TABLO ve GRAFİKLERGrafik 1: Bavuruların Günlere Göre Dağılımı, X ili, Eylül-Ekim, 2013-2014...

TABLO ve GRAFİKLER

Dr. Gamze Aktuna

2016

Tanımlama

• Tablo:

Genellikle sayımla belirlenmiş ve gruplanmış verininsunum şekli

Verilerin satırlar ve sütunlar haline getirilmesi

• Grafik:

İstatistiksel verilerin şekiller ve koordinatlar ilesunum hali

Neden Kullanıyoruz?

• Verilerin İşlenmesi

• Veri sınıflaması ve temizliği yapılarak verilerindüzenlenmesi

• Verilerin bir araya getirilerek verilerin özetlenmesi

• Eğilim, ilişki ve hata gibi kavramların değerlendirilerekverilerin ileri incelemesi

• Verilerin Sunulması

• Makale, poster ve sunumlarda tam, açık ve çabukanlaşılabilir nitelikteki verilerin iletilmesi

Veri Sunumunun Nitelikleri

• Amacına uygun olmalıdır

• Nesnel olmalıdır

• Yalın olmalıdır

• Uygun yöntemle yapılmalıdır

TablolarGrafiklerHaritalar

Oluşturulma Farkı

Kağıtta

• Zaman sorunu yok

• Tekrar kullanılabilir

• Detay eklemek olası

• Siyah-beyaz veya tonları

• Statik

Ekranda

• Yansı başına 1 dakikadan az

• Tekrar genelde yok

• Detay az olmalı

• Renk seçenekleri

• Statik veya animasyon

Hatırlayalım Değişkenler

• Niceliksel

• Kesikli (Süreksiz)

•Çocuk Sayısı, Vaka Sayısı…

• Sürekli

•Ağırlık, Uzunluk, Yaş…

• Niteliksel

• Nominal(İsimsel)

• Dikotom(İkili)

• Cinsiyet (Kadın/Erkek), Hastalık ( Var/Yok)…

• Çoklu

•Din, Uyruk, Göz Rengi…

• Ordinal (Sıralı)

•Sosyal Sınıf, Kanser Evresi…

Değişken

Neden-sonuç ilişkisi aranıyorsa

Bağımsız Değişken

Sonucu etkileyen

ya da etkileyebilecek değişken

Ör.: Yaş, Cinsiyet, Maruziyet …

Bağımlı Değişken

Bir ya da daha çok etkenin etkisi ile

ortaya çıkabilen ve bu etkenle

ilişkisi aranan değişken

Ör.: Vaka olma durumu…

TABLOLAR

Tabloların Özellikleri

• Tablo numarası

• Başlığı - üstte

Ne, Nerede, Ne zaman (Kişi-Yer-Zaman)

• Bağımsız değişkenler satırlarda,

Bağımlı değişkenler sütunlarda

• Başlık yazımında; önce bağımsız değişken

sonra bağımlı değişken


• Satır ve/veya sütun toplamları tutarlı

• Amaca uygun yüzdeler

• Satır ve sütunların başlıkları, alt başlıklar, kullanılan birimlerin belirtilmesi

Yıl, mg/dl, Hız 1000’de…

• Tablo orijinal değilse kaynak gösterimi


• Değişkenlerin alt grupları çok fazla veya az olmamalı

• Sayılar kesirli ise desimal noktadan sonra aynı sayıda hane

• Satır ve sütunlar arasında yeterli aralık ve içerik düzenlemesi

• Dipnot: Kısaltmalar

Tabloya dahil edilmeyenler

Tablo Türleri

1. Marjinal (Tek değişkenli) Tablo

2. Çapraz Tablo

İki Değişkenli

Üç Değişkenli

Tek Değişkenli (Marjinal) Tablo

Tablo1: Araştırma grubunun yaş gruplarına göre dağılımı,

Güzelbahçe, 1996.

Yaş Grubu (Yıl) Sayı Yüzde (%)

30-39 76 22,2

40-49 89 25,9

50-59 95 27,7

60-69 60 17,5

70+ 23 6,7

Toplam 343 100,0

Tablo numarası ve adı olmalıSayı ve % belirtilir

sütun %’si kullanılır

Toplam %100.0 olmalıdır.

Birden fazla seçenek işaretlendiyse %100.0’den fazla olabilir,

Ancak * ile altına açıklama yapılır

İki veya Üç Değişkenli (Çapraz) Tablo

Tablo2: Araştırma grubunda cinsiyete göre koroner

kalp hastalığı sıklığı,Güzelbahçe, 1996.

Koroner Kalp Hastalığı

Yok Var Toplam

Cinsiyet Sayı Yüzde

(%) Sayı

Yüzde

(%) Sayı

Yüzde

(%)

Kadın 192 92,3 16 7,7 208 100,0

Erkek 123 91,1 12 8,9 135 100,0

Toplam 315 91,8 28 8,2 343 100,0

Bağımlı değişken

Satır %’si

Bağımsız değişken

Nedensel ilişkiyi inceleyen tablolar

Birlikte Değerlendirelim…

Tablo 2: İlçelerin OPV aşılama durumları, Adana

Çocuğun

CinsiyetiGebe

Gebe

Değil Toplam Yüzde

Erkek 31 115 146 41.3

Kız 44 137 181 58,75

Toplam 75 252 327 100,0

Tablo 3: Çocuk Cinsiyeti ve Gebelik Arasında İlişki

Güneş alma

RAŞİTİZM

ToplamVar Yok

Yeterli güneş 17 206 223

Yetersiz güneş 15 120 135

Toplam 32 326 358

Raşitizmin Güneşle İlişkisi

Kullanılan kontraseptif

yöntem

Şimdiye kadar kürtaj olmuş mu?

Evet Hayır Toplam

Kullanmıyor 21 (36.0) 58 (43.0) 79

Etkin yöntem kullanıyor 86 (69.7) 67 (83.3) 153

Etkisi kısıtlı yöntem

kullanıyor

56 (57.4) 70 (68.6) 126

Toplam 133 181 358

Tablo 8: Kadınların kürtaj olma durumuna göre kullandıkları

kontraseptif yöntemler

Hayat Karmakarışık Bir Grafiktir

GRAFİKLER

Grafiklerin Özellikleri

• Grafik numarası

• Başlık altta

Ne, nerede, ne zaman sorularına cevap

• Kendi kendisini açıklayıcı

• Metni okumadan bilgi verici nitelikte

• Tabloyu destekleyici

• Eksenler verilere uygun şekilde tanımlanmış


• Genellikle

Yatay (x) eksende bağımsız / bağımlı değişken,

Dikey (y) eksende frekans, sayı, oran, yüzde..

• Nedensel İlişki düşünülüyorsa;

Yatay (x) eksende bağımsız değişken,

Dikey (y) eksende bağımlı değişken

• Yatay eksene göre dikey eksenin değişimi incelenir


• Eksenlerin gösterdikleri değişkenler, birimler belirtilmeli

• Eksenlerdeki birimlerin aralıkları iyi seçilmeli

• Farklı çizgi, patern, renk gibi veri gösterme araçlarınınne anlama geldiğini açıklayan anahtarlar kullanılmalı

• Çok sayıda çizgi veya eğrilerle karmaşık haledönüştürülmemeli


• Öncelikli amaç, önemli verilerin özetlerini, vurgu noktalarını göstermek

• Gereksiz ayrıntı verilmemeli

• Yüzde ve hızlar sayı olarak grafik üzerinde gerekmedikçe gösterilmemeli

• Dipnot , kısaltmalar gerektiğinde kullanılmalı

• Unutmayın! Raporlarda tablosuz grafik olmaz

Başlıca Grafik Türleri

1.Uzunluğa Dayalı

Çizgi grafik

Çubuk (Bar/Sütun) grafik

Histogram

2.Orantılara Dayalı

Pay (Daire, Pasta) grafik

3. Diğer

Serpme(Scatter) Diyagramları

Çizgi Grafiği

• Genellikle zaman içinde bir değişkenin, olayın değişimini(trendini) gösterir

• Sürekli değişkenler için uygundur

• Y dikey eksen - Sürekli değişkenin miktarını sayı/yüzde/hız

• X yatay eksen – Genellikle zaman olan bir değişken

• Yorumlama dikey eksen üzerindeki değerlerden

• Birden çok değişkenin durumunu aynı anda gösterebilir

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

20

Eyl

ül

21

Eyl

ül

22

Eyl

ül

23

Eyl

ül

24

Eyl

ül

25

Eyl

ül

26

Eyl

ül

27

Eyl

ül

28

Eyl

ül

29

Eyl

ül

30

Eyl

ül

1 E

kim

2 E

kim

3 E

kim

4 E

kim

5 E

kim

6 E

kim

7 E

kim

8 E

kim

9 E

kim

10

Eki

m

11

Eki

m

12

Eki

m

13

Eki

m

14

Eki

m

15

Eki

m

16

Eki

m

17

Eki

m

18

Eki

m

19

Eki

m

20

Eki

m

2013

2014

Tarih

Baş

vuru

Say

ısı

Grafik 1: Başvuruların Günlere Göre Dağılımı, X ili, Eylül-Ekim, 2013-2014

28Grafik 1: Yağış Durumu ve Vaka Sayıları, G Beldesi, 15 Nisan-13 Mayıs 2014

MayısNisan

Çubuk (Bar/Sütun) Grafikler

• Genellikle niteliksel veya kesikli değişkenler için

• Doğal bir sıralama ya da artan veya azalan

• Yatay veya dikey hazırlanabilir

• Y ekseni= Çubuğun uzunluğu (yüksekliği)= Sayı/Yüzde

• X ekseni = Değişkenin kategorileri


• Çubukların kalınlıkları aynı, kalınlığın bir önemi yok

• Yorum çubukların uzunluğu ile

• Tek değişken ya da gruplama

• Çubuklar arasında boşluk

• Grup içinde boşluk olmaz


Grafik 1: Kadın vakaların yaş dağılımları, Ankara, 2005

0

5

10

15

20

25

30

35

40

<16 16-20 21-25 26-30 31-35 35+

Yaş Grupu

Yü

zd

e

Kadın


Grafik 1: Erkek vakaların yaş dağılımları, Ankara, 2005

0

5

10

15

20

25

30

35

40

<16 16-20 21-25 26-30 31-35 35+

Yaş Grubu

Yü

zd

e

Erkek

Gruplandırılmış Çubuk (Bar/Sütun) Grafikler

Grafik 1: Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımları, Ankara, 2005

0

5

10

15

20

25

30

35

40

<16 16-20 21-25 26-30 31-35 35+

Yaş Grubu

Yü

zd

e

Erkek

Kadın

Bölmeli Çubuk (Bar/Sütun) Grafikler

Grafik 3: Vakaların yaş ve cinsiyet dağılımları, Ankara 2005

0

10

20

30

40

50

60

70

80

<16 16-20 21-25 26-30 31-35 35+

Yaş Grubu

Sa

yı

Kadın

Erkek

Yatay Çubuk (Bar/Sütun) Grafik


0 10 20 30 40 50 60 70 80

<16

16-20

21-25

26-30

31-35

35+

Yaş G

rub

u

Sayı

Erkek

Kadın

%100 Bileşenli Çubuk (Bar/Sütun) Grafikler


0%

20%

40%

60%

80%

100%

<16 16-20 21-25 26-30 31-35 35+

Yaş Grubu

Yü

zd

e

Kadın

Erkek

Nüfus Piramidi; Yatay Çubuk Grafik

0,06 0,04 0,02 0,00 0,02 0,04 0,06

0-4

10-14

20-24

30-34

40-44

50-54

60-64

70-74

80-84

90+

Kadın

Erkek

Histogram / Salgın Eğrisi

• Sürekli bir değişkenin sıklık dağılımını gösterir

• Sütunlar arasında boşluk yok – sürekli veriler

• X ekseni = Sürekli değişken genellikle zaman

Epidemiden önceki dönem ve sonrasına dek

Aralık ≤ inkübasyon döneminin ⅓ veya ¼ ’ü kadar

• Y ekseni = Sıklık genellikle vaka sayısı

Genelde bir kare bir vaka

41

0

5

10

15

20

25

30

35

12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 23:00 00:00 01:00 02:00

Say

ı

Saat

17.08.2014 18.08.2014

Grafik 1: Salgın Eğrisi, H İli, 2014

Pay (Daire, Pasta) Grafikler

• Bir değişkenin ya da grubun bileşen parçaları

• 360º’lik açıda grupların payları hesaplanır

• Gruplar arası karşılaştırma görseli

• Yalın ve kolay anlaşılırdır

• Genellikle süreksiz değişkenler için kullanılır

• Genellikle yüzde dağılımları

Kadın Erkek

Grafik 6: Vakaların cinsiyet dağılımları, Edirne 2008

Serpme (Scatter) Diyagramları

• İki sürekli değişken arasındaki ilişkinin işaretlenmesi

• X ve y eksenleri birer değişkeni temsil eder

• ‘’Bir çift değer’’

• Değer çiftleri kesişim yerine bir nokta konularak

• Yorumda noktaların oluşturduğu toplam örüntü

Yoğun örüntü yüksek derecede bir ilişki

Dağılmış örüntü zayıf bir ilişki olabileceği düşüncesi

Serpme (Scatter) Diyagramları

• Değişkenler arasında doğrusal olan ya da olmayan bir ilişki konusunda fikir verebilir.

