Takim Yildizlarin Mitolojik Oykulari

8/6/2019 Takim Yildizlarin Mitolojik Oykulari

1/99

T.C

ANKARA NVERSTES

FEN FAKLTES

ASTRONOM VE UZAY BLMLER

TAKIMYILDIZLARIN

MTOLOJK YKLER

ZEL KONU

YASEMN RS

95050018

Danman: Prof. Dr. . Ethem Derman

ANKARA-2001


2/99

NDEKLER S.NO

I. ZET .............................................................................................................................i

II. GR ............................................................................................................................iiiIII. TAKIMYILDIZLAR ..................................................................................................1

1.ARIES ( KO ) ........................................................................................................1

2. TAURUS ( BOA ) ...............................................................................................4

3.GEMINI ( KZLER ) .............................................................................................7

4.CANCER ( YENGE ) .........................................................................................10

5.LEO ( ASLAN ) ....................................................................................................14

6.VIRGO (BAAK ), BOOTES ( OBAN ), CANIS MINOR (K. KPEK )..........16

7. LIBRA (TERAZ ) ...............................................................................................21

8.SCOPIUS ( AKREP ) .............................................................................................23

9.SAGITTARIUS (YAY ) ........................................................................................25

10.CAPRICORNUS (OLAK) ...................................................................................27

11. AQUARIUS ( KOVA ) .........................................................................................30

12.PISCES ( BALIKLAR ) .........................................................................................33

13.ANDROMEDA, CEPHEUS(SEFE), CASSIOPEIA (KOLTUK) ...........................35

14. LYRA (ALGI) ......................................................................................................38

15.AQUILA (KARTAL) ...............................................................................................41

16.SAGITTA (OKUK) ...............................................................................................43

17.AURIGA (ARABACI) .............................................................................................45

18.DELPHINUS (YUNUS) ...........................................................................................48

19.CORVUS (KARGA), CRATER (KUPA) ................................................................51

20.CYGNUS (KUU), ERIDANUS (IRMAK) ............................................................53

21.CANIS MAJOR (BYK KPEK) ........................................................................5622.OPHIUCHUS (YILANCI), SERPENS (YILAN) .....................................................58

23.CORONA BOREALIS (KUZEY TACI) ...................................................................60

24.DRACO (EJDERHA) ................................................................................................63

25.COMA BERENICES (BERENS N SAI) .............................................................66

i


3/99

26.PERSEUS (PERSE), CETUS (BAL NA) .................................................................67

27.PEGASUS (KANATLI AT) .......................................................................................70

28.URSA MAJOR (BYK AYI), URSA MINOR (KK AYI) ............................72

29.ORION .....................................................................................................................75

30.HERCULES (HERKL) ...........................................................................................78

IV. SONU ........................................................................................................................81

V. KAYNAKA ...............................................................................................................82

i


4/99

I. ZET

Dnyadan bakldnda grup halinde grlen yldzlar topluluuna takmyldz

denir. Gruptaki yldzlar birbirine sanal (dsel) izgilerle balanacak olursa, ortaya belirli

ekiller kar. Eski astronomlar bu ekilleri efsanelerdeki belirli hayvanlara ve

kahramanlara benzetmi ve bunlarn tanrlarca gkyzne karldklarna inanmlardr.

Takmyldzlarn byk blmn, eski Yunanllar ve Romallar adlandrmtr, ama onlar

da bu adlar Babillilerden alm olabilirler. Takmyldzlarn oluturduu ekiller geceleri

gkyznde incelenecek olursa, bu ekillerle gerek nesneler arasndaki ilikiyi fark etmek

kolay olmayabilir.

Kuzey ve gney yarmkreler dahil btn gkyzndeki toplam takmyldz says

88dir. Herhangi bir gecede gkyzne bakldnda bunlardan 40 kadar gr

alanmzdadr. Bu takmyldzlarndan bir blm, Gnein yl boyunca hareket ediyormu

gibi grnd yol boyunca sralanm takmyldzlar olup, Burlar Kua olarak

adlandrlrlar. Bunlarn says, Ylanc Burcunun Akrep burcuna dahil edilmesiyle 12

tanedir. Bu kuaktaki takmyldzlar Zodyak Takmyldzlar olarak da bilinirler. Zodyak

takmyldzlarnn isimleri unlardr: Aries (Ko), Taurus (Boa), Gemini (kizler), Cancer

(Yenge), Leo (Aslan), Virgo(Baak), Libra (Terazi), Scorpius (Akrep), Sagittarius (Yay),Capricornus (Olak), Aquarius (Kova), Pisces (Balklar) dir.

En iyi tannan takmyldzlarndan biri Ursa Majorun (Byk Ay) en parlak yedi

yldznn dzeni ok eitli cisimlere benzetilmitir. Bu nedenle Ursa Major

takmyldzna bugne kadar Saban, Araba, Yedi kzler ve Byk Cezve gibi eitli adlar

verilmitir. Orion takmyldz genellikle bir avc olarak izilmitir. Bu takmyldzn

parlak yldz avcnn kuan oluturur. Avcnn iki kpei vardr; byk olan Canis

Major, kk olan ise Canis Minordur. Orionun yaknlarndaki, burlar kua

takmyldzlarndan Gemini yer alr. Geminideki (kizler) en parlak iki yldz, adlarn

Yunan efsanesinde Zeusun lmszlk verdii oullar Kastor ve Pollukstan almaktadr.

Burlar kuann bir baka takmyldz, Heraklesin ldrd Nemea aslan olduu

varsaylan Leodur (Aslan). Draco (Ejderha) takmyldz da, adn Heraklesin bir baka

i


5/99

kurban olan ejderhadan almaktadr. Orionu ldren akrep, Scorpius (Akrep) takmyldz

olarak grnr. Perseusun deniz canavarndan kurtard kars Andromeda ve onun annesi

Cassiopeia ile babas Cepheusun isimleri de takmyldzlara verilmitir.

Yukarda ksaca deinilen takmyldzlarn ykleri tez iinde ayrntl bir ekildeverilmitir.

i


6/99

II. GR

Mitos sylenen ya da duyulan szdr; masal, yk, efsane anlamna gelir. Loji ise, ilk

anlam sz olmakla birlikte bilim anlamna gelir. O halde mitoloji efsane bilimi anlamna

gelmektedir. Mitos, ok tanrl bir dinin tanrlar zerine anlatlan ykler anlamna geldii

halde hi bir zaman ilk ada bir din kitab haline gelmemitir. nk bu efsaneler, tek

tanrl dinlerde olduu gibi inan dzeyine ykselmemitir. Szl ya da yazl edebiyat ve

sanat kollarnn hepsinde durmadan konu edinilip ilenen ve ilendike deien mitoslar ne

kadar ozan, yazar, sanat varsa o kadar biim alm ve bu nedenle hi bir zaman belli bir

dinin tek kitab halinde toplanmamtr. lka mitosu laiktir; din adamnn deil, sanatnn

uradr.

Tarihi Herodotosun verdii bilgiye gre, tanr soylarn bir bir anlatan, tanrlara

isimlerini veren, niteliklerini tanmlayan ve yklerini anlatan Homeros ile Hesiodosdur.

Mitosun edebiyat dzeyine ykselmesi bu iki byk ozanla balar, ama onlarla bitmez.

Onlarn anlattklarna ekler, katklar yaplr; yzyllar geip, edebiyat trleri oaldka,

mitoslar da yeni anlatm ve yorumlarla zenginleirler. Klasik ada iir ve tragedya konu

zenginliini mitosa borludurlar.

Mitoloji deyince, bata Yunan-Roma mitolojisi diy e bir kavram akla gelir. Oysa bir

yknn Yunanca ya da Latince yazlm olmas, o yky ne Yunana, ne de Romaya

maleder. Sz konusu Akdeniz mitolojisidir ve anavatan Anadoludur.

Yunan ve Roma mitolojisi insan soyunun bin yllar nce neler dnm, neler

duymu olduunu gsterir. Bylece, doayla ilikilerini son derece azaltan uygar insandan

karak, doayla i ie yaayan insana varlabilir. Dnya gentir, insanlar doann ortasnda

topraa baldrlar; gnlerini aalarn, denizlerin, tepelerin, ieklerin arasnda geirirler.

Gerekle gerek d daha pek ayrlmamtr.

Bugn elimizde bulunan yklerin ilk ne zaman anlatldklar bilinmemektedir. Buykler dilden dile dolamaya baladnda, Yunanllar ilkel a oktan geride

brakmlardr. Yunanllarla birlikte insanolu evrenin en nemli varl olmutur. Daha

nce insanoluna pek aldran yoktu. Yunanlnn yaratt tanrlar insan biimindedir.

Msrl, d gcnn neler yaratabileceini gstermek istercesine, tanrsn kedi bal bir

i


7/99

kadn olarak dnmtr. Talardan dev gibi yaratklar ortaya karmtr. Mezopotamya

tanrlarnn da insanla ilgisi yoktu. Ku bal adamlar, boa bal aslanlar eklindeydiler.

Baka bir deyimle, yaratcnn yalnz kendi kafasnda bulunan gerek d varlklardr. Eski

Yunandan nce insanlar bu tanrlara taparlard. Aradaki byk deiiklii anlamak iin, bir Zeusun, bir Apollonun heykelini gz nne getirmek yeterlidir. nsan biimindeki

lmszler, aslnda dnyaya aklc bir dzen getiriyorlard.

Yunanllar Olympos dandaki lmszlerin neler yiyip itiklerini, nasl

elendiklerini bilirlerdi. Aslnda onlardan korkarlard, ama Herann kocas Zeusu

bakasyla sust yakalama yksne de ok glerlerdi. Tanrlarla insanlar arasnda bir

itenlik srp giderdi. Yunan mitolojisinin yaratt mucize; insancl bir dnya ve hereyi

bilen, hereyin stndeki o bilinmeyen varln sald korkunun yok oluudur.

Mitolojide bynn yeri yoktur. Yunanllardan hem nce, hem de sonra byk nem

tam olan yal, irkin byclere rastlanmaz. Babillerden beri sre gelen astroloji yerini

astronomiye brakmtr; yldzlar insanlar etkilemez. Mitolojide, tanrlarla yaknlk kuran

rahiplerden korkulmaz. Zeusun yldrmlarn frlatt olur, ama bylesi olaylar azdr. lk

Yunan mitologlar, korku dnyasn, baaryla bir gzellik dnyasna evirmilerdir.

Yunan mitolojisi daha ok tanrlarla, tanralarla ilgili yklerden olumutur ama

Yunanllarn kutsal kitab olarak okunmamaldr. ada mitoloji anlayna gre, gerek

bir mitosun dinle hi ilgisi olamaz, asl ilgisi doayla kurulmutur. Bu masallar insanlarn,

hayvanlarn, aalarn, ieklerin, gnein, ayn, yldzlarn, frtnalarn, depremlerin nasl

olduunu anlatr.

Yunan mitoslar, uygarln beii olan Akdeniz kylarnda ve Ege blgesinde

yaayan insan topluluklarnn sanat, ahlak, din ve aile kurumlar ve siyasal yaam

zerinde derin etkiler yapmtr. Gerekten bu mitoslarda eski Yunan inanc, dncesi,

Yunan yaama biimi vardr. Baka uluslarn mitolojilerinden alnan, ama ou Yunanllar

tarafndan uydurulan ve dinlerin temelini oluturan bu mitoslar artk sanat ve edebiyataaktarlmtr.

Mitolojinin douunun anlalmas iin, insanolunun ok eski zamanlardaki yaamna

bakmak gerekir. lkel insan da, tanmak ve bilmek gereksinimi iindedir. Doa olaylarnn

nedenlerini, nereden gelip, nereye gittiini, yaamn ne olduunu, lmn srrn bilmek

i


8/99

istemektedir. lkel insan bunlara bir aklama bulmaya alr. Herey onun iin artc ve

korkutucudur. Doa olaylarnn aklc bir aklamasn yapamaz. Bu yzden evreni doa

st yaratklarla doldurmak gerekir. Bu doa st varlklarn yaayn, davranlarn ve

karakterlerini insanlarnkine benzetir. Fakat bunlarn insanlarla e olmayan gleri,yetenekleri, erdemleri ve ktlkleri olmaldr. Bu tanrlar ortaya karldktan sonra,

bunlar hakknda eitli masallar uyduruldu ve mitoloji domu oldu.

Yunanllar btn bu masallar kendileri uydurmamlardr. liki kurduklar

uluslardan, Msrllardan, Asurlardan, Fenikelilerden almlardr. Onlar kendi inanlarna

katarak masallarla sslediler. Bu masallar bir kez dounca, olduu gibi kalmayp, kuaktan

kuaa geerek byyp oalmtr. Daha sonra bu masallar yazya dklr. Ozanlarn,

tragedya yazarlarnn ve filozoflarn abalaryla gzelletirilir.

