บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน The Roles of Administrators in Promoting Community Engagement in Developing Learners’ Quality at Basic

Educational Institutions under the Jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office

in Pathum thani Province

ชตพร ค าวน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา การจดการการศกษา วทยาลยครศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2555

DPU

บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ในจงหวดปทมธาน

ชตพร ค าวน

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการการศกษา วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2555

DPU

The Roles of Administrators in Promoting Community Engagement in Developing Learners’ Quality at Basic Educational Institutions under

the Jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani Province

SHITTAPORN KHAMWAN

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements

for the Degree of Master of Education Department of Education Management College of Education Sciences, Dhurakij Pundit University

2012

DPU

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงดวยด ดวยความกรณาจากบคคลหลายทาน โดยเฉพาะอยางยง รองศาสตราจารย ดร.กลา ทองขาว อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทกรณาใหค าปรกษาแนะน าโดยสละเวลาอนมคาท าใหวทยานพนธฉบบนส าเรจและสมบรณยงขน

ขอขอบคณทานศาสตราจารยดร.ไพฑรย สนลารตน ประธานกรรมการ อาจารย ดร.พณสดา สรธรงศร กรรมการ อาจารยดร.ดวงใจ ชวยตระกล กรรมการ ทกรณาใหขอคดเหนทเปนประโยชน ผวจยขอกราบขอบพระคณทกทานอยางสงไว ณ ทน

พรอมกนนขอขอบคณ รองศาสตราจารย ดร.สนนท สงขออง ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ อาจารยดร.วาสนา วสฤตาภา นายวระพงษ คลอยด ผอ านวยการโรงเรยนนวมนทราชนทศ สวนกหลาบวทยาลย ปทมธาน ทไดกรณาเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

คณคาและคณประโยชนอนพงมจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบไวเปนเครองบชาพระคณบดา มารดา บรพาจารย และผมพระคณทกทานผวจยขอกราบขอบคณเปนอยางสง

ชตพร ค าวน

DPU

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย …………………………………………………………………………. ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ………………………………………………………………………. จ กตตกรรมประกาศ………………………………………………………………………….. ช สารบญตาราง …….....……………………………………………………………………… ญ สารบญรปภาพ...….....……………………………………………………………………… ฏ บทท . 1. บทน า……………………………………………………………………………… 1 1.1 ทมาและความส าคญของปญหา……………………………………………… 1 1.2 วตถประสงคการวจย..……………………………………………………….. 1.3 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………….….. 1.4 ขอบเขตและขอจ ากดของการวจย…………………………………….…….... 1.5 นยามศพท……………………………………………………………….……

3 4 4 7

2. แนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ……………………………………........ 10 2.1 แนวคดและหลกการการจดการศกษา………………………………….…….. 10 2.2 การมสวนรวมของชมชนในทองถน……………………………………….… 2.3 การสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษา 2.4 งานวจยทเกยวของ………………………………………....…………………

27 32 62

3. ระเบยบวธวจย..…………………………………………………....……………… 65 3.1 ประชากร และกลมตวอยาง...……………………………………………….. 65 3.2 ตวแปรทใชในการวจย………………………………………………....…….. 3.3 เครองมอทใชในการวจย……………………………………………...……… 3.4 การสรางเครองมอ……………………………………….………............…… 3.5 การเกบรวบรวมขอมล…………………………………...…………...……… 3.6 การวเคราะหขอมล………………………………………...…………….……

67 67 68 69 69

4. ผลการวจย……………………………………………………………………….… 71 4.1 ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพของผตอบ แบบสอบถาม………………………………………….………………….…..

71

DPU

สารบญ(ตอ) บทท 4.2 ตอนท 2 การวเคราะหบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม ในการพฒนาคณภาพผเรยน………………………………………………….. 4.3 ตอนท 3 การวเคราะหการเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษา ในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐานโดยจ าแนกตาม สถานทตง ขนาดของโรงเรยน ประเภทการของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน…………………....…… 4.4 ตอนท 4 การวเคราะห ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของ ผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพ ผเรยน…………………………………………………………......…….……

หนา 73

82

86

5. สรปผลการวจย…….……………………………………………………………... 93 5.1 สรปผลการศกษา……………………..……………………………………… 5.2 การอภปรายผล……………………………….……………………………… 5.3 ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………

93 95 103

บรรณานกรม……………………………………………………………………………….. 105 ภาคผนวก…………………………………………………………………………………… ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย…………………………..…………………… ภาคผนวก ข คาความเชอมน………………………………………….……………… ภาคผนวก ค รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย……………….…………..… ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะหในการตรวจเครองมอและ หนงสอขอแจกแบบสอบถาม………………...………………………… ภาคผนวก จ รายชอโรงเรยนกลมตวอยาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษาในจงหวดปทมธาน……………….....……………………

112 113 127

138

140

147

ประวตผเขยน……………………………………………………………………………….. 153

DPU

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 จ านวนและคารอยละเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม……………..... 72 4.2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบบทบาทผบรหารในการ สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนใน สถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ในภาพรวม โดยจ าแนกเปนรายดาน 5 ดาน………………………………………...………

73

4.3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรม ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนดานการการพฒนาสขภาพกาย

และสขภาพจตทด ตามรายขอ…………………………………......……………

74

4.4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรม ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการการพฒนาคณธรรม

จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ตามรายขอ………………..………………

75

4.5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรม ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ตามรายขอ……..………………….………..

77

4.6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรม ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ตามรายขอ………………………….............……………………………

78

4.7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรม ใหชมชนม สวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาผลสมฤทธ ทางการเรยนของผเรยน ตามรายขอ…………….............……..…………………

80

4.8 การเปรยบเทยบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม ในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ าแนกตามสถานทตงโรงเรยน……………...........................……..……………

82

สารบญตาราง (ตอ)

DPU

ตารางท หนา 4.9 การเปรยบเทยบเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรม

ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามขนาดของโรงเรยน……….............................................................……..… 4.10 การวเคราะหเปรยบเทยบ บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรม

ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามประเภทของโรงเรยน…….......................................................................…

83

84

4.11 การวเคราะหเปรยบเทยบ บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรม

ใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามลกษณะของโรงเรยน……........................................................................…

85

4.12 ปญหา เกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ในจงหวดปทมธาน.............................................................................................

86

4.13 ขอเสนอแนะ เกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ในจงหวดปทมธาน.............................................................................................

89

DPU

สารบญรปภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวคดในการวจย………….............................................................…..... 6

DPU

ฆ

หวขอวทยานพนธ บทบาทผบรหารในการสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการ พฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ชอผเขยน ชตพร ค าวน อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.กลา ทองขาว สาขาวชา การจดการการศกษา ปการศกษา 2554

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาและเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาใน การสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน จ าแนกตามสถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทการจดการศกษาของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ตวอยาง คอ สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ านวน 118 แหง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถามทผวจยสรางขน มคาความเชอมนเทากบ 0.97 การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส าเรจรป เพอค านวณหาคาความถ รอยละ คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบท (t-test) และการทดสอบเอฟ (F-test) สวนขอมลจากแบบสอบถามปลายเปดใชวธการวเคราะหเนอหา (Content analysis)

ผลการวจย พบวา บทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ในภาพรวมและรายดาน พบวา มบทบาทอยในระดบมาก คอ 1) ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 2) ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด 3) ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง 4) ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน 5) ดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน

DPU

ฆ

ผลการเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน โรงเรยนทตงอยในเขตเทศบาลกบตงอยนอกเขตเทศบาล โรงเรยนขนาดตางกน โรงเรยนประถมศกษากบโรงเรยนขยายโอกาส และโรงเรยนตนแบบกบโรงเรยนทวไป พบวา ไมแตกตาง

ปญหาเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน พบวา ผบรหารใชบทบาทในการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมใน การพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด ใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ใหมความสามารถดานการคด ใหมผลสมฤทธทางการเรยนนอย ผบรหารใหการสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยนและจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเองไมมากเทาทควร

ขอเสนอแนะ พบวา ผบรหารควรประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด ใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ใหมความสามารถดานการคด ใหมผลสมฤทธทางการเรยน ควรใหการสงเสรมสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยนและจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเองใหครเยยมบานนกเรยน และควรเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนและการจดกจกรรมรวมกบโรงเรยน

ง

DPU

ฆ

Thesis Title The Roles of Administrators in Promoting Community Engagement in Developing Learners’ Quality at Basic Educational Institutions under the Jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani Province

Author Shittaporn Khamwan Thesis Advisor Assoc. Prof. Dr. Kla Tongkow Department Education Management Academic Year 2011

ABSTRACT

The objectives of this study were to study and compare the roles of administrators in promoting community engagement in developing learners’ quality at basic educational institutions under the jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani province, classified by school’s location, size, type of education management, and type of school, and to study the problems of and recommendations on the roles of school administrators in promoting community engagement in developing learners’ quality at basic educational institutions under the jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office. The samples were 118 basic educational institutions under the jurisdiction of Pathum thani Educational Service Area Office. The research tool was a questionnaire developed by the researcher. Its reliability was 0.97. The data were analyzed by statistical software to calculate frequency, percentage, standard deviation, t-test, and F-test. Content analysis was employed to analyze the data from the open-ended questions in the questionnaire.

It was found that overall and in each area, the roles of administrators in promoting community engagement in developing learners’ quality at basic educational institutions under the jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani province, were at a high level, that is, 1) Development of morality, ethics, and desirable values, 2) Development of good physical and mental health, 3) Development of knowledge acquisition and continuous autonomous learning, 4) Development of learning achievement of learners, and 5) Development of thinking and ‘doing’ skills.

จ

DPU

ฆ

Comparisons of the roles of administrators in promoting community engagement in developing learners’ quality at basic educational institutions under the jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani province, at schools in and out of a municipal area, schools of different sizes, primary and education extended schools, and model and general schools, revealed that there was no difference.

In terms of the problems of the roles of administrators in promoting community engagement in developing learners’ quality at basic educational institutions under the jurisdiction of the Primary Educational Service Area Office in Pathum thani province, it was found that administrators promoted guardians’ engagement in developing good physical and mental health of learners; morality, ethics, and desirable values; thinking ability; and learning achievement at a low level. Administrators did not provide adequate financial support to develop learning resources in schools and technology to promote autonomous learning.

It was recommended that administrators publicize the importance of engagement in developing good physical and mental health; morality, ethics, and desirable values; thinking ability; and learning achievement of learners. Besides that, budget should be allocated for the development of learning resources in schools, and technology should be provided to promote autonomous learning. Teachers are recommended to visit students at their accommodation, and communities should be given opportunities to cooperate with schools in planning and organizing school’s activities.

ฉ

DPU

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

กลไกในการพฒนาประเทศมหลายดานทคอยขบเคลอนอยตลอดเวลา ทงดานการศกษา ดานการเมองการปกครอง ดานอตสาหกรรม ดานเทคโนโลย และดานการคาธรกจตางๆโดยเฉพาะดานการศกษานนถอเปนหวใจส าคญทสดในการพฒนาประเทศ เพราะการศกษาของคนในชาตเปรยบเสมอนเสนเลอดทคอยหลอเลยงทกดานทกลาวมา ฉะนนประเทศจะเจรญรงเรองหรอเสอมลงยอมขนอยกบการศกษาของคนในชาต ดงเชนพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ความวา “ประเทศชาตจะเจรญหรอเสอมลงนน ยอมขนอยกบการศกษาของประชาชนแตละคนเปนส าคญ การจดการศกษาจงตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยท สมบรณทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” (กระทรวงศกษาธการ,2542: 5)

การใหความส าคญในดานการศกษาถอเปนความจ าเปนเรงดวนส าหรบทกประเทศ ในประเทศทพฒนาแลวลวนแตเปนประเทศทมประชาชนไดรบการพฒนาดานการศกษาทดมากอนแลวคอยมงพฒนาในดานอนๆ ตอไป เหตนเองท าใหทกภาคสวนไดตระหนกถง ความส าคญของการศกษามากขน และปรากฏภาพความชดเจนขนเมอพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดบญญตสาระทเกยวกบการมสวนรวมของพอแม ผปกครอง องคกรหนวยงานตางๆ ในการมสวนรวมจดการศกษา และพฒนาดานการศกษา ไมวาจะเปนการใหสงคมไดมสวนรวมในการจดการศกษา ใหสถานศกษามการประสานความรวมมอกบผปกครอง ชมชมทกๆ ฝายเพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

สถานศกษากบชมชนนนคงจะแยกออกจากกนเดดขาดไมไดเพราะสถานศกษาเปรยบเสมอนตนไม ชมชนเปรยบเหมอนพนดน ยงดนมคณภาพเพยงใดกยอมท าใหตนไมเตบโตได เรวแขงแรง มล าตนกงกานใบ และผลทด มอายยนยาว นอกจากนตนไมยงชวยยดดนใหตดอยดวยกนไมถลมไปงาย ๆ สวนชมชนเปรยบเหมอนพนดนใหประโยชนกบตนไม พนดนจะดมคณภาพ กเพราะเมอตนไมเตบโตมากขน ใบไม ดอกไม ผลไมแกจดกจะรวงหลนลงพนดนมนกกลายเปนปยในดนใหประโยชนกบตนไมตอไปอกเชนกน ฉะนนตนไมและพนดนตองพงพาอาศย

DPU

2

กนฉนใด ชมชนกบสถานศกษากตองพงพาอาศยกนฉนนน (สดา ทพสวรรณ,2545: 23) ดงนนการมสวนรวมของชมชนในการจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพผ เรยนนบเปนสงส าคญทจะชวยขบเคลอนกลไกการพฒนาประเทศอยางแทจรง ซงการจะใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษานนจ าเปนตองอาศยการบรหารของผบรหารทมความร ความสามารถ และกระบวนการบรหารทมประสทธภาพ

สถานศกษาทประสบความส าเรจทางดานการจดการศกษานน องคประกอบส าคญ ของความส าเรจในอนดบตนๆ คอ บทบาทหรอพฤตกรรมการบรหารของผบรหารสถานศกษา ซงสอดคลองกบท พนม พงษไพบลย (2544: 7)ไดใหความเหนไววา “...ความส าเรจในการพฒนาการศกษากวารอยละ 50 เปนผลเนองมาจากผบรหาร ผบรหารจงนบวามความส าคญยงตอการพฒนาและการปฏบตงานของทกฝาย เพราะผบรหารเปนผมอ านาจและความรบผดชอบสงสด ถาผบรหารไมมความเขาใจและไมรบทบาทหนาทของตนกจะเกดความลมเหลว จงกลาวไดวา ผบรหารโรงเรยนเปนผทมความส าคญในการจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพผเรยนอยางยง ...” ดงนนผบรหารสถานศกษาจะไดรบความรวมมอรวมใจและใหการสนบสนนในการบรหารงานไดอยางเตมศกยภาพ จากคร ผปกครอง ชมชน และจากทก ๆ ฝาย นนจะตองอาศยบทบาทการบรหารทดของผบรหารโรงเรยนเปนพนฐาน ดงค ากลาวท สมพงษ เกษมสน (2539: 263) กลาวไววา “...ความสามารถและประสทธภาพของโรงเรยนจะดหรอไมเพยงไรนน ขนอยกบคณสมบตของผบรหารโรงเรยน” จงอาจกลาวไดวา บทบาทการบรหารของผบรหารมอทธพลเหนอบคคลอนในการน าโรงเรยนไปสความส าเรจตามเปาหมาย

จากผลสรปการประเมนคณภาพการศกษาภายนอก โรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) พบวา โรงเรยนสวนใหญมความสมพนธกบชมชนด แตโรงเรยนไดใชทรพยากรในทองถนและภมปญญาทองถนมาพฒนาคณภาพผเรยนนอยมาก บางโรงเรยนไมมตวแทนผปกครองและผแทนศษยเกา ท าใหชมชนมบทบาทนอยมากในการรวมกจกรรมกบโรงเรยนเพอพฒนาคณภาพผ เรยน ในดานคณภาพผ เรยนนน สวนใหญไดรบขอเสนอแนะจาก ส านกงานรบรองมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) วาควรพฒนาผเรยนดานการประหยดเพมขน และความสามารถดานการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรค ปลกฝงนสยรกการอาน และพฒนาตนเองอยางตอเนอง ความมระเบยบวนย ความมคณธรรมจรยธรรม การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และมโรงเรยนบางสวนไดรบขอเสนอแนะใหสงเสรมดานดนตร และกฬา

จากปญหาดงกลาวผวจยจงมงทจะศกษาถงบทบาทของผบรหารในการสงเสรมให

DPU

3

ชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน เพอเปนแนวทางส าคญในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล 1.2 วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน

2. เพอเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน โดยจ าแนกตาม สถานทตง ขนาดของสถานศกษา ประเภทการจดการศกษาของสถานศกษา และลกษณะของโรงเรยน

3. เพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน 1.3 ค าถามการวจย

1. ผบรหารสถานศกษามบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปทมธานเปนอยางไร

2. บทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารในโรงเรยนทตงอยในเขตเทศบาลกบโรงเรยนทตงอยนอกเขตเทศบาลมความแตกตางกนหรอไม

3. บทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารในโรงเรยนทมขนาดตางกนมความแตกตางกนหรอไม

4. บทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารในโรงเรยนทจดการศกษาประเภทตางกนมความแตกตางกนหรอไม

5. บทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารในโรงเรยนทเปนโรงเรยนตนแบบกบโรงเรยนทวไปมความแตกตางกนหรอไม

6. ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนมอะไรบาง

DPU

4

1.4 สมมตฐานการวจย 1. ผบรหารในโรงเรยนทตงอยในเขตเทศบาลกบโรงเรยนทตงอยนอกเขตเทศบาลมบทบาทใน

การสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารแตกตางกน 2. ผบรหารในโรงเรยนทมขนาดตางกน มบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการ

พฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารแตกตางกน 3. ผบรหารในโรงเรยนทจดการศกษาประเภทตางกน มบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวน

รวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารแตกตางกน 4. ผบรหารในโรงเรยนทเปนโรงเรยนตนแบบกบโรงเรยนทวไป มบทบาทในการสงเสรมให

ชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารแตกตางกน 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผลจากการศกษาในครงน จะมประโยชนตอหนวยงานทจดการศกษาและหนวยงานทเกยวของ ดงน

1. ไดขอมลและสารสนเทศเกยวกบบทบาทของผบรหาร สามารถน าไปประกอบการก าหนดกลยทธในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพสถานศกษา

2. ผบรหารสถานศกษาสามารถน าผลวจยไปใชพฒนาและเปนแนวทางในการปรบบทบาทของตนเพอสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนตอไป 1.6 ขอบเขตของการวจย

การวจยเรอง บทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษา ก าหนดขอบเขตการวจยไวดงน

1.6.1 ขอบเขตดานเนอหา การศกษาวจยมงศกษา บทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา

คณภาพผเรยนของผบรหารและปญหาเกยวกบบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาปทมธาน ตามมาตรฐานดานผลการจดการศกษา ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ซงประกอบดวยตวบงช 5 ตวบงช ดงตอไปน

1. การมสขภาพกายและสขภาพจตทด 2. การมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 3. การมความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

DPU

5

4. การคดเปน ท าเปน 5. ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

1.6.2 ประชากรและกลมตวอยาง 1. ประชากรทใชในการวจยครงนประกอบดวย สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาปทมธาน จ านวน 170 แหง 2. ตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจยไดเลอกตวอยางประกอบดวย สถานศกษาขน

พนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ปการศกษา 2554 จ านวน 118 โรงเรยน ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชตารางส าเรจรปของ Krejcie and Morgan (อางถงใน เพญแข แสงแกว,2541: 60-61) จากประชากร 170 โรงเรยน ไดตวอยางจ านวน 118 โรงเรยน รายชอโรงเรยนทจะท าการศกษาไดมาโดยวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling)โดยการจบสลาก (The Lottery Method) (เพญแข แสงแกว,2541: 63-64) ผแทนทใหขอมลสมโรงเรยนละ 3 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา คร และกรรมการสถานศกษาขนพนฐานซงไดจากการสมแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling ) เพอใชเปนผตอบแบบสอบถาม

1.6.3 ตวแปรทศกษา 1. ตวแปรอสระ ไดแก ขอมลพนฐานของโรงเรยน ประกอบดวย 2. สถานทตงของโรงเรยน 3. ขนาดของโรงเรยน 4. ประเภทของโรงเรยน 5. ลกษณะของโรงเรยน

1.6.4 ตวแปรตาม ไดแก บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนใน 5 ดาน คอ

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด 2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 3. ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง 4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

DPU

6

1.7 กรอบแนวคดในการวจย

ตารางท 1.1 กรอบแนวคดในการวจย

ขอมลพนฐานของโรงเรยน

1. สถานทตงของโรงเรยน ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล 2. ขนาดโรงเรยน ขนาดใหญ ขนาดกลาง ขนาดเลก 3. ประเภทของโรงเรยน ประถมศกษา ขยายโอกาส 4. ลกษณะของโรงเรยน โรงเรยนตนแบบ โรงเรยนทวไป

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ตามมาตรฐานดานผลการจดการศกษา ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน) 1 ดานการพฒนาสขภาพกายและ สขภาพจตทด 2 ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยม ทพงประสงค 3 ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง 4 ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 5 ดานการพฒนาผลสมฤทธ ทางการเรยนของผเรยน

DPU

7

1.8 นยามศพทเฉพาะ ในการศกษาครงน ผศกษาไดใชศพทบางค าในความหมายและขอบเขตจ ากดดงน บทบาทผบรหาร หมายถง พฤตกรรมทแสดงออกมาในสถานการณหนงตามต าแหนงท

ตนรบผดชอบของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน

ชมชน หมายถง กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ศษยเกา ชาวบาน ผปกครองนกเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน องคกรของรฐและเอกชน ทตงอยในเขตพนทจงหวดปทมธาน

การมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน หมายถง การทประชาชนเขาไปเกยวของกบกจกรรมในการพฒนาคณภาพผเรยน เชน รวมมอในการด าเนนกจกรรมตาง ๆ กบสถานศกษา รวมตดสนใจในเรองทสงผลกระทบตอเดก สรางเครอขายผปกครองใหมความเขมแขง แสวงหาและใหความสนบสนนดานการเงน วสด อปกรณ รวมเปนวทยากรภายนอกหรอภมปญญาทองถน

คณภาพผเรยน หมายถง ผลทเกดจากการจดการศกษาของสถานศกษา ในดานผเรยนตามมาตรฐานของส านกงานรบรองและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) ก าหนดไว 5 ดาน คอ 1. ดานมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 2. ดานมสขภาพกายและสขภาพจตทด 3. ดานมความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง 4. ดานคดเปน ท าเปน 5. ดานผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน หมายถง พฤตกรรมของผบรหารโรงเรยนทแสดงออกเกยวกบการเปนผ เปดโอกาส สงเสรม สอสาร และสรางสมพนธกบชมชน เพอใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนใน 5 ดาน คอ 1) ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด 2) ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 3) ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง 4) ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 5) ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

การพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด หมายถง ชมชนรวมวางแผนพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด ฝกใหผเรยนรจกเลอกโภชนาการทจ าเปนตอรางกาย การหลกเลยงปญหาทางเพศ การหลกเลยงจากยาเสพตด เขามาสงเสรมกจกรรมดนตร กฬา และกจกรรมนนทนาการรวมกบโรงเรยน เปนตน

การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค หมายถง ชมชนรวมวางแผน ชวยสอดสองดแล และใหความส าคญกบการพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เชน การปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยนการเคารพครอาจารย เคารพผใหญ รจก

DPU

8

ชวยเหลอผอน ท าประโยชนตอสวนรวมและการเชอฟงค าสงสอนของพอแม เปนตน การพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง หมายถง ชมชนรวมวางแผน

รวมสนบสนนทรพยากรทจ าเปน และแสดงบทบาทของตนอยางเหมาะสมเพอพฒนาใหผเรยนมความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง เชน รจกแสวงหาความรจากสอสงพมพ ปายโฆษณาและสออเลกทรอนกส เขารวมกจกรรมของโรงเรยน รวมกจกรรมประเพณของชมชน เปนตน

การพฒนาใหคดเปน ท าเปน หมายถง ชมชนรวมวางแผน รวมกจกรรม และแสดงบทบาทของตนเองเพอพฒนาใหผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรค คดอยางมวจารณญาณ และคดเปนระบบ เพอการตดสนใจและแกปญหาของตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม สามารถท างานและอย รวมกนในสงคม ดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงค ทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

การพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน หมายถง ชมชนรวมวางแผนรวมสนบสนนทรพยากรทจ าเปน และแสดงบทบาทของตนอยางเหมาะสมเพอพฒนาใหผเรยนสามารถฟง พด อาน เขยน ภาษาไทย ภาษาตางประเทศ และน าไปใชในการสอสาร สามารถคดค านวณ รประวตศาสตรไทยและสากล เลนดนตร เลนกฬา รองร า รจกแกปญหา การใชเทคโนโลยในการศกษาตอและประกอบอาชพ รวมทงรวมตรวจสอบและประเมนผลการจดกจกรรมของโรงเรยน

ผบรหารสถานศกษา หมายถง ผทด ารงต าแหนงผอ านวยการทรบผดชอบบรหารโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ปการศกษา 2554

คร หมายถง บคลากรวชาชพซงท าหนาทหลกทางดานการเรยนการสอนและการสงเสรมการเรยนรของผเรยนดวยวธการตาง ๆ ในโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ปการศกษา 2554

กรรมการสถานศกษาขนพนฐาน หมายถง บคคลทไดรบแตงตงใหด ารงต าแหนงกรรมการสถานศกษาขนพนฐานในโรงเรยน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ปการศกษา 2554

สถานทตง หมายถง พนททโรงเรยนตงอย ซงแบงออกเปน 2 พนท คอ ตงอยในเขตเทศบาล และตงอยนอกเขตเทศบาล

ตงอยในเขตเทศบาล หมายถง โรงเรยนทตงอยในเขตพนทดแลของเทศบาลในจงหวดปทมธาน

DPU

9

ตงอยนอกเขตเทศบาล หมายถง โรงเรยนทตงอยนอกเขตพนทดแลของเทศบาล ตามขอ 9.1

ขนาดของโรงเรยน หมายถง การก าหนดขนาดของโรงเรยน แบงตามเกณฑของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ซงก าหนดไว 3 ขนาด คอ

โรงเรยนขนาดเลก หมายถง โรงเรยนทมจ านวนนกเรยนตงแต 1 คนถง 120 คน โรงเรยนขนาดกลาง หมายถง โรงเรยนทมจ านวนนกเรยนตงแต 121 คนถง 300 คน โรงเรยนขนาดใหญ หมายถง โรงเรยนทมจ านวนนกเรยนตงแต 301 คนขนไป ประเภทของโรงเรยน หมายถง โรงเรยนทจดการศกษา 2 ประเภท คอ โรงเรยน

ประถมศกษา และโรงเรยนขยายโอกาส โรงเรยนประถมศกษา หมายถง โรงเรยนทจดการเรยนการสอนตงแต ชนอนบาล

จนถง ชนประถมศกษาปท 6 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน โรงเรยนขยายโอกาส หมายถง โรงเรยนทจดการเรยนการสอนตงแต ชนอนบาล

ประถมศกษาปท 1 ถงชนมธยมศกษาปท 3 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน

ลกษณะของโรงเรยน หมายถง โรงเรยนตนแบบ และ โรงเรยนทวไป โรงเรยนตนแบบ หมายถง โรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ของจงหวดปทมธานทผานการตรวจเยยมและไดรบการรบรองจากกระทรวงศกษาธการใหเปนโรงเรยนตนแบบหนงอ าเภอหนงโรงเรยนในฝน

โรงเรยนทวไป หมายถง โรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน ทไมไดรบการรบรองจากกระทรวงศกษาธการใหเปนโรงเรยนตนแบบหนงอ าเภอหนงโรงเรยนในฝน

สถานศกษาขนพนฐาน หมายถง โรงเรยนทสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน หมายถง ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ปทมธาน เขต 1 และ เขต 2

DPU

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยเรอง บทบาทผบรหารในการสงเสรมชมชนใหมสวนรวมในการพฒนาคณภาพ

ผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของน าเสนอตามล าดบ ดงน

2.1 แนวคดและหลกการจดการศกษา 2.2 การมสวนรวมของชมชนในทองถน 2.3 การสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษา

2.3.1 ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด 2.3.2 ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค 2.3.3 ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง 2.3.4 ดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน 2.3.5 ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

2.4 งานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดและหลกการจดการศกษา

2.1.1 แนวคดการจดการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (ม.ป.ป) ในพระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ. 2542 ไดก าหนดแนวการจดการศกษาของชาตไวในหมวดท 4 ตงแตมาตรา 22 ถงมาตรา 30 ซงสรปสาระส าคญไดดงน

1. การจดการศกษาตองเนนผ เรยนเปนศนยกลาง การจดกจกรรมการเรยนการสอน/ประสบการณการเรยนรยดหลกดงน

1) ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได ดงนนจงตองจดสภาวะแวดลอมบรรยากาศรวมทงแหลงเรยนรตาง ๆ ใหหลากหลายเพอเออตอความสามารถของแตละบคคล เพอใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตทสอดคลองกบความถนดและความสนใจ เหมาะสมแกวย และศกยภาพของผเรยน เพอใหการเรยนรเกดขนไดทกเวลาทกสถานทและเปน

DPU

11

การเรยนรกนและกนอนกอใหเกดการแลกเปลยนประสบการณเพอการมสวนรวมในการพฒนาตนเอง ชมชน สงคมและประเทศชาตโดยการประสานความรวมมอระหวางสถานศกษากบ ผปกครอง บคคล ชมชนและทกสวนของสงคม

2) ผเรยนมความส าคญทสด การเรยนการสอนมงเนนประโยชนของผเรยนเปนส าคญ จงตองจดใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหท าไดคดเปน ท าเปนมนสยรก การเรยนร และเกดการใฝรใฝเรยนอยางตอเนองตลอด

2. มงปลกฝงและสรางลกษณะทพงประสงคใหกบผเรยน โดยเนนความร คณธรรม คานยมทดงามและบรณาการความรในเรองตาง ๆ อยางสมดล รวมทงการฝกทกษะและกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตใชความรโดยใหผเรยนมความรและ ประสบการณในเรองตางๆ ดงน

1) ความรเรองเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม ไดแกครอบครว ชมชน ชาตและสงคมโลก รวมถงความร เกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของสงคมไทยและระบบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2) ความรและทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน

3) ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทยและการรจก ประยกตใชภมปญญา

4) ความรและทกษะดานคณตศาสตรและดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง 5) ความรและทกษะในการประกอบอาชพ และการด ารงชวตอยางมความสข

3. กระบวนการเรยนรในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดก าหนดแนวทางในการจดกระบวนการเรยนรของสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดงน

1) จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล

2) ใหมการฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา

3) จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าไดคดเปน ท าเปน รกการอาน และเกดการใฝรอยางตอเนอง

4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา

DPU

12

5) สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอมสอการเรยนและอ านวยความสะดวก เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบรรวมทงสามารถใชการวจย เปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร

6) ผเรยนและผสอนเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ

7) การเรยนรเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดามารดา ผปกครอง และบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

4. การสงเสรมการจดกระบวนการเรยนร ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดก าหนดบทบาทในการสงเสรมการเรยนรของรฐและสถานศกษาตางๆ ดงน

1) รฐตองสงเสรมการด าเนนงาน และการจดตงแหล งการเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑหอศลปสวนสตว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตรอทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลยศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนรอยางพอเพยงและมประสทธภาพ

2) ใหคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ก าหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานเพอความเปนไทย ความเปนพลเมองดของชาต การด ารงชวตและการประกอบอาชพ ตลอดจนเพอการศกษาตอ

3) ใหสถานศกษาขนพนฐาน มหนาทจดท าสาระของหลกสตร ในสวนทเกยวของกบสภาพปญหาในชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาต

4) หลกสตรการศกษาระดบตาง ๆ ตองมลกษณะหลากหลายเหมาะสมกบแตละระดบ โดยมงพฒนาคณภาพชวตของบคคล สาระของหลกสตร ทงทเปนวชาการ วชาชพตองมงพฒนาคนใหมความสมดล ทงดานความรความคด ความสามารถ ความดงาม และความรบผดชอบตอสงคม

5) ใหสถานศกษารวมกบบคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวน ทองถน เอกชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน สงเสรมความเขมแขงของชมชน โดยจดกระบวนการเรยนรภายในชมชน เพอใหชมชนมการจดการศกษาอบรม มการแสวงหาความรขอมล ขาวสาร และรจกเลอกสรรภมปญญาและวทยาการ ต างๆ เพอพฒนาชมชนให สอดคล องกบสภาพปญหาและความต องการ รวมท งหาวธ การสนบสนนใหมการเปลยนแปลงประสบการณการพฒนาระหวางชมชน

6) ใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนท มประสทธภาพรวมทง

DPU

13

การสงเสรมใหผสอนสามารถวจยเพอพฒนากระบวนการเรยนรทเหมาะสมกบผ เรยนในแตละระดบการศกษา

5. การประเมนผลการเรยนร ในพระราชบญญตการศกษาแห งชาต ไดระบถงวธ การประเมนผลการจดกระบวนการเรยนร ไววา ใหสถานศกษาจดการประเมนผลผ เรยนโดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยน ความประพฤตการสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปในกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบและรปแบบการศกษานอกจากนนการประเมนผลผเรยนยงตองเกยวของกบหลกการส าคญ คอ

1) ใชวธการทหลากหลายในการประเมนผเรยน 2) ใชวธการทหลากหลายในการจดสรรโอกาสเขาศกษาตอ 3) ใชการวจยเพ อพฒนากระบวนการเรยนการสอนท เหมาะสมกบผเรยน 4) มงการประกนคณภาพ โดยสถานศกษาท าการประเมนผลภายในทกปและรายงาน

ผลการประเมนตอตนสงกดและสาธารณชน 5) สถานศกษาไดรบการประเมนภายนอกอยางนอย 1 ครง ทก 5 ป

2.1.2 หลกการจดการศกษา ชยอนนต สมทวฌช. (ม.ป.ป).ไดสรปไววา ในการจดการศกษาจงจ าเปนตองท าความ

เขาใจค าวา “การศกษา” กอนดงน การศกษา ตามความหมายกวาง หมายถง กระบวนการทางสงคมทน าบคคลเขาสการด ารงชวตในสงคม หรออาจกลาวอกอยางหนงวา เปนกระบวนการอบรม บมนสยใหมนษยสามารถประพฤตปฏบตตนและประกอบอาชพการงานรวมกบมนษยอนๆไดอยางเหมาะสม เสนาะ ตเยาว (2543: 1) ใหความหมายของการจดการศกษาวา การจดการศกษาเปนกจกรรมในการใชทรพยากรขององคกรใหบรรลวตถประสงคอยางมประสทธภาพและประสทธผล การศกษาตามความหมายนจงเปนปจจยส าคญของการอบรมบมนสยการกลอมเกลาทางสงคม การเตรยมตวเพอให บคล มทกษะ ความร ความสามารถในการด ารงชวตและการประกอบอาชพในอนาคตเปาหมายของการศกษาดงกลาวนมใชเพยงเพอประโยชนของคนแตละคนเทานน แตตองม งไปส สงคมในภาพรวม คอ การน าไปส สงคมทเขมแขง มเอกภาพ อนเนองมาจากสมาชกของสงคมมคณภาพและรวมสราง ประโยชนใหกบสงคมทตนอย อาศย จงถอไดวาครเปนคนส าคญใน การสรางเยาวชนทดและสราง อนาคตของประเทศและหากผลผลตทางการศกษาไมมคณภาพ ครกตองมสวนรวมรบผดชอบดวยอาจกลาวไดวา การศกษาเปนกจกรรมทางสงคม ทเปนรากฐานส าคญของการสราง สะสมพลงของชาต ชาตใดม “ทนทางสงคม” แขงแกรง มคณภาพดมากนอยเพยงใดมปรมาณมากแคไหน ยอมขนกบคณภาพของระบบการศกษา

DPU

14

2.1.2.1 ความหมายของการจดการศกษา การจดการศกษาเปนกระบวนการอยางเปนระบบ โดยมเปาหมายชดเจน คอ การพฒนา

