữnggìđangcómặt,khuynhhướngsuytưsẽgiảmdầnvàthayvàođóbằngmộtsựtrầmtĩnhrấtsángsuốt.Bạnhoàntoàncómặt,nhưngtrínăngởtrongbạnkhôngcòndiễndịch,phêphánhaydánnhãnhiệulêngiâyphútnày.Trạngtháikhông-chống-đốinộitạinàysẽmởrachobạntiếpxúcvớimộttâmthứcchưabịđiềukiệnhoá;thứtâmthứclớnhaohơntấtcảnhữnggìtrínăngcủaconngườicóthểhìnhdungđược.Sựthôngtháimênhmôngnàytừđòcóthểbiểuhiệnquachínhbạnvagiúpbạncảbêntronglẫnbênngoài.Chonên,khibạnbuôngbỏsựchốngđốinộitại,bạnthườngnhậnrằngnhữnghoàncảnhmàmìnhđanggặpphảisẽđượcthayđổitheomộtchiềuhướngtíchcực.

Tôicóđangnóirằng“Bạnhãythưởngthứcvàvuisướngvớiphútgiâynày?”.Không.Tôichỉnói:Hãychophépgiâyphútnàyđược“nhưnóđanglà”!

Chấpnhậnhoàntoànlàchấpnhậnnhữnggìđanghiệnhữutronggiâyphútnày,màkhôngphảilàchấpnhậnnhữngthêudệt,nhữngbikịch,…quađóbạndiễndịchgiâyphútnàyrồicốgắng,bóbuộcmìnhphảiquyhàngphútgiâyhiệntại.

Vídụ,bạnđangbịkhuyếttậtvàkhôngthểđilạibìnhthườngnhưtrướcđây.Hoàncảnhcủabạnhiệngiờđangnhưthế.

Nhưngtrínăngbạnđangcốvẽvờithànhmộtbikịchrằng:“Cuộcđờitôisaokhốnnạnthế.Tôiphảitrởthànhmộtphếnhân!Cuộcđờiđốixửvớitoiquábấtcôngvabạcbẽo.Tạisaotôilạiluôngặpphảinhữngtainạn,bấthạnhnhưthếnày?”.

Bạncóthểchấpnhậnphútgiâynàyynhưnóđanglàvàkhôngđểmìnhlầmlẫnvớibikịchđauthương(51)màtrínăngluônmuốntạodựngnên.?

Sựchấpnhậnhoàntoànchỉxảyrakhinàobạnkhôngcònthiétđếncâuhỏi“Tạisaođiềubấthạnhnàylạiluônxảyđếnchotôi?”

Ngaycảtrongnhữngtìnhhuốngthậtbiđát,khôngdễchấpnhậnđược,cũngluônẩngiấumộtmụcđíchtốtđẹp,sâuxachobạn,vìbêntrongmỗitaihoạđềuchứasẵnmầmmốngnhữngânsủngcủavũtrụ.

Từxưađếnnay,cónhiềungườiđãtừngđươngđầuvớinhữngmấtmátlớnlao,bệnhtật,lưuđầy,hoặcđợichờcáichếtđến,nhờchấpnhậnđượcnhững-điều-không-thể-chấp-nhận-được,nênhọđãtìmrađược“sựyênlắngvượtlêntrênnhữnghiểubiếtthôngthườngởtrênđời”.

Chấpnhậnnhững-gì-khó-thể-chấp-nhận-đượcchínhlànơiphátsinhnhữngânsủnglớnlaonhấttrênđờinày.

Cónhữnghoàncảnhmàchúngtakhôngthểtìmđượcđápán.Vìđờisốnglúcđókhôngcònphùhợpvớibạnnữa.Hoặckhicómộtngườiđangcókhókhăntìmđếnbnạđểđượcgiúpđỡ,nhưngbạnphảibótayvfikhôngbiếtphảinóihaylàmmộtđiềugì.

Chỉkhinàobạnchấpnhậntoàndiệnrằngtôithựckhôngbiếtphảilàmgì,bạnsẽthôivậtlộnđểcốtìmramộtđápántừđầuócsuytưrấtgiớihạncủamình,thìđólàkhimộtchiềukhônggianthôngtháirộnglớnhơncóthểhoạtđộngquabạn.Vàngaycảnhữngýtưởngcủabạnlúcbấygiờcũngtrởnênhữuíchhơn,vfisựthôngtháisâurộngđócóthểthẳmthấuquasuytưvàlàmchonhữngsuytưấytrởnênhứngkhởihơn.

Đôikhichấpnhậnhoàntoàncónghĩalàthôikhôngcòncốgắngmuốnbiếtmộtđiềugìnữa,vàtrởnênthoảimáitrongtìnhtrạngrằngbạnkhôngbiếthếtmọichuyện.

Bạncóbiếtngườinàođómàmụctiêuduynhấttrênđờihìnhnhưlàđểtựgâykhổchobảnthânvàchonhữngngườichungquanh,sốngnhưchỉđểgieorắckhổđau?Hãythathứchongườiấy,vìhọcũnglàmộtphầncủaquátrìnhtỉnhthứccủatâmthứcnhânloại.Họđóngvaitròđạibiểuchosựgiatăngcườngđộcủasựbệnhhoạn,điênrồcủatâmthứctựngã,biểuhiệncủatrạngtháikhôngchấpnhậnhoàntoàn.Đâykhôngphảilàmộtcáigìdínhlíuchoriêngbạnđâu.Đâycũngkhôngphảilàbảnchấtchânthựccủahọ.

Chấpnhậnvôđiềukiện,tacóthểnóirằngđóchínhlàmộtsựchuyểnhướngởbêntrongbạn,từtrạngtháichốngđốisangtrạngtháichấpnhận,từtháiđộ“Khôngbaogiờ!”thành“Ừ,cũngđược”.

Khibạnchấpnhậnhoàntoànmọiviệc,cảmnhậnvềchínhmìnhchuyểnhướngtừtrạngtháitựđồnghoámìnhvớimộtphảnkhánghayphêpháncủalýtrí,sangmộttrạngtháikhoángđạt,cónhiềukhônggianchungquanhsựphánkhánghaysựphêphán.Đólàsựchuyểnhướngtừtrạngtháitựđồnghoámìnhvớihìnhtướng–ýtưởnghaycảmxúccủamình–sangtrạngtháiannhiêntựtạivànhậnthứcrằngmìnhchínhlàtâmthứckhoángđạt,mìnhchínhlàTâmkhikhôngcònbịvướngmắcbởimộthìnhtướngnào.

Nhữnggìbạnđãchấpnhậnhoàntoànsẽđembạnđivàotrạngtháitĩnhlặng,ngaycảvớinhữnggìtrướcđâybạnđãkhôngthểchấpnhận.

Hãyđểchođờisốngđượcxảyra.Hãyđểchođờisốngđượctựnhiênnhưnóđnaglà.

CHƯƠNGVIITHIÊNNHIÊNChúngtacầnđếnthiênnhiênkhôngnhữngđểsốngcònmàchúngtacòncầnđếnthiênnhiênđểgiúptatìmvềnhà,vềvớinguồncội,quêhươngcủamình,thoátrakhỏingụctùcủachínhtrínăngtạoraởtrongmình.Chúngrấtdễđilạcvàonhữngtoantính,dựán,suytưởtrongđầu–đánhmấtmìnhtrongmêhồntrậncủanhữngvấnđềrắcrốidochínhmìnhtạora.

Chúngtađãquênnhữnggìmàmộttảngđá,mộtthâncâyhaymộtconthúvẫncònbiết.Chúngtađãquênmấtsựannhiêntựtại-chỉđểđượcởyên,sốngvớichínhmình,cómặtvớiđờisống;BâyGiờvàỞĐây.

Khinàobạnchútâmđếnthiênnhiên,haybấtcứmộtcáigìhiệnhữutrongđờisốngmàchưabịxáotrộn,ônhiễmbởiconngười,đólàlúcbạnbướcrakhỏingụctùcủakháiniệm,củasuytư,vàởmộtmứcđộnàođó,thamdựvàotrạngtháiliênhợpvớiannhiêntựtại,trongđómọithứvẫncòntồntạimộtcáchtựnhiên.

Đặtsựchútâmcủamìnhkhibạnđangnhìnvàomộthoànsỏi,mộtthâncây,haymộtconthúkhôngcónghĩalàbạnsuytưvềcáiđó,nhưngchỉđơnthuầnđặtsựchútâmvàovậtđó,vàgiữvậtđótrongýthứccủamình.

Mộtcáigìđónhưlàtinhtuý,linhhồncủavậtấysẽtruyềnsangbạn.Lúcđóbạncóthểcảmnhậnđượcsựyêntĩnhsâulắngcủavậtđó,vàkhilàmnhưthế,sựyêntĩnhsâulắngđócũngsẽphátsinhởtrongbạn.Bạnsẽcảmnhậnđượcsựsâulắngcủavậtđótrongtrạngtháiannhiêntựtại–hoàntoànđồngnhấtvớinhữnggìđanghiệndiệnvànơinhữngthứấyđangxảyra.Khinhậnthứcđượcđiềunày,bạncũngđạtđếnmộtsựthưtháisâulắngởtrongmình.

Khiđidạohaynằmnghỉởnhữngnơinhưtrênnúihayngoàibãibiển,hãytôntrọngthiênnhiênbằngcáchcómặtởnơiđóhoàntoàn.

Hãyyênlặng.

Nhìn.

Lắngnghe.

Nhìnchokỹđểthấyrằngmỗithâncây,mỗingọncỏ,chimchócvàmuôngthú…đềuannhiênvớichínhnó.Khônggiốngnhưconngười,cỏcâyhaymuôngthúkhôngtáchmìnhlàmthànhhaimảnh.Chúngkhôngsốngvớinhữngảotưởngtựtạoraởtrongđầunhưconngười,nênchúngkhôngcầnphảiquantâm,cốgắngbảovệvàbồiđắpchonhâncách,haykháiniệmvềmột“cáiTôi”không-có-thậtđó.Connairấtthoảimáiđượclàmộtconnai.Mộtcànhhoathuỷtiênrấtthoảimáiđượclàmộtcànhhoathuỷtiên.

Mọithứtrongthiênnhiênkhôngnhữngrấtthoảimáivớichínhnóvàchúngcònrâtthoảimáivớimôitrườngchungquanh.Vìchúngchưahềtựtáchmìnhrakhỏicơcấutổngthểcủavũtrụbằngcáchtuyênbốmộtsựhiệnhữucótínhcáchbiệt:“Tôi”vàphầncònlạicủavũtrụ,khôngdínhgìvớitôi.

Lặngngắmthiênnhiêncóthểgiúpchobạnthoátrakhỏicái“Tôi”đó,phầntửđãtạonênvôvànkhổđauvàhệluỵchobạn.

Hãycóýthứcômtrọnnhữngâmthanhcủathiênnhiên-tiếngsộtsoạtcủalácâyởtronggió,tiếngmưarơi,tiếngnỉnoncủacôntrùng,giaiđiệucủatiếngchimhotlúcbìnhminh.Hãyđặttrọnvẹnconngườimìnhvàođộngtháilắngnghe.Vìngoàiâmthanhkia,còncómộtcáigìtolớnhơn:Mộtcáigìthiêngliêng,khôngthểhiểuđượcbằngsuytư.

Bạnkhôngphảilàngườiđãtạorathânthểnàycủabạn,vàbạncũngkhôngcókhảnăngđiềukhiểnnhữngchứcnăngphứctạptrongcơthể.Vìcósựđiềukhiểncủamộtsựthôngtháirộnghớntríóccủaconngười.Sựthôngtháiđócũngnuôisốngvạnvậttrongvũtrụ.BạncóthểtiếpchạmđượccáiCáiBiếtnàybằngcáchýthứctrườngnănglượngbêntrongcơthểmình,bằngcáchcảmnhậnsứcsống,sựcómặtrộnràngcủasựsốngởtrongcơthểmình.

Sựnôđùavàvuivẻcủamộtconchó.Lòngthương,đứctínhtrungthànhvớichủ,vàtháiđộlúcnàocũngsẵnsàngchàođónđờisốngcủaconchórấttươngphảnvớitrạngtháinộitâmcủangườichủ-trầmuất,bấtan,gánhnặngcủađờisống,chìmđắmtrongsuytưởng,khôngcómặttrongphútgiâyvànơichốnduynhấtcủađờisống:BâyGiờvàỞĐây.Tacóthểtựhỏi:Sốngchungvớiconngườinhưthế,nămnàyquathángnọ,làmthếnàomàconchóvẫncòngiữđượcsựsángsuốtvàvuivẻvớichủ?

Khibạnnhìnthiênnhiênqualýtrí,quasuytư,bạnkhôngthểcảmnhậnđượcsứcsống,sựannhiêntựtại.Bạnchỉnhìnthấyhìnhtướngmàkhôngcảmnhậnđượcsựsốngtừtrongnhữnghìnhtướngbênngoàinày-sựbímậtthiêngliêngcủađờisống.Suytưluôngiảmthiểuthiênnhiên,biếnnóthànhmộtmónhàngđểtraođổi,làmlợi,hayđểtíchluỹkiếnthức.Khurừngnguyênthuỷsẽtrởthànhnhữngnơikhaithácgỗ;chimchóctrởthànhmộtcôngtrìnhnghiêncứu;đồinúichỉcònlàmotọhầmmỏđểkhaithác…

Khibạntìmhiểuthiênnhiên,hãyđểchotrạngtháikhôngsuytư,trạngtháivắngbặtnhữngýtưởngquấynhiễu(52),cóđủkhônggianđểthểhiện.Khibạntìmđếnthiênnhiênnhưthếnày,thiênnhiênsẽthânthiệnvớibạnvàsẽthamdựvàoquátrìnhchuyểnhoátâmthứccủanhânloạivàtâmthứccủahànhtinhnày.

Hãynhìnbônghoãemchúngcómặtvàchấpnhậnđờisốngsâusắcnhưthếnào(53).

Nhữngcâycỏmàbạnđangcóquanhnhà–cóbaogiờbạnthựcsựnhìnrõchúng?Cóbaogiờbạnchophépnhữngthứquáquenthuộcnhưngrấtbíẩnđódạychobạnvềbímậtcủađờisống?Bạncóbaogiờlưuýđếnsựtĩnhlặngsâulắngcủacácloàicâycỏnày?Lưuýđếntrườngkhônggianyêntĩnhbaobọcquanhchúng?Phútgiâybạnchútâmđếnsựyêntĩnhvàanbìnhtoảratừcâycỏ,đólàlúcloàithựcvậtnàytrởthànhbậcthầycủabạn.

Nhìnngắmmộtconthú,mộtbônghoa,mộtthâncâyvànhậnracáchmỗithứbuôngthưtrongtrạngtháiannhiêntựtại.Mỗithứđúnglàchínhnó.Mỗithứđềucómộtphẩmcách,mộtsựtrongtrắngvàthiêngliêng.Tuynhiên,đểbạncóthểnhìnrađượcđiềunày,bạncầnphảivượtlênnhữngthóiquenđặttên,dánnhãnhiệu.Phútgiâybạnvượtlêntrênnhữngnhãnhiệucủatrínăng,bạncóthểcảmnhậnđượcmộtchiềukhônggianmàbạnkhôngthểnóithànhlời,khôngthểnắmbắtbằngsuytưhaycảmnhậnquagiácquan.Cómộtsựhoàđiệu,mộtcáigìrấtthiêngliêngthẫmđẫmkhắpthiênnhiênvàcảởtrongbạn.