Mitosun bunca yzyl a p, tek tanrl dinlerin yasaklarndan syrl p gnmze

kadar gelebilmesinin nedeni, insanlar dndren, duygulandran birok eyin bu

efsanelerde olduundan daha ak, daha gzel, daha yce olarak sylenmemesidir. nk

Yunan efsanesi zenginliini; doa ve insanlar, kltr ve sanat, bu dnya ve teki dnya

yani en geici ve en kalc eylerden almaktadr. Yunan tanrlarnn her biri bir karakter,

canl birer yaratktr. Yunan efsanelerinin her birinde insan ruhu zerinde derin bir bilgi

gze arpar. Mitos, kendine zg bir dille konuur ve insanlarn dnd, inand,

yaratt her eyi sylemektedir. Mitolojinin verileri yzyllarca yaam ve her sanat

alanna konu olup ilenmitir. Mzikten heykele, resimden edebiyata kadar her dalda

mitolojik konulara rastlamak mmkndr.

i


9/99

III. TAKIMYILDIZLAR

1. ARES ( KO )

Resim 1-1: Aries takmyldznn temsili resmi.

Ko takmyldz, Yunan mitolojisinde geen Jason ve Altn Post Peinde adl

nl bir hikaye ile balantldr. Hikaye paralanm bir ailenin mutsuz ocuklar ile

balar.

Phrixus ve kz kardei Helle, Boeotia kral Athamas ve ei Nephelenin ocuklardr.

Bulutu simgeleyen varlk olarak Nephelenin ad, ksion masalnda ad geer.

ksion, Zeusun kars Heraya aktr. Muradna ermemesi iin Zeus, Hera biiminde bir

bulut yaratr. Ve ksionun onunla birlemesini salar. Bu bulut kadn ( Nephele )

i


10/99

Kentaurlarn (bkz. Sagittarius) anas olur. Aristophanesin Nephelai (Bulutlar) adl

komedyasnda bulutlar birer kadn olarak simgelenmitir. Oyunda Sokrates ve dier

filozoflarla alay eder. Aristophanes belki de halk masallarndan ve onlardan alnm

motiflerden etkilenmitir.Ne var ki bu aile kralienin lmyle sarslr. Daha sonra kral Athamas, Thebe kral

Cadmusun kz Ino ile ikinci evliliini yapar.( Baz kaynaklarda Nephele lmemitir.

Athamas, Nepheleyi Ino ile aldatmtr). Ancak Ino ocuklara tahamml edemez ve onlara

bir tuzak kurar.

nce Boeotia tarlalarna zararl bir madde dkerek rnlerin zarar grmesini salar.

Kral rnlerin zarar grmesinin nedenini ve rnlerin nasl kurtulacan tanrlara

sordurmak zere ba danmanlarn Delphiye yollar. Bu arada kralie Ino danmanlara

rvet vererek ocuklarn kurban edilmesi yantn krala gtrmesini salar. Kral

ocuklar kurban etme konusunda tereddde der. Ama Ino burada tekrar devreye girer

ve yerel rahiplere de rvet verir. Tm rahipler ocuklarn kurban edilmesi konusunda srar

etmeye balar.

Kral ocuklarn kurban etmek iin yaknlarda bulunan bir daa gtrr. Bu arada

olan biten her eyi z anneleri Nephele cennetten seyretmektedir. Tanrlardan (Baz

hikayelerde bu tanrnn Hermes olduu anlatlmaktadr) ocuklarn korumas iin altn bir

post yollamalarn diler. Kral tam ocuklarn kurban etmeye hazrlanrken Altn Postlu

Ko (Aries) ocuklar almaya gelir. ocuklar koun srtna binerler. Ko onlar uarak

Asyaya doru gtrr. Ne yazk ki bugnk anakkale boaz zerinde kk Helle

dengesini kaybedip, koun zerinden aa der. Bu yzden, Yunan mitolojisinde

anakkale boazna Hellespont denir. Baz hikayelerde Helle boaza dtkten sonra,

deniz tanrs Poseidon tarafndan kurtarld, Poseidonun Helleyi sevdii ve onunla

birleerek ocuk annesi yapt anlatlr.

Phrixus, hereye ramen yoluna devam eder. Ko onu Caucausus dalarndaColchis (Kuzeydou Karadeniz blgesi, Grcistan) denen yere brakr. Phrixus

minnettarln gstermek iin kou Zeusa kurban eder. Koun altn postunu kutsal mee

aacna asar. Altn Post, aac saran ve hi uyumayan dev bir ylan tarafndan (Serpent)

i


11/99

korunur. Bu nedenle Zeus Kou gkyzne karmtr. yk aadaki ekilde devam

etmektedir.

Zeusa kurban edilen koun postunun, Phriuxus tarafndan Colchis kral Aietese

verildii de rivayet edilir. Kral Aietes bu esiz postu sava tanrs Arese adanan birkorulukta saklar.

Hikayenin bu ksmnda kendilerine Argonauntlar diyen ve altn postu arayan bir

grup cesur, gl denizci ile liderleri Jason (ason) devreye girer. ann en byk

destansal masallarndan biri olan Argonauntlar masaln bize tm olarak Rodoslu

Apollonios anlatr. ..3. yzylda yaayan Apollonios nl bir mitos yazardr.

Ad hzl anlamna gelen Argo gemisi Karadenizin Colchis (Grcistan) lkesinde

Altn Postu aramaya giden kahramanlar iin yaplm ellibe krekli bir gemiymi. Gemi,

Argos denilen bir usta tarafndan yaplm. Mitos yazarlarnn sefere katlanlar zerine

verdikleri listeler birbirini tutmamaktadr. Ama katld konusunda gr birlii

salanabilen en nl kahramanlar; Jason, gemici ustas Argos, ozan Orpheus, Dioskurlar

(bkz. Gemini) Kastor ve Polluks, Herakles, Boreasn oullar Kalaisle Zetestir.

Seferin nedeni ilgintir. olkos kral Aison tahtn vey kardei Peliasa kaptrr.

Aisonun olu Jason delikanllk ana gelince Peliasn karsna k p taht geri ister.

Pelias ondan kurtulmak iin nce Colchise gidip, Phrixusun orada b rakt altn postu

getirmesini buyurur. Jason bu sefere kmak zorunda kalr. Yunanistanda ne kadar gz

pek, atlgan, yiit varsa hepsini toplar. Zeusun kz bilge tanra Athenann yardmyla

byk usta Argosa bir gemi yaptrdktan sonra, yola karlar.

Yolculuk srasnda meydana gelen (konu btnl asndan burada ayrntya

girilmesi uygun deildir) birok olaydan sonra Argonauntlar, altn postu geri istemek iin

kral Aietesin karsna karlar. O srada kraln kz Medeia, Jasonu grr. Delicesine bir

akla ona tutulur. Gl bir byc olan Medeia bundan byle Argonauntlarn ve Jasonun

btn ilerini eline alr. Kral Aietes grnte altn postu vermeye razdr. Ama nceJasonun bir ejderi ldrmesini, ate pskren tun ayakl iki boay boyundurua

komasn ister. stekleri bu kadarla kalmaz. Boyundurua kotuu iki boa ile ejderin

dilerini topraa dikmesini de art koar. Jason ister istemez bu koullar kabul eder.

Byc prenses Medeia, Jasona kendisini e olarak almas halinde yardmc olacan

i


12/99

syler. Sonra yiit Jasona byl bir merhem hazrlar. Ve -Bu merhemi sren bedene

silah ilemez, gn boyunca ne yaralanr ne de lr. Ejderhann dilerini topraa ektikten

sonra topraktan silahl adamlar kacak, bu adamlarn aralarna bir ta att takdirde kendi

aralarnda kavgaya tutuacaklar ve birbirlerini ldreceklerdir eklinde tavsiyede bulunur.Herey Medeiann dedii gibi olur. Jason boalar boyundurua sokmay, ejderin dilerini

tarlaya ekip, topraktan kan silahl adamlar birbirlerine ldrtmeyi baarr.

Ne var ki Aietes, yine de altn postu vermeye raz olmaz. Argo gemisini yakmaya ve

Argonauntlar ldrmeye kalkr. Ama Jasona ak olan Medeia hzl davranp, Jasonla

elele vererek altn postu Serpenten almay baarr. Ve Argo gemisiyle yola karlar.

Medeia babasnn kendilerine yetiememesi iin korkun bir plan yapmtr; yanna ald

kk kardei Apsyrtosu kesti ve paralarn yol boyunca serperek uzaklatlar.

Arkalarndan gelen Aietesle adamlar Apsyrtosun paralarn toplamakla vakit kaybettiler,

bu yzden Argonauntlara yetiemediler.

Jason ve Argonauntlar, altn postu amcas Peliasa vermek zere olkosa dnerler.

Babas Asionun ld haberini alan Jason, amcas Peliasn da taht geri vermeye hi

yanamadn grr. Burada Medeiann tyler rpertici bir oyunu yer almaktadr.

Peliasn kzlaryla arkadalk kuran byc Medeia, ihtiyarlamakta olan babalarn

genletirmenin aresini kendilerine reteceini syler. Ve rnek olmas bakmndan yal

bir kou alp keser. Kestii kou byl otlarla kaynayan bir kazana atp, krpe bir kuzu

ktn gsterir. Peliasn kzlar byc Medeiaya inanarak babalarn ldrp kazana

atarlar. Peliasn dirilmediini grnce lgna dnerler ve yurtlarndan srlrler.

Jason ve Medeia bu suu iledikten sonra Peliasn olu tarafndan olkostan

kovulurlar.

i


13/99

Resim 1-2: Aries takmyldznn gkyzndeki grnts

i


14/99

2. TAURUS ( BOA )

Resim 2-1: Taurus takmyldznn temsili resmi

Taurus takmyldznn yks Suriyeli gen ve gzel bir kz olan Europa ile boa

arasnda gemektedir. Europenin parlak teni ve gz alc baklar dillere destan olmutur.

Gezmeyi, elenmeyi seven Europe sabahlar erken kalkar ve hemen arkadalarn arrd.

Birlikte gllerin ald, sularn tatlrltlar kararak akt bahelere giderlerdi. Europa

ve arkadalar deniz kenarnda bulunan bahelerde iek toplarken, Zeus Europay grr.

Europann parlak beyazl ve gzel gzleri Olymposun ba tanrsnn ok houna gider.

Zeus hem kars Heraya farkettirmemek hem de arzu ettii utanga Europay rktmemek

iin bir boa ekline girer. Kzlarn iek topladklar bahenin etrafnda dolamaya balar.

Europa bu beyaz muhteem hayvan grr. Boa iin ieklerden bir ta yapar ve boann

boynuzlarnn evresine takar. Bu uysal grnl hayvann zerine biner, boa aniden

suya doru ilerlemeye ve Girite doru prensesi tamaya balar. Girit adasna vardnda,

i


15/99

Zeus kymetli ykn bir narn glgesine yerletirir. Zeus tanreklini alarak kendisini

Europaya tantr. Europa, Zeusun kollar arasnda uyur ve btn dnya krallarnn ilki ve

en iyisi olan Girit kral Minos bu sevgiden doar. Bu mutlu birlemenin yapld yere

glge sald iin o gnden beri nar aac yapraklarn hi dkmez.Ayrca boa, Zeusun yapt pek ok ak kaamaklarndan biri ile de ilgilidir. Burada

boa, Argos kralnachusun kzoyu temsil etmektedir. Zeus oya ak olduundan ei

tanra Hera, Zeusun bu ihanetinin bedelini gen kza detmi ve onu beyaz bir boaya

evirmitir.

Baka bir masala gre ise Hyades, bir Titan olan Atlas ile Trezene kral nn kz

Aethrann kzlardr. Yunanllar, evreni tanrlarn yarattna inanmazlard. Onlara gre

evren, tanrlar yaratmt. Tanrlardan nce yer ve gk vard. Titanlar onlarn ocuklar,

tanrlar da torunlaryd. Yal tanrlar diye anlan Titanlar, alar boyu evreni ellerinde

tutmulardr. Kronos olu Zeus, kendisini tahttan indirinceye kadar Titanlar ynetmitir.

Hyadesin kendisinden byk bir erkek kardei vardr ve onun ad da Hyastr. Hyas cesur

ve usta bir avcdr ama birgn bir aslan tarafndan ldrlmtr. Kardeini ok seven

Hyades onun lmnden ok etkilenmitir. Hyades'in dinmek bilmeyen aclarn gren

tanrlar, bu kardelere merhamet ederek onlar gkyzne yldzlar arasna yerletirirler.

Resim 2-2: Taurus takmyldznn gkyzndeki grnts

i


16/99

3. GEMN ( KZLER )

Resim 3-1: Gemini takmyldznn temsili resmi

i


17/99

DOSKURO Zeusun Delikanllar anlamna gelir. Bu isim Ledann oullar

Kastor ve Pollydueskese (veya Polluks) verilen addr.

