1

THEMELIMI I NJË

FIRME USHTRIMORE

2

Degaproduktet

Firma partnere

Lidhja enxënësve

Korniza kohore

Organizimi

Emri, logoja

Lidhja e mësuesit

Për çka duhet të mendohet.....

3

Nga ideja tek FU që funksionon

A ka treg?A kemi ne „njohuri“?A i‘a vlenë?Sa është rreziku i madh?Plani!

IdejaPlani i biznesit

Themelimi

Ndërmarrja/ pranimi

Korporatë (person Juridik)

Çka ofrojmëdhe kujt?

HapjaMarketinguShitjaBlerjaKomunikimi Menaxhimi i personelitRotacioni i vendeve të punesVlerësimi

4

• Aktivizimi i nxënësve• Teknikat e kreativitetit• Shfrytëzojmë kontaktet firma partnere

– Vizitë– Informata + dokumentacione

• Analizë e tregut• Njohja e produkteve nga nxënësit

– Politika e produktit– Vetitë e produkteve– Përparësitë/mangësitë– Kushtet: Çmimi, liferimi (dergimi) & pagesa, garancioni,

...

Rezultate: Dega, produktet, emri, logo

Të gjejmë ide të biznesit për FU

5

Plani i biznesit për FU

• MarketinguPolitika e produktit dhe asortimentit, politika e çmimit dhe kushteve, politika e komunikimit, politika e distribuimit

• Raportet financiareGjendja e sotme – perspektiva e së ardhmesbilanci i gjendjes, pasqyra e të ardhurave, rrjedha e parasë (Cash flow), Statistikat e degës, plani i financave, rentabiliteti, Break-Even-Pika

• Strategjia e ndërmarrjesStrategjitë e zhvillimit dhe të së ardhmes

• Plani i veprimitParaqitja e zbatimit praktik të planit të biznesit (gurëthemelet)

6

Forma juridike e firmës ushtrimore

• Forma organizative e ndërmarrjes?– Përgjegjësia?– Sigurimi i kapitalit?– Kontrolli dhe informatat?– Ndarja e fitimit?– Përgjegjësia për vendosje?– Përfaqësimi me jashtë?

Ndërmarrja

7

Organizimi i një firme ushtrimore

Bazat (filozofia e ndërmarrjes)Pasqyra e udhëheqjesOrganizimi i brendshëmOrganizimi i veprimtarisë

Ndërmarrja

8

Zhvillimi i pasqyres së udhëheqjesVisioni-Mision-Vlerat-Strategjitë

VIZIONI – ku dëshirojmë të arrijmë?

STRATEGJITË- MjetetVLER

AT

MISIONI – Levërdia, suksesi, oferta, arsyetimi i pranisë

Partnerët e interesuar

9

Organizimi i brendshëm

• Organogrami– Paraqitja grafike– Urdhërdhënësit, vartësit– Udhëheqja sektoriale: pa të drejta

udhërese (përkrahës të udhëheqësisë së ndërmarrjes)

– Mënyra e organizimit: Organizimi linear, organizimi linear shtyllor, organizimi divizional, organizimi matriksor, …

• Përshkrimi i pozicioneve– Përshkrimi i pozicioneve– Udhëheqësi / vartësi– Detyrat, qëllimet, kompetencat– Zëvendësimi (zevendëson,

zëvendësohet)– Kërkesat

11

Shembull: organizimi i brendshëm

Udhëheqësia

Blerja Shitja Marke-tingu

Admini-strata

Konta-biliteti

Asisten-ti/ja

12

Organizimi i veprimtarisë - proçeset

• Cilat veprimtari dhe sipas cilës radhë duhet të kryhen (rrjedha)?

• Çka më nevojitet mua për këtë (Input)?• Ç‘farë duhet të jetë rezultati (Output)?• Ku është fillimi?• Ku është mbarimi?• Kush mbikqyrë tërë procesin?• Nga e di, se çdo gjë po ecë mirë?• A janë të përshkruara të gjitha rrjedhat e

rëndësishme?

13

Raste biznesi – blerja (furnizimi)

• Mirren (disa) oferta• Ofertat mundësisht të krahasohen dhe të bëhet

„pazar“ (tregtohet)• Porositja• Porosia të shënohen në listën e porosive• Të evidentohet porosia dhe të kërkohet liferimi

nga furnitorët sipas afatit, tek mospërfillja e afatit të dytë të caktuar të hiqet dorë nga kontrata e blerjes dhe të kërkohet një furnitor i ri

• Të kontrollohet se a është bërë fatura sipas porosisë dhe fletëdërgesave

• Të bëhet pagesa dhe fatura të përpunohet përfundimisht

14

Kush janë klientët e firmes ushtrimore?

• Firma të tjera ushtrimore brenda shtetit• Firma të tjera ushtrimore jashtë shtetit

(Përdorimi i gjuhëve të huaja)• Bashkëpunëtoret e FU brenda dhe jashtë

shtetit (blerje nga bashkëpunëtorët)• Eventualisht nxënësit nga lëndët e tjera

mësimore• Raste biznesi të ushtruara (mësuesit,...)• FU speciale, të cilat ofrojnë shërbime

speciale (shesin) „kujdestar të dyqaneve“

15

Si arrinë një FU tek klienti?

