Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP...

8
NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama Kilavuzu Türkiye Nükleer Tip Dernegi Beyin Çalisma Grubu Özlem Kapucu (1), Özgür Akdemir (1), Hatice Durak (2), Gamze Çapa Kaya (2), Meryem Kaya (3), Ali Sarikaya (3), Mustafa Yilmaz (4), Nese Ilgin Karabacak (1), Fevzi Tamgaç (5), Erhan Varoglu (6) (1) Gazi Üniversitesi Tip Fakültesi, (2) Dokuz Eylül Üniversitesi Tip, (3) Trakya Üniversitesi Tip Fakültesi (4) Gaziantep Üniversitesi Tip Fakültesi, (5) Uludag Üniversitesi Tip Fakültesi, (6) Atatürk Üniversitesi Tip Fakültesi Nükleer Tip Anabilim Dallari. Turk J Nucl Med: 2001, Vol. 10, (Supp); Guidelines for Brain Perfusion SPECT with Tc-99m Radiopharmaceuticals Turkish Society of Nuclear Medicine Brain Task Group Amaç Tc-99m radyofamiasötikleri kullanilarak yapilan beyin perflizyon SPECT çalismalari için önemiede, gerçeklestimiede, degerlen- dirmede ve sonuçlari rapor haline getimiede nükleer tip pratigi yapan kisiye yardimci olmak. Tanim Beyin SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography): Bölgesel beyin perfiizyonunu yansitan radyofamiasötigin, 3- boyutlu dagiliminin tomografik görüntülerini elde etmek için kullanilan bir tekniktir. Sik Karsilasilan Endikasyonlar A. Serebrovasküler hastaliklarin tespit edil- mesi ve degerlendirilmesi. B. Demans varligindan kuskulanilan hastala- rin degerlendirilmesi. C. Cerrahi öncesi epileptik odaklarin belir- lenmesi. D. Beyin travmasi hastalarinin degerlendiril- mesi. Diger Endikasyonlar A. Beynin vasküler hastaliklari. B. AIDS. C. Devinim Bozukluklari (Parkinson, Huntington, vb.). D. Epilepsi (iktal ve interiktal dönem çekim- leri). E. Beyin tümörleri. F. Beyin ölümünün dogrulanmasi. G. Psikiyatrik hastaliklarda olusan beyin kan akimi degisikliklerinin arastirilmasi (Sizof- reni, depresyon, duygulanim bozukluklari, madde bagimliligi, yeme bozuklugu vb.). H. EIisefalopatiler. 1. Ensefalitler. I. Degisik uyari ve girisimlere bagli beyin perflizyon degisikliklerinin arastirilmasi. J. Konusma merkezinin lokalizasyonu. K. Vazodilatatör reservin arastirilmasinda Ya::isma Adresi: Doç. Dr. Ödem Kapucu, Ga=i Üniversitesi Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim Dali, Besevler-Ankara

Transcript of Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP...

Page 1: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

NÜKLEER TIPTURKISH JOURNAL OFNUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline

Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin PerfüzyonSPECT Uygulama KilavuzuTürkiye Nükleer Tip Dernegi Beyin Çalisma Grubu

Özlem Kapucu (1), Özgür Akdemir (1), Hatice Durak (2), Gamze Çapa Kaya (2), MeryemKaya (3), Ali Sarikaya (3), Mustafa Yilmaz (4), Nese Ilgin Karabacak (1), Fevzi Tamgaç (5),Erhan Varoglu (6)(1) Gazi Üniversitesi Tip Fakültesi, (2) Dokuz Eylül Üniversitesi Tip, (3) Trakya Üniversitesi TipFakültesi (4) Gaziantep Üniversitesi Tip Fakültesi, (5) Uludag Üniversitesi Tip Fakültesi, (6)Atatürk Üniversitesi Tip Fakültesi Nükleer Tip Anabilim Dallari.

Turk J Nucl Med: 2001, Vol. 10, (Supp);Guidelines for Brain Perfusion SPECT with Tc-99m

RadiopharmaceuticalsTurkish Society of Nuclear Medicine Brain Task Group

Amaç

Tc-99m radyofamiasötikleri kullanilarakyapilan beyin perflizyon SPECT çalismalariiçin önemiede, gerçeklestimiede, degerlen-dirmede ve sonuçlari rapor haline getimiedenükleer tip pratigi yapan kisiye yardimciolmak.

Tanim

Beyin SPECT (Single Photon EmissionComputed Tomography): Bölgesel beyinperfiizyonunu yansitan radyofamiasötigin, 3-boyutlu dagiliminin tomografik görüntülerinielde etmek için kullanilan bir tekniktir.

Sik Karsilasilan Endikasyonlar

A. Serebrovasküler hastaliklarin tespit edil-mesi ve degerlendirilmesi.B. Demans varligindan kuskulanilan hastala-rin degerlendirilmesi.C. Cerrahi öncesi epileptik odaklarin belir-lenmesi.

D. Beyin travmasi hastalarinin degerlendiril-mesi.

Diger Endikasyonlar

A. Beynin vasküler hastaliklari.B. AIDS.C. Devinim Bozukluklari (Parkinson,Huntington, vb.).D. Epilepsi (iktal ve interiktal dönem çekim-leri).E. Beyin tümörleri.F. Beyin ölümünün dogrulanmasi.G. Psikiyatrik hastaliklarda olusan beyin kanakimi degisikliklerinin arastirilmasi (Sizof-reni, depresyon, duygulanim bozukluklari,madde bagimliligi, yeme bozuklugu vb.).H. EIisefalopatiler.1.Ensefalitler.I. Degisik uyari ve girisimlere bagli beyinperflizyon degisikliklerinin arastirilmasi.J. Konusma merkezinin lokalizasyonu.K. Vazodilatatör reservin arastirilmasinda

Ya::isma Adresi: Doç. Dr. Ödem Kapucu, Ga=i Üniversitesi Tip Fakültesi, Nükleer Tip Anabilim Dali, Besevler-Ankara

Page 2: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

Per.fii=yon SPECT Uygu/ama Kilavu=u

Asetazolamid (Diamox) öncesi ve sonrasiçekimler, bölgesel beyin kan akimi (bBKA)ve bölgesel beyin kan hacmi (bBKH) karsi-lastirmasi gibi.

Çocuklarda beyin perfüzyon çalismasi içinendikasyonlar

A. Beyin ölümü.B. Akut nörolojik kayiplar.C. Epilepsi.D. Konusma problemleri.E. Serebral palsi.F. Ensefalit.G. Travmatik beyin yaralanmasi.H. Migren.i. Anoreksia nevroza.I. Otizm.

J. Gilles de la Tourette sendromu.K. Dikkat eksikligi, hiperaktivite hastaligi.L. Pediyatrik gelisim bozukluklari (Beyingelisimi, Kortikal displazi, Konjenital ano-maliler, vb.).Islem

A. Hasta Hazirligi

1. Tetkik öncesi: Hastalara, kafein, alkol veyaserebral kan akimini etkiledigi bilinen ilaçlarimümkünse almamalari söylenmelidir. Egerepilepsi hastalari tetkik edilecekse, ilaçlarininkesilip kesilmeyecegi hastanin doktoru iletartisilmalidir.

2. Enjeksiyon öncesi

a. Hasta hazirliginin en önemli yönü hastaninkooperasyon yeterliliginin degerlendirilmesi-dir.

b. Enjeksiyon ve uptake sirasinda degisiklikgöstermeyen bir ortam elde edilmesi:

i. Hasta sessiz ve los bir odaya yerlestiril-melidir.

ii. Hastanin gözleri ve kulaklari kapatilma-malidir.

iii. Hastanin rahat bir biçimde oturmasi veyauzanmasi saglanmalidir.

TurkJ Nucl Med 2001; Vol. 10, (Supp)

l

Kapucu Ö.Akdemir Ö.Durak H, Kaya G. ç, Kaya M, et aL.

iv. Enjeksiyondan en az 10 dakika öncedamar yolu açilmalidir.

v. Hastaya konusmamasi ve herhangi birseyiokumamasi söylenmelidir.

vi. Enjeksiyon öncesinde, sirasinda ve 5dakika sonrasina kadar hastayla iletisim ku-rulmamalidir.

B. Islemi Gerçeklestirme ile Ilintili Bilgiler

Görüntülerin en uygun biçimde degerlendiri-lebilmesi Için su bilgilere gereksinim vardir:Hastanin öyküsü (daha önce kullandigi ilaç-lari ve geçirdigi travmalari içerecek biçimde),nörolojik muayene, psikiyatrik muayene,mental durum muayenesi (nöropsikolojiktestler), yakin zamanda yapilmis morfolojikgörüntülerne çalismalari (BT, MRG,vb.),kullandigi ilaç ve en son ne zaman aldigi.

C. Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

]. Demansli hastalar sürekli olarak izlenmeli-dir.

2. Nörolojik kusurlari olan hastalar özel ba-kim ve izlenme gereksinimi duyabilirler.

3. Eger sedasyon gerekirse, bunun, müm-künse radyofarmasötigin enjeksiyonundan enerken 5 dakika sonra verilmesi uygun ola-caktir.

4. çocuga sedasyon yapilacak ise, ailesininbu konuda bilgilendirilmesi ve Islemin ger-çeklestirilebilirligi için yazili onaylarininalinmasi uygun olacaktir. (Not: Yapilacaksedasyon islemine pediatri çalisma grubu ilebirlikte karar verilecektir.)D. Radyofarmasötik1. Radyofarmasötikler:a. Tc-99m-HMPAO(Exametazime[stabilize olmayan])b. Tc-99m-HMPAO(Exametazime[stabilize olan])c. Tc-99m-Bicisate (Etliyi cystine dimer[ECD])

2. Radyofarmasötik Hazirlanmasia. Tc-99m-HMPAO ile en iyi sonucu almakiçin yeni sagzlmis «2 saat)jeneratörden elde

S-16

-~-

Page 3: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

Perjü=yon SPECT Uygu/ama Kilavu=u

edilen Tc-99m kullanilmalidir.b. 24 saat veya dahafazla bir süre içerisindesagilmamis jeneratörden elde edilen Tc-99mkullanilmamalidir.

3. Radyofaimasötik Enjeksiyonua. Tc-9m-HMPAO (stabilize olmayan):Hazirlanmasindan sonra iO. ile 30. dakikalararasinda enjeksiyon yapilmali. Epileptiknöbet geçirmekte olan hastalara, hazirlanma-sindan hemen sonra enjeksiyon yapilmasiönemlidir.

b. Tc-99m-HMPAO (stabilize olan):Hazirlanmasindan sonra io. dakika ile 4. saatarasinda enjeksiyon yapilmalidir.c. Tc-99m-Bicisate (ECD): Hazirlanmasindansonra 10. dakika ile 6. saat arasinda enjeksi-yon yapilmalidir.

d. Radyasyon etkisini en aza indirmek içinhastalara, enjeksiyondan sonraki 2 saat içindeidrarlarini yapmalari söylenmelidir.4. Enjeksiyon ile görüntülerne arasi sürea. Tc-99m-HMPAO :

En iyi görüntü kalitesi için enjeksiyondan :::90 dakika sonra görüntülerne yapilmalidir.

Kapucu Ö, Akdemir Ö, Durak H, Kaya G.ç, Kaya M, et ai.

Görüntülerneye enjeksiyondan en erken 40dakika sonra baslanilmalidir.

b. Tc-9m-Bicisate (ECD): En iyi görüntükalitesi için enjeksiyondan ::: 45 dakika sonragörüntülerne yapilmalidir. Görüntülerneyeenjeksiyondan en erken 20 dakika sonra bas-lani lmalidir.

c. . Mümkünse enjeksiyondan sonra 4 saatiçerisinde görüntülerne tamamlanmalidir.Fazla gecikmeden kaçinilmalidir.5. Dozaj:

Eriskinler: 555-1100 MBq (15-30 mCi Tc-99m-HMPAO veya Tc-99m-Bicisate [ECD],tipik olarak HMPAO için 20 veya ECD için30 mCi). Çocuklar: 7,4-11,1 MBqlkg (0,2-0,3 mCilkg). Minimum doz 3-5 mCi olmali-dir.

6. Kalite Kontrolu: Her flakon için enjeksi-yon öncesinde prospektüste yazili yöntemegöre radyokimyasal saf1ik degerlendirmesiyapilmalidir. HMPAO için kisaltilmis tekbasamakli bir teknik kullanilabilir.

Eriskinler için Radyasyon Dozimetresi

*MBq(mCi) basina Çocuklar için Radyasyon Dozimetresi (5 yas)

*MBq(mCi) basina

TurkJ Nucl Med 200/; Va/. lO, (Supp) S-/7

Radyofannasöiik Verilen Aktivile En Yüksek Radyasyon Efektif Doz*

Dozunu Alan Organ*

MBq (mCi) mGy (md) mSv (rem)

Tc-99m HMP AO 555-1110 i.v. 0.034 Böbrekler 0.0093

(15-30) (0.126) (0.034)

Tc-99m ECD 555-1 i LOi.v. 0.073 Mesane Duvari 0.011

(15-30) (0.27) (0.041)

Radyofannasötik Verilen Aktivite En Yüksek Radyasyon Efektif Doz*

Dozunu Alan Organ*

MBq (mCi) mGy (md) mSv (rem)

Tc-99m HMPAO 7.4-1 i.i i.v. 0.14 Tiroid 0.026

(0.2-0.3) (0.52) (0.096)

Tc-99m ECD 7.4-1 i.i i.v. 0.083 Mesane Duvari 0.023

(0.2-0.3) (0.31) (0.085)

Page 4: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

r

Per.fii=yonSPECT Uygu/ama Kilavu=u

E. Görüntülerne:

I. Birden çok detektörlü ve diger özel amaçliSPECT kameralar, tek detektörlü ve genelamaçli ünitelerden genellikle daha iyi sonuçverirler. Ancak uygulamada yeterli dikkatgösterilirse, daha uzun görüntülerne sürele-riyle (toplam 5xi06 sayim veya fazlasi iste-nir) tek detektörlü ünitelerle de yüksek kali-tede görüntüler elde edilebilir.

2. Çalismada en rahat kosuiiari saglamakiçin, hasta çalisma öncesinde idrarini yapma-lidir.

3. Hasta rahat edebilecegi biçimde yerlesti-rilmelidir. Basin konumundaki küçük sap-malar, birçok sistemde islemlerne sirasindadüzeltilebilir. (Eger bas konumundaki sap-malar islemlerne sirasinda düzeltilemeye-cekse, orbitomeatal hattan geçen sanal çizgi-nin yere dik olmasina özen gösterilmelidir.Degisik uyari ve girisimlere bagli bBKAdegisikliklerinin arastirilmasi için yapilançalismalarda, hastanin tekrar yerlestirilme-sinde isik kaynagi ve/veya yatak ölçümlerireferans olarak kullanilmalidir).

4. Görüntülerne sirasinda hareketi en azaindirmek için hastanin basi, hastanin uyu-munu kolaylastiracak biçimde mümkün oldu-gunca sabitlennielidir. Hastanin uyumu ge-reklidir. Eger hasta uyum göstermiyorsa,radyofarmasötigin enjeksiyonundan sonrasedasyon saglanabilir.

5. Hastayi koruyucu önlemler göz önündetutularak, mümkün olan en küçük dönmeyariçapi kullanilmalidir.

6. Yüksek veya ultra-yüksek rezolüsyonlukolimatör kullanilmasi önerilir. Genel amaçlikolimatör uygun degildir. Genel kural e/dekien yüksek rezolüsyon/u kolimatörün kullani/-masidir.

7. Fan-beam veya diger odakli kolIrnatörlerdaha iyi bir rezolüsyon ve yüksek sayim hizisagladiklanndan genellikle paralel deliklikolimatörlere tercih edilirler. Paralel deliklikolimatörler eger yeterli sayim aliniyorsa

Turk J Nucl Med 2001; Vol. 10, (Supp)

Kapucu Ö, Akdemir Ö. Durak H, Kaya G.ç, Kaya M, et aL.

.,

kabul edilebilirler. Slant-hole kolIrnatör kul-lanilabilir.

8. Kameranin genel kalite kontrollerinindüzenli olarak yapilmasi önemlidir.

9, 360 derece görüntülerneyapilmalidir.

LO. 128XI28 görüntü/eme matriks degeriönerilir.

ll. 3 derece veya daha iyi bir açisal örnek-leme kullanilmalidir. Görüntülerne pikselboyutu, rekonstrüksiyon sonrasinda eldeedilen rezolüsyon degerinin l/3-l/2'si kadarolmalidir. Uygun piksel boyutunu elde ede-bilmek için bir zoom özelligi kullanilabilir.

12. Sürekli görüntülerne 'step and shoot'teknigi ile karsilastirildiginda, daha kisa birtoplam görüntülerne süresi ve sistem içIndaha az bir mekanik yipranma saglayabilir.

13. Veri toplanmasinin çoklu ardisik görün-tülerne yoluyla segmentasyonu, kötü nitelik-teki verilerin, örnegin hastanin hareketiniIçeren verilerin çikarilabilmesi olanaginisaglar.

14. Beynin bütünüyle görüntü alani içindeoldugundan emin olunarak, hastanin omuzla-rini görüntü alanindan çikaracak biçimdededektörün pan ve zoom olanaklarini kullan-mak yararli olabilir.

F. Girisimler

1. Aktivasyon çalismalari

a. Motor aktivasyon

Amaç: Birtakim özel islemlerin gerçeklesti-rilmesi ile bölgesel beyin aktivite degisiklik-leri arasindaki iliskiyi, o islem öncesinde vesonrasinda beynin görüntülenmesi yoluylabelirlemek.

Kontrol ve aktivasyon görüntülerneleri bö-lünmüs dozlarla ayni gün içerisinde veya aynidozlarla farkli günlerde gerçeklestirilebilir.Bütün görüntülerne kosullarinin ayni olma-sina özen gösterilmelidir. Motor aktivasyonçalismasi, belirli bir islemi 6 dakika boyuncagerçeklestiren hastaya islemin 2. dakikasinda

S-18

Page 5: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

Perfii=yon SPECT Uygu/ama Kilavu=u

radyofarmasötigin enjekte edilmesi ile ger-çeklestirilir.

b. Farmakolojik aktivasyon

1. WADA testi

Endikasyon: Temporal lobektomi planlanantedaviye dirençli epilepsi hastalarinda, ope-rasyon öncesinde dil ve hafiza islevlerinekatilan beyin bölgesinin degerlendirilmesi.Test, hastanin sözel bir islemi gerçeklestir-mesi sirasinda beynin her iki yariküresineintrakarotid yoldan sodyum amobarbital(Amytal) enjeksiyonu ile yapilir.Amobarbitalin HMPAO ile birlikte enjeksi-yonu, beyinde amobarbitalin dagilimininbelirlenmesini, böylelikle WADA testi so-nuçlarinin daha iyi degerlendirilebilmesinisaglar.

Her iki beyin yariküresine ayri ayri enjeksi-yon gerekebileceginden bölünmüs doz kulla-nimi önerilir. Her enjeksiyon için, 2MBq/kgHMPAO, amobarbital ve SF solüsyonu ile birkarisim hazirlanir.

Asetazolamid (Diamox) veya esdegerikullanilarak vazodilatasyon yapilmasi

Endikasyon: Geçici iskemik ataktaserebrovasküler rezervin degerlendirilmesi,tamamlanmis inme, vasküler anomalilerin(örnegin arteryal-venöz malformasyonlar)degerlendirilmesi ve demansin vasküler ne-denlerinin nöronal nedenlerinden ayrimininyapilmasi. Bilinen serebrovasküler hastaligiolanlarda veya serebrovasküler hastalik açi-sindan kuskulu olgularda, lüks perflizyon gibinedenlere bagli olarak istirahat kan akimininnormalolmasi durumunda, var olan ancakmaskelenmis iskemiyi göstermek.

2.

Kontraendikasyonlar: Bilinen sulfonamidalleIjisi (ciltte döküntü, bronkospazm,anaflaktoid reaksiyon). Migren öyküsü olanhastalarda migreni tetikleyebilir. Akut inme-den sonraki 3 gün içinde kullanimindan ge-nellikle kaçinilir. Hepatik ensefalopati gelis-mesi riski nedeniyle sirozlu hastalar ve kafaiçi basinci artmis hastalarda dikkatle kulla-nilmalidir.

TurkJ Nud Med 200/: Va/. /0, (Supp)

Kapucu Ö, Akdemir Ö. Durak H, Kaya G.ç, Kaya M, et al.

Bölünmüs doz kullanimini, 2 günlü tekrarçalismasini ve dual izotop kullanimini içerençesitli protokoller kullanilmistir. 2 günlütekrar çalismasi teknigi en basitleridir vedolayisiyla tercih edilebilir. Tipik olarak önceasetozolamid etkisinde görüntülerne yapilir.Bu normal ise, bazal çalismaya gerek olma-yabilir. Eger bazal çalisma yapilacaksa,rezidüel aktivitenin temizlenmesi için yeterlisüre (24 saat) geçmesine izin verilinelidir.

Dozaj: Eriskin hasta için yavas i.v. puse bi-çiminde 1000 mg. Çocuklarda 14 mg/kg.Asetazolamid verildikten sonra,radyofarmasötigin enjeksiyonu için 15-20dakika beklenmelidir.

Asetazolamid bir diüretiktir. Hastaya görün-tülerneye baslamadan hemen önce idrariniyapmasi söylenmelidir. Görüntülerne veislemlerne asetazolamid verilmeden yapilançalismada oldugu gibidir. .Yan etkiler: Hafif bas dönmesi, kulak çinla-masi, paresteziler ve nadiren bulanti görüle-bilir. Bunlar genellikle tedavi gerektirmezlerve kendiliginden geçerler. Postural hipotansi-yon olabilir. Bunun için hastalarin bilgilendi-rilinesi gereklidir.

G. Görüntü Islemlerne

1. Bütün çalismalarda 3 boyutlu (x,y,z)filtreleme kullanilmalidir. Bu, projeksiyonverilerine 2 boyutlu önce-filtreleme veyarekonstrüksiyon verilerine 3 boyutlu sonra-filtreleme yapilarak saglanabilir.

2. Genellikle düsük geçisli (örneginButterworth) filtreleme kullanilmalidir.RezolüsyoThkazançli veya uzaysal degisken-lik gösteren filtreler artefakt olusturabilecek-lerinden dikkatle kullanilmalidir.

3. Mümkünse bütün beyin islenlenmeli, ver-teks veya serebellum disarda kalmamalidir.

4. Rekonstrüksiyon en yüksek pikselrezolüsyonunda, 1 piksel kalinliginda, yapil-malidir. Kesitler toplanacaksa, bu mutlakarekonstrüksiyondan ve (eger yapiliyorsa)oblik reoryentasyondan sonra olmalidir.

S-/9

Page 6: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

Perjü::yon SPECT Uygulama Kilavu=u

5. Bütün vakalarda, eger özel bir uygulamaveya durum baska türlüsünü gerektirmiyorsa,atenüasyon düzeltmesi yapilmalidir. Olanakvarsa, biçim konturlamasi yapilmalidir.Konturun yalniz gri cevheri degil, kafatasinida içermesine dikkat edilmelidir. Mümkünse,yüzey konturu her transaksiyel kesit için tektek belirlenmelidir.

6. Transaksiyel verilerin en az 3 ortogonaldüzlemde yeniden formatlanmasi uygundur.Transvers kesitlerin tekrarlanabilir bir anato-mik konuma göre olusturulmasi (örnegin AC-PC çizgisi) ve koronal ile sagital kesitlerinbuna ortogonal olusturulmasi gerekir.Temporal loblarin uzun eksenine paralel birdüzleme göre olusturulan ek kesitler sikliklayararlidir.

H. Degerlendirme Kriterleri

1. Görüntüleri degerlendirirken normal var-yasyonlar gözönünde tutulmalidir. Normalbireyler veya tek bir bireyin degisik zaman-larda alinmis görüntüleri arasinda önemlivaryasyonlar olabilir. Her laboratuar, hastaçalismalarini en iyi biçimde degerlendirebil-

.. rnekiçin,bir normalveritabaniolusturmaliveona aliskin olmalidir.

2. Tomografik kesitler görülmeden önceislenmemis projeksiyon görüntüleri sinematiktarzda gözden geçirilmelidir. Projeksiyonverileri, hasta hareketinin varligi ve derecesi,hedeflzemin orani ve olasi artefaktlar içindegerlendirilmelidir. Projeksiyon verilerininsinogram biçiminde kontrolü yararli olabilir.

3. Interaktif kontrast ve renk ayarini, zeminaktivite çikartilmasini sagladigi için görün-tülerin bilgisayar ekranindan izlenmesi, filmveya kagit baskisi formlarindan izlenmesinetercih edilmelidir.

4. Kontrast ayarinin ve zemin aktivite çikar-tilmasinin derecesine dikkat edilmelidir.Süreklilik göstermeyen renk skalalari, bekle-nen gri cevher aktivitesi araliginda ani renkdegisiklikleri yaparak yaniltici olabilirler.Esik ayari yapilacaksa, görüntülernede kul1a-nilan araçlar ve özel radyofarmasötikler içinolusturulmus bir normal veritabani bilgisine

TurkJ Nucl Med 2001; Vol. lO, (Supp)

.

Kapucu Ö. Akdemir Ö, Durak H, Kaya G.ç, Kaya M, et al.

dayandirilarak yapilmalidir. Eger uygun ol-mayan biçimde esik ayari yapilirsa artefaktlarolusturulabilir.

5. 3-boyutlu canlandirmalar, hastalikla ilgilibiçimin ayirt edilmesinde yararli olabilir.

6. Görüntüler, konuyla ilgili yapisal bilgi(BT/MRG) göz önünde bulundurularak de-gerlendirilmelidir. Perfüzyon bozukluklarininuzanimiarinin altta yatan morfolojikdefektlerle karsilastirilmasina (örneginiskemik penumbra ile enfarkt) ve atrofi ilekismi hacim etkilerinin olasi sonuçlarina özeldikkat gösterilmelidir.

7. Epilepsi degerlendirilmesi: Epilepsi hasta-larinda görüntüler, ilgili EEG verileri veklinik gözlemlerle iliskilendirilmelidir. Has-tada gözlenen epileptik aktiviteye veya elekt-riksel epileptik aktiviteye (EEG) göre enjek-siyonun yapilma zamani bilinmelidir. Enjek-siyonun, nöbet basladiktan sonra tam olarakne zaman yapildigina bagli olarak, sintigrafikgörünüm ve epileptik odagin yayilimi drama-tik biçimde degisebilir. Hastanin uygun bi-çimde degerlendirilebilmesi için iktal veinteriktal çalisma bulgulari karsilastirilmali-dir.

1.Rapor Hazirlama

.-

Çalisma raporlarinda, defektIerin dagilim veciddiyeti, bunlarin morfolojik ve klinik bo-zukluklarla iliskileri, eger konuyla ilgili iseayirici tani ve/veya bozukluklarin önemianlatilmalidir. Birçok hastanin, spesifik birhastaliga veya nedene baglanamayacak spesi-fik olmayan perfüzyon paternleri ile karsi-miza çiktigi hatirlanmalidir. Görüntülerle,davranissal/nörolojik bozukluklar arasinda,nedensellik ve etkilesim iliskilerinin varliginibildirmekten kaçinmaya özen gösterilmelidir.

Her klinik rapor su bilgileri içermelidir:

1. Çalismanin endikasyonu (kisa özet).

2. GörüntüIemenin teknik kalitesinin deger-lendirilmesi (iyi, yeterli, kötü; varsa hastahareketi, her zaman kul1anilan laboratuarprotokolünden sapmalar vb.).

S-20

Page 7: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri

Per./ii=yon SPECT Uygulama Kilavu=u

3. Abnonnalitelerin tanimlanmasi (abnonnaliçin tanim kriterlerini içerecek biçimde; örne-gin görsel degerlendinne kriterleri, ilgi alani,laboratuar veritabani ile karsilastinna, refe-rans yazilar vb.).

4. Degerlendinne ve sonuç:

.

a. Genel kabul gönnüs ve dikkatle gözdengeçirilmis hastaliga spesifik patemlere daya-nilarak bütün olasi tanilar yazilmalidir. Bu türkriterlere dayandirilmayan her türlü ifadenin,yorum oldugu açikça belirtilmelidir.

b. Klinik öykü, ilgili komorbid durumlar,ilaçlar ve diger tanisal çalismalar isiginda(BT, MRG, EEG) görüntü degerlendinnesi-nin nitelendinnesi yapilmalidir. Alternatifolarak, eger ilgili klinik veriler yoksa talepedilen ayirici tani için sinirliliklardan bahse-dilmeli ve gerekli görülen ek testler öneril-melidir.

c. Eger kullanilan enstrümanlar ve/veyayöntem, tipik olarak kullanilandan (örneginbu kilavuzda belirtilenlerden) belirgin ölçüdefarkli ise, bu farkliliklar raporda açikliklabelirtilmelidir. Çalisma ile ilgili her türlüsinirli lik tanimlanmalidir.

d. Eger çalisma genel kabul gönnüs ölçütleredayanilarak degerlendirilemiyorsa, klinikrapor asagidakilere benzer bir veya daha fazlaifade içerebilir:

i. Tanimlanan perfiizyon defektleri,arastirilan hastalikla iliskili degildir.

TurkJ Nucl Med 2001; Vol. LO. (Supp)

Kapucu Ö. Akdemir Ö, Durak H. Kaya G. ç, Kaya M, et aL.

ii. Tanimlanan perfiizyon defektleri,bilinen spesifik hastalik paternlerine uyma-maktadir." :

iii. (Anatomik bölgede) izlenenaktivite tutulumunda azalma veya artma,yetersiz rezolüsyon veya istatiksel varyas-yonla iliskili bir artefakt olarak degerlendiri-lebilir.

J. Hata Kaynaklan

1. Radyofarmasötigin enjeksiyonu yapilirkensedasyon yapici ilaçlarin varligiradyofannasötigin dagilimini degistirebilir.Eger sedasyon mutlaka gerekiyorsa, mümkünoldugunca, radyofannasötigin enjeksiyonun-dan 5 dakika sonra yapilmalidir. Sedasyonyapildiginda, sedatif maddenin tipi ve dozu,radyofannasötigin enjeksiyonuna göre nezaman verildigi not edilmelidir.

2. Görüntülerne sirasinda hastanin hareketetmesi görüntülerde bulaniklasmaya veartefaktlara neden olabilir.

Açikliga Kavusmamis KonularA. Nonnal veritabani.

B. Kantifikasyon teknikleri (Atenüasyon vesaçilim düzeltmeleri, esik ayan, filtreleme,iteratif rekonstrüksiyon).

C. MRG ve BT ile koregistrasyon teknikleri.

S-21

Page 8: Tc-99m Radyofarmasötikleri ile Beyin Perfüzyon SPECT Uygulama … · 2019-02-03 · NÜKLEER TIP TURKISH JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE Uygulama Kilavuzu/Guideline Tc-99m Radyofarmasötikleri