taksali deradaar

download taksali deradaar

of 95

Transcript of taksali deradaar

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    1/95

    tksflI zyrydfr-mhFpurKF nUM ilKI icWTI ?koeI krfmfqI sLkqI nhI', sgo' gurU gRMQ sfihb dI bfxNI df igan hI hY, jo mnuK

    nUM dyvqf bxFAuNdf hY . kyvl aqy kyvl gurU-nfnk sfihb jI dy igafn dI hIbrkiq sI, ijs ny ajyhy sMq-sUrmy pYdf kIqy sn ijnHF ny asih-aqy akih qsIhyJWlidaF, byaMq kurbfnIaF idMidaF hoieaF bVy sLkqI-sLflI mugLl-rfj df tKLqfmUfDf krky, bVf ivsLfl aqy bVIaF brkqF BrpUr KLflsf-rfj sQfpq krilaf sI . gurU nfnk sfihb jI dy igan-rUpI anmol dfq nfloN asIN, tWt jfx dykfrn asIN bRfhmx-vfd ivWc inrMqr Dsdy hI qury jf rhy hF . sWB qoN vWzI bd-iksmqI ieh hY ik, gurU nfnk sfihb jI dy igan dy prcfr dI ijLmyvfrI pMQ dyjQydfr ny afpxy qoN tfl ky, zyrf-vfd dy aqy pysLfvr prcfrkF dy hvfly kr idWqI.

    iBzrF vfly mhFpurK pqf nhIN iks iksm dI isiKa dyx dI tksfl clf rhy hn.AunHF dI gurmiq isiKa dI aslIaq agly siPLaF qy ilKI icWTI qoN BlI BFq lWgjfvygf. zyrfvfd bfry bxy insPLl siqkfr dy kfrn, pMQ dI isafsI agvfeI vIiBMzrF vfly mhFpurKF ny hI afx sFBI .ijs df isWtf ieh hoieaf ik GrogI jIvnivc koeI sfh sOKf qF kI hoxf sI sgoN sRI hirmMdr sfihb ivclI afjLfdI vI pMQ nyguaf leI ? aWgy qoN asIN ihMdU srkfr dI DWky-KorI ivruWD ros pRgt krn leImMjI sfihb qoN jQy qF kI qorny hn EQy asIN ajLfdI nfl isasI ivcfrF vI nhINkr skdy. kdy asmfnf dI AucfeIaF qWk puWj rhy pMQ dy ivkfr ivc, eyQoN qWk

    igrfvt af geI, ik ajy kWlH dy vWzy axKI aqy sUrmy KLflsf dy iesqRI mrd, aWjsRI hirmMdr sfihb afpxy siqgurF dI hjLUrI sIs invfAux jfx smyN puls dykrmcfrIaF koloN afpxI qlfsLI krvfAuxI vI JWl gey hn. hflq ieh bx cuWkI hyik, aMdroN KoKlf ho cuWkf KLflsf-pMQ, afpxIaF purfxIaF prMprfvF qoN afpxI KuWsIhoeI sLfn df bysuafdf rs mfxdf hoieaf hfsohINxy hMkfr df pRgtfvf kr irhf huMdfhY.

    sWc dy ZMzorcI, sMsfr nUM afid scu nfl joV rhy siqgurF df sRI drbfr sfihb,

    aWj JUT dI pUjf krfvfAuNx vfilaF df, aqy mfXf dI luWt mcfeI bYTy aKOqI DrmafgU-rUp TWgF df aWzf bx cuWkf hY. iBMzrF vfilaF dI aKOqI tksflI igafn dfhfl ieh hY ik, ienHF qoN gurmiq-igafn dI sUJ bUJ lYx leI, dfs ny keI icTIaFilKIaF pr iBMzrF vfly sMq mohn isMG jI ny, aqy nf hI mihqf cOk vflI tksfl dyiksy aKOqI mhFpurK vloN koeI AuWqr afieaf. sMq gurbcn isMG ivida mfrqMz jIdIaF ilKIaF pusqkF dy aDfr qy ilKI icWTI df vI koeI AuWqr nf aieaf . keI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    2/95

    qrHF df gurmiq ivroDI prcfr kr rhI, Aus icWTI ivc mfs Kfx jf nf Kfx bfrytksflI isiKa dI aslIaq df pqf vI lWgdf hY. pfTkF dI jfxkfrI leI AusicWTI df Auqfrf ies pRkfr hY:--

    siqgur pRsfid

    ikRpf ikRpf kir dIn pRB srnI mo kAu hir jn myil ipafry ]

    nfnk dfsn dfsu khq hY hm dfsn ky pinhfry ]

    1) syvf ivKy sMq igafnI mohn isMG jI gurduafrf aKMz pRkfsL iBMzrF,Edmoton.Dec: 7, 1992

    2) syvf ivKy sMq Tfkur isMG jI gurduafrf gurdrsLn pRkfsL mihqf,

    gur sBf eyv n pfeIaY, nf nyVY nf dUir ] nfnk siqguru qf imlY jf mn rhY hjUir]2 ]84]{vf-4}

    vfihgurU jI kf KLflsf, vfihgurU jI kI PLqih ]

    siqgurF dI sWDr hY ik, gurisWKI dI zUMGI sFJ dy kfrn, sMsfr Br dy gurisWK, mn

    krky sdf ieWk dUjy nfl juVy rihx. sMq goibMd kY eykY kfm ] mhF vfk AuqsLfhqkrdf hY ik, sMqF mhF purKF dI sMgq qoN sdf lfB lYNdy rhIey . aqy -"sMq imlYikC suxIaY khIaY" ] gurU-vfk qoN pRyrq ho ky icWTI pWqr rfhIN isiKaf pRfpq krnleI, kuJ sLMky lY ky ap jI dI syvf ivc hfjLr hoieaf hF jI. afs hY afp jI apxIpdvI dy ankUl, gurmiq igafn ivc gVuWc AupdysL-rUpI AuWqr dy ky invfjogy.

    KLflsy df qyj pRqfp KuWs jfx dI nINh qF BFvyN mhfrfjf rxjIq isMG jI dy smy hIrWKI jf cuWkI sI, pr mhfrfjf sfihb dy akfl-clfxy dy smyN qoN ijhVy Bfxy vrqxyarMB ho gey sn, AunHF qoN KLflsf jI dy jlfl df cmkdf sUrj Zfly ipaf pRqWK idsipaf sI. iPr Kflsy dy mfx-siqkfr nUM hfnI pucfAx vfly keI duKdfeI smyafAuyNdy rhy pr 1978 dI ivsfKI vfly idn qy vfprn vfly sfky dy ipCoN isWK pMQ nUMijvyN dysL-ibdysLF ivWc lgfqfr nmosLI aqy bdnfmI df itWkf lWgdf af irhf hY,ajyhf BfxF pihlF kdy nhIN sI vriqaf. pMQ df bzmuWlf srmfieaf Bfv, kOm dfnOjvfn, idn idhfVy koh-koh ky mfiraf jf irhf hovy aqy KLflsf pMQ df jQydfr

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    3/95

    isvfey sB kuJ cuWp kIqf vyKI jfx dy, hor kuJ nf kr skdf hovy ? ajyhf psymfnIvflf smF qF vWZy GWlLUGiraF dy idnF ivc vI kdy nhIN sI aieaf .

    sYNkVy sflF qoN jrvfxy dys nUM luWtdy aqy pq nUM inrMqr pYrF hyTF roldy af rhy sn,

    gurU nfnk s'ihb jI dy KLflsy ny AunHF jfbr aqy inrdeI zfkUaF df buQfV BMn kysdf vfpsqy kfbl vfV idWqf sI . AunHF lhUpIxy luWt-KfixaF nUM inrf GrIN hI nhI'sI vfiVaf sgo,' mhF-blI gurU-KLlsy dy GoVy AunHF dy GrF sfhmxy jf ihxkdy snaqy luWtxhfry nUM afpxI jfn df KLqrf aqy apxf Dn dOlq lWty jfx df BY bxjfieaf krdf sI . hfey ! aWj AuhI bIr KLflsf ikhVI KunfmI dy kfrn aOJVy ipafhoieaf hY ? gurU-isWKI nfl sWcy ipafr vfly suihrd gurmuKF df ihrdf icMqfqurhoxf kudrqI gWl hY. bVf BfrI qOKLlf hoxf cfhIdf sI, ik afKLr ikhVf Bfxf vrqigaf hY ijhVf sfnUM idno-idn hyTF nUM DUeI jf irhf hY ? jQydfrI nUM ies pfsy JfqI

    mfrn dI koeI loV nhIN rhI hoeI. koeI ivrlf hI iqafgI afgU Drm dI jF kOm dIicMqf kiraf krdf hY. sfzI ajokI iqRsLnflU jQydfrI jo pUrn qOr qy isasI iKzfrIbx cuWkI hY Aus nUM siqgurF dy ies PLurmfn vl iDafn ikvyN jfvy-" nfnk cIny afpkAu so apr apfrf ] {229]

    dfs dy mn ivc bycYnI vD rhI hY ik, ikqy asIN afpxy hI iksy gunfh df Pl qFnhIN Kf rhy ? sRI akfl qKLq sfihb jI dy jQydfr sfihb qoN lY ky, ap jI koloN,quhfzI sMsQf dy AupdysLkF koloN aqy isWK Drm dy hor prcfrkF koloN lg-pg sfrf

    isWK jgq dsLmysL jI df bVf pRisWD PLurmfn suixdf af irhf hY, aqy isK ieiqhfsilKx vfly lyKk vI ies mhFvfk nUM ilKxf nhIN BuWldy :-

    jb lg KLflsf rhy inafrf . qb lg qyj dIaf mY sfrf .

    jb ieh ghy ibWpRn kI rIq . mY' n krMU ien kI prqIq .

    ies qfVnf rUpI mhF vfk vwl iDafn igaf . sUJ afeI ik qyj-prqfp qF juiVafhoieaf hI KLflsy dy inafry afcrn aqy gurmiq dy inafry isDFq, aQvf inafrImrXfdf nfl hI sI. qyj pRqfp df cly jfxf ies scfeI df sUck hY ik, KLflsf jInUM jo kuJ dunIaF nfloN inafrf imilaf sI, afpxy gurU dy inafry igafn nfloN tuwt ky,Auh sB kuJ guaf bYTf hY . gurmiq-igafn aqy afcrn qoN sKxI kyvl bfhrlIzDrimk iPt, BXK bx ky rih jFdI hY. iyaux lgD ijvXx, kJIDr jI nXibpRn kI rIQ nUM afDpVX inafDrX KDlsX dI hoxd lyI, bD iBafDnk ^QrD

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    4/95

    smijLafD sI{ ijs rIq ny buwD Drm aqy Aus dy krIb 13 sfl dy purfxy rfj dfPwkf mfr ilaf sI gurdyv jI afpxy Kflsy nUM Aus KLqrnfk bRfhmxI rIq qoN kohFdUr rwKxf cfhuMdy sn . eysy kfrn hI gurdyv jI ny KLflsy nUM ieh sKq qfVnf rUpIhukm idwqf sI ik--hy myry ipafry KLflsf jIE ! jy qMU ibwpRn kI rIq df DfrnI bVigaf qF mYN qYnUM by-prqIqf smJ lvFgf . aqy iPr jd--apnI prqIiq afp hIKovY .. bhuir Aus kf ibsfsu nf hovY . ibpRn kI rIq df DfrnI ho jfx df spwt arQsI--ik afsLqDm dX kDJC QX bXdDvD ilK kX siQgurU jI dX hG ADdXVD{ by-prqIqy mnuwK dy nyVy Aus df skf mF ipAu vI nhIN lwgdf . iPr ijs gurUdI qfVnf nUM asF gOilaf hI nf, ijs smrwQ siqgurU jI dy hukm dI asF prvfhnhIN kIqI Auh, sfzy nyVy ikAuN lwgy ? {hukim rjfeI clxf nfnk iliKaf nfil}

    ajyhIaF ivcfrF afAux kfrn ieh pqf krn dI ictk gurdyv jI ny lf idwqI ik

    ieh ibwpR kOx hY aqy Aus dI Auh cMdrI rIq kyhVI hY ijs df DfrnI ho jfx kfrnKflsy ny afpxy gurdyv jI dIaF njLrF ivc byprqIqf bx ky, kwKoN hOlf qy pfxIAuNpqlf, ho jfxf sI ? gurU gRMQ sfihb jI dI bKLsLsL duafrf pRfpq hoey gurmiqigafn dI lo ivWc bRfhmxNI Drm-gRMQF dI GoK qoN gurmiq ivroDI bRfhmxI rIqF (jopMQ leI hfnIkfrk sn) dI sUcI iqafr krnI arMB kr idWqI. siqgurF ny imhrkIqI aqy ies kIt koloN pusqk- " ibWpRn kI rIq qoN sWc df mfrg " ilKvfAuxIarMB krvf leI.

    siqgurF dI hjLUrI ivc ardfs kIqI- hy sWcy ipqf jIE ! ies inqfxy nIc nUMsmrWQf bKLsLsL kro, ik, ibpRn kI rIq dy hr pWK df TIk TIk ipCokV ilK ky pMQnUM sucyq krn dI syvf inBf skF. siqgurF dI CWqr Cfieaf hyT dsL BfgF ivc ilKIjfx vflI ivsLfl pusqk ilKxI arMB kr idWqI. ihrdy ny BY mMinaF ik, ikqypusqk -" ibWpRn kI rIq qo' sWc df mfrg " ivc--koeI suxI suxfeI inrmUl gWlnf af rly. ies leI, ijDrNo vI pMQ dI mrXfdf qy hoey ibWpRI rIqF dy Dfvy df sLMkfhoieaf, Aus QfAuN spWsLtI-krn pRfpq-krn lYxf jLrUrI imQ ilaf. Ausy mMqv dIpUrqI leI ies jodVI pWqrkf duafrf quhfzI (iBMzrF vfly mhFpurKF dI) syvf ivWchfjLr hoieaf hF .

    dfs dy prvfr dy jIa 1972 qoN hI kYnyzf ivwc hn . kujL mjbUrIaF dX kfrn dfslMmy smy qoN Bfrq nhIN af sikaf . ies kfrn pMjfb ivc vfprIaF GtnF df pUrfigafn nhIN hY . sfzy jQy dy keI swjx aqy hor vI ijhVy ies Auwdm qoN jfxU hnkeI pRkfr dy pRsLn krdy hn, ijnHF df TIk Auwqr afp jI vrgy pMQ drdI, AuNwc

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    5/95

    kotI dy ivdvfn mhfqmf hI dy skdy hn . so kuJ pRsLn lY ky afp jI dI syvf ivchfjLr hF . afs hY ik, smF kwZ ky pRsLnf dy Auqr ivc bhumwlf AupdysL Byjx dIikrpflqf krogy . sRI drbfr sfihb aqy hor sMsQFvF nUM vI pwqR ilKy hn . ajyhfsfrf pwqR ivhfr pusqk df ihwsf bx irhf hY, qF jo pfTkF nUM hr pwK qoN TIkjfxkfrI iml sky . pUrn afs hY ik afp jI vrgy ivdvfn mhFpurKF vloN afieafAuwqr pusqk df bVf lfhyvMd Bfg hovygf. QuhDPX Auwqr gocry sLMky ies pRkfr hn:-

    1= bfbf jrnYl isMG dI dy BfsLnF dIaF typF qoN aqy sMq ig: gurbcn isMG jIKLflsf dI ilKI rihq mrXfdf pusqk (jo afp jI Bfv, sMq mohx isMG jI--nyPLrvrI 1975 ivc CpvfeI sIY) dy 211 qy ilKy anusfr--klgLIDr ipqf jI nybfbf bMdf bhfdr (gurbKLsL isMG jI) nUM ndyV qoN pMjfb vwl Byijaf hI bdly lYx

    vfsqy sI--qoN, iehI iswD huMdf hY ik gurU-Gr ivc bdly lAU Bfvxf bVI prDfn sI. pr mUlmMqR ivc afey inrvYr sLbd qoN iswK Drm dy inafry mhl dI nINh,inrvYrqf qy DrI geI isz huMdI hY . iPr gurbfxI dy hor byaMq sLbdF Qox aqysiqgurF dy jIvn kfl df ieiqhfsk pwK pVHn qo, jd iPLlm vFg mn dIaF awKIaFivcdIN sB kuJ lMGdf hY qF Aus dD sMKyp rUp ieAuN ho idsdf hY :-

    (A) Dnu Dnu hir igafnI siqgurU hmfrf ijin vYrI imqRu hm kAu sB sm idRsitidKfeI .. (594) gurU ny qF vYrI aqy imqR nUM iewk njLr nfl vyKx dI jfc dwsI sI

    . Aultf gurU nUM hI, mn ivc vYr, aqy bdlf Bfvnf rwKx vflf kih ky, kI, asINkoeI pfp qF nhIN kr rhy ? isrjxhfr nUM afpxI isrjxF nfl vYr ikAuN hovy ?sLfied afp jI vrgy ividaf mfrqMz mhF purK nUM iksy hor Drm dy ajyhy mUl mMqRdf pqf hovy ijs ivc prmfqmF nUM inrvYr ikhf hY . dfs dy ivcfr ivc qF siqgurUnfnk sfihb jI hI ajyhy inrfly suDfrk hn, ijnHF ny Drm dy mUl mMqR ivc AucycyqOr qy isrjxhfr nUM inrBAu aqy inrvYr iliKaf hY. dfs dI quwC buwDI anusfr,inr-afkDr afidRsLq afgocr, prmfqmF bfry ajyhf ilKxF, sfbq krdf hY ik,siqgurU jI dy ihrdy ivc apfr swDr sI ik, mnuK nUM ijQy Auh Aucy aqy inrmlafcrn vflf bxf rhy hn AuQy nfl hI Aus dy afcrn ivc inrBYqf aqy inrvYrqfvfly sRysLt gux vI nkf-nk Br idwqy jfx. siqgurU nfnk sDihb jI dy ipafrF aqyswDrF lwdy ihrdy dI ieh AumMgL sI, ik, AunHF df inrml pMQ, aQvf ieh KLflsfpMQ, iksX pRkDr dI vI duinafvI sLkqI df BY iksy hflq ivc vI nF mMny, aqy nFkdy iksy inqfxy nUM BY-BIq hox dyvy . gurdyv jI afpxy KLflsy nUM vYr Bfvxf qoN vI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    6/95

    axjfx vyKxF cfhuMdy sn . siQ gurU nDnk sDihb jI afpxy inrMkfr jI dy iesatwl nIXm nUM vrq rhy sn--ijsu isAu rfqf qYso hovY--(65) so jIvq ijh jIvqjipaf .. (259)--ijn inrBAu ijn hir inrBAu iDafieaf jI, iqn kf BAu sBugvfsI ..(rihrfs) ijn inrBAu nfmu iDafieaf iqn kAu BAu koeI nfih .. (31)ijhVf mnuwK inrml prmfqmf df ismrn krdf hovy, Aus dy mn ivc vYr BfvxF dIGtIaf mYl ikvyN itk skdI hY--jo inrmlu syvy su inrmlu hovY .. (121) prmfqmFnUM inrBAu, inrvYr aQvf inrml kihx qoN siqgurF df asl Bfv iehI sI .

