Tarihin Faydalandığı Bilim Dalları

Coğrafya

Her tarihi olay belli bir coğrafi mekanda

meydana gelir .Tarihi olayların oluşumu

esnasında iklim,yeryüzü şekiller,ekonomik

faaliyetler konum vb. coğrafi faktörler etkili

olabilmektedir.Bu faktörlerin bilinmesi tarihi

olayın tüm yönlerinin aydınlatılmasına büyük

ölçüde katkı sağlamaktadır.

Arkeoloji(Kazı Bilimi)

Toprak veya su altında kalmış eski insan

topluluklarına ait tarihi kalıntılar ve eserleri

kazı yaparak ortaya çıkaran ve inceleyen

bilimdir.Arkeoloji özellikle tarih öncesi

döneme ait araştırmalarda tarih biliminin en

önemli yardımcısıdır.

Antropoloji(İnsan Bilimi)

İnsan ırklarını fiziksel açıdan inceleyen bilim

dalıdır.İnsanlık tarihinin en eski dönemlerinin

aydınlatılmasında tarihe yardımcı

olur.Antropolojinin bir dalı olan sosyal

antropoloji ise toplumların kültürel gelişmeleri

üzerinde durur.

Etnografya(Kültür Bilimi)

Toplumların kültürel özelliklerini (örf,adet ve

geleneklerini) inceleyen bilim

dalıdır.Etnografyanın ortaya çıkardığı

bulgular özellikle yazılı kaynakların yetersiz

kaldığı dönemlerin aydınlatılmasında önemli

yararlar sağlar.

Hukuk

Bir toplumda insanların birbirleriyle ve

devletle ilişkilerini düzenleyen kurallara

hukuk denir.Bir topluma ait hukuk kurallarıyla

o toplumun iktisadi , siyasi ,kültürel yapısıyla

ilgili bilgiler elde edilebilir.

Kronoloji

Kronoloji, tarihi olayların zamanının belirlenmesinde

ve sıralanmasında tarihe yardımcı olur.Zamanı tespit

edilemeyen olayların doğru olarak değerlendirilmesi

mümküm olmayacaktır.Kronoloji bilimi belli bir sistem

içinde zamanın bölümlere ayrılmasını sağlayarak

tarihi olayları sıralamaktadır.Dolayısıyla tarihi

gelişmelerin birbiri üzerindeki etkilerinin ortaya

konulmasına (olaylar arasında neden-sonuç ilişkileri

kurulmasına) yardımcı olmaktadır.

Edebiyat

Duygu ve düşünceleri söz veya yazı ile etkili

bir biçimde anlatma sanatıdır.Tarih boyunca

meydana gelmiş olaylar edebiyata konu

olmuş , bu olayların günümüze kadar

aktarılmasında edebiyat önemli rol

oynamıştır.

Felsefe

Felsefe doğru ve bilinçli düşünmeyi belirtiler

arasındaki genel bağları kurmayı öğreten

dünya görüşlerinin kavranmasına imkan

hazırlayan bir bilim dalıdır.Tarihi düşünüş ve

münasebetleri gösteren kolu ise Tarih

Felsefesidir.Olayların doğru tahlili ancak o

devrin felsefesini bilinmesiyle mümkün olur.

Paleografi(Yazı Bilimi)

Paleografi eski yazıları okuma bilimidir.Tarih araştırmalarında bir toplumun dilini bilmek kadar kullandığı yazıyı da bilmek gerekir.Mezopotamya tarihi için çivi yazısının,Mısır tarihi için hiyerogliflerin(resim yazısı), Orta Asya Türk tarihi için Kök Türk , Uygur ve Çin alfabelerinin ,İslam tarihi için Arap alfabesinin ,Avrupa tarihi için Latin alfabesinin bilinmesi gerekir.

Epigrafi(Yazıtlar Bilimi)

Epigrafi anıtlar üzerindeki kitabeleri ve

yazıları inceleyen bilim dalıdır.Filoloji ve

paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde

çalışır.Anıtlar üzerindeki kitabeler ait olduğu

dönem hakkında önemli bilgiler verir.Örneğin

Kök Türkler zamanında oluşturulan Orhun

Kitabelerinde devletin siyasi,sosyal yapısı

hakkında birtakım bilgi verilmiştir.

Sosyoloji(Toplum Bilimi)

Sosyoloji toplumdaki sosyal kanunları ortaya

koyar.Tarih ise geçmişteki olayları bu

kanunları göz önünde bulundurarak

inceler.Tarih araştırmalarında doğru

sonuçlara varabilmesi için sosyoloji

kanunlarının bilinmesine ihtiyaç vardır.

Filoloji(Dil Bilimi)

Geçmişte veya günümüzde var olan dilleri

inceler.Diller arasındaki bağları ve sözcük

alış verişlerini araştırarak , toplumların

kültürel alandaki gelişmişliklerini ve değişil

kültürler arasındaki ilişkileri aydınlatır.

Diplomatik(Belgeler Bilimi)

Devletler arasında yazışmaları inceleyen

bilim dalıdır.Tarihsiz belgelerin

tarihlendirilmesi ,sahte belgelerin

gerçeklerinden ayrılması gibi konular

diplomatik biliminin kapsamına girer.

Nümizmatik(Para Bilimi)

Nümizmatik eski paraları inceler.Bu paraların

ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi

edinilmesinde tarih bilimine yardımcı

olur.Para üzerinde yer alan bazı yazılar

devlet , hükümdar , devletin mali gücü gibi

konularda tarihçiye önemli ipuçları verebilir.

İstatistik

Belirli bir amaç için veri toplama,tablo ve

grafiklerle özetleme, sonuçları yorumlama,

özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma ilkelerini

kapsayan bir bilimdir. İstatistiksel veriler ,

tarihi olayların değerlendirilmesinde önemli

bir yere sahiptir.

Ekoloji

Canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen ve doğanın korunmasına yönelik çalışmalar yapan bir bilim dalıdır.

İnsanın üretim ve tüketim faaliyetlerinin doğanın dengesini bozması bu bilimin doğmasına neden olmuştur.Doğal dengedeki bu bozulma da insan yaşamı , olayların oluşumu ve tarihin akışını önemli bir şekilde etkilemiştir.

Kimya

Karbon 14 metodu ile tarihi buluntuların

madde yapısını inceleyerek ait oldukları

zamanı belirler.Bu sayede uygarlık gelişimi

daha iyi anlaşılır.Aynı zamanda belgelerin

yada bulguların kimyasal özellikleri (kağıdın

cinsi,kullanılan mürekkep,boyalar)

incelenerek orijinal olup olmadığı hakkında

değerlendirilmelerde bulunulur.

Sanat Tarihi

Sanat tarihi kısmen arkeolojinin de metotlarını

kullanarak son zamanlarda gelişme göstermiş bir

bilim dalıdır.Sanat tarihi bir sanat eserinin sanatçısını

ve sanatsal değerini,toplumun sanata karşı bakış

açısını belirlemeye çalışır.Ayrıca toplumların kültür

seviyelerinin,medeniyete katkılarının tespiti ve o

toplumdaki sanatın geliştiği ortamın ayrıntılarıyla

bilinmesi aşamasında tarih bilimine yardımcı olur.

Heraldik

Heraldik armaları inceleyen bilim

dalıdır.Armalarda tarihin aydınlatılmasında

önemli rol oynadığı için heraldik, tarihin

faydalandığı bilim dallarından biri olarak

kabul edilmektedir.