Khôngkhimàbạnđangthởchínhlàthiênnhiên,cũngnhưquatrìnhhítthởcủabạncũngchínhlàthiênnhiên.

Hãychútâmvàohơithởvànhậnrằngbạnkhôngphảilàngườilàmchohơithởnàyxảyra.Nhưngđóchínhlàhơithởcủathiênnhiên,củavũtrụ.Nếuquảthựcbạnphảinhớđểmàthởthìbạnsẽchếtrấtnhanhchóng(vìbạnthườngxuyênquênmấthơithởcủamình),vànếubạncốngừnghơithởlạithìthiênnhiênsẽluônluônthắngbạn.

Bạnnốilạisợidâyliênlạcvớithiênnhiênmộtcáchthânthiếtvàmạnhmẽkhibạntrởnênýthứchơithởcủamình(54)vàhọccáchgiữchotâmýcủamìnhcómặttronghơithở.Đâylàmộtthựctậpsâusắcvàcótínhtrịliệurấtcao.Vìthựctậpnàygiúpchuyểndịchtâmthứccủabạntừthếgiớicủakháiniệm,suytưphiêndiệnsangthếgiớirộngrãi,khoángđạtcủatamthứctrongsáng,nguyênvẹn,chưabịđiềukiệnhoá.

Bạncầnthiênnhiênnhưcầnmộtngườithầygiúpbạnnốilạisợdâyliênlạcvớiđồisống.Bnạrấtcầnđếnthiênnhiên,ngượclại,thiênnhiêncũngrấtcầnbạn.

Bạnkhôngbaogiờtáchbiệtkhỏithiênnhiên.VìtấcảchúngtađềulàmộtphầncănbảncủaSựSốngduynhấtđượcbiểuhiệnthànhmuônhình,muônvẻkhắpvũtrụ,nhữnghìnhtướngliênhệmộtcáchmậtthiếtvớinhau.Khibạnnhậnrasựthiêngliêng,vẻđẹp,sựtĩnhlặngsâuthẳmvàuynghiởtrongmỗibônghoa,mỗithâncây,mỗicọngcỏ,bạnsẽlàmchomỗibônghoa,mỗithâncâyvàmỗicọngcỏcógiátrịhơn.Quanhậndiện,vàýthứccủabạnmàthiênnhiêncũngnhậnthứcđượcchínhtựthânmình.Nhờbạnmàthiênnhiênnhậnrađượcvẻđẹpvàsựthiêngliêngcủachínhnó.

Cómộtkhônggianimlắngrộnglớnômtrọnlấythiênnhiêntrongvòngtaymình.Khônggianimlắngấycũngômtrọngcảbạnnữa.

Chỉkhinàobạnthựcsựtronglắngởbêntrongthìbạnmớitiếpxúcđượcvớithếgiớiimlắngcủađấtđá,cỏcâyvàmuôngthú.Chỉkhinàotrínăngồnàocủabạnđãlắngxuốngthìbạnmớicóthểtiếpxúcđượcvơithiênnhiênởmộtmứcđộsâuhơnvàvượtlênđượccảmgiáccáchbiệttạonênbởithóiquensuytưởngquáđộcủamình.

Thóiquensuytưchỉlàmộtgiaiđoạnpháttriểncầnthiếtcủaconnguời.Thiênnhiênhiệnhữutrongmộttrạngtháiimlắngtinhkhiếttrướckhisuytưphátsinh.Cỏcây,bônghoa,chimchóc,đấtđákhônghềýthứcđượcvẻđẹpvàtínhchấtthiêngliêngcủachínhnó.Khiconngườitrởnênimlặng,họvượtlêntrênnhữngsuytư.Cómộtchiềukhônggianmớisựthôngthái,củaýthứcvượtlêntrênnhữngsuytư.

Thiênnhiêncóthểmanglạichobạnsựtĩnhlặng.ĐÓlàmộtmónquàthiênnhiêndànhriêngchobạn.Khibạnnhậnthứcđượcđiềunàyvàsátcánhvớithiênnhiêntrongtrạngtháitĩnhlặng,trườngtĩnhlặngấytrởnênthẩmthấuvớiýthứccủabạn.Đólàmónquàmàbạnhiếntặngchothiênnhiên.

Vìthôngquabạnmàthiênnhiêncóýthứcvềchínhmình.Thiênnhiênđãluôntrôngchờđiềunàyởconngườitrongsuốthàngtriệunămnay.

CHƯƠNGVIIIQUANHỆGIỮANGƯỜIVÀNGƯỜIChúngtathườngquávộivàngkhicóýphêphánhaykếtluậnvềngườikhác.Vìđiềunàylàmchobảnngãcủabạnđượcthoảmãnkhibạndánnhãnhiệuchongườikhác,gánchohọmộttấmcăncướccủakháiniệm,đểbạncóthểhiểnnhiênphánxétvềngườiđó.

Mỗiconngườikhisinhra,cáchsuytưvàhànhxử,trongmộtkhíacạnhnàođó,đãbịtiêmnhiễmnhữngthóiquenvàcáchsuynghĩtiêucực-bởiditruyềncũngnhưkinhnghiệmsốngthuởấuthơcũngnhưmôitrườngvănhoácủangườiđó.

Nhưngđókhôngphảilàbảnchấtchânthựccủahọ,màchỉlànhữngbiểuhiệnđãbịthahoá.Chonênkhibạncóýphánxétmộtngười,bạnđãnhẫmlẫnnhữngkhuônmẫu,thóiquentrongcáchcưxửđãbịthahoácủahọvớibảnchấtchânthựccủahọ.Khibạnhànhxửnhưthếthìchínhbạncũngrơivàolốicưxửvôthứctheomộtthóiquenđãbịthahoálâuđời.Bạndãtạorachongườiđómộttấmcăncướccủakháiniệm,vàtấmcăncướcgiảtạođótrởthánhngụctù,khôngnhữngchongườikiamàcảchochínhbạn.

Buôngbỏsựphánxétvềngườikháckhôngcónghĩalàbạnkhôngcònnhìnthấynhữnggìngườiđólàm.Điềunàycónghĩalàbạnnhậnralốihànhxửcủahọnhưlàbiểuhiệncủasựthahoámàbạnđãnhìnrõvàchấpnhận.Vàtrongtìnhtrạngdjdó,bạnsẽkhôngtạonênmộtnhâncáchnàochongườiđócả.

Điềunàygiảithoátbạnvàcảngườikiakhỏisựđồnghoámìnhvớitìnhtrạng,vớihìnhtướng,vàvớisuytư.Từđóbảnngãbạnkhôngcònkhôngchếquanhệcủabạn.

Lúcnàobảnngãcủabạncònkhốngchếcuộcđờibạn,thìhầuhếtnhữngsuytư,tìnhcảmvàcáchhànhxửcủabạnđềusẽphátsinhtừnhữngthèmkhátvàsợhãi.Dođótrongquanhệ,bạnsẽcónhuyếuhoặcengạimộtđiềugìtừpháingườikia.

Cóthểlàbạncầnnhữnglạcthútrongcảmxúchoặcsựlợilộcvềvậtchất,đượccôngnhận,ngợikhenhaygâyđượcchúýhoặccảmnhậnvềchínhmìnhđượccủngcốthêmquasựsosnáh,quathànhđạtcánhân,rằngbạncónhiềitàisản,địavị,hoặckiếnthứchơnngườikia.Nhưngnhiêukhibạnlosợrằngsựthậtcóthểlạilàđiềutráingược(tàisản,địavị,kiếnthức…củabạnkhôngbằngngườikia),vàtrongmộtkhíacạnhnàođósẽlảmgiảmthiểucảmnhậnvềtựthâncủabạn.

Khibạnđểchophútgiâyhiệntạilàmtâmđiểmcủasựchútâmcủabạn–thayvìchỉlàmộtphươngtiệnđểchobạnđạtđượcmộtmụcđíchnàođó-bạnsẽvượtquabảnngãcủamìnhvàvượtlêntrênsựthôithúcmuốnlợidụngngườikhácnhưmộtphươngtiệnđểbạnđạtđượcmụcđíchriêngtưcủabạn,cứucánhấychỉlàđểlàmmạnhthêmbảnngã,làmmạnhhơncảmnhậnvềtựthânmìnhtrênsựmấtmát,thuathiệt…củangườikhác.Chỉkhinàobạnđểsựchútâmtoàndiệncủamìnhvàobấtkỳmộtngườinàomàbạntiếpxúc,bạnsẽloạitrừđượcquákhứvàtươnglairakhỏimốiquanhệcủabạn.Khinàobạnhoàntoàncómặtvớibấtkỳmộtngườinàomàbạntiếpxúc,bạnsẽloạitrừtấmcăncướccủakháiniệmmàbạndãtạorachongườiđó-tứclànhữngsuydiễncủabạnvềbảnchấtcủahọvànhữnggìngườiđóđãlàmtrongquákhứ-vàtừđóbạncókhảnănggiaotiếpvớingườiđómàkhôngbịsựchiphốicủatâmthứctựngãcủasựhãihaymongcầuởtrongbạn.Chìakhoátrongchuyệnnàychínhlàsựchútâmtứclàsựimlắngmộtcáchtỉnhtáo.

Thậttuyệtvờibiếtbaokhibạnvượtlêntrênnhữnghammuốnvàsợhãitrongquanhệluyếnáicủabạn(55).Tìnhyêuchânchínhkhônghềhammuốnhaysợhãibấtkỳmộtcáigì.

Nếubạncómộtquákhứgiốngnhưngườibạncủamình,mộtmốikhổđaunhưthế,mộttâmthứcnhư

thế,bạnsẽsuynghĩvàhànhxửgiốnghệtnhưngườiấy.Khinhậnthứcđượcđiềunày,bạnsẽphátsinhlòngthathứ,cảmthươngvàtìmlạiđượcsựanổntrongtâmhồnmình.

Tựngãcủabạnkhôngbaogiờmuốnngheđiềutôivừanóinày,vìkhitựngãkhôngcònphảnứngvàluônchomìnhlàđúng,tựngãcủabạnsẽdầndầnbịsuyyếu.

KhibạntiếpđónbấtkỳmộtngườinàođóđivàotrongPhútGiâyHiệnTạinhưmộtvịkháchquý,khibạnchophépmỗingườiđượctựnhiên,ngườiđósẽbắtđầuthayđổi.

Tìmhiểubảnchấtcủamộtngườikhác,bạnđầucầnphảibiếtgìvềngườiđó–nhưquákhứ,lịchsửcánhânhaynhữngcâuchuyệnvềcuộcđờicủahọ.Chúngtanhầmlẫnnhữngđiềutabiếtvềngườiđóovớisựhiểubiếtsâuxavềbảnchấtcủahọ-mộtcáiBiếtkhôngthuộcvềkháiniệmthôngthường.Biếtbềngoàivềmộtcáigìvàsựhiểusâu,thấutriệtlàhaiđiềuhoàntoànkhácnhau.Mộtcáithìthuộcvềhìnhthức,còncáikiathìthuộcvềbảnchất.Mộtcáithìvậnhànhbằngsuytư,cáikiathìvậnhànhquasựimlặng.

Sựhiểubiếtcótínhchấttrithứcvềmộtkhíacạnhnàođócủamộtngườithìrấthữuíchchonhữnggìcótínhthựctiễn.Tronglĩnhvựcnày,chúngtakhôngthểkhôngcầnsựhiểubiếtsựhiểubiếtcótínhchấttrithứcđó.Nhưngkhiloạihiểubiếtbềngoàinàytrởthànhphươngthứcchínhtrongkhigiaotiếpthìkhôngnhữngnósẽtrởnênmộtcáigìđórấtgiớihạn,màcókhicòntrởnênnguyhạichomốiquanhệcủabạnnữa.Suytưvàkháiniệmtạonênmộtbứctườnggiảtạo,mộtsựngăncáchkhôngcầnthiếtgiữangườivớingười.Khiđóquanhệcủabạnvớingườikhácsẽkhôngcòncắmrễvàotrạngtháiannhiêntựtạinữa,màđãtrởthànhbịđiềukiệnhoábởitrínăng.Khikhôngbịchechắnbởihàngràocủakháiniệm,lòngxótthươngsẽcómặtmộtcáchtựnhiêntrongtấtcảnhữngquanhệcủabạn.

Hầuhếtnhữngquanhệgiữangườivớingườiđềubịtróibuộctrongsựtraođổicủangôntừ-thếgiớicủasuytưởng.Điềucầnthiếtlàlàmsaođểmangsựtronglắngvàotrongnhữngquanhệthânmậtcủabạn.

Khôngmốiquanhệnàocóthểlớnmạnhmàkhôngcócảmnhậnrộngthoángcủakhônggiankhicósựhiệndiệncủasựyêntĩnh.HãytậpngồiThiềnvớinhau,hoặccónhiềuthìgiờđểngồiyênvớinhaugiữathiênnhiên.Khiđidạohayngồiởtrênxe,hayởnhà,bạnthựctậpthếnàođểgiúpchomìnhtrởnênthoảimáikhingồivớinhautrongtĩnhlặng.Takhôngthểvàcũngkhôngcầntạorasựtĩnhlặng.Màchỉcầncởimởđểcảmnhậnrằngsựtĩnhlặngvốnđãcósẵnởđórồi,nhưngthườngbịchelấpbởisựồnàocủadòngsuynghĩởtrongđầuta.

Nếusựrộngthoángcủatĩnhlặngđãkhôngcó,thìquanhệluyếnáicủabạndễbịchiếmhữubởisuytưvàlosợvẩnvơcủatrínăng,vàdễdàngbịvấnđềvànhữngbấtđồngchếngự.Khisựtĩnhlặngcómặtthìnănglượngấysẽgiúpbạnbaobọclấynhữnggìkhônghayphátsinhởtrongđó.

Sựlắngnghesâusắclàmộtcáchkhácgiúpbạnmangsựtĩnhlặngvàotrongnhnữgquanhệcủabạn.Khibạnthựcsựlắngnghengườikhác,mộtchiềukhônggiantĩnhlặngđượcphátsinhvàsựtĩnhlặngsẽtrởthànhmộtphầnchínhyếutrongquanhệcủabạn.Nhưngnghệthuậtlắngnghelàmộtkhảnăngrấthiếmhoi.Vìthôngthường,phầnlớnsựchútâmcủamỗingườithườngbịcuốnhútbởidòngsuytư,losợkhông-có-chủ-đíchởtrongđầu.Cùnglắmthìhọchỉcóthểđánhgiánhữnggìbạnnóihaychuẩnbịđểđáplạilờibạn.Hoặchọchẳngngherađượcbạnđãnóigì,vìhọđãđánhmấtmìnhtrongnhữngdòngsuytư,losợvẩnvơcủachínhhọ.