Birlikte Değerlendirelim…

Bölge 1

Bölge 2

Bölge 3

Bölge 4

Bölge 1

Bölge 2

Bölge 3

Bölge 4

Grafik 3: Vakaların bölge dağılımları, Türkiye 2012

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Bölge 1 Bölge 2 Bölge 3 Bölge 4

0

2

4

6

8

10

12

14v

aka

say

ısı

1. Çeyrek

zaman (günler)

06.Kas 07.Kas 08.Kas 09.Kas 10.Kas 11.Kas

12.Kas 13.Kas 14.Kas

%; İshal; 100%; Karın ağrısı; 93,9

%; Ateş; 81%; Bulantı; 74,5

%; Kusma; 63,6

0

20

40

60

80

100

120

İshal Karın ağrısı Ateş Bulantı Kusma

%

Grafik 2: Olası Vakaların Semptom Dağılımı (n=247)

HARİTALAR

Haritalar

• Coğrafi dağılımı göstermek için değerli

• Şekillerin tanımlanması önemli

• Okunulabilir olmalı

Başlıca Epidemiyolojik Harita Türleri

1. Nokta Haritaları

2. Alan Haritaları

3. Çizgisel Veri Haritaları

Nokta Haritalar

• Bir olayın meydana geldiği ya da bir hastalığın çıktığı yeri belirtmek amacıyla

• Noktalar ya da diğer semboller kullanılır

• Risk altındaki nüfusun büyüklüğünü göz önüne almaz

• Kümelenme görmek için değerlidir

John Snow - Kolera

Alan Haritaları – Hız Haritaları

• Özellikle prevalans – İnsidans – mortalite gibi kavramlar

• Risk altındaki nüfus da göz önüne alınarak hız hesapları

• Aynı rengin tonları ile dizayn

• En yüksek hız = En koyu bölge

Hız

0

1-10

>10

Şekil 1: İllere göre X hastalığının atak hızları, Türkiye 2014

Obezite CDC

Olabilir

Daha iyi

Asla

Çizgisel Veri Haritaları

• Bir hastalık salgınının harita üzerinde nereden başlayıp nereye doğru gittiğini

• Hangi yöne doğru gittiğini çizgiler üzerindeki oklar gösterir

• Nicel verilerin gösteriminde çizgilerin kalınlığı

• Nitel verilerin(farklı hastalık/tür gibi) renk değişkeni

Şekil 4: Mavi dil virüsü’ne (BTV) ait epidemiyolojik harita

Kompleks Tasarımlar Neden Olmasın?

Biraz Özetlersek…

Tablolarda;

• Amaca göre ne göstermek istediğinizi saptayın

• Sadece gerekli veriyi gösterin

• Gereksiz satır ve sütun çizgilerinden kaçının

• Sayılar, toplamlar, yüzdelerin tutarlılığına dikkat edin

• Satıra bağımsız, sütuna bağımlı değişkeni yazın

Grafiklerde;

• Amaca göre ne göstermek istediğinizi saptayın

• Sadece gerekli veriyi gösterin

• Gereksiz şekil, renk, sayı ve çizgi kullanmayın

• En basit, yalın fakat anlaşılır grafiği seçin

• Gereksiz 3D kullanmayın!!

Başlık Dizaynı

•Tablolarda

Üst tarafa

•Grafik, harita, şekil,

fotoğraf ve şemalarda

Alt tarafa

Ne zaman Ne Kullanalım?

• TanımlamaKişi:

Tablolar veya çubuk grafiklerYer:

Haritalar veya tablolarZaman:

Çizgi grafikler veya salgın eğrileri(histogram)Klinik özellikler:

Tablolar ve çubuk grafikler

• AnalizKarşılaştırma:

Çapraz tablolar

Zamanımız kalmışEkstra Bilgiler

Kutu Grafİk

71

Komponent Band Grafikleri

Sıklık Poligonu

Yığılımlı Sıklık

Nokta Grafiği

%100 Bileşenli Çubuk Şemaları

Sapmalı Çubuk Şemaları

KaynakçaBilgilerinin Emeklerine Teşekkürler

• Prof. Dr. Bahar Güçiz Doğan; Hütf, Tablo Ve Grafikler Sunumu

• Nihal Rezzan Gökalp; Epidemiyolojik Haritaların Tasarımı,Yüksek Lisans Tezi

• Prof. Dr. Ömer Akbulut; Atatürk Ünv., Biyoistatistik Notları

• Sağlık Bakanlığı; Temel Epidemiyoloji Kitabı

• Andrew G. Dean; Population-based Spot Maps: An Epidemiologic Technique

• ...

Beni Dinlediğiniz İçin Teşekkür Ederim

TABLO ve GRAFİKLERGrafik 1: Bavuruların Günlere Göre Dağılımı, X ili, Eylül-Ekim, 2013-2014...

Documents

Transcript of TABLO ve GRAFİKLERGrafik 1: Bavuruların Günlere Göre Dağılımı, X ili, Eylül-Ekim, 2013-2014...