Ít hoá nhiều - sachvui.com · T LỜI NGỎ Ebook miễn phí tại : ừ trước đến nay,...
Transcript of Ít hoá nhiều - sachvui.com · T LỜI NGỎ Ebook miễn phí tại : ừ trước đến nay,...
MỤCLỤC
Lờingỏ
Lờitựa
Lờigiớithiệu
1.Mộtmụctiêulớnđơngiản
2.Phầnviệckhókhănbắtđầu
3.Chiếnthuậtthứnhất:Sựthật
4.Tiêudiệtthóiquanliêuvàđơngiảnhóamọiviệc
5.Nhanhchóngloạibỏcácgiámđốcvàquảnlýkhôngphùhợp
6.Khôngcắtgiảmnhânsự
7.LDKDCĐĐLĐNLG?
8.Cácyếutốtàichínhchủđạođíchthực
9.Hệthốnghóamọithứ
10.Cảitiếnkhôngngừng
11.Chếđộlươngthưởng
12.Truyềnthuyếtvềtrìnhcắm
13.Duytrìmứcnăngsuấtngangbằngởtấtcảmọingười
14.Mộttinhthầntinhgọn
Lờikết
Lờicảmơn
T
LỜINGỎ
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
ừtrướcđếnnay,năngsuấtcaođíchthựcluônlàthứbíquyếtmàchỉmộtsốítcôngtynắmgiữđược–nhữngcôngtyvĩđại.Chỉcóhọmớilàmđượcmộtđiềutưởngnhưkhôngthể:Từít,hóanhiều!Họcóthểkhôngđứngđầuvềquymô,họcóthểkhông
thuộcnhómnhữngcôngtycókhốitàisảnlớnnhất,nhưngkhinóiđếnNĂNGSUẤT,khôngaicóthểquamặthọ.
Vìnăngsuấtkhôngphảilàcuộcchơidànhchotấtcả!
Lẽtấtnhiên,điềunàyđãkhiếnkhôngítcôngtyvớitiềmlựckhổnglồvàchiếnlượckhônngoanđặtramụctiêuchinhphụcnăngsuấtcaothậtsự,trongđócócảnhữngcôngtyđạtquymôtoàncầuhaycáchãngdịchvụđạidiệnchocảmộtquốcgia.Song,đasốđềuvướngphảinhữngcáibẫythườnggặpnhưkhôngthểthoátkhỏicơchếquanliêu,vộivãcắtgiảmnhânsựkhikinhtếkhókhănhayvơvộinhữngchiếnthuậtvàcôngnghệtiêntiếnnhất.Tuynhiên,tấtcảđềukhôngphảichìakhóagiảiđápvấnđềhócbúanày.
ChìakhóanàycũngchínhlàchủđềcủacuốnsáchÍthóanhiều,mộtcuốnsáchphải-đọcdànhchonhữngdoanhchủthựcsựquantâmđếnnăngsuất,thựcsựmuốnlàmítđượcnhiều.Thayvìdẫnlạinhữnglýthuyếtkinhdoanhxưacũmàaicũngbiết,tácgiảJasonJenningsđãchứngminhchoquanđiểmcủaôngbằngnhữngvídụthựctiễn,thậmchícònđingượclạinhữngkiếnthứcmàchúngtavẫncholàđúng.
Mộtcôngtynộithấtđểmặckháchhàngtựlắprápvàvậnchuyểncácbộphận.Mộthãnghàngkhôngnhấtquyếtkhôngđínhkèmdịchvụnhằmgiữnguyêngiávérẻ.Mộtcôngtythéprútngắnthờigiansảnxuấtnhanhhơngấpmườilầnmàkhôngđầutưquánhiềuchocôngnghệ.Mộthãngvậnchuyểnquyếtđịnhthayđổitoànbộđịnhhướngkinhdoanhcủamìnhtrongngành…Nghecóvẻvôlý,nhưngđóchínhlàlýdogiúphọbiếnítthànhnhiều,vàtrởthànhhìnhmẫuđángthèmkháttrongmắtđốithủcạnhtranh.
AlphaBookshânhạnhmangđếnquýđộcgiảcuốnsáchnày.Hyvọngbạnđọcsẽrútrađượcnhữngbíquyếtchoriêngmìnhvàápdụnghiệuquảchocôngviệccủabảnthân,cũngnhưđểnăngsuấtkhôngcònlàchướngngạikhiếnchúngtaphảiđauđầu.
Tháng3/2016CÔNGTYCỔPHẦNSÁCHALPHA
C
LỜITỰA
ăncứvàothànhquảkinhdoanhvôsongliêntiếpcủacácdoanhnghiệpđượcchúngtôiđềcậptrongấnbảnđầutiêncủacuốnÍthóanhiều,tôicàngtintưởnghơnbaogiờhếtrằngbấtkỳaihoạtđộngkinhdoanhđềunênđọcvànghiêncứucuốnsáchnày.
Nhữngcôngtynàyvànhữngcánhânlãnhđạokiệtxuấttạiđóđã–mộtlầnnữa!–chứngminhrằnghọlàcácdoanhnghiệpxuấtsắcnhấtvàđạtnăngsuấtcaonhấttrêntoàncầu.
Khókhănkhôngchừamộtai.Tronggiaiđoạnkinhtếsuyyếungaysauthờikỳbùngnổvàocuối
thậpniên1990,đaphầncácdoanhnghiệpđềucốgắngkhángcựvàvậtlộnđểtồntại.Từnăm2001đến2003,lợinhuậncủacácdoanhnghiệpMỹđãgiảmhơn20%vàđasốphảilàmtăngcachỉđểchạmgầnđếnkếtquảkinhdoanhcủa(các)nămtrướcđó.Chúngtôiđãchứngkiếnhàngđợtsóngcắtgiảmnhânsự,giảmbiênchế,táicơcấuvàgiảmchitiêu.Chúngtôicũngnghethấyhồichuôngbáotửchocácphátkiếnmới,vàbấtkỳailiềulĩnhđềnghịđầutưvàocôngnghệthôngtinđềubịđedọa“chobayđầu”.Hàngnghìntỉđô-lavốncổđôngtanthànhmâykhói.Vàđốivớihàngtrămnghìndoanhnghiệp,cuộcgiằngcochỉhóavôíchvàđầychếtchóc.
Ngượclại,mọicôngtyđượcnghiêncứuvàđềcậptrongấnbảnđầutiênkhôngchỉtồntạimàcònpháttriểnrựcrỡ.Tuyđốidiệnvớicùngmộtnềnkinhtếnhưbấtkỳđốithủnàokhác,nhưngcáccôngtynàyđãpháttriểndoanhthu,giatănglợinhuận,cùngnhautạothêmhàngchụcnghìncôngviệc,giớithiệucácsảnphẩmvàdịchvụmới,mualạicáccôngtykháccũngnhưtiếptụctiếnbướccaohơnvàxahơn.Tấtcảđềudohọđãlàmđúng.
Cáccôngtyvẫnđangđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.WorldSavings
TronglầnđầuviếtvềHerbvàMarySandler,bộđôiđồngchủtịchkiêmCEOcủaWorldSavingstronghơn40nămqua,tôiđãmôtảtổ
chứctàichínhcủahọnhưmộtnơimànhữngcáitôicánhânđượcđểlạingoàicửa.ĐángkểnhấtchínhlàviệcWorldSavingsthuhútsốtiềngửiđếncácchinhánhcủahọcaogấpđôiđốithủcạnhtranhgầnnhất,trongkhichiphívậnhànhmạnglướicácchinhánhcủahọchỉbằngmộtnửa.WorldSavingscũnglàcôngtyduynhấttrênthếgiớiđượcghinhậnđãgiatănglợinhuậntrênmỗicổphiếuvớitỷlệtăngtrưởnghằngnămđạt20%trongsuốt35năm.
NgaycảkhinềnkinhtếMỹchínhthứcrơivàosuythoáisausựkiệnNgày11tháng9,WorldSavingsvẫntiếptụcduytrìkếtquảkinhdoanhvữngmạnhđếnkinhngạcvàkỳvọnggiatănglợinhuậnhoạtđộnglênhẳn30%tronggiaiđoạntừtháng12năm2001đếntháng12năm2003.
NucorSteel
Thậtkhótìmthấymộtmảngkinhdoanhnàobịnềnkinhtếchukỳvùidậptannátnhưngànhcôngnghiệpthép.Từnăm1997,hơn40côngtythéptạiMỹđãtuyênbốphásản.HiếmcótuầnnàomàCEOcủacáccôngtythépkhôngcómặttạithủđôWashingtonD.C.đểvannàiChínhphủduytrìmứcthuếsuấtđốivớithépnhậpkhẩu,hoặccầuxinChínhphủtiếpquảnquỹtrợcấpđãcạnkiệtcủahọ.Cáccôngtythéptruyềnthốnglậpluậnrằnghọkhôngthểcạnhtranhdocácchiphínặngnềcốhữunhư:trợcấp,thỏaướcvớicôngđoàn,cácnhàmáyvàlòluyệncũkỹ.NhưngNucorSteellạinghĩkhác.
KểtừlầnđầunghiêncứuvàviếtvềNucorSteel,chúngtôiđãnhậnrahọcũngphảiđươngđầuvớicácvấnđềlớnnhưphầncònlạitrongngành,nhưnghọđãchọncáchgiảiquyếtkháchẳn.Mớiđây,họvừacôngbốcổtứctrongquýthứ123liêntiếp(tươngđươngvới31nămliêntiếpbáolãi).Tháng4năm2002,họliêndoanhvớiTậpđoànMitsubishivàmộtnhàsảnxuấtthépTrungQuốcđểxâydựngnhàmáytạiÚc,đồngthờimualạicôngtythépBirminghamSteelvớibốnnhàmáysảnxuấtcónăngsuấtthườngniênđạt2triệutấn.
Từnăm2001đến2003,giaiđoạnkinhtếsuythoáivàthịtrườngrớtgiáthảmhại,sốlượngcáccôngtrìnhxâydựngphidândụngtạiMỹđãsụtgiảmvàgâyảnhhưởngxấuđếnviệckinhdoanhthépgiầmcủaNucorSteel.Nhưngbấtchấpmọithửthách,trong12thángqua,côngtyvẫngiatăngdoanhthuởmứchaiconsố(10%)vàtăngtrưởnglợinhuận43%sovớinămtrướcđó.
Ryanair
TừsausựkiệnNgày11tháng9,cácchuyêngiatàichínhvàbáogiớikinhdoanhđãướctínhrằng:ngànhhàngkhôngtoànthếgiớinóichungđãthấtthoáthơn30tỉđô-la,consốcaohơncảtổnglợinhuậntạorakểtừkhingànhhàngkhôngđượckhaisinh.Sựtànphádochủnghĩakhủngbố,bệnhdịchvàsuythoáikinhtếchắcchắnsẽbuộccáchãnghàngkhôngphảinỗlựctáitổchức,táithiếtvàtránhđểtòaánchụpchocáimác“phásản”trongnhiềunămsắptới.
KhichúngtôilầnđầunhậndiệnRyanairlàmộttrongnhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,hãnghàngkhônggiárẻđếntừIrelandnàyđãđánhbạiSouthwestAirlines–hãngmáybaychuyênchởgiárẻtiênphongtạiMỹ–vớimọichỉsốđolườnghoạtđộngcaogấpgầnbốnlần.Kểtừđó,trongkhihầuhếtcáchãnghàngkhôngkhácđềulâmvàocảnhphásảnhoặcngấpnghébênbờvực,thìRyanairlạighiđầysáchkỷlụcvớicácthắnglợiliêntiếpcủahọ.
Trong12thángqua,hãngđãmởrộngdịchvụlêntới20điểmđếnmới.Đồngthời,RyanaircònlàhãnghàngkhôngđứngđầuchâuÂuvềhãngbaycấtcánhđúnggiờnhất,sốhànhlýthấtlạcítnhấtvàđápđúnghẹnnhấtsovớimọihãnghàngkhôngkháccủaMỹ.LượnghànhkháchchọnbaytrênRyanaircũngtănggần40%,tứcđạt15triệukháchtrongnămtàichính2002-2003,trongkhidoanhthutăngthêm35%mộtcáchđángkinhngạcvàtỷsuấtlợinhuậnsauthuếcũngđạt28%.Ryanairđãviếtnênlịchsửtrongngànhhàngkhôngkhicôngbốđơnđặthàngmáybaylớnnhấtthếgiới(150chiếcBoing737).
Ryanairđượcxemlàvídụxuấtsắcnhấtvềcáchsửdụngmộtmụctiêulớnduynhấtnhằmthúcđẩymọingườivàxâydựngvănhóa.CôngtynàyquyếttâmtrởthànhhãnghàngkhôngquốctếcólịchbaydàyđặcnhấtchâuÂu,với40triệuhànhkháchthườngniênvàonăm2010.Tôidámđặtcượctấtcảrằnghọsẽthựchiệnđượcđiềuđó.
TheWarehouseGroup
Wal-Martluônđượcxưngtụnglànhàbánlẻhiệuquảvàsinhlờinhấtthếgiới,vìthếbạncóthểtưởngtượngcảnhómnghiêncứuvàtôiđãhoàinghithếnàokhipháthiệnramộtdoanhnghiệpbánlẻcótrụsởtạiNewZealandvàÚcđánhbạiWal-Martởhầunhưmọichỉ
sốđolườnghoạtđộng.
HainămđãtrôiquakểtừnghiêncứubanđầucủachúngtôivềTheWarehouseGroupcùng230cửahàngbánlẻtrênkhắplãnhthổAustralasia(1)củahọ.BấtchấpsựcốkhóhiểugầnđâyởvịtríCEOkhingườisánglậpcôngty,StephenTindall,quaylạiđảmnhiệmvaitròtrướcđâycủaông,TheWarehouseGroupvẫndễdàngđánhbạitiếpWal-Martvớikhoảngcách20%trongtiêuchíquantrọnglàTỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữu(ROE),vớichỉsốROEcaophithường27%.Trong12thángqua,doanhthucủahọđãtăng12%sovớicùngkỳnămngoái,trongkhilợinhuậntrênmỗicổphiếubứtphá33%vàcổtứctăng8%.
YellowCorp.
Năm2003,YellowCorp.đượctạpchíFortunebìnhchọnlàcôngtyMỹđángngưỡngmộnhấttronglĩnhvựckinhdoanhcủahọ.Quảlàthànhtựuđángkinhngạckhichỉtrongvòngbảynăm,mộtcôngtytừchỗtrênbờvựcphásảnđãvươnlênthànhcôngtyđạtnăngsuấtcaonhất,rồicôngtyđượcngưỡngmộnhất.
Mặcdùnềnkinhtếảmđạmđãchứngkiếnsựrađicủanhiềucôngtyvậntải,nhưngmộtlầnnữa,YellowCorp.lạithànhcôngtrongviệctăngtrưởngdoanhthuđángkểvàtănggấpđôilợinhuậntrênmỗicổphiếuvàonăm2002.Đếnnăm2003,họtuyênbốmualạiRoadway,mộtcôngtyđốithủvớigiágần1tỉđô-la.
IKEA
Nhữngconsốbiếtnóilàminhchứnghùnghồnchocỗmáybánlẻtưnhânđượcvậnhànhhếtsứctrơntrunày.Trong12thángvừaqua,tậpđoànnàyđãmởthêmsáucửahàng,bổsunghơn10.000côngnhânvàtăngdoanhthuđếnhơn22%đểđạt12tỉđô-lathườngniên.HọcũngdựđịnhmởthêmnămcửahàngmớimỗinămtạiMỹtrongmườinămtới,vàđãmởrộngsangthịtrườngThượngHải,TrungQuốc.
Tấtcảcáccôngtyđượcđềcậptrongquyểnsáchnàyđềuchứngtỏhọvượtxasựkỳvọngcủakháchhàng,tuynhiên,IKEAđãbiếnnghệthuậtlàmvừalòngkháchtrởthànhmộtmônkhoahọcthựcthụ.Mỗinhânviênđềuđặtmìnhvàovịtrícủakháchhàngmụctiêu–tức
kháchhàngđạichúng–thayvìngồitrongthápngàvàgiảvờmìnhbiếthếtnhữnggìkháchhàngmongmuốn.
SRCHoldings
Khôngmộtbậcchachúnàochịuthừanhậnhọyêuthíchđiềugìđó.Song,mặcdùcáccôngtyvànhữngvịlãnhđạosắpđượcnhắcđếntrongcáctrangtớiđâyluônchiếmtrọnsựtôntrọngvàmếnmộsâusắccủatôi,nhưngchỉduycóJackStack,CEOcủaSRC,mớicóthểkhiếntôibậtkhócvìsựchânthànhthuầnpháctoátratừông.
