Teza Kosto Drejtim Shtator 2012

KKD, Teza – Shtator 2012 Zgjidhi Tezën Prof, Erjon Skordha ACCA, MCP, MSC

1

Ushtrimi 1

Shoqëria infosoft prodhon dy lloje modemash që përdoren për kompjuterat laptop dhe desktop. Procesi prodhues

është tërësisht e automatizuar dhe shoqëria ka zgjedhur të përdorë metodën ABC për të llogaritur koston e

produkteve. Ajo Identifikoi pesë qëndra aktiviteti dhe të dhënat në lidhje me to janë si më poshtë:

Qëndra e Aktivitetit Baza e shpërndarjes Koefiçienti i shpërndarjes

Marrja dhe shpërndarja e materialeve Kostot e Materialeve 2% e kostos së materialeve

Vendosja e makinerive Numri i vendosjeve 150 lekë për vendosje

Monitorimi Numri i pjesëve 6 lekë për çdo pjesë

Inspektimi i cilësisë Koha e inspektimit 1.5 lekë për minutë

Paketimi dhe dërgesa Numëri i urdhërave 10 lekë për urdhër

Aktivitetet e kryera për secilën modem janë si më poshtë:

Laptop Desktop

Kosto e punës (në lekë) 2,398 2,206

Kosto e materialeve (lekë) 10,000 15,000

Numri i vendosjeve 30 12

Numri i pjesëve 42 24

Koha e inspektimit 7,200 min 5,l00

minuta

Numri i urdhërave 65 20

Kërkohet: 1. Duke supozuar se prodhohen 300 njësi të çdo lloj modemi përcaktoni koston për njësi të të dy

modemave (8 pikë)

2. Komentoni përse modemat për laptop janë më të kushtueshëm megjithëse kanë kosto më të ulët të materialeve

dhe janë në përmasa më të vogla se modemat për desktop (4 pikë).

3. A mund të llogarisni shumën e SHPP totale të shoqërisë me të dhënat që dispononi? Tregoni llogaritjet? (3

pikë)

Zgjidhje:

Laptop Desktop

Kosto e punës (në lekë) 2,398 2,206

Kosto e materialeve (lekë) 10,000 15,000

Shpenzime të përgithshme:

Materialet:

L:2%*10,000

D:2%*15,000

200

300

Vendosjet:

L:30*150

D:12*150

4,500

1,800

Pjesët:

L:42*6

D:24*6

252

144

Inspektimi:

L:7,200*1.5

D:5,100*1.5

10,800

7,650

Urdhërat:

L:65*10

D:20*10

650

200


2

Kosto Totale 28,800 27,500

Koment:

Prodhimi i 300 njësive Laptop kërkon më shumë aktivitete se prodhimi i 300 njësive Desktop. Prodhimi i

Laptopëve kërkon 30 vendosje makinerish krahasuar me Desktopët që kërkojnë vetëm 12, për këtë arësye Laptopët

ngarkohen me 2,700 lekë (4,800-1,500) më shumë kosto nga aktiviteti i vendosjeve. Një faktor tjetër është

aktiviteti i inspektimit. Laptopët kërkojnë 2,100 orë më shumë inspektime me një kosto shtesë prej 3,150 lekë

(10,800-7,650).

Llogaritja e Shpp Totale:

Qëndra e Aktivitetit Faktori i kostos (a) Koeficienti i

shpërndarjes

(b)

Shpp

(c)=(a)*(b)

Marrja dhe shpërndarja e

materialeve

10,000+15,000=25,00

0

2% 500

Vendosja e makinerive 30+12=42 150 6,300

Monitorimi 42+24=66 6 396

Inspektimi i cilësisë 7200+5100=12,300 1.5 18,450

Paketimi dhe dërgesa 65+20=85 10 850

Totali i Shpp 26,496

Ushtrimi 2 Shoqëria Kuarz prodhoi 60,000 orë dore për vitin 2011 dhe i shiti të gjitha ato për 10 lekë secilin, për

këtë periudhë shoqëria raportoi se kishte kosto fikse prodhimi prej pesë lekë për njësi. Fitimi bruto i deklaruar nga

shoqëria ishte 120 mijë lekë, kurse fitimi neto ishte 20,000 lekë. Në lidhje me funskionin e shitje administrimit

shoqëria raporton kosto variabël 1 lekë për njësi të shitur, te tjerat janë kosto fikse. Bazuar në të dhënat e

deklaruara nga shoqëria Kuarz për vitin 2011 kërkohet.

