T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULUYD İtiraz No: 2016/1723

İtiraz Eden (Davacı)__________^Ankara Barosu Başkanlığı - ANKARA

Vekili_______________________ı Av. Mehtap Cevizci - Aynı adreste.

İtiraz Eden (Davalılar)________ ı 1 - Başbakanlık - ANKARA

2- Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı - ANKARA

Vekili_______________________ : 1. Hukuk Müşaviri Vekili Nadire Ünsal - Aynı adreste.

İstemin Özeti__________________Danıştay Onbeşinci Dairesince verilen yürütmenin durdurulması

isteminin kısmen reddine, kısmen kabulüne ilişkin 04/10/2016 günlü, E:2015/5277 sayılı karara, taraflar

karşılıklı olarak itiraz etmektedirler.

Danıştay Tetkik Hakimi______ : Mustafa Bölükbaşı

Düşüncesi__________________ : Davacının itiraz isteminin kısmen kabulü, kısmen reddi ile davalı

idarelerin itirazının reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gereği görüşüldü:

Dava: 14/05/2015 günlü, 29355 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 01/06/2015 tarihinde

yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'na İlişkin

Tebliğin; "A.1 Amaç" başlıklı maddesinin birinci fıkrasının, ikinci fıkrasının son cümlesinin, "A.5 Kapsama

Giren Teminat Türleri" başlıklı maddesinin (a) bendinin “Değer kaybının tespiti bu genel şart ekinde yer

alan esaslara göre belirlenir.” şeklindeki son cümlesinin, (b) bendinin son cümlesinin, (c) bendinin birinci

cümlesinde yer alan “bu genel şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek teminattır” ibaresinin, (c)

bendinin ikinci cümlesinin, (c) bendinin son cümlesinin, (ç) bendinin ilk cümlesinde yer alan “bu genel

şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek tazminattır” ibaresinin, "A.6 Teminat Dışında Kalan

Haller" başlıklı maddesinin a, b, c, d, i, j, k, I, n, ve o bentlerinin, "B.2. Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi"

başlıklı maddesinin 2.1. bendinin “Sigortacının kendisine iletilen belgelere haklı olarak itiraz etmesi veya

kendisinin hak sahibinden yada başka bir kurumdan haklı olarak yeni bir belge talep etmesi halinde söz

konusu süre yeni talep edilen sigortacının merkez veya şubelerinden birine iletilmesinden sonra başlar.”

şeklindeki ikinci cümlesinin, 2.4. bendinin “Sigortalı, sigortacının göstereceği avukata gereken

vekaletnameyi vermek zorundadır.” şeklindeki ikinci cümlesinin, "B.4. Zarar Görenlerin Haklarının Saklı

Tutulması ve Sigortacının Sigortalıya Rücu Hakkı" başlıklı maddesinin (b) bendinde yer alan “veya trafik

kurallarının ihlali” ibaresinin, (c) beendinde yer alan “belirtilen kişilerce alkollü içki alınmak suretiyle

kullanılması sırasında meydana gelen zararlar” ibaresinin, "EK:1" de yer alan “Değer Kaybı

Hesaplaması,” bölümünün 1. Formül adı altında getirilen düzenlemenin (araçta yapılan işlemler, kaynaklı

ana parçalarda değişim, kaynaklı ana parçalarda düzeltme, yukarıdaki listelerde yer almayan diğer

parçalar, A-B-C boya uygulanan aksam), 2. Teminat Dışı kalan Haller başlıklı bölümünün 2., 4. ve 6.

bentlerinin, EK:2 Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Hesaplaması'nın 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10. fıkralarının,

Ek:3 Sürekli Sakatlık Tazminatı Hesaplaması'nın 1, 3, 4, 5, 6, 7. ve 8. fıkralarının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle açılmıştır.

