TAGBANUA

PEPE

T AGBANWA

t rans la t ion by M r o and V l s . Hichard Gridley

and - Bondo Maguiong, Pedro Lingba, Nicomedes Batbat, Limuan Irnag,

Belen Limsa, and Mre, Felicidad Lacusong

i l l u s t r a t i o n s adapted by M i ss Po semary Rodda

\

published by The Summer I n s t i t u t e of Linguis t ics

a f f i l i a t e d with The University of North Dakota

i n cooperation with The Bureau of Public Schools

C a n d The I n s t i t u t e of National Lcanguage

0 f The Department of Zducation

Manila, Phil ippines 1956

T d i a l e ad apt .-. > rrex s N i eve pu b l i

T among mnt.nr

his f s an experiment a1 pre-primer i n the T agbcanwa c t of Aborlw, Palawan, It has been t ranslated and ed from the English pre-primer, Pepe9 by Rosa C ,

'uliana Zo Abadesco, Trinidad C, Sion, a- ' Austria, i l l u s t r a t e d by Sancao Enriquez, u g the Department of Education, P;anila, 1948,

e r , ~1

s A, , shed b;

he purpose of this imer i s t o promote l i terac , T agbanwa-speaking e, It i s hoped tha t thj

...,,,, id. i n t h e i r own d i ,--, wili be an encouragement C- many who u n t i l now have never made the attempt t o learn t o read, It i s hoped a lso t h a t it may serve a s an easy and natural s t e ~ toward education i n the Fi l ipino Na- t iona !r major languages, uage ar id othe

5 of T TLIU U U I I ~ U I I ~ I ~ :

x, E, r, 2, 4r 2, 2 9 an nounced about the sam Language,

pre-ps. : a1 net:

aebanwa are b, kg d9 g, L3 m, I tal stopo They are pro- i n the F i l ip ino National

he glol ceding -----L

t t d st vowel

f l - 2 - -

ent ovf n a f t ( - --a*...

,op i s ten as a grave acc . (wawa 5 and a s a nyphe.

A ~ o n a o r ~ a n ~ \ DL G-ak S P ~ A I I W L - - j , The g1ott.d stor-, vr;vua-D

but i s not wri t ten i n the following positions: (1) preceding an in i t ia l . vowel of a word

(inum idrink' , ikaen ' l e t e a t s ), '(2) preceding an i n i t i a l vowel of a word base

with a pref ix added (madnum Pdrinkingt, paaabut 'reachedt ).

(3) between adjacent vowels (kaen ' ea t s i e t ' t i g h t ', duun ' there ).

The vowels are 5 (dad ' fence1), u (ulad swind8), e (elad 'peso1, s e l e ~ 'flow'), and L Tsilig fbroomt), Towels a, u, and are pronounced about the same a s i n Tagalog, and q i s pronounced about the same as the pepa '

vowel i n Pangasinan, Ilocano, o r Cuyunon.

. The paper used i s a gift. of the United S ta t e s Information Service.

SITU M I :

&u sf Pege,

Aku dekeyb nga lalakl,

f

Aku s l Nena.

Aku dekeyk nga babay.

&u ~ n % ,

Si Pepe aken 'nga dekeyk nga lalakf . Sf Pf lay aken nga dekeyb nga babay.

ST Nena aken nga dekeye nga babay , gas?.

&u &a,, Aku may dskeyb nga Palakf.

Ngaran ya aaf Pepe.

Aku mag Bum nga dedsk~yb nRa babay - 8 % Bflnr baw sf Nana,

6

S f t u sf Am& ba;v sf 1n%,

S f t u s i P-spe barv si Pilar,

Situ sf Nena, gasye

91 Pepe dekeyb nga la lakl ,

3 1 Pf lar Saw sf Nena

BALAY N&EN

Magtataid aku sfkaytu nga balay,

S i ~m,mh barn sf 1nh rnagtltaid sik~ytu

nga balay,

Kdnga sulsutg ku nge b3Say rnsg5atald s f t u ,

F ~ s I " 0

ldlhsb kami :rigta.t;fd slkaytu nga bsldy.

Ptu 1 bsPay naaen, I

I

UNU I BUJITAT NAbAEN . -

~ a g k a l a b t b aku kat balay,

Magbuwat aku, gas?.

Magpaadurn aku f t fskuwflan,

Mag b u ~ a t aku kat f skuwf Ian,

~ a g k a l a b t h aku , gas?.

n ib.ag$&iabt& T,. i c ~ t ball;? gi3? - \ ~ a g p a l ~ l k s ~ i a b t 8 kf Nena nga dekeyn,

31 Wgna engga magSu;mt ;

Kanya dekeyb pa.

Engga x~agpaaduun f t f s k u ~ f Ian,

~ e k e y b pa,

Kanya magkalabta k a t Salay it -nagagun,

Kanya p i ~ m f nga nagkalabt&,

Si ATTI& engga rnagpl~mf k a t balay,

Magpaaduun it pagbuwatan,

Kanya pirmf nga magbuwat,

Bu~vat ya magapun,

13

Si 1n% pfrml kat balay,

Kanya p f m f nga magbuwat,

Beswat ya magapun,

Magtarfma It baPay namen,

Kanya magtarfma

kt PPPar baw kf Mena,

11

Pirml nga magbumt,

Buwat ya magapun.

Si 1n& magapun 1 bumat, g a d .

Magtartma it balay namen,

Magtarema kf Fflar baw aku,

Sf Pilar engga rnagpaaduun

it i skuwf Ian.

Magtabang Bi ~ n & Bat balay. I

Kanya magbuwat k a t balay,

~ a g k a l a b t h kat balay , g a d .

~agpakikalabtk ki Nena baw aku.

Sf Nena sulsug ku,

Kanya suPssag nf P f l a ~ , gad,

Kanya engga magbum%,

Kanya dekey& pa.

Ehgga magpaadurn It fshwfPan,

Kmya dekeyb pa.

~agpaklkalabth kf Pflar kat balay.

PIEar baw Nena

Pepe

15

Magtreg aku paklkalabth kanlra.

Situ manga lalakf bawmanga babay

kat fskuwilan ku,

Magfreg sfra magkanta,

Magfreg sfra qagbasa,

Magi reg sira magbuwat kat f skuwf lan,

Magireg sira magkalabth,, gad.

13ag ireg kami nga n&sh magkalabth.

Situ si Berting baw si k i n g .

Magpaaduun sira it iskuwilan ku.

~agpakikalabta aku kanira

kat i sku~lrf lane

D& ku magpakikalabta kanira kat balay.

Kat balay magpakikalabtb aku it manga

sulsug ku,

Magireg kami nga mbsb magkalabth - sf Berting, sl lining, ~i Pfl-ar,

sf Nena, Saw aaku,

18

Uagkanta kamf k a t fskuwflan,

Magbasa kamf . ~ a g k a l a b t k kamf . S 1 de r t fng baw sf k i n g

magfreg magbasa.

Magfreg aku magkanta, --

llaglreeg kaqi nga mhsh magkalabth.

Magbuwat kami baw magkalabth.

~ a g k a l a b t h kami baw magbumt - si Ber t ing, s f k i n g , baw aku. i

Magbasa karni baw magkanta.

bfagkanta kamf ban magbasa - s f Ber t ing, sf bark7 aku,

Pariga ka it pakiilailas kanamen, Amhe

Pariga ka it pakiilailas kanamen, I&,

Si Pilar magireg magflailas,

S i Nena magireg mregilallas, gad.

blagireg kami mag%lailas - si Pilar, sf Nena, baw aku,

20

Paklfla.fPa3 t a it manza d n h ,

Magireg sfra magIla$Sa.s,

Magireg aku magilailas , gas1 ,

P s r i g a ka it pskf ilaslas k a n a ~ e n , ~ n b .

Magireg kami nga mbs& magilallas - sf Pe?e, sf P f l a r , sf Nena, baw aku,

21

May buwaten ku.

Da ku makailailas.

Pakiilailasan mu i manga wh&, Am&.

Pakiilailasan mu si Pepe.

Pakiilailasan mu i manga dedekeyb

nga babay.

Isaun makabuwat aku,

22

'PVaynf bula nf Pepe,

Ilaflasan tamf,

Slkpen mu f bula, Pepe,

P f l a r , sfkpen mu f bula,

Sfkpen, Nena,

Sf Pflar baw sf Pepe makasfkep

ft bula,

Sf Nena d%g% makasfkep ft bula,

Kanya dekeyk pa.

23

sf Nena ahga makasf kep ft 3ula.

Kanya dbga pa magkaadal,

~ % g % pa magkabasa.

~ % g & pa magkabuwat.

Kmya delteye pa.

Sf Nena may kaklkarftm nga lata,

MagkalPafPasan ya,

24

Magkaltegan ku sf ~m&.

Magkaltegan ku i mmga w&w&.

Si Arnb baw manga W&W& magilaf lase ,

Ipagbuntal ni kmh f buln I

duun f t kf Pepe baw kf Pi la^,

Magkasfkep nfra,

Ipagbuntal nf ~ m % 1 blxla

duun It kI Nena.