    gurU nfnk sDihb jI ny iksy CDlm nUM jDnox mDr mukDauV dI isiKaf kdXnhIN sI idQI, sgoN julm nUM jVHF qoN KLqm krn dI smrQf bKLsLsL kIqI sI .siqgurF ny vwzy qoN vwzy jLflm nUM vI mfiraf nhIN sI, sgoN Aus CDlm nUM, afgXQox mnuwKqf df syvk bxf idwqf sI . ivsLvfsLGfqI aqy kfql Twg nUM BfeI swjx

    bxf ky Aus dy CulmI kDirafT vDlX afPX nM isKI prcDr dI zrmsDlD,afQX F sjV tg Qox BDyI sjV jI bVD kX aus nUM guriswKI df prcfrkaqy mnuwKqf df syvk Qfp idwqf . bMdy Kfxy dYNq nUM BfeI kOzf aqy cor nUM BfeIBUmIaF bxf idwqf . aqy hor byaMq jLflmF nUM mnuwKqf dy syvk bxfieaf .

    pMcm pfiqsLfh ny cor aQvf zfkU ibDI cMd nUM BfeI ibDI cMd bxf ky Aus nUM gurmiqdf prcfrk Qfipaf . qwqI loh qy bYTy gurdyv nUM vyK ky jd pIr mIaF mIr ny lfhOraqy idwlI dI iewt nfl iewt KVkf dyx dI gwl kIqI qF sLFqI dy puMj pMcm pfqsLfh

    ny ikhf ik, jy asIN hI bdly lYx vfly bx gey qF iKmF, sLFqI aqy ipafr df pfTiks ny pVHfAuxf hY ? nfly bdlf lYxf iks koloN hY ? ijnHF nUM eynF vI igafn nhIN ikAuh afpxy hI hmdrd aqy sLuwB icMqk nUM qsIhy dy rhy hn. pIr jI ! AunHF qy qrskro aqy awlf dI drgfh ivc duaf kro ik Auh Bly pursL bx jfx .

    mIrI pIrI dy mflk Cwtm pIr, gurU hrgoibMd sfihb ny lVfeI iCVdI vyKI qF sRIdrbfr sfihb qoN cly gey aqy afpxI bytI dI sLfdI aMimRsrox keI mIl htvyxNJubflN ipMz dy nyVy jf kIqI . cohF lVfeIaF ivcoN iewk vI gurdyv jI ny afDp nhIN

    sI shyVI . lokF df amn BMg huMdf vyK ky afp jI mfJy dI DrqI Cwz gey. kIrqpur jf zyrf lfieaf . afpxy qKLq qy bYiTaF hI mugLl hfkmf nUM NgwzI cVHfN skxvfilaF iswKF dI AunHF kol Gft nhIN sI . gurU Gr ivwc isrP bdlf BfvxF dI hIaxhoNd idsdI hY, AuNj luk Cup ky gwzI cfVHn vfly BfeI ibDI cMd vrgy sUJvfnbhfdr, keI sn .

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    7/95

    siqgurU nfnk jI dy ijs dsvyN srUp dy pfvn nfm dy nfl ieh anrQ joV rhy hoik, N AunHF ny lokF koloN bdly lYx leI bMdf isMG bhfdur (gurbKLsL isMG) nUM pMjfbByijaf sI N, Aus dsLmysL jI ny vYrI dwl nUM ipafAuNx vfly pfxI ivwc Golx leIjLihr dI puVI nhIN sI idwqI, sgoN Gfiel vYrIaF nUM TMzf jl ipafAux dy nfl AunHFdy PLwtF qy lfAux leI bhumwulI mlHm dI bKsLsL kr ky, GnweIey qoN aus insLkpqafQX iQafgI sXvDdDr nUM BfeI GneIaf jI bxf idwqf sI . ijs aOrMgjLyb dIhkUmq ny gurU qygL bhfdr jI nUM qsIhy dy ky sLhId kIqf, sfihbjLfidaF nUM nIhFivwc icxvf ky sLhId kIqf, aqy hor byaMq jLulm kIqy Ausy aOrMgjLyb dy lVkybhfdrsLfh koloN bdlf lYx dI QF Aus nUM idwlI dy qKq df afp mflk bxfieaf .phfVI rfijaF ny keI vfr ivsLvfsL-Gfq krky gurU Gr nfl vYr kmfieaf prsiqgurF iewk vfr vI AunHF qy hmlf krn dI pihl nhIN kIqI . AunHF ivruD koeI

    mMdf sLbd qwk nhIN ikhf . sYd Kfn siqgurF nUM PVn leI afieaf . aMdroN vYrBfvnf muwkidaF hI siqgurF ny Aus nUM CfqI nfl lf ilaf aqy nfm-DMn dI bKLsLsLnfl mflf-mfl kr idwqf . gurU nfnk jI dy Gr dI lVfeI qF hY hI jLulm ivrwuD sI.

    vYr Bfvxf vflI soc siqgurU nfnk jI dI iswKI ivc ilafAux df AuqsLfh dyx vflIbolI ilKx vfly mhFpurKF df, siqgurF dy ienHF mhFvfkF dy bfry kI ivcfr hY jI ?

    (A) inrvYrqf--

    (1) ibsir geI sB qfiq prfeI . jb qy sfD sMgiq moih pfeI .. 1 .. rhfAu ..

    nf ko bYrI nhI ibgfnf sgl sMig hm kAu bin afeI .. 1 .. {1299}-8

    (2) vvf vYru n krIaY kfhU .. Gt Gt aMqir bRhm smfhU .. {259}-bfv-46

    (3) sfD sMig dusmn siB mIq .. {271}-ast-7 Auh ikhVf sfD hY jI ijs dIsMgq nfl vYrI vI imwqR bx jFdy hn ? Gto GYwt iBMzrF dI tksfl vfly sfD qF

    ajyhy iblkul hI nhIN hn

    (4) sfD jnf ky pUjy pYr .. imty AupdRh mn qy bYr ..2..{395}-4-98

    (5) nf ko myrf dusmnu rihaf nf hm iks ky bYrfeI ..

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    8/95

    bRhmu psfru psfirE Biqir siqgur qy soJI pfeI .. {671}-3

    (6) sfD sMig dusmn siB mIq .. sfDU kY sMig mhf punIq ..- - - -3 .. {271}-ast-7

    gurU gRMQ sfihb jI qoN ibnF awj ikhVf sfD hY ijs dI sMgq kIiqaF dusLmx vIimwqr bx jFdy hn ? iBMzrF dI tksfl dy sMq qF lokF nfl vYr Bfvxf rwKx dfAuqsLfh dyx leI, siqgurF nUM vI vYr Bfvnf vfly ilK rhy hn . iPr qusIN hI iksyajyhy sMq df pqf ilK Byjxf ijs dI sMgq, mnuwK nUM mhF punIq krdI hY .

    (a) iKmf

    (1) jhf loBu qh kflu hY jhf iKmf qh afip .. (1371) ijs mnuwK dy ihrdy ivciKmf nhIN kIh Aus nUM vI sMq smiJaf jf skdf hY ? jLrf Kohl ky ilKx dI imhrkrnI jI .

    (2) dieaf dyvqf iKmf jpmflI qy mfxs prDfn .. ( 1245)

    (3) sUhf vysu sBu Auqfir Dry gil pihrY iKmf sIgfru .. ( 786)

    (4) iKmf sIgfru kfmix qin pihrY rfvY lfl ipafrI .. (359)

    (5)- gur kf sbdu mnY mih mudRf iKMQf iKmf hZfvAu .. ( 356)

    (e) bRhm igafnI aQvf hrI df dfs ---

    bRhmigafnI kY DIrju eyk .. ijAu bsuDf koAU KodY koAU cMdn lyp ..- - - -

    bRhmigafnI kI sB AUpir mieaf .. bRhmigafnI qy kCu burf n Bieaf ..

    bRhmigafnI sdf sm drsI .. bRhm igafnI kI idRsit aMimRqu brsI .. ( suKmnI)

    (2) hir kf dfsu ikCu burf n mfgY ]]- - - -.. (1152 ..

    (3) Cozhu kptu hoie inrvYrf so pRBu sMig inhfry .. (1219)

    (4) Ein vYrI imqR sm kIiqaf sB nfil suBfeI .. ( 11)

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    9/95

    (5) jo jo kIno hm iqs ky dfs .. pRBu myry ko sgl invfs ..

    nf ko dUqu nhI bYrfeI .. gil imil cfly eykY BfeI .. 3 .. (887)

    (6) PLrIdf jo qY mfrin mukIaF iqnHf nf mfry GMuim ..afpnVy Gir jfeIaY pYr iqnHf dy cuMim .. 7 .. (1378)

    (7) mMdf iks no afKIaY jF iqsu ibnu koeI nfih ..(1381)

    (8) PrIdf bury df Blf kir gusf min n hZfie ..

    dyhI rogu n lgeI plY sBu ikCu pfie .. 78.. (1382)

    (vYr Bfvnf df prcfr krn vflf ilKfrI jF AupdysLk qF pRBU df dfs aKvfAux dykfbl vI nf hoieaf, Aus nUM sMq iks dlIl nfl mMn ilaf jfvy jI ? ies ivsLy qyivsQfr nfl cfxnf pY jfey qF pfTkF leI lfhyvMd hovygf jI .

    gurbfxI-sLbd ivcfr qoN dDs dI quwC buwDI ny eyhI smiJaf hY ik bdly dI BfvnF,aQvf bdlf lYx df sfVf, hoCy mnuwK dI sMpqI hY . bhfdr mnuwK qF iKmf nUM hIafpxf gihxf bxfAudy hn . iksy nUM iKmf kr dyx ivwc sUrmf afpxI ijwq smJdfhY . DIrjvfn aqy imwTy suBf vflf afdmI kdy vI lVfeI nhIN shyVdf . Auh Bwul kyvI ajyhf krm nhIN krdf ijs qoN iksy pRfxI df ihrdf duKI hox dI sMBfvxf hovy .bdo bdI lVfeI gl af pvy qF vI gurU mhfrfj jI aqy AunHF dy isMG-sUrmy vYrI qyvfr krn dI pihl nhIN sn krdy . vfr kr lYx dI pihl krn df mOkf mfrnafey vYrI nUM hI idaf krdy sn . kI gurU Gr bfry ajyhI ivcfr bxf lYxI mUrKqfeInhIN hY jI ?

    purfxF ivcoN ajyhIaF gfQfvF bhuq pVHIaF hn ijnHF ivc drXoDn, sLuknI, krux,arjun, dRopd, dRoxcfrX, dyvqy, dYNq afid sB dy sB vYr aqy bdly dI awg ivcJulsdy njLr afAuNdy hn . so asF qy bdlf lAU rucI ibpRn kI rIq smJI hoeI hY .quhfzy jQy vloN iknHF kfrnf krky bdly lYx vflI mrXfdf gurU Gr nfl joVI geIhY jI ? afp jI prm igafnI aqy pUrn sMq mMny jFdy ho . ies msly qy Kohl kyrosLnI pfAuxI ikAuNik awj iswKF dI bhusmqI gurbfxI dy arQ-Bfv vI AuhI TIk

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    10/95

    mMndI hY jo afp jI PurfmfAuNdy ho . afp df iliKaf ijAuN df iqAuN pusqk df ihwsfbxf idwqf jfvygf, qF jo pMQ nUM TIk syD iml sky .

    2= pMQk rihq mrXfdf dy KrVy ivc sfDfrn aqy aKMz kXvl do prkfr dy pfT

    krn dI gwl ilKI hY, jd ik afp dI mrXfdf anusfr 1= sfDffrn KLusLI df pfT(197 sPLf ), 2= imrqk pfT ,(198) 3= sRI aKMz pfT (26) 4= sMpt pfTsDfrn, 5= sMpt aKMz pfT (218) 6= spqfhk pfT (22) 7= spqfhk dUjf.. eysy qrHF sRI dsm gurU gRMQ sfihb jI dy pfT vI, sRI gurU gRMQ sfihb dy pfTF vFghI krn dI hdfieq ilKI hY (224) . smucy pMQ vloN pRvDVQ afQX sRI afkDlQ^Q sDihb dI pRvDVgI nDl lDgU hoyI mrXfdf dy huMidaF afp jI dy zyry nUMiknHF kfrnf krky ieh mrXfdf bxfAuxI peI ? kI ies nfl pMQ dI eykqf nUM hfnInhIN pujdI ? iknHF ivsLysL kfrnF krky guriswK nUM pMQk mrXfdf dy QF quhfzI

    mrXfdf qy clxF cfhIdf hY ?

    3= pMQk rihq mrXfdf ivwc pfT krn dI pfbMdI isrPL eyhI hY ik pfT krnvfilaF df prvfr pfT afp kry jF bYT ky suxy . gurU hukmF nUM smJx df Xqnkrdy rihx df AupdysL h,Y jd ik afp jI dy zyry vloN CpI rihq mrXfdf dIpusqk dy 166 sPy qoN 235 sPy qFeI pfTF dy krn dI keI ZMgF dI krmkFzI-mrXfdf ilKI hoeI hY, gurbfxI nUM sux ky isiKaf lYx dI gwl, sDrI pusQk ivciksy iewk QF vI nhIN ilKI hoeI . pfT krn leI sfmwgRI ivclIaF (169 sPy aqy

    171 sPy qy ilKIaF ) afP afP iksm dIafT 9 + 4, kul 49 vsQUafT hn,aqy ieh gwl bVI spwsLt kr ky keI QFeI ilKI hoyI hY jy pfT df pUrf mhfqm lYxfhY aqy iewCf dI pUrqI cfhIey qF pfT nUM pUrI mrXfdf nfl krnf cfhIdf hY . jd ikpMQk mrXfdf ivc pfT nUM iksy krm kFzI mrXfdf dy bMnHx ivc nhIN bMinHaFhoiyafD .

    ies swB kuJ bfry keI prymIaF vloN, hyT ilKy svfl ivsLysL krky kIqy jFdy hn .ajyhy ikMqU-pRMqU krn vfilaF df sdf leI mUMh bMd krn jogf igafn (afQX golI

    iskX vDlX hor afdBuQ sDzn) afp jI qoN ibnF, hor iks kol hn jI ? :--

    ivKfvy vflI iksy vI Dfrimk mrXfdf nUM gurbfxI ny pKMz ikhf hY aQvf ibwpRn kIrIq mMinaf hY, ijvyN---

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    11/95

    (A) gurU dy hukmF nUMM smJ ky Aus anusfr jIvn-jugq bxf lYx dy QF mn-mwqImrXfdf nUM Drm df aqy pivqRqf df aMg mMn ky afp jI dI pusqk ivc ilKy, kyIQrHT dIafT pDbMdIafT vDlX jl-iysLnDn ? jd ik afjXhX iysLnDnT bDrXgurU bDVI dD &urmDn--

    inq inq kfieaf mjnu kIaf inq mil mil dyh svfry ..

    myry siqgur ky min bcn n Bfey sB Pokt cfr sIgfry .. 3 .. {983}

    ivKfvy vfly Drm-krm nUM gurdyv jI ny insPl PLurmfn kIqf hY [ Drm dyy nf hyTawz awz ByKF vfilaF nUM aQvf icwty coly pf ky hwQI ilsLky hoey gzvy jF qIr PVIiPrdy, aqy BgqI dy ivKfvy leI mflf Pyrdy rihx vfilaF nUM siqgurF ny bnfrs dy

    TwgL ikhf hY . so gurbfxI aqy pMQk mrXfdf dy pRiqkUl qusF iks aDfr qy krm-kFzI mrXfdf qy jLor idwqf hY. afp dI idbidRstI ny gurbfxI-AupdysL ivc aqypMQk mrXfdf ivwc ikhVI ajyhI ivsLysL AUxqfeI vyKI hY jo bRfhmxI qrjL dImrXfdf ilKxI peI jI?

    (a) byaMq prkfr dI DUp smwgrI ( sPLNf 168 aqy 171) aqy lMmI cOVI mrXfdf(165 qo 235 sPLy vflI ) qoN iehI XkIn bwJdf hY ik ies smwgrI vflI mrXfdf qoNibnF pVHI hoeI bfxI sB insPl jFdI hY . ies qrHF ienHF ivDIaF dI aqy idRstmfn

    pdfrQF dI mhwqqf, gurbfxI nfloN ikqy vwD ho idsdI hY . dUjy pfsy gruV purfx dypfT aQvf hor keI qrHF dy mMqRF dy pfT vI, ibwpRI mrXfdf nfl juVIaF KLfssmwgRIaF aqy KLfs ivDIaF dI pfbMdI vfly hn . afKLr Auh swB kuJ vI quhfzIbxfeI pfT-mrXfdf vFg hI qF hY ? jd Aus swB kuJ nUM ibwpRn kI rIq kih kysiqgurF ny keI gurU sLbdF duafrf KMzn kIqf hY, iPr afp jI ny ieh sfrIkrmkFzI mrXfdf iks afsLy nfl pusqk ivc ilKI hY ? afp jI ny gurmiq dy iksisDFq dy afsry gurbfxI-pfT qy krm kFzI bMdsLF lfeIaF hn ? sFJI sgljhfny, bfxI dy boihQ, siqgurU gRMQ sfihb jI df kI ieh Purmfn quhfzI ilKI

    mrXfdf qy iks kfrn lfgU nhIN huMdf jI ?--kbIr kfgd kI EbrI msu ky krmkpft ..(1371) . ijs idaflU siqgurU jI bfry gurU arjn dyv jI dI apfr sLrDfny ieAuN df sdIvI rUp Dfr ilaf hoieaf hY---qYzI bMdis mY koie n, izTf qU nfnkmin Bfxf .. Gol GumfeI iqsu imqR vcoly jY imil kMqu pCfxf .. 1 .. (964) EsyidaflU aqy sBnF dy sFJy jgq-gurU nfnk inrMkfrI jI dI bfxI pVHn qy keI qrHFdIaF bMdsLF lf ky, kI qusIN jF sMq mhF purK igafnI gurbcn isMG jI ny koeI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    12/95

    ajyhf pfp qy nhIN Kitaf ijhVf hjLfrF jnmF ivc vI nf bKLisLaf jf skdf hovy ?ikqy ieh BfxF qF nhIN vriqaf igaf hoieaf ik qusIN vI bRfhmx vFg hI inh-klMkbx cuwky hoey hovo qy quhfnUM vI afpxy iesLt nfl msKLrIaF krn dy pfp df BY nhINirhf ?