คณภาพมนษยทกดาน ไมวาจะเปนดานรางกาย จตใจ สตปญญา คณธรรม คานยม ความคด การประพฤตปฏบต ฯลฯ โดยคาดหวงวา คนทมคณภาพนจะท าใหสงคมมความมนคง สงบสข เจรญกาวหนาทนโลก แขงขนกบสงคมอนในเวทระหวางประเทศได คนในสงคมมความสข มความสามารถประกอบอาชพการงานอยางมประสทธภาพ และอยรวมกนไดอยางสมานฉนท การจดการศกษามหลายรปแบบ ไมวาจะเปนการจดการศกษาในสถานศกษา นอกสถานศกษา ตามอธยาศย ยอมขนกบความเหมาะสมส าหรบกลมเปาหมายแตละกลมทแตกตางกนไป เนองจากการจดการศกษาเปนกระบวนการทเปนระบบ ดงนนการจดการศกษาจงจ าเปนตองด าเนนไปอยางตอเนอง มบคคลและหนวยงานทรบผดชอบเขารวมด าเนนการ มรปแบบ ขนตอน กตกาและวธการด าเนนการ มทรพยากรตางๆสนบสนน และตองมกระบวนการประเมนผลการจดการศกษาทเทยงตรงและเชอถอไดดวย ทงน ผลผลตของการจดการศกษาไดแกผทไดรบการศกษาสวนผลลพธหรอผลสะทอนสดทายคอการมพลเมองทมคณภาพ และสงคมมสภาพทพงประสงค

2.2.2.2 ความจ าเปนในการจดการศกษา การศกษาเปนเรองทตองมการจดการ ไมใชเรองทจะใหผใดรบไปท าโดยไมมเปาหมาย

ไมมมาตรฐาน ไมไดคณภาพ เพราะยอมท าใหการศกษาไมมทศทาง ไมเปนระบบ ไมคมคาและหากจดผดพลาดกยากทจะแกไข เพราะกระบวนการศกษา เชน คานยมตางๆ ไดซมซบเขาไปในใจของผเรยนเสยแลว

การจดการศกษาเปนเรองของการลงทนทจ าเปนส าหรบการด ารงชวตของมนษยแตละคน และเปนการลงทนเพอการอยรอดและพฒนาของสงคม ทงน เพราะการศกษาสงผลกระทบและมอทธพลตอการเปลยนแปลงสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม วทยาการและเทคโนโลยทจ าเปนในการท างานและการใชชวต ยงการเปลยนแปลงดานตาง ๆ ในโลกเปนไปอยางรวดเรวอนเปนผลจากพฒนาการทางเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยดานการสอสารใหมๆ พฒนาการเหลานยอมทาทายตอการจดการศกษา เพราะไดเปดโอกาสและใหชองทางการเรยนรแกบคคลจ านวนมาก โดยใหรบรมากขนและมเสนขดคนดานระยะทางนอยลงกวาเดมมาก การจดการศกษาจงเปนเรองจ าเปน เพราะตองการทรพยากร (คน เงน วสดอปกรณ เทคโนโลย) สนบสนนจ านวนมาก ตองมงไปสเปาหมายทพงประสงครวมกนของสงคม ตองน าไปสการพฒนาคณภาพของมนษยอย างแทจ รง ในแงน การจดการศกษาจงตองมการก าหนดเพ อประกนวามนษยได รบ การพฒนาอยางมคณภาพ ตรงตามเปาประสงครวมกน รวมทงมการใชทรพยากรรวมกนอยางมประสทธภาพ

DPU

15

การจดการศกษายงมความจ าเปน เพราะตองการคนทไดรบการฝกฝนเฉพาะดาน ทมความร ความเขาใจ ความช านาญมาดแลรบผดชอบ ไมวาจะเปนการรบผดชอบดานการสอน การบรหาร หรอการสนบสนน ตวอยาง เชน ครทดตองไดรบการศกษาอบรมมาอยางด มความรความช านาญ และมคณลกษณะเหมาะสมกบการเปนคร การเปนครจงเปนทยอมรบวาเปนวชาชพชนสง เนองจากสงคมเปลยนแปลงตลอดเวลา การจดการศกษาจ าตองไดรบการปรบเปลยนพฒนาอยางตอเนอง เพอใหเหมาะสมกบความจ าเปนของแตละยคสมย การจดการศกษาทอยกบทยอมหมายถงความลาสมย ไมเหมาะสม ไมคมประโยชน ปจจบน โลกกาวเขาสสงคมแหงการเรยนร หรอเขาสระบบเศรษฐกจทเรยกวาเศรษฐกจฐานความร ความรจงเปนเครองมอจ าเปนทขาดไมได ในสงคมสมยใหมนความรททนสมยทเหมาะสมกบสภาพการณ จะชวยแกปญหาได และน าสการพฒนาอยางตอเนอง เปนพลงส าคญส าหรบการอยรอดและการพฒนา ทงส าหรบบคคลแตละคนและส าหรบสงคมประเทศชาตโดยรวม

2.1.2.3 วตถประสงคในการจดการศกษา

ในขณะทการจดการศกษามงเปาหมายระยะยาวส าหรบการพฒนาของแตละบคคล และการพฒนาสงคม แตการจดการศกษาโดยทวไปยอมมวตถประสงคทมงบรรลหลายประการ ไดแก

1. ใหบรการทางการศกษาทสอดคลองกบความตองการในการด ารงชวตและ การประกอบอาชพ โดยถายทอดหรอปลกฝงเนอหาความรความเขาใจทเหมาะสม เพอใหผไดรบการศกษาวางตวไดเหมาะสมในสงคม และมความสามารถประกอบอาชพตามความถนด ความสนใจ หรอตามโอกาสของแตละคนได สถานศกษาสวนใหญท เ รยกวา โรงเรยน มหาวทยาลย ศนยการเรยน สถานศกษาปฐมวย ท าหนาทเปนผใหบรการทางการศกษา

2. เตรยมเดกกอนวยเรยนใหมความพรอมในการเรยนร และจดใหเดกในวยเรยนไดรบการศกษาเพอการเรยนรและการพฒนาตนเองตอเนอง โดยสงเสรมเกอหนนใหเดกกอนวยเรยนขนพนฐาน ไดมพฒนาการทงทางรางกาย เชาวนปญญา ความสนใจ ทเหมาะสม มความพรอมในการศกษาระดบสงขนไป การจดการสวนน โดยทวไปเปนความรวมมอระหวางพอแมผปกครอง สถานพฒนาเดกปฐมวย ศนยพฒนาเดกเลก เปนตน สวนเดกในวยเรยนทกระดบจะไดรบการศกษาเพอเปนประโยชนส าหรบการเตรยมตวระดบพนฐาน และเพอมความรความสาม ารถใน การประกอบอาชพการงานตอไป

3. ใหโอกาสทางการศกษา โดยเขาถงผรบบรการทไมสามารถเขารบการศกษาตามปกต ทมอยหลากหลาย การจดการศกษาลกษณะนมงไปทผดอยโอกาสตาง ๆ ไมวาจะเปนผทมฐานะยากจน ผทพลาดโอกาสไดรบการศกษาในบางชวงของชวต ผทมปญหาทางรางกาย จตใจ หรอสตปญญา การจดการศกษาเชนนมกด าเนนการโดยสถานศกษาเฉพาะดาน เชน โรงเรยนสอนคนตา

DPU

16

บอด โรงเรยนศกษาสงเคราะห หรอโดยวธการอนนอกระบบและตามอธยาศย เชน ศนยการเรยนรการศกษาในระบบทางไกล เปนตน

4. ตอบสนองความตองการทางการศกษาระดบสงในเชงคณภาพ วตถประสงคนมงสงเสรมใหประชาชนมโอกาสไดพฒนาความรความสามารถเฉพาะดาน เพอประโยชนใน การประกอบอาชพ ซงอาจด าเนนการโดยสถาบนอดมศกษาทเนนการวเคราะหวจยระดบสง มงคดคนเนอหาสาระทแปลกใหมจากเดม นอกจากนยงรวมถงการฝกอบรมเฉพาะทาง เชน ดานการเกษตร การอตสาหกรรม วทยาศาสตรสขภาพ เปนตน มกด า เนนการในรปแบบ การประชมสมมนา การฝกอบรม การดงาน การฝกปฏบตเฉพาะ ฯลฯ

5. พฒนาศกยภาพของแตละบคคลใหเตมตามความสามารถ และตอบสนองวสยทศนในการพฒนาประเทศ วตถประสงคในการจดการศกษาขอนเนนการพฒนามนษยในลกษณะ บรณาการ คอใหมความสมบรณครบถวนทกดาน ทงทางรางกาย สตปญญา คณธรรม ความคด ความส านก ความรบผดชอบ ฯลฯ ซงตามปกตควรเปนหนาทของสถานศกษา แตหากสถานศกษาไมสามารถดแลใหครบถวนได กตองจดสวนเสรมเตมในลกษณะการฝกอบรมเฉพาะ การแทรกในกจกรรม การเรยนการสอนปกต หรอการใชสอตางๆชวยเสรม วตถประสงคสวนนยงรวมไปถงการพฒนาทกษะและคณภาพของผทท างานแลวหรอผทผานการศกษาตามกระบวนการปกต ใหสามารถตดตามความรใหมๆและวทยาการทมการเปลยนแปลงไดอยางตอเนอง

วตถประสงคดงกลาวขางตนนเปนตววดความสามารถในการจดการของผบรหาร จงเปนเรองจ าเปนทผบรหารตองก าหนดเกณฑจากวตถประสงคทระบ และผบรหารกจะตองไดรบ การประเมนจากเปาหมาย และวตถประสงคทก าหนดดวย

2.1.2.4 องคประกอบของการจดการศกษา องคประกอบส าคญของการจดการศกษาม 8 องคประกอบ ไดแก 1. สาระเนอหาในการศกษา ในกรณทมการจดการศกษาอยางเปนระบบ ผจดการศกษา

มกจดท าหลกสตรเปนตวก าหนดเนอหาสาระ หลกสตรเหลานอาจเปนหลกสตรกลางทใชส าหรบการศกษาแตละระดบ แตขณะเดยวกนกควรเปดโอกาสใหสถานศกษาแตละแหงสามารถจดเนอหาสาระทเหมาะสมกบทองถนไดดวย เนอหาสาระในการศกษานนควรทนสมย ทนตอเหตการณ เหมาะสมกบความตองการของผเรยน และสอดคลองกบวตถประสงคของการจดการศกษา ทงนครตองทบทวนเนอหาสาระทตนสอนเพอปรบแกไขใหถกตองทนสมย และใหขอมลทถกตองแกผเรยน หากเหนวาเนอหาผดพลาดหรอลาสมย ควรแจงผบรหารใหทราบ

2. คร ผสอน หรอผใหการเรยนร ผถายทอดเนอหาสาระไดแกครและอาจารย ซงถอเปนผประกอบวชาชพชนสง บคคลเหลานตองไดรบการศกษาอบรมมาทงในดานเนอหาและวธการ

DPU

17

ถายทอด เพอใหสามารถถายทอดความรและสาระวชาทเปนประโยชนตอผ เรยนไดอยางมประสทธภาพ เงอนไขส าคญประการหนงส าหรบครและอาจารยคอตองมความตนตวอยเสมอในการตดตามเรยนรเนอหาวชาการวชาชพใหมๆ และวทยาการดานการเรยนการสอน ตลอดเวลาบางกรณตองมการศกษาคนควาวจยเพอใหเกดองคความรใหมๆ ดวย อนง ครและอาจารยตองพฒนาความสามารถในการประยกตสาระเนอหาและองคความรใหมใหเหมาะสมกบผเรยนแตละกลม

3. สอและอปกรณส าหรบการศกษา สอและอปกรณตางๆ เชน อาคาร สถานท โตะ เกาอ กระดานเขยน หนงสอ แบบเรยน สมด ดนสอ ตลอดถงอปกรณททนสมยทมราคาแพงทงหลาย เชน อปกรณในหองปฏบตการทางวทยาศาสตร เครองคอมพวเตอร เหลาน สอและอปกรณเหลานเปนสวนประกอบทจ าเปนส าหรบการจดการศกษา ครและผบรหารสถานศกษาจงมหนาทรบผดชอบ ดแลใหสงเหลานมอยางเพยงพอ อยในสภาพใชงานได และใชสอเหลานเปนสวนชวยใหเกดการถายทอดเนอหาความรไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ ครทมคณภาพตองสามารถผลตและพฒนาสอและอปกรณการศกษาส าหรบการสอนของตนดวย

4. รปแบบวธการเรยนการสอน การศกษายคใหมนนมความแตกตางไปจากการศกษายคกอนซงเนนทตวคร ระบบการศกษายคใหมเนนความส าคญทตวผเรยน ดงนน รปแบบวธการเรยนการสอนใหมจงแตกตางไปจากเดม จงเกดค าวา “ปฏรปการเรยนร” ซงน าไปสกระบวนการเรยนการสอนทหลากหลาย เชน การระดมความคด การจดกจกรรมการเรยนการสอน การน าชมนอกสถานทเรยน การใชอปกรณเครองมอประกอบ รปแบบวธการเรยนการสอนใหมๆน ผสอนพงระมดระวงเลอกใชใหเหมาะสมกบกลมผเรยนแตละกลม และจ าเปนตองใชความคดสรางสรรคประกอบกบการท าความเขาใจธรรมชาตการเรยนรของผเรยนของตน

5. ผบรหารและบคลากรทท าหนาทสนบสนนการศกษา ในการจดการศกษา ยงมผทรบผดชอบทอาจไมไดเปนผถายทอดโดยตรงอกหลากหลาย ไดแก ผบรหารซงมหนาทจดการศกษาทตนรบผดชอบใหเปนไปโดยเรยบรอย น าไปสเปาหมายทตองการ และยงจ าเปนตองมบคลากรทางการศกษาอนรวมดวย เชน เจาหนาทธรการ งานทะเบยน งานโภชนาการและสขอนามย รวมทงฝายสนบสนนอนๆ

6. เงนทนสนบสนน การจดการศกษาเปนเรองของการลงทน ซงผลงทนอาจเปนรฐบาลในฐานะผรบผดชอบการพฒนาทรพยากรมนษย ผปกครอง ผเรยน ชมชน เปนตน เงนทนเหลานเปนองคประกอบส าคญทชวยใหการจดการศกษาเกดผลตามเปาหมาย

7. สถานทศกษาและบรรยากาศแวดลอม การจดการศกษาในระบบทยงตองอาศยชนเรยนยงเปนสงจ าเปน ดงนนอาคารสถานท หองเรยน และบรรยากาศแวดลอมทใชในการจดการศกษาจงเปนสวนทขาดไมได ถงแมจะมการจดการศกษาโดยใชสอทางไกลกตาม กยงตองม

DPU

18

สถานทส าหรบการบรหารจดการ การผลตและถายทอดสอ หรอการท างานของบคลากรทเกยวของ ในกรณทยงตองใชอาคารเปนสถานทส าหรบจดการเรยนการสอน สงทผบรหารและผจดการศกษาตองสนใจดแลคอความเพยงพอ เหมาะสม ปลอดภย และการมบรรยากาศแวดลอมทเออการเรยนรสวนครกตองรบผดชอบในการจดบรรยากาศในชนเรยนใหเหมาะสม หากจ าเปนตองใชงบประมาณปรบปรงกควรแจงผบรหารใหชวยด าเนนการ

8. ผเรยนหรอผศกษาถอเปนองคประกอบทจ าเปนทสดของการจดการศกษา เพราะผเรยนคอผรบการศกษา และเปนเปาหมายหลกของการจดการศกษา การปรบเปลยนความรและพฤตกรรมของผเรยนเปนดชนชวดผลสมฤทธของการจดการศกษา การจดการศกษาจงครอบคลมขนตอนทเกยวกบการเรยนรของผเรยน ตงแตการเตรยมความพรอมส าหรบการเรยนร การใหการศกษาอบรม การประเมน และการสงเสรมใหเกดการเรยนรตอเนอง ดวยเหตนเปาหมายการจดการศกษาในภาพรวมจงมไดจ ากดวงแคบเฉพาะในสถานท แตมงทตวผเรยนเปนส าคญ โดยมปรชญาพนฐานส าคญคอ “ทกคนตองเปนสวนส าคญของการจดการศกษา และการศกษาตองจดส าหรบคนทกคน”

2.1.2.5 ความมงหมายของการจดการศกษา มาตรา 6 ของกฎหมายระบวา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปน

มนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข”

ตามความขางตน เปาหมายของการจดการศกษาจงอยทคนไทยโดยทวไป ซงตองไดรบการพฒนาใหเปนคนด มประโยชน มความครบถวนทกดาน คอ

1. ทางกาย คอมสขภาพด สมบรณ แขงแรง หมายความวาการจดการศกษาตองครอบคลมถงกจกรรมทสงเสรมสขภาพอนามย เชน สงเสรมการออกก าลงกาย สงเสรมกฬา สงเสรมความรดานโภชนาการ รวมทงจดสภาพแวดลอมของสถานศกษาทเออตอสขลกษณะ ปลอดจากภาวะมลพษ ปลอดจากยาเสพยตด และปลอดจากภยทงหลายทอาจกระทบกระเทอนตอสขภาพอนามยของผเรยน ไมวาจะเปนภยจากมนษย (อบตเหต การประทษราย) หรอธรรมชาต (น าทวม ไฟไหม พาย โรคภยไขเจบ) นอกเหนอจากหนาทในการสงเสรมสขอนามยแลว ผรบผดชอบในการจดการศกษาตองคาดการณและเตรยมการปองกนไวลวงหนาเพอผอนคลายหรอแกไขปญหาไดทนการณ

2. ทางจตใจ คอมจตใจทอดทนเขมแขง สามารถเผชญกบปญหาหลากหลายทเกดไดอยางมสต มความรบผดชอบ มระเบยบวนยในตวเอง สามารถอดทนอดกลนตอแรงกดดนตางๆ

3. ทางสตปญญา คอการใชความคดและเหตผล

DPU

19

4. ความร คอการมงใหผเรยนไดรบความรทเหมาะสมกบสภาพความตองการของสงคมปจจบน ไดแกความรเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม ความรและทกษะดานภาษา คณตศาสตร ความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ความรความเขาใจและประสบการณเรองการจดการ การบ ารงรกษาและการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดล ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย การประยกตภมปญญาไทย ความรและทกษะในการประกอบอาชพและการด ารงชวตอยางมความสข

5. คณธรรมและจรยธรรม แสดงออกในรปของพฤตกรรมทพงประสงค รกชาต ศาสนา พระมหากษตรย มความละอายตอการประพฤตตนในทางเสอมเสยหรอกอใหเกดผลเสยหายตอผอนและสงคม

6. มวฒนธรรมในการด ารงชวต รกวฒนธรรมไทย มเอกลกษณไทย มมรรยาทและ การวางตนในสงคม รจกประมาณตนเอง

7. อยรวมกบผอนไดอยางมความสข ผไดรบการศกษาจะเปนสมาชกทดของสงคม มความเออเฟอเผอแผตอผอน ประนประนอม มความเมตตากรณา มสมพนธทดตอผอน และด าเนนบทบาทของตนเองไดอยางเหมาะสม

คณลกษณะทกลาวขางตน อนเปนเปาหมายของการจดการศกษาน เรมตนทผเกยวของกบการจดการศกษาซงจะเปนผปลกฝงถายทอดอบรม หมายความวาคร ผบรหาร และบคลากร ทาง การศกษาตองเปนตวอยางทด คอรกษาหรอพฒนาคณลกษณะทดไวเปนแบบอยางคณลกษณะทดอนเปนทพงประสงคนถอเปนมาตรหรอดชนชวดคร ผบรหารการศกษาและบคลากรทางการศกษา โดยผน าชมชน และประชาชนตองชวยกนสงเสรมสนบสนน ยกยองและตงความคาดหวงใหแมแบบส าหรบลกหลานตนใหสอดคลองกบมาตรฐานคณลกษณะดงกลาว เพราะหากแมแบบไมด เยาวชนกจะยดถอเปนแบบอยางการประพฤตปฏบตของพวกเขาตามไปดวย

2.1.2.6 ดชนชวดและการประเมนผลสมฤทธของการจดการศกษา ผลสมฤทธของการจดการศกษานน เนนทคณภาพของผลผลตของกระบวนการศกษา

เปนหลก สวนปรมาณเปนปจจยรอง กลาวคอ การจดการศกษาตองมงถงเปาหมายทตงไวในเชงคณภาพเปนเกณฑ โดยมดชนชวดบางประการ ดงตอไปน

1. คณภาพของผ เรยน คณภาพของผ เรยนถอวาเปนผลท เกดจากการจดการศกษา ค าวา "คณภาพของผเรยน" มความหมายครอบคลมหลายดาน ไมวาจะเปนดานความรความสามารถ คณธรรม จรยธรรม ทกษะ และพฤตกรรม ดชนชวดคณภาพของผเรยนซงจะใชวดผลการจดการศกษาตองเปนผลทางตรงหรอทางออมทมาจากการจดการศกษา ไมใชผลบงเอญหรอผลทไมเกยวเนองกน เชน สถานศกษาอาจสอนไมด แตนกเรยนท าคะแนนผลสอบไดดเพราะไปรบการสอน

DPU

20

พเศษ หรอผปกครองกวดขนดแลและสงสอนเพมเตม ในแงคณภาพของผเรยน ครควรก าหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม (วตถประสงคทวดไดจรง) ทมงใหเกดขน อนเปนผลจากการจดการเรยนการสอนของคร และประเมนวตถประสงคดงกลาวเพอวดประสทธภาพของวธการสอนของตน

2. คณภาพของการจดการเรยนการสอน คณภาพของการจดการเรยนการสอนขนกบปจจยหลายประการซงเปนปจจยชวดในระบบประกนคณภาพการศกษา เชน คณภาพของคร สภาพแวดลอม รปแบบและระบบการเรยนการสอน สอและเทคโนโลย กระบวนการเรยนร เปนตน ปจจยเหลานถอเปนสวนหนงทน ามาก าหนดเปนดชนชวดคณภาพของการจดการศกษาได ครตองถอวาการพฒนาคณภาพของการสอนนน เปนความทาทายของอาชพคร และต องไมหยดยงใน การปรบปรงคณภาพดงกลาว ทงโดยการคนคดเองหรอการเขารบการอบรมเพอใหเกดประโยชนตอศษยของตน

3. ความคมคาในการจดการศกษา เนองจากการจดการศกษาตองใชจายความคมคาจงถอเปนดชนชวดการจดการศกษาดวย ค าวาความคมคานมไดหมายถงการประหยดดานงบประมาณแตเพยงอยางเดยว แตหมายความวา คาใชจายเพอการศกษานนใหผลคมกบการลงทนหรอไม บอยครงเราพบวา คาใชจายการจดการศกษาในระบบโรงเรยนอาจสงกวาการจดการศกษานอกระบบ แตตองถอวาคมคา เพราะผเรยนมโอกาสไดรวมในสงคม มเพอน มผใหค าแนะน าปรกษาดานตางๆ แตในทางตรงกนขาม หากพบวาการจดการศกษาในชนเรยนน าไปส การตดยาเสพยตด การมวสมทางเพศ ความเสอมทางศลธรรม หรอความไมปลอดภยตอสขภาพและชวต กตองถอวาการจดการศกษาของสถานศกษาทสรางผลดงกลาวไมคมคา และหากการศกษาของทงระบบโรงเรยนน าไปสสภาวะอนไมพงปรารถนานานปการประการ กจ าเปนทผ รบผดชอบการจดการศกษาหรอผสนบสนนคาใชจายเพอการศกษาตองทบทวนแกไขโดยเรว

4. ผลลพธของการจดการศกษา ผลลพธหรอผลสะทอนหมายถงผลตอเนองทเกดจากการจดการศกษา เชน นกเรยนทส าเรจการศกษาจากโรงเรยนประจ าจงหวดแหงหนงไดคะแนนระดบด ถอเปนสวนหนงของคณภาพผเรยน สวนนกเรยนจากโรงเรยนนสามารถสอบเขามหาวทยาลยทมชอเสยงไดเปนจ านวนมาก ถอเปนผลลพธของการจดการศกษาของโรงเรยนน และการทศษยเกาของโรงเรยนไปประสบความส าเรจในอาชพการงาน กถอเปนผลลพธตอเนองกนไป สวนผลลพธของการจดการศกษาในภาพรวมของประเทศหนง กพจารณาไดจากความเจรญของประเทศ สภาพปญหาภายในประเทศ หรอความสามารถในการแขงขนของประเทศ ซงเปนผลลพธสวนหนงอนเกดจากคณภาพของประชากรทไดรบการศกษาของประเทศ เปนตน

ดชนชวดขางตนนเปนเพยงตวบงชกวางๆ ทผบรหารตองไปแจกแจงรายละเอยดเพอวด

DPU

21

สมฤทธผลของการบรหาร ครน าไปก าหนดเปาหมายผลการสอนของตน สวนผแทนชมชนและทองถนหรอผปกครองอาจเลอกประยกตเพอประเมนความส าเรจของการเรยนการสอนหรอการจดการศกษา ทงน การก าหนดดชนชวดผลสมฤทธดงกลาวมไดมงเพยงประเมนความดความชอบหรอฐานะต าแหนงของบคคล แตควรน าไปใชเพอใหผเกยวของกบการจดการศกษาไดทราบสถานภาพของตนเอง เปรยบเสมอนกระจกสองตวเอง อนจะเปนประโยชนส าหรบการปรบปรงพฒนาหรอแสวงหาการชวยเหลอสนบสนนตอไป

2.1.2.7 การกระจายอ านาจการจดการศกษา 1. ความหมายของการกระจายอ านาจ นกวชาการหลายทานไดใหความหมายการกระจายอ านาจไวดงน ภาณวฒน ภกดวงศ

(2541: 34-37); บญลอ ทองอย (2536: 13) ; Brown (อางถงใน วนชย ดนยตโมนท 2543: 3–4) ; Bray (1984)(อางถงในภทรนนท พฒยะ 2542: 20–21) ;Prescador (1985: 1317),Kemmerer (1994: 1421)( อางถงใน ส านกนโยบายและแผนการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ 2543: 10) ไดใหความหมายการกระจายอ านาจวา หมายถง การทรฐใหอ านาจในการตดสนใจ (Decision Making Power) การจดสรรหรอการแบงอ านาจหนาทในการบรหารระดบสงของรฐบาลไปสหนวยงานระดบลาง ในการทจะสามารถด าเนนการจดการและการบรหารการศกษาในลกษณะทองคอ านาจหนาท (Authority) แกทองถนไดรวมกนใหบรการการศกษาแกประชาชน ทกเพศทกวยทอาศยอยในอาณาบรเวณของทองถน ตาง ๆ มอ านาจในการดแลกจการหลาย ๆ ดานของตนเอง ไมใชปลอยใหรฐบาลกลางรวมศนยอ านาจในการจดการแทบทกอยางในทองถน และสอดคลองกบความหมายของการกระจายอ านาจทางการศกษา ในเรองการจดกจกรรมการเรยนการสอน การเผยแพร สนบสนน สงเสรมและท านบ ารงศาสนา ตลอดจนการจดกจกรรมไปสจงหวด อ าเภอ และหนวยปฏบต

พณสดา สรธรงส (2541: 35) ; เสรมศกด วศาลาภรณ และคณะ (2541: 17) และ วนชย ดนยตโมนท และไกร เกษทน (2543: 6) กลาววา การกระจายอ านาจการบรหารการศกษาเปนการถายโอน (Transfer) อ านาจ (Power) อ านาจหนาท (Authority) และความรบผดชอบจากศนยหรอศนยรวมอ านาจ ไปสสวนตาง ๆ ขององคกร หรอตามระดบชนองคกร โดยใหทกสวนขององคกรไดมสวนรวมในการตดสนใจ ไปยงพนทหรออาณาเขตรอบๆ จากระดบบนไปสระดบลาง หรอจากระดบชาตไปสทองถน เปนการถายโอนอ านาจหนาทในการตดสนใจทงหมดหรอบางสวนกไดหนาทความรบผดชอบในการตดสนใจทางการบรหารการศกษาจากสวนกลางไปสระดบลางหรอระดบปฏบต ไดแก องคกรปกครองสวนทองถน ชมชน ในทองถน หนวยงานและสถานศกษา

สรปไดวา การกระจายอ านาจ หมายถง การมอบอ านาจในการบรหารตางๆ จากองคกร

DPU

22

ปกครองสวนกลางใหกบชมชนหรอทองถนหรอหนวยงานระดบลางรบผดชอบรวมทงดานการศกษาผบรหารระดบลางมอสระในการตดสนใจ

2. การกระจายอ านาจทางการศกษา เสรมศกด วศาลาภรณ (2541: 23) ไดเสนอแนวคดการกระจายอ านาจทางการศกษา

หลายลกษณะ 1) แนวคดเกยวกบการกระจายอ านาจทางการศกษาแตเดมนนเปนการถายโอน

อ านาจในการตดสนใจในภารกจดานบคลากร หลกสตร และงบประมาณจากคณะกรรมการกลางไปใหทองถน

2) เมอผบรหารระดบลางหรอลางสดขององคการมอ านาจหนาทในการตดสนใจและมขอมล ทจ าเปนในการตดสนใจ องคการนนกจะมลกษณะเปนการกระจายอ านาจ เมออ านาจหนาทในการตดสนใจมศนยรวมอยทผบรหารระดบสงขององคการ องคการนนจะมลกษณะเปนการรวมอ านาจ

3) การกระจายอ านาจเปนวธการทจะบรรลวตถประสงคทส าคญคอการตอบสนองตามความตองการของทองถน คณภาพของการใหบรการและการลดคาใชจาย

4) การกระจายอ านาจในองคการเปนการมอบอ านาจในการตดสนใจเฉพาะเรองไปใหหนวยงานยอย

5) การกระจายอ านาจเปนการทอ านาจ (Power) กระจายไปยงบคคลตาง ๆ 6) การกระจายอ านาจเปนทผบรหารแตละระดบในสายบงคบบญชาทมอ านาจ

หนาทในการตดสนใจในองคการแบบรวมอ านาจ ผบรหารระดบสงจะตดสนใจในองคการแบบกระจายอ านาจ การตดสนใจในเรองคลายกนนนจะกระท าในระดบลาง

7) การกระจายอ านาจเปนการทอ านาจหนาท (Authority) ในการตดสนใจถกแบงหรอจดสรรใหผมบทบาทตาง ๆ ในองคการ

8) การกระจายอ านาจเปนการแพรกระจาย (Diffusion) ของอ านาจในการตดสนใจเมออ านาจทงหมดอย ณ จดใดจดหนงในองคการ องคการนนกมโครงสรางแบบรวมอ านาจ ถาอ านาจกระจายไปยงบคคลตาง ๆ องคการนนกจะกระจายอ านาจ

9) การกระจายอ านาจเปนการถายโอน (Transfer) อ านาจหนาทและความรบผดชอบจากสวนกลางหรอสวนรวมอ านาจไปสสวนตาง ๆ ขององคการ

จะเหนไดวาการกระจายอ านาจทางการศกษาเปนการถายโอนอ านาจหนาทและความรบผดชอบจากสวนกลางหรอศนยรวมอ านาจไปยงพนทหรออาณาเขตรอบ ๆ จากระดบบนไปสระดบลาง หรอจากระดบชาตไปสทองถนเปนการถายโอนอ านาจหนาทในการตดสนใจ

DPU

23

ทงหมดหรอบางสวนกได 3. มตของการกระจายอ านาจทางการศกษา แบงออกเปน 2 มต ดงน

1) การกระจายอ านาจตามแนวตงหรอตามแนวนอน (Vertical Horizontal Decentralization) โดยทการกระจายอ านาจตามแนวตงเปนการทอ านาจหนาทในการตดสนใจถกแบงลงมาใหตาม ล าดบขน การกระจายอ านาจตามแนวนอนนนเปนการกระจายอ านาจหนาทใหแกสายอ านวยการ (Staff) สายวชาการ หรอมใชสายบงคบบญชา (Non-Line) ทด ารงต าแหนงในระดบใด ๆ ภายในองคการ ทงนเพราะในองคการนนมนกวชาการทมความร มความเชยวชาญเฉพาะชนสง การกระจายอ านาจตามแนวนอนเปนการกระจายอ านาจทเปนทางการ หรออ านาจทไมเปนทางการ (Informal Power) ออกจากสายบงคบบญชาไปสบคคลทไมไดเปนผบรหาร (Nonmanagers) ดงนนบคคลทไมไดเปนผบรหารจงควบคมการตดสนใจ

2) การกระจายอ านาจโดยคดเลอกอ านาจทจะกระจาย หรอโดยการก าหนดความเทาเทยมกนของอ านาจทจะกระจาย (Selective / Parallel Decentralization) หมายถง การกระจายอ านาจในการตดสนใจเฉพาะบางเรองไปใหบคคลอนในองคการ แตอ านาจในการตดสนใจอกหลาย ๆ เรองยงคงอยทศนยกลาง หรอศนยรวมอ านาจ การกระจายอ านาจโดยคดเลอกทจะกระจายจงเปนการกระจายอ านาจในการตดสนใจเรองตางๆ (Different Decisions) ไปสสถานทตางๆ (Different Places) ภายในองคการการกระจายอ านาจในลกษณะนจงเปนการจดสรรอ านาจหนาทในการตดสนใจเฉพาะบางเรองทคดเลอกหรอคดสรรแลวไปใหผใตบงคบบญชาในระดบตางๆ แตอ านาจในการตดสนใจสวนใหญยงคงอยทสวนกลาง

การกระจายอ านาจโดยการก าหนดความเทาเทยมกนของอ านาจทจะกระจาย (Parallel Decentralization) หมายถง การกระจายอ านาจการตดสนใจสวนใหญ แตไมใชทงหมดใหแกบคคลทมบทบาทเหมอนกนหรอเปนผบรหารในระดบเดยวกน เปนการก าหนดความเทาเทยมกนของอ านาจหนาทจะกระจายไปสแตละระดบของการบงคบบญชา การกระจายอ านาจโดยการก าหนดความเทาเทยมกนของอ านาจทจะกระจายเปนการกระจายอ านาจตดสนใจประเภทตางๆ ไปสสถานเดยวกน นนคอ ผบรหารในระดบเดยวกนจะไดรบอ านาจการตดสนใจประเภทตางๆ เหมอนกนหรอเทาเทยมกน

จะเหนไดวา การกระจายอ านาจนนมกจะเปนการกระจายอ านาจโดยการคดเลอกเสมอ อ านาจในการตดสนใจบางเรองยงอยทผบรหารสงสดการกระจายอ านาจตามแนวตงและตามแนวนอนมใชเปนสงตรง กนขาม ทงนเพราะสามารถกระจายอ านาจตามแนวตงใหแกผใตบงคบบญชา และกระจายอ านาจตามแนวนอนใหแกสายอ านวยการหรอสายสนบสนนในเวลาเดยวกนกได

4. รปแบบการกระจายอ านาจทางการศกษา รปแบบการกระจายอ านาจทางการศกษาอาจแบงได 3 รปแบบ คอ

DPU

24

1) การกระจายอ านาจในองคกร (Organizational Decentralization)การกระจายอ านาจในองคกร เปนการใหผบรหารสถานศกษาสามารถตดสนใจในเรองส าคญเกยวกบการจดการศกษาใหแกนกเรยน เปนการกระจายอ านาจตามแนวตง (Vertical Decentralization) ใหแกโรงเรยนมากกวาจะเปนการกระจายอ านาจตามแนวนอน (Horizontal Decentralization) ใหแกเขตการศกษา การกระจายอ านาจในองคการคลาย ๆ กบประชาธปไตย แบบมตวแทน (Representative Democracy) มกฎระเบยบในการมอบหนาทการตดสนใจใหแกผบรหารสถานศกษา ตวอยางการกระจายอ านาจในองคการ

2) การกระจายอ านาจทางการเมอง (Political Decentralization) การกระจายอ านาจทางการเมองเปนการใหผปกครองในโรงเรยนของรฐตดสนใจเกยวกบการจดการศกษาในโรงเรยนทบตรหลานของตนก าลงศกษาอย การกระจายอ านาจทางการเมองนนแตละโรงเรยนจะตองมคณะกรรมการโรงเรยน (Board of Governor) ซงมบทบาทและอ านาจหนาทโดยตรงในการก าหนดนโยบายของโรงเรยน มอ านาจหนาทในการแตงตงครใหญ คณะกรรมการโรงเรยนจะประกอบดวยตวแทนของครและตวแทนของบคคลทจะไดรบผลกระทบจากการตดสนใจของคณะกรรมการโรงเรยน การด าเนนงานของคณะกรรมการโรงเรยนคลายกบแนวคดของลกษณะประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participation Democracy)

3) การกระจายอ านาจทางเศรษฐกจ (Economic Decentralization) การกระจายอ านาจทางเศรษฐกจเปนการใหผปกครองมสทธในการเลอกโรงเรยนใหแกบตรหลาน จากนนงบประมาณการศกษาจะถกจดสรรไปใหโรงเรยนทผปกครองสงบตรหลานของตนเขาศกษา ในการกระจายอ านาจทางเศรษฐกจนน นอกจากจ าเปนตองมคณะกรรมการโรงเรยนแลวเกบภาษการศกษา จะตองผกพนกบจ านวนนกเรยนในแตละโรงเรยนดวยการกระจายอ านาจทางเศรษฐกจถอวาผปกครองคอผบรโภคและโรงเรยนคอผจ าหนายหรอผจดการทางการศกษา

