วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 49

The Direction of Self – directed learning as based on The Thailand 4.0 Policy ทศทางการเรยนรดวยตนเองตามนโยบายประเทศไทย 4.0

ชณวรรต ศรลาค า1, พฒนา สอดทรพย2*

Chanawat Srilakham,1 Pattana Sodsup2

บทคดยอ

ตามทรฐบาลก าหนดนโยบายในการพฒนาเศรษฐกจไทยใหมงสการเปนประเทศรายไดสง โดยการ

ปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value-based Economy” หรอเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม

จากนโยบายดงกลาวยงก าหนดใหมการพฒนาแรงงานใหมศกยภาพทสงขนในดานความร ความเชยวชาญ

และทกษะ ดงนนองคกรตางๆ จงมการปรบเปลยนโครงสรางการท างานโดยใหความส าคญกบการพฒนา

ศกยภาพของบคลากรในองคกรเพมมากขน โดยการพฒนาบคคลในองคกรนนเปนการพฒนาศกยภาพของ

ตวบคคล โดยการสงเสรมใหเกดการเรยนรภายในองคกร ซงการเรยนรมหลากหลายรปแบบ แตการเรยนรท

มประสทธภาพและย งยนทสด คอ การเรยนรดวยตนเอง (Self – directed learning) เปนการเรยนรทเนน

ผเรยนเปนส าคญ โดยการเรยนรดวยตนเองนนเปนการเรยนรทผเรยนสามารถวางแผนการเรยน เลอกวธการ

เรยน พรอมทงก าหนดระยะเวลาในการเรยนได ซงการในการเรยนนนผเรยนจะเรยนตามความสะดวกและ

ความสนใจของผเรยน ทงนการเรยนตองอาศยเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ เพอชวยสงเสรมใหการเรยนรม

ประสทธภาพทเพมมากยงขน

ค าส าคญ: การเรยนรดวยตนเอง, นโยบายประเทศไทย 4.0, การพฒนาทรพยากรบคลากร

* นกวชาการศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง chaiya_hrd@rumail.ru.ac.th 2 เจาหนาทบรหารงานทวไป มหาวทยาลยรามค าแหง poundkamahaew@hotmail.com *Manuscript received April 19, 2019; revised May 29, 2019 and accepted June 15, 2019

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 50

Abstract

Thai government has set the country economic direction aims to boosted its status seceding

middle rate income. This strategy is to be succeeds through the restructuring of its economic structure

toward "value-based economy" that focuses on innovations, and hence, the development of quality

personal. Cooperate alignments to this policy emphasizes on promoting internal learning, which varies in

formats. One of the learning pattern that is considers to be the most successful and sustainable is "self-

directed learning". This learning pattern allows the flexibilities to choose, plan, and customize courses

according to individual needs and wants. Nevertheless, this learning pattern heavily rely on the uses of

informative technological services for an efficient and effective learning outcomes.

Keywords : Self–directed learning, Thailand 4.0, policy, Human resource development

บทน า

ในปจจบน ประเทศไทยตองเผชญกบการเปลยนแปลงตางๆของโลกยคไรพรมแดน ทท าใหเกด

นวตกรรมและเทคโนโลยททนสมย เกดแหลงความรใหม รวมถงการเปลยนแปลงของสาขาวชาตางๆ

ทมาจากการคนควาวจยผานเทคโนโลยและระบบสารสนเทศ ทสามารถเชอมโยงทกแหลงความรมารวมอย

ในเครองมอสอสารเพยงเครองเดยว อกทง การเปลยนแปลงในเรองของคานยม ทศนคต สงคม เศรษฐกจ

และการเมอง ยงสงผลใหการด าเนนงานขององคกรตองมการเปลยนแปลงตามไปดวย ในแตละองคกรตางก

ตองการทจะอยรอดและสามารถเจรญเตบโตตอไปในอนาคต จงจ าเปนตองมการปรบเปลยนวสยทศนและ

วธการท างานขององคกรใหสอดคลองกบสภาพในยคปจจบนและรองรบสงทจะเกดขนในอนาคตไดเปน

อยางด ประเทศไทยกไดก าหนดยทธศาสตรส าคญภายใตการน าของนายกรฐมนตร ซงเนนในเรองการ

พฒนาสความมนคง มงคงและย งยน ดวยการสรางความเขมแขงจากภายใน เพอขบเคลอนองคกรตาม

แนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ผานกลไกประชารฐ และยงมการปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจ

ไปส Value–Based Economy หรอ เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม โดยแนวคดหลกทองคกรน ามา

ปรบใชคอการสรางนวตกรรมใหเกดขนภายในองคกรโดยเนนทตวบคคลใหมศกยภาพ มความร ความคด

สรางสรรค เพอสรางนวตกรรมใหเกดขนในการขบเคลอนองคกรไปสความส าเรจ

จากสภาพการเปลยนแปลงดงกลาว ท าใหบคลากรในแตละองคกรนนตองมคณสมบตทเพมมากขน

กวาเดม เชน บคลากรจะตองท างานไดหลายอยางไมใชเปนเพยงผช านาญเฉพาะดาน แตตองมความร

ความคดสรางสรรค เพอเพมศกยภาพของตนเองใหตอบสนองตอความตองการขององคกร ซงรปแบบการ

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 51

เรยนรน คอการเรยนรดวยตวเอง (Self – directed learning) การเรยนรทรเรมจากตนเอง การก าหนด

จดมงหมาย ก าหนดรปแบบ ทรพยากรและวธการเรยนรดวยตนเอง ซงวธนจะท าใหบคลากรมความรความ

เขาใจและมทกษะเพมมากขนจากเดม อกทงยงเปนการสรางมลคา (Value) ใหแกตวบคคลดวย

นโยบายประเทศไทย 4.0

ในการเปลยนแปลงของโลก ประเทศไทยตองมการพฒนาเพอความเจรญกาวหนา ซงรฐบาลได

ก าหนดนโยบายเพอการพฒนาประเทศในอนาคตขางหนาในโมเดล ประเทศไทย 4.0 ซงมผรทไดให

ความหมายไวดงน

บวร เทศารนทร (มปป.) ไดใหความหมายวา ไทยแลนด 4.0 เปนวสยทศนเชงนโยบายการพฒนา

เศรษฐกจของประเทศไทย หรอ โมเดลพฒนาเศรษฐกจของรฐบาล ภายใตการน าของพลเอกประยทธ จนทร

โอชา นายกรฐมนตรและหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ทเขามาบรหารประเทศบนวสยทศน

ทวา มนคง มงคง ย งยน ทมภารกจส าคญในการขบเคลอนปฏรปประเทศดานตางๆ เพอปรบแก จดระบบ

ปรบทศทาง และสรางหนทางพฒนาประเทศใหเจรญ สามารถรบมอกบโอกาสและภยคกคามแบบใหมๆ ท

เปลยนแปลงอยางรวดเรว รนแรงในศตวรรษท 21 ได

ส านกโฆษก ส านกเลขาธการธการนายกรฐมนตร (มปป.) ไดกลาววา นโยบายประเทศไทย 4.0 เปน

การขบเคลอนประเทศ ดวยการพงพานวตกรรม องคความร ความคดสรางสรรค และเทคโนโลย (Value-

based Economy) โดยมจดมงหมายปลายทางอยทการน าพาเศรษฐกจไทยใหมงสการเปนประเทศรายไดสง

ทส าคญยงชวยแกไขปญหาความเลอมล าทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศและพฒนาโดยค านงถงความ

ย งยนและสงแวดลอม

ทมเศรษฐกจ (2559) ไดกลาววา ประเทศไทย 4.0 เปนความมงมนของนายยกรฐมนตร ทตองการ

ปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value-based Economy” หรอเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม”

กลาวคอ ในปจจบนเรายงยดตดโมเดลเศรษฐกจแบบ “ท ามาก ไดนอย” เราตองการปรบเปลยนเปน “ท านอย

ไดมาก” นนหมายถงการขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงอยางนอยใน 3 มตส าคญ คอ (1) เปลยนจากการ

ผลตสนคา “โภคภณฑ” ไปสสนคาเชงนวตกรรม (2) เปลยนจากการขบเคลอนประเทศดวยอตสาหกรรม

ไปสการขบเคลอนดวยเทคโนโลย ความคดสรางสรรค และนวตกรรม และ(3) เปลยนจากการเนนภาคการ

ผลตสนคาไปสการเนนภาคบรการมากขน

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 52

จากความหมายขางตนสามารถสรปได คอ ประเทศไทย 4.0 เปนนโยบายทขบเคลอนเศรษฐกจ

ประเทศไปส เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม (Value-based Economy) โดยใช นวตกรรม องคความร

ความคดสรางสรรค และเทคโนโลย

ความส าคญของนโยบายประเทศไทย 4.0

ในการพฒนาประเทศตาม นโยบายประเทศไทย 4.0 ทเนน การพฒนาเศรษฐกจไทยไปส เศรษฐกจ

แหงนวตกรรม ซงมองคประกอบทส าคญ คอ (1) เปลยนจากการเกษตรแบบดงเดม ไปสการเกษตรสมยใหม

ทเนนการบรหารจดการเทคโนโลย (2) เปลยนจาก Traditional SMEs ทมอยทรฐตองใหความชวยเหลออย

ตลอดเวลา ไปสการเปน Smart Enterprises และ Startups ทมศกยภาพสง และ(3) เปลยนจาก Traditional

Service ไปส High Value Services และ เปลยนจากแรงงานทกษะต าไปสแรงงานทมความร ความเชยวชาญ

และทกษะสง จากนโยบายดงกลาวจะเหนไดวา มการผลกดนแรงงานใหมการพฒนาใหมความร ความ

เชยวชาญ และทกษะทสงขน การเรยนรดวยตนเองจงเปนสงส าคญในการพฒนาตนเองใหมความร ทกษะ

ตามความตองการขององคกร ทมเศรษฐกจ (2559)

สวทย เมษนทรย (2559) กลาววา เมอท าการวเคราะหสาเหตทมาของสภาพปญหา ซงสงผลให

ประเทศไทยตองประสบสภาวะวกฤตในชวงทศวรรษทผานมา จะพบวา สาเหตส าคญประการหนงมาจาก

“คณภาพคน” กลาวคอ โครงสรางก าลงคน และคณภาพของทนมนษยของสงคมไทยก าลงมปญหา ซงเปน

ปจจยส าคญทจะบงชขดความสามารถในการแขงขนระยะยาวของประเทศ หลายประเทศโดยเฉพาะประเทศ

ทพฒนาแลว ก าลงเผชญกบปญหาโครงสราง คอภาวะประชากรสงวย แตประเทศเหลาน กมคณภาพของทน

มนษยและโครงสรางพนฐานทางสงคมทดพอรองรบ ในทางตรงกนขามประเทศทก าลงพฒนาทยากจน

กลบมประเดนปญหาทกลบกนกลาวคอ มโครงสรางทมประชากรวยหนมสาวจ านวนมหาศาล แตไม

สามารถสรางใหทนมนษยเหลานมคณภาพทพอดได

จากขอความขางตนชใหเหนวา ประเทศไทยมปญหาจากคนในตลาดแรงงานไมมคณภาพ พนกงาน

ขาดความร ทกษะ ทจ าเปนเปนตอการปฏบตงาน การจะพฒนาตามนโยบายประเทศไทย 4.0 นน จะตองเรม

พฒนาในตวบคคล กลาวคอการกระตนใหบคลากรตระหนกถงความจ าเปนในการพฒนาตนเองโดยการ

สงเสรมใหมการคดแบบสรางสรรค เพอใหเกดนวตกรรมในองคกร และเพอตอบสนองนโยบายขององคกร

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 53

แนวคดการเรยนรดวยตนเอง

การเรยนรดวยตนเอง (Self-Directed Learning) มนกวชาการไดใหความหมายตาง ๆ ดงน Knowles

(1975, p. 18) ไดใหความหมายของการเรยนรดวยตววา เปนกระบวนการทบคคลใชในการสรางความ

ตองการในการเรยนร การตงจดมงหมายในการเรยนรการท ากจกรรมเพอคนหาความร เชน การคนควา

เอกสารและแหลงความรตาง ๆ การพบปะบคลากรเลอกและการก าหนดแผนการเรยนร และการประเมนผล

การเรยนร กจกรรมสวนใหญเกดขนดวยตวเองซงอาจจะไดรบหรอไมไดรบความชวยเหลอจากผอนกตาม

นอกจากน การนยามค าวา การเรยนรดวยตนเองตามแนวความคดของ Fisher, King, and Tague (2001, p.

520) ไดกลาวถงการเรยนรดวยตนเองเปนการบรณาการของการจดการดวยตนเอง (Self-management) การ

จดการของการกระท าและทรพยากรตาง ๆ การควบคมตนเอง (Self- monitoring) กระบวนการโดยทผเรยน

ควบคม ประเมน และวางระเบยบกระบวนการเรยนรบรของพวกเขาทางกลยทธในการเรยนร คอสงทตอง

ควบคมดแลและมการประเมนอยเสมอ เพอจะไดพฒนาตนเองไดดยงขน

สมคด อสระวฒน (2532, หนา 74) การเรยนรทเกดขนมไดเกดจากการฟงค าบรรยายหรอท าตามท

ครผสอนบอกเสมอไป แตอาจเกดจากสถานการณตาง ๆ ตอไปน (1) การเรยนรดวยตนเอง (self-directed

learning) เปนการเรยนทเกดจากความอยากร อยากเหน ผเรยนจะมการวางแผนดวยตนเอง (2) การเรยนรท

จดโดยสถาบนศกษา (provide sponsored) โดยมกลมบคคล จดก ากบดแล มการใหคะแนน ใหปรญญา หรอ

ประกาศนยบตร (3) การเรยนรจากกลมเปนการเรยนรแบบไมเปนทางการ คอ ชวยเหลอซงกนและกน

(collaborative learning)และ (4) การเรยนรโดยบงเอญ (random or incidental learning) อาจเปนผลพลอยได

จากเหตการณอยางใดอยางหนงทผเรยนมไดเจตนา

Brockett and Hiemstra (1991,pp.24-25) ไดน าเสนอแนวคดของการเรยนรดวยตวเองออกเปน 2 นย

แตมความสมพนธทง 2 มต คอ มตแรกการเรยนรดวยตนเอง(self-directed learning) เปนกระบวนการท

สมมตความรจะมบทบาทในการอ านวยความสะดวก สวนมตท 2 บคลกลกษณะของบคคลทเรยนดวยตนเอง

(learner self-direction) จะเปนบคลกลกษณะของผเรยนทเรยนรดวยตนเอง และไดน าเสนอแบบจ าลอง PRO

model ( The Personal Responsibility Orientation model) ดงน

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 54

The Personal Responsibility Orientation (PRO) Model

ภาพ 1 The Personal Responsibility Orientation model

ทมา. จาก Self-direction in Adult Learning : Perspective on Theory, Research, and practice (p. 25), by R.

G. Brockett & R” Hiemestra, 1991, New York: Routledge.

Brockett and Hiemstra (1991,pp.24-28) ไดอธบาย PRO model ไวดงน

การตอบสนองของบคคล (Personal responsibility) คอ ความรบผดชอบดานความคดและการ

กระท าของบคคล เลอกกระท าอยางงมเหตผล บคคลสามารถเลอกการกระท าในวถทางทตนปรารถนา

วถทางเหลานคอ บรบทของการเรยนรของเขาทไดก าหนดความสามารถในการเรยนรดวยตนเองผเรยนม

ทางเลอกในทศทางทเขาชกน าตนเองฐานะทเปนผเรยน

ลกษณะการเรยนรดวยตวเอง (self-directed learning) มองในรปแบบการสอน เปนกระบวนการท

เปนศนยกลางของกจกรรมการเรยนรในดานการวางแผน การน าไปปฏบต และการประเมนผล เปน

องคประกอบภายนอกผเรยน

บคลกในการเรยนรดวยตนเอง (learner self-direction) คอผเรยนทมการเรยนรดวยตนเอง เปน

บคลกลกษณะของตวบคคล เปนองคประกอบภายในของผเรยน

ระดบการเรยนดวยตวเองของบคคล (self-directed in learning) เปนการเรยนทมการเรยนร เกดขน

จากองคประกอบภายในและภายนอกตวผเรยนกประกอบกนขน ระดบการเรยนรดวยตนเองของผเรยนอาจ

ขยายออกไปได ถาจดสถานการณการเรยนรทเหมาะสม เชนมการจงใจใหบคคลมระดบการเรยนรดวย

Personal Responsibility

Self-directed in learning

Learner self-direction

Learner self-direction

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 55

ตนเองสงขนและไดรบประสบการณทเออตอการเรยนรดวยตนเอง กจะมโอกาสทประสบความส าเรจไดสง

เชนเดยวกน หากผเรยนมการเรยนรดวยตนเองต าถาไดรบโอกาสทเอออ านวยกจะประสบความส าเรจ

ความสมพนธของสงคม (Social context) เปนองคประกอบทแวดลอมรอบอง๕ประกอบตางๆอย

ซงกจกรรมการเรยนรไมสามารถแยกออกไปจากบรบทของสงคมทจะก าหนดขอบเขตในกตกรรมการ

เรยนรดวยตนเอง

จะเหนไดวา การเรยนรดวยตนเอง เปนการบรหารจดการตนเองในการเรยนร มจดมงหมายในการ

เรยนรการท ากจกรรมเพอคนหาความร โดยการอาจเกดขนเองทเกดจากความอยากร จากสถานการณท

เกดขน และจากการก าหนดโดยสถาบนการศกษา

ลกษณะของการเรยนรดวยตนเอง

การพฒนาตนเองใหเขากบการเปลยนแปลงตามนโยบาย ประเทศไทย 4.0 นน บคคลตองรและ

เขาใจในลกษะของการเรยนรดวยตนเอง ซง เตอนใจ โพธส (2557) ไดเสนอลกษณะการเรยนรดวยตวเอง

ไวดงน

1. มความสมครใจทจะเรยนรดวยตนเอง (Voluntarily to Learn) มไดเกดจากการบงคบ แตมเจตนา

ทจะเรยนดวยความอยากร

2. ใชตนเองเปนแหลงขอมลของตนเอง (Self-Resourceful) นนคอผเรยนสามารถบอกไดวาสงทตน

จะเรยนคออะไร รวาทกษะและขอมลทตองการหรอจ าเปนตองใชมอะไรบาง

สามารถก าหนดเปาหมาย วธการรวบรวมขอมลทตองการ และวธการประเมนผลการเรยนร ผเรยนตองเปน

ผจดการการเปลยนแปลงตาง ๆ ดวยตนเอง (Manage of Change) ผเรยนมความตระหนกในความสามารถ

สามารถตดสนใจได มการรบผดชอบตอหนาทและบทบาทในการเปนผเรยนรทด

3. ร "วธการทจะเรยน" (Know how to Learn) นนคอ ผเรยนควรทราบขนตอนการเรยนรของ

ตนเอง รวาเขาจะไปสจดทท าใหเกดการเรยนรไดอยางไร

4. มบคลกภาพเชงบวก มแรงจงใจ และการเรยนแบบรวมมอกบเพอนหรอบคคลอน ตลอดจนการ

ใหขอมล (Charismatic Organizational Player) ในเชงบวกเกยวกบสงแวดลอมในการเรยน

5. มระบบการเรยนและการประยกตการเรยน และ มการชนชมและสนกสนานกบกระบวนการ

เรยน (Responsible Consumption)

6. มการเรยนจากขอผดพลาดและความส าเรจ การประเมนตนเองและความเขาใจถงศกยภาพของ

ตน(Feedback and Reflection)

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 56

7. มความพยายามในการหาวธการใหมๆ ในการหาค าตอบ การประยกตความรทไดจากการเรยน

ไปใชกบสถานการณของแตละบคคล การหาโอกาสในการพฒนา และคนหาขอมลเพอแกปญหา (Seeking

and Applying)

8. มการชแนะ การอภปรายในหองเรยน การแสดงความคดเหนสวนตวและการพยายามมความเหน

ทแตกตางไปจากผสอน (Assertive Learning Behavior)

9. มการรวบรวมขอมลจากการไดปฏสมพนธกบบคคลและมวธการน าขอมลทไดไปใช

(Information Gathering)

จากแนวคดดงกลาว สรปวา ลกษณะการเรยนรดวยการน าตนเอง ผเรยนจะตองสมครใจทจะเรยนร

โดยก าหนดเปาหมาย รปแบบการเรยนรดวยตวเอง ผเรยนรจกประยกตใชวธการทเกดขนในสถานการณ

ตางๆ ในชวตประจ าวนกบการเรยนร ทงจากตนเองและผอน

การเรยนรดวยตนเองโดยใชนวตกรรม

ในปจจบนองคกรตาง ๆ ลวนจ าเปนตองปรบตวเพอความอยรอด และความเจรญกาวหนาใน

สภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ประสทธผลขององคกรขนอยกบความสามารถขององคกรใน

การเรยนรถงสถานการณ แนวคด เทคนคการด าเนนงาน และเทคโนโลยตาง ๆ จากภายนอก เรยนรจาก

ประสบการณจากกนและกนภายในและภายนอกองคกร น ามาพฒนาคดสรางสรรคเพอใหเกดนวตกรรม

ตอไป การพฒนาองคกรใหมความสามารถในการสรางนวตกรรมไดนน ปจจยส าคญทสรรคสรางใหเกด

นวตกรรม กคอ คน ปญญาความร และทกษะความสามารถของทรพยากรมนษย เปนหวใจหลกของการ

สรางประสทธภาพของการท างาน และขบเคลอนองคกรใหเตบโตอยางมนคง

ดงนน จงตองมการจดการทรพยากรมนษย ใหตองคด วเคราะห และวางแผนโดยคาดคะเนถงการ

เปลยนแปลงทจะเกดขน เพอเตรยมความพรอมใหเทาทน และตรงเงอนไขใหม ๆ ทจะเกดขนในอนาคต

โดยผบรหารระดบสงตองมความมงมนในการน าองคกรไปสองคกรสรางนวตกรรม สรางบรรยากาศใหเกด

ความคดสรางสรรค การเปดโอกาสใหทกคนในองคกร ไดคดสรางสรรคและน าเสนอแนวความคด( Idea)

ไดอยางอสระ กลาทจะเสยงน าเอาแนวความคดด ๆ ไปพฒนา รวมทงการใชรางวลเปนตวกระตนให

บคลากรขององคกรไดคดสรางสรรคงาน สภาพแวดลอมทสบาย ๆ ไมเครงเครยด ไมถกตกรอบความคด ก

มสวนชวยใหเกดแนวความคดใหม ๆ ในทางตรงกนขาม หากผบรหารระดบสงไมมความมงมน ไมเปด

โอกาสใหทกคนในองคกรสามารถคดสรางสรรคและน าเสนอแนวความคดไดอยางอสระ และไมกลาเสยงท

จะน าแนวความคดด ๆ ไปพฒนา รวมทงไมใชรางวลเปนตวกระตน เหลาน ลวนเปนปญหาอปสรรคทไม

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 57

อาจท าใหเกดนวตกรรมขนในองคกร นอกจากนหากมองไปทตนน า เรมจากสภาพปญหาการศกษา

โดยเฉพาะหลกสตรการศกษาเปลยนแปลงชา ระดบความรสวนใหญต ากวาระดบขดความสามารถทาง

สมองของเดก ไมสามารถปรบตวตามสภาพเศรษฐกจ สงคม และความกาวหนาของเทคโนโลย และองค

ความรใหม ๆ วธการเรยนการสอนไมน าไปสการเรยนร ดวยตนเอง ไมไดกระตน หรอสงเสรมใหเกด

ความคดสรางสรรคไดด (สนน เถาชารม, 2558)

ซงองคกรธรกจตาง ๆ กลวนแลวแตตองการนวตกรรมใหม ๆ เพอทจะรกษาสวนแบงทางการตลาด

และเพอใหธรกจด าเนนตอไปไดในอนาคต กลไกในการสรางนวตกรรมใหมใหประสบความส าเรจใน

องคกรนน ส าคญคอ จะตองมการเชอมโยงทมงาน และองคความรตาง ๆ ภายในและภายนอกองคกรเขา

ดวยกน ก าหนดเปาหมายและกระตนใหแตละสวนเกดความมงมนทจะท างานในสวนของตนอยาง

สอดคลองประสานกบทมอน ๆ เพอเปาหมายเดยวกน และหนาทในการสรางและจดการทมแหงการสราง

นวตกรรมน ยอมตองเปนหนาทของผบรหารสงสดขององคกร เชนเดยวกน นกออกแบบขององคกรก

จะตองเชอมโยงสมพนธกบสวนอน ๆ เพอการสรางสรรคผลตภณฑใหมอยางมประสทธภาพและ

ประสทธผล ในเบองตนนนปจจยส าคญในการท างานรวมกบทมอนคอ ตองมความเขาใจในหนาทและความ

รบผดชอบของแตละสวน มความเขาใจในกระบวนการทงหมดวาด าเนนไปอยางไร และใครอยในขนตอน

ไหน รวมถงตองมความสามารถในการรวมทมตาง ๆ เขาดวยกนตามความตองการของงานทมนวตกรรม

(Innovation) คอ“ท าขนมาใหม” ดงนน คนเราจงควรมนวตกรรม คอ ตองรจกสรางสรรค ตองมความพรอม

ทจะกาวไปขางหนา เพอปรบตวใหทนกบความเปลยนแปลงของโลกปจจบน องคกรจงไดปรบเปลยน

วธการพฒนาทรพยากรมนษย โดยใชนวตกรรม ซงมนกวชาการไดใหความหมายของนวตกรรมไวดงน

Marklund (1972) ไดกลาววา นวตกรรม หมายถง การปรบปรงทจะน าไปสวตถประสงคทก าหนด

ไว

Miles (1964, p.14) ไดใหความหมายวา นวตกรรม หมายถงความตงใจ ความแปลกใหม การ

เปลยนแปลงอยางเฉพาะเจาะจง เพอทจะท าใหบรรลเปาหมายของระบบนวตกรรมจะเกดขนไดตองมการ

วางแผนองคประกอบของความแปลกใหมรวมถงการรวมขององคประกอบยอยๆทมอย

Rogers and Shoemaker (1971, p. 19) ไดใหความหมายไววา นวตกรรม หมายถงแนวคด การปฏบต

หรอสงใหมทบคคลยอมรบ ซงเกยวกบพฤตกรรมของมนษย

จากความหมายดงกลาวอาจสรปไดวา นวตกรรม คอแนวคด วตถสงของหรอการปฏบตทกลม

บคคลยอมรบ เพอทจะปรบปรงจดมงหมายทก าหนดไว ซงจะตองมการวางแผนเพอน ามาใชในการพฒนา

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 58

การเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของทรพยากรมนษยใหมคณภาพ ท าใหระดบการด ารงชวตดขน

โดยอาศยกรรมวธททนสมยและมระบบทดกวา

ทศทางการเรยนรดวยตนเองตามนโยบายประเทศไทย 4.0

นวตกรรมและการพฒนาทรพยากรมนษยนนไดด าเนนการใหความส าคญเพมขนของบทบาททย ง

ยน ในความสามารถในการแขงขนกบการเปลยนแปลงตาง ๆ เกดขนอยางรวดเรว และการเพมจ านวนของ

คแขงทางธรกจ การทจะกาวทนการเปลยนแปลงนน องคกรจะตองมการปรบตว โดยการสรางความแตกตาง

ใหกบองคกรซงเปนทางเลอกใหกบกลมผบรโภคมากยงขน การทจะพฒนาทรพยากรมนษยในองคกรให

เปนนกนวตกรรมนน ทก ๆ สวนในองคกรจะตองใหความรวมมอเพอจะพฒนาองคกรใหไปสองคกรแหง

นวตกรรม ทงน ฝายบคคลเปนแรงผลกดนส าคญในวางแผนตาง ๆ มาสนบสนนการด าเนนการสรางบคคลท

มความสามารถโดยการฝกอบรมบคลากรใหมความร ความสามารถใหทนตอการเปลยนแปลงของ

เทคโนโลยและการแขงขนในปจจบน (Maier, Brad, Nicoara, & Maier, 2014)

สนน เถาชาร (2558) องคกรทจะอยรอดได คอ องคกรทสรางนวตกรรม ผสรางนวตกรรมคอมนษย

มนษยทจะสรางนวตกรรมด ๆ ไดขนอยกบวสยทศนของผน า ศกยภาพของทรพยากรมนษย สภาพแวดลอม

ในการท างานและวฒนธรรมองคกร นวตกรรมในองคกร คอ สงใหม ๆ คดใหม ท าใหม เพอแกไข ปองกน

ปญหา เพอพฒนาองคกร นวตกรรมเกดขนไดดวยฝมอมนษยทมความคดสรางสรรค มงมนพฒนาอยาง

ตอเนอง ทรพยากรมนษยทจะสามารถสรางนวตกรรมไดตองมทนความร ทนทกษะ ทนปญญา ทนความสข

ซงเปนหนาทของผน าองคกร ตองสรรหา ตองสราง ตองรกษา ทนเหลานนใหมขนในทรพยากรการจะเกด

นวตกรรมในองคกรได ตองอาศยวฒนธรรมของผน าทมวสยทศนคอ ตองสนบสนนการเปลยนแปลง ตอง

ไมขดขวางการเปลยนแปลง และสนบสนนใหกลาคด กลาท า นวตกรรมตองเกดจากผตามหรอผปฏบตงาน

และมผน าคอยสนบสนนท าเปนตวอยาง และตองอาศยวฒนธรรมของผตามหรอผปฏบตงานตาม ทฤษฎ 6

ก. กลาวคอ (1) กลาคด คดนอกกรอบขามศาสตร (2) กลาพด กลาท ามากขน ในสงทตวเองคดวาถกตอง

(3) กลาเปดใจ รบฟง(4) กลาเสยง กลารเรม การท าผดเปนสงทยอมรบ(5) กลาเรยนร ทตองมคนกลาเพราะม

คนกลวอย กลวลมเหลว กลวนายวา ฯลฯ และ (6) กลาท า ท าจรง พฒนาอยางตอเนอง

สรป หลายองคกรไดน านวตกรรมมาใชเปนยทธศาสตรในการขบเคลอนองคทงหนวยงานภาครฐ

และเอกชน เพอเพมประสทธภาพใหกบบคลากรในองคกร อาทเชน ธนาคารไทยพาณชยไดก าหนด คานยม

หลกไดแก iSCB Innovation หรอ นวตกรรม น าหนา : เราเปดรบนวตกรรมเพอกาวน าในวงการ และบรษท

ซมซงประสบความส าเรจจากการใชนวตกรรมเปนตวขบเคลอน จนสามารถเปน "คแขงทเหนอกวาบรษท

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 59

โซนได โดย ในชวงป ค.ศ. 2000 ใคร ๆ กรจกแตโซน ขณะท ซมซง เปนแบรนดท ไมมใครรจกมากนก และ

ไมมใครเชอวา วนหนงซมซงจะกลายเปนผแขงขนททดเทยม กบ โซนได ตอมาในป 2004 ซมซง กพลก

สถานการณจาก "ผแขงขนทไมมทางส" มาเปน "ผแขงขนทนากลวของโซน" และยงสามารถกาวมาเปน "ผ

แขงขนทเหนอกวา" ไดในป 2005 ดวยยอดขายทมากกวาถง 4 พนลานเหรยญดอลลาร

สหรฐ ค าตอบท ซมซง สามารถทดเทยมโซนได นนคอ "ความเรวกวา" ซมซง เปนองคกรทมความเชอมน

ตอการสรางนวตกรรมและไดรวมงานกบ IDEO ในการสรางนวตกรรมใหม ๆ มาตลอดชวง 10 ปหลง

กรณศกษาน เปนตวอยางทแสดงใหเหนวา นอกจากองคกรจะตองปรบปรงและพฒนาทรพยากร

มนษยอยางตอเนองแลว ยงตองสงเสรมและพฒนาอตราการสรางนวตกรรมใหรวดเรวมากกวาเดมอกดวย

การท างานแบบเดม คงเดมจะเปนตวเรงท าลายองคกร สวนนวตกรรมทดจะเปนตวเรงสรางความกาวหนาให

องคกร การสรางนวตกรรมในองคกรจงตองเรมจากการท าใหการสรางนวตกรรม ใหเปนคานยมและเปน

วฒนธรรมขององคกร องคกรแหงนวตกรรม ควรจดตงทมพฒนานวตกรรมขนมา โดยสงเสรมใหสมาชกใน

ทมมบคลกทตางกน 9 บคลก และมบทบาททเหมอนกน 3 บทบาท

STABUCK เปนตวอยางทด ในการสรางนวตกรรม จดระบบการบรหารธรกจกาแฟใหเขากบ

ชวตประจ าวน เฝาดลกคา สานสมพนธกบลกคา ใชแบรนด STABUCK ในการสรางนวตกรรมการบรการ

และผลตภณฑทลกคาอยากสมผส และยอมจายกวาถง 3 เทา เพอแลกกบความสข ผชนะ มการผลต/การ

บรการ/คดคนนวตกรรมทรวดเรว มวฒนธรรมเคลอนไหวเรว ซงจะท าใหไดเปรยบคแขงขน เพราะม

ความคดรเรมในอตราทสง

องคกรทมนวตกรรมทอยในระดบแนวหนา สามารถแขงขนไดในระดบโลก มอยหลายองคกร เชน

บรษท P&G ไดปรบเปลยนวฒนธรรมองคกรใหกลายเปนนวตกรรม และเพมนวตกรรมในผลผลตอยาง

ตอเนอง เขาใจการเปลยนแปลงวถชวตของลกคา แสวงหาหนสวนจากภายนอก รวมท งผเชยวชาญ

แนวความคดและผลตใหม ๆ เชน บรษท GOODGLE ปรบเปลยนอปกรณใหม ๆ เพอสนบสนนการหา

ขอมลอยางงาย ๆ เปนเจาของ Online Search และความเจรญเตบโตเกยวกบการโฆษณาอยางรวดเรว และ

เชอมตอกบลกคาอยางเขมแขง

บรษท ซมซง จบความตองการ และความรสกของลกคา ออกแบบเก เขาใจอารมณรวม เคลอนผาน

จากการผลตสนคาทวไป ไปเปนผน าแบรนดชนน า น าสนคาใหม ๆ สตลาดโลก

บรษท NOKIA เนนออกแบบทล าสมย ออกโมเดลอยางรวดเรว เพมภาพลกษณ โดยเขาใจลกคาทม

ความประสงคจะใชตวแบบมอถอทเหมาะสมกบเพศและวย

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 60

บรษท TOYOTA เนนคณภาพมผลผลตทมประสทธภาพปรบปรงอยางตอเนองใชยทธศาสตรธรกจ

ทเหนอชน เนนการใชเทคโนโลยททนสมย เพอการผลตทเรวกวา ดกวา ถกกวา เพอการครองตลาดใหมาก

ขนจาก การศกษาบรษทตาง ๆ (สนน เถาชาร, 2009)

จากขางตนจะเหนไดวาหลายองคกรไดมการสงเสรมและพฒนาองคกรดวยนวตกรรม การอยรอด

แลเจรญกาวหนาตองการพฒนาใหบคลากรในองคกรเกดความคดสรางสรรค เพอใหเกดนวตกรรมใหกบ

องคกร ซงบคลากรตองมการพฒนาตนเองอยางตอเนองเพอกาวทนความตองการขององคกร การทจะพฒนา

ตนเองใหประสบผลส าเรจไดนนบคคลตองมการเรยนร ซงการเรยนรดวยตนเองเปนวธทตอบสนองความ

ตองการนได การเรยนรดวยตนเองโดยเนนผเรยนเปนส าคญโดยมรปแบบการเรยนรโดยใชนวตกรรมเขามา

มบทบาทในการเรยนรมากขนเชน การใชสญญาการเรยนรเพอใหบคลากรเกดการคดสรางนวตกรรมใหกบ

องคกร โครงการการเรยนรเปนรปแบบการเรยนรทก าลงแพรหลาย กลาวคอ เปนการเรยนรแบบมอบหมาย

งานใหบคลากรเกดการเรยนรจากการปฏบต และการเรยนรกบโปรแกรมส าเรจรป โดยอาศยเทคโนโลยเขา

มามบทบาทในการเรยนร อาทเชน E-learning มากยงขน ทงนการเรยนรดวยตวยงเปนการเรยนทมสทธภาพ

ไมจ ากดเนอหา ระยะเวลา และเขาถงผเรยนไดอยางทวถง ระบบการเรยนการสอนทไมมชนเรยน การเรยน

ผานสอตามความสนใจ และความพรอมของผเรยน จะเหนไดวา การเรยนรดวยตวเองท าใหเกดนวตกรรม

ขนในองคกรตามทองคกรตองการ เพอเปนการเพมศกยภาพใหกบตวเอง เพมความสามารถในการ

ปฏบตงาน และเปนการพฒนาองคกรใหเจรญกาวหนา

สรป

ในการเปลยนแปลงในปจจบน ประเทศไทยตองพฒนาประเทศใหมความเจรญกาวหนา รฐบาลจง

ไดก าหนดนโยบายประเทศไทย 4.0 ทตองการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ ไปส “Value–Based

Economy” หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” หลายองคกรไดมการปรบโครงสราง นโยบาย วสย

ทศ และพนธกจ เพอตอบสนองตอนโยบายของรฐบาล ซงองคกรธรกจตาง ๆ กลวนแลวแตตองการ

นวตกรรมใหม ๆ เพอทจะรกษาสวนแบงทางการตลาดและเพอใหธรกจด าเนนตอไปไดในอนาคต ปจจย

ส าคญทสรรคสรางใหเกดนวตกรรมกคอ บคลากร ปญญาความร และทกษะความสามารถของทรพยากร

มนษย เปนหวใจหลกของการสรางประสทธภาพของการท างาน และขบเคลอนองคกรใหเตบโตอยาง

มนคง ดงนนคนในองคกรจงตองคด วเคราะห และวางแผนโดยคาดคะเนถงการเปลยนแปลงทจะเกดขน

เพอเตรยมความพรอมใหเทาทน และตรงเงอนไขใหม ๆ ทจะเกดขนในอนาคต การเรยนรดวยตนเอง เปน

กระบวนการศกษาคนควาอยางเปนระบบ ซงผเรยนเปนผจดระบบการเรยนของตนเอง ดวยการจดการดาน

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 61

เวลา ทใชในการศกษา เพอใหบรรลเปาหมายทตองการ และเพมประสทธภาพของการเรยนดวยการเตรยม

ความพรอมใหกบตนเองในดานตาง ตลอดจนรจกใชประโยชนจากแหลงทรพยากรการเรยนรเพอการศกษา

คนควาตอไป ซงความส าเรจของการเรยนรดวยตนเองนน มเงอนไขและปจจยหลกอยทตวผเรยนทตองม

วนย ความมงมนและนสยใฝเรยน ใฝร เพอสามารถพฒนาตนเองใหมคณภาพตรงตามความตองการของ

องคกร

เอกสารอางอง

เตอนใจ โพธส. (2557). การเรยนรดวยตนเอง. สบคนจาก http://phosu2506.blogspot.com/2014/

12/normal-0-false-false-false-en-us-x-none.html

ทมเศรษฐกจ. (2559).ไขรหส "ประเทศไทย 4.0" สรางเศรษฐกจใหม กาวขามกบดกรายไดปานกลาง.

ไทยรฐ. กรงเทพฯ: ไทยรฐ.

บวร เทศารนทร. (มปป.). ประเทศไทย 4.0 อะไร ท าไม และอยางไร. สบคนจาก

http://www.drborworn.com/articledetail.asp?id=16223

วฒพล สกลเกยรต. (2559). รปแบบการเรยนรดวยการน าตนเอง. การเรยนรผใหญในองคกร,1(2),

167-169.

สนน เถาชาร. (2558). การสรางนวตกรรมใหม โดยอาศยการบรหารทรพยากรมนษย. สบคนจาก

http://www.tpa.or.th/writer/read_this_book_topic.php?bookID=1534&read=true&count=true

สมคด อสระวฒน. (2542). ลกษณะการอบรมเลยงดของคนไทยซงมผลตอการเรยนรดวยตนเอง. วารสาร

การศกษานอกโรงเรยน, 1(1), 40-47.

ส านกโฆษก ส านกเลขาธการธการนายกรฐมนตร. (มปป.) มตการพฒนาประเทศกบนโยบายประเทศไทย

4.0. วารสารไทยคฟา, 3.

สวทย เมษนทรย. (2559). ทนมนษย: หวใจของการขบเคลอนส ประเทศไทย 4.0. สบคนจาก

https://www.facebook.com/drsuvitpage/

Boud, D. (1982). Developing student autonomy in learning. New York: Nichols Publishing Company.

Fisher, M., King, J., & Tague, G. (2001). Development of a self-directed learning readiness scale for

nursing education. Nurse Education Today, 21, 516-525.

Knowles, M. S. (1975). Self-directed learning: A guide for learners and teachers. New York:

Prentice-Hall.

วารสารมนษยศาสตร ฉบบบณฑตศกษา 62

Maier, A. D., Brad, S. L., Nicoara, D. A., & Maier, D. R . (2014) Innovation by developing human

resources, ensuring the competitiveness and success of the organization. Procedia –

Social and Behavioral Sciences.109, 645-648

Marklund, S. (1972). The new role of the teacher in Swedish innovative Schools. Paris: Organization

for Economic Co-operation and Development.

Miles, M. B. (Ed.). (1964). Educational innovation: The nature of the problem innovation in education.

New York: Teacher College.

Rogers, E.M., & Shoemaker, F. F. (1971). Communication of innovations: A cross cultural approach

( 2nd ed.). New York: the Free Press.