Olymposun Ulu Tanrs Zeus bir gece Taygetes dann vahi tepesine iner. Geceok karanlktr. Yksek dan sessizliini bozacak hibir grlt yoktur. Zeus neden

tanrlarn dan terk edip, yeryzne inmiti? Elbette bunun bir nedeni olacakt! O gnl

verdii gzel bir kz elde etmek iin, yakkl bir kuu olup, yeryzne inmitir. Gerekte

o Olymposu terkettii gece, Aetolia kralnn kz Leda, l bir kralie gibi uyuyormu.

lahi kuu kanatlarn birbirine arparak etrafna gzel kokular yaydnda, Leda birden bire

srayarak uyanr. Yannda parlak beyaz tyleri olan bu ilahi ku, uzun boynuyla yzn

okamaktaym.

Kuu kuu ona hi bireyden korkma der. Ben aydnlklar tanrsym, istiyorum ki

sen, biri dierinin benzeri olacak iki mehur ocuun anas olasn. Onlar ay ve gne gibi

birbirlerini takip ederek yaayacaklar. Birinin ad Kastor, dierininki Polluks olacak. Onlar

lm acsn hafifleterek insanlara iyilik edecekler. Ac iinde rpnan ve can vermek zere

olan gemicilerin yardmna koan tanrlar olacaklar. Gerekten kudurmu frtnalar, denizin

zerine atldklar ve gemicilerin arm halde gemilerinin banda onlara yalvararak,

onlardan yardm istedikleri zaman; hzl kanat rplaryla gkleri yararak, senin iki olun

bulutlarn iinde grnecekler. Zincirlerinden bolanm, azgn rzgarlarn soluklarn

kesecekler, dalgalarn grltlerini azaltacaklar. Gemiyi sapa salam limana ulatracaklar

diye fsldar.

Kainatn sahibi ve buyrukusu ite byle buyurur. Dokuz ay sonra Leda, ormanlarn

iinde bir yumurta yumurtlad. Yumurtadan birbirine tamamen benzeyen iki ocuk kt.

Onlar yumurtadan kar kmaz, parlak bir yldz balarndan aa nur dker. Sonra ikisi

de ayn ata binerek ve ellerinde mzraklarla drtnala uzaklarlar.

Dioskurlarn annesi Ledann babas stne yazlan kaynaklar birbirini tutmaz.Genellikle Aitolia (Yunanistanda bir blge, Akheloos) Kral Thestiosun kz olarak kabul

edilir.

i


18/99

Lakedaimondan (Yunanistandaki Sparta ehri) kovulan Tyndareos, Aitoliaya

snnca Thestios ona kz Leday verir.Tyndareos, Heraklesin yardmyla daha nce

kovulduu Lakedaimon (Sparta) tahtn ele geirir ve Leda ile oraya yerleir.

Ledann aslnda drt ocuu vardr. Tanr Zeustan olan Kastor ve Polluks; kocasTyndareostan olan Helene ve Klytaimestradr. Ledann ocuklarnn kimden olduuna

dair ok farkl masallar vardr. Bir baka masalda, Kastor ve Helenenin Zeusun ocuklar

olduu sylenir.

Baka bir masala gre, tanrsal yumurtay yumurtlayan Leda deil, tanrs

Nemesistir. Zeus gzel gzl Nemesise tutkundur. Ama c tanras Nemesis onu

istemez. Tanrlarn tanrs Zeustan kurtulmak iin ekilden ekile girmektedir.Taygetes

dalarndaki sazlkta kaz eklinde uyumaktayken tanr Zeus ona kuu kuu eklinde

yanar. Nemesisin yumurtlad yumurtay obanlar bulup Ledaya getirirler. Leda

yumurtay saklar. Bu yumurtadan yalnz Helene domutur. Helene ok gzel kz

olduundan Leda, onu dier ocuklaryla birlikte kendi kzym gibi bytmtr.

Kastor ve Polluks birbirinden hi ayrlmayan, analar bir, babalar farkl kardetirler.

Troya sava ncesinde, Jason (ason) zamannda yaamlardr. Jason nderliinde klan

Altn Post macerasna Argonauntlarla katldlar. (Bkz.Aires)

Daha sonra Sparta kraliesi de olacak gzel Helenenin Paris tarafndan karlmas

Troya savan balatacaktr. Kastor, iri yapl bir yar at, yar insandr. Ayn zamanda iyi

bir dvdr.rencilerinden biri de Heraklestir. kizler (Kastor ve Polluks)

zamanlarn, yunan tanrlarnn yapmaya alkn olduklar gibi sr Daha sonra Sparta

kraliesi de olacak gzel Helenenin Paris tarafndan karlmas Troya savan

balatacaktr. allarn basarak, gen kadnlar kararak geirirlerdi. Sr allarn

bastklar bir kizler (Kastor ve Polluks) zamanlarn yunan tanrlarnn yapmaya alkn

olduklar gibi sr allarn basarak, gen kadnlar kararak geirirlerdi. gn

kuzenlerinden das ve Kastor arasnda tartma kar. Bir sr srsnn paylalmaskonusunda kan tartmada das hileyle tm sry almak ister. Tartmada das Kastoru

(lml) ldrr. Kardeinin lmne ok zlen Polluks, babas Zeusa kendisini de

ldrmesi iin yalvarr. Zeus Polluksa acyarak mrnn yarsn Kastora verir. ki karde

bu olaydan sonra hi ayrlmazlar. Birgn Hadeste (yer alt dnyas ) , birgn Olymposta

i


19/99

otururlar. Dioskurlarn (ikizler) , deniz tanrs Poseidonun buyruu altnda, tehlikede olan

gemilerin ve gemicilerin yardmna kotuuna inanlr.

Resim 3-2: Gemini takmyldznn gkyzndeki grnts.

i


20/99

4. CANCER ( YENGE )

Resim 4-1: Cancer takmyldznn temsili resmi

Cancer burlar kuandaki bir takmyldzdr. Dier takmyldzlar gibi mitolojik

yks kesin olarak belli deildir. Bununla birlikte genel olarak kabul gren ykye gre

Cancer, Herkl ( Herakles ) taciz eden bir yengetir.Herkl tanrlar tanrs Zeusun oludur. Ama gerek annesi, Zeusun ei tanra

Hera deil, bir lml olan Alkmenedir. Alkmene ile aldatlan tanra Hera, Herklden

nefret ediyormu.

i


21/99

Herkl kral Eurystheusa hizmet ederken, ok bal bir ylan olan Hydray (Su

ylan) ldrmekle grevlendirilir.( bkz. Herkl )

Eurystheus, Argos kral Stenelosun olu ve Perseusun torunudur. Zeus Herkl

dourmas iin Alkmeneyi hamile braktnda, Perseusun ilk torununun krallk sahibiolacan syler. Perseusun doacak ilk torununun Herkl olacan bilen Hera olaya el

koyarak, Herklden sonra domas gereken Perseusun torunlarndan Eurystheusun

zamanndan nce domasn salar. Herann sayesinde, Herklden nce doan Eurystheus

krall alr.

(Ekhidna ve Typhonun kz) Hydra, Herklden almak zere Hera tarafndan

yetitirilmitir. Hydra tm yaratklar titretecek kadar korkun bir bataklk canavaryd.

Kerberos, Khimaira, Phiks gibi canavarlarn kzkardeidir.

Hesiodos, Hydrann annesi Ekhidnadan uzun uzun sz eder. Bu korkun yaratn

annesi Kallirhoe ve babas Khrysaar olup her ikisi de Pantos ile Gaiann soyundandr.

Hesaidos bu konudan yle sz eder;

Kallirhoe yenilmez bir ejderha daha yaratt,

ne lmllere ne de lmszlere benzeyen .

Bir maarada dodu bu azgn kalpli Ekhidna

Bedeninin yars gzel, alml bir gen kzd onun,

Al yanakl gzleri alev alev, bedenin dier yars ise korkun ( acmasz ) bir ylan

Ekhidnann sakland maara efsanelere gre Arima ( Anadolu ) dalar denen

Kilikiada ( orta ve dou Akdeniz Blgesi ) bulunmaktadr. Hydrann babas Typhon da (

lyadada ki adyla Typheus ) bir devdir. Khrysaar ve Kallirhoenin oludur. Yanarda

tanrs olarak da bilinir. Hesiodos, Theogania adl eserinde Typhondan yle sz eder;

Zor iler iin yaratlmtr kollar,

ayaklar yorulmak bilmez bu tanrnn

Korkun kara dillerini karm,gzlerinden ate saan yz ylan ba ykselir omuzlarnda

i


22/99

Zeus bu azman ( Typhon ) yok etmek ister. Savalar ok ilgin olmutur. Zeus

meneke rengi sular yakar, kavurur, gk grlts ve imekler gnderir. (Ejderha)

Typhonun alevleri gkyzne ular. Yer gk titrer, denizler kaynar. ller lkesi tanrs

Hades bile rperir. Zeus var gcyle imekleriyle, yldrmlaryla fke iinde Olymposa(bugnk ad Etna olan tanrlarn da) kar. Tm gcyle Typhonu yldrmlara boar,

canavarn tm balar alev alev yanmaya balar. Kolu, kanad krlr. Yere yklr, yer inim

inim inler. Yldrm yiyen devden bir alev fkrr ve Etna dann dibine der.

Bylesine korkun iki devin ( Typhon ve Ekhidna ) iftlemesinden yer altnda ve

yeryznde ne kadar korkun kpek ve canavar varsa redii rivayet edilir.Bunlarn iinde;

Geryon un kpei olarak anlan; Orthos

Hades ( Yeralt ller lkesi ) in bekisi; Kerberos

Bataklklar canavar; Hydra

Az ate saan; Khimairay sayabiliriz.

Byle ana babaya sahip bir yaratk olan bataklklar canavar Hydra, Hera tarafndan

Herkle duyduu dmanlk nedeniyle, almak iin kullanlr. Bataklklar canavar

Hydra ve gller gls Herkl savarlarken Hera, Yengei Herkln ayansrmas

iin gnderir. Yenge bu grevi baaryla yerine getiremez. Herkln dikkatini datamaz.

Herkl ayann altndaki yengeci ezerek ldrr. Cancer (Yenge) bu vefakar

davranndan dolay Hera tarfndan dllendirilip gkyzne alnr.

Cancer takmyldz, Gemini ( kizler ) ve Leo ( Aslan ) takmyldzlar arasnda yer alr.

i


23/99

Resim 4.2: Cancer takmyldznn gkyzndeki grnts

i


24/99

5. LEO ( ASLAN )

Resim 5-1: Leo takmyldznn temsili resmi.

Herkln grevlerinden biri de Nemea Aslann ldrp, derisini kral Eurystheosa

gtrmektir. ( bkz. Herkl ) Bu aslan, Yunanistannn Nemea blgesinde dehet salan,

korkun bir hayvandr.

Herkl, bu korkun aslanla karlatnda, btn oklarn hayvana frlatr. Hayvann

derisi o kadar sertmi ki, oklar paralanyor ama hayvana hibirey olmuyormu. Oklarnn

ie yaramamasna sinirlenen Herkl, eline topuzunu alp, naralar atarak aslan takip etmeye

balar. Aslan bu gz pek kahramandan korkarak iki kaps olan bir maaraya snr.

Durumu anlayan Herkl, maarann bir kapsn kayalarla tkay p, dierinden ieri girer.

Aslan onu grnce yelelerini kabartarak zerine atlar. Herkl elindeki topuzu aslann

kafasna vurur. Vuruun iddetinden topuz krlr ama aslan yalnzca sersemler. Sonra

i


25/99

boumaya balarlar. Herkl, aslan bomay baarr. Derisini yzer ve hibir okun

delemedii bu deriyi giyer ve zrh olarak kullanr.

Aslan eski alarda gcn sembolyd. M.. 3000li yllara ait heykellerde,

krallar, yanlarnda aha kalkm bir aslanla betimlenirmi. Bu alarda, nceki kutsalsembol olan Boa yerine Aslan kullanlmaya balanr.

Resim 5-2: Leo takmyldznn gkyzndeki grnts.

i


26/99

6. VRGO (BAAK )

BOTES (OBAN )

CANS MNOR (KK KPEK)

Resim 6-1: Virgo takmyldznn temsili resmi.

Virgo, Botes ve Canis Minr takmyldzlarnn masallar bir arada anlatlacaktr.Canis Minr ve Botes mitolojik masallarna, ana karakter Virgonun masal iinde yer

verilecektir.

Virgo yaygn olarak adalet tanras Justa ( Justitia ) olarak bilinir. Demeter ve

cariusun, yer alt tanrs Hades tarafndan karlan kz Persephone olarak tasvir edilir.

Persephonenin annesi Homeros destanlarnda gzel sal kralie, gzel rgl

kralie diye anlan toprak ve bereket tanrs Demeter (Ceres) dir. Adn Ge-meter

toprak ana olarak aklayanlar da vardr. Hesiodosa gre Kronosla Rheiann kzdr.

Demeter ekinlerin ve zellikle buday simgeler.