SRCđãtiếpnhậnvàbiếnmộtsốngànhkinhdoanhnhơnhuốcvàkémhấpdẫnnhấtthếgiớitrởthànhnhữngđơnvịkinhdoanhtốitânvàcựckỳkỷluật.Stackchỉcómộtmụctiêuđơngiảnduynhất:giúpmỗicôngnhânrànhrẽvàthànhthụckiếnthứcvềkinhtế,tàichínhlẫnkinhdoanhđểhọthậtsựhiểudoanhnghiệpđangvậnhànhnhưthếnào.
Nămngoái,doanhthuthườngniêntạiSRClạităngthêmhaichữsố(16%)vàlợinhuậnhoạtđộngcũngtăngthêm36%theotruyềnthốngcủamộtcôngtymàtakhôngthểđặtkỳvọngthấphơn.
Cáchđâykhônglâu,trênchuyếnbaycôngtácchậtkínngườitừSpringfieldđếnSt.Louis,Missouri,tôiđãrấtấntượngtrướcmộtchàngtrailiêntụcđánhmáytrênchiếcmáytínhxáchtaymàthậmchíkhônghềbịgiánđoạnkhichúngtôibayquanhữngtrậngiôngdữdội.Lúcbắtđầuhạcánh,tôiđãhỏianhấyđangcôngtáctạiđâu.“TôilàmviệcchoSRCHoldings”,anhtrảlờivànóithêm,“côngtyvĩđạinhấtthếgiới”.
Lantech
Trongphầnđầu,chúngtôiđãnóivềLantech,mộtcôngtydotưnhânnắmgiữ,nhưmộtmôhìnhhiệuquảvànăngsuấtcao.Đâylàcôngtyđãduytrìthànhcôngmứctăngtrưởngnăngsuất1%/thángtrongsuốtbảynămvàtăngdoanhthugấpbalầnmàvẫnkhôngthêmnhânviên.
Trongmọicôngtychúngtôinghiêncứu,Lantechcólẽlàcôngtydễtổnthươngnhấtkhinềnkinhtếxuốngdốc.Bạnsẽthấyhọchuyênsảnxuấtthiếtbịđóngcáckiệnhànglớntừnhiềukiệnhàngnhỏ,nhờ
đónhàsảnxuấtcóthểdễdàngvậnchuyểnhànghóavàsảnphẩmđếnđíchcuốicùng.Nóiđơngiản,điềunàycónghĩarằngkhicácnhàsảnxuấtchếtạovàvậnchuyểníthơn,họsẽcàngítcónhucầumuathiếtbịtiêntiếndoLantechthiếtkếvàsảnxuất.NhưngnếuchorằngđâycóvẻnhưlàlýdođểnăngsuấttụtdốctạiLantech,thìbạnđãlầmto.
Cácthôngsốtrong12thánggầnđâynhấttiếtlộrằngchủtịchPatLancastervàJim,contraiôngkiêmCEOcôngty,đãbảnlĩnhhơnmộtnềnkinhtếsasútnhưthếnào.Nhưmộtchứngcứrõràngchonỗlựckhôngngừngnhằmgiatăngnăngsuấtliêntục,trongnămvừaqua,doanhthucủahãngđãtăng4%,sốlượnghànggiaotăng19%,lợinhuậntăng15%vàdoanhthutrênmỗinhânviêntăng20%mộtcáchđángkinhngạc.Đồngthời,Lantechvẫncảithiệnđượcchỉsốantoànhẳn50%.Rõràng,Lantechđãđáptrảlạithịtrườnggiảmcầuvàsứcépcạnhtranhtăngcaochỉbằngcáchphấnđấucảitiếnkhôngngừng.Điềuđóchophéphọcắtgiảmchiphí,nhượnglạimộtphầnđángkểtrongcáckhoảntiếtkiệmđượcchongườimuavàđạtnăngsuấttrênmỗinhânviêncaohơntrongkhivẫncamkếtvềantoànlaođộng.Đâymớichínhlàđịnhnghĩavềnăngsuấtcao:tăngsảnlượngtrongkhivẫnduytrìhoặcgiảmđầuvàomàkhôngđặtbấtkỳaivàothếnguyhiểmđếntínhmạng.
BạnsẽcómộtgócnhìnhoàntoànmớivềtàilãnhđạocanđảmkhiđọcđếnsựgiácngộvềnăngsuấtcủaPatLancaster,cũngnhưbằngcáchnàomộtcôngtybấtkỳcóthểlặplạithànhcôngnhưLantechđãđạtđược.
ThếcònphốWall?
Câuhỏitôihaygặpnhấtlà:“ÔngcóýkhuyênchúngtôimuacổphiếucủacáccôngtyđượcđềcậptrongÍthóanhiềukhông?”.
Mộtsốngườihỏiđơnthuầnchỉvìtòmò,nhưngnhữngngườikháclạimuốntìmkiếmmộtmánhđầutưhấpdẫn;vàtôingờrằngcómộtsốíthỏitôinhưthểhọchỉmuốnthốtlên:“Ralàthế!”,nhưngrấtmaylàvàicôngtyđãkịpkìmlại.Trướckhitrảlờicâuhỏitrên,tôiluônđưaralờicảnhbáosauđây.
Bấtkỳaimuacổphiếudựavàománhkhóehaylờikhuyêncủamộtkẻxalạđềulàkẻngốc.Nhữngcôngtyđángđầutưphảicómộtdànlãnhđạođíchthực,chứngtỏđượckhảnăngduytrìđộnglựccả
khithuậnlợilẫnbấtlợi,biếtkiềmchếđểkiểmsoátchiphíliêntụccùngmộtmốiquanhệtayba(ménageatrois)khônggiớihạngiữalãnhđạo,nhânviênvàkháchhàng.Bấtkỳkhoảnđầutưtiềmnăngnàođápứngđượccáctiêuchítrênđềulàkhoảnđầutưtốt.
Tuyvậy,tôirấtvuikhicóthểdõngdạctrảlờirằng“CÓ”.Thậtvậy,tấtcảcáccôngtycổphầnmàchúngtôiđềcậptừhainămtrướcđềuchothấyhọvượttrộihơnsovớidoanhnghiệpđồngcấpvàđạtkếtquảchungcaohơnthịtrườngđángkể.Vàongày1tháng9năm2001,nếumộtnhàđầutưdùng100nghìnđô-lađểmua20nghìnđô-lacổphiếutạimỗicôngtytrongsốnămcôngtycổphầnchúngtôivừathảoluận–baogồmNucor,WorldSavings,YellowCorp.,TheWarehouseGroupvàRyanair–rồigiữsốcổphiếuđóvàtáiđầutưbấtkỳkhoảncổtứcnào,thìđếnngày30tháng6năm2003,danhmụcđầutưcủangườiđósẽđánggiá129nghìnđô-la.Đểsosánh,vớicùng100nghìnđô-la,khiđầutưvàocáccôngtyS&P500(2)(chiếm80%toànbộgiaodịchtrênsànchứngkhoán),bạnsẽchỉthuđược87nghìnđô-la.Điềunàyđồngnghĩamộtkhoảnđầutưvàocáccôngtyđượcnhắcđếntrongphầnsausẽtrộihơntoànthịtrườngđến48%.Nhưvậy,ngayđếncácthịtrườngđôikhicũngtỏracólý.
Cuộctìmkiếmvẫntiếptục
Khibạnđọcnhữngdòngnày,tôiđangcùngmộtnhómnghiêncứumớithànhlậpdoBrianSolon–tânthạcsĩMBAtừĐạihọcUCBerkeley–dẫnđầutiếnhànhđánhgiáhơn100nghìncổphầntưnhân,nhằmtìmramườicáitênlàmđược“điềugìđó”tốthơnnhữngngườikhácchocuốnsáchtiếptheocủachúngtôi,doPortfolioxuấtbảnvàdựkiếnpháthànhđầunăm2005–đừngbắtchúngtôitiếtlộ“điềugìđó”làgì,bởichúngtôisẽphảithủtiêubạn.Chúngtôisẽchudukhắpthếgiớiđểtìmhiểuxemlàmthếnàocáccôngtynàylạilàmtốtđếnthế,rồithuậtlạikếtquảchobạn.Mờibạnghéthămtrangwww.jennings-solutions.comđểxemcácbáocáovềtiếnđộthựchiện.
TôirấtmãnnguyệnvàhânhạnhđượcbiếtphiênbảnbìacứngcủaquyểnÍthóanhiềuđãtrởthànhtựasáchănkháchtrêncảnước,nhưngsẽchưahoàntoànthỏamãnchođếnkhimọidoanhnhântrênhànhtinhđềusởhữuriêngmộtbảnbìamềmđượclậtđếnquăngócvàđặtramọicâuhỏiđượcnêutrongquyểnsách“béhạttiêu”này.Vàhãytruyềntainhau...rằngítquảthựchóanhiều!
–JasonJenningsTháng7/2003
Tiburon,California
LỜIGIỚITHIỆU
“Năngsuất”nghĩalàvẫnduytrìsảnlượngđầuratrongkhigiảmlượngđầuvào.Hoặctốthơnnữalàtăngđầuratrongkhigiảmđầuvào.Điểmcốtlõichínhlàlàmranhiềusảnlượnghơntrongkhivẫngiữnguyênhoặcnhậnítnguồncunghơn.
Hiệuquảvànăngsuấtluôngâyhứngthúchotôi–cũngnhưtấtcảnhữngaitronggiớikinhdoanh.Nhưngcứmỗikhithửtìmhiểumộtcuốnsáchvềchủđềnày,hoặclàtôiphátchánvớivôsốbảngbiểu,biểuđồcùngcácchúthíchđầyrẫydàiđếnnửatrang(ngápdài)hoặcpháthãitrướcbảnchấtlýthuyếtsuôngkhóhiểuvàxarờithựctếcủađềtàinày,vớihằnghànhữnglýgiảivềkinhtếvĩmô,tỷlệphầntrămnàynọ,cáchạchtoánchiphíhoạtđộngmangtínhchiếulệ(đãđếnlúctôiphảiđánhmộtgiấc)vàcácvídụthamkhảovềquytrìnhgiacôngliêncôngty.Tấtcảnhữngphéptoánvàbiệtngữấythựckhiếntôiphảivòđầubứttóc.
Tạisaokhôngcócuốnsáchnàonóivềphươngthứcthànhcôngcủacáccôngtyhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhất,vớinhữngbàihọcthiếtthựcmàbấtkỳcánhânhaycôngtynàokháccũngcóthểlàmtheo?
Saukhiquyếtđịnhbổkhuyếtlỗhổngnày,nhiệmvụcủatôitrởnênthậtrõràng:nhậndiệncáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,đàosâutìmhiểuxemhọđãlàmgìkhácbiệtvàtốthơncácđốithủcónăngsuấtthấphơn,rồimôtảlạinhữngbàihọcấysaochocácdoanhchủkháccóthểhiểurõvàthựchiệndễdàng.
Tôibắtđầuthànhlậpmộtnhómnhữngnhànghiêncứunhiệthuyết(cócảcácsinhviênmớitốtnghiệptừPrinceton,StanfordvàBerkeley),sauđóđặtmụctiêuchocảnhómkhảosáthàngnghìndoanhnghiệptrênthếgiới,trongkhivẫnchưađặtrasẵnbấtkỳtiêuchínào.Cácthànhviêntrongnhómsẽgiữquanđiểmcởimởvàtỉnh
táođểtracứuhàngchụcnghìncơsởdữliệu,hồsơcôngkhai,báocáotàichính,nhữngcâuchuyệnđượclưutrữcũngnhưcácbàiviếttừngđượcxuấtbản.Chúngtôisẽnhậndiệnnhữngcôngtytrênkhinhậnthấydùchỉmộtdấuhiệuhiệuquả,tiếtkiệmhoặcđạtnăngsuất.
Saunhiềutháng,chúngtôiđãcótrongtaymộtdanhsáchtriểnvọngbaogồm80côngtychothấythànhquảvượtbậcsovớicôngtykhác.Chúngtôiđãtuyểnlựasaukhiđánhgiá,cânnhắc,tranhluậnvàloạibỏhàngnghìncôngtyvẫnvậnhành“hệtnhưcũ”.
Sauđó,nhómnghiêncứusẽdànhhàngtuầntìmhiểumộtnhómcôngtyđượcphâncôngriêngchotừngthànhviên.Saucùng,họsẽtrìnhbàytrướccảnhómcácluậncứxácđángvềmỗidoanhnghiệpmàhọchorằngnênđượccânnhắcnghiêncứukỹhơnvànênđượcđềcậptrongsách.Cácthànhviênđềuhiểurõhọsẽbịchấtvấnđanhthép,nêncâutrảlờicủahọbuộcphảithậtchuẩnxác.Chúngtôiđãxácđịnhphảithậtkhắtkhekhilàmviệcvớinhau.Cườngđộngàymộtcăngthẳngkhitấtcảnghiêncứuviênđềuxemdựánnghiêmtúcnhưmộtcuộcphiêulưusốngcòn–tuychỉvềtríóc,nhưngvẫnlàsốngcòn.
Trongsuốttiếntrình,cáctiêuchílựachọndầnhìnhthànhvàsaucùngđượcsànglọckỹtrongquátrìnhtiếptụcđiềuchỉnh.Doanhsốtrênmỗinhânviêncủacôngtyđócócaohơnmứcbìnhquâncủangànhhaykhông?Nếukhông,sẽrấtkhóxemcôngtyđónhưmộtvídụđiểnhìnhvềnăngsuấtlàmviệc.Lợinhuậntrênvốnđầutưcủacôngtycóvượtquahoặcdẫnđầutrongnhómngànhhaylĩnhvựckinhdoanhcủahọkhông?Cònlợinhuậnthếnào?Trừkhilợinhuậntrênmỗinhânviêncủacôngtycaovượtbậcsovớiđốithủ,sẽrấtkhódẫntêncôngtyấynhưmộthìnhmẫuvềnăngsuấttầmcỡthếgiới.Họđãlàmgì–bấtcứđiềugì–đểđạtnăngsuấtcaohơncáccôngtyngangtầm?Nếukhôngđượcthừanhậnlàxuấtsắc,chắcchắnhọsẽbịloạibỏ.
Khônglâusau,chúngtôiđãnhậnracómộttiêuchíkhác–khôngtheolệthường–dầnlộdiện.
“Ôi,côngtynàymớiđángchánlàmsao”,mộtnghiêncứuviênthốtlên.“Aimàthèmđọcvềhọchứ?”
Tôibắtđầutựhỏimìnhliệu“hấpdẫngiớitính”(3)cónênlàmột
tiêuchíchọnlọchaykhông.Nếumộtcôngtykhôngthểhiệnđượcnétsắcsảonàođó,thìnhiềukhảnăngngườiđọcsẽhồiđáplạiíthơndẫuýtưởngcủacâuchuyệncóhợplýrasaochăngnữa.Nghiêncứu,phỏngvấnvàviếtláchhoàntoàncóthểtrởthànhmộtchuỗicôngviệctẻnhạtchứkhôngphảimộtchuyếnphiêulưu,vàtôisẽkhóthuyếtphụcngườiđọcquantâm.Vậynên,đểquyểnsáchnàythựcsựtrởnênlôicuốn,thìphongcáchvàsựhấpdẫncủacácdoanhnghiệpphảiđượctínhđếntrongquátrìnhchọnlọc.
Dosẽkhôngnêutênvàcũngkhôngbàochữarằngcáccôngtyđượcchọnlànhữngnơiduynhấtđạtnăngsuấtcaotrênthếgiới,nênchúngtôisẽthoảimáichọnranhữngdoanhnghiệpgiúpđộcgiảhứngkhởinhất.Danhsáchcủachúngtôibaogồmmườidoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấthànhtinh–nhữngdoanhnghiệpmàchúngtôithathiếttintưởngrằngcácbàihọchọsởhữucóthểđượcngườikhácvậndụnglạitrongkinhdoanh.
Vậycuốicùng,sautấtcảnhữngsuytưvàchọnlọc,đâulàtiêuchíđểchúngtôiấnđịnhlàmchuẩnmựcđánhgiánăngsuất?Nhữngchỉsốnàosẽchothấyliệumộtcôngtyvànhânviêncủahọcótrộihơnphầncònlạitrongcácphươngdiệnthựcsựquantrọnghaykhông?