Sựlắngnghesâusắclàmộtcáigìcònsâusắchơnlànhữngcảmnhậnthuộcvềnhĩcăn.Màđóchínhlàsựphátsinhcủasựchútâmmộtcáchcảnhgiác,đólàkhônggiancủasựhiệnhữutrongđótừnglờinóiđượctiếpnhận.Ngôntừlúcđóchỉcònlàthứyếu.Ngôntừcóthểcóýnghĩahoặcvônghĩa.Khibạnlắngnghe,hànhđộngchuyênchúđểlắngnghecònquantrọnghơnlànhữnggìbạnngheđược,vìđóchínhlàkhônggiancủamộtsựhiệnhữuđầyýthứckhibạnđangchuyênchúlắngnghe.Khônggianđóchínhlàmộttrườngýthứcđồngnhấttrongđóbạntiếpxúcvớingườikiamàkhôngbịphân

cáchbởinhữnghàngràocủakháiniêmj,củasuytưởtrongbạn.Vànguờikiakhôngcònlàmộtcáigì“khácvớibạn”.Vìtrongchiềukhônggianđó,bạnnốikếtvớinhauthànhmộttrườngýthức,mộttâmthứcđồngnhất(56).

Bạncóthườnggặpphảivàhaylặplạinhữngtấntườnggâygổtrongquanhệluyếnáicủamình?Cóphảinhữngbấtđồngchẳngđánggìnhữngthườnggâynênnhữngtranhluậngaygắtvànhữngkhổđautrongtìnhcảm?

Gốcrễcủanhữngkinhnghiệmnàychínhlànhữngthóiquantrongcáchbạnphảnứngvàcưxửrấtthôngthườngcủabảnngãởtrongbạn:Đóchínhlànhuyếugiànhphầnđúng(57)trongchuyệntranhcãivàdĩnhiênchongưòikialàsai;đólàtháiđộđồnghoámìnhvớinhữngquanđiểm,nhữngvịthếtrongcáchsuynghĩcủamình.Ngoàirabảnngãởtrongtacòncóthêmmộtnhuyếuthườngtrực:thíchtạonênnhữngvấnđề,nhữngxungđộtvớiaiđó,hayvớimộtchuyệngì,đểcủngcốthêmcảmnhậnvềsựcáchbiệtgiữamìnhvà“nhữngngườikhác”,vìnếukhôngcósựphânbiệtnàythìbãnngãcủabạnsẽkhôngthểtồntạiđược.

Hơnnữa,cònmộtmốikhổđautrongtìnhcảmđãtíchluỹtừquákhứmàbạnvàmỗingườivẫncòncưumangởtrongmình,vừalànghiệpbáo(58)củacánhânvừalànghiệpbáocủatậpthểcủaconngườinóichung,nếutađingượclạitừthuởxaxưa.KHốikhổđausâunặng(59)nàylàmộttrườngnănglượngởtrongbạnthỉnhthoảnglạichiếmhữulấybạnvìkhốikhổđausâunặngấycầnđượcnuôidưỡngvàbổsungthêmnhữngkhổđaumới.Khốikhổđaunàysẽcốtìmcáchđiềukhỉển,chiphốinhữngsuynghĩcủabạnvàlàmchonhữngsuytưđónhuốmmàutiêucực.Khốikhổđaunàyrấtthíchnhữngýtưởngtiêucựcởtrongbạn,vìnhữngýnghĩnàycócùngtầnsốvàvìkhốikhổđauđócủabạnđượcnuôisốngbằngnhữngsuynghĩtiêucựcấy.Khốikhổđauđócũngsẽkhíchđộngnhữngphảnứngcótínhchấtrậpkhuôn(60)ởnhữngngườithâncủabạn,đặcbiệtlàngườibạngốichăncủabạn,nhằmmụcđíchlàđểđượcnuôisốngbằngnhữngbikịchvàkhổđauxảyrasauđó.

Làmsaođểbạncóthểthoátrađượcthóiquenđồnghoámìnhmộtcáchvôthứcvớinhữngkhổđausâunặngđãtạonênnhữngkhốnđốntrongđờibạn?

Chỉcócáchlàtrởnênýthứcvềkhốikhổđausâunặngnày.Lànhậnthứcrằngbạnkhôngphảilànhữngkhổđaunày,vànhậnrõchântướngcủanó.Đâychỉlànhữngkhổđaucũcònsótlạitừquákhứmàthôi.Làmmộtchứngnhânyênlặng(61)khikhốikhổđaunàyđangphátsinhởtrongmìnhhaytrongngườibạngốichăncủamình.Khithóiquenvôthứcđồnghoámìnhvớikhốikhổđausâunặngấyởtrongbạnđãbịphávỡ,khibạncókhảnăngquansáttrongyênlặnglúckhốikhổđausâunặngấyđanghoànhhànhởtrongbạn,vàbạnkhôngnuôinấnghaylàmchonómạnhhơn,thìkhốikhổđauấysẽdầndầnsuyyếuđi.

Quanhệgiữangườivàngườicóthểgiốngnhưởđịangục(62).Hoặccóthểlàmộtthựctậptâmlinhsâusắc(63).

Khinàobạnnhìnngườikhácvớicặpmắtyênthươngvôhạn,hoặckhibạnchiêmnghiệmnétđẹpcủathiênnhiênvàsâuthẳmtrongbạnrungcảmsâusắcvớivẻđẹpấythìbạnhãythửnhắmmắtlạimộtchútđểcảmnhậncáitinhtuýcủatìnhthươnghayvẻđẹpđóởtrongbạn,thìbạnsẽnhậnthứcrằngtìnhthươngvàvẻđẹpnàykhôngthểtáchrờivớichínhbạn,vìđóchínhlàbảnchấtchânthựccủabạn.Nhữnggìbạntrôngthấyởngoàikiachỉlàsựphảnánhrấtchóngtàncủanhữnggìchânthựccủabạnởbêntrong.Đóàlýdođểbạnbiếtrằngtìnhthươngvàsựcaođẹpởtrongbạnsẽkhôngbaogiờtáchrờiđược,dùnhữnghìnhtướngbênngoàicủabạncóthểphôipha.

Quanhệcủabạnvớithếgiớihìnhtướng(64),muônvànvậtthểchungquanhbạnmàbạntiếpxúchằngngàylàquanhệgì?Chiếcghếmàbạnđangngồilên,câybút,chiếcxe,cáilynước…Chúngchỉlànhữngphươngtiệnchobạnsửdụng,haythỉnhthoảngbạncũngcônnhậnsựhiệnhữucủachúng,bảnchấtcủanhữngđồvậtnày,chodùđóchỉlànhữnggiâyphútrấtngắnngủitrognđóbạndànhhếtsựchútâmcủamìnhvàonhữngvậtnày?

Bạnsẽtrởnênvướngmắc(65)khinàobạnsửdụngnhữngthứnàyđểlàmtăngthêmgiátrịcủabạnđốivớichínhmìnhhayvớingườikhác,haynhữngquantâmcủabạnvềnhữngđiềuđóchiếmhữuhoàntoàncuộcđờicủabạn.Khibạncósựđồnghoámìnhvớinhữngthứmàbạnsởhữu,bạnsẽkhôngcònbiếtquýtrọngnhữngthứđó,vìbạnmảibậnđitìmchínhmìnhquanhữngvậtsởhữuđó.

Khibạnbiếtquýtrọngtựthânmộtvậtgì,khibạnxácnhậnsựhiệnhữucủavấtấymàkhôngcósựphóngchiếucủatrínăng,bạnsẽkhôngthểkhôngbiếtơnsựcómặtcủavậtấy.Bạncũngsẽcảmthấyrằngvậtấyrấtlinhđộng,chứkhôngphảilàmộtcáigìchếtcứng,vôtri…nhưcảmnhậnsailầmcủagiácquancủabạn.Cácnhàvậtlýhọcđãxácminhrằngởcấpđộphântử,mọivậtquảthựclàmộttrườngnănglượngrungđộngmộtcáchrộnràng(66).

Quasựbiếtơnmộtcáchvôngãthếgiớicủavậtthể,đờisốngchungquanhbạnsẽtrởnênsinhđộngtrongnhiềukhíacạnhmàbạnsẽkhôngthểhiểuđượcquatrínăngcủamình.

Khigặpmộtngườinào,dùchỉtrongchốclát,bạncóthừanhậnsựcómặtcủangườiđóbằngcáchdànhtrọnvẹnsựchútâmcủabạntrongkhigặpmặtnhau?Haylàbạnbiếnngườiđóthànhmộtphươngtiệncủabạn,hoặcbạnđangthựcthiệnmộtchứcnănghayvàitrònàođómàbạnphảiđóng?

Quanhệcủabạnnhưtehénàovớimộtchịbánhàng,mộtemnhỏbánvésố,haymộtbácđạpxíchlô?

Chỉcầnmộtgiâyphútbạnđểtâmđếnngườiđólàđủ.Khibạnnhìnhaylắngnghehọ,cómộtsựyênlắngmộtcáchtỉnhgiác–dùchỉlàhai,bagiâythôi.Chừngđócũngđủchomộtcáigìđóthựchơnđượcphơibày,hơnlànhữngvaitròmàchúngtathườngđóngvàtựđồnghoámìnhvớinhữngvaitròđó.Mọivaitròchỉlàmộtphầncủathứtâmthứcđãbịthahoá,tứccũnglàtrínăngcủaconngười.Cònnhữnggìxuấthiệnquasựchútâmcủabạnthuộcvềthứtâmthứcchưabịđiềukiệnhoá–đócũngchínhlàbảnchấtcủabạnbêndướinhữngtênhọ,hìnhthứcbênngoài.Lúcđóbạnkhôngcònhànhxửtừmộtrãnhmòncủathóiquennữamàbâygiờbạnđãtrởnênchânthựchơn.Khichiềukhônggianđóxuấthiệnởtrongbạn,nógiúpchochiềukhônggiantươngtựởphíangườikiađượcphơibày.

Dĩnhiên,trongmỗiquanhệ,điềutốihậumàbạncầnnhớlàsẽchẳngbaogiờcóaikháccả,ngoàichínhbạn(67).Vìtrongquanhệấy,bạnchỉđanggặpgỡchínhmình.

CHƯƠNGIXCÁICHẾTVÀSỰSỐNGBẤTDIỆTKhibạnđingangquamộtkhurừngnguyênsinh,chưabịônhiễmhayxâmphạmbởiconngười,bạnkhôngchỉcócảmnhậnrằngđờisốngchungquanhrấtgiàucóvàđadạng.Bạnsẽđồngthờigặpnhữngthâncâygãyđổngảnghiêngvànhữnggốccâyđangmụcnát,nhữngchiếclàbịthốirữa,nhữngxácthúvậtđangbịphânhuỷ.Bấtkỳchỗnàobạnđểmắtnhìn,bạnsẽthấycáiChếtvàsựSốngđanquyệnvàonhau.

Tuynhiên,khinhìnkỹhơn,bạnsẽkhámpháđượcrằnggốccâyđangmụcnátvànhữngđámláthốirữakiakhôngnhữngđanglàmchosựsốngđượctiếpdiễnmàchínhnhữnggìđangmụcrữađócũngtràntrềsựsống.Cónhữngvisinhvậtđanghoạtđộngnhộnnhịp.Cónhữngphântửđangtựphốitrílại.Dođókhôngthựcsựcócáigìchếtcả,bấtkỳởđâu.Màchỉlàsựbiếnhìnhcủanhữngsinhthểsống.Chúngtahọcđượcgìtừnhậnthứcnày?

CáiChếtkhôngphảilàđốicựccủađờisống.Đờisốnglàmộtcáigìkhôngcóđốicực.Đốicựccủacáichếtlàsựtáisinh.Cònđờisốngthìvôtận.

Cácnhàhiềntriếtvàthinhântừxưađếnnaythườngnhậnbiếttinhchấthưảocủađờisống–dùtrênbềmặtnócóvẻrấtchắcnịchvàcóvẻrấtthực,nhưngđờisốngrấtchóngphôiphanhưthểnócóthểtanhoạiđibấtkỳlúcnào.

Đếnphútlâmchung,quảthựccâuchuyệnvềcuộcđờibạncóthểnhưlàmộtgiấcmơđangđếnhồikếtthúc.Dùcónhưlàmộtgiấcmơđinữathìcũngcómộtcáigìđóchânthật.PhảicómộtcáiTâm-khảnăngnhậnbiết–trongđógiấcmơđượcxảyra;chứnếukhôngthìđâuthểcóchuyệngìxảyra.

CáiTâmấydothânthểtạorahaychínhTâmđãtạonênmộtgiấcmơvềmộtthânthể,giấcmơvềmộtthânthểcủamộtconngười?

Tạisaođasốnhữngngườiđãcókinhnghiệmchuyệnchếtđisốnglạikhôngcònsợhãikhipháiđốidienẹvớicáichếtnữa?Chúngtahãychiêmnghiệmthêmvềđiềunày.

Dĩnhiênbạnbiếtlàbạnsẽchết,nhưngđiềuđóchỉlàmộtkháiniệmởtrongđầubạnchođếnkhilầnđầubạnđốidiệnvớicáichếtđangthựcsựđếnvớichínhmình:quamotọcơntrọngbệnhhoặcmotọtainạnxảrachobạnhoặcchongườithâncủabạn,hoặccómộtngườithâncủabạnvừamấtđi,cáichếtđivàocuộcđờibạnkhibạnýthứcđượckhảnăngcóthểbịhoạidiệtcủachínhmình.

Đasố,vìsợhãi,ngườitathườngtránhnévấnđềsống,chếtcủamình,nhưngnếubạnkhôngnaonúngvàdámđốidiệnvớisựthựcrằngthânthểbạnrấtchónghoạitànvàcókhảnăngbiếnhoạibấtkỳlúcnào,thìbạnsẽkhôngcòntựđồnghoámình,dùíthaynhiềuvớithânthểvàtỉnhcảmcủamình,hayvới“cáiTôi”giảdốicủabạn.Khibạnnhậnravàchấpnhậntínhvôthườngcủamọisự,mọivật,sẽcómộtcảmgiácanbìnhphátsinhởtrongbạn.

NhờđốidiệnvớicáiChết,tâmthứcbạn,khôngítthìnhiều,sẽcótựdođểkhôngcònbịđồnghoávớinhữngýtưởngmiênmanhaycảmxúctiêucựccủamình.ĐólàlýdotạisaocónhữngtruyềnthốngPhậtgiáo,cácthầytuthườngđếncácnghĩađịahaycácnhàquàngđểngồiThiềnbêncạnhnhữngthâyngườichết.

TròngnhiềunềnvănhoáphươngTây,ngườitavẫncònthóiquentránhnénhữnggìliênquanđếncáiChết.NgaycảnhữngngườigiàởphươngTâycũngkhôngdámnghĩhaynóigìđềtàinày,xácchếtthườngđượctẩmliệmrấtđẹphoặcgiấubiệtđi.MộtnềnvănhoámàchốibỏsựhiểnnhiêncủacáiChếtthìsẽkhôngtránhkhỏitrởnênmộtcáigìđócạncợtvàgiảdối,vìhọchỉquantâmđếnbênngoài

củamọisự,mọivật.KhicáiChếtđãkhôngcònđượcchấpnhận,đờisốngsẽmấtđichiềusâucủanó.Khảnăngnhậnthứcđượcbảnchấtchânthựccủachúngta,vượtlêntrênngôntừvàhìnhtướng,mộtchiềukhônggianvượtthoát,chiềukhônggianđósẽbịbiếnmấtrakhỏiđờisốngcủachúngtavìcáiChếtchínhlàmộtcánhcửađểđưabạnđivàochiềukhônggianđó.