Demeter efsanelerde kz Persephoneden ayrlmaz. Kimi zaman Kore (gen kz)

adyla anlan Persephone ve annesine iki tanra denir.

i


27/99

Masala gre Persephone bir gn oyun arkadalaryla (Okeanosun kzlar) birlikte

ayrda iek toplarken birden bire yer yarlm, yer alt tanrs Hades aryla (bir ift atn

ektii, bir eit araba) dar km. Persephoneyi kapt gibi ortalktan kaybolmu.

mitsizlikten ne yapacan bilemeyen Demeter, kzn bulabilmek iin tm yeryzndolar. Hereyi gren tanr Helios ( Gne tanrs; gen, gzel, kuvvetli ve sar sal bir

delikanl olarak tasvir edilir) Korenin yerini sylemi. Bunun zerine Demeter

Olympostan kam, yrei szlayarak ssz bir yere ekilmi. Demeterin ksmesiyle

topran bereketi kalmam, ekinler bitmez, buday baaklar bymez olmu. nsanlar

ktlk tehlikesiyle kar karya kalmlar. Zeus, Demeter ve Hadesin arasn dzeltmeye

alm fakat baarl olamamtr. Bu arada Hades, Koreye byl nar yedirmi. Byl

nar yiyen Persephone yeralt tanrsna balanm, Zeusun tm arlarna ramen yeralt

lkesinde kalmaya devam etmi. Tm abalarnn boa gittiini gren Zeus bu ii bir kurala

balamay kafasna koymu. Zeus Persephonenin yln te ikisini yani buday

baaklarnn iek ama ve rn verme zamann yer stnde annesi Demeterin yannda,

kalan te birini yani k Hadesin yannda yeraltnda geireceini syler. Bylelikle

topraa yeniden bereket gelir.

i


28/99

Resim 6-2: Botes takm yldznn temsili resmi.

Ozan Hoseidos Thegonia adl eserinde, Persephone hakknda unlar syler:

Demeterin de yatana girdi Zeus

Canllar doyuran, tarlalar tanrasnn.

Ak kollu Persephoneyi dourdu Demeter.

Yer alt tanrs Hades kard onu annesinin koynundan

Ve bilge Zeus balad kzn ona......

Hoseidos, Persephonenin Zeusun kz olduunu sylemektedir. Baka bir masala

gre Virgo, carios ve Demeterin kz Erigone adyla anlr.

i


29/99

Bir seyahat srasnda arap tanrs Dionysos, cariosun evine gelip misafir olur.

Onu ok iyi arlarlar. Dionysos gitmeden nce kendisine gsterilen misafirperverlie

karlk ev sahibi cariosa zm yetitirmenin usuln, bacl ve arap yapmay retir.

Ba bozumu gelince carios, bu esrarl ikiden dier insanlarn da yararlanmasn ister.arap dolu tulumlarla kyleri, krlar dolar. Rastlad btn kyllere arap iirmeye

balar. Fakat akll ve uslu olan kyller, fazla iince sarho olurlar. Bazlar akllarnn

balarndan gittiini, yere yklp derin bir uykuya daldklarn grnce, cariosun arapla

kendilerini zehirlediini dnmeye balarlar. cariosun zerine ullanp onu lin ederler.

Sarholar sonraki gn aylnca, cariosu bouna ldrdklerini anlarlar. Ama i iten

gemitir. cariosun cesedini ormann iine gtrp saklarlar. cariosun kz Erigone

babasnn gelmediini grnce telalanr. Gece ryasnda babascarios yaralarn gsterek

der ki:

-Kzm, uyan ve hemen kalk.Ben senin babanm. arabn etkisiyle akllarn

kaybeden kyller beni ldrdler ve ormana braktlar. Erigone git ve naam bulup,

gm.

Zavall Erigone uzun sre babasn arar bulamaz. cariosun naan Erigone ile

bereber arayan Maira adl kpei bulur. Erigone acdan ne yapacanarr. Gzyalar

iinde babasnn naann yannda kendini aaca asar ve lr. Maira Erigonenin naa

bandan ayrlmaz ve gnler boyunca ulur. Sonra o da alktan lr.

Resim 6-3: Canis Minor takmyldznn temsili resmi.

i


30/99

Tanrlar carios ve ailesine acrlar. Onlar gkyzne takmyldzlar olarak alrlar.

carios gkyznde BOTES (oban), kz Erigone VRGO (Baak) olarak, sadk

kpekleri Maira ise CANS MNR (Kk Kpek) olarak yerlerini alrlar.Tanr Zeus Atinallara bir ceza verir. ehirde bir delilik salgn ba gsterir. Gen

kzlar ldrp kendilerini asmaya balarlar. Bunun zerine Atinallar kendilerini affettirmek

iin, Erigone adna bir sunak yapp zel bayram dzenlemilerdir.

Masaln baka bir yorumunda cariosun evine misafir olan Dionysos, cariosun

kz Erigone ile beraber olur ve Staphylos (zm) adnda bir oullar olur.

Bunlardan baka, Virgo deiik inanlarda deiik tanra isimleri altnda karmza

kar. ans tanras Tyche, Suriyede bereket tanras Atargatis, bilgelik tanras Athena

(Roma mitolojisinde Minerva), av tanras Artemis (Diana), Roma bereket ve doa

tanras Cybele olarak karlalr. Msrda yaamn ve lmn koruyucusu ana tanra

sis olmutur. Smerlerde tanra shtar ve gkler kraliesi anlamna gelen nannadr. En

genel ve kabul gren anlamyla Virgo hasadn habercisidir.

Kk kpein ( Canis Minr = Maira ) genellikle obann (Botes ) kpei

olduu kabul grse de, Orionun (Avc ) kpeklerinden kk olan olduunu ileri sren

masallar da vardr.

obann (Botes) gerek ad kesin olarak bilinmemekle birlikte baz kaynaklarda

ifti olarak da geer. Bunun nedeni grnts bir tarm arac olan sabana benzetilen

Ursa Major (Byk Ay) takmyldznn ok yaknnda yer almasdr. En ok kabul gren

tasviri cariostur.

i


31/99

Virgo Canis Minor

Resim 6-4: Virgo ve Canis Minor takmyldzlarnn gkyzndeki grnts.

Resim 6-5: Botes takmyldznn gkyzndeki grnts

i


32/99

7. LIBRA ( TERAZ )

Resim 7-1: Libra takmyldznn temsili resmi

Libra, denge anlamna gelmektedir. Zodyak (Burlar) kua 4000 yl nce

balang aamasndayken, Gne sonbahar dnencesindeyken (21 Eyll) bu

takmyldzndayd. Bu dnencede gn ve gece sresi birbirine eittir. Eitliin bir sembol

olan bu takmyldz, pek ok ortadou kltrnde adaletin sembol olmutur. Ba tanr

Zeus ile adalet tanras Themisin kz olan Astrea (Dike) hak ve adaleti simgeler. Astrea,

insanlarn szlerinde, hareketlerinde doruluktan ayrlmamalarn salamaya alr. Bu

tanrann sadece t vermekle yetindii ve harekete geirmekten aciz olduu sylenir.

Fazilet ve adalet ilham eden Astrea, insanlarn mutlu yaad dnemlerde onlarn arasnda

i


33/99

yaard. Ahlakszlk ve ktlkler artnca gkyzne kt ve yldzlar arasna yerleti.

nsanlar ldkten sonra onlar yldzlar arasnda yarglayan tanradr.

Astreann heykellerinde sadece bir ba vardr. Bununla insanlarn yalnz bala idare

edilebilecekleri anlatlmak istenmektedir. Dnce, t ve szler batan kmaktadr.

Resim 7-2: Libra takmyldznn gkyzndeki grnts

i


34/99

8. SCORPIUS (AKREP)

Resim 8-1: Scorpius takmyldznn temsili resmi

Scorpius(Akrep), tutulum zerinde Orion(Avc) takmyldz ile tam zt ynde

bulunur. Biri doarken dieri batmaktadr. Orion, deniz tanrs Poseidonun lml bir

kadndan olan oludur. Orion ok gl bir avcdr. Ancak, normal insanlar gibi o da

lmldr. Oriona lm getiren Scorpius(Akrep) olmutur.

Bir masala gre Orion, av tanras Artemise aktr ve tanray srekli rahatsz

etmektedir. Tanra Artemisi zorla elde etmeye almtr. Baka bir ykye gre ise

Orionun kusursuz av yetenei onun ban derde sokmutur. Orion bu yeteneiyle ok

fazla vnr ve yeryzndeki tm hayvanlar avlayarak ldrebileceini syler. Orionnun

bu kadar ileri gitmesi tanra Artemisi kzdrr. Baz mitolojik metinlerde ise Orionun

i


35/99

kibirli davranlarna tepki gsteren tanrann, yer tanras Gaia olduu

sylenmektedir.Tanra Artemis Orionu davranlarndan dolay cezalandrmak amacyla

bir akrep gnderir. Akrep grevini baaryla yapar ve Orionu ldrr. Daha sonra iki ezeli

dman, Scorpius ve Orion, gkyznde birbirlerine zt konumlarda yerlerini almlardr.Aslnda masal burada bitmez. Ophiuchus (bkz. Ophiuchus) iyiletirme yeteneini

kullanarak Orionu tekrar hayata dndrmtr. Gkyznde Ophiuchus, akrebi

topuklarnn altnda ezerken grnr. Akrep, Ophiuchusun ayann altnda batarken,

Orionun gkyznde tekrar domaya baladna inanlr.

Resim 8-2: Scorpius takmyldznn gkyzndeki grnts

i


36/99

9. SAGITTARIUS (YAY )

Resim 9-1: Sagittarius takmyldznn temsili resmi

Zodyak (Burlar) kuandaki Sagittarius, yar at yar insan yaratklar olan

Centaurlarn kral Cherionu temsil etmektedir. Yar at yar insan olan Centaurlarn

birou zalim olarak bilinirler. Ayrca bunlar kaba, gvenilmez, vahi, aldatc ve ok ien

yaratklardr. Cherion bu yaratklardan farkldr. Cherionu Gne tanrs Apollon, Ay

tanras Artemis (Diana) ve vahi hayvanlar yetitirmilerdir. Bu yzden Cherion kibar,

bakalarn dnen ve bilgili biridir.

i


37/99

Cherionun yetenekleri ve bilgileri herkes tarafndan kabul edilirdi. Cheriona, birok

nl kraln ocuklar, yeteneklerini ve bilgilerini retmesi iin gnderilirdi. rencileri

arasnda Herklde vardr.

Herkl yolculua kt birgn yolda ok susar ve Cherionun yanna urar.Cheriondan, evinde saklad ama yar at yar insan yaratklara ait olan arab amasn

ister. Cherion bu istei kabul eder. arab anca gzel kokusu memleketin dna kadar

yaylr ve bu kokuyu alan Centaurlar byk bir hmla eve gelirler. Centaurlar,

kendilerinden habersiz araplarn atklar iin Herkl ve Cheriona saldrrlar. Herkl,

Centaurlarn birounu ldrr. Geri kalann da ehrin dna srer. Cherion olaya hi

karmamakla beraber Herkln yannda olay dikkatle izler. Herkl o kargaada

yalnlkla zehirli oklarndan biriyle Cherionu da vurur. Herkl bu duruma ok zlr.

Herkln zntsn gren Zeus bu iyi Centauru yldzlar arasna yerletirir.

Sagittarius, bir erkek vcudunun belden st ksmyla bir atn birleimini temsil eder.

Ayrca bu takmyldznn Argonauntlara (Bkz. Aries) yolculuklar srasnda rehberlik

etmesi iin gkyzne yerletirildiine inanlr.

Resim 9-2: Sagittarius takmyldznn gkyzndeki grnts

i


38/99

10. CAPRCORNUS ( OLAK )

Resim 10-1: Capricornusun temsili resmi

Capricornus, dalk bir blge olan Arkadiada kk ba hayvanlarn ve obanlarn

tanrsdr.Tanrlarn, ounlukla insan klnda deil de hayvan klnda dnld ilk

zamanlarda, Pan da kei kafaldr. Sonradan kei kafasnda sadece boynuzlar ve sakal

kalr, yz de insan yz olur.

Olak Yunan tanrlarndan Pan ile balantldr. Pan, tarm yapan kyllerin, krsal

kesimde yaayan insanlarn tanrsdr. Baz kaynaklara gre bereket ve dourganlk

tanrsdr. Tanrlarn habercisi Pan, Hermesin oludur. Hermes onu scak tilki postuna

sararak Olymposa gtrdnde, bu gln varl gren btn tanrlar glmekten

krlrlar ve ona btn anlamna gelen PAN derler.

