štambilj projektanta štambilj revidenta

1

INVESTITOR: UNDP

OBJEKAT: Adaptacija postojećeg objekta za potrebe dnevnog centra za mlade sa smetnjama u razvoju LOKACIJA: KP 1572/1, 1572/2, 1572/3 K.O. Duklo, Opština Nikšić

VRSTA TEHNIČKE GLAVNI PROJEKAT DOKUMENTACIJE: ELEKTROINSTALACIJA JAKE STRUJE PROJEKTANT: RAMEL doo, NIKŠIĆ ODGOVORNO LICE: Radulović Marinko ODGOVORNI PROJEKTANT: Jaredić Igor dipl.ing.el.

štambilj projektanta štambilj revidenta

štambilj organa nadležnog za izvođenje građevinske dozvole

2

SADRŽAJ:

A. OPŠTA DOKUMENTACIJA ................................................................................................................................ 3 A.1. Potvrda o registraciji projektne organizacvije ......................................................................................4 A.2. Rešenje o imenovanju odgovornog projektanta ..................................................................................6 A.3. Izjava odgovornog projektanta ............................................................................................................7 A.4. Licenca za projektovanje projektne organizacije .................................................................................8 A.5. Licenca za projektovanje odgovornog projektanta ..............................................................................9 A.6. Potvrda o članstvu u komori odgovornog projektanta .......................................................................10 A.7. Polisa osiguranja od odgovornosti ....................................................................................................11 A.8. Projektni zadatak...............................................................................................................................12

I OPŠTI DIO..................... ...................................................................................................................................... 13

1.1. Uvod.................................................................................................................................................. 13 1.2. Popis primijenjenih tehničkih propisa i standarda............................................................................. 13

II TEHNIČKI OPIS ................................................................................................................................................. 17 2.1. Tehnički izvještaj ...............................................................................................................................17 2.2. Razvodne table i napojni vodovi .......................................................................................................18 2.3. Električne instalacije rasvjete ............................................................................................................18 2.4. Električna instalacija opšte potrošnje ................................................................................................18 2.5. Instalacija nužnog i pomoćnog osvetljenja ......................................................................................19 2.6. Termotehničke instalacije..................................................................................................................19 2.7. Instalacije izjednačenja potencijala i zaštita od opasnog napona dodira .........................................19

III TEHNIČKI PRORAČUNI ................................................................................................................................... 19 3.1. Bilans opterećenja.............................................................................................................................20 3.2. Izbor vodova na trajno dopuštene struje ...........................................................................................20 3.3. Provjera dimenzionisanja kabla u odnosu na pad napona ................................................................21

IV PRIKAZ PRIMIJENJENIH TEHNIČKIH REŠENJA ZAŠTITE NA RADU ........................................................... 24 V PRIKAZ PRIMIJENJENIH TEHNIČKIH REŠENJA ZAŠTITE OD POŽARA ....................................................... 27 VI PREDMER I PREDRAČUN RADOVA NA IZVODJENJU ELEKTROINSTALACIJA JAKE STRUJE ............... 28 VII GRAFIČKA DOKUMENTACIJA ....................................................................................................................... 35

7.1. Osnova prizemlja – opšta potrošnja ..................................................................................................36 7.2. Osnova prizemlja - rasvjeta...............................................................................................................37 7.3. Jednopolan šema RT ........................................................................................................................38

3

A. OPŠTA DOKUMENTACIJA

6

Na osnovu odredbi Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata („Sl. list Сrnе Gore", br. 51/2008.) , izmjenama I dopunama Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata („Sl. list Сrnе Gore", br. 40/10,34/11,47/11,35/13,39/13 ) I statuta firme RAMEL d.o.o donosim sledeće

`

RJEŠENJE O IMENOVANJU ODGOVORNOG PROJEKTANTA

Za odgovornog projektanta Glavnog projekta :

OBJEKAT: Adaptacija postojećeg objekta za potrebe dnevnog centra za mlade sa smetnjama u razvoju

FAZA : ELEKTROINSTALACIJE JAKE STRUJE a za potrebe investiora: UNDP imenuje se:

Jaredić Igor dipl.ing.el.

lmenovani projektant је u obavezi da projekat uradi po pravilima struke, a u skladu sa važećim tehničkim propisima, standardima i preporukama.

Obrazloženje:

lmenovani projektant је u stalnom radnom odnosu u firmi RAMEL d.o.o. Nikšić, posjeduje licencu za projektovanje izdatu od strane Inžinjerske komore Crne Gore, čime ispunjava Zakonom propisane uslove za izrаdu investiciono-tehničke dokumentacije u svojstvu odgovornog projektanta.

Direktor: Radulović Marinko

_____________________________

7

IZJAVA ODGOVORNOG PROJEKTANTA DA JE TEHNIČKA DOKUMENTACIJA IZRAĐENA U

SKLADU SA VAŽEĆIM PROPISIMA

OBJEKAT Adaptacija postojećeg objekta za potrebe dnevnog centa za mlade sa smetnjama u razvoju

LOKACIJA

1902/3 i 1901/7 K.P 1572/1, 1572/3, 1572/2 K.O. Duklo, Opština Nikšić/7 KO Kličevo, Nikšić 902/3 i 1901/7 KO Kličevo, Nikšić

VRSTA I DIO TEHNIČKE DOKUMENTACIJE

GLAVNI PROJEKAT ELEKTROINSTALACIJA JAKE STRUJE

ODGOVORNI PROJEKTANT

Jaredić Igor dipl.ing.el.

IZJAVLJUJEM,

da je ovaj projekat urađen u skladu sa: - Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekta i podzakonskim aktima donešenim na

osnovu navedenog zakona; - Posebnim propisima koji direktno ili na drugi način utiču na osnovne zahtjeve za objekte; - Pravilima struke i - Urbanističko-tehničkim uslovima

(potpis odgovornog projektanta)

Nikšić , Novemar 2016 god. (mjesto i datum) (potpis odgovornog lica)

12

PROJEKTNI ZADATAK ZA IZRADU GLAVNOG PROJEKTA INSTALACIJE JAKE STRUJE OBJEKAT: Adaptacija postojećeg objekta za potrebe dnevnog centra za mlade sa smetnjama u razvoju MJESTO GRADNJE: K.O. Duklo, Nikšić INVESTITOR: UNDP TEHNIČKI PODACI: Projekat električnih instalacija treba da sadrži električne instalacije potrebne za opštu namjenu objekta. Kako se projektovani prostor nalazi u okviru zgrade koja je priključena na elektodistributivnu mrežu to se ovim projektom neće obrađivati dio koji se odnosi od TS-a do GMRO. Projektnom dokumentacijom električnih instalacija obuhvatiti:

• Razvodnu tablu U poslovnom prostoru predvidjeti jedan razvodni ormar , sa jednog RO će se napajati objekat koji je predviđen za dnevni centar.

• Instalacija opšte potrošnje: Za potrebe opšte potrošnje prema namjeni prostora i rasporedu opreme i radnih stolova predvidjeti potreban broj monofaznih priključnica koje se montiraju na zid. Radi sigurnosti u prostorijama za boravak djece utičnice se montiraju na visini od 1.9m.

• Instalacija el.osvjetljenja: U svim prostorijama predvidjeti odgovarajuću instalaciju osvjetljenja prilagođenu namjeni i uslovima montaže.

Investitor:

13

I OPŠTI DIO

1.1. Uvod

Predmet ovog projekta je tehničko rešenje elektroenergetskih instalacija objekta koji se nalazi u K.O. Duklo, Nikšić. Predmet obrade je adaptacija postojećeg objekta za potrebe mladih sa smetnjama u razvoju. Napajanje dijela objekta vrši se sa razvodnog ormara (RO) koja se nalazi u Rack sobi. Mašinske instalacije za grijanje/hlađenje, odimljavanje i ventilaciju, obrađene su posebnom projektnom dokumentacijom , dok će se u ovom projektu predvidjeti samo odgovarajuće električne instalacije za napajanje pojedinih elemenata ovih instalacija kao što su spoljne klima jedinice. Projekat električnih instalacija urađen je na osnovu arhitektonsko-građevinskih podloga a sadrži sve potrebne električne instalacije zadane projektnim zadatkom. Projekat će obuhvatiti sledeće instalacije:

- instalacije osvjetljenja, - instalacije priključnica i opštih i tehnoloških potrošača, - instalacije izjednačenje potencijala.