1. Llogarisni koston variabël totale dhe koston variabël për njësi për vitin 2011.

2. Sa ishte shuma totale e marzhit të kontributit për vitin 2011.

3. Llogarisni pikën kritike në njësi dhe vlerë për vitin 2011,

4. Në nivelin 60,000 njësi të prodhuara dhe të shitura sa është marzhi i sigurisë dhe leva operative? Çfarë

kuptimi kanë këta tregues?

5. Nëse shoqëria Kuarz prodhon 60,000 orë dore për vitin 2011 por arrin të shesë vetëm 50,000 prej tyre sa do

të jetë fitimi i saj për 2011 me:

a. Metodën e kostos së plotë

b. Metodën e kostos variabël


3

Zgjidhje:

1.

Pasqyra e të ardhurave formati i kostos së plotë Kostot

Lekë Kosto Fikse Kosto Variabël

(lekë) (lekë)

Të Ardhurat (60,000njësi*10 l/njësi) 600,000

KPSH Shifër balancuese: (480,000)

KPSH Fikse: 60,000 njësi*5 lekë/njësi 300,000

KPSH Variabël: 60,000 njësi*3 lekë/njësi ________ 180,000

Marzhi Bruto (i dhënë) 120,000

SHSHA-shifër balancuese:

(100,000)

SHSHA – Fikse (balanca) 40,000

SHSHA -variabël: 60,000 njësi*10 l/nj 60,000

Fitimi neto (i dhënë)

20,000

Totali i kostove fikse: 340,000

Totali i Kostove Variabël:

240,000

Kv/njësi:240,000/60,000 4 lekë/njësi

2.

Pasqyra e të Ardhurave formati i kontributit Për Në

njësi %

Të Ardhura 600,000 10 100

Kosto variabël (240,000) (4) 40

Marzhi i kontributit 360,000 6 40

Kosto Fikse (340,000)

Fitimi 20,000

3. Pika kritike në njësi dhe vlerë:

Pika kritike në njësi= K F eM z ë ë = 0,0006 = , njësi

Pika kritike në vlerë=Pika kritike në sasi*çmimi për njësi=56,667 njësi*10 l/njësi=566,670 lekë.

Shënim: Pika kritike në vlerë mund të gjendet edhe duke aplikuar formulën=kosto fikse/%e MK

4. Marzhi i sigurisë dhe leva operative:

Marzhi i sigurisë=Shitje aktuale –shitje në pikën kritike


4

Marzhi i sigurisë=600,000-566,667=33,333 lekë

Leva operative=M z KF e = 60,0000,000 = 1 herë

Interpretimi: Nëse shitjet rriten me X përqind mbi nivelin aktual fitimi rritet me 18 here më shumë. Jemi shumë

afër pikës kritike dhe leva operative ëhstë shumë e lartë.

5.

Paqyra e të ardhurave metoda e kostos së

plotë

Të ardhurat (50,000*10) 500,000

Kosto e shitjeve (50,000*8) (400,000)

Marzhi Bruto 100,000

Shpenzimet e Administrimit dhe

shitjes:

Fikse: 40,000

Variabël: 50,000*1

(90,000)

Fitimi neto 10,000

Pasqyra e të ardhurave metoda e kostos

variabël

Shtijet 50,000*10 500,000

Kostot variabël:

50,000*4

(200,000)

Marzhi i Kontributit 300,000

Kosto fikse (340,000)

Fitimi/(Humbja) (40,000)

Ushtrimi 3 Shoqëria Aris prodhon kosha plastikë duke përdorur 50 gramë material direkt për çdo njësi të

prodhuar, shoqëria ka bërë parashikimin e mëposhtëm për shitjet në tremujorin e tretë të vitit 2012.