Chúngtathườngkhôngdámđốidiệnvớisựkếtthúchaychungcuộccủamộtviệcgì,vìmỗisựchungcuộclàmộtcáichếtnhỏ.Chonênchữ“tạmbiệt”,trongnhiềuvănhoákhácnhau,thườngđượcnóilà“hẹngặplại”.

Khimộtkinhnghiệmgìcủabạnđiđếnhồikếtthúc-mộtbuổitiệcvớibạnbè,mộtkỳnghỉmát,concáicủabạntrưởngthànhmuộndọnrariêng-bạnnhưchếtđimộtphầnnào.Một“hìnhtướng”củakinhnghiệmấyởtrongtâmthứcbạnđangbịphânrãđi.Thôngthườngđiềunàysẽđểlạiởtrongbạnmộtcảmgiáctrốngvắng,màđasốchúngtasẽtìmcáchtránhnéđểkhỏiphảiđốidiệnvớicảmgiáchụthẫngấy.

Khibạnđãhọcđượccáchchấpnhận,vànếuđượcchàođónnhữnghồikếtthúccủamộtviệcgìtrongđờibạn,bạnsẽthấyrằngcảmgiáctrốngvắngmàbạncảmthấylúcbanđầusẽdầndầntrởthànhmộtcảmgiácrộngthoángvàmộtniềmanbìnhsâulắngởtrongbạn.

BằngcáchthựctậpđốidiệnvớicáiChếtmỗingày,bạnsẽmởlòngmìnhravớisựSống.

Đasốchúngtathườngcócảmnhậnvềchínhmìnhnhưlàmộtvậtgìquýgiá,màkhôngmuốnbịmấtđi.ĐólàlýdochúngtarấtsợcáiChết.

Thậtkhôngthểtưởngtượngđượcnỗisợhãiđốivớimộtconngườikhitựnghĩrằng“Tôi”cóthểbiếnmấttrêncuộcđờinày.Nhưngbạnnhầmlẫn“cáiTôiquýbáuấy”vớitêngọi,hìnhtướngvàvớinhữngcâuchuyệnvềchínhmình(68)màbạnđãtựthêudệtnên.CáiBảnNgãấychẳngcóchixalạmàchỉlàsựphốihợptạmthờicủanhiềuđiềukiệnvànhânduyêntrongmộtchuỗicủanhữngbiểuhiệntrênbềmặtcủaTâm.

Khinàomàbạnvẫncònđồnghoámìnhvớingoạicảnh,vớihìnhtướng,bạnsẽkhôngýthứcđượcrằngsựcaoquýấychínhlàbảnchấtthườnghằngcủabạn,chínhlàcảmnhậnsâuthẳmvềnhữnggìđangHiệnHữu,đócũngchínhlàTâm.Đóchínhlàsựvĩnhcửu,thườngcònởtrongbạn–vàđólàthứduynhấtmàbạnkhôngbaogiờcóthểđánhmấtđược.

Khinàocómộtsựmấtmátlớnxảyrachobạn–nhưlàmấttàisản,mấtnhà,mấtđimộtquanhệthânthiết,haybịmấtdanhdự,mấtviệc,haymấtđikhảnăngbìnhthườngtrongcơthểbạn-sẽcómộtcáigìđóởtrongbạnbịchếtđi.Bạnsẽcảmthấymấtđicảmnhậnvềchínhmình.Cóthểbạncòncảmthấymộtsựhụthẫng,rằng:“Nếukhôngcònnhữngthứnày…thìtôilàai?”.

Mộtkhibạnvôthứctựđồnghoámìnhvớimộthìnhtướngnàođó,nhưlàchínhmình,bịmấtđihayđãbịbiếnđổi,điềunàylàcựckỳđauđớnchobạn.Cóthểnóirằngđiềunaysẽtạonênmộtlỗhổnglớnởtrongbạn,khôngdễgìlấpđầy.

Khiđiềunàyxảyra,bạnkhôngnênchốitừhoặclàmngơnỗiđauấyhaycảmgiácbuồnkhổmàbạnsẽcảmthấy.Hãychấpnhậnsựhiệndiệncủanhữngcảmxúcấy.Nênchútâmđếnkhuynhhướngthêudệtnênmộtcâuchuyệnkhôngcóthựccủatrínăngbạnquanhsựmấtmátnày,trongđóbạntựgánchomìnhvaitròcủamộtnạnnhân.Sựsợhãi,giậndữ,ghétbỏhaytựthươnghạichínhmìnhsẽlànhữngcảmxúcphátsinhkhibạntựchomìnhchỉlàmộtnạnnhân.Rồibạncũngnênchútâmđếnnhữnggìnằmđằngsaucảmxúcđó,cũngnhưnhữnggìnằmđằngsaunhữngcâuchuyệnđượcthêudệtnêncủatrínăng:Cáilỗhổngcủasựtrốngvắngởtrongtâmhồnbạn.Nhưngbạnthừakhảnăngđểđốidiệnvàchấpnhậncảmgiácxalạcủasựtrốngvắngđó.Khilàmđượcđiềunày,bạnsẽnhậnrarằng,sựtrốngvắngđókhôngđángsợnhưbạnnghĩ.Bạncóthểrấtngạcnhiênkhinhậnrarằngcómộtniềmanbìnhtoátratừchỗtrốngvắngấy(69).

Khicáichếtxảyđến,khimộtcơthểsốngbịphânhuỷ,ThượngĐếhayVôTưóngsẽđượcchiếusángquacánhcửasổđượcmởrabởisựphânhoạiấy.Dođó,cáiChếtlàmộtcáigìlinhthiêngnhấttrênđời.ĐócũnglàlýdobạncóthểđạtđuợcniềmanlạcsâunhấttrênđờichỉcóthểđếnvớibạnquachiêmnghiệmvàchấpnhậncáiChết.

Đờisốngcủamỗiconngườithựcngắnngủibiếtbao,đờisốngcủachúngtachóngtànhoạibiếtbao.Bạnthửhỏi“Cócáigìtrongcuộcđờinàytrườngcửu,khôngbịchiphốibởiluậtsinhdiệt?”.

Hãythửchiêmnghiệmđiềunày:Nếutrênđờichỉcóđộcmộtmàuxanhthìcảthếgiớivàmọithứtrongđóđềumangmàuxanh,vànhưthếmàuxanhsẽkhôngcònđượcphânbiẹt.Dođóchúngtacầnphảicómộtmàugìkhác,khôngphảilàmàuxanh,đểchúngphânbiệtđượcđâylàmàuxanh,nếukhôngthìmàuxanhsẽkhôngcógìkhácbiệt,sẽkhônghiệnhữu.

Tươngtựnhưthế,khôngphảitacầnphảicómộtcáigìđókhôngbịbiếnđổivàtrườngcửuđểchotínhvôthườngcủamọithứđượchiểnbày?Nóimộtcáchkhác:Nếumọithứ,kểcảchínhbạn,làvôthường,lúcđóliệubạncócáchnàođểnhậnthứcđượctínhvôthườngnày?Cóphảinhờchínhbạnnhậnthứcđượcvàchứngkiếntínhmautànhoạicủavạnvật,kểcảhìnhhàicủachínhbạn,màbạnnhậnrarằngcómộtcáigìđóởtrongbạnkhôngbịchiphốibởiquyluậtvôthường?

Khibạnđangởđộtuổihaimươi,bạnnhậnthứcrằngcơthểcủabạnrấtkhoẻmạnhvàtrànđầysứcsống;sáumươinămsau,bạnsẽnhậnrarằngcơthểcủamìnhbâygiờđãsuyyếuvàgiànua.Ngaycảnhữngsuynghĩcủabạntrongtuổigiàcũngthayđổisovớinămbạnhaimươituổi,nhưngriêngphầnnhậnthứcởtrongbạn–cáiphầnnhậnbiếtrằngcơthểbạnđangtrẻ,hoặcđãgiànuakhônghềbịbiếndạng.Phậnnhậnbiếtđochínhlàsựtrườngcửuởtrongbạn–chínhlàTâm.ĐóchínhlàSựSốngDuyNhấtvôhìnhtướng.Bạncóthểđánhmấtsựsốngnày?Không,khôngbaogiờ,vìbạnchínhlàSựSốngDuyNhấtđó.

CónhiềungườiđãtrởnênantịnhmộtcáchsâusắcvàhầunhưtrởnênsángsuốttrướckhiđivàoCõiChếtnhưthểcómộtcáigìđósoichiếuquahìnhhàiđangtanhoạicủahọ.

Nhiềukhinhữngngườigiàhayngườibệnhnặngbỗngtrởnênthanhthoáttrongnhữngnămthángngắnngủicuốicùngcủađờihọ.Khihọnhìnbạn,bạncóthểnhậnranhưthểcómộtluồngánhsángchiếuxuyênquađôimắthọ.Hầunhưkhôngcònkhổđautâmlýnàocònsótlạiởtronghọ.Họđãbuôngbỏhết,dođóconngười,“cáiTôi”đượctạodựngnênbởitrínăng,đãkhôngcònnữa.Họđã“biếtchếttrướckhithựcsựđốidiệnvớicáichết”vàđãtìmrađượcniềmanbìnhsâulắngởbêntrong;đólànhậnthứcvềmộtcáigìbấttửởtronghọ.

Mỗimộttaihoạluônẩngiấumộtkhảnăngcủamộtsựcứurỗilớnlaomàchúngtathườngkhongbiếtđược.

Trướcmộtcúsốcbấtngờ,hayđốidiệnvớithầnChếtkhôngthểtránhđược,cóthểbuộcbạnphảihoàntoànthoátrakhỏisựđồnghoámìnhvớihìnhtướng.TrongnhữngphútgiâycuốicùngtrướckhibạnđivàocáiChết,vàngaycảlúcbạnlâmchung,bạnsẽkinhnghiệmrằngbạnlàTâmthoátlyvớinhữnggìthuộcvềhìnhtướng.Vàbỗngnhiênbạnkhôngcònsợsệt,tấtcảchỉcònlànỗianbìnhvớihiểubiếtrằng“mọichuyệnđềusuônsẻcả”vàcáiChếtchỉlàsựtànhoạicủanhữnghìnhtướngởbênngoài.CáiChếtlúcđótrởthànhmộtảotưởngrấtsailầm–cũngsailầmnhưchuyệnbạnđãtừngnhậnlầmmìnhchỉlàcơthểcủamình(70).

CáiChếtkhôngcònlàmộtcáigìbấtthườnghaylàmộtđiềuđánglàmchobạnchánghétnhấtnhưnềnvănminhhiệnđạicứmuốnbạntin,màcáiChếtlàmộtcáigìrấttựnhiêntrongđời,khôngthểtáchrờikhỏisựSống-đốicựcrấttựnhiêncủanó.Hãyluôntựnhắcnhởmìnhmộtkhibạnngồibêngiườngcủamộtngườiđanghấphối.

Quảlàmộtmộtvinhdựvàcũnglàmộtđiềurấtthiêngliêngkhibạnđượcngồibêncạnhmộtngười

đanghấphốinhưmộtchứngnhânvàđồngthờicũngnhưmộtngườibạnđồnghànhcủangườiđó.

Khibạnngồivớimộtngườiđanghấphối,đừngcốchốibỏbấtkỳmộtkhíacạnhnàocủakinhnghiệmđócả.Đừngchốibỏnhữngcảmxúcbạnđangcóhaynhữnggìđangxảyra.Cảmnhậnrằngbạnkhôngthểlàmgìkhácđểthayđổitìnhtrạngđócóthểlàmchobạncảmthấybấtlực,buồnchánhaytrởnêngiậndữ.Nhưngbạnhãythựctậpchấpnhậnnhữnggìbạnđangcảmthấyởtronglòng.Rồiđisâuthêmmộtbướcnữa:chấpnhậnrằngbạnkhôngthểlàmgìđượcvớitìnhtrạngngườikiađanghấphối,vàchấpnhậnđìềuấyhoàntoàn.Bạnkhôngcósựchủđộngvềnhữnggìsẽxảyđếnchongườiấyđâu.Hãychấpnhậnmộtcáchsâusắctấtcảmọikhíacạnhcủakinhnghiệmmàbạnkhôngcósựchủđộngnày,cảmxúccủabạncũngnhưcảmgiácđauđớn,khóchịumàngườihấphốiđangtrảiqua.Trạngtháichấpnhậnhoàntoàntrongtâmđượcbạnvàsựyênlắngđikèmsẽgiúprấtnhiềuchongườiđanghấphốivàgiúpchongườiấyđiquagiaiđoạnchuyểntiếp(71).Nếucầnphảinóimộtđiềugì,thìlờinóisẽtựnhiênđếntừsựtĩnhlặngởtrongbạn.Nhưngngônngữlúcđóchỉlàthứyếu.

Khicósựtĩnhlặngthìsẽcóđiềutấtyếu:sựanbình.

CHƯƠNGXIKHỔĐAUVÀGIẢITHOÁTQuanhệhỗtươngsâusắcgiữamọisự,mọivậtlàmộtđiềumàngườihọcPhậtluônbiết,vàngàynayđãđượckhoahọccôngnhận.Khôngcómộtchuyệngìcóthểxảyramàkhônggâyrahoặcliênđớivớinhữngchuyệnkhác;dùtrênbềmặtchuyệnấycóvẻnhưlàđãxảyramộtcáchđộclập.Khinàochúngtacònphêphánvàhayđặttênmộtsựkiện,khiđóchúngtacònkhuynhhướngtáchrờisựkiệnấykhỏitoànthểđờisống.Sựnguyênvẹncủađờisốngsẽbịphânmảnhbởithóiquensuytưởtrongta.Tuynhiên,toànthểđờisốngđãgiúplàmchobiếncốnàyxảyra.Vàđólàmộtphầnmạnglướicủasựtươngquan,tươngduyênmậtthiếtcủavũtrụ.

Đìêunàycónghĩalà:Nhữnggìđangxảyralàmộtđiềukhôngthểnàokhácđiđược.

Trongnhiềutrườnghợp,chúngtakhôngthểnàohiểuđượcvaitròcủamộtbiếncốtrênbềmặtcóvẻnhưlàvônghĩatrongtổngthểvũtrụ,nhưngkhinhậnthứcđượctínhbấtkhả,khôngthểnàotránhđượccủabiếncốđó,trongcáibaolacủađạithể-đócóthểlàchỗkhởihànhcủatháiđộchấpnhậnởtronglòngbạnvớinhữnggìđanghiệnhữu-bạnsẽchọnđểsánhvaivớitoànthểđờisốngbaola.

Tựdochânthựcvàgiảithoátchínhlàcáchsốngnhưthểchínhbạndãchọnlựamộtcáchhoàntoànnhữnggìbạnđangcảmnhậnhaykinhnghiệmtronggiâyphútnày.

Khibạnđứngchung,sátvaivớiPhútGiâyHiệnTại,đóchínhlàlúcbạnchấmdứthếtkhổđauởtrongbạn.

