Tartim Ve Arizalar

T.C.MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEKETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMESPROJES)

MZK ALETLERYAPIMI

TARTIM VE ARIZALAR

ANKARA 2007

Milli Eitim Bakanltarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269saylKararile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul veKurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192dala ait ereve retim programlarnda amalanan meslekiyeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retimmateryalleridir (Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireyselrenmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarakhazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki veTeknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmayabalanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalananyeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasndagelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiiklikler Bakanlktailgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendinemesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internetzerinden ulalabilir.

Baslmmodller, eitim kurumlarnda rencilere cretsizolarak datlr.

Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cretkarlnda satlamaz.

iAIKLAMALAR ....................................................................................................................iiRENME FAALYET 1 ...................................................................................................31. TARTIM KALIPLARI.........................................................................................................3

1.1. Drt Onaltlktan Oluan Tartm Kalbve Tezene Vuruu ..........................................31.2. Sekizlik ve Onaltlktan Oluan Tartm Kalbve Tezene Vuruu................................61.3. Senkoplu Tartm Kalbve Tezene Vuruu................................................................. 101.4. NoktalSekizlik ve Onaltlk Tartm Kalplarve Tezene Vuruu.............................. 13UYGULAMA FAALYETLER....................................................................................... 18LME VE DEERLENDRME ....................................................................................19

RENME FAALYET 2 ................................................................................................. 222. HALK EZGLERVE ARIZALI SESLER ....................................................................... 22

2.1. Si Bemol Sesinin Balamadaki Yeri........................................................................... 222.1.1. Drt Parman Kullanm....................................................................................22

2.2. Si Bemol ve Si Bemol 2 Sesinin Balamadaki Yeri ................................................... 272.3. Mi Bemol ve Mi Bemol 2 Sesinin Balamadaki Yeri ................................................322.4. Fa (#) Sesinin Balamadaki Yeri ................................................................................352.5. Do (#) Sesinin Balamadaki Yeri ............................................................................... 39UYGULAMA FAALYETLER....................................................................................... 42LME VE DEERLENDRME ....................................................................................43

MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 45CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................46NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 48KAYNAKA .........................................................................................................................49

NDEKLER

ii

AIKLAMALARKOD 212MGS033ALAN Mzik Aletleri YapmDAL/MESLEK MzraplHalk Mzii EnstrmanlarYapm DalMODLN ADI Tartm ve ArzalarMODLN TANIMI Balamada tartm ve arzalar ile ilgili bilgi ve becerilerin

kazandrldrenme materyalidir.

SRE 40/24N KOUL Tutuve bozuk dzen modln baarmolmak.

YETERLK Tartm ve arzalalmak.

MODLN AMACI

Genel AmaGerekli ortam ve donanm salandnda balamaytekniine uygun olarak tartm ve arzalalabileceksiniz.

Amalar Tartm kalplaryla alabileceksiniz. Halk ezgileri ve arzalsesleri alabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Akustik zellikli snf ortam.Donanm: Mzik kitap ve kataloglar, ses kayt cihazlar.

LME VEDEERLENDRME

Her faaliyet sonrasnda o faaliyet ile ilgili deerlendirmesorularile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmenmodl sonunda size lme arac(uygulama, soru-cevap)uygulayarak modl uygulamalarile kazandnz bilgi vebecerileri lerek deerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1GR

Sevgili renci,

Gemii binlerce yl ncesine kadar dayanan ve olduka zengin bir birikimi olan TrkMzii konusunda ok nemli almalar yaplmakta birlikte, zellikle konunun eitimi ileilgili yaplan almalara yeterli olduu sylenemez. nk Trk Mzii, Batmziikarsnda hep geride kalmtr.

Kendi alanmzla ilgili ok ge kalan admlardan birini atma adna; Anadolu Trk halkmziinin en yaygn sazlarndan olan balamann, aa uygun ve sistemli bir ekildeeitimin verilebilmesi iin bu modl hazrladk. Bu kitapkta konular basitten zora dorubelirli bir zel sra takip edilerek verilmitir. Bu nedenle siz sevgili rencilerimize yararlolacanumuyoruz.

GR

3RENME FAALYET 1Bu faaliyet sonunda, uygun ortam ve donanm salandnda balamaytartm

kalplaryla standartlara uyarak alabileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalarunlardr: Ka eit tartm kalbvardr, aratrnz. Senkoplu tartm kalbne demektir, reniniz.

1. TARTIM KALIPLARI1.1. Drt Onaltlktan Oluan Tartm Kalbve Tezene Vuruu

RENME FAALYET 1

ARATIRMA

AMA

61.2. Sekizlik ve Onaltlktan Oluan Tartm Kalbve Tezene Vuruu

10

1.3. Senkoplu Tartm Kalbve Tezene Vuruu

13

1.4. NoktalSekizlik ve Onaltlk Tartm Kalplarve Tezene Vuruu

18

UYGULAMA FAALYETLER

lem Basamaklar neriler Grdnz usullere gre 2/4'lk 2

adet l yaznz. Nota yazm kurallarna riayet ediniz. Sol eliniz ile sesleri doru ve temiz

basnz. Aadaki 108 ve 109 nu.llleri

usullerine gre okuyunuz. Saelinizin alt eie doru fazla

gitmemesine dikkat ediniz.lk defa duyduunuz bir ezgiyi

dinleyerek deifre ediniz. Alttan ektiiniz ve stten vurarak

kardnz seslerin dengeli olmasnadikkat ediniz.

Mevcut egzersizleri parmaknumaralarna riayet ederek alnz.

Tartm ve tezene vurularnn doruluunadikkat ediniz.

UYGULAMA FAALYETLER

19

LME VE DEERLENDRME

A. Objektif Testler (lme Sorular)

Doru YanlTipi Sorular

Aadaki sorularn cevaplarndoru ve yanlolarak veriniz.

Sorularn sonundaki yerlere cevaplarnzD veya Yeklinde iaretleyiniz.

SoruNu. Sorular Doru Yanl

1 Nokta, her zaman notann satarafna konur.

2 Nokta, nne geldii sesi mevcut deerinin iki katorannda uzatr.

3 Tel numarasyukar, parmak numarasaaya yazlr.

4 Senkop gl zamanla zayf zamann yer deitirmesidir.

B. Performans Sorular

Aadaki sorularcevaplaynz.

1. Aadaki ller ka kalktr?2. Aadaki eksik motifleri tamamlaynz.

LME VE DEERLENDRME

20

Deerlendirme

Cevaplarnzcevap anahtarile karlatrnz. Doru cevap saynzbelirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiinizkonularla ilgili faaliyete geri dnerek inceleyiniz.

Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

21

C. UygulamalTest

Yaptnz uygulamaykontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatalgrdnz davranlartamamlama yoluna gidiniz.

Kontrol Listesi

Deerlendirme ltleri Evet Hayr1 Grdnz usullere gre 2/4'lk 2 adet l yazdnz m?2 lk defa duyduunuz bir ezgiyi dinleyerek deifre ettiniz mi?

3 Mevcut egzersizleri parmak numaralarna riayet ederekaldnz m?

4 Nota yazm kurallarna uydunuz mu?

5 kardnz seslere doru ve temiz bastnz m?6 Tartm ve tezene vurularnn doruluuna dikkat ettiniz mi?

Deerlendirme

Yaptnz deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnzbir daha gzdengeiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksiklikleriniziaratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarnzn tamamEvet ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

22

RENME FAALYET 2

Bu faaliyet sonunda uygun ortam ve donanm salandnda tekniine uygun olarakhalk ezgileri ve arzalsesleri alabileceksiniz.

Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalarunlardr: Arzalses neye denir, ka tane vardr, aratrnz. Si bemol sesinin balamadaki yerini gsteriniz. Mi bemol sesinin balamadaki yerini gsteriniz. Fa sesinin balamadaki yerini gsteriniz. Do sesinin balamadaki yerini gsteriniz.

2. HALK EZGLERVE ARIZALI SESLER2.1. Si Bemol Sesinin Balamadaki Yeri

2.1.1. Drt Parman Kullanm

RENME FAALYET 2

ARATIRMA

AMA

27

2.2. Si Bemol ve Si Bemol 2 Sesinin Balamadaki Yeri

32

2.3. Mi Bemol ve Mi Bemol 2 Sesinin Balamadaki Yeri

35

2.4. Fa (#) Sesinin Balamadaki Yeri

39

2.5. Do (#) Sesinin Balamadaki Yeri

42

UYGULAMA FAALYETLER

lem Basamaklar neriler

Si bemol ikinin yerini bulup I.parmanzla basnz.

Oktavnalnz.

Mi bemol ikinin yerini bulupbasnz.

Fa diyez sesinin balamadakiyerini bulup alnz.

Do diyez sesinin balamadakiyerini bulup alnz.

Saeli ile yine mevcutegzersizleri, kalplarmotifler iinbelirlenen tezene vuruynlerineriayet ederek alnz.

I. parmaSi'ye basarak alnzsonra, oktav sesini duyup Si'yialm olarak uygulaynz.

Her kalbn ezene vuruynnn farklolduunu biliniz.

Sol eliniz ile sesleri doru ve temizbasmaya dikkat ediniz.

Saelinizin alt eie fazla gitmemesinedikkat ediniz.

Alttan ektiiniz ve stten vurarakkardnz seslerin birbirine eitiddette olmasna dikkat ediniz.

UYGULAMA FAALYETLER

43

LME VE DEERLENDRME

A. Performans Testi

Aadaki sorularcevaplaynz.

SoruNu. Sorular D Y

1 Bemol b'nin fonksiyonu nedir?

2 Diyez # 'in fonksiyonu nedir?

3 158, 160, 161 numaraletdleri deifre ediniz.

4157 numaralarnotayokuyunuz ve arzalolarak alnz,belirtilen arzayuygulaynz.

5 Solfej nedir?

Deerlendirme

Cevaplarnzcevap anahtarile karlatrnz. Doru cevap saynzbelirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiinizkonularla ilgili faaliyete geri dnerek inceleyiniz.

Tm sorulara doru cevap verdiyseniz bir sonaraki faaliyete geiniz.

LME VE DEERLENDRME

44

B. UygulamalTest

Yaptnz uygulamaykontrol listesine gre deerlendirerek eksik veya hatalgrdnz davranlartamamlama yoluna gidiniz.

Kontrol Listesi

SoruNu. Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1 Balamada Si bemol ikinin yerinibulup I. parmanzlabastnz m?

2 Mi bemol ikinin yerini bulup aldnz m?3 Fa diyez sesinin balamadaki yerini bulup aldnz m?

4 Do diyez sesinin balamadaki yerini bulup aldnz m?

Deerlendirme

Yaptnz deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnzbir daha gzdengeiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Eksiklikleriniziaratrarak ya da retmeninizden yardm alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarnzn tamamEvet ise modl deerlendirmeye geiniz.

45

MODL DEERLENDRMEYeterlilik lme

Modl ile kazandnz yeterlii aadaki ltlere gre deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr

Nota ve solfej bilgisine sahibim, notalar deerlerine ve srlerinegre okuyabiliyorum.

Balamada perde yerlerini rendim.

Si, mi, fa ve do seslerinin balama zerinde arzalhllerini alyorve okuyabiliyorum.

Sen koplu tartmalabiliyorum.

lk defa duyduum bir ezgiyi dinleyerek deifre edebiliyorum.

Tezene vuruynlerini ve tartm kalplarnrendim.

Deerlendirme

Yaplan deerlendirme sonunda Hayr cevaplarnzbir daha gzden geiriniz,kendinizi yeterli grmyorsanz modl tekrar ediniz.

Cevaplarnzn tamamEvet ise modl tamamladnz, tebrik ederiz. Takldnzyerleri retmeninizle gzden geiriniz.

MODL DEERLENDRME

46

CEVAP ANAHTARLARI

renme Faaliyeti 1in Cevap Anahtar

A. Objektif Testler

1 D2 Y3 D4 D

B. Performans SorularCevaplar1.

CEVAP ANAHTARLARI

47

2.

renme Faaliyeti 2nin Cevap Anahtar

A. Performans Testi Cevap Anahtar

1 Bemol b sesi yarm ses pestletirilir.2 Diyez # sesi yarm ses tizletirir.

3 158, 160, 161 numaraletdler balama ilealnacaktr.4 157 numaralnota arzalolarak alnacaktr.

5Solfej notalardeer ve srelerine greokunacaktr.

Cevaplarnzcevap anahtarlarile karlatrarak kendinizi deerlendiriniz.

48

NERLEN KAYNAKLAR Kemal Kaplann Balama Dzeni Metodu I. ve II. kitaplarndan

yararlanabilirsiniz.

NERLEN KAYNAKLAR

49

KAYNAKA

YNAKA

AIN Cafer, Enstrman Bilimi (Organoloji), Yenidoan Basmevi Ltd.ti.,stanbul, 1994. AKDOU Onur, Ud Metodu, niversiteliler Ofset,zmir, 2000. ALTU Nevzat, UygulamalTemel Balama Eitimi, Anadolu Matbaas,

zmir,1993. ATALAY M. Aydn, Yaar Kema ALM, Pozisyonlarla Uzun Sap

Balama Metodu-1, Aktel Basm Yayn,stanbul,2004. ATAMAN Sadi Yaver, Anadolu Halk SazlarYerli Musikiciler ve Halk

Musiki Karekterleri, Burhaneddin Matbaas,stanbul, 1938. ATAMAN Sadi Yaver, Balamaclk ve Balama Gelenei, Musiki Mecmuas

Aylk Mzikoloji Dergisi, No:255, Yrk Matbaas,stanbul, 1970. BRDOAN Nejat, Notalaryla Trklerimiz, zgr Yayn Datm, stanbul,

1988. CAN mer, Keman retim Klavuzu II. DEMRSPAHCemil; Trk Halk Oyunlar, Trkiye BankasKltr

Yaynlar: 148, Ankara, 1975. DKCMehmet, Anadolu'da Trkler ve Anadolu'ya Trk Gleri, Burak

Yaynevi,stanbul, 1998. EKCSava; Balama in Etdler ve Tezene almalar, Gaziantep

niversitesi Basmevi, Gaziantep, 2000. EKCSava, "Balama Metodu almalarnda Yaplan Yanllklar ve

zm nerileri" Mzikte 2000 Sempozyumu, s.88, Kltr BakanlYaynlar:2575, Yaymlar Dairesi BakanlSanat-Mzik Eserleri Dizisi:310-11, Nehir Matbaaclk, Ankara,2001. EKCSava, Ramazan Gngr ve Telli Kopuzu, Kltr Bakanl

HAGEM Yaynlar:188, Halk Mzii ve OyunlarDizisi:10, Frapan Yay. Ltd.ti., Ankara,1993. ELDAR Mansurov, Azerbaycan Eski l Havalar, Ik Neriyat, Bak,1990. FARMER Henry. George, (eviri: Dr. M. lhami GKEN), On Yedinci

Yzylda Trk alglar, Kltr Bakanl Yaynlar:2297, HAGEMYaynlar:282, Halk Mzii ve OyunlarDizisi:20, Ankara, 1999.

KAYNAKA

Tartim Ve Arizalar

Documents

Transcript of Tartim Ve Arizalar