Danıştay Onbeşinci Dairesinin 04/10/2016 günlü, E:2015/5277 sayılı kararıyla; Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının "B.4. Zarar Görenlerin Haklarının

Saklı Tutulması ve Sigortacının Sigortalıya Rücu Hakkı" başlıklı maddesinin (b) bendinde yer alan “veya

trafik kurallarının ihlali” ibaresinin ve "Ek 1. Değer Kaybı Hesaplamasının 2. Teminat Dışında Kalan

1

UY A P B ilişim S istem inde yer alan bu doküm ana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden wgF+wel - taUfbOr - LWfA44F - dbKtFc= kodu ile erişebilirsiniz.

T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU YD İtiraz No : 2016/1723

Haller üst başlığının altındaki 2. ve 6. bentlerinin yürütülmesinin durdurulmasına, dava konusu diğer

düzenlemeler yönünden ise yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verilmiştir.

Davacı, bu kararın yürütmenin durdurulması isteminin reddine, davalı idareler ise yürütmenin

durdurulması isteminin kabulüne ilişkin kısmına itiraz etmektedir.

Davacının, "A.1. Amaç" başlıklı maddesinin 2. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan "Bu

Genel Şartlar ve ..." ibaresine ilişkin itirazı yönünden;Tebliğin "A.1. Amaç" başlıklı maddesinin 2. fıkrasında; "Bu Genel Şartlar ve sigorta teminat

limitleri kaza tarihi itibariyle uygulamaya esas alınır." düzenlemesine yer verilmiştir.

Hukuki güvenlik ile belirlilik ilkeleri, hukuk devletinin ön koşullarındandır. Kişilerin hukuki

güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını,

bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yasal düzenlemelerinde

bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Belirlilik ilkesi ise yasal

düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer

vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi

uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesini ifade etmektedir.

Dava konusu Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına

İlişkin Tebliğ'in yürürlüğe girdiği 01/06/2015 tarihinden önce düzenlenen poliçeler için de hüküm ifade

etmesi anlamına gelen "A.1. Amaç" başlıklı maddesinin "Bu Genel Şartlar ve ..." ibaresi yukarıda ifade

edilen hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.

Davacının, "B.2. Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi" başlıklı maddesinin 2.4. bendinin 2.

cümlesinde yer alan "Sigortalı, sigortacının göstereceği avukata gereken vekaletnameyi vermek

zorundadır." ibaresine ilişkin itirazı yönünden;Mevzuatımızdaki düzenlemelere göre, savunma hakkının kullanılabilmesi için avukatın yardımı

şart değildir. Nitekim, Anayasa'nın 36. maddesinde, "Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak

suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına

sahiptir." hükmüne yer verilmiş, Avukatlık Kanunu'nun 35. maddesinde de, "Dava açmaya yeteneği olan

herkes kendi davasına ait evrakı düzenleyebilir, davasını bizzat açabilir ve işini takip edebilir." denilmek

suretiyle yukarıda değinilen hususa vurgu yapılmıştır.

Bununla birlikte, Avukatlık Kanunu'nun 35. ve 63. maddeleri uyarınca birey, savunma hakkının

kullanımında bir başkasının yardımını istiyorsa o kişinin baro levhasına kayıtlı ve işten yasaklanmamış

bir avukat olması gerekmektedir. Savunma hakkının olmazsa olmazı ise Avrupa İnsan Hakları

Sözleşmesinin 6. maddesinde de belirtildiği üzere bireyin avukatını serbestçe belirleme hakkıdır.

Anayasanın "Çalışma ve sözleşme hürriyeti" başlıklı 48. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin

dilediği alanda sözleşme hürriyetine sahip olduğu, "Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlıklı 13.

maddesinde, temel hak ve hürriyetlerin, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili

maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabileceği, bu sınırlamaların,

Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve

ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı, 6098 sayılı Borçlar Kanunu'nun "Sözleşme özgürlüğü" başlıklı 26.

maddesinde, tarafların, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce

belirleyebileceği, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Avukatlık sözleşmesinin kapsamı" başlıklı 163.

maddesinin birinci fıkrasında ise Avukatlık sözleşmesinin serbestçe düzenleneceği hükümlerine yer

verilmiş olup, sözleşme özgürlüğü uyarınca kişiler, hukuksal ilişkilerini özgür iradeleriyle ve sözleşmelerle düzenlemekte serbesttir.

Bu durumda, Anayasa uyarınca sözleşme özgürlüğünün sınırlanabilmesinin ancak kanunla

2

LÎY A P B iliş im S is te m in d e y e r a lan bu d o k ü m a n a h ttp ://v a ta n d a s .u y a p .g o v .tr a d re s in d en wgF+wel - taUfbOr - LWfA44F - dbKtFc= kod u ile erişeb ilirs in iz .

T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU YD İtiraz No : 2016/1723

mümkün olabilmesi karşısında, anılan Tebliğ düzenlemesi ile sözleşme özgürlüğüne sınırlama

getirilmesinin Anayasada güvence altına alınan sözleşme hürriyetine aykırı olduğu gibi, Yasadan

kaynaklı bir hak olan bireyin avukatını serbestçe belirlemesi hakkının Tebliğ ile ortadan kaldırılması

sonucunu doğuran düzenlemede hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Davacının, "EK:1" de yer alan “Değer Kaybı Hesaplaması” bölümünün "2. Teminat Dışı

Kalan Haller" başlıklı kısmının 4. bendine ilişkin itirazı yönünden;Dava konusu Tebliğ'in "A.3. Sigortanın Kapsamı" başlıklı maddesinde; "Sigortacı, poliçede

tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne veya yaralanmasına veya bir

şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermiş olmasından dolayı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa

göre sigortalıya düşen hukuki sorumluluk çerçevesinde bu Genel Şartlarda içeriği belirlenmiş

tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta limitleri dahilinde karşılamakla

yükümlüdür. Sigortanın kapsamı üçüncü şahısların, sigortalının Karayolları Trafik Kanunu çerçevesindeki

sorumluluk riski kapsamında, sigortalıdan talep edebilecekleri tazminat talepleri ile sınırlıdır.", "A.5.

Kapsama Giren Teminat Türleri" başlıklı maddesinin (a) bendinde de; "Maddi Zararlar Teminatı: Hak

sahibinin bu genel şartta tanımlanan ve zarar gören araçta meydana gelen değer kaybı dahil doğrudan

malları üzerindeki azalmadır. Sigortalının sorumlu olduğu araç kazalarında değer kaybı, talep edilmesi

halinde ilgili branşta ruhsat sahibi sigorta eksperleri tarafından tespit edilir. Değer kaybının tespiti bu

Genel Şart ekinde yer alan esaslara göre yapılır." düzenlemesine yer verilmiştir.

Tebliğin "EK:1"de yer alan "Değer Kaybı Hesaplaması" bölümünün "2. Teminat Dışı Kalan

Haller" başlıklı kısmının 4. bendinde; "Kaza tarihi ile ihbar tarihi arasında araç üzerinde mülkiyet

değişikliği olan araçlar ile ilgili talepler"in değer kaybı teminatı kapsamı dışında olduğu düzenlenmiştir.

Sigortalı tarafından işletilen aracın başka bir araca zarar vermesi halinde, zarar gören araçta

meydana gelen değer kaybı, Borçlar Kanununun haksız fiile ilişkin hükümleri çerçevesinde zarar görenin,

zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde fiilin işlendiği tarihten

başlayarak on yıl içinde talep edebilecektir.

Bu durumda, sigortalının iradesine bağlı olmaksızın hasar gören aracın mülkiyetinin değişmesi

durumunda, değer kaybının haksız fiile ilişkin hükümler çerçevesinde sigortalıdan istenmesi olanaklı

olduğundan, dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Dava konusu Tebliğin yukarıda yer verilenler dışında kalan düzenlemeleri yönünden, 2577

sayılı Kanunun 27. maddesinde belirtilen koşulların gerçekleşmemiş olduğu göz önüne alınarak

yürütmenin durdurulması isteminin reddine karar verildiği anlaşıldığından davacının diğer maddelere

yönelik itirazlarının reddi gerekmektedir.

Davalı idarelerin itiraz istemine gelince;

Dava konusu Tebliğin "B.4. Zarar Görenlerin Haklarının Saklı Tutulması ve Sigortacının

Sigortalıya Rücu Hakkı" başlıklı maddesinin (b) bendinde yer alan “veya trafik kurallarının ihlali”

ibaresinin ve "Ek 1. Değer Kaybı Hesaplamasının 2. Teminat Dışında Kalan Haller üst başlığının

altındaki 2. ve 6. bentleri yönünden 2577 sayılı Kanunun 27. maddesinde belirtilen koşulların

gerçekleşmiş olduğu dikkate alınarak yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verildiği

anlaşıldığından davalı idarelerin itirazlarının reddi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle; Tebliğin "A.1. Amaç" başlıklı maddesinin 2. fıkrasının 2. cümlesinde yer

alan "Bu Genel Şartlar ve ...", "B.2. Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi" başlıklı maddesinin 2.4. bendinin

2. cümlesinde yer alan "Sigortalı, sigortacının göstereceği avukata gereken vekaletnameyi vermek

zorundadır." ibareleri ve "EK:1"de yer alan “Değer Kaybı Hesaplaması” bölümünün "2. Teminat Dışı

Kalan Haller" başlıklı kısmının 4. bendi yönünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27.

3

U Y A P B iliş im S is te m in d e y e r a lan bu d o k ü m a n a h ttp ://v a ta n d a s .u y a p .g o v .tr ad re s in d en wgF+wel - taUfbOr - LWfA44F - dbKtFc= kod u ile e r işe b ilirsin iz .

T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULUYD İtiraz No : 2016/1723

maddesinde öngörülen ve yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için gerekli olan koşulların

gerçekleştiği anlaşıldığından, davacı itirazının kısmen KABULÜ ile söz konusu düzenlemelerin

yürütmesinin durdurulmasına, davacının diğer maddelere yönelik itirazı ile davalı idarelerin itirazlarının

REDDİNE, 23/02/2017 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye ÜyeNamık Kemal Nüket Ziya Haşan AbdülkadirERGANİ YOKLAMACIOĞLU ÖZCAN GÜZELER ATALIK

Üye Üye Üye Üye ÜyeYalçın Doç. Dr. Selami Turgay Tuncay Oğuz HaşanEKMEKÇİ DEMİRKOL VARLI YAĞLICI ODABAŞI(X) (X)

(XX)

ÜyeMuhsinYILDIZ

4

U Y A P Bilişim S istem inde yer alan bu doküm ana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden wgF+wel - taUfbOr - LVVÎA44F - dbKtFc= kodu ile erişebilirsiniz.

T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU YD İtiraz No : 2016/1723

KARŞI OY

X- Dava konusu Tebliğin "A.1. Amaç" başlıklı maddesinin 2. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan

"Bu Genel Şartlar ve ..." ibaresine ilişkin olarak 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27.

maddesindeki koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından, davacı itirazının bu ibare yönünden reddi

gerektiği görüşüyle, kararın bu kısmına katılmıyoruz.

Üye ÜyeYalçın Turgay TuncayEKMEKÇİ VARLI

5

UY A P Bilişim S istem inde yer alan bu doküm ana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden wgF+Wel - taUfbOr - LWfA44F - dbKtFC= kodu ile erişebilirsiniz.

T.C.D A N I Ş T A Y

İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU YD İtiraz No : 2016/1723

KARŞI OY

XX- Dava konusu Tebliğin "EK:1" de yer alan “Değer Kaybı Hesaplaması” bölümünün "2.

Teminat Dışı Kalan Haller" başlıklı kısmının 2, 4 ve 6. bentleri yönünden 2577 sayılı İdari Yargılama

Usulü Kanununun 27. maddesindeki koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından, davalı idarelerin

itirazlarının 2 ve 6. bentler yönünden kabulü, 4. bent yönünden itiraz isteminde bulunan davacı itirazının

ise bu bent yönünden reddi gerektiği görüşüyle, kararın bu kısmına katılmıyorum.

ÜyeTurgay Tuncay VARLI

6

U Y A P Bilişim Sistem inde yer alan bu doküm ana h ttp://vatandas.uyap.gov.tr adresinden wgF+wel - taUfbOr - LWfA44F - dbKtFc= kodu ile erişebilirsiniz.