BNH A CHY DO CC CHNG E

BNH TIU CHY CP DO CC CHNG E.COLI NHM GY XUT HUYT NG RUT (EHEC)I. KHI QUTCc chng E.coli gy tiu chy cp ngi bao gm 6 nhm chnh:

1. Nhm gy xut huyt ng rut (Enterohemorrhagic - EHEC)

2. Nhm sinh c t rut (Enterotoxigenic - ETEC)

3. Nhm xm nhp ng rut (Enteroinvasive - EIEC)

4. Nhm gy bnh ng rut (Enteropathogenic - EPEC)

5. Nhm gy kt dnh ng rut (Enteroaggregative - EAggEC)

6. Nhm gy kt dnh lan to ( Diffuse-adherence - DAEC)

Mi nhm c tnh cht sinh bnh hc khc nhau, v c tp huyt thanh O:H ring bit. Ngoi ra hi chng lm sng v c im dch t hc cng c nhiu im khc nhau. Bnh ly theo ng tiu ha, ch yu thng qua thc phm, ngun nc, bn tay b nhim khun hoc c th ly truyn khi tip xc trc tip vi ngi bnh hoc ng vt mang mm bnh. Ti liu ny ch tp trung cp n bnh tiu chy cp gy ra bi E.coli nhm gy xut huyt ng rut (EHEC) 1. Mt s c im ch yu ca bnh Nhm bnh do E.coli gy tiu chy xut huyt ng rut (EHEC) c bit t nm 1982 khi c cc v dch vim rut xut huyt xy ra M do mt tp huyt thanh O157:H7 gy ra m trc y cha h c xc nh l cn nguyn gy bnh ng tiu ho. Mt s chng E.coli trong nhm EHEC trong c E.coli O157:H7 c kh nng tit ra c t Shiga c xp vo nhm cc vi khun E.coli sn xut c t Shiga (STEC).

Bnh tiu chy do EHEC gy ra c th din bin t th nh phn khng c mu hoc t mu n th nng phn ton mu nhng khng cha bch cu. Nguy him hn khi nhim chng STEC c th gy ra hi chng tan mu suy thn cp (Haemolytic Uraemic Syndrom: HUS) v cc ban do thiu tiu cu, y l cn nguyn chnh gy t vong. Bnh cnh ca hi chng tan mu suy thn cp c ghi nhn c ngi ln v tr em vi biu hin thiu mu tan huyt, gim tiu cu v suy thn cp tnh gy tng ur huyt, c th km theo cc ri lon thn kinh hoc st. Chng E.coli O157:H7 l cn nguyn ch yu gy ra hi chng tan mu suy thn cp trn ton th gii. Khong 15% tr em v mt t l thp hn ngi ln nhim E.coli O157:H7 tin trin ti hi chng ny, trong 50% s bnh nhn phi chy thn v 5% t vong. STEC tit ra cc c t t bo (cytotoxin) gi l c t Shiga: Stx1v Stx2 (trc y gi l c t tng t c t Shiga: Shiga-like toxin, v c t ny ging c t Shiga tit ra bi Shigella dysenteriae 1).2. Tc nhn gy bnh

Tc nhn gy bnh ch yu ca E.coli nhm EHEC l tp huyt thanh O157:H7, ngoi ra cc tp huyt thanh khc cng thng gp, bao gm: O26; O111; O103; O121; O145. V dch EHEC ti c v chu u nm 2011 c xc nh l do E.coli nhm EHEC, tp huyt thanh O104:H4.3. chaGia sc l cha quan trng nht, c bit l loi n c nhai li nh tru, b, d, cu. Ngi cng c th coi l l cha vi khun do ng vai tr trong vic ly truyn ngi ngi.

4. Phng thc ly truynBnh ly truyn qua ng tiu ha n phi thc phm b nhim tc nhn gy bnh nh tht tru, b, d, cu, sa b cha tit trng, rau, qu v.v.. (do nhim phn ca gia sc mang mm bnh) hoc do tip sc trc tip vi sc vt v mi trng nui sc vt b nhim bnh.

Ly truyn trc tip t ngi sang ngi qua ng phn ming ch yu qua bn tay, vt nhim bn vi phn ca ngi bnh.

Ly truyn qua ng nc: ngun nc n ung, sinh hot, nc cc b bi, khu vui chi gii tr, sng, h b nhim tc nhn gy bnh

5. Thi gian bnh: T 2-10 ngy, trung bnh 3-4 ngy6. Thi k ly truynNgi ln b bnh o thi vi khun trong phn khong 1 tun. Tr em c th o thi mm bnh qua phn n 3 tun

7. Tnh cm nhim v sc khngLiu gy nhim rt nh, ch cn mt lng nh vi khun c kh nng gy bnh. Nhim khun c th xy ra mi la tui trong tr di 5 tui c t l mc cao nht v d tin trin ti hi chng tan huyt suy thn cp (HUS). Ngi gi cng c nguy c bin chng cao.8. Du hiu lm sngTriu chng lm sng ca bnh bao gm au qun bng v tiu chy cp, phn c th c mu t mc t n nhiu, km theo c th c st hoc nn. Bnh ko di trong khong 10 ngy. Mt s trng hp tin trin nng gy hi chng tan mu suy thn cp tng u r huyt, y l nguyn nhn chnh gy t vong (hay gp tr nh v ngi gi).II. GIM ST V BO CO Tng cng gim st v bo co bnh nhn ti tt c cc tuyn trong h thng gim st c bit ti cc ca khu quc t v cc c s iu tr.1. nh ngha ca bnha. Ca bnh gim st (ca bnh lm sng): nh ngha ny p dng cho gim st bnh nhn tiu chy cp do E.coli gy xut huyt ng rut (EHEC) nm 2011 Tiu chy cp phn c mu

au bng

C th c st v nn

Tin s dch t: Sng/i/n t vng dch hoc tip xc vi bnh nhn mc bnh hoc n cc thc phm t vng c dch nghi ng l ngun ly nhimb. Ca bnh xc nh:L ca bnh c chn on xc nh bng kt qu phng th nghim2. Thu thp, bo qun v vn chuyn bnh phm

2.1. Thi gian v i tng thu thp bnh phm

Mu phn cn c thu thp sm ngay sau khi c biu hin bnh v trc khi iu tr khng sinh.

i tng thu thp mu phn: Bnh nhn v ngi tip xc vi bnh nhn Cc mu bnh phm khc: mu thc phm, mu nc nghi ng c lin quan2.2. Phng php thu thp bnh phm

Cch ly phn vo l

Phn ca bnh nhn c thu thp vo vo l sch (khng c cht kh khun hoc cht ty) c np xoy. Khng nn ly phn b v trong b c th c cht kh khun cn st li.

Cch ly phn bng ng sngC th dng ng sng trc trng ly phn lng ca bnh nhn b tiu chy. ng sng c bi trn bng du paraphin hoc nc mui sinh l, a nh nhng qua c tht hu mn cho n khi phn lng chy ra.

Cch ly phn bng tm bng

Dng que tm bng v khun thm vo mi trng vn chuyn Cary-Blair. a tm bng nh nhng vo hu mn su khong 3 cm ri xoay trn. Cho tm bng ly bnh phm vo ng mi trng bo qun v vn chuyn.2.3. Bo qun v vn chuyn bnh phm:

Bnh phm cn c gi vo mi trng bo qun v vn chuyn khi xa phng xt nghim. Mi trng Cary-Blair l mi trng tt nht bo qun v vn chuyn bnh phm, ngoi ra c th dng dung dch m Glyxerin. Bnh phm c bo qun 2oC 8oC v gi nhanh v phng xt nghim

3. iu tra ca bnhKhi c ca bnh nghi ng cn iu tra dch t y theo phiu iu tra ca bnh bao gm c iu tra ngun ly nhim, thc phm nghi ng, ngun nc v.v..4. Thng k bo co

Thc hin thng k bo co theo thng t s 48/BYT-TT ngy 31/12/2010 ca B trng B Y t. III. PHNG CHNG DCH1. Bin php d phng:

Tuyn truyn hng dn nhn dn thc hin tt cc bin php sau:1.1. V sinh c nhn

Mi ngi cn thc hin tt v sinh c nhn hng ngy, c bit thng xuyn ra tay bng x phng vi nc sch trc khi n, trc khi ch bin thc n v sau khi i v sinh hoc sau khi tip xc vi ngun bnh.1.2. V sinh an ton thc phm

Thc hin n chn, ung chn, khng n cc thc n nghi ng l ngun ly nhim; ra tht sch rau, hoa qu trc khi ch bin, s dng.

1.3. S dng nc sch trong n ung, sinh hot

S dng nc sch, tt nht l nc c kh trng bng clo ng quy nh cho n ung, sinh hot

1.4. V sinh mi trng

V sinh nh tiu, x l phn, v sinh mi trng, dit rui nhng

1.5. Khai bo khi nghi ng mc bnh

Nhng ngi nghi ng b mc bnh cn n ngay cc c s y t c khm, t vn v iu tr

2. X l khi c ca bnh (ca bnh nghi ng hoc ca bnh xc nh)2.1. i vi bnh nhn:

- Cch ly bnh nhn, t chc iu tr ti c s y t.

- B nc, in gii, m bo dinh dng cho bnh nhn.

- Ni iu tr bnh nhn phi c cch ly, c nh tiu ring hp v sinh. - Phn v cht thi ca bnh nhn phi c x l trit bng dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 1,25% - 2,5% hot tnh vi t l 1:1 trong thi gian 30 pht sau vo nh tiu hp v sinh hoc h thu gom v x l phn. B, chu ca bnh nhn s dng phi ngm vo dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh trong 30 pht trc khi em ra sch.

- Qun o, chn mn, dng s dng ca bnh nhn trong thi gian b bnh phi nhng, di nc si hoc ngm vo dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh trong 1 - 2 gi trc khi em git, ra. Tuyt i khng mang qun o ca bnh nhn mc trong thi gian b bnh git, ra ngun nc cng cng (ao, h, ging lng, sng, sui) hoc ti b nc, ging nc sinh hot ca gia nh hoc khu dn c.

- Phng tin chuyn ch bnh nhn phi c st trng ty u bng dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh.- Lau ra nn bung bnh, nm m ca, b mt cc vt dng thng xuyn bng dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh.- Sau khi tt c bnh nhn ra vin, khoa phng iu tr bnh nhn phi c tng v sinh kh trng nn nh, tng nh ni bnh nhn iu tr bng dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh. Vi liu lng phun 0,3 - 0,5 lt/m2, sau mi c s dng tr li cho tip nhn v iu tr cc bnh nhn khc.

- T thi bnh nhn phi c x l theo ng quy nh ca B Y t v Hng dn v sinh trong hot ng mai tng v ha tng.2.2. i vi ngi tip xc

Lp danh sch

theo di tt c nhng ngi trong gia nh, nhng ngi n ung chung, phc v, chung vi bnh nhn trong vng 10 ngy k t khi tip xc ln cui cng. Cn ph bin cho nhng ngi ny nu thy xut hin cc triu chng tiu ha nh tiu chy, au bng km theo st, nn ... phi bo co ngay vi c s y t c theo di, iu tr v ly bnh phm xt nghim.

2.3. X l ngun nc n v nc sinh hot- X l ngun nc n v nc sinh hot ti nh bnh nhn v khu vc ln cn nh bnh nhn bng cc hp cht cha clo theo ng hng dn v nng quy nh t nng clo d t 0,3-0,5 mg/l nc. Trong trng hp x l ngun nc bng bt cloramin B hm lng 25% - 30%, cn dng vi nng 10 mg/lt. Nc kh trng bng clo vn phi un si mi c ung.