Khổđaucócầnthiếtkhông?Cầnvàcóthểcũngkhôngcần.

Nếubạnchưađủkhổvớitấtcảnhữnggìbạnđãtrảiqua,thìbạnsẽkhôngcóđủchiềusâucủamộtconngười,khôngcóđủsựkhiêmcung,vàkhôngcólòngxótthương.Chonênbạnsẽkhôngcócơduyênđọcđượcnhữngdòngchữnày.Khổđaugiúpbạnđậpvỡchiếcvỏcứngcủabảnngã(72),vìđãđếnlúcbảnngãcủabạnkhôngcòncầnthiếtnữa.Khổđauchỉcầnthiếtchođếnkhibạnnhậnthứcrằngbạnkhôngcầnphảikhổthêmnữa.

Sựbấthạnhluônluôncầnmột“cáiTôi”,đượctạorabởitrínăngvớimộtcâuchuyệnlâmlytìnhtiết,mộtnhânvậtchỉcóởtrongđầubạn.Mỗibấthạnhcũng“cần”cómộtquákhứvàtươnglai.Chonênkhibạntáchquákhứvàtươnglairakhỏinỗikhổ,thìliệubạnsẽcònlạicáigì?Bạnchỉcònlạithểtínhchânthật(73)củagiâyphútnày.

Cóthểđólàmộtcảmgiácnặngnề,khóchịu,căngthẳng,giậndữhaycókhilàbuồnnôn.Nhưngđókhôngphảilànỗibấthạnhvàcũngkhôngphảilàvấnđềgìcủariêngbạn.Vìquảthựcchẳngcógìcótínhchấtcánhântrongnỗikhổcủaconngười.Đóchỉlàápsuấtcủamộtsựcăngthẳngquámứchoặccủamộtnănglượngmạnhmẽmàbạncảmtháyởđâuđótrongcơthểbạn.Bằngsựchútâmcủamình,cảmgiácấysẽkhôngtrởthànhmộtýnghĩvàlàmphátsinh“cáiTôi”bấthạnhởtrongbạn.

Hãythửxemchuyệngìsẽxảyrakhibạnchophépmộtcảmgiácđượcphátsinhmộtcáchtựnhiên.

Nhiềukhổsởvàbấthạnhphátsinhkhibạnxemmỗiýtưởngxảyđếntrongđầumìnhnhưmộtđiềugìcóthật.Hoàncảnhsốngkhôngthểlàmchobạnmấtđiniềmvuisống.Bệnhtậtcóthểlàmchobạncónhữngđớnđautrongcơthể,nhưngchúngkhôngcókhảnănglàmchobạnmấtđiniềmvuisống.Chỉcóýtưởngcủabạnmớithựcsựlàmchobạnmấtvui.Nhữngsuydiễn,nhữngmẩuchuyệnmàbạntựthêudệtchochínhmìnhmớithựclàmchobạnmấtvui.

“Thôichết,nhữngýtưởngmàtôiđangcóởtrongđầubâygiờ,chúngmớilànguyênnhânlàmchotôiđaukhổ!”.Nhậnthứcnàysẽgiúpchobạnthôiđồnghoámìnhmộtcáchvôthứcvớinhữngsuynghĩđó.

“Trờiđấthômnaysaolạigiônggiónhưthếnày!”

“Hắnchẳngcònmặtmũinàođểnhấcphônlêngọichoem!”

“Côấyđãchotôileocây!”

Đâylànhữngmẩuchuyệnmàchúngtadựnglên,kểlểchochínhmìnhvàngườikhácquanhữnglờitráchmóc,thởthan.ĐólànhữngcâuchuyệnđượctạonênnhằmmụcđíchlàmtăngcảmnhậnvềmộtcáiTôikhichorằngmình“đúng”vànhấtđịnhngườikháclà“sai”.Giànhlấyphần“đúng”thườngđặtchúngtavàomộtvịthếtưỏngnhưlàưuthếhơnngườikia,vàđiềunàylàmchobảnngã,cáiTôigiảtạotrongchúngtađượccủngcố.Nhưngđiềunàycũngtạoraởtrongtamộtđốithủ,kẻthùcủata:Vâng,bảnngãởtrongbạnluôncầncómộtkẻthùđểbạnxácminhranhgiớicủamình,ngayđếncảthờitiếtcũngcóthêthànhkẻthùcủabạn.

Quathóiquenphêpháncủalýtrívàsựcorúmcủatìnhcảm,bạncảmthấymìnhcómộtquanhệphảnkhángcótínhchấtcánhậnvớingườikhácvàvớinhữngbiếncố,tìnhhuốngtrongđờibạn.Đâylànhữngkhổđaudochínhmìnhtạora,nhưngbạnkhônghềnhậnbiếtvìđốivớitựngãcủabạn,đâylàmộtđiềurấtthoảmãn.Bảnngãcủabạnluôncảmthấyđượccủngcốhơnkhicósựphảnkhánghoặcbấtđồngvớingườikhác.

Đờisốngbạnsẽđơngiảnbiếtbaokhibạnkhôngcòntạoranhữngmẩuchuyệnlâmlychochínhmình.

“Ồ,trờiđangmưa.”

“Hômnayanhấykhônggọichoem.”

“Tôicóđếnchỗhẹn.Nhưngcôấythìkhông.”

Khibạnđangkhổ,hoặcđangcảmthấybấthạnh,hãythựctậpcómặtvớinhữnggìđangxảyratrongPhútGiâyHiệnTại.BấthạnhhaymộtvấnđềgìkháccủabạnkhôngthểtồntạitrongPhútGiâyNày.

Khổđauchỉbắtđầukhinàobạnbắtđầuđặttên,haydánnhãnhiệulênmộttìnhhuốngnhưthểđólàmộtđiềugìxấuhoặckhônghayđãxảyra.Bạnthíchchốngđốimộttìnhhuốngnàođóvàsựbựctứcnàylàmchotìnhhuốngấytrởthànhmộtvấnđềriêngtưcủabạn,điềunàylàmnảysinhmộtcáiTôiphảnkháng.

Đặttênhaydánnhãnhiệulênmộtngườihaymộtviệcgìđấychỉlàmộtthóiquen,nhưngthóiquenđólàđiềubạncóthểbỏđược.Hãythựctậpkhongdánnhãnhiệu,bắtđầutừnhữngchuyệnnhỏ.Nếubạnbịtrễtàu,làmvỡmộtcáitách,trượtchânté,bạncócốgắngthựctậpđểkhôngchêbaikinhnghiệmnàylàmộtcáigìxấuxahaykhổsở?Bạncókhảnăngchấpnhậntính“đangnhưthế”củasựviệc,củagiâyphútđókhông?

Chorằngmộtviệcgìlàxấutạoramộtsựcorúmtrênmặttìnhcảmởtrongbạn.Khibạnchophépsựviệcấyđượcnhưnóđanglà,màkhôngcầnphảichêbai,mộtsứcmạnhtolớnbỗngnhiênnằmởtrongtầmtaycủabạn.

Phảnứngcorúmtrongtìnhcảmđósẽcắtbạnrakhỏinănglựcấy,nănglựccủachínhđờisống.

AdamvàEvađãănphảitráicấmtừcâybiếtphânbiệtThiện,Ác(74).

Hãyvượtlêntrênthiệnvàác,tốtvàxấubằngcáchgiữchomìnhkhôngbịrơivàothóiquenphêphán,khichocáinàylàtốt,cáikialàxấu(75).Khibạnvượtlêntrênthóiquenphêphán,nănglựccủacảvũtrụsẽluânlưuquabạn.Khibạncómộtquanhệhàihoà,khôngphảnứngđốivớinhữngkinhnghiệmmàbạngặpphải,nhữnggìmàbạnthườngcholàxấutrướcđây,bâygiờsẽnhanhchóng,cókhingay

tứcthì,đượcxoaychuyểntheomộtchiềuhướngtốtđẹphơn,quanănglựccủachínhđờisống.

Hãyđểýnhữnggisẽxảyrakhibạnthôikhôngphêphánmộtkinhnghiệmnàođómàbạncholà“xấu”,thayvàođóbạnsẽchấpnhậnởtronglòng,thầmnhủrằng“Vâng,khôngsaocả”vớisựviệcđóvàchophépsựviệcấyđượcnhưthế.

Bấtkểhoàncảnhsốngrasao,bạnsẽcảmthấynhưthếnàokhibạnhoàntoànchấpnhậnnhữngtìnhhuốngấy,rằngchúngđangnhưthế-ngayởtrongPhútGiâyNày?

Cónhiềunỗikhổ,dùtrênhìnhthứcrấtmơhồhayrõràng,nhưngcóvẻnhưquá“bìnhthường”đếnđộbạnthườngkhôngnhậnrađólàmộtnỗikhổ,cókhinỗikhổấycòncảmthấyrấtthoảmãnchobảnngãởtrongbạn-bứtrứt,nóngnảy,giậndữ,bựctức,thanphiêề,hayđangcóvấnđềgìvớiaiđó.

Bạncókhảnăngnhậnrađượctấtcảnhữngbiểuhiệncủanhữngnỗikhổđókhichúngđangxảyravàhiểurõràngngaytrongphútgiâynày,tôiđangtạorakhổđauchochínhmình.

Nếubạncóthóiquentạorakhổđauchochínhmình,cólẽbạncũngđangtạorakhổđauchonhữngngườichungquanh.Nhữngthóiquenhànhxửvôthứcnàycủatrínăngcókhuynhhướngchấmdứtkhibạncóýthứcvềchúng,bằngcáchnhậnrangaykhichúngđanghoànhhành.

Bạnkhôngthểnàovừacóýthứcsángtỏvớinhữnggìđangxảyramàlạivừatạothêmkhổđauchochínhmình.

Phéplạchínhlà:đằngsaumỗiđiềukiện,mỗiconngười,mỗihoàncảnh,trênbềmặttacóthểcholà“bấthạnh”luônẩnchứamộtsựthánhthiệnsâuxa.Sựthánhthiệnấychỉhiểnlộrachobạn–bêntrongvàbênngoài–khinàobạnchấpnhậnhoàntoànnhữnggìđanghiệnhữu.

“Thôikìnhchốnglạivớinhữnggìmàbạncholàxấu(76)chínhlàmộttrongnhữngchânlýcaotộtcủaloàingười.

Mộtmẩuđốithoại:

“Hãychấpnhậnnhữnggìđangxảyra.”

“Không,khôngbaogiờ.Tôiđangrấtkhóchịuvàbấtmãnvềchuyệnnày.”

Vậythìbạnlạicàngnênchấpnhậnnhữnggìđangcómặt.

“Chấpnhậnrằngtôiđangrấtkhóchịuvàbấtmãn?Chấpnhậnrằngtôiđangphẫnuất?

Vâng.Hãymangtháiđộchấpnhậnvàotrongnhững-gì-bạn-đang-không-chấp-nhận.Hãymangtháiđộkhuấtphụcvàotrongnhững-gì-bạn-đang-không-khuất-phục.Rồithửxemchuyệngìsẽxảyra.

Nỗiđauđớnkinhniêntrongthânthểbạncóthểlàmộtngườithầyrấtkhótính.Bàihọcmàngườithầyấy(tứclàbệnhtật)muốndạychobạnlà:“Cómuốnchốngcựcũngvôích”.

Khôngcóbìnhthườnghơnchuyệnbạnmuốntrốntránhkhổđau.Tuynhiên,nếubạncóthểbuôngbỏướcmuốntránhnéđóvàchophépniềmđautrongbạnđượccómặt,bạnsẽnhậnrarằngnỗiđauởtrongbạnvừađượcgiảmđivìđangcónhiềukhônggianhơngiữabạnvànỗiđau.Điềunàycónghĩalàbạncảmnhậnnỗiđaucủamìnhvớiýthứcsángtỏ,nỗiđauấysẽgiúpbạnđốtđibảnngãcủabạn,vìbảnngã,đaphầnchỉlàtháiđộchốngđốimộtcáchvôíchvớinhữnggìđangcómặtởtrongbạn.Chonên,dùbạncómắtphảichứngbạiliệttoànthânthìbạnvẫncóthểthựctậptưongtựnhưthế.Cómặtvàannhiênchấpnhậntìnhtrạngđangbấtlựctrongcơthểmình.

Nóimộtcáchkhác:Bạn“dângtặngtấtcảkhổđaucủabạnchotrờiđất”.

BạnkhôngcầnphảilàmộtngườiCônggiáomớicóthểhiểuđượcnghĩsâusắccủabiểutượngThậpTựGiá.

ThờiTrungCổ,ThậpTựGiálàmộtcôngcụdùngđểkhảotra.Nólàbiểutượngchonôỗkhổđautộtbậc,sựgiớihạnvàbấtlựcmàmộtconngườicóthểgặpphải.Rồibỗngnhiênconngườiấyđãchọnsựkhuấtphục,chịuđựngnỗikhổmộtcáchtựnguyện,mộtcáchđầyýthứckhiNgàinói:“ÝChađượcnên”(77).Trongphútgiâyđó,ThậpTựGiá,vậttratấndãmanbỗngphơibàybímật:Đólàmộtbiểutượngthiêngliêng,mộtbiểutượngcủathầnthánh.

ThậpTựGiálàmộtvậtđãchốibỏsựhiệnhữucủamộtchiềukhônggianvượtthoáttrongđờisống,nhưngnhớtháiđộchấpnhậntuyệtđối,ThậpTựGiábỗngnhiênđãtrởthànhmộtcánhcửađưabạnđivàochiềukhônggianvượtthoátđó.

HÃYSỐNGVỚIBẢNCHẤTCHÂNTHẬTCỦAMÌNH!

CHÚTHÍCH(1)Tựđánhmấtmìnhtrongthếgiớicủahìnhtướng:Vìkhôngcònbiếtbảnchấtchânthựccủamình,chúngtathườngtựđánhmấtmìnhtrongthếgiớicủahìnhtướngtứclànhữngđược,mất,hơn,thua,nhữngđấutranhgiànhgiậtvớinhautrongđờisống,trongnhữngthóiquennghiệnngập,…đểlấpđầysựtrốngvắng,khổđaucủamộtconngườiđãđánhmấtgốcrễ,cộinguồn.

(2)Sựimlắng:Làsựtĩnhlặng,khôngcóhìnhtướngnhưngtrànđầyýthứcởtrongbạn.Đócũngchínhlàbảnchấtchânthựccủabạn.

(3)ChânNgã:ChânNgãtứclàbảnchấtchânthực,bấthoại,vĩnhcửucủamình.Chúngtathườngnhầmlẫnchânngãcủamìnhvớinhữngbiểuhiệntạmbợcủahìnhtướngnhư:tênhọ,địavị,nghềnghiệp,danhtiếng,tàisản,…vớibảnchấtchânchínhcủamình.

(4)TênGọivàHìnhTướng:Nhữngquiước,têngọicủachúngtavềnhữngbiểuhiệntạmbợcủađờisống.Vídụ,tiềnlànhữngmảnhgiấyhaykimloạimàchúngtatraođổivớinhaukhimuabán.Lễcướilàmộtbuổitiệcđểchínhthứccôngbốquanhệluyếnáigiữahaingười…Dĩnhiên,TênGọivàHìnhTướngchỉlàdanhtừ,kháiniệmmàchúngtadùngđểmôtảmộtthựctạisinhđộng,màđãlàdanhtừvàkháiniệm…thìnókhôngthểnắmbắtđượcchânlý,nắmbắtđượcthựctạisinhđộng,liêntụcchuyểnbiếntrongtừngphút,từnggiây.