• FU (dhe klasë të tjera) në shkollën e vet: Komunikime interne shkollore p.sh tabelë shpalljeje, vizita në orët mësimore

• FU të tjera brenda ose jashtë shtetit: Lista e FU nga rrjeti i FU: Kontakte telefonike nëse kohët e hapjes janë të njëjtja, me shkrim ose e-Mail

16

Si arrinë një FU tek klienti?

• Dita e dyerve të hapura• Panaire interne shkollore, nëse

ekzistojnë në atë shkollë më shumë firma ushtrimore

• Panairi i firmave ushtrimore – si klient ose prezantues

• Inserate në revista të firmave ushtrimore

• Shitje përmes webshopit

17

Çka duhet të blehet?

• Mallërat për tregti (listat e magazinës, sasitë minimale, rrjedhat e porosisë)

• Materiali shpenzues dhe shërbimet (karahasimi i ofertave, rregullsia, struktura e shpenzimeve)

• Të mirat investuese (planifikimi i investimit, krahasimi i ofertave, financimi, përshkrimi i pajisjeve)

18

Vendosja për marketingun në FU

• Politika e produktit dhe asortimentit: sa produkte, cilat produkte, cilat shërbime tjera, rregullat e përgjithshme të shitjes?

• Politika e çmimit: çmimet, kushtet e dërgimit dhe të pagesës?

• Politika e distribuimit (shpërndarjes): Katalogu, webshopi, faqja e internetit?

• Politika e komunikimit: plani i reklamës, zbatimi

Marketingu

19

Mënyrat e shitjes në FU

Business to Business Business to Consumer

B2B B2C

FU

FU

Punëtorët e FUBlerje personale

20

Udhëzuesi për themelimin e një FU

• Zgjedhja e degës / firmës partnere• Zgjedhja e produkteve • Emri i firmes, zhvillimi i logos• Njoftimi me tregun e FU• Formulimi i qëllimeve dhe

rregullave drejtuese• Përpunimi i strukturës së

organizimit• Paraqitja e proçeseve dhe rrjedhave• Përshkrimi i vendeve të punës

21

Udhëzuesi për themelimin e një FU

• Të rradhiten nxënësit në fushat/sektorët e ndryshme të punës Përpunimi i planit të financave dhe biznesit, punimi i bilancit të hapjes

• Konstatimi i nevojës për kapital fiktiv• Punimi i kalkulimit të produkteve• Informimi mbi tatimet dhe marrja

parasysh e tyre

22

To do Marketingu

• Eventualisht të hulumtohet Tregu• Asortimenti, të përcaktohen çmimet • Pesha dhe lloji i ambalazhit të

mallërave. Transporti dhe eventualisht doganimi

• Të caktohen rregullat e përgjithshme për tregti (AGB)

• Punimi i planit të marketingut dhe formularët e shitjes si dhe arkivimi i tyre

• Aktualizimi apo punimi i faqes së internetit apo webshopit

• Zbatimi i aktiviteteve afirmuese

23

Komunikimi shkrimor në firmën ushtrimore

24

Mundësitë

Shkresatinterne

ShënimeQarkoreProtokoleFormularë apo dokumente të tjeraE-Mail-a

Shkresat eksterne

E-Mail-a Fax-a Letra zyrtare

FaturaFletëdërgesaFormularë Deklarimi i tatimeve Material afirmues

25

• Bartin „Imazhin“ dhe „identitetin“ (Corporate Identity) e firmës jashtë

• Nga kjo:Stili i njësuar (logoja, layout-i, nënshkrimi)qartë, dukshëm, formulim i saktë dhe i drejtë

Shkresat eksterne

26

Shkresat zyrtare të punës

• E nevojshme, sa i përket nënshkrimit origjinal – domosdoshmëri!

• Mund të dërgohet edhe si shtesë (attachment) me e-Mail-a (mund të çelësohet ose të jipet signatura elektronike)

• përcjellja e postës, shtrenjtë!

27

Fax-i

• Dërgimi i dokumenteve ekzistuese p.sh: fletëporosive

• Përdorimi i formularëve• Më shpejtë dhe më lirë se letrat

28

Fatura dalëse + fletëdërgesa

• Eventualisht do të punohen me softverë specifikp.sh një formular i krijuar në EXCEL

• Të shikohet rregullorja për pagesën e tatimeve

29

Materiali afirmues

• Kërkohet kreativiteti• Duhet të nxitet kureshtja• Përveç kësaj:

Të përkujdeset për kriteret (p.sh.: afatet e ofertave speciale)

• Shpenzime të larta

30

Formularët, pagesat e tatimeve

• Sistematizimi dhe përshtatja e vazhdueshme e formularëve dhe e listave kontrolluese

• Përdorimi i formularëve të njësuar• Deklarimi dhe pagesa e tatimeve sipas

afateve

31

Shkresat interne

• Mundësisht të përdoren formularët dhe listat kontrolluese

• Lidhëshmëria• Dokumentimi• Sigurimi i rrjedhes së informatave• Pasqyrimi i strukturës së organizimit

32

Baza e komunikimit me shkrim (eksterne)

• Pranuesi qëndron në qendër të vëmendjes

• Të mirren parasysh kontaktet e më parshme

• Të hartohen sa më shkurt, por t‘a paraqesin çështjen, ashtu që mos të ketë nevojë për pytje shtesë

33

Dokumentacioni – Për se?