    (e) gurbfxI dy byaMq sLbdF qoN spwsLt ho irhf hY ik, idRsLtmfn pdfrQ nUM iksyprkfr dI KLfs Dfrimk- mhwqqf dyxI aqy jF AunHF pRqI sLrDf bxf lYxI, bRfhmxrIqI hY, aqy pRBU qoN ivCoVy df kfrn hY :-

    (1) ndrI afvY iqsu isAu mohu .. ikAu imlIaY pRBu aibnfsI qoih .. ( 81 )

    (2) ndrI afvdf nfil n cleI vyKhu ko ivAupfie .. ( 84 )

    (3) jo dIsY so sMig n gieE .. sfkqu mUVu lgy pic muieE .. ( 241 )

    (4) idRsitmfn sBu ibnsIaY ikaf lgih gvfr .. ( 88)

    (5) idRsitmfn hY sgl imQynf .. (183)

    kI DUp smwgRI nfrIal, kuMB, qy hor, ltf-ptf idRsLtmfn pdfrQ nhINN hn jI ?

    (s) gurbfxI ivcfr qoN dDs dI alp buwDI dI pkV ivc ieh afieaf hY ik, gurUbfxI qoN imly igafn anusfr afpxF afcrn aqy jIvn jugq bxfAux dI Gflxf hIgurU dI syvf hY . cmqkfrI PlF dI jF krfmfqI ZMg nfl imldy pdfrQF dI pRfpqIdI afs nfl gurbfxI pVHnI, jF gurbfxI dy pfT iksy dUjy koloN krvfeI jfxy, hMkfraqy aigafnqf gRsI mn-miq hY aQvf gurdyv jI dy spwsLt hukmF qoN mUMh PyrnfhY. ajyhI suafrQI BfvnF nfl aqy smJx qoN ibnF kilafDn dD sDzn mMn kX,Drm gRMQF nUM pVHI jfx dI rucI nUM gurdyv jI ny psMd nhIN kIqf . awgy ilKy gurUsLbdF qoN imldy AupdysL bfry afpxy ivcfrF qoN jfxUM krfAux dI ikrpf kr dyxI jI:-

    --(1) hAu vfrI jIAu vfrI piV buiJ mMin vsfvixaf . (127 )

    (2) piVaY nfhI Bydu buiJaY pfvxf .. (148)

    (3) pVih guxih qUM bhuqu pukfrih ivxu bUJy qUM zUib muaf .. (435)

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    13/95

    (4) piVaf buJY so prvfxu .. (662)

    (5) hTu ahMkfru krY nhI pfvY .. pfT pVY ly lok suxfvY .. 95 )

    (6) piV piV BUlih cotf Kfih .. bhuqu isafxp afvih jfih .. ( 686)(7) piV piV pMizq vfdu vKfxih ibnu bUJY suKu n hoeI .. ( 57 )

    (8) ikaf pVIaY ikaf gunIaY .. ikaf byd purfnF sunIaY ..

    pVy suny ikaf hoeI .. jAu shj n imilE soeI .. ( 655 )

    (9) pfTu pVY n bUJeI ByKI Brim Bulfie .. ( 66 )

    (1) piV piV pMizq monI Qfky ByKI mukiq n pfeI .. ( 439 )

    aqy hor ajyhy byaMq sLbd hn.

    (h) iksy POj dy sfry aPLsr iewk kyNdrI mrXfdf nMU iqafg dyx aQvf kyNdrI hukmnUM mMnxf Cwz ky afpxI awz mrXfdf cflU kr dyx qF Aus POj kol BfvyN ikzy vwzysLkqI vfly hiQafr hox, Aus df qbfh brbfd ho jfxf XkInI huMdf hY . afp jI dyzyry vFg hI pMQ dy sfry kiQq jpI qpI, nfm rsIey ijnHF vI mhF-purK bRhm-

    igafnIaF sMqF mhfqmf ny awzry zyry isrjy hoey hn, swB dI mrXfdf afpxI afpxIhY, ijvyN nfnk srIaF, rfVy vfilaf, godVy vfilaF, afid dI hY . afp jI qoN anmolsyD lYx gocry pRsLn ieh hn ik :---

    (1) kI sMqF zyrydfrF dI ies qrHF dI rucI ny Kflsf pMQ aQvf iswK Drm dI eykqfnUM anykqf ivc nhIN vMz idwqf jI ? kI mhF-purKF dI iesy rucI dI pRyrnf df hIiswtf qF nhIN ik, awj smucy pMQ nUM AusfrU syD dy skx jog ajyhf isafsI lIzr jFDfrimk jQydfr koeI nhIN imldf jo pMQ dI eykqf df pRqIk hovy ?

    (2) kI gurU gRMQ sfihb dy pihly sLbd 1 (jo gurU nfnk dyv jI dI jgq nUM aduqIdyx hY), dI Gor byadbI qF nhIN ho rhI ? ikAuNik sfzI inkfrI buwDI ny ies 1(iewk) qoN gurU nfnk dyv jI dI aMqRIv swDr vflf Bfv ies qrHF smiJaf hoieaf hY,1 akflpurK (Bfv, isrjxhfr, pflxhfr aqy KY krqf isrPL iewk hY, bRhmF,ivsLnUM mhysL vflI qRYmUrqI iewk Brm hY), 1 kyNdr (sRI hirmMdr sfihb aqy akfl

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    14/95

    qKLq vflf drbfr sfihb aMimRqsr) 1 (kyNdRI) mrXfdf, 1 iewk insLfn sfihb dynfl kyvl iewk hI jQydfr aqy ies mhfn eyky df pMjvF alokfr aqy swB qoN vwDmhwqv-pUrn arQ hY, 1 eykf, iewk muwTqf, eykf, ieqPLfk hY . pMjF kkfrF vFgies eyky dy pMjF rUpF ivcoN iksy iewk nUM vI ivgQ dXV Qox QbDhI dD BZ bVdDhZ . bVy duK vflI hflq qF ieh hY ik afpxI miq (mnmiq) aQvf afpxIsuafrQ iswDI dy aDfr qy gurbfxI dy arQ vI iewk qoN keI krky gurU gRMQ sfihb dfiewk pwkf isDFq ivgfV ky hfso hIxI dsLf bxf dyx ivc vI bhuqf aqy asrdfrihwsf, zyiraF vfly mhFpurKF df hI hY . kI awz awz gdIaF clf ky pMQ nUM keIgruwpF ivc vMz dyxF KLqrnfk iksm dI kutlqf aQvf suafrQ iswDI vflI rucI nhINhY ? ieh ivsLf vI afp jI dI bhumuwlI rfey dI mMg krdf hY .

    4= ivDI anusfr aKMz pfT krfAuNx dy Pl dsidaF afpxI pusqk dy 26 sPy qoN

    sMq igafnI gurbcn isMG jI Kflsf iBMzrF vfly mhF purKF ny iliKaf hY ik----pRfgrfj iqRbYxI qy igaF gurU qygL bhfdr sfihb jI nUM mfqf nfnkI jI sRI gurU qygLbhfdr jI dy mfqf jI, sRI gurU hirgoibMd sfihb jI dy mhl jgq mfqf jI, AunHF nyikhf ik quhfzy ipqf sihb jI ny bcn kIqy sn ik qusI poqry dy drsLn krogy sRIgurU qygL bhfdr sfihb jI afp jI dI Aumr 45 sfl dI ho geI hY hux qFeI mYN poqRydf mUMh nhIN dyiKaf . siqgurF ny ikhf -- mfqf jI ! ieh vfihgurU dy vws hY . jdoNswcy pfiqsLfh Bfieaf, bKLsLx gy .- - - -mfqf jI ny bynqI kIqI ik ikvyN myrI ieCfpUrI hovy ? - - -Aus vkq mhfrfj sfihb ny ikhf---cMgf aKMz pfT krfAu . josRI gurU gRMQ sfihb BfeI bMno dy srUp nfl sn - - - . ijs dy pMj pfTI--(1) BfeImqI dfs, (2) BfeI dieaflf jI sLhId, jo idwlI sLhId hoey (3) BfeI gurbKsL jImsMd (4) BfeI guridwqf jI (5) aqy iek sqI rfm, ieh aTvyN pfiqsLfh df iswK sI.--iPr jo kuJ AupRokq iliKaf hY Aus qoN eyhI iswD huMdf hY ik jy gurU qygL bhfdrjI aKMz pfT nf krfAuNdy qF sLied klgLIDr jI df afgmn nF hI huMdf . mhF purKFdI Auh ilKq ieAuN hY---ieh pMjy iswK pfTI lgy sn . iehnF qoN gurU qygL bhfdrsfihb ny aKMz pfT krvfieaf sI . sRI gurU goibMd isMG jI dy afgmn vfsqy - qhI

    pRkfsL hmfrf BXo - ies pRkfr sRI gurU goibMd isMG sfihb df afgmn hoieaf .iblkul Esy qrHF ijvyN qulsI dfs dI rfmfiex anusfr jy sLuirMg irKI pqurysLTIjwg nf krdf qF sRI rfmcMdR df afgmn nhIN sI hoxf . klgLIDr jI df afgmn vIbRfhmxI rIq anusfr hoxf ilKx ivc afp jI df kI Byq hY ?

    hyT ilKy gMBIr sLMky vI, afp jI qoN ibnF hor koeI dUr nhIN kr skdf :--

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    15/95

    (A) afp jI ijs dsm gRMQ nUM gurU dI pdvI dy rhy ho, Aus ivc qF klgLIDr jI nykiQq qOr qy ikhf hY ik AunHF df icq mfq lok ivc afAux nUM krdf hI nhIN sI, AuhqF akfl purK ny smJf buJf ky afp AunHF nUM ptny Byijaf sI . AunHF ny afpxy mfqfipqf vloN qF ikhf hY ik AunHF bVI arfDnF kIqI aqy jog sfDnF vI kIqI, pr aKMzpfT dI sLkqI df AunHF koeI ijLkr nhIN kIqf . apxI kQf dy bKfn ivc glgLIDrjI dy ieh bcn ieAuN ilKy hn---

    ieh ibiD krq qpwisaf BXo . dY qy eyk rUp hY gXo . qfq mfq mur alK arfDf .

    bhu ibD jog sfDnf sfDf . 3 . iqn jo krI alK kI syvf . qf qy Beyy pRsMn gurdyvf.

    iqn pRB jb afiesu muih dIaf . qb hm jnm klU mih lIaf . 4 .icq n BXo hmro afvn kh . cuBI rhI sRuriq pRB crnn mh .

    ijAu iqAu pRB hm ko smJfXo . ieh kih kY ieh loik pTfXo . 5 .

    quhfzy aKMz pfT vflI gwl swcI hY ik, jF dsm gurU gRMQ jI vDlI iyh gl ? dohFgwlF ivc bhuq pfVf hox krky doNvyN swcIaF ikvyN hox ? iewk, pfsy quhfzy ijhybRhmigafnI df Purmfn hY--bRhm igafnI afip prmysur.. prmysr rUp sMq jI ny

    lg mfqR qFeI, kI, inrol swc hI swc nhIN sI ilKxf ? dUjI ilKq Aus gRMQ dI hYijs nUM sMqF ny afp hI sLRI gurU gRMQ sfihb dy qul mMinaF hoieaf hY . dfs ijhygrIbVy dI kI pfieaF hY jo koeI inrxf kr sky . so ies sLMky df shI hwl afp jIdy kol hI hY . ikrpf krky ieh ilKxf ik dohF ivcoN ikhVI ilKq Brosf kr lYxjog hY ?

    (a) afp jI vI ies gwl nUM mMndy ho ik klgLIDr jI ny qlvMzI (dmdmf sfihbivKy nOvyN mhly dI bfxI cfVH ky siqgurF df srUp pUrn kIqf sI . qusF qF ieh vI

    iliKaf hY ik klgLIDr jI ny afpxf vI iewk slok iliKaf sI . aqy iPr qusIN iehvI mMndy ho ik sRI gurU gRMQ sfihb jI nUM gurU gwdI df mflk aQvf gurU nfnk jI dIjoiq df mflk klgLIDr jI ny hI bxfieaf sI iPr jd ik quhfzy hI bcnF anusfr,gurU-gRMQ sfihb jI df srUp ajy pUrf hoxf rihMdf sI, aqy AunHF ny siqgurF vflI QFvI nhIN sI sMBflI, jy AudoN vI gurU gRMQ sfihb jI dy aKMz pfT ivc eyzI sLkqI sIik, mhF blI sUrmy, srbklf smrwQ klgLI Dr jI nUM AunHF dI mrjLI qoN ivrwuD,

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    16/95

    AunHF nUM hmflIaf dy brPL lok qoN ptnF lok ivc afAux leI mjbUr kr idwqf sI,qF awj jd ik gurU gRMQ sfihb jI srb klF BrpUr sRI gurU nfnk jI dI joiq dymflk hn AunHF dy aKMz pfTF dI AuhI apfr sLkqI KLfilsqfn ikvyN nhIN bxf skdI. klgLIDr jI nUM ies lok ivc lY afAux vflI GwtxF dy mukfbly qy KLflsqfn dfbx jfxf bVI mfmUlI gwl hY . qusIN (dovyN sMq) afpxI dyK-ryK hyTF afpxI mrjLIdIaF ivDIaF aqy smwgRIaF nfl aKMz pfTF dI JVI lf idAu. jd ivDI ivDfn nflkIqy pfTF dI sLkqI qy quhfnUM eyzf Brosf hY, qF hYrfnI ho rhI hY ik afp jIsiqgurF dy aKMz pfTF dI sLkqI ikAuN nhIN vrqdy ? pf idAuN hwQF pYrF dI kFgrssrkfr nUM . kro pMQ dy nO inhflF qy ikrpf qy bcf lAuN AunHF nUM Bo dy BfVy jfnF vfrIjFidaF nUM . kI afp df ilKxF aqy krnF dovy iewk nhIN hoxy cfhIdy jI ? kI, sMqFmhF purKF leI KuWlH huMdI hY ik Auh kihx kuJ hor qy krn kuJ hor hI ?

    (e) sMq syvf isMG jI gurduafrf rfm pur KyVf vfilaF ny sRImfn sMq bfbf hrnfmisMG jI dI jIvnI ilKI hY . AunHF ny Aus pusqk--sy iknyihaf--dy 244-245 sPLyqy iliKaf hY ik sMq bfbf hrnfm isMG kol igafnI idafl isMG pitafly vfilaF nyaKMz pfT dy krn ivc lgLdy smyN dI mrXfdf dy bfry sLMkf pRgt kIqf qF sMqF nyikhf ik kwlH svyry ieh inrxF siqgurF dy koloN hI krvf lvFgy . agly idn pRkfsLkrn AupRMq hukmnfmF lY ky siqgurF dI hjLUrI ivc kuJ smf ismrn kIqf aqysLihnsLfh jI dy crnF ivc bynqI kIqI ik, gLrIb invfj jI ! afp jI dy srUp dfjo aKMz pfT arMB krIdf hY Aus dI smfpqI kI aTqflI GMty ivc hI hoxI cfhIdIhY ? jy vD Gt smF lwg jfvy qF gur-mrXfdf ivc koeI PLrk qF nhIN pYNdf ? - -- -bfbf jI nUM siqgurF ny drsLn dy ky jo ikhf Auh sMqF dy bcnf ivc ieAuN hY---bfbf jI ny sMgq nUM dwisaf ik siqgurU jI ny bcn kIqf hY ik sRI aKMz pfT sfihbdI mrXfdf sfzy vloN nIXq kIqI hoeI nhIN hY .

    pr sRI mfn sMq igafnI gurbcn isMG jI ny afpxI pusqk dy 166 sPLy qo gurU gRMQsfihb jI dy pfTF dI jo mrXfdf ilKxI arMB kIqI hY Aus ivc keI QfeIN iliKafhY ik pfTF dI sfrI mrXfdf siqgurF afp clfeI sI . ilKdy hn ik sihj pfTF dIsfrI mrXfdf smwgRI, nrYl afid aqy pfTI nUM 5 mohrF, hfQI GoVy bsqr afiddyx dI mrXfdf gurU hirgoibMd sfihb ny qorI sI aqy aKMz pfT dI sfrI mrXfdfsRI gurU qygL bfhfdr sfihb ny qorI sI.

    iewk pfsy sMq hrnfm isMG jI df kQn hY ik siqgurF ny afp pRgt ho ky AunHF nUMikhf hY ik pfTF dI mrXfdf AunHF ny nhIN qorI sgoN ieh kMm iswKF df hY . dUjy pfsy

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    17/95

    sMq gurbcn isMG jI (sLied afpxI idb-idRsLtI dI sLkqI vrq ky) kih rhy hnik pfTF dI sfrI mrXfdf siqgurF afp qorI sI . {pusqk--sy iknyihaf--sPLf245-ilKqI sMq syvf isMG jI gwdI rfmpurKyVf)kI dovyN sMq jI mhfrfj, afpxIgwdI dI mihmF vDf lYx dy lflc nfl, jfx buwJ ky JUT qF nhIN bol rhy ? jy nhINqF Tos dlIl dy ky dwso ik dohF ivcoN swcy sMq kOx hn, aqy JUT kox ilK rhy hn ?

    5= pusqk dy 24 sPy dy afKLrI pYry qoN arMB kIqI khfxI sMq gurbcn isMG jIny ieAuNu ilKI hY---iek gurmuK ny--iQr Gr bYshu hir jn ipafry--dy sLbd dfiClf kwiZaf . Aus ny koeI mukdmf ijqxf sI . Auh iewk qF gAuVI mhlf 5 nf pVHyqy dUjf rhfAu nf pVHy . svf lK pfT kIqf, Aus df iswD hI nf hoieaf . bVf jor lfbYTf . Pyr Aus ny iksy isMG pfs ik mYN aYnf pfT kIqf myrf mukdmf nhIN ijiqafigaf . kfrj rfs ho jfxf cfhIdf sI .

    Aus isMG ny puiCaf-BfeI ! qUM gAuVI mhlf 5 qy rhfAu pVHdf irhf sI ? kihMdf mYNnhIN piVHaf qF Aus isMG ny ikhf ik ieh dovyN pfT nfl myl ky dobfrf pfT kr, AusisMG dy khy anusfr Pyr Aus ny gAuVI mhlf 5 qy rhfAu pVH ky svf lwK pfT kIqf,iPr Aus df kfrj mhfrfj sfihb jI ny pUrf kr idwqf . Auh iPr mMn igaf ik TIkmYQoN ieh gLlqI hoeI sI .

    jd afp jI (sMq igafnI mohx isMG jI) nUM ieh XkIn sI ik isrPL iewko hI gurU-

    sLbd df ivDI nfl pfT kIiqaF mukwdmf ijiqaf jf skdf hY qF iPr inrMkfrIaFivrwuD cldy mukwdmy dI ijq nfl qF pMQ dy mfx siqkfr dI gwl juVI hoeI sI, AusnUM qusF iks kfrnN nf ijiqaf ? qusIN qF sfrI gurbfxI df iClf kwZx dy smrwQ ho? kI qusIN pMQ dI ijwq huMdI psMd nhIN sI krdy ik jF (iKmF krnF swc Aubflf Kfigaf hY) aigafnI lokF nMU Brm ivc pf ky afpxI sMqqfeI cmkfAuNx leI aYvyNkwcI gwl hI ilK idwqI hoeI hY ?