Sauđâylàdanhsáchcáctiêuchíđểchúngtôichọnlựacôngtyđưavàosách:
Doanhthutrênmỗinhânviên:
Thướcđonày(đượctínhbằngcáchchiatổngdoanhthuchosốlượngnhânviên)nóilênkhảnăngtiếpthịvàbánhànghiệuquảcủacôngty.(Mộtcôngtynằmtrongdanhsáchsơkhởicủachúngtôi,nhàbánlẻthờitrangđượcyêuthíchđếntừTâyBanNha:Zara,đãthuhútnhiềusựchúýcủabáogiớinhưngchỉtạora100nghìnđô-ladoanhthuthườngniêntrênmỗinhânviên,trongkhimứctrungbìnhchongànhnàylà302nghìnđô-la.Đơngiảnlàhọkhôngđạttiêuchuẩn).
Ngoàira,chúngtôicònnhậnramộtchiêuthứcmàcáccôngtyhaysửdụngđểthổiphồngdoanhthutrênmỗinhânviên.Họsathải
nhânviênvàthuêlạichínhnhữngngườinàyhoặcngườikhácdướihìnhthứclaođộngtheohợpđồng.Cácsốliệutrêngiấytờtuyrất“đẹp”nhưngkhôngquamắtđượcchúngtôi.Chúngtôiđãđếmsốlượnglaođộngcủacáccôngtymìnhđãlậphồsơđểchắcchắnrằngchúngthậtchuẩnxác,vàcònkiểmtêncácnhânviênbánthờigianvàquyđổithànhnhânviêntoànthờigiantheotỷlệtươngứng.
Tỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữu(ROE(4))vàTỷlệlợinhuậntrêntàisản(ROA(5)):
Tỷlệphầntrămgiữalợinhuậnvàgiátrịròngcủacôngtytrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnhcóthểchocáccổđôngbiếtnguồnvốnđượcsửdụnghiệuquảđếnmứcnào.Vídụ,nếumộtcôngtycógiátrịròng(tổngtàisảntrừtổngnợ)là5triệuđô-lavàlợinhuậnlàmramộtnămlà1triệuđô-la,thìtỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữuhàngnămcủahọlà20%.
Trongquátrìnhnghiêncứu,chúngtôiđãphântíchnhiềucôngtytạorađượcmứclợinhuậnđángkểvàtỷlệlợinhuậntrênvốncổđôngkhácạnhtranh.Tuynhiên,chúngtôicũngkhámpháđượcmộtsốcôngtysởhữutỷlệnàycựccaosovớimứcbìnhquâncủangànhhoặcmảngkinhdoanh,vàchothấyhọđạthiệuquảhoặcnăngsuấtvượttrộihơnđốithủrấtnhiều.
Tươngtự,chúngtôicũngxemxéttỷlệlợinhuậntrêntổngtàisảnvàchỉchọnnhữngcôngtyđạtkếtquảcaonhấtđểđưavàodanhsáchcuốicùng.
Lợinhuậnhoạtđộngtrênmỗinhânviên:
Khisosánhcáccôngtyvớinhau,cácconsốvềlợinhuậnròngcóthểlàmchệchhướng:chúngbịảnhhưởngbởimứcthuếsuấtkhácnhaugiữacácquốcgia,vàcònbaogồmvôsốkhoảnphícótừtrướchoặccáckhoảntíndụngkhôngphảnánhđượcthunhậpthậtsựtừhoạtđộngkinhdoanh.Thayvìthế,chúngtôiquyếtđịnhlấylợinhuậnthuầntừhoạtđộngchiachotổngsốnhânviêntoànthờigianhoặctươngđương,vìtỷsốnàydườngnhưthểhiệnmứcnăngsuấttốthơnrấtnhiều.
Tiêuchínàymanglạilợithếchomộtsốdoanhnghiệpchuyêntrả
lươngthấpchonhânviên,khéttiếngkeokiệtvàthườngxuyênchènépnhàcungcấp.Tuyquyểnsáchnàychỉbànvềviệclàmđượcnhiềuhơnvớiíthaophíhơn,nhưngchúngtôitinrằngthịtrườngrốtcuộcvẫnrấtcôngbằng,vẫn“thưởngphạtphânminh”.Vìthế,chúngtôiđòihỏicácdoanhnghiệpđượcchọnphảichứngminhđượchọđãbámtrụtrongngànhítnhấtmườinăm,nhờđóloạibỏthànhcôngnhữngkẻgianlận.
Tiếptheo,chúngtôixácđịnhthêmhaitiêuchíkhácphụthuộcvàocảmtínhhơnlýtrí:
Côngtycóphơibàytháiquá?
BacôngtyNokia,SouthwestAirlinevàHarleyDavidsonlànhữngcáitêncuốicùnglọtvàodanhsách,nhưngkhôngphảilàđốitượngđượcchúngtôinghiêncứusâusátnhất.Bằngcáchnày,chúngtôiđãchọnhướngítngườitheovàtránhtậptrungvàocácdoanhnghiệpđượcđềcậprộngrãi.
Liệucôngtynàycóphải“Enronthứhai”?
KhichứngkiếnmànsụpđổngoạnmụccủaEnrontừmộttrongbảytậpđoànthamvọnglớnnhấtnướcMỹtrởthànhcủabỏđichỉtrongvàithángngắnngủi,chúngtôiđãquyếtkhôngđểbịbẽmặtnhưTomPeters,khimộtsốcôngtyxuấtsắcbỗnglụitànnhanhchóngsaukhiôngxuấtbảncuốnsáchInSearchofExcellence(Tìmkiếmsựhoànhảo)(6).
Vìvậy,dựatrênmọitiêuchíkhác,chúngtôiđãtậphợplạidanhsáchcôngtythửnghiệmcuốicùngvàchuyểnđếnchomộtnhómkếtoánviêncôngchúng(CPA)vớilờidặndòrằnghọphảiràsoátdữliệucôngkhaivềcáccôngtynày,chianhỏvàtậphợplạiđểđảmbảo(hếtsứccóthể)rằngnhữngcôngtyđóthậtsựhùngmạnhvàcónhiềukhảnăngtrụvững.
Chúngtôiđãhoàntấtmộtdanhsáchcôngtyhỗnhợpđángngạcnhiên:
MộthãnghàngkhôngchâuÂuvượttrộihơnSouthwestAirlinestrênmọitiêuchuẩnđolường;
Mộtcôngtysảnxuấttăngnăngsuất1%/thángđềuđặnsuốtbảynăm,tăngdoanhthugấpbalầnmàkhôngcầnthêmnhânviênvàrútngắnchukỳsảnxuấtmộtmảnhthiếtbịtừ5tuầnxuốngcòn11giờđồnghồ;
MộtchuỗicửahànggiảmgiáởNewZealandvàÚcđạtlợinhuậntrênmỗiđô-ladoanhthucaogấpđôikhisosánhvớiWalmart,vàcótỷsốlợinhuậntrênvốnchủsởhữucaogầngấpđôicủaWalmart;
Mộthãngsảnxuấtthépgiảmhơn90%thờigiansảnxuấtmộttấnthép,chưatừngsathảimộtnhânviênnào,trảlươngcôngnhâncaohơntừ30%đến40%sovớimứctrungbìnhcủangànhmàvẫnbáolãitrong132quýliêntụctrongmộtthịtrườngmà20đốithủkhácđãtuyênbốphásảntrongvòngbanămqua;
MộtcôngtythuộcmiềntrungtâynướcMỹkhithànhlậpcóchỉsốnợtrênvốnchủsởhữulà89:1vớicơhộisốngsótvôcùngmongmanh.Ngàynay,côngtynàyđangtăngtrưởng15%mỗinămbấtkểtronghoàncảnhbấtlợihaythuậnlợi.Họcònghinhậnthànhcôngcủamìnhquamộtbáocáotàichínhđăngtrênnhữngtấmbảngtrắnglớnđặtgiữanhàănchung.Mọingườitrongcôngty,kểcảcôngnhânnhàmáy,đềucóthểđọchiểubáocáoLãi&Lỗ(P&L)vàbảngcânđốikếtoán,cũngnhưthamdựhọphằngtuầnđểsoátlạitừngdòngtrongcácbáocáonày,kểcảsốdưhiệnhànhtrongngânhàng;
MộtnhàbánlẻđồnộithấtcótrụsởtạiThụyĐiểnvàĐanMạchđạtlợinhuậnhằngnămngấtngưởngtrênmỗinhânviênlà100nghìnđô-la,caogấp25lầnmứctrungbìnhcủangành.Chủsởhữudoanhnghiệpnàylàmộtngườithanhđạm,thườngđichợmuasắmvàogiờmuộnkhigiácảrẻhơnmặcdùcókhốitàisảnlênđến30tỉđô-la.Ôngchobiết:“Tôilàmthếlàđểgầngũivớimọingười”;
Mộttổchứctàichínhđãtạoraconsốdoanhthuchoángváng:762nghìnđô-lahằngnămtrênmỗinhânviên,khôngtiêumộtxunàovàocácmánhkhóequyềnlựctrongkhichiphíchungvàchi
phíquảnlýhànhchínhchỉbằngmộtnửasovớicácngânhàngkhác.Đượcdẫndắtbởimộtcặpvợchồnghăngháiởtuổi70,ngânhàngnàythậmchícòntừchốinóichuyệnvớigiớibánhàngbấtkểhọbánthứgìvìsợphungphíthờigianquýbáu:“Xinhãygửimọithứbằngvănbản”.
Mộtcôngtyvậntảitừngđứngbênbờvựcphásảncáchđâynămnămđãphảitựtáithiếtđểvươnlênđứngđầuvềhiệusuấttronggiảiphápvậnchuyểnbằngxetải.Câuchuyệnthúvịởchỗchínhdànlãnhđạocấpcaophảirờibỏcôngtyđểmởđườngchonhữngđiềuvĩđạixảyrasauđó.
Vàicánhânlãnhđạotạicáccôngtycónăngsuấtcựccaosợrằnglợithếcạnhtranhcủahọsẽbiếnmấtmộtkhiđốithủhọchỏivàsaochépđượcnhữnggìhọlàm.Tiếpcậnsốítcánhânnàylàmộttrongnhữngnhiệmvụkhókhănnhấtmàtôitừngđốimặt.
Tuynhiên,sốkháclạimởrộngvòngtaychàođóncơhộiđượctrởthànhmộtphầncủacuốnsáchnàyvàsẵnsànghợptáctheomọicáchcóthể.
Tôiđãmấtnhiềuthờigiantựngẫm:tạisaovàingườimuốngiấugiếmtrongkhisốkháclạirấthoannghênh?Thếrồivàomộtđêmmuộn,trênchuyếnbayxóctrongmộtchiếcphicơnhỏbayngangvùngtrungtâynướcMỹ,câutrảlờiđơngiảnđãbậtra:mộtsốcôngtycónhữngbímậtđentốivàkhôngmuốnphơibàychúngtrướcánhsángbanngày.
TấtcảnhữngvịCEOthựcsựlàmchủđượcnăngsuấtđềurấtcởimởvàhợptác,khôngtrừmộtai.Cònnhữngvịcóđiềucầngiấuthìkhôngnhưthế.Chúngtôiđãtíchcựctheosáttừngcôngtymột,kểcảnhữngcôngtymàchỉriêngviệcxinphépvàocửathôiđãrấtkhókhăn.Nhưngvớinhữngtrườnghợpmàchúngtôiphảiđấutranhdữdộiđểvàobêntrong,thànhquảnhậnđượclạichẳngđáng.Đốivớimộtchuỗicửahàngbánlẻthờitrangnữđượccangợihếtlời,chúngtôipháthiệnhọđãchosảnxuấthànghóatạicácnướcTrungMỹnghèokhổvớimứclương25xumộtgiờ,sauđódánnhãn“SảnxuấttạiMexico”vàchuyểnlậuvàoHoaKỳdướicáimáccủaHiệpđịnh
ThươngmạiTựdoBắcMỹ(NAFTA)(7).Chúngtôibiếtmìnhsẽkhámpháthêmnhữnggìnếutiếptụcđàobớimớthốinátđó.Đốivớimộtnhàsảnxuấtmáytínhtừngtuyênbốsẽtạodoanhthuthườngniên1triệuđô-latrênmỗinhânviên,chúngtôipháthiệnhơn70%côngnhâncủahọkhôngđượctínhlànhânviênmàchỉlàlaođộngtheohợpđồng,khiếncácsốliệuvềhọhoàntoànbịxuyêntạc.Vàcuốicùng,chúngtôicũngbỏdởviệcnghiêncứumộtchuỗitạphóasaukhibiếtrõcôngtynàycóchínhsáchphânbiệtđốixửchốnglạiphụnữtrongcấpbậcquảnlývàđượcthểchếhóa.Đâylàcôngtrìnhnghiêncứuvềnăngsuất,chứkhôngphảivềnhữngkẻthủcựuhaylỗithời.
ThayvìloạitrừmộtcôngtykhỏidanhsáchdoviệctiếpcậnvớiCEObịgiớihạnthôngquatraođổifax,chúngtôiđãdựatrênnghiêncứuvữngchắc,ghichépcôngkhaivàcáccuộcphỏngvấnvớinhânviên,kháchhàng,thươngnhân,nhàcungcấpcùngcácvịcựulãnhđạocaocấp.
Tôithànhthựctinrằngnhữngbàihọcmànhómnghiêncứuvàtôitiếpthuđượcquacáccôngtynàysẽchứngminhchotuyênngôn:Íthóanhiều,vàchobạnthấybíquyếtđểđạthiệuquảvànăngsuấtcaohơntrongcôngviệclẫncuộcsống.
Hãyđọcvàthưởngthức.Tôithậtlòngkhuyếnkhíchbạnhãyápdụngnhữngbàihọcbạnsắpđượctìmhiểuvàthựchànhchúngcàngsớmcàngtốt!
–JasonJennings,2002
T
1.MỘTMỤCTIÊULỚNĐƠNGIẢN
NếuthiếuđimộtmụctiêuLỚNvàđơngiảnđóngvaitrònhưhợplực,thìsẽkhôngnhàlãnhđạohoặcquảnlýnàocóthểhyvọng
cảithiệnnăngsuấtcủamộtcôngty.
–BillZollars,CEOYellowCorp
rướckhibắttayviếtcuốnsáchnày,tứclàlúctôicòndẫndắtnhómnghiêncứucủamìnhbắtđầucôngviệcsơkhởinhằmnhậndiệnnhómcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiớivàtìmhiểuhọđãthựchiệnđiềuđónhưthếnào,tôivẫnchưahềnghĩđến–kể
cảlàtrongmộttriệunămnữa–chủđềchochươngmởđầunày.
Xétchocùng,quyểnsáchnàydựđịnhsẽlàtậphợpcácchiếnthuậtđượcnhiềucôngtysửdụngđểtrởnênhiệuquảhơncácdoanhnghiệpkhác,nhằmchứngminhcholuậnđiểmÍthóanhiều.Tôiđãtưởngtượngmìnhsẽxôngthẳngvàovấnđềvớimộtkhẩusúngmáy…Đoàng,họlàmthếnày,đoàng,họlàmthếkia,đoàng,đoàng,đoàng!
Sauđó,mộtpháthiệnlớnđãbùngnổvàchenngangvàokếhoạchcủatôi.Đólà:trongcáccôngtynăngsuấtcao,vănhóachínhlàchiếnlược.
SaukhichudukhắpnướcMỹvàkhắpthếgiới,gặpgỡnhiềukháchhàng,nhânviên,quảnlývànhàlãnhđạotạinhữngcôngtynơi“íthóanhiều”,tôicứliêntụcđốidiệnvớimộtsựthậtkhôngthểchốicãi:
Khônggiốngcáccôngtykhác,nhữngcôngtynăngsuấtcaohiểuđượcsựkhácbiệtgiữachiếnthuậtvàchiếnlược.
Sựkhácbiệtđóchínhlànềntảngchophéphọtậptrungvàxây
dựngnênnhữngcôngtykiệtxuất.Họđãthểchếhóachiếnlượccủamình.
Cònrấtnhiềuphátsúngđoàng,đoàngnữasẽtiếpnốitrongcácchươngtiếptheo;nhưngdựatrênkếtquảnghiêncứuthấuđáocủanhómmình,tôitinrằngmộtcôngtysẽkhôngbaogiờthậtsựđạtnăngsuấtcaotrừkhicấpquảnlýtìmhiểuvàchỉrađượcsựkhácbiệtgiữachiếnthuậtvàchiếnlược,rồichophépchiếnlượctrởthànhvănhóacôngty.