Kanya dbg& magkasfkep.

Kanya dekeyk pa.

Magflailas ka na f t karikaritun mu

nga lata, Nena.

25

BANTAY BATJP CARING

I t u sf Bantay,

S i Bantay kbdeng ni Pepe.

Magireg si Bantay p a k i i l a i l a s k i Pepe,

I b i y u n t a l n i Pepe 1 bula. .

Baw nga inusfg nf Bantay,

~ i n s k ya para k i Pepe.

91 Bantay magayen nga kbdeng . 26

Sf Caring tiyawtaw nf P f l a r ,

bEigfreg si Pilala pakfflaflas

f t tfya1vtaw ya,

Pagdawadamen nga banar nf Pflar,

kf Bantay ,

Mat ya,

'"Sf Nena m.akaflailas f t

karfkarftun ya nga lata,

Sf Bantay nakaflaflss f t

bula n i Pepe, t t

Engga .nagkagarsagan ku f tfyasrtsw ku,

'Engga magkapwagan ku sf Caring,

Zngga sf tu 1 t balay nanefi,

Ireg ku tfyawtaw ku,

Ireg ku magflailas kanya,

Ireg ku nagilaflas kf Ca~fng,

28

Tulusun t a 1 tiyawtaw mu, P i l a r ,

Baw nga rnakaf la i la ,~ ka kanya,

Ireg ku pakIf la i las ka I t kbdeng ku.

P e g ku fbfyuntal ku f bula,

I ~ e g nH Bantay atxsfg It buPa,

Ireg ya >Isfen ya par"a kmaken,

29

~ h g z nagkausig ya.

bLXyabut na sf aantay!

Yiyabut na f magayen nga kedeng bu: ,

Unu f asan it bhb% ya? \

Engga bula ku,

Warn% f t alfm& ku,

Engga k a r f k a r f t m nga Pata nf Nersa,

PagfPafPasen ya,

Tfyawtaw mu, Pilaf-.

Sf Caring,

Letganan mu sf Carfng durn It, b&b%

n% Bantay,

P ..5 9

8% Bantay may madarag nga $u%a snan It

b&bk ya.

8% Psye nay madarag nga bula ka t

slid ya.

-9 1 .+..A

Si Pflar magilailas it tfyawtaw ya. '

Sf Nena magflailas it karikarftun ya

ngz Bata,

33

Esa nga aldaw mat n i Pspe,

"~ortlng, pariga ka i t gaaduun ft

balay ku.

Ynaduun ka f t pagkaubus It adal.

Uning, parign ka i t paadurn, gad .

~aadulln kamu mag f l a i las kamu

ki Pilar, k i Nena, baw aku.

91 Pilar aaw $1 Nena manya sulsug ku.

Ireg n l ra maltegan f wdnga fbaf b& ku, 'I

34

Mat a1 Besting,

"Maya Ramf it mul% ka, Pep@.

h%ya kami 1% mull ka pnakaubua

i t adal,

Si Pllar baibv sl Nena mnga ibaibh mu

leat balayP

Kami fbafbk mu kat iakuwtllizn,

Kami ibe ibh mu FL~JJ~ I t bnlay, ~ s s l .

75

Si Berting baw si Anfng mfyaya kf Pepe

Si Pepe nagpakiflaflas kf Bertfng,

Sf Pflar nagpakfflaflas kf Anfng,

Nagpakf flaf las sfra kf Nena, gas?.

Nagflaflas it ka~fkarftun ya nga Pata,

Sf Mfng baw sf Pfla~ nagflallas

ki Carfng,

S i Nena rnfnfreg nag& nflaflas

kanya, gasl. I

Mat 31 Anfng,

"Yan nga kagayen it tfyanhaw

nga sf Caring!

Llakaflaflas sf Nena kanya?"

Mat nf Pflar,

"Ega, dekeyb pa si Nena.

Makailailas it karikaritun ya

nga lata,

Mat

;a lalakl nagil

ert ing , La1 lar s k i Bantay,

- ran nga gayen it kkdeng mu, Pepe l " 1

-\

Mat n l Pepe,

"Ibuntal mu i bula, Bertlng,

Panseg ka baw pisien mu, 3anta;ro1'

~ a n g i l a l a k l baw sl Bantay

nag i l a f l a s nga pfrmf,

Si P i l a r baw sf k i n g

nag f l a i l a s kf Caring,

Si Nena nagilaflas

kat kar ikar f tun ya nga lata,

Mat nf Pepe,

I t~agibafb& tami na nga mils&,"