    6= afp jI ny afpxI pusqk dy 39 sPy qy iliKaf hY ik gurU nfnk sfihb scy

    pfiqsLfh ny gurmuKI awKr bxfey sn . ikrpf krky ies smJfAux dI ikrpf kridAu ik gAuVI rfg ivc kbIr sfihb jI dI bfvn awKrI iks mhFpurK ny ilKIhovy gI ? Aus ivc awKrF df Aucfrn NN AUVf NN NN aYVf NN afid vI awj vrgf hI iliKafhY ? jy kbIr sfihb ny ilKI sI qF iPr AunHF gurmuKI awKr ikQoN ley ? Bgq qFlg-pg sfry hI gurU nfnk dyv jI qoN pihlF hoey sn . kbIr sfihb ny bfxI iknHFawKrF ivc ilKI sI ? iPr nfmdyv jI ijhVy kbIr sfihb nfloN vI iewk sdI qoN vwD

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    18/95

    smF pihlF hoey sn AunHF ny bfxI ikhVy aKrF ivc ilKI ? bfkI dy BgqF dI bfxIvI kI guru arjn dyv jI ny ivgfV ky gurmuKI ivc ilKI sI ? jy AunHF dI bfxI dyaKrF nUM guru jI ny dujf rUp dy idwqf huMdf qF ipafrf isMG aQvf ipsLOrf isMG ijhygurbfxI ivc AUxqFeIaF lwBx dy KojIaF ny gurbfxI bfxI dy igafn dI sLuwDqf qy vIsLwk krnf sI ik nhIN ? awKrF dI sLkl bdlI krn df dosL lf ky iPr kI asIN gurUarjn dyv jI dy Gor inMdk qy nhIN bxdy ?

    AunHF simaF ivc ihMdI jF sMsikRq nUM koeI sLUdr hwQ vI nhIN sI lf skdf . vydbfxI sux lYx qy sLUdr dy kMnf ivc iswkf Zfl ky pf idwqf jFdf sI aqy pVHn vfly dIjLbfn kwt idwqI jFdI sI . kI ieh nhIN ho skdf ik ieh awKr gurU sfihb qoN sYNkVysfl pihlF qo sLUdrF ny vrqny arMB kr idwqy hox, jo mgroN siqgurF ny loVINdIsuDfeI krky apxf ley hox . ivcfr ky cfnxf pfAux dI ikrpf krnI jI .

    7= pusqk dy 27 sPLy qy dsLmysL dy muKfribMd qo aigafnIaF vflI gl aKvfeIhoeI pVH ky bVI psLymfnI hoeI hY . afp jI ny iliKaf hY ik---N

    " mhfrfj jI ny ikhf sI ik bfxNI gLlq pVHn krky sfnUM bhuq duK huMdf hY sfryaWKr lgF sfzy rom hn, sLbd aMg hn, rfg vzy aMg hn. ies vfsqy bfxI sLuDpVoH ".

    sMqF mhFpurKF df ieh BfsLn pVH ky pRsLymfn hox dy kfrn :-A) ijQoN qFeIN bfxI sLuwD pVHn dI gwl hY Aus bfry koeI ikMqU nhIN pr jy sLbdF dyBfv-arQ smJ ky AunHF anusfr afpxf jIvn Zfl lYx dI gwl hI nf kIqI jfv.y qFies qoN vzf koeI hor pfp ikhVf hY jI ?

    a) afp jI dy ilKy ansfr jy gurbfxI dIaF lgF aqy awKr dsLmysL jI dy rom hnqF ijhVy gLutky, poQIaF aQvf gurU gRMQ sfihb jI dy srUp ibrD ho ky ibnsdy rhyhn, aqy kfgLjF dy nfl hI lgF aqy awKr vI gl sV jFdy hn qF kI afp jI dI

    ivcfr ieh hY kI AunHF romF qo gurU mhfrfj dI dyh KLflI ho geI ?

    e) iPr qusF ikhf hY ik rfg gur jI dy vwzy aMg hn . hYrfnI aqy psLymfnI ieh vIhY ik afp jI vrgf ividaf mfrqMz Bfv ividaf df sUrj aqy bRhm igafnI, iehgwl ikvyN Buwl igaf ik, gur gRMQ sfihb dIaF keI bfxIaF rfgF dI bMdsL qoN ibnFvI hn ? gurU gRMQ sfihb jI dIaF Auh pfvn bfxIaF ijnHf dy isrlyK iksy rfg dy

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    19/95

    ijLkr qoN ibnf hn, qusF AunHF bfry iks kfrn cfnxf nhI' pfieaf ik Auh pfvnbfxIaF siqgurF dy srIr df ikhVf ihWsf hn ? kI siqgurF ny gurbfxI dy AusjLrUrI Bfg nUM afpxy srIr df koeI vI aMg nhIN sI mMinaf ? iksy kwcI gwl nUM BfeInMd lfl jI dy nfm nfl mVH ky gurmiq rihq muXfdf df aMg bxf dyxI kI, ividafmfrqMz mhFpurKF leI vfjb hY jI ? ajyhI kwcI gwl siqgurF dy nfm nfl joVnvfly ilKfrI df iks juwg Blf hfvygf jI ?

    { gurU gRMQ sfihb jI ivclI iksy vI gwl df bRhm igafnI sMqF mhF purKF nUM koeIBulyKf ikvy ho skdf hY? spWsLt hY ik zyrfvcfdIaF dy atWl inXm anusfr, lokFnUM BrmI bxfeI rWKx leI ajyhIaF gWlF Auh jfx buWJ ky ilKdy sn { ikAuNik iehicwTI afKLr pusqk df ihwsf bx ky gurU sMgq dI kcihrI puwjxI hY, keI sUJvfnaqy axKIly pfTkF ny JUTy dy gl ivc rwsf pfAux qwk jfxf huMdf hY, so AunHF dI

    jfxkfrI leI AunHF pfvn bfxIaF dy nfm ilK dyxy jLrUrI hn ijhVIaF rfg dIbMdsL qoN ibnF hn----(1) jpujI sfihb, (2) slok shsikRqI m: 1 . (3) slokshsikRqI m: 5 . (4) gfQf m: 5 . (5) Punhy 5: . (6) cAuboly (7) slok BgqkbIr jI . (8) slok sLyKL PLrId jI . (9) svXy sRI muK bfk m: 5--afid purK .(1) svXy sRI muKbfk m: 5--kfcI dyh . (11) BwtF dy sveIey . (12) slokvfrF qoN vDIk (13) slok mhlf 9 . so ies Brm ivc vI nhIN pYxf cfhIdf iksiqgurF ny rfgF qoN ibnF bfxI ilKI hI nhIN sI . hF kivqf qo bfhr koeI gurbfxInhIN ilKI geI .

    8= mUl-mMqR-

    akflpurK aqy gurU nfnk sDihb jI dy ivckfr hoeI vfrqflfp nUM qusF afpxIpusqk dy 225 sPy qy ienHF sLbdF ivwc iliKaf hY--- ijs vkq sRI gurU nfnk dyvjI ny sRI sulqfnpur sfihb qoN vyeIN duafrf swcKMz phuMc ky akfl purK nUM gurUDfiraf sI qy akfl purK vloN mhF mMqR 1 E siqnfmu krqf purKu inrBAu inrvYruakfl mUriq ajUnI sYBM gurpRsfid - AupdysL dI pRfpqI hoeI sI ( Aus vkq

    akflpurK jI ny gurU rUp ho ky AupdysL idqf ) qy iPr siqgur nfnk sfihb jI ny---jpu . afid scu jugfid scu . hY BI scu nfnk hosI BI scu . Aucfiraf qFakflpurK ny hukm kIqf ik, jo ies nUM nfl imlf ky ismrn kry gf Aus nUM sBpdfrQ imlx gy qy mukq ho jfeygf . sfry kfrj rfs hoxgy . ies sfry df nfm mUlmMqR hY aqy iPr siqgurF ny akflpurK dy snmuK sfrf jpujI sfihb Aucfirafafsf, gUjrI rfg dy CMdF dI cfl ivc ies df nfm mflf mMqR hY .

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    20/95

    eynI ilKq bfry sLMky

    1) kI qusIN siqgurU nfnk sDihb jI nUM DuroN hI Qfpy hoey jnm iswD pUrn gurU nhINmMndy ? ikauxik quhfzy ies kQn qoN sfbq huMdf hY ik:--

    (A) vyeINN ndI dy rsqy swcKMz ivc ibrfjy akfl purK jI nUMsiqgurF nygurUDfiraf .

    (a) akfl purK jI ny afpxy nvNy bxy cyly (siqgur nfnk jI) nUM 1 qoN lY ky gurpRsfid--qwk df mhF mMqR gurU dIiKaf vjoN idwqf . ies qoN pihlF siqgurF nUM iesmhF mMqR df koeI igafn nhIN sI .

    (s) ies qoN pihlF (krIb 3 sfl dI Aumr qwk) siqgurU nfnk sDihb jI (sMqgurbcn isMG jI dIaF, aQvf quhfzIaF njLrF ivc) ingury hI sn .

    hy aKflpurK ! ajyhI ivcfr vflf sMq-vfd nsLt ho jfey ijs ny ieh kihMdf hY ik,gurU nfnk sfihb jI DuroN hI swcy gurU vfly bx ky jgq ivc nhIN sn affey., Auh,jLbfn kYNsrI jfey ijhVI ajyhf boldI hY ik siqgurF nUM 3 sfl dI Aumr ivc gurUimilaf sI, Auh hwQ kusLtI ho jfx ijnHF ny veIN ndI dy sfky qoN pihlF, siqgurF nUMingury iswD krn dI gwl ilKI hY)

    hux lwgy hQ ieh vI dws dyx dI ikrpflqf kr dyxI ik ingury rihx vflI Aumr dynfnk inrMkfrI jI qy hyT ilKy gurbfxI sLbdF ivcoN, ikhVf sLbd TIk Zuwkdf hovygfjI ?

    (A) gurmuiK DrqI gurmuiK pfxI .. gurmuiK pvxu bYsMqru KylY ivzfxI ..

    so ingurf jo mir mir jMmY ingury afvx jfvixaf .. 2 .. {117}-13-24

    (a) guru dfqf myly qf miq hovY ingury miq n kfeI ..---6 .. {634}--1

    (e) pfTu pVY muiK JUTo bolY ingury kI miq EhY .. ---4 .. {113}-7

    (s) ibnu siqgur pic mUey sfkq, ingury gil jm Pfsf hy .. 11 .. {173}--1-2

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    21/95

    (h) nfnk inguiraf guxu nfhI koie .. muih PyiraY muhu jUTf hoie .. 1 .. {124}-vfr-7

    { kI afpxy afp hI mUMhoN ieh nhIN inkldf ik ajyhI klm isafhI smyq sV jFdI,

    hfey ! Auh ilKx vflf vI nrkIN - - - -ijs dI ilKq qoN ieh sfbq hovy ikgurdyv jI 3 sfl dI Aumr qwk ingury hI sn }

    ies pfsy vI JfqI mfr lvo ik, kyvl ivcfr aDIn " gurmiq rihq mrXfdf "pusqk dI hI gWl nhIN qusF " gurbfxI pfT drsLn " gRMQ dy 13 sPLy qy, " pivWqRgurU bMsfvlI pihlI pfqsLfhI " isrlyK hyT -nfm, avqfr Dfrn ipNz--avqfrDfrn sMmq- mfqf ipqf--mihl- aqy aWgy[[[[[

    gWdI df smF--" aid qoN hI gurU srUp pRgty "- " afid " qoN Bfv isvfey rmfqmf dyhor kI ho skdf hY ? Bfv, siqgurU nfnfk sfihb jI, DuroN hI gurU rUp ho ky sMsfrivc afey sn, qusF afpxy hI krkMvlF nfl iliKaf hoieaf hY. do pusqkF ivc dovfrI ieh kuJ ilKx AupRMq, Ausy klm nfl hux siqgurF nUM 30 sfl dI Aumrf qfeINAuNj hI ingury ilK mfiraf ? kI pqf, mhFpurK jI ikhVI avsQf ivc kdoN sWc,boldy jF scu ilKdy hn ?

    afAu hux ' mUl muMqR ' bfry gl bdlIaF dy hor ivQfr nfl drsLn kr leIey

    2) quhfzy kQn anusfr--nfnk hosI BI sc--qwk dI pfvn gurbfxI df nfm mUl-mMQR--akflpurK ny afp riKaf sI. pr qusF ieh sfPL nhIN kIqf ik--gur pRsDidqwk dI gurbfxI df nfm mhT-mMQR ikhVI sLkqI ny rwiKaf sI ? ies rol BulyKy nUMsfPL kr dyx dI ikrpf kr BXjxI jI .

    3= kI vyeIN ndI vfly sfky qoN pihlF, grU nfnk dyv jI nUM kdy vI akflpurK dfimlfp aQvf pRBU dI nyVqf pRfpq nhIN sI hoeI ? jy akfl purK nUM imlx leI AusyscKMz ivc pujxf pYNdf sI ijs df rsqf vyeIN ndI ivcdI jFdf hY, qF gurU

    mhfrfj dy ienHF PLurmfnF dD aQvf gurmiQ isDFqF df arQ kI rih jFdf hY jI :-

    Purmfn-- 1) hAu hir ibnu iKnu plu rih n skAu jYsy jl ibnu mInu mir jfeI ..

    2) jf ky ibCurq hoq imrqkf igRh mih rhn n pfeI .. (127)

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    22/95

    snmfn jog sMq jIY ! kI qusIN smJfAugy ik pRmfqmf dy imlfp qoN ibnf gurdyv jI ny3 sfl ikvyN ibqfey?

    isDFq -1) so bRhmu ajonI hY BI honI Gt BIqir dyKu murfrI jIAu .. (597)

    2) jY kfrix qit qIrQ jfhI .. rqn pdfrQ Gt hI mfhI ..

    piV piV pMizqu bfdu vKfxY .. BIqir hodI vsqu n jfxY ..3.. (152)

    3) mn ry iQru rhu mqu kq jfhI jIAu ..

    bfhir ZUZq bhuqu duKu pfvih Gir aMimRqu Gt mfhI jIAu .. (598)

    4) dhids ZUiZ GrY mih pfieaf .. (932)5) bnu bnu iPrqI ZUZqI bsqu rhI Gr bfir .. (934)

    ies isDFq nUM cMgI qrHF idRV krfAux leI gurbfxI ivc hor byaMq sLbd hn . aqygurmiq df iek ieh vI pwkf isDFq hY, ik, pRBU inr-afkfr hY. prmfqmf df pMjBuqk srIr koeI nhIN . Auh ivakqI nhI . Auh aimqoj Bfv prm-joq hY . Aus nykdy iksy sMsDrI bolI ivc, iksy nfl kdy koeI gwl-bfq nhIN kIqI :--

    1) vrnf ichnf bfhrf lyKy bfJu alKu . ikAu kQIaY ikAu afKIaY jfpY sco scu..(1289)

    2) eykm eykMkfr inrflf .. amru ajonI jfiq n jflf ..

    agm agocru rUp n ryiKaf .. Kojq Kojq Git Git dyiKaf .. ( 838 )

    afp jI dy siqgurU dsm gRMQ sfihb jI vI BrpUr pusLtI krdy hn, ik pRBU anfmaqy aTfm hY. gurU gRMQ sfihb jI df akflpurK vI ajyhf nhIN hY ijhVf iksy KLfsitkfxy qyN bYTf iml ky gurU dIiKaf dy skdf sI ? hy iBMzrF vflI tksfl dy sMcflksMq mhFpurKo ! hy ividaf dy mfrqMz ji ! hy prm igafn dy mhfn sUrj jIE ! ijsgurU nfnk sfihb jI nUM vyeIN ndI dy rsqy Auwpr asmfnI bxy (iksy bRfhmxI) swcKMz ivc Byj ky gurU vflf bxf dyx df aduqI Aupkfr kr rhy ho, afAu ! AusinrMkfrI siqgurU nfnk jI dy akflpurK dy drsLn kr lAu:----

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    23/95

    (597)soriT mhlf * 1 *(6)

    3) alK apfr agMm agocr nf iqsu kflu n krmf .. jfiq ajfiq ajonI sMBAu nfiqsu BfAu n Brmf .. 1 .. sfcy sicafr ivthu kurbfxu .. nf iqsu rUp vrnu nhI

    ryiKaf sfcY sbid nIsfxu .. 1 .. rhfAu ..

    nf iqs mfq ipqf suq bMDp nf iqsu kfmu n nfrI .. akul inrMjn apr prMprusglI joiq qumfrI .. 2 .. Gt Gt aMqir bRhmu lukfieaf Git Git joiq sbfeI ..bjr kpft mukqy gurmqI inrBY qfVI lfeI .. 3 .. jMq Aupfie kflu isir jMqfvsgiq jugiq sbfeI .. siqguru syiv pdfrQu pfvih CUtih sbdu kmfeI .. 4 ..sUcY Bfzy sfcu smfvY ivrly sUcfcfrI .. qMqY kAu prm qMqu imlfieaf nfnk srixqumfrI .. 5 .. {597}-6

    4) ikv sicafrf hoeIaY, ikv kUVY qutY pfil .. ( jpujI ) kI gurU nfnk jI, iespRsLn df Auwqr smJf ky mnuwK nUM sicafr bxfAux nhIN sn afey ? sMsDrI jIv nUMkI Auh bRfhmx dy mMqR-sLfsqRF vflf koeI ajyhf krfmfqI mMqR dyx afey sn ik, AusmMqR dy iCly kwZ ky, lok mn iewCy Pl pfeI jfx ?