Chiếnlượctrongngày.Nếuchúýlắngnghetrênmáybay,tạicáccuộchọpkinhdoanh
hayphònghọpcấpcao,bạnsẽnghethấytừ“chiếnlược”đượcxáolạithườngxuyênđếnmứctrởnênvônghĩa.Cóvẻnhưaicũngcóchiếnlượcchocáinày,chiếnlượcchocáikia,chiếnlượcchomọithứtừđốiphóvớilũtrẻchođếnmuamộtchiếcmáytínhxáchtaymớiđểlàmđẹplòngsếp…vàtấtnhiênlàcảchiếnlượccảithiệnnăngsuất.Nhưngbaonhiêungườibạnquenbiếtđãthànhcôngtrênnấcthangsựnghiệpnhờcấpquảnlý(hoặcphòngnhânsự)xemhọnhưnhững“nhàtưduychiếnlược”?
Đángbáođộnghơnnữachínhlàtầnsuấtcáccôngtybỏ“chiếnlược”nàyvàthaybằng“chiếnlược”khácnhândanhsựlinhhoạt.Họcứvơtừchiếnthuậtnàyđếnchiếnthuậtkhác,thửthếnàythếkhácrồigánchomọithứhọthửnghiệmlà“chiếnlược”mộtcáchsailầm.Đaphầnhọchỉlàmmọithứkhóhiểuhơn,làmrốiđộingũvàđingượclạinhữnggìcầnlàmđểđạtnăngsuấtcao.Trongkhiđó,nhữngcôngtynăngsuấtcaoluôngiữchomọithứrõràngvàđơngiản–mọithứ,baogồmcảchiếnlược.
KhidầnkếtthúccáccuộcphỏngvấnchuyênsâuvớiCEOcủacáccôngtyđượcđềcậptrongsách,tôiđãrấtsửngsốtbởimộtsựthậtrằngtấtcảđềucócùngđiểmchungnóitrên–đólàsởhữuvàtrungthànhhếtmựcvớimộtmụctiêulớnvôcùngđơngiản.Mụctiêulớnnàychínhlàchiếnlượcvànócũngtrởthànhvănhóa;mọithứkhácchỉlàchiếnthuậtđểđạtđượcnómàthôi.
Tấtcảcácnhàlãnhđạotrênluônrasứcngăncảnbấtkỳaimuốnpháhỏngđộnglựcnângcaonăngsuấtbằngcácmánh“chiếnlượcdùngtrongngày”haymớlýthuyếtquảnlýbòngbongmớinhất.
Hãythửhìnhdungrasứcmạnhcủatấtcảmọingườitrongtổchứccủabạn–từmộtnhàhàngvớimườinhânviênchođếnmộtcôngtyvậnchuyểnvới30nghìnnhâncông–khitấtcảmọingườiđềunắmrõvàphấnđấuchinhphụcmộtmụctiêulớnđơngiản.
ViệcchiasẻvớimọingườitrongcôngtymộtmụctiêuLỚNđơngiảncóvẻnhưlàchuyệnthườngtình;nhưngnhưngườixưathườngnói,điềuphổbiếnnhấtởlẽthườngchínhlà...nóchẳngphổbiếntínào.
Vậynhữngchiếnlược–nhữngmụctiêuLỚN–nàylàgìmàcấplãnhđạotạimộtsốdoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấtthếgiớiluôntâmniệm?
KHÔNG!KhôngphảiTầmnhìnnữađâu!Nhữngngườitừngsốngsótquacác“sứmệnh”và“tầmnhìn”đều
nởnụcườithấuhiểuvàđồngtìnhrằnghầuhếtcáctuyênbốhoànhtrángđóchỉthíchhợpđểđóngkhungvàtreotạiquầytiếptân,intrêntrangbìabáocáothườngniênvàđemkhoevớivàivịtaitomặtlớnđểchứngminhhọcũngcùnghộicùngthuyền.Chúngrõràngkhôngphảilàýtưởngđểbấtkỳaicốápdụngnhằmgiúpcôngviệccủamìnhtốthơn.Thậtkhôngmay,nhữngsứmệnhvàcáctuyênbốtầmnhìncaocả,cũngnhưmọilờihứahãokháccủanhiềucôngty,lạicómộtlịchsửphongphúnhưngrấttầmthường.
Đểxâydựngmộtcôngtyđạtnăngsuấtcao,côngviệcnhàmchánthậtsựkhôngdiễnratrongphònghọpcấpcaohayphònggiámđốc;mànódiễnrangaytạicôngxưởng,trênbànlàmviệc,trêndâychuyềnsảnxuất,tạicácquầybánlẻvàngoàithựcđịa.Chỉnhữngai“đãđến,đãthấy,đãlàm”vớimộttầmnhìnthậtsựmớiđủkhảnănggiúpdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơn.
SứcmạnhcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.Lantech,côngtycótrụsởtạiLouisville,Kentucky,mộthìnhmẫu
năngsuấtcaotiêubiểu,đãtrảiquamộtchặngđườngkhókhănđểnhậnrasựcầnthiếtcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.
Đểchuẩnbịchocáclôhàngsẵnsàngđượcvậnchuyển,cáccông
tyvẫnhaylàmtheocáchtruyềnthốnglàxếptừngsảnphẩmvàokiệnhàngnhỏ,rồixếpnhiềukiệnhàngnhỏvớinhauthànhmộtkiệnlớn,sauđóquấncáckiệnhàngnàytrongmàngbọcnhựarồichuyểnchúngquamộtđườnghầmnhiệtđểtạothànhlớpmàngbọckínchịuđượcmưagió.Khirakhỏihầm,chúngsẽxếpchồnglênnhautrêntấmnângđểđượccẩulênxetảihayô-tôray(8).
TrongcuộckhủnghoảngnănglượngtạiMỹhồithậpniên1970,ngườisánglậpkiêmchủtịchLantech,ôngPatLancasterđãnảyraýtưởngquấncáctấmnânghàngthậtchặtlạivớinhaubằngloạibaonhựabềnchắcchạycuộnliêntục.(Hãyhìnhdungbạnquấnmộtđoạnthunquanhngóntaynhiềulần).Quytrìnhnàychophéptakhôngcầnsửdụnghệthốnghunnhiệtđểtạomàngbọckínnữa,đồngnghĩasẽtiếtkiệmđượcnănglượngđángkể.Saukhiđăngkýbằngsángchếchoquytrìnhnàyvàmẫuthiếtkếcácthiếtbị,côngtyđãănnênlàmratrongsuốtthậpniên1980.Thànhcôngliêntiếpđếnvớihọ.Ngàynay,côngtynàyđangđứngđầuthếgiớitronglĩnhvựcvậtliệuđónggóicogiãn,chuyểnhàngbằngtấmnângvàhệthốngbăngtải.
Nhưngđómớichỉlàmặttíchcực,vàtấtnhiêncũngcómặttối.DướithờicủaLancaster,côngtyhoạtđộngkhôngtốtởrấtnhiềuphươngdiện.“Chấtlượngvàdịchvụchămsóckháchhàngkhátệ,nhàmáyhoạtđộngkhônghiệuquả,nhưngdonhucầuquácaonênchúngtôivẫntiếptụclàmtheocáchcũ”.
Mọithứcứdiễnranhưthếchođếnmộtngàynăm1990.“SaukhitranhcãiđếntậnTòaánTốicao”,PatLancastertâmsự:“Chúngtôiđãmấtquyềnbảovệbằngsángchếvàmọithứđãthayđổichỉtrongmộtsớmmộtchiều.Phảithừanhậnrằngchúngtôichỉbánnhữngthứnhưxecútkítnhưnglạikhákiêucăngvềchúng.Thếrồi,bỗngdưngtấtcảmọingườiđềucóthểbánnhữngchiếcxecútkítyhệtnhưvậy.Đếnlúcnàythìchẳngcầnsosánhgiữachúngtôivớiđốithủxemaitệhơnainữa”.
Ngàycũngnhưđêm,PatLancasternhậnranhữngnămthánghưởnglộctrờibancủahọđãkếtthúc.Trừkhicóthểgiảmđángkểlượnghàngtồnkho,nângcaochấtlượngsảnphẩm,cungcấpdịchvụchămsóckháchhàngvượttrộivàtăngnăngsuất,nếukhông,ngàythángtồntạicủaLantechsẽtrôivềkhông.
Trongmườinămsauđó,Lantechđãtăngdoanhthugấpbalầnmàkhôngcầnthêmnhânviên,rútngắnthờigiansảnxuấtmộtchiếcmáytừ5tuầnxuốngcòn11giờ(!)vàtăngnăngsuấtđềuđặn1%/thángtrongsuốtkhoảngthờigianđó–tấtcảđềunhờsựtậptrungcủamộtcánhân.
MụctiêuLỚNđơngiảncủaPatLancasterchínhlà:trởthànhnhàmáysảnxuấthiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớivàlàmmọithứngàycàngtốthơn.
Saocơ?MộtcôngtyđạtnăngsuấtcaohơncảWal-Martà?Ởđâuthế?
Năm1982,StephenTindallđếntừNewZealandđãthànhlậpTheWarehouse,mộtcửahànggiảmgiávớitrụsởduynhấttạiAuckland.Tuanhanhđến20nămsau,bạnsẽchứngkiếnmộtchuỗicửahàngcổphầnvới200địađiểmtrênkhắpNewZealandvàÚc,đồngthờiquamặtnhàbánlẻWal-MartcủaMỹtrongmọithướcđonăngsuất.Vớimỗiđô-ladoanhthu,trongkhiWal-Martchỉthuđược3,3xulợinhuậnthìTheWarehousethuđến6,6xu.VàtrongkhiWal-Martđạttỷlệlợinhuậntrênvốnchủsởhữuấntượnglà24%,thìTheWarehouselạichohọhítkhóivớiconsố40%phithường.
Thoạttrông,bạncóthểchorằngthànhcôngcủaTheWarehouseđếntừcôngnghệ.Nhưngnếuđàosâuhơn,bạnsẽkhámpháratổchứcnàyđượcthànhlậpvàtiếptụctồntạinhờmộtmụctiêuLỚNđơngiản,nhưngmạnhmẽ.
Năm1982,khiTindallcònlàmviệcchomộtcửahàngbáchhóa,nhânmộtchuyếncôngtácđếnMỹ,ôngđãhộtốngmộtnhàcungcấpđếntrungtâmmuasắmởngoạiôNewJersey.Lầnđầutrôngthấymộtcửahànggiảmgiávùngngoạiô,TindallđãnảyramộtýtưởngvàvộivãtrởvềquênhàNewZealand,xinnghỉviệcvàmởcửahàngcủariêngmình.
Tindallđãdùngtoànbộsốtiền40nghìnđô-ladànhdụmcảđờiđểthuêlạimộtnhàkhotrongkhucôngnghiệpcũ–điềunàylýgiảichocáitên“TheWarehouse”(tức“Nhàkho”)–sauđóchôntiếp30nghìnđô-lavốnđầutưbanđầuvàohaiquầythungânvitính.Nếubạnthắcmắc(nhưtôi)ôngđàođâuratiềnđểtrữhànghóa,bạnsẽ
hiểuvìsaoônglạicầnđếnhaiquầythungân.
Tindallbiếtmìnhkhôngđủvốnmuahàng,nênôngđãđếngặptấtcảcáccôngtymàôngbiếtcóhàngtồntrongkhovàđưaramộtđềxuất.“Hãychuyểnhàngcủaanhvàokhotôivàtôisẽbánchúnggiúpanh”,ôngđãmờichàoýtưởngnàyđếncácnhàbuôntiềmnăng,vớilậpluậnrằngnếuhànghóacứnằmtrongkhovàkhôngbánđượcthìcũngchẳngíchgìchohọ.Tiếpđến,ôngquảngbávềhệthốngkiểmhàngvàthungânvitínhcủamình,rồihứathanhtoánhằngtuầnchohọtươngứngvớinhữnggìôngbánđược.Tindallcũngthôngbáotrướclàsốhàngkhôngbánđượcsẽbịhoànlại,nênsaucùng,ôngđượcđặtbiệtdanhlà“StephenBán-hoặc-Trả”.
Tindallchiasẻ:“Từngàychúngtôimởcửahàngđầutiên,doanhnghiệpnàyvẫnluônđặtconngườilêntrước”.KhiTindallnóinhữnglờinày,chiếckimtrênmáy-phát-hiện-nói-dối(9)củatôikhônghềnhúcnhích.Theobảnnăng,bạnsẽbiếtconngườinàychỉnóisựthật,vàbạncàngmuốnngheôngchiasẻnhiềuhơn.
VớigiọngđiệunanánhưmộtRobinHoodthờihiệnđại,Tindalltiếptục:“Hãynhìnxem,NewZealandnơichúngtôikhởiđầulàmộtđảoquốcnhỏvàphảinhậpkhẩuhầuhếthànghóa.Docácnhàsảnxuất,đạidiệnsảnxuất,đơnvịnhậpkhẩuvàđạilýluôntănggiá,thếnênngườitiêudùngNewZealandcứliêntụcbịchènépvàcuốicùngphảitrảgiácắtcổchohànghóahọmua”.
Tindallnhanhchóngchothấyôngđãtìmracáchtốthơn.“NgaykhichứngminhđượcýtưởngTheWarehousecủamìnhcóhiệuquả,tôilậptứcxingiấyphépđểtrởthànhđơnvịnhậpkhẩutrựctiếpcàngnhiềungànhhàngcàngtốt.Anhcóbiếtcảmgiácrúngđộngkhibánđượcmộtbộhànhlýchỉbằngmộtphầntưgiácủacửahàngbáchhóamàvẫnđạtlợinhuậnbiêncaohơnhọkhông?”Tindallcườikhúckhíchvànóitiếp:“Đómớilàniềmvuithựcsự”.
NhưnggiọngTindallchỉhùnghồnnhấtkhiôngtuyênbố:“Điềuquantrọngkhôngphảilàbánhàngmàlàtraoniềmtinchongườidânvàtraochongườilaođộngphổthôngnhữnglựachọnmàgiớilắmtiềnnhiềucủaluôncó.Đólàlýdotồntạicủacôngtynày!”.
Ngàynay,vớikhốitàisảncánhântỉđô,StephenTindallcóthểănmặc,láixevàlàmmọithứôngmuốn.Vàđúngnhưthế,ôngvẫnđeo
mộtchiếcđồnghồthểthaogiá17đô-lavì:“Tôibơimỗingàyvàđâylàchiếcđồnghồcựctốtdướinước”.ÔngláimộtchiếcVolkswagenvì:“Tôicựcthíchhìnhdángcủachiếcxe”.Vàôngcũngsốngtrongmộtngôinhàkhiêmtốnmàhaivợchồngđãmuatừnhiềunămtrước.Ônghỏitôi:“Chúngtacầnthêmnhàđểlàmgì?”.
Banđầu,nhómnghiêncứuđặtgiảthiếtrằngnhữngngườiđứngđầucáccôngtyđạtnăngsuấtcaocóthểrấttằntiện(hoặcbủnxỉn)vớibảnthân,vànỗicămghétlãngphícủahọcũngphầnnàogiúptạoracácdoanhnghiệphiệuquả.Nhưngđókhôngphảiđiềuchúngtôikhámpháđược.
Thayvìthế,chúngtôinhậnranhữngnhânvậtnàyluônsốnghòahợpvớimụctiêuLỚNđãđềra.KhitôihỏidồnStephenTindallrằngliệuthóitằntiệnđốivớibảnthâncóphảilàđiềmbáochonăngsuấtcaohaykhông,ôngđãtrảlời:“Tôikhôngnghĩvậy”,nhưngnóithêm,“Sẽthậtngớngẩnnếutôiđiềuhànhmộtcôngtyvìlợiíchchungcủamọingười,nhưngrồilạiyêucầutấtcảmọingườiquanhmìnhlàmthếtrongkhibảnthânkhônglàmgương,anhkhôngnghĩthếsao?”.
“CảmơnđãgọiđếnYellow.Chúcbạnmộtngàytốtlành!”
Cuốithậpniên1990,khiBillZollarsđượctuyểnmộtừcôngtyRyderTrucksvàovịtríCEOcủaYellowCorp.,mộtcôngtythuộcnhómFortune500(10),ôngđãnhậnradoanhnghiệprốiloạnnàyđangphạmsailầmnghiêmtrọngtừsaukhiquyđịnhvềchuyênchởbằngxetảibịbãibỏ.Điềukhiếnôngphiềnlòngnhấtchínhlàpháthiệnthấycôngtyquáchútrọngvàonộibộvàkhôngcómộtthướcđonàodànhchosựhàilòngcủakháchhàng.Chứngkiếncôngtytrảiquabanămđạtkếtquảcựckỳthảmhại,vớicáccuộcđìnhcôngvàtổnthấtnhưđổthêmdầuvàolửa,Zollarsnhậnraôngphảiđiềuhànhtheophươngthứcthayđổitriệtđể.