1.2. Popis primijenjenih tehničkih propisa i standarda Prilikom izrade ovog projekta projektant je koristio sledeće tehničke propise, standarde i preporuke: Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona

(Sl. list SFRJ, br. 53/88, 54/88 i 28/95) JUS N.A5.070 - Stepeni zaštite električne opreme ostvareni pomoću zaštitnih kućišta JUS N.B2.702 - Električne instalacije u zgradama. Opsezi napona JUS N.B2.730 - Električne instalacije u zgradama. Opšte karakteristike i klasifikacija JUS N.B2.741 - Električne instalacije niskog napona. Zahtjevi za bezbjednost. Zaštita od električnog udara JUS N.B2.743 - Električne instalacije niskog napona. Zahtjevi za bezbjednost. Zaštita od prekomjernih struja JUS N.B2.743/1 - Električne instalacije niskog napona. Zahtjevi za bezbjednost. Zaštita od prekomjernih

struja. Izmjene JUS N.B2.752 - Električne instalacije u zgradama. Električni razvod. Trajno dozvoljene struje JUS N.B2.754 - Električne instalacije u zgradama. Uzemljenje i zaštitni provodnici JUS N.B2.754/1 - Električne instalacije u zgradama. Uzemljenje i zaštitni provodnici. Izmjene JUS N.B2.761 - Električne instalacije niskog napona. Metoda mjerenja el. otpora zidova i podova JUS N.B2.762 - Električne instalacije niskog napona. Mjerenje otpora uzemljenja JUS N.B2.763 - Električne instalacije niskog napona. Mjerenje impedanse petlje kvara JUS N.B2.771 - Električne instalacije u zgradama. Prostorija sa kadom i tušem. Posebni tehnički uslovi Jugoslovenski standard - Niskonaponski osigurači - JUS.N.E5.205, 206 Pravilnik o tehničkim normativima za elektroenergetska postrojenja nazivnog napona iznad 1000V

(Sl.list SFRJ, br.13/78) Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu od statičkog elektriciteta - "Sl. list SFRJ" br. 62/73

Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu objekata od atmosferskog pražnjenja (Sl. list SRJ, br.11/1996) i prateći jugoslovenski standardi Zakon o zaštiti na radu (Sl.list RCG, br. 79/2004)

Zakon o zaštiti od požara (Sl.list SRCG, br. 47/1992) Zakon o uređenju prostora i izgradnji objekata (Sl.list SRCG, br. 51/2008)

14

Tehnička preporuka za priključke potrošača na niskonaponsku mrežu, TP-2/II dopunjeno izanje, EPCG AD, FC Distribucija, 2008.

kao i druge tehničke propise i preporuke za tipizaciju elemenata električnih instalacija niskog napona i distributivnih mreža uz kataloge proizvođača opreme. 1.3. Tehnički uslovi za realizaciju projekta Ovi uslovi su sastavni dio projekta i kao takvi obavezuju Investitora i Izvođača, da se pri izradi projektovanih instalacija, pored ostalog, pridržavaju i ovih uslova, jer oni sadrže mnoge elemente koji nijesu navedeni u tehničkom opisu i ostalom dijelu teksta, a važni su za izvođenje radova. Prema tome, pri izradi projektovanih instalacija, potrebno je pridržavati se dolje navedenog.

1. Cjelokupna električna instalacija ima se izvesti prema priloženim planovima, ovim uslovima i važećim JUS

propisima za izvođenje električnih instalacija jake struje, odnosno Pravilniku o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona ( » Sl. list SFRJ « br. 53/88, 54/88 i 29/95 ).

2. Prije početka radova, Izvođač je dužan da se detaljno upozna sa Projektom i da sve svoje primjedbe, ukoliko ih ima, blagovremeno dostavi Investitoru, odnosno Nadzornom organu.

3. Investitor je dužan da u toku cijele gradnje objekta obezbijedi stručan nadzor nad izvođenjem radova. 4. Izvođač je dužan da se prije početka radova upozna na licu mjesta sa objektom, pa ako nađe da su potrebne

izvjesne izmjene, zbog građevinskih izmjena o tome obavijesti Nadzornog organa i od njega pribavi potrebnu saglasnost za eventualne izmjene.

5. Ukoliko se u toku izgradnje pojavi opravdana potreba za izvjesna odstupanja ili manje izmjene u Projektu, Izvođač je dužan da za svako ovako odstupanje ili izmjene prethodno pribavi saglasnost Nadzornog organa. Nadzorni organ će po potrebi upoznati i projektanta sa predloženom izmjenom i tražiti njegovu saglasnost.

6. Na osnovu datog Projekta, Izvođač će tek po pregledu i dobijanju saglasnosti od strane Nadzornog organa početi sa radom.

7. Sav instalacioni materijal i oprema koji će se koristiti za izvođenje ovih instalacija mora odgovarati standardima i biti prvoklasnog kvaliteta. Materijal koji ne ispunjava ove uslove ne smije se upotrebljavati.

8. Kod izvođenja ovih radova treba voditi računa da se što manje oštete već izvedeni radovi i postojeće konstrukcije. Isto tako, treba sprovesti koordinaciju poslova, kako bi se izbjegle međusobne smetnje pri radu različitih faza.

9. Za vrijeme izvođenja radova, Izvođač je dužan da vodi ispravan građevinski dnevnik, sa svim podacima koje ovakav dnevnik predviđa, a svi zahtjevi i saopštenja, kako od strane Nadzornog organa, tako i od strane Izvođača, moraju se saopštiti preko građevinskog dnevnika.

10. Za ispravnost izvedenih radova, Izvođač garantuje 2 godine, računajući od dana tehničkog prijema objekta. Sve havarije i kvarove, koje bi se u tom periodu pojavile, bilo zbog upotrebe lošeg materijala ili nesolidne izrade, Izvođač mora otkloniti bez ikakve nadoknade.

11. Po završetku radova, Izvođač treba da izvrši potrebna ispitivanja instalacija i pribavi odgovarajuće ateste. 1.3.1. Opšte odredbe 2. Uređaji i oprema za električne instalacije moraju biti podesni za rad instalacije pri nazivnom naponu

električne instalacije. Električna oprema mora da podnese struje koje protiču u toku normalnog rada kao i u vanrednim okolnostima, u toku vremena koje dopuštaju karakteristike uređaja za zaštitu. Električna oprema, pri uključivanju i isključivanju, ne smije štetno da djeluje na drugu opremu. Oprema, uključujući provodnike i kablove, mora se postaviti tako dase lako može provjeravati, održavati i prilaziti njenim priključcima i da se njom može lako rukovati. Prethodno važi i za opremu postavljenu u kućištu.

3. Natpisne pločice i druga sredstva koja služe za raspoznavanje moraju se postaviti na rasklopne aparate radi označavanjanjihove namjene. Upravljački elementi i elementi signalizacije moraju se postaviti na lako pristupačna i vidljiva mjesta.

4. Izolovani provodnici i kablovi moraju se položiti i označiti tako da se lako raspoznaju kod ispitivanja, popravke ili zamjene. Zaštitni provodnik ( PE ) ili zaštitno-neutralni provodnik ( PEN ) označavaju se kombinacijom zelene i žute boje, a neutralni ( N ) svijetloplavom bojom. Ove boje ne smiju se upotrijebiti za bilo koje drugo označavanje. Označavanje se može vršiti i na kraju provodnika blizu spoja, pogotovu kad provodnici nijesu izolovani.

15

5. Uređaj za zaštitu mora se postaviti i označiti tako da se lako raspozna njihovo pripadajuće strujno kolo. Uređaj za zaštitu se mora postaviti u rasklopni blok ( razvodnu tablu ).

6. Šeme, dijagrame ili tabele električnih instalacija niskog napona moraju se postaviti na mjesta na kojima ima više strujnih krugova, tako da označavaju prirodu i sastav strujnih krugova i karakteristike za raspoznavanje uređaja za zaštitu, uključivanje i isključivanje, kao i mjesto njihovog postavljanja i izolacije.

7. U rasklopnom bloku ( tabli ) mora se postaviti i grupisati električna oprema iste vrste struje i napona tako da ne može doći do međusobnih štetnih uticaja.

1.3.2. Električni razvod 1. Spoj provodnika i druge električne opreme mora biti izveden tako da bude siguran i postavljen tako da

dozvoljava mogućnost stalne provjere. Spoj mora biti osiguran sredstvima koji odgovaraju materijalu provodnika i njegovom presjeku. Spoj mora biti pristupačan poslije skidanja poklopca ili pregrade alatom, a pristup mora imati stepen zaštite najmanje IP 2X, prema JUS N.A5.070.

