'T ULGERKE VAN KEUB - dbnl
78
Transcript of 'T ULGERKE VAN KEUB - dbnl
'T ULGERKE VAN KEUB
GEDICHTE IN REMUNJS DIALEK DOOR
SJAAK KÖRNER
MIT TEIKENINGE VAN
PIET SCHOENMAEKHRS
Oetgcgasven en gedrök door
HENRI TIMMERMANS - REMUNJ
1947
Waem 't gelök had Sjaak Körner zien eige gedichte te heure vcurdrage, vroog zeker ze nog ins te moge laeze. Mer Keub, wie gewind gans besjeije, loot nieks los. ,,Det is later nog tieds genóg." Mit vaöl kalle is 't aevel toch zo wied gekórame, det ze noe al ónger de miense kinne waere gebrach. Ze zeen det waerd, want 't sjteit waal vas, det nao Seipgens neemes wiej hae zo good de ech Remunjse sfeer in verze haet kinne verklanke. Loestert dan en leert de wieskcs van zien ulgerke, vergaet aeve cur zorge en veult uch mit Keub Keldeneers weer ins ech Remunjse luuj, die van haör eige sjtad en eige taal ha je.
Donauv/elle van Teteleteeke.
Mien ulgerke det jank en jónkert door de sjtraot En jeug, al zjwejt 't zjwingelke neet altied in de maot. Zien joeks van oet de zón toet aan de anger ziej; Woo t geer auch hoest, oethangt of liGt of zit of sjtaot, Kravelt of kroept of lopt, hompelt of hinkt of gaot. Volgt van zien millodie de goljen draod En 't maak uch allemaol weer bliej.
ICiek hiej Remunj:
Mien ról die sjient versjlete toet d'n draod, Mer al zèk ich 't zelf —' 't klink aet obstenaot — Mie wieske maak van binne
werm wie bloom, kajen, besjaot En al löp d'r auch ins eine valse toon door haer, wie zuunj Dök door 't laeve van waem 't good wilt doon, Waem triestig is of krank gif 't weer röGGegraot. Es ich 't Wilhelmus sjpeel sjteit de sjeldaot Rech wiej ein kaers, sjleit aan, pink oppe naod En ein aaj bès die lach en vindj 't sjocn. Al klink mien ulgerke dus waal ins krank wie zuunj, Al huulen es ich sjpeel auch soms de huunj, Ich bön en blief toch van Remunj. Al is 't auch neet zuuver en sereen. Al pits 't uch in eur ore wiej ein keen.
7
Al is mie leedje auch gaaroet neet gaaf, Ich drej 't toch mer aaf Eïi zèG en dink mer braaf:
Alaaf Remunj,
'ch Wi l toch zo gaer 'nen echten Orgeldrejjer zeen! .
Heurt men einen órgel örges, Heurt m'n oos muunj, Dan zaet vaort eederein: D.ao zeen die sjörgers, Det is eet van Remunj. Piezewiet, 't Is m.ich egaal! Dae kaje kook, 't Sjprik wiej ei bock, Haaj ich in eer. Geer aevezeer, W a a t geer? Ei potje beer? Heel gaer, Jaov/aal, Des van mie waer, Mer ich betaal! Neet op ei bein. Dan nog mer ein. Des f ein.
8
Hei, kastelein . . . W a a t bleef zag geer? Det z&Q:n d'r veer. Alweer? Allez, Santé! 'ch Bön bliej det ich mich ins kan roste. Dzt veer 'm 20 nog mcr lang moge loste. Det zal waal gaon zo lang v'r hem mer höbbe En daobie duchtig nog get oppe röbbe.' Alleh, ich gaon alweer En ammezeert uch waort en vaöl plezeer Toet weer ins op einen angere keer. Prosit! Bedank meneer.
9
Ode aan Aad Remunj.
„Hoera! daar ligt mijn vaderstad."
Remunj, doe bös van zovaöl tónge, van zovaöl henj gesjilderd en bezónge, van zovaöl muunj geprezen en gedaon, mer nooits neet, nae, nog nimmer neet voldónge, wies doe mich dök kumps veur de geis gesjprónge, wie ich dich in mien hert en zeel höb sjtaon.
Remunj! Remunj! Remunj ! . . . !ch zeen dien gatse, dien sjtraote en dien Werke , wo zó'n fratse veer, es kwaojónges, dök oetliaolden, in mien druim. Ich riejer nog, es 'ch dink aan die sjtrapatse, die ós soms lökde, mer auch lete flatse. Remunj! dien sjoon boelvaars, dien hoezer en dien buim. De Rattentore en d'n Dólhaof en dien weie, dien kèrketores en dake mit haör pulper leie, blauw in de sjeem, gael in de zón; dien Sjteine Brok, dien Sjprengske en dien Roer, dien broesjend Hèllegaat en 't Ham, wo ich mit sjoon en kousen aan mien veut ging bejje, ze bervelts deej en haos verbranjde
aan de ballaste en kejje, heit van de zón, es ich mich euverbaaide mit bravoer.
11
Sjlingerdesjlanger oet 't MöGGebrook zeen ich de Roer versjiene,
zich zjwaor en donker höffe, mit einen hoge rök verdwiene
euver de weuste waterwaering van dien wilj Koogbat. Ich heur 't eeuwig roesjend sjeten en versjuve
van glazere gerdiene water, wie door de nach in klank en beeld,
coupletten en refriene van oet mie somber hert in oor en geis die zingend plat.
Ich zeen het water valle, gerabraak en gebraoke, dao ónger in de Hambaek sjoeme, weulend kaoke, rölse en wórstele, geweldig, infernaal. Mien ougen aop — ich had ze duzelig gelaoke —-Hae domineert de daken en de sjouwe van de sjtad hoog, hoog d'r baovencet gesjtaoke, Kersjtóffel sjteit d'r weer en zink zien klokketaal!
Ich zeen 't Sjaor, de Maas, de Sjter, het Bón, d'n Aopepool, de Maas, 't Köpke, WO Friedus Selder mit zie kruutsnèt en ei dröpke op avele sjtoek; de Veursjtad, Vèsmert, Loesbleik, Werf, 't Loos, de Maas, de Pielpöt en de Brok, Sjwumplaats en Tamboerskoel, Meneerkesbuske . . . ,,Drink ei sjöpke!" „Ins beugele veur beer mit knapkook of ei mupke
12
of pletskes?" Ketter euver 't brökske, dan euver 't waegske langs de Peddepool het Brunke en Miljaarsberg weer trok.
Dao is Sjipperswelke! Och nae, dao sjient 't maönke, dao kump ei wölkske en van gelök ei traönke. Noe weurd 't duuster, zag de waorzèGster,
noe zeen ich nieks! Pesjtoorswal op en aaf baejt zich ei jonk keplaönke. Och kiek, d'n dieke boum! Dao kwaak ei kraönke, opins gaon hóngerd kraön en krejje
door de lóch, get manjefieks. En óm Kersjtóffel in zien kooi '— sjerp is de lóch — zeen ich door mien plumpe sjteinhuiers jagen óm d'n tore, klein wie sjwalge.
Wie? Heur ich het klökske trumpe? Aaj joffers sjloeffe mit haör kantje paresulkes achter de kraölkes en de kirkeplies nao 't lof en nao de rozekrans •— 't is Mei ^ en wit en raos bleuje kersjtaanjelebuim wie gumpe kantjwerk op 't greun. Klein drubelkes en bóksemenkes sjtiebele van verlange óm in de wei huisjpringers, zomerveugel en wientempels te gaon vange, of 't sjpeelt mit krenskes op percessie, mit faölkes veur, wie mit zuster Erenea ,,in den hof".
13
En op de Wanjelwaeg zeen jónges aan 't sjtaeke of boek aan 't sjpringe, waazes! óm hals en bein te braeke, aan 't pötje-rake-sjtuve mit rónj klaje sjtein, boekgooje, kuitsjïaon dzt de sjtekker braeke. ,,Gein ruzing, jónges," zit op de bank einen alden heer te praeke, „Gauw, sjtek in 't potje." ,.Meister, hae houwt veur de bein." De grote zeen aan 't doppe. „Laot 't 'm litse." „ZèG, kins doe houwe?" ,,Ich kan mejje." ,,Kóm get pitse." ,,Nae peuze." „Jao, veur cente, kölse, keersekaere of veur knuip?" „Dem sjuut de boks aaf!" ,,Mós doe dit jaor laote?" Bie de witse dao sjteit plies Moele. Nae, 't is Voorhors. „Op de luip!" ,,Ahoesj!" En heel de bend' op Boetenop aan, op de klater en 't Looiersjtraötje in. Heel neuchter bie 't water blief d'r auch eine kieken aan 't sjtangketsel op de kej. Einen troep 't Loos aaf, trok langs 't Sinderklaöske later, en aan de Kraanpórt: „Bah, hie sjtink 't nao de kater!" Rrrrcebedoebs, de trap op aan de kerk sjuut weer 'n wej.
Achter cie kerk óm, gauw ónger de Baog ins p , want gans Remunj haet nog neet zovaöl pliesse, det 't, waat dao op det sjildje sjteit, handjhave kan.
15
Van angs en sjaemte kiek m'n óm en leut 'm kiesse, ein flinke Maas, en zingk tweesjtummig
van d'n hóndj van Thiesse. W a a t duit me neet, wanneer de nood kump aan de man?!
Dao bie de kerk, zo tösse twee pilaere, ''— ein handj laönt op d'n 'ingel van de korf, de anger mót zich waere, 't is einen toer, teertejje rök, haaj die mer in bedwank — dao zit 'm duchtig ('t is Zaoterdaag) ein boerevrouw te paere en Zagers bie de Baog zoog det neet gaer, eh . . . dao hadde zie de las van en de sjtank.
Het zinge van de jónges reup Zagers veur de roete, hae zuut de vrouw dao doonde en vluug opins nao boete, rech op haör aaf, mit aope henj: ,,Mer vrouw, ei miens zo braaf es geer, die bie de kerk '— de vrouw heurt van te veure al haör
ore toete •— hiej, óm eine gooie mertdaag te besjloete, mich zoget duit veur gaodsdank, is det ein meneer?"
De vrouw, verpapzak, dors gei sjnoor te binje, (of det 't neet neudig waar?) „En vrouw, dach geer, es veer hie zoget vinje,
16
da veer dao blie mit zeen? Es geer det dach . . . " 't Miens haör rood gezich det waerde wit en witter, v/ant Zagers had de mots op van de gazefitter, dae biej haör in de kelder juus de maeter brach.
De vrouw die sjting confuus te kieke wiej eine puime. „Nu mens, ik zou dae boel maar d'rek ins op gaan ruime en maak gij hier nog eenmaal zó'n sjandaal, dan zal ik naar geen goeie naam of eer meer kijken en met de sjterken erm ins naar uch reiken en maak dervan dan d'rek perces-vambaai."
En toen het miens dao det Hoog-Hollands heurde, toen meinde zie, half klaor, det haör get ergs gebeurde; ze dach van angs haos, det ze-n-'t besjtórf. Z e boekde zich en al waas 't neet gaer, ze beurde 't corp's delicti op en wiej 't auch kleurde en geurde, ze duujde-n-'t haöstig bie de waar in haöre korf!
Trok op de wal deeje de jónges euver 't haeske, de vrouw sjtreek nog ins mit de vingers langs 't naeske. Oet de Kraanpórt dao kwaam, henj op de rök, auch mechtig Voorhors aan. Toen Zagers dem zoog, mein ich detter lachde, krek of get lolligs sjoot in zien gedachte. Mit ei gejaag gezich sjprook d'r hem dalik aan:
17
„Kint geer die vrouw . . . dao, d i e . . . mesjiens biekriege en inhaole, ich gluif gewis, ze haet hie get gesjtaole, ich höb haör get in haöre korf zeen doon." Voorhors, de sabel bie de knoep, haör nao en maakde korte mètte, g'r mót wete det daen Hollender hem doon bie 't hert had zitte, greep in de korf , . . ziene witten haas waar neet meer sjoon!
Remunj, dit waar ein foef oet 'vreuger tieje, wie allewiel de luuj ze neet meer kinne heje, mer toch waar 't in daen tied bie dich nog good. De miense ware toen get roew, det gaef ich toe, mer zeker lang neet sjiechter es noe. De meister waar toen veur zien knechter wie veur zien eige en veur zien eige blood. Toen sjpeelden hóngerd kienjer in ein sjtraot en ze deje dinger, die ze noe waal zólle laote, mer leten auch vaöl, waat ers noe waal doon. Remunj, neet langer moele. Salut Baote, want, wètsewaal . . det zeen toch gein sjeldaote, Remunj, daen aajen tied waar toch waal sjoon!
18
',3fêl%
Idylle.
Wanneer de zón in 't water sjient, Zuut men 't kleinste sjtaöfke. Meer dan eine gansen almenak Zaet ein bloom in ein haöfke.
Wies doe daen aovend kösdes mich, Ich óm d'n hals dich vool, Toen wis ich inins, wievaöl det ich Van dich, nae dich van mich, nae ich, jao ich van diche hooi!
Ei kiendj, det plökde — eigelik W a a r 't ein verbaoje daod —• Ein bloom, mer zat ze veur Slevrouw. Zie mooder waas neet kwaod . . .
21
Van euver de Maas
nao 't bevried Remunj.
Remunj, wie dök waar ich gedrónge Weer nao dien hert toe trok te gaon En höb van dich mien sjtad gezónge Es ich op het Plein waar bheve sjtaon.
W i e dök dae rechte waeg gegange, Höb ich die sieloev/et gezóch En zoog van teveure mie verlange Dien toresjpits al in de lóch.
Mer noe? Mien hert dors neet te kieke 't Ging of reej 't op vaste benj, Miene móndj dae preufde lóch van lieke, Het blood det boetsde mich i n d i e n henj.
Mien oug det zó] die beeld óntwieke, Bónj neet 't bloed niich mit zien benj, Dien sjtraoten erm Remunj, ze lieke W a a l eine móndj gebraoke tenj.
De sjtoeppe liGGe vol mit kote. Vol mèshuip zintjelen en as, W o , biej aerpelesjale en rooi krote. De völling rót van ein metras.
23
Dien hoezer liGGe aop, verlaote. De rame blindj mit plenk en douf. Dien vinsters zónger glaas, doorsjaote Daak en plefóngs en wiej berouf
Dien buim, de tek geknak, gebraoke, Dien kerk gesjandj en gevekseerd. Doe höbs lillek aan de knots geraoke, Wiej höbbe ze dich vermassekreerd.
Toen ich d'n tore dors bekieken En waat van dien kerk is blieve sjtaon, Veulde-n-ich eine walg van weemood Mien hert, mien kael, mien oug besjlaon.
Toen in die sjtil en dooi ruwiene Eine losse sjtein nao ónger veel, W a a r 't mich, of zich ein leidlawiene Neersjtorde-n-op mien eige zeel.
En biej de boeval van daen tempel, W o ich gevormp bön en geduip En mien Kemunie deej, mich biechde, Nome mien traone vrieje luip.
Ich vluchde mich, mer 't kós neet bate, W a n t in dien sjtraote, laeg en breid, Vónj ich alweer die dezolate Verlaoten- en mistreustigheid.
24
- = . ^ • " • • • - • ^ • • ' • ' " • ' " ' 3 * . - " , • * _ . « W . ^
Toet ich eine maerel heurde zinge, Toen zoog ich weer dien haöf in b l eu j . . . W ó l dae mich al ein boodsjap bringe, Remunj, van diene nuuje greuj?
Toen zoog ich auch ein sjwaich zich sjpooie. Om ónger 't lieske van ein daak Muundje veur muundje klei te goeie. Ze had al ein begin gemaak
Van ein nuuj nès en v/ól mich wieze, Detter ein haop waar, die ich neet en had. Detter ein haop waar, die ich neet en had. Noe wis ich, des doe zóls herrieze, Remunj, mien heim, mien vadersjtad!
26
Ich bön gebaore...
Ich bön gebaoren óm leef te höbbe. Mien hert det geit Dök, det 't boets toet taege die röbbe, Wo-op daen doodskop sjteit. Al reik en rèk zich audi 't verlange Van miene gewillige geis, Det waeljig hert det blief raer hange 'Aan det voelazjig vleis, Mie gaaloos hert, wo ónbedwónge En wildj 't blood door sjleit. W i e krieg ich dae garegeel gewrónge Nao Leefde-n-in eeuwigheid?
27
Kemunieversje.
Jezus, Vool ins in miene zeelezoum Ket zaödje van 't Gelouf Bie d'n Doup — 'ch had weet noch droum — Noe sjuut 't in 't louf!
Laot 't sjtevig in het hout Wasse, gaef 't greui, Tek van Haop, laot 't zónger fout Sjeten in de bleui,
Laot 't bleuje wit en rood, vViej GOS appelebuim, Kleure wie die: Vleis en Blood, Det ich z' in mien druim
W ó l ómvamc mit mien erm. Of 't mie mooder waas. / — Bervelts leep ich d'r haer, ocherm. Door 't vochtig graas —
Toet Dien Leefde-n-oet mien zeel Z o nao boete sjleit, Det 't mie waeze gans en heel Aan Dich hange duit.
29
Pak wie Kersjtóffel op d'n erm Mich, dan doon ich sjiaöpke Om Dienen hals zo zaag en werm, LiG ich wie Die sjaöpke.
Doe gifs Diene jong, noe d'r wakker is, — Och, waat bös Dich goodl — Get feiners nog dan lekker is. Dien eiae Vleis en Blood.
Boew Dien Leefde-n-in mien zeel, EIN wolk van witte wasem, Sjpeel d'r in wie lés door Neel-derbaek dae zilv're bresem.
Bring Die Meuderke ins mit, W o 'ch aan Vaders handj Al zo dök bön haer gewaes, Aan de Kapel in 't Zandj.
Onger Kaöre manjtjel hoek Ich mich en zónger erg Loup ich nooit in klem of foek, Es ich mich dao verberg.
31
En kóm ich soms ins koekepiep Sjtrukelend oet haör rök. Dan weet ich, wo ich mich aan griep. Zit mich op Diene rök.
Haai mich vas en höf mich hoog. Draag mich sjaöpke koup, Det ich, wiej ich 't vreuger zoog, Altied . . . later, wete moog, W o ich veilig loup, J ezus . . .
32
Eerste Kemunie.
's Heer Hemelvaart 1945.
Dien kerk aan gruzelemente, D'n tore verenneweerd, Miene sjpaarpot vol mit cente, Dao is het neet mit gekeerd.
Boew Dich mer hoog en heilig Vandaag ein eigen hoes In mien hertj' ein det vas sjteit en veilig, Wiej 'et róndjóm auch raos en boes.
En kómme d'r nog weer ins barbaren, Al kreeg ich mie köpke-n-aaf, Oos hertje det zal 'ch troew bev/aren. Al weurd 'et Dien heilig graaf.
Dan zal ich mit Dich verriezen En, al geit het wiej het geit, "^ Op oos Hemelvaart angere nog wieze DE waeg nao d' Eeuwigheid, Jezus.
35
In Ziene golje viever.
In Ziene golje viever Loog de grote Vès. Ich wól in einen iefer Hem vange nao de Mes.
Mer dao, ónbegriepelik, Kwaam d'r op mich aaf. Mechtig, ónbesjriefelik. Deeper wiej het graaf.
En angs euverveel mich, ïch deej mien ouge toe. Plet sjoeverde door mien zeel mich En ich dach: waat noe?
Mer toen . . . wiej ein hirt En euver tied en leid. Vloog ich door de verte-n-ïn de Eeuwigheid.
37
Bie de Moder van 't Kiendje.
Laot mich ins het kiendje k i e k e . . . W i e Gök höb ich det neet gezag En es ich thoeskwaam ei besjuutje Mit sókkerkaörkes mitgebrach.
Laot mich auch Eur Kiendje-n-ins kieken, ïch weet, det ich het neet verdeen, Mer het is mich al vergaeve, Det kós ich aan Eur auge zeen.
Het muuskebelle, luukskesjpringe, Vuuskeboetsen op de deur, Ich gooide zandj en kezehngen En soms erger nog d'r veur.
Mer noew ich Eur Kiendje kin, Noe weet ich, det ich 't nim.mer doon, Giester maakde-n-ich sjtraot en sjtoep En ziep en deur en dorpel sjoon.
Laot het mich mer ins aeve kieken, Ich loos dervan in de gezet. Het waar zo good, zo leef, zo riek e n . . , Och! waat is det kiendje net!
39
Ich gluif det 't wölkskes op zien hendjes Haet en bleumkes op zien veut, Det het aope hertje van zien hempje Ein aope reuske kieke leut.
Laot het mich mer ins effe drage, Gèf 'm mich ins op den erm, Och, waat zeen zien v/engskes zaag En och, waat is zien muundje v/erm.
Laot hem mich ins efkes aaje. Zaag wie zieke zeen zien haor, Ich kan hem bienao neet meer haajen. Och, waat weurd mich 't kiendje zjwaor.