5. วธการกระจายอ านาจทางการศกษา วธการในการกระจายอ านาจทางการศกษา อาจกระท าไดดงน

1) การแบงอ านาจ (Decentralization) การแบงอ านาจเปนการจดสรรหรอถายโอนอ านาจหนาทในการตดสนใจจากสวนกลาง หรอศนยรวมอ านาจไปสหนวยงานระดบลางในสายการบงคบบญชาของรฐบาลกลางเพอสะดวกในการด าเนนกจการ เชนถายโอนอ านาจจากสวนกลางไปสสวนภมภาค จงหวดหรอหนวยงานอนๆ ในพนท ผไดรบการแบงอ านาจเปนผรบผดชอบในผลของการตดสนใจในเรองทไดรบการแบงอ านาจ

2) การมอบอ านาจ (Delegation) การมอบอ านาจเปนการทผบรหารทมอ านาจสงสดในหนวยงานหรอในสวนกลาง จดสรรหรอถายโอนอ านาจหนาทในการตดสนใจไปยงผบรหาร

DPU

25

ระดบลางขององคการเพอตดสนใจไดเรวมากขน ไมตองผานขนตอนตามล าดบขนขนไป เปนการถายโอนอ านาจไปยงหนวยงานของรฐหรออ านาจใหผชวยผอ านวยการ ผอ านวยการโรงเรยน อธบดมอบอ านาจใหผอ านวยการโรงเรยน เปนตน ซงผมอบอ านาจยงคงเปนผรบผดชอบตอผลของการตดสนใจทไดรบมอบหมายไปแลว

3) การโอนอ านาจ หรอการใหอ านาจ (Devolution) การโอนอ านาจหรอการใหอ านาจเปนการถายโอนอ านาจหนาทในการตดสนใจจากสวนกลางหรอระดบบนไปยงระดบลางอยางสมบรณ โดยมกฎหมาย กฎ ระเบยบทเกยวกบการโอนอ านาจอยางชดเจน ผบรหารระดบลางจงมอ านาจในการก าหนดนโยบาย และควบคมการปฏบตใหเปนไปตามนโยบาย เชน การดอนอ านาจใหเทศบาลจดการศกษา ผโอนอ านาจไดตดตวเองขาดออกจากอ านาจทโอน ดงนนจงไมมอ านาจหรอมเพยงเลกนอยในการควบคมการด าเนนการในภารกจทไดโอนอ านาจไปแลว

4) การใหเอกชนด าเนนการ (Privatization) การใหเอกชนด าเนนการเปน การถายโอนอ านาจใหเอกชนทเปนบคคลหรอคณะบคคลด าเนนการแทนรฐ เปนการมอบอ านาจหนาทและความรบผดชอบอยางใดอยางหนงของทางราชการใหเอกชนด าเนนการแทน เชน การโอนอ านาจใหเทศบาลจดการศกษา หรอสนบสนนใหภาคเอกชนลงทนในการด าเนนการบางอยาง เชน ขายกจการของรฐในเอกชนสนบสนนใหเอกชนมสวนรวมในการจดการศกษา

6. เงอนไขทจะน าไปสความส าเรจของการกระจายอ านาจทางการศกษา ความส าเรจของการกระจายอ านาจทางการศกษาขนอยกบปจจยทส าคญหลายประการ

ดงน 1) บรบททางวฒนธรรม บรบททางวฒนธรรมของประเทศเกยวของกบความส าเรจหรอ

ความลมเหลวของการกระจายอ านาจ เชน คานยมของชมชนทมตอการสนบสนนโรงเรยน คานยมของชมชนทมตอหลกสตร ทองถน พฤตกรรมการมสวนรวมของสงคม

2) การสนบสนนทางการเมองการกระจายอ านาจมกจะไดรบการตอตานในหลาย ลกษณะ เชน ผมอ านาจจากสวนกลางจะด าเนนการอยางลาชาในการมอบอ านาจ การใหขอมล การจดสรรทรพยากร หรอสรางขอขดแยงในเรองเกยวกบนโยบาย หากผมอ านาจทางการเมองสงเสรมและสนบสนนการกระจายอ านาจ และถอวาการกระจายอ านาจเปนความส าคญอนดบสงๆ ของการบรหาร กจะชวยใหการกระจายอ านาจประสบความส าเรจ

3) การวางแผนและการจดการ การกระจายอ านาจจ าเปนจะตองก าหนดเปนนโยบาย น านโยบายจดท าแผนและปฏบตตามนโยบายและแผนทก าหนดในการด าเนนการกระจายอ านาจ และจ าเปนตองมระบบและเครอขายการสอสารทด ดวยเหตน จงมการวางแผนและมการจดการทดเกยวของกบความส าเรจและความลมเหลวของการกระจายอ านาจ

4) การตระหนกของผเกยวของ

DPU

26

(1) ผมอ านาจในการตดสนใจควรอยใกลกบภารกจทจะตองปฏบตใหมากทสด (2) ผมอ านาจในการตดสนใจควรมความรและความเขาใจในภารกจนนๆ (3) มความเชอวาผ รบอ านาจมความสามารถในการตดสนใจในภารกจทไดรบ

มอบหมาย (4) การมวตถประสงค นโยบาย และมาตรการทชดเจน แตการน านโยบายไป

ปฏบตนนแตละทองถนไมจ าเปนจะตองเหมอนกน 5) การเพมอ านาจใหแกทองถน (Local Empowerment) (สภรณ สภาพงษ,2543: 65)

เสนอแนวคดไววา เงอนไขความส าเรจทท าใหการปฏรปการเรยนรของสงคมมประสทธภาพ คอ ผบรหาร ครผสอน และผทเกยวของ ตองมวสยทศนรวมกนในการท างาน และเปดโอกาสใหผทเกยวของสงเสรม ชวยเหลอ สนบสนน โดยสรป การกระจายอ านาจเปนการถายโอนอ านาจจากสวนกลางไปสทองถนและโรงเรยน ดงนน ชมชน ทองถน และโรงเรยนจงควรมอ านาจหนาทเหมาะสม มทรพยากรทจ าเปนอยางเพยงพอ มอ านาจในการบรหารจดการทรพยากรทงหลาย ซงสงเหลานจะไปสความส าเรจของการกระจายอ านาจ แตหากสวนกลางมอบแตความรบผดชอบใหแกชมชน ทองถน และโรงเรยน แตไมมอ านาจทเหมาะสม ความส าเรจในการกระจายอ านาจกเกดขนไดยาก

กระทรวงศกษาธการและเขตพนทการศกษาใหโรงเรยนมอ านาจในการตดสนใจในการบรหารและพฒนาโรงเรยนตามกรอบระเบยบและหลกการทก าหนดและผบรหารระดบสงของโรงเรยนไดแบงแยกอ านาจและความรบผดชอบของตนไปยงคณะกรรมการ บรหารสถานศกษา ผบรหารระดบรองทมหนาทควบคมดแลงานบรหาร ตลอดจนคณะคร มอ านาจในการตดสนใจและด าเนนการบรหารดาน ดานวชาการ ดานบคลากร ดานงบประมาณ และดานบรหารทวไป โดยมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ก ากบ และสงเสรม สนบสนน กจกรรมของโรงเรยน ส านกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาต (2544: ฆ),ถวล มาตรเลยม (2544:41), นงลกษณ วรชชย (2545: ฆ), ชมศกด อนทรรกษและคณะ(2548: 17), David, (อางถงใน อทย บญประเสรฐ,2545:13) ไดท าการวจยเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยสรปรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน แบงเปน 2 ประเดนหลก คอ แนวคดเกยวกบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานและลกษณะงานในหนาทและลกษณะอน ๆ ของโรงเรยนตามรปแบบการบรหารโรงเรยนเปนฐาน (SBM) การบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (SBM) เปนแนวทางการบรหารทยดโรงเรยนเปนศนยกลางในการบรหารจดการดวยตนเองเปนหลก ท าใหเกดความคลองตวและมอสระมากขน ซงสอดคลองตามมาตรา 39 และมาตรา 40 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดระบใหกระทรวงกระจายอ านาจและการจดการศกษาทงดานวชาการ งบประมาณ การบรหารงานบคคลและการบรหารงานทวไป ไปยงคณะกรรมการ และ

DPU

27

ส านกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง ผวจยไดใชเปนขอมลในการอางอง และสรางแบบสอบถามเพอการศกษาการปฏบตงานบรหารจดการภารกจ 4 งาน

จากแนวคดและผลการวจยตาง ๆ กลาวไดวา การกระจายอ านาจการจดการศกษาของผบรหาร นาจะมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารการศกษาตามแนวทางการปฏรปการศกษา ของผบรหารสถานศกษาในภาคใต และนาจะมอทธพลทางออมผาน การมสวนรวมของชมชนในทองถน การจดสภาพแวดลอม และความพงพอใจในการปฏบตงาน

2.2 การมสวนรวมของชมชนในทองถน

การบรหารแบบมสวนรวม เปนการใหบคลากรในโรงเรยนทกฝายและผมสวนเกยวของภายนอกโรงเรยน ทงผทรงคณวฒ ผปกครอง ศษยเกา และบคลากรในชมชนเปนรปคณะกรรมการ บรหารสถานศกษา มสวนรวมคดรวมท า และรวมตดสนใจในการก าหนด วส ยทศน เปาหมาย พนธกจของโรงเรยน ก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยน การก าหนดแผนยทธศาสตรในการพฒนาโรงเรยน ก าหนดหนาทและความรบผดชอบสายงานการบรหารงานวชาการ งบประมาณ งานบคคล และการบรหารทวไปใหความเปนชอบและก ากบตดตามผล

2.2.1 ความหมายของการมสวนรวม ธงชย สนตวงษ (2543:138) ไดใหความหมายของการมสวนรวมในการบรหาร คอ วธ

บรหารทผบรหารหรอเจาของกจการไดเปดโอกาสใหผปฏบตงานมสวนรวมในการบรหารงานดานตาง ๆ เชน การมสวนรวมในการวางแผน ชวยเสนอแนะขอคดเหนเพอประกอบการตดสนใจของนกบรหารตลอดจนการใหโอกาสและมอสระกบกลมทจะตดสนใจท างานเองภายใตเปาหมายและนโยบายทมอบหมายไวใหอยางกวางๆ

Chell (2000) กลาวถง การมสวนรวมเปนลกษณะของการเขาไปสมพนธกบกจกรรมโดยตรงของผใตบงคบบญชาโดยทพวกเขาเขาไปแบงปนการควบคม ผลลพธขององคการตลอดจนมความเทาเทยมในสทธ นอกจากนการปฏสมพนธจะตองค านงถงองคการ และโครงสรางหนาททางสงคมอกดวย

สรปไดวา การมสวนรวมเปนการทบคคลไดเขามารวมในการแสดงความคดเหนรวมตดสนใจ รวมปฏบตกจกรรมตางๆ รวมเสยสละเวลาแรงงาน วสด อปกรณและอนๆ ซงเปนเรองของจตใจและอารมณของบคคล ดงนนการมสวนรวมควรท า ดวยความสมครใจ และตงอยบนพนฐานความเสมอภาคซงการใหสมาชก เขามามสวนในการปฏบตอยางแทจรงจะท า ใหบคคล ชมชน เกดความรสกวาตนเองไดลงทน มความผกพนและอทศพลงทกอยางเพอใหประสบผลส าเรจ

DPU

28

อมเรศ ศลาออน (2543: 83-84) ไดกลาวถงความส าคญในการปฏรปการศกษา ประการหนงคอใหทกสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา การศกษาของชาตไมควรถอวาเปนภารกจผกขาดของหนวยงานใด หนวยงานหนง เพราะเมอหนวยงานอนของสงคม หรอสวนอนไมมสวนรวมเขากละทง และไมสนใจภารกจดานการศกษา พอแมเหนวาหนาทหลอหลอมเยาวชนเปนภารกจของคร เขากไมตองท าหนาท ยกภารกจทงหมดใหคร เมอเดกอยทบานกไมสอนเดกเพมเตม เพราะคดวาครสอนหมดแลว เรองเชนนเกดขนจรงในทกวนน แตถาเผยแพรแนวคดไปวา การศกษาเปนเรองของการจะพฒนาลกไมใชยกหนาทใหเปนของครแตเพยงผเดยว ทกกระทรวง ทกกรม ทกคน ในสงคมไทยโดยเฉพาะอยางยง พอแมตองมสวนรวม ในการจดการศกษาของคนรนตอไป เพราะคณภาพของคนเหลานนจะก าหนดชะตากรรมของชาตในอนาคต

สรพล นตไกรพจน (2544: 67) ไดกลาวถงเรองของการเสรมสรางความเขมแขงใหกบทองถนวา กฎหมายการศกษาแหงชาตไดเตรยมกลไกรเอาไวแลว ในอนาคตทองถนจะตองเขามารบผดชอบการศกษา ขนแรกจงใหทองถนเขามามสวนรวม จากนนพฒนาไปสการทเขาเอาไปท าเอง หรอมารบไปท ากไดโดยในกรอบของการจดระบบบรหาร เขตพนทไดเตรยมเรองนไวชดเจน คอ ก าหนดใหตวแทนทองถนเขามารวมเปนกรรมการ บรหารเขตพนท มารวมเปนกรรมการบรหารโรงเรยน ก าหนดใหทองถนมบทบาทสนบสนนงบประมาณ หรอแผน หรอนโยบาย หรอ คน หรอสนบสนนกจกรรมตางๆ ใหกบโรงเรยนทอยในทองถนได และทงหมดนอยในกฎหมายขนตอนและแผนการกระจายอ านาจดวย ตามกฎหมายการเขามามสวนรวมไมใชเขามานงเฉย ๆ แตจะมอ านาจในการบรหารโรงเรยน ในการตดสนใจเรองงบประมาณ จากการททองถนไดมสวนรวมในเรองการศกษาทองถนจะเขมแขงขนมา ไดเรยนรเรองการบรหารจดการ มประสบการณตรงในการทจะด าเนนงานของตนตอไปในอนาคตอาจจะตงโรงเรยนขนมาเองกได

2.2.2 รปแบบของการมสวนรวม อทย บญประเสรฐ (2545: 113-114) ไดกลาวถงรปแบบการมสวนรวมในการวจยเรอง

การมสวนรวมของประชาชนทมผลตอการพฒนาเศรษฐกจ : ศกษาเฉพาะกรณโครงการสารภ ต าบลทาชาง อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน ของกรรณกา ชมด ซงไดสรปรปแบบ การมสวนรวมเปน 10 ประการคอ

1. การมสวนรวมประชม 2. การมสวนรวมในการออกเงน 3. การมสวนรวมเปนกรรมการ 4. การมสวนรวมเปนผน า 5. การมสวนรวมสมภาษณ

DPU

29

6. การมสวนรวมเปนผชกชวน 7. การมสวนรวมเปนผบรโภค 8. การมสวนรวมเปนผรเรมหรอผรวมงาน 9. การมสวนรวมเปนผใชแรงงาน 10. การมสวนรวมออกวสดอปกรณ

การบรหารแบบใชโรงเรยนเปนฐานหรอ School – Based Management: SBM เปนรปแบบหนงของการบรหารสถานศกษาทมหลกการ มทมาชดเจนและแบบแผนทมลกษณะเฉพาะของตนเอง ทเดนชด ในเรองของการกระจายอ านาจ การบรหารและจดการศกษาไปยงสถานศกษาและชมชน เรองการมสวนรวมของชมชนในการบรหารจดการสถานศกษาโดยตรงในลกษณะทเปนผรวมงาน ของผทมสวนไดสวนเสยหรอมสวนเกยวของโดยตรง ไดมสวนรวมในการบรหารตดสนใจ และรวมจดการศกษาทงผปกครอง ตวแทนชมชน ตวแทนศษยเกา และตวแทนนกเรยนโดยการด าเนนการใหการศกษาสามารถตอบสนองความตองการของชมชน และสงคมไดอยางเหมาะสม รวดเรวและทนการ การทบคคลมสวนรวมในการจดการศกษา จะเกดความรสกเปนเจาของและจะรบผดชอบในการจดการศกษามากขน

สรปไดวา รปแบบการมสวนรวมม 2 รปแบบ คอ 1. รปแบบการมสวนรวมตามกระบวนการ

(1) การมสวนรวมในการวางแผน (2) การมสวนรวมในการด าเนนการปฏบตตามแผน (3) การมสวนรวมในการรบผลประโยชน (4) การมสวนรวมตรวจสอบการปฏบตตามงาน (5) การมสวนรวมประเมนตดตามผล (6) การมสวนรวมปรบปรงแกไขและพฒนา

2. รปแบบการมสวนรวมตามระดบของการมสวนรวม (1) การเปนผน า (2) การเปนผรวมงาน (3) การเปนทปรกษา (4) การเปนผใหการสนบสนน (5) การเปนกรรมการ (6) การมสวนรวมในบางโอกาส

DPU

30

2.2.3 ขนตอนการมสวนรวม แนวความคดเกยวกบการมสวนรวมในการท า งานสามารถเปดโอกาสใหสามารถ

แสดงออกในหลายทศนะ ซงไดมผศกษา และเสนอแนวความคดไวดงน Delbecq and Andrew (2000: 466–492) ไดกลาวถงรปแบบของกระบวนการ การมสวน

รวมของประชาชนในการวางแผน 5 รปแบบดงน 1. การรวบรวมขอมลรายละเอยดของโครงการตาง ๆ 2. การวเคราะห หรอสรปปญหา 3. การจดล า ดบความส าคญของปญหา 4. ด าเนนการแกไขปญหา 5. ตดตาม และประเมนผลความส าเรจของโครงการ เพอน า ไปสการพฒนา และ

ปรบปรงการด า เนนงานใหมประสทธภาพยงขน Cohen and Uphoff (1990: 213–214) ไดแบงชนดของการมสวนรวมออกเปน4 ชนดคอ 1. มสวนรวมในการตดสนใจ (decision making) ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ การรเรม

ตดสนใจ ด า เนนการตดสนใจ และตดสนใจลงมอปฏบตการ 2. การมสวนรวมในการปฏบตการ (implementation) ประกอบดวย การสนบสนนดาน

ทรพยากรการบรหาร และการประสานขอความรวมมอ 3. การมสวนรวมในผลประโยชน (benefits) ไมวาจะเปนผลประโยชนทางดานวสด

ผลประโยชนทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล 4. การมสวนรวมในการประเมนผล (evaluation) นอกจากน Cohen and Uphoff ไดเสนอลกษณะการมสวนรวมของผบรหารเพมเตม คอ 1. การรวมประชมกลมผท า กจกรรมในสถานประกอบการนนๆ กลาวคอ ผบรหาร

กจการไดมสวนรวมในการเขาประชมตามวน และเวลาทมการประชม 2. การรวมวางแผนในการประกอบธรกจ คอ การทบคคลซงเปนผบรหารกจกรรมม

สวนรวมเสนอแนวความคดใหมๆ ในการปรบปรงกจกรรมในธรกจ เชน การตลาดกมการเสนอใหหาตลาดใหมกคอวาเปนการรวมวางแผน เปนตน

3. การรวมตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบตกจกรรม คอการทผบรหารกจการมสวนในการคดเลอกกจกรรมทจะมขนในสถานประกอบการนน ๆ

4. การรวมปฏบตกจกรรมตางๆ คอการทผบรหารกบการไดมโอกาสลงมอกระท า การในกจกรรมรวมกบผอนในสถานประกอบนนๆ

5. การรวมประเมนผลในกจกรรมตางๆ คอการทผบรหารกจการมโอกาสเปน

DPU

31

ผตรวจสอบ และตดตามผลงานของกจกรรมทเกดขน 6. การรวมไดรบประโยชนจากการประกอบกจการ คอ การทผบรหารกจการมโอกาส

ไดรบเงนเดอน หรอโบนสเพมมากขนจากเดม สรปไดวาสรปขนตอนการมสวนรวมไวดงน 1. การวางแผน เปนขนการศกษา เกบรายละเอยดของขอมล หาสาเหต และวางแผน

งานโดยก าหนดวตถประสงค และเปาหมายอยางชดเจน 2. การด า เนนการ หรอขนปฏบตงาน โดยด า เนนการตามแผนงานทวางไว 3. การประเมนผลงาน สรปผลงานทไดด า เนนการไว วเคราะหเหตผลของการปฏบต

ดงกลาว 2.2.4 ประโยชนของการมสวนรวม

ธรรมรส โชตกญชร (2546: 230) ไดกลาวถง ประโยชนของการบรหารโดยการมสวนรวมไวดงน

1. เมอผรวมงานใดมสวนรวมในการตดสนใจในการเปลยนแปลง เขาจะยอมรบการเปลยนแปลงแทนทจะตอตานการเปลยนแปลง

2. ความสมพนธระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชาจะมความราบรนมากขนความไมพอใจและการรองทกขจะนอยลง

3. ความผกพนของบคลากรกบองคกรจะรสกผกพนมากขน 4. บคลากรจะไววางใจฝายบรหารมากขน 5. การบรหารผใตบงคบบญชามความงายขน เพราะผใตบงคบบญชายอมรบการ

เปลยนแปลง และไววางใจฝายบรหารมากขน 6. การตดสนใจทางการบรหารมคณภาพดขน 7. การตดตอสอสารระหวางองคกรระดบสงกบองคกรระดบต าดขน 8. กอใหเกดการสรางทมงานทมประสทธภาพ ธงชย สนตวงษ (2539: 138-139) กลาวถง ประโยชนของวธการจดการโดยใหมสวน

รวมในการบรหาร สรปไดดงน 1. ชวยใหมโอกาสไดรบทราบขอเทจจรงของปญหาตางๆ ทเกดขน ณ จดปฏบต

โอกาสทจะชวยแกไขปญหาหรอตดสนใจด าเนนการตาง ๆ จะตรงกบสถานการณทเปนจรงมากยงขน

2. ชวยใหมโอกาสไดรบขอคดเหนใหมๆ จากผใตบงคบบญชา ซงจะสงผลใหเกดแนวทางด าเนนงานใหมๆ ขนอกหลายอยางกได

DPU

32

3. ชวยสงเสรมก าลงใจของลกนอง ใหมโอกาสมสวนรวมและแสดงออกซงความสามารถสงผลใหผใตบงคบบญชามขวญและก าลงใจดขน

4. ชวยใหเกดการตดตอสอสารทดขน ท าใหเขาใจระหวางผบรหารและผบงคบบญชาเปนไปดวยด ผใตบงคบบญชาสามารถท างานดวยความสบายใจ

ประโยชนของการบรหารแบบมสวนรวม มผลโดยตรงตอการเพมประสทธภาพของ การท างานและก าลงใจของผรวมงาน อนจะเปนผลใหเกดการยอมรบไดความคดทดหลากหลายในการท างาน มความรกและความผกพนระหวางบคลากรดวยกนและระหวางองคกรมากขน ทกคนมโอกาสท างาน มขวญและก าลงใจในการท างาน มความเตมใจในการปฏบตงานและพรอมทจะเปลยนแปลง ท าใหประสทธภาพและประสทธผลสงขน

จากแนวคดและผลการวจยตางๆ กลาวไดวาการมสวนรวมของชมชนในทองถน นาจะมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารการศกษาตามแนวทางการปฏรปการศกษา ของผบรหารสถานศกษาในภาคใต และนาจะมอทธพลทางออมผาน การจดสภาพแวดลอม และความพงพอใจในการปฏบตงาน

2.3 การสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษา

2.3.1 ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน).

(2554: 21-22) ไดอธบายความหมายของค าวาสขภาพกายและสขภาพจตทด ไวดงน ผ เ รยนมสขภาพกายและสขภาพจตทด หมายถง ผ เ รยนทมน าหนก สวนสง

และสมรรถภาพทางกายตามเกณฑ รวมทงรจกดแลตนเองใหมความปลอดภย และผเรยนทมสขภาพจตด

ผเรยนทมน าหนก สวนสง และสมรรถภาพทางกายตามเกณฑ รวมทงรจกดแลตนเองใหมความปลอดภย หมายถง ผเรยนทมน าหนก สวนสง ตามเกณฑของกรมอนามย และมสมรรถภาพทางกามเกณฑของกรมพลศกษาหรอส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) และผเรยนทปลอดจากปญหาทางเพศ ยาเสพตด และสงมอมเมา เชน สรา บหร เครองดมแอลกอฮอลล เกม เปนตน

2.3.1.1 ความส าคญของสขภาพกายและสขภาพจต สขภาพกายและสขภาพจตเปนสงส าคญและจ าเปนส าหรบทกชวตการทจะด ารงชวตอย

อยางปกตกคอ การท าใหรางกายแขงแรงสมบรณ จตใจมความสข ความพอใจ ความสมหวงทงตนเองและผอนผทมสขภาพกายและสขภาพจตทดจะปฏบตหนาทประจ าวนไมวาเปนการเรยนหรอ

DPU

33

การท างานเปนไปดวยดมประสทธภาพการทเรารสกวาทงสขภาพกายและสขภาพจตของเรามความปกตและสมบรณด เรากจะมความสขในทางตรงขามถาสขภาพกายและสขภาพจตของเราผดปกตหรอไมสมบรณ เรากจะมความทกขรจกบ ารงรกษาและสงเสรมสขภาพกายและสขภาพจตเปนสงทจ าเปนส าหรบชวตของทกคนในปจจบนเปนทยอมรบวา การรจกดแลสขภาพกายและสขภาพจตนนเปนสงส าคญมากทจะชวยใหชวตอบยไดดวยความสขสมบรณ และมคณภาพทด

2.3.1.2 แนวทางในการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจต บคคลทมสขภาพทางกายและสขภาพทางจตทดอยแลวควรทจะด ารงรกษาสมรรถภาพทดเอาไว สวนบคคลทมสมรรถภาพทางกายและสมรรถภาพทางจตทไมดกควรจะสรางเสรมสมรรถภาพใหดขน โดยมแนวทางในการสรางเสรมดงน

1. จดโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ความเปนมาของโครงการโรงเรยน สงเสรมสขภาพ

โรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดจากขอเสนอแนะของคณะผเช ยวชาญดานการสงเสรมสขภาพและสขศกษาขององคการอนามยโลกทตองการปรบเปลยนโครงสรางการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงเรยนเพอตอบสนองตอการปองกนปญหาสขภาพอนามยของประชาชนจากโรคไมตดตอซงมแนวโนมสงขนและเพอตองการใหแตละประเทศหนมาทมเทกบการพฒนาสขภาพอนามยของเดกควบคไปกบการศกษาองคการอนามยโลกภาคพนเอเชยตะวนออกเฉยงใต(SEARO)จงไดรวมมอกบกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงศกษาธการจดประชม Intercountry on Health Promoting Schools เมอตนเดอนธนวาคม 2540 ณ กรงเทพมหานครทประชม ไดเสนอแนวคด หลกการและแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ทกประเทศ เหนดวยในแนวทางทเสนอพรอมทงไดรวมกนก าหนดวสยทศนการสรางเครอขายโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบประเทศเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและทรพยากรรวมกน (กรมอนามย,2542: 9)

ส าหรบประเทศไทย กระทรวงสาธารณสข โดยกรมอนามย (2542: 9) ไดรบแนวคดโครงการ และก าหนดเปนกลยทธหนงของการพฒนาสขภาพอนามยของประชาชน แตเนองจากการด าเนนงานตองมการประสานงานตงแตระดบนโยบายและระดบผบรหารของกระทรวงศกษาธการ กระทรวงมหาดไทย ตลอดจนกระทรวงอนๆ และองคกรตางๆ ท เกยวของจงไดเสนอใหมการแตงตงคณะกรรมการโรงเรยนสงเสรมสขภาพแหงชาตขนพรอมทงไดประชม ระดมความคดในการด าเนนงานระหวางหนวยงานตางๆ ในป พ.ศ.2541 ซงมมตรวมกนทจะรวมพฒนาโรงเรยนทกโรงเรยนใหเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2541: 9) ไดกลาวไววาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดจากขอเสนอแนะของผเชยวชาญดานการสงเสรมสขภาพและสขศกษาขององคการ

DPU

34

อนามยโลกท 'ตองการปรบเปลยนโครงสรางการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงเรยนเพ อตอบสนองตอการปองกนปญหาสขภาพอนามยของประชาชนจากโรคไมตดตอ ซงมแนวโนมสงขน ซงองคการอนามยโลกรวมกบกระทรวงสาธารณสขและกระทรวงศกษาธการไดเสนอแนวคด หลกการและแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ พรอมทงไดรวมกนก าหนดวสยทศนการสรางเครอขายโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบประเทศ เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและทรพยากรรวมกนกระทรวงสาธารณสขโดยกรมอนามยไดรบแนวคดโครงการและก าหนด เปนกลยทธหนงของการพฒนาสขภาพอนามยของประชาชนซงการด าเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดด าเนนงานในโรงเรยนเพราะโรงเรยนเปนสถาบนสขภาพท'ตองพฒนาควบคไปกบการเรยนเพอใหโรงเรยนเปนสถานททสามารถสงเสรมสขภาพทดใหแกเดก ครอบครวบคลากรของโรงเรยนและสมาชกในชมชน ดงนนโรงเรยนสงเสรมสขภาพจงเปนจดเรมตนของความเปนอยอยางมสขภาพดไมเพยงแตนกเรยนเทานน แตเพอชมชนทงมวลดวยโดยใหโรงเรยนสงเสรมสขภาพมบทบาทดงน

1. พฒนาสขภาพอนามยและการเรยนรของนกเรยน คร บคลากรในโรงเรยนและสมาชกชมชนภายใตการบรหารจดการของโรงเรยน

2. ประสานการมสวนรวมของผเกยวของทงดานการศกษา สาธารณสขและชมชนเพอใหผอยอาศย ผศกษาและผทท างานในโรงเรยน/ชมชน สามารถดแลสขภาพของตนเองและของผอนมพฤตกรรมสขภาพทถกตองทามกลางสงแวดลอมท'เออตอการมสขภาพดสขภาพท'ดยอมเปนพนฐานตอการพฒนาคณภาพชวต โดยเฉพาะส าหรบเดกในวยเรยนหากสขภาพรางกายไมแขงแรงยอมเปนอปสรรคตอการเลาเรยน อกทงผปกครองนกเรยนบางรายขาดการดแลเอาใจใสในการรกษาสขภาพอนามยใหกบนกเรยน ดงนนการมงเนนคณภาพชวตของเดกในวนนจงจ าเปนตองใหความรความเขาใจ ประสบการณ ตลอดจนการฝกปฏบตในดานสขภาพอนามยใหกบนกเรยนอยางถกตองสม าเสมอใกลชด จนเกดเปนสขนสย จะสามารถลดปญหาดานสขภาพอนามยของนกเรยนได เชน ปญหาการขาดเรยนของนกเรยนอนเน องมาจากผปกครองนกเรยนมฐานะยากจน ขาดความรดานสขภาพอนามย ขาดความเอาใจใสตอสขภาพตนเอง และคนในครอบครว นกเรยนทเจบปวยไมไดรบการรกษาทถกวธ ปญหาสภาวะน าหนกต ากวาเกณฑมาตรฐาน ภาวการณขาดสารไอโอดน ซงแสดงอาการ คอพอก การปวยและการตายดวยโรคไขเลอดออก ปญหาทางดานทนตสขภาพ เปนตน จนสามารถท าใหเดกวยเรยนมรางกายแขงแรง สมบรณ และมความพรอมทพฒนาดานอนๆ คอ รางกาย สตปญญา และอารมณ

สรปวาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ เปนโครงการทมแนวคดรวมกนในระดบโลกกระทรวงสาธารณสขรวมกบกระทรวงศกษาธการรบแนวคดมาด า เนนการเพอใชเปนกลยทธ

DPU

35

ในการพฒนาสขภาพอนามยของประชาชนเปนจดเรมตนของการเปนอยอยางมสขภาพด ของนกเรยนและประชาชนทงมวล

ส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราชเขต 1 จงไดมนโยบายใหสถานศกษาในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา เขารวมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทกโรงเรยนโดยจดใหมการใหความรเกยวกบการสงเสรมสขภาพควบคกบการปองกน รกษาเบองตนตลอดจนใหบรการและใหการสนบสนน วสดอปกรณเพอการเฝาระวงดานสขภาพอนามยนกเรยน ความหมายของโรงเรยนสงเสรมสขภาพ มนกวชาการหลายทานท 'ไดใหความหมายของโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ดงน (หทย ชตานนท,2540: 17)ใหความหมายโรงเรยนสงเสรมสขภาพไววาเปนโรงเรยนทมจดประสงคในการสงเสรมและคมครองสขภาพของประชากรโรงเรยนโดยการกอใหเกดสงแวดลอมทเอออ านวย การจดใหมการเสรมสรางประสบการณตางๆ แบบผสมผสานและสนบสนนซงกนและกนเพอใหสอดคลองกบเป าหมายและคานยมตางๆของโรงเรยน (บวร งามศรกล,2542: 2) ใหความหมาย โรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง โรงเรยนทมขดความสามารถตลอดเวลาเพอใหโรงเรยนเปนสถานท ทมสขลกษณะทด ส าหรบกลมเปาหมายในโรงเรยนเพอการเรยนร การท างานและการเปนทอยอาศย (ส านกงานสงเสรมสขภาพ,2545: 8) ใหความหมาย โรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง โรงเรยนทมขดความสามารถแขงแกรง มนคง ทจะเปนสถานททมสขภาพอนามยท'ดเพอการอาศยและการท างาน โดยประสานการมสวนรวมของผเกยวของทงดานการศกษาสาธารณสขและชมชนเพอใหผทอยอาศย ศกษาและท างานในโรงเรยนและชมชนสามารถดแลสขภาพของตนเองและผอนรวมทงมพฤตกรรมสขภาพทถกตองทามกลางสงแวดลอมทเออตอการมสขภาพด (รชน ณ ระนอง,2544: 1) ใหความหมาย โรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง โรงเรยนทมขดความสามารถแขงแกรง มนคง ท'จะเปนสถานททมสขภาพอนามยทดเพอการอาศย ศกษาและท างาน โดยมหนาทพฒนาสขภาพอนามยและการเรยนรของนกเรยน คร บคลากรในโรงเรยนและสมาชกในชมชนภายใตการบรหารจดการของโรงเรยนและประสานการมสวนรวมของผทเกยวของทงดานการศกษาและท างานในโรงเรยนและชมชนสามารถดแลสขภาพของตนเองและผอนรวมทงมพฤตกรรมสขภาพทถกตอง ทามกลางสงแวดลอมทเออตอการมสขภาพด (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข,2547: 8)ไดใหความหมาย โรงเรยนสงเสรมสขภาพ คอ โรงเรยนท'มขดความสามารถแขงแกรง มนคง ทจะเปนสถานททมสขภาพอนามยทดเพอการอาศย ศกษาและท างานมงเนน การเสรมสรางสขภาพและการปองกนโรคทเปนสาเหต การตายและความพการใหนกเรยน คร บคลากรในโรงเรยนสมาชกในครอบครว และชมชนเพอทกคนสามารถดแลตนเอง ตดสนใจควบคมสภาวะแวดลอมทมผลตอสขภาพและสรางสภาวะท เออ ตอสขภาพ

DPU

36

ส านกสงเสรมสขภาพ (2545: 9) ไดใหความหมายไวดงน โรงเรยนสงเสรมสขภาพคอ โรงเรยนทมความรวมมอรวมใจกนพฒนาพฤตกรรมและสงแวดลอมใหเออตอสขภาพอยางสม าเสมอ เพอการมสขภาพดของทกคนในโรงเรยน ภาพลกษณของโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตามท กรมอนามย (2542: 10) ไดเสนอไวดงน

1. โรงเรยนทนกเรยนทกคนอยากไปโรงเรยน 2. โรงเรยนทนกเรยนมสขภาพด 3. โรงเรยนทนกเรยนมผลสมฤทธทางการศกษา 4. โรงเรยนทเปนท'ชนชอบของชมชนและชมชนใหความรวมมอ สรปไดวา โรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง โรงเรยนทมขดความสามารถแขงแกรง

มนคงในการสนบสนนการศกษาดานสงแวดลอมมจดประสงคเพอใหทกคนมความสามารถในการปฏบตทจะควบคมและเสรมสรางสขภาพตนเองและเปนสถานททมสขภาพอนามยทเหมาะสมเพอการอยอาศยและการท างาน มบทบาทหนาทเปนจดเรมตน ศนยรวมของการพฒนสขภาพนกเรยน คร บคลากรทกคนในโรงเรยนและสมาชกอนในชมชนและเปนศนยกลางในการสรางเสรมความเขาใจสงเสรมใหผปกครอง บคลากรในโรงเรยนและชมนรวมกบหนวยงาน องคกรในทองถนรเรมสรางสรรคพฒนาสขภาพนกเรยนและชมชน

2. แนวคดเกยวกบโรงเรยนสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2544: 7)โรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนสถาบนทาง

สงคมพนฐานหนงมหนาทพฒนาคนเพอชวยใหคนมศกยภาพและสามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางปกตสข ซงโรงเรยนเปนแหลงรวมของศาสตรสาขาตางๆ เปนแหลงผลตและเลอกสรรคนใหชมชนตามความตองการของชมชนรวมทงเปนทรวมของเดกในชมชนโรงเรยนจงเปนศนยกลางของการพฒนาทกๆ ดานแนวคดใหมในการพฒนาสขภาพเดกควบคกบการศกษาจงเกดขนโดยมงหวงทจะใหโรงเรยนเปนศนยกลางของการเปลยนแปลงพฤตกรรมทเหมาะสมและพฒนาสขภาพทด ใหกบผปกครองและสมาชกในชมชนมาจากครอบครวและสงแวดลอมทแตกตางกนมวถชวต คานยม ความเชอบางอยางคลายคลงกนบางอยางแตกตางกน ซงเปนปจจยส าคญตอ การเกดโรคภยไขเจบทงโรคตดตอและโรคไมตดตอทมสาเหตมาจากพฤตกรรมและสงแวดลอมวยเดกเปนวยทก าลงเจรญเตบโตเปนผใหญและงายตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมสอดคลองกบสภาษตท วา “ไมออนดดงาย ไมแกดดยาก” ถาจะมงแกไขพฤตกรรมหรอสรางพฤตกรรมทดแกเดกโดยเดกไมไดแบบอยางทดจากคร พอแมและผปกครองตลอดจนผใหญในชมชนแลวการสรางพฤตกรรมและปรบเปลยนพฤตกรรมเปนไปไดยากและไมคงทนถาวร โรงเรยนจงเปนสถานททเหมาะสมและส าคญมากแหงหนงตอการสรางสขภาพในดานการใหความร ปลกฝงเจตคตและสรางเสรมทกษะท

DPU

37

กอใหเกดพฤตกรรมสขภาพทถกตองส าหรบนกเรยน คร บคลากรของโรงเรยนและชมชน แนวคดโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนการเรมตนกระบวนการสรางความสามารถใหแกบคคลและชมชนทจะเพมสมรรถภาพในการควบคมมลเหต ปจจยตางๆทกอใหเกดโรคหรอควบคมปจจยตางๆใหมประโยชนตอการสงเสรมหรอการทจะท าใหเขามความปกตสขทางดานรางกายจตใจ สงคม มการด าเนนงานรวมกนทกๆ ฝายเพอใหเกดกระบวนการสงเสรมสขภาพทมสถาบนการศกษาคอโรงเรยนเปนกญแจส าคญเปนสถานททใชปฏบตการหรอใชด าเนนการเพอใหเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ คอเปนโรงเรยนและชมชนทมความสามารถมสมรรถนะสงทจะควบคมปจจยตางๆ ทจะกระทบถงสขภาพอนามย การรวมมอ ใหโรงเรยนสามารถใชศกยภาพทงหมดทมอยเพอพฒนาสขภาพอนามยของนกเรยน บคลากร ในโรงเรยนตลอดจนครอบครวและชมชน โรงเรยนสงเสรมสขภาพประกอบดวยคณลกษณะส าคญ 6 ประการคอ (นนทา อวมกล และคณะ,2543: 9)

1. สงเสรมสนบสนนใหเจาหนาท ดานการศกษาและสาธารณสข คร นกเรยน ผปกครอง และผน าชมชน มสวนรวมในการสงเสรมสขภาพรวมกบครอบครวและชมชนทเกยวของกบโรงเรยน

2. ใชความพยายามในการจดใหมสงแวดลอมทเออตอสขภาพและความปลอดภย การจดสงแวดลอมทางกายภาพและสงคม มบรรยากาศท เอออาทร เชอมนเคารพซงกนและกนสนบสนนความตองการทงรางกายจตใจและอารมณ มสนามเดกเลนทปลอดภย

3. จดใหมการสอนสขศกษาหลกสตรทชวยปรบปรงความรความเขาใจของนกเรยนในเรองสขภาพอนามยและสขนสยซ งชวยใหนกเรยนมทางเลอกท เหมาะสมดานสขภาพและมพฤตกรรมทเออตอสขภาพไปตลอดชวต

4. จดใหเขาถงบรการสขภาพการใหบรการทมประสทธผลมากทสดในโรงเรยน 5. ด าเนนการตามนโยบายและขอปฏบตในการสงเสรมสขภาพ นโยบายมงใหกจกรรม

และทรพยากรตางๆ เปนไปเพอการสงเสรมสขภาพ นโยบายทใหการรกษาพยาบาลอยางเสมอภาคเทาเทยมแกนกเรยนทกคน นโยบายการตอตานการบรโภคสรายาเสพตดและการปฐมพยาบาล

6. ความพยายามในการปรบปรงสขภาพอนามยของชมชนมงเนนในสวนท เกยวของกบสขภาพชมชน สงเสรมสนบสนนการมสวนรวมของผปกครองและชมชน แนวคดโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนแนวคดทกวางขวางและครอบคลมดานสขภาพอนามยในทกแงทกมมของชวตทงในโรงเรยนและชมชน นนคอ ความรวมมอกนผลกดนใหโรงเรยนใชศกยภาพทงหมดท'มอยเพอพฒนาสขภาพของนกเรยน บคลากรในโรงเรยนตลอดจนครอบครวและชมชนใหสามารถน ามาประยกตใชในชวตประจ าวน ดแลใสใจสขภาพของตนเองและผอนตดสนใจและควบคมสภาวการณและสงแวดลอมท'มผลกระทบตอสขภาพ (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข,2546: 9)

DPU

38

และแนวคดดงกลาวไดกอใหเกดโอกาสในการพฒนานโยบายระเบยบและโครงสรางการสงเสรมสขภาพทกเรองทโรงเรยนและชมชนสามารถด าเนนการรวมกน การท างานเปนทมโดยมผน าทเขมแขงทกคนมสวนรวมแสดงความคดเหนและตกลงกนในเปาหมายตางๆ ภายใตการผสมผสานแนวคดของการพฒนาดานการศกษาและดานสขภาพจงสรปไดวาโรงเรยนเปนสถาบนของชมชนทมหนาทพฒนาพฤตกรรมทพงประสงคแกสมาชกชมชนเพอใหสามารถด ารงชวตอยางมความสข การสงเสรมสขภาพจงเปนหนาทของโรงเรยนดวย ตลอดจนมหนาทพฒนาสขภาพอนามยของสงแวดลอมและประชากรในชมชน

สรปไดวาแนวคดโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนแนวคดทกวางขวางและครอบคลม ดานสขภาพอนามยในทกแงทกมมของชวตทงในโรงเรยนและชมชน นนคอ ความรวมมอกนผลกดนใหโรงเรยนใชศกยภาพทงหมดทมอยเพอพฒนาสขภาพของนกเรยน บคลากรในโรงเรยนตลอดจนครอบครว โดยก าหนดหนาทบทบาทของฝายตางๆ และมเปาหมายผลทคาดวาจะไดรบไวอยางชดเจนในการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

3. กลวธการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ การด า เนนงานโรงเรยนสง เสรมสขภาพอาศยกลวธหลก 4 ประการ ดงน

(กรมอนามย,2544ข: 12-15) 1) การชแนะ (Advocacy) การชแนะเปนการใหขอมลขาวสารแกสาธารณชน เพอให

เกดความตระหนกในสงคมเกยวกบการสรางสขภาพ ดงนนทกหนวยงานทเกยวของรวมทงองคกรทองถนและชมชน จ าเปนตองไดรบการชแนะใหเกดความเขาใจในแนวคดและหลกการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ และเผยแพรออกไปใหมากทสดทจะท าได เพอใหบคลากรตางๆ เขาใจ เหนคณคาและสามารถน าไปปฏบต

2) การสรางหนสวนและภาค (Partnerships and Alliances) ความส าเรจในการสรางโรงเรยนสงเสรมสขภาพขนอยกบความสามารถในการประสานความคดและความรวมมอระหวางทกหนวยงานของสงคมทงในระดบทองถน ระดบอ าเภอ และระดบจงหวด เพราะความรวมมอจากทกฝายจะชวยกนระดมความคดในการจดการกบปจจยเชงซอนทเปนอปสรรคตอการพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพ สงส าคญล าดบแรกคอการสรางภาคทยงยนระหวางหนวยงานสาธารณสข และดานการศกษารวมกบองคกรตางๆ ในทองถนทงภาครฐและเอกชน ซงองคกรเหลานนตองเกดความสนใจในการสงเสรมสขภาพโดยโรงเรยนแลวรวมกนสรางกลไกท เออตอการวางแผนและด าเนนการวางแผนและด าเนนการ มการก าหนดตวบคคล ซงสามารถรบผดชอบ ใหเวลา และสามารถท าหนาทในภาครวมกบหนวยงานอนได ภาคทเขมแขงไมเพยงแตเปนการวางรากฐานทจ าเปนเพอการชแนะเทานนแตยงชวยในการะดมและประสานทรพยากรดวย ดงนนเพอใหเกดการ

DPU

39

สงเสรมสขภาพโดยโรงเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ ภาครวมจงเปนหวใจส าคญโดยเฉพาะอยางยงในระดบปฏบต ซงชมชนและโรงเรยนจงเปนภาคหลกในเรองน

3) การเสรมสรางความเขมแขงในระดบทองถน (Strengthening Local Capacity)เปนการด าเนนการเพอเพมศกยภาพใหประชาชน องคกรทองถนและโรงเรยนทมความสนใจไดมความสามารถพอทจะด าเนนการพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพได ถงแมหนวยงานตางๆในระดบจงหวด อ าเภอ จะเหนความส าคญและก าหนดแผนทดเพยงใดแตหากระดบทองถนยงขาดความเขมแขง ยอมเปนอปสรรคในการพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ดงนน แผนงานพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพในระดบตางๆ จงจ าเปนตองมแผนงานพฒนาบคลากรและแผนการสรางศกยภาพของชมชนและโรงเรยนดวย แตละหนวยงานในจงหวดอาจน าแผนงานโครงการท 'มอยแลวมาพจารณาปรบใหสอดคลองซงกนและกน หรออาจใชกลวธอนๆ ทมงหมายใหประชาชนและโรงเรยนไดใชศกยภาพทมอยอยางเตมท'เพอการพฒนาสขภาพ

4) การวจย ตดตาม และประเมนผล (Research, Monitoring and Evaluation) ทกระดบทกหนวยงานมสวนรวมในการพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพควรมแผนงานท 'ตรงประเดน และมประสทธภาพ สามารถออกแบบใหมการวจยและประเมนผลไดเพอชวยในการตดตามและปรบแผนงาน จากกลวธการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ จะเหนไดวา การด าเนนงานจะตองม การชแนะใหสาธารณชนเหนคณคาความส าคญเพอการสรางหนสวนและภาคในการเขามามสวนรวม พรอมทงสรางความเขมแขงโดยการปรบแผนงานโครงการใหสอดคลองซงกนและกน แผนงานออกแบบใหมการวจยและประเมนผลไดเพอปรบปรงแกไขตอไป

4. กระบวนการและขนตอนด าเนนการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ขนตอนสโรงเรยนสงเสรมสขภาพ (กรมอนามย,2544ข: 14-18) 1) สรางความสนบสนนของชมชนและทองถนเพอกอใหเกดโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

การสรางโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตองการความสนบสนนอยางกวางขวางมาจาก ผเกยวของทงในโรงเรยนและชมชน กาวแรกทส าคญในการสนบสนนกคอ การชแจงท าความเขาใจให ทกฝายรบทราบถงความส าคญ วธการประโยชนทไดรบตอนกเรยน ครอบครวและชมชนในภาพรวม และโรงเรยน กาวถดไปคอเพมฐานการสนบสนนโดยการระดมความคดเกยวกบโรงเรยนสงเสรมสขภาพจากบคคลในวงกวาง เชน ผน า ชมชน ผปกครอง นกเรยน อาจเชญชวนประชาชนทวไปมารวมประชมอยางไมเปนทางการ หรอออกไปพบปะปรกษาหารอในโอกาสตางๆ ในชมชน เพอเปนการเรยกแรงสนบสนนในการด าเนนการขนตอไป

2) จดตงคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยนหรอทมอนามยโรงเรยน รวบรวมกลมผสนใจในงานสงเสรมสขภาพ และการพฒนาการเรยนของนกเรยนประมาณ 8-10 คน เพอ

DPU

40

แตงตงเปนคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน หรอชอเรยกอนใดทคลายคลงกน เชน คณะกรรมการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ คณะกรรมการอนามยโรงเรยน ทมอนามยโรงเรยน คณะกรรมการดงกลาวอาจประกอบดวยครใหญ สมาชกคณะกรรมการโรงเรยน คร ผปกครอง ผน าชมชน ผแทนองคกรทองถน ผน าหนวยงานราชการในทองถนและผน าองคกรเอกชนและธรกจในชมชน เมอบคคลเหลานรวมเปนคณะกรรมการจะชวยชแนะโอกาสและ แนวปฏบตเพอพฒนาโรงเรยนไปสโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

3) จดต งคณะกรรมการทป รกษาชมชน คณะกรรมการท ป รกษาชมชนควรประกอบดวยผน าตางๆ ของชมชนในพนทโรงเรยนตงอยซงเปนผมความเขาใจเกยวกบปจจยทมตอภาวะสขภาพ และมความตงใจแนวแนทจะสนบสนนการด าเนนงาน จะท างานรวมกบโรงเรยนในเผยแพรขาวสารดานสขภาพทมผลกระทบในวงกวาง การปรบปรงบรการสขภาพ การผลกดนใหเกดสมพนธภาพทดระหวางโรงเรยนกบผปกครองและผน ากลมตางๆ ในชมชน ระดมการสนบสนน รวมทงชวยประเมนปญหาสขภาพและโอกาสในการแกปญหา นอกจากน นในกระบวนการสรางความคดและความสนใจของชมชนตอ การด าเนนงานสโรงเรยนสงเสรมสขภาพ อาจตองเผชญกบความขดแยงหรอการตอตานในระยะแรก หากไดสรรหาผเขมแขงหรอผท เปนทยอมรบจากทกองคกรในชมชนมาเปนคณะกรรมการทปรกษากจะสามารถไกลเกลยขอขดแยงตางๆ ไดอกดวย

4) วเคราะหสถานการณ เมอไดจดตงคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยนและคณะกรรมการทปรกษาชมชนเรยบรอยแลว สงทจะตองท าตอไปกคอการตรวจสถานการณในปจจบนของทองถน วาไดด าเนนการใดๆ ไปบางแลวในการสงเสรมสขภาพ มปญหาสขภาพใดบางทปองกนได โอกาสทจะใชแกปญหามอะไรบาง ทรพยากรทจะใชแกปญหาเหลาน ค าตอบทไดจะใชเปนขอมลดบ เพอจดล าดบความส าคญของแผนปฏบตการ การวเคราะหสถานการณอาจแบงเปน 2 หวขอใหญๆ ดงน

4.1) ประเมนการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในปจจบนของโรงเรยน เพอใหทราบวามสงใดทก าลงด าเนนการอยบาง และจะใหโอกาสนในการขยายการด าเนนงานเพอสรางพนฐานของการสงเสรมสขภาพในโรงเรยนและชมชนไดอยางไร กจกรรมใดบางทประสบผลส าเรจ และกจกรรมใดบางทลมเหลวในอดต มกจกรรมใดท ใหบทเรยนทมคณคาแกการน าไปใชแกไขปรบปรง

4.2) ประเมนปญหา นโยบาย และทรพยากรของชมชน ขอมลตางๆ อาจรวบรวมไดจากแหลงทมอย เชน โรงเรยน คลนก โรงพยาบาล สถานอนามย แตถาไมมขอมลจากแหลงดงกลาว สมาชกทมอาจใชวธส ารวจหรอสมภาษณนกเรยน ผปกครอง คร เจาหนาทสาธารณสข

DPU

41

ผแทนชมชน เพอใหสามารถระบสภาพปญหาทส าคญของชมชนไดควรตรวจสอบดวานโยบายและกฎหมายรวมทงระเบยบปฏบตในระดบชาต ระดบจงหวด อ าเภอ ชมชน และโรงเรยนมผลตอสขภาพอยางไร

5) ก าหนดจดเรมตนในการด าเนนงาน ถงขนตอนนคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยนจะมขอมลทท าให มองเหนภาพโรงเรยนและชมชนในวงกวาง ขนตอไปกคอการสรางวสยทศนเพอการเปลยนแปลงรวมกนโดยอาจมการประชมระดมสนองระหวางแกนน าโรงเรยนและชมชน รวมทงสมาชกคณะกรรมการทปรกษาชมชน เพอค าถามทวา

5.1) ขอมลทรวบรวมไดบอกใหทราบถงโอกาสอะไรบางทสรางสขภาพ 5.2) จะใชลกษณะส าคญของโรงเรยนสงเสรมสขภาพอยางไร เพอด าเนนการให

ตรงกบโอกาสทมอยอยางมประสทธeภาพ 5.3) คาดหวงผลส าเรจเพยงใดในแตละชวง 1-3 ป หรอ 5 ป

6) จดท าแผนปฏบตการ การสรางโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนงานทตองใชเวลา โรงเรยนอาจเกดการไดเพยงเรองเดยวในระยะแรก แตโครงการระยะสนทประสบผลส าเรจเพยง 2-3 โครงการกสามารถเปนตวอยางทดของความส าเรจตอไปในไมชาเรองทจะท าในระยะแรกควรมาจากการน าขอมลจรงมาวเคราะห และจดล าดบความส าคญของปญหา โดยเปนขอตกลงรวมกนในคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน และคณะกรรมการทปรกษาชมชนแลวน าเสนอแผนการปฏบตงานสงเสรมสขภาพบรรจในแผนพฒนาโรงเรยนแตละป โดยก าหนดเปาหมาย วตถประสงค และขนตอนการด าเนนการ และมอบหมายความรบผดชอบแตละขนตอนใหตรงตามทกษะและประสบการณของแตละคน พรอมทงพจารณาก าหนดความชวยเหลอ และเงนทนไวในแผนอยางชดเจน

7) ด าเนนการตดตามและประเมนผล เมอไดด าเนนงานตามแผนไประยะหนงโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะตองแสดงใหเหนวาไดด าเนนการบรรลเปาหมายทตงไวอยางไรบาง อาจสามารถท าไดโดยตดตามความกาวหนาดวยการจดใหมการประชมสม า เสมอ แลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางผเกยวของจะชวยใหทกฝาย ไดชวยกนตดสนใจในการปรบแผนงานเพอด าเนนงานในอนาคตโดยตรงตอผท'รบผดชอบ เพอเรงรดการด าเนนการและรวมกนแกไขปญหาอปสรรคทอาจเกดขน

8) พฒนาเครอขายระดบทองถน โรงเรยนทเรมเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงไดด าเนนการประสบผลส าเรจในบางเรองควรแสดงผลส าเรจใหสาธารณชนทราบ และรวมแสดงความยนดในความส าเรจของโรงเรยนพรอมทงแสดงใหผอนไดทราบขนตอนการด าเนนงานของโรงเรยนเพอเปนตวอยางของโรงเรยนอนน าไปปรบใช นอกจากนน ยงตองมองไปขางหนาวายงม

DPU

42

เปาหมายและวตถประสงคอนอกหรอไมทควรก าหนดในแผนป ตอไป โรงเรยนในจงหวดหรออ าเภอเดยวกนทประสบผลส าเรจไปแลวแมในบางกจกรรม ควรรวมตวกนเปนเครอขายโรงเรยนสงเสรมสขภาพของอ าเภอและจงหวดเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณ พรอมทงก าหนดความรบผดชอบ ขอบเขต กลวธในการเขารวมเครอขาย และชกจงใหโรงเรยนอนกาวไปสโรงเรยนสงเสรมสขภาพรวมกน ในระยะตอไปอาจเชอมโยงเครอขายระดบชาต และนานาชาต อนเปนการพฒนาสขภาพเขาสระดบสากลในทสด สรปไดวากระบวนการและขนตอนด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โดยเรมจากการสรางความตระหนกใหชมชนและทองถนเหนความส าคญของสขภาพ จดตงคณะกรรมการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ด าเนนการโรงเรยนสงเสรมสขภาพโดยเรมจากการวางแผนด าเนนงาน (Plan) การปฏบตการ (Do) การตรวจสอบทบทวนและประเมน (Check) การปรบปรงแกไขและพฒนา (Action)

2.3.2 ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค 2.3.2.1 แนวคดเกยวกบการพฒนาคณธรรมจรยธรรม 1. ความหมายของคณธรรม จรยธรรม ความหมายของคณธรรมจรยธรรม สามารถ

แยกออกเปน 2 ดาน คอ ความหมายของคณธรรมและจรยธรรม มนกวชาการและผ รไดใหความหมายไวพอจะกลาวได ดงน ความหมายของคณธรรม ค าวาคณธรรมนน มผใหความหมายไวในทศนะทแตกตางกนออกไปดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2546: 253) ใหความหมายของคณธรรมไววา คณธรรม หมายถง สภาพคณงามความด

ดวงเดอน พนธมานวน (2543: 2) ใหความหมายของคณธรรม ไววา คอสงทคนสวนใหญในสงคมเหนวาด เชน ความซอสตย วนย ประหยดและไดรบการยอมรบ ซงคณธรรมนจะตองมการปลกฝงกนมาตงแตเดก

ศนยสงเสรมจรยธรรม ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2542: 1) ไดใหความหมายของคณธรรมไววา คอ สภาพคณงามความด ดงนนมาตรฐานทางคณธรรมจงแปลวา สงทถอเอาเปนหลกส าคญเทยบทางสภาพคณงามความด โดยทวไปมกใชในลกษณะนามธรรมหรอสงทแสดงถงคณงามความดทางจตใจ

นอกจากน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ (2550: 33-39) ไดก าหนด 8 คณธรรมพนฐานขนเพอเปนแนวทางใหกบสถานศกษาไดน าไปประยกตใชตามเหตการณและปญหาในทองถนของตน เพอใหเกดผลดทงตอตนเอง ครองครว ชมชนและประเทศชาต ดงน คอ 1) ขยน 2) ประหยด 3) ซอสตย 4) มวนย 5) สภาพ 6) สะอาด 7) สามคค และ 8) มน าใจ จากความหมายของคณธรรมทกลาวมา พจารณาไดวา คณธรรมม

DPU

43

ลกษณะ 3 ประการ คอ คณธรรมเปนคณงามความด คณธรรมเปนพฤตกรรมทเกดจากการมส านกในจตใจของบคคลและคณธรรมเปนสงทมประโยชนตอผปฏบตและตอสงคม คณธรรม หมายถง คณความดของบคคลทไดกระท าไปดวยความส านกในจตใจ ซงเปนประโยชนตอตนเองและสงคม

3.2.1.2 ความหมายของจรยธรรม ค าวา จรยธรรมนน นกการศกษา นกปราชญ และนกการศาสนาไดใหค าจ ากดความเกยวกบจรยธรรมไวหลายความหมาย ดงตอไป

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2546: 291) ไดใหความหมายของจรยธรรมไววา หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม

พระธรรมปฎก (2543: 4-8) กลาวถง ความหมายของจรยธรรมวา จรยธรรม หมายถง การด าเนนชวตทประเสรฐซงประกอบดวยศล สมาธ และปญญา

ไพฑรย สนลารตน (2542: 88) กลาวถงความหมายของจรยธรรมไววา จรยธรรม ประกอบดวยค า 2 ค า คอ จรยะ และ ธรรม ค าวา จรยะ หมายถง ความประพฤตหรอกรยาท ควรประพฤต สวนค าวา ธรรม มความหมายหลายอยาง เชน คณความด หลกค าสอนทางศาสนา หลกปฏบต เมอน าค าทงสองมารวมกนเปนจรยธรรม จงไดความหมายตามตวอกษรวา หลกแหงความประพฤต หรอแนวทางของการประพฤต

พยงศกด จนทรสรนทร (2541: 1) กลาววา การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมในโรงเรยนหรอสถานศกษา นบไดวาเปนหลกการทชอบดวยเหตผล เปนพลงทปลกเราบ ารงคนใหมคณภาพในการเปนสมาชกทดของสงคม มจตส านกรบผดชอบตอหนาทมนษยชน ธรรมเปนหลกแหงความจรงทมอยในธรรมชาตไมวาสถาบนการศกษาใดกตาม การเปลยนแปลงทงหลายทชอบดวยเหตผลยอมอยในหวงแหงธรรมทงสน สงทงหลายอนเปนองคประกอบของกระบวนการชวตจงอยอยางสมพนธกนและสมดลกน

ทศนา แขมมณ (2541: 10)(อางถงใน นวรตน วงศโสภา,2544: 17) กลาววา ถาหากประเทศชาตของเราตองการทจะแกไขปญหาวกฤตทางคณธรรมจรยธรรมและคานยมของสงคมอยางจรงจงจ าเปนอยางยงททกฝายทงบคลากรทรบผดชอบการศกษาในระบบหรอนอกระบบหรอการศกษาตามอธยาศยกตาม จะตองหนมารวมมอกน เพอน าวธการตางๆ มาด าเนนการอยางจรงจงและตอเนอง ปญหาในการแกไขปญหาทางคณธรรม จรยธรรมและคานยมนไมไดขนอยกบการขาดวธการทจะสงสอน อบรมหรอพฒนา แตสาเหตนนมาจากหลายประการดวยกน อยาง เชน การขาดความตระหนกในความส าคญของปญหา การขาดความรความเขาใจทแทจรง ขาดเวลา ขาดการสนบสนนจากผเกยวของ ขาดขวญก าลงใจในการด าเนนงาน การมภาระเกนก าลง และสงทพบวาขาดมากทสด คอ ขาดความรวมมอซงกนและกนในการน าเอาวธการตางๆ ไปปฏบตอยางจรงจงและอยางตอเนองจนกระทงสามารถบรรลเปาหมาย

DPU

44

3. องคประกอบในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน การจดการศกษาในโรงเรยนมจดมงหมายทส าคญ 2 ประการ คอเพอพฒนาเยาวชนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา มความรความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความคดรเรมสรางสรรคใฝร และเรยนรดวยตวเองอยางตอเนองประการหนง และมคณธรรม จรยธรรม มวฒนธรรมในการด ารงชวต รจกรกษาและสงเสรมสทธหนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาคและศกดศรความเปนมนษยสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข อกประการหนง ซงจดมงหมายทง 2 ประการจะประสบความส าเรจไดหรอไมขนอยกบการบรหารและการจดการของผบรหารโรงเรยนเปนส าคญโดยมคณะครในโรงเรยนเขารวมเปนองคประกอบสนบสนนดวยการด าเนนงานจงบรรลผลดงท พทธทาสภกข (2505: 199)(อางถงใน อรณ เสนาะคา,2548: 15) ไดแสดงความคดเหนไววาการศกษาด คอ การมจรยธรรม โดยเฉพาะจะส าเรจประโยชนตอนกเรยนไดจรง ตองม 3 องคประกอบ ไดแก มครด มวธการสอนด และมสงแวดลอมดส าหรบองคประกอบในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนมผเสนอแนะไว ดงน

สรศกด หลาบมาลา (2541: 38-39) ไดกลาวถง ผลการทดลองของ Marilyn Watson และคณะในโครงการ The Child Development Project รฐอลลนอยส ประเทศสหรฐอเมรกาวาการพฒนาจรยธรรมทเหมาะสมกบนกเรยนระดบประถมศกษามองคประกอบส าคญ 5 ประการ ซงสรปไดดงน

1. การพฒนาระเบยบวนย เปนการจดการหองเรยนใหเปนชมชนทดแลซงกนและกนแบบครอบครว (Caring community) เดกแตละคนจะมความเปนตวของตวเองมความรอบร ความอบอนและรกฎระเบยบของหองเรยนเพอสงเสรมการเรยนร และการพฒนาตนเองทาง จรยธรรม

2. การเรยนแบบรวมมอ โดยแบงนกเรยนเปนกลมยอย ตองชวยเหลอกน ซงไดทงความรและเปนการสงเสรมพฤตกรรมชวยสงคม เชน ความยตธรรม ความรบผดชอบความเหนใจและเตมใจชวยเหลอกน

3. การชวยเหลอเพอนมนษย จดเปนกจกรรมชวยมนษย ชวยสงคม ทงนอกและในโรงเรยน

4. การเขาใจผอน จดเนนอยทชวยเดกใหเขาใจสถานการณ และความรสกของคนอนทงประสบการณตรง เชน ชวยเหลอคนทกขยาก และประสบการณออม เชน อานและอภปราย ตวละครในวรรณคดและเหตการณหนงสอพมพเปนตน

5. สงเสรมพฤตกรรมชวยสงคม โดยครอธบายคานยมตางๆ ทชวยสงคม เชน รกเมองไทยใชของไทย เทยวเมองไทย พยายามน าทฤษฎไปสการปฏบต และศกษาเหตการณใน

DPU

45

วรรณคดและประวตศาสตรดวย พยงศกด จนทรสรนทร (2541: 4-5) กลาวถงวธการสงเสรมจรยธรรมในการเรยน

การสอนม 5 ขนตอน คอ 1. การใหความรขนสง ควรจะใหเดกไดรบเหตผลใหมและเหนอกวาทเคยเปนอยเดกจะ

น าไปเปรยบเทยบกบเหตผลเดม และจะเกดความขดแยง หรอความไมสมดลทางความคดความไมสมดลจะเปนเครอง กระตนใหเดกเกดมการปรบโครงสรางทางความคดของตน เกดความสมดลขนใหมจะชวยใหเดกเขาใจและยอมรบเหตผลในขนสงกวาเดม (ตามหลกทฤษฎทางจตวทยาของเพยเจท)

2. การอบรมทางศาสนา เดกควรไดรบการอบรมทางศาสนา เพอลดความเหนแกตวและเพมความเหนแกพวกพอง สวนรวม สงคม และมนษยชาต

3. การใหแสดงบทบาท เดกควรทจะไดรบโอกาสสวมบทบาทอน นอกเหนอจากทตวเองเปนอย และบทบาทนนควรเกยวของกบจรยธรรม การรบเอาความคดและความรสกของคนอนจะกอใหเกดความคดความเขาใจแตกตางไปจากเดมไมยดอยแตตนเอง (ตามหลกทฤษฎของ Kohlberg)

4. การใชอทธพลของกลมใหเกดความคลอยตาม การยกระดบจตใจของเดกนนไดจากกลมเพอนซงแสดงออกทางจรยธรรมในระดบเดยวกน เดกจะยดถอเพอนเปนแบบอยางและคลอยตามลกษณะของเพอนไปโดยงาย กลมเพอนจะเปนสอเสนอความรและเหตผลใหมในระดบทสงกวาทมอย

5. การเลยนแบบจากตวแบบ การจดตวแบบใหเกดการเลยนแบบเปนวธการศกษาหนงทมนษยใชเรยนรสงตางๆ ในชวตประจ าวน ตวแบบจะมลกษณะดงดดและมอทธพลใหเดกคลอยตามไดมาก ไดแก พอ แมผใหญและเพอน จากแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยนทนกวชาการหลายทานกลาวไว สามารถพจารณาถงแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยนไดวา การพฒนาคณธรรม จรยธรรมในโรงเรยนนน จะตองด าเนนการทกอยางเพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยนโดยเรมตงแต การแตงตงคณะกรรมการสงเสรมจรยธรรมประจ า โรงเรยนเพอท าหนาทก าหนดแผนงานควบคม ดแลการพฒนาคณธรรมจรยธรรมในโรงเรยน และด าเนนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยนโดยเนนการปฏบตจรงทงในการจดกจกรรมการเรยนการสอน สถานการณตางๆ และสภาพแวดลอม รวมทงการประพฤตตวเปนแบบอยางทดของพอแม คร และคนอนๆ ในโรงเรยน โดยมงหวงใหนกเรยนเกดความรและมคณลกษณะทพงประสงคดานคณธรรมจรยธรรม

DPU

46

สรปไดวา การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน หมายถง การด าเนนกจกรรมตางๆ ของโรงเรยนเพอปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยน

3.2.1.4 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน กจกรรมเปนสวนหนงของการใหการศกษา สถานศกษาจะตองจดกจกรรมขนเพอชวยใหนกเรยนไดแสดงความสนใจ ความถนด ตามธรรมชาตอนแทจรง กจกรรมจะเปนเครองมอชวยอบรมนกเรยนใหรจกปรบตนเองในการท างานรวมกบผอน รจกหนาท ความรบผดชอบและความเสยสละเพอสวนรวม ฝกการเปนผน าและผตามทดในระบอบประชาธปไตย เปนการสรางประสบการณตามความแตกตางของนกเรยนเพอสรางเจตคตทดและพฒนาบคลกภาพอนพงประสงค สาระทเปนองคความรของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ประกอบดวย

5 มาตรฐานการเรยนรการศกษาขนพนฐาน 1) สาระท 1 : ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

(1) มาตรฐาน ส 1.1 : เขาใจประวตความส าคญหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาตนนบถอและสามารถน าหลกธรรมของศาสนามาเปนหลกปฏบตในการอยรวมกน

(2) มาตรฐาน ส 1.2 : ยดมนในศลธรรม การกระท าความด มคานยมทดงามและศรทธาในพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

(3) มาตรฐาน ส 1.3 : ประพฤตปฏบตตนตามหลกธรรมและศาสนพธของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ มคานยมทดงามและสามารถน าไปประยกตใชใน การพฒนาตน บ าเพญประโยชนตอสงคมสงแวดลอมเพอการอยรวมกนไดอยางสนตสข (กรมวชาการ,2544: 9)

2.3.3 ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง 2.3.3.1 บทบาทสถานศกษาในการพฒนาแหลงการเรยนร

แหลงการเรยนรเปน แหลงขอมล ขาวสาร สารสนเทศ และประสบการณ ทสนบสนน สงเสรมใหผเรยนใฝเรยนใฝร แสวงหาความร และเรยนรดวยตนเอง เพอเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนรและเปนบคคลแหงการเรยนร เปนแนวคดทมงเนนใหสถานศกษาจดแหลงการเรยนรสนบสนนใหผ เรยนเรยนรในเรองความรเกยวกบตนเอง ครอบครว ชมชน ชาต สงคมโลก การใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมอยางสมดลและยงยน ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย และประยกตใชภมปญญาทองถน สถานศกษาจงตองตระหนกในการพฒนาแหลงการเรยนรทตอบสนองเจตนารมณ โดยใชแหลงการเรยนรทมอยแลวในสถานศกษาและทองถนเปนหลก ไมเนนการจดแหลงเรยนรขนใหม ซงสถานศกษามบทบาทดงน

DPU

47

การบรหารสถานศกษาขนพนฐานทเปนนตบคคลไดก าหนดแนวทางการปฏบต เกยวกบการพฒนาแหลงเรยนรของสถานศกษา (กระทรวงศกษาธการ,2546: 36) ไวดงน คอ

1. ส ารวจแหลงการเรยนรทเกยวของกบการพฒนาคณภาพการศกษาทงในสถานศกษา ชมชน ทองถน ในเขตพนการศกษาและเขตพนทการศกษาใกลเคยง

2. จดท าเอกสารเผยแพรแกคร สถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนอน ทจดการศกษาในบรเวณใกลเคยง

3. จดตงและพฒนาแหลงการเรยนรรวมทงพฒนาใหเกดองคความรและประสานความรวมมอกบสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานสถาบนสงคมอนทจดการศกษา ในการจดตงสงเสรมพฒนาแหลงการเรยนรทใชรวมกน

4. สงเสรม สนบสนนใหครใชแหลงการเรยนรทงในและนอกโรงเรยนในการจดกระบวนการเรยนรโดยครอบคลมภมปญญาทองถน

2.3.3.2 แนวทางการบรหารแหลงการเรยนร การบรหารสถานศกษาปจจบนเนนการบรหารคณภาพ ตามวงจรเดมมง (Deming Cycle

: PDCA) ซงสถานศกษาสามารถน ามาใชในการบรหารแหลงการเรยนร เพอใหการจดแหลงการเรยนรในสถานศกษามคณภาพ การบรหารคณภาพจะท าใหการบรหารงานพฒนาแหลงการเรยนรในสถานศกษา มการท างานทเปนระบบ และ มประสทธภาพชวยสงเสรมการใชแหลงการเรยนรบรรลเปาหมายตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ระบบบรหารจดการทดตามระบบวงจรคณภาพดวยการมสวนรวมของบคลากรและชมชน ประกอบดวย การวางแผน (Plan)การด าเนนงานตามแผน (Do) การตรวจสอบ (Check) การพฒนาปรบปรง (Action) (กระทรวงศกษาธการ,2544: 14) ซงสถานศกษาควรด าเนนการ ดงน

