Tam kristalli, taneli ve yalnızca kristallerden • Yalnızca ... · Uyumlu granit Yer yer gnaysik...
Transcript of Tam kristalli, taneli ve yalnızca kristallerden • Yalnızca ... · Uyumlu granit Yer yer gnaysik...
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Tam kristalli, taneli ve yalnızca kristallerden oluşmuştur
• Yalnızca kristallerden oluştuklarından oldukça sağlam ve dayanıklıdırlar
• Yerkabuğunda değişik şekillerde Kütle halinde bulunurlar
• Boyutları birkaç km’den 100’lerce km arasında değişir.
DERİNLİK (PLUTONİK) KAYAÇLAR
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Derinlere doğru genişleyen ve üst kesimleri kumbemsi, 80-100 km2’den daha geniş kütlelere batolit, daha küçük boyutlulara ise stok denir
BULUNUŞ ŞEKİLLERİ
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Lav şapkalı plato Lav şapkalı plato
Volkanik boyun Dayk
lakolit
daykSil
BATOLİT
Stok
Dayk kümesi
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Volkan Soğumuştefra Aktif
Lav akışı
Volkanik baca
Sil Dayk
KsenolitBatolit
Stok
lakolit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Boulder Boulder BatolitininBatolitinin diyagramatikdiyagramatik kesiti kesiti MontanaMontana--ABDABD
10 kilometers
SSW NNE
Gneissic Country Rocks
Boulder Batholith
Coeval Volcanics
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Lakolit
– Tabakalar arasına mantar şeklinde sokulmuş ve yan kayaçları kabartmışmagmatik kütlelerdir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Fakolit: Kıvrımlı oluşumların aralarına girmiş olan kütlelerdir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Lapolit:
– Tekne şeklindeki magmatik kütlelerdir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
EpizonEpizon, , MesozonMesozon ve ve KatazondakiKatazondakiplutonlarplutonlarıınn genel genel öözellikleri (zellikleri (BuddingtonBuddington,,1959)1959)
Volkanikler
Granitk gnaysKonkordan dilimlerŞeklinde kıvrımlanmış
Uyumlu granitYer yer gnaysik
Metasomatizma sonucuOluşmuş granit benzeri kayaçlar
Granit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Volkanikbaca Sil
Batolit
Stok
PiroklastiklerVe küller
AktifLav akışı
Soğumuştefra
DaykVolkan
• SİL
• Yan kayaçların tabaka yüzeylerine paralel olarak yerleşmişkütledir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
SillSil
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
SilSil
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Sil
Volkanik boyun
Işınsal dayk
Dayk
Sil
Çember dayk
Stok
Stok
Batolit
• DAYK
• Az derinliklerde tabakalı kayaçlarıdik veya eğik şekilli olarak kesen duvar şeklindeki levhamsısokulumlara denir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
a. Basit dilatasyon ve enjeksiyonla yerleşmiş dayk
b. Dilatasyon olmadan yerdeğiştirme ile yerleşmiş dayk
a b
dike dike
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dayk
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dayk(Grand Tetons, Wyoming)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
DDayklarayklar
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykı-Obruğuntepe/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykı-Obruğuntepe/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykı-Obruğuntepe/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykları-Ladik/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykları-Ladik/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykı-Obruğuntepe/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit daykı-Obruğuntepe/Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
DAYK KÜMESİ. Kangâmiut dayk kümesi (Søndre Strømfjord-Grönland)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
a.Işınsal dayk kümeleri (Spanish Peaks, Colorado).
b. Işınsal dayk (Ship Rock, New Mexico).
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
YX
ba
Cross -sections of Ring Dike
Fractures
d
Cone Sheet
c
Map View of Ring Dike
Çember daykların kesiti
Çember daykların harita görünümü Koni dayklar
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Çember dayklar ( Mulladası-İskoçya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
.Koni dayklar (Mull adası-İskoçya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Derinlik kayaçları
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Granit-granodiyorit:
– Açık renkli, çoğunlukla eşit boyda kuvars ve feldispattanoluşan kayaçlara granit denir
– Çok az miktarda mika ve hornblend içerir.
– Renkleri feldispatların ve diğer minerallerin cins ve miktarlarına göre gri, pembe ve kırmızı olabilir
– Bileşenleri gözle görülür
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Granitler !!!!
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Granit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Granit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Granit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
K Feldspat
Biotit
Amfibol
Feldspat
Kuvars
Granitler
Kuvars
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Muskovit
MuskovitPPL
XPL
Biotit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Bazen içindeki kristallerden biri (özellikle ortoklas) büyük kristaller halinde bulunur.
• Bu tür granitlere porfiri granit denir
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Siyenit
– Açık renklidirler, beyaz, pembemsi gri, gri
– Bileşenlerini Potasyumlu Feldispat, hornblendbiyotit ve piroksen oluşturur.
– % 5 kadar kuvars içerir.
– Monzonit
– Siyenittten daha koyu renklidir
– İnşaat endüstrisinde kullanılır, granite göre ateşe karşı daha dayanıklıdır
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
siyenit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Monzonit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Diyorit
– Koyu yeşil, koyu yeşilimsi gri ve siyah renkli
– Tanelidir, hornblend kayaca porfiritik doku verebilir. Hornblend feldispattan daha fazladır. Genellikle kuvars içermez
– Granit ve gabrolarla beraber bulunur.
– İyi cila tuttuğu için süslemelrde kullanılır
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Diyorit
PPL
amfibol
XPL
amphibol
Plajioklas
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Gabro
– Koyu renkli bazik bir kayaçtır.
– Ana elemanlarını Plajioklas, ojit, olivin, hornblend ve biyotit oluşturur. Piroksen plajioklastan daha fazladır
– Gri siyah veya yeşilimsi renklidir
– İri tanelidir. Nadiren porfiritik dokuludur.
– Türkiye de yaygın olarak bulunur
– Yapıtaşı olarak kullanılır.
– Eskişehir Porsuk barajı ve Hirfanlı barajı gabrolar üzerinde kuruludur.
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Damar (Yarı derinlik) kayaçları
• Magma bazen yerkabuğu içinde çatlak ve boşluklarda, yeryüzüne yakın derinliklerde katılaşır. Bu kayaçlara damar kayaçları denir
• Bu tip taşlarda iri kristallerle beraber çok ufak kristalli bir hamur bulunur
• Bunlar derinlik ve yüzey kayaçları arasında geçiştaşlarıdır.
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
• Pegmatit
– İri kristalli ve granit magmasına bağlıolarak gelişen damar kayaçlarıdır
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
pegmatit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
aplit
• Aplit
– Ufak taneli (çapı 1 mm’den küçük) şekere benzer dokulu, kuvars ve feldispat içeren damar taşalrıdır
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Aplit daykı-Çamardı/Niğde
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
diyabaz
• Diyabaz (dolerit)
– Plajioklas ve piroksenden oluşmuşyeşil renkli porfirik bir kayaçtır. Gabronun yüzey kayacıdır.
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
diyabaz
Dolerit/diyabaz daykı-Konya kuzeyi
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
diyabaz
Dolerit-mermer dokanağı-Ladik-Konya
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit-Obruğun T. (Konya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Dolerit-Obruğun T. (Konya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Ultrabazik kayaçlar
dunit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Kimberlit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
peridotit
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Serpantinleşmiş peridotitDere (Konya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
Serpantinleşmiş peridotitDere (Konya)
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
serpantin
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN
serpantin
MAGMATİK KAYAÇLARYrd.Doç.Dr.Yaşar ERENSerpantin
Dere-Konya