Mzii ok severdi ve kendi adn verdii ve zamanmzn armonikas

diyebileceimiz bir mzik aleti halen onun adyla anlr. Zamann genellikle hanmlarn

peinde koarak geirir ve elencesinin sonularn fazla dnmez. Kendisi ok gl bir

sese sahiptir. nsanlarn, hayvanlarn uyuduu kzgn, ssz yaz lenlerinde birden bire

beklenmedik grltler kopar p, drt bir yana Pana zg (panik) korkular saarm.

i


39/99

Panik szcnn de bu tanrnn adndan tredii sylenmektedir. Marathon savann

devam ettii bir gece, Persleri bu ekilde panie uratt ve Atinallarn sava

kazanmalarn salad iin, Atinallar, savatan sonra tanr Pana bir tapnak yaparlar.

Pan sz Yunancada btn anlamna geldiinden, sonralar Pana, hereyi yapabilir birtanr payesi karlmtr.

Pann mzik aleti, Pana peri Syrinxi etkilemek istemesi sonucunda ortaya

kmtr. Peri Syrinx, Pann ar ilgisinden kamak iin kendisini saz kamna evirir.

Pan, tam periyi kucakladnda, sadece bir demet saz olduunu grp hayal krklna

uramtr. O srada sazlar arasndan esen rzgarn sesi Pan byler. O da farkl boyda

sazlar seip onlar bal mumu ile birletirerek fltn yapar. Mzik aletinin ilham kayna

peri Syrinx olduu iin, fltn ad daha sonra Syrinx olarak da anlr.

Pan ksa boylu, tyl, alnnda iki boynuzu olan kei grnml bir tanryd.

Hristiyan tasvirlerindeki eytana benzerlii dikkat ekicidir. Tek fark Pan krmzlar iinde

deildir.

Capricornusun ekli, Zeus gibi yeni nesil tanrlar ile Titan gibi eski nesil yal

tanrlar arasnda geen byk kozmik savataki bir olayn ansn yanstr. Bu sava

sonucunda yeni nesil tanrlar sava kazan p, evrenin hakimiyetini ele almlardr. Ancak

eski ana tanra olan Gaia, yeni nesil tanrlarn davranlar karsnda fkelenmi ve

Typhon adnda ok gl bir canavar, yeni nesil tanrlarn zerine yollamtr. Bu canavar

yapt ykmlar ve olaanst gcyle yeni tanrlar iin byk tehlike anlamna gelir.

Canavar yeni nesil tanrlara saldrmak iin yaklarken, Pan olay fark edip dier tanrlar

uyarr. Hepsinin canavardan korunmak iin birer hayvan klna girmelerini syler.

Kendisi de bir balk klna girmeye alr. Ama aceleden tam olarak deiemez. Ve arka

ksm balk olmasna ramen n ksm deimemitir. Capricornus takmyldz genelde

baln kuyruundan kan keinin n ayaklar olarak betimlenir.

Daha sonra Zeus canavarla ok etin bir mcadeleye girer. Pek ok yerindenyaralanmtr. Ancak Hermes ve Pann yardmyla tedavi olur ve gcn yeniden

kazanarak canavar yldrmlarla yaralar. Typhonu Etna Dann derinliklerine

hapsetmitir. Masala gre bu blgede gerekleen deprem ve volkanik etkinliklerin nedeni

Typhonun grltl horultular olduundan sz edilir.

i


40/99

Tm bu olaylardan sonra Zeus, Titana kar olan savata yapt nemli iler

nedeniyle, Pan gkyznde yldzlar arasna koyarak onurlandrmtr.

Capricornus literatrde Boynuzlu Kei anlamna gelmesine ramen, genellikle

Deniz Keisi ya da Kei Balk olarak anlr. Eski bir takmyldzdr ve Zodyak

kuann ilk yelerindendir. Boynuzlu hayvanlar, zellikle ibex (boynuzlar arkaya doru

kvrk bir da keisi), tarih ncesi tapnlan resimlerde grlmektedir.

Resim 10-2: Capricornus takmyldznn gkyzndeki grnts

i


41/99

11. AQUARIUS (KOVA)

Resim 11-1: Aquariusun temsili resmi.

Yunanllarn oniki byk tanrs (*) Olymposta otururdu. Olympos, Makedonya ile

Tesalya arasnda olduka heybetli bir sradan en yksek tepesiydi. (Olympos ismi yalnz

tanrlarn oturduklar; ykseklii 2985 metreye varan mehur dan ismi deildir. Bizim

Anadolumuzda bile baz dalarn isimleri eskiden Olymposdu. Bugn isimleri Uluda,

Alada ve Hisarda

olan dalar

n isimleri de eskiden Olymposdu.)Olympos dann Ulu tanrs, dnyann sahibi, tanrlarn ve insanlarn babas, her

gzel varln yaratcs olan Zeus, yalnz kadnlarn gzelliine vurgun deildi. O gzel

olan hereye, hatta delikanllara bile gnln kolayca kaptryordu. Zeus, birgn

yeryznde olaanst gzellie sahip bir delikanl grd. Ganymedes adn tayan bu

delikanl, Truva ehri kral Trosun oludur. Su taycs olarak bilinen Ganymedes,

Olympos danda yaayan tanrlara fincan veya kupalarda iecek tamakla grevlidir. Bu

delikanl o kadar ho ve gzeldi ki, Zeus onun cazibesinden kendini kurtaramad. Fanilerin

arasnda grp beendii ve sevdii bu genci daima yannda bulundurabilmek iin

yeryznden kap p, Olymposa karmay dnd. Bir gn Ganymedes, da dann

(Bayrami ile Erdemit arasnda 1767 metre yksekliinde bugn Kazda denilen dan

eski ad dayd.) yamalarnda srsn otlatyor ve bir kayann zerine oturmu kaval

i


42/99

alyordu. Kocaman bir kartal ekline giren Zeus, Olymposun tepesinden aa doru

szld ve Ganymedesin arkasndan geldi. Anszn zerine ulland ve onu kapt gibi

doru tanrlarn dana uurdu. Bu gen oban Olympos tanrlarnn yiyecei olan

Ambrosia ile ienlerin lmszlk kazandklar ve tanrlara mahsus iki olan nektarla

beslendi. Bu suretle gzel yz, ho endamyla tanrlarn gzn okamak iin ebedi

genliine muhafaza etti.

Baka bir masala gre Ganymedesi karan afak tanras Eostur. afak tanras

gl renkli parmaklara sahip, gzel ve gnl alc bir bakireydi. Her sabah dou tarafndan

gn kaplarn aarak Gnee yol verirdi. Eos, Ganymedese kar tutku ve fke karm

baz hisler beslemektedir. Ancak tanrlarn tanrs Zeus, Ganymedesin ekiciliinin farkna

varp, onu tanra Eosun elinden alr.

Msr kkenli bir masalda ise Aquarius, Nil nehri tanrs olarak bilinir. Byk bir

olaslkla, Aquariusun kupasndan dklen su Nil nehrinin kendisini temsil etmektedir.

Aquarius su tanrs olarak da bilinmektedir. Baz toplumlara gre iyi bazlarna gre ise

kt bir tanrdr. Kuru iklimlerde yaayan Etiyopya ve Yunan toplumlar iin Aquarius ok

iyi bir tanryd. nk hasat zaman kendilerine bolca yamur getiriyordu. Ancak Babiller

iin iyi bir tanr deildi, Gnein Aquariusa geldii ayda yamurun lanetinden sz etmeye

balarlard. Gne Aquariusa girdii an yeni yl balar yani bahar yaklamaktadr ve suyun

balad bu mevsim, bereketli rnlerin mjdecisidir.

Aquarius, kuzey yarmkrede Pisces(Balk) ve Cetus(Balina) takmyldzlarnn

yannda bulunur. Su taycs kendi kupasndaki suyu Piscis Austrinusun (Gney bal)

azna dkmektedir.

Resim 11-2: Aquarius takmyldznn gkyzndeki grnts

i


43/99

(*) Yunanllarn oniki byk tanrs:

1- Zeus (Jupiter),bakan

2- Poseidon (Neptunus), Zeusun erkek kardei3- Hades (Pluton), Zeusun erkek kardei

4- Hestia (Vesta), Zeusun kz kardei

5- Hera (Iuno), Zeusun kars

6- Ares (Mars), Zeus ile Herann olu

7- Hephaistos (Vulcanus), Herann olu

8- Athena (Minerva), Zeusun kz

9- Apollon (Phoebus), Zeusun olu

10- Aphrodite (Vens), Zeusun kz

11- Hermes ( Mercurus), Zeusun olu

12- Artemis (Diana), Zeusun kz

i


44/99

12. PSCES ( BALIKLAR )

Resim 12-1: Pisces takmyldznn temsili resmi.

Pisces eski bir takmyldzdr. Bu takmyldzn masal, toprak ana Gaia ile ller

lkesinin en derin yerinde olan Tartarosun ocuu olan Typhon ile ilgilidir. Typhon eski

Yunan tanrlarnn en korkuncuydu. Bir rivayete gre Typhonun yz tane ba vard.

Balar yldzlara deebilirdi. Tm balarndan kara diller ve gzlerinden ate karrd.

Ayrca bu dev canavarn ylan ayaklar ve gkyzn saracak kadar uzun kollar vard. Bu

korkun canavar ile Olympostaki tanrlar bile dvmekten kanrlard.

i


45/99

Bir gn Typhon tanrlarn evi olan Olymposa saldrd. Ve tanrlar kendilerini bir

hayvana dntrerek kamaya altlar. Zeus kendini bir koa dntrd, arap tanrs

Dionysos bir kei haline geldi, tanrlarn habercisi Hermes ( Merkr ) balkl bir ku

eklini ald. Gzellik tanras Aphrodite ve olu sevgi tanrs Eros ise Nil nehrindengeebilmek ve canavardan daha rahat kaabilmak iin bir ift balk halini aldlar. Athena

(Minerva ) sonradan bu olay lmszletirmek iin bu iki balk figrn yldzlarn arasna

yerletirdi.

Bu balklardan biri olan, gzkamatrc gzellie sahip Aphrodite bir efsaneye

gre dalgalarn kpnden domutur. Bir ilkbahar sabah, Kbrs adas kylarnda

kprtsz olan deniz birden bire kpkl beyaz bir dalga ile hareketlendi. Ve bu dalgayla

birlikte bir sedef kabuu kyya vurdu. Sedefin kapa aldnda iinden gzeller gzeli

Aphrodite ve beraberinde ak tanrs olan olu Eros kmlardr. Aphrodite gzelliiyle

sadece tanrlarn deil insanlarnda gnln fethetmitir. nsanlarn kalplerine sevgi ve ak

tohumlar serpiyor, onlara sevin veriyordu. Aphrodite gcn sadece insanlar zerinde

gstermezdi. O tm tabiata sz geirebilirdi. Aphrodite gibi Eros da tanrlarn ve insanlarn

kalplerinde akn ilahi ateini yakar, onlarn mutluluklarn veya bahtszlklarn hazrlard.

Erosun elinde oklar veya tutumu kzgn bir meale bulunurdu. nsan ruhu, neesini de

strabn da hep Erosa borludur.

Burlar kuandaki Pisces, Aphrodite ve Erosun birbirlerine iple bal grnen iki

balk figrn temsil eder.

Resim 12-2: Pisces takm yldznn gkyzndeki grnts.

i


46/99

13. ANDROMEDA

CEPHEUS (SEFE)

CASSOPEA (KOLTUK)

Resim 13-1: Andromeda takmyldznn temsili resmi.

Etiyopyann (Afrikann dousunda yer alan eski ad Habeistan olan lkedir)

prensesi Andromeda, Cepheus ve Casssiopeiann kzdr. Kralie Cassiopeia, elli deniz

perisinden olumu bir grup olan Nereidlerden daha gzel olduunu syleyecek kadar

kibirli biridir. Nereidler birbirinden gzel olan ve her bakmdan deniz dalgalarnn

sembol olan deniz perilerine verilen addr. Kralienin bu tutumu karsnda Nereidlerin

onuru krlr ve kralieyi cezalandrmas iin denizler tanrs Poseidondan yardm isterler. Nereidlerin ricas karsnda Poseidon, bir deniz canavarn Etiyopyaya gnderir.(

Baz hikayelerde bu canavarn Cetus olduu sylenir. Ancak genel olarak Cetus zararsz bir

balina olarak bilinmektedir.) Kral Cepheusun dant Ammon kahini krala kznn kurban

edilmesi artyla Etiyopyay su altnda brakabilecek bu canavardan kurtulabileceini

i


47/99

syler. Etiyopyallar bu fedakarl kabul etmesi iin Cepheusu zorlarlar. Bunun zerine

kzn bugn Tel Aviv olarak bilinen ehrin kysna zincirleyip, canavarn gelmesini

beklemeye balar. Bu canavar kayaya zincirlenmi kz gelip alacak ve ona ne istiyorsa

yapacaktr.

Resim 13-2: Cepheus ve Cassiopeia takmyldzlarnn temsili resimleri

Tam bu srada byk kahraman Perseus prensesin imdadna yetiir. Perseus, Gorgon

Medusay (bkz.Perseus) kafasn keserek ldrdkten sonra kanatl at Pegasusa binmi

geri dnerken tesadfen prensesi zincirlenmi bir ekilde alarken grm ve ona ak

olmutur. Prensesle konumaya alr, ancak uzunca bir sre prenses tek kelime bile

konuamaz .Ama Perseusun srarl tutumu karsnda prenses ona kim olduunu neden

zincirlendiini ve olan biten hereyi anlatr. Bu srada, deniz kabarmaya balar ve canavargrnr. Perseus prensesin ailesine canavar ldrebileceini, ancak bunun karlnda

prensesle evlenmek istediini syler. Kral ve kralie bu teklifi hemen kabul ederler.

Perseus bunun zerine Andromeday kurtarmaya karar verir.Gkyznde uarken

Perseusun, suya vuran glgesi, canavarn akln karr. Canavarn aklnn karmasndan

i


48/99

faydalanan Perseus, canavar oklaryla ldrr. Baka bir masala gre Perseus, Medusann

( bkz.Perseus ) kopmu kafasn canavara gstererek onu talatrr. (Efsaneye gre

Medusann yz o kadar irkindir ki gren herkes birden taa dnr.)

Anlamann kendi zerine den ksmn yerine getiren Perseus, Andromeda ileevlenmek ister. Ancak, Cepheus kendi erkek kardei Phineusu, Andromeda ile

evlendireceine dair verdii sz unutmutur. Phineus, Perseus ve Andromedann

dnne, yandalaryla gelir. Perseus burada da kahramanln gstererek, Phineus ve

yandalarn savaarak yok eder.

Kral Cepheus ve kralie Cassiopeia, ldkten sonra tanr Poseidon tarafndan

gkyznde yldzlar arasna alnarak onurlandrlmlardr. Perseus ve Andromedada

onlara gkyznde elik ederler.

Andromeda gkyznde, kollar sereserpe uzatlm ve bileklerinden zincire

balanm bir kadn figr olarak yer almaktadr.

Resim 13-3: Andromeda takmyldznn gkyzndeki grnts

i


49/99

Resim 13-4: Cepheus ve Cassiopeia takmyldzlarnn gkyzndeki grnts.

i


50/99

14. LYRA (ALGI )

Resim14-1: Lyra takmyldznn temsili resmi.

Lir en eski mzik aletlerinden biridir. Yunan mitolojisine gre lir, Hermestarafndan icat edilmitir.

Hermes daha ocukken, bir kaplumbaann kabuuna, inek barsa gererek bir lir

yapar. Bu liri vey kardei Apollona ( her ikisinin de babas Zeustur ) verir. Daha sonra

Apollon liri, henz kk bir ocuk olan Orpheusa hediye eder.

Orpheusa liri kullanmay periler retirler. Orpheus lirini yle gzel alar ki, doa

bile kendi zgn sesini durdurarak, onun mziini dinler. Hatta vahi hayvanlar onun

peinden gelir, bitkiler ona doru eilirmi. Orpheus, Argonauntlar seferine katlr. teki

kahramanlar kadar gl kuvvetli olmadndan, krek ekmez. Krekilere tempo tutarak

krekiba lk yapar. Bir frtna srasnda, gemideki tm kahramanlar arklaryla

sakinletirir sonra dalgalar da sakinleir.

i


51/99

Orpheusla ilgili en nl mitos, kars Eurydikenin ak uruna cehenneme (ller

diyar Hades) inmesidir. Eurydikenin masalyle geliir. Birgn, Trakyadaki bir rmak

boyunca gezinirken, Aristaios ona tecavz etmek ister. Eurydike, kamaya alrken,

otlarn arasndaki bir ylann zerine basar ve ylann sokmas sonucu lr.

Karsna delicesine ak olan Orpheus, bu lme kahrolur. Karsn aramak iin

cehenneme (ller diyar) iner. Orpheus lirinin sesiyle yalnzca cehennem canavarlarn

deil, cehennem tanrlarn da mest eder. ller diyar tanrs Hades ve ei Persephone,

karsn bylesine seven adama acrlar. Kars Eurydikeyi geri vermeyi kabul ederler. Ama

birartlar vardr. Orpheus, kars Eurydikenin nnde yryecek ve yeralt lkesini terk

etmeden karsna bakmayacaktr. Orpheus aresiz, art kabul edip, yola koyulur. Fakat gn

na kmak zere iken, Persephonenin kendisine bir oyun yaparak, Eurydikeyi

vermemi olabilecei phesine der. Bu phe iinde yryen Orpheus bir an dnp

arkasna bakar. Bakar bakmaz arkasnda yryen Eurydike yok olur, ikinci kez lr.

Orpheus, dnp karsn yeniden bulmay denediyse de, cehennem bekisi canavar Kharon,

Orpheusun ller diyarna tekrar girmesine izin vermez. Orpheus karsn alamadan

insanlar arasna dnmek zorunda kalr.

Orpheusun lm bir ok masaln domasna yol amtr. Genellikle, onun

Trakyal kadnlar tarafndan ldrlerek hayata veda ettii anlatlr. Trakyal kadnlarn

nefretine yol aan nedenler farkldr. Kadnlar, onu Eurydikenin ansna sadk kald ve

bunu kendilerine yaplm bir hakaret saydklar iin ldrrler. Baz masallarda da

Orpheusun kadnlarla hibir ilikide bulunmak istemedii, bu yzden evresini

delikanllarla doldurduu, bylece ecinsellii icat ettii sylenir. En yakn dostu da

Boreasn olu Kalaistir. Yine baz masallara gre Orpheus ller lkesinden dnnde,

br dnyadaki deneyimlerine dayanarak baz retiler yaratmtr. Bu retiyi, sadece

erkeklerle kapal mekanlarda yapt toplantlarda anlatr. Bu toplantlara kadnlarn

katlmalarna kesinlikle izin vermez. Bir gece, silahlanan kadnlar, toplant kndaOrpheusu ve mritlerini ldrrler.

Orpheusun lmne ilikin en yaygn masalda, Trakyal kadnlar Orpheusu

ldrdkten sonra cesedini paralarlar. Paraladklar cesedi nehire atarlar. Ceset paralar,

akan nehirle srklenerek denize ular. Orpheusun kesik ba ve algs (lir) Lesbos

i


52/99

adasna kadar gider. Lesboslular aire cenaze treni dzenlerler ve mezar yaparlar. Bu

mezardan lir sesleri duyduunu iddia edenler bile kar. Bu nedenle Lesbos adas lirikiirin

z yurdu saylr.

Orpheusun lmnden sonra, onun liri gkyzne kartl p bir takmyldz

yaplarak lmszletirilir.

Orpheusun, Homeros ve Hesiodosun atas olduunu syleyen masallar da vardr.

Resim 14-2: Lyra takmyldznn gkyzndeki grnts.

i


53/99

15. AQUILA ( KARTAL )

Resim 15-1: Aquila takmyldznn temsili resmi.

Milattan nce 8. Yzylda yaam olan Hesiodosn Theogonia adl eseri mitolojinin

en eski kaynaklarndandr. Theogonia evrenin ve tanrlarn nasl yaratldklarn anlatr.

Hesiodosa gre balangta khaos vard. Khaos kark ve hibirekil almam olan usuz

bucaksz boluk ve karanlktr. Khaostan geni gsl, hereyin dayana olan toprak ana

Gaia kt. Gaia lmezlerin yeri olan ve yldzlarla bezeli bulunan g Uranosu dourdu.

Gaiann kendi z olu Uranosla birlemesinden Titanlar dodu. Alts erkek, alts dii

olmak zere oniki tanedir. Bu erkek titanlardan apetosun oullarndan biri insanln

kurtarcs Prometheustur. Titan Prometheus ilk insan yaratan tanrdr.

Tanrlarla lml insanlar Mekonede toplanmlard. Prometheusda orada

bulunuyordu. Kocaman bir kz kesilmiti. Bunun paylatrlmas Prometheusa dmt.

Bir tarafa hayvann etinin en gzel paralarn ayrd, stn rtmt. Dier tarafa

i


54/99

hayvann kemiklerini yarak, stne yal paralar koymutu. Prometheus, Zeusa, iki

paradan birini semesini sylemiti. Zeus kt taraf seerse aslan pay insanlarn olacakt;

tersi olursa stnlk yine tanrlarda kalacakt. Ba tanr daha iyi ve yal grnen paray

semiti. Aldatl p, kemik ynn setiinin farkna varnca fkelenmi ve insanlarcezalandrmak iin ellerinden atei almtr. Prometheus bunun da bir aresini bulmutur.

i batan baa oyuk fakat tutuabilir bir zle kapl olan Ferule (eytantersi aac) denilen

aatan eline bir dal ald ve Olymposa kt. Bu sopann iine bir kvlcm saklayarak,

yeryzne insanlara getirmitir. Kendi haberi olmadan atei alarak insana verdii ve insan

martt iin Zeus, Prometheusa fkelenir ve onu cezalandrr.

Kartal, Olympos tanrlarnn lideri olan Zeusa hizmet eden yrtc bir kutur. Bazen

yldrm kuu olarak da adlandrlr. nk Zeusun yldrmlarn tad ve atldktan

sonra geri getirebildiine inanlr. Zeus, Kartal Prometheusun cezasn infaz etmek zere

grevlendirir. Zeus, yanardalarn, atein ve sanayinin tanrs Hephaistosa emir vererek, bu

saygsz titan Caucasus (Kafkas) dalarna zincirletir. Hephaistos, Prometheusun

ayaklarna ve kollarna krlmaz zinciri geirdi ve onlar salamca kayaya akt. Zeus

Kartala her gn Prometheusun cierini yemesi iin emir verir. Ancak Zeus,

Prometheusun cierinin her gn kendisini yenilemesini salayarak, lmesini engeller ve

acsnn srekli olmasn salar. Uzun bir zaman sonra Zeus, Prometheusa acr ve onu

affeder.

Bir baka masala gre, Sagitta (Okuk) takmyldz Kartal ldren oku temsil

etmektedir. Prometheusu acsndan kurtarmak iin, Herkl oku ldrm olduu

Hydrann (Su ylan) kanyla zehirleyip Kartala frlatm ve onu ldrmtr. Zeus ise

sadk hizmetlerinden dolay Kartal gkyznde yldzlar arasna koymutur.

i


55/99

Resim 15-2: Aquila takmyldznn gkyzndeki grnts

i


56/99

16. SAGTTA ( OKUK )

Resim 16-1: Sagitta takmyldznn temsili resmi.

Okuk kk bir takmyldzdr. Yay ile birlikte mitolojide nemli bir yere sahiptir.

Mitolojide pek ok masala konu olmutur.

Bir efsaneye gre ok, gne, bilgelik, ve doruluk tanrs Apollona aittir. Apollon

okuu intikam iin kullanmtr.

Tesalya (Tanrlar da Olymposu iine alan kuzeydou Yunanistanda bir blge)

kral Phelegyasn kz Koronis ile Apollonun, Asclepius adnda bir oullar vardr. Yunan

dnyasnda hekimlik tanrs olarak byk n vardr. Asclepius usta bir hekim olarak

yetiir. Hekimliin ve cerrahln btn bilgilerini edinir. Bununla da kalmay p, lleri

diriltmeye balar.

Tanra Athena, Gorgo canavar Perseus tarafndan ldrld zaman, Gorgonun

bedeninden akan kan toplam, Asclepiusa vermitir. Gorgonun sa tarafndaki

damarlarnda dolaan kan zehirli, sol tarafndaki damarlarnda yararl kan dolamaktaym.

Bu yararl kan Asclepius lleri diriltmek iin kullanrm. Gereinden fazla ly

dirilttii ve ller dnyasnn dzenini bozduu gerekesiyle Zeus tarafndan yldrm

gnderilerek ldrlmtr. Olunun cn almak isteyen Apollon, Zeusa yldrm

balayan tek gzl Cyclopeleri, bugn gkyznde Sagitta adyla bildiimiz okuk ile

ldrr.

i


57/99

Baka bir masalda ise okuk Herkle aittir. Herkl, babas ba tanr Zeus

tarafndan cezalandrlan Prometheusu kurtarmak iin okuu kullanmtr. Herkl, Zeus

tarafndan Caucausus (Kafkas,Grcistan blgesi) dalarna zincirlenmi Prometheusun

cierini yemee gelen ve bu i iin Zeus tarafndan grevlendirilen kartal (Baz masallarda bu kartaln Aquila olduu sylenir) okuk ile ldrr. Herkln kartal ldrrken

gsterdii ustaln ansna okuk gkyzne yerletirilir.

Baka bir masala gre, okuk ak tanrs Erosun okunu temsil etmektedir.

Resim 16-2: Sagitta takmyldznn gkyzndeki grnts

i


58/99

17. AURIGA ( ARABACI )

Ate ve demir tanrs Hephaistosun olu olan Auriga, bir masala gre Atina kraldr

ve ad efsanevi kral Erichthonius olarak geer. O Hephaistosun yere salan

tohumlarndan meydana gelmi yar insan yar ylan bir ocuk iken zeka tanras Athena

yerde rpnan bu acayip yarata acm, onu alp bir kutunun iine koyarak Kekropsun

kzna vermi ve kutuyu amamalarn sylemitir.

( Kekrops, Yunanistann dousunda kk bir yarm ada olan Attikann efsanevi ilk

kraldr. Yunanllara medeniyeti getirmi ve Atina ehrini kurmutur.) Kekropsun kzlar

tanrann szn dinlemeyip kutuyu amlar ve Erichthoniusu grnce ldrarak

kendilerini Akropolisten (Yunancada akros=yksek, polis=ehir demektir.) aa atarak

intihar etmilerdir.

Erichthonios byynce Atina kralln ele geirir. Erichthonios, Atinallarn ba

koruyucusu olan, uysallklar ve yetenekleriyle nl drt at birden sren ilk insandr. Bu

nedenle yldzlar arasna arabac nvanyla alnarak Zeus tarafndan onurlandrlr.

Baka bir masala gre Arabac, rmak tanrs Asoposun kz Antiope ile Atina

krallarndan Theseusun oullar olan Hippolytostur. Fakat Theseus, Antiopenin

lmnden sonra ( veya Antiopeyi terk edip ) Girit kral Minosun kzlarndan biri olan

Phaidra ile evlenmitir. Gzel bir kz olan Phaidra ak yznden byk bir faciaya neden

oldu. Gerekten ateli bir kiilie sahip olan bu kralie, vey olu Hippolytosu grnce

akl bandan gitti. Hippolytosu elde etmek, ak ateini onunla paylamak iin her areye

bavurdu. Gen ocuk, vey annesinin akna karlk vermeyince iftiraya urar. Phaidra,

Theseusa, Hippolytosun kendisini karmak istediini syler. Bu yalana inanan baba

Theseus, olunun cezalandrlmas iin tanr Poseidona yalvarr. Babalarn ocuklar

hakknda kt bile olsa isteklerini (ocuklarn dnyaya gelmelerine neden olduklar iin),

tanrlar her zaman kabul ederlermi. Poseidon, Hippolytos arabasyla deniz kysndangiderken, dalgalar arasndan dev bir boa gndererek atlarn rktr. Atlar delicesine

komaya balarlar. ok gemeden Arabac kaza geirir ve feci bir biimde can verir.

Dier bir masala gre ise Arabac, tanrlarn habercisi Hermesin olu Myrtilustur.

Kral Ooenemausun at srcs olarak bilinir. Kraln ok gzel bir ift at varm. Onlar

i


59/99

krala sava tanrs Ares vermitir. Bu yzden btn lml hayvanlardan stn olduklar

dnlrm. Kraln Hippodameia adnda bir de kz varm. Kral kzna ylesine

balym ki evlendirmek bile istemiyormu. Ne zaman evlenmek isteyen bir delikanl

gelse, nce kendisini at yarnda yenmesi artn koarm. Tabi damat adaynn, kralntanrsal atlarn gemesi mmkn olmaynca, kral mutlu bir ekilde aday reddediyormu

sonradan aday ldrlyormu. nk kural byleymi: kazanrsan kzmla evlenirsin,

kaybedersen lrsn

Lydia (bat anadoluda bir yer) kral Tantalosun olu Pelops meydana kana kadar

Hippodameiann evlilik konusunda ans pek iyi gitmez. Gen kz Pelopsa gnln

kaptrm ya da artk bu yarlara bir son verme zamannn geldiine inanm olacak ki,

babasnn arabacs Myrtilosu parayla kandrr. Myrtilos, kraln arabasnn tekerleklerinin

vidalarn gevetince yar Pelops kazanr. Sonralar bilinmeyen bir nedenden dolay,

Pelops kendisinin Hippodameia ile evlenmesini salayan Myrtilosu ldrtmtr.

Baba Hermes, olu Arabacnn hatrasn yldzlarda yaatr.

Baka bir masala gre Arabac, Zeusu emziren keidir. Titanlardan(bkz.Aquila)

Kronos, kz kardei Rhea ile evlenir. Kehanete gre ocuklarndan biri onu ldrecektir. Bu

nedenle kars Rheann her dourduu ocuu yutarm. Buna ok zlen Rhea, son

ocuu Zeus doduu zaman gecenin karanlndan yararlanarak Girit adasndaki da

dann tepelerine gider. Zeusu oraya brakr. Gaia (yer) ocuu alr ve bir maarann

dibine saklar. Rhea, kocas Kronosa, yeni doan olu Zeus yerine bit ta kundak bezine

sararak verir. Kronos ta Zeus sanarak hemen yutar. Zeus, kei Amaltheiann stn

emerek dada byr. Zeus keiye olan gnl borcunu, onu y ldzlar arasna alarak der.

Bir baka masala gre, kei Amaltheiann ok irkin ve rktc bir grn

vardr. Bu grn Titanlar bile korkuttuundan Zeus, kendisine keinin derisinden bir

pelerin yaparak dmanlarn korkutur. Zeusu koruyan bu pelerin Aegis olarak bilinir.

Auriga, kuzey yarmkrenin en parlak yldzlarndan biri olan Capellay ieren birtakmyldzdr. Auriga genellikle bir sava arabas kullancs olarak resimlenir. Bu yldza

ilkin her kltrde pek ok efsane vardr. Gen Auriga bir elinde kam, dierinde ise biri

erkek biri dii olan iki kei tutar. Capellann anlam kk keidir. Dier dii olan kei

Zeusu emziren Amaltheiadr

i


60/99

Resim 17-1: Auriga takmyldznn gkyzndeki grnts

i


61/99

18. DELPHINUS ( YUNUS )

Resim 18-1: Delphinus takmyldznn temsili resmi

Delphinus The Dolphin ya da Yunus, Pegasusun batsnda yer alan eski bir

takmyldzdr. Baz kaynaklarda ad Arion olarak geer. Eski alarda iki tane Arion

olduu rivayet edilmektedir.

Biri Yunan mitolojisine gre M.. 8. yzylda yaam olan mzisyen ve airdir.

Masallarda Arionun gelmi gemi en byk mzisyen olduu sylenmektedir. airler

adas Lesbosda ( Midilli Adas ) yaayan Arion, adadan ayrl p Korinthosa (Eski

Yunanistanda Atinaya 18 km. uzaklkta bir ehir) gitmi. Korinthosun yneticisi

Periandrosla dost olmu ve orann halkn da sanatyla etkilemitir. Arion sanatyla yalnz

n deil, para da kazanmtr. Bir sre sonra Korinthostan Sicilyaya (talya) gider.

Sicilyada kald sre iinde servetine servet katmtr.

Ya ilerleyince Korinthosa geri dnmek ister. Sicilyada kazand servetini

gvenli bir ekilde gtrmek gibi byk bir problemi varm. Bu yzden gvendii

Korinthoslu bir tayfa ile anlar. Ama gvendii tayfalar denize aldktan sonra Arionun

i


62/99

altnlarna ve parasna el koymay planlamlardr. Denize aldktan bir sre sonra

tayfalarn niyetini anlayan Arion, en azndan hayatn balamalar iin yalvarr. O gece

ryasnda bilgelik ve doruluk tanrs Apollonu grr. Bunu hayrl bir ey olarak

yorumlar. Tayfalar Arionu denize atmak isterlerken, onlardan son bir defa saz almasna

izin vermelerini diler. Sazn o kadar gzel ve dokunakl alm ki, Apollonun kutsal

hayvanlar olan yunuslar onu dinlemeye gelmiler. Arion ezgisini bitirince, kendini denize

atar. Dalgalar arasnda boulmak zere olan Arionu bir yunus bal srtna alp

Yunanistan kylarna gtrr.

Tanr Apollon da Arionun sazyla zerinde yolculuk ettii yunus baln

dllendirmek iin gkyzne yerletirir.

Masallarda ad geen dier Arion ise denizler tanrs Poseidon ile toprak ve rn

tanrs Demeterin (bkz. Virgo) oludur. Demeter ve Poseidonun olu Arionun, Yunus

takmyldznn mitolojik masalyla bir ilikisi yoktur.

Bu takmyldznn ismi daha ok Poseidonla ilikilidir. Deniz tanrs Poseidonun

saraynda elli tane su perisi vard. Bunlarn tmn Nereus dnyaya getirmitir. Bu yzden

bu periler Nereidler olarak bilinirlerdi. Poseidon onlarn ouna kar ilgisizmi. Bir e

bulmas gerektii zaman, aralarndan denizde yaamaya alkn olanlarndan birini e olarak

semeye karar verir. Poseidonun ilk seimi elli Nereidin ilki olan Thetistir. Poseidon

Thetisin dnyaya bir olan ocuu getiremeyeceini renir. Poseidonun evlik iin

sonraki seimi Thetisin kz kardei olan Amphitritedir. Amphitrite, Poseidonla evlenmek

istemez, Atlas dalarnn ardna kaar. Poseidon, Amphrititeyi kendisinin su alt krallna

ei olarak geri dnmesi iin ikna etmek zere ok sayda haberci gnderir. Bu grevde

baarl olan Delphinustur. Amphiritite, Delphinusun yalvarmalar sonucunda ikna olup,

Poseidonun sualt krallna, kralie olarak geri dner. Poseidon, Delphinusu

baarsndan dolay dllendirerek gkyzne takmyldz olarak alr.

Hristiyanln ilk yllarnda Delphinus, sann armh olarak da adlandrlr.

i


63/99

Resim 18-2: Delphinus takmyldznn gkyzndeki grnts

i


64/99

19. CORVUS ( KARGA )

CRATER ( KUPA )

Apollonun kadehi diye adlandrlan Crater ( Kupa ) takmyldznn masal da bu

masal iinde anlatlacaktr.

Corvus (The Crow, Karga) eski Yunanda Raven (Kuzgun) olarak adlandrlyordu.

Apollonun kutsal kuudur. Apollon, kehanetler, bilim, mzik, iir, tp, felsefe ve hukua

olan ilgisiyle bilinir. Olympos tanrlar bir gn canavar Typhonun saldrsna uraynca,

tanrlardan biri olan Pan (bkz. Capricornus), dier tm tanrlara uyarda bulunur.

Canavardan kaabilmek iin tm tanrlar kendilerini birer hayvana dntrrler. Aphrodite

ve Eros, birer bala (bkz. Pisces) dnrken Pan da bala dnmek ister. Ama sadece

yarm bir balk olabilir. Apollon ise bir karga olmay seer.

Apollonun kargasnn bir kar tanesi kadar beyaz renkte olduu sylenir. Ancak bu

karga, Apollona baz kt haberler getirir. Ona sevgilisi Coronisin artk onu sevmedii

haberini verdiinde Apollon, ok zlr ve kzar. Kargann tylerinin rengini siyaha

dntrr.

Bir gn Apollon, Zeusa bir yardmda bulunmak amacyla, kargasna bir kupa

vererek su getirmesi iin pnara gnderir. Ancak karga pnarn yannda bulunan incir

aacn grnce can fena halde incir yemek ister. ncirler tam olgunlamam olduundan

iki- gn onlarn olgunlamalarn bekler. Bu arada Apollon kargann su getirmesini

beklemektedir. Apollon tam beklemekten vazgetii srada, karga aznda su dolu kupayla

geri dner. Apollon ok sinirlenir. Karga pnarn bir su ylan tarafndan tkandn

syleyerek af dilese de, onun yalan sylediini anlayan Apollon, kargay cezalandrr.

Kargann gzel sesini, irkin bir sese evirir. Baz masallarda Kargann renginin bu srada

siyaha evrildii sylenir.

Apollonun Corvusa verdii en byk ceza ise, onu gkyznde Craterin (Kupa)yanna gndermek olur. Kupann hemen nndeki Su Ylan (Hydra) da kargann kupadan

su imesini engellemekle grevlidir. Bylece karga hibir zaman kupaya ulaamaz.

i


65/99

Resim 19-1: Corvus takmyldznn gkyzndeki grnts.

Resim 19-2: Crater takmyldznn gkyzndeki grnts.

i


66/99

20. CYGNUS ( KUU )

ERDANUS ( IRMAK )

Resim 20-1: Cygnus takmyldznn temsili resmi

Cygnus ve Eridanus takmyldzlar birlikte anlatlacaktr.

Mitolojide Kuu, ba tanr Zeus olarak bilinir. Zeus peri Nemesisi batan

kartabilmek iin bir kuu k

l

nda ona yaklam

ve onu elde etmitir. Zeusun buhareketi sonucu bir yumurta olumutu. Bu yumurta, daha sonra Sparta (Yunanistanda bir

ehir ) kraliesi Ledaya verilmiti. Yumurtadan gelecekte Troyal Helen olacak gzel bir

ocuk kmtr.

i


67/99

Baka bir masalda ise Zeusun kuu ekline girerek batan kartt kadn, kralie

Leda olarak bilinir. Kralie kocas kral Tyndareus ile beraber yaamaktadr. Zeus ve kralie

Ledann birlikteliklerinden bir yumurta (ya da iki) ortaya kmtr. Yumurtadan (veya

yumurtalardan) ikizler Kastor ve Pollluks ikmtr. kizler gkyznde Geminitakmyldznn en parlak iki yldz olarak grlr.