DPU

48

ตารางท 2.1 ด าเนนงานตามแผน PDCA การวางแผน การด าเนนงาน การประเมนผล การพฒนาและ

ปรบปรง 1. ตงคณะกรรมการพฒนาแหลงการเรยนร 2. ก าหนดยทธศาสตร วตถประสงคและเปาหมาย3. จดประชมบคลากร สรางความตระหนกและ รวมกนวางแผน 4. จดท าแผน โครงการ 5. ก าหนดมาตรฐาน การปฏบตงานการจด แหลงการเรยนร 6. ตรวจสอบมาตรฐาน การปฏบตงาน

1. พฒนาบคลากร 2. จดทรพยากร อปกรณและสงอ านวยความสะดวกและสนบสนนทรพยากร 3. ด าเนนงานการจดแหลงการเรยนร 4. นเทศ ก ากบ ตดต

1. การวางกรอบ การประเมน 2. ประเมนผล 3. ส รปผลและจดท ารายงาน

น าขอมลมาปรบปรงและพฒนา

ในสวนของการด าเนนงานสถานศกษาควรแตงตงคณะกรรมการด าเนนงานแหลงการ

เรยนร เชน คณะกรรมการด าเนนงานแหลงการเรยนรในโรงเรยน และในทองถน หรอก าหนดบคลากรใหมหนาทรบผดชอบเฉพาะ เพอให การด าเนนงานแหลงการเรยนรเปนไปไดอยางมประสทธภาพ สามารถสนบสนนครผสอนใหน าแหลงการเรยนรไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร และการสงเสรมผเรยนไดศกษาหาความรดวยตนเองในแหลงการเรยนรทสถานศกษาจดไว เพอสรางประสบการณการเรยนรอยางตอเนองโดยสถานศกษาควรการด าเนนการการพฒนาแหลงเรยนร ดงน

DPU

49

ตารางท 2.2 ด าเนนงานตามแผน PDCA

การวางแผน การด าเนนงาน การประเมนผล การพฒนาและปรบปรง

1. ศกษาหลกสตรและความตองการของ ครนกเรยน 2. ก าหนดยทธศาสตร วตถประสงค และเปาหมาย 3. วางแผนรวมกนระหวางผใหบรการและผใชบรการ 4. ก าหนดโครงการจดกจกรรม การจด แหลงการเรยนร 5. จดท าแผนปฏบตงาน

1. พฒนาบคลากร 2. จดท าทรพยากร สารสนเทศสอเทคโนโลย 3. ด าเนนงานใหเปนระบบ 4. ผลตคมอการใชแหลงการเรยนร 5. การจดบรการ 6. จดกจกรรแนะน าการใชและรณรงคการใชแหลงการเรยนร 4. นเทศ ก ากบตดตาม ประเมนผล

1. ก าหนดกรอบการประเมน 2. ประเมนผล 3. สรปและจดท ารายงาน

น าขอมลจากการรายงานมาพฒนาและปรบปรง

2.3.4 การพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง การปฏรปการศกษาทก าลงด าเนนการในปจจบนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พทธศกราช 2542 และกาวยางเขาสยคของการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสองแลวนน ในดานการปฏรปหลกสตรและการเรยนการสอนตามนยแหงพระราชบญญตการศกษาฉบบดงกลาวไดเนนการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญหรอทเรยกวาผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร (Learner Center) ซงกจกรรมการเรยนรดงกลาวจะใหผเรยนเปนศนยกลางแหงการเรยนร โดยมงใหผ เรยนแตละคนไดพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ มความร สามารถน าเอาประสบการณความรไปใชในชวตประจ าวนและเรยนรตอ การจดการเรยนรลกษณะดงกลาวนอกจากกจกรรมทสนบสนนใหผเรยนมคณลกษณะใฝเรยนใฝรแลว จ าเปนตองมการจดแหลง

DPU

50

เรยนรและสงอ านวยความสะดวกเพอสนบสนนการเรยนในลกษณะดงกลาวดวย กลาวกนวาหากมแหลงเรยนรทหลากหลาย จะชวยใหการปฏรปหลกสตรการสอนส าเรจได โดยครตองปฏรปปรบเปลยนวธสอนทยดเอาตวเองเปนศนยกลาง มาเปนบทบาททยดเอานกเรยนเปนศนยกลางเกยวกบการจดการเรยนรท ยดผเรยนเปนศนยกลางหรอเปนส าคญน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดใหความส าคญโดยกลาวไวในหลายมาตราดวยกน เชน (เนาวรตน ลขตวฒนเศรษฐ, 2544: 26)

มาตรา 6 พฒนาคนไทยใหสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรมมจรยธรรม วฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มาตรา 7 รจกพงตนเอง มความคดรเรมสรางสรรค ใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

มาตรา 22 นกเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได ผ เ รยนมความส าคญทสด ตองสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ

มาตรา 23 จดการเรยนรและบรณาการตามความเหมาะสมในเรองตางๆเชน ตนเอง สงคม วทยาศาสตร เทคโนโลย ศาสนา ศลปวฒนธรรม กฬา อาชพ คณตศาสตร ภาษา เปนตน

มาตรา 24 จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ใหเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน รกการอานและเกดการใฝ รอยางตอเนอง ผสมผสานสาระความรตางๆอยางได สดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา จดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยนและสงอ านวยความสะดวกใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท

มาตรา 25 จดตงแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศนยการกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนรอนอยางพอเพยงและมประสทธภาพ

มาตรา 30 ใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ สงเสรมใหผสอนสามารถวจยเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน

ดงนน โรงเรยน/สถานศกษาทกแหงทกระดบซงเปนองคกรฐานลางของภาครฐในการจดการศกษาจ าเปนตองด าเนนการตามเจตนารมณแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต อนเปนหลกการรวมกนในการจดการศกษา และในขณะเดยวกนตามจดเนนของการพฒนาการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ จากการใชกระบวนการเรยนรทหลากหลายจากแหลงการเรยนรทมอยใหเกด

DPU

51

ประสทธภาพสงสด โดยเฉพาะจดเนนตาม มาตรา 24 และมาตรา 25 ทก าหนดไวนน โรงเรยนจ าเปนตองมการจดแหลงเรยนร

ส าหรบผเรยนใหเรยนไดเตมศกยภาพและมประสทธภา พ โดยค านงถงความสอดคลองและเหมาะสมกบทองถน ดงทกระทรวงศกษาธการไดก าหนดใหสถานศกษาทเปนนตบคคลไดก าหนดแนวทางการปฏบต เก ยวกบการพฒนาแหลง เ รยนรของสถานศกษาไว ดงน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2549: 23-24)

1. ส ารวจแหลงการเรยนรท เกยวของกบการพฒนาคณภาพการศกษาทงในสถานศกษา ชมชน ทองถน ในเขตพนทการศกษาและเขตพนทการศกษาใกลเคยง(ท าทะเบยนแหลงเรยนร)

2. จดใหมแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบทงภายในและภายนอกสถานศกษาใหสอดคลองกบการจดการศกษาใหเพยงพอและสอดคลองกบการจดการเรยนร

3. จดท าเอกสารรวบรวมเผยแพรแกคร สถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคการ หนวยงานและสถาบนอนทจดการศกษาในบรเวณใกลเคยง

4. จดระบบแหลงเรยนรภายในโรงเรยนใหเชอมตอการจดการเรยนรของผเรยน เชน พฒนาหองสมดใหเปนแหลงเรยนร หรอมมหนงสอในหองเรยน

5. จดระบบแหลงเรยนรในทองถนใหเออตอการจดการเรยนรของผ เรยน ของสถานศกษาของตนเอง เชน จดท าแผนทเสนทาง ระบบเครอขายเชอมโยงหองสมดประชาชน หองสมดสถาบนการศกษา พพธภณฑ ภมปญญาทองถน

6. จดตงและพฒนาแหลงการเรยนรรวมทงพฒนาใหเกดองคความรและประสานความรวมมอกบสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานและสถาบนสงคมอนทจดการศกษา ในการจดตง สงเสรม พฒนาแหลงเรยนรทใชรวมกนวางแผนการใชรวมกน

7. ประสานความรวมมอวางแผนกบสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงานท จดการศกษาโดยสงเสรมการใชแหลงเรยนรทแตละแหงมเพอใชประโยชนใหเกดการเรยนรรวมกน

8. สงเสรมสนบสนนใหครไดใชแหลงเรยนรทงในและนอกโรงเรยนในการจดกระบวนการเรยนรโดยครอบคลมภมปญญาทองถนในกระบวนการจดการเรยนการสอนกระบวนทศนใหม (New Paradigm) ภายใตบทบญญตแหงพระราชบญญตการศกแหงชาตพ.ศ. 2542 โดยเนนผเรยนเปนส าคญ (Learner Center) นน การจดแหลงเรยนรเพอการเรยนการสอนเปนอกรปแบบหนงทจะท าใหผเรยนบรรลผลทางการเรยนซงจะมความแตกตางจากการเรยนรในรปแบบเดม (Traditional) ทผเรยนจะไดรบประสบการณทางการเรยนทเพมขนจากทไดรบจากครในชนเรยน โดยเรยนจากแหลงเรยนรทมอยหลากหลายทงภายในและนอกโรงเรยน

DPU

52

2.3.4.1 การบรหารจดการและแนวทางการพฒนาแหลงเรยนร แหลงเรยนร (Learning Resources ) ซงมทงแหลงเรยนรภายในโรงเรยน และแหลง

เรยนรภายนอกโรงเรยนหรอแหลงเรยนรชมชนนน จะมแนวทางการบรหารจดการเพอใหบงเกดประสทธภาพสงสดตอการใชในการจดการเรยนการสอน ซงตองค านงถงหลกการบรหารจดการ ส าคญทเรยกวา “หลกการบรหารแบบ 4 M’s” ดงน ( ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ,2550: 4 )

บคลากร ( Man ) ผมสวนรวมในการบรหารจดการแหลงเรยนรทส าคญไดแก ผอ านวยการโรงเรยน รองผอ านวยการโรงเรยน ครผสอนทกคน นกเรยนทกคน ผปกครอง ชมชน คณะกรรมการสถานศกษา และหนวยงาน/องคการตางๆ

งบประมาณ ( Money )การบรหารจดการแหลงเรยนรทส าคญ คอ การบรหารจดการงบประมาณใหบงเกดประโยชนสงสด คมคามากท สด โยแหลงทมาของงบประมาณคอเงนนอกงบประมาณและเงนงบประมาณ โดยใชจายตามระเบยบของทางราชการ

ทรพยากร ( Materials ) การบรหารจดการทรพยากรหรอแหลงเรยนรทงภายในและภายนอกสถานศกษา โดยมการจดท าทะเบยน เพอสะดวกในการบรหารจดการไดครอบคลม ครบถวนและเกดประโยชนสงสดจดไดดงน

แหลงเรยนรของราชการ เอกชน แหลงเรยนรภายในโรงเรยน แหลงเรยนรภายนอกโรงเรยน โดยการพฒนาของเดมหรอสรางใหม และจดเกบเปนระบบ โดยแยกเปนสอธรรมชาตและสอเทคโนโลย

การบรหารจดการ ( Management ) จดท าแผนยทธศาสตร แผนพฒนา แผนปฏบตการ/โครงการของสถานศกษา โดยการตงทมบรหารเพออ านวยการและสนบสนน การจดตงทมคร-นกเรยน เพอด าเนนการสงเสรมใหมการวจยและพฒนาใหเกดผลคมคา ยงยน โดยมงผลสมฤทธทเกดประโยชนกบผเรยนเปนส าคญสงเสรมใหมการประชาสมพนธใหเปนทรจกและใชแหลงเรยนรอยางคมคาและประสานความรวมมอกบทกองคการ

2.3.4.2 บทบาทของบคลากรกบการพฒนาแหลงเรยนร ในการบรหารจดการเพอใหแหลงเรยนรเปนแหลงทรพยากรท มคณคาในการศกษา

และการจดการเรยนรส าหรบผเรยนนน บคลากรทกคนทกฝายจะมบทบาทส าคญดงตอไปน (เนาวรตน ลขตวฒนเศรษฐ, 2544: 29 ; ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา,2550: 5 )

1. บทบาทของผบรหาร/รองผบรหารของโรงเรยน ผบรหารโรงเรยนหรอรองผบรหารของโรงเรยน จะมบทบาทส าคญตอการจดการ

เรยนรจากแหลงเรยนรดงน

DPU

53

1) ก าหนดนโยบาย วางแผนเพอสงเสรมสนบสนนการจดหา จดสราง หรอพฒนาแหลงเรยนรภายในโรงเรยน

2) สงเสรมการพฒนาบคลากรใหมความร ประสบการณในการจด การใชแหลงเรยนรทงในและนอกโรงเรยน

3) สนบสนนสงเสรมใหบคลากรทกฝายมสวนรวมในการน าเสนอผลงาน โครงงาน หรอนวตกรรมทเกดจากการศกษาหรอใชแหลงเรยนรทงในและนอกโรงเรยน

4) นเทศ ก ากบ ตดตาม ดแล และประเมนผลระบบการจดการเรยนการสอนโดยการใชแหลงเรยนรทงภายในและนอกโรงเรยน

2. บทบาทของครผสอน ครผสอนจะมบทบาทส าคญในการจดการเรยนรจากแหลงเรยนรดงน

1) รวบรวมขอมลเกยวกบแหลงเรยนรทมอยในโรงเรยนและชมชน 2) ใหค าปรกษา แนะน าผเรยนในการศกษาหาความรจากแหลงเรยนร 3) จดหา ประสานงานวสดอปกรณ เอกสารเพมเตม ใหการแนะน า และสรางขวญ

ก าลงใจ 4) ประเมนการเรยนรจากการจดกจกรรมแหลงเรยนรในภาพรวม 5) ตดตาม ชวยเหลอการด าเนนงาน แนะน าความถกตอง 6) ประยกตใช เผยแพรผลงาน สรปและประเมนผล

3. บทบาทของนกเรยน / ผเรยน นกเรยน / ผเรยนจะมบทบาทในการจดการเรยนรจากแหลงเรยนรดงน

1) ส ารวจแหลงเรยนรในโรงเรยน ชมชน และศกษาเอกสารพรอมกบจดบนทก 2) แบงกลม แบงหนาทการท างาน น าความรเสนอภายในกลม 3) ตรวจสอบขอมล ความถกตอง ศกษาคนควาจากเอกสารเพมเตมจากแหลงเรยนร

ตางๆ 4) ประเมนผลดานความร กระบวนการท างานโดยตนเอง คณะคร และผปกครอง 5) เลอกรปแบบและวธการน าเสนอผลงาน 6) เสนอผลงานการปฏบตงาน เผยแพรผลงานตอผเรยน คณะคร ผปกครอง ชมชน

สรปผลและประเมนผลการเผยแพรผลงาน

DPU

54

กลาวโดยสรปแลว บทบาทและความส าคญของบคลากรทกฝายทจะมสวนรวมใน การด าเนนการในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบใชแหลงเรยนรเปนฐาน (Learning Resources-Based ) อาจกลาวไดในภาพรวมดงตอไปน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน,2547: 4–5 )

1. ผบรหาร เปนปจจยส าคญทจะสนบสนนใหการจดการเรยนรประสบผลส าเรจมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนรโดยท าความเขาใจธรรมชาตวชา กระบวนการจดการเรยนร การวดผลประเมนผลการปฏบตงาน ตลอดจนการพฒนาสอการเยน ใหกาสนบสนนดานงบประมาณ บรหารโดยการสรางเสรมขวญก าลงใจ ด าเนนการนเทศภายใน ตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน ตลอดจนตดตามประสานหนวยงาน และบคลากรเพออ านวยความสะดวกในการจดการเรยนร

2. ผสอน เปนผท มบทบาทส าคญท สดในการจดการเรยนร ผสอนตองมความรความเขาใจในธรรมชาตวชา สามารถจดและพฒนากระบวนการเรยนรใหผเรยนมคณภาพและพฒนาไดตามศกยภาพ ประเมนผลการเรยนรไดตามสภาพจรง สรางบรรยากาศใหเออตอการเรยนร พฒนาสอ เครองมอ แหลงเรยนรใหสอดคลองกบกระบวนการเรยนร มคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณในวชาชพสง

3. ผเรยน ควรเรยนรไดเตมตามศกยภาพ มความกระตอรอรนและไดรบกระบวนการเรยนรทด มความรความสามารถทางการเรยนทเพยงพอตอการน าไปใชในชวตประจ าวน

4. ผนเทศและผใหการชวยเหลอดแล เปนผทใหค าปรกษาแนะน าในการพฒนาการจดการเรยนร ควรเปนผท รจกธรรมชาตวชา มความรความสามารถในการจดการเรยนร มเทคนควธการถายทอดความร น าเสนอสอนวตกรรมในการพฒนา ตดตามผลและ ประเมนผลพฒนาของครอยางตอเนอง

5. ผปกครอง รบร เอาใจใสดแล พยายามเรยนรรวมกบลกหลาน มความเขาใจและชวยแกไขปญหาในการเรยน

6. สภาพแวดลอม สอ แหลงเรยนรเชนหองเรยน มความพรอมในการจดกจกรรมการเรยนรอากาศถายเท แสงสวางเพยงพอ มวสดอปกรณทเออตอการเรยนร มเอกสารและมมปฏบตกจกรรมหรอเกมเสรมการเรยนรบรเวณโรงเรยน สะอาด รมรน ปลอดภย มมมหรอแหลงท ใชในการจดกจกรรมการเรยนรไดหลากหลาย ชมชน สถานทประกอบการ ภมปญญาทองถนทจะสนบสนนใหเกดการเรยนร หรอใชความรเปนพนฐานในการเรยนรเพมเตม

DPU

55

2.3.4 ดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน 2.3.4.1 การคด 1. ความหมาย ความส าคญ และปจจยทสงผลตอการคด

1.1 ความหมายของการคด (Thinking) เปนพฤตกรรมทมลกษณะเปนเอกลกษณเฉพาะของมนษย มรปแบบทซบซอน เปนผลมาจากกระบวนการทางสมอง มผใหค าจ ากดความของการคดไวดงน

ศรสรางค ทนะกล (2542: 8) ไดกลาวถงการใหค าจ ากดความของVinacke เกยวกบการคด วาเปนการจดระบบและรปแบบใหมของประสบการณทผานมาแลวใหเขากบสภาพการณปจจบน

แสงเดอน ทวสน (2545: 191) กลาววา Feldman ไดใหค าจ ากดความเกยวกบการ คดวาหมายถง การน าขอมลมาปฏบตการทางสมอง ขอมลดงกลาวอาจเปนค าพด ภาพ เสยง สญลกษณ ฯลฯ มนษย เปนสตวทร จกคด การคดของมนษยจะพฒนาเปนความคดรวบยอด (Concept) เพอน ามาใชในการตอบค าถาม แกปญหา หรอปฏบตการตาง ๆ เพอใหบรรลเปาหมาย

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544: 11-12) ใหความหมายของการคดไววา การคด เปนกลไกทางสมองทเกดขนตลอดเวลา ซงเปนไปตามธรรมชาตของมนษย ทใชใน การสรางความคดรวบยอดดวยการจ าแนกความแตกตาง การจดกลมและการก าหนดชอเรอง เกยวกบ ขอเทจจรงทได รบ และกระบวนการทใชในการแปลความหมายของขอมลรวมถง การสรปอางองดวยการจ าแนกรายละเอยด การเชอมโยงความสมพนธของขอมลทไดรบ ซงขอมลทน ามาใชอาจเปนความจรงทสมผสได หรอเปเพยงจนตนาการทไมอาจสมผสได ตลอดจนเปน กระบวนการเกยวกบการน ากฎเกณฑตาง ๆ ไปประยกตใชไดอยางมเหตผลและเหมาะสม การคดเปนผลทเกดขนจากการทสมองถกรบกวนจากสงแวดลอมสงคมรอบตว และประสบการณสวนตวดงเดมของมนษย

2. ความส าคญของการคด กรมวชาการ(2545: 1-2) ไดกลาวถงความส าคญของการพฒนาทกษะกระบวนการคดไวในคมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทยตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไววา การสอนภาษาไทยในปจจบนเปลยนแนวคดไปจากเดม ไมไดเนนการอานออกเขยนไดเพยงอยางเดยว แตจะเนนการสอนภาษาเพอ การสอสารกบผอนอยางมประสทธภาพ และใชภาษาในการแกปญหาในการด ารงชวตและปญหาของสงคมเนนการสอนภาษาไทยในฐานะเครองมอของการเรยนรเพอใหผเรยนสามารถแสวงหาความรดวยตนเอง สามารถน าความรมาใชในการพฒนาตนเอง นอกจากนนยงตองสอนภาษาเพอพฒนาความคด ผเรยนทมความคดจะตองมประสบการณและประมวลค าไดมากพอ จงจะสราง

DPU

56

ความคดไดลกซง และคดไดอยางชาญฉลาดรอบคอบขณะเดยว กนการสอนภาษาไทย จะตองเนน การรกษาภาษาไทยในฐานะเปนวฒนธรรม และถายทอดวฒนธรรมทางภาษาทบรรพบรษไดสรางสรรคในรปของหลกภาษา ซงเปนกฎเกณฑการใชภาษา วรรณคดและวรรณกรรม ผเรยนจะตองมทกษะการใชภาษาทถกตอง สละสลวยตามหลกภาษา อานวรรณคดทบรรพบรษไดสรางสรรคและสงสมมายาวนาน และอานวรรณกรรมตางๆ เพอศกษาเรองราวของชวต ทจะท าใหชวทศนและโลกทศนของผอานกวางขวางขน เขาใจสภาพสงคมและวฒนธรรม ทงในอดต ปจจบน และสงคมในอนาคตรวมถงการศกษาภมปญญาทางภาษาในทองถนตางๆ การจดหลกสตรการศกษาขนพนฐานกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ไดน าแนวคดดงกลาวขางตนมาเปนแนวทางการพฒนาหลกสตรโดยจดท าสาระการเรยนร มาตรฐานการเรยนร และมาตรฐานการเรยนรชวงชนใน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เพอเปนแนวทางใหสถานศกษาจดหลกสตร และจดการเรยนใหสอดคลองตามมาตรฐานการเรยนรทก าหนด สถานศกษาสามารถจดการเรยนรสนองความตองการของผเรยน ชมชน และทองถน และมอสระในการจดการเรยนรตามแนวทางทหลกสตรก าหนด สถานศกษาสามารถยดหยนในการบรหารหลกสตร และจดการศกษาโดยเนนผเรยนเปนส าคญ ผเรยนสามารถมสวนรวมในการวางแผนการเรยนของตนไดมากขนนอกจากน หลกสตรยงก าหนดให สถานศกษาจะตองพฒนาผเรยนใหเปนคนทมความสมบรณทงดานรางกาย จตใจ อารมณสงคม และสตปญญา เปนบคคลทมความรด มทกษะกระบวนการคด การจดการ มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทด สามารถแสวงหาความรและพงตนเอง ท างานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค และพฒนาสงคมและสงแวดลอม เพอความสงบสขของตนเองและสงคม หลกสตรการศกษาขนพนฐานจะเนนการพฒนาจตใจของผเรยน เปนส าคญ เพอใหสามารถด ารงชวตและด าเนนชวตทดงาม มความคด การปฏบตและ การตดสนใจดวยตนเอง อยางถกตอง

การพฒนาทกษะการคดจงมความส าคญมาก และจ าเปนจะตองสอนใหแกนกเรยน เพราะการคดเปนหนทางทดทสดในการแกปญหาของมนษย จงควรอยางยงทตองหนมาใหความสนใจ อยางจรงจง เพอพฒนาและเสรมสรางทกษะการคดใหแกนกเรยน ชาต แจมนช (2545: 8) ไดกลาวถงพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราชวา ทรงพระมราชด ารสเกยวกบความส าคญของการคด ความวาการคดนนอาจคดไดหลายอยาง จะคดใหวฒนะ คอคดแลวท าใหเจรญงอกงามกได จะคดใหหายนะ คอ คดแลวท าใหพนาศฉบหายกได การคดใหเจรญจงตองมหลกอาศย หมายความวา เมอคดเรองใดสงใด ตองตงใจใหมนคงในความเปนกลาง ไมปลอยใหอคตอยางหนงอยางใด ครอบง า ใหมแตความจรงใจ ตรงตามเหตตามผลทถกแทและ เปนธรรมและยงไดกลาวถงบคคลส าคญ นกการศกษา นกจตวทยาและนกคดหลายทานซงไดแสดงทศนะเกยวกบความส าคญของการคดไวดงน

DPU

57

Burligh and Wellington กลาววา การสอนใหนกเรยนคดเปนนน เปนวตถประสงค สดยอด ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544 : 17-19) ไดสรปปจจยทสงผลตอการคดของมนษยไวหลายประการดวยกน ไดแก

1. พนฐานทางครอบครว (Family background) พนฐานทางครอบครวถอวาเปนปจจยหลกทส าคญตอการพฒนาการคด นบแตการเตรยมพรอมดานโภชนาการทเออใหเซลลสมองแขงแรงสมบรณ พรอมทจะรบรสงตาง ๆ ได นอกจากนครอบครวยงเปนพนฐานส าคญของวธคด โดยอทธพลจากการเลยงด อาจท าใหนกเรยนกลาคด กลาทดลองในขณะทเดกบางคนอาจกลวทจะคด กลวทจะมความแตกตาง รวมทงประสบการณในการแกปญหาในชวตประจ าวน การปฏบตตวของคนในครอบครว กสงผลทเปนรากฐานทงความคดและจตใจ นกเรยนจะคดได คดด ยอมมาจากรากฐานส าคญคอครอบครว

2. พนฐานความร (Background of knowledge) การเรยนทไดมาจากการกลนกรองและเกบในรปความรดานตางๆ ทจะสงผลตอวธคดวธปฏบต ความเชอ บคลกภาพทางความคด ตลอดจนแนวทางแกปญหาตางๆ เพราะความรทไดมหลายรปแบบ มหลายขนตอนในการฝกฝน แตถาจะเนนใหชดเจน ระหวางผทมการศกษาสงกบผทขาดโอกาสทางการศกษา จะมวธการคดแตกตางกนคนละแนว คนละความเชอ ทงนเนองจากการฝกฝนของแตละสาขาวชา

3. ประสบการณชวต (Experience of life) บทเรยนตางๆ ทผานมาในชวตเราทกวนน ไมวาจะเปนเรองเลกหรอเรองใหญ เปนขอมลทมผลโดยตรง คนมโอกาสเรยนรโลกไดกวางมาก ไดเหนหลากหลายประสบการณ ยอมมวธการคดทหลากหลายกวา และมขอมลทน าไปใชในชวตจรงไดมากกวา

4. การท างานของสมอง (Brain functioning) สมองของแตละคนทเกดมาม เอกลกษณเฉพาะตวทละเอยดออน ทท าใหทกคนมเอกลกษณทางความรสกนกคด และบคลกภาพ รวมทงศกยภาพดานตางๆ ไมเทากนตงแตเกดจนโต

5. วฒนธรรม (Culture) วฒนธรรมเปนวถชวตทมอทธพลตอความคดความเชอ และการปฏบตของคนอยางมาก จงถอวาเปนปจจยทมความส าคญอกดานหนง

6. จรยธรรม (Morality) ผทมจรยธรรมสงยอมมกรอบในการคดและการตดสนใจ และการหาแนวทางแกปญหา ซงจะแตกตางกนอยางสนเชงกบผทขาดจรยธรรม

7. การรบร (Perception) เปนภาวะทเราตอบสนองตอสงหนงสงใดภายใตกลไกของสมอง จตใจ ฯลฯ ทมผลตอวธการคดของคนเปนอยางมาก

8. สภาพแวดลอม (Environment) เปนตวกระตนส าคญยงตอการเรยนรตอวธการคดของนกเรยน

DPU

58

9. ศกยภาพทางการเรยนร (Learning potential) นกเรยนแตละคนมศกยภาพการรบร การประมวลขอมล ในอตราทตางกน สงผลใหแตละคนคดไดไมเทากนคดไมเหมอนกน แมวาจะมประสบการณเหมอนกนกตาม

10. ประสาทรบร (Sensory motor) จากประสาทรบร เชน หพการ ตาพการ หรอการรบรผดปกต กท าใหวธการคดแตกตางกนออกไป และในทางตรงกนขามหากมประสาทรบรท ฉบไวกสามารถรบรขอมลไดรวดเรวและละเอยดกวาคนอน

อษณย อนรทธวงศ (2545: 7-9) ไดกลาวถงปจจยทสงผลตอการคดของเดกไทยไวดงน 1. พนธกรรม หากพอแมปญญาออน ลกหลานกมสทธเชนกน แตโดยสายพนธของ

ไทยเราแลว ไมนาจะเปนลกษณะทางสายพนธทไมด ตรงกนขามประเทศเราเปนประเทศทหลากหลายทางสายพนธมากทสดประเทศหนงทเดยว เราไม เคยหามคนตางชาตตางศาสนา ไมใหแตงงานกน หรอคนวรรณะเดยวกนตองแตงงานกน (เพราะเราไมมวรรณะ)

2. โภชนาการ หรออาหารทรบประทานเข าไป กนไมพอ กนไมเปน กมเซลล ปญญาดอยไดงาย ๆ ผหญงเมอทราบวาตงครรภ ตองรบประทานอาหารทมแคลเซยมธาตเหลก ไอโอดน และโปรตนใหเพยงพอ

3. มลภาวะ เดกในกรงถงแมวาจะมคาเฉลยไอควสงกวาเดกตางจงหวดแตเดกจ านวนไมนอยทไอควลง เพราะมลภาวะเปนพษจากอากาศ อาหาร และน า จากการส ารวจพบวา เดกในเขตโรงงานอตสาหกรรมทไดรบสารพษ สงผลใหเกดผลเสยอยางรนแรงทงรางกายและสต ปญญา

4. สภาพแวดลอม สภาพแวดลอมเปนสงส าคญทจะชวยกระตนใหเดกมสตปญญาด หรอรจกใชสตปญญาอยางไร วธการเรยนรของเดกจากสภาพแวดลอมตางๆสงผลถงความคด จตใจ และยงเปนผลจากโครงสรางการใชสมองตางกนอกดวย

5. ระดบความรของผปกครอง ผปกครองทมการศกษาดเดกมกมสตปญญาดกวาเดก ทผปกครองไมไดรบการศกษาหรอการศกษานอย

6. ภาวะทางอารมณ-จตใจ อารมณจตใจเปนกลไกส าคญในการเรยนรของเดก เปนตวท าใหเดกมพฒนาการทางความคดอยางไร อยากคดหรอไมอยากคด หากเดกไมอยากคดเพราะอารมณไมดอยบอยๆ หรอเปนประจ า เดกกอาจมเซลลปญญาได หากเปนมากๆ เซลลสมองกฝอไดเหมอนกนคณภาพการคดของมนษย ขนอยกบปจจยดงทกลาวมาแลวขางตน ปจจยดงกลาวถอวา เปนปจจยพนฐาน ทจะสงผลใหเกดทกษะการคดทดของมนษย ถาบคคลมปจจยพนฐานดกจะ สงผลใหมทกษะและสามารถพฒนาความสามารถในการคดไดเปนอยางดดวย

DPU

59

2.3.5 ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน 2.3.5.1 บทบาทของผบรหารกบการเปนผน าทางวชาการ มนตชย ปาณธป. (ม.ป.ป). อางถงใน http://www.gotoknow.org/profiles/users/mon-

utvs. กระทรวงศกษาธการไดใหความส าคญในการพฒนาผบรหารสถานศกษาโดยเฉพาะการเปนผน าทางวชาการจนท าใหเหน กรอบการท างานของผอ านวยการโรงเรยน ตามภาระหนาทและความรบผดชอบ 4 ดาน อนไดแก

1. School Management 2. School Communication 3. School Community Relations 4. Instructional Supervision ท าใหทราบถงปญหาและอปสรรคจากการท างานมากมายทงๆ ทถามองดภายนอกหรอ

มองเผนๆ จะไมมปญหาใดๆ จากปญหาดงกลาวนน เพอนๆ รวมงานของผมไดบอกถงวธการ/ขนตอนการแกปญหาไวมากมาย จงเปนประโยชนอยางยงทจะใชโอกาสน ท าการวางแผนเพอการปรบปรงองคกรนใหมคณภาพสงสด

จากการศกษาในครงนเกยวกบบทบาทหนาทและมองถงเปาหมายของการท างานใหมอนไดแก

1. ตองพฒนาองคกรให เปนองคกรแหงการ เ รยน รอย างแทจ รง (Alearning-Organization)

2. ผอ านวยการโรงเรยนตองเปนผน าองคกรอยางมออาชพ (Professional leadership) ไดแก

1) รอบรและยดมนในวตถประสงค 2) ใชวธการมสวนรวมในการบรหารจดการทกดาน 3) เปนผน าวชาชพททรงความรและคณภาพ 4) มความคดกาวหนา (Monitoring Progress) 5) ผบรหารและครตองก าหนดวสยทศนและเปาหมายการท างานรวมกน

(Sharect Vision Goals) 3. จดสภาพแวดลอมทางการเรยนรในโรงเรยนใหด (Concentration on teaching on-

learning) 1) Clean สะอาด 2) Green รม

DPU

60

3) Beautiful สวยงาม 4) Safety ปลอดภย 5) Facility ความสะดวก 6) Friendly ความอบอน

4. ใหความส าคญและเนนการจดการสอนและการเรยนร (Concentration on teaching- on learning)

5. กระตนใหครท าการสอนอยางมจดมงหมาย (Purposeful teaching) 6. สงเสรมการคดของนกเรยนใหรจกสทธและหนาทความรบผดชอบของ

ตนเอง (Pupil rights and responsibilities) 7. สรางความสมพนธการมความรสกรบผดชอบรวมกนระหวางหนาและ

โรงเรยน (Home-school partnership) 8. ผอ านวยการโรงเรยนคงตองใชการเสรมแรงทางบวกมากขน(Positive

reinforcement)และตอแตนผมในฐานะทดแลองคกรน คงจะตองจดการดานคณภาพเพมขน จดการคณภาพโดยรวม (Total Quality Management/T.Q.M.) เพอการเปนองคกรแหงคณภาพอยางแทจรงโดย

1. ตองปรบปรงคณภาพขององคกรทงหมดทกดาน 2. ด าเนนการปรบปรงอยางตอเนอง 3. ใหบคคลในองคกรนมสวนรวมในการท างานและพฒนา 4. มงเนนทความพงพอใจของลกคา (Streak holder) เปนส าคญ ไดแก

1) คร 2) นกเรยน 3) ผปกครอง+ชมชนและองคกรทเกยวของ

5. ตองมการวดและประเมนผลทกขนตอนและแมนย า โดยทกษะทางการบรหาร ไดแก

1) Be Enthusiastic (กระตอรอรน) 2) Challenge the process (ท างานทาทาย) 3) Celebrate Achievements (สรางขวญก าลงใจ) 4) Set the Example (ท าเปนตวอยาง) 5) Help other to Act (ชวยเหลอ)

DPU

61

และสงทพบในการประชมคร เมอวนท 19 พฤษภาคม 2552 พบวา ครม ความกระตอรอรนในการระดมความคดเหนบอกปญหาและหาวธการแกไขรวมกน ท าใหผอ านวยการไดพบกระบวนการท างานทสนองตอบตอภารกจ 4 ดาน ดงน

School Management 1) Ordering Supplies 2) Hiring teachers 3 Basic record keeping

School Communications 1) Coordination with national education of facials 2) Writing to alum

School Community relations 1) Involvement in PTCA/PTA activities 2) Attending meeting of local organizations 3) Toning Community Councils

Instructional Supervision 1) Class observations 2) Assessment of Student performance 3) Teacher Supervision 4) Curriculum Planning

และสงหนงทโรงเรยนของผมมองตรงกบบทเรยนนคอการสงเสรมใหครน า ICT เพอจดการเรยนการสอนซงตรงกบโครงการ Lab school Project ของ M.O.E. ทโรงเรยนด าเนนการเพอใหบรรลเปาหมาย เพอเปน 10 สดยอดโรงเรยนคณภาพ ไดแก

1. สดยอดผน าการเปลยนแปลง 2. สดยอดนวตกรรมการบรหารจดการโรงเรยน 3. สดยอดโรงเรยนดมคณภาพการประเมนผลเกณฑมาตรฐานระดบชาต 4. สดยอดโรงเรยนสะอาด 5. สดยอดแหลงเรยนรและหองสมดมชวต 6. สดยอดโรงเรยนผน าระบบ E-Learning เพอการจดการเรยนร 7. สดยอดโรงเรยนมครด เปนมออาชพ 8. สดยอดโรงเรยนมนกเรยนเกง , ด, มความสข

DPU

62

9. สดยอดความสามารถของนกเรยนในการแขงขนฝมอดในเวทนานาชาต 10. สดยอดความรวมมอของภาคเครอขายอปถมภโรงเรยน