(5)Tâm:TứclàcáiBiếtlinhhoạtvàsốngđộngnhưngvôhìnhtướngởtrongta.Đóchínhlàbảnchấtchânthựccủamình.

(6)Thóiquenthíchtựđồnghoámình:Thóiquenchorằngmìnhchỉlàmộtcảmxúc,ýtưởng,haycảmgiácnghiệpngậpmộtcáigìđóởtrongmình.Vìdụkhicómộtcảmgiáckhổsở,bấthạnhđangphátsinhởtronglòng,takhôngdừnglạiởchỗ“Ồcómộtcảmgiácbấthạnhđangcómặtởtronglòngtôi”,màchúngtanhanhchóngđồnghoámìnhvớicảmgiácbấthạnhấyvàtựkếtluậnrằng“Tôilàmộtkẻbấthạnh”haytệhơnnữa,“Tôichínhlàsựbấthạnhcủacuộcđời”.

(7)Mọithứhữuhình:Làtấtcảnhữnggìtrongđờisống,trongvũtrụmàtacóthểsờmó,nhìnthấy,cảmnhậnhoặccóthểtạothànhmộtkháiniệmởtrongta.TấtcảđềulàbiểuhiệncủaTâm.Nóimộtcáchkhác,Tâmlànơimuônvật,mọithứhữuhìnhđượctjạora,đượcsinhra.

(8)Nhữngbiểuhiệntạmbợcủahìnhtướngliênhệđếnbạn:Vídụcơthể,tuổitác,cảmxúc,ýnghĩ,hànhđộng,nghềnghiệp,tàisản…màtathườnglầmtưởnglàbảnchấtcủamình.ĐâychỉlàbiểuhiệncủacáiTâmvôhình,vôtướng,bảnchấtchânthựccủabạn.

(9)Cảmnhậnhạnhẹpvềtựthân:Tứclàthóiquenrấtbóbuộc,chỉnghĩđếnchínhmìnhmàkhôngnghĩđếnngườikhác.Đâylàmộtngụctùmàtrínăngcủabạntựtạorachochínhmình.

(10)Tâmthứcchưa-bị-trói-buộc:Làkhảnăngnhậnthứcnguyênsơ,rộnglớn,khoángđạtởtrongmình.

(11)BảnchấtThưọngĐế:TheoThiênChúagiáo,mỗiconngườiđãđượcThượngĐếtạoratheokhuônmẫuthánhthiện,hoànhảo,đẹođẽcủachínhNgài.ĐólàbảnchấtThượngĐếởtrongmỗiconngười.

(12)PhậtTánh:TươngtựnhưquanniệmThiênChúagiáo,theoPhâậgiáo,PhậtTánhlàsựthuầnkhiết,thánhthiện,trongsángkhônghềbịhoenố,cósẵnởtrongmỗiconngười.

(13)Nhữngkhuônmẫuphảnứngrấtbóbuộctrongsuytưhaytìnhcảm:Đólànhữngrãnhmòn,nhữngthóiquenkhôngthểcưỡnglạitrongcáchtưsuytnghĩvàcảmnhậnmọisự,mọiviệc.Vídụkhi

trongtabỗngnhiêncómộtcảmgiáctrốngvắng,côđơnđangbiểuhiện,phảnứngkhôngthểcưỡnglạiởtrongtađitìmquênquasựchìmđắmtrongmộtthúvuinàođónhưdụctình,bàibạc,rượchè,…đểlấpđầykhoảngtrốngcủatsựcôđơnđó.

(14)Nhữngtìnhhuốngcủacuộcđờibạnđượcphơibày:lấynhau,sốngchung,mấtviệclàm,gặpkhókhăn,lydị…

(15)Đừngquantrọnghoánhữngsuy-tư-không-chủ-đích,nhữngcảmxúctiêucực,losợmiênman:Trongtathườngphátsinhnhữngcảmxúcnhưsợmấtviệc,sợngườikháckhônghàilòngvềmình…Nếutaquantrọnghoámộitcảmxúcthườngđếnbấtchợtnhưthếthìtadễtrởnênhoảnghốt,lolắngvềmộtcáigìrấttạmbợ,khôngvữngchắc,nhưbongbóngtrênmặtnước,nhưmâytrêntrời,khicókhikhông,khiđikhiđi..Chỉcầnchúývàyênlặngthởvớicảmxúcấykhichúngxuấthiệnởtrongbạn,chỉvàiphútsaulàbạnsẽhồiphụclạiđượcsựquânbìnhởtrongmình.Nếubạncóthìgiờthìhãytiếptụcthởvànhìnchosâuvàonhữngcảmxúcấy,bạnsẽhiểuđượcgốcrễ,nguyênnhâncủanhữngcảmxúcấy.

(16)Bịtróibuộcvàonhữngnhữngngụctùcủakháiniệmcủachínhmình:Khicómộtchuyệngìđóxảyra,chúngtachosựviệcấylànhưthếnàyhoặcnhưthếkia,điềunàylàmộtchuyệnrấtbìnhthường.Nhưngvềsau,tuyđãbiếtthêmchitiếpvàsựthậtcủachuyệnấy,chúngtavẫnkhưkhưgiữlấynhữngsuynghĩcũcủamình.

(17)Tâm:TứclàcáiBiếtlinhhoạt,vàsốngđộngởtrongta.Đóchínhlàbảnchấtchânthựccủamình.

(18)Chủthểvàđốitượng:MộtthuậtngữcủaThiền,chủthểlàbạn,làngườiquánsát,chiêmnghiệm;cònđốitượnglàvật,làcảmxúchaymộtđềtàinàođómàbạnđangquansát,đangquánchiếu.

(19)Trốnchạynhữnggìđanghiệndiện:Bạnkhôngmuốnđốidiệnvớinhữnggìbạnđangtrảiqua,nhưđangbịkẹtxeởtrênđường,hoặcbạnđangtrảlờimộtcuộcphỏngvấnđểxinviệclàm,hoặcphảitiếpmộtngườimàmìnhkhôngthíchtiếp,…Hoặcdangcókhókhăn,cóvấnđềvớingườithâncủamình.

(20)Tưtưởngcóthểlàmmột“ngóntaychỉtrăng”:Ýnóitưtưởngvàkháiniệmkhôngthểnắmbắtđượcthựctại,làmộtgìsinhđộngđổithaytừnggiâytừnghút.Dođó,tưtưởngchỉcóthểlàmcôngviệcgiúpchúngtahướngvềthựctạimàthôi.

(21)Giáolý“Tấtcảlàmột”:MộtgiáolýđượcnêutrongkinhHoaNghiêm,ngụýmộthàmchứatrongtấtcả,vàngượclại,tấtcảcũnghàmchứatrongcáimột.

(22)Cảmnhậnvềtựthân:Quasuytư,trínăngởtrongtacảmthấy“Ồ,tôilàmộtcáigìcóthực”haynóimộtcáchkháccómộtcáigọilà“Tôi”hiệnhữu.Nhưngđâychỉlàcảmnhậnrấtsailầmvềchínhmình,vìquảthựccáimàtagọilà“Tôi”ấykhôngthựcsựhiệnhữubênngoàinhữngsuytưcủabạn.Nhữngmặccảmmàtacóvềbảnthânmìnhnhư“Tôilàmộtkẻbấttài”hay“Tôilàmộtchẳngratíchsựgì”…cũngvậy,đâylànhữngcảmnhậnkhôngthựcsựhiệnhữu,màchỉlànhữngkếtluậnsailầmcủariêngmìnhvềchínhmình,chỉnằmởtrongđầumìnhmàthôi.

(23)“Tôivànhữngcâuchuyệncủatôi”:Khixácminhchomìnhmộtsựhiệnhữu,tựngãởtrongtacũngtạonênnhữngcâuchuyệnđểxácminhchosựhiệnhữuđó.Đóthườnglànhữngmẩuchuyệnbấthạnhđãxảyratrongđờichúngta,trongđóchúngtalàvaichính,lànạnnhân…

(24)KhinóivềcáiChết,đốivớitựngãcủachúngta,thìđóquảlàmộtđiềuđangsợ,vìChết,đốivớitựngã,đồngnghĩavớisựhoạidiệt,chẳngcòngìnữacả.NhưngđốivớiBạnthìsống/chếtkhôngthểđộngđếnđượcvìbảnchấtchânthựccủabạnkhôngbịgiớihạntrongtấmhìnhhàimongmanh,chóngtànhoạinày.Dođó,khihìnhhàinàyđếnthơikỳchấmdứt,đólàmộtsựgiảithoát.MộtsựgiảithoátcủaTâmrakhỏisựgiớihạntùtúngcủahìnhtướng.

(25)Sợhãivàhammuốn:Vìtựngãcảmthấybơvơ,táchbiệtvớicộinguồndođóluôncảmthấylosợvàthiếuthốn,đâychínhlàgốcrễcủasợhãivàhammuốnởtrongta.Hammuốnvềdụctính,tiềnbạc,danhtiếng…lànhữngbiểuhiệnrấtphổbiếncủalònghammuốn,khaokhátởtrongta.Nhưngdùcóđạtđượctiềnbạc,danhtiếng,haysựthoảmãntrongchuyệntìnhdục…nhữnghammuốnnàykhôngbaogiờthoảmãnddượcbạnvìchúngkhôngbaogiơgiảiquyếtđượcvấnđềgốcrễcủabạn:khôngbiếtbảnchấtchânthựccủamìnhlàgì,vàdođócảmthấycôđơn,cáchbiệtvớicộinguồn.

(26)Giọngnóiởtrongđầubạn:Luônluôncómộtgiọngnóivangvangởtrongđầuta,phêbình,phánxét,tráchmócchínhmìnhhayvềngườikhác…Đâychínhlàbảnngã,cáiTôiởtrongmình.Khibạnnhậnrarằngmìnhkhôngphảilàtiếngnóiồnàođóvàthôikhôngcòncảtinvàonhữnggìtiếngnóiấymuốnbạnlàmtheo,đólàlúcbạnđãbắtdầutỉnhthức,vàkhôngcònbịtiếngnóicủatựngãấykhốngchế.\

(27)Thanphiềnvàphảnkhánglàhaithóiquencưxửkháphổbiếncủatrínăng:Chúngtacóthóiquenthanphiềnvàphảnkhángvềvợhaychồngmìnhvìkhilàmnhưthế,chúngtangụýrằng:Tôikhôngbếtbát,dởhaơinhưcôấy/anhấyđâu!”

(28)Mìnhluônluônđúng:Hãyquansátxem,trongtấtcảnhữngcâuchuyệntakểvềngườikhác,taluônluônngụýrằng:“Nhớnhétôiluônluônđúng”.

(29)Ảotưởngvềmột“cáiTôi”ởtrongmình:Chúngtatinrằngcómột“cáiTôi”hiệnhữu,độclập,khôngdínhlíugìvớicuộcđời.Nhưngnhìnsâu,đóchỉlànhữngkýức,nhữngkinhnghiệmhạnhphúcvàkhổđaucủaquákhứmàtađãtrảiqua.Vìảotưởngsailầmnàyvềsựhiệnhữucủamột“cáiTôi”riêngbiệt,vàcầnđượcbảovệ,chúngtađãnhìnthếgiớirấtsailàmvàtạorarấtnhiềukhổđauchomìnhvàchongườikhác.

(30)Cha:LàdanhxưngchúaJesusdùgnđểgọiThượngĐế.

(31)Câunàycũngápdụngchobạn:NghĩalàchúngtacầnhọchỏivàthựchànhnhưchúaJesus,tứclàthathứnhữnglỗilầm,saitráicủangườikhácvìhọđãlàmnhữngđiềuấytừchỗthiếuhiểubiếtcủahọtrongphútgiâyđó.

(32)VôNgã:ChúngtathườnghiểumộtcáchsailạcrằngcóNgã,cómột“CáiTôi”biệtlập,khôngdínhgìđếnđờisốngquanhta,dođótatạorarấtnhiềukhổđauchochínhmìnhvàchonhữngngườichungquanh.Nhưngsựthậtlàchúngtakhônghềbiệtlập,tráilạichúngtacóliênhệsâusắcvớimọingườivàmọivậttrongđờisống.Dùchúngtacóđầyđủmọithứvềvậtchất,nhưngkhingườithâncủachúngtakhổthìchúngtakhôngthểanvui;khiđấtdá,sôngngòi,câycỏ,hànhtinh,…nàybịônhiễm,tànhoạithìchúngtacũngkhôngthểsốnghạnhphúc,anvui.Dođó,VôNgãlàmộtgiáolỹrấtsâusắcmàĐứcPhậtđãtìmrađểgiúpchúngtathựctậpvàhiểusâuhơnvềcuộcđời.

(33)Chịutráchnhiệmchophútgiâynày:Nhữnggìđangcómặttrongphútgiâynàylàhoatráicủanhữnggìtađãtưduy,nóivàlàmtrongquákhứ,dođótrongphútgiâynày,chúngtacókhicảmthấyrấtkhóchịu,rấtkhổsở,…Nhưngthayvìtiếptụcchốngđốimộtcáchvôvọng,chúngtachịutráchnhiệmvànhanhchóngnhậnranhữnggìmìnhcóthểlàmđểthayđổitìnhtrạng.

(34)Nươngtheonhữnggìđangcómặttrongđờisống:Khimộtcơnbãncuốntới,mộtthâncâybiếtnươngtheochiềugióthìsẽkhôngbịgãyđổ.Nhuđạo(Judo)làloạivõthuậtdựavàonguyêntắcnày,sửdụngsựkhéoléo,uyểnchuyểnđểnuơngtheosứccủađốiphươngtrongkhigiaođấu,dùngmộtcáigìrấtmềmyếuđểhoágiảinhữnggìrấtcươngmạnh.

(35)Khôngcómộtcáigìhoặcsựviệcgìcóthểhiệnhữuđộclập,riêngrẽ:ĐólàgiáolýtươngtứctrongđạoPhật,rằngmọithứtồntạiđượcvìcótươngquanrấtmậtthiếtvớinhau.ĐứcPhậtđãdạyrằng“cáinàycóvìcáikiacó,cáinàysinhnêncáikiasinh;cáinàydiệtnêncáikiadiệt”,dođóchúng

takhôngthểcómộtcáiTôi,mộtbảnngãđộclập,riêngbiệtvớimọingườivàvớithếgiớichungquanhta-mộtnhậnthứcrấtsailầmcủabảnngãởtrongta.