Dier bir masalda ise yumurtalardan iki kz ocuunun kt sylenir. Bunlar

Helen ve Clytemnestradr. Helen ve Polluksun, Zeusun ocuklar ve lmsz olduklarna

inanlr. Kastor ve Clytemnestrann ise kralie Ledann lml ei kral Tyndareusun

ocuklar olduklarna ve lml olduklarna inanlr.

Bunlarn dnda baka bir masal daha vardr. Dnyay kuatt ileri srlen rmak

tanrs Okeanosun kz Klymene ile bilgelik ve doruluk tanrs Apollonun Phaethon

adnda bir ocuklar vardr. Phaethon arkadalarna kendisinin tanr Apollonun olu

olduunu anlatr. Arkadalar ona inanmaz ve yalan sylediini dnrler. Phaethonun

ok zldn gren annesi Klymene, onu babas Apollona gnderir. Phaethon, babas

Apollonu grmeye gider. Olunun geldiini gren Apollon bu duruma ok sevinir.

Phaethona, arkadalarn ikna etmesi iin yardm edeceine dair sz verir. Phaethon bir

sre dnr ve arkadalarn inandrmak iin babasndan Gne arabasn kullanmak iin

izin ister. Her gn Apollonun idare ettii gnein arna drt grbz at koulurdu. Bunlarn

adlar Eos, Pyrous, Ethon, Phlegondur. Yani Al at, Ak at, Parlak at, Toprak at dr.

Gne sabahleyin krmz olarak doar, yava yava beyazlar, sonra le vakti parlak

olur. Akama doru bataca srada topraa dokunur ve toprak rengini alr. Gne tanrs

sabahleyin afan pembe parmaklaryla at gk kapsndan kar, akam olunca

yorgunluunu dindirmek iin batda olan sarayna iner, orada geceler. Apollon bu teklif

karsnda arr ve olunu caydrmaya alr. nk gne arabasn kullanmak olduka

tehlikeli bir itir. Ancak Phaethon fikrini deitirmez ve babas szn tutmak zorunda

kalr. Phaethonu hem annesi hem de kz kardeleri gne arabasn kullanmas konusundayreklendirirler. Phaethon, arabay kullanmak iin olduka acemidir. Buna ramen arabayla

olduka uzaklara ve ykseklere doru yol almaya balar. Dou ufkunda yle bir yere gelir

ki, buras gk kubbenin en tepesidir. Arabasyla gkyznn bir ucundan dier ucuna

byk bir izgi izmeye balar. Daha bu izgi gkyznde Samanyolu olarak anlmaya

i


68/99

balar. Bu srada Dnya yzeyi soumaya balar, nk araba ok uzaklara gitmitir.

Bunun zerine arabann atlar hzla Dnyaya doru yol almaya balar. Dnya zerinde

Afrika semalarndan geerken arkalarnda braktklar yerler kavrulur. Nehirler, gller ve

tm su kaynaklar kurur. Byk bir l oluur. Asl tehlike Phaethonu ileridebeklemektedir. Phaethon bir anda byk akrebi ( Scorpio ) grr. Akrep gl kuyruuyla

arabada ba eken at sokar. Araba eskisinden daha hzl birekilde gitmeye balar. Tm

bu olanlardan sonra Phaethon babasn kendisini caydrmaya alma isteinin haklln

anlar. Ba tanr Zeus tm olan bitenin farkndadr. evreye daha fazla zarar gelmemesi iin

bir yldrm yollayarak Phaetonu ldrr ve vcudu dnyaya doru dmeye balar.

Arabann atlar ahrlarna geri dnerler. Phaethonun vcudu Eridanus nehrine der ve

dibe doru batar.

Eridanus, gkyznde ok uzun, dolambal bir nehir olarak betimlenir.

Takmyldznn bu uzun nehir grntsn gkyznde belirlemek zordur. Baz yazarlar

bu nehrin Nil nehrini temsil ettiini sylerler.

Phaethonun lmne ok zlen kzkardeleri tam drt ay boyunca durup

dinlenmeden aladlar. Onlarn bu hallerine acyan tanrlar, bu kzkardelere daima inleyen

ve sarslan kavak aalarna dntrdler. Aaca dnen kz kardeler, Eridanus nehri

boyunca dizilirler.

Phaethonun bana gelenleri duyan arkada Cygnus, onun cesedini bulabilmek iin

nehre girer. Cygnus Phaethonun ok yakn ve sadk bir arkadadr. Phaetonun cesedini

bulmak iin nehre ard arda dalar ve nehirde boydan boya devaml yzmeye balar. Bu

hareketleri onu nehirde yiyecek arayan bir kuuymu gibi gsterir. Daha sonra Cygnus,

arkadann acsyla lr. Tanr Apollon, Cygnusa acyarak onu gkyzne Kuu

takmyldz olarak koyar.

i


69/99

Resim 20-2: Cygnus ve Eridanus takmyldzlarnn gkyzndeki grntleri

i


70/99

21. CANS MAJR (BYK KPEK)

Resim 21-1: Canis Majr takmyldznn temsili resmi.

Byk kpek Avcnn mehur kpeklerinden biridir. Bir masala gre, Byk

Kpek, stn yetenekli bir kpek tr olarak bilinen Laelaps trndendir. Kimsenin

yetiemeyecei kadar hzl koabilme yetenei ile nldr. Onu bir ok kii sahiplenmi

olsa da son sahibi, Atina kral Erichtoniusun( bkz. Auriga) kz Procristir. Procris ayn

zamanda Hermesin olu Cephalusun karsdr. Baz masallarda Prokrise Byk Kpein

av tanrs Artemisin yollad, bazlarnda ise Girit kral Minosun yollad

anlatlmaktadr. Girit kral, Procrise bir de sihirli mzrak hediye eder. Mzran zellii her

zaman hedefine doru yol almas ve hibir zaman hedefinden sapmamasdr. Bir av

i


71/99

srasnda, Cephalus mzra yanllkla karsna ynlendirir ve sihirli mzrak Procrisin

lmne neden olur. Cephalusa ise srgn cezas verilir.

Bir sre sonra Cephalus Yunan ehri olan Boeotiaya ( Thebeste bir ehir) gider.

Thebes ehrinde insanlara korku salan bir tilki yayormu. Bu tilki kimseninyakalayamayaca kadar hzl koabilen zel bir hayvandr. Cephalus, Byk Kpei

tilkinin zerine salar ve bu iki hzl hayvan sonu gelmeyen bir kovalamacaya balar. Bu

bitmeyen mcadeleye son veren Zeus olur ve her ikisini de taa dntrr. Daha sonra

Byk Kpei yldzlarn arasna gnderir.

Orionun iki kpeinden byk olan Canis Majrdr. Avcnn (Orion) hemen

nnde Tavan (Lepus) kovalar. Orionun Boa (Taurus) ile savana yardm etmek iin

orada olduunu anlatan hikayeler de vardr.

Resim 21-2: Canis Major takmyldznn gkyzndeki grnts.

i


72/99

22. OPHUCHUS ( YILANCI )

SERPENS (YILAN)

Resim 22-1: Ophiuchus ve Serpens takmyldzlarnn temsili resmi.

Ophiuchus ( Ylanc ), gne ve bilgelik tanrs Apollon ile Theseliada oturan bir

kavim olan Lapithlerin kral Peirithoosun ( Phlegyas) kz Koronisin oludur. Mitolojide

salk tanrs olarak bilinir.

Apollonun ei hakk

nda baz

pheleri vard

r. Eini izlemek iin bir kargagrevlendirmitir. O zamanlar tm kargalar beyaz renktedir. Karga Apollonun eini izler

ve einin kendisine sadk olmadn iletir. Apollon duyduklar karnda ok fkelenir ve

fkesini kargaya yneltir. Bu fkeyle kargann rengini siyah rengine dndrr. O gnden

sonra kargalarn hepsinin rengi siyah olmutur. Apollon, kardei Artemisten oklar ile,

i


73/99

Ophiuchusa hamile olan ei Koronisi ldrmesini ister. Ancak, Apollon ei lrken

piman olur. Apollon erkek kardei Hermesten olu Asclepiusu annesinin rahminden

karmasn ister. Hermes, Apollonun olunu kurtarr. Asclepius eitilmek zere yar at,

yar insan eklindeki (Kentaurlardan) Chirona verilir. Asclepius ly diriltme zelliinesahiptir. Bu zellii ile pek ok kiiyi yaama dndrmtr. Bunlardan bazlar; at arabas

ile kaza yaparak len ve gkyznde Arabac ( Auriga ) olarak bilinen Theseusun olu

Hippolytus, Girit kral Minosun bal fsnda boularak len olu Glaucon ve akrebin

sokmas sonucu len byk avc Oriondur.

Asclepius, o kadar insan hayata dndrmtr ki, yer alt tanrs Hadesin

hkmettii ller diyarndaki nfus srekli azalmaktadr. Hades bu durumu Zeusa anlatp

ondan yardm ister. Zeus yollad bir yldrmla Asclepiusu ldrr. Olunun

ldrlmesine ok kzan Apollon intikam almak iin Zeusun tek gzl yardmclar

Cyclopeleri ldrr. Bunun sonucunda Zeus, Apollonun fkesini dindirmek iin

Asclepiusu, Ophiuchus takmyldz olarak gkyzne yerletirir.

Ylanc, saln ve iyilemenin temsilcisi olarak bilinir. Bunun nedeni baz

kltrlerde, yeniden doumun simgesinin bir ylan olmasdr. Ylann her ilkbahar

mevsiminde derisini dkp deitirmesinin onun yeniden douunu simgeledii dnlr.

Asclepius, ylann yeniden dou srrn renir. Asclepius bir ylann zerine basarak

ylann lmne neden olur. Bu srada ikinci bir ylan ortaya kar. Bu ylann aznda bir

eit bitki vardr ve bu bitki len ylan tekrar diriltir. Asclepius, bu mucizevi bitkiden

kendine alr ve ylann srrna ular.

Serpens, Ophiuchusun kollar arasndan tm bedenini sarm gibi grnr.

i


74/99

Resim 22-2: Ophiuchus ve Serpens takmyldzlarnn gkyzndeki grnts

i


75/99

23. CORONA BORELAS ( KUZEY TACI )

Resim 23-1: Corona Borelias takmyldznn temsili resmi.

Girit kral Minos, kralie Pasipae, kzlar prenses Ariadne ve Theseus ana

karakterleri evresinde gelien bir masaldr.

Minos, Sarpedon ve Rhadamanthys, Zeus ve Europenin oullardr. kardein

by olan Minos Girit tahtna kmak isteyince, kardeler arasnda byk bir kavga

kopmu. Minos tanrlarn ondan yana olduklarn ileri srm. Bunu kantlamak iin deniz

tanrs Poseidondan bir dilek dilemi. Poseidonun denizden bir boa gndermesini

istemi. Eer tanrlar kendisinden yana iseler, dilei gerekleecekti ve denizden gelecek

boay tanrlara adayacakt. Minosun dilei yerine gelir. Denizden kpkler gibi ak bir

boa kverir. Minos, krallnn iareti saylan bu boay alr ve kardelerini ikna etmi bir

halde tahta oturur. Ama tanrlara kurban etmeye sz verdii boay kurban etmeyi

unutarak, ak boay srlerin iine damzlk olarak gnderir.Bu duruma ok kzan Poseidon, ak boay Minosun bana bela etmi. Bir masala

gre ak boa kudurur. Kimsenin ba edemedii bir canavar halini alr. Ve sonunda Herkl

tarafndan ldrlr.

i


76/99

Baka bir hikayede, kral Minos, gne tanrs Heliosun kzlarndan Pasiphae ile

evlidir. Kralie Pasiphae, bu ak boaya, doa d bir akla tutulur ve onunla birleir.

lgna dnen Minos, boay ldrtr. Bu olaydan sonra Girit saraynn yaam karma

kark olur. Gne tanrs Heliosun tm kzlar gibi Kralie Pasiphea da bycdr. Akolduu boay ldrtt iin Minosu byler. Yapt by ile Minosun yatandan

akrepler, ylanlar, yanlar kmaya balar. Bu ylanlar, akrepler, apkn Minosun yatana

giren her kadn sokup ldrmekteymi. Minosun erkeklerle de ak maceralar yaad da

ileri srlr.

Bir sre sonra Pasiphae, yar boa, yar insan olan bir canavar dourur. Ad

Minotaurostur ( Minos Boas anlamndadr). Minos bu korkun yarat saklamak iin

mimar Daidalosa Labyrinthos (labirent ) sar

Takim Yildizlarin Mitolojik Oykulari

Documents

Transcript of Takim Yildizlarin Mitolojik Oykulari