Mer waat haet 't deepe uigskes, Ich aluif det ich dao-in verdrink En de ganse welt vergaet en Dan veurgood dao-in verzink.
Waazes! waat weurd 't dao dónke l . . . 'ch Durf neet meer te blieve sjtaon, Ich waer bang, ich wil nao moder, Ich zal, ich miót nao hoes toe gaon.
,,Nae, mie menke, noe neet bang zeen, Zuug ins, wie 't maönke sjient, Sjnee blink zilver op de dake, Zodet d'n duuster gans verdwient.
40
Alles is zo wit en zuver, Dan hoofs doe neet bang te zeen." W i e mit ei kletske veur miene sjtuver, Maakde-n-ich det ich verdween.
W a a t de Moder mich gegaeven Haet, toen zie mich oei en leet, Nae, dzt zéG ich van ze laeve Nooit en nimmer neemes neet.
41
Ich kan met zinge... Ich kan neet zingen es ich wil, ich wil neet zingen es ich kan. Soms is 't in mich dreuf en sjtil En mót ich zinqe noe en dan.
W a a t in mich laef en bleujt en dreeg Gewórmp, och, aafvèlt en verrot. Zich zeil weer zejt en traog nao 't Leech W e e r opkump, maak det 'ch zinge mót.
De paereboum dae wrink zien tek Zo ermelik in de wintjerlóch, Noe is ter dood. W a a t is det gek. Deh! in 't veurjaor bleujt ter nog.
W^ie 't water auch van Roer en Maas Grauw-zjwart en blóndj sjpeult óm Het Bón, Weurd 't vreugjaor weer de wintjer baas. Dan sjient toet op de baom de zón.
D'n avel wemelt gael en greun Langs driefzandj en langs kezelsjtein En langs het luus, det zónger sjteun Mer willoos zjweef en zuch allein.
Ei! zilver rutske waas doe sjuuts Inins oet het water en wie klook Sjwums doe eweg weer obbernuuts, Gevluch veur bitse baars of sjnook.
43
Waem gif dich toch die vastigheid, Wodoor det in de sjterksten drif. Die blinkend beutje kalm dao sjteit, W i e vasgesjtaoke mit ein sjtif.
W i e zoek die kolk dae kurkesjtop Daen tak, det blaad, det sjtöksken hout, W a a t sjpeelt ei kiendi dök door de kop, Zo is 't braaf, zo is 't sjtout.
Zo is 't zomerprach, zo dood. Zo dor weer, waat toch riek in bleuj Te prónke sjting; zo wied en groot En wit van sjnee het landj, zo deuj.
Doe Dae van boum en bleuj en blaad, W a t e r en windj de Meister bös. Van vès en miens, blief mie behaad, Veranker mich vas in Dien rös.
En haol mich binnen in Dienen haof. Es 't auch hiebinne veurjaor is. Es 't zuver is van sjliek en sjtaof. De lóch zo lekker ruuk en fris.
Dan kan ich zinge wie ich wil. Dan mót ich zingen en ich kan Het zónger klank of waord of wil. En ich weet zo good wovan, w o v a n . . .
44
EIz.
1. Donauwelle van Teteleteeke . . . . . . . 7
2. Ode aan Aad Remunj (1944) 11
3. Idylle 21
4. Van euver de Maas
nao 't bevried Remunj (Meert 1945) 23
5. Ich bön gebaore 27
6. Kemunieversje (1944) 29
7. Eerste Kemunie (1945) 35
8. In Ziene golje viever 37
9. Bie de Moder van 't Kiendje 39
10. Ich kan neet zinge . . . (1947) . . . . . . 43
45
Veer Remunjse jónges lete dit beukske eet leefde toet haör vadersjtad versjiene in 't jaor 1947. De gedichte
die Sjaak Körner (1893) in zien moderstaal sjreef, waerde door Henri Smeets (1912)
in de Veideke-sjpelhng gezat en van 'n veurwaördje veurzeen. Piet
Schoenmaekers (1919), dae in 1941 de Prix de Rome
wón, Eiaakde d'r teikeninge biej
en Kenri Timmer
mans (1898) zorgde veur
de res.
De oplaag is 500 exemplare
en dit is nómmer 2.(1. O f'^ rj ,.x...
47
L I I M I V E R S n T E I T S B I B L I O T H E E K Lllyjl
360000 04672547