(36)Niềmnởvớinhữnggìđanghiệndiện:Khôngcónghĩalàbạnphảiyêuthíchnhữnghoàncảnhoáiăm,haybếtắc,…màbạnđanggặpphảitrongphútgiầynày.Niềmnởchỉđơnthuầnlàcómặtvàchútâmđếnnhữnggìđangxảyramàkhôngphảnkháng,chêbaihaybácbỏtìnhhuốngấy.Từđóbạnsẽdễdàngnhậnranhữnggìcầnlàmvàbạnsẽlàm,sẽgiảiquyếttìnhhuốngtiêucựcnàytrongmộttháiđộrấttíchcựcmộtcáchrấttựnhiên.NgườiphươngTâycóthànhngữ:“Nếuainémchanhvàongườibạn,thìhãylượmnhữngquảchanhấy,vàđilàmnhữnglynướcchanhthậtngonmờingườiấy!”.

(37)HãychấpnhậntấtcảnhữnggìđangphátsinhtrongPhútGiâyHiệnTại:Dùbạnvừađượcbáolàbạnsẽbịđuổiviệcthìtrongphútgiâyđó,bạnđâuthểlàmgìkháchơnđểthayđổitìnhtrạngấy.Thayvìgiậndữhaybấtmãnvớisếp,điềuhaynhấtmàbạncóthểlàmlàtừtốnvàchấpnhậntìnhtrạngkhôngmayấy,hỏixembạncóthểlàmđượcgì,nhưthuxếpnhữngviệccầnlàmhayhuấnluyệnchongườisẽthaythếchobạn.Điềunàycólẽsẽgiúpchobạncótriểnvọnghơnkhihọcầnthuêngườisaunày.

(38)HiệnHữu:Làsựsốngthênhthangđangdiễnrakhắpnơitrongvũtrụtrongphútgiâynày.

(39)Tạochomìnhmộtcátính,mộtnhâncách:Cónhữngđiềuchúngtabiếtđượclặpđilặplạinhiềulầnnênlâungàyđãtrởthànhmộtthóiquenởtrongta.Ngaycảnhữngthóiquennhưhútthuốc,uốngrượu,nóiphét,bàibạc…lànhữngthóiquenkhônghữuíchgìchochúngta,chúngtavẫnkhôngmuốntừbỏ,cóthểvìyếuđuốithoặckhibạnnghĩđếnchuyệnbỏđinhữngthóiquennàythìbạnsợphảiđốidiệnvớicâuhỏi“Tôithựcsựlàgì?”chonêntrongvôthức,bạncốbámvàonhữngthóiquennàyđểtạochomìnhmộtcátính,mộtnhâncách,dùđólàcátínhhaynhâncáchrấttiêucực.

(40)Tâm:Khảnăngnhậnbiết,khônghìnhtướngởtrongta.Đâylàbảnchấtchânthậtcủamình.

(41)Nhìnkìa,Tôiđó:Đólàkhibạnchỉvàomộtcôngxưởng,mộtcaoốc,mộtchiếcxehơilộnglẫy,…vànóivớingườiđốidiệnrằngbạnlàngườisởhữunhữngtàisảnnày.Hoặckhibạnkhoevớingườikhácvềchứcvụ,nhữngđiềubạndadxthànhcông…trongđời.Tấtcảđềulàmộtnỗlựcđểxácđịnhrằngcómột“cáiTôi”hiệnhữu.

(42)CáiTâmvôhìnhtướng:Khảnăngnhậnbiếtbảnchấtchânthậtcủabạn.

(43)Lòngthamđắm:Vìcảmnhậnsailầmrằngcómột“CáiTôibiệtlậpvớingườikhácvàthếgiớichuyngquanh”,nhậnthứcnàylàmphátsinhtrongtamộtkhoảngtrốngcôđơnởtrongtâmhồn.Nhưngvìkhôngýthứcđượccảmgiáchụthẫng,côđơnnàynênchúngtadễrơivàocạmbẫycủasựthamđắmquachuyệnkhátchungđụngxácthịt,nghiệnngậprượcchè,matuý,bàibạc,…đểlấpđầykhoảngtrống,cảmgiáccôđơnnày.Nhuyếutíchluỹcủacải,tiềnbạccũnglàđểbảođảmmộttươnglaicho“cáiTôi”này.

(44)Sợhãi:Tươngtựnhưthế,vìnghĩrằngbạncómột“cáiTôibiệtlậpvớingườikhácvàthếgiớichungquanh”nênbạnđaamrasợchết,sợbệnhtật,sợđánhmấttiếngtăm,đánhmấttàisản…củamình.

(45)Anhnhienetựtạilàthứbạnkhôngthểthâutómhoặcđánhmấtđược:VÌannhiêntựtạichínhlàbảnchấtchânthựccủabạn,làmộtcáigìbạnđãluônsẵncóởbêntrọng,nênbạnkhôngthểthâutómhoặcđánhmấtnhưlàmộtvậtgìởbênngoàibạnnhưtiềnbạc,tàisản,địavịxãhội…

(46)Sựphảnkhángmộtcáchvoovọng:Giảsửnhưbạnđangbấtđồngvớingườithântronggiađình,thayvìphảnkhángvớitìnhtrạngnàyhayvớitínhtìnhhoặccáchcưxửcủangườiấythìbạnhãychấpnhậnrằng:Trongphútgiâynàyngườiấyđangnhưthế,tánhtìnhvàcáchcưxửcủangườiđấyđangnhưthế,quanhệcủabạnvớingườiấyđangnhưthế…từđóbạnsẽcókhônggianđểnhìnsâu,chiêm

nghiệpxemtâtácảnhữnggìđãxảyra,nguyêndochínhlàgì,…từđóbạnmớibiếtmìnhcầnlàmgì,vềphíamình,đểthayđổitìnhtrạng.Tránhrơivàotháiđộthụđộng,mongđợirằngngườikiaphảithếnày,thếkiathìmìnhmớihànhđộng.Tuynhiên,trongvàitrườnghợp,imlặngnhưngkhônghềphảnkhánglàđiềunênlàmđẻgiúpchotìnhtrạngcăngthẳngđượclắngyênlạivàsauđó,vấnđềcủabạnsẽcónhiềucơmayđượchoàgiải.

(47)Thóiquenchốngđốihayphảnkhángởtrongbạnchỉlàmchotựngẵcủabạnmạnhhơn:Khibạnchốngđốihayphảnkhángmộtđiềugìthìtrongvôthứcbạnngụýrằng:“Tôiđúng,ngườikiasai”hoặc“ngườiấyrấtxấu,tôitốt”.Làmnhưthếthìvôtìnhlàmchotựngã,cảmnhậnvề“cáiTôi”rấtsailầmởtrongbạnthântacàngmạnhhơn.

(48)Bảnngã,sựđồnghoámộtcáchsailầmvớihìnhtướng:Khiđamắcphảicáinhìnsailầmvềbảnngãthìđồngthờibạnkhôngthểtránhđượcchuyệnđoánsailầmvớinhữngbiểuhiệncủahìnhtướngnhưgiớitínhcủabạn(namhaynữ),chủngtộc,màuda,quốctịch,địavịtrongxãhội,nghênghiệp,tàisản,…ngaycảđếntínhtình,cáchsuytư,quanđiểm,thóiquentrongcáchănuống,trongchuyệntìnhdục,…đềulànhữngbiểuhiệncủahìnhtướng,.Nhưnghìnhtướngđókhôngthểtồntạikhibạncótháiđộchấpnhậnmọiviệc.

(49)Làmhếtlòngmỗiviệc:Khiđangăn,bạntậpchomìnhchỉđểýđếnchuyệnănmàkhôngbậntâmsuynghĩ,tínhtoánđếnnhữngchuyệngìkháctrongkhiăn.Khingỉngơi,bạnthựctậpđểcósựnghỉngơihoàntoànmàkhôngsuynghĩvẩnvơgìkhác.

(50)CáiTôiriêngrẽ:Tứclàtựngãsailầmởtrongchúngta.BạnkhôngcònbịbóbuộcvàsợhãivìbạnnhậnthứcđượcrằngcảmnhậnvềcáiTôiriênrẽấylàmộtcáigìgiảidối,sailâầ.

(51)Bikịchđauthương:Khivôthức,bạnđểchobảnngãcủamìnhthêudệt,vẽvờinhữnggìđangxảyrathìmỗichuyệnkhôngmayxảyrađềudễtrởthànhmộtbikịch.Vídụbanđãlyhôn,đừngđểchotrínăng-tứcbảnngã-củamìnhtạonêncáchsuynghỉằngmìnhlà“mộtngườibịruồngbỏ”.Aihỏithìbạnchỉcầntrảlời“Vâng,chúngtôiđãlyhônvớinhauđượcmấynămrồi”hoặc“Tôivànhàtôiđãkhôngcònchungsốngvớinhau”.

(52)Trạngtháikhôngsuytư,trạngtháivắngbặtcácýtưởngquấynhiễu:ĐâylàtrạngtháiKhôngTâm,rỗngrang,vắnglặngởtrongThiền.Trạngtháinàythườngxuyênxuấthiệnnhưnhữngkhehởgiữahaiýtưởngởtrongđầubạn.Dođónhữngkhitrongbạncótrạngtháianổn,tronglắngnày,hãythưởngthứctrạngtháiannhiêntựtạiấytrướckhithóiquensuytưbậnrộn,longhĩcũởtrongbạntrởlại,chiếmhữutoànbộtâmtưcủabạn.

(53)Hãynhìnnhữngbônghoakia,xemchúngcómặtvàchấpnhậnđờisốngsâusắcnhưthếnào:Tươngtựnhưthế,ChúaJesuscũngđãtừngnói:“Conhãynhìnnhữngbônghoahuệkia,chúngkhôngloayhoaymàcũngchẳngnhọcnhằn”,cónghĩalàchúngantrútrongtrạngtháiannhiêntựtại.

(54)Ýthứchơithởcủamình:ĐâychínhlàphươngphápThiềntậptrungtrongđóbạnchútâmđếnhơithởcủamình.Đangthởvàothịbạnbiếtlàmìnhđangthởvào.Đangthởrathìbạnbiếtlàmìnhđangthởra.Đógọilàthựctậpđểcóýthứcvềhơithởcủamình.Nhờtậpnhưthếlâungày,sựchútâmởtrongbnạcàngngàycàngmạnhhơn.Dođóbạndễdàngnhậnranhữnggìđangxảyraởtrongbạnhoặcchungquanhbạn.Điềunàysẽgiúpchobạndễdàngnhậndiệnnhữngthóiquen,nhữngcáchsuynghĩtiêucựcmàtrướcđâybạnchưahềnhậnra.Từđó,giúpchobạncócơhộichuyểnhoánhữngthóiquencũnày.

(55)Vượtlêntrênnhữnghammuốnvàsợhãitrongquanhệluyếnáicủabạn:EckhartTolleđãtừngnóirằng:“Ởmộtđiểmnàođótrongquátrìnhtiếnhoá,sựsốnghayNhấtThểđượcphânchiathànhhaiđốicựccănbản:ÂmvàDương,Trênmặthìnhtướng,mỗingườichúngtađượcbiểuhiệnquamộttronghaiđóicựcnày:Bạnhoặclàđànônghoặclàđànbà,điềunàycónghĩalàmộtngườichúngtachỉlàmộtnửacủatoànthể”.CómộtđộnglựctrongmỗingườichúngtađểhướngvềNhấtThể,vớisự

nguyênvẹnlúcbanđầu,đâylàmộtsứcđẩycủachiềuhướngtâmlinhđểtrởvềvớicáiMột,vớiNhấtThể.Trênmặthìnhtướng,chiềuhướngnàybiểuhiệnlàmộtmongmuốnmộtsựtoànvẹnquasựphốihợpcủahaiđốicựcNam-Nữ,Âm-Dương.Ởmứcđộcănbản,điềunàyđượcbiểuhiệnnhưlànănglượngtìnhdục,sauđólànhuyếutìnhcảmcầncómộtngườiđànônghayđànbàbêncạnhmình,kếđólàbiểuhiệncủatìnhyêunamnữ.Rốtcùng,dĩnhiênchúngtatìmthấyNhấtThểhaysựthoảmãnsâuxaquahìnhtướng,màchỉcóthểquasựtrởvềvớiđờisốngtâmlinh,trởvềvớiTâm.Nhuyếucómộtngườiphốingẫuvàcóconlàmộtnhuyếucănbản.Nhưngnhuyếunàykhôngnhấtthiếtcóliênquanđếntựngã,mặcdùrấtcóthểtrởthànhmộtphầncủatựngãkhibạnvôtìnhkếthợpnhuyếuđóvớisựphánxéthaynhữngcâuchuyệnbạntựthêudệtnên(như“Tôicầnphảicómộtngườiđànông(hayđànbà)ởbêncạnhđểlàmchotôicảmthấyhạnhphúc”).Đólàlúcquanhệnam/nữcủabạnsẽtrởnênlắmvấnđề.Ngaycảtìnhyêuchânthậtcũngdễdàngbịbănghoạibởicáchsuynghĩnày.Bạncócầnphảisốngtrongmộthoàncảnhkhổsởchỉvìbạnchưatìmrađượcmộtngườiphốingẫu,lậpgiađìnhhaycócon?Dĩnhiênlàkhông.Rấtnhiềungườivẫnchẳngcóhạnhphúc,tuyhọđangsốngtronghônnhânhayđangcómốiquanhệluyếnái.Vìbạnđangcómộtđờisốngtâmlinh,bạnbắtđầunhậnrabảnchấtchânthậtcủamình,đólàVôTương(nhữnggìkhôngthểnắmbắtđượcbằngkháiniệm),dođóbạnsẽkhôngbịảnhhưởnggì,ngaycảkhitrênmặthìnhtướngbạncóthểcảmthấysựthiếuthốnhaynhuyếucómộtngườikhácpháiởbêncạnh.Đốivớimộtsốngười,nhờkinhnghiệmthiếuthốnnày,họđãđisâuvàobêntrongđểtiếpxúcvớinhữnggìchânthậtởtronghọ-đólàHiệnHữumàkhôngcầnmộtthuộctínhnàocả,đóchínhlàannhiêntựtại.Dĩnhiên,bạncầnsẵnsàngchàođónmộtquanhệhayhônnhânxảyđếntrongđờibạn,lúcđóchuyệncóconlàmộtđiềusẽlàmbạnvuisướng.Nhưngniềmanbìnhnộitạicủabạnvàcảmnhậnvềtựthânsẽkhôngbịphụthuộcvàonhữngđiềukiệnnày.Thôngthường,khibạnkinhnghiệmsựthiếuthốnmộtthứgìtrênmặthìnhtướng,màngườiđờithườngchorằngbạnphảicónhữngthứấythìbạnmớithựcsựhạnhphúc(hônnhân,tiềnbạn,tựdo,sứckhoẻ,địavịxãhội,…)hãydùngnhữngthiếuthốnnàyđểđisâuhơnvàobêntrongđẻtìmrabạnchínhlàHiệnHữu,trướckhibạnđồnghoámìnhvớicáinàyhaycáikia.Đồngthời,trênmặthìnhtướng,bạnsẽlàmtấtcảnhữnggìbạncóthểlàmđượcđểkhắcphụcsựthiếuthốnnày.Bạnsẽdễthànhcôngởbênngoàihơnkhinàobạndadxthànhcôngởbêntrong.Khiđó,bạnsẽcảmthấycótựdoởtronglòng,dùnhữngđiềubạnmongướcsẽxảyrahaykhông.