2.4 งานวจยทเกยวของ

วฒวรรณ คงคามาศ (2544) ไดศกษาวจยเรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนใน การน าชมชนได เขามามส วนร วม ในการจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษาเอกชน กรงเทพมหานคร มวตถประสงคของการวจยเพอศกษาบทบาทและปญหาของผบรหารโรงเรยน ในการน าชมชนเข ามามสวนรวมในการจดการศกษา ประชากรทใช ในการวจยคอ ผ บรหารประถมศกษาเอกชน กรงเทพมหานคร ผลการวจย พบวา ผบรหารโรงเรยนสวนใหญ มบทบาทในการน าชมชนเขามา มสวนรวมมากในการจดการศกษาใน 4 งาน กลาวคอ งานวชาการ ไดแก การรวมการวางแผนงานวชาการโรงเรยนในรปคณะกรรมการโรงเรยน การร วมจดหาหนงสอ เขาหองสมดโรงเรยน การน าชมชนและโรงเรยนรวมกนตงคณะกรรมการตดตามประเมนผลเรยน และมอบรางวลหรอเกยรตบตรแกนกเรยนทมผลการเรยน งานบคลากร ไดแก การน าบคคลทเปน ภมปญญาทองถน เขามาเปนวทยากรใหความรแกครและนกเรยน การน าบคลากรในชมชนมาเปน ผสอนในวชาทขาดแคลนคร งานกจการนกเรยน ไดแก การน าศนยอนามยในชมชนเขามาตรวจสขภาพและฉดวคซนใหแกนกเรยน ครและพนกงาน การขอความรวมมอจากผปกครองปกครองและหาวธปองกนเพอดแลนกเรยนใหพนจากภยสารเสพยตด และภยสงคมการรวมชวยเหลอกจกรรม งานอาคารสถานท ไดแก การเขามาใชประโยชนดานอาคารสถานท และอปกรณของโรงเรยน และการรวมปลกตนไมใหความรมรนแกโรงเรยน สวนปญหาทพบ ไดแก การรวมพจารณาเนอหาทก าหนดในหลกสตรใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคม และชมชนดวยการรวมแกปญหาการเรยนการสอน การรวมจดหาสอการเรยนการสอนมาแนะน าในนวตกรรมและเทคโนโลยตางๆ การรวมพจารณาครดเดนประจ าปการศกษาของโรงเรยน การรวมคนหาผมความสามารถในทองถน ใหการศกษาในโรงเรยนตามความตองการของชมชนในทองถน และ การรวมรณรงคหาทนการศกษาใหแกนกเรยน การเชญผปกครองกบคณะครรวมวางแผนกจกรรมเสรมหลกสตร การรวมตดตามประเมนผล การปฏบตงานดานอาคารสถานท และปญหา การเขามาใชประโยชนดานอาคารสถานทและอปกรณของโรงเรยน

สดารตน วฒนพฤกษา (2545) ไดท าการศกษาเรอง บทบาทของครใหญในการสงเสรม การมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษาของโรงเรยนอนบาลเอกชน เขตการศกษา 1 กลมตวอยางทใชในการศกษาคอครใหญ ผลการศกษาพบวา บทบาทของครใหญในการสงเสรมการมสวนรวมของผปกครองทมคารอยละสงสด 6 ดาน ไดแก 1) ดานการชวย เหลอผปกครองใน

DPU

63

การพฒนาความรความสามารถในการเลยงดเดกโดยจดใหผปกครองสามารถปรกษาครใหญไดตลอดเวลา 2) ดานการสรางประสทธภาพในการตดตอสอสารระหวางโรงเรยนกบผปกครอง โดยจดให มการตดต อส อสารกบผ ปกครอง เป นประจ า เ รองพฤตกรรมของนก เ รยน 3) ดานการเปดโอกาสใหผปกครองเขามาเปนอาสาสมคร โดยตดตอผปกครองเขามาเปนอาสา สมครไมจ ากดชวงอาย 4) ดานการชวยเหลอผปกครองเรองการเรยนรของเดกทบาน โดยจดกจกรรมวนส าคญตางๆ เพอใหผปกครองเขามามสวนรวมในการพฒนาการเรยนรของเดก 5) ดานการเปดโอกาสใหผปกครองเขามามสวนรวม ในการตดสนใจในการบรหารโดยให ผ ปกครอง เข ามามส วนร วมในรปแบบของคณะกรรมการบรหารสถานศกษา และ 6) ดานการประสานงานและรวมมอกบหนวยงานตางๆ ในชมชน โดยจดกจกรรมทเกยวกบวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของทองถน ปญหาในการสงเสรมการมสวนรวมของ ผปกครอง ทมคารอยละสงสด 3 อนดบแรก ไดแก 1) ผปกครองไมมเวลาเขารวมกจกรรมการใหความรเรองการเลยงดเดก 2) ผปกครองไมมเวลาเขามาเปนอาสาสมคร 3) ผปกครองไมกลาแสดงความคดเหนและผปกครองไมเหนความส าคญในการสงเสรมการเรยนรของเดก

ระว เฉตาไพย (2545) ไดศกษาเรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการน าชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดกระบ ผลการวจย พบวาผบรหารโรงเรยนประถมศกษาสงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดกระบ น าชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาในระดบปานกลางในงานวชาการ งานบคลากร งานกจการนกเรยน งานธรการ การเงน พสด และงานสมพนธชมชน และมสวนรวมในระดบมากในงานอาคารสถานท รายการทจดอยในอนดบสงสดของแตละงาน เรยงตาม ล าดบดง กลาวคอ การมสวนรวมวางแผนงานวชาการของโรงเรยน การพจารณา ตวแทนชมชนเขเปนกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน การชวยเหลอกจกรรมของนกเรยน การจดซอจดจ างในโรงเรยน การเขารวมตดสนใจในกจกรรมวนส าคญ และการเขามาใชประโยชนในอาคารเรยน สนามและ อปกรณตางๆ สวนปญหาการน าชมชนเขามามสวนรวมในการจดการศกษาอยในระดบปานกลางทกงาน รายการทจดเปนปญหาอนดบสงสดของแตละงาน ดงกลาวคอ สภาพเศรษฐกจของ ชมชน ขาดบคลากร ดานวชาชพทจะเปนวทยากรใหกบชมชน การโอนอ านาจการจดโครงการอาหารกลางวนและอาหารเสรมนมการจดสรรวสดทขาดคณภาพ ขาดงบประมาณในการจดพมพเอกสาร และการสรรหาวสดครภณฑเพอบรการชมชน

บญช แกวเกลยง (2545) ไดศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนประถมศกษาใน การสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน สงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดกระบ พบวา บทบาทผรหารโรงเรยนประถมศกษาการสรางความสมพนธระหวาง โรงเรยนกบชมชนได

DPU

64

วางแผนในการสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน ไดมอบหมายงาน โครงการ แตละงานใหครรบผดชอบ มการประชมคร กรรมการโรงเรยนเพอก าหนดแผนงาน โครงการพรอมใหความร ความเขาใจครเจาหนาททรบผดชอบสนบสนนวสดอปกรณงบประมาณใหปฏบตงานตามแผนงาน มการตดตามผลประเมนผลการปฏบตงานตามแผนงานทวางไว งานทปฏบตมาก ไดแกการใหชมชนใชอปกรณ อาคารสถานท การใหบคลากรรวมกบชมชนพฒนาชมชน การเขารวมกจกรรมประเพณวฒนธรรม การประชมผปกครองนกเรยน กรรมการโรงเรยนเพอรบทราบแนวทาง การจดการศกษา รวมปองกนโรคตดตอและสารเสพตด การจดกจกรรมสรางเสรมความสามคค การขอสนบสนนแรงงานชมชน และการจดเจาหนาทประชาสมพนธงานกจกรรมตางๆ DPU

บทท 3 วธด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (survay research) มวธด าเนนการวจยตามล าดบ

ตอไปน 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 ตวแปรทใชในการวจย 3.3 เครองมอทใชในการวจย 3.4 การสรางเครองมอ 3.5 การเกบรวบรวมขอมล 3.6 การวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

3.1.1 ประชากร ไดแก สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาของจงหวดปทมธาน จ านวน 170 โรงเรยน โดยจ าแนกตามขอมลพนฐานของโรงเรยน ตามตารางดงน ตารางท 3.1 ประชากรจากโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน

ล าดบท

ขอมลพนฐานของโรงเรยน จ านวนประชากร กลมตวอยาง

(โรงเรยน) (โรงเรยน) 1 โรงเรยนทตงอยในเขตเทศบาล 48 34 2 โรงเรยนทตงอยนอกเขตเทศบาล 122 84

รวม 170 118

3 โรงเรยนขนาดเลก 51 31

DPU

66

ตารางท 3.1 (ตอ)

ล าดบท ขอมลพนฐานของโรงเรยน

จ านวนประชากร(โรงเรยน)

กลมตวอยาง(โรงเรยน)

4 โรงเรยนขนาดกลาง 55 41 5 โรงเรยนขนาดใหญ 64 46

รวม 170 118 6 เปดสอนระดบประถมศกษา 119 86

7 เปดสอนระดบประถมศกษาและมธยมศกษา

51 32

รวม 170 118 8 โรงเรยนตนแบบ 14 10 9 โรงเรยนทวไป 156 108

รวม 170 118

3.1.2 กลมตวอยาง

ตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจยไดเลอกตวอยางประกอบดวย สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ปการศกษา 2554 จ านวน 118 โรงเรยน ก าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชตารางส าเรจรปของ Krejcie and Morgan (อางถงใน เพญแข แสงแกว,2541: 60-61) จากประชากร 170 โรงเรยน ไดตวอยางจ านวน 118 โรงเรยน รายชอโรงเรยนทจะท าการศกษาไดมาโดยวธการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการจบสลาก (The Lottery Method) (เพญแข แสงแกว,2541: 63-64) ผแทนทใหขอมลโรงเรยนละ 3 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา คร และกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน ซงไดจากการสมแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling ) เพอใช เปนผตอบแบบสอบถาม

DPU

67

3.2 ตวแปรทใชในการวจย 3.2.1 ตวแปรตน

1. สถานทตงของโรงเรยน 1) ในเขตเทศบาล 2) นอกเขตเทศบาล

2. ขนาดโรงเรยน 1) ขนาดใหญ 2) ขนาดกลาง 3) ขนาดเลก

3. ประเภทของโรงเรยน 1) ประถมศกษา 2) ขยายโอกาส

4. ลกษณะของโรงเรยน 1) โรงเรยนตนแบบ 2) โรงเรยนทวไป

3.2.2 ตวแปรตาม 1. ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด 2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยม ทพงประสงค 3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง 4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยในครงน เปนแบบสอบถาม (Questionnaires) แบงเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สอบถามเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม คอ ผอ านวยสถานศกษา คร และกรรมการสถานศกษา สถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยนและลกษณะของโรงเรยน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List)

ตอนท 2 สอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผ เ รยนของสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

DPU

68

ประถมศกษาของจงหวดปทมธาน จ าแนกค าถามออกเปน 5 ดาน คอ ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน และดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ชนด 5 ระดบของลเคอรท (เพญแข แสงแกว,2541: 77-82)โดยก าหนดเกณฑใหน าหนกคะแนนดงน

5 หมายถง ระดบการมบทบาทมากทสด 4 หมายถง ระดบการมบทบาทมาก 3 หมายถง ระดบการมบทบาทปานกลาง 2 หมายถง ระดบการมบทบาทนอย 1 หมายถง ระดบการมบทบาทนอยทสด

ตอนท 3 เปนแบบสอบถามปลายเปด เพอสอบถามผแทนโรงเรยนเกยวกบปญหาและขอเสนอแนะบทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน

3.4 การสรางเครองมอ

1. ศกษาคนควาจากต ารา บทความ วารสาร เอกสาร และงานวจยทเกยวของกบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

2. รวบรวมขอมลและความรทไดจากการศกษาคนความาสรางแบบสอบถาม เสนออาจารยทปรกษาเพอตรวจพจารณาและปรบปรงแกไข

3. น าแบบสอบถามทสรางเสรจแลวไปใหผเชยวชาญจ านวน 5 ทานเพอตรวจสอบความถกตองและปรบปรงแกไข

4. น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวเสนอตออาจารยทปรกษาเพอพจารณาอกครง 5. น าแบบสอบถามไปทดลองใช (Try-out)กบโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาในจงหวดนนทบร ทมลกษณะใกลเคยงกลมตวอยางจ านวน 30 โรงเรยน เพอตรวจสอบคณภาพของเครองมอดานความเทยง (Reliability) โดยหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ตามวธของครอนบาค (Cronbach) (ประคอง กรรณสตร,2538: 47) ดวยโปรแกรมส าเรจรป พบวาคาสมประสทธแอลฟาของแบบสอบถามมคาเทากบ .97

6. น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปจดพมพแบบสอบถามทสมบรณเพอใชเกบขอมล และน ามาวเคราะหตอไป

DPU

69

3.5 วธการเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองดงน น าแบบสอบถามเพอการวจยฉบบสมบรณทปรบปรงแกไขแลวจ านวน 118 ชดไปขอ

ความรวมมอจากผอ านวยการโรงเรยน กรรมการสถานศกษา และคร ทเปนกล มตวอยางตอบแบบสอบถาม (ภาคผนวก จ) โดยผวจยนดเวลาและเกบแบบสอบถามคน

3.6 การวเคราะหขอมล

ผวจยวเคราะหขอมลทไดจากแบบสอบถามไปประมวลผลดวยโปรแกรมส าเรจรป โดยแบงการวเคราะหขอมลดงน

3.6.1. วเคราะหขอมลเกยวกบขอมลพนฐานของโรงเรยน ไดแก สถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน วเคราะหโดยการแจกแจงความถ และหาคารอยละของโรงเรยนกลมตวอยางทตอบแบบสอบถาม

3.6.2. วเคราะหขอมลเกยวกบบทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน จ าแนกเปนรายดาน แลวเสนอขอมลเปนคาเฉลย ( X ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ในรปตารางประกอบค าบรรยาย โดยก าหนดเกณฑการพจารณาระดบบทบาทการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน โดยใชเกณฑของ Best (1977: 174) ดงน

มบทบาทนอยทสด มคาเฉลยตงแต 1.00 - 1.49 มบทบาทนอย มคาเฉลยตงแต 1.50 -2.49 มบทบาทปานกลาง มคาเฉลยตงแต 2.50 -3.49 มบทบาทมาก มคาเฉลยตงแต 3.50 -4.49 มบทบาทมากทสด มคาเฉลยตงแต 4.50 -5.00

3.6.3. การวเคราะหเพอเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยเกยวกบบทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษา ขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ดานทตงของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน ใชการวเคราะหคา (t-test) ดานขนาดของโรงเรยน ใชวธวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (One Way Anova) และเมอปรากฏวา มคาเฉลยทแตกตางกนจะท าการทดสอบคาเฉลยรายคดวยวธการทดสอบของเชพเฟ (Scheffe Method)

DPU

70

3.6.4. วเคราะหค าถามปลายเปดปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ใชวธวเคราะหเนอหา (content analysis) เพอนบความถ และจดอนดบของค าตอบแยกเปนประเดน แลวน าเสนอไปตามอนดบความส าคญ DPU

บทท 4 ผลการวจย

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เรยนในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธานในการวเคราะหและน าเสนอขอมลวจยในครงนจะน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปของตารางประกอบค าอธบาย โดยแบงเปน 4 ตอน ไดแก

4.1 ผลการวเคราะหขอมลพนฐานของโรงเรยนกลมตวอยาง โดยแจกแจงความถ และหาคารอยละ

4.2 ผลการวเคราะห บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนใน 5 ดานไดแก ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน โดยการหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4.3 ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน โดยจ าแนกตาม สถานทตง ขนาดของโรงเรยน ประเภทการจดการศกษาของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน โดยใชสถตทดสอบ t – test และ F- test ตามล าดบ

4.4 ผลการวเคราะหปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน โดยแจกแจงความถ

4.1 การวเคราะหขอมลพนฐานของโรงเรยน

การวเคราะหขอมลทวไปเกยวกบสถานภาพของผตอบแบบสอบถามของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน การวเคราะหขอมลพนฐานของโรงเรยน ไดแก สถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน ดงตารางท 4.1

DPU

72

ตารางท 4.1 จ านวนและคารอยละขอมลพนฐานของโรงเรยน

ขอมลพนฐานของโรงเรยน จ านวน รอยละ

1. สถานทตง ในเขตเทศบาล

นอกเขตเทศบาล

34 84

28.81 71.19

รวม 118 100 2. ขนาดโรงเรยน

ขนาดเลก

ขนาดกลาง ขนาดใหญ

31 41 46

26.27 34.75 38.98

รวม 118 100 3. ประเภทของโรงเรยน

ประถมศกษา ขยายโอกาส

86 32

72.88 27.12

รวม 118 100 4. ลกษณะของโรงเรยน

โรงเรยนตนแบบ

โรงเรยนทวไป

10 108

8.47 91.53

รวม 118 100

จากตารางท 4.1 พบวา โรงเรยนสวนใหญอยนอกเขตเทศบาล คดเปนรอยละ 71.19 เมอจ าแนกตามขนาดโรงเรยน พบวา โรงเรยนสวนใหญเปนโรงเรยนขนาดใหญ คดเปนรอยละ 38.98 เมอจ าแนกตามประเภทของโรงเรยน พบวา โรงเรยนสวนใหญเปนโรงเรยนประถมศกษา คดเปนรอยละ 72.88 และเมอจ าแนกตามลกษณะของโรงเรยน พบวา โรงเรยนสวนใหญเปนโรงเรยนทวไป คดเปนรอยละ 91.53

DPU

73

4.2 การวเคราะห บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

การวเคราะห บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ผลการวเคราะห มรายละเอยดปรากฏตามตารางตาง ๆ ดงน

ตารางท 4.2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ระดบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เ รยนในสถานศกษาขนพนฐานสงกด ส านกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ในภาพรวมโดยจ าแนกเปนรายดาน 5 ดาน

จากตารางท 4.2 ผลการวเคราะหบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน พบวา ในภาพรวมมบทบาทอยในระดบมาก

( .34S.D.,4.17X ) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมบทบาทในระดบมาก โดยด านการพฒนาคณธรรม จ รยธรรมและค าน ยมทพ งประสงคม ระดบบทบาทส งส ด

( .33S.D.,4.36X ) รองลงมา คอ ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาท

ระดบ

อนดบ X S.D.

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและ

สขภาพจตทด 4.23 .34 มาก 2

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม

และคานยมทพงประสงค 4.36 .33 มาก 1

3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเอง อยาง

ตอเนอง

4.13 .40 มาก 3

4. ดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน 4.04 .42 มาก 5

5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการ เรยนของผเรยน

4.11 .40 มาก 4

รวม 4.17 .34 มาก

DPU

74

( .34S.D.,4.23X ) และดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง

( .40S.D.,4.13X ) ตามล าดบ

ตารางท 4.3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ตามรายขอ

จากตารางท 4.3 ผลการวเคราะหขอมลดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

ในภาพรวม อยในระดบมาก ( .34S.D.,4.23X ) เมอพจารณารายขอ พบวา มบทบาทอยในระดบมากทกขอ ผบรหารโรงเรยนสนบสนนใหครเยยมบานนกเรยนเพอตดตามการจด

สภาพแวดลอมทางบานทเออตอสขภาพผเรยนมระดบบทบาทสงสด ( .44S.D.,4.48X ) รองลงมา คอ ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมในการปองกนปญหายาเสพตด

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

1. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามาม สวนรวมในการวางแผนพฒนาสขภาพกายและ สขภาพจตของผเรยน

4.09 .48 มาก 4

2. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผน าชมชนมาให ความรในวนประชมผปกครองเกยวกบการเลอก โภชนาการ กฬาและนนทนาการ

3.95 .49 มาก 5

3. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนเขามามสวน รวมในการปองกนปญหายาเสพตดของผเรยน

4.37 .41 มาก 2

4. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน กจกรรมกฬาของโรงเรยน

4.27 .43 มาก 3

5. ผบรหารโรงเรยนสนบสนนใหครเยยมบาน นกเรยนเพอตดตามการจดสภาพแวดลอมทาง บานทเออตอสขภาพผเรยน

4.48 .44 มาก 1

รวม 4.23 .34 มาก

DPU

75

ของผเรยน ( .41S.D.,4.37X ) และผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน

กจกรรมกฬาของโรงเรยน ( .43S.D.,4.27X ) ตามล าดบ

ตารางท 4.4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรมให ชมชนมสวน

รวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคตามรายขอ

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

1. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามาม สวนรวมในการวางแผนพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน

4.28 .45 มาก 6

2. ผบรหารโรงเรยนสรางความตระหนกกบ ผปกครองเกยวกบการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน (เชน ชแจงในวนประชมผปกครองเกยวกบ กฎ ระเบยบของโรงเรยน คณลกษณะทพง ประสงคของนกเรยน และอนๆ)

4.48

.39

มาก

1

3. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวม ในกจกรรมวนไหวคร กจกรรมวนพอ กจกรรมวนแม กจกรรมวนส าคญทางศาสนา และอนๆ

4.42 .42 มาก 2

4. ผบรหารโรงเรยนน านกเรยนรวมท ากจกรรม บ าเพญประโยชนกบชมชน (เชน ท าความสะอาด วด เกบเศษขยะในสวนสาธารณะ และอนๆ)

4.37 .52 มาก 3

5. ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอกบชมชน เพอรวมกนปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงคของ ผเรยน (เชน หนเรยน ทะเลาะววาท และอนๆ)

4.35 .46 มาก 4

DPU

76

ตารางท 4.4 (ตอ)

จากตารางท 4.4 ผลการวเคราะหขอมลดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม

ทพงประสงค ในภาพรวมอยในระดบมาก ( .33S.D.,4.36X ) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมบทบาทอยในระดบมาก ผบรหารโรงเรยนสรางความตระหนกกบผปกครองเกยวกบการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน (เชน ชแจงในวนประชมผปกครองเกยวกบ กฎ ระเบยบของโรงเรยน คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน และ

อนๆ) มระดบบทบาทสงสด ( .39S.D.,4.48X ) รองลงมา คอ ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในกจกรรมวนไหวคร กจกรรมวนพอ กจกรรมวนแม กจกรรมวนส าคญทาง

ศาสนา และอนๆ ( .42S.D.,4.42X ) และผบรหารโรงเรยนน านกเรยนรวมท ากจกรรมบ าเพญประโยชนกบชมชน (เชน ท าความสะอาดวด เกบเศษขยะในสวนสาธารณะและอนๆ)

( .52S.D.,4.37X ) ตามล าดบ

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

6. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหมการประชาสมพนธ สผปกครองเพอรวมมอกนประเมนคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน

4.29 .44 มาก 5

รวม 4.36 .33 มาก DPU

77

ตารางท 4.5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยาง ตอเนอง ตามรายขอ

จากตารางท 4.5 ผลการวเคราะหขอมลดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเอง

อยางตอเนอง ในภาพรวมอยในระดบมาก ( .33S.D.,4.36X ) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมบทบาทอยในระดบมาก ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชม

ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

1. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามาม สวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนใหมความ ใฝร และเรยนรอยางตอเนอง

4.05 .50 มาก 4

2. ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวน ประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครอง ในการพฒนาผเรยนใหมความใฝรและเรยนรอยาง ตอเนอง

4.32 .49 มาก 1

3. ผบรหารโรงเรยนประชาสมพนธขอความ ชวยเหลอจากชมชนในการสนบสนนปจจยท จ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมความ ใฝรและเรยนรอยางตอเนอง (เชน งบประมาณ สอการเรยนการสอน และอนๆ)

4.13 .46 มาก 3

4. ผบรหารโรงเรยนสรางเครอขายผน าชมชน ผปกครองและศษยเกาให เขามามสวนรวมใน การจดกจกรรมของโรงเรยน

3.94 .55 มาก 5

5. ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอกบผน า ชมชนในการน านกเรยนเขารวมกจกรรมประเพณ ของทองถนและแสวงหาความรจากแหลงเรยนร ชมชน

4.21 .44 มาก 2

รวม 4.36 .33 มาก

DPU

78

ผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความใฝรและเรยนรอยางตอเนอง

มระดบบทบาทสงสด ( .49S.D.,4.32X ) รองลงมา คอ ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอกบผน าชมชนในการน านกเรยนเขารวมกจกรรมประเพณของทองถนและแสวงหาความร

จากแหลงเรยนรชมชน ( .44S.D.,4.21X ) และผบรหารโรงเรยนประชาสมพนธขอความชวยเหลอจากชมชนในการสนบสนนปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมความใฝรแ ล ะ เ ร ย น ร อ ย า ง ต อ เ น อ ง ( เ ช น ง บป ระ ม าณ ส อ ก า ร เ ร ย น ก า รส อน แ ล ะ อ น ๆ )

( .46S.D.,4.13X ) ตามล าดบ

ตารางท 4.6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ตามรายขอ

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

1. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามาม สวนรวมในการวางแผนพฒนาใหผเรยนม ความสามารถในการคดเปน ท าเปน

4.05 .46 มาก 1

2. ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวน

ประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครอง

ในการพฒนาผเรยนดานการคดเปน ท าเปน (เชน ฝกใหนกเรยนตงค าถามเพอคนหาความร และอนๆ)

4.14 .51 มาก 3

3. ผบรหารโรงเรยนใหผน าชมชน ผปกครองและ

ศษยเกา เขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนา

ผเรยนใหคดเปน ท าเปน (เชน รวมเปนวทยากร

คายๆวชาการ รวมเปนวทยากรพเศษในกจกรรม

พฒนาผเรยนและอนๆ)

3.97 .49 มาก 5

DPU

79

ตารางท 4.6 (ตอ)

จากตารางท 4.6 ผลการวเคราะหขอมลดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ในภาพรวมอย

ในระดบมาก ( .42S.D.,4.04X ) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมบทบาทอยในระดบมาก ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาใหผเรยนมความสามารถในการคดเปน ท าเปน และผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผเรยนเรยนรจากปราชญ

ช มชนและแหล ง เ ร ยน ร ในท อ งถ น ม ร ะด บบทบาทส งส ด ( .46S.D.,4.05X ) ,

( .50S.D.,4.05X ) ตามล าดบ รองลงมา คอ ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนดานการคดเปนท าเปน (เชน

ฝกใหนกเรยนตงค าถามเพอคนหาความร และอนๆ) ( .51S.D.,4.14X )

ดานการคดเปน ท าเปน ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

4. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผเรยนเรยนรจาก

ปราชญชมชนและแหลงเรยนรในทองถน

4.05 .50 มาก 1

5. ผบรหารโรงเรยนและผปกครองนกเรยนรวมกน ประเมนความสามารถในการใชทกษะชวตของ

ผเรยน

3.98 .50 มาก 4

รวม 4.04 .42 มาก

DPU

80

ตารางท 4.7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนม สวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน

ของผเรยน ตามรายขอ

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

1. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน

3.97 .49 มาก 6

2. ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน การจดหาสอการเรยนรใหนกเรยน สงเสรมใหนกเรยนเรยนนอกเวลาเรยน และอนๆ)

4.19 .46 มาก 2

3. ผบรหารโรงเรยนมการประชมผปกครองเพอขอรบการสนบสนนดานปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน งบประมาณ สอการสอน และอนๆ)

4.10 .46 มาก 3

4. ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธใหชมชนไดรบทราบเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (เชน นกเรยนไดรบรางวลในการรวมแขงขนทกษะทางวชาการ และอนๆ)

4.31 .43 มาก 1

5. ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหผน าชมชน ผปกครองและศษยเกา ทมความสามารถดานวชาการ เขามามสวนรวมในการจดกจกรรมพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (เชน รวมจดกจกรรมการเรยนการสอน เปนวทยากรคายวชาการ และอนๆ)

4.04 .55 มาก 5

DPU

81

ตารางท 4.7 (ตอ)

จากตารางท 4.7 ผลการวเคราะหขอมลดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของ

ผเรยนในภาพรวมอยในระดบมาก ( .40S.D.,4.11X ) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ทกขอมบทบาทอยในระดบมาก ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธใหชมชนไดรบทราบเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (เชน นกเรยนไดรบรางวลในการรวมแขงขนทกษะทางวชาการ

และอนๆ)มระดบบทบาทสงสด ( .43S.D.,4.31X ) รองลงมา คอ ผบรหารโรงเรยนม การประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน การจดหาสอการเรยนรใหนกเรยน สงเสรมใหนกเรยนเรยนนอก

เวลาเรยน และอนๆ) ( .46S.D.,4.19X ) และผบรหารโรงเรยนมการประชมผปกครองเพอขอรบการสนบสนนดานปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทาง

การเรยนดขน (เชน งบประมาณ สอการสอน และอนๆ) ( .46S.D.,4.10X )ตามล าดบ

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน ระดบบทบาท ระดบ อนดบ

X S.D.

6. ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหทกภาคสวนในชมชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบและเสนอแนะการจดกจกรรมพฒนาผเรยน

4.05 .48 มาก 4

รวม 4.11 .40 มาก DPU

82

4.3 ผลการวเคราะหการเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน โดยจ าแนกตามสถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน โดยใชสถตทดสอบ t – test และ F- test ตามล าดบ

ตารางท 4.8 การเปรยบเทยบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา คณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ าแนกตามสถานทตงโรงเรยน

บทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

สถานทตงโรงเรยน

t

Sig

ในเขตเทศบาล

(n = 34)

นอกเขตเทศบาล

(n = 84)

X S.D. X S.D.

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและ สขภาพจตทด

4.27 .36 4.22 .33 .72 .472

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค

4.32 .41 4.38 .29 -.80 .423

3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง

4.16 .45 4.12 .38 .61 .543

4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 4.05 .45 4.03 .41 .22 .828 5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการ เรยนของผเรยน

4.15 .40 4.09 .40 .63 .531

รวม 4.19 .38 4.17 .32 .33 .740

จากตารางท 4.8 ผลการเปรยบเทยบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ าแนกตามสถานทตงโรงเรยน พบวา ทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน

DPU

83

ตารางท 4.9 การวเคราะหเปรยบเทยบเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมให ชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ขนาดของโรงเรยน F p

ขนาดเลก (n = 31 )

ขนาดกลาง (n = 41 )

ขนาดใหญ (n = 46 )

X .S.D X .S.D X .S.D 1. ดานการพฒนาสขภาพ

กายและสขภาพจตทด 4.25 .29 4.24 .35 4.21 .36 .117 .890

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมท พงประสงค

4.48 .28 4.33 .34 4.30 .33 3.056 .051

3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวย ตนเองอยาง ตอเนอง

4.12 .44 4.10 .41 4.16 .36 .353 .703

4. ดานการพฒนาให คดเปน ท าเปน

4.11 .44 3.99 .48 4.04 .34 .717 .490

5. ดานการพฒนา ผลสมฤทธ ทางการ เรยนของผเรยน

4.04 .46 4.09 .41 4.17 .35 1.085 .341

รวม 4.20 .35 4.15 .37 4.18 .30 .206 .814

จากตารางท 4.9 ผลการเปรยบเทยบเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาใน การสง เสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เ รยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา ผบรหารในโรงเรยนทมขนาดแตกตางกนมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน

DPU

84

ตารางท 4.10 การวเคราะหเปรยบเทยบ บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนม สวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามประเภทของโรงเรยน

จากตารางท 4.10 ผลการเปรยบเทยบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน สถานศกษาทมประเภทการจดแตกตางกน พบวา ผบรหารในโรงเรยนทมประเภทการจดแตกตางกนมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาผเรยน ทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการ

พฒนาคณภาพผเรยน

ประเภทของโรงเรยน

t

Sig ประถมศกษา

(n = 86)

ขยายโอกาส

(n = 32)

X S.D. X S.D.

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและ

สขภาพจตทด 4.22 .35 4.26 .29 -.48 .633

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและ คานยมทพงประสงค

4.38 .34 4.32 .30 .89 .376

3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

4.09 .41 4.25 .35 -1.97 .051

4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 4.01 .45 4.11 .33 -1.19 .238

5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการ

เรยนของผเรยน

4.08 .42 4.20 .33 -1.46 .148

รวม 4.15 .35 4.23 .29 -1.02 .312

DPU

85

ตารางท 4.11 การวเคราะหเปรยบเทยบ บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนม สวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามลกษณะของโรงเรยน

หมายเหต: มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4.11 ผลการเปรยบเทยบบทบาทผบรหารในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน ตามลกษณะของโรงเรยน ในภาพรวมไมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการพฒนาความใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการ

พฒนาคณภาพผเรยน

ลกษณะของโรงเรยน

t

Sig

โรงเรยนตนแบบ

(n = 10)

โรงเรยนทวไป

(n = 108)

X S.D. X S.D.

