7/25/2019 The Intereseting Information

1/1

kratonlar dnyann en eski kara paralar olarak bilinirler. bundan 3 milyar yl nce dnya sular

altndayken, suyun zerinde kalan bir takm adacklar bulunmaktayd. ite bu adack halinden,

gnmze kadar uzanm kaya paralarna kraton denmekte. ingilizcesi ise craton'dur.

kratonlar dnya'nn derinliklerine 2 kilometre derinli!e kadar ular. kat kaya halde oldu!u iin

kratonlar kendilerini e"releyen mantodan ok daha so!uktur. a#rika ktasnda $ adet kraton

bulunmaktadr. dnyadaki en ok canl eidine sahip ktalardan biri olmasnn sebebi de budur.

ktalarn altndaki kraton listesi ise yledir.

ekstra bilgi%

elmaslarn oluumu da bu kratonlar sayesindedir. elmasn olumas iin iindeki karbon atomunun

elmas kararll!na ulaabilmesi iin ok #azla basn gerekmektedir. yle #azla basn gerekir ki, ancak

dnyann alt katmanlarnda bu basnc elde edebilirsiniz. yle kmr madeni #alan #ilan da de!il,

bildi!in ma!ma katmannda #ilan olacak yle bi basn gerekli.

ama yle de bir ey "ar, ma!ma katman ok #azla scak oldu!u iin, bu scaklk karbonun elmas

kararll!na ulamasna engel olmaktadr, yani hem yksek basn olacak hemde o kadar scak

olmayacak. ite burada da kratonlar de"reye girmekte. yukarda da bahsetti!im gibi, kratonlar

kendilerini e"releyen mantodan ok daha so!uk olduklar iin, elmas oluumundaki gerekli so!ukluk

ancak burada oluabilmekte. a#rikadaki elmas madenlerinin yerlerine bakld!nda, kratonlar zerindeki

kara paralar oldu!unu grebilirsiniz.

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_shields_and_cratonshttp://en.wikipedia.org/wiki/List_of_shields_and_cratons