GiốngnhưLantech,YellowCorp.cũngtừngbịquyđịnhcủaChínhphủvùidập.Zollarshồitưởngvềthờikỳthịtrườngcònđượcđiềutiếtổnđịnh,khiYellowCorp.đanghưngthịnhvàcáccôngtykhôngbaogiờphảilolắngvềchiếnlượchaykháchhàng.Ôngnói:“Nếumuốncóthêmlợinhuận,anhchỉcầngửimộtláthưvớinộidungnhưsau:‘Này,tôicầntănggiá’,vàanhsẽcóđiềumìnhmuốn.
Ngànhkinhdoanhhoàntoànđượcchuyểnhóađểphụcvụtiêudùngvàcôngtynàonắmđượcngànhnàysẽlàkẻđếnsaunhưngđượchưởnglợilớn,đúngnghĩa‘mónngondànhchokẻcuối(11)’”.
TheoZollars,ảnhhưởngcủaviệcbãibỏquyđịnhhoàntoàncóthểtiênđoánđược.Rấtnhiềungườimớimangđếnnhữngýtưởngtuyệtvời,họthànhlậpcácdoanhnghiệpmớivànângcaotiêuchuẩn,khiếncácdoanhnghiệptồntạitừtrướckhôngcạnhtranhnổivàcuốicùngsụpđổ.NhiềuchuyêngiaphântíchtrongngànhđãdựbáovềngàycáochungcủaYellowCorp.,nhưngZollarschỉnóivớinụcườirộngđếnmangtai:“CâuhỏitôithườnggặpnhấtkểtừkhiđếnđâylàliệuYellowCorp.cócòntồntạitrongvàinămtớikhông”.
VậyZollarsđãnhậnranhữngmanhmốinàođểngănchặnđiềunàyxảyra?Từnhữngngàyđầutạicôngty,ôngđãnhậnthấy:“KhimộtnhânviêncủaYellowđượchỏicôngtyđanghoạtđộngtronglĩnhvựcgì,họsẽđáplạiđólàlĩnhvựcvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải”.(LTLlàtừviếttắtcủadướitảitrọng–lessthantruckload,ýchỉmộthãngvậntảichuyêngửihàngdướimộttrọnglượngnhấtđịnhvàkếthợpcáckiệnhàngtừvàikháchhàngkhácnhauđểchấtđầyxe).
Đếntậnbâygiờ,Zollarsvẫngiậnrunkhinhớlại:“CònđâulàniềmtựhàovàtiềmnăngnữakhiđặtmìnhvàongànhvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải?Anhkhôngchỉtựnhétmìnhvàomộtchiếchộp,màcònđangnhétmìnhvàomộtchiếchộprấtnhỏ”.
GiảiphápcủaZollarsđốivớitìnhthếlưỡngnanmàcôngtyđangđốimặtchínhlàmộtchiếnlược,mộtmụctiêuLỚNđơngiản.Ôngralệnh:“ChúngtakhôngkinhdoanhvậnchuyểnđườngdàiLTLbằngxetải”.ZollarsđãđặtYellowCorp.vàothếđốilậpvớihaiđốithủcạnhtranhlớnvànóivớicácnhânviên:“Chúngtasẽthoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàbướcvàokinhdoanhdịchvụ.Vàtừlúcnày,thayvìphíthờigiansosánhbảnthânvớiRoadwayhayConsolidatedFreight,chúngtasẽtựsánhmìnhvớiStarbucks”.
Starbucks!Mộtmôhìnhquáthànhcôngđểnoitheo.
Cólẽbạntừngnghequamộtnhậnxétrằng:nếucáccôngtyđườngsắthiểurằnghọkhôngkinhdoanhtrongngànhđườngsắtmàtrongngànhvậnchuyểnkháchhàngvàhànghóa,thìcáchãnghàngkhôngngàynayđãmangnhữngcáitênnhưUnionPacifichaySanta
Fe(12).Nhờbảnnăng,Zollarsđãhiểuthấuđượcđiểmkhácbiệtnày.
Zollarslậpluậnrằngtrừkhibạnhiểuđúng“vấnđềconngười”,nếukhôngsẽchẳngcóthứcôngnghệnàocóthểgiúpbạnđạtnăngsuấtcaohơn.Ôngnói:“Hãynhìnmàxem,chúngtatiêutốn80triệuđô-lamỗinămchocôngnghệ,nhưngtấtcảsẽvôíchvàkhôngthểcảithiệnnăngsuấtnếungườidùngchúngkhônghiểuđiềunày”.
Ôngkểlại:“Trongtuầnđầutiênnhậnviệc,tôiđãđếnmộttrongcáctrungtâmchămsóckháchhàngtiêntiếnnhấtcủachúngtôitạiDesMoines,bangIowavàdànhcảngàynghetrộmcáccuộcgọiđếntừkháchhàng”.Ôngnháymắtranhmãnhvànóitiếp:“Chắcchắnhọđãsắpxếpđểtôiởcùngnhữngđạidiệnchămsóckháchhànggiỏinhất,chứkhôngphảilínhmớihaymộttaythủcựunàođó”.
Nhữnggìngheđượcđãkhiếnôngtứcứagan:“MộtkháchhànggọiđếnvànóiôngấycómộtbưukiệncầngửitừChicagođếnAtlantatronghaingày.Vànhânviênchămsóccủachúngtôinóivớiôngấyrằngchúngtôichỉvậnchuyểnđượctrongbangày.Vịkháchhànglặplại:‘Không,tôithựcsựcầnnótronghaingày’vànhânviênnọlạitrảlờilầnnữa:‘Chúngtôicóthểlàmtrongbangày’.Cuốicùng,vịkháchđànhnói:‘Thôiđược,tôisẽgọichongườikhác’,vànhânviênđóđáplại:‘Vâng,cảmơnđãgọiđếnYellowvàchophépchúngtôiphụcvụông.Chúcmộtngàytốtlành’”.
Zollarsnhậnxét:“Hãytưởngtượngracâunói‘Cảmơnvìđãchophépchúngtôiphụcvụbạn’trongkhicácnhânviêncủachúngtôivừatặngchínhkháchhàngcủamìnhchođốithủcạnhtranh!”.
DướiđâylàgócnhìntoàncảnhcủaZollars:“Toànthểcôngtynàyđềuquanniệm:‘Đâylànhữnggìchúngtôicóthểcungcấp…Nếubạnmuốn,tốtthôi…cònnếubạnkhôngmuốn,thìcũngtốtthôi’.Khôngaitừnghỏikháchhàngxemhọmuốngìvàcầngì.Làmsaobạncóthểhyvọngđạtnăngsuấtcaohơnnếukhôngkéođượcmọingườivềphíamình?”,ôngđãđặtcâuhỏinhưvậy.
MụctiêuLỚNđơngiảncủaZollarslàgiúpYellowCorp.thoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàtiếnvàongànhkinhdoanhdịchvụ.
Tròchơivĩđạitrongkinhdoanh.JackStacklàCEOcủaSRCHoldings.20nămtrước,khicònlà
mộtnhânviênsảnxuấttrẻcừkhôitạiInternationalHarvester,ôngđãđượcgửiđếnMissouriđểđiềuhànhTậpđoànSpringfieldRemanufacturing,mộtđơnvịkinhdoanhchuyênchếtạolạicácđộngcơhỏngbámbẩntrởthànhhàngnhưmớivàbánvớigiábằng60%giágốccủamộtđộngcơmớitoanh.
TronglúcStackđangvựcdậycơsởvàgiúpnósinhlợithìcôngtymẹHarvesterlạiđanglâmvàomộtmớhỗnloạnkhicốgắngphụchồisaukhoảnnợngânhànghàngtỉđô-la,bằngcáchbántháohàngđốngtàisảnvàsathảihàngchụcnghìnnhânviên–khiđó,họđãloạibỏhơn100nghìnngườitrongtổngsố115nghìncôngnhân.
Trongcảnh“đổmáu”khủngkhiếpđó,nhiềucôngnhânđãđếngặpStackvàhỏi:“Tôinênlàmgìđây?”,“Tôicónênmuamộtchiếcxemới?”,“Tôicónênkếthônkhông?”,“Tôicóviệclàmkhông?”.
Cuốicùng,Stackđãđáplạinỗiđaucủanhânviên.Ôngkếtluận“chuyệnnàythậtnhảmnhí”vàquyếtđịnhthôngbáo:“Xemnày,cácbạnđừngmuaxemớivàcũngđừngkếthôn.Mộttrongbađiềusauđâysẽxảyra:Harvestercóthểbánlạicôngtynày,họcóthểđóngcửacôngtyhoặcchúngtasẽchếtdầnchếtmònvìcôngtymẹkhôngthểcấpvốnchochúngta”.
Tuynhiên,Stackcũngđemđếnhyvọngkhinêulênmộtkhảnăngkhác:“TôiđãdạoquanhvàhỏimọingườixemchúngtacónênmualạicôngtytừHarvesterkhông.Tôicũngđợixemcóaiphảnđốikhông.Chẳngailêntiếngcả,thếlàchúngtôiđưarađềnghị”.
Lúcđó,tổnggiátrịtàisảndoStacknắmgiữlà28nghìnđô-la,trongkhiôngcầnhuyđộngđến9triệuđô-la.Tậphợpthêmcáckhoảngóptừhơnchụcvịgiámđốckháctrongcôngty,Stackđãgópđủ100nghìnđô-latrảtrướcchothươngvụ9triệuđô-lanày.Sauđó,Stacklaovàocuộchànhtrìnhhuyđộngvốngiankhổtrongsuốthainăm,vàhainămđóđãthayđổicuộcđờiônghoàntoàn.
Ôngnhớlại:“Tôiđikhắpnơiđểtìmmộtnúitiền,cácchủngânhàngđãthửtháchtôiquarấtnhiềuvòngvàgiúptôihọcthêmmộtmớthuậtngữmới.Bấtthìnhlình,chẳngbiếttừđâubỗngxuấthiện
nhữngthứđạiloạinhưtỷlệvốnsởhữu,tỷlệthanhkhoản,huyđộngnợvayvàtráiphiếu.Tôinhữngtưởngchúngtacókếtoánviênvànhânviêntàichínhđứngsauhậutrườngđểlàmbấtkỳđiềugìhọmuốnvớinhữngconsố.Nhưngcàngtìmhiểusâu,tôicàngyêuthíchnóhơnvànghĩ:‘Chà,mấythứsốliệunàythậttuyệtvời,đúnglàmộthệthốngchỉnchu’”.
Từđó,ôngđãkếtluậnrằng“cáchduynhấtđểgiànhchiếnthắnglàhoạtđộnghiệuquả”.
TrongquãngthờigianStackhoạtđộngtronglĩnhvựcnày,cóhaiđiềuđãxảyra.Ôngkểlại:“Thứnhất,tôigiốngnhưmộtđứatrẻlạcvàomộtcửahàngkẹo.Tôihamhọchỏikinhdoanhđếnnỗicóthểviếtđiviếtlạikếhoạchkinhdoanhkhingồisauxetaxitronglúcdichuyểnđếncácbuổigặpvớingânhàng”.
Nhưngtrongquátrìnhhuyđộngvốn,Stackđãnổigiận:“Tôigiậnđiênngườivớicôngtytôitừngcôngtáctrong14năm.Suốtthờigianlàmviệcchohọ,chẳngaidạytôivềkinhdoanhvàcũngchẳngbaogiờyêucầutôikiếmtiềnhayhuyđộngtiềnmặtcả.Tôicóthểsảnxuấtbấtcứthứgìhọmuốntôilàm.Tôicóthểchếtạođộngcơhaynhữngchiếcxetảinặngđến50tấn.Nhưngtôichẳngbiếtquáigìvềchuyệnkiếmtiền”.
Ngày1tháng2năm1983,khiStackvàcácđồngsởhữunhậnnhàmáycủamình,họchỉcóđúng100nghìnđô-lavốnsởhữuvàmộtkhoảnnợ8,9triệuđô-la.Mệnhlệnhđầutiêncủaônglàtậphợptoànbộ300côngnhântạiphòngăntrưavànóithẳngvớihọrằngdùhiệntạihọđangcócôngănviệclàm,nhưngthựcchấtcôngtyđãtrongtìnhtrạng“hônmê”.
Ôngtiếptụcgiảithíchrằngvớitỷlệnợtrênvốnchủsởhữu89:1,côngtyxemnhưđã“chếtnão”,nhưngnếuhọcóthểđảongượcphânsốđóvàcóvốnsởhữucaogấp89lầnnợ,đómớithựcsựlàlúcháiratiền.
“Tôiquáphấnkhíchvớinhữnggìmìnhhọcđượcnênmuốnchiasẻchúngvớimọingười”,Stackhồitưởng.“Tôibiếtvềbáocáoluồngtiền,báocáothunhậpvàbảngcânđốikếtoán.Tôicũnghọcđượccácbiệtngữnhưnhàđầutưmạohiểm,chủngânhàngthươngmạivànhàđầutưthiênthần(13)”.
Họcđượcđiềugì,ôngđềuchiasẻchúng:“Ngàyhômđótôiđãhứasẽdạykinhdoanhchotừngcôngnhântrongcôngty”.
Cáccôngnhânnhàmáy,cácquảnlýhaythậmchínhữnggiámđốckhácđềumùmờvềkinhdoanhnhưStackđãtừng:“Chúngtôinghĩchỉcầnsảnxuấtracácsảnphẩmtốt,đảmbảocáckhâugiaohàng,chấtlượng,dịchvụvàđểmắtđếnmọithứlàđủ–nhưngvềlâudài,chúngtôiđãlỡmấtcơhội.Chúngtôinhưđangtrongrừngrậm,lobậnrộnsảnxuấtnhưngchưabaogiờcóđiềukiệnnhìnngắmtoàncảnhkhurừng”.
Stackđãthựchiệntốtlờihứadạykiếnthứckinhdoanhchotấtcảmọingườivớicácbướcnhưsau:triệutậptoànbộnhânsựcôngtyhằngtuầnđểcậpnhậtchitiếtbáocáolãilỗvàbảngcânđốikếtoáncủacôngty.Hiệnnay,mộtchuyếnviếngthămtrụsởcủaSRCsẽbắtđầutạiphòngăntrưa,nơicóbứctườngđăngtrọnbáocáotàichínhchitiếtcủacôngty,gồmcảlượngtiềnđangcótrongngânhàng.Khidạoquanhnhàmáyvàbắtchuyệnvớimọingười,bạnsẽnhậnracôngnhânởđâynóivềgiá-vốnvàluồngtiềncũngthoảimáinhưnóivềpít-tôngvàxi-lanhvậy.
SRCHoldingsđãtrởthànhmộtcôngtymẹtrongmộtngànhsảnxuấtđadạnghóacaovàđạtmứctăngtrưởngthườngniên15%,bấtkểkhithuậnlợihaybấtlợi.Hiệntại,họcó22nhàmáythamgiatrong15hoạtđộngsảnxuấtkhácnhau.Vớidoanhsốthườngniênhơn200triệuđô-la,côngtynàydễdàngđánhbạicácđốithủcạnhtranhtrênmọithướcđonăngsuất–gồmdoanhsốtrênmỗinhânviên,lợinhuậnhoạtđộngtrênmỗinhânviênvàtỷlệlợinhuậntrêntổngvốnđầutư.
MụctiêuLỚNđơngiảnmàStackhướngtớichínhlàphổbiếnđếnmọingườinhữngnguyêntắckinhdoanh,rồibiếnđiềuđóthànhmộtcuộcchơimàaicũngnhậnthứcrõcôngviệccủamìnhảnhhưởngđếnnhữngconsốtàichínhrasao.
Tuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Hãytưởngtượngbạnđangsởhữumộtkhốitàisảnđượcghi
nhậnkhoảng30tỉđô-lanhưngvẫnđongđếmtừngxunhưthểđólàđồngcuốicùng.XinchàomừngbạnđếnvớithếgiớicủaIngvar
Kamprad,ngườisánglậpthươnghiệubánlẻđồnộithấtThụyĐiểnIKEA.Banđầu,tuyênbốkinhdoanhđơngiảncủaôngchỉlàcungcấpđồnộithấtđượcthiếtkếtốtvớigiácảphảichăngchođạichúng(haynhưônggọilà“sốđông”).Vàôngđãlàmđượcđiềuđóvớithànhcôngrựcrỡ.