(56)Tâmthứcđồngnhất:Đólàphútigâykhitrongtakhôngcósựphảnbiệttavớingười.Vídụ:Mộtngườimẹbồngđứaconcủamìnhvừasinhra;hoặckhitacầngiảicứumộtngườithâncủamìnhtrongcơnnguybiến,…Trongphútgiâyđó,tavớingườikialàmột.Sựannguycủangườikiachínhlàsựannguycủata.Trongtrườnghợpnày,khilắngnghengườikhácmộtcáchsâusắcthìtasẽtiếpxúcvớingườikiatrựctiếpđếnđộtakhôngcònbịchiacắtbởinhữnghàngroàcủakháiniệmtavàngười.

(57)Nhuyếugiànhphầnđúng:Đâylàmộtkhuônmâucưxửrấtphổbiếncủabảnngãởtrongta,trongđóbảnngãthíchgiànhphầnđúngvềphíamình.Nhuyếu“chomìnhlàđúng”làmộtcáchcưxửkhôngthểcưỡnglạiđượcởtrongta,đếnđộchúngtathàđểchonhữngquanhệthânthiệnvàquantrọngcủamìnhbịtổnthươnghoặcđổvỡhơnlànhậnphầnkhiếmkhuyếtcủamìnhtrongvấnđềnày.Trongmộtquanhệluyếnái,tacóthểxoábỏnhữngcăngthẳngvàcủngcốlạitinhthầnbằngcâunóichânthật:“Emhãythathứchonhữngkhiếmkhuyết,lỗilầmmàanhđãgâyra”.Trongmộtquanhệthânhữu,tacóthểnóivớibạnmình:“Tôitrânquýtìnhbạncủachúngtabấylâunayhơnlàchuyệntôiđúnghayanhđúng.Nếutôiđúngmàtìnhbạncủachúngtabịtổnthươnghaysứtmẻthìthàlàtôinhậnlấyphầnsai,muônngànlần.Chúngtacóthểvượtquanhữnghiểulầmnàykhông?”.

(58)Nghiệpbáo:Làhậuquả,làhoatráirấttựnhiênvàtấtyếucủamỗihànhđộng,mỗilờinóihaytrongcáchtasuynghĩtrongquákhứ.Nhưngườihaynóidốithìkhôngđượcngườikháctincậy.Đểtaytrênlửathìbịbỏng.Ănđồănthiuthìbịđaubụng.Uốngrượuthìsẽbịsay,mấtkhảnăngtựchủcủamình,dễgâytainạnkhiláixe.Lấycắpvậtgìcủangườikhácthìtronglòngbứtrứt,bấtan,cónguycơbịtùđày…Cónhữngviệctalàmhômnay,hậuquảxảyrangaylậptứcnhưnhữngvídụvừakểtrên,nhưngcónhữngviệccủatahoặccủaôngbàtađãlàmtrongnhiềuđời,nhiềukiếpthìbâygiờhậuquảmớibiểuhiệnra.

(59)Khốikhổđausâunặng:Lànhữngkhổđauđãtíchluỹtrongquákhứvớinhiềutầnglớpchồngchấtlênnhaumàchưađượchoágiải,đếnđộkhốikhổđauấytrởthànhmộtthựcthể,mộtsinhvật,haynóichínhxáchơn,đólàmộtconquáivậtđầythươngtích.Khốikhổđaunàycầnthứcănđểtiếptụcsốngcòn.Đểtạorathứcăn,khốikhổđaunàysẽđứngđằngsaugiậtdâyđểtạonênnhữngtranhgiành,xungđột,bấthoà,…ởtrongbạn.

(60)Nhữngphảnứngrậpkhuôn:Khirơivàonhữngphảnứngnhưthế,cóngườibỗngtrởnênkhépkín,imbặtkhôngcókhảnăngphânbày,truyềnthông,…gìđượckhiởtrongmộttìnhtrạngkhókhăn,lúcphảiđốidiệnvớinhữngkhiếmkhuyếtcủamình.Cùngtrườnghợpđóthìngườikháclạitrởnêngiậndữ,lớntiếngtranhluộngaygắtbảovệchomình.Cóngườithìbiếtmìnhsainhưngcứphớtlờđinhưkhôngcóchuyệngìcả.

(61)Làmmộtchứngnhânyênlặng:Làlặnglẽchútâmquansátnhữnggìđangxảyraởtrongmìnhvàchungquanhmìnhmàkhôngphánxét,khôngphảnứngvớinhữnggìbạnđangnghe,đangthấy.Thựctậpnàysẽgiúpchobạncóthêmkhônggianđểnhìnranhữngđườngđinướcbướccủatâmtưởtrongmình.

(62)Quanhệgiữangườivàngườicóthểgiốngnhưởđịangục:Đasốnhữngquanhệluyếnái,quanhệvợchồngsaugiaiđoạnđằmthắmlúcbanđầuthườngtrởnênđầynhiêukhê,đầysựchịuđựng;chúngtacảmthấynhữngquanhệnàynhưlàmộtgánhnặg,nhưlàngụctùcủanhau.

(63)Quanhệgiữangườivàngườicũngcóthểlàmộtthựctậptâmlinhrấtsâusắc:Nhữngkhókhănvàchướngngạotrongquanhệgiữangươờvàngườicóthểtrởthànhnhữngcơhộiquýbâuchomỗingườikhámphánhữnggóccạnhkháccủachínhmìnhmàmìnhchưabiết.Vídụtrongmộtquanhệluyếnái,nhờyêunhaumàngườitasẽcốgắngnhìnlạimìnhvàcónhiềucơhộihơnđểnhậnranhữngkhiếmkhuyếtcủamỗingười.Chúngtanhậnthứcrằngmìnhkhôngphảilànhữngthóihư,tậtxấuđónêncóthểthựctậpđểkhắcphụcđượcnhữngkhíacạnhvôthứcnàycủamình.Dođóquátrìnhvượtthắngnhữngkhókhăntrongmốiquanhệgiữamìnhvớingườikhácsẽtrởthànhmộtthựctậptâmlinhsâusắc,giúpchúngtađitới.

(64)Thếgiớihìnhtướng:Làtấtcảnhữnggìbạntiếpxúc:vợ/chồng,concái,nhữngngườithântronggiađìnhbạn,nhữngngườibạnlàmviệcchung,hoặcgặpgỡtrongcôngviệc,nhàcửa,xecộ,…

(65)Trởnênvướngmắc:Khimấtmátmộtvậtgìquýhaymấtmộtngườithânthìaicũngkhổsầu,đâylàmộtđiềurấthiểnnhiên.Nhưngkhibạnkhổsầuvìcảmthấygiátrịvềchínhmìnhbịtổnthươnglúcbạnbịmấtchiếcxe,mấtnhà,mấttiềnbạc,hayýnghĩ“mìnhmấtđingườivợhaychồngcủamình”cũngđủlàmbạnsầukhổ…thìcólẽbạnđãtrởnênvướngmắchayđãxemnhữngđồvậthaynhữngngườinàylàmộtvậtgìthuộcvềsởhữucủabạn,hoặcbạnxemhọnhưlàmộtphươngtiệnchobạnđạtđượcmộtđiềugìđó.

(66)Ởcấpđộphântử,mọivậtquảthựclàmộttrườngnănglượngrungđộngmộtcáchrộnràng:Theonhữngkhámphámớicủakhoahọcthìởcấpđộphântử,mọivậtkhôngphảilàmộtcáigìchếtcứng,ùlỳhaycốđịnhnhưgiácquancủachúngtanhìnthấymàmỗivậtquảthựclàmộttrườngnănglượngcủanhữngđiệntửrungđộng,chuyểnbiếnliêntục,tưngphúttừnggiây.

(67)Sẽchẳngbaogiờcóaikháccả,ngoàichínhbạn:Trongmỗiquanhệ,nhữngkhókhăn,nhữngvấnđềmàtanhìnthấyởngườikiathựcralàvấnđềcủachínhbạn.Họlànhữngchiếcgươngphảnchiếunhữngkhiếmkhuyếtcủachínhbạnmàbạnhoặcchưaýthứchoặcđangmuốnchốibỏ.

(68)Nhữngcâuchuyệnmàbạntựthêudệtnên:Khicómộtbiếncốxảyra,chúngtathườngkhôngnhìnsựviệcmộtcáchchínhxác,đúngđắn,kháchquan.Tráilại,chúngtacókhuynhhướngnhìnsựviệcrấtlệchlạcvàcókhuynhhướngxemmìnhlànạnnhâncủabiếncốđó.Khilàmmộtnạnnhânnhưthế,chúngtasẽkhôngphaichịutráchnhiệmphầncủamìnhtrongbiếncốvàdođóđánhmấtcơhộiđểhiểumìnhhơn,đánhmấtcơhộinhìnravàchữalànhnhữngkhiếmkhuyếtcũngnhưnhữngvếtthương

lòngđượcbộclộratrongbiếncốđó.Chúngtathíchlàmnạnnhâncủacuộcđờivàthườngcórấtnhiềumẩuchuyệnvớitâmthứcnạnnhânđượcchúngtađemrachứngminh,kểđikểlạinhiềulần.

(69)Niềmanbìnhtoátratừchỗtrốngvắngấy:Cóthểnóirằngchỗtrốngvắngởtrongtâmhồnmìnhchínhlànơiphátratiếnggọi,gọitatrởvềvớinguồncội.Dođó,khitrởvềvớikhoảngtrốngấyởtrongta,bạnsẽcảmnhậnđượcmộtniêmanbìnhnhưmộtngườiđãtrởvềnhà.

(70)Nhậnlầmmìnhchỉlàcơthểcủamình:TheoduythứchọcPhậtgiáo,ThânKiếnlàmộtnhậnthứcsailầmkhibạnchorằng“Tôichínhlàcơthểnàycủatôi”hay“Cơthểnàylàcủatôi”.Từsailầmkhitựđồnghoámìnhvớicơthểnhưthế,chúngtasẽcónhuyếuxemtrọngthânthểcủamìnhmộtcáchquáđánghoặclocungphụng,đitìmlạcthúchocơthểquachuyệndụctình,truyhoan.Hoặclosợ,bấtanđếnkhủnghoảngtinhthầnkhinghĩđếnbệnhtật,giànua,mộtchuyệngìđócóthểxảyralàmtổnthươngđếncơthểcủamình.Mặtkhác,tacũngsailầmkhichorằngmìnhchỉlànhữngcảmxúcvẩnvơ,haynhữnglosợmiênmanthườngphátsinhởtrongđầu.

(71)Giaiđoạnchuyểntiếp(củangườihấphối):TheoTửThưTâyTạng,mộtcuốnsáchdạyvêềnhữnggiaiđoạntrong49ngàymàlinhhồnngườichếtsẽtrảiquakhiđiquacáiChết,thìcáiChếtthựcsựlàmộtgiaiđoạnchuyếntiếpchứkhôngphảiđiểmkếtthúccủamộtđờingười.Tìnhtrạngtâmlýcủangườihấphốivànghiệplựccủangưòiấydãtạoralúcsinhtiềncóảnhhưởngrấtlớnđếnnhữnggìsẽxảyrachongườiđókhihọđiquasựchuyểntiếpnày.Nếungườihấphốilúcsốngthườngởtrongtâmtrạngsợhãi,buồnphiền,giậndữ,…thìphútlâmchunghọsẽrấtkhóchọnmộtkinhnghiệmtốtđẹpđểđiđầuthaisangmộtkiếpkhác.Điềumàngườithâncóthểlàmlàgiữcholòngmìnhđừngquábithươngkhingườithânhấphốihayvừamất,vìkhimìnhkhổthìngườiấysẽcảmnhậnnỗikhổcủamìnhvớicườngđộgấptrămlầnnỗikhổcủamình.Dođó,ngườihấphốisẽrấtbấtan,bốirồivìkhônglàmđượcgìđểgiúpchonỗikhổcủangườithân;nênhọsẽkhôngdễdàngsiêuthoát,hoặcsẽthiếusángsuốtđểchọnconđườnglànhkhiđiđầuthai.Đólàlýdongườitathườngnhờcácthấyđếntụngkinh,cầusiêuhaynhờcácvịlinhmụcbanphépgiúpcholinhhồnngườichếtcảmthấynhẹnhàng,yênổn.

(72)Đậpvỡchiếcvỏcứngcuabảnngã:Nhữnggìbạnlàm,nóivànghĩlâungàydãtrởthànhthóiquen;nhữngthóiquentiêucựcnàythườngrấtkhóbỏ.Nhưngtệhơnnữalàchúngtakhôngcóýthứcrằngmìnhđangchorằngnhữgnthóiquentiêucựcấychínhlàmình.Chúngtacònđồnghoámìnhvớinhữngkhổđaumàchúngtađãcưumang.Lúcdó,nhữngthứấytrởthànhchiếcvỏcứngcủabảnngã,rấtkhóđểbịđậpvỡ.Nhưngkhinhậnrarằngbạnkhôngphảilànhữngthóiquen,nhữngkhổđauấy,thìnhậnthứcnàysẽgiúpbạnđậpvỡđượcchiếcvỏcứngcủabảnngã.

(73)Thểtínhchânthật:Tứclàchânnhư,thểtínhbấtđộng,thườnghằngcủamọisự,mọivật,nằmngoàimọilýluận,hiểubiếtcủaconngười.

(74)AdamvàEvadãănphảitráicấmtừcâybiếtphânbiệtThiện,Ác:Ngụýrằngtừkhiconngườibắtđầucóócphânbiệtnhịnguyên:Tốt/Xấu,Thiện/Ác,Đúng/Sai,…thìđãtạonênsựđấutranhkhôngngừngởbêntrongvềnhữngcặpđôốnghịchnày.Chúngtacầnýthứcvàvượtquathóiquennguyhạinày.

(75)Chocáinàylàtốt,cáikialàxấu:Đâylàmộtthóiquenlâuđờiởbêntrongcủachúngtađãtạonênrấtnhiềukhổđauvàtranhchấp.

(76)Thôikìnhchốnglạivớinhữnggìmàbạncholàxấu:Tháiđộphânbiệt,ghétbỏ,…trongtìnhcảmkhichomộtđiềugìlàxấu…lâuđờiởtrongta,tạonênrấtnhiềukhổđauvàtranhchấpởtronglòng.Khigặpmộtđiềugìxấuthìtatránh,takhônglàm,nhưngkhôngcầnphảiđầutưquánhiềucảmxúc,cảmthấyghétbỏ,chốngđốitrongphảnứngcủamìnhvềđiềumìnhcholàxấu.Điềunàykhôngcónghĩlàtasẽkhôngbiếtbảovệchongườithâncủamìnhkhicónguyhiểmhaysẽkhôngbiếtbảovệđấtnướcmìnhkhicóngoạixâm.VừaTrầnNhânTôngvừalàmvua,vừabiếtthựctậpThiền.NgàiđãhailầnđánhbạigiặcNguyênMông(1285và1287),bảovệchonướcnhà.

(77)“ÝChađượcnên”hay“ÝcủaChasẽđượctuântheo”:TươngtruyềnrằngđâylàcâunóicuốicùngcủaChúaJesus,hàmýNgàisẽchấpnhậnnhữnggìThượngĐế(quadanhxưng“Cha”)đãanbàychosốphậncuaNgài-tứclàchịubịđóngđinhtrêncâyThậpGiá.