    5) sfcf sfihbu sfcu nfie BfiKaf BfAu apfr ] (jpujI) Aus apfr (pRBU) dIBfiKaf (bolI) kyvl BfAu (=ipar aQvf, pRym) hI hY[ "aMqir pRym prfpq drsnu

    ] gurbfxI isAu pRIiq su prsnu ]{1032}BfeI gurdfs jI dy kQn qoN ieh sUJ imldI hY ik vyNeIN ndI vflf koqk iksy iekFqQF ivc iDafn joV ky jgq dI hflq df anumfn lfAuxf sI (bfbf dyKY iDafn DirjlqI, siB ipRQvI idis afeI . {vfr-1 pAuVI 24) . akfl purK nfl gurdyv jIdy imlfp df aqy (kiQq qOr qy) gurU Dfrn krn df eyzf jLrUrI sfkf ilKxf BfeIsfihb jI iksy hflq ivc nhIN sn Buwl skdy . BfeI gurdfs jI ny siqgurF nUM jgqAuDfr dy Ausy mhfn kfrj nMU nypry cfVHn dI soc ivcfr krdy drsfieaf hY, ijhVykfrj leI Auh jgq ivc afey sn . snmfn jog ividaf mfrqMz sMq mhF purKigafnI gurbcn isMG jI nUM aQvf AunHF dI gwdI dy Auqr aDkfrI sMqF mhFpurKF nUMikQoN pqf lwgf, ik gurdyv jI, Gt Gt vsdy afpxy pRBU nUM Cwz ky iksy ajyhyprmfqmF nfl mulfkq krn leI vyeIN dy rsqy asmfnIN cVH gey sn ijhVf AuQybxy iksy scKMz ivc ibrfjmfn sI ? iPr EQy hoeI kiQq gwl bfq nUM sMQ jI nyikvyN sux ilaf sI jo ivsQfr nfl pusqk ivc ilK idwqI ? siqgurF ny qF ajyhI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    24/95

    mulfkfq df ijLkr ikqy kIqf nhIN . kI sMqF mhF purKF df koeI sUhIaf siqgurF dymgry swc KMz ivc jf luikaf sI ? ies Byq nUM Kohlx dI ikRpf vI cyqy nfl krdyxI jI.

    AuNj iKmf krnf jI, sMqF mhFpurKF dI jfxI-jfxqf jF idbidRsLtI dI sLkqI qF eynIhI sI nF, ik AunHF nUM eyh pqf vI nhIN sI lwg sikaf ik afpxy syvkF dI igxqIvDfAux lyI mihqy igaF ny muV iBMzrIN kdy nhIN puwjxf . AunHF nUM qF eynI soJI vInhIN sI af skI ik AunHF dI gwdI dI mflkI leI do AumIdvfrF ivc JgVf KVf hojfxF hY aqy sMgqF ivc iyk zD hor KD ho jDVD hZ . ijhVy mhF purK afpxIhXfqI ivc afpxI gwdI df aslI vfrs vI nf itwk sky, AunHF nUM swc-KMz ivc hoeIgurU nfnk sDihb jI dI aqy akfl-purK jI dI kiQq gwl-bfq df pqf ikvyN cwligaf ?

    6) ikrpf krky icMqfqur krI jfx vfly ies sLMky dI inivrqI vI kr dyxI ik, kI,pMjvyN gurU nfnk jI, siqgurU arjn dyv jI nUM koeI pqf nhIN sI ik 1 qo gurupRsfidqwk df mhF mMqR akfl purK jI ny gurU dIiKaf vjoN siqgurU nfnk jI nUM idwqf sI ?iPr AunHF ny ies mhF mMqR df akfr Cotf Bfv (1 E siq - gur pRsfid) krkyakflpurK dI bKLsLsL dI inrfdrI iks kfrn kIqI ? jy siqgurU jI afpxy swcy gurUakflpurK dI AucfrI bfxI dI BMn qoV kr skdy hn qF kI isK vI afpxy gurU dIbfxI dI BMn qoV nhIN kr skdy ? kI ajyhf kuJ ilK ky qusF afpxy leI rfh bxf

    ilaf hY ik gurU gRMQ sfihb dI bfxI dI qrqIb ivgfV sko ? (not---gurbfxI dIqrqIb ivgfV dyx vfly quhfzI pusqk ivcoN keI idRsLtFq agy jf ky ilKy hn )

    7) iPr qusF 225 sPy qy ieh vI iliKaf hY ik jd gurU nfnk jI ny iswKI syvkIvflI dIiKaf lY leI qF iPr AunHF ny vI---jpu } aid scu jugfid scu ] hY BI scunfnfk hosI BI scu ] bol suxfieaf, qF akfl purK jI ny afpxy isWK dy ienHF bcnFnUM afpxy vloN idWqI gur-dIiKaf nfl joV ky Bfv siq nfmu krqf purKu inrBAuinrvYru akfl mUriq aAjUnI sYBM gur pRsfid ] jpu ] aid scu jugfid scu ] hY BI

    scu ] nfnk hosI BI scu ]" sfrI bfxI df nfm mUl mMqR riKaf aqy ikhf ik---ies sfry mUlmMqR df jfp krn vfly dy sfry mnorQ pUry ho jfieaf krngy aqy AusnUM mukqI vI jLrUr iml jfieaf krygI . pMc srUp gurU nfnk jI afGvD siqgurUarjn dyv jI ny, suKmnI sfihb dI sqfrHvIN asLtpdI dy arMB ivc mUl mMqR dyAus ihwsy df (ijhVf pihlX srUp siqgurU nfnk jI ny hI Aucfiraf sI) nUM---slok---ilK ky ies nMU mul mMqr df hI ihWsf mMnx dI gWl kI rWd nf kr idWqI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    25/95

    jI. kI, ikqy ieh qbdIlI BI dy QF iB ilKx nfl qF nhIN sI vrq geI jI ? ikrpfkrky dWsxf ik akfl purK jI dy dIiKaf rUp bcnF ivc ajyhI adlf bdlI krnqoNN pihlF pMcm rUp gurU nfnk sfihb jI leI jLrUrI nhIN sI bxdf ik[ AuhakflpurK jI koloN afigaf lY lYNdy ?(gurmiq df isDFq- muslmn qoN byeImfn krndI BuWl qoN, rfmrfie jI df durkfiraf jfxf) ? kI ajyhf sfrf kuJ gurmiq rihqmrXfdf df aMg hI hY jI ?

    9= JUT ilKxF vI gurmiq rihq mrXfdf df ihwsf ?

    qusI ies gwl nfl pUrI qrHF sihmq ho ik koeI mUVH qoN mUVH gurU vI ajyhy mMqR dIgurU dIiKaf afpxy cyly nUM nhIN dy skdf ijhVf, mMqR Ausy hI cyly ny bxfieaf hovyaqy Auh Aus mMqR dI afp vrqo krn dy nfl lokF ivc Aus df prcfr keI sfl

    pihlF qoN krdf af irhf hovy .pr afp jI dI gurmiq qihq mrXfdf pVH ky aqIaMq psLymfnI vflI hflq ieh afbxI hY ik mhF purKF ny Ausy hI pusqk dy 121 sPLy qy iliKaf hY ik gurU nfnk jIny afpxy ivafh smy (sM: 1544 ivc) btfly ivKy afp hI mUl-mMqR (1 qoN pRsfidqwk) iliKaf sI aqy Aus dy duafly lFvF leIaF sn . jdoN vyNeI ndI vflf kiQqsfkf (sM: 1554) vriqaf Aus smyN qFeI sRI cMd jI aqy lKmI cMd jI dohFsfihbjLfidaF df jnm vI ho cuwkf sI . krIb 1 sfl qk ijs mUl mMqR df AupdysL

    siqgurU jI afp krdy rhy sn AuhI mMUl mMqR, akfl purK df mhF mMqR ikvyN jfbixaF ? kI scKMz invfsI akfl purK nUM koeI nvIN dIiKaf dyxI afAuNdI hI nhI ?kI akfl purK nUM ieh pqf nhIN sI ik Auh mMqR qF bxfieaf hI gurU nfnk jI ny sI? kI sc-KMz ivfsI pRBU nUM gurU nfnk jI dy ivafh qy vfprIaF GtnF bfry kwK pqfnhIN sI ? ijhVy (gurU nfnk dyv jI m: 1 dy) dy byaMq PLurmfn hn ik--

    1) cfry kuMzf dyiK aMdru Bfilaf .. scY puriK aliK isrij inhfilaf ..

    AuJiV Buly rfh guir vyKfilaf .. siqgur scy vfhu scu smfilaf ..

    pfieaf rqnu Grfhu dIvf bfilaf .. scY sbid slfih suKIey sc vfilaf ..

    inziraf zru lig grib is gfilaf .. nvhu Bulf jgu iPrY byqfilaf .. 24 ..{149}

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    26/95

    2) jY kfrix qit qIrQ jfhI .. rqn pdfrQ Gt hI mfhI ..

    piV piV pMizq bfdu vKfxY .. BIqir hodI vsqu n jfxY .. 3 .. {152}-4

    3) aMqir vsY, n bfhir jfie .. aMimRqu Coiz kfhy ibKu Kfie .. 1 .. {728}-1-24= agm agocru rUpu n ryiKaf .. Kojq Kojq Git Giot dyiKaf .. ... 1 ..{838}-iQqI-1

    5= dhids ZUiZ GrY mih pfieaf .. mylu Bieaf siqgurU imlfieaf .. 21 ..{932}EaMkfr

    ijhVf gurdyv sMsfr nUM qF ieh AupdysL dy irhf hovy Aus nUM veIN ndI dy rfh iksy

    asmfnI bxy scu KMz ivc bYTy akflpurK lY jfx vfilE mhF purKo ieh vI nfl hIilK dyxf sI--avr AupdysY afp n ...... .

    ijs gurdyv df PLurmfn hY akflpurK df drbfr, jIv dy aMdry hI lwgf hoieaf hY---aMdir rfjf qKqu hY afpy kry inafAu .. Aus nUM veIN ndI rfhIN akfsLI cVHn dIKycf krn dI loV kI sI ? hy mhF pruKo jIE ! rwb df BY vI ikAu mukf idwqf hY ?ikAu krdy ho akflpurK nfl eyzIaF GtIaf itwcrF ? kI sMqF mhFpurKF ny iehmnGVq JUT ilK ky gurmq rihq mrXfdf df mKLOl nhIN Auzfieaf ?

    5) sMq mhFpurKF ny 225 sPLy qy afp hI iliKaf hY ik swc-KMz ivc akflpurK jIdy sfhmxy hI (1554 ivc) siqgurU nfnk jI ny sfrf jpujI sfihb Aucfiraf qFakfl purK jI ny ies bfxI df nfm--mflf mMqR--rwK idwqf sI . pr Ausy pusqk dy256 sPLy qy (vyNeI ndI vflf sfkf ilKx qoN kyvl 3 sPLy awgy) ies ilKy qy pfxIPLyridaF jLrf vI prvfh nhIN kIqI ik ikqy iksy pfTk dy idl ivc ieh Brm hI nfbx jfey ik iBMzrF vfly sMq gurbcn isMG jI JUTIaF aqy bydlIlIaF gwlF ilK kyJUT nUM vI gurmiq rihq mrXfdf df ihwsf bxf gey hn . AunHF dI ilKq ies pRkfr

    hY:--ijs vkq sRI gurU nfnk dyv jI sRI krqfr pur rhy (s: 1579 qoN 1596 qwk) snAus vkq sMq ryx afid vYYrfgI sfDU mhfrfj jI dy drsLn krn vfsqy afey . Ausvkq sRI gurU aMgd dyv sfihb jI, siqgurU nfnk jI dI syvf ivc hI sn . mhfrfjsfihb jI ny afigaf kIqI qusI iehnF sfDUaF dI syvf kro . qF sRI gurU aMgd dyv

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    27/95

    jI ny jo Kfx pIx dI smwgrI sI sB dy ky cMgI syvf kIqI . jdoN dUjy pfiqsLfh jIrsd pucf ky sfDUaF dy pfs bYT gey qF sfDUaF ivcooN sMq rx jI ny mhfrfj sffihbjI qoN prym nfl puiCaf ik siqgurU sRI gurU nfnk jI sfihb ny jo iswKI pMQ nvFpYdf kIqf hY ies df gur mMqR, mUl mMqR aqy mflf mMqR ikhVf hY ? ikrpf krky dsojI . qF sux ky sRI gurU aMgd dyv sfihb jI mhfrfj ny disaf ik gurmMqR vfihgurUhY aqy mUl mMqR siqgurU nfnk jI ny 1siq nfmu krqf purKu inrBAu inrvYruakfl mUriq ajUnI sY BM gurpRsfid .. jpu afid scu .. jugfid scu .. hY BI scu ..nfnk hosI BI scu .. 1 .. qwk bKisLaf hY aqy mflf mMqR siqgurU sfihb jI qoN ajypuiCaf nhI, puwC ky dwsFgy . Ausy vyly dUjy pfiqsLfh jI ny af ky siqgurU mhfrfjsfihb jI qoN puiCaf--hy mhfrfj sfihb jI ! jo vYrfgIaF dI jmfq afeI hY AuhpuCdy hn ik afp jI df mflf mMqR ikhVf hY . qF sux ky siqgurU mhfrfj sfihb jI

    ny sRI jpujI sfihb jI dIaF sfrIaF pAuVIaF qy slok Aucfrn kIqy aqy afigafkrky sRI gurU aMgd dyv sfihb jI qoN sfrIaF pAuVIaF qrqIb vfr ilKvfeIaF qydisaf ieh sRI jpujI sfihb bfxI sfzf mflf mMqR hY .

    idl ivc afey sLMikaF df vyrvf ies pRkfr hY:---}

    1) mhF purKF df kihxf hY ik sRI gurU aMgd dyv jI (Bfv, gurU nfnk jI srUpdUjf) ny jogIaF nUM ieh dwisaf sI ik gurU nfnk dyv jI nUM vfihgurU gurmMqR aqymUl mMqR--1 qoN hosI BI swc qFeI bKLisLaf sI, hflF ik 225 sPLy qy iliKaf

    hY ik akfl purK qoN--1 qo pRsfid--qFeIN AupdysL pRfpq hoieaf aqy ies df nfmmhF mMqR akfl purK ny afp riKaf sI pr jpu--qoN lY ky, awgy--hosI BI scu---qFeI bfxI gurU nfnk dyv jI ny Aucfrn kIqI, qF akfl purK jI ny ikhf sI ikAunHF dy mhF mMqR nfl ies nUM imlf ky mUl mMqR bx igaf hY . Bfv, pUrf mUl mMqR nfiewkly akfl purK jI df hY aqy nf sLRI gurU nfnk jI df hI hY . arQfq, gurmiq dyisDFq df pRqIk ieh mUl (Durf), dohF prm-sLkqIaF dy imlvyN XqnF df nqIjf hY .

    ies nvyNN ZMg dI gl-bdlI qoN hux afpj qoN ieh kuJ puCxF pY igaf hY ik:---

    (A) sRI gurU aMgd dyv jI ny mhF mMqR dI pRfpqI vflI gwl iks kfrn jogIaF nUM nfdwsI ?

    (a) mhF purKF ny sRI gurU aMgd dyv jI qoN akfl purK jI koloN mhF mMqR dI pRfpqIvflI swcI gwl khfAux dy QF vfihgurU gur mMqR dI bKLsLsL vflI nvIN gwl iks kfrn

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    28/95

    khf leI hY ? jd ik qusIN vI jfxdy ho ik, swc-KMz ivclI Aus imlxI smy gurmMqR dI pRfpqI dI koeI gwl mhF purKF ny ilKI hI nhIN sI . aqy iPr nf hI iksy horsmyyN hoeI ajyhI mulfkfq dI gwl ilKI hY ijs ivc akflpurK ny NN vfihgurU NNN gurmMqR vI sLqgurF nUM bKLisLaf hovy ?

    (e) ajyhIaF kwcIaF aqy byd-lIlIaF gwlF gurU aMgd dyv jI dy pfvn muKfribMdivcoNN khIaF drsfAuxIaF kI aigafnqf hY ik jF gMBIr iksm dI koeI kutlqf hY ?

    2) dsLmysL jI Bfv dsvyN gurU nfnk jI bfry mhF purKF ny bVy ivsQfr nfl iliKafhY ik AunHF ny dmdmy sfihb 9 mhIny, 9 idn aqy 9 hI GVIaF itk ky sRI gurU gRMQsfihb dI sfrI bfxI aMqr iDafn ho ky jLbfnI ilKf idwqI sI . mhFpurKF dy anoKyZMg vflI ijs gwl-bdlI dI hux ivcfr cwl rhI hY Aus dy aDfr qy afp jI qoN

    ieh kuJ vI puCxf pY igaf hY:--A- gur mMqR dI pRfpqI vflI axhoeI gwl df aqy mUl mMqR dy bxfey jfx df qF gurUaMgd dyv jI, Bfv dUjy gurU nfnk jI nUM pqf sI, pr Ausy imlxI smyN AucfirafjpujI sfihb ikvy Xfd nf afieaf jo dUjI vfrI AucfrnF ipaf?

    a- mhF purKF dy afpxI ilKq anusfr keI vrHy pihlF AucfrI hoeI bfxI jpujIsfihb bfry pusqk dy 233 sPLy ieh vI iliKaf hY ik sRI krqfr pur ivKy sRI jpjI

    sfihb df pfT aMimRq vyly rojL kIqf jFdf sI--sodr afrqI gfvIey aMimRq vyly jfpAucfrf . iPr ies pfvn bfxI df dUjy srUp vflI kFieaF pltidaF hI gurU nfnkjI nUM (Bfv, gurU aMgd jI nUM) pqf nf hox vflI gwl mhF purKF ny iks aDfr qyilKI hY ?

    e- gurmiq rihq mrXfdf pusqk ivc gurU aMgd vyv jI kloN ieh gwl khf ky qusFajyhI bycYnI pYdf kr idqI hY ik hyT ilKy pRsLn puCx qy mjbUr hoxf ipaf hY:---

    (1) kI gurU nfnk dyv jI ny jfx buwJ ky jpu jI sfihb bfxI gurU aMgd dyv jI nUM

    nhIN sI dwsI ik gwdI dyx symN ajyhf krnf AuNj hI Buwl gey sn ? gurU nfnkinrMkfrI jI nUM qusIN ikhVI nvIN AupfDI dy rhy ho, BuwlV hox dI ik jF koeI hor ?ikAuNik afpxy iesLt nUM ajyhIaF pdvIaF jF bRfhmx dyvy aqy jF iPr zyry dfr sfDsMq dyx .

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    29/95

    (2) mhFpurKF dI ieh khfxI jy swcI mMn leI jfvy qF kI eyh iswD nhIN huMdf ik jyjogI sMq ryx krqfr pur ivKy af ky mflf-mMqR bfry nf puwCdy qF nf hI gurU aMgddyv jI ny gurU nfnk jI koloN puCxf sI aqy nf AunHF jpujI sfihb ilKfANxf sI ? kIies qoN ieh anBv nhIN bxdf ik jpjI sfihb jI df gurbfxI ivc sLfml ho jfxf,jogIaF dI hI ikrpf hY ?

    (3) qsIN BlI pRkfr jfxdy hoN ik ihMdU Drm dy kfnUMn dy gRMQ mnuisimRiq anusfrdfn lYx dy aiDkfr vfly ajyhy jogI, irKI munI swB bRhmx hI sn . kI iPr KLflsfpMQ bRfhmx df irxI nf ho igaf ijnHF ny gurU nfnk jI nUM cyqf krf ky Auh bfxI(jpjI sfihb) pfvn bfxI ilKvfeI ijhVI KMzy bfty df aMimRq iqafr krn vflIaFbfxIaF ivcoN pihly nMbr qy afAuNdI hY ? grumq rihq mrXfdf ivc ajyhI inrmUlkhfxI ilK ky, kI qusF iswK nUM ibwpRn kI rIq df DfrnI bxf skx df rfh nhIN

    Kohilaf ?