NhữngcốnghiếnvàsựtậptrungmàKampraddànhchomụctiêuLỚNcủaIKEAđãđượcghirõtrongmộttàiliệuôngviếtvàotháng12năm1976,cótựaTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Trongđó,ôngkhẳngđịnh:“TấtcảcácquốcgiavàxãhộitừĐôngsangTâyđãdànhramộtlượngtàinguyênkhôngđángđểthỏamãnsốítdânsố.Lấyvídụtừngànhcủachúngta,cóquánhiềuthiếtkếđẹpvàýtưởngmớichỉdànhriêngchomộtnhómnhỏlắmtiềnnhiềucủa”.MụctiêukinhdoanhmàKampradđặtrachoIKEAđãlớndầntừnhậnxétđơngiảntrên.
CũnggiốngnhưôngchủTindallcủaTheWarehouse,IngvarKampradlàngườicủacôngchúng.Trongsuynghĩcủaông,mộtkỳnghỉxahoachínhlàđượcláixeđạp.Ôngtừchốibayvéhạngnhấtvàthậmchíkhiđãnghỉhưu,ôngvẫnghéthămcáccửahàngIKEAđểtìmlạicảmxúcngaytạinơiviệckinhdoanhthậtsựdiễnra:cửahàng.Ngàynay,thươnghiệuđồnộithấtduynhấtcómặtkhắptrêntoàncầunàyđãđạtdoanhsốtrênmỗinhânviêncaohơnmức50%trungbìnhtoànngành.
LàcontraitrongmộtgiađìnhnôngdânđếntừmiềnbắcThụyĐiển,Kampradcóxuấtthânkhákhiêmtốn.Thuởthiếuthời,ôngđãbắtđầunhậpvềnhữngmónhàngnhỏnhưbútbiđểbánvàkiếmđượcchútlời.Mệtmỏivìphảiphítiềnchocácbêntrunggianđểnhậpkhẩu,phânphốivàxửlýhànghóa,cuốicùng,ôngđãquyếtđịnhtựnhậphàng.
Từkhóathắtlưng,bútbivàđồnghồ,Kampradđãchuyểnsangđồnộithất;vàkhidoanhthuhàngnộithấtbắtđầutăngcũnglàlúcôngbắtđầunhậnratỷlệhàngbịhưhỏngtrongquátrìnhvậnchuyểncaođếnđánglongại–dạngnhưchânbànbịgãy.CáccôngtybảohiểmchâuÂucũngbắtđầucằnnhằn.
Vàomộtngàynăm1952,trợthủđắclựcvàđángtincậycủaKamprad,GillisLundgren,đãnảyraýtưởnglàmthayđổingànhcôngnghiệpđồnộithấtmãimãi:“Chúaơi,xemchúngchiếmbaonhiêu
khônggiankìa.Hãytháochânbànravàxếpchúngdướimặtbàn”.
Vàphầncònlạiđãđivàolịchsử.Phươngphápđónggóiphẳng(flat-pack)củaIKEAđãgiúphọtăngtốcmạnhmẽtrongcuộccạnhtranh.“[Chiếcbàn]đólàkhởiđầucủamộtloạtmónđồnộithấttựlắprápkhác.Vàđếnnăm1956,kháiniệmnàyítnhiềuđãđượchệthốnghóa”,Kampradviết.“Càngsảnxuấtranhiềuthứ‘dễtháo’,thiệthạixảyratrongquátrìnhvậnchuyểnsẽcàngítvàchiphívậnchuyểncũngcànggiảm”.
VàgiátrịđóđãđượcchuyểnsangchokháchhàngcủaIKEA.
Trongsuốtmộtđờiphấnđấu,ôngluôntâmniệmphảicungcấpnhữngsảnphẩmcógiátrị,vừatúitiềnvàđậmphongcáchđếnngườitiêudùngbìnhthường.ÔngkhóchịukhinhớlạimộtdịpviếngthămnướcÝvàtậnmắtchứngkiếnnhữngngườinàođủkhảnăngsởhữucácmónđồnộithất“thiếtkếtốt”.Ôngviết:“TôiđãthứctỉnhkhithamquanHộichợMilanvàghéthămmộtnhàcungcấpthảmlớn.Nhờông,tôiđãđượcthựcmụcsởthịnhữnggiađìnhbìnhthườngởnướcÝ,nhàcửacủagiớivănthưvàcôngnhânbìnhthường.Vàtôirấtngạcnhiêntrướcnhữnggìmìnhthấy:nhữngmónnộithấttốimàuvànặngnề;mộtbóngđènduynhấttreophíatrênchiếcbànănnặngnhưchì;nằmgiữanéttaonhãcủahộichợvànhữnggìhiệndiệntrongtổấmcủanhữngngườibìnhthườnglàcảmộtvựcthẳmsâuhunhút”.
Kampradtừngluôntinrằngchínhsựlườibiếngđãtạoranhữnggiảiphápthiếtkếnộithấtđắttiền.TrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất,ôngviết:“Bấtkỳkiếntrúcsưnàocũngcóthểthiếtkếmộtchiếcbànvớigiá5.000krona(14)ThụyĐiển.Nhưngchỉnhữngngườilànhnghềnhấtmớithiếtkếđượcmộtchiếcbàntốt,hữudụngvớigiáchỉ100krona.Giảipháptốnkémchobấtkỳkiểuvấnđềnàothườnglànhữngthứtầmthường”.
MặcdùkhôngcònchủđộngquảnlýIKEA,nhưngdisảncủaKampradtrongnhữngtàiliệunhưTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithấtvẫnluônsốngmãi.NhânviênIKEAvẫnnhắcđếnôngnhưthểôngvẫnthựcsựquảnlýcôngty.MụctiêuLỚNcủaông–đồnộithấtđượcthiếtkếtốtvớigiáphảichăngdànhchosốđông–cótầmảnhhưởngtolớnđếnnỗinóđãthoátrakhỏihìnhbóngcủachínhôngtrongcôngtyvànhiềukhảnăngsẽtồntạilâuhơncảông.
Cóbaonhiêunhàbánlẻnộithấtngoàikia,hoặcchỉđơngiảnlànhàbánlẻ,suynghĩđượcnhưIngvarvàvẫngiữnguyênquyếttâmnhiệtthànhđốivớimộtmụctiêuLỚN?Theonghiêncứucủachúngtôithì…chẳngcóai!
Tậptrung.Hầuhếtcácdoanhnhânđềuđãquáquenvớinhữnglờiquáttháo
củacácvịCEO,tổnggiámđốc,giámđốckinhdoanhhayquảnlýnhàmáyđanglâmnguyvàphảicheđậychuyệnxấucủabảnthân.Họđằnghắng:“Điềuduynhấtcầnlàmtrongquýsaulàtốiđalợinhuận”…haymảngkinhdoanhmới…haynăngsuất…haybấtkỳthứgì.Sauđó,họlạinảyrasángkiếnvềmộtdựánmớivớicáitênkiêukỳkiểunhưPUFF–“Mọingườihãyđoànkếtvìnhàmáychúngta”(PeopleUnitedForOurFactory).Vàtấtnhiên,đếnquýtiếptheo,cáccấpquảnlýlạithựchiệnmộtnúiviệckhôngkémphầnlốbịch,bắtđầubằngviệcyêucầumọingườitrởthànhaiđóhoặclàmđiềugìđókhácbiệt.Đasốcôngnhânđềuđượcyêucầuphảitậptrungrồilạitậptrungvàoquánhiềuchươngtrìnhvớvẩngiảtạo,vớiquánhiềungườithamgiavàhếtlầnnàyđếnlầnkhác.Nênchẳngcógìlạnếuhọtrởnênhoàinghi.
Tậptrungcónghĩalàtậphợpmọisựchúývànỗlực.Rủithay,hầuhếtcáclãnhđạodoanhnghiệpđềuhànhđộngnhưthểhọmắcchứngrốiloạngiảmchúýkhicầngiữchocôngtytậptrungnắmvữngmộtmụctiêuLỚNđơngiản.
Sựmơhồnàychắcchắnsẽdẫnđếntìnhtrạngmàmỗinhânviêncôngtyđãchứngkiếnquánhiềulần:khôngthểhànhđộngnhanhchóng,nhữngkếhoạchkhôngrõràng,côngnhânphậtlòng,tranhgiànhthiệthơn,chỉtríchlẫnnhau,liêntụccầnđếncácnhómcốvấnbênngoàiđểcốgắnggiảiquyếtmọithứ,nhữngmưuđồtrongnộibộcấpcaovàcuốicùnglàtâmlýtựbảovệmình(15).Thậtkhóđểđạtnăngsuấtcaokhihằngngàycứphảilộiquabãilầytrànngậpcácvấnđềthừathãidochínhconngườitạoranhưvậy.
ThửnghĩxemlàmthếnàoKmartlạikếtthúcsốphậntrongmộtphiêntòaxửphásảnchỉvìthiếukhảnăngtậptrungvàomộtmụctiêuLỚNđơngiản?Mộtngàynọ,CharlesConaway,cựuCEOcủaKmart
ralệnhhọphảigiảmgiáthấphơnWal-Martđốivới30nghìnmặthàngchủlực,mặcdùWal-Martkhôngthểbịaiquamặttrongngànhhàngđó.Khiviệcđókhôngthànhcông,ônglạitựhàotuyênbốcửahàngcủamìnhlà“chuyêngiacủacácbàmẹ,giađìnhvàtrẻem”,sauđótiếptụctranhthủcộngtácvớiđạodiễncótàiSpikeLeeđểnhờôngnàychỉđạochiếndịchquảngcáotiếptheocủaKmart.Trờiạ!Bấtkỳtổchứcnàocốphứctạphóamọithứvàcóquánhiềuvấnđềvềconngườinhưthếcuốicùngsẽđánhmấtsựrõràngtrongmụctiêu.
Từquansátcủamình,chúngtôibiếtrằngcáccôngtyphảibắtđầuhànhtrìnhcảithiệnnăngsuấtbằngcáchápdụngtriệtđểmộtmụctiêuLỚNđơngiản.Nhưnghóara,vẫncònmộtbàihọcthậmchícònlớnhơnđangchờđợichúngtôi.
MộtkhinhânsựcủacôngtyđượcpháttriểnthànhcôngvàchứngtỏhọquántriệtđượcmộtmụctiêuLỚNđơngiản,thìcóvẻnhưbộkỹnăngmớilạichophéphọtậptrungvàocácmụctiêuLỚNkhác.Tuynhiên,ởđâycómộtkhuyếncáoquantrọng:Mọingườicóthểtậptrungvàohaimụctiêutrởlênvớihiệuquảngangbằngmộtmụctiêu,vớiđiềukiệnmụctiêuLỚNmớiphảicónềntảnghoặcđượcxâydựngtrênmụctiêubanđầu.
Vídụ,mộtkhiLantechđãlàmchủđượcthuậtnângcaonăngsuấttạinhàmáy,họsẽnhậnracôngtyphảimấtcảtuầnmớinhậpxongđơnhàngchomộtchiếcmáy,màchiếcmáyấychỉđượcsảnxuấttrong11giờđồnghồ.Bằngcáchtậptrungnhậpđơnhàngtrongkhivẫnduytrìnăngsuấttạinhàmáy,họđãkhiếnthờigiannhậpđơngiảmxuốngchỉtínhbằngphút.Tiếpđến,họcũngnhậnrarằng:mặcdùkhôngthiếukếtoánviên,nhưnghọvẫnkhôngnhậnđượcbáocáotàichínhhằngthángtrướcngày25củathángkếtiếp.Điềuđólạitrởthànhyếutốcầntậptrungthêm.Theogiámđốctàichính(CFO)JeanCunningham,giờđâybáocáotàichínhluônsẵnsàngvàongàyđầutiêncủamỗithángvàđượcchuẩnbịbởinhómkếtoánviênchỉbằng1/3tổngsốtrướcđây.
TạiSRC,khiJackStackđãdạyxongkiếnthứckinhdoanhcănbảnchomọingười,thìviệcgiúpcôngtyđạtnăngsuấtcaohơnthôngquacảithiệntừngdòngtrongbáocáotàichínhsẽtrởthànhmộttiếntrìnhtựnhiên.TheolờiStack:“Trongvòng20năm,chúngtôiđãxâydựnghơn20chươngtrìnhthưởngkhácnhau,trongđómỗichươngtrìnhđềudựatrênnhữngviệccầnlàmđểcôngtyđạthiệusuấtvàlợi
nhuậncaohơn”.Nhưngôngcũngkhuyếncáo:“Nhờmọingườiđềuhiểurõcôngviệckinhdoanh,chúngtôimớicóthểlậpratấtcảnhữngchươngtrìnhthưởngkhácnhaunhưthế”.
KhônglâusaukhiBillZollarstuyênbốrằngYellowsẽkhôngcònlàmộtcôngtychuyênchởmàlàmộtdoanhnghiệpdịchvụ,thìquảnhiêncôngtycủaông–vốnchỉtoànngườidatrắngvàcósốlượngnamgiớiápđảo,theolờiôngnói–liềncầnđượcđadạnghóa,vàđiềuđólạitrởthànhmộtmụctiêukhácđểtậptrungvào.
MiễnlàmọingườiđềuhiểurõnhữngmụctiêucầnthêmvàonhằmbùđắphoặcbổsungchomụctiêuLỚNđơngiảnbanđầu,thìmôitrườnglàmviệcsẽkhôngrốiloạnbởicácthôngđiệpvàtínhiệulẫnlộn.
Vậynóđếntừđâu?Vậycácnhàlãnhđạovàquảnlýsẽbắtđầupháttriểnmộtmục
tiêuLỚNchophéphọtậptrungnỗlựccủamọinhânviêntrongcửahàng,phòngban,bộphậnvàcảcôngtyrasao?
Tạitấtcảcáccôngtychúngtôinghiêncứu,mụctiêunảysinhtừmộtthờikhắcquyếtđịnhtrongcuộcsốngcủachínhngườidẫnđầunỗlựcđó.Điềunàycũngứngvớicáctrườnghợpkhác,bấtkểngườilãnhđạolàmộtCEOđangmuốnchuyểnđổicôngty,mộtgiámđốcsảnxuấtđangmuốnbiếnđổinhàmáy,mộtquảnlýbánhàngđangxâydựngđộingũmớihaymộtchủdoanhnghiệpđanghồisinhlạicửahàngbánlẻ.MụctiêuLỚNđơngiảnkhôngbaogiờxuấtpháttừphòngkếtoán,phòngnhânsựhayphònghoạchđịnhchiếnlượckiểutậpquyền,vàlạicàngkhôngdínhđếnconsốlợinhuậnquýhiệntạihayvấnđềđanggâychúýcủaCEO.
ĐốivớiPatLancaster,thờikhắcquyếtđịnhđãđếnvàocáingàyôngthấtbạitrongcuộcchiếngiànhquyềnsởhữubằngsángchếtrướcTòaánTốicao.Ôngđánglẽcóthểbáncôngty,đổihếtcổphầnthànhtiềnmặtvàdànhphầnđờicònlạitheođuổiướcmơ.Nhưngthayvìthế,ôngđãchọncáchlậpnênmộtnhàmáysảnxuấtđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.
ThờikhắcquyếtđịnhcủaJackStackđãxuấthiệnkhiôngchợtnhậnrarằng:vớitỷlệnợtrênvốnsởhữu89:1,khảnăngcôngtyông
tồntạiđượclâulàrấtmongmanh.Nênôngđãchọncáchdạymọingườivềkinhdoanh.
HồichuôngbáotửchoYellowCorp.đãrunglênkhiBillZollarsđứnglênvàtuyênbố:“CôngtynàysẽđượcxâydựngdựatrêntháiđộphụcvụkháchhàngtừnggiúpStarbuckstrởnênvĩđại”.
TấtcảcáccôngtyđượcchúngtôinghiêncứuđềubắtđầuhànhtrìnhcảitiếnnăngsuấtbằngcáchđềramộtmụctiêuLỚNđơngiản.Dườngnhưmụctiêuđólàgìkhôngquantrọng…màchỉcầnnóthậtsựtồntại,xácthựcvàcótácđộngcơbảnlêncáchdoanhnghiệphoạtđộng.CEOcủaSunMicrosystems,ScottMcNeely,đãphátbiểunhưsau:“Nếubạnvótđủgỗphíacuốimũitên,nósẽnhắmđúngmụctiêu”.
VậyđâulàthờikhắcquyếtđịnhchophépbạnhìnhthànhmộtmụctiêuLỚNđơngiảnđóngvaitròmộtchiếnlượcthúcđẩydoanhnghiệp,bộphậnhaycôngtyđạtnăngsuấtcaohơn?Vàkhiđãcómụctiêu,làmthếnàobạntruyềnđạtnóxuyênsuốttổchứcvàkhiếnmọingườitintưởng,hợpsứccùngnhauxungquanhnhiệmvụxâydựngmộtdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơn?Hãyxemtiếpchươngsau.