- Nc n, ra bt a v cc ng thc phm phi dng ngun nc kh trng bng clo v m bo khng b nhim bn sau .

- thnh ph cn kim tra cht ch h thng ng ng dn nc, m bo nng clo d trong nc my cui ngun ng tiu chun quy nh, 0,3mg - 0,5mg/l.

2.4. X ly mi trng

- X l mi trng nhim khu vc nh bnh nhn v mt s gia nh xung quanh. Nhng ni cn x l bao gm: nn nh, khu vc nh tiu, sn ging, sn b, khu vc bp, cng rnh, nh tm, cu ao, ... bng phun dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 0,5% clo hot tnh vi liu lng phun 0,3 - 0,5 lt/m2, phun 2 ln/mt tun, trong vng 2 tun lin tip. Phm vi x l mi trng trong khu vc nh bnh nhn do cn b y t cn nhc, xem xt quyt nh vi nguyn tc tt c cc khu vc nhim, nghi ng nhim v c nguy c ly lan dch cho cng ng u phi c x l.

- Tng v sinh mi trng, thu gom rc, dit rui bng cc phng php c hc hoc phun dung dch ha cht dit cn trng, dit khun.

- Nghim cm phng u ba bi v s dng phn ti di mi hnh thc.

- X l phn v nh tiu: nh tiu ca gia nh bnh nhn v mt s h gia nh xung quanh phi c x l trit :

Nu l nh tiu 2 ngn, h x thng, h x m phi x l trit phn bng rc vi bt ph kn bi phn sau mi ln i ngoi. Cc h x thng, nh tiu m trong khu vc c dch phi quy kn h cha phn khng c gia sc, gia cm vo c h phn. Trong trng hp khng c nh tiu hoc s dng nh tiu c x nc nhng khng m bo tiu chun v sinh th phi lm ngay nh tiu s dng tm thi (h thu gom v x l phn) bng cch o h ti khu t kh, cng xa ngun nc, lt ph vi bt y h, m bo quy kn xung quanh v trnh gia sc, gia cm qua li. Ti mi h tiu phi c vi bt, rc ph vi bt kn bi phn sau mi ln i ngoi. Khi h phn gn y tin hnh rc vi bt ph kn ri lp t dy ln trn, ln cht t.

Nu bnh nhn i vo b, chu th dng dung dch ha cht kh trng c clo vi nng 1,25 - 2,5% clo hot tnh x l phn theo t l 1:1 trong thi gian t nht 30 pht sau vo nh tiu ring hp v sinh hoc chn su xung t nh p dng i vi h thu gom v x l phn.

i vi nh v sinh t hoi tiu chun cn lau ra b x, bn cu thng xuyn bng dung dch ha cht kh trng cha clo vi nng 0,5% clo hot tnh. Phm vi x l nh tiu trong khu vc nh bnh nhn do cn b y t cn nhc, xem xt quyt nh theo tnh hnh thc t.2.5. Bo m an ton v sinh thc phm - Thc hin trit vic n chn, ung chn. Ra tht sch rau, thc phm, hoa qu trc khi ch bin, s dng- Khng n cc thc phm nghi ng l ngun ly nhim theo ch dn ca c quan y t- Ra tay thng xuyn bng x phng vi nc sch trc khi ch bin thc n, trc khi n, sau khi i v sinh.

- Hn ch tp trung n ung ng ngi trong vng ang c dch.

- Tng cng kim tra, gim st an ton v sinh thc phm ti cc ch, c s sn xut, ch bin, nh hng n ung, gii kht, bp n tp th, ch u mi, qun n, thc phm nhp khu nghi ng c lin quan. Nghim cm vic s dng thc phm b nhim.

2.6. Truyn thng phng chng dch

Tuyn truyn lin tc cho nhn dn bit v cn bnh ny v cch t phng bnh trong thi gian c dch_____________VIN V SINH DCH T TRUNG NG______________TI LIU THAM KHO

PAGE 4