2. Izolovani provodnici i kablovi ne smiju se nastavljati u instalacionim cijevima i instalacionim kanalima. Isti se mogu spajati samo u instalacionim kutijama, kablovskim spojnicama ili rasklopnim blokovima, a mjesta spajanja moraju se izolovati stepenom izolacije koji odgovara tipu električnog razvoda. Izuzetno, u zidovima koji se montiraju od elemenata izlivenih od betona spajanje se može vršiti i u kutijama zidnih priključnica, pod uslovom da dubina tih kutija dozvoljava smještaj spojeva istog strujnog kola.

3. Međusobni spoj električne instalacije ili spoj električnog razvoda sa električnom opremom mora biti izveden tako da električni razvod ne bude izložen silama izvlačenja ili uvijanja. Ukoliko se dejstvo sila ne može izbjeći mora se predvidjeti sistem za rasterećenje.

4. Spoj mora biti izveden tako da ne dođe do smanjenja presjeka ili oštećenja provodnika i izolacije. Na krajevima električnog razvoda, a posebno ulazima i izlazima, kao i na mjestima prodiranja električnog razvoda kroz zidove i električnu opremu, mora se izvršiti trajno zaptivanje.

5. Ako se u blizini električnog razvoda nalaze druge neelektrične instalacije, između njih se mora obezbijediti takav razmak da održavanje jedne instalacije ne ugrožava druge instalacije. Minimalni dozvoljeni razmak iznosi 30 mm. Ako se u blizini električnog razvoda nalaze instalacije grijanja, cijevi sa toplim vazduhom ili dimnjak, električni razvod se mora izolovati toplotnom izolacijom ili ekranima ili se mora postaviti van toplotnih uticaja.

6. Električni razvod se ne smije postaviti ispod neelektrične instalacije na kojoj je moguća kondenzacija vode ili drugih tečnosti. Električni razvod se ne smije postavljati u isti instalacioni kanal, cijev ili sl., sa drugim neelektričnim instalacijama, a ako se to ne može izbjeći, mora se osigurati zaštita od indirektnog dodira automatskim isključenjem napajanja ili primjenom izolacije za opremu klase II i mora se postaviti odgovarajuća zaštita od opasnih uticaja drugih instalacija. Metalni djelovi električnog razvoda koji su izloženi kondenzaciji moraju biti zaštićeni od korozije spolja i iznutra i moraju imati obezbijeđen odvod kondenzata.

7. Ako se električni razvod postavlja po zidu, najmanji dozvoljeni napon između elemenata električnog razvoda i zida je 5 mm. Električni razvod nižeg napona ne smije se postavljati u isti omotač ili cijev, niti blizu električnog razvoda čiji je napon viši osim ako između ta dva razvoda postoji izolaciona pregrada koja izdržava ispitni napon električnog razvoda višeg napona. U istu instalacionu cijev ili instalacioni kanal mogu se postaviti provodnici samo jednog strujnog kruga, osim provodnika upravljačkih i pomoćnih strujnih kola.

8. Električni razvod mora biti postavljen tako da u slučaju kvara ne ugrožava okolinu. Razvodne kutije za kablove ili provodnike koji se polažu pod malter moraju biti od izolacionog materijala ili od metala sa izolacionom postavom i uvodnicama od izolacionog materijala. Za pričvršćivanje električnog razvoda mogu se upotrijebiti sredstva i primijeniti postupci koji ne izazivaju deformacije ili oštećenja izolacije, kao što su : gipsovanje, obujmice od izolacionog materijala prilagođene obliku i presjeku kabla, lijepljenje ili zakivanje ekserima sa podložnim pločicama od izolacionog materijala.

9. Kablovi položeni neposredno pod malter i u zid moraju po cijeloj dužini biti pokriveni malterom debljine min 4 mm. Izuzetno, ne moraju biti pokriveni malterom ako su položeni u šupljinama tavanica i zidova od betona ili sličnog materijala koji ne gori niti pomaže gorenje.

10. Kablovi i instalacioni provodnici položeni u instalacione cijevi u zidu ili kablovi položeni neposredno u malter i ispod maltera moraju se voditi vertikalno i/ili horizontalno tako da budu paralelni ivicama prostorije. Pri horizontalnom polaganju isti se vode na rastojanju od 30 cm do 110 cm od poda i 200 cm od poda do tavanice. Pri vertikalnom polaganju kablova i provodnika rastojanje od ivica prozora i vrata mora biti min 15 cm. Trase kablova koji napajaju učvršćene zagrijevače vode moraju se poklopiti sa osom zagrijevača. Koso polaganje kablova i instalacionih provodnika dozvoljeno je u tavanicama, ali ne i u zidovima.

16

11. Polaganje kablova na zid dozvoljeno je ako kabal ima izolaciju od termoplastičnih masa sa ispunom i plaštom, ako se polažu na obujmice na zidu i ako je od poda do visine od 2 m od poda dodatno mehanički zaštićen. Razvodne kutije i drugi pribor koji se postavlja na zid uz polaganje kablova, moraju imati zaptivne uvodnice i stepen zaštite, najmanje IP 5X utvrđen za vlažne prostorije, odnosno odgovarajući stepen zaštite utvrđen za druge prostorije.

12. Kablovi bez ispune, kao što su tipa PP/R, smiju se polagati samo u suvim prostorijama, i to ispod maltera, a u šupljine tavanica i zidove od betona i sličnog negorivog materijala i bez pokrivanja malterom. Navedeni kablovi ne smiju se polagati u snopu, postavljati u instalacione kanale niti ispod gips-kartonskih ploča, bez obzira na način na koji se pričvršćuje i ne smiju se polagati na zapaljive materijale niti kada se pokrivaju malterom.

1.3.3. Razvodni ormari 1. Razvodni ormari u instalacijama moraju ispunjavati sledeće uslove:

− spoljni izgled ormara ne smije narušavati zamisao projektanta enterijera ; − moraju biti montirani ili u zid ili slobodnostojeći ili na zid ; − vrata moraju imati bravu sa ključem ; − sve stezaljke na ugrađenoj opremi moraju biti pristupačne sa prednje strane. U normalnom radu sve

stezaljke i djelovi opreme koji su pod naponom moraju biti zaštićeni od dodira. 2. Djelovi pod naponom upravljačkog ili razvodnog bloka moraju biti udaljeni od kućišta 20 mm, a manji razmak

je dozvoljen samo ako se primjenjuju izolovane pregrade.

1.3.4. Provjeravanje i ispitivanje 1. Svaka električna instalacija mora tokom postavljanja ili kada je završena, ali prije predaje korisniku, biti

pregledana i ispitana. Neophodna su mjerenja : − izolacionog otpora električne instalacije ; − otpora rasprostiranja uzemljenja ; − impedanse petlje kvara ; − efikasnosti zaštite automatskim isključenjem napajanja ; − pada napona na mjestu priključka najudaljenijih potrošača ;

Prilikom provjeravanja i ispitivanja moraju se preduzeti mjere za bezbjednost lica i zaštitu od oštećenja električne i druge opreme. Ako se električna instalacija mijenja mora se isto provjeriti i ispitati da li je električna instalacija u skladu sa odredbama Pravilnika. 2. Nakon puštanja u probni pogon, i izvršenih odgovarajućih mjerenja i obezbjeđenja atesta, Investitor će kod

nadležne institucije zatražiti tehnički pregled instalacije.

1.3.5. Gromobranska instalacija 1. Prije izvođenja radova na polaganju uzemljivača objekta, Izvođač radova je dužan da sa Nadzornim

organom utvrdi trase uzemljivačkih vodova u zavisnosti od konfiguracije terena, sastava zemljišta i dispozicije objekta. Spojevi i veze gromobranske zaštite moraju u svemu da budu prema standardu JUS IEC 1024-I.

2. Zaštita od korozije mora u svemu da bude prema standardu JUS IEC 1024-I. 3. Uzemljenje objekta izvesti kao površinsko - jednopotencijalno povezivanjem svih uzemljivača objekta u

jedinstveni sistem. 4. Uzemljivač izvesti u svemu prema tehničkom opisu i standardizovanim elementima, a u skladu sa

Pravilnikom o tehničkim normativima za zaštitu objekata od atmosferskog pražnjenja ( » Sl. list SFRJ « br. 11/96 ).

5. Sve spojeve izvesti sa standardnim vezivnim elementima. Sve spojeve u zemlji zaliti vrućim bitumenom u cilju zaštite od korozije.

17

6. Po završenim radovima na izvođenju uzemljenja izvršiti mjerenje prelaznog otpora i predati izvještaj o mjerenju Investitoru.

7. Na mjestima ukrštanja napojnog kabla sa uzemljivačem, kabal položiti kroz željeznu cijev. 8. Sve radove izvesti prema Tehničkim propisima i tehničkom opisu i grafičkom dijelu projekta. 1.3.6. Opšte napomene i obaveze 1. Pri izradi ovog projekta uvaženi su svi zahtjevi važećih tehničkih propisa, standarda, kao i Zakona o zaštiti na

radu ( Sl. list RCG, br. 79/04 ). 2. Elektrooprema i materijali predviđeni ovim projektom moraju odgovarati odgovarajućem JUS. 3. Radna organizacija je dužna 8 dana prije početka izvođenja radova, obavijestiti nadležni organ o početku

radova. 4. Radna organizacija je dužna da uradi sva propisana normativna akta iz oblasti zaštite na radu i da upozna

radnike sa uslovima rada i izvorima štetnosti i opasnosti, kao i mjerama zaštite. 5. Radna organizacija je dužna da utvrdi radna mjesta sa posebnim uslovima rada, ukoliko takva mjesta

postoje. 6. Svuda, gdje to propisi zahtijevaju potrebno je postaviti vidno označene natpise sa upozorenjima na :

− visinu napona ; − namjenu određene opreme ; − druga važna obavještenja ;

7. Pri intervencijama u TS, RT i instalacijama, stručno lice je dužno primjenjivati zaštitnu opremu i sredstva. 8. Po završetku radova potrebno je urediti okolinu i prilagoditi je prirodnom izgledu.

Odgovorni projektant:

II TEHNIČKI OPIS 2.1. Tehnički izvještaj 2.1.1. Predmet projekta

Ovim dijelom dokumentacije se elektroinstalacije jake struje obrađuju od razvodnog ormara dnevnog centra „RO„. Mjesto predaje električne energije na objektu je postojeći mjerno razvodni orman objekta „MRO” u kojemu su smješena brojila. Od MRO-a do predmetnog objekta se polaže kabal N2XH-J 5x16 mm2. Napojni kabal se polaže po zidu ispod maltere ili po plafonu iznad spuštenog plafona.U MRO se smještaju mjerni uređaji za direktno (niskonaponsko, trofazno, dvotarifno, A+) mjerenje. Glavnim projektom je uz date grafičke priloge, jednopolna šema RO-a i planove instalacija obrađen i bilans snage potrošača, izbor potrebnih kablova i instalacionog materijala i opreme, a sve uz ograničavajuće uslove koji proizilaze iz neophodnih podataka drugih faza projekta.

2.1.2. Uslovi i podloge za projektovanje

Predmetna projektna dokumentacija elektroenergetskih instalacija objekta urađena je na osnovu: - Glavnog arhitektonskog projekta - Glavnog projekta termotehnickih instalacija - Glavnog projekta el. instalacija -slaba struja - Projektnog zadatka Investitora - Uputstva za projektovanje izdata od strane investitora - Uslova i tehničkih normativa za projektovanje stambeno-poslovnih objekata - Važećih propisa, standarda, normativa i zakona u građevinarstvu i planiranju.

18

2.2. Razvodne table i napojni vodovi

Mjesto predaje električne energije na objektu je mjerno razvodni orman koji se nalazi u objektu. Za potrebe predmetnog poslovnog prostora predviđena je ugradnja direktnog (niskonaponsko, trofazno, dvotarifno, A+) mjerenja u MRO. Za napojne kablove od MRO-a do novog RO-a u Rack sobi predvidjen je kabal tipa N2XH 5x16 mm2 . U ormaru se montira oprema navedena u specifikaciji, a šemira se prema jednopolnim šemama. Kao glavna napojna tačka odakle se vrši razvod električnih instalacija i odakle se vrši projektovanje su postojeći Mjerni razvodni ormar (MRO), a u projektovanom prostoru predviđena je novi razvodni ormar sa kojeg se dalje vrši razvod do krajnjih potrošača. Novoprojektovani razvodni ormar se smještena u Rack sobi što je prikazano u grafičkom dijelu projekta. Pri tome su uzeti u obzir faktori polaganja kablova. Svi kablovi moraju na oba kraja i na karakterističnim mjestima (prolaz kroz zidove, prelaze iz regala u cijevi) imati neizbrisive oznake iz projekta. El.instalacije izjednačenja potencijala metalnih masa i el.provodnih djelova koji u normalnom pogonu nijesu pod naponom, izvesti “halogen free” kablovima od samog elementa, do šine za izjednačenje potencijala, po trasama i na način ostalih energetskih instalacija. Glavne šine izjednačenja potencijala montirane su u MRO, sa direktnom vezom na temeljni uzemljivač tj. na već izvedeni izvod. Razvodni ormar radi se od dva puta dekapiranog lima, debljine dva milimetra. Razvodni ormar izvesti i opremiti u svemu prema jednopolnim šemama i predmjeru radova i materijala. 2.3. Električne instalacije rasvjete

Osvetljenje unutrašnjosti projektovanog prostora rešavano je u svim prostorijama objekta zavisno od namjeni prostorije, uslovima montaže i prema planovima instalacije i enterijerskim rješenjima. Instalacija osvetlenja predviđena je tako da su zadovoljeni standardi koji su propisani za ovu vrstu objekta.

Izbor svjetlosnih tijela je po predlogu arhitekte enterijera. Osvjetljenjem se upravlja lokalno pomoću prekidača . Prekidači su sastavljeni od modularnih elemenata sa dekorativnim ramovima . Prekidači se montiraju na visini 1,2 m od poda. Sve metalne mase svetiljki neophodno je uzemljiti. Instalaciju izvesti „halogen free“ kablovima 2,3 i 4 x1,5 mm2 u „halogen free“ cijevima Φ16 mm izvan regala. Lokacija svetiljki usaglašene su sa trasama i opremom ostalih instalacija (cevi i kanali sistema grijanja, ventilacije i klimatizacije itd.) kao i tehnološkim potrebama opreme. 2.4. Električna instalacija opšte potrošnje

Za potrebe opšte potrošnje, prema namjeni ovoga objekta, predviđen je potreban broj monofaznih priključnica, a kako je to dato na planovima električne instalacije. Treba napomenuti da je raspored priključnica dat u skladu sa datim rasporedom opreme. U slučaju da dođe do izmjene rasporeda opreme položaj priključnih mjesta uskladiti sa istim. U radnim prostorijama raspored priključnica je definisan na osnovu entrijerske postavke namještaja i opreme. Takođe radi sigurnosti u prostorijama gdje borave djeca utičnice su postavljene na visini od 1.6m -1.9m. Svaka monofazna priključnica je sa kontaktom za uzemljenje.Instalacioni pribor je modularnog tipa. priključna mjesta su sa četvoromodularnim, dvomodularnim ili sedmomodularnim instalacionim priborom odnosno sa dvije,jednom ili tri priključnice sa zaštitnim kontaktom. Instalacija opšte potrošnje projektovana je sa “halogen free” kablovima (N2XH) .Trase vođenja kablova za napajanje priključnica i ostalih potrošača detaljno su prikazane u grafičkom dijelu projektne dokumentacije, sa ciljem odabiranja najkraćih i najpovoljnijih trasa za vođenje instalacije, ali ukoliko se u vrijeme izvođenja

19

instalacija pokaže da postoje prikladniji načini vođenja instalacija, ostavlja se izvođaču radova i nadzornoj službi da iste izmijeni, ali tako da instalacije budu pristupačne za eventualne intervencije i da se mogu zamijeniti novim bez dopunskih građevinskih radova. Na planovima električnih instalacija označene su potrebne visine montaže priključnica (uz broj strujnog kruga) ili završetka kabla od gotovog poda. Kablovi koji završavaju u “potrošaču” ostaviti rezerve minimum 50 cm (a u planovi su upisane potrebne rezerve kabla).

2.5. Instalacija nužnog i pomoćnog osvetljenja Obzirom na namjenu objekta za označavanje puteva evakuacije i sprečavanje panike u slučaju nestanka el. energije projektovano je i siguronosno (nužno) osvetljenje za označavanje evakuacionih puteva , a u tu svrhu predviđena je ugradnja svetiljki za nužno osvjetljenje “panik“ sa odgovarajućim piktogramima u trajnom spoju. „Panik“ svetiljke se napajaju iz pripadajućih razvodnih ormana i iste su zaštićene odgovarajućim zaštitnim prekidačima – osiguračima sa kojima se može vršiti provjera ispravnosti svetiljki (isključivanjem prekidača). Panik svetiljke, kada je prisutan mrežni napon,se napaja iz mrežne i pune se ugrađene baterije. Kada nestane mrežnog napona napajanja se automatski vrši iz baterije. Mjesta montaže paničnih svetiljki, sa smjerovima evakuacije, naznačena su na odgovarajućem crtežu, a u skladu sa protiv požarnim elaboratom. Predviđene svetiljke obezbeđuju nužno osvjetljenje u trajanju od 2h u slučaju prekida napajanja sa mreže. Instalaciju izvesti „halogen free“ kablovima 3 x 1,5 mm2 u cijevima Φ16 mm izvan regala. 2.6. Termotehničke instalacije Za napajanje potrošača termotehničkih sistema spoljašnjih jedinica predviđene su posebne instalacije i iste su razrađene projektom termotehničkih instalacija. U ovom dijelu je izvršen izbor napojnih kablova , a na osnovu podataka dobijenih od projektanta iste. 2.7. Instalacije izjednačenja potencijala i zaštita od opasnog napona dodira U cilju zaštite od previsokog napona dodira predviđen je postojeći sistem TN-S. Od MRO-a i dalje do RO i krajnjih potrošača vode se petožilni odnosno trožilni kablovi koji sadrže poseban zaštitni provodnik sa izolacijom žuto zelene boje. Ovaj provodnik se vezuje na metalne delove potrošača koji u normalnom pogonu nijesu pod naponom ali bi zbog greške (kvara) mogli doći pod napon. Pri ovakvom vezivanju, svaka greška na uređaju u smislu pojave opasnog napona na kućištu prouzrokovaće reagovanje zaštite od kratkog spoja u razvodnom ormaru, tako da će potrošač sa greškom biti isključen (odvojen od napona). Zaštita od direktnog dodira predviđena je zatvaranjem dijelova pod naponom u RT, razvodnim kutijama, priključnicama i svjetiljkama odgovarajućeg stepena IP zaštite. Zaštita od indirektnog napona dodira predviđena je automatskim isključenjem napajanja u TN – S sistemu mreže, a kao zaštitni uređaji predviđeni su visokoučinski niskonaponski osigurači, kompakt sklopke i automatski instalacioni prekidači – osigurači. Predviđene su sve propisane mjere za glavno izjednačenje potencijala u objektu, povezivanjem svih metalnih djelova neelektričnih instalacija i opreme na sabirnice uzemljenja Cu 30x5mm, smeštene u duplom podu. Svaki izvod se mora vidno i trajno obilježiti prema vrsti opreme na koju je povezan. ŠIP povezati na temeljni uzemljivač trakom Fe/Zn 25x4mm, a instalaciju izjednačenja potencijala izvesti kablom minimalnog preseka 1x16mm2.

Odgovorni projektant

III TEHNIČKI PRORAČUNI

20

Električni proračuni provode se za najnepovoljnije strujne krugove u instalaciji, i to sa stanovišta: - bilansa opterećenja -izbora vodova na trajno dopuštene struje, prema JUS N.B2.752 sa provjerom zaštite od preopterećenja, prema JUS N.B2.743 - provjere na pad napona, i - provjere efikasnosti zaštite od indirektnog dodira.

3.1. Bilans opterećenja Prema jednopolnim šemama razvodnih tabli i podacima o instalisanim snagama opštih potrošača i rasvjete ukupno jednovremeno opterećenje na nivou pojedinih razvodnih tabli se računa po formuli: P j = k j x( Pin RTm) gdje je : kj - faktor jednovremenosti, Pin - instalisane snage pripadajuće table, Ovi proračuni dati su u prilogu dijela tehničkih proračuna, a sve vrijednosti bilansa i usvojeni koeficijenti jednovremenosti prikazani na jednopolnim šemama pojedinih razvodnih tabli.

Bilansi snaga su za većinu opreme (tehnološke potrošače, sisteme slabe struje i dr.) dobijeni iz pripadajućih Glavnih projekata i podataka tehnologa, a za potrebe priključnica opšte namjene i rasvjete procijenjeni na bazi namjene sadržaja, odabranih svetiljki i površina. Na bazi ovih podataka sačinjen je bilans opterećanja i procjena o potrebama u snazi i energiji. Ukupna instalisana snaga table RO Pi =49150 W. Kako je usvojen koeficijent jednovremenosti Kj = 0,53 jednovremeno opterećenje Pjuk = 26050 W. Ovom jednovremenom opterećenju odgovara strujno opterećenje od 38,37 A uz usvojeni faktor snage cosϕ=0,98. 3.2. Izbor vodova na trajno dopuštene struje

Izbor vodova na trajno dopuštene struje prema JUS N.B2.752, sa provjerom zaštite od preopterećenja

prema JUS N.B2.743, dat je u PRILOGU PRORAČUNA. Strujno opterećenje je računato po obrascima:

- za U = 400 V: - za U = 230 V:

IB = cos3 ϕU

Pj (A) ; IB =

cosϕUPj (A);

Na osnovu poznate maksimalne jednovremene - vrše snage (Pj) koja se prenosi kablom, izračunava se maksimalna struja (IB) koja protiče kroz kabal. Iz tablica u JUS N.B2.752 (Električne instalacije u zgradama.Električni razvod. TRAJNO DOZVOLJENE STRUJE), na osnovu trajno dopuštenih struja u zavisnosti od vrste (tipa) kabla i načina polaganja, nalazi se najviša dozvoljena struja (Iz) kojom se može trajno opteretiti kabal. Nominalna struja osigurača ili zaštite od preopterećenja na početku dionice energetskog (napojnog voda) obilježena je sa In. Iz = k1 x k2 x ID

gdje je: Iz – trajno podnosiva struja kabla k1 – korekcioni faktor za grupno položena strujna kola k2 – korekcioni faktor za temeperaturu okoline ID – trajno dozvoljena struja kabla.

21

Izbor i dimenzionisanje je korektno ako je, prema JUS N.B2.743 (Električne instalacije u zgradama. Zahtjevi za bezbednost. ZAŠTITA OD PREKOMJERNIH STRUJA) zadovoljen uslov: IB < In < Iz i In < 1,45 Iz/k gdje je: k – višekratnik nazivne struje osigurača

In - Nazivna struja zaštitnog uređaja IB – Struja za koje je strujno kolo projektovano

Izbor i dimenzionisanje je korektno ako je, prema JUS N.B2.743 (Električne instalacije u zgradama. Zahtjevi za bezbednost. ZAŠTITA OD PREKOMJERNIH STRUJA), zadovoljen uslov:

IB < In < Iz i I2 < 1,45 x Iz

I2 – struja koja obezbjeđuje pouzdano djelovanje zaštitnog uređaja; u praksi se uzima da je I2 jednako:

• struji djelovanja u toku utvrđenog vremena za prekidače • struji topljenja osigurača u toku utvrđenog vremena za osigurače tipa gI • 0,9 puta struja topljenja osigurača u toku utvrđenog vremena za osigurače tipa gII.

U standardima je struja djelovanja I2 data kao umnožak nazivne struje zaštitnog uređaja: I2 = k In, tj. k je višekratnik nazivne struje zaštitnog uređaja, pa se izraz I2 < 1,45 x Iz svodi na uslov:

In < 1,45 x Iz/k.

ZAŠTITNI UREĐAJ NAZIVNA STRUJA In nI

Ik 2= Standard

TOPLjIVI OSIGURAČI

do 4A od 4A do 10A od 10A do 25A od 25A do 160A preko 160A

2.10 1.90 1.75 1.60 1.50

IEC 269 VDE 0636 JUS.E5.206

AUTOMATSKI INSTALACIONI PREKIDAČI (OSIGURAČI)

do 32A 1.45

PODESIVI PREKIDAČI do 63A preko 63A

1.35 1.25

IEC 157 VDE 0660 T.101

MOTORNI ZAŠTITNI PREKIDAČI sve veličine 1.20

IEC 292 VDE 0660 T.1 VDE 0660 T.104

3.3. Provjera dimenzionisanja kabla u odnosu na pad napona

Provjera pada napona u vodovima je računat po obrascima

u(%) = 2

510USk

lP∑ - za trofazni vod

u (%) = 2

5102USk

lP∑ - za monofazni vod.

gdje je:

P – jednovremeno opterećenje provjeravane dionice (kW)

22

l – dužina provjeravane dionice (m) S – presjek provodnika na provjeravanoj dionici (mm2) k – specifična provodnost voda (Sm/mm2). Pad napona treba da zadovolji zahtjeve iz člana 20 Pravilnika o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona (Sl.list SFRJ,53/88), prema kome dozvoljeni pad napona između tačke napajanja el.instalacije i bilo koje druge tačke ne smije biti veći od sledećih vrijednosti prema nazivnom naponu instalacije i to:

1) za strujno kolo osvjetljenja 3 %, a za strujna kola ostalih potrošača 5 % - ako se električna instalacija napaja iz niskonaponske mreže; 2) za strujno kolo osvjetljenja 5 %, a za strujna kola ostalih potrošača 8 % - ako se električna instalacija napaja neposredno iz trafostanice koja je priključena na visoki napon.

Za električnu instalaciju čija je dužina veća od 100 m dozvoljeni pad napona povećava se za 0,005 % po dužnom metru preko 100 m, ali ne više od 0,5 %.

23

Instalis. Jednovr. snaga Fakt. Struja Tip i presjek Nosiv. "A" Korekcioni "B" "C" "D" "E" "F2" Duz. Pad napon

snaga fi uz fi snage opterec kabla kabla faktori kabla u rel. ukup.

od do Pi (W) / Pj (W) cos f Ib (A) (mm2) Id(A) / * Kk *Kt *Kz Iz(A) In(A) / (A) / l(m) % %

GMRO RO 49,150 0.53 26,050 0.98 38.37 N2XH 5x16 96 C 0.80 1.00 1.00 77 63 1.45 91 zadov. 40 0.73 0.73

RO strujni krug . 21

4,000 1.00 4,000 0.98 5.89 N2XH 5x4 54 C 0.80 1.00 1.00 43 16 1.45 23 zadov. 33 0.25 0.25

RO str.krug 13 4,000 1.00 4,000 0.98 5.89 N2XH 5x2.5 30 C 0.70 1.00 1.00 21 16 1.45 23 zadov. 22 0.39 1.12

RO str.krug 22 1,000 1.00 1,000 1.00 4.35 N2XH 3x2,5 30 C 0.70 1.00 1.00 21 16 1.45 23 zadov. 35 0.95 1.67

RO str.krug 6 144 1.00 144 1.00 0.63 N2XH 3x1,5 22 C 0.70 1.00 1.00 15 10 1.45 15 zadov. 38 0.15 0.87

"Ib" - struja za koju je strujni krug projektovan (u A) "F"-uslovi za uređaj-оsigurač, koji štiti električni vod od preopterećenja

"Id" - trajno dopuštena struja (u A) za tip razvoda naveden u stavci "A" 1. Ib < In < Iz"A" - tip električnog razvoda: prema JUS N.B2. 752 2. I2 < 1.45 x Iz"B" - trajno dozvoljena struja Iz=Id x Kk x Kt x Kz (u A) * Kk - zbog paralelnog vodjenja kablova"C" - In - nazivna struja zaštitnog uredjaja - osiguraca (u A). * Kt - zbog temperature ambijenta"D" - koeficijent zaštitnog uredjaja - osiguraca (k) * Kz - zbog termičke otpornosti zemlje"E" - I2 = In x k - struja kod koje zaštitni uređaj - osigurač pouzdano djeluje (u A)

Odgovorni projektant,

Relacija

Trajno dozvoljene struje , pad napona i zaštita od struje preopterećanja JUS.N.B2.752 i JUS N.B2.743

Jaredić Igor, dip.el.inž

24

IV PRIKAZ PRIMIJENJENIH TEHNIČKIH REŠENJA ZAŠTITE NA RADU 4.1 Primijenjeni zakoni i propisi

Zakon o planiranju prostora i izgradnji objekata (Sl.list RCG, br. 51/2008) Zakon o zaštiti na radu (Sl.list RCG, br. 79/2004) Zakon o zaštiti od požara (Sl.list RCG, br. 74/1992) Zakon o standardizaciji (Sl.list SFRJ, br. 37/1988) Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona (Sl.list SRJ, br. 53/1988) Pravilnik o standardima za električne instalacije u zgradarna (Sl.list SRJ, br. 09/1986) Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih postrojenja od prenapona (Sl.list br.

SFRJ, 44/1986) 4.2. Opasnosti i štetnosti koje se mogu javiti Shodno odredbama Zakona o zaštiti na radu, a u odnosu na elektro instalacije obrađene ovim projektom, ukazuje se na sledeće opasnosti i štetnosti na radu i na predviđene mjere za njihovo otklanjanje:

1. Opasnost od slučajnog dodira djelova pod naponom 2. Opasnost od previsokog napona dodira 3. Opasnost od nadstruje (struje preopterećenja i struje kratkog spoja) 4. Opasnost od prenapona 5. Opasnost od iznenadnog nestanka napona 7. Opasnost od požara 8. Opasnost od vlage, vode, prašine.

4.3 Predviđene mjere za otklanjanje opasnosti i štetnosti 4.3.1. Opasnost od slučajnog dodira djelova pod naponom Zaštita od direktnog dodira dijelova električne instalacije postignuta je na sledeći način:

- izolovanjem dijelova pod naponom: upotrebom isključivo izolovanih provodnika i kablova sa električnom i mehaničkom zaštitom. Odabrani kablovi i provodnici su predviđeni za veći napon od nominalnog (za napone od 380V predviđeni su kablovi od 1000V); - pregrađivanjem ili ugrađivanjem u kućišta: svi elektro uređaji sa nezaštićenim djelovima pod naponom smještaju se u zatvorene ormare, odgovarajućeg stepena zaštite; - postavljanjem izvan dohvata rukom, a pogodnim lociranjem opreme postignuto je da oprema nije izložena mehaničkim oštećenjima.

4.3.2. Zaštita od previsokog napona dodira (indirektnog dodira) Zaštita od indirektnog dodira dijelova električne instalacije postignuta je automatskim isključivanjem napajanja u TN–C/S sistemu mreže, u kome su provodnici neutralnog i zaštitnog voda razdvojeni od GRO u objektu do krajnjih potrošača, prema JUS N.B2.730 i JUS N.B2.741. Proračunima je potvrđeno je da je predviđeni sistem efikasan. Za automatsko isključivanje napajanja koriste se zaštitni uređaji nadstruje: - visokoučinski osigurači u napojnom strujnom kolu - automatski instalacioni prekidači (osigurači) i ZUDS u strujnim krugovima nn razvoda i instalacija. Karakteristike zaštitnih uređaja nadstruje odabirane su na osnovu proračuna impedanse petlje kratkospojenog strujnog kruga, dozvoljenog napona dodira i dopuštenog vremena trajanja napona dodira, saglasno važećim propisima. U cijeloj instalaciji sprovedeno je lokalno izjednačenje potencijala spajanjem zaštitnog provodnika na združeno uzemljenje. Sve metalne mase, koje nijesu normalno pod naponom, a mogu da dođu pod napon u slučaju greške, predviđeno je da se povežu - vidno (provodnikom odgovarajućeg presjeka, žutozelene izolacije) na sabirnicu zaštitnog provodnika (uzemljenja). Obilježavanje kablovskih žila bojama predviđeno je na sledeći način:

25

TROFAZNI PRIKLJUČAK JEDNOFAZNI PRIKLJUČAK crna = L1 smeđa = L2 crna = L3 svjetloplava = PEN (u TN-C-S) svjetloplava = N žuto-zelena = PE

crna = L1 ili L2 ili L3 svjetloplava = PEN (u TN-C-S) svjetloplava = N žuto-zelena = PE

4.3.3. Opasnost od nadstruje (struje preopterećenja i struje kratkog spoja) U skladu sa JUS N.B2.743, zaštita od struje preopterećenja i od struje kratkog spoja predviđena je topljivim osiguračima i automatskim instalacionim prekidačima, kao i pravilnim dimenzionisanjem presjeka strujnih kola. Postignuta je selektivnost djelovanja osigurača u strujnim krugovima s različitim presjecima provodnika, gdje se nazivne struje osigurača razlikuju za dvije nazivne vrijednosti. 4.3.4. Opasnost od prenapona Instalacija je izvedena kablovima tipa N2XH. Priključak na trafostanicu je kablovski, a zajedničke trase kablova sadrže izolaciju opsega napona II. Predviđene su tehničke mjere zaštite od prenapona, ugradnjom odvodnika prenapona u GMRO. 4.3.6. Opasnost od požara Zahtjevi za sigumost osoblja, pričvršćenih uređaja i materijala u blizini električne opreme, u pogledu gorenja i starenja materijala, opekotina i smanjenja sigumosti rada opreme od štetnog djelovanja toplote ili toplotnog zračenja utvrđeni su JUS N.B4.742. Saglasno tom standardu, predmetna elektroinstalacija ne predstavlja opasnost od požara, jer je izbor elektro opreme i kablova izvršen tako da u potpunosti zadovoljavaju maksimalna opterećenja koja u pogonu mogu nastati, bez bojazni pojave opasnosti od zagrijavanja usljed nepropisno dimenzionisane opreme. Zaštitni uređaji nadstruje (osigurači i automatski instalacioni prekidači) su tako odabrani da u slučaju nastanka kratkih spojeva i preopterećenja efikasno isključe nastali kvar, kako nebi došlo do razvoja uslova za požar. Zahtjevi za odgovarajućim stepenom mehaničke zaštite opreme ostvareni su pomoću zaštitnih kućišta, kako je zahtijevano standardom JUS N.A5.070. Saglasno tim zahtjevima primjenjeni su stepeni zaštite opreme (GRO, RO-re, instalacioni pribori – priključnice, svjetiljke) veći od IP 43. 4.3.7. Opasnost od vlage, vode, prašine Zaštita od uticaja vlage, vode i prašine izvedena je tako da je oprema podložna uticajima, smještena u ormarima ili instalacionoj opremi zaštite IP 55. 4.4 Predviđene tehničke zaštitne mjere odvajanjem strujnog kruga Na mjestu priključka električne instalacije omogućeno je razdvajanje strujnog kruga vađenjem uložaka osigurača u postrojenju niskonaponskog razvoda trafostanice. U glavnom razvodnom ormaru (GMRO) to je moguće upotrebom prekidača – skupno i prekidača i automatskih instalacionih prekidača po pojedinim izvodima za lokalne razvodne ormare (RT). Stavljanje u beznaponsko stanje pojedinačnih strujnih kola moguće je isključivanjem automatskih instalacionih prekidača. 4.5 Predviđene tehničke zaštitne mjere na radu tokom građenja objekta Oprema gradilišta, osiguranje uređaja, mašina i ljudi moraju zadovoljiti odredbe Zakona o zastiti na radu. Kod izvođenja radova potrebno je koristiti :

- ispravan alat za rad - zaštitni šljem - radno odijelo - zaštitne rukavice i cipele - opasač za rad na visini

26

- ljestve, vitla i dizalice te ostalu mehanizaciju. 4.6 Održavanje električne instalacije Projektom je predviđeno da se pregled i održavanje električne instalacije treba vršiti jednom godišnje. Obim nužnog održavanja podrazumjeva:

- pritezanje vijčanih spojeva na kablovima sa bakarnim provodnicima - obnavljanje antikorozivne zaštite - kontrolu iskrenja sklopnih aparata - obnavljanje natpisa i opomenskih tablica - kontrolu spojeva provodnika kablova i sabirnica - kontrolu zaštite opreme prema vanjskim utjicajima.

Jednom godišnje treba obaviti sledeća ispitivanja i mjerenja: - utvrđivanje neprekinutosti zaštitnog provodnika za izjednačavanje potencijala - funkcionalne ispravnosti - izolacionog otpora električne instalacije - zaštite automatskim isključivanjem napajanja - otpora uzemljivača - impedanse petlje kvara.

27

V PRIKAZ PRIMIJENJENIH TEHNIČKIH REŠENJA ZAŠTITE OD POŽARA 5.1 Primijenjeni zakoni i propisi

Zakon o zastiti od požara (Sl.list RCG, br. 74/1992) Zakon o standardizaciji (Sl.list SFRJ, br. 37/1988) Pravilnik o tehničkim normativima za električne instalacije niskog napona (Sl.list SFRJ, br. 53/1988) Pravilnik o standardima za električne instalacije u zgradama (Sl.list SFRJ, br. 09/1986) Pravilnik o tehničkim normativima za zaštitu elektroenergetskih postrojenja od prenapona (Sl.list

SFRJ, br. 44/1986) 5.2 Električni kablovi i provodnici Svi predviđeni kablovi su izrađeni od bakra s izolacijom od samogasive plastične mase. Napojni i kablovi u razvodu položeni su direktno iz TS ili ormara u zemlju ili u cijevima od samogasive i negorive plastike – u zidu, te nije potrebna posebna zaštita od požara. 5.3 Električni razvodni uređaji Ormari su izradeni od metala ili poliestera. Opremljeni su vratima ili poklopcima koji se zatvaraju cilindricnim (centralnim) ključem ili trobridnim vijcima. Ne predstavljaju opasnost od požara za korisnike objekta. 5.4 Zaštita kablova od pregrijavanja i kratkog spoja Strujna opterećenja kablova znatno su manja od dozvoljenih. Koordinacija karakteristika provodnika i zaštitnog uređaja od nadstruje usklađena je i dokazana računskim putem. Karakteristike uređaja za zaštitu kablova od kratkog spoja i selektivnost zaštite, usklađena je i dokazana proračunom. Kao zaštitni uređaji nadstruje primijenjeni su visokoučinski topljivi osigurači i automatski instalacioni prekidači. 5.5 Isključenje električne energije Isključenje električne energije omogućeno je na sledeće načine: centralno iz niskonaponskog postrojenja trafostanice i iz glavne razvodne table (GMRO), čime se napojna

linija u cjelini ili pojedini segmenti (kablovske dionice) stavljaju u beznaponsko stanje, pa je omogućeno gašenje požara vodom na cijelom objektu,

lokalno iz glavnog razvodnog ormara (GMRO), čime kablovi u razvodu priključeni na taj ormar ostaju u beznaponskom stanju, pa je omogućeno gašenje požara vodom na dijelu objekta koji se napaja iz tog razvodnog ormara.

5.6 Rasvjeta tokom gašenja požara Ekipe za gašenje požara moraju biti opremljene vlastitim svjetiljkama.

28

VI PREDMER I PREDRAČUN RADOVA NA IZVODJENJU ELEKTROINSTALACIJA JAKE STRUJE

Red.br. OPIS POZICIJE jed.

mjere kol. jed.

cijena Ukupna Cijena €

Ovim predmjerom predviđa se isporuka i montaža svog materijala navedenog po pozicijama i svog sitnog nespecificiranog materijala potrebnog za kompletnu izradu i ugradnju kako je to navedeno po pozicijama, ispitivanje i puštanje u ispravan rad kao i dovođenje u ispravno prvobitno stanje mjesta oštećenih na već izvedenim radovima i konstrukcijama. Sav upotrebljeni materijal mora biti prvoklasog kvaliteta i odgovarati standardima. Radovi moraju biti izvedeni stručnom radnom snagom, a u potpunosti prema važećim tehničkim propisima za iste vrste radova. U cijenu su uračunate cijena materijala, cijene radne snage i svi porezi i doprinosi na matrijal. Cijena uključuje i izradu sve eventualno potrebne radioničke dokumentacije, ispitivanja i puštanja u rad svih elemenata instalacije navedene po pozicijama. Navedeni proizvođači opreme nisu isključivi. Izvođač može ugraditi i drugu opremu odnosno materijal, ali pod uslovom da ta oprema odnosno materijal ima iste elektrotehničke i konstruktivne karakteristike kao i navedena.

1 NAPOJNI KABLOVI

1.1

Isporuka i ugradnja glavnih napojnih vodova za napajanje razvodnog ormara od postojećeg GMRO. Obračun po dužnom m ugrađenog kabla. Komplet isporuka sa postavljanjem, povezivanjem i ispitivanjem kablova tipa:

N2XH 5x16 mm2 m 40

Ukupno napojni kablovi

2 RAZVODNI ORMARI

Prije izrade ormara provjeriti da nije došlo do izmjena u karakteristikama potrošača koji se napajaju sa table pa, ako je potrebno, izvršiti potrebna usaglašavanja u dogovoru sa nadzornim organom.

29

2.1

Isporuka i ugradnja razvodnog ormana (RO) . Ormar uraditi od dva puta dekapiranog lima debljine 2 mm. Ram ormara je od profilisanog željeza debljine 2 mm. Ormar opremiti krilima koja se zaključavaju. Ormar opremiti sa sabirnicama, rednim stezaljkama, POK kanalima, plastičnim etiketama, natpisnim pločama, bakarnim pletenicama i drugim potrebnim materijalom. Ormar uraditi u svemu prema IEC 60439-1 .U ormar ugraditi sledeću opemu:

automatski prekidač C60N-C/16A, 1p, 6kA; ''Schneider Electric'' kom

39

automatski prekidač C60N-C/10A, 1p, 6kA; ''Schneider Electric'' kom 12 automatski prekidač C60N-C/6A, 1p, 6kA; ''Schneider Electric'' kom 1 fid sklopka 63/0.03 , 4P kom 1 fid sklopka 25/0.03 , 4P kom 1

INS sklopa 1-0-2, 20A - 1p kom 1

instalacioni kontaktor iCT 2NO, 20 A kom 1 uklopni astro sat kom 1 sitni i montažni materijal pauša

Podrazumjeva se i plaća kompletan ormar sa montažom povezivanjem

komplet 1

ukupno razvodni ormari:

3 ELEKTRIČNA INSTALACIJA OPŠTE POTROŠNJE DNEVNI CENTAR

3.1

Isporuka i izvođenje priključnih mjesta provodnikom tipa N2XH 3x2,5mm2, za strujne krugove monofaznih "šuko" priključnica, prema planu i jednopolnim šemama provodnikom položenim dijelom u rebrastim bezhalogenim crijevima fi16mm . Ukupno za materijal i rad:

m' 850

3.2

Isporuka materijala i izvođenje trofaznih priključnih mjesta za napajanje kotlarnice provodnikom tipa N2HX 5x4mm2 položenim dijelom u rebrastim bezhalogenim crijevima fi23mm . Ukupno za materijal i rad: m' 35

3.3

Isporuka materijala i izvođenje trofaznih priključnih mjesta u prostoru kuhinje provodnikom tipa N2HX 5x2,5mm2 položenim dijelom u rebrastim bezhalogenim crijevima fi23mm . Ukupno za materijal i rad: m' 12

3.4

Isporuka materijala i izvođenje trofaznih priključnih mjesta za napajanje spoljašnjih jedinica za klimu provodnikom tipa N2HX 5x2,5mm2 položenimv dijelom u rebrastim bezhalogenim crijevima fi16mm . Ukupno za materijal i rad:

m' 60

30

3.5 Isporuka i montaža modularnog instalacionog pribora tipa TEM soft - bijeli

ugradna dozna 2M kom 1

nosač dekorativnog okvira 2M kom 1

dekorativni okvir 2M kom 1

šuko utičnica 2M kom 1

komplet 15






komplet 8





priključnica 1M kom 1


komplet 4






prekidač 10 A- 1M kom 2

komplet 2






prekidač 10 A - 1M kom 2

slijepi modul 1M kom 1

komplet 1

3.10 Isporuka i montaža OG kutije sa monofaznom utičnicom 2P+E 16A sa poklopcem IP44. Komplet za materijal i rad: kom. 1

3.11 Isporuka i montaža trofazne priključnice 16A/400V. Komplet za materijal i rad: kom. 1

Ukupno električne instalacije opšte potrošnje

4 ELEKTRIČNA INSTALACIJA OSVJETLJENJA

31

Napomena: Svetiljke su specificirane po zahtjevima projektanta enterijera. U cijenu uračunati nabavku i ugradnju.

4.1

Isporuka materijala i izvođenje strujnih krugova osvjetljenja kablovima tipa N2XH, bez postavljanja sijalica i svjetiljki, a prema planu instalacija jednopolnim šemama razvodnih ormara. Na dionicama unutar objekta, kroz rebraste bezhalogene cijevi fi14 mm fiksiranjem u prostoru iznad spuštenog plafona ili ispod gipsa. Generalno, instalaciju izvesti u svemu prema tehničkom opisu i važećim preporukama u predmetnoj oblasti. Komplet za materijal i rad računato po m kabla tipa:

N2XH-J 3x1,5 mm2 m 800





obični prekidač 10 A kom 1

komplet 9






komplet 4





naizmjenični prekidač 10 A kom 2

komplet 2





naizmjenični prekidač 10 A kom 1

komplet 2

4.5 Isporuka i montaža nadgradnih svjetiljki sa fluo cijevima 2x36W, RCS 236/1/IP65 sa zaštitnom kapom, Mareli

kom. 4

4.6 Isporuka i montaža ugradnih svjetiljki IP44, 2x27 ,LCR 2xE-27,downlight Mareli kom. 2

32

4.7 Isporuka i montaža ugradnih LED panela 600x600mm, 4000K,45W kom. 58

4.8 Isporuka i montaža led reflektora 50 W kom 3 4.9 Isporuka i montaža ugradnog LED panela 24W, 4000K kom. 1

4.10 Isporuka i montaža ugradne svetiljke za toalete 60W,IP54 , komplet sa izvorima svijetla kom. 3

4.11 Isporuka i montaža senzora prisustva kom 2

4.12

Isporuka i montaža protivpanične svjetiljke 1x8W, sa baterijom autonomije 2h. Svjetiljka je tipa ugradna, sa dvostranom pločom za signalizaciju i odgovarajućim naljepnicama za označavanje smjera evakuacije. Podrazumijeva se kompletna svjetiljka sa sijalicom i opremom za rad, a plaća po ugrađenoj svetiljci:

kom. 13 4.13 Isporuka i montaža indikatorskog seta za kupatilo kom 1

Ukupno rasvjeta

5 INSTALACIJA IZJEDNAČENJA POTENCIJALA

5.1 Izvršiti galvansko povezivanje svih metalnih masa u objektu koji ne pripadaju električnoj instalaciji provodnikom N2XH-J 1x16mm2 (RACK-ovi, cijevi vodovoda i kanalizacije, TMT, cijevi šprinkler instalcije) m 50

5.2 Izvršiti galvansko povezivanje svih metalnih masa u objektu koji ne pripadaju električnoj instalaciji provodnikom PF 1x6mm2 na sabirnice uzemljenja m 50

Ukupno instalacija izjednačenja potencijala

6 RAZNA ISPITIVANJA I IZDAVANJA ATESTA

6.1

Ispitivanje neprekidnosti zaštitnog provodnika i glavnog dodatnog 'provodnika za izjednačenje potencijala sa izdavanjem atesta.

Ispitivanje otpornosti izolacije električne instalacije sa izdavanjem atesta.

Ispitivanje funkcionalnosti instalacija sa izdavanjem atesta.

Pregled i ispitivanje el. instalacija sa izdavanjem atesta paušal

Ukupno razna ispitivanja i atesti

33

REKAPITULACIJA: 1 NAPOJNI KABLOVI

2 RAZVODNI ORMARI

3 ELEKTRIČNA INSTALACIJA OPŠTE POTROŠNJE


5 INSTALACIJA IZJEDNAČENJA POTENCIJALA

6 RAZNA ISPITIVANJA I ATESTI

UKUPNO

PDV 19 %

UKUPNO SA PDV-om

PREDMJER I PREDRAČUN RADOVA MULTIMEDIJALNE SALE i KANCELARIJA

Napomena: Multimedijalna sala i kanelarije će biti napojene iz postojećeg GMRO


Napomena: Svetiljke su specificirane po zahtjevima projektanta enterijera. U cijenu uračunati nabavku i ugradnju.

1.1

Isporuka materijala i izvođenje strujnih krugova osvjetljenja kablovima tipa N2XH, bez postavljanja sijalica i svjetiljki, a prema planu instalacija jednopolnim šemama razvodnih ormara. Na dionicama unutar objekta, kroz rebraste bezhalogene cijevi fi14 mm fiksiranjem u prostoru iznad spuštenog plafona ili ispod gipsa. Generalno, instalaciju izvesti u svemu prema tehničkom opisu i važećim preporukama u predmetnoj oblasti. Komplet za materijal i rad računato po m kabla tipa:

N2XH-J 3x1,5 mm2 m 60






komplet 1






komplet 2

1.4 Isporuka i montaža ugradnih LED panela 600x600mm, 4000K,45W kom 20

34

Ukupno električne instalacije osvjetljenja

2 ELEKTRIČNE INSTALACIJE OPŠTE POTROŠNJE

2.1

Isporuka i izvođenje priključnih mjesta provodnikom tipa N2XH 3x2,5mm2, za strujne krugove monofaznih "šuko" priključnica, prema planu i jednopolnim šemama provodnikom položenim dijelom u rebrastim bezhalogenim crijevima fi16mm . Ukupno za materijal i rad:

m' 60





dvomodularna priključnica 2M kom 1

komplet 2






komplet 2







komplet 2

Ukupno električne instalacije opšte potrošnje

REKAPITULACIJA


2 ELEKTRIČNA INSTALACIJA OPŠTE POTROŠNJE

UKUPNO

PDV 19 %

UKUPNO SA PDV-om

Odgovorni projektant:

35

VII GRAFIČKA DOKUMENTACIJA

štambilj projektanta štambilj revidenta

Documents

Transcript of štambilj projektanta štambilj revidenta