    (4) afpxy iesLt nUM hfso hIxf bxfAuxf kyvl bRfhmx dy ihwsy dI gl df hI pqf sI. pr kI phFpurKF ny ajyhf ilK ky ieh sfbq nhIN kr idwqf ik iswK zyry-dfrbRfhmx qoN keI mIl zUMGI Kwz ivc izwg jfx nUM vI iqafr ho jFdf hY ?

    (5) AuNj qF AunHF nUM---NN siqgurU gurU aMgd jI mhfrfj sfihb jI scy pfiqsLfh jI NNilK rhy hn, pr nfl hI mn-GVq aqy korf JUT ilK ky sfbq kr rhy hn ik gurU

    bx ky vI AunHF nUM jpujI sfihb df koeI pqf nhIN sI . ikqy---muiK JUT ibBUKxsfrM--Bfv bVy imwTy qy siqkfr vfly sLbdF ivc lpyt ky korf JUT siqgurF dIpfvn hsqI nfl joiVaf jfn vflf ieh ibwpRI ZMg qF nhIN ?

    3) ividaf mfrqMz igafnI gurbcn isMG jI mhF purKF dI ikhVI gwl swcI hY ?swc-KMz vflI ik keI sfl mgroN dI, krqfr pur vflI ?

    1= JUT ilKx dy nfl, JUTf prcfr krn leI mhFpurKF dI gwl-bdlIy df kmfl

    mUl mMqR bfry mhF purKF dI iewk hor gwl bdlI dy bfry ivcfr vI quhfzy dohF (sMqTfkur isMG jI qy sMq mhF purK mohx isMG jI) nfl kr lYxI lfhyvMd rhygI . qF joqusIN afpxf pwK gurU-sMgq dI kcihrI ivc pysL kr sko, aqy pfTkF dy mnF ivcdfs dI ies ilKq nfl iek-pfsf pRBfv pYx df sLMkf nf rhy . sMqF mhF purKF dIAus gwl-bdlI df vyrvf ies prkfr hY:--

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    30/95

    soZI hrBjn isMG 2241 sYktr 15-sI cMzIgVH--1615 jI ny afpxI pusqk--Bjn bMdgI df pRqfp--dy 139-14--sPLy qy iliKaf hY ik, soZI hrBjn isMGaqy AunHF dy nfl dy aMimRq sMcfr krn vfly jQy ivc mUl mMqR sMbMDI vfd-ivvfdKVf ho igaf . PLYslf krfAux leI sMq bfbf gurbcn isMG jI iBMzrF vfilaf dIsyvf ivc hfjLr hoey . sMq bfbf jI ny ikhf---ieh mUl mMqR --nfnk hosI BI sc--qk hYY . asF do aYsIaF bIVF dy drsLn kIqy hn, iewk sRI hjLUr sfihb qy iewkptnF sfihb, ijnHF ivc--nfnk hosI BI scu .. 1 .. dy agy brYkt ivc mUlmMqRiliKaf hoieaf sI, qy dohF qy sRI gurU goibMd isMG jI mhfrfj dy dsKq sn . hordisAu ny ik--sRI drbfr sfihb dy drsLn krn jfE qF pul (drsLnI izAuZI) lMGky jd aMdr jfeIdf hY qF drvfjy Aupr iek sunihrI pwqry qy pihlF mUl mMqRiliKaf hY agy mhfrfjf rxjIq isMG dy sonf dfn krn df ijLkr hY, Auh mUl mMqR-

    --nfnk hosI BI scu---qk df hY . ieh mUl mMqR kyvl iek vfrI gurU gRMQ sfihbdy afrMB ivc hY, awgy mMglf crx hY jo iksy ilKq ilKn lgy sB qoN pihlFiliKaf jfvy . ijs df Bfv ieh huMdf hY ik--mYN inrMkfr dy srgux srUp siqgurU jIdI shfieqf mMgdf hF . sRI gurU gRMQ sfihb ivc mMglf crx 4 pRkfr df hY:---

    (1) 1 siqnfmu krqf purK inrBAu inrvYru akfl mUriq ajUnI sYBM gurpRsfid. ieh sLurU vfly mUl mMqR qoN ielfvf 32 vfr iliKaf hoieaf hY .

    (2) 1 siqnfmu krqf purKu gurpRsfid . ieh 9 vfr .

    (3) 1 siqnfmu gur pRsfid .. ieh 2 vfr .

    (4) 1 siq gur pRsfid .. ieh 524 vfr . {eyQy vI sMqF ny Gplf mfiraf hY .ieh mUl mMqR 524 vfrI nhIN hY sgoN 523 vfrI hY . ikAuNik iek QF kyvl 1 hY}

    sMq jI dyy ies BfsLn ivcly JUT df aqy gwl-bdlI vflI sMqqfeI df vyrvf :--

    (A) siB qoN duKdfeI gwl ieh hY ik sMq jI akflpurK nfl hoeI mulfkfq vflI gwlnUM muZoN hI Cwz gey hn . kI Auwpr idwqIaF sMqF dIaF dlIlF akflpurK jI dy AunHFbcnF nfloN bhuqy Brosy vflIaF hn ijhVy bcn gurU nfnk jI nfl hoeI mulfkfqsmyN swcKMz ivc bYT ky kIqy sn ? kI sMq mohx isMG jI dws skdy hn ik ieh nvINvfrqflfp mUlmMqR nfl joV dyx ivc kI Byq hY ? iPr prmfqmF qoN imly AupdysL

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    31/95

    rUp--mhF mMqR, aqy gurU nfnk jI dI shfieqf nfl bxy mUl mMqR vflI gwl ikskfrn lukf leI geI ? sMq mhFpurKF dI dohF QFvF dI gl bfq ivcoN ikhVI gwl,iks dlIl dy afsry swcI hY ? kI, ieAuN isWD nhIN ho irhf ijvyN isasI GulftaF dIdl-bdlI vflI pRisD klfbfjLI vrgI mhFpurKF dI gWl-bdlI klf dy drsLn hoeyhn ? jy ieh sfrf kuJ gwl-bdlI vflf zrfmf nhIN hY qF ies df koeI vDIaf pwKqusIN smJf dyxf jI .

    (a) gurU pMQ dy lg-pg sfry sUJvfn aqy Auwc kotI dy ivdvfn gurU gRMQ sfihb jIdI ies pihlI mhfn bfxI (mUlmMqR) nUM gurmiq isDFq df Durf mMndy hn . priBMzrF vflI tksfl dy muKI ies nUM bRfhmxI arQF vflf mMglfcrx kih rhy hn .gurmiq-isDFq dy, (inafrI afn sLfn vfly) mhl dI binafd, (ieh 14 sLbdFvflf AupdysL-rUp) mUl-mMqR jgq dy mUl--(mUl mMqR hirnfmu rsfiex khu nfnk

    pUrf pfieaf .. (14}-3) pRBU dy guxF df anuBv krFAudf hY . gurU gRMQ sfihb dyarMB vflI ieh bfxI smJfAuNdI hY ik ies pfvn (gurU) gRMQ sfihb ivc kyvl aqykyvl Aus pRBU dy hI gux gfey hoey hn ijhVf ies jgq df--

    rcxhfr hY, pflx-hfr aqy pRlY krx-hfr hY . ijhVf siq srUp hY, ijhVf sdIvIhoNd vflf hY, ijhVf

    sMsfr df krqf hox dy nfl afpxI ies ikRq dy jLwry jLwry ivc smfieaf hoieaf hY,

    jo nrBAu aqy inrvYrhY, ijhVf smyN dI pkV qoN pry hY, inr-akfr hY, aqy aidRsLt agocr huMdf hoieafsB QFeI mUrqI-mfn

    vI hY . jo kdy grB-jUn ivc nhIN afieaf aqy afpxy afp qoN afp hI pRkfsLmfnhoieaf hY . jo jgq dy

    jIvF df isiKaf dfqf gurU, aqy prm afnMd dI bKLsLsL krn vflf prm-bKLisLMd hY

    NN .

    bfxI dy arMB ivc Bfvy 14 pdF vflf pUrf mUl-mMqR ilKaf hovy qy BfvyN sMKyp rUpivc iliKaf hovy, ies qoN pfT krn vfly pRymI nUM siqgurF df ieh sunyhf imldf hY,ik hy BfeI ! agy ilKI hoeI bfxI df isDFq eysy (i{pRQm-bfxI) dy hI ankUl hY .BgqF dI bfxI dy arMB ivc mUlmMqR BgqF ny afp qF nhIN sI iliKaf hoieaf . Aus

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    32/95

    bfxI dy arMB ivc gurmiq-isDFq dy mUl nUM Aucycy qOr qy pMcm pfiqsLfh jI ny eysykrky hI iliKaf hY, ik, koeI mn-mqIaf ies bfxI nUM iksy kfrn vI gurmiq dyisDFq qoN awzry isDFq vflI smJx dI Buwl kdy nf kr bYTy . sMq mohx isMG jIE !ikrpf krky mUl mMqR dy ies pwK dy bfry afpxI ivcfr jLrUr ilKxI jI ]

    pqf nhIN sMq mhFpurK igafnI gurbcn isMG jI KLflsf ny ies mUl mMqR nUM bRfhmxIarQF vflf mMglf crx iks dlIl nfl ilK idwqf hY ? kI sfrI dI sfrI gurU bfxIakfl purK dy hjLUr ardfs bynqI, jF Aus dy hjLUr ivc ardfs krn dI pRyrnFnhIN hY ? kI sfrI dI sfrI gurbfxI bRhm ivcfr nhIN hY ? quhfzy arQF vfly iesmMglf crn qoN awgy koeI ieiqhfsk jF imiQhfsk vfrqf ilKI hY ? bRfhmxI arQFvflf mMglf crx ilKx dI rsm pUrI krn dI siqgurF nUM iks kfrn vI loV pYxIsI ? kI gurU gRMQ sfihb dI gurbfxI df hr sLbd mMglf crx nhIN hY ?

    (e) dsLmysL jI ny afp gurU gRMQ sfihb df srUp sMpUrn krfieaf aqy iPr ijspfvn bIV dy hr awKr nUM sdIvI swc df pRqIk mMn ky, Aus nUM dsF pfiqsLfhIaF dIjoiq GosLq kIqf, Aus dy awgy afpxf sIs Jukf ky Aus nUM gurU pdvI df mflkbxfieaf aqyy KLflsy nUM ijs dy lV lfieaf, kI Aus jugo jug atwl, gurU gRMQ jInflo hor QFvF qy peIaF (Bfv, gurgwdI dy jog nf smJIaF geIaF) bIVF dI mhwqqfvwD hY ? siqgurF dy ijnHF kiQq dsqKLqF dy kfrn sMqF mhFpurKF ny, AunHF (hjLUrsfihb aqy ptnF sfihb peIaF) bIVF gurU gRMQ sfihb nfloN vwD Brosy vflIaF

    mMinaF hY kI AuhI dsKLq dsLmysL jI Aus bIV qy nhIN sn kr skdyy ijs nUM AunHF nyafpxI QF gurU nfnk jI dI gwdI df mflk Qfipaf sI ? kI ajyhf krnF siqgurU jIBuwl gey sn, ik gurU gRMQ sfihb ivc ieh kmI AunHF jfx-buwJ ky rwK leI sI ? kIsMq mhFpurK jI ajyhIaF gwlF krky klgLIDr jI qy ivqkrf krn df dosL lfAuxdy nfl, AunHF nUM BuwlV iswD nhIN sn kr rhy ? ieh kuJ kih ky kI sMq jI iehsfbq kr rhy hn ik gurU gRMQ sfihb df pfvn srUp klgLIDr jI dy dsqKLqF dIaxhoNd kfrn sMpUrn nhIN hY ?

    (s) afpxy iesLt, afpxy ipqf, afpxy mflk, afpxy KLsm (gurU gRMQ sfihb) nfloNNiksy dUjy (hjLUr sfihb aqy ptnf sihb peIaF bIVF) dI gwl nUM Brosy vflI mMnxvflf BFvy sMq bfxy vflf hY qy BFvy koeI hor hY, AunHF swBnF leI siqgurF df iehPLurmfn---Ksm Cioz dUjY lgy zuby sy vxjfiraf--pUrf Zuwkdf hY ik nhIN ? sMqF dIies gwl-bdlI df Byq ilKx dI ikrpflqf kr dyxI jI .

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    33/95

    11= gurU gRMQ sfihb dI bfxI dy ilKx-inXm bfry sMgq df BulyKf kwiZaf ik jF,gMBIr BulyKf pf idwqf ?

    aupr ilKI pusQk Bjn bMdgI dD pRQDp dX hI 141 s&X QX soPLI hrBjn

    isMgL jI ilKdX hn--

    sMq gurbcn isMG huxF ny hor BulyKf vI kwiZaf ik--keI vIrF df kihxf hY ikjpujI dy sLurU ivc vI

    slok hY qy aKLIr qy vI slok hY. ikAuNik--pvx gurU pfxI ipqf--dy sLurU ivcspwsLt--slok--iliKaf hY,

    qy aMq ivc iPr 1 iliKaf hY, KLflsf jI kihx lwgy jy pihlF vI slok hY, qy aKIrvflf vI slok

    hY qF joV krky 1 dy QF 2 hoxf cfhIdf sI . ikAuNik gurU gRMQ sfihb ivc joV nflonfl cldy hn .

    dfs dI qF agy hI qswlI sI, sMq rfm isMG vI pRsMn ho gey qy asIN Pqih gjf kyAuT bYTy .

    iek pYNNzU khfvq hY ik AUTF dy gl twl bwJy KVkdy jFdy sn . iewk kfkI hYrfn hoeInvyN iksm dy psLUaF nUM vzy vwzy twl KVkfeI jFdy vyK ky hYrfn hoeI afpxI mF qoNpuwCdI hY NN mF afh kI dy gl kI ipaf hoieaf hY ? NN qF: mF ny Auqr idwqf NN DIey eyhoijhF dy gl eyho ijhy hI pey huMdy hn NN . DI ny sLfied koeI hor svfl vI kIqf hovypr hrBjn isMG aqy Aus dy jQy dI pUrI qswlI ho geI aqy PLqih bulf ky pRisMnicQ nfl AuT gey . iswK Drm df prcfr krn vflI tksfl dy sMcflk, afpxyafp nUM ividaf mfrqMz ilKx vfly, bRhm igafnI sMq mhF purK vI jyN mUVHaigafnIafF vflI gl krn qF eyhI BulyKf pYNdf ik. sLDiyd mhFpurKF ny aYvyNN mKLOl

    hI kIqf hY .siqgurF df ieh inmDVD dDsrD igRhsq dy keI pRkfr dy JmyilaF ivc Pisafhoieaf hY . icq lf ky gurbfxI pVHn vflI dfs kol Aus surq dI vI axhoNd hYijhVI sMqF mhF purKF nUM pRfpq huMdI hY. gurbfxI df pfT krn smyN dfs df qFapxy mn nfl Gol hI lwgf rihMdf hY pr ieh Koqf mn pYKV pfey ibnF ikvyN itkdf

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    34/95

    hY--mnu Kuthr qyrf nhI ibsfsu qU mhf Audmfdf .. Kr kf pYKr qAu CutY, jAuAUpir lfdf .. {815}-28-58 qy Auh pYKV ikhVf hY aqy mn Koqy qy ikhVf lwdlwdxf hY ? ieh igafn aqy sfDnF kyvl afp ijhy mhFpurK bRhm-igafnIaF kolhI ho skdI hY . iPr ijhVf bRhm-igafn iBMzrF vfly sMqF mhFpurKF kol hY Auhdfs dy krmF ivc ikvyN ho skdf hY ? eynIaF kmIaF dy huMidaF vI dfs qy siqgurFny AucycI ikrpf kIqI jo gurU gRMQ sfihb jI dI bfxI dy ilKx-isDFq dI smJ afgeI . slokF nUM nMbr dyx df isDFq ies pRkfr hY :--

    pAuVIaF BFvy vfr dIaF hn aqy BFvyN bfvn awKrI m: 5 dIaF hn, hr nvIN pAuVIdI vfrI slok df nMbr 1 qoN hI arMB huMdf hY . aqy eysy qrHF hI suKmnI sfihb ivcastpdIaF dy slokF df nMbr hr vfr iewk hI hY . vfrF dy ivckfr iewk qoN vwDslokF dy hr vfr nMbr 1, 2 3 afid hn . isrPL iQqI gAuVI m: 5 ivc pAuVI aqy

    slokF dy nMbr nflo nfl cldy hn, Auh vI sLfied iQwqF dy ihsfb nfl hn .

    kI, ieh hYrfnI vflI gwl nhIN hY ik ijnHF dI sfrI ijMdgI gurbfxI pVHn aqypVHfAux ivc lMGI hY, kmfeI krky Kfx df vI ijnHF nUM koeI JMjt nhIN, ijhy PLKLrkrdy hn ik AunHF dI surq ivc pUrn iekfgrqf aqy itkfAu af cuwkf hY, jy AuhIsMq mhFpurK ieh kihx ik pihlI pAuVI qoN ipCoN jpujI sfihb dIaF 38 pAuVIaFdy aKLIr ivc afAux vfly slok df nMbr 2 (do) hoxf cfhIdf sI, qF ies qoN kIsmiJaf jfvy ? kI, sMq jI iksy KLfs mMqv dI iswDI leI eyzy JUT ilKdy rhy sn ?

    sMqF mhF purKF dy sfiraF zyiraF ivc mUl-mMqR bfry lwg-pgL iewko bolI iks kfrnbolI jFdI hY ? gurU gRMQ sfihb dI pRQm bfxI aQvf mUl-mMqR dI bxqr ivcmnmqI PLrk pf ky (bfxI qoN aigafnI) lokF dy mnF ivc sMq-qfeI df Tuwk bMnHIrwKx leI, iyaux lgdD hZ ijvXx sfry zyrydfrF ny afMdrKDQX koeI pwkfsmJOqf kIqf hoieaf hY . qusIN dfs dy ies ivcfr qoN jy Ault ho qF gurbfxI dIqfibaf rihMdy hoey afpxy ivcfr ilK ky Byjx dI ikrpf kr dyxI, qF jo pusqkivc afp jI df pwK vI nfl hI Cp jfey . qOKlf hY ik, ies pusqk nUM pVH ky quhfzyiksy sLrDflU ny afp jI qoN ies sB kuJ bfry koeI svfl puwC ilaf qF quhfnUM ikqykoeI nvF JUT nf GVnf pY jfvy ?

    12= bRfhmxI luwt nIqI dy aDfr qy GiVaf hor vI vwD iBafnk JUT ?

    166 sPLy qoN arMB kIqI geI krmkFzI pfT-mrXfdf dy 21 aqy 22 sPLy qyiliKaf hY ik sLhIdF dy isrqfj gurU arjn dyv jI dI sLhIdI AuprMq AunHF dy nimq

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    35/95

    pihlf sihj pfT gurU hirgoibMd sihb jI ny koTVI sfihb ivc arMB krfieaf jobfbf buZf jI ny 13 idn kIqf aqy Bog pfieaf ( ieh qyrHF idnF dI igxqI gruV-purfx vflI hY) (2) iPr ilKdy hn ik gurU arjn dyv jI dy mhl, gurU hirgoibMdsfihb jI dy mfqf gMgf jI jd smfey qF AunHF dy nimq sihj pfT sLRI akfl qKLqsfihb qy BfeI gurdfs jI koloN krvfieaf aKy aqy nfly 9 DunF ilKIaF . (pqf nhINsMqF ny ieh ikhVIaF nO DunF df ijLkr kIqf hY ?) (3) BfeI gurdfs jI jd cVHfeIkr gey qF AunHF dy nimq sihj pfT BfeI ibDI cMd jI kolo sLRI akfl qKLq sfihbqy krfieaf . (4) bfbf buZf jI nimq sihj pfT BfeI BfnF jI (bfbf buwZf jI dyspuqR) koloN sLRI akfl qKLq qy hI krfieaf .

    imrqk dI sdgqI leI imrqk dy inimq gAUaF, DrqI, sonf, cFdI, BFzy bsqrFafid dy dfn vfly Drm krm krny, mOq ho jfx dy idn qoN 13 idnF leI isafpf

    krdy rihx dy nfl gruV purfx df pfT krvfAuxf, ipMz pwql afid dI rsm, aqyimQy hoey idnF dy aMdr hI imrqk dIaF hwzIaF gMgf dy jl ivc pfAuxIaF aQvfsq pIVHIaF qFeI Aus dy inimq sLrfD krfAuNdy rihx afid ikiraf krm dI rIqbRfhmx dI luwt nIqI dI Aupj sI . lokF nUM AulU bxf ky, hjFrF sflF qoN, bRfhmxlokF df lhU incoV irhf sI . ies iDMfxy dI luwt vflI gMDrb ngrI ivc Ps kyluty jf rhy lokF nUM siqgurF ny smJfieaf ik afpxI ijMdgI ivc hI kIqy cMgy mfVykrmF df Pl mnuwK nUM imldf hY . mrn ipCoN BfvyN lKF mn sonF afid dfn kIqf jfvyaqy BfvyN Drm gRMQN dy pfTF dIaF lVIaF sflF bwDI clfeI rKIaF jfx aQvf iksyvI Drm krm df jLrf ijMnF Pl imrqk nUM nhIN imldf . jIv dy afpxy cMgy mfVykrmF dy aDfr qy ijhVy lyK pRBU ny ilK idwqy huMdy hn AunHF nUM iksy vI hIly nhINimtfieaf jf skdf . ies igafn dI mnuwK nUM sdIvI syD idMdy rihx vfly byaMqsLbd rc ky sRI gurU gRMQ sfihb dy srUp ivc surwiKq kIqy . jpujI sfihb df pfTkrn vfly sMq bfbf gurbcn isMG ny kI siqgurF df ieh Purmfn nf ivcfirafhovygf ?:--

    puMnI pfpI afKxu nfih .. kir kir krxf iliK lY jfhu ..

    afpy bIij afpy Kfhu .. nfnk hukmI afvhu jfhu .. 2 ..

    qy afsf dI vfr dy keI ajyhy PurmfnF ivcoN sMqf ny ieh gurU-vfk kI, piVHaf hI nfhovygf ?:-

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    36/95

    afpIny Bog Boig kY hoie BsmiV BAuru isDfieaf .. vzf hoaf dunIdfru gil sMgluGiq clfieaf ..

    agY krxI kIriq vfcIaY bih lyKf kir smJfieaf .. QfAu n hovI pAudIeI huix

    sxIaY ikaf

    rUafieaf .. min aMDY jnm gvfieaf ..

    bfrhmfh dy BfdoN mhIny dy pfT ivco---jyhf bIjY so luxY, krmF sMdVf Kyqu ..

    iPr sLhIdF dy isrqfj, sRI gurU arjn jI pMjvy gurU nfnk jI ijhVy afpxy nflkeI kulF df byVf vI pfr kr dyx dIaF brkqF vfly sn--gurmuiK hovY rfmnfmuvKfxY, afp qrY kul qfrY ..9246)-3 . aqy---nfnk jnmu svfrin afpxf kulkf krin AuDfru .. (553)-vf-11 . afpxIaF kulF nUM qfr lYx dy nfl ajyhy prm-mnuwK qF sfrI isRsLtI df pfr Auqfrf krn afey huMdy hn---afip qiraf kutMb siBqfrY sBf isRsit CzfvY .. (96)-vf-7 aqy--jo anidnu ihrdY nfmu iDafvih sBujnmu iqnf kf sPLlu Bieaf .. Eie afip qry, isRsit sB qfrI, sBu kulu BI pfirpieaf .. 3.. (1264}-6 . ieh qF mMinaF hI nhIN jf skdf ik ienHF gurU sLbdF dynfl eysy qrHF dy hor byaMq gurU PurmfnF bfry, sMq mhFpurK igafnI gurbcn isMGnUM jF quhfnUM (sMq mohx isMG iBMzrF vfilaF nUM) pUrf igafn nf hovy . hYrfnI aqy

    psLymfnI qF ieh hY ik qusF imrqkF dy inimq Ausy hI gurbfxI dy sihj pfT krndI lMmI cOVI mrXfdf ilK ky pMQ ivc vMzI hY ijhVI pfvn gurU bfxI ajyhy pfTF nUMimrqk dI afqmF vfsqy insPLl hox df AupdysL dy rhI hY . bhuqy duK vflI gwlieh hY ik gurbfxI dy hukmF dI Gor AulMxF kIqI vI Aus qrx-qfrx, smrQ gurUnfnk jI (m: 5) dI kilafx leI hY ijs ny ies gurbfxI dI afp rcnF kIqI hY .Aus bRfhmxI-dlyrI qoN sdky jfeIeY ijs nUM vrq ky qusF (sMq-mhFpurKF ny)siqgurF dI afqmF dy inimq, mfqf gMgf jI, BfeI gurdfs jI aqy bfbf buZf jIvrgy Duro bKLsLy hoey gurmuKF dy inimq pfT krvfAux dI gwl (pMcm pfiqsLfh jI dI

    kul dy sUrj) dl BMjn gur sUrmy, sRI gurU hirgoibMd jI dy pfvn pivwqR nfm nflhI joV idwqI . ikhVy mhF purK sfD dI gwl qy ieqbfr kIqf jfey ? AuDr rfmpurKyVf gVHdI vfly dy sMq hrnfm isMG, (ijnHF dy gl ivc hfr pAuNidaF sMq jrnYlisMG jI dI Poto, ikqfb ivc hY), nUM gurU nfnk dyv jI ny pRqwK drsLn dy ky kihidwqf ik ienHF keI ivDIaF vfly keI qrHF dy pfTF dI mrXfdf iswKF ny afp hI cflU

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    37/95

    kr leI hY, pfTF dI ajyhI mrXfdf df siqgurF nfl koeI vfsqf nhIN . (pusqk syiknyihaf-sPLf 245)

    kI ajyhf kuJ krnF bfRhfmxI rIq vflI lut nIqI df hI aMg qF nhIN hY ? pr ieh

    gwl puCx dI loV qF qusF afp hI mukf idwqI hoeI hY ikAuNik---sfry pRmfxIkrihq-nfmy, BfeI gurdfs, gurU ieiqhfs dIaF pRmfxIk sfKIaF sB dy sB pUjf dyDfn dI vrqoN krn qoN vrjdy hn, pr eyDr afp jI dI ikqfb dy 21 sPLy qy ilKyanusfr gurU-sfihb afp hI bfbf buZf jI nUM sihj pfT dI pUjf vjoN pMj GoVy, iewkhfQI, pMj sO mohrF aqy pusLfky Bytf krdy drsfieaf hoieaf hY . pusqk ivc keIQFeI qfkId kIqI hoeI hY ik pfTIaF dI vwD qoN vwD syvf kIqI jfvy . ies qrHFquhfzy ijhy mhFpurKF dI ikrpf nfl pfTIaF leI gurbfxI df pfT iewk lfhyvMdvpfr bx igaf hY aqy pfTI swjx gurU gRMQ sfihb dy srUp nUM sfeIklF dy ipwCy bMnHI

    ipMzo ipMz DUeI iPrdy hn . iswKI dy cVHdI klf vfly bfixaF dy DfrnI pfTI hI jdmfieaf dy moh ivc yXPI nIcQD dI KP ivc igr cukX hn{ jd pfTIaF dy hwQohI ies qrHF gurU mhfrfj df iqRsikfr ho irhf hovy qF ivr iswKI ny ikMnF ku icrbcI rihxF hY ? mhF purKF aKvfAux vfly sMq gXfnI gurbcn isMG jI bcn, ik, NNgurmuK afpxI mOj nfl sMsfr ivc insMg afAuNdf aqy insMg jFdf hY NN sLMkD pYdDkrdy hn ik, ikqy AunHF ny iBMzrF dy nfm qy iewk nvIx gwdI cflU krn dI skImnfl, jfx buJ ky hI mihqy af ky srIr qF nhIN sI iqafigaf ?

    13= inrmUl gwl nUM swcI iswD krn leI gurbfxI dI Gor by-adbI ?

    (A) pusqk dy 124 sPLy qy sMq mhFpurK gurbcn isMG jI lfvF pfT dI mihmFsmJfAudy hoey ilKdy hn--klgLIDr scy pfiqsLfh ijs vkq qKq qy bYTy sRIanMdpur sfihb ivKy ibrfjmfn sn, Drm ivjy mukq sLfsqR ivc iliKaf hoieaf hY,Aus vyly isKF ny bynqI kIqI ik scy pfiqsLfh jI ! ieh ijhVIaF gupq rUhF hn,ikMnIaF ku hn ? ienHF dy drsLn krfE . siqgurU mhfrfj jI ny ikhf--

    srb BUq afip vrqfrf .. srb nYn afip pyKnhfrf ..keI koit BUq pRyq sUkr imRgfc ..

    ieh jdoN quk AucfrI Aus vyly gupq rUhF idsx lg peIaF . rfhF dy rfh BryafAuNdy hn . siqgur mhfrfj sfihb jI ny

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    38/95

    gupq rUhF nUM puiCaf ik qusIN ikMny ho ? kihMdy mhfrfj ! asIN qF Gt gey hF . hjLUrny puiCaf--Gt ikAuN gey ? kihMdy--ijs pursL iesqRI dI sLfdI qy sRI gurU rfmfdfssfihb jI dIaF lfvF df pfT ho jFdf hY, Auh sfzI jUn ivc nhIN rldf mhfrfj

    jI !Auh BFvyN bygqf ho ky mry, asI ieAuN krdy hF jdoN ivafh vfsqy kVfhI cVHfAuNdyBfv krdy hn EdoN asI lfVI qy lfVy dy

    koeI nf koeI rom qoV lYNdy hF . ies qrHF jdoN Auh glIc ho ky mrn EdoN asI afpxIjUn ivc rlf lYNdy hF . pr siqgurU

    rfm dfs sfihb jI dIaF lfvF ijs ivafh qy pVHIaF jFdIaF hn aqy siqgrF dIaFpRkMimaF (pRkrmF) kIqIaF jfx AuhnF qy

    sfzf jLor nhIN cldf . pRyq jUnI sfzI ieAuN Gt geI . sux ky mhfrfj ny ikhf--isKo! inqnym bxf lO, lfvF df pMjF bfxIaF

    dy nfl hmysLF pfT kiraf kro .

    gurbfxI qoN axjfx pfTk nUM koeI pqf nhIN lwg skdf ik, Auprokq pMgqIaF iksbfxI ivcoN leIaF hn, jF iks sLbd dIaF hn . iqMnyN pMgqIaF gurU goibMd isMG jIdIaF AucfrIaF pVH ky keI axjfx pfTk ieh vI smJ skdy hn ik ieh bfxI

    dsm pfiqsLfh dI hI hY . ikAuNik qukF ilKx qoN Cuwt hor koeI sMkyq nhIN hY .

    jfx buwJ ky kIqI byadbI df dUjf duKdfeI pwK .

    ( A ) pihlIaF do, suKmnI sfihb jI dI 23vIN asLtpdI dy CyvyN pdy dIaF arMBkpMgQIafT hn . jd ik qIsrI quk ies qoN 13 astpdIaF ipClI 1vI asLtpdIdy aKLIr ivcoN hY . dmdmy sfihb bYT ky, aMqr iDafn ho ky gurU gRMQ sfihb dIsfrI bfxI ilKf lYx vfly klgLIDr jI nUM kI, eyh vI pqf nhIN sI irhf ik suKmnI

    sfihb dI ikhVI quk iks asLtpdI ivc hY ? ivcfr awgy qorn qoN pihlF ienHF qukFdy arQ vI smJ leIey qF jo pqf cwl sky ik suKmnI sfihb dIaF ienHF qukF ivcajyhI ikhVI gwl hY ijs qoN (mnuwKI Brm dI Aupj) BUq, drsLn dyx leI dOVyafAux qy mjbUr ho gey sn .

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    39/95

    pihlI quk ivcly BUq df arQ--jIv aQvf srIr hY . pihlIaF dohF qukF dy arQipRM: sfihb isMG jI ny ieAuN ilKy hn--sfry jIvF ivc pRBU afp hI vrq irhf hY,(AunHF jIvF dIaF) sfrIaF awKF ivcoNN dI pRBU afp hI vyK irhf hY . . ikAuNik AuqlIilKq ivc gurbfxI dIaF qukF dI vrqoN krn vfly bVy siqkfry hoey sMq mhF purKjI hn, aqy AunHF dI ies ilKq qy ikMqU krn vflf dfs vrgf, iewk mfmUlI ikrqvflf gumnfm igRhsqI hY . ies leI ies dlIl dI pusLtI leI BUq lPLjL dI vrqoNvfly hor mhFvfk ivcfr lYxyy jLrUrI bxdy hn--(A) srb BUq pfrbRhmu kirmfinaf hovF sgl rynfrI .. 2 .. {616}-17-28 (Bfv, ijnHF dI ikrpf nfl)prmfqmf sfry jIvF ivc vwsdf mMnx ivc afieaf hY, mYN AunHF dI crn-DUV bixaFrhF . (a) mrqI bfr lyhu lyhu krIaY, BUqu rhn ikAu dIaf ..{654}-2 (eyQy BUqdf arQ gujLr igaf hoieaf, murdf srIr, loQ) . mOq afeI qF sB iehI afKdy

    hn--lY clo, lY clo, hux ieh bIq cuikaf hY, bhqf icr Gr rwKx df koeI lfBnhIN . . sRI rfg ivc gurU nfnk jI df PLurmfn--

    (e) iehu mnu sfic sMqoiKaf ndir kry iqsu mfih .. pMc BUq sic BY rqy joiq scImn mfih ..

    nfnk aAugx vIsry guir rfKy piq qfih .. 4 .. {19}-15.

    pdarQ:--eyQy BUq df arQ qwq hY--pMc BUq--pMjF qwqF df bixaf srIr, mnuKf

    dyhI . sfic--sdf iQr pRBU ivc . sMqoiKaf--itk igaf . guir--siqgurU jI ny .qfih--Aus dI . aAugx--ivkfr . vIsry--ipCwf Cwz gey .

    arQ:---ijs mnuwK dI gurU ny rfKI kIqI, Aus nUM (lok prlok ivc) iewjLq imlI,ivkfr Aus qoN pry ht gey, Aus df mn sdf-iQr pRBU ivc itk ky sMqoK df DfrnIho jFdf hY, Aus Auwqy pRBU imhr dI njLr krI rwKdf hY, Aus df sfrf srIr pRBU dIXfd ivc pRBU dy BY-adb ivc rMigaf rihMdf hY, sdf-iQr pRBU dI joiq sdf Aus dymn ivc itkI rihMdI hY . 4 . {ieh arQ pfTkF dI shUlq leI hn . afp jI qF

    Gt Gt dI jfnx hfr aqy ividaf mfrqMz mhFpurKF jI dI gwdI dy mlfk AuhIjoiq ho . afp jI leI koeI arQ ilfKxy sUrj nUM dIvf ivKfAux quwl hY jI } (s)sfr BUq siq hir ko nfAu .. shij suBfie nfnk gun gfAu .. 6 .. (suKmnI--19){eyQy BUq df arQ pdfrQ hY} quk df Bfv,---pRBU df nfm hI sB pdfrQF qoN AuwqmpdfrQ hY . ies leI (hy mn) afqmk azolqf ivc itk ky pRym nfl pRBU dy gux gff. 6 . (h) akfl Ausqiq ivcoN klgLI Dr jI dy PLurmfn---BUq BivK Bvfn aBY hY

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    40/95

    .. (246) (BUq--Bfv BUq-kfl, bIiqaf smF . BivK--afAuNx vflf smf . Bvfn--vRqmfn . aBY--inrBAu .-- BUq BivK khfnI .. (7)---BUq BivwK Bvfn ky BUpiq,kAunu gnY nhI jfq ibcfry .. (23)--Biv BUq BivwK Bvfn qUaM .. (15)--ijhBUq aBUq n Byd lhYN .. (157) {eyQy, BUq--qwqF qoN bxI isRsLtI . aBUq--ibnF qwqFqoN Aupjy, nUrI, rOsLnI, hnyrf, aQvf kiQq dyvI dyvqy, PirsLqy afid hn}

    sMqF mhFpurK" ney suKmnI sfihb dI 23vI' astpdI ivcoN ijnHF pMgqIaF nUM ijnHFarQF ivc vriqaf hY Auh arQ gurmiq dI KMznf kr df rfh ivKfl rhy hn [suKmnI sfihb dIaF pMgqIaF dy pfT qoN BUqF dIaF POjF dy pRgt hox vflI inrmUlaqy inrol JUTI gWlL sMqF mhFpurKF ny dsm gurU nfnk sfihb jI dy pfn nfmxy nfljoV ky siqgurF nfl iGxfvxf mKLOl kIqf hY. ajyhI gWl qF koeI mUVHF isr mUVH vInhIN kr skdf jo, sMq mhfrfj jI, gurmiq igafn qy cfnx munfry prm igafnI

    siqgurU jI dy mMQy mVH rhy hn. BUq bulfAux vfly ajyhy GtIaF mMqv leI gurU bfxIdI vrqoN krky kI, sMqF ny, hfjLrf hjLUr siqgurU gRMQ sfihb jI dI jfx buWJ ky GorinrfdrI nhIN kIqI jI ?

    (b) dsvIN asLtpdI ivclI quk--keI koit BUq pRyq sUkr imRgfc--ivcly BUq dfarQ BUqnF, pRyq jF byqflf hI hY, pr ieh kihxf ik siqgurF ny ies quk nuM pVH kyBUq aQvf gupq rUhF bulfeIaF sn, klgLIDr jI dI sKLq byadbI hY aqy gurU gRMQsfihb jI dI Gor inrfdrI iys kDrn hZ, ikAuNik gurmiq ny ajyhIaF gupq rUhF

    dI awzrI hoNd dy Brm Qox inrlXp rihV dI isiKafD idQI hoyI hZ . BUQ pRyqTdI hoNd df sfrf psfrf jF aigafnI lokF dy mnF df Brm iewk mfieaf-jfl hI hY,aQvf ieh lutyry Drm-agUaF df iKlfiraf hoieaf Brm-jfl hY . jy sc muc hIBUqF dIaF POjF ies qrHF mMgvfeIaF jf skdIaF hn qF iPr quhfzy hI cyly bRhmigafnI sMq jrnYl isMG ny sRI drbfr sfihb qy cVH afeIaF POjF dy duafly BUq pRyqikAuN nf kr idwqy . BUqF nUM vyKidaF hI kI, sfrIaF POjF dOV nf jFdIaF ? pr nhINieh sfrf mfieaf jfl lokF nUM Brm ivc pf ky afpxI sMqqfeI vflI Tuwk bnHx dfkoJf Xqn hY . gurU gRMQ sfihb jI ny ijs nUM BUq pRyq aQvf byqfly mMinaF hY AunHFdI rUp ryKf qF ies pRkfr hY:----

    (1) jo moh mfieaf icqu lfiedy, myrI ijMduVIey, sy mnmuK mUV ibqfly rfm ..{538}-CMq-3

    (2) hir Bgiq Bfv hIxM nfnk pRB ibsrq qy pRyqqh .. {76}-vfr-4

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    41/95

    (3) duMdr dUq BUq BIhfly .. iKMcoqfix krih byqfly ..

    sbd suriq ibnu afvY jfvY piq KoeI afvq jfqf hy .. 8 .. {131}-sohly--5-11

    (4) mfieaf mohu pryqu hY kfmu kRoDu ahMkfrf .. {513}-vfr-12(5) kbIr jf Gr sfD n syvIaih, hir kI syvf nfih ..

    qy Gr mrht sfrKy BUq bsih iqn mfih .. 192 .. {1374}

    (k) Auwpr arMB c ilKI khfxI ivc ieh vI iliKaf hY ik BUqF ny dsLmysL jI nUMieh vI ikhf sI ik, ijs ivafh ivc lfvF pVHIaF jFdIaF hn aqy siqgurF dIaFpRkrmF kIqIaF jFx qF Auh joVf BUq jUn ivc nhIN jFdf . hX sMQ mTpurK mohV

    isMgL jIY ! kI QusIx aucXcI ikRpD krdX hoyX iyh smjLDauV dI imhr kr idaugXik, F kI lFvF aqy pRkrmF nfl ivafh krn vfly iswKF qoN ibnF bfkI sfrI lokfeIBUQ pRXQ hI bxdI hY ? gurmiq rihq mrXfdf ivc ajyhy bRfhmxI BrmF vflf JUTsLfml krn dy Xqn iqafg ky qusINN lfvF aqy pRkrmF dy Auh arQ iks XojnFaDIn nhIN smJfAuNdy, ijnHF nUM smJ ky aus afnusDr afDcrn bVD lZV nDlmnuK dD lok pRlok sOr jTdD hZ ?

    (K) pusqk dy 154 sPLy qy BUqF dI iewk khfxI sRI gurU qygL bhfdr sfihb jI dy

    nfm nfl vI joVI hoeI hY . sMq jI ilKdy hn---ievyN hI nONvy pfiqsLfh jI nUM jdoNidwlI ivc BUqF vflI hvylI ivc Auqfrf idqf sI qF Aus smyN iek pryq ny gurUmhfrfj dy hjLUr ponF Byt kIqf . ponf cUp ky mhfrfj sfihb ny ijhVIaF iClkFsutIaF Auh iClF cUp ky Aus pryq dI jUn Cut geI qy Auh mukq hoigaf sI .

    14= pRyqhu kIqonu dyvqf iqn krxY hfry . { iqin dy QF iqn Cipaf hY }

    ajyhIaF inrmUl khfxIaF jF bRfhmx GV skdf hY aqy jF iPr koeI zyrydfr

    ajyhf kuPLr qol skdf hY . 78 (1999) sfl dI Aumr ho geI hY asF nf kdy koeIajyhf BUq jF pryq awKLIN vyiKaf hY aqy nF hI kdy iksy sUJvfn koloN ienHF dy vfsvflI iksy hvylI df Qhu pqf hI suixaF hY . sMqF dy ijhVy BUq pony-gMny cuwkI iPrdyhn kI, Auh bMdUkF PV ky sMqF dy nfl ho ky sRI drbfr sfihb dI riKaf nhIN snkr skdy ? ikhVf khy--rfxIey awgLf Zwk . bhuqI duKdfeI gwl qF ieh hY ik

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    42/95

    ajyhy JUT df Brm pwkf krn leI, gurbfxI dI aXog vrqo hor keI QFeIN vI kIqIhoeI hy .

    tOhVf-mfrkf pMQk jQydfrI nUM kOx puwCy, ik, sMqF mhFpurKF nUM Kuwlf aDikfr kI

    AunHF idwqf hoieaf hY, ik gurbfxI dy asl afsLy nUM KMzn krn vflI JUTI khfxI nUM,gurmiq mrXfdf df ihwsf bxf ky isK-Drm dI rUp ryKf vgfVI jfx ? aqy ieh-zyrydfr, afpxI inwjI dlIl nU,M gurmiq iswD krn leI gurbfxI dI aXog vrqoNkr ilaf krn ?

    mhF purKF ny iek pfp qF ieh kIqf hY ik, BUq nUM dyvqf bxfAux vflI JUTI khfxIAusy siqgurU nfnk sfihb jI dy nOvyN srUp nfl joVI hY ijnHF ny BUqF dy Brm dfBrpUr KMzn kIqf hn . dUjI sInF jLorI ieh kIqI hY, ik Aus mnGVq gwp nUM

    gurmiq df ihwsf iswD krn leI Ausy pfvn gurUbfxI dI quk vrqI hY ijs gurbfxIivc ajyhy Brm dI KMznF vfly keI sLbd hn . qIjf Dwkf ieh ik quk df aqf pqfkoeI nhIN iliKaf . qusIN (sMq mohx isMG jI) qF Blf jfxI- jfx ho pr pfTkF dIjfxkfrI leI, iliKaf jFdf hY ik Aus pMgqI dI coV ies slok ivcoN hoeI hY----

    m: 5 .. pryqhu kIqonu dyvqf iqin krxYhfry .. sBy isK Aubfiranu pRiB kfj svfry.. inMdk pkiV pCfiVanu JUTy drbfry .. nfnk kf pRBu vzf hY afip sfij svfry ..2 .. {323}-vfr-2

    { not:---quhfzy ijhy sMqF mhF purKF nUM qF ies sfry mhFvfk dy arQF df pqf hIhY . afp jI ny afpxy mqlb df ijnF Bfg vrqnF sI vrq ilaf hY . pr pfvnslok dy arQ ilK dyxy ies leI jLrUrI hn, qF jo pusqk nUM pVHn vfly awzrIaFgwdIaF bxfeI bYTy zyrydfrF dI asl qsvIr nyiVEN ho ky vyK skx }

    arQ:--Aus isrjxhfr ny (nfm dI dfq dy ky jIv nUM) pRyq qoN dyvqf bxf idwqf hY .pRBU ny afp kMm svfry hn qy sfry iswK (ivkfrF qoN) bcf ley hn . JUTy inMdkF nUMPV ky afpxI hjLUrI ivc Aus ny mfnoN ptkf ky DrqI qy mfiraf hY . (Bfv, durkfridwqf hY) . nfnk df pRBU sB qoN vzf hRY, Aus ny jIv pYdf krky afp hI (nfm ivcjoV ky) svfr ley hn . 2 .

    sMq jIE ! kI qusIN ieh dws skogy ik hyT ilKy gurU sLbdF dy afsry ikho ijhIaFkhfxIaF joV ky gurmiq df ihwsf bx skogy ? :--

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    43/95

    (1) bilhfrI gur afpxy idAuhfVI sdvfr .. ijin mfxs qy dyvqy kIey krq nlfgI vfr .. 1 .. {462}

    (2) gur syvf qy hir pfeIaY, jf kAu ndir kryie .. mfxs qy dyvqy Bey, iDafieaf

    nfmu hry .. hAumY mfir imlfieanu, gur kY sbid qry .. nfnk shij smfieanu,hir, afpxI ikRpf kry .. 2 .. {9}-vfr-19

    (3) gur syvf qy hir pfeIaY jf kAu ndir kryie .. mfns qy dyvqy Bey scI Bgiqijsu dyie .. hAumY mfir imlfieanu gur kY sbid sucyie .. nfnk shjy imil rhynfmu vizafeI dyie ..2..{85}-vfr-4

    (4) nr qy sur hoie jfq inmK mY, siqgur buiD isKlfeI ..

    nr qy Aupij surg kAu jIiqE, so avKD mY pfeI .. {873}-3

    hy sMq jI mhfpurK jIE ! iksy khfxI dy ilKx dI Kycl by-swk nf kirE, prAuwpr ilKy gurU-vfkF dy arQ, pfTkF dI jfxkfrI leI, jLrUr ilK Byjxy jI .ikAuNik Aucy mMzlF ivc AuzfrIaF lfeI rwKx vfly sMqF mhF purKF dy kIqy arQF nUMpVHn dI sfry pfTkF nUM bVI swDr huMdI hY .

    (g) eysy hI pusqk dy 154-55 sPLy qy iksy hIrf isMG dI mOq sMqF ny afpxy hwQF

    ivc huMdI ilKI hY . aKy, mrn smy suKmnI sfihb df pfT suxdy hIrf isMG dI suriqajyhI juVI jo sfrI Aumry kdy nhIN sI juVI--

    Aus df icq iekfgr hox krky, jdoN svyry cfr vjy Aus ny srIr Cwizaf sI, Ausvkq ijhVy bfhr

    ivcrdy sn, AuhnF nUM idisaf ik rQ Auqy bYTf BfeI hIrf isMG cilaf jf irhf hY .ieh njLfrf hoieaf,

    ieh mhfrfj jI dI bfxI df pRqfp hY . ijvyN mhfrfj sfihb jI df hukm hY . sRImuKvfk--

    ijnI qyrf nfmu iDafieaf iqn kAu sid imly .

    KymY CqR sfrfiecy idsin rQ pIVy . (mfrU m: 1)

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    44/95

    AuhnF nUM sihq afdr dy bYkuMT ivc lY jfieaf jFdf hY . aYsI mhfrfj jI dI imhrhY .

    sMqF dI ilKI ies byqrqIbI quk dy arQ ivcfr krn qoN pihlF iewk nvIN iksm dI

    guMJl sfPL kr leIey . ies quk dy awgy rfg mfrU aqy m: 1, ilKx dI Kycl qFjLrUr kr idwqI hY, pr tksflI ividafly dy sMcflk, ijhVy mhF purK, ieh khfxIvI lokF nUM suxfieaf krdy hn ik kY dy QF kyy Aucfrn krn vfly pfTI dy mUMh qyklgLIDr jI ny cpyV jVvfeI sI, AunHF dI afpxI hflq ieh hY ik, aDUrI ilKIquk nUM AuNj vI hyTF Auqy kr idwqf hY . mfrU rfg ivc Aucfry gurU nfnk jI dy sLbdnM : 1 dI pUrI quk ies pRkfr hY :--

    ipChu rfqI sdVf nfmu Ksm kf lyih .. Kymy CqR srfiecy idsin rQ pIVy ..

    ijnI qyrf nfmu iDafieaf, iqn kAu sid imly .. 1 .. {989}-1

    pdarQ:--ipChu rfqI--ipClI rfq, aMimRq vyly . sdVf--ipafrf swdf . lyih--Auh mnuwK lYNdy hn . Kymy--KLYmy, qMbU . srfiecy--knfqF . rQ pIVy--iqafr rQ .sid--swd ky, vfj mfr ky, afpxy afp, Auwdm af jfx nfl . imly--iml pYNdy hn .1 .

    asrQ:---(ijnHF vzBfgI bMidaF nUM) aMimRq vyly prmfqmf afp ipafr-Birafswdf Byjdf hY (pRyrnf krdf hY aqy Auwdm bKLsLdf hY) Auh Aus vyly AuwT ky KLsmpRBU df nfm lYNdy hn . qMbU Cwqr knFqF rQ (AunHF dy dr qy hr vyly) iqafr idsdyhn . ieh sfry (dunIaF dy mfx-vizafeIaF dy pdfrQ) AunHF nUM afpxy afp hI afimldy hn, ijnHF ny (hy pRBU !) qyrf nfm ismiraf hY . 1 . Bfv, pRBU dy ipafr ivc,Aus dI sdIvI Xfd ivc hI rfj-Bfg dy sfry suK hn . nfm ibhUxy leI rfj Bfg vIduKF dI Kfx hI huMdf hY )

    afp jI iksy qrHF ieh iswD kr skdy ho ik sMqF mhF purKF ny quk ivc afey rQ

    aqy idsin sLbdF dI vrqoN kI sulJy hoey ivdvfnF vFg kIqI hY ? iPr hIrf isMG dyrQ dy kol eysy quk ivclIaF qMbU aqy knfqF iksy nUM iks kfrn nhIN sn idsIaF ?pIVy df arQ bIVy hoey jF iqafr kIqy hoey hY iPr hIrf isMG df rQ quiraf jFdfikvyN bx igaf jI ? gurU nfnk dyv jI dy srIr dy QF AunHF dy plMG qy Puwl vyKy jfxdI gwl qF sfry ieiqhfskfrF ny ilKI hY pr kI kfrn ik koeI rQ nf iksy ny AuQy

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    45/95

    vyiKaf, nF hI bfkI gurU sfihbfn dy joqI joiq smfAux smy iksy rQ dy afAux dfikqy ijLkr hY . bfbf buZf jI, BfeI gurdfs jI aQvf hor keI BfgF vfilaF nysiqgurF dI god ivc pRfx iqafgy sn, pr iksy nUM lYx leI koeI rQ kdy nhIN sIafieaf . hor qy Cwzo, hjLfrF sLrDflU sMq suMdr isMG jI KLflsf, sMq igafnIgurbcmn isMG jI KLflsf, sMq krqfr isMG jI KLflsf mhFpurKF dy clfxy dy smyNhjLfrF sLrDflU hfjLr sn, pr iksy vI sMqF mhFpurK nUM iksy rQ qy cVH ky akfsLFvfl jFidaF kdy vI iksy ny nhIN sI vyiKaf . iPr ies hIrf isMG vflf rQ AucycyqOr qy ikQoN aqy ikvyN af igaf ? ajyhy rQ qF kyvl bRfhmxI khfxIaF ivc afAuNdyhn . kI qusf hr pwKoN isKF nUM bRfhmx bxf ky hI dm lYxf hY jI ?

    sMq jIE ! rQ afAux vflI ajyhI ivcfr bRfhmx dI luwt nIqI vflI soc dI Aupj hY. ajyhIaF ivcfrF ibWpRn kI rIq PYlfAux df somF hn. kI ikqy ieh Bfxf qF nhI'

    vrq igaf hoieaf ik qusF sfiraF zyry dfrF ny isWK pMQ nUM aMdr-Kfqy ibWpRn kIrIq nfl jVx ky ies dI rUp ryKf ivgfv ky ihMdU mhF sfgr ivc gLrk kr dyx dfdf prx kIqf hoiXaf hY ? kI dfs dy ies sLMky nUM qusIN (dovyN sMq) gur-bfxNI dy iksysLbd dy aDfr qy rWd kr skdy ho jI ?

    15= KMzy bfty df aMimRq, pMj ipafiraF dI prK iewk duKFq ?

    (A) guriswKI dI rihq mrXfdf smJfAux vflI eysy pusqk dy 47 sPLy qoN aMimRq

    CkfAux dI ivDI smJfAuxI arMB kIqI hY . iesqRIaF nUM ikrpfn df aMimRq CkfAuxvflI do pRkfr dI mrXfdf df KMzn kridaF 14 sPLy qy mhFpurK jI ilKdy hn- -- mhfrfj jI ny KMzy df aMimRq iesqRI purKF nUM ieko ijhf idqf sI . ijs bfbqsiqgurU sfihb jI ny ikhf hY---nfnk aMimRq eyku hY dUjf aMimRqu nfih .. (koeIsMkyq nhIN ik ieh quk ikQoN leI geI hY) gurbfxI qI ies quk dy ilKy jfx qoNmhFpurKF df spwsLt Bfv eyhI bxdf hY ik, siqgurF ny ies mhFvfk duafrfsmJfieaf hY, ik kyvl iewk KMzy df hI aMimRq hY aqy ikrpfn nfl iqafr kIqfjfx vflf dUjf aMimRq nhIN ho skdf .

    (1) sMq sfihbfn jIE ! ies scfeI nUM qusIN dovyN BlI pRkfr jfxdy ho ik, AupwrilKI gurbfxI dI quwk sfrMg kI vfr m: 4 ivc afey sRI gurU aMgd dyv jI dy slokivcoN leI hoeI hY . afpxI mrjLI anusfr gurbfxI dy arQ ivgfV ky iksy cuxI hoeIquk nUM vrq skx dI KulH vflf iewk hor idRsLtFq sQfpq kr idwqf igaf . KMzy dyijs aMimRq nfl siqgurF dI ieh quk ilaf joVI hY, gurU aMgd jI df smF qF bVI

  • 8/14/2019 taksali deradaar

    46/95

    dUr dI gwl hY, Aus KMzy bfty vfly aMimRq dy bfry qF 1699 dI ivsfKI qoN iek idwnpihlF vI lokF ivc keI crcf nhIN sI clI . afAu pihlF siqgurF dy pUry slok dyarQ pfTkF dy nfl sFJy kr leIey . slok ies pRkfr hY :---

    slok mhlf 2 .. ijn vizafeI qyry nfm kI, qy rqy mn mfih ..

    nfnk aMimRqu eyku hY dUjf aMimRqu nfih .. nfnk, aMimRqu mnY mfih,

    pfeIaY gur prsfid .. iqnI pIqf rMg isAu ijn kAu iliKaf afid ..1..{1238}-vf-4

    arQ:--(hy pRBU !) ijMnHF mnwuKF nUM qyry nfm dI soBf (krn dI suBfgq) imlI hY AuhmnuwK mn ivc (qyry nfm dy rMg nfl) rMgy rihMdy hn . hy nfnk ! nfm qoN ibnF dUjfhor aMimRq nhIN hY . (dUjy gur