K
2.PHẦNVIỆCKHÓKHĂNBẮTĐẦU
Côngviệcđầutiêncủamộtnhàlãnhđạohayquảnlýlàđúckếtchomọingườithấydoanhnghiệpđangđiđếnđâuvàđếnđóbằng
cáchnào.
–KenIverson,cựuCEONucor
hiảothuậtgiathựchiệnmộtmànảothuậtkhôngthểtinnổi,chúngtasẽtựhỏi:“Thếquáinàomàanhtalàmđượcđiềuđó?”.
Xemảothuậtrấtvui.Vàocuốimàntrìnhdiễn,mọingườiđềuhồhởivìhoàntoànbịlừaphỉnhmộtcáchvuivẻ.NhưngsựthậtlàDavidCopperfield(16)đãkhônglàmbiếnmấttượngNữthầnTựdovàRoycũngkhôngbiếnSiegfrid(17)thànhmộtconhổ.
Ngaytừđầu,mọingườiđãthừabiếtlàmathuậtkhôngcóthật.
Nhưngrấtnhiềunhàquảnlývàlãnhđạo–chínhnhữngkẻmiệngcườinhưnắcnẻ:“Tấtnhiênmathuậtkhôngcóthật”–lạibỏthờigianquýbáutìmkiếmnhữngđápánmàunhiệmchocâuhỏi“làmthếnàođểcảithiệnnăngsuất”,đểcuốicùnghủyhoại(haythậmchígiángđònchítử)chouytínvàdoanhnghiệpcủahọ.
Trongkinhdoanh,nhữnggiảiphápkỳdiệukhônghềtồntại.Nếumuốnthúcđẩydoanhnghiệpcủamìnhđạtnăngsuấtcaohơn,bạnphảisẵnsàngđốimặtvớithựctếkhókhănvàđưaranhữngquyếtđịnhkhókhăn.BạncũngcầncanđảmđốimặtvớimọivấnđềquantrọngvàbámchặtvàomụctiêuLỚN,mặcchonhữnglờivannàivàkhóclócđếntừnhữngkẻsợthayđổi.
Córấtnhiềulýdokhiếncôngnhântrởnênhoàinghivàkhôngmấyhàohứngleolênchiếcthuyềnsángkiếndobạncầmlái.Nếubạnchấpnhậngiảthuyếtrằngtạimộtthờiđiểmnàođó,đasốmọingườisẽphảiđaukhổvìkỳvọngquámứcnhưngchỉchuốclấythấtvọng,thìthậtdễhiểuvìsaocấpquảnlýlạimiễncưỡngtiếpnhậnnhững
điềumớimẻ.Từgócnhìncủanhânviên,họđãđượchứahẹn,họđãtintưởngnhưnglạithấtvọngquánhiềulần.Khôngngạcnhiênkhihọcốchốnglạinỗlựctậptrungvàomộtsángkiếnmớimẻkhác.
Trongvòngnhiềuthậpniêntrởlạiđây,hàngtriệunhàquảnlýđãdốcsứcchomộtchuyênđềhứahẹnchuyểnđổicôngtyvàthayđổicuộcsốngdựatrênnhữngphépmàuquảnlýmớinhất.BạnvẫncònnhớMBO(thuyết“quảnlýtheomụctiêu–ManagementByObjectives”),matrận,lậpdựtoánngânsách,quảnlýbằngcáchdạoquanh,thuyếtquảnlýmộtphút,lýthuyếtZvàvôsốnhữngthứkhácchứ?Sauđó,nhữngnhàquảnlýlạiquayvềbànlàmviệccủahọ,tiếptụcmơmộngvàsốtsắngtuyênbốrằnghọđãquytụtấtcảcùngấpủtươnglaimới.
Vềphầnnhữngngườilínhngoàitrậntiền,nhữngngườiđãđượctraudồivôsốlần,họchỉnhếchmôivàtraochonhaunhữngnụcườingầmhiểu,rồitựhỏiphảimấtbaolâuchuyệnnàymớikếtthúc.Họbiếtchẳngmấychốchọsẽlạiđượcyêucầu“ômchặt”(khôngphảitốthơntalênlàmchuyệnnàytrongphòngngủsao?)thêmmộtcáithúquảnlýkhác.
Khôngaithíchbịthaotúng.Vàđángtiếclàtrongphầnmởđầucủamớbòngbongvềhệthốngquảnlý,trongđócócảnhữnglýthuyếtthậtsựgiátrị,luônkèmtheomộtthôngđiệpngầm:“Chúngtôilàsếp,còncácanhchỉlàcôngnhân.Chúngtôibiếtđiềugìđúng,còncácanhkhôngbiết.Vàgiờđây,chúngtôicómộthệthốngmớigiúptăngsảnlượngvàsẽbuộccácanhvàokhuônkhổ”.Nhữngmànramắtcáchệthốngmớihếtlầnnàyđếnlầnkhácdầntrởthànhthứgánhnặngkhủngkhiếpđeoquanhcổ.Thếnên,sựkhángcựđốivớithayđổi,vốnlàcơchếbảovệtựnhiênởconngười,lạicàngđượccủngcố.
Hầuhếtmọingườisẽnhìnthấungaynhữnglờihôhàotừchủdoanhnghiệp,CEO,lãnhđạocácphòngbanvànhàquảnlý.Họxemnhữngtuyênbốnàylàthứcôngcụvịkỷ,quỷquyệtvớiđầynhữnglờilẽrỗngtuếchvốnkhôngđemlạilợiíchgìchohọ.
NhưngchỉmộtmụctiêuLỚNđơngiảnsẽkhôngđủsứcxâydựngmộttổchứcđạtnăngsuấtcaohơn,trừkhibạnsẵnsàngdấnthânlàmbấtkỳđiềugìcầnthiếtnhằmlantỏaýtưởngđóxuyênsuốttổchức.
NếumụctiêuLỚNđơngiảnkhôngchânthànhvàxácthực,sẽkhôngaitintưởngnóvàmọicôngsứchònggiúpđơnvịkinhdoanhtăngnăngsuấtsẽbịngăntrở.
KhimụctiêuLỚNđạtđếnđộxácthựcnhưcủaStephenTindall(TheWarehouse),JackStack(SRC),PatLancaster(Lantech),HerbvàMarionSandler(WorldSavings),BillZollars(YellowCorp.),IngvarKamprad(IKEA),DanDiMicco(Nucor)vàMichaelO’Leary(Ryanair),thìlúcđóbạnsẽcóxuấtphátđiểmhợplýđểbắtđầuxâydựngmộtcôngtycónăngsuấtcựccao.Vàđócũnglàlúcphầnviệcthựcsựkhókhănbắtđầu.
Trongquátrìnhnghiêncứu,chúngtôiđãkhámphárasáuchiếnthuậtđượccấplãnhđạocủacácdoanhnghiệpnăngsuấtcaosửdụngnhằmthuyếtphụcvàlantỏaýtưởngLỚN(chiếnlược)trongkhắptổchứccủahọ.Sáuchiếnthuậtnàysẽpháthuyhiệuquảbấtkểbạnđangquảnlýmộtnhómkỹsư,chỉđạolựclượngbánhàng,vậnhànhmộttiệmbánhmìkẹphayđứngđầumộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500.Kếtquảđemlạitừmỗichiếnthuậtlàtoànthểdoanhnghiệpđềutrởnêntậptrung,vốnlàyêucầuđểđạtnăngsuấtcao.
1.Sốngnhưnhữnggìmìnhnói
Trongmọihoàncảnh,nhữngngườilãnhđạo,quảnlývàlàmviệctrongcácdoanhnghiệpcónăngsuấtcaonhấtthếgiớihóaralạilànhữngngườikhiêmtốnvàkhôngcầnnhữngđặcquyềntháiquánhưcủaEnron.HọhoàntoàntậntâmvớisứmệnhchinhphụcmụctiêuLỚN,vớiniềmhạnhphúccủatoànthểnhânviêntrongdoanhnghiệpvàvớimộtcuộcsốnggiảndịnhất.
TạiSpringfield,bangMissouri,tôiđãthamquancáccơsởsảnxuấtcủaSRCdọcquanhthànhphốcùngvớiJackStacktrongchiếcxetảinhỏdínhđầybùncủaông.Ôngcảmthánvềvaitròcủamình:“Vớitôi,điềuđóthậtđơngiản.Mọingườicóthểhiểuhoặckhônghiểu.Hoặchọhiểudoanhnghiệphoạtđộngrasaovàbiếnbảnthânmìnhtrởthànhmột“sảnphẩm”tạodoanhthu,hoặchọkhônghiểu.Khinhìnrathếgiới,tôithấyquánhiềungườiđaukhổvàbiếtnhiệmvụcủamìnhlàdạymọingườichơitròkinhdoanh.Tôitừngsảnxuấtxetải,nêntôiđãchứngkiếnmộtchiếcxetải50tấnrờidâychuyền.Tiếp
đó,tôisảnxuấtđộngcơvàtôicũngthấynórờidâychuyền.Giờđâycôngviệcduynhấtcủatôilàdạymọingườicáchtrởthànhnhữngdoanhchủcónăngsuấtcao”.Sauđó,ôngtómlạibằngmộtcâuthenchốt:“Đólàlýdotôitồntại”.
CEOcủaNucor,DanDiMiccolàmộtngườikểchuyệnniềmnở,ôngđãlýgiảisựtậntụycủacôngtymìnhkhisốngvớinhữngđiềuhọtintưởngbằngcáchthuậtlại“câuchuyệnđượclặplạisuốtởNucor,đúckếtlạinhữngđiềuchúngtôicảmnhậnvềcáchquảnlývàlãnhđạodoanhnghiệpcủamình”.
Câuchuyệnđónhưsau:“Cómộtcongàvàmộtconlợnngồitròchuyệntạiquầybar,connàycốgắngvượtmặtconkia.Cuốicùng,chúngbànđếnchủđềvềsựtậntụy.Vớihàngchaibiatrướcmặt,congàcụctácnói:‘Tôibiếtýnghĩathậtsựcủasựtậntụy.Mỗingày,tôicamkếtsẽcótrứngtrênbànchobữasáng’.Conlợnsặcbia,phunkhắpngườicongàvàbuộtmiệng:‘Anhkhônghềbiếtýnghĩathậtsựcủatậntụy.Khithịtxôngkhóicủatôiđặtcạnhnhữngquảtrứngđó,vớitôi,đómớilàtậntụythậtsự’”.
Nucor,hãngsảnxuấtthéplớnnhấtnướcMỹcảvềsảnlượng(tấn)lẫnlợinhuận,làmộtcôngtythúvịvớilịchsửbanđầutiềmẩnchútmanhmốichothấyhọsẽtrởthànhcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiới.
Trong70nămđầutồntại,côngtyđãvấpphảinhiềutrụctrặchơnnhữnggìbạncóthểtưởngtượng.Đượcthànhlậpvàonăm1904nhưmộtxưởngsảnxuấtxethứhaicủaRansomOlds,ngườilậpnênOldmobile,côngtyđãngưngsảnxuấtxetừnăm1936vàcuốicùngbánmảngsảnxuấtxetảivàonăm1957.Saunhiềulầnphásản,nhiềukhởiđầusailầmvàcơhộibịbỏlỡ,NucorđãsápnhậpvớimộtcôngtykhácđểlậpnênNuclearCorporationofAmerica(TậpđoànHạtnhânHoaKỳ)vàonăm1955.Sauđó,NuclearmualạiVulcraft,mộtcôngtysảnxuấtgiầmthép.ThươngvụmualạichỉgâychúývìbaogồmcảnhàquảnlýcủaVulcraft,ôngKenIversontrongđó.Đếnnăm1965,khicôngtymẹthấtthoátvốnvàmộtlầnnữangấpnghébờvựcphásản,hộiđồngquảntrịđãtraoquyềnCEOchoIverson.
Iversonnhanhchóngđóngcửahoặcbánphânnửacácmảngkinhdoanhcủacôngtyvàtậptrunghoạtđộngvàoduynhấtmảngsảnxuấtgiầmthép.Vàvìbảnthâncôngtycũngphụthuộcvàothépnhậpkhẩu
chonhucầucủamình,nênsaumộtthờigianngắn,họđãchuyểnsangngànhsảnxuấtthép.
TừlúcIversonbắtđầutiếpquảncôngtychođếnnay,côngtynàychưatừngsathảibấtkỳnhânviênnào,trảlươngchocôngnhâncaohơnmặtbằngchungcủangànhtừ30%-40%,báolãi132quýliêntụcvàrútngắnthờigiansảnxuấtmộttấnthéptừmườigiờđồnghồ(hồithậpniên1980)xuốngcònchưađếnmộtgiờvàothờiđiểmhiệntại.
TrongkhiNucorchinhphụchếtthànhcôngnàyđếnthànhcôngkhác,thìbảnthânngànhcôngnghiệpthéplạisasútnghiêmtrọng.Kểtừnăm1998,40côngtythéptạiMỹđãvỡnợ.Trong14côngtythépđượctheodõibởiStandard&Poor’s(18),chỉcómộtcôngtyduynhấtkhỏemạnhlàNucor.Tínphiếucủa11trên14côngtybịxếphạng“bỏđi”,trongđó10loạicótiềnđồuámvàtrườnghợpcònlạiđanglơlửngtrướcnguycơđóngcửavìvỡnợ.
Năm1996,mặcdùôngđãtraolạiquyềnCEOchomộtngườikếnhiệmđượclựachọncẩnthận,nhưngcáibóngcủaIversonvẫntiếptụchiệnlênsừngsữngtạitrụsởchínhcủaNucor(ôngđãquađờivàotháng4năm2002).Chândungcủaôngcũngđượctôđiểmchokhuvựctiếptântạitrụsởchínhkhiêmtốncủacôngty.Còntênôngthìđượcxướnglêntronghầunhưởmọicuộcđốithoạinhưthểmọingườiđangtựhỏi:“LiệuKensẽlàmgì?”,nhưthểôngđãtrởthànhngườithầyriêngchomỗicánhânlàmviệctạicôngty,họcóthểcảmthấysựhiệndiệncủaôngtrongmỗiquyếtđịnh.
KhitôibắtđầucuộcphỏngvấnđầutiênvớiDanDiMicco,vịCEOhiệntại,đãcólúcôngtrởnênimlặngđếnđángsợ,nhìntrântrânvàomắttôi,dừnglạivànói:“Tôikhôngmuốnanhviếtbấtkỳđiềugìvềcôngtynàymàkhôngnhắcđếndisảncủacácvịlãnhđạosánglập.Tôikhôngmuốnanhkhôngcóđượcquanđiểmđókhiviếtcuốnsáchcủamình”.
Giốngnhưcácvịlãnhđạocủanhiềucôngtynăngsuấtcaokhác,KenIversoncũngdẫndắtmọingườivớimộtmụctiêuLỚNđơngiảnmàmọinhânviênđềuhiểuđượcdễdàng,vàmụctiêuđóvẫntiếptụcdẫndắtcôngtyđếntậnngàynaydùkhôngcóông.MặcdùIversontheohọcngànhhàngkhôngvàkỹsưcơkhí–nhữnglĩnhvựckhógiãibàytâmtình–nhưngôngbiếtmọingườikháctrongcôngtyđềumuốncùngmộtthứnhưông.Ôngtừngnói:“Chúngtasẽxâydựng
mộtcôngtynơitấtcảsẽđượctrảlươngdựatheonăngsuất,vẫncóviệcvàongàymainếuhômnayhọlàmtốtvàlàmộtcôngtynơimọingườiđượcđốixửcôngbằng”.NhữnglờiđóđãhợpthànhmụctiêuLỚNmàIversonđểlạichocáccôngnhâncủamình.Vàdoôngtinvàochúngvàsốngđúngnhưthế,nênhọcũngtintưởngôngvàtíchcựcsảnxuất.
HiểnnhiênDiMiccolàmộthọctrògiỏi.Vốnđượcđàotạođểtrởthànhkỹsư,ôngnêulênquanđiểmcủamìnhvềnhữnglờicủaIversonnhưsau:“Bạnphảisốngđúngnhưnhữnggìbạnnói.Nếubạnnóilênđiềuđó,thìtốthơnhếtbạnphảilàmđiềuđó.Đừnglàmmộtphần,đừnglàmnửavời,đừnglàm¾màphảilàmđếnnơiđếnchốnvàlúcnàocũngthế”.TreotrêncửaphònglàmviệccủaônglàbứcảnhnhânvậtYodatrongbộphimChiếntranhgiữacácvìsaovớicâunóinổitiếng:“Đừngthử.Hãycứlàmthôi”.
VàokhoảnhkhắcmộtnhàquảnlýhaylãnhđạosởhữumộtmụctiêuLỚNnhưnglạibịchínhnhânviêncủamìnhbắtquảtanghànhđộngngượclạivớimụctiêuấy,uytíncủangườiđóxemnhưđitongvàtốthơnhếtanhtanênchuẩnbịxinlỗitừngngườitrongcôngty,cầukhẩnthêmmộtcơhộihoặcthuxếphànhlývàrađi.
2.Thuyếtphụcđểmọingườitinvàođiềuđó
Mỗingườiquảnlý,thủtrưởnghoặclãnhđạođềucầnhiểurằngtráchnhiệmđầutiêncủahọlàphảithuyếtphụctoànthểcôngtytinvàoýtưởngLỚN.Nhữngngườikhônghiểuđượcđiềuđóchothấyhọkhôngphùhợpvớicôngviệcđangđảmnhiệm.
BillZollarscủaYellowđãphátbiểu:“Cáchduynhấtđểbắtđầulàtôiphảiđứngtrướcmọingười,tròchuyệntrêncơsởmặtđốimặtvớitừngngười.Trong12thángđầutiên,tôiđãdành80%quỹthờigiancủamìnhngoàithựcđịađểtiếnhànhcácbuổihọptậpthể.Tôichỉcómộtthôngđiệpsau:‘Chúngtasẽbiếnđổicôngtynàythànhmộtdoanhnghiệpdịchvụbằngcáchđadạnghóalựclượnglaođộngvàkhuyếnkhíchmọingườiđoànkếtlàmviệccùngnhaunhưmộtkhối’”.
KhiZollarsnóirằngôngthườngchủtrìtừbảyđếntámcuộchọpnhưthếtrongmộtngày,thìGregoryReid,phóchủtịchkiêmgiámđốctiếpthịcủacôngtyđãtrợntrònmắt,mỉmcườivàngắtlời:“Thôngthườngtôisẽkhôngcãilạicấptrên,nhưnglầnnàytôisẽlàm
thế.Billchưabaogiờtiếnhànhbảyhaytámcuộchọpmộtngàycả.Màđúngraphảitừmộttáđến15cuộchọpmỗingày”.
ReidthuậtlạirằngôngvàZollarsthườngbắtđầumộtngàytừlúcbảygiờsángcùngvớitàixế,láithẳngđếncácvũngtàuđậuvàđikhôngngừng,rồithamgiacáccuộchọpnốitiếpnhauđếntận10giờtốimỗiđêm.“Tạibấtkỳnơiđâuchúngtôigomgópđượcvàingười,chúngtôisẽtậphợphọlạivàtìmcáchtruyềnđạtýtưởngcủamình.Sauđó,chúngtôinhảylênmáybayvàlặplạibàithểdụcđóvàongàyhômsau,rồilạihômsaunữa.Chúngtôiđãlàmthếtrongsuốtmộtnăm”.
DanDiMiccotừNucorcũnghăngháilàmđiềutươngtự.Ôngđãnóirấtdứtkhoát:“KhitrởthànhCEOcủacôngtynày,việcđầutiêntôilàmlàđếnthămtừngbộphậnvànóichuyệnvớitừngnhânviênmàtôitómđược.Vàicuộchọpchỉcómộtngườithamdự,nhữngcuộchọpkháccóthểlênđến200ngườivàchúngtôichỉbànvềgiátrịcốtlõicủaNucorcũngnhưlàmthếnàođểkhôngmấttrọngtâm.Mộttrongnhữngđiềutôihứavớimọingườilàhọsẽgặptôiítnhấtmộtlầnmỗinăm,vàđiềuđókhônghềđơngiảnvới35nhàmáykhácnhau.Nhưngtôiphảituyệtđốixemtrọnglờinóicủamìnhvàcómặt”.
VàivịsếpnghĩrằnghọchỉcầnthuyếtphụcmọingườitinvàomụctiêuLỚNđúngmộtlầnduynhất.NhưngDiMiccogầmlên:“Sailầm!Đâylàvấnđềxâydựngvănhóa.Thếquáinàobạnlàmđượcđiềuđónếukhôngliêntụcnhắcnhởbạnlàai,bạnđạidiệnchođiềugìvàbạnhướngvềđâu?”.Ôngnhấnmạnh:“Đólàmộttiếntrìnhkhôngngừng.Mộtsốngườiđãquênmấtđiềuđó,sốkhácđichệchhướngvàchúngtaaicũngphạmsailầm.Mọingườiluôncầnchúngtaquaylạivànhắchọlýdochúngtatồntại”.
3.Đốiphóvớicácđoànthểvànhữngkẻhoàinghi…rồitiếptục
Trongsuốtnhữngnămqua,nếuđượcmộtxuchomỗilầnaiđóbảotôi:“Anhkhônghiểurồi.Chúngtalàmộtcôngtycócôngđoànvàkhôngthểlàmnhữngviệcmàcáccôngtykhôngcócôngđoànhaylàm”,ốngheocủatôisẽđầyắp.
Saukhinghiêncứunhữngcôngtyđượcchọnđềcậptrongsách,
tôiquansátđượchaiđiềuvềvấnđềtổchứccôngđoàn.Mộtsốítgiámđốcđổlỗirằnghọkhôngthểhoànthànhbấtkỳđiềugìlàdocôngđoàn,vàchắcchắnnhữnglãnhđạonàychẳngtruyềncảmhứngđượcchoai.Cũngdễhiểutạisaocôngnhâncủadạnglãnhđạonhưvậylạicầnđếncôngđoàn.Tươngtự,thậtdễhiểutạisaonhữngcôngtynăngsuấtcaovớivănhóacôngtychânthật–nhưNucor,IKEA,WorldSavings,Lantech,SRCvàTheWarehouse–chưabaogiờđểcôngđoànđộngđến.
SựthayđổitriệtđểcủaYellowlàvídụrõràngchothấycáclãnhđạođầycảmhứngcóthểkhiếnnhânviêncôngđoàncùngchiasẻmụctiêuLỚNrasao.BillZollarsbảorằngôngkhôngnhậnthấysựkhácbiệtnàogiữacácnhânviênkhôngđượctổchứcthànhcôngđoànvàcácnhânviênđượctổchức.
Zollarsgiảithích:“Tấtcảnhữnggìbạncầnlàmlàđếngặplãnhđạocôngđoàn,giảithíchchohọđiềubạnđanglàmvàyêucầuhọthamgia.Nếuđiềubạnnóichânthànhvàxácthực,họsẽhếtsứcvuivẻnhậphộivớibạn.Tôiđãgiảithíchchohọrằngnếuchúngtôikhôngtựbiếnmìnhthànhdoanhnghiệpdịchvụ,chúngtôisẽphásản.Nhưngnếuchúngtôithànhcông,sẽcàngcóthêmnhiềuviệcchocôngđoàntrongtươnglai.Chúngtôinhậnthấyhoàntoànkhôngcóbấtkỳsựkhácbiệtnàotrongniềmtincủacáccôngnhânthuộccôngđoàncủachúngtôivànhómngượclại”.
Tạitấtcảcáccôngtynơicầnmộtsựthayđổitriệtđể,nhânviênsẽcầnchútthờigianđểtintưởng.Nếutốnthờigian,đồngnghĩabanlãnhđạophảiđấutranhkhôngngừngđểđạtđượcđiềuđó.
Zollarsthuậtlại:“Tronglầnđầunóichuyệnvớinhânviên,cólẽchỉ10%đứngvềphíachúngtôi.Chúngtôivẫntiếptụcquaytrởlạivớicùngmộtthôngđiệpnhấtquánduynhất.Sauđó,consốtăngdầnlên15%vàrồi25%.Khiđạtđượcsốngườiủnghộtrên50%,tứclàbạnđãkéođượcsốđôngtốicầnthiếtvềphíamình;vàkhinhữngngườimớigianhậpcôngty,họsẽtintưởngvănhóamớiđó”.
JackStackcủatậpđoànSRCthúnhận:“Ngaycảhômnay,tứcsau20năm,chúngtôivẫnbắtgặpvàingườigiữbứcxúctronglòng.Hằngngày,họchỉmuốnđếncôngtyvàlàmviệccủamình,khônghơnkhôngkém.Cómộtvàingườinhưthếcũngchẳngsao,chỉlàbạnkhôngthểchophépcóquánhiều.Hằngnăm,chúngtôithuêthêmvài
trămnhânviênmớivàđãtạonênthứvănhóasâuđậmđếnnỗirấtkhóđểkhôngtrởthànhmộtphầncủanó”.
LarsNyberg,vịCEOchịutráchnhiệmđềrađườnglốivàthựchiệnbướcthayđổitriệtđểngoạnmụccủacôngtyNCR(trướcđâylàNationalCashRegister)chorằngkhôngcócáchnàothayđổitoàndiệnmộtdoanhnghiệphoặchỵvọngnóđạtnăngsuấtcaohơnmàkhôngcóđồngminhbêncạnh.Ôngnói:“Tintốtlàtrongbấtkỳtổchứcnào,thậmchívớithứvănhóamàcôngtynàytừngsởhữu,sẽluôncónhữngngườisẵnlòngthayđổi.Bạncầntìmrahọvàđặtcượcvàohọ”.
4.Sathảivàingười
JackStackcólẽđãđúngkhiđánhgiá:mộtdoanhnghiệplantỏathànhcôngmộtmụctiêuLỚNxuyênsuốttổchứcvàtạođượcvănhóaphùhợpsẽcóthểdànhchỗchovàinhânviênhoàinghi.Nhưnghọsẽkhôngcóchỗtronghàngngũquảnlý.Bấtkỳcôngtynàonghiêmtúcdấnsâuvàocuộchànhtrìnhđạtnăngsuấtcaohơnsẽkhólòngchứachấpnhữngkẻbiquan,nhữngkẻchuyênphảnđốivànhữngkẻkhôngtintưởngtrongđộingũđiềuhànhvàquảnlý.
MộtkhivịthủtrưởngđãxácđịnhmụctiêuLỚNchiếnlược,giảithíchnóvàthuyếtphụccácnhânvậtthenchốttrongdoanhnghiệp,đósẽlàcơhộichomộthànhđộngnhanhchóngvàquyếtđoán.Bấtkỳvị“sếp”nào–từchủdoanhnghiệpnhỏ,trưởngbộphậnhayCEOcủamộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500–đềuphảitiếptụclắngnghenhữngngườihiểurõvàủnghộmụctiêuLỚN(thườngđượcgọilà“nó”)vàcảnhữngaikhôngnhưthế.Sauđó,họphảihànhđộngkhôngchútdodự.
Trongvònghaithángsaukhitiếpnhậnvaitrò“lộtxác”Yellow,BillZollarsđãđềramộtmụctiêuLỚN,bắtđầuthuyếtphụccáccôngnhântrongcôngtytintưởngnóvàđánhgiácácgiámđốcnòngcốt.VàomộtsángthứHainọ–vềsauđượctruyềntaitrongcôngtylàNgàythứHaiĐentối–Zollarsđãsathải11quanchứctậpđoàn,tứcmộtnửabangiámđốccấpcaotrongcôngty.
Zollarsnói:“Họkhôngxấu.Vàingườitrongsốhọrấttàinăng,nhưnghọkhônghiểuđược‘nó’vàkhôngthểđưachúngtôiđếnnơichúngtôicầnđi”.
BillZollarslàmộtngườithânthiệnvàdễđượclòngngườikhácngaytứcthì.TừnglàngôisaobóngbầudụccủaĐạihọcMinnesota,ôngcảmthấythoảimáihơnkhikhôngthắtcàvạt–khiếnôngtrônggiốngmộtcongấubônghơnmộtCEOcứngrắn–vàthườngxuyênđượcchàođónvớitìnhcảmyêumếnvàhânhoancủamọingườixungquanh.Tôiđãthắcmắcliệuviệc“trảm11người”trongmộtngàycógâykhóchoôngkhông.
Zollarstrảlời:“Khônghẳnthế.Cóvàingườiđedọatôi,nhữngngườikhácthìkhóclócvànóirằngtôiđãsai,sốkháclạicốgắngthuyếtphụctôiđừnglàmthế”.Ôngthúnhậnkhiấycũngcảmthấykhóxử,nhưnglạichiasẻthêm:“Ngaykhitôinhậnralửađãcháyđếnchânvànhữngcánhânnàykhôngcókhảnăngdậplửa,thìviệcđểhọrađingaylậptứcrốtcuộcsẽcôngbằnghơnđốivớihọvànhữngngườiởlại!”.
DanDiMiccocũngcócùngquanđiểm:“Cóquánhiềulãnhđạodoanhnghiệpmặcnhiêncôngnhậnrằngconngườilàtàinguyênquýgiánhấtcủahọ.NhưngtạiNucor,chúngtôilạicócáchnhìnkhác.Chúngtôitinrằngnhữngngườithíchhợpmớilàtàinguyênquantrọngnhấtvìchínhhọtạonênvănhóacủachúngtôi.Chúngtôikhôngnóivềbảnthânconngười,màlànhữngngườihàohứnglàmtheocáchcủachúngtôi,nhữngngườichúngtôimuốnhọthuộcvềnơiđâyvàxemtrọnghọ”.
Mỗivịlãnhđạocáccôngtyđượcnghiêncứuđềuđồngýrằng:đểmụctiêuLỚNtrởthànhvănhóa,họcầnphảithuậntheohainguyêntắcsau:muốnxâydựngmộtdoanhnghiệpcónăngsuấtcaohơn,bạnkhôngnêngiữlạinhữngngườichủđộngchốnglạinỗlựcđó.Vàthờigiankhôngthểchữalànhmọivấnđề,nênbạnchỉđangtựhuyễnhoặcmìnhkhitinrằngnhữngngườicóvấnđềsẽthayđổinếuchohọđủthờigian.Mộtgiámđốcthừanhậnôngđãhọcđượcbàihọcnàytheocáchđặcbiệtđauđớn,ngườiđólàGilAmeliotrongthờigianlàCEOcủaAppleComputer(hãngMáytínhApple).Ôngđãthuậtlạicâuchuyệnnàytrongquyểnsáchchiasẻkinhnghiệmcủamình,OntheFiringLine(tạmdịch:Trêntuyếnlửa).
Vớicâuhỏi:“Mộtgiámđốcsẽdungthứchonhữngkẻkhôngđồngtìnhvớimụctiêumàtổchứchướngđếntrongbaolâu?”,câutrảlờisẽdaođộngtừ“vàingày”đến“vàiphút”.Khônggiámđốcnàocủacáccôngtynăngsuấthàngđầudámnóirằnghọsẽdànhchocác
nhânvậtthenchốtvàithánghayvàituầnđểquyếtđịnhthamgiachươngtrìnhmới.
5.Từbỏ
Mộttrongnhữngquansátđầutiêncủachúngtôikhinghiêncứucáccôngtynăngsuấtcaochínhlà:khácvớiđốithủnăngsuấtthấp,nhữngcôngtynàyđãbiếnviệcloạibỏbấtkỳđiềugìgâymấttậptrungvàomụctiêuLỚNthànhmộtbộmônnghệthuậtvàkhoahọc.Họsẵnsàngtừbỏcácsảnphẩm,quytrìnhlàmviệcvàtrọngtâmlợinhuậncóthểkhiếnmìnhmấttậptrung.
Mộttrongnhữngtrườnghợptừbỏđúngđắnnhất–đượcthuậtlạitrongnghiêncứutìnhhuốngcủaTrườngCaohọcKinhDoanhStanfordnăm2001–làcâuchuyệnvềcuộcchuyểnđổicủangườikhổnglồviễnthôngNokia,từmộttậpđoàncồngkềnhvớinhữngmảngkinhdoanhkhôngliênquanthànhmộtdoanhnghiệpđầungànhtậptrungvànăngđộng.
Đượcthànhlậpvàonăm1865nhưmộtnhàmáysảnxuấtbộtgiấyởmiềnnamPhầnLan,đếnđầuthậpniên1990,côngtynàyđãnhậnrahọcầnđượcđầutưtàichínhtừbênngoài.TânCEOJormaOllilađãtriệutập25nhânsựchủchốtthoáiẩnsâuvàorừngvàhỏiđúngbacâuhỏisau:Chúngtaphảilàmgìvớimộtdanhmụckinhdoanhbaogồmtấttầntậttừsảnxuấtmáyphátđiệnđếnlốpxe?Chúngtaphảilàmsaođểhoạtđộngtốt?Chúngtamuốnlậpnênmộtcôngtynhưthếnàovềmặtgiátrị?
Ítlâusauchuyếnnghỉdưