Than Shwe Unmasking Burma's Tyrant

ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး၊

မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစ တဥးက မကႎႀာဖး ခၾာကညခငး

Than Shwe: Unmasking Burma's Tyrant

ေအာငသ႓ငမးက အာရအကဖေအ (RFA) မနမာပငး အစအစဥမႀာ တငဆကခတ ထငးႎငငရႀ (Silkworm Books) စာအပတကက ထတေဝ႓ပး၊ ဘငနဒစ ေရာဂာစ (Benedict Rogers) ေရးသားထားတ "ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး၊ မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစ တဥးက မကႎႀာဖး ခၾာကညခငး (Than Shwe: Unmasking Burma's Tyrant)" ဆတ စာအပအေကာငး အသလၿင ေဆာငးပၝးမားက ေယာဟနေအာင [yaw-han-aung.blogspot.com] ဘေလာမႀာ ပနလည ေဖာပထားရာကေန စစညးထားတာ ဖစပၝတယ။

ေအာကတဘာ၊ ၂၀၁၀

မာတကာ

(၁) နဒၝနး ၁ (၂) စာပႛသမား တဥးမႀ အာဏာရႀင ဖစလာခငး ၂ (၃) ငယစဥဘဝ စစတပထ ဝငေရာကခပ ၄ (၄) စစတပထက အရာရႀငယ ဘဝ ၅ (၅) အရာရႀငယ ဘဝ၊ စတဓာတစစဆငေရး အရာရႀအဖစ

စစတပနႛ ႎငငေရးအကား ဖတသနးခရပ ၇ (၆) စစတပထမႀာ အဆငဆင ရာထးတကလာပ ၉ (၇) ဗလခပသနးေ႟ၿ ရာထးတကလာရာ ေနာကခ ႎငငေရးကားခပ အေခအေန ၁၀ (၈) ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ ကာလတဝက ဗလခပ သနးေ႟ၿ ဖတသနးခရပ ၁၂ (၉) လသားမးႎၾယတရပလးအေပ ကႃးလၾနခးေဖာကတ ရာဇဝတပစမႁမးေတၾ ဗလခပသနးေ႟ၿ ခးေဖာကေနသလား ၁၄ (၁၀) ပညရႀငမငးတရားတဥး၊ အငပငယာ ပညရႀငတဥးလ ပမေနတ ဗလခပမႀႃး႒ကး ၁၅ (၁၁) ဗလခပမႀႃး႒ကးရႚ စတကးေပၝကရာ ႎငငေတာ စမကနး႒ကးမား ၁၇ (၁၂) စစအစးရက ပညတၾငး ပညပ ေထာကခမႁရေအာင ဗလခပသနးေ႟ၿ ႒ကးပမးခပ ၁၉ (၁၃) ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ဘရင ဖစခငတ စတကး၊ ေနပညေတာ႒ကးနႛ နာဂစမနတငး ကပေဘးကာလ၊

သဃာေတၾ ေမတၨာပႛ ဆေတာငးတ ဆႎၬပပၾကာလ ကငတၾယပမခပ ၂၀ (၁၄) ဘယသေတၾက သႛရနသေတၾလ၊ သႛအ႟ကအရာက ဘယသေတၾ ဆကခကမႀာလ၊

ဗလခပ သနးေ႟ၿက ေပၝငး႓ပး စးပၾားဖစေနကသေတၾက ဘယသေတၾလ ၂၂ (၁၅) စာအပ ေနာကဆးပငး ၂၄

ေအာငသ႓ငမး တငဆက႓ပး အာရအကဖေအ (RFA) မနမာပငး အစအစဥမႀ ထတလၿငခတ "ဗလခပ သနးေ႟ၿ အေကာငး၊ မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစ တဥးက မကႎႀာဖး ခၾာကညခငး" ေဆာငးပၝးမားက [yaw-han-aung.blogspot.com] မႀေန ပနလညစစညးထားတာ ဖစပၝတယ။

pmrsufESm | 1 ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး၊ မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစ တဥးက မကႎႀာဖး ခၾာကည ခငး

(၁) နဒၝနး

အာရအကဖေအ၊ မနမာပငးအစအစဥမႀာ ကေအာငသ႓ငမး အပတစဥ တငဆကခတ ထငးႎငငရႀ (Silkworm Books) စာအပတကက ထတေဝ႓ပး၊ ဘငနဒစ ေရာဂာစ (Benedict Rogers) ေရးသားထားတ "ဗလခပသနးေ႟ၿ အေကာငး၊ မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစ တဥးက မကႎႀာဖးခၾာကည ခငး" ဆတ စာအပအေကာငးက ေယာဟနေအာင [yaw-han-aung.blogspot.com] ဘေလာစာမကႎႀာမႀာ လၿငတငထားရာကေန ပနလညကးယ႓ပး အးဘၾတခ (eBook) ပနလည စစညးထားတာဖစပၝတယ။

ဒတပတမႀာေတာ စာအပသစ တအပက မတဆကေပးဖႛ ရည႟ၾယထားပၝတယ။ ဒစာအပက အခ ၂၀၁၀ ခႎႀစထမႀာပ ထၾကေပလာတ စာအပသစ တအပဖစ႓ပး၊ မနမာ စာဖတပရသတအမား စတဝငစားဖၾယအေကာငး ဖစလမမယ လႛ ထငမပၝတယ။ စာအပနာမညကက "ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး၊ မနမာႎငင၏ မငးဆးမငးညစတဥးက မကႎႀာဖး ခၾာကည ခငး" ဆေတာ၊ ဘာေတၾမား ေရးထားမႀာလဆ႓ပး စတဝငစားမကမႀာပၝ။

ထငးႎငင၊ ခငးမင႓မႚမႀာရႀတ (Silkworm Books) စာအပတကက ထတေဝဖနႛခခတာ ဖစပၝတယ။ စာေရးသ က ႓ဗတနအေခစက ကမာတဝနးရႀ ခရစယာန ဘာသာဝငမား ေသၾးစညးညႌၾတေရးအဖၾႚ (Christian Solidarity Worldwide) က ဒ-ဥကႉ တာဝန ယထားသ ဘငနဒစ ေရာဂာစ ဖစပၝတယ။ သက မနမာပည နယစပ တေလ႖ာကမႀာ တငးရငးသား လမးမားအေရးနႛ ပတသက႓ပး ကာလကာရႀည ေဆာင႟ၾကခသလညး ဖစပၝတယ။ အထးသဖငေတာ ကရငလမးေတၾ၊ စစေပး ကရငဒကၡသည အမားက ကည ေဆာင႟ၾကေပးခတာပၝ။ မနမာပည ဒမကေရစအေရးနႛ ပတသကလႛ ႎငငတကာက စတဝငစားသေတၾ၊ အစးရေတၾအကား တကတၾနးေပာဆခသလညး ဖစပၝတယ။ အဒၝအပင ႎငငတကာ သတငးစာ အမားအပားမႀာလညး မနမာႎငငက ဖစေပေနတ အေခအေန ေတၾနႛ ပတသကလႛ ေဆာငးပၝး အမားအပား ေရးသားခတအပင၊ "မစာၥမကငးႎငတေမ - မနမာႎငငရႀ ကရင လမးမားအေပ လမးတနး သတသငေနသည လပရပက ရပတနႛပၝရန" ဆတ စာအပတအပကလညး ေရးသား ထတေဝခပၝေသးတယ။ ဒစာအပ ေရးသားဖႛ သႛအဖၾႚအစညးက အားေပးခတ အပင၊ မနမာပညအေရး လႁပရႀားေနတ အေမရကန အေခစက (US Campaign for Burma) အဖၾႚက ဂယရမ ဝဒလမး ကလညး ကယတငကယက ကည အခကအလကေတၾ စေဆာငးေပးတအပင အ႒ကမ႒ကမ ဖတ႟ႁ အကေပးခတယလညး ဆပၝတယ။

ဒစာအပ အဖၾငပငး နဒၝနးမႀာ သေဖာပထားတာကေတာ အငတာနကက အခကအလကေတၾ ရႀာေဖၾႎငတ ဂးဂလ စာမကႎႀာမႀာ "အာဏာရႀငေတၾအေကာငး စာအပ ဒၝမႀမဟတ အာဏာရႀငနႛ ဖကဆစ" စသဖင ႟ကထည႓ပး ရႀာေဖၾကညရင ႎငငတကာက နာမည႒ကး အာဏာရႀငေတၾအေကာငးက ေတၾႚရလမမယလႛ ဆပၝတယ။ အရငက နာဇ အာဏာရႀင႒ကး ဟစတလာ၊ ခလက အာဏာရႀင ပႎေခး အေကာငး၊ ယဂဆလား ဗးယားက မလဆးဗစ၊ ယဂနဒၝႎငငက အဒအာမင၊ အခအခၝမႀာ လမးတနး သတဖတမႁေတၾ ကႃးလၾနေနတယ ဆတ ဆဒနႎငငက အမာ အယလ-ဘာရႀား စသဖင သတႛရႚအေကာငး ေရးသားေဖာပထားတ စာအပေတၾက ေတၾႚရပၝလမမယ။ ဒၝေပမ မနမာပညက ဆးညစလႀတ အာဏာရႀင ဗလခပမႀႃး႒ကးသနးေ႟ၿ အေကာငးက ေပာကေနတယလႛ ဆပၝတယ။ မနမာႎငငက ကလသမဂၢက ၂၀၀၆ ခႎႀစ၊ လမးတနး သတဖတမႁေတၾ ဖစႎငေခရႀေနတ ႎငငေတၾအေကာငး ေလလာခကမႀာ အနေရာင သတေပးခကပထားတ ႎငငတခ ဖစသလ၊ ဘာသာေရး လၾတလပခၾင၊ သတငးမဒယာ လၾတလပခၾင၊ စးပၾားေရး လၾတလပခၾငေတၾမႀာ အေတာ ေအာကတနး ေနာကတနးကေနတ ႎငငတခ ဖစပၝတယ။ နာဂစမနတငးလ ကပေဘးသငတ ကာလမးမႀာေတာင ကယပညသေတၾအေပ စာနာမႁ ကငးမစၾာ လစလႃပ ေနႎငတ အပခပသ တဥးဖစသလ၊ လမားစ ကးကၾယရာ ဗဒၭဘာသာ သဃာေတာေတၾကလညး အာဏာနႛ ပတသကလာရင ရကရကစကစက သတဖတရတ အပခပသ ဖစပၝတယ။ အဒၝအပင တငးရငးသားေတၾအေပ ရကရကစကစက ကႃးလၾနေနတ စစရာဇဝတ ပစမႁေတၾ အေမာကအမား မႀတတမးရႀထားတအပင၊ မနမာ

pmrsufESm | 2

တပမေတာက မဒမးမႁ ကႃးလၾနေနတာက မသကးက႗ ဆကလကခၾင ပထားတာလညး သပ ဆပၝတယ။ ဒလ ဆး႟ၾားလႀတ မငးဆးမငးညစ တဥး ဖစေပမယ သနႛပတသကတ ေလလာထားတ စာအပ၊ စာတမး၊ စာေပက အေတာက ရႀားရႀားပၝးပၝး ဖစေနလႛ ဒကၾပလပက ဖညဆညးရေလေအာင ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး စာအပက သေရးဖႛ ႒ကးပမးရတာ ဖစတယလႛ ဘငနဒစ ေရာဂာစက ဆထားပၝတယ။

ဒၝေပမ စာအပ ေရးသားဖႛက မနမာစစအာဏာရႀင႒ကးရႚအေကာငးက သရႀသ နညးလၾနးလႀတာမႛ နယစပက မနမာ အတကအခ အငအားစေတၾ၊ တငးရငးသားေတၾ၊ စစတပက လကနကခလာသေတၾ၊ စစတပ အရာရႀေဟာငးေတၾ၊ နးစပတ စးပၾားေရးလပငနးရႀငေတၾ စသဖငေတၾနႛ ေတၾႚဆ ေမးမနး႓ပး အေတာက ႒ကးပမး စေဆာငးခရတယလႛ ဆပၝတယ။

ဧရာဝတ မဂၢဇငးနႛ ဒစာအပအေကာငး ေတၾႚဆ ေမးမနးခနး တခမႀာေတာ၊ "ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿက သႛကယသ စစဘရင တပၝးလ မငတယ။ … တခႚ အခကအလကေတၾက ဘယလမႀ မဆေလာေပမယ အဒၝေတၾက သတကယစဥးစားေနတ အခကေတၾပ" လႛ ဗလခပသနးေ႟ၿ အေပ သႛအမငက ေပာခပၝေသးတယ။ အဒၝအပင "မနမာႎငငမႀာ ဖစပကေနတ လသားမးႎၾယအေပ ကႃးလၾနတ ရာဇဝတမႁလ ပစမႁေတၾက ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿရႚ အခနးကၸက စစမးေဖာထတဖႛ စစမးစစေဆးေရး ေကာမရႀငတရပ ရႀသငတယလႛ တခားသေတၾ ယကညသလ ကေနာလညး ယကညတယဆတ အေကာငးကလညး ကေနာ အကမးဖငး ေဖာပထားပၝတယ" လႛ သရည႟ၾယခကကလညး ဧရာဝတ မဂၢဇငးက ထတေဖာ ေပာပခပၝေသးတယ။

ဒစာအပအေကာငးက သက မနမာပညက သတငးလၿငေနတ လၾတလပတ အာရႀအသ စသဖင သတငး မဒယာေတၾလညး ထတေဖာ ေပာခပၝေသးတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက အာဏာက ဘယလနညး သးရသးရ ဆက႓ပး ထနးသမးထားမယသ ဖစတယဆတာ သႛအမငက ေဖာပ ေပာဆထားခပၝေသးတယ။

ဒစာအပအေကာငးက မနမာပည ကစၤအေပ အကားအမငမားတ စာေရးဆရာ ဘာေတးလလငတနာက သးသပရာမႀာေတာ အေကာငးဘကက ေဖာ ပ သးသပခပၝတယ။ ဘာေတးလက ထပ႓ပး ဖညစၾက ေဖာပထားတာက ေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿ အာဏာရလာရာ လမးတေလ႖ာက စစသားဘဝမႀာလညး တကယစစေမပငက တကခက႓ပး တကလာခတသ မဟတဘး။ သက စတဓာတစစဆငေရး ဌာနကေန တကလာသ ဆတာလညး ေဖာပခပၝတယ။ တခနက မနမာပညက စစအာဏာရႀင႒ကး ဥးေနဝငး ေသတအခၝ ေနာငလာမယ မးဆကေတၾနႛ အေပာငးအလေတၾ ဖစေကာငးရႚဆ႓ပး၊ စတကးယဥခကတာဟာ မႀားခေကာငး၊ အခအခနမႀာလညး ေ႟ၾးေကာကပၾက ေထာကခေပာဆ ေနသေတၾ၊ ဗလခပသနးေ႟ၿ အလၾနကာလမႀာ ဒမကေရစ အေပာငးအလအတၾက ဥးတညသၾားလမမယလႛ ယဆ ထားတသေတၾ ဖတသငတ စာအပေကာငးတအပလႛ ဘာေတးလလငတနာက ႌၿနးဆခေကာငးပၝတယ။

(၂) စာပႛသမား တဥးမႀ အာဏာရႀင ဖစလာခငး

ဗလခပမႀႃး႒ကးသနးေ႟ၿရႚ အေကာငး၊ အတၪပၯတၨက ႎငငပင သတငးစာေတၾကေန တရားဝင ေဖာပေရးသားတာ အနညးအကဥးပ ရႀပၝတယ။ အဒၝအပင သႛဘဝအေကာငးနႛ ပတသကလႛ သကယတင ထတေဖာေပာတာကလညး မရႀသေလာကပၝပ။ သနႛ ေတၾႚက ဖတသနးခဖးတသေတၾ၊ လပေဖာကငဖက၊ တပညတပနးေတၾကလညး သႛအေကာငး စာတေစာင ေပတဖၾႚ ေရးတာမး မရႀပၝဘး။ ေပာရရင အေတာ သသသပသပႎငလၾနးတသလႛ ဆရင ရႎငပၝတယ။

စာအပရႚ နဒၝနးပငးမႀာ စာေရးသ ဘငေရာဂာက ဗလခပမႀႃး႒ကးသနးေ႟ၿ မဖစလာခင အေစာပငးကာလ ေတၾ အေကာငး၊ ႎငငေရးအရ တဖညးဖညး မငတက ေနရာရလာပ အေကာငး သတငးအခကအလကေတၾ စေဆာငးေတာ အေတာခကတယ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ေပာလႛရတာက ဗလခပသနးေ႟ၿက ဘဝတေလ႖ာကလးမႀာ လဆးလမက႒ကးေတာ မဟတခပၝဘး။ သပ႒ကး ပပလၿားလၿား ဥစၤာစညးစမခလတ လစားမးလညး မဟတခပၝဘး။


pmrsufESm | 3 သနႛ လၾနခတ ႎႀစ ၃၀ အတၾငးက သခတ ပဂၢလေတၾရႚ အေပာအရဆရင သႛဘဝက အေတာက ႟း႟းရႀငးရႀငး ႎငလႀတယ။ တတတတဆတဆတဘ ေနေလရႀတယလႛ သခရပၝတယ။ အသညေတာ ဇငဘာေဘၾႎငငက ဒကေနႛ အာဏာရႀင႒ကး မဂၝဘနႛ အေတာဆငတတယ ဆ႓ပး သက ကးကားေဖာပပၝတယ။ မဂၝဘ အေစာပငး သမတ သကတမးမႀာ အလပအတ ပးတၾလပကငဖးခတ ဒငးနစ ေနာမငက ေရးသားထားတ စာတအပက ကးကား႓ပး၊ မဂၝဘက အေတာက စညးစနစကနတသ၊ လေတၾကလညး ေလးေလးစားစား ဆကဆတတသ၊ ယဥေကးပႃငႀာ ဝတမပကတတဘး၊ သပပလၿားတ ဇမခမႁမးလညး လလားသ မဟတဘးလႛ ေရးခပၝတယ။ ဒအခကေတၾ အားလးက ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ အေစာပငးကာလက ေဖာပရငလညး တထပတညးေလာက တေနႎငတယလႛ သကဆပၝတယ။ မဂၝဘက ပလၿားတသေတာ မဟတဘး၊ ဒၝေပမ အာဏာကေတာ တပမကေမာတယလႛ ဒငးနစ ေနာမငက ေရးပၝတယ။

မဂၝဘ ဘဝအတတက ပနကညတအခၝ သရႚ ႎငငေရး ဖတသနးမႁတေလ႖ာကလးမႀာ မေတၾႚရတာက လသားတေယာကဆနတ အႎႀစသာရပလႛ ဆပၝတယ။ သက မထငမရႀား ႎငငေရးသမား တဥးအဖစ ဖတခရတယ၊ အေခအေန အဆး အမးမးကားမႀာ ရႀငကနရစရသ၊ ဒၝေပမ အကငနာကငးကငးနႛ ရကစကတတသလႛ ဆပၝတယ။ သႛလမးေတၾအေပမႀာေတာင အညးထားတတသလႛ ဆပၝတယ။ မဂၝဘက ဇငဘာေဘၾပညသေတၾ အေရးအတၾက ေလာကေတာ ဘယေလာက ဒကၡေရာကေနေန၊ ေသေကာငေပၝငးလ ဖစပၝေစ၊ စတမလႁပရႀားတတဘး။ ဒၝေပမ ပဋပကၡေတၾ၊ ရနသေတၾရႚ လပကမႁ ဖစရပေတၾအေကာငး ဆရင သႛစတဝငစားမႁက ထ႔ကလာတယလႛလညး မဂၝဘ အေကာငးက ေရးသားခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး စာေရးသ ဘငေရာဂာကလညး ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿမႀာ ဒလ စ႟ကလကၡဏာေတၾက ေတၾႚရပနတယလႛ ဆပၝတယ။ သတႛက အလယေခတ ကာလေတၾက သကဥးဆပင ဘရငေတၾလ ကငကခငတယလႛ ဆပၝတယ။ "သတႛ လပခငတာက လပမယ၊ သရႚလမးမႀာ ဘယသ ကမႀ လာတားဆးေနလႛ မရဘး၊ အကယ၍ သလပခငတာက လပခၾငမေပးဘး ဆရင ဘယလဖစသၾားမယ ဆတာ ေတၾႚရလမမယ" စသဖင ကေလးဆးဆနဆန အမအကငေတၾကလညး အာဏာရႀင႒ကး ၂ ဥးလးမႀာ ေတၾႛရတယလႛ ဆပၝတယ။ ဒအခကေတၾေကာင လေတၾ ဘဝပက ေသေကကရတာသာ မကဘ၊ ႎငငတခလး ေကကၾ ဝမးနညးဖၾယ အဖစဆးေတၾလညး ကကရပၝတယ။

စာေရးသက ဘာေကာင ဒလဖစတာလလႛ ေမးခၾနးထတရငး၊ "အာဏာဟာ လက ပကစးေစတယ၊ အ႔ကငးမ အာဏာဟာ လက ပလႛ ဆး႟ၾားစၾာ ပကစးေစတယ" ဆတ ေလာဒ အကတၾန (Lord Acton) ရႚ အတတ ကာလက နာမညေကာစကားကပ ယ႓ပး အေဖေပးခပၝေတာတယ။ ဒလနႛ သက အာဏာရႀင႒ကး ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿရႚ မကႎႀာဖးက ခၾာခႎငဖႛ ႒ကးစားခပၝတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿက မနမာပည အထကပငးက ေကာကဆညသားပၝ။ ၁၉၃၃ ခႎႀစ၊ ေဖေဖာဝၝရလ ၂ ရကေနႛ မႀာ ေမၾးဖၾားတယလႛ ဆပၝတယ။ သရႚ ငယစဥဘဝအေကာငးကလညး သသ အေတာနညးလႀပၝတယ။ သမႀာ ေမၾးခငး ဘယႎႀစေယာကရႀသလ ဆတာေတာင အတအက မသႎငကပၝဘး။ အခႚကေတာ သႛက မငးစလႛ ေခတ ႟ၾာငယ တခမႀာ ေမၾးတယလႛ ဆပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ နးစပတ စးပၾားေရး လပငနးရႀငတဥး ေပာတာကေတာ သႛက ေညာငေခေထာကလႛ ေခတ ႓မႚငယတခမႀာ ေမၾးတယလႛ ေပာပနပၝတယ။ ေနာကပငးမႀာ ေကာကဆညက ေပၝငးလာတ ႓မႚလႛလညး ဆပၝတယ။ ေကာကဆညေဒသက ေခာကေသၾႚတ ေမပနႛေဒသပၝ၊ စကပးေရး လပငနးက အဓကထား အသကေမၾးကပၝတယ။ ရနကန-မႎၩေလး သၾားတ ရထားလမးမေပမႀာ တညရႀ႓ပး၊ ရႀမးပညကေန ဧရာဝတမစထ စးဝငတ ေဇာဂေခာငးက ေရက မႀခအားထားကရပၝတယ။ ေကာကဆညမႀာ လဝင႓ပး ကတ 'ဆငပၾ' ကလညး နာမညေကာလႀပၝတယ။

သရႀသေတၾကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ မဘေတၾက လယသမားေတၾလႛ ဆကပၝတယ။ ဖစႎငတာက ဆနစကတ လယသမားေတၾ ဖစဖႛ မားပၝတယ။ ေကာကဆညမႀာ ဆနအပင၊ နႎၾငး၊ သရက၊ ကကသၾန၊ ေပာငးနႛ ပ အမးမးလညး စကကပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ ေမၾးဖၾား ႒ကးပငးခတ ကာလနႛ မနမာသမငး ဖစစဥေတၾကလညး

pmrsufESm | 4

ယႀဥလႛ စာေရးသက ေဖာပခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ မေမၾးခင ၂ ႎႀစေလာက၊ ၁၉၃၀ ခႎႀစမႀာ မနမာႎငငက ကလနအပခပေရး ကာလအထ လယသမားေတၾ မခမရပႎငလႛ ဆရာစ သပနထမႁ႒ကး ေပေပၝကခပၝတယ။ လယသမားေတၾက ရရာလကနကစၾလႛ အဂလပကလနက ပနကနခကတာပၝ။ ဒသမငးအဖစအပကက ဗလခပ သနးေ႟ၿအေပ သဇာလၿမးမးဖႛေတာ ခကပၝတယ။ အေတာက ငယ႟ၾယေသးတ ကာလပၝ။

ဗလခပသနးေ႟ၿ ငယစဥဘဝက ပညာေရး ေကာငးေကာငးမရခဘးလႛ ေပာဆတာေတၾလညး ရႀေနခပၝတယ။ ေကာငးေနတ ပမႀန ပညာေရးထက စာရင၊ ပမႀနမဟတတ ပညာေရး စနစမးနႛ ႒ကးပငး ဖတသနးခရတယလႛလညး ဆကပၝတယ။ ဒၝေပမ စစအစးရက တရားဝငထတပနထားတ အခကအလကေတၾအရ ဗလခပ သနးေ႟ၿက ၁၉၄၂ ခမႀာ အေခခမလတနးေကာငး ႓ပးလႛ၊ ေကာကဆည အထကတနးေကာငးကတက ၁၉၅၁ ခႎႀစမႀာ အထကတနး ေအာငခတယလႛ ဆပၝတယ။ အခႚကလညး ဒေလာကေတာင ပညာေရး ရႀခငမႀရႀမယလႛလညး ေပာဆတာေတၾ ရႀပၝေသးတယ။ အဒေနာက ေကာကဆည႓မႚရႚေတာငဘက မင ၆၀ အကၾာက ႓မႚကေလးရႚ စာတကတခမႀာ စာတကစာေရးေလးအဖစ တႎႀစေလာက လပခေသးတယလႛလညး သရပၝတယ။ စာတကစာေရးဖစဖႛ ဆတာ အနညးဆး ပညာအရညအခငး ၁၀ တနးေလာကရႀမႀ ဖစမႀာမႛ သက ၁၀ တနး ေအာငခတယလႛ ယဆႎငတယ လႛလညး သးသပကပၝတယ။ မနမာပညမႀာ စာတကစာေရးေလး ဘဝ ကေန အာဏာရႀင႒ကးဖစခတာ သမႀ မဟတပၝဘး။ အရငက အာဏာရႀင႒ကး ဥးေနဝငးကလညး စာတက စာေရးေလးအဖစ အလပဝငခဖးပၝေသးတယ။

(၃) ငယစဥဘဝ စစတပထ ဝငေရာကခပ

ႎငငေတၾ၊ အငပငယာေတၾရႚ သမငးဟာ ထၾနးေပာငတ အတတသမငးေတၾ ရႀသလ၊ ႓ပလ ကဆးမႁေတၾနႛလညး တၾေန တတပၝတယ။ ဒလသမငးမႀာပ လစၾမးေကာငး ေယာကား၊ မနးမေတၾရႚ အေကာငးေတၾနႛလညး ဆကစပေနတတ ပနပၝတယ။ ဒကေနႛ အခလ စာအပ မႀတတမးတငရတ ဗလခပမႀႃး႒ကးသနးေ႟ၿရႚ အေကာငးက ပနကညတအခၝမႀာ ဒလထးခ႗နတ လစၾမးေကာငး လေယာကားတဥးရႚ မႀတတမးက ဖတေနရသလေတာ မဟတပၝဘး။

ဗလခပသနးေ႟ၿ ငယစဥဘဝ ေကာကဆည႓မႚမႀာ ဖတသနးခရတ အခနက ဒတယကမာစစကာလနႛလညး တကဆငေနပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက အမးသားေရး စတဓာတ ပငးထနသလႛ လသမားကသလ၊ မကာခဏ ဆသလပ ႓ဗတသ႖ေတၾက ဆနႛကငေပာဆတာလညး ရႀခပၝတယ။ အသညေတာ သမငး အဖစအပကေတၾက သႛငယစဥဘဝအေပ ဘယေလာက သဇာ လၿမးမးခမယ ဆတာ စတဝငစားဖႛေတာ ေကာငးပၝတယ။ မနမာ႟းရာ ဓေလထးတမးေတၾက တၾကခက႓ပး ဗလခပသနးေ႟ၿဟာ ငယစဥဘဝက ရႀငပ႓ပး ကရငဘဝ ဖတသနးခမယ ဆတာကလညး စာေရးသက တၾကခက ေဖာ ပပၝေသးတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿမႀာ ေမၾးခငး ေမာငႎႀမ ဘယႎႀစေယာက ရႀတယ ဆတာ ဘယသမႀ တတကက မသကပၝဘး။ သကယတငကလညး သႛမသားစအေကာငး ေဖာ ပေပာဆတာ မရႀခပၝဘး။ မနမာပညမႀာ သအမတအဖစ တာဝန ထမးေဆာငခတ ထငးႎငင သအမတ႒ကးကေတာ ဗလခပ သနးေ႟ၿဟာ ေမၾးခငးေမာငႎႀမေတၾ မရႀႎငဘး၊ ရႀရင သသရမယလႛ ေပာဆခပၝတယ။ ကလသမဂၢ အထး သကယစားလႀယလပခတ ရာဇာလ အစၤမငးလကေတာ ဗလခပ သနးေ႟ၿမႀာ အက ဒၝမႀမဟတ ေယာကဖတဥး ရႀတယ၊ သက ကၾနမႃနစနႛ ပတသကလႛ ေထာငကေနတယလႛ သႛက ေပာခဖးေကာငး ပနေပာပၝတယ။ ဒၝေပမ စာေရးသ ဘငေရာဂာကေတာ ေကာကဆည႓မႚသား ေအဘအကစဒအကဖ (ABSDF) ဥကႉ ကသခက ကးကား ေဖာပရာမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿမႀာ အစမတေယာက ရႀ႓ပး၊ ေစးဆင တညထားတယ။ ေနာက သအာဏာရလာ႓ပး ေနာကပငးမႀာမႀ တညးခခနးေတၾ၊ အခားလပငနးေတၾ ပပးေပးတာေကာင ႒ကးပၾား စးပၾားဖစလာတယ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ နးစပတ စးပၾားေရးသမားတဥး ေပာတာကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ဖခငက အရင အမေထာင ရႀဖးတယ။ အသည အမေထာငနႛ အေဖတ ေမာငႎႀမ ၅ ေယာက၊ ၆ ေယာကေလာက ရႀတယလႛ ဆပၝတယ။ တရားဝင အတညပႎငတာေတၾေတာ မဟတပၝဘး။ ဒအခကေတၾေကာငပ ဖစမယ ထငပၝတယ။ ေကာကဆညေဒသမႀာ ဖၾႚ႓ဖးေရး စမကနးေတၾ၊ စက႟ေတၾ အမားအပား သ အာဏာရလာ႓ပးတ ေနာကပငးမႀာ တညေဆာကထားခပၝတယ။


pmrsufESm | 5 ဗလခပသနးေ႟ၿ ငယစဥဘဝ ေကာငးတကေနစဥ အခနမႀာပ ဒတယကမာစစ႒ကး ဖစလာပၝတယ။ ၁၉၄၁

ခ၊ ဒဇငဘာလမႀာ ဂပနက ႓ဗတနက စစေကညာခ႓ပး၊ ေနာကပငး ၃ ႎႀစမႀာ မနမာႎငငထ ဝငေရာက ကႃးေကာ ခပၝတယ။ ေကာကဆညက အခကအခာကတ ေဒသဖစလႛ အဂလပနႛ အေမရကနက ေကာကဆညကေန မေအာငမငခတ ခခစစက ဆငႎၿဖႛ ႒ကးပမးခပၝေသးတယ။ ၁၉၄၂ ခႎႀစမႀာ ေကာကဆညမႀာပ ႓ဗတသ႖တပရႚ နာမည႒ကး တပမႀႃးေတၾ ဖစတ ဗလခပ ဆာ ဝလယ စလငး၊ ဗလခပ ဟာ႟းလ အလကဇနးဒၝးနႛ အေမရကန တပက ဗလခပ စတးဝလတႛ အစညးအေဝး ထငခကပၝေသးတယ။ ဒၝေပမ ေမာငသနးေ႟ၿ ၉ ႎႀစသား အ႟ၾယမႀာ ဂပနေတၾက အလ႖ငအမန ခတကလာ႓ပး ေကာကဆညက သမးပကလကပၝတယ။ ဂပနေတၾ အပစးစဥမႀာေတာ ဂပန ဗလခပ ဟတာ႟ ကမရာက ေကာကဆညက အမာခေနာကေကာ ေထာကပေရး လမးေကာငးအဖစထား႓ပး၊ အႎၬယနယစပ နာဂလနး၊ မဏပဘကက ထးစစဆငဖႛ ပငဆငခပၝတယ။ ဒတယကမာစစ ႓ပးခၝနး မဟာမတတပေတၾ ပနထးစစ ဆငလာေတာ ဗလခပ စလငး ဥးေဆာငတတပေတၾက ေကာကဆညက ၁၉၄၅ ခႎႀစ၊ မတလမႀာ ခပလၾယလၾယပ သမးလႛရတယ။ ဂပနတပေတၾက အဒ ေကာကဆညေဒသမႀာ ၂,၀၀၀ ေလာကေတာင ကကနရစတယလႛ ဆကတယ။ ေမာငသနးေ႟ၿ ၁၂ ႎႀစသား အ႟ၾယေပၝ။ သႛ႓မႚက အဂလပေတၾ၊ ဂပနေတၾ အပခပခတာ၊ ရကစကကမးကတလႀတ စစတလငးေမ ဖစခတာေတၾက သမငခရဖႛ ရႀတယ။ အသညအခနေနာကပငးမႀာ ဘအငေအတပ ေခၝငးေဆာင ဗလခပ ေအာငဆနးက လၾတလပေရး ေခၝငးေဆာင႒ကး ဖစလာသလ၊ အမးသားေရး လၾတလပေရး လႁပရႀားမႁေတၾလညး ပငးထနလာခတယ။

၁၉၄၈ ခႎႀစမႀာ မနမာႎငင လၾတလပေရးရ႓ပး မကာခငမႀာပ ပညတၾငးစစမးက အ႒ကးအကယ ေတာကေလာင ပနပၝတယ။ တငးရငးသားေတၾနႛ ကၾန မႃနစ၊ ဆရႀယလစ အယဝၝဒ ေပၝငးစ ေရာငစသပနထမႁေတၾနႛ ကရတယ။ မနမာတပမေတာက ကခငဗလ ဗလေနာဆငးတႛက အစးရက ဖဆနပနကနကေတာ သတႛ တပေတၾက ေကာကဆညက ၁၉၄၉ ခႎႀစမႀာ သမးပကခကပနတယ။ ေမာငသနးေ႟ၿ ၁၆ ႎႀစသားေလာကပ ရႀဥးမယ။ တခၝ အဒႎႀစ ဇၾနလမႀာပ မနမာတပမေတာက ဗလေနာဆငးတပေတၾက ပနထးစစဆငေတာ သတႛက ေမာကဘကက ဆတခၾာသၾားခကရတယ။ အဒကာလ မတည႓ငမဖစခတ၊ စစ႒ကးေတၾ ကခရတ အေတၾႚအကေတၾက ဒကေနႛ ဗလခပသနးေ႟ၿအေပ ဘယလ ေရာငပနဟပမယ ဆတာေတာ အတအက မေပာႎငပၝဘး။

ဒလနႛ ေနာက ၅ ႎႀစအကာ အထကတနးေကာငး႓ပးလႛ၊ စာတကမႀာ စာေရးကေလးအဖစ တႎႀစေလာက ဝငလပ႓ပးတ အခၝမႀာေတာ ေမာငသနးေ႟ၿက စစထ ဝငခတယ။ မနမာတပမေတာက ေပးတ (၉) ႒ကမေမာက အတအကစ စစဗလ အရာရႀေလာငးသငတနးက ေမ႓မႚမႀာ တကဖႛ ေ႟ၾးခယခရတယ။ အရာရႀေလာငး သငတနးက ဂပနေတၾက မဂလာဒမႀာ ၁၉၄၂ ခႎႀစ စတငစဥကေတာ မနမာစစတပက ထနးခပဖႛ ရညရၾယခတာပၝပ။ ဒၝေပမ အတအကစ သငတနးေတၾက အမးသားေရးစတဓာတ ႎးကားေပၝကဖၾားရာ၊ ဂပနဆနႛကငေရး အေခခသငတနးေတၾ ဖစခတယလႛ မနမာစစတပအေကာငး ေလလာေနသ ပညာရႀင ေမရ ကယလာဟနက ေရးခပၝတယ။ ေနာကပငးမႀာ စစတပအရာရႀေတၾက အေနာကႎငင စစေကာငးေတၾလ ေလကငေပးဖႛ ဒအကစေအလႛ ေခတ စစတကသလေတၾ ဖၾငလႀစခပၝတယ။ ဗလခပ သနးေ႟ၿ အတအကစက ဝငခၾငရစဥကာလ ၁၉၅၃ ခႎႀစကေတာ ပညပကႃးေကာရန တ႟တဖႃအေရး၊ ပညတၾငးစစ တငးရငးသား သပနထမႁေတၾ ရႀေနတကာလပၝ။ သက ပနတနးဝင အဆင မဟတတ အရာရႀ (အနစအ) ဘဝနႛ သငတနးက ေရာကလာပၝတယ။ အဒအခနက သငတနးမႀာ အထကတနးေအာငသ၊ ပညာေရးေကာငးေကာငး ရႀသကလညး အေတာနညးတ ကာလ၊ စစတပက အလ႖ငအမန အားဖညဖႛ ရတသ ယေနရတကာလလႛ ေဝဖနကပၝတယ။

(၄) စစတပထက အရာရႀငယ ဘဝ

ဗလခပသနးေ႟ၿက ၁၉၅၃ ခႎႀစမႀာ မနမာတပမေတာထ ဝင႓ပး အရာရႀဗလ ေလာငးသငတနး (အတအကစ) တကဖႛ ေရၾးခယခရပၝတယ။ ဒသငတနးက လအနညးငယမ႖ပ ကာလမမယလႛ ယဆရပၝတယ။ ဘာဖစလႛလ ဆေတာ အဒအခနက ပညတၾငးစစ၊ တ႟တဖႃရန ပညပ ကႃးေကာမႁလ ႓ခမးေခာကမႁေတၾေကာင စစတပက

pmrsufESm | 6

တးခႚေနရတအခန၊ စစသား အရာရႀေတၾ အမားအပား လအပေနတအခနပၝ။ သငတနးကာလက ၆ လ၊ ဒၝမႀမဟတ ၉ လေလာကပ ရႀလမမယလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာက ခနႛမႀနးေဖာ ပပၝတယ။

ဗလသနးေ႟ၿက သငတနးမႀာ ဘာေတၾ သငကား တတေမာကခပၝသလ။ စာေရးသက မနမာတပမေတာက အခား အတအကစ သငတနးဆငး အရာရႀေတၾက ေမးမနး ေလလာခတအခၝ ဒသငတနးမးေတၾမႀာ စစေမပင တကပၾေတၾ အတၾက စစေရးနညးနာေတၾက ပႛခပၝတယ။ တပစတ၊ တပစေတၾက ဥးေဆာင ကၾပကႎငဖႛ ခ-ခၾာ-ခ-တက စစေရးေတၾ ပႛခေပးေလရႀတယ ဆပၝတယ။ အဒၝအပင မနမာတပမေတာက အရာရႀေဟာငး ဥးေရာန႓ငမး သးသပတာကေတာ ရနသ ဘယေနရာမႀလ ကၾကၾပားပား မသႎငခင ကငသးေလရႀတ (searching fire) လႛ ေခတ ေနရာရႀာေဖၾ ပစခတခငးမးေတၾက ဗလသနးေ႟ၿ ေလလာခရႎငတယလႛ ဆပၝတယ။ ေနာကပငး သရႚ ႎငငေရး ဗႃဟာေတၾမႀာေတာင တခခ မလပခင၊ ႒ကတငအသေတၾက စနညးနာႎငဖႛ အစမး လႁပရႀားမႁမးေတၾ လပခတာက သတထားမပၝတယ။

အဒႎႀစ ဇလငလမႀာပ ဗလသနးေ႟ၿ သငတနး႓ပးဆးလႛ တပစမႀႃး၊ ဒဗလအဖစ တာဝန ေပးခရတယလႛ တရားဝင ထတပနခကေတၾအရ သရပၝတယ။ တပစမႀႃး ဆတာကေတာ လ ၃၅ ဥးက အပခပရပၝတယ။ မနမာ အစးရက စစေခၝငးေဆာငေတၾရႚ ကယေရးရာဇဝငေတၾက ထတပနတာ ရႀားရႀားပၝးပၝးပၝ။ ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ စစအာဏာ သမး႓ပး (နဝတ) အစးရ တကလာတအခနမႀာ တပမေတာသမငး ဆ႓ပး စစတပရႚ လပေဆာငမႁေတၾက ခးမၾမးခနးဖၾႚ ပနေရးတာေတၾ ဖတရပၝတယ။ ဒၝနႛပ ၁၉၉၁ ခႎႀစ၊ ေဖေဖာဝၝရလ လပသားပညသႛ ေနႛစဥ သတငးစာမႀာ တပမေတာ ေခၝငးေဆာငေတၾရႚ အေကာငးက ပနေဖာပတာေတၾ ဖတရပၝတယ။ အဒမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿ အေကာငး ေဖာပ ထားတေနရာမႀာ အတအကစ ဗလသငတနး႓ပးသၾားတအခၝ ဗမာ ေသနတကင တပရငး (၁) (သနက-၁) မႀာ တာဝန ထမးေဆာငရတယလႛ ေဖာပပၝတယ။ ဘယေနရာမႀာ တာဝနယခရတယ ဆတာ အတအက မေဖာပထားေပမယ ခနႛမႀနးရတာကေတာ ကရင ပညနယ၊ ဖားအ႓မႚ ပတဝနးကငမႀာ ကရငသပနေတၾက တကခကဖႛ တာဝန ယခရႎင ပၝတယ။

အဒကာလက ဥးႎက ဝန႒ကးခပ၊ မနမာႎငငမႀာ ပၝတစဒမကေရစ ကငသးေနႎငဆ ကာလပၝ။ ပညတၾငးမႀာ ေရာငစသပနထမႁေတၾကလညး အေတာကဆငးသၾား႓ပး အစးရက ႓မႚေတၾ၊ ေနရာေဒသ အေတာမားမားက ပနလည ႓ပး တညတည႓ငမ႓ငမ ထနးခပလားႎငတ ကာလပၝ။ အဒအခနက တာဝနယခတ တပမႀႃးေဟာငးေတၾ ေပာပတာ ကေတာ ကရငသပနေတၾက သတႛ ထနးခပရာ ႓မႚပေတၾက စၾနႛ႓ပး ေတာငတနးေတၾဆ ဆတခၾာ အေခခတကာလပၝ။ အဒအခနမႀာ မနမာတပမေတာ အတၾက အဓကရနသက တ႟တႎငငလႛ ယဆထားကတယ ဆပၝတယ။ ၁၉၄၉ ခႎႀစမႀာ ကၾန မႃနစပၝတက အာဏာသမးပကႎငခတ ပညသႛ တ႟တပညက ဗမာ ကၾနမႃနစေတၾက ေထာကပ ေပးႎငသလ၊ ကၾနမႃနစေတၾက ပနေတာလႀနဖႛ မနမာပညထက ေပးဝင အေခစကလာတ တ႟တ ဖႃ ကမငတန ကႃေကာမႁရနလညး ရႀေနပၝတယ။ အဒအခနမႀာ ဒအကစေအ - စစတကသလ ပထမသငတနး တကခရတ ဗလမႀႃး ခငေမာငႌၾနႛ ပနေပာပတာက သတႛ စစေကာငးေတၾမႀာ သငကားရတာက တ႟တကႃးေကာမႁက ပထမ ရနသ၊ တငးရငးသား သပနထမႁက ဒတယ ရနသ အဖစထားလႛ သငကားခရတယ ဆပၝတယ။ မနမာ တပမေတာ ကစၤေတၾက ေလလာေနသ ပညာရႀင ေမရ ကယလာဟန ကေတာ "အဒ အခနမႀာ မနမာ တပမေတာက အစးရ သဇာနႛ လၾတကငးစၾာပ ဘယသေတၾက ႎငငရႚ ရနသေတၾ ဖစတယ၊ ဒအႎၩရာယေတၾက ဘယလကငတၾယမယ ဆတာ ဆးဖတလပပငခၾင ရႀေန႓ပ" ဆတာ ေဖာပခပၝတယ။

တပစမႀႃး ဗလသနးေ႟ၿကေတာ ကရင ပညနယမႀာ တာဝနကပၝတယ။ တာဝနကရာ (သနက-၁) တပရငး မႀာပ သပမကာခငမႀာ ဒ-ဗလကေန ဗလအဆင တးမငခရပၝတယ။ ဖစႎငတာက လအငအား ၁၀၀ ေလာကရႀမယ တပခၾအဆငက ဥးစးရႎငပၝတယ။ အဒမႀာပ ေဒ႒ကင႒ကငနႛ ဖးစာဆရ႓ပး ၁၉၅၆ ခႎႀစမႀာ အမေထာငကတာ ဖစပၝတယ။ ေဒ႒ကင႒ကငက ပအႛဝ၊ တ႟တကပားလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာက ေဖာ ပပၝတယ။ ဖားအနႛ သထ႓မႚ ကားက ေ႟ၿကနးေဒသသ ဖစတယလႛ ေပာပၝတယ။ တခႚ သတငးရပကၾကေတၾ အဆအရ ေဒ႒ကင႒ကငက


pmrsufESm | 7 တခလပလႛ ေပာပၝတယ။ သႛခငပၾနးေဟာငးက တကပၾကသၾား႓ပးတေနာကမႀာမႀ ဗလသနးေ႟ၿနႛ ရတယလႛ ေပာက ပၝတယ။ တခႚ သတငးရငးမစေတၾကလညး ဗလသနးေ႟ၿမႀာ ေဒ႒ကင႒ကငနႛ အမေထာင မကခငက အရင အမေထာငရႀဖးတယ၊ သားတေယာက ထၾနးကားဖးတယလႛ ဆကပၝတယ။ အဒသားက ၂၀၀၀ ခႎႀစမႀာမႀ စစအစးရရႚ အတၾငးေရးမႀႃး (၃) ဗလခပ႒ကး ဝငးမငက ပနလညရႀာေဖၾေပး႓ပး မသားစ ပနေပၝငးထပခတယလညး ဆကပၝတယ။ ဘယကစၤကမႀ တရားဝင အတညမပႎငပၝဘး။

ဒၝေပမ အတကအခတဥးလညးဖစ၊ သမငးကစၤေတၾက ေလလာေနသ ဥးေအာငေစာဥး ေပာတာက စာေရးသက ကးကား႓ပး ေဒ႒ကင႒ကင ဆတာက ေနာကမႀ ေပာငးတနာမည၊ အရငနာမညက သပ႓ပး ေခတမဆန လႀတ ေဒမ႒ကငလႛ ေခကတယလႛ ဆပၝတယ။ သက ဗလခပသနးေ႟ၿ အာဏာမရခင၊ ၁၉၈၀ ခႎႀစမား ကာလ ဘရားတနေဆာငး အလႀႃမႀတတမးေတၾက အေခခ႓ပး ေပာတာပၝ။ ေဒ႒ကင႒ကငက ပအႛဝလမးလႛ ဆေပမယလညး သႛတငးရငးသား အေရးအတၾကေတာ ထကသနလႀသေတာ မဟတပၝဘး။

အမေထာငက႓ပး မကာခငမႀာပ စစအစးရ တရားဝင ထတပနတ ကယေရးရာဇဝငအရ ၁၉၅၇ ခႎႀစ၊ ေဖေဖာဝၝရလမႀာ ဗလသနးေ႟ၿကေန ဗလ႒ကးတာဝန မငတင တာဝနေပးခရပၝတယ။ သတာဝနကတ ေနရာက သလၾငမစ အေရႀႚဘက ခမး၊ ကရငပညနယနႛ ရႀမးပညနယ ေတာငပငးေဒသေတၾမႀာ တာဝန ယခရပၝတယ။ ကရင သပနေတၾ၊ တ႟တဖႃေတၾနႛ တကပၾေတၾလညး ကရေကာငး ကရႎငပၝတယ။ ဒၝေပမ အဒကာလ တာဝနယခတ တပမႀႃးေတၾ ေပာပတာက ဗလသနးေ႟ၿရႚ ထးခ႗နေပာငေမာကတ တကပၾေတၾ မကားခရဘး၊ တကယေရာ တကပၾ ေတၾ ကခသလား ဆတာ ေမးခၾနးထတကပၝတယ။ ဒၝမႀမဟတရငလညး တပရငး ေနာကတနး တာဝနခမး ဖစႎငပၝတယ။

ဗလသနးေ႟ၿက ေထာကလႀမးေရး အရာရႀအဖစ အစရငခခရတ သႛအထကက တပမႀႃး ဒ-ဗလမႀႃး႒ကး တငထၾနး မႀတခကအရေတာ "သက နညးနညးပငးတယ" လႛ ဆပၝတယ။ ကၾမးစၾေနတ အတၾကေကာငလညး အစညးအေဝးေတၾလာရင ပၝးစပေဆး႓ပးမႀ လာခလႛ ႒ကမးေမာငးတာေတၾ ကခရေကာငး စာေရးသက ေဖာပ ခပၝတယ။

(၅) အရာရႀငယ ဘဝ၊ စတဓာတစစဆငေရး အရာရႀအဖစ စစတပနႛ ႎငငေရးအကား ဖတသနးခရပ

ဗလခပသနးေ႟ၿက ၁၉၅၃ ခႎႀစမႀာ မနမာတပမေတာထဝင႓ပး အရာရႀ ဗလေလာငးသငတနး (အတအကစ) တကဖႛ ေ႟ၾးခယခရတအေကာငး၊ ၁၉၅၇ ခႎႀစ၊ ေဖေဖာဝၝရလမႀာေတာ ဗလ႒ကးတာဝန ထမးေဆာငေနရ႓ပ ဖစတအေကာငး ကေနာ တငပခပၝတယ။ ဒကာလက ပၝလမာန ဒမကေရစ ႎငငေရးစနစ ကငသးေနတ ကာလ ဖစေပမယ၊ ႎငငေရး ပၝတေတၾရႚ အကၾအ႓ပနႛ မနတငးထနေနဆကာလပၝ။ စစတပက ပညတၾငးစစအတၾငးမႀာပ သဇာ ပ႒ကးလာခပၝတယ။ ဘအးဒစလ ကနသၾယေရးနႛ ပတသကတ ကမၯဏ၊ ကယငၝးပၾင သေဘာလပငနး၊ မဝတ ပႎႀပတကလ စစတပပင စးပၾားေရးလပငနး ေကာပေရးရႀငး႒ကးေတၾေတာင ထေထာင႓ပး ေခကတယလာေနတ အေနအထားပၝ။ ဒလနႛ ၁၉၆၂ ခႎႀစမႀာေတာ ဗလခပေနဝငး ဥးေဆာငတ ေတာလႀန ေရးေကာငစ စစအစးရက အာဏာသမးပကခပၝတယ။

ဒကာလေတၾအတၾငးမႀာ ဗလ႒ကးသနးေ႟ၿက မတၪလာ စစတပဌာနခပမႀာ ၂ လ၊ ၃ လ ေလာက ေထာကလႀမးေရး အရာရႀ အဖစ တာဝန ယရပၝေသးတယ။ သႛရႚ အဓက တာဝနက စတဓာတစစဆငေရး ဌာနမႀာ တာဝနယရတာ ဖစပၝတယ။ စတဓာတစစဆငေရး ဌာန ဆတာ အဒကာလေတၾမႀာ တပမေတာက ရငဆငေနရတ ကၾနမႃနစ သပနေတၾ၊ တငးရငးသားေတၾက တနပန ဝၝဒဖနႛႎငဖႛနႛ ပညသေတၾရႚ ရငထ အသညးႎႀလးက စညး႟း ႎငဖႛ ဗလမႀႃးခပ ေအာင႒ကးနႛ ဒတယဗလမႀႃး႒ကး ဘသနးတႛက ၁၉၅၂ ခႎႀစမႀာ စတင ဖၾႚစညးခတာ ဖစပၝတယ။ ဒၝေပမ ဒဌာနက ေနာကပငးမႀာ ဗလခပ ေနဝငး စစအာဏာသမးတာက မႀနကနေကာငး သကေသ အခကအလက ေတၾ ကဖန တငပေပးဖႛ၊ ဝၝဒဖနႛခႎငဖႛ ဌာန ဖစခရပၝတယ။ ဒဌာနမႀာ စစတပက အရာရႀ ၃ ဥးနႛ အရပသားအရာရႀ

pmrsufESm | 8

တခႚနႛ ဖၾႚစညးခတာ ဖစပၝတယ။ သတႛက ဗလခပေနဝငး စစအစးရရႚ ဉာဏ႒ကးရႀင (Think Tank) အဖၾႚ၊ အယအဆေရးရာေတၾ ေကာေထာကေနာကခ ပပးေပးရာ အဖၾႚလညး ဖစခပၝတယ။ ဒဌာနကေန႓ပး မနမာ႟းရာ ဓေလထးစ၊ ဆရႀယလစဝၝဒ၊ မာစဝၝဒ၊ ဗဒၭဘာသာ စသဖင ေရာေမၿထားတ သေဘာတရားေရးရာေတၾကလညး ဖနတး ထတလပခပၝေသးတယ။

သတႛက ဒ-ဗလမႀႃး႒ကးဘသနးက ဥးေဆာငပၝတယ။ အဒဌာနမႀာ တာဝနယခရတ ဥးခစလႁငရႚ အေပာအရ အရာရႀ တဥးက ကၾနမႃနစနႛ တငးရငးသား သပနေတၾက တနပနႎငဖႛ တာဝန ယရတယ၊ ကနတေယာကကေတာ စးပၾားေရး ကစၤေတၾ၊ သကေတာ မာစဝၝဒနႛ ဆဗယက ကၾနမႃနစဝၝဒက ေလလာ႓ပး မနမာႎငငမႀာ ဘယလ ပနအသးခရတယ ဆတာ ေလလာရတယလႛ ဆပၝတယ။ အရာရႀ တခႚကလညး အေမရကနက ေစလၿတ႓ပး စတဓာတစစဆငေရး နညးနာေတၾ ဆညးပးေစခပၝတယ။ ဗလခပေနဝငး ဆက ဝန႒ကးခပ ဥးႎက 'အမေစာငအစးရ' အဖစ အတငးအကပ အာဏာအပခရတ ၁၉၅၈ ခႎႀစမႀာပ ဗလသနးေ႟ၿက အဒ စတပညာေရးနႛ စတဓာတ စစဆငေရး ႌၿနကားမႁ ဥးစး႟းက ၆ လေလာက တာဝနေပးခရပၝတယ။ တၾဖကတာဝန ေပးခရတယလႛ ေဖာပထား႓ပး၊ မနမာႎငငက ေတာငပငး၊ ေမာကပငး အဖစ စစတငးေတၾ ခၾထားတ ကာလမႀာ ဖစႎငတာကေတာ ေတာငပငးတငး စစဌာနခပ (မဂလာဒ) မႀာ တာဝနယခရဖႛ မားပၝတယ။ ေနာကပငးမႀာ ေမာကပငးတငး (မႎၩေလး) က တာဝန လၿေပာငးခရပၝတယ။

အဒကာလ မဂလာဒမႀာ ရႀေနစဥ ၆ လမႀာ သက စတဓာတစစဆငေရး သငတနးေတၾ တကေနရသလား၊ စတဓာတ စစဆငေရး စမကနး႟းမႀာ တာဝနယ႟ သကသကပလား ဆတာ မရႀငးလငးလႀပၝဘး။ ေနာကတခကလညး စတဓာတ စစဆငေရး ဌာနတပမႀာ သက တပေထာက၊ ေထာကပေရး ဗလ႒ကးအဖစ တာဝနယတာမး ဖစႎင႓ပး၊ စတဓာတ စစဆငေရး သငတနးေတၾ တကခရတာ မဟတဘ ေနထင စားေသာကေရး ကစၤေတၾ စမေပးရ႟လညး ဖစႎငပၝတယ။ ဒၝေပမ ေနာကပငးမႀာေတာ စတဓာတစစဆငေရး သငတနးေတၾက တကခရတာမး ႎငပၝတယ။

ႎငငခားသား ေလလာသ တဥး အဆအရေတာ ဗလသနးေ႟ၿက ဥးခစလႁငရႚ တပညအဖစ တခနခနမႀာ သငတနးတကခရဖၾယ ရႀတယလႛလညး ခနႛမႀနးေဖာပပၝတယ။ အေကာငးကေတာ အဒအခနက မနမာ ဆရႀယလစ လမးစဥ ပၝတက ထပပငးေခၝငးေဆာင အေတာမားမားက ဥးခစလႁငရႚ ႎငငေရးဝၝဒ ပႛခခကေတၾနႛ ကငးခရသ အေတာနညးပၝတယ။ ဥးခစလႁင ဆတာက လကဝ အယအဆ တမးႌၿတသဖစ႓ပး၊ ေနာကပငး ဥးေနဝငး အာဏာ ရႀေနစဥ ကာလေတၾမႀာ မနမာဆရႀယလစ လမးစဥ၊ လနႛ ပတဝနးကငတႛရႚ အညမည စသဖင (မဆလ) ပၝတရႚ သေဘာတရားေရး စာတနးေတၾက ေရးသားပစခသလညး ဖစပၝတယ။

ဗလသနးေ႟ၿ ေမာကပငးတငး စစဌာနခပ၊ စတဓာတ စစဆငေရး ဌာနမႀာ တာဝနယစဥက တာဝနရႀတသ တပမႀႃးက အခ အမးသား ဒမကေရစ အဖၾႚခပ (အနအယလဒ) ရႚ ဥကႉ ဗလမႀႃးခပ ေအာငေ႟ၿ ဖစပၝတယ။ ေနာကေတာ ဗလခပစနးယက ေမာကပငးတငး တငးမႀႃး ဖစလာေတာ သႛလကေအာကမႀာလညး တာဝန ထမးေဆာငခရပၝတယ။ သက အမႀတ (၁) နယလႀည စတဓာတစစဆငေရးတပ တပမႀႃးအဖစ မႎၩေလးမႀာ တာဝန ယခရပၝတယ။ ၁၉၆၂ ခႎႀစ၊ စစအာဏာသမးေတာ ဗလသနးေ႟ၿက မႎၩေလးမႀာပ ရႀေနပၝေသးတယ။

ေတာလႀနေရး ေကာငစ စစအာဏာသမး႓ပးတအခၝ စတဓာတ စစဆငေရး ဌာနက အရပသား အရာရႀ

ဥးေစာဥးက ပနကားေရး ဝန႒ကး ဖစလာပၝတယ1။ သႛလ႒ကး ေမာကပငးတငးမႀႃး ဗလခပစနးယလညး စစတပမႀာ တာဝန တးမငယေနရပၝ႓ပ။ ဒအခနမႀာ စစတပက ႎငငေရးထက ဝငေရာကေခခလာတ ကစၤအေပ ဗလသနးေ႟ၿက ငငးပယဖႛ အေကာငးမရႀပၝဘး။ လကခလက႓ပး အလကသင ေနသၾားဖႛပ ရႀပၝေတာတယ။ ၁၉၆၃ ခႎႀစမႀာ ဗဟ ႎငငေရးသပၯ တကသလေကာငး ဖၾငေတာ ဗလသနးေ႟ၿလညး အဒေကာငးမႀာ တာဝန ခခရပၝတယ။ တကယေတာ

1 ေစာဥးက ေပလစ ႌၿနကားေရးဝနပၝ၊ ဘယတးကမႀ ဝန႒ကး မဖစပၝဘး။ ေစာမင၊ ေသာငးဒန ဝန႒ကး (တာဝနခ)။ [ေဖစဘၾတ - ဘဘ]


pmrsufESm | 9 ႎငငေရး အယဝၝဒ ဝၝဒဖနႛခ ပႛခတေကာငးပၝ။ ဒေကာငးက သမငးဌာနမႀာ ဗလသနးေ႟ၿ တာဝန ယခရပၝတယ။ မနမာ ဆရႀယလစ လမးစဥနႛ ဆကစပတ သမငးကစၤေတၾက စာသငကား ပႛခခရပၝတယ။

ဒလအေတၾႚအကေတၾေကာငပလႛ ဆကပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက စတဓာတစစဆငေရး ဗႃဟာေတၾက ေကာငးေကာငး အသးခတတတယ၊ ေကာကကစ ပၝးနပတယ။ တဖကမႀာလညး သသငခတ မနမာသမငးက သကယတင ပနယကညေန႓ပး၊ သမငးက ႟ႁမငပက အစ လၾမႀားေနခတယ။ ကယဘာသာ အဓပၯၝယ ဖၾငထားတ၊ ပဖကထားတ သမငးေတၾက တသကလး ယကည ႒ကးပငးလာခရတယ ဆတာမးလညး ေဝဖန ေပာဆကပၝတယ။

(၆) စစတပထမႀာ အဆငဆင ရာထးတကလာပ

ဗလခပသနးေ႟ၿက မဆလေခတ ဗဟႎငငေရးသပၯ တကသလမႀာ ပထမပငးမႀာ ဝၝဒေရးရာနႛ ေနာကပငးမႀာ သမငးက စာပႛခ သငပေပးခရတယ ဆေပမယလညး အဒကာလ မတငခငက သက ပညာတတတဥး မဟတခဘးလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာက ေဖာပပၝတယ။ အသညေကာငးက အာဏာသမး႓ပး ေနာကတႎႀစ ၁၉၆၃ မႀာ ေရာကလာ တာပၝ။ ဒၝေပမ ေနာကပငးမႀာေတာ စစတပက ပနလႛ တာဝနယရပနပၝတယ။ ၁၉၆၆ ကေန ၁၉၆၇ ခႎႀစကားမႀာ ဗလသနးေ႟ၿက ဘယလေနရာမႀာ တာဝန ယေနရတယ ဆတာကေတာ သပ႓ပး ရႀငးရႀငးလငးလငး မသရပၝဘး။ စစအစးရက ထတပနတ သႛရႚ ကယေရးရာဇဝငမႀာေတာ ေခမနတပမ (၁၀၁) မႀာ တပေထာကခပ တာဝန ယရတယဆ႓ပး ေဖာပပၝတယ။ ဒၝေပမ အဒအခနက ေခမနတပမ (၁၀၁) က မဖၾႚရေသးပၝဘး။ ကၾလၾေနတာက လပသားပညသႛ ေနႛစဥမႀာ ေဖာပခတ တပမေတာ ေခၝငးေဆာငေတၾရႚ ကယေရး ရာဇဝင အေကာငးမႀာေတာ သက အဒကာလမႀာ ေခမန တပရငး တခမႀာ ဌာနခပ တပခၾရႚ တပမႀႃးအဖစ တာဝနယေနရတယလႛ ေဖာပထားပၝတယ။

အဒကာလက စစတပက ေသာငးကနးသ ႎႀမနငးေရး ဆ႓ပး ဖတေလးဖတ စစဆငေရးက စတငကငသးတ ကာလပၝ။ သပနေတၾက ေထာကပမႁ၊ ရကၡာ၊ လကနက၊ လသ ဖတေတာကႎငဖႛ ကငသးခတ နညးနာဖစ႓ပး လႛအခၾငအေရး ခးေဖာကမႁ အမားအပားလညး ဖစခပၝတယ။ ဒၝေပမ ဗလသနးေ႟ၿက အဒအခနမႀာ တပေထာက ရာထး တာဝနယရတာ ဆေတာ စစဆငေရးေတၾနႛ တက႟က မပတသကခဘးလႛလညး ယဆႎငပၝတယ။ သႛတပရငးက မနမာႎငင ေအာကပငးေဒသမႀာ တာဝနယခရပၝတယ။

ေနာကပငးေတာ ဗမာပည ကၾနမႃနစပၝတက တပေတၾက တကရတ တကပၾေတၾမႀာ ပတသကခပၝတယ။ ဗလမႀႃး အဆငနႛ ေခမနတပမ (၇၇) မႀာ တာဝန ခထားခရ႓ပး ကၾနမႃနစတပေတၾနႛ တကခကခရပၝတယ။ အဒ အခနက တ႟တ ပညက ဗမာပည ကၾန မႃနစပၝတက အလးအရငးနႛ ပပးကည႓ပးေတာ မနမာပညေမာကပငးမႀာ ထးစစ႒ကးေတၾ စတင ဆငႎၿလာတအခနပၝ။ တပမ (၇၇) က ကရင ပညနယ၊ မစဝက႗နးေပေဒသနႛ ပခး႟းမ ေဒသေတၾမႀာ တာဝနယခရပၝတယ။ တပမ (၇၇) ဆတာက ေပာရရင ပထမဥးဆး စတငဖၾႚစညးတ ေခမနတပမ ဖစ႓ပး၊ အေမရကနႎငငက ေခမနတပ၊ ေတာငေပတပေတၾလ အေဝးထး၊ ထးစစလပဖႛ ရည႟ၾယခကနႛ ဖၾႚခတာပၝ။ သတႛက ေဒသခ စစတငးေတၾရႚ အမနႛက ယစရာမလဘ စစ႟းခပက အမနႛက တက႟က နာခကရပၝတယ။ ဗလသနးေ႟ၿရႚ ထးခ႗နေပာငေမာကတ စစရညစစေသၾးေတၾကေတာ မမငခကရပၝဘး။ ဒၝေပမ ေရႀႚတနးနႛ ဌာနခပ အလအလႀယသေဘာ တာဝနေပးတကားမႀာပ သက တဖညးဖညးနႛ ရာထး တကလာခပၝတယ။ ၁၉၆၉ ခႎႀစ၊ ဇနနဝၝရမႀာေတာ စစ႟းခပမႀာ ဥးစးအရာရႀအဆင (၂) အဖစ တာဝန ယရပၝတယ။ တာဝနကေတာ စစဆငေရး ေနႛစဥ ဖစေပတးတကမႁေတၾက သးသပတငပရတာပၝ။ သရႚ အထကလ႒ကးအဖစ ပထမပငးမႀာ ဗလခပေနဝငး၊ ေနာကပငး ဗလခပစနးယနႛလညး ဆခရပၝတယ။ မႎၩေလးမႀာ တာဝနယတနးကလညး သ ဗလခပစနးယနႛ ဆခဖးပၝတယ။

တခၝ ၁၉၇၁ ခႎႀစကေန ၁၉၇၅ ခႎႀစအထ ေရႀႚတနးမႀာ တခၝ တပမ (၈၈) နႛ ကၾနမႃနစတပေတၾက တကဖႛ ရႀမးပညနယမႀာ တာဝနယရပနပၝတယ။ တပမ (၈၈) က မေကၾးမႀာ အေခစကေပမယ သက ေရႀႚတနး တပမ႟းအဖစ

pmrsufESm | 10

ကၾပခငဘကမႀာ တာဝနကပၝတယ။ အဒ အခနမႀာေတာ တပရငးမႀႃး အဖစ တာဝနယရပၝတယ။ သအရင တာဝနယခဖးတ ဗမာေသနတကင တပရငး (၁) လား၊ ဒၝမႀမဟတ ခမရ (၁) လား ဆတာေတာ စာေရးသလညး ေသခာ မကၾပားလႀပၝဘး။ အဒအခနမႀာပ တပမ (၈၈) ဒ-တပမမႀႃး၊ ေနာကပငးမႀာ တပမမႀႃး တာဝနယခတ ဗလမႀႃး႒ကးေအးကနႛ ပးတၾ တာဝနယခရပၝတယ။ ဒရငးႎႀးမႁကပ ေနာကပငးမႀာ သႛတကလမးက ဖစေစခတယလႛ ဆပၝတယ။ ေနာကပငး ဗလခပ႒ကး ေကာထင ကာကၾယေရးဥးစးခပ ဖစလာတအခနမႀာ၊ ဗလခပေအးကက ဒ-စစဥးစး အရာရႀခပ အဖစ တာဝနယရပၝတယ။ အသလနႛ ၁၉၇၂ ခႎႀစ၊ စကတငဘာလမႀာ ဗလမႀႃးသနးေ႟ၿက ဒတယဗလမႀႃး႒ကး အဖစ ရာထး တးမငေပးခရပၝတယ။

ရႀမးပညမႀာ ၄ ႎႀစကာ တာဝနယ႓ပးတေနာကမႀာ စစ႟းခပက စစဥးစး ပထမတနး အဖစနႛ ပနေရာကလာခ ပၝတယ။ ဗလမႀႃးသနးေ႟ၿက စစဆငေရးဌာနမႀာ တာဝနယရ႓ပး၊ အဒအခနက သႛအေပက တာဝနယခရတ အရာရႀ တပမေတာ ကာကၾယေရး ဥးစးခပက အခ အမးသား ဒမကေရစ အဖၾႚခပ (အနအယလဒ) ေခၝငးေဆာင ဗလခပ႒ကးတငဥး ဖစပၝတယ။ ဗလခပ႒ကးတငဥးရႚ စစဆငေရးအကက သက သႛအရာရႀ ဗလမႀႃး႒ကးေမာငေမာငနႛ တာဝနယ အေကာငအထည ေဖာေပးခကရပၝတယ။ ၁၉၇၇ ခႎႀစမႀာေတာ စစ႟းခပကေန ရာထးတက႓ပး ေရႀႚတနးက တခၝ ပနသၾားရပနပၝတယ။ ဒအခနမႀာေတာ တပမ (၈၈) ကငရတ ယာယ တပမမႀႃး၊ စစဗႃဟာမႀႃး တာဝနနႛပၝ။ တပရငးတခမႀာ အငအားပည ၇၇၇ ဥး ရႀေလေတာ လ ၈,၀၀၀ နးပၝး က အပခပရတ တာဝနက ယေနရပၝ႓ပ။

ဒကာလေတၾမႀာ သစစ႟းခပမႀာ တာဝနယခရတ ကာလေတၾမႀာ အခား အေရး႒ကးတ အဖစအပကေတၾ ကလညး သဖတသနးခရပၝတယ။ ဥပမာ ၁၉၇၀ ခႎႀစမားတဝကမႀာ ဖစခတ ေကာငးသား ဆႎၬပပၾေတၾ၊ အလပသမား လထသပတေတၾ အမားအပား ကခသလ၊ ဗလမႀႃး အနးေကာမငက စစတပ အရာရႀ တခႚက စညး႟း၊ အာဏာသမးဖႛ ကစညတာလညး ဖစခပၝေသးတယ။ ဒလ အ႟ႁပအေထၾး အကပအတညးေတၾကားက သတကလမး ရႀာလာခရတာပၝ။ ေနာကေတာ တပမ (၈၈) တပမႀႃး တာဝနကေန ၁၉၈၃ ခႎႀစမႀာ အေနာကေတာငတငး စစဌာနခပ တငးမႀႃး ဖစလာခပၝတယ။

အေနာကေတာငတငး ဆတာက ဧရာဝတတငးေဒသ ဖစ႓ပး၊ မနမာႎငငမႀာ အခကအခာ ေဒသတခလႛ ဆႎငပၝတယ။ ဗလမႀႃးခပသနးေ႟ၿက မနမာႎငငမႀာ အသကအငယဆး စစတငးမႀႃး ဖစလာခပၝတယ။ သႛအေကာငးက သတလေတၾက သက လေအး၊ အရက ေဆးလပ မေသာကဘး၊ ကၾမးေတာ စားတယ၊ မာန ေထာငလၿားမႁ မရႀဘး၊ သႛသားသမးေတၾေတာင စစတပက ထရပကားနႛ ေကာငးတကတယ။ လေပၝငး ဆနႛတယ၊ ဘယသနႛ မဆ ရငးႎႀးလၾယတယ။ ေတၾႚခငတသေတၾက တငးမႀႃးက အခနမေ႟ၾး ေတၾႚႎငတယ၊ စစသားတေယာက ဖစရတာ ဂဏယေနတသ၊ စစတပနႛ မနမာ ဆရႀယလစ လမးစဥ ပၝတက ႌၿနကားခကေတၾက ေလးေလးစားစား လကနာတတတသ၊ ဖၾႚ႓ဖးေရး လပငနးေတၾကလညး စတဝငစားတယ စသဖင ေဖာ ပခကပၝတယ။ ဒၝေပမ အခ ကာလ ကားေနရတ ဗလခပသနးေ႟ၿ အေကာငးနႛေတာ တခားစ ဖစေနခပၝ႓ပ။ အခဆရင ႎငငတကာက မနမာႎငငမႀာ ဖစေပခတ လသားမးႎၾယ တရပလးအေပ ဆနႛကငတ ရာဇဝတပစမႁေတၾ၊ စစရာဇဝတမႁေတၾ အတၾက တာဝနရႀတ စစရာဇဝတေကာငလႛေတာင စၾပစၾေပာဆမႁေတၾက ကားေနရပၝတယ။ ဘာေကာင ဒလ ေပာငးလသၾားတာပၝလ၊ သနႛ ရငးႎႀးသေတၾကပ ပနေပာကတာကေတာ အာဏာဟာ လက ေပာငးလေစတယ၊ အ႔ကငးမ အာဏာဟာ လက ပလႛ ပကစး ေပာငးလေစတအေကာငး ေဖာပကပၝတယ။

(၇) ဗလခပသနးေ႟ၿ ရာထးတကလာရာ ေနာကခ ႎငငေရးကားခပ အေခအေန

အရငအပတက တငပခရာမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿက အရကေသစာမေသာက၊ ေဆးလပမေသာက၊ မာန ေထာငလၿားမႁ မရႀဘး၊ လေပၝငးဆနႛတယ ဆတအေကာငးေတၾ တငပခပၝတယ။ ဒလအေခအေနကေန အခ အာဏာရႀင႒ကးလ ေပာငးလသၾားတာဟာ အာဏာေကာင၊ အ႔ကငးမအာဏာဟာ လက ပလႛ ဖကဆးတတတ အေကာငး သႛအေပ သးသပခကေတၾလညး တင ပခပၝေသးတယ။ ဒၝေပမ ဒကစၤေတၾဟာ စစတပအတၾငး သတာဝနယစဥကာလ


pmrsufESm | 11 သႛေဘးမႀာ ကေနရတ ႎငငေရး အေခအေန၊ အခားေခၝငးေဆာငေတၾရႚ အတကအက အေပမႀာလညး သငခနးစာ ယ႓ပး ကယဘာသာ ဆကလက ရႀငသနႎငေရးအတၾက ႟နးကန႒ကးပမးမႁေတၾကေန ဖစေပလာပရပၝတယ။ တခၝက တပမေတာေနႛ စစေရးပကၾငးမႀာ ႎႁတဆကေနတနး သလကေမာကေနတ ပက ဓာတပဆရာတဥးက ဓာတပ ႟ကယ ထားတာ ကညရေတာ သႛလကၡဏာ အေရးအေကာငးေတၾက တခားသေတၾနႛ မတတအေကာငး ေတၾႚရပၝတယ။ သာမာနလအမားစမႀာ လကၡဏာ အေရးအေကာငး ၃ ခ ရႀေပမယ၊ ဗလခပသနးေ႟ၿက ၂ ေကာငးထရႀ႓ပး၊ မနမာေတၾက "လကပတ႒ကး" လႛ ေခကတ လကမး ဖစပၝတယ။ ဒလ လကပငရႀင ဆရင သနားကငနာမႁ နညးတယ၊ ရကစကတတတယလႛ အယအဆ ရႀပၝတယ။ ဒလ အေနအထားေကာငလညး အခေနရာက ေရာကလာ တာ ဖစႎငသလ၊ စာေရးသ ဘငေရာဂာ သးသပတာကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ထးခားတ အရညအခငးကေတာ အခားသေတၾ အမငမႀာ ရနနညးေအာင၊ အဆပမရႀသလ ေနတတတ အရညအခငးပလႛ ဆပၝတယ။

ဘယလပဖစဖစ သဖတသနးခရတ စစတပထက ေနာကခဖစရပေတၾနႛ ပနသးသပကညရေအာငပၝ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက စစေရးမႀာ ထးခ႗နေပာငေမာကတာမး မကားခရပၝဘး။ ဒၝေပမ သနႛ အလပ လပကငဖးသေတၾ၊ ေခတ႓ပင အရာရႀေတၾ ေပာပခကအရ သက အ႓မတမး (Yes-man) သႛအရာရႀ အ႒ကကေဆာငတတတသလႛ ဆပၝတယ။ အဒၝအပင စစ႟းခပမႀာ တာဝနယေနစဥကာလ ထေတၾႚဖးခတ ထပပငးေခၝငးေဆာငေတၾက သေဘာက ကတာေကာငလညး သႛတကလမး ရလာတာ ဖစႎငပၝတယ။ သနႛ အတလပကင ဖးတ တပမ (၈၈) ဒ-တပမမႀႃး ဗလမႀႃးခပေအးက ရာထးတကလာတာနႛအမ႖ သလညး ရာထးတကလာခပၝတယ။ စစ႟းခပမႀာ စစဥးစးမႀႃး (တတယတနး) တာဝနကေန၊ ေနာကပငး တပမ (၈၈) မႀႃးအထ ရာထးတကလာခတာပၝ။ အဒ ၁၉၇၀ ခႎႀစမား ကာလေတၾမႀာ ႎငငေရး မတည႓ငမမႁကလညး အမားအပား ဖစပၝတယ။ ပညသပငသမးရာကေန စးပၾားေရးေတၾ ကေမာကကမဖစ၊ ပညသေတၾ ကပတညးဆငးရလာရကေန ၁၉၇၄ ခႎႀစမႀာ ေကာငးသား၊ အလပသမား ဆႎၬပပၾ ေတၾ၊ မႁငးရာပည အေရးအခငး၊ ဥးသနႛ ဈာပန ဆႎၬပပၾေတၾ ဖစလာခရပၝတယ။ ေသၾးထၾကသယ ႓ဖခၾေခမႁနးမႁ ေတၾလညး ရႀခရပၝတယ။

စစ႟းခပမႀာ ဗလသနးေ႟ၿ တာဝနယေနစဥကာလက၊ သႛအေပက ဥးစးခပက အခ အမးသား ဒမကေရစ အဖၾႚခပ (အနအယလဒ) ေခၝငးေဆာင ဗလခပ႒ကးတငဥး ဖစပၝတယ။ ဗလခပ႒ကး တငဥးက ရေဘာစစသားေတၾက ေလးစား ခစခငကသလ၊ ပညသလထေတၾကလညး အားကးကပၝတယ။ သက ပပငေပာငးလေရး လပလသ လႛလညး နာမညေကာပၝတယ။ ေကာငးသား ဆႎၬပပၾေတၾမႀာေတာင ဆႎၬပသေတၾက ေနဝငး-စနးယ အလမရႀ ေအာကေပမယ၊ ဗလခပ႒ကး တငဥးက အားေပးခကပၝတယ။ စစတပထပသး ေခၝငးမာဂဏးသားေတၾကားမႀာ ဗလခပ႒ကး တငဥးရႚ အဆပခကေတၾ အမားအပား ပယခခရတယ ဆတာ ပညသေတၾ ကားရပၝတယ။ ဒၝေပမ ဥးေနဝငးက အသလ သရေကာငးမး မလခငပၝဘး၊ သႛအာဏာက ႓ခမးေခာကတယလႛ မငပၝတယ။ ဒၝေကာငပ သပမကာခငမႀာ ဗလခပ႒ကး တငဥးက လာဘစားတယ စၾပစၾ႓ပး ဖယရႀားခပၝတယ။ ေနာကထပ သဇာတကလာသ ကေတာ ေထာကလႀမးေရး တပမႀႃး နာမညတ ဗလမႀႃး႒ကး တငဥး ဖစပၝတယ။ သက အမအငတငဥးလႛ နာမည ေကာပၝတယ။ သလညး ေနာကေတာ ၁၉၇၇ ခႎႀစမႀာ ဖယရႀားခရပၝတယ။

၁၉၇၆ မႀာေတာ စစတပထက ဗလ႒ကး အနးေကာမင ေခၝငးေဆာငတ အရာရႀငယေတၾက စစအာဏာ သမးဖႛ ကစညမႁတခ ဖစပၾားခပၝတယ။ သတႛ လပကမယသတငး ေပၝကကားတာေကာင ဘာမႀ မလပခငမႀာဘ ဖမးဆးခရပၝတယ။ စစတပ အရာရႀ အမားအပားလညး ရာထးက ဖယရႀားခကရပၝတယ။ သတႛက အဒအခနက ဗလသနးေ႟ၿက တငပငဖႛ မစဥးစားခကပၝဘး။ ဘာဖစလႛလညး ဆေတာ ဗလသနးေ႟ၿက ခပ ထထလ၊ တခခေပာဆ တငပငရငလညး အထကအရာရႀက ပထမဥးဆး ေပး႓ပး သတငးေပးမယ ယဆထားတာေကာငပၝ။ တခၝ ဗလသနးေ႟ၿ စစ႟းခပမႀာ တာဝနေနရတနး အေရႀႚပငးတငး စစဌာနခပ တခလးရႚ တပမႀႃး ဗလမႀႃးခပ ထၾနးရက ရာထးခ အပစေပးတာလညး ကခရပၝေသးတယ။ ဗလခပထၾနးရက နပလယလႛ နာမယေပးထားသလ စစေရး ထကမကသပၝ။ ဒၝေပမ သက ေဒသဆငရာ ပၝတ ေဆၾးေႎၾးပၾ မႀတတမးတခက တညးဖတတငပဖႛ ပကကၾကခတယ

pmrsufESm | 12

ဆပၝတယ။ အဒ ေဒသဆငရာ ပၝတ အစညးအေဝး မႀတတမးမႀာ ဥးေနဝငးက အားေပးအားေမာက လပေနတ ဆရႀယလစ စနစက ေဝဖနထားတာေကာင ရာထးခ အပစေပးခရတာပၝ။ ဒလနႛ သက ကၾနမႃနစတပေတၾနႛ တကခကေနရာကေန ေနာကတနးက ပနေရာကလာ႓ပး၊ ဗလသနးေ႟ၿ ေအာကမႀာေတာင ပန႓ပး တာဝန ထမးခရ ပၝတယ။

တခၝ ၁၉၇၇ ခႎႀစ၊ စတတၪအ႒ကမ (မဆလ) ပၝတ ညလာခမႀာ ပၝတ ေခၝငးေဆာငတခႚက ႎငငေရး၊ စးပၾားေရး အေခအေနေတၾနႛ ပတသက႓ပး မေကမနပ ဖစတာေကာင ဥးေနဝငးက မနႛဖယရႀားဖႛ ႒ကးပမးခကလညး လပခပၝ ေသးတယ။ ဥးေနဝငးက အေရးေပ ပၝတညလာခ ပနေခ႓ပးေတာ သႛမက အႎငရေအာင ပနလပခပၝတယ။ သႛက အာခဖႛ ႒ကးစားသေတၾကလညး ဖတခ ဖယရႀားခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ တပမမႀႃးဖစေတာ အဒအခနက လအပခကအရ ၁၉၈၁ ခႎႀစမႀာ သက မနမာဆရႀယလစ လမးစဥပၝတ ဗဟေကာမတဝင ဖစလာခပၝတယ။ ဒလ အ႟ႁပအေထၾး အကပအတညးေတၾကားက ဗလခပသနးေ႟ၿ တကလမးရႀာလာခရတာပၝ။

သက ဥးေနဝငးရႚ သစၤာရႀသေတၾကသာ ေနရာေပးတ လပပကငပေတၾ၊ အတကအခ ႓ပငဘကဆရင အကငနာကငးကငးနႛ ေခမႁနး႓ဖခၾငးပေတၾ၊ အာဏာရႚ သေဘာေတၾက သငခနးစာယ႓ပး၊ ကယရႀငသနေရးနႛ တးတကေရးက ႒ကးပမးအားထတခတာက ေတၾႚႎငပၝတယ။

(၈) ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ ကာလတဝက ဗလခပ သနးေ႟ၿ ဖတသနးခရပ

ဗလခပသနးေ႟ၿက ဧရာဝတတငး (အေနာကေတာငတငး စစဌာနခပမႀာ) တငးမႀႃး ဖစလာေတာ အသက ၅၀ ပ ရႀပၝေသးတယ။ ၁၉၈၃ ခႎႀစမႀာ တငးမႀႃး ဖစလာခတာပၝ။ တငးမႀႃး မဖစခင ၁၉၈၁ ခႎႀစ၊ တပမ (၈၈) မႀႃး တာဝနယစဥ ကာလကတညးက မနမာဆရႀယလစ လမးစဥပၝတမႀာ လအပခကအရ ဗဟေကာမတဝင ဖစေနခပၝ႓ပ။ စာေရးသ ဘငေရာဂာက အဒအခနက ေတၾႚဆတသေတၾက ေမးမနး႓ပး ေဖာပထားတာကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿက စစသားတေယာက ဖစရတာ ဂဏယေနတသ ဖစသလ၊ မနမာဆရႀယလစ လမးစဥကလညး အေတာယကညသလႛ ဆပၝတယ။ အဒကာလက တငးက စစေဆးတေနရာမႀာ လမးတတား၊ ေဆာကလပေရး လပငနးေတၾက အေတာ စတဝငစားတယ။ ဧရာဝတတငး အတၾငးမႀာ ခရးလမးပနး ေခာေမၾႚေစေရးအတၾက အေတာလညး စတထကသန ပငးပတယလႛ ဆပၝတယ။ သက တေနရာမႀာ မနႛခၾနးေပာရင ၂ နာရ ေလာကကာေအာင မနားတမး ေပာတတ တယလႛလညး နးစပတသေတၾက ေပာပၝတယ။ ဒၝေပမ သနႛ နးစပဖးသ အခားတဥး ေပာတာကေတာ ဗလခပ သနးေ႟ၿ ဆကေန တငးပညက ဘယလ အေခအေန ဖစေနတယ။ ေရႀႚက ဘယလပပင ေဆာင႟ၾကကရင ေကာငးမယဆတ စကားမး မကားခရဘးလႛေတာ ဆပၝတယ။

အဒၝအပင နးစပသေတၾ ေပာကတာက အဒအခနက ဗလခပသနးေ႟ၿက ဗဒၭဘာသာက ေလးေလးနကနက ကးကၾယယကညေပမယ သႛရႚဆးဖတခက ခမႀတတေနရာမႀာေတာ အသလ ဘာသာေရး ကစၤေတၾ၊ နကၡတေဗဒငေတၾ လၿမးမးမႁ ရႀခပ မရဘးလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ အခအေခအေနမႀာေတာ အရငက နးစပဖးသေတၾ ေပာသမ႖နႛ ဆနႛကငဘကခညးပ ကားေန မငေနရပၝတယ။ အခအခနမႀာ သႛရႚ ဆးဖတခကေတၾ ဟာ ေဗဒင အခၝေပးဆရာေတၾရႚ လၿမးမးမႁ အမားအပား ရႀေနတယ ဆကသလ၊ လသ အမားေရႀႚလညး မနႛခၾနး ေပးခလႀပၝတယ။ တငးပညလထကယေတာင သက (နအဖ) အဖၾႚ ဥကႉအေနနႛ တငးပည အေခအေန တငပ ေပာဆတာ မရႀသေလာကပၝပ။ အရငက လမးပနးဆကသၾယေရး တးတကေစဖႛ ဆ႓ပး ထကသနခတ ဧရာဝတတငး ကလညး နာဂစမနတငး ကရစဥက လေတၾ အေမာကအမား ေသေက ပကစးရတာေတာင ပစထားခပၝတယ။ အာဏာေကာင ဒလ ေပာငးလသၾားခတာလားလႛ ေမးစရာ ရႀလာပၝတယ။


pmrsufESm | 13 ေနာကေတာ တငးမႀႃးဘဝကေန ၁၉၈၅ ခႎႀစမႀာ ဒ-စစဥးစး အရာရႀခပနႛ ဒ-ကာကၾယေရး ဝန႒ကး အဖစ

ခနႛအပ တာဝန ေပးခရပၝတယ။ ၁၉၈၆ ခႎႀစမႀာေတာ ဗလခပအဖစ ရာထးတးမငခရပၝတယ။ ဒေနရာမႀာ ဝကပးဒယားလႛ ေခတ အၾနလငး စာမကႎႀာနႛ အခ စာေရးသ ဘငေရာဂာ စာအပထက အခကအလကတခႚ ကၾလၾေနပၝတယ။ ဘငေရာဂာက ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ ဇလငလ ၂၇ ရကေနႛမႀာ ဒ-ကာကၾယေရး ဝန႒ကး အဖစ ခနႛအပ တာဝနေပးခရတယလႛ ေဖာပထားပၝတယ။ ဘာပဖစ ဖစ အဒအခနက ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ လထ အေရးေတာပ႒ကး ဖစဖႛ ႎႀစအနညးငယအလ၊ တငးပညမႀာလညး ဆငးရမၾေတမႁေတၾ၊ ႎငငက ဖၾႚ႓ဖးမႁ အနမဆးႎငင (LDC) အဖစ သၾတသၾငး ေကညာခရတ အခန၊ ၂၅ ကပ၊ ၃၅ ကပ၊ ၇၅ ကပတနေတၾက တရားမဝင ဖကသမးေကာငး ေကညာလကေတာ လေတၾလညး ဆငးရမၾေတ႓ပး အစးရက အလၾနအမငး မေကမနပ ဖစေနခနပၝ။

အဒအခနက ကာကၾယေရး ဥးစးခပက ဗလခပေစာေမာငပၝ။ ၁၉၈၈ လထ အ႔ကမႁ႒ကး ဖစလာေတာ ႓ဖခၾေခမႁနးဖႛ စစဆငေရး ကစၤေတၾက တာဝနယရတေနရာမႀာ ဗလခပသနးေၢၿက အဓကေနရာက ပၝဝငခႎငပၝတယ။ ဒကစၤေတၾအတၾက မးပၾားအဖစ အစပးခတ မတလ ရနကနတကသလ ဆႎၬပပၾေတၾက ေခမႁနးတေနရာမႀာ တတားဖႃအနးမႀာ စစတပက ေကာငးသားေတၾက ႓ဖခၾေခမႁနးခတ လပရပက အေတာက ရကစက ကမးကတလႀ ပၝတယ။ ဒဖစရပေတၾက ေနာကပငးမႀာ ဥးေအာင႒ကးက ဥးေနဝငးဆက ေရးတစာေတၾမႀာ ထညေဖာ ပခပၝေသးတယ။ ေကာငးသား ပညသေတၾက ႓ငမးခမးစၾာ ဒမကေရစ ေတာငးေနတာက ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ စကတငဘာလမႀာ စစတပက အာဏာသမး႓ပး ႓ဖခၾငးေခမႁနးခတ ေနရာမႀာ လေထာငေပၝငး မားစၾာ ေသေက ဒဏရာရခပၝတယ။ အခႚကလညး ေသဆးသဟာ ေသာငးဂဏနး အထ ရႀႎငတယလႛ ခနႛမႀနး တၾကခကကပၝတယ။ အတအက မသရေပမယ ဒ-ကာကၾယေရး ဝန႒ကးနႛ ဒ-စစဥးစးခပ တာဝနယခရတ ဗလခပသနးေ႟ၿ အဖႛ ဒကစၤေတၾမႀာ လကေသၾးစၾနးခရမႀာ မလၾပၝဘး။ တကယေတာ အာဏာသမးတယ ဆတာဟာလညး ဥးေနဝငးက မးစမးပ႓ပး အာဏာသမးခငးလကလႛ ေဆာင႟ၾကကတာ ဆ႓ပး လအမားက ယကညကပၝတယ။

အာဏာသမးတ ကာလကေတာ အာဏာရႀငေဟာငး႒ကး ဥးေနဝငးက ကာကၾယေရး ဥးစးခပ ဗလခပ ေစာေမာငနႛ ေထာကလႀမးေရးမႀႃးခပ ဗလမႀႃး႒ကး ခငႌၾနႛက အဓက ဥးေဆာငေစတယလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ဗလခငႌၾနႛက တပပငးဆငရာမႀာ တငးမႀႃး/ တပမမႀႃး အဖစ ဥးေဆာငခဖးသ မဟတေလေတာ အဓက ထပတနး ေနရာမး ယလႛ မရပၝဘး။ အဒေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿကေတာ အာဏာသမး ေကာငစ [ႎငငေတာ ႓ငမဝပပပားမႁ တညေဆာကေရးအဖၾႚ (နဝတ)] မႀာ ဒ-ဥကႉ အဖစ ပၝလာပၝတယ။ ဗလခပေစာေမာငက အာဏာသမး ေကာငစက လးဝ ထနးခပထားခငပရပၝတယ။ စစအစးရ အတၾငးက သတငးေတၾအရ ဗလခပ သနးေ႟ၿက ႎငငေရးဆနတ တာဝနမး ယခငတယ။ အသညလ တာဝနအတၾက လညး ၂ ခၝေလာက ေတာငးဆဖးတယလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ငငးပယခရပၝတယ။

ေနာကေတာ ေရၾးေကာကပၾေတၾက ၁၉၉၀ ခႎႀစမႀာ ကငးပေပးတအခၝ ေဒေအာငဆနးစကည ဥးေဆာငတ အမးသား ဒမကေရစအဖၾႛခပ (NLD) က အပတအသတ အႎငရပၝတယ။ စစအစးရက သတႛလလားတ ပၝတ အႎငရမယလႛ တၾကထားတာ လၾသၾားခပၝတယ။ ဗလခပေစာေမာငက အႎငရပၝတက အာဏာလၿေပး႓ပး တပက ပနမယလႛ ေပာခ၊ ကတေပးခေပမယ ေနာကပငး ဒကတက ဖကခပၝတယ။ သလညး စတေဖာကပန ပကစးတ ဒဏကခရ႓ပး ႟းသၾပခပၝတယ။ အခႚ လေတၾကေတာ ဒဖစရပဟာ တမငသကသက ဗလခပေစာေမာငက ေဆးထး႓ပး ႟းေအာငလပတာ၊ ဒလ လပကမႁမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ဗလခငႌၾနႛက ပးေပၝငး ကစညခတယလႛေတာင စၾပစၾမႁေတၾ ရႀခပၝတယ။ ဘယလပဖစ ဖစ ၁၉၉၂ ခႎႀစ၊ ဧ႓ပလမႀာေတာ ဗလခပ ေစာေမာငက ကနးမာေရးေကာင အနားေပးလကရပၝတယ။ ဗလခငႌၾနႛက တပပငးဆငရာအရ ဆရင ငယ႟ၾယေနလႛ ထပပငးေနရာက မယႎငပၝဘး။ ဒလနႛ ဗလခပသနးေ႟ၿက (နအဖ) စစအစးရရႚ အာဏာအရႀဆး ထပပငးေခၝငးေဆာင ဖစလာပၝေတာတယ။

(နအဖ) စစအစးရ တကလာတအခနမႀာ သတႛနႛ သၾားေတၾႚဖးတ သအမတ႒ကးတဥး ေပာပတာကေတာ အဒေဆၾးေႎၾးပၾမႀာ အဓက ဥးေဆာငစကားေပာကတသေတၾက ဗလခပေစာေမာငနႛ ခငႌၾနႛပလႛ ဆပၝတယ။

pmrsufESm | 14

ဗလခပသနးေ႟ၿက အဒ အစညးအေဝးမႀာ ရႀေနေပမယ ပးပး႒ကးနႛပ ေခၝငးတညမညမ လပေနပၝတယ။ ဘာတခၾနးမႀ ဝငမေပာဘးလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ဗလခပသနးေ႟ၿ (နဝတ) ဥကႉ ဖစလာခနမႀာေတာ ဝန႒ကးေတၾ အားလး ညေကာငးတကကရပၝေတာတယ။ ညေကာငးဆတာက ညပငးမႀာေခ႓ပး သႛရႚ စဥးစားခက၊ အယအဆေတၾ ေဟာေပာတာ ဖစပၝတယ။ တနညးေတာ ဘယသက အဓက အာဏာရႀတာလညး ဆတာက ပသတာလညး ဖစႎငပၝတယ။

(၉) လသားမးႎၾယတရပလးအေပ ကႃးလၾနခးေဖာကတ ရာဇဝတပစမႁမးေတၾ ဗလခပသနးေ႟ၿ ခးေဖာကေနသလား

ဗလခပသနးေ႟ၿ (နအဖ) စစအစးရ ဥကႉ ဖစလာေတာ အေစာပငးမႀာ ႎငငတကာ မသားစက သေဘာထား ေပာေပာငးတသ တဥး ဖစမလားလႛ ေမ႖ာလငခကပၝတယ။ သအာဏာရလာ႓ပးတ အခနမႀာ ႎငငေရးအကဥးသား ရာဂဏနးေလာက လၿတေပးတာ လပခသလ၊ အပညပညဆငရာ ကကေခန အဖၾႚကလညး ေထာငေတၾအတၾငး စစေဆးခၾင ေပးခပၝတယ။ ေဒေအာငဆနးစကညနႛလညး ေတၾႚခၾငေပးခပၝတယ။ စးပၾားေရး ဝန႒ကး ဗလမႀႃးခပ ေဒးဗစေအဘယက ဥးေဆာငေစ႓ပး စးပၾားေရး ပၾငလငးေစဖႛ တခႚလပေဆာငခကေတၾလညး လပခပၝေသးတယ။ အခ စာအပမႀာ ေဖာပထားသလပ မနမာႎငငရႀ တငးရငးသားေတၾရႚ ပညတၾငးစစအေကာငး ေလလာသ မာတငစမစ (Martin Smith) ကလညး အလားတ ေဖာပခတာမး ရႀပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ နအဖ ဥကႉဖစလာ႓ပး မကာခငမႀာပ တငးရငးသား စညးလးညႌၾတေရးက အေကာငးပလႛ ကရငသပနေတၾအေပ ထးစစဆငေနတ မာနယပေလာထးစစကလညး ဆငးငေပးခပၝေသးတယ။ ဒၝေပမ ဒလ အေခအေနက ကာကာမခပၝဘး။ ေနာကပငးမႀာ တငးရငးသားလမးစေတၾအေပ ထးစစေတၾ ပနစလာခသလ၊ ကနတ ဖႎႀပမႁေတၾလညး ဆကလႛ ဖစေပလာ ခပၝတယ။ အခအခနတင နာမညဆးတ အကဥးေထာငေတၾထမႀာ ႎငငေရး အကဥးသား ၂, ၀၀၀ ေကာ ရႀေနပၝေသး တယ။

စာေရးသ ဘငေရာဂာကေတာ ကရငပညနယအတၾငးက အငဒပ (IDP) လႛေခတ ပညတၾငးမႀာ ေ႟ၿႚေပာငး ထၾကေပးေနရသ ဒကၡသညေတၾရႚ အဖစအပကေတၾက တငပလႛ အခႚေသာ စစတပရႚ ရကစက ကမးကတမႁေတၾက ေဖာ ပခပၝတယ။ ေရႀႚတနးမႀာ တာဝနယရတ မနမာစစတပက စစသားေတၾက အရပသား ပညသေတၾက မထငရင မထငသလ သတဖတေနတာ၊ လမဆနစၾာ ရကစကမႁေတၾ ကႃးလၾနေနတာ၊ အမးသမးေတၾ အေပမႀာလညး မဒနးမႁ အပၝအဝင လငပငးဆငရာ ေစာကားကႃးလၾနေနတာ၊ မနမာစစတပက ကေလးစစသားေတၾ အတငးအကပနႛ အကယအပနႛ စေဆာငးေနတ ကစၤေတၾက သကေသ သာဓက တခႚနႛ ေဖာပပၝတယ။ အဓမ လပအား ခငးေစမႁေတၾ ဖစေပေနတာလညး တႎငငလး အႎႀႛပၝပ။ ဒလ လႛအခၾငအေရး ခးေဖာကေနတာဟာ ေနရာေဒသ တခ၊ ၂ ခထမႀာ ကၾက႓ပး ဖစေပေနတာ မဟတပၝဘး။ ဒေနရာမႀာ ေမးခၾနးတခက အခလ လႛအခၾငအေရး ကႃးလၾနခးေဖာကေနတာေတၾက ဗလခပသနးေ႟ၿက မသလႛလား။ သလကနႛ ခၾင ပထားတာလားဆတ ကစၤပ ဖစပၝတယ။

ဒကစၤနႛ ပတသကလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ေတၾႚဆ စကားေပာခၾငရတ သအမတတဥးက ေပာပတာက ပနလႛ ေဖာပထားပၝတယ။ ၁၉၉၅ ခႎႀစမႀာ အေနာကတငး သအမတ႒ကး တဥးက သႛရႚ သအမတ ခနႛအပလၿာက ေပးရငး ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ေတၾႚပၝတယ။ အခားအေကာငးကစၤေတၾမႀာေတာ သတႛ ေအးေအးေဆးေဆးစကား ေပာႎငကပၝတယ။ ဒၝေပမ သအမတက လႛအခၾငအေရး ကစၤေတၾအေကာငး စကား စလာေတာ စကားဝငးက တငးမာသၾားခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက "ကေနာတႛက ဗဒၭဘာသာဝငေတၾပ။ ယငေကာင တေကာငေတာင မသတဘး" လႛ လးဝ ပနငငးခပၝတယ။ သအမတကေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿဟာ ပးအမထက ပးတေကာငလ သႛကမာထမႀာ သေနေနတယလႛ ေဖာပခပၝတယ။ အလားတပ စစအစးရရႚ သတငးမဒယာေတၾနႛ သအမတေတၾက ဒလစၾပစၾခကေတၾက အ႓မတမး ငငးပယေနခကပၝတယ။ သတႛအေပ ႎငငတကာအမငက ေပာငးလႎငေအာငဆ႓ပး စစအစးရက သေဘာထား ေပာငးလေတာမေယာင သတငးမႀားေတၾေပး႓ပး အေနာကတငး


pmrsufESm | 15 က ပညာရႀငေတၾက အ႓မတမးလႀညဖား အသးခခတယလႛ တခနက ေထာကလႀမးေရး အရာရႀ ဗလမႀႃး ေအာငလငးထၾဋက ပနေပာပပၝတယ။

ဒၝေပမ ဗလခပသနးေ႟ၿကယတင လအစအပလက သတဖတမႁ ကႃးလၾနခတယဆ႓ပး၊ ဗလမႀႃး ေအာငလငးထၾဋ ကယတင သႛအေတၾႚအကက အေခခ႓ပး ပနစၾပစၾထားတ ဖစရပတခေတာ ရႀပၝတယ။ ဒဖစရပက မနမာႎငငေတာငပငး ဇာဒက႒ကး ေရတပစခနးအနးမႀာ ၁၉၉၈ ခႎႀစမႀာ ဖစခတာပၝ။ အဒအနးက က႗နးတက႗နး အေပမႀာ အပစမအရပသား ပညသ ၈၁ ေယာကက စစဆငေရးကာလ တခအတၾငးမႀာ သတဖတပစခတာပၝ။ အဒ ကာလ စစဆငေရးက ဥးေဆာငတသကေတာ အခအခနမႀာ ကခငဖၾႚ႓ဖးေရးအသငး အတၾငးေရးမႀႃးတာဝန ယေနတ၊ လ႖ပစစစၾမးအား ဝန႒ကးလညး ဖစတ ဗလမႀႃး႒ကး ေဇာမငး ဖစပၝတယ။ ႓မတက႗နးစ အတၾငးမႀာ ရႀတ ခရစၤတးလႛ အမညရတ က႗နးအေပမႀာ စစအစးရ ဥပေဒေတၾက ဆနႛကင႓ပး သစခတ၊ ဝၝးခတေနသေတၾက စစတပက ဖမးဆး ရမခပၝတယ။ အဒအခန ၁၉၉၈ ခႎႀစ၊ ေမလမတငမ ကတညးက အခ ကာကၾယေရးဥးစးခပ ဖစမယသလႛ နာမည ေပးေနတ ဗလခပမငေအာငက က႗နးေတၾအေပမႀာ ဘယသမႀ ေနခၾငမရႀ ဆ႓ပး အမနႛထတထားခပၝတယ။ ႟ၾာသား ေတၾက ဖမးမတ စစတပေတၾက ဘယလ ဆကလကလပေဆာငရမယ ဆတာ အမနႛေတာငးခပၝတယ။ ဗလမႀႃး ေအာငလငးထၾဋက ေထာကလႀမးေရးတပမႀႃး အဖစ တာဝနယေနခရသပၝ။ ဒအခနမႀာ ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿ ကယတငက အားလးက သတပစဖႛ အမနႛေပးခ႓ပး၊ အဒအမနႛအတငး သတဖတခခကရပၝတယ။ "မနးမေတၾ၊ ကေလးေတၾ အဆး ဘယသမႀ အသကရႀငရက မမငခငဘး" ဆတ ႌၿနကားခကေတၾလညး ရႀခပၝတယ။ တကယလႛ ဒလ လႛအခၾငအေရး ခးေဖာကမႁေတၾက ဗလခပသနးေ႟ၿက အမႀနမသရႀဘး ဆရင သကယတင စစမးစစေဆးေရး ေကာမရႀငေတၾ ဖၾႚစညး႓ပး ေဆာင႟ၾကဖႛ အေကာငးရႀပၝတယ။ ဒလ ေကာမရႀငေတၾ ဖၾႚစညး စစေဆးတာေတၾလညး မရႀခဘးလႛ ေလလာသေတၾက ေပာကပၝတယ။

ဒလ ဆးဆး႟ၾား႟ၾား လႛအခၾငအေရး ခးေဖာကခတာေတၾက မႀတတမးတငထားတာေတၾ အမားအပား ရႀပၝတယ။ မနမာႎငင လႛအခၾငအေရးကစၤ စစမးတငပသ လႛအခၾငအေရးေကာမရႀင အထးအရာရႀ သကရာဇ ၂၀၀၀ ကေန ၂၀၀၈ ခႎႀစအထ တာဝနထမးခသ ေပလဆာဂယ ပငည႟းရႚ အစရငခစာ တခမႀာ "႓ပးခတ ၁၅ ႎႀစကာလ အတၾငးမႀာ မနမာစစတပက ေကး႟ၾာေပၝငး ၃,၃၀၀ ေကာက မး႟ႁႚဖကဆးခတယ။ အခလ ကႃးလၾနတ စစသား ေတၾကလညး အပစေပး အေရးယတာ မရႀဘ လၾတလၾတလပလပပ လၿတထားတယ" လႛ ေဖာပခပၝေသးတယ။ အဒၝအပင ဟားဗတတကသလ လႛအခၾငအေရး ကစားေရးဌာနက ေလလာတငပခတ အစရငခစာမႀာ အရင ႎငင တကာ ရာဇဝတခ႟းေတၾမႀာ တာဝနယဖးသ တရားသ႒ကးေတၾ သးသပေဖာပခတာကေတာ ကလသမဂၢ လႛအခၾင အေရး အစရငခစာေတၾက ခငသးသပရငပ မနမာပညမႀာ အခ ကႃးလၾနခးေဖာကေနတ အေနအထားက လသား မးႎၾယ တရပလးအေပ ကႃးလၾနခးေဖာကတ ရာဇဝတမႁ အေနအထား Crime against Humanity က ဆကေရာကေန႓ပလႛ သးသပထားတာ ရႀပၝတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ သႛဇနး ေဒ႒ကင႒ကငက လမငကၾငးေရႀႚမႀာ ဗဒၭဘာသာဝငေကာငးေတၾလ ဘရား ေကာငးကနသၾားတာ၊ သဃာေတၾက ဆညးကပတာ၊ အလႀႃဒၝနပတာေတၾ မကာခဏ ဆသလ မငကရပၝတယ။ ဒၝေပမ ၂၀၀၇ ခႎႀစ၊ ေ႟ၿဝၝေရာင သဃာ လႁပရႀားမႁတနးက အကမးဖက ေခမႁနးတာေတၾ မငရေတာ အာဏာနႛ ပတသကလာရင သဃာေတၾ အပၝအဝင ဘယသမႀ သညးညညးမခႎငဘး ဆတာ သေဘာေပၝကခကရပၝတယ။

(၁၀) ပညရႀငမငးတရားတဥး၊ အငပငယာ ပညရႀငတဥးလ ပမေနတ ဗလခပမႀႃး႒ကး

ဗလခပသနးေ႟ၿရႚသမး မသႎၬာေ႟ၿ မဂလာေဆာငေတာ ခမးနား႒ကးကယစၾာ ကငးပတာက မငရေတာ လတငးက အသ ေဒၝသဖစကရပၝတယ။ သတႛသား ဗလမႀႃးေဇာ႓ဖးဝငးနႛ ဗလခပ႒ကးသမး သတႛသမးတႛရႚ မဂလာပၾက အေနာကတငးပစ ဝႀခး ကငးပခပၝတယ။ ဝတေကာငးစားလႀ ဝတဆငထားကတ စစအစးရနႛ နးစပသ လကနထေတၾ၊ စးပၾားေရးသမားေတၾကလညး မကႎႀာလ မကႎႀာရ လကဖၾႚပစၤညး အေမာကအမား ေပးခကပၝတယ။ သတႛက

pmrsufESm | 16

ဗလခပမႀႃး႒ကးရႚ သမး သတႛသမးမႀာ စနေတၾ ႌၿတေနေအာင ဆငထားတာကလညး မငေတၾႚခကရပၝတယ။ မဂလာ လကဖၾႚအေနနႛ ဇမခကားေတၾ၊ အမေတၾ အပၝအဝင အေမရကနေဒလာ သနး ၅၀ ဖးေလာက လကခရရႀခကတယ လႛ ဆပၝတယ။ ဒမဂလာပၾက ႎငငပင ႟ပမငသကားေတၾက ပသခတာေတာ မရႀပၝဘး။ လထအမား မငခကရတာ ကေတာ အသည မဂလာပၾ ဗဒယက ပငပက ေပၝကကားလာ႓ပး၊ ပငပက သတငးမဒယာေတၾက ပနပေတာမႀသာ မငကရတာပၝ။ လအမားကေတာ အဒ မဂလာပၾက "စနစတည" လႛ လသမား႓ပး၊ လအမား ငတမၾတေခၝငးပၝး ဆငးရ ေနရစဥမႀာ အခလ ပပလၿားလၿား သးဖနး မဂလာေဆာငႎငတာ မငကရလႛ အသေဒၝသထၾကေနကရတာပၝ။ အခလ ခမးနားတ မဂလာပၾ ဖစလာတ အေကာငးကလညး လေတၾက ဆနးစစကပၝေသးတယ။ စစအစးရ ဒ-ေခၝငးေဆာင ဗလခပေမာငေအးရႚ သမး မဂလာေဆာငေတာ ရနကနက ဆဒးနားဟတယမႀာ ႒ကး႒ကးကယကယ လပခဖးပၝတယ။ အခ ဗလခပမႀႃး႒ကးရႚ သမး မဂလာပၾဟာ သညထက႒ကးကယေအာင ဂဏတဂဏ႓ပငလပတာလႛလညး လေတၾက ဆကပၝတယ။

အာဏာရႀငေတၾက အသလပ သတႛကယသတႛ ပ႓ပး ႒ကးကယခမးနားေအာင လပေလရႀတယလႛလညး ဗလခပ သနးေ႟ၿအေကာငး စာအပေရးတ ဘငေရာဂာက ေဖာပခပၝေသးတယ။ ဇငဘာေဘၾႎငငက အာဏာရႀင႒ကး မဂၝဘအေကာငးက ေရးသားခတ စာေရးဆရာ ေဟဒေဟာလနရႚ စာအပမႀာလညး သႛရႚအသက (၈၃) ႎႀစေမာက ေမၾးေနႛက တကယက ႒ကး႒ကးကယကယ ကငးပခပက ႎႁငးယႀဥ ေဖာပပၝတယ။ လေတၾက စားရေသာကရမ ဖစေနခနမႀာ ေဒလာတသနးေလာက အကနအကခ႓ပး အခလကငးပႎငတာက မခမရပႎင ေဒၝသထၾကကရတာပၝ။ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ သမး မဂလာပၾ ကနကေငၾက မဂၝဘရႛေမၾးေနႛပၾထက အဆ ၅၀ ေလာက ပကနကခတယလႛလညး ဘငေရာဂာက ႎႁငးယႀဥ ေဖာပခပၝေသးတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿမႀာ သားသမး ၈ ေယာကရႀတယလႛ ေဖာ ပပၝတယ။ ကႎငစေ႟ၿ၊ ကထၾနးႎငေ႟ၿ၊ မေဒဝၝေ႟ၿ၊ မခငပးေ႟ၿ၊ မကညကညေ႟ၿ၊ ကသနႛေဇာေ႟ၿ၊ မေအးေအးသစေ႟ၿ၊ မသႎၩာေ႟ၿတႛ ဖစပၝတယ။ ဒစာအပထမႀာေတာ ေဒ႒ကင႒ကငဘကက အရငအမေထာငကပၝလာတ အခအခၝ ဘးေတာလႛ နာမညေကာေနသ ကေမာငေမာင ဆသ တေယာကက ထညေဖာ ပတာေတာ မေတၾႚရပၝဘး။ အဒသားသမးေတၾက ဗလခပ သနးေ႟ၿ ရာထးငယစဥဘဝမႀာ စစကားနႛ ေကာငးတကရတယ၊ မာနမာနေထာငလၿားခငး မရႀဘေနခကတယ ဆတာက စာေရးသက အရငအသ မတေဆၾေတၾက ေမးမနး႓ပး ေဖာပခပၝတယ။ ဒၝေပမ အခလ ႎငငအ႒ကးအက တာဝနယရ႓ပးတ ေနာကပငးမႀာေတာ သညလ မဟတေတာပၝဘး။ သတႛက ပပလၿားလၿားႎငကတယလႛ သတငးေကာေစာသလ၊ အမားက ဗလကတယ၊ တႎငငလးက ပစၤညးကလညး ကယပငသဖၾယ ထငတငးက ပမေနတယ ဆတာမး သတငးေတၾ အမားအပား ရႀခပၝတယ။ ခနက စနေတၾသးေနတ မဂလာေဆာင တခတညးတင မဟတပၝဘး။

ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ မသားစက ထးနနးပညရႀငေတၾလ ပမတယ။ သဇာအာဏာ ပလၾနးတယဆတာက လအမားက ေပာကပၝတယ။ စာေရးဆရာ ဘငေရာဂာကေတာ အခႚသတငးေတၾက ကးကား႓ပး ေဖာပခပၝတယ။ ၂၀၀၂ ခႎႀစမႀာ ဗလခပ သနးေ႟ၿနႛ မသားစ ေမာလ႓မငက လာလညေတာ ဆငတဆငက မးထၾနးထားတ ဂငနေရတာစကက သေဘာကပၝတယ။ သပနတအခၝကေတာ ထရပကားတစငးက လၿတ႓ပး အဒမးစကက ယေစဖႛ စစတငးမႀႃးက အမနႛေပးခတယလႛလ သရပၝတယ။ တခား ခရးစဥတခမႀာလညး သတႛမသားစ ေမ႓မႚ (အခ ပငဥးလၾင) က သၾားလညရငး ကနတကတခက ေရာကေတာ ႒ကကရာပစၤညးေတၾ လကညးထးယခကပၝတယ။ ေငၾတကပတပားမႀ မေပးခပၝဘး။ သတႛပနေတာ ေမ႓မႚမႀာရႀတ စစတကသလက အဒပစၤညးေတၾ တနဖး ပနေပးဖႛ လထေတၾက အတငးအကပ အလႀႃထညခငးခတယလႛလညး ဆပၝတယ။ အသညလ ကစၤေတၾအပင သတႛ လတာရေအာင ေဆာငကဥးေပးရသေတၾ ရေဘာေနာကလကေတၾ အတၾကလညး မလၾယလႀပၝဘး။ တခၝက နယခရးစဥ တခမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ေဒ႒ကင႒ကငက မနႛလငမယား စားခငတယ ဆလႛ လကဝယေပးရသေတၾ အေတာအခကကခပၝေသးတယ။ ေနာကတခၝမႀာလညး ေဒ႒ကင႒ကငက ဆပပာ ဆရင 'ဆနးလက' ဆပပာမႀ လခငတယ။ သတႛအဝတေတၾက စကနႛမေလ႖ာဘ ဆနးလကဆပပာနႛ လကနႛေလ႖ာခငးလႛ ေအာကေခတပမႀႃး ကေတာေတၾ ဒကၡကကရပၝေသးတယ။ ေနာကတေယာက ပညသအမားသကတာကေတာ ဗလခပ႒ကးရႚ


pmrsufESm | 17 အခစဆးေမး 'ဖးလပည' ပ ဖစပၝတယ။ နာမညအရငးက 'ေနေ႟ၿေသၾးေအာင' လႛ ေခပၝတယ။ သႛရႚ မဘေတၾ အမေထာငေရး အဆငမေပကလႛ ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ေဒ႒ကင႒ကငက က႟ဏာပ႓ပး ေမၾးစားထားတ ေမးငယပၝ။ သက ေဘာလး ဝၝသနာအး ဖစသလ အလလကေတာ ကခငတငး ကေနတ ကေလးလညး ဖစပၝတယ။ ၂၀၀၇ ခႎႀစ၊ ဧ႓ပလ ေမ႓မႚက သၾားကတ ခရးစဥတခမႀာ သႛေမး ေနေ႟ၿေသၾးေအာင အတၾက တပမေတာ ရဟတယာဥက ရနကနလၿတ႓ပး ဘကင အဝယခငးခတယလႛလညး ဆပၝတယ။ အဒႎႀစမႀာပ ေနေ႟ၿေသၾးေအာငရႚ (၁၆) ႎႀစေမာက ေမၾးေနႛက ဆဒးနား ဟတယမႀာ တကယက အ႒ကးအကယ ကငးပခပၝေသးတယ။ ဒလ ပလၿားသးဖနးရငး သကလညး အဆေတာ၊ ႟ပရႀငမငးသားေတၾလ နာမညေကာတေယာက ဖစေနရသပၝ။ ပညသေတၾကေတာ 'စနေမာကေမာက' လႛ နာမညေပးထားတ အေကာငးကလညး ဘငေရာဂာက ထညေဖာပခပၝေသးတယ။

တခနက ႟း႟းကပကပေနခတ သႛရႚ သားသမးေတၾ ေလာဘကလညး အေတာမသတ ဖစလာကပက စာေရးသက ေဖာပပၝတယ။ ၂၀၀၈ ခႎႀစက သတငးတခအရ မႎၩေလး ၂၂ လမးက သမာဓေ႟ၿဆငမႀာ ဗလခပ သနးေ႟ၿ သမးေတၾက ကပသနး ၁၀၀ ဖးေလာက ေ႟ၿေတၾ တခနတညးဝယယခကတယလႛ ဆပၝတယ။ အဒအခနမႀာ တငးပညထက လတဥး အတၾက ကနးမာေရးစရတက ေဒလာဆင ၄၀ ေလာကပ သးစၾေနတအခနပၝ။ ေနာကတခၝ တ႟တႎငငက တ႟တ-အာဆယ စးပၾားေရးဇ ဥယာဥထမႀာ မနမာႎငငအတၾက ရတ ေမကၾကက ဒတယသမး မခငပးေ႟ၿက အေမရကနေဒလာ သနး ၂၀၀ နႛ တ႟တကမၯဏ၂ ခက ပနေရာငးခေပးခတယ။ ဒကစၤမႀာ မနမာႎငငက ကနသည႒ကးမားအသငးကလညး ကညေပးခရတယ ဆတ အတညမပႎငတ သတငးေတၾလညး ထၾကေပခပၝတယ။ သႛသားသမးေတၾ အပၝအဝင နးစပတ ဝန႒ကးေတၾ၊ ဗလခပ႒ကးေတၾရႚ ခစားမႁ၊ အကငပက လာဘစားမႁေတၾက ဗလခပသနးေ႟ၿက မကကၾယ ပထားခပၝတယ။ တငးပညက သႛအေမၾပငလႛ ထငမငေနပပၝပ။ ဒၝတငမက ႓မႚေတာက ပဥးမနားကေ႟ၿႚ ေနပညေတာလႛ အမညေပာငးခခနက စလႛ ေဆာကလပေရး လပငနးေတၾ အတၾကလညး တငးပညဘၸာက စတထငတငး သးစၾေနခပၝတယ။ နနး႓မႚသစတည မငးတရား႒ကးလႛ ထငမႀတ ေနပ ရပၝတယ။

(၁၁) ဗလခပမႀႃး႒ကးရႚ စတကးေပၝကရာ ႎငငေတာ စမကနး႒ကးမား

ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ မသားစအေကာငး သတငးဇာတလမးေတၾက မယကညႎငေလာကစရာ ထးေထၾ ဆနးပား လႀပၝတယ။ သတႛအေကာငး တကယက အသမခနးသတငးေတၾလညး ကားရတတပၝတယ။ ဒၝေပမ ဒသတငးေတၾက အတညပႎငဖႛ ခကသလ၊ တကယမဟတဘးလႛလညး ေပာဖႛခကလႀပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ မသားစက ခမးသာ ႔ကယဝလၾနးတ အခနမႀာ တငးပညကေတာ ဆငးရေနပၝတယ။ ဒလ ခမးသာ႔ကယဝမႁေတၾ ဓနဥစၤာေတၾက ဘယက ရရႀလာသလလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာက ေမးခၾနးထတခပၝတယ။ သက အခႚ အစရငခစာေတၾ၊ စာအပေတၾက ကးကား႓ပး ဒဝငေငၾေတၾက မးယစေဆး ကနသၾယမႁနႛ ပတသကတ ေငၾေတၾလညး ဖစႎငတယလႛ သးသပထားပၝ တယ။ တခၝက ဗလခပသနးေ႟ၿရႚေမး ေနေ႟ၿေသၾးေအာငရယ၊ ဗလခပရမငသား ေအာငေဇာရမငက လ႒ကးသား ေတၾ ရမးကားတပမးနႛ မးယစေဆးဝၝး သးကပၝတယ။ ဒၝေပမ သတႛက အေရးယမခရဘ မးယစေဆးဝၝး တငသၾငး ေပးတယ ဆတ အမႁနႛ စးပၾားေရးသမား ေမာငဝတက ကားထက ေထာင ၂၅ ႎႀစ ကသၾားခရပၝတယ။ ဒလ လ႒ကးသားေတၾ ကယတင မးယစေဆးဝၝး ကစၤေတၾ ပတသကေနတာရယ၊ ေနာကတခက ႎငငတကာမႀာ မးယစ ေဆးဝၝးနႛ ေကာေစာေနတ အပစ ေအးရႀားေဝၝလ အပစက ဆက႓ပး ရႀငသန႒ကးထၾားေနခၾငရတာ အာဏာပငေတၾက မးယစေဆး ကနသၾယမႁကစၤေတၾ၊ ေငၾမ ေငၾဖႃ လပေနတာေတၾက မကေစမႀတ ခၾင ပထားလႛပလႛ သက သးသပ ပၝတယ။ အဒၝအပင မနမာပညအေကာငး ေလလာေနသ ဘာေတးလ လငတနာ ကလညး အခဆရင ကမာေပမႀာ "မးယစေဆးဝၝး ကနသၾယမႁက ႎငငေတာ စးပၾားေရးလပငနး တခ အဖစ လပေနတာ ေမာကကရးယားနႛ မနမာပ ရႀတယ" ဆတ သးသပခကကလညး ထညသၾငး ေဖာပခပၝေသးတယ။ ဒၝေတၾသာမက မကဆာခႃးဆက တကသလ က ပၝေမာကၡ ဂာလား အလမဂၝး (Jalal Alamgir) ရႚ သးသပမႁ တခမႀာ မနမာစးပၾားေရးဟာ ၅၀ % ေကာေလာကက

pmrsufESm | 18

မးယစေဆးဝၝးက ေငၾေတၾနႛ လညပတေနတယ ဆ႓ပး သးသပထားတာကလညး စာေရးဆရာက ကးကားလႛ ေဖာပပၝ တယ။

ေနာကတခ ဝငေငၾရေပၝကကေတာ သဘာဝဓာတေငၾႚ ေရာငးခရေငၾကပ ဖစပၝတယ။ ၁၉၉၀ ခႎႀစမား ႎႀစလယပငးက စလႛ မတၨမကမးလၾန ပငလယပငက သဘာဝဓာတေငၾႚေတၾ စတင ေတၾႚ႓ပး ထငးႎငငက တငပႛ ေရာငးခႎငခပၝတယ။ ပထမ သဘာဝဓာတေငၾႚသကက ရတနာ ဓာတေငၾႚသက ဖစပၝတယ။ အဒကေန စစအစးရ အတၾက တႎႀစက ဝငေငၾ ေဒလာ သနး ၂,၀၀၀ ေလာက ဝငလာခပၝတယ။ သစေတလႎငင အေခစက Burma Economic Watch က မနမာပည စးပၾားေရးအေကာငး ေလလာေနသ ပညာရႀင ေရႀာငတာနက ေဖာပတာက အဒသဘာဝဓာတေငၾႚက ရတ ဝငေငၾေတၾက ဘၸာေရးစာရငးအငးေတၾထ ထညေဖာပတာ မေတၾႚရဘးလႛ ဆပၝတယ။ တကယလႛ ဘၸာေရး စာရငးအငးထ ဝငတယ ဆရငေတာင တေဒလာက ၆ ကပနႛ တၾကခက႓ပး ထညသၾငးတာပၝ။ အသညေတာ တကယ ႎငငက ရရႀရမယ ဘၸာေတာရႚ ၀.၅ % ေလာကပ ဘၸာေငၾအဖစ ေရာကလာ႓ပး၊ ကနတ ၉၅.၅ % က ေပာကသၾားရတ အေနအထားပၝ။ ဒလ ဘၸာဝငေငၾေတၾက ဗလခပသနးေ႟ၿက "ႎငငေတာ အထးစမကနးမား အေကာငအထညေဖာေရး ေကာမတ" ဥကႉ အေနနႛ ခပကငထားပၝတယ။ စာေရးသ ဘငေရာဂာကေတာ ဒလ ဓာတေငၾႚ ေရာငးခရာက ဝငေငၾေတၾနႛ ႔ကယဝေနတာလညး ဖစႎငတယလႛ သးသပပၝ တယ။ အဒၝအပင အခကာလမႀာ ေရအားလ႖ပစစ ရႀာေဖၾထတလပတ စမခက႒ကးေတၾကလညး ရည႟ၾယခကရႀရႀနႛ အ႒ကးအကယ ေဆာင႟ၾကေနပၝေသးတယ။ ဒလ ရငးႎႀးမပႎႀမႁေတၾကလညး ဝငေငၾ အေမာကအမား ရရႀမႀာ မလၾပၝ ဘး။

ဒၝေပမ ဒလစမခက႒ကးေတၾ ေနာကကၾယမႀာ နစနာရသ ပညသေတၾ အေမာကအမားရႀခေကာငး ဘငေရာဂာက အစရငခစာ အကးအကားေတၾနႛ ေဖာ ပပၝတယ။ ရတနာ ဓာတေငၾႚပကလငးတနးက အဓမ လပအား ေပးခရသေတၾ၊ အမယာစၾနႛပစ ထၾကေပးရသေတၾ၊ အခား နစနာရသေတၾ အမားအပားပၝ။ ဆညေတၾ ေရအားလ႖ပစစ စမကနး႒ကးေတၾ ေဆာကေတာလညး အလားတ ပညသေတၾ ဒကၡေရာက၊ အးမအမမ ဖစကရပနပၝတယ။ စာေရးသ ဘငေရာဂာက တခနက မနမာႎငငမႀာ ႓ဗတန သအမတ႒ကး အဖစနႛ တာ၀နယခဖးတသ မာက ကနးနငး (Mark Kanning) နႛလညး ေတၾႚဆလႛ ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး ေမးမနးကညခတာက ေဖာပထားပၝေသးတယ။ မာက ကနးနငး အဆအရ ဗလခပသနးေ႟ၿဟာ တညေဆာကေရး လပငနး႒ကးေတၾ၊ ဖၾႛ႓ဖးေရး လပငနးေတၾက သပ႓ပး စတထကသနတယလႛ ဆပၝတယ။ သက ႎငငက အခလ စစညးႎငတာ၊ သႛအမငမႀာ ႎငငက တည႓ငမေအာင ထနးထားႎငတယ ဆ႓ပး အငမတန ဂဏယပၝတယ။ တတားေတၾ၊ ဆညေတၾ ကစၤက သက သပဂဏယပၝတယ။ တကယ စၾမးေဆာငမႁ႒ကးလႛ ထငေနဟန ရႀတယလႛ ေပာခပၝတယ။

အခႚ လပငနးေတၾက ပညသေတၾက တစတရာ အကးရႀေစမႀာေတာ မလၾပၝဘး။ ဒၝေပမလညး ပညသေတၾ ဒကၡကရတ စမကနးေတၾလညး ရႀပၝေသးတယ။ ေနကာ ဆေတာလညး စကလကရ၊ ကကဆ ဆေတာလညး တပညလးမေနရ ဒကၡေရာကကရပၝတယ။ ကကဆ ဆတာက ေဒေအာငဆနးစကညက ဆနႛကငႎငဖႛ ကကကငး သေဘာ 'စကည' - 'ကကဆ' ဆ႓ပး ေဗဒငဆရာေတၾရႚ အကဉာဏနႛ စကခငးခတယလႛ သတငးေတၾ ရတယ ဆ႓ပး၊ ဘငေရာဂာက ထည႓ပး ေဖာ ပခပၝေသးတယ။ ဒလ ယတာေခတယ ဆေပမယ တငး/ပညနယေတၾတငးမႀာ ဧက သနးေကာ မစကမေနရ စကကရတာပၝ။ ဒလ စကကရလႛ စးပၾားပကရသေတၾ၊ အးအမ စၾနႛပစေပးရသေတၾ၊ အဓမ လပအားေပးကရသေတၾ မနညးပၝဘး။ အခေတာလညး အသညကကဆေတၾ ဘယေနရာ အသးခေနမႀနး မသရ ပၝဘး။ အသညလ အေဟာသက ဖစရတ ကစၤေတၾမႀာ ေရနကကၾငး စမကနးေတၾလညး ပၝပၝလမမယ။ ဗလခပ သနးေ႟ၿ တကစမႀာ အ႒ကးအကယ ေရနကကၾငး စပၝးကစၤေတၾ လပခဖးပၝတယ။ ဒၝေပမလညး ေနာကေတာ ႓ပး႓ပး ေပာကေပာက ဖစကနပၝတယ။ အသည ေရနကကၾငး ကစၤေတၾေတာ ဘငေရာဂာရႚ ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငး စာအပထမႀာ ထညေဖာ ပထားတာ မေတၾႚရပၝဘး။


pmrsufESm | 19 အခအခနမႀာ စစအစးရ ဝငေငၾမားလာတ အခၝမႀာေတာ သႛစတထငရာ စမကနး႒ကးေတၾ လပေနႎငပၝ႓ပ။

ေနပညေတာ ႓မႚေတာသစ႒ကး တညေဆာကတ လပငနးက အဓက ထငရႀားတ သာဓကပၝ။ ေနာကေတာ စစေရး ရည႟ၾယခကေတၾ အတၾက ေမေအာကဥမငေတၾ ေဆာကေနတာ၊ အဏမႃ စမကနးေတၾ လပေနတာက အေတာက ေငၾကနေကးကမားတ စမကနးေတၾပၝ။ မနမာႎငငက လာတကခကမယ ပငပရနက တကယရႀေနသလား။ အဏမႃ စမကနး႒ကးရႚ ေအာငမငႎငတ အလားအလာက ဘယလရႀသလ။ ဒလေမးခၾနးေတၾက ဘယသကမႀ ထတခၾင မရႀပၝဘး။ ဒၝေပမ ဒလ စမကနး႒ကးေတၾေကာင ပညသေတၾ မၾေတ ဒကၡေရာကကရသလ၊ စမခက႒ကးေတၾေကာင အမတထၾကရသ လနညးစေတၾလညး ရႀေနကပၝတယ။

(၁၂) စစအစးရက ပညတၾငး ပညပ ေထာကခမႁရေအာင ဗလခပသနးေ႟ၿ ႒ကးပမးခပ

ဗလခပသနးေ႟ၿ ဥးေဆာငတ စစအစးရက မးယစေဆးဝၝးနႛ ပတသကေနမႁ၊ အငမတန ဆး႟ၾား ႒ကးေလးတ လႛအခၾင အေရး ခးေဖာကမႁ မႀတတမးေတၾေကာင အေနာကႎငငေတၾက စးပၾားေရးအရ၊ သတမာနေရးအရ ဒဏခတပတဆႛမႁ ေတၾ လပထားကပၝတယ။ တကယေတာ ႎငငေရး ပနာေတၾက ေတၾႚဆ ေဆၾးေႎၾးေရးနညးနႛ ေဖရႀငးႎငရင၊ ဒၝမႀ မဟတ လႛအခၾငအေရး မႀတတမးေတၾ ေကာငးလာရင အခလ ပတဆႛဒဏခတမႁေတၾက ေပေလာသၾားမႀာ ဖစပၝ တယ။ ဒၝေပမ စစအစးရက ဒလ ေဖရႀငးဖႛ မ႒ကးစားဘ အေနာကႎငင အစးရေတၾက မႃဆၾယသမးသၾငး စညး႟း ေပးဖႛ ကမၯဏေတၾက ေငၾကနေကးက ငႀားရမးခပၝတယ။ တဖကက ကမၯဏေတၾကလညး ေငၾမကႎႀာနႛ စစအစးရ အတၾက အကးေဆာငေပးခကတာက စာေရးသ ဘငေရာဂာက ထညသၾငး ေဖာပခပၝတယ။

တကယက အခလ Lobbyist လႛ ေခတ အေနာကႎငငက အစးရ အရာရႀ၊ အာဏာပငေတၾက စညး႟း သမးသၾငးဖႛ ကမၯဏေတၾ ငႀားရမးအသးပတာက ႎငငတကာမႀာ စစအစးရအတၾက မကႎႀာပနးလႀလာေစဖႛ ဖစပၝ တယ။ ၁၉၉၀ ခႎႀစမားေလာကက စလႛ အသလ ကမၯဏေတၾက ငႀားရမး အသးခခပၝတယ။ အဒအခနက အေမရကနႎငင႓မႚေတာ ဝၝရႀငတန ဒစမႀာ သအမတ႒ကးအဖစ တာဝနယေနရသက အခ စကမႁဝန႒ကး ဥးေသာငးပၝ။ သက ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ တ႓မ ႛတညးသား ေကာကဆညဖၾား တဥး ဖစသလ၊ ဗလခပသနးေ႟ၿ အတၾက လယ သကေတာရႀည အမတအဖစလညး လသမားပၝတယ။ သက အခကာလမႀာ အႎမႃ လ႖ႚဝႀက စမကနးလဟာမး ဥးေဆာငေနရသ ဖစသလ၊ ၂၀၀၃ ခႎႀစ၊ ဒပယငး တကခကမႁ၊ ၂၀၀၇ ခႎႀစ၊ သဃာေတၾက ေသၾးထၾကသယ ေခမႁနးမႁေတၾမႀာလညး ဥးေဆာငခသလႛ ေကာေစာသ ဖစပၝတယ။

သက အေမရကန သအမတ႒ကးအဖစ ရႀေနစဥမႀာ ကလဘာဂနႛ လပေဖာကငဖကမား ကမၯဏ (Kloberg & Associates) က ငႀားရမးခပၝတယ။ သတႛက မနမာသ႟းက ကယစားပလႛ အေမရကနက လၿတေတာအမတေတၾ၊ ထငရႀားတ အစးရ အရာရႀေတၾ၊ သမတ အပခပေရးက အရာရႀေတၾက ဆကသၾယ စညး႟းေပးခပၝတယ။ သတႛရႚ ရည႟ၾယခကက မနမာသ႟းနႛ မနမာ စစအစးရ အေပ အဆးမင ဖစေနတာေတၾက တနႛပန ေဖရႀငးႎငဖႛလႛ ဆပၝတယ။ သအမတ႒ကး ဥးေသာငးနႛ လၿတေတာအမတေပၝငး ၂၃ ဥး ေတၾႚဆႎငေအာင စညး႟း စစဥေပးႎငခပၝ တယ။ ဒလကစၤေတၾ လပေဆာငဖႛ တလက ေဒလာ ၁၀,၀၀၀ အပင အခား ကနကစရတေတၾ ေပးခရပၝတယ။ ဒၝေပမ သပမကာခငမႀာပ မနမာစစ အစးရဘကက သေဘာတညခက ခးေဖာကတာေကာင ပကသၾားခရပၝတယ။ သအမတ ဥးေသာငးကေတာ ဒကစၤေတၾ မလပခဘးလႛ ေဗာငလမပၝတယ။ မနမာပညဖၾား အေမရကနႎငငသား ေတၾက မးခစစတနႛ စညး႟းလပေဆာငခတာ၊ သတႛနႛ လးဝ မပတသကဖးလႛ ေဗာငလမပၝတယ။ ဒၝေပမ Progrssive မဂၢဇငးမႀာ ကလဘာဂနႛ အငတာဗႃး ေဖာပထားခကအရ ဥးေသာငး လမလညတအခက၊ သႛကေတာင လမ႓ပး ေငၾေပးေခဖႛ ကနေနတအခကေတၾက ထတေဖာေပာခပၝတယ။

သပမကာခငမႀာ ဥးေသာငးက ကလဘာဂထက ပထေရာကတ Lester L. Wolff (လကစတာ အယလ ဝဖ) လႛ ေခတ အရင လၿတေတာအမတေဟာငးက ထပငႀားခပနပၝတယ။ သႛကလညး ေဒလာတေသာငးနႛ အခား ကနကစရတေတၾ လစဥေပးခရပၝတယ။ အဒ အမတေဟာငးက အရင မးယစေဆး ႎႀမနငးေရး ေကာမတက

pmrsufESm | 20

ဥကႉေဟာငး ဖစသလ၊ အာရႀ-ပစဖတေရးရာ ႎငငခားေရး ေကာမတမႀာလညး ပၝခဖးပၝတယ။ မနမာ အစးရစရတနႛ မနမာႎငငက ေခ႓ပး လညပတေစခပၝေသးတယ။ သတႛကေတာ အခကအလက ေလလာရႀာေဖၾေရး ခရးစဥလႛ အေကာငးပခပၝတယ။ ေနာကပငးမႀာ အမတေဟာငး ဝဖက ဘာဖစလႛ ဆကမလပေတာသလ ဆတာေတာ စစမး မရပၝဘး။ တခၝ ၁၉၉၇ ခႎႀစမႀာ ႟ပမငသကား သတငးေထာကေဟာငး Jakson Bain (ဂကဆင ဘနးနႛ သႛဇနး) တႛ ဥးေဆာငတ Bain & Associates ကမၯဏကလညး အသလ စစအစးရ ကယစား စညး႟းေပးဖႛ ငႀားရမး အသးခ ခပၝေသးတယ။ ဒတခၝေတာ ငႀားတသက စစအစးရ မဟတဘ စးပၾားေရး လပငနးရႀင ေဇကမာ ဥးခငေ႟ၿ ဖစပၝတယ။ ဒၝေပမ အဒကမၯဏက ဝၝရႀငတနသ႟း၊ ႎငငခားေရး ဝန႒ကးဌာနေတၾက အ႓မတမးလလ အစရငခစာေတၾ ပႛေနရပၝ တယ။ အဒအခနမႀာ သအမတ႒ကး ဖစေနသက ေနာကေတာ ႎငငခားေရးဝန႒ကးဖစ၊ တခၝ ေထာကလႀမးေရး တဖၾႚလးက ဖကသမး ဖမးဆးတအခၝ ေထာငက တနးကနႛ ေထာငထ ေသဆးခရတ ဥးဝငးေအာင ဖစပၝတယ။ အဒ ဘနးနႛ လပေဖာကငဖကမား ကမၯဏက ေဒလာ ၂၀,၀၀၀ ေကာ လစဥ ေပးခကရတာပၝ။ သတႛက မနမာႎငငမႀာ ေရနတးေနတ ယႎကယ ကမၯဏ၊ အာရႀ-ပစဖတ စးပၾားေရး ေကာငစေတၾနႛ ပးေပၝငး လပေဆာငခကပၝတယ။

တခၝ ၁၉၉၇ ခႎႀစမႀာပ Myanmar Resources Development Ltd. (မနမာ အရငးအမစမား ဖၾႚ႓ဖးေစေရး လမတက) ဆတ စစအစးရနႛ ပတသကဆကစပေနတ ကမၯဏတခက ဂကဖာဆင ဝၝတာမငး အငတာ ေနရႀငနယ (Jefferson Waterman International) ကမၯဏရႚ ဥကႉ Ann Wrobleski (အနး ႟ဘကစစက) က အသလပ ကနသၾယေရးနႛ ႎငငခား ဆကဆေရး ကစၤေတၾက ကညဖႛ ငႀားရမးခ ပနပၝတယ။ ဒတခၝက ငႀားရမးခက ေဒလာ ၄ သနးေလာကေတာင ေပးခရတယလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝတငမက ခရးစရတေတၾပၝ ေပးခရပၝတယ။ သတႛက စစအစးရက မးယစေဆးဝၝး ထထေရာကေရာက ႎႀမနငးေနေကာငး ေကာငးသတငးေတၾ ေဖာထတေပးရငး စစအစးရ အလ ေဆာငေပးခကပၝတယ။ ၂၀၀၂ ခႎႀစေရာကေတာ ဗလခပခငႌၾနႛ ဥးေဆာငတ ေထာကလႀမးေရးက ဝၝရႀငတန အေခစက DCI Group အပစ ကမၯဏက အသလ စညး႟းေပးဖႛ ငႀားရမးပနပၝတယ။ ေဒလာ ၃၄၀,၀၀၀ ေပးခရ တယလႛ ဆပၝတယ။ အဒအခနက အေမရကန သမတ ေဂာ ဒဗလႃ ဘရႀနႛ သႛဇနး သမတကေတာက မနမာပည ဒမကေရစအေရးက ခငခငမာမာ အားေပးေနတကားထကေတာင အဒ စညး႟းေရး ေလာဘ ကမၯဏအပစက မနမာပည စစအစးရနႛ ဆရင မးယစေဆး တကဖကေရး၊ ဒတယ ကမာစစအတၾငးက မနမာ စစေမပငမႀာ ကကန ခတ အေမရကန စစသားေတၾရႚ ႟ပ႔ကငးေတၾ ေကာကယေရး ကစၤေတၾမႀာ ပးေပၝငး ေဆာင႟ၾကႎငေကာငး ရႀာက တကတၾနးေပးခသလ၊ အမဖႃေတာ အရာရႀေတၾကလညး ေတၾႚဆ စညး႟းခပၝေသးတယ။

ဒအခကေတၾက ကညမယဆရင စစအစးရေခၝငးေဆာင႒ကး ဗလခပသနးေ႟ၿက ခပအအ၊ ခပထထ ႎငင တကာ အေခအေနက မသသေတာ မဟတပၝဘး။ တကယေတာ မနမာပညအေပ ပတဆႛဒဏခတထားတ ပနာရႚ အရငးအမစက လႛအခၾငအေရး အေခအေန ေကာငးလာရင၊ ဒမကေရစ အငအားစေတၾနႛ ေတၾႚဆ ညႎႁငးကရင ေပလညသၾားမႀာပၝ။

ဒလ အေခခ ပနာက မရႀငးဘ ေငၾကနေကးကခလႛ စစအစးရ ဆကလကရပတညႎငဖႛ၊ သႛရႚ စညး႟းေရး နယပယက ခႚထၾငႎငဖႛ ေဆာင႟ၾကေနပၝတယ။ ေငၾလမးခငး႓ပး သႛရႚအာဏာစက ခင႓မဖႛ နညးေပၝငးစနႛ ႒ကးပမးခပၝတယ။ ပညတၾငးမႀာ ကနးမာေရး ပညာေရး အသးစရတ ခႚခႚတတ သးေနရတအခန အခလ လပေဆာင ေနခတာပၝ။

(၁၃) ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ဘရငဖစခငတ စတကး ေနပညေတာ႒ကးနႛ နာဂစမနတငး ကပေဘးကာလ၊ သဃာေတၾ ေမတၨာပႛ ဆေတာငးတ ဆႎၬပပၾကာလ ကငတၾယပမခပ

ဗလခပသနးေ႟ၿက ေနပညေတာ ႓မႚေတာသစ တညေဆာက႓ပး ေပာငးေ႟ၿႚခတ အေကာငးကလညး စာအပထမႀာ တခနးတကၸအေနနႛ သးသနႛထညသၾငး ေဖာပထားပၝေသးတယ။ ေနပညေတာ ႓မႚေတာသစက ေပာငးကစဥ ၂၀၀၅ ခႎႀစက ေပာငးေ႟ၿႚခကတ ပကလညး ထးခားပၝတယ။ ႎ၀ငဘာလ ၆ ရက၊ နနက ၆ နာရ ၃၇ မနစမႀာ


pmrsufESm | 21 ဝနထမးေတၾပၝတ ကားတနး႒ကး စထၾကပၝတယ။ ထၾကကတ ကားေတၾေပက "ထၾက႓ပ၊ ထၾက႓ပ" လႛ ေအာကရသလ ကနခတ ဝနထမးေတၾကလညး "ထၾက၊ ထၾက" လႛ ေအာကရတယလႛ ဆပၝတယ။ တခၝ ႓မႚေတာသစက ေနာကထပ ဝနထမးတသတ ကားတနးေတၾ ထၾကကရတအခနကလညး ေနာကထပ ၅ ရကအကာ ႎဝငဘာလ ၁၁ ရက၊ နနက ၁၁း၀၀ နာရတတမႀာ ဖစပၝတယ။ စစတပ တပရငး ၁၁ ခနႛ ဝန႒ကးဌာန ၁၁ ခက ဝနထမးေတၾက စစတပ ထရပကား ၁,၁၀၀ က သယေဆာင႓ပး ထၾကခကေကာငး ေဖာပထားပၝတယ။ ဒၝက ဖတရေတာ အခ မကာခင ကငးပေတာမယ ေ႟ၾးေကာကပၾဟာ လညး (၁၁) လေမာက ႎဝငဘာလမႀာ ဖစေနေလေတာ တကယက ထးထးခားခား တကဆငမႁ ပၝလားလႛ စဥးစားမေနပၝေသးတယ။ တကယက ေဗဒငကနးခနးေတၾနႛ တၾကခကက႓ပး ေပာငးေ႟ၿႚကတာ၊ ေ႟ၾးေကာကပၾရကက ေ႟ၾးခယကတာလညး ဖစႎငပၝတယ။

ေနပညေတာက ႓မႚေတာသစ ေပာငးေ႟ၿႚရခငးရႛႚႎငငေရး၊ လခေရး၊ သမငးေရး ဆငရာ အေကာငးအခက ေတၾကလညး ဘငေရာဂာက အခႚ စာတမး၊ စာအပေတၾက ကးကားလႛ ေဖာပခပၝေသးတယ။ ေနပညေတာ ႓မႚေတာသစက ေပာငးရတာဟာ ရနကနမႀာ လထ ဆပအ႔ကမႁေတၾ ကရမႀာက စးရမလႛဆတ စးရမခကေတၾ ရႀေကာငးကလညး စာေရးသက သႛစာအပထမႀာ ေဖာ ပခပၝေသးတယ။ တကယေတာ ေနပညေတာ ဆတာ ကဖန႓ပး လတညေဆာကထားတ႓မႚ၊ ဘာမႀမရႀတ ေနရာမႀာ အခမႀ အသစလပက တညေဆာကထားတ႓မႚ ဆေတာ အေတာ လညး ပငးစရာေကာငးတ တတဆတ႓ငမသကေနတ႓မႚ ဖစတယ ဆတာ အခႚ သတမာနေတၾက ကးကားလႛ ေဖာပပၝတယ။ ေနပညေတာ ဆတာ အေမရကနက ႓မႚေတၾနႛ ႎႁငးယႀဥမယ ဆရင ပငစငစားေတၾ ေနတတတ တတတတဆတဆတ ဖေလာရဒၝပညနယက ႓မႚလမး၊ အေမရကန အေနာကအလယပငးက ေတာ႓မႚကေလးလ မးလႛ ေဖာပပၝတယ။ ေနပညေတာသၾားတ ၆ လမး၊ ၈ လမးသၾား ကားလမးမ႒ကးေတၾေတာ ေဖာကထားပၝတယ။ သတငးေထာက တဥးကေတာ လမးတေလ႖ာကလး ကား ၂ စး၊ ၃ စးသာ ေတၾႚရတယလႛလညး ေဖာပပၝတယ။ ေနပညေတာကသာ အမနေ႟ၿႚခကတယ။ စနစတက ေပာငးေ႟ၿႚပမး မဟတဘး ဆတာလညး သက ႓ဗတန သအမတ႒ကး မာကကနးနငးက ကးကား ေဖာပပၝေသးတယ။ ဘတစကားဂတေတၾမႀာ ကားေတၾ ရႀမေနဘး၊ တယလဖနး႟ေတၾေတာ ရႀပၝတယ။ ဖနးက ရႀမေနဘး။ ႎငငခားေရး ဝန႒ကးဌာနက သၾားပၝတယ။ ကားက လမးမ႒ကး က ခၾ႓ပး လမးကဥးကေလးထ ေမာငးဝငသၾားရပနတယ။ အထေရာကေတာ ကားရပနားဖႛ ေနရာက မရႀ ပနဘး။ တခၝ ေပာငးေ႟ၿႚစမႀာ ဖနး၊ ဖကစ ဆကသၾယေရး ကစၤေတၾကလညး ခကခလႀပနေတာ မနမာစစအစးရက ထားခငတ ႎငငခား ဆကဆေရး စနစ ဆတာလညး အသလမး လမးမ႒ကးေပမႀာ မဟတတ၊ ႎငငခားဧညသညေတၾ ကား ရပနားဖႛ ေနရာမရႀတ စနစမးပ ဖစမယလႛ ဆခပၝေသးတယ။ ေနပညေတာက ေကး႟ပထ႒ကးေတၾ တညထားတာ၊ ဥပၯၝယသႎၩတ ေစတေတာ စသဖငက ႌၿနး႓ပး ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ဘရင ဖစခငတ စတကးကလညး ေဖာပပၝေသး တယ။ ဒၝေပမလညး ဝမးနညးစရာ ေကာငးတာက အခလ ႓မႚေတာသစ ေပာငးေ႟ၿႚရတ အကဉာဏ စတကးေတၾက ဘယသတဥးကမႀ ေမးခၾနးထတတာ မရႀခဘးလႛလညး ဘငေရာဂာက ေဖာ ပပၝတယ။

ေနာကတခနးမႀာေတာ နာဂစမနတငးကာလနႛ ၂၀၀၇ ခႎႀစ၊ သဃာေတာေတၾ ေမတၨာပႛ ဆေတာငးကတ ကာလေတၾမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿ တႛ ပနပေတၾကလညး ေဖာပခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက တငးပညတၾငးမႀာ ဖစေနတ အေခအေနေတၾက တကယမသဘးလားလႛ စာေရးသက ေမးခၾနးထတပၝတယ။ သခရးသၾားေလရာ တငးခနးလႀညေလရာ တေလ႖ာကမႀာ ကစၤအားလးက အဆငေခာေအာင အပင အပေတၾ လပထားကပၝတယ။ မေကာငးတာ မမငရေလေအာင၊ မလႀတာ မရႀရေလေအာင လပထားကပၝတယ။ သတငးေတၾကလညး အဆငဆင စစစ႓ပးမႀသာ သႛဆက ေရာကလာပၝတယ။ မေလးရႀားက ေခၝငးေဆာင႒ကး မဟာသယာလညး အလားတ ကစၤမးေတၾ ကရေပမယ သႛမေလးရႀားႎငငက ပပၾငလငးပၝတယ။ ႎငငတကာက ပထေတၾႚမႁေတၾ ရႀသလ၊ လရငလသလ ေနရာ အေတာမားမားမႀာ သက ႟တတရက ဝငေရာက ကည႟ႁတတပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿကေတာ အသလ မဟတပၝဘး။ သႛက ပရာကပကည႓ပး အသလ ကမာမႀာပ ေနထငတာပၝ။ ဒၝေပမ ဗလခပသနးေ႟ၿက ႟တတရက လႁပႎႁးလကတာကေတာ ၂၀၀၇ သဃာ ဆႎၬပပၾေတၾပ ဖစပၝတယ။

pmrsufESm | 22

၂၀၀၇ ခႎႀစမႀာ ေလာငစာဆေဈးေတၾ ႟တတရက မငတငလက႓ပးတ ေနာကပငး ၈၈ မးဆက ေကာငးသား ေတၾရႚ လမးေလ႖ာကဆႎၬပပၾေတၾ ဖစလာပၝတယ။ ဒလ လစလေဝးေတၾက စၾမးအားရႀငလ၊ ကခငဖၾႚ႓ဖးေရးလ စစတပက ေကာေထာကေနာကခပထားတ လေတၾနႛ ကငတၾယႎငဖႛ ႒ကးစားခပၝေသးတယ။ ပခကႃမႀာ ေမတၨာပႛ လမးေလ႖ာကကတ သဃာေတၾက ဓာတတငမႀာ ႒ကးတတ႟ကႎႀကတာေတၾ ဖစလာ႓ပးတေနာက သဃာလႁပရႀားမႁက တႎငငလးက ပႚႎႀႛသၾားသလ၊ သဃာေတၾက ကေဆာင သပတေမႀာကမႁေတၾလညး ဖစေပလာပၝတယ။ ဆႎၬပပၾေတၾ ႒ကးလာတအခၝမႀာေတာ ေနာကဆး စစတပနႛ အကမးဖက ကငတၾယရတာေတၾ ဖစလာခပၝတယ။ ဒၝဟာ ၁၉၈၈ ခႎႀစ၊ လထအ႔ကမႁ႒ကး အ႓ပးေနာကမႀာ အ႒ကးဆး လထလႁပရႀားမႁ႒ကးလႛ ဆႎငပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ဇနး အပၝ အဝင ကနမသားစေတၾက ဒဘငးက တမးေရႀာင ထၾကေပးေနကရတယလႛ ေကာလာဟလေတၾေတာင ထၾကေပ ခပၝတယ။ လကနကဆလႛ အပတေခာငးေတာင မကငထားတ၊ ေမတၨာပႛေနကတ သဃာေတၾက ႎႀမနငးတေနရာမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ရကစကကမးကတမႁက ထငရႀားလႀပၝတယ။ ဘနးေတာ႒ကးေကာငးေတၾက ၀ငေရာကစးနငးတာ ေတၾ ရႀခသလ၊ လ ၆,၀၀၀ ေကာနႛ သဃာ ၁,၄၀၀ ေကာကလညး ဖမးဆးခပၝတယ။ ဂပန သတငးေထာကတဥးလညး ပစသတခခရသလ၊ အသကဆး႟ႁးရ သလညး အေတာမားမား ရႀခပၝတယ။ ႎငငတကာက ေဝဖနမႁေတၾ ေပထၾက ဆညလာ႓ပးတ ေနာကမႀာေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿက ေဒေအာငဆနးစကညနႛ ေတၾႚဖႛဆ႓ပး အလပသမားဝန႒ကး ဗလမႀႃးခပ ေအာငကညက ခနႛအပ တာဝနေပးခပၝတယ။ အခအခနမႀာေတာ ဒၝေတၾအားလးဟာ ႎငငတကာက လႀညဖား႟ကစၤေတၾ ဆတာ အေတာေပလၾငေနခပၝ႓ပ။

၂၀၀၈ ခႎႀစ၊ ေမလ နာဂစမနတငး အပကအစး႒ကးနႛ ကရစဥမႀာလညး သႛရႚ အကငနာတရား ေခၝငးပၝးပက လေတၾက ပလႛ မငေတၾႚခရပနပၝတယ။ နာဂစမနတငးက မနမာသမငးမႀာ မကစဖး အပငးထနဆး ကပေဘးလႛ ဆႎငပၝတယ။ လ သနးေပၝငးမားစၾာ ေသဆး ေပာကဆးခရပၝတယ။ ဒလ အေခအေနမႀာေတာင အစးရ ကညမႁေတၾ ေႎႀာငေႎႀးေနတအပင ကညလတ ႎငငတကာ အကအညေတၾကလညး ပတဆႛထားခပၝတယ။

(၁၄) ဘယသေတၾက သႛရနသေတၾလ၊ သႛအ႟ကအရာက ဘယသေတၾ ဆကခကမႀာလ၊ ဗလခပ သနးေ႟ၿက ေပၝငး႓ပး စးပၾားဖစေနကသေတၾက ဘယသေတၾလ

ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ပတသကလႛ အမငအမးမး ရႀကပၝတယ။ ထငးႎငငက အထကလၿတေတာအမတ ခ႟ငဆက ခႃဟာဝနကေတာ "သက အ႟းပ။ ဒၝေပမလညး ဘာေကာငမလႛ ဒေလာကအထ အာဏာ႒ကးေနရတာလ" လႛ ေမးခၾနးထတခဖးပၝတယ။ ဒၝေပမ သနႛေတၾႚဖးေတာ အေနာကတငး သတမာနတဥးကေတာ ဒမႀတခကက သပသေဘာမတပၝဘး။ "သက အ႟းေတာ မဟတဘး။ သက သရသမ႖ သတငးအခကအလကေတၾ အေပမႀာေတာ ကးေကာငးဆေလာ စဥးစားတလ၊ သႛ႒ကးပငးလာတ ယဥေကးမႁေဘာငထက စဥးစားတသ" လႛေတာ မႀတခက ေပးခပၝတယ။

ဒၝေပမ ေသခာတာက ဗလခပမႀႃး႒ကး သနးေ႟ၿမႀာ အာဏာသပထကလၾနးေနတာပၝပ။ ဒၝနႛပတသက႓ပး သက ဘယလပ၊ ဘယလနညးနႛ အာဏာက ထနးခပထားႎငတယ ဆတာ လအမားက စတဝငစားကပၝတယ။ အေနာကတငး သတဥး သးသပတာကေတာ "သက စစတပရႚ အလၿာအားလးက ထနးခပထားတယ။ အထးသဖင ရာထးခနႛထားတ ကစၤက ကင႓ပး ထနးခပထားတယ။ ဒၝကေတာ ပစအတငးပၝပ။ ခငဗား႒ကကတ ဗလခပအပစ ေတၾက ခနႛထားႎငမယ။ စစတပ႒ကး တခလးက စညးလးေနေန၊ ႓ပကၾေနေန အဒဗလခပေတၾကေတာ တစညး တလးတညး ရႀေနမႀာ ေသခာတယ" လႛ ဆခပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ သတာဝနရႀစဥကာလမႀာ စစတပရာထး အေပာငးအလေတၾ၊ အပစလက ထတပစေပာငးလတာမးေတၾ အ႒ကမအေတာမားမား လပခပၝတယ။ ေ႟ၾးေကာကပၾ နးလာတအခန မကာေသးမလပငးကမႀ လပခတ စစတပရာထး အေပာငးအလေတၾ အပၝအဝင ဖစပၝတယ။ ၂၀၀၁၊ ၂၀၀၃ မႀာလညး စစတပအတၾငးမႀာ အစအပအလက ရာထး အေပာငးအလေတၾ လပခပၝေသးတယ။ ၂၀၀၁ ခႎႀစမႀာ အရင အာဏာရႀငေဟာငး ဥးေနဝငးရႚ ေမးေတၾက အာဏာသမးဖႛ ကစညတယ ဆ႓ပး၊ ဥးေနဝငးရႚသမး စႎၬာဝငးက အမအကယခပခ၊ သႛခငပၾနး၊ သားေတၾက ေထာငခခပၝတယ။ အရင သတႛစစတပရႚ လကဥးဆရာလႛ ဆႎငတ


pmrsufESm | 23 ဥးေနဝငးေတာင အမအကယခပ ခထားတ အထမႀာ အကးဝငခပၝေသးတယ။ တကယေတာ ဒဆးဖတခကဟာ ခပေပၝေသးေသး ဆးဖတခကမးေတာ မဟတပၝဘး။ သႛရႚ အာဏာရည႟ၾယခက ဘယေလာကရႀေနတယ ဆတာက ေဖာပခတာလညး ဖစပၝတယ။ အဒၝအပင ဥးေနဝငးအပစနႛ နးစပတယ ယဆတ စစတပ တပမႀႃးေတၾကလညး ထတပယပစခပၝတယ။ ဒလနႛ ၂၀၀၂ ခႎႀစ၊ ဒဇငဘာလမႀာ ဥးေနဝငး ကၾယလၾနခပၝတယ။ စစတပရႚဖခင အဒ အာဏာရႀငေဟာငး႒ကးရႚ ဈာပနကေတာင သပတေမႀာက႓ပး မပႛေဆာငဘထားဖႛ၊ ႌၿနကားခပၝေသးတယ။

စစတပေထာကလႀမးေရးမႀႃးခပ ဗလခပခငႌၾနႛဟာလညး အပငမႀာသာ ခေသဖစေနမယ။ ဗလခပ သနးေ႟ၿေရႀႚက ေရာကတအခၝ လးဝပားဝပ ကးႎၾေနတာ ေတၾႚဖးတယလႛ အရငက ကလသမဂၢ မနမာပည အထးသ အဖစ ေဆာင႟ၾကခတ ရာဇာလအစၤမငလက ေဖာပခပၝတယ။ ေနာကပငးမႀာေတာ အဒအခနက ဝန႒ကးခပ တာဝန ယထားသ ဗလခပ႒ကး ခငႌၾနႛ အပၝအဝင ေထာကလႀမးေရး တဖၾႚလးက ဖကသမးခပၝတယ။ ဒၝသာမက ေထာကလႀမးေရးတပထက တာဝနရႀသ တပမႀႃး အေတာမားမားကပၝ ႎႀစရႀညေထာငဒဏေတၾ ခမႀတခပၝေသးတယ။ မနမာႎငငမႀာ စစတပက အစးရတာဝန ေနရာ အေတာမားမားမႀာ ထးေဖာကယထားပၝတယ။ "စစတပက ႎငငေတာ အတၾငးမႀာ ေနာကထပႎငငေတာ အေသးတခ" ထပ ဖစေနရတယလႛ မနမာႎငငနႛ ပတသကလႛ စာအပအေတာ မားမား ေရးခတ ဘာေတးလလငတနာက သးသပခပၝတယ။ အဒစစတပကလညး သႛက သစၤာခမယ ဗလခပေတၾနႛ ခပကငလႛ ဗလခပသနးေ႟ၿက ထနးခပထားလကပနပၝတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿက အနးကပ ဆကဆႎငတသလညး အနညးငယပ ရႀပၝတယ။ အခအခၝမႀာဆရင ေနႛတဓဝ တာဝနေတၾက ဗလခပသနးေ႟ၿက ဆးဖတေနတာ မဟတေတာဘး။ ႟းက ေပမလာတ ရကေတၾ အေတာမားမား ေတာင ရႀတယလႛ ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ ေသခာတာက အေရးပၝတ ဆးဖတခကေတၾ ဆရငေတာ ဗလခပသနးေ႟ၿ ဆကမႀ ဆငးသကလာရတာပၝ။ ဗလမႀႃး႒ကး စးရႀင၊ စစဘကလကေထာက ဗလခပေနဝငး၊ ဗလခပေကာဝငး၊ သႛသစၤာေတာခ ဗလခပမငေဆၾ၊ ဥးေအာငေသာငး စသဖင အနညးအကဥးနႛသာ အေတၾႚခ တငပငေလရႀတယလႛ ဆပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ ဆးဖတခကခပနႛ ပတသကလႛလညး လေပာမားလႀပၝတယ။ စစတပအတၾငးက အတတၾ လပကငဖးသေတၾအဖႛ ေပာကတာက ဗလခပသနးေ႟ၿက ဒေလာက႒ကး ဆးသၾမးကမးကတေနသေတာ မဟတဘး။ ေပာရမယဆရင အေရာငအေသၾး မရႀတသ၊ လထ ထငထငေပေပ ေခၝငးေဆာင မဟတတသပၝ။ သႛရႚ ေခၝငးေဆာငမႁမႀာ ထးခားခက ၂ ခ ရႀတယလႛ စာေရးသ ဘငေရာဂာက သးသပေဖာပခပၝတယ။ ပထမ အခကက ေတာ သက ဆးဖတခက တခက အလငအမနခဖႛ ဆတာ သပခကပၝတယ။ သက အေခအေနက ဒအတငး လၿတထား၊ တခနခန ရငမႀညလာမႀ သငေတာသလ ကညဆးဖတတာပၝ။ သက ကယကကယ ယကညမႁ မရႀဘး၊ ဆးဖတခကေတၾက အ႓မ ေနာကကေနတတတယလႛ ေဝဖနသေတၾေတာင ရႀခပၝတယ။ ဒတယ ထးခားခက ကေတာ သက တခခက တႛ ပနတအေနနႛသာ ဆးဖတခက ခတတတယလႛ ေဝဖန သးသပမႁေတၾလညး ရႀခပၝတယ။ ဒလမး သစၤာခ စစဗလခပတစ ခယလႀယေနတ အေခအေနကလညး မေကနပသ အေတာမားမား ရႀပၝတယ။ ဒၝေပမ သတႛက စနေခရကတာ၊ ပနလႀန ေမးခၾနးထတရကတာေတာ မဟတပၝဘး။ အပင တရားမဝင စကားဝငး ေတၾမႀာသာ မေကနပေကာငး ေပာကတာပၝ။ ဘာဖစလႛ ကနတ သတႛတေတၾက ဗလခပ သနးေ႟ၿနႛ လနညးစ ဗလခပတအပက ပနမလႀနရကတာလလႛ စာေရးသက ေမးခၾနး ထတခပၝေသးတယ။ မနမာေတၾရႚ အထကလ႒ကး စကား ဆရင မပယရႀားတတတ အေလအထေကာငလား၊ အခား အေကာငးအခကေတၾေကာငလား၊ ဘာသာေရး ေကာငလား ဆတာလညး ေဆၾးေႎၾးထားခပၝေသးတယ။

သလၾန႓ပးတ ကာလမႀာ ေနာကထပ ဆကခဖႛ ထားခမယသေတၾက ဘယသေတၾ ဖစမလ ဆတာက စာေရးသက ေစာေကာ သးသပခပၝေသးတယ။ စာေရးသ ဘငေရာဂာကေတာ ဗလခပေမာငေအးက သပမထငလႀ ပၝဘး။ သက နပၝတ ၂ ေနရာမႀာ ရႀေနသပၝ။ နပၝတ ၂ ကေန ၁ ဖစခငေကာငး ဖစခငမယ။ ဒၝေပမ တၾနးတၾနး တကတက လပမယသ မဟတဘး။ အရကက အေတာေသာကသးေနတ ဗလခပေမာငေအး အေနနႛ တခခက

pmrsufESm | 24

ဥးေဆာငဥး႟ၾက လႁပရႀားလသ မဟတဘး။ မေကနပတာေတၾ ရႀေနရငေတာင၊ ဗလခပသနးေ႟ၿ အလၾန ကာလမႀာ သႛအလလ နပၝတ ၁ ဖစလာမယ အခနက ေစာငမယသလႛ သးသပေဖာပခပၝတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿ ေနရာက ဆကခဖႛ ေ႟ၾးခယထားတ လေတၾ စာရငးမႀာေတာ စာေရးသ ဘငေရာဂာက အခ နပၝတ ၃ ေခၝငးေဆာင ဗလခပေ႟ၿမနး၊ အခေတာ ဥးေ႟ၿမနး ရႀေနတယလႛ သးသပထားပၝတယ။ ဗလခပ မငေဆၾ၊ ဥးေအာငေသာငးတႛကလညး ေနာကထပသစၤာခ လယေတၾပၝ။ တဖကမႀာလညး ကခငဖၾႚ႓ဖးေရး အဖၾႚ၊ အခေတာ ကဖၾႚ ပၝတက သရႚ အာဏာ ေကာေထာကေနာကခ လထ အငအားစ အဖစ လပေဆာငထားပၝေသးတယ။

(၁၅) စာအပ ေနာကဆးပငး၊ ဘယသေတၾက သႛရနသေတၾလ၊ သႛ အ႟ကအရာက ဘယသေတၾ ဆကခကမႀာလ၊ ဗလခပသနးေ႟ၿက ေပၝငး႓ပး စးပၾားဖစေနကသေတၾက ဘယသေတၾလ

ဗလခပသနးေ႟ၿရႚ ေနာကပငးကာလက ဆကခႎငမယသေတၾအဖစ ဗလခပေ႟ၿမနးက စာေရးဆရာ ဘငေရာဂာက ႌၿနးလႛ ေဖာပခပၝတယ။ အဒၝအပင ဗလခပမငေဆၾ၊ ဥးေအာငေသာငး၊ အခ ကဖၾႚပၝတတႛကလညး သစၤာခမယ အမာခ အငအားစအဖစ ေဖာပထားခပၝတယ။ ကခငဖၾႚ႓ဖးေရး အဖၾႚေနာကမႀာ စၾမးအားရႀငလ လရမးကား အဖၾႚေတၾ ကလညး ဖၾႚစညးထားပၝေသးတယ။ နာဇဂာမဏက ရႀညညတပေတၾလမး၊ တ႟တပညက ဥကႉေမာရႚ လငယတပန ေတၾလမးလႛ စာေရးသက ႎႁငးယႀဥ ေဖာပပၝတယ။ ဘာပဖစဖစ အခကာလ ေ႟ၾးေကာကပၾ နးလာတကာလ အဆင ပငေတၾကပနကညေတာ ဗလခပမႀႃး႒ကးကယတင အေတာလႁပရႀား ခရးမားေနတာက ေတၾႚကရပၝလမမယ။ ဆငဖႃ ၅ ေကာင ရထားတကာလ၊ ေနပညေတာ႒ကးလညး တညထား႓ပးတအခန၊ ေ႟ၿတဂ ဘရား႒ကးထက တေပပနမတ ဘရား႒ကးလညး တညထား႓ပးတအခနမႀာေတာ ကေနာက ဗလခပသနးေ႟ၿကယတင သမတ႒ကး ဥးသနးေ႟ၿအဖစနႛ ထၾကလာမႀာက မငေယာငမေနပၝေသးတယ။

သႛရႚရနသေတၾက ဘယသဖစမႀာလ။ ဒမကေရစ အငအားစေတၾလညး ဖစႎငသလ၊ ပညပက ကႃးေကာ လာမယ ရနကလညး စးရမေကာက႟ၾႚ ေနႎငပၝတယ။ ဒၝေကာငလညး အခလ လ႖ႚဝႀက စစေရးပငဆငတာေတၾ၊ ေငၾကနေကးကမားလၾနးတ အဏမႃ စမကနးလဟာမးေတၾ လပေနတာ ဖစပၝလမမယ။ ဒၝေပမ စစတပအတၾငးက သေဘာထားကၾလၾတ အငအားစေတၾကလညး ေလ႖ာတၾကထားလႛ မရပၝဘး။ ယခင အာဏာရႀင႒ကး ဥးေနဝငးက ႓ဖခတာ၊ စစေထာကလႀမးေရး အ႒ကးအက ဗလခပခငႌၾနႛ အပၝအဝင တအပလးက ႓ဖခတာေတၾလညး ရႀပၝ ေသးတယ။ ေဒေအာငဆနးစကညနႛ ဗလခပသနးေ႟ၿ အကား ဆကဆေရးကေတာ စာေရးသ ဘငေရာဂာက တမးသးသပ ေဖာပခပၝတယ။ ေဒေအာငဆနးစကညနႛ ဆကဆေရးက သႛပဂၢလေရး ခစားခကေတၾ အေပမႀာ နကနက႟ႁငး႟ႁငး သကဆငေနပရတယလႛ ဆပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက အ႒ကး၊ သက အဖအရာ ေနရာမး ေလးစားမႁ လခငသလ၊ သေပာသမ႖ ေဒစက နားေထာင လကနာရမယ၊ မေဝဖနရဘးလႛ လခငပရတယလႛလညး ဆပၝတယ။ ဒၝေပမ စစအပစ အတၾငးမႀာကယက ေဒစက မနာလ တရႀည ဖစေနတာေတၾလညး ရႀႎငပၝတယ။ သႛရႚ ထငေပေကာကားမႁ၊ သတႛ အမႀားေတၾလပခတ ကစၤေတၾ၊ သႛရႚ ပညာ အရညအခငး၊ သႛရႚ ခရးသၾားလာခတ အေကာငးေတၾ၊ ႎငငတကာ မတေဆၾကၾနရက ကယပနႛတအေပမႀာလညး မနာလစတေတၾ ကနးေအာငး ေနႎင ပၝတယ။ ဗလခပကေတာေတၾက ဆရင ေဒေအာငဆနးစကည အေပ ပလႛ အမနးအာဃာတေတၾ ထားေန ႎငေကာငးလညး စာေရးသက ေဖာပခပၝေသးတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ ေဒေအာငဆနးစကည အကား ၂ ခၝ ေတၾႚဆခေပမယ ေဆၾးေႎၾးမႁက ဘယကမႀ ခရး မေရာကခပၝဘး။ သတမာနတဥး အဆအရ ဗလခပသနးေ႟ၿက ဘာမႀ ဟကဟကပကပက မေပာပၝဘး။ ေဒစက ေရေႎၾးထညေပးတာ၊ ရာသဥတ ေကာငးမၾနေကာငး ေပာတာေလာကနႛ စကားဝငးက တတဆတေနခဖးပၝတယ။ ေဒစနႛ စစအစးရကား ကားဝင ေစစပေပးခတ ကလသမဂၢ အထးသ ရာဇာလ အစၤမငးလ ေပာပတာကလညး တခၝက စစအစးရ ထပသးဗလခပေတၾနႛ အနအယလဒ (NLD) တႛအကား ထမငးဝငးတခၝ အတ လကဆ စားခဖး ပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿက ဘာစကားမႀ စမေပာပၝဘး။ ဝၝအရ၊ အသကအ႟ၾယအရ ေဒစကလညး စကားစေပာဖႛ


pmrsufESm | 25 ခကပၝတယ။ ထမငးဝငးက ဇၾနး၊ ခရငးသေတၾနႛသာ လၿမးေနပၝတယ။ ေနာကေတာ ေဒစနႛ စကားစေပာဖစသက ဗလခပေမာငေအး ဖစ႓ပးေတာ ေပာဖစတ အေကာငးအရာကေတာ သစေတာေတၾ ပနးတးေန႓ပ ဆတ အေကာငး ေပာကတာပၝ။

ႎငငတကာက ေဒစနႛ ေတၾႚဆညႎႁငးဖႛ၊ အနညးဆး ေဒစ အမငေတၾက စစတပ ေခၝငးေဆာငေတၾက သေဘာမတဘး ရႀမယ။ ဒၝေပမ ေဒစ အထင႒ကးေအာငလညး သတႛက လပပကဖႛ၊ ေဒစက အသးခလႛ ႎငင တကာ ဆကဆေရး ခႚထၾငဖႛ တကတၾနးခကတာလညး ရႀပၝတယ။ ဒၝေပမ အခအခနတင ဖစဖစေမာကေမာက တႛ ပနခတာ မရႀပၝဘး။ တခၝက ကလ သတမနက ဒလ တကတၾနး ေပာဆေနတ အခနမႀာ ဗလခပသနးေ႟ၿက အဂလပလ "မနမာႎငငမႀာ ဒမကေရစရရင ခငမာတ ေခၝငးေဆာငမးလတယ။ မေလးရႀားႎငငက မဟာသယာလမး၊ သက ကစၤ အေတာမားမား ႓ပးေမာကေအာင လပႎငတယ" လႛသာ ပနတႛ ပနခပၝတယ။

ဗလခပသနးေ႟ၿနႛ နးစပလႛ စးပၾားဖစေနကတ သေတၾကေတာ ဘငေရာဂာက အခႚက နာမညထးလႛ ေဖာပခပၝတယ။ ဥးေတဇ၊ ထၾနးမငႎင၊ ေအာငကဝငး၊ ဆာဂပနး၊ ေမာငဝတ၊ ဥးေဌးမင၊ ဥးခငေ႟ၿ၊ ေဇာေဇာ၊ ဥးအကထၾနး၊ ဥးခစခင စသဖင ေဖာပခပၝတယ။ သတႛက ဗလခပသနးေ႟ၿ လကညးႌၿနသမ႖ အကးစးပၾား ဖစထၾနးေနကတသေတၾပၝ။ ေနာကပငးမႀာေတာ ဗလခပေတၾ သား၊ သမးေတၾကလညး စးပၾားေရး နယပယထမႀာ အကးတ ဆကစပလာကပၝတယ။ ဥပမာ၊ ဗလခပေ႟ၿမနးသား ေအာငသကမနး၊ ဗလခပသနးေ႟ၿ သား/သမးေတၾ စသဖငပၝ။ သတႛက တငးပညက ထငသလ လယက ယငငေနကပၝတယ။

ဘဝတသကတာလး စတဓာတစစဆငေရး စစပၾက ႎၿခတသ၊ အာဏာအေကာငးေကာင တက႔ကေနေသး တသ၊ ကနးမာေရး ခးယၾငးေနေသးတတင အာဏာက ဆကလကခပကငထားခငသ ဗလခပသနးေ႟ၿအေကာငးက စာေရးသ ဘငေရာဂာက တတႎငသမ႖ စေဆာငး ေဖာပခပၝတယ။ သက အာဏာအတၾက ဆရင ပညတၾငး၊ ႎငငတကာ ဥပေဒေတၾက ခးေဖာကဖႛ ဝနမေလးသလ၊ လမညာဖႛ၊ ညဥးပမးႎႀပစကမႁ၊ ေထာငခတာ၊ မတရားတာ၊ အခနဆၾဖႛ၊ အတအေယာင ကတေတၾေပးဖႛ ဘာမ႖ဝနမေလးဘးလႛ သးသပ ေဖာပခပၝတယ။ ဒလစစတပေကာငပ မနမာ စးပၾားေရး ခ႗တခကလႛ၊ လေတၾ မကစဖး ဒကၡေတၾ အ႒ကးအကယနႛ က႒ကကကရပၝတယ။ ဗလခပသနးေ႟ၿ ကေတာ ကမာႛ အဆး႟ၾားဆး အာဏာရႀင႒ကး ေနရာက ယလာခေကာငး နဂးေဖာပခပၝတယ။

ဒစာအပဟာ တကတယ၊ ပညစတယ ေပာရခကေပမယ မနမာႎငငက အာဏာရႀင ဗလခပ႒ကး အေကာငး ေဖာပထားတ အပညစဆး စာအပ၊ ဖတမယဆရငလညး စတဝငစားစရာတခႚ ရႀေနေသးတ စာအပ ဖစေကာငး ေဖာပလကပၝရေစ။

▪ - ¤ - ▪

Than Shwe Unmasking Burma's Tyrant

Documents

Transcript of Than Shwe Unmasking Burma's Tyrant