Korrik Gusht Shtator Tetor

320,000 384,000 480,000 300,000

Shoqëria ka si palitikë të mos mbajë inventar të produkteve të gatëshme në fund ndërsa në lidhje me materialin

direkt ajo mban 40% të nevojave të prodhimit të vetë muajit. Materiali kushton 10 lekë per kikogramë. Të gjitha

blerjet e materialit bëhen me kredi dhe paguhen 30% në muajin e blerjeve dhe 70% brenda muajit pasardhës.

Kërkohet:

1. Përgatisni një buxhet të blerjeve të materialit direkt për tremujorin e tretë 2012.

2. Përgatisni një pasqyrë të pagesave të pritshme për muajt gusht dhe shtator 2012

3. Sa është shuma e llogarive të pagueshme në 30 Shtator 2012?


5

Zgjidhje:

Buxheti i Blerjeve

Korrik Gusht Shtator

Shitjet (në njësi) 320,000 384,000 480,000

Kg material tw kwrkuar:

*0.05kg per njësi të prodhuar 16,000 19,200 24,000

+Teprica në Fund T2 e kwrkuar 7,680 9,600 6,0001

-Teprica ne Fillim T1 (6,400) (7,680) (9,600)

Materiale të kërkuara (kg) 17,280 21,120 20,400

Kosto për kilogram 10 10 10

Blerje të kërkuara (lekë) 172,800 211,200 204,000

Buxheti i Pagesave (në

lekë)

Pagesa pwr:

Blerjet e Korrikut;

K: 0.3*172,800

G: 07*172,800 51,600 120,960

Blerjet e Gushtit:

G: 0.3*211,200

Sh:0.7*211,200 63,360 147,840

Blerjet e Shtatorit:

Sh: 0.3*204,000 61,200

Totali i Pagesave 51,600 184,320 209,040 1

300,000*0.05*0.4

Në fund te shtatorit llogari e Pagueshme janë 70% të blerjeve të Shtatorit që do të paguhen në Tetor

0.7*204,000=142,800 lekë. Nuk na është dhënë balancë e llogarive të pagueshme në fillim të periudhës

prandaj pagesa muajit korrik duket e vogël krahasuar me muajt e tjerë.

Ushtrimi 4 Shoqëria Beta prodhon 3 lloje produktesh M, N, O të dhënat për njësi për të cilat jepen më poshtë (në lekë)

M N O

Çmimi i shitjes 180 270 240

Materiale direkte 24 72 32

Kosto të tjera variabël 102 90 148

Të treja produktet përdorin të njëjtin material direkt kostoja për kilogramë e të cilit është 8 lekë. Shoqëria Beta

ka aktualisht 5,000 kilogramë material direkt në inventar dhe për shkak të një greve të një furnitori të saj të

materialit direkt nuk mund të blejë material edhe për disa janë të tjera. Në këto kushte drejtuesit e shoqërisë po

mundohen të përcaktojnë se cilit nga produktet duhet t’i japin përparësi. Kërkohet:

1. Llogarisni marzhin e kontributit që mund të fitohet për çdo kilogramë material direkt të shpenzuar për


6

secilin produkt (3 pikë).

2. Duke përdorur llogaritjet përkatëse jepni sygjerimet tuaja se në cilin produkt duhet të fokusohet

shoqëria vitin që vjen. (2 pikë) 3. Një furnitor i ri mund të furnizojë shoqërinë Beta me material direkt, por për shkak të grevës së furnitorit

tjetër, priten të blihen me një çmim më të lartë se zakonisht. Nëse shoqëria ka kërkesë të paplotësuar për tre produktet cili është çmimi më i lartë për kilogramë me të cilin shoqëria do të pranonte të blinte

materialin direkt (4 pikë) Zgjidhje1

dhe 2

M N O

Çmimi i shitjes 180 270 240

Materiale direkte (24) (72) (32)

Kosto të tjera variabël (102) (90) (148)

Mazhi i kontributit 54 108 60

Njësi burimi të kufizuar të

kërkuara për një njësi të

prodhuar:

M: 24/8=3 kg/njësi 3 9 4

N: 72/8=9 kg/njësi

O: 32/8=4 kg/njësi

Marzhi i kontributit për njësi

të burimit të kufizuar: 18 12 15 M:54/3=18 lekë/kg

N:108/9=12 lekë/kg

O:60/4=15 lekë/kg

3. Njësia do të fokusohet fillimisht në prodhimin e M pasi ajo gjeneron marzhin e kontributit më të lartë për njësi

burimi të kufizuar. Pastaj O dhe në fund nesë ka materiale gjendje mund të përdoren për prodhimin e N pasi ky

produkt jep marzhin e kontributit më të ulët për njësi të burimit të kufizuar.

4. Njësia mund të paguajë maksimalisht për produktin M 18 lekë mbi çmimin normal të blerjes që do të thotë një

çmim maksimal prej 26 lekë (8+18), për të gjithë artikujt e prodhuar me materialin e blerë me çmim 26 lekë

njësia do të ketë një marzh kontributi 0 për njësi të shitur M. Normalisht synimi do të ishte për të paguar më pak

se 26 lekë për njësi për të gjeneruar një marzh kontributi për njësi të shitur M pozitiv. Në të njëjtën logjikë çmimi

maksimal për O do të ishte 23 lekë (8+15), dhe për N 20 lekë(8+12)

Ushtrimi 5

Shoqëria Usluga ka në plan të zëvëndësojë makinerinë testuese që aktualisht përdor me një makinë teknologjikisht

të përparuar. Për të dyja makineritë informancioni i përmbledhur jepet si më poshtë:

Makineria

Ekzistuese

Makineria e re

Kosto fillestare e blerjes 84,000 110,000

Amortizimi i akumuluar 14,000 -


7

Kosto e operimit vjetor të makinerisë 40,000 12,000

Jeta e dobilshme në momentin e blerjes 6 vite 5 vite

Duke qënë se makineria ekzistuese mund të shitet vetëm për 30,000 lekë në treg drejtuesi i shoqërisë mendon se

kjo do t’i sjellë humbje pasi vlera e mbartur e saj deri në këtë moment 70,000 lekë është më e lartë se vlera e

rikuperueshme në treg. Shitjet e produktit pritet të mbeten të pandryshuara 200,000 lekë në vit, ndërsa shpenzimet

e shitjes dhe administrimit të jenë 116,000 lekë në vit, pavarësisht se cila makineri përdoret.

Kërkohet:

1. Tregoni se cilat nga kostot e dhëna janë të rëndësishme dhe cilat jo në vendimin për të zëvëndësuar

makinerinë (3 pikë)

2. Tregoni nëpërmjet llogarive vetëm me kostot e rëndësishme nëse makineria duhet të zëvëndësohet apo jo

(5 pikë)

Zgjidhje:

Kostot relevante janë ato kosto që lidhen me të ardhmen dhe që ndryshojnë nga njëra alternative vendimi në

tjetrën. Një analizë e kostove relevante në rastin tonë do të paraqitej si më poshtë:

Zëri Relevant ose Jo

Kosto fillestare e blerjes Kosto fillestare e blerjes për makinën e vjetër nuk

është kosto relevante. Ajo ëhstë një kosto e zhytur

dhe nuk do të ndikohej nga vendimi i zëvëndësimit të

makinerisë.

Në të kundërtën kosto e blerjes së makinës së re

është një kosto relevante pasi nëse ne vendosim të

blejmë makinën ajo përshin një shumë parash që

duhen paguar.

Amortizimi i akumuluar Nuk është kosto relevante pasi lidhet me një kosto të

zhytur jo relevante që është çmimi i blerjes.

Kostot e operimit të makinerisë Janë kosto relevante, vendimi i zëvëndësimit do ti

marrë në kosideratë këto kosto, në koston totale të

çdo alternative.

Jeta e dobishme Jeta e dobishme tregon që është e njëjtë për të dyja

makinat (makina e vjetër ka 6 vite jetë por aktualisht

ajo ëhstë përdorur një vit). Nëse ajo nuk do të ishte e

njëjtë ne do na duhej të llogarisnim sa është kosto

vjetore e operimit të secilës makinë.

Vlera e shitjes së makinës së vjetër Kjo është një kosto oportune nëse ne vendosim të

mbajmë makinën e vjetër. Anasjelltas nëse merret

vendimi për të blerë makinën e re ajo do të pakësonte

koston totale të kësaj alternative vendimi.

Vlera e mbetur në fund të jetës së

dobishme

Në këtë ushtrim nuk është dhënë vlerë e mbetur në

fund të jetës së dobishme, nëse do të ishte dhënë ajo

do ta pakësonte koston e alternativës së vendimit.

Psh nëse makina e vjetër do të kishte një vlerë të

mbetur 5,000 lekë në fund të jetës së dobishme kosto

e përdorimit të saj për 5 vite do të ulej me 5,000 lekë.


8

Kostot Makina e vjetër Makina e re

Çmimi i blerjes - 110,000

Kosto e operimit vjetor:

Mak e vjeter=5*40,000

Makina e re=5*12,000

200,000

60,000

Çmimi i shitjes së makinës së

vjetër (ky përfitim humbet nëse do

përdoret makina e vjetër)

30,000

Kosto totale e alternatives së

vendimit: 230,000 170,000

Vendimi: Duke zgjedhur makinerinë e re ne do të kemi një kosto totale 60,000 lekë (230,000-170,000) më të ulët

sesa do të ishte kosto e mbajtjes së makinës së vjetër, kështu që makina e re duhet të blihet.

Ushtrimi 6

Shoqëria City po përpiqet të marrë vendimin nëse duhet të prodhojë vetë apo të blejë nga një furnitor i jashtëm

10,000 njësi të pjesës A4 që e përdor në një prej produkteve të saj. Kostot për njësi të pjesës A4 janë: Materiali

direkt 5 lekë për njësi, Puna direkte 7.5 lekë. Shpenzime të përgjithshme prodhimi variabël 12 lekë për njësi dhe

shpenzime të përgjithshme të prodhimit fiske 6 lekë për njësi. Nëse pjesa A4 blihet vetëm 50% e shpenzimeve të

përgjithshme të prodhimit fikse do të vazhdojnë të kryhen. Shoqëria City ka aktualisht në inventar 15,000 lekë

material direkt që i duhet për të prodhuar pjesën A4. Nëse pjesa do të blihet nga furnitori këto inventar mund të

shiten në treg vetëm me gjysmën e kostos me të cilën janë blerë. Përcaktoni çmimin maksimal të blerjes së pjesës

A4.

Zgjidhje:

Kosto që mund të kursehen nëse

produkti blihet:

Në njësi Në total

Materiali Direkt 5

Puna Direkte 7.5

Shpp variabël 12

Shpp fikse* 3

Totali i kostove që kursehen 27.5*10,000njësi 275,000

Hubja nga shitja e inventarit: (7,500)

Kursimi neto 267,500

Pjestuar për Sasinë e blerë 10,000 njësi

Çmimi maksimal për njësi që

mund të pranohet:

26.7 lekë

*Nga shpp fikse na thuhet qe vetëm 50% e tyre mund të kursehen.

Teza Kosto Drejtim Shtator 2012

Documents

Transcript of Teza Kosto Drejtim Shtator 2012