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและ สขภาพจตทด

4.43 .23 4.21 .34 1.95 .054

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค

4.43 .23 4.35 .34 .73 .465

3. ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

4.37 0.31 4.11 .40 2.06** .042

4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 4.27 .28 4.02 .43 1.80 .074 5. ดานการพฒนาผลสมฤทธ ทางการเรยนของผเรยน

4.32 .31 4.09 .40 1.79 .077

รวม 4.36 .25 4.16 .34 1.88 .062

DPU

86

4.4 การวเคราะห ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ตารางท 4.12 ปญหา เกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม ในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ความถ

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

1. ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการม สวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด

9

2. ผบรหารไมสามารถจดหางบประมาณเพอจดซออปกรณเพอใหนกเรยนได ออกก าลงกาย

3

3. ผบรหารไมเขามามบทบาทในการควบคมสนคาทเขามาจ าหนายในโรงเรยน ซงสนคาบางชนดนกเรยนบรโภคแลวท าใหอวนและไมมคณคาทาง

โภชนาการ

2

4. ผบรหารไมออกพบปะกบผน าชมชนหรอผน าทางศาสนาเพอชแจงเกยวกบ

เกยวกบปญหาสขภาพผเรยนซงตองงดเวนจากกฎของศาสนา เชน นกเรยนทมสขภาพไมดตองอดขาวในการถอศลอด

1

5. ผบรหารไมเปดโอกาสใหผทมความรความสามารถในชมชนเขามามสวน

รวมในการวางแผนและการจดกจกรรมเพอพฒนาผเรยนใหมสขภาพกาย

และสขภาพจตทด

1

6. ผบรหารขาดการสงเสรมใหมการเยยมบานนกเรยนอยางจรงจง

1

DPU

87

ตารางท 4.12 (ตอ)

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ความถ

ดานพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 1. ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการม สวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง ประสงค

5

2. ผบรหารไมออกพบปะกบผน าชมชนเพอหาแนวทางในการปองกนปญหา

พฤตกรรมทไมเหมาะสมของผเรยนรวมกน 3

3. ผบรหารไมปฏบตตวเปนแบบอยางทดท าใหชมชนไมใหความรวมมอ 2 4. ผบรหารเปนผรบมากกวาเปนผใหบรการชมชนท าใหชมชนไมอยากเขา มารวมกจกรรมกบทางโรงเรยน

1

5. ผบรหารไมมนโยบายใหชมชนเขามาจดกจกรรมพฒนาผเรยนในโรงเรยน 1

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

1. ผบรหารไมสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยน และจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเอง เทาทควร

6

2. ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาท

ของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความใฝร และ เรยนรดวยตนเอง อยางตอเนอง

4

3. ผบรหารไมใหความส าคญกบแหลงเรยนรในชมชน 3

4. ผบรหารไมสามรถน าบคลากรในชมชนทมความรความสามารถเขามาชวย พฒนาผเรยน

1

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน

1. ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาท

ของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความสามารถดานการคด

2. ผบรหารไมใหความส าคญกบการออกพบปะกบชมชนเพอรวมมอกนในการ

พฒนาผเรยน

3. ผบรหารขาดการยอมรบในความสามารถของบคลากรในชมชน

8

5

3

DPU

88

ตารางท 4.12 (ตอ)

จากตารางท 4.12 ผลการวเคราะหปญหาเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด คอ ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด (ความถ 9) รองลงมาคอ ผบรหารไมสามารถจดหางบประมาณเพอจดซออปกรณเพอใหนกเรยนไดออกก าลงกาย (ความถ 3) และผบรหารไมเขามามบทบาทในการควบคมสนคาทเขามาจ าหนายในโรงเรยน ซงสนคาบางชนดนกเรยนบรโภคแลวท าใหอวนและไมมคณคาทางโภชนาการ (ความถ 2) ตามล าดบ

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค คอ ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนให มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค (ความถ 5) รองลงมา คอ ผบรหารไมออกพบปะกบผน าชมชนเพอหาแนวทางในการปองกนปญหาพฤตกรรมทไมเหมาะสมของผเรยนรวมกน(ความถ 3) และผบรหารไมปฏบตตวเปนแบบอยางทดท าใหชมชนไมใหความรวมมอ (ความถ 2) ตามล าดบ

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง คอ ผบรหารไมสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยนและจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเองเทาทควร (ความถ 6) รองลงมา คอ ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง (ความถ 4) และผบรหารไมใหความส าคญกบแหลงเรยนรในชมชน (ความถ 3) ตามล าดบ

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ความถ

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน 1. ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองใหเหน

ความส าคญของผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน 10

2. ผบรหารเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมดานวชาการนอยมาก 7 DPU

89

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน คอ ผบรหารขาดการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความสามารถดานการคด(ความถ 8) รองลงมา คอ ผบรหารไมใหความส าคญกบการออกพบปะกบชมชนเพอรวมมอกนในการพฒนาผเรยน(ความถ 5) และผบรหารขาดการยอมรบในความสามารถของบคลากรในชมชน

(ความถ 3) ตามล าดบ ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน คอ ผบรหารขาดการประชาสมพนธ

เพอใหความรกบผปกครองใหเหนความส าคญของผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (ความถ 10) รองลงมา คอ ผบรหารเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมดานวชาการนอยมาก (ความถ 7) ตารางท 4.13 ขอเสนอแนะ เกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนม

สวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนท การศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

จ านวน

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

1. สงเสรมใหมการจดโครงการสงเสรมสขภาพ 9

2. ผบรหารสงเสรมใหมการประชาสมพนธใหความรกบผปกครอง เกยวกบการเลอกโภชนาการทมประโยชนส าหรบเดก

7

3. ประสานหนวยงานทเกยวของกบเรองสขภาพมาใหความรกบ คร ผปกครอง และนกเรยน

5

4. ก าหนดนโยบายใหชมชนเขามามสวนรวมในกจกรรมพฒนาผเรยน 4 5. สงเสรมใหครออกเยยมบานนกเรยน 2 6. ผบรหารควรเสรมก าลงใจแกผทเขามามสวนรวมกบโรงเรยน เชน มอบโล กลาวชมเชยในทประชม เปนตน

1

7. ผบรหารปฏบตตวเปนแบบอยาง เชน ออกก าลงกายตอนเชา หรอเยน ดแลเรองน าหนกตว เปนตน

1

DPU

90

ตารางท 4.13 (ตอ)

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

จ านวน

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 1. สงเสรมใหชมชนเขามารวมกจกรรมของโรงเรยน เชน กจกรรม วนส าคญทางศาสนา วนพอ วนแม วนเดก วนสถาปนา โรงเรยน เปนตน

19

2. ผบรหารประสานหนวยงานในชมชนมาใหความรดานมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคแกชมชน และผเรยน เชน สาธารณะสขอ าเภอ ต ารวจ พระ เปนตน

10

3. มการจดประชมผปกครอง 8 4. ผบรหารเปดโอกาสใหทกคนในชมชนสามารถเขามาเสนอแนะ ปญหาและแนวทางแกไข

7

5. สงเสรมใหมการออกเยยมบานนกเรยน 6 6. ผบรหารปฏบตตวเปนแบบอยางทดทงในโรงเรยนและในชมชน 5

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง 1. สนบสนนใหทกฝายเขามามสวนรวมในการวางแผนและการจด กจกรรมรวมกบโรงเรยน

8

2. สงเสรมใหมการศกษาหาความรจากแหลงเรยนในชมชน เชน วด หองสมดชมชน ผลตภณฑชมชน และปราชญชมชน เปนตน

6

3. ผบรหารประสานความชวยเหลอดานงบประมาณในการจดกจ เพอพฒนาผเรยนจากหนวยงานในชมชน เชน อบจ. อบต. เทศบาล และหางรานตาง ๆ

4

4. ประชมชแจงใหผปกครองเหนความส าคญของการพฒนาการ เรยนรของผเรยน และบทบาทของผปกครองในการสงเสรมการ เรยนรของผเรยน

2

DPU

91

ตารางท 4.13 (ตอ)

บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

จ านวน

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน 1. สงเสรมใหทกฝายเขามามสวนรวมในการพฒนาผเรยน 12

2. ประชาสมพนธใหผปกครองไดเขาใจบทบาทในการสงเสรมให ผเรยนคดเปน ท าเปน

9

3. ผบรหารปฏบตตวเปนแบบอยาง 5

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

1. ผบรหารควรเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวม 15 2. ประชมชแจงใหผปกครองเหนความส าคญของผลสมฤทธ ทางการเรยนของผเรยน และบทบาทของผปกครองในการ สงเสรมใหผเรยนมผลสมฤทธทดขน

6

3. ประชาสมพนธผลงานดานการเรยนของผเรยนเพอใหชมชน

ไดรบร เชน นกเรยนไดรบรางวลในการเขารวมแขงขนทกษะ

ทางวชาการ จ านวนนกเรยนทสามารถสอบเขามหาวทยาลย เปนตน

4

จากตารางท 4.13 ผลการวเคราะหขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด คอ สงเสรมใหมการจดโครงการสงเสรมสขภาพ (ความถ 9) รองลงมาคอ ผบรหารสงเสรมใหมการประชาสมพนธใหความรกบผปกครองเกยวกบการเลอกโภชนาการทมประโยชนส าหรบเดก (ความถ 7) และประสานหนวยงานทเกยวของกบเรองสขภาพมาใหความรกบ คร ผปกครอง และนกเรยน (ความถ 5) ตามล าดบ

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค คอ สงเสรมใหชมชนเขามารวมกจกรรมของโรงเรยน เชน กจกรรมวนส าคญทางศาสนา วนพอ วนแม วนเดก วนสถาปนาโรงเรยน เปนตน (ความถ 19) รองลงมา คอ ผบรหารประสานหนวยงานในชมชนมาใหความรดาน

DPU

92

มคณธรรมจรยธรรมและคานยมทพงประสงคแกชมชน และผเรยน เชน สาธารณะสขอ าเภอ ต ารวจ พระ เปนตน (ความถ 10) และมการจดประชมผปกครอง (ความถ 8) ตามล าดบ

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง คอ สนบสนนใหทกฝายเขามามสวนรวมในการวางแผนและการจดกจกรรมรวมกบโรงเรยน (ความถ 8) รองลงมา คอ สงเสรมใหมการศกษาหาความรจากแหลงเรยนในชมชน เชน วด หองสมดชมชน ผลตภณฑชมชน และปราชญชมชน เปนตน (ความถ 6) และผบรหารประสานความชวยเหลอดานงบประมาณในการจดกจเพอพฒนาผเรยนจากหนวยงานในชมชน เชน อบจ. อบต. เทศบาล และหางรานตาง ๆ (ความถ 4) ตามล าดบ

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน คอ สงเสรมใหทกฝายเขามามสวนรวมในการพฒนาผเรยน (ความถ 12) รองลงมา คอ ประชาสมพนธใหผปกครองไดเขาใจบทบาทในการสงเสรมใหผเรยนคดเปน ท าเปน (ความถ 9) และผบรหารปฏบตตวเปนแบบอยาง (ความถ 5) ตามล าดบ

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน คอ ผบรหารควรเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวม (ความถ 10)รองลงมา คอ ประชมชแจงใหผปกครองเหนความส าคญของผลสมฤทธทาง การเรยนของผเรยน และบทบาทของผปกครองในการสงเสรมใหผ เรยนมผลสมฤทธทดขน (ความถ 6) และ ประชาสมพนธผลงานดานการเรยนของผเรยนเพอใหชมชนไดรบร เชน นกเรยนไดรบรางวลในการเขารวมแขงขนทกษะทางวชาการ จ านวนนกเรยนทสามารถสอบเขามหาวทยาลย เปนตน (ความถ 4) ตามล าดบ

DPU

บทท 5 สรปผลการวจย

การวจยเรองบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการ

พฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน มวตถประสงคเพอศกษาบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน เพอเปรยบเทยบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน และเพอศกษาปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน โดยจ าแนกตามสถานทตงของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยนและลกษณะของโรงเรยน

วธการด าเนนการวจยแบบเชงปรมาณ ประชากรทใชในการศกษาวจยในครงน คอ สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาศกษาในจงหวดปทมธาน มจ านวนทงหมด 170 โรงเรยน โดยผวจยศกษาจากกลมตวอยาง จ านวน 118 โรงเรยน ไดมาโดยการสมอยางงาย ผแทนทใหขอมลโรงเรยนละ 3 คน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา คร และกรรมการสถานศกษา ซงไดจากการสมแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling ) เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสอบถาม

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ผวจยขอมลโดยใชโปรแกรมประมวลผลส าเรจรป ในการวเคราะหและแปลผลขอมล

ซงใชคาสถต โดยการแจกแจงความถ ( Frequency ) คารอยละ ( Percentage ) คาเฉลย ( Mean ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( Standard Deviation ) คา t – test และ คา F – test น าขอมลทวเคราะหไดน าเสนอในรปตารางและความเรยง 5.1 สรปผลการศกษา

ผลการศกษา บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน 5 ดาน ไดแก ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

DPU

94

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน สรปผลการศกษา ดงน

1. บทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน 5 ดาน ไดแก ดานการการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา ในภาพรวม มระดบบทบาทอยในระดบมากตามล าดบ คอ ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนและดานการคดเปน ท าเปน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบบทบาทอยในระดบมาก

2. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน จ าแนกตามสถานทตงของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยน ประเภทของโรงเรยน และลกษณะของโรงเรยน โดยใชสถตทดสอบ t-test และ F-test พบดงน

1) การเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน จ าแนกตามสถานทตงในเขตเทศบาล กบนอกเขตเทศบาล พบวา ในภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน

2) การเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน จ าแนกตามขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ พบวา ในภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน

3) การเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน จ าแนกตามประเภทประถมศกษา กบขยายโอกาส พบวา ในภาพรวมและรายดาน ไมแตกตางกน

4) การเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในโรงเรยนทเปนโรงเรยนตนแบบ กบโรงเรยนทวไป พบวา ในภาพรวมไมมความแตกตางกน และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนองมความแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. ผลการวเคราะหปญหาบทบาทผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เ รยนในสถานศกษาส งกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน พบวา ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในการประชาสมพนธใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด มคณธรรม

DPU

95

จรยธรรมและคานยมทพงประสงค คดเปน ท าเปน และมผลสมฤทธทางการเรยนตามเกณฑมาตรฐานนอย ผบรหารใหการสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยนและจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรดวยตนเอง ไมมากเทาทควร

ผลการวเคราะหขอเสนอแนะ พบวา ผบรหารควรสงเสรมใหมการจดโครงการสงเสรมสขภาพ สนบสนนและเปดโอกาสใหทกฝายเขามามสวนรวมในการวางแผนและการจดกจกรรมรวมกบโรงเรยน 5.2 การอภปรายผล

การศกษาเรองบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผ เ รยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน สามารถอภปรายผลไดดงน จากการเกบขอมลของประชากรทงหมด ไดแก สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน จ านวน 118 โรงเรยน

จากการศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน ทง 5 ดาน ไดแก ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน มบทบาทอยในระดบมาก ทงนอาจเนองมาจากสถานศกษาตระหนกในความส าคญและเปาหมายของการจดการความรวาเปนกระบวนการทเกยวของกบการก าหนดวสยทศน เปาหมาย และกลยทธพนธะกจของสถานศกษา สอดคลองกบความเหนของ พนม พงษไพบลย (2541 : 29) ไดกลาวถงการบรหารงานโรงเรยนอยางมคณภาพวา “โรงเรยนทมคณภาพควรมผบรหาร และระบบบรหารจดการทดคอยเอาใจใสดแลนกเรยนในทกดานเพอใหนกเรยนไดเรยนรเตบโตพฒนาไปในทศทางทเหมาะสม ระบบบรหารตองเปดรบฟงความเหนจากทกฝาย โดยเฉพาะจากประชาชนในทองถนในการมสวนรวมจดการศกษา”

เมอพจารณาบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด มบทบาทอยในระดบมาก ซงอาจเปนเพราะวาผบรหารในสถานศกษาใหความส าคญในการสงเสรมใหชมชนมามสวนรวมในการพฒนาผเรยนดานการมสขภาพกายสขภาพจตทด ซงเปนสวนส าคญอกดาน

DPU

96

หนงในการพฒนาผเรยน ซงสอดคลองกบ ผลการศกษาวจยของ (Hoy & Miskel, 2001). ผบรหารควรจะแสดงภาวะผน าในการท างาน ดวยการประสานใหครในโรงเรยนและชมชนโดยรอบเกดความรวมมอกนในการจดการเรยนการสอน มการก าหนดการท างานทไดมาตรฐาน รจกปรบปรงสภาพแวดลอมทเอออ านวยตอการเรยนรสรางขวญและก าลงใจใหครและนกเรยนเกดความภมใจในโรงเรยนสงเหลานจะชวยใหสขภาพกายและสขภาพจตของครและนกเรยนเกดขนไดงายในโรงเรยน

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค มบทบาทอยในระดบมาก สอดคลองกบการจดการศกษามงเนนความส าคญทงดานความร ความคด ความสามารถคณธรรม กระบวนการเรยนร และความรบผดชอบตอสงคม เพอพฒนาคนใหมความสมดล โดยยดผเรยนส าคญทสด ทกคนมความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเองได สงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ ใหมความส าคญตอความรเกยวกบตน และความสมพนธของตนเองกบสงคม (กรมวชาการ,2544) ดงนน สถานศกษาจงมบทบาทส าคญทจะตองจดกระบวนการเรยนรทมงเนนคณธรรม จรยธรรม โดยใชคณธรรมนาความร ในการฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตใชความรมาใชปองกนและแกไขปญหา จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน รกการอาน และเกดการใฝรอยางตอเนอง ผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดลกน ปลกฝงคณธรรม จรยธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกกลมสาระการเรยนร อ านวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนร และมความรอบรคคณธรรม ส าหรบการด าเนนการพฒนาคณธรรม จรยธรรมตามหลกสตรการศกษา ไดมการก าหนดแนวทางในการดาเนนการไว กลาวคอ การจดการเรยนการสอนและกจกรรมตาง ๆ ควรใหสอดแทรกการเสรมสรางคานยมและการพฒนาจรยธรรมอยางสม าเสมอในการเสรมสรางคานยมทระบไวในจดหมายตองปลกฝงคานยมทเปนพนฐาน เชน ขยน ประหยด ซอสตย อดทน มวนย รบผดชอบการพงตนเอง

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง มบทบาทอยในระดบมาก สอดคลองกบ หลกการบรหารจดการตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 ความส าเรจของการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยน และการบรหารทเนนสถานศกษาเปนส าคญ อยทผลการด าเนนงานระดบชาต รฐด าเนนการสงเสรมสนบสนนใหมการระดมทรพยากรเพอการจดการศกษา การเพมชองทางและโอกาสการเรยนรดวยตนเอง แกหนวยงานทรบผดชอบทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย โดยสนบสนนทงดานวชาการและดานงบประมาณ อยางเสมอภาคและเปนธรรม ก ากบตดตามใหมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและประสทธผล ระดบกระทรวงและเขตพนท

DPU

97

การศกษา มการตดตามก ากบ สนบสนนใหสถานศกษาและหนวยงานทรบผดชอบทงการศกษาในระบบ และการศกษานอกระบบ มแผนพฒนาหนวยงาน มจ านวนผเรยนเขาเรยนครบตามเกณฑ มอาคารสถานทและสงอ านวยความสะดวกตามเกณฑ มสงแวดลอมทด บรรยากาศรมรน มสภาพเปนองคกรการเรยนรทปลอดภย มความกาวหนาล าสมย และมการพฒนาอยางตอเนอง และระดบสถานศกษา มหลกสตรแบบบรณาการทสอดคลองกบทองถน มการบรหารวชาการทสนบสนนใหเออตอการจดกระบวนการเรยนร มการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรงโดยผเรยน มระบบ การบรหารจดการแหลงเรยนร และเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ มระบบการพฒนาครและบคลากรทางการศกษา มระบบบรหารการเงนงบประมาณทโปรงใสตรวจสอบได และมระบบประกนคณภาพการศกษา

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน มบทบาทอยในระดบมาก สอดคลองกบ แผนยทธศาสตรการพฒนาการศกษา ศาสนา ศลปวฒนธรรม ระยะท 9 (พ.ศ. 2545 – 2549) ไดเนนย ามงใหสงคมไทยเปนสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรทสรางโอกาสใหคนไทยทกคน คดเปน ท าเปน มเหตผลสามารถเรยนรไดตลอดชวต รจกใชขอมลทมอยอยางหลากหลาย เพอสรางองคความรและพฒนาตนเอง ซงการจะหลอหลอมใหเกดคณลกษณะดงกลาวได ตองฝกใหรจกใชกระบวนการเรยนรทเชอถอได และกระบวนการทสรางความรไดอยางเปนระบบระเบยบคอ การวจย ซงในแผนยทธศาสตรการพฒนาการศกษาฯระยะท 9 ไดระบไวชดเจนวา การวจยเปนแนวทางด าเนนการหนงทน าไปสการสรางสงคมแหงภมปญญาและการเรยนรจาก พ.ร.บ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544 และแผนยทธศาสตรการพฒนาการศกษาฯ ระยะท 9 ดงกลาว กระบวนการวจยเกยวของทงนกเรยน คร และผจดการศกษาทกระดบ จงจะท าใหเกดการปฏรปการศกษาทแทจรง โดยมเปาหมายมงการปฏรปการเรยนรของนกเรยนเปนส าคญ โดยใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการเรยนรทเปนระบบและยงยน น าเอากระบวนการวจยไปพฒนาการเรยนรของตนเอง เชน มความคดใหมๆ จดท าโครงงาน สรางสออปกรณ สงประดษฐ ผลงานทเกดจากการเรยนรหรอสรางสรรค น าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวน แกปญหา ตรวจสอบความรของตนเอง แสวงหาความรใหมตางๆ เกดการบรโภคนยมเชงสรางสรรค ครผสอนในฐานะนกการสอน นกพฒนาหลกสตร นกวจย ท าการวจยเพอพฒนาผเรยนเพอ แกปญหาและพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรเตมตามศกยภาพโดยใชกระบวนการวจยในการสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรโดยใชกระบวนการวจยและพฒนาตนเอง โดยท าการวจยควบคกบการพฒนาการเรยน การสอน โดยท าการบรณาการการจดการเรยนการสอนใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ซงเปนการจดกจกรรม การเรยนรในแผนการเรยนร การหาความรหรอวธการใหมๆ เพอน ามาประยกตใชกบสถานการณของการเรยนการสอนในชนเรยน การเปลยนแปลงพฤตกรรมของ

DPU

98

ผเรยนและบคลกภาพของผเรยนใหเปนไปในแนวทางทพ งประสงคซงเปนการศกษารายกรณ (Case study) ผบรหารสถานศกษาพฒนาสถานศกษาโดยใชกระบวนการวจยเพอน าไปสคณภาพการศกษาทแทจรงและยงยน

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผ เ รยน มบทบาทอย ในระดบมาก สอดคลอง ผลการวจยของ อมเรศ เนตาสทธ (2545: 19-20) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยน ไมไดขนกบองคประกอบทางสตปญญาอยางเดยว ยงมองคประกอบอนๆทเกยวของ คอ 1) ความรบผดชอบ ซงเกดขนดวยการทบคคลส านกถงภาระหนาทวาตนตองรบผดชอบครอบครว สงคม ภาระหนาททตนเปนอย เปนคณลกษณะทพงปรารถนาในสงคม ทงนเพราะการทบคคลมความรบผดชอบ ยอมจะชวยใหการท างานประสบความส าเรจ กอใหเกดความกาวหนาในการท างานตางๆ 2) ความวตกกงวล เกดความขดแยงระหวางความตองการทางสญชาตญาณกบความตองการทางสงคม 3) อตมโนทศน พฒนามาจากการทบคคลปฏสมพนธกบกลมคนในสงคมทใกลชดแลวคอยๆพฒนาเขาเปนความคดเหนของตนเองแตสามารถเปลยนแปลงได ตามประสบการณ 4) สภาพของระบบโรงเรยน การอยรวมกนกบเพอนในโรงเรยน ความตองการรวมกลมการยอมรบ 5) นสยและทศนคตทางการเรยน มอทธพลโดยตรงกบสมฤทธผลทางการศกษายอมรบวตถประสงคและคณคาทางการศกษา ยอมกอใหเกดแรงจงใจใหมความมานะในการเรยน 6) แรงจงใจใฝสมฤทธ เปนองคประกอบทผลกดนใหบคคลตองการความส าเรจสงขน เปนการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนร ความสนใจ เปนการแสดงออกซงความรสกชอบพอเปนแรงผลกดนใหบคคลกระท ากจกรรมเพอความส าเรจ 7) กระบวนการเรยนการสอน

วตถประสงคของการวจย บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน ตามวตถประสงคของการวจย เพอเปรยบเทยบบทบาทของผบรหารสถานศกษาในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนตามสถานทตง มระดบบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในภาพรวม ไมแตกตางกน และรายดาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด พบวา ผบรหารโรงเรยนทตงในเขตเทศบาลมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนมากกวาผบรหารโรงเรยนทตงนอกเขตเทศบาล อาจเนองมาจากในเขตเทศบาลมระดบการแขงขนทางดานวชาการทสงกวาประกอบกบชมชนรอบขางมบทบาทในการพฒนาโรงเรยนในดานตางๆทหลากหลายกวา

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค พบวา ผบรหารโรงเรยนทตงนอกเขตเทศบาลมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

DPU

99

มากกวา ผบรหารโรงเรยนทตงในเขตเทศบาล อาจเนองมาจากผบรหารใหความส าคญในดานการมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคเพอพฒนาผเรยน เพราะคณธรรมจรยธรรมเปนพนฐานของครอบครวในการสรางใหครอบครวมความสข ซงครอบครวกเปนสวนหนงของชมชน

ดานการพฒนาความใฝร และ เรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง พบวา ผบรหารโรงเรยนทตงในเขตเทศบาลมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทตงนอกเขตเทศบาล อาจเนองมาจากทตงงายตอการแสวงหาความรไดดวยตนเอง งายตอการเดนทาง เมอเทยบกบโรงเรยนทตงอยนอกเขตเทศบาล ท าใหชมชนมบทบาทส าคญในการเขามาพฒนาผเรยน

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน พบวา ผบรหารโรงเรยนทตงในเขตเทศบาลมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทตงนอกเขตเทศบาล อาจเนองมาจากสถานทตงนนสวนใหญจะอยใกลเคยงกบชมชนขนาดใหญ ซงในชมชนนนนนกยอมมปราชญชาวบานทมความถนดในแตละดาน ทแตกตางกนไป ดงนนเปนการงายทจะน ามาเปนวทยากรสอนนกเรยนใหมความรในดานตางๆทเพมมากขน มใชแตการเรยนในต าราเทานน

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนพบวา ผบรหารโรงเรยนทตงในเขตเทศบาลมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทตงนอกเขตเทศบาล อาจเนองมาจากมการแขงขนทางดานวชาการกนสงในเขตพนทในเทศบาล รวมทงผบรหารใหการสนบสนนและเอาใจใสเพอเพมศกยภาพของผเรยน

ขนาดของโรงเรยนมระดบบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในภาพรวม ไมแตกตางกน และรายดาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด พบวา ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขนาดกลางและขนาดใหญ อาจเนองมาจากโรงเรยนขนาดเลกนนมจ านวนนกเรยนนอยผปกครองสวนใหญจะอยละแวกเดยวกนกบโรงเรยน ระบบการดแลจดการการพฒนาคณภาพผเรยนงาย และไมซบซอน และโรงเรยนมความใกลชดกบชมชน จงท าใหเกดการพฒนาไดมากกวา

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค พบวา ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขนาดกลางและขนาดใหญ อาจเนองมาจากจ านวนของนกเรยนมนอย งายตอการพฒนาคณภาพผเรยน และผบรหารใหการสนบสนน

DPU

100

ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยาง ตอเนอง พบวา ผบรหารโรงเรยนขนาดใหญมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง อาจเนองมาจากโรงเรยนขนาดใหญนนมการแขงขนกนสงในการพฒนาคณภาพผเรยน และชมชนสวนใหญมกมบทบาทในการพฒนาคณภาพผเรยนเนองจากคณะกรรมการสถานศกษามบทบาทมากในปจจบนน มการระดมความคดตางๆ อยตลอดเวลา การจดซออปกรณการเรยนการสอนมพอเพยงในการพฒนาความรของผเรยน

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน พบวา ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขนาดกลางและขนาดใหญ อาจเนองมาจากผบรหารใหความส าคญ สงเสรมสนบสนน และขนาดจ านวนของนกเรยนมไมมาก จงงายตอการพานกเรยนไปเรยนรเพอใหเกดทกษะการคดเปน ท าเปนจากการเรยนรนอกสถานทกบปราชญชาวบาน

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา ผบรหารโรงเรยนขนาดใหญมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน การพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง อาจเนองมาจากม การแขงขนทางดานวชาการมากและผปกครองมความคาดหวงกบผเรยนมาก ดงนนการปฏสมพนธกนระหวางโรงเรยนกบชมชนจงเกดขนตอเนอง และเปนระบบมากกวาโรงเรยนขนาดเลก และขนาดกลาง

ประเภทของโรงเรยนมระดบบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในภาพรวม ไมแตกตางกน และรายดาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด พบวา ผบรหารโรงเรยนขยายโอกาสมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา อาจเนองมาจากโรงเรยนขยายโอกาสนกเรยนมทงระดบประถมและระดบมธยม การสงเสรมทางดานการมสขภาพกายและสขภาพจตเปนสงทส าคญ ผบรหารใหการสนบสนน จงเกดการพฒนาทตอเนอง

ดานการพฒนาคานยมทพงประสงคดานการมคณธรรม จรยธรรมและ พบวา ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา มบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนขยายโอกาส อาจเนองมาจาก โรงเรยนประถมมกมกจกรรมทเกยวของกบทางดานการมคณธรรม จรยธรรม และชมชนรอบขางมโอกาสเขามารวมในกจกรรมดงกลาว และนโยบายของโรงเรยนอาจเนนหนกไปในทางปลกฝงคณธรรมและจรยธรรม ดงกลาว

ดานการพฒนาความใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง พบวา ผบรหารโรงเรยนขยายโอกาสมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา

DPU

101

ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา อาจเนองมาจากผบรหารใหการสนบสนนใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน พบวา ผบรหารโรงเรยนขยายโอกาสมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา อาจเนองมาจากผบรหารเหนถงความส าคญในการสรางใหผเรยนมพนฐานของการคดเปนท าเปนเพอประโยชนในการเรยนรอยางตอเนอง

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา ผบรหารโรงเรยนขยายโอกาสมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนประถมศกษา อาจเนองมาจากความพรอมของบคลากรและงบประมาณทมากกวาโรงเรยนประถมศกษา

ลกษณะของโรงเรยน มระดบบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในภาพรวม ไมแตกตางกน และรายดาน พบวา

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด พบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทวไป อาจเนองมาจากดวยสภาพของโรงเรยนตนแบบจดการศกษาไดคณภาพมาตรฐานเนนผเรยน เปนส าคญดงนนสขภาพกายและสขภาพจตของผเรยนกเปนสวนส าคญ การทชมชนเขามามสวนรวมนนเพราะเปนทยอมรบและศรทธาของชมชนซงเปนปจจยทสงเสรมสนบสนนการบรหารจดการโรงเรยนใหประสบผลส าเรจตามเปาหมาย

ดานการพฒนาคานยมทพงประสงคดานการมคณธรรม จรยธรรมและ พบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทวไป อาจเนองมาจากบรรยากาศของโรงเรยนมอทธพลตอการสรางจตใจและคณธรรมทพงประสงค นอกจากน วฒนธรรมโรงเรยนเปนลกษณะการปฏบตงานสบทอดกนมาจนเปนวฒนธรรมเดน เกดการกระท า และมความหวงของสมาชก

ดานการพฒนาความใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง พบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทวไป อาจเนองมาจากการมอทธพลอยางมอดมการณของผบรหาร การสรางแรงจงใจใหผตามปฏบตตามและตระหนกถงปญหาตางๆ พรอมทจะแสวงหาสงใหมๆ มาใชในการแกปญหานน ใหประสบความส าเรจตามจดมงหมาย ดงเอาศกยภาพของบคลากรในโรงเรยนและชมชนรอบขางมาใชประโยชนใหมากทสดเพอพฒนาใหเกดความใฝรและเรยนรตอผเรยน

DPU

102

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน พบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทวไปอาจเนองมาจากพฤตกรรมการท างานของผบรหารทส าคญทสด คอ ตองเขาใจปญหาตางๆ ทตองรบผดชอบใหชดเจน ตองรจกบคลากร และประสานทรพยากรตางๆ โดยเปดโอกาสใหทกฝายไดมาหารอ เพอใหเกดการพฒนาในตวผเรยน

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบมบทบาทในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน มากกวา ผบรหารโรงเรยนทวไป อาจเนองมาจากมความพรอมในดานตางๆ จงเกดการพฒนาอยางตอเนอง และสามารถดงชมชนเขามาพฒนารวมกน

สภาพปญหาและขอเสนอแนะในบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน พบวา ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ผบรหารมการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมสขภาพกายและสขภาพจตทดนอย ผบรหารจดหางบประมาณเพอจดซออปกรณเพอใหนกเรยนไดออกก าลงกายไดนอย ผบรหารมบทบาทในการควบคมสนคาทเขามาจ าหนายในโรงเรยนนอย ซงท าใหสนคาบางชนดนกเรยนบรโภคแลวท าใหอวนและไมมคณคาทางโภชนาการดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค พบวา ผบรหารมการประชาสมพนธเพอใหผปกครองเหนความส าคญของการมสวนรวมในการพฒนาผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคนอย ผบรหารออกพบปะกบผน าชมชนเพอหาแนวทางในการปองกนปญหาพฤตกรรมทไมเหมาะสมของผเรยนรวมกนนอย ดานการพฒนาความใฝร และเรยนร ดวยตนเองอยางตอเนอง พบวา ผบรหารสนบสนนดานงบประมาณเพอพฒนาแหลงเรยนรในโรงเรยน และจดหาเทคโนโลยทสงเสรมใหผ เรยนคนควาหาความรดวยตนเองนอย ผบรหารมการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความใฝร และ เรยนรดวยตนเอง อยางตอเนองนอย ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน พบวา ผบรหารมการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมความสามารถดานการคดนอย ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน พบวา ผบรหารมการประชาสมพนธเพอใหความรกบผปกครองใหเหน ความส าคญของผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนผบรหารเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมดานวชาการนอยมาก

DPU

103

5.3 ขอเสนอแนะ 5.3.1 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย

จากการวจยเรองบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผ เ รยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน พบวา ในภาพรวมดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด และรายดาน พบวา

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด คอ ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผน าชมชนมาใหความรในวนประชมผปกครองเกยวกบการเลอกโภชนาการ กฬาและนนทนาการ ดงนน ผบรหารควรสงเสรมใหผน าชมชนมาใหความรในวนประชมผปกครองเกยวกบการเลอกโภชนาการ กฬาและนนทนาการ เพอทผเรยนจะไดมสขภาพการและสขภาพจตทด

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด คอ ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน ดงนน ผบรหารโรงเรยนควรเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน

3. ดานการพฒนาความใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด คอ ผบรหารโรงเรยนสรางเครอขายผน าชมชน ผปกครองและศษยเกาให เขามามสวนรวมในการจดกจกรรมของโรงเรยน ดงนน ผบรหารโรงเรยนควรสรางเครอขายผน าชมชน ผปกครองและศษยเกาให เขามามสวนรวมในการจดกจกรรมของโรงเรยน

4. ดานการพฒนาใหคดเปนท าเปน มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด คอ ผบรหารโรงเรยนใหผน าชมชน ผปกครองและศษยเกา เขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนาผเรยนใหคดเปน ท าเปน (เชน รวมเปนวทยากรคายๆวชาการ รวมเปนวทยากรพเศษในกจกรรมพฒนาผเรยนและอนๆ) ดงนน ผบรหารโรงเรยนควรใหผน าชมชน ผปกครองและศษยเกา เขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนาผเรยนใหคดเปน ท าเปน

5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน มคาเฉลยของคะแนนบทบาทต าสด คอ ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน ดงนน ผบรหารโรงเรยนควรเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน

DPU

104

5.3.2 ขอเสนอแนะส าหรบการวจยในครงตอไป 1. ควรมการศกษาเปรยบเทยบสภาพบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมให

ชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน ทงประถมศกษา และมธยมศกษาในจงหวดปทมธาน

2. ควรมการศกษาทเจาะลกในดานบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในรปแบบการวจยเชงคณภาพ

3. ควรมการศกษาความคดเหนของประชากรกลมอนๆ ทมสวนไดสวนเสยจากการพฒนาคณภาพผเรยน

DPU

บรรณานกรม

DPU

106 บรรณานกรม

ภาษาไทย

หนงสอ

ชยอนนต สมทวฌช. (ม.ป.ป.). รายงานการวจยระบบบรหารจดการเพอการจดสรรพยากร

ส าหรบการศกษาขนพนฐาน 12 ปสอดรบกบ พ.ร.บ การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 .(เอกสารอดส าเนา )

ชาต แจมนช. (2545). สอนอยางไรใหคดเปน.กรงเทพมหานคร: เลยงเชยง. ดวงเดอน พนธมานวน. (2543). แนวทางพฒนาคณธรรม จรยธรรม ส าหรบเดกกวย 3-6 ขวบ.

กรงเทพมหานคร :ครสภาลาดพราว. ถวล มาตรเลยม. ( 2544). การปฏรปการศกษาโรงเรยนเปนฐานการบรหารจดการ.

กรงเทพมหานคร: เสมาธรรม. ธงชย สนตวงษ. (2543). องค ก า รและการบ รห ารก า ร ศกษ าและการจ ดก า รแผน ใหม .

กรงเทพมหานคร: ไทยวฒนาพานชย. ธงชย สนตวงษ. (2539). หลกการจดองคการ.กรงเทพมหานคร:ไทยวฒนาพานช.

ธรรมรส โชตกญชร. (2546). “การบรหารแบบมสวนรวม” ประมวลสาระชดวชา ทฤษฎ และแนวทางปฏบตในการบรหารการศกษา หนวยท 9-12. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

นงลกษณ วรชชย และคณะ. (2549). การวเคราะห สงเคราะห และจดท ามาตรฐานการ อดมศกษา.รายงานการวจยเสนอตอส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.

นนทา อวมกล และคณะ. (2543). แนวทางการด าเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ. กรงเทพมหานคร: ชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

บวร งามศรกล. (2542). การพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพ.กรงเทพมหานคร: ครสภาลาดพราว. พยงศกด จนทรสรนทร. (2541). การพฒนาคณธรรมจรยธรรมในระบบการศกษาไทยทามกลาง

การเปลยนแปลงของสงคม. ค าบรรยายเกยวกบแนวคดและทฤษฎในการพฒนาคณธรรม จรยธรรมทเนนความมวนยและความมประชาธปไตย.กรงเทพมหานคร: กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.

DPU

107 พระธรรมปฎก. (2543). การพฒนาคณภาพชวตดวยจตวทยาแบบยงยน.กรงเทพมหานคร:

สหธรรมมก. พณสดา สรธรงส. (2541). การกระจายอ านาจการบร หารการศกษา.กรงเทพมหานคร: ม.ป.ท ไพฑรย สนลารตน. (2542). ความรคคณธรรม: รวมบทความเกยวกบคณธรรม จรยธรรมและ

การศกษา.กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ฟสค, เอดเวรด บ. (2542). การกระจายอ านาจทางการศกษา การเมองและ ฉนทานมต (แปลจาก

Decentralization of education: Politics and consensus โดย ภทรนนท พฒยะ). กรงเทพมหานคร:ส านกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร.

รชน ณ ระนอง. (2544). คมอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ.กรงเทพมหานคร: กรมอนามย.

วนชย ดนยตโมนท และ ไกร เกษทน. (2543). ชดฝกอบรมคร: ประมวลสาระเรอง การกระจาย อ านาจการบรหารการศกษา ตามแนวพระราชบญญต การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร: การศาสนา.

ศรสรางค ทนะกล. (2542). การคดและการตดสนใจ.กรงเทพมหานคร: บรษท เธรด เวฟ เอด ดเคชน จ ากด.

สรพล นตไกรพจน. (2544). ขอวเคราะหทางกฎหมายเกยวกบการจดการศกษาตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาตกบอ านาจการจดการศกษาขององคกรปกครองสวน ทองถน.กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยราชภฏธนบร.

เสรมศกด วศาลาภรณ. (2541). การกระจายอ านาจ. รายงานการวจยเสนอตอส านกงาน คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (อดส าเนา).

แสงเดอน ทวสน. (2545). จตวทยาการสอน.กรงเทพมหานคร: ไทยเสง. หทย ชตานนท. (2540). นยามศพทสงเสรมสขภาพ.กรงเทพมหานคร: สถาบนวจยระบบ

สาธารณสข. อมเรศ ศลาออน. (2543). “คน: เปาหมายหลกในการปฏรปราชการ” การปฏรประบบราชการ.

กรงเทพมหานคร: ศรเมอง. อทย บญประเสรฐ. (2545). การบรหารจดการสถานศกษาโดยใชโรงเรยนเปนฐาน.

กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรมวชาการ. (2545). คมอการพฒนาสอการเรยนร.กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. กรมอนามย. (2542). สรปรายงานการประชมสมมนาสงเสรมโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ระดบประเทศ.กรงเทพมหานคร: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด.

DPU

108 กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2542). คมอปฏบตงานอนามยโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ส าหรบครส าหรบเจาหนาทสาธารณสข. (ส าเนา). _________.กระทรวงสาธารณสข. (2542). สรปการประชมสมมนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพ.

ม.ป.ท. : ม.ป.พ. _________.กระทรวงสาธารณสข. (2547). การสงเสรมสขภาพส าหรบสมาชกชมรมสราง

สขภาพ. มปท. _________.กระทรวงสาธารณสข (2544). เกณฑการประเมนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ.มปท. กระทรวงศกษาธการ. (2546). แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ.กรงเทพมหานคร: องคการ-

ขนสงสนคาและพสด. (ร.ส.พ.). เขตพนทการศกษานครศรธรรมราช เขต 1, ส านกงาน. (2546). รายงานการประเมนคณภาพ

การศกษาระดบชาต.นครศรธรรมราช: ส านกงานเขตพนทการศกษานครศรธรรมราช 1 คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2547). การใชแหลงเรยนรในโรงเรยนและชมชน

กรงเทพมหานคร: ครสภาลาดพราว. _________. (2549). แนวปฏบตงานการจดการศกษาของสถานศกษานตบคคลในสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กรงเทพมหานคร: ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

_________,ส านกงาน. (2547). คมอวทยากรเครอขายระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

_________. (2550). แหลงเรยนรโรงเรยนดใกลบาน. กรงเทพมหานคร: เสนาธรรม. _________. (2549). มาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในสถานศกษา.

กรงเทพมหานคร: ครสภาลาดพราว. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.กรงเทพมหานคร:

นานมบคส. เลขาธการสภาการศกษา. (2550). การจดการเรยนรจากแหลงเรยนร.กรงเทพมหานคร:

ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. ศนยสงเสรมจรยธรรม ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2542). "มาตรฐานทาง

คณธรรมและจรยธรรมของขาราชการพลเรอน".กรงเทพมหานคร: ศนยสงเสรม จรยธรรม ส านกงาน ก.พ.

DPU

109 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544). การจดการศกษาเฉพาะทางในประเทศไทย

ป 2544 .กรงเทพมหานคร: บรษท 21 เซนจรจ ากด. _________. (ม.ป.ป). แนวการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษา แหงชาต.

กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). (2554). คมอการ

ประเมนคณภาพคณภาพภายนอกรอบสาม(พ.ศ.2554-2558) ระดบการศกษาขนพนฐาน ฉบบสถานศกษา พ.ศ. 2554. กรงเทพมหานคร: ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมน คณภาพการศกษา(องคการมหาชน).

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2550). รายงานการสงเคราะห สภาวการณ และปจจยท สงผลตอคณภาพการศกษาไทย.กรงเทพมหานคร: วทซคอมมวนเคชน.

ส านกนโยบายและแผนการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม. (2545). การตดตามประเมนผล การ ด าเนนงานโครงการอาหารกลางวน. ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพมหานคร: ครสภาลาดพราว.

ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย. (2545). แนวทางสรางสขภาพ พฤตกรรมทพงประสงคตาม สขบญญตแหงชาต 10 ประการ.กรงเทพมหานคร: ชมนมสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย.

บทความ

ด าร บญช. (2548,มกราคม). “การใชประโยชนจากแหลงเรยนรในสถานศกษา”

วารสารวชาการ,8,11.หนา 27-31. นนทนจ เทยงพนโภค. (2551,มนาคม). “การพฒนาสภาพแวดลอมเปนแหลงเรยนรตามแนวทาง

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยนวดเปรมประชากร” วารสารวชาการ,11,20.หนา 29 เนาวรตน ลขตวฒนเศรษฐ. (2544,ธนวาคม). “แหลงเรยนรในโรงเรยนสรางเพอเดกมไดสรางเพอ

ใคร”.วารสารวชาการ,4,8.หนา 26 – 37. ภานวฒน ภกดวงศ. (2541,มนาคม). รางรฐธรรมนญใหมกบการกระจายอ านาจทางการศกษา.

วารสารวชาการ,1,3.หนา 28. สรศกด หลาบมาลา. (2541,กรกฎาคม). “การสอนเพอสงเสรมความคดสรางสรรค”.

วารสารวชาการ,1,4.หนา 38-39

DPU

110 อษณย อนรทธวงศ. (2545,กมภาพนธ). ความคดสรางสรรค:การมองตางมมของนกวชาการ.

วารสารสารปฏรป,4,47.หนา 95. กรมวชาการ. (2544,กนยายน). ลกษณะการเรยนรทพงประสงค.วารสารวชาการ,4,7.หนา 10.

วทยานพนธ นวรตน วงศโสภา. (2544). การพฒนาคณลกษณะอนพงประสงคดานความมวนยในตนเองของ

เดกกปฐมวยโดยใชแนวทางการบรหารจดการในโรงเรยนแบบรวมมอกนสรางวนย: กรณศกษานกเรยนระดบชนอนบาล 2 โรงเรยนสนตธรรมวทยาคม จงหวดยโสธร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา.ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน.

บญช แกวเกลยง. (2545). บทบาทของผบรหารโรงเรยนระดบประถมศกษาในการสราง ความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน สงกดส านกงานการประถมศกษา จงหวดกระบ.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ระว เฉตาไพย. (2545). บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการน าชมชนเขามามสวนรวม ในการจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานการประถมศกษา จงหวดกระบ.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วฒวรรณ คงคามาศ. (2544). บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการน าชมชนเขามาม สวนรวมในการจดการศกษาในโรงเรยนประถมศกษาเอกชน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา.กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สดารตน วฒนพฤกษา. (2545). บทบาทของครใหญในการสงเสรมการมสวนรวมของ ผปกครองในการจดการศกษาของโรงเรยนอนบาลเอกชน เขตการศกษา 1. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา.กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

DPU

111 อทย บญประเสรฐ. (2542). การศกษาแนวทางการบรหารและการจดการศกษาของ

สถานศกษาในรปแบบการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน(รายงานการวจย). กรงเทพมหานคร:โครงการวจยภายใตการสนบสนนของส านกงานคณะกรรมการ การศกษาแหงชาตส านกนายกรฐมนตร.

อรณ เสนาะค า. (2546). การจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมจรธรรมของนกเรยนทเปนจรงและท ควรเปนตามความคดเหกนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนสงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาอางทอง.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา. พระนครศรอยธยา: มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

สารสนเทศจากสออเลกกทรอนกส

มนตชย ปาณธป. (ม.ป.ป). เปดโลกวชาการ น าทางสการแลกเปลยนเรยนร เพอพฒนาคณภาพชวต

ดวยการศกษาทไรพรมแดน.คนคนเมอ 20 เมษายน 2554, จาก http://www.gotoknow.org/profiles/users/mon-utvs.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2550,กนยายน). รปแบบการปลกฝง คณธรรม จรยธรรม คานยมและคณลกษณะทพงประสงค.คนคนเมอ 20 เมษายน 2554, จาก http://www.onec.go.th

ภาษาตางประเทศ

BOOKS Cohen and Uphoff. (1990). Participation ‘ s place in rural development : seeking clarity

through specificity.World Development.New York: McGraw-Hill. Delbecq, Andrew L., and Van de Ven, Andrew H. (1971). A Group Process Model for

Identification and Program Planning,JournalofAppliedBehavioraSciences.London: Macmillan

DPU

ภาคผนวก

DPU

113

ภาคผนวก ก

เครองมอทใชในการวจย

DPU

114

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนใน

สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ในจงหวดปทมธาน

……………………………………

ค าชแจง 1. แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนม

สวน รวมในการพฒนาคณภาพผ เรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน 5 ดาน คอ ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน และดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน ซงผวจยจะน าขอมลทไดไปใชเปนแนวทางของผบรหารในการปรบบทบาทของตนเพอสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษา

2. แบบสอบถามชดนม 3 ตอน โปรดตอบใหครบทกตอน กลาวคอ

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบ ขอมลพนฐานทวไป ของผตอบ ตอนท 2 เปนการสอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน

การพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน

ตอนท 3 เปนการสอบถามความคดเหน สภาพปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบ บทบาทของผบรหาร

โรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในสถานศกษาททานรบผดชอบ

ผวจยขอขอบพระคณททานกรณาใหความอนเคราะหตอบแบบสอบถามและขออนญาตรบ

แบบสอบถามคน ภายในวนท..................................ผวจยหวงเปนอยางยงวาขอมลทไดรบจากทานจะเปน

ประโยชนตองานวชาการ โดยเฉพาะการพฒนาบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานตอไป

ขอขอบพระคณอยางสง นายชตพร ค าวน นกศกษาหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการการศกษา วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

DPU

115

ตอนท 1

ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดเขยนเครองหมาย ลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงของตวทาน

1. สถานภาพของทาน

ผบรหารโรงเรยน

คร

กรรมการสถานศกษา

2. สถานทตงของโรงเรยน

อยในเขตเทศบาล

อยนอกเขตเทศบาล

3. ขนาดของโรงเรยน

โรงเรยนขนาดเลก (มจ านวนนกเรยน 1 - 120 คน)

โรงเรยนขนาดกลาง (มจ านวนนกเรยน 121 - 300 คน)

โรงเรยนขนาดใหญ (มจ านวนนกเรยนตงแต 301 คนขนไป)

4. ประเภทของโรงเรยน

ประถมศกษา (ชนอนบาล - ชนประถมศกษาปท 6)

ขยายโอกาส (ชนอนบาล - ชนมธยมศกษาปท 3)

5. ลกษณะของโรงเรยน

โรงเรยนตนแบบหนงอ าเภอหนงโรงเรยนในฝน

โรงเรยนทวไป

DPU

116

ตอนท 2

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพ

ผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ใน

จงหวดปทมธาน

ค าชแจง โปรดเขยนเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานตามสภาพ

ความเปนจรง

ตวเลขระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน มความหมายดงน

5 หมายถง ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในระดบมากทสด

4 หมายถง ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในระดบมาก

3 หมายถง ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในระดบปานกลาง

2 หมายถง ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในระดบนอย

1 หมายถง ผบรหารโรงเรยนมบทบาทในระดบนอยทสด

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชน

เขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนา

สขภาพกายและสขภาพจตของผเรยน

2 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผน าชมชน

มาใหความรในวนประชมผปกครอง

เกยวกบการเลอกโภชนาการ กฬาและ

นนทนาการ

DPU

117

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

3 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนเขา

มามสวนรวมในการปองกนปญหายา

เสพตดของผเรยน

4 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนม

สวนรวมในกจกรรมกฬาของโรงเรยน

5 ผบรหารโรงเรยนสนบสนนใหครเยยม

บานนกเรยนเพอตดตามการจด

สภาพแวดลอมทางบานทเออตอ

สขภาพผเรยน

ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

6 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชน

เขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนา

คณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง

ประสงคของผเรยน

DPU

118

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

7 ผบรหารโรงเรยนสรางความตระหนก

กบผปกครองเกยวกบการพฒนา

คณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง

ประสงคของผเรยน (เชน ชแจงในวน

ประชมผปกครองเกยวกบ กฎ

ระเบยบของโรงเรยน คณลกษณะทพง

ประสงคของนกเรยน และอนๆ)

8 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนม

สวนรวมในกจกรรมวนไหวคร กจกรรม

วนพอ กจกรรมวนแม กจกรรมวน

ส าคญทางศาสนา และอนๆ

9 ผบรหารโรงเรยนน านกเรยนรวมท า

กจกรรมบ าเพญประโยชนกบชมชน

(เชน ท าความสะอาดวด เกบเศษขยะ

ในสวนสาธารณะ และอนๆ)

10 ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอ

กบชมชนเพอรวมกนปองกนพฤตกรรม

ทไมพงประสงคของผเรยน (เชน หน

เรยน ทะเลาะววาท และอนๆ)

DPU

119

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

11 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหมการ

ประชาสมพนธสผปกครองเพอรวมมอ

กนประเมนคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคของผเรยน

ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรอยางตอเนอง

12 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชน

เขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนา

ผเรยนใหมความใฝร และเรยนรอยาง

ตอเนอง

13 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธ

ในวนประชมผปกครองเกยวกบ

บทบาทของผปกครองในการพฒนา

ผเรยนใหมความใฝรและเรยนรอยาง

ตอเนอง

DPU

120

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

14 ผบรหารโรงเรยนประชาสมพนธขอ

ความชวยเหลอจากชมชนในการ

สนบสนนปจจยทจ าเปนในการจด

กจกรรมพฒนาผเรยนใหมความใฝร

และเรยนรอยางตอเนอง (เชน

งบประมาณ สอการเรยนการสอน

และอนๆ)

15 ผบรหารโรงเรยนสรางเครอขายผน า

ชมชน ผปกครองและศษยเกาให เขา

มามสวนรวมในการจดกจกรรมของ

โรงเรยน

16 ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอ

กบผน าชมชนในการน านกเรยนเขา

รวมกจกรรมประเพณของทองถนและ

แสวงหาความรจากแหลงเรยนรชมชน

DPU

121

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน

17 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชน

เขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนา

ใหผเรยนมความสามารถในการคด

เปน ท าเปน

18 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธ

ในวนประชมผปกครองเกยวกบ

บทบาทของผปกครองในการพฒนา

ผเรยนดานการคดเปน ท าเปน (เชน

ฝกใหนกเรยนตงค าถามเพอคนหา

ความร และอนๆ)

19 ผบรหารโรงเรยนใหผน าชมชน

ผปกครองและศษยเกา เขามามสวน

รวมในกจกรรมการพฒนาผเรยนใหคด

เปน ท าเปน (เชน รวมเปนวทยากร

คายๆวชาการ รวมเปนวทยากรพเศษ

ในกจกรรมพฒนาผเรยนและอนๆ)

DPU

122

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

20 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผเรยน

เรยนรจากปราชญชมชนและแหลง

เรยนรในทองถน

21 ผบรหารโรงเรยนและผปกครอง

นกเรยนรวมกนประเมนความสามารถ

ในการใชทกษะชวตของผเรยน

ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

22 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชน

เขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนา

ผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน

23 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธ

ในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาท

ของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหม

ผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน การ

จดหาสอการเรยนรใหนกเรยน สงเสรม

ใหนกเรยนเรยนนอกเวลาเรยน และ

อนๆ)

DPU

123

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

24 ผบรหารโรงเรยนมการประชม

ผปกครองเพอขอรบการสนบสนนดาน

ปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรม

พฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการ

เรยนดขน (เชน งบประมาณ สอการ

สอน และอนๆ)

25 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธ

ใหชมชนไดรบทราบเกยวกบผลสมฤทธ

ทางการเรยนของผเรยน (เชน นกเรยน

ไดรบรางวลในการรวมแขงขนทกษะ

ทางวชาการ และอนๆ)

26 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหผน า

ชมชน ผปกครองและศษยเกา ทม

ความสามารถดานวชาการ เขามาม

สวนรวมในการจดกจกรรมพฒนา

ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

(เชน รวมจดกจกรรมการเรยนการ

สอน เปนวทยากรคายวชาการ และ

อนๆ)

DPU

124

ขอท

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวม

ในการพฒนาคณภาพผเรยน

ระดบบทบาทของผบรหารโรงเรยน

มากทสด

(5)

มาก

(4 )

ปานกลาง

(3)

นอย

(2)

นอยทสด

(1)

27 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหทกภาค

สวนในชมชนเขามามสวนรวมในการ

ตรวจสอบและเสนอแนะการจด

กจกรรมพฒนาผเรยน

DPU

125

ตอนท 3

ปญหาและขอเสนอแนะเกยวกบบทบาทผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวน

รวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา

คณภาพผเรยน

ปญหา

ขอเสนอแนะ

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ………………………………

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ………………………………

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

3. ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ………………………………

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

DPU

126

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา

คณภาพผเรยน

ปญหา ขอเสนอแนะ

4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน

……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ………………………………

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ……………………………… ………………………………

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

ขอขอบพระคณอยางสงทกรณาใหความอนเคราะหอยางดยง

DPU

127

ภาคผนวก ข

คาความเชอมน

DPU

128

คา IOC ของแบบสอบถามเพอการวจย

เรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา

คณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน

.............................................................................................................................................................

ค าชแจง

แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการศกษาวจยของนกศกษาปรญญาโท สาขาการ

จดการการศกษา หลกสตร ศกษาศาสตรมหาบณฑต วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

ขอความอนเคราะหทานพจารณาค าถามแตละขอ วาทานมความคดเหนอยในระดบใด โดยมเกณฑ

ในการพจารณาดงน

+1 หมายถง ผ เชยวชาญเหนดวยกบเนอหาของขอค าถามซงตรงกบนยามเช ง

ปฏบตการ

0 หมายถง ผ เชยวชาญไมแนใจวาเนอหาของขอค าถามซงตรงกบนยามเชง

ปฏบตการ

-1 หมายถง ผเชยวชาญไมเหนดวยกบเนอหาของขอค าถามซงไมตรงกบนยามเชง

ปฏบตการ

ในกรณใหคะแนน -1 ขอความอนเคราะหใหขอคดเหนเสนอแนะเพมเตมในขอนน

DPU

129

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลพนฐาน

ขอมลพนฐาน

ผเชยวชาญ (คน) คา

IOC แปล

ผล 1 2 3 4 5

1. ต าแหนง

ผบรหารโรงเรยน

คร

กรรมการสถานศกษา

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

2. สถานทตงของโรงเรยน

อยในเขตเทศบาล

อยนอกเขตเทศบาล

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

3. ขนาดของโรงเรยน

โรงเรยนขนาดเลก

(มจ านวนนกเรยน 1 - 120 คน)

โรงเรยนขนาดกลาง

(มจ านวนนกเรยน 121 - 300 คน)

โรงเรยนขนาดใหญ

(มจ านวนนกเรยนตงแต 301 คนขนไป)

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

DPU

130

ขอมลพนฐาน

ผเชยวชาญ (คน) คา

IOC แปล

ผล 1 2 3 4 5

4. ประเภทของโรงเรยน

ประถมศกษา (ชนอนบาล -

ชนประถมศกษาปท 6)

ขยายโอกาส (ชนอนบาล -

ชนมธยมศกษาปท 3)

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

5. ลกษณะของโรงเรยน

โรงเรยนตนแบบหนงอ าเภอ

หนงโรงเรยนในฝน

โรงเรยนทวไป

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

+1

+1

+1

+1

+1

1

ใชได

DPU

131

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบบทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชนมสวนรวมใน

การพฒนาคณภาพผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ผเชยวชาญ (คน) คา

IOC แปลผล

1 2 3 4 5

1. ดานการพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตทด

1.1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาสขภาพกายและสขภาพจตของผเรยน

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

1.2 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผน าชมชนมาใหความรในวนประชมผปกครองเกยวกบการเลอกโภชนาการ กฬาและนนทนาการ

0 +1 0 +1 +1 0.6 ใชได

1.3 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนเขามามสวนรวมในการปองกนปญหายาเสพตดของผเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 ใชได

1.4 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในกจกรรมกฬาของโรงเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 ใชได

1.5 ผบรหารโรงเรยนสนบสนนใหครเยยมบานนกเรยนเพอตดตามการจดสภาพแวดลอมทางบานทเออตอสขภาพผเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 ใชได

2. ดานการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

2.1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

DPU

132

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ผเชยวชาญ (คน) คา

IOC แปลผล

1 2 3 4 5

2.2 ผบ รหารโรง เ รยนสร างความตระหนกกบผปกครองเกยวกบการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน (เชน ชแจงในวนประชมผปกครองเกยวกบ กฎ ระเบยบของโรงเรยน คณลกษณะทพงประสงคของนกเรยน และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

2.3 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหชมชนมสวนรวมในกจกรรมวนไหวคร กจกรรมวนพอ กจกรรมวนแม กจกรรมวนส าคญทางศาสนา และอนๆ

0 +1 0 +1 +1 0.6 ใชได

2.4 ผบรหารโรงเรยนน านกเรยนรวมท ากจกรรมบ าเพญประโยชนกบชมชน (เชน ท าความสะอาดวด เกบเศษขยะในสวนสาธารณะ และอนๆ)

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

2.5 ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอกบชมชนเพอรวมกนปองกนพฤตกรรมทไมพงประสงคของผเรยน (เชน หนเรยน ทะเลาะววาท และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

2.6 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหมการประชาสมพนธส ผ ปกครอง เพ อ ร วมมอกนประ เมนคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 ใชได

3. ดานการพฒนาความใฝร และเรยนรอยางตอเนอง

3.1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเข ามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนใหมความใฝร และเรยนรอยางตอเนอง

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

DPU

133

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ผเชยวชาญ (คน) คา

IOC

แปล

ผล

1 2 3 4 5

3.2 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผ เ รยนใหมความใฝ รและเรยนรอยางตอเนอง

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

3.3 ผบ รหารโรงเ รยนประชาสมพนธขอความชวยเหลอจากชมชนในการสนบสนนปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมความใฝรและเรยนรอยางตอเนอง (เชน งบประมาณ สอการเรยนการสอน และอนๆ)

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

3.4 ผบรหารโรงเรยนสรางเครอขายผน าชมชน ผปกครองและศษยเกาให เขามามสวนรวมในการจดกจกรรมของโรงเรยน

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

3.5 ผบรหารโรงเรยนประสานความรวมมอกบผน าชมชนในการน านกเรยนเขารวมกจกรรมประเพณของทองถนและแสวงหาความรจากแหลงเรยนรชมชน

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

4. ดานการพฒนาใหคดเปน ท าเปน

4.1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามส ว น ร ว ม ในก า รว า ง แ ผนพฒน า ให ผ เ ร ย นมความสามารถในการคดเปน ท าเปน

0 +1 +1 +1 +1 0.8 ใชได

4.2 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนดานการคดเปน ท าเปน (เชน ฝกใหนกเรยนตงค าถามเพอคนหาความร และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

DPU

134

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ผเชยวชาญ (คน)

คา

IOC

แปลผล 1 2 3 4 5

4.3 ผบรหารโรงเรยนใหผน าชมชน ผปกครองและศษยเกา เขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนาผเรยนใหคดเปน ท าเปน (เชน รวมเปนวทยากรคายๆวชาการ รวมเปนวทยากรพเศษในกจกรรมพฒนาผเรยนและอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1

1 ใชได

4.4 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหผ เรยนเรยนรจากปราชญชมชนและแหลงเรยนรในทองถน

+1 +1 0 +1 +1

0.8 ใชได

4.5 ผบรหารโรงเรยนและผปกครองนกเรยนรวมกนประเมนความสามารถในการใชทกษะชวตของผเรยน

+1 +1 +1 +1 +1

1

5. ดานการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน

5.1 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนพฒนาผเรยนดานผลสมฤทธทางการเรยน

0 +1 +1 +1 +1

0.8 ใชได

5.2 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธในวนประชมผปกครองเกยวกบบทบาทของผปกครองในการพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน การจดหาสอการเรยนรใหนกเรยน สงเสรมใหนกเรยนเรยนนอกเวลาเรยน และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1

1 ใชได

5.3 ผบรหารโรงเรยนมการประชมผปกครองเพอขอรบการสนบสนนดานปจจยทจ าเปนในการจดกจกรรมพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการเรยนดขน (เชน งบประมาณ สอการสอน และอนๆ)

0 +1 +1 +1 +1

0.8 ใชได

DPU

135

บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการสงเสรมใหชมชน

มสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยน

ผเชยวชาญ (คน)

คา

IOC

แปลผล

1 2 3 4 5

5.4 ผบรหารโรงเรยนมการประชาสมพนธใหชมชนไดรบทราบเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (เชน นกเรยนไดรบรางวลในการรวมแขงขนทกษะทางวชาการ และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

5.5 ผบรหารโรงเรยนเปดโอกาสใหผน าชมชน ผปกครองและศษยเกา ทมความสามารถดานวชาการ เขามามสวนรวมในการจดกจกรรมพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน (เชน รวมจดกจกรรมการเรยนการสอน เปนวทยากรคายวชาการ และอนๆ)

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

5.6 ผบรหารโรงเรยนสงเสรมใหทกภาคสวนในชมชนเข ามามสวน รวมในการตรวจสอบและเสนอแนะการจดกจกรรมพฒนาผเรยน

+1 +1 +1 +1 +1 1 ใชได

DPU

136

คาความเชอมน

****** Method 1 (space saver) will be used for this analysis ******

_

R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)

Mean Std Dev Cases

1. ขอ1 4.1000 .7589 30.0 2. ขอ2 4.0667 .6397 30.0

3. ขอ3 4.4000 .6215 30.0 4. ขอ4 4.0000 .7878 30.0

5. ขอ5 4.4333 .6261 30.0

6. ขอ6 4.0000 .6948 30.0 7. ขอ7 4.4000 .4983 30.0

8. ขอ8 4.5000 .5724 30.0 9. ขอ9 4.2333 .7279 30.0

10. ขอ10 4.2000 .7144 30.0

11. ขอ11 4.3000 .7022 30.0 12. ขอ12 3.9667 .6687 30.0

13. ขอ13 4.2333 .5040 30.0 14. ขอ14 4.2667 .6915 30.0

15. ขอ15 4.0333 .7649 30.0 16. ขอ16 4.3000 .7022 30.0

17. ขอ17 3.9000 .6618 30.0

18. ขอ18 4.1667 .7466 30.0 19. ขอ19 4.0667 .7397 30.0

20. ขอ20 4.1000 .7120 30.0 21. ขอ21 4.0333 .5561 30.0

22. ขอ22 4.0000 .7428 30.0

23. ขอ23 4.2000 .6103 30.0 24. ขอ24 4.1000 .7589 30.0

25. ขอ25 4.2000 .4842 30.0 26. ขอ26 4.1000 .7589 30.0

27. ขอ27 4.0333 .7649 30.0

N of

Statistics for Mean Variance Std Dev Variables SCALE 112.3333 184.3678 13.5782 27

_

DPU

137

R E L I A B I L I T Y A N A L Y S I S - S C A L E (A L P H A)

Item-total Statistics

Scale Scale Corrected

Mean Variance Item- Alpha if Item if Item Total if Item

Deleted Deleted Correlation Deleted

ขอ1 108.2333 166.8747 .8629 .9658 ขอ2 108.2667 171.7195 .7300 .9668

ขอ3 107.9333 172.0644 .7310 .9669

ขอ4 108.3333 167.8851 .7769 .9665 ขอ5 107.9000 173.6793 .6240 .9676

ขอ6 108.3333 170.1609 .7571 .9666 ขอ7 107.9333 178.9609 .3870 .9689

ขอ8 107.8333 176.7644 .4781 .9685

ขอ9 108.1000 169.8862 .7352 .9668 ขอ10 108.1333 169.3609 .7796 .9665

ขอ11 108.0333 169.5506 .7833 .9664 ขอ12 108.3667 169.5506 .8252 .9661

ขอ13 108.1000 176.7828 .5470 .9680 ขอ14 108.0667 170.3402 .7507 .9667

ขอ15 108.3000 167.3897 .8283 .9661

ขอ16 108.0333 170.3092 .7401 .9668 ขอ17 108.4333 170.4609 .7795 .9665

ขอ18 108.1667 167.3851 .8502 .9659 ขอ19 108.2667 171.0989 .6574 .9674

ขอ20 108.2333 170.1851 .7362 .9668

ขอ21 108.3000 173.3207 .7334 .9669 ขอ22 108.3333 169.3333 .7492 .9667

ขอ23 108.1333 172.1195 .7417 .9668 ขอ24 108.2333 166.7368 .8703 .9657

ขอ25 108.1333 178.1195 .4653 .9685

ขอ26 108.2333 171.9782 .5936 .9680 ขอ27 108.3000 169.6655 .7085 .9670

Reliability Coefficients

N of Cases = 30.0 N of Items = 27

Alpha = .9681

DPU

138

ภาคผนวก ค

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

DPU

139

รายชอผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

1. รองศาสตราจารย ดร.สนนท สงขออง

การศกษา ค.ด.(ครศาสตรดษฎบณฑต) สาขาหลกสตรการสอน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจบนต าแหนง ผอ านวยการหลกสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน

วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพโรจน กลนกหลาบ

การศกษา กศ.ด.(การศกษาดษฎบณฑต) สาขาการบรหารการศกษา

ปจจบนต าแหนง อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3. ดร.ดวงใจ ชวยตระกล

การศกษา กศ.ด.(การศกษาดษฎบณฑต) สาขาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยศลปากร

ปจจบนต าแหนง อาจารยภาควชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

4. ดร.วาสนา วสฤตาภา

การศกษา ค.ด.(ครศาสตรดษฎบณฑต) สาขาวชาอดมศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจบนต าแหนง หวหนาส านกงานเลขานการวทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

5. นายวระพงษ คลอยด

การศกษา กศ.ม.(การศกษามหาบณฑต) สาขาบรหารการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ปจจบนต าแหนง ผอ านวยการโรงเรยนนวมนทราชนทศ สวนกหลาบวทยาลย ปทมธาน

DPU

140

ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะหในการตรวจเครองมอ

และหนงสอขอแจกแบบสอบถาม

DPU

141

DPU

142

DPU

143

DPU

144

DPU

145

DPU

146

DPU

147

ภาคผนวก จ

รายชอโรงเรยนกลมตวอยาง สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดปทมธาน

DPU

148

รายชอโรงเรยน ทตอบแบบสอบถามเพอการวจยเรอง บทบาทของผบรหารโรงเรยนในการ

สงเสรมใหชมชนมสวนรวมในการพฒนาคณภาพผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ในจงหวดปทมธาน

1. โรงเรยนวดเทยนถวาย สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 2. โรงเรยนวดบางควด สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 3. โรงเรยนวดรงสต สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 4. โรงเรยนวดบางกฎทอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 5. โรงเรยนชมชนวดบางกะด สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 6. โรงเรยนวดโคก สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 7. โรงเรยนอนบาลปทมธาน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 8. โรงเรยนวดโพธเลอน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 9. โรงเรยนวดดาวเรอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 10. โรงเรยนวดเวฬวน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 11. โรงเรยนวดราษฎรศรทธาท า สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 12. โรงเรยนวดโบสถ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 13. โรงเรยนวดบางนางบญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 14. โรงเรยนวดมะขาม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 15. โรงเรยนชมชนวดเสดจ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 16. โรงเรยนวดบางเดอ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 17. โรงเรยนคลองบานพราว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 18. โรงเรยนชมชนวดจนทนกะพอ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 19. โรงเรยนวดบางเตยนอก สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 20. โรงเรยนวดบางเตยใน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 21. โรงเรยนคลองสระ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 22. โรงเรยนวดเชงทา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 23. โรงเรยนวดบางนา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 24. โรงเรยนสหราษฎรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 25. โรงเรยนวดสองพนอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1

DPU

149

26. โรงเรยนวดบานพราวใน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 27. โรงเรยนบางโพธเหนอ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 28. โรงเรยนชมชนวดไกเตย สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 29. โรงเรยนวดสะแก สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 30. โรงเรยนวดทายเกาะ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 31. โรงเรยนบงเขายอน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 32. โรงเรยนไทยรฐวทยา 69 สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 33. โรงเรยนวนคร 2502 สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 34. โรงเรยนจารศรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 35. โรงเรยนประถมศกษาธรรมศาสตร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 36. โรงเรยนบญคมราษฎรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 37. โรงเรยนวดกลาชอม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 38. โรงเรยนวดมงคลพการาม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 39. โรงเรยนวดผลาหาร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 40. โรงเรยนบานบง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 41. โรงเรยนวดมลเหลก สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 42. โรงเรยนวดอขาว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 43. โรงเรยนวดสวางภพ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 44. โรงเรยนวดเพมทาน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 45. โรงเรยนชมชนวดหตถสารเกษตร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 46. โรงเรยนเจรญวทยา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 47. โรงเรยนคลองหนง(แกวนมตร) สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 48. โรงเรยนวดตะวนเรอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 49. โรงเรยนสามคคราษฎรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 50. โรงเรยนวดกลางคลองสาม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 51. โรงเรยนคลองสอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 52. โรงเรยนคลองหา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 53. โรงเรยนวดเกดการอดม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 54. โรงเรยนชมชนวดหนาไม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1

DPU

150

55. โรงเรยนชมชนบวแกวเกษร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 56. โรงเรยนคลองพระอดม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 57. โรงเรยนวดลาดหลมแกว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 58. โรงเรยนคลองลากคอน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 59. รงเรยนวดจนทาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 60. โรงเรยนวดบวขวญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 61. โรงเรยนวดล ามหาเมฆ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 62. โรงเรยนสงฆรกษบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 63. โรงเรยนคลองลาดชาง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 64. โรงเรยนวดสวรรณจนดาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 65. โรงเรยนคลองบางโพธ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 1 66. โรงเรยนวดลาดสนน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 67. โรงเรยนชมชนเลศพนจพทยาคม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 68. โรงเรยนวดโพสพผลเจรญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 69. โรงเรยนวดประยรธรรมาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 70. โรงเรยนวดแจงล าหน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 71. โรงเรยนวดประชมราษฏร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 72. โรงเรยนวดลานนา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 73. โรงเรยนวดอดศร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 74. โรงเรยนวดทศทศ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 75. โรงเรยนวดพชอดม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 76. โรงเรยนวดนเทศ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 77. โรงเรยนวดโสภณาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 78. โรงเรยนรวมจตประสาท สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 79. โรงเรยนวดพรณศาสตร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 80. โรงเรยนวดสมหราษฏรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 81. โรงเรยนวดเกตประภา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 82. โรงเรยนสหราษฏรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 83. โรงเรยนวดธญญะผล สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2

DPU

151

84. โรงเรยนวดดอนใหญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 85. โรงเรยนวดมงคลรตน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 86. โรงเรยนรวมราษฏรสามคค สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 87. โรงเรยนชมชนวดท าเลทอง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 88. โรงเรยนวดกลางคลองส สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 89. โรงเรยนเจรญดวทยา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 90. โรงเรยนวดคลองชน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 91. โรงเรยนวดปญจทายกาวาส สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 92. โรงเรยนวดเขยนเขต สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 93. โรงเรยนวดอยยการาม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 94. โรงเรยนทองพลอทศ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 95. โรงเรยนวดนาบญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 96. โรงเรยนธญญสทธศลป สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 97. โรงเรยนวดสระบว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 98. โรงเรยนชมชนประชาธปตยวทยาคาร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 99. โรงเรยนวดขมแกว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 100. โรงเรยนชมชนบงบา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 101. โรงเรยนวดราษฏรบ ารง สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 102. โรงเรยนวดนพรตนาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 103. โรงเรยนวดธรรมราษฏรเจรญผล สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 104. โรงเรยนนกรราษฏรบรณะ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 105. โรงเรยนราษฏรสงเคราะหวทยา สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 106. โรงเรยนวดโปรยฝน สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 107. โรงเรยนวดเจรญบญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 108. โรงเรยนวดศรคคณางค สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 109. โรงเรยนวดสอนดศรเจรญ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 110. โรงเรยนวดพวงแกว สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 111. โรงเรยนวดชยมงคลาราม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 112. โรงเรยนวดศรสโมสร สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2

DPU

152

113. โรงเรยนชมชนประชานกรอ านวยเวทย สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 114. โรงเรยนวดแสงมณ สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 115. โรงเรยนศาลาลอย สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 116. โรงเรยนวดสขบญฑรการาม สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 117. โรงเรยนนกรราษฏรบ ารงวทย สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2 118. โรงเรยนวดจตพธวราวาส สงกด สพป.ปทมธาน เขต 2

DPU

153

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล นายชตพร ค าวน

ประวตการศกษา ครศาสตรบณฑต(คบ.) สาขาวชาคณตศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรม

ราชปถมภ พ.ศ. 2549

ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน คร ค.ศ.1 โรงเรยนนวมนทราชนทศ สวนกหลาบ

วทยาลย ปทมธาน

DPU