• Rrjedhat mund të standardizohen• Zëvendësimi i punëtorve mundësohet

më lehtë• Vendi i punës dorëzohet më lehtë• Racionalizimi• Lehtësohet zëvendësimi i udhëheqësit

të biznesit

34

Organizimi i dosjeve

• Furnizimi: porositë kryhen (A-Z), porositë evidentohen sipas kohës, kontabiliteti i depos, katalogjet e firmave të tjera ushtrimore

• Shitja: dosja e klientëve (A-Z), evidencat sipas kohës, vlerësimet, transporti

• Marketingu: katalogjet e vjetra, vazhdimisht dosje aktuale

• Kontabiliteti: faturat e vazhdueshme, vlerësimet, shkresat nga autoritetet

• Administrata: komunikimi me shkrim (posta hyrëse dhe dalëse), kontratat dhe dokumentet e rëndësishme (doracaku i organizimit, kontrata e qirasë, kontrata e ndërmarrjes, …)

• Personeli: Aktet personale (A-Z), llogaritjet e pagave mujore, blerjet personale (A-Z), blerjet e hapura personale

35

Organizimi i ruajtjes së shënimeve në komjuter (të dhënave elektronike)

• Emrat e të dhënave (me zë, foto, dokumente, bazë të dhënash)

• Shënimi i dokumenteve(Data + autori)

• Regjistrator: të vazhdueshme, mostra • Regjistratorët të pastrohen rregullisht

(të ruhet vetëm për shtypje)• Dokumentet që duhet të ruhen si

mostra (template), të kufizohet hyrja

36

FU: Nxënësit si bashkëpunëtorë

• Njoftimi për kriteret e vlerësimit në fillim të shkollimit

• Zhvillimi i një kulture të feedbackut• Përmirësimi dhe zhvillimi i mëtejmë

personal• Veçantitë e principit „trial and error“ në

firmën ushtrimore

37

Propozime për reflektimin e punës në FU

• Protokole të orëve• Biseda ekipore• Biseda me bashkëpunëtoret• Pyetësorët dhe vlerësimi i tyre me

nxënësit

MOTIVIMI

38

Modelet e vlerësimit

• Vrojtimi i vazhdueshëm i nxënësve dhe shënime• Bisedë më punëtorin me vetvlerësim dhe vlerësim të

huaj– Me ose pa katalog të kritereve

• Kombinim: Të mbahen shënime dhe një bisedë me punëtorin

• Portofolia: Fletë vlerësuese, nxënësit duhet të kryejnë punë të caktuara patjetër:– Blerje personale me ose pa kreditkartë– Porosi nga webshopi– Protokole të veprimtarive, raporte– Dokumentimi i rasteve të rëndësishme të biznesit

39

Planifikimi vjetorPlanifikimi i njësive

40

Planifikimi dhe organizimi i FU• Përcaktohen qëllimet e ndërmarrjes• Përcaktohen qëllimet për klasën

(Qëllimet e tërësishme mësimore të FU, për çdonjërin nxënës (sektor))

• Plani vjetor, të punohet plani për një njësi të FU

• Organizmi i ndërmarrjes: Organizimi i strukturave dhe punës, planifikimi i shpenzimeve

• Organizimi i FU: Sigurimi i materialit mësimore, reflektimi

41

Hyrja në FU

• Konkurimet në bazë të shpalljeve• Të definohen intereset e partnerëve në FU • Modeli Identifikimi, qëllimet për FU dhe për

sektoret• Ndarja e vendeve të punës, organizimi i

veprimit (organogrami, përshkrimi i vendeve të punës, biseda mbi zhvillimin e personelit)

• Njoftmi me produktet apo shërbimet e FU

42

Konkurimi në FU

• Shkresa, CV, fotoja, kopje të dëftesave për sektorin e dëshiruar

• Pyetësori personal• Testi pranues• Biseda prezantuese• Vlerësimi i dosjeve• Dorëzim-pranimi i vendit të punes dhe

lajmërimi i nxënësve

43

Puna në FU dhe përfundimi

• Puna e vazhdueshme:– Përpunimi i postes hyrëse– Përpunimet e porosive të udhëheqjes

(detyrat e planifikuara posaqërisht)• Përfundimi

– Vlerësimi dhe feedback-u– Dëftesat zyrtare– Dorëzimin pasardhësve– Proçesi i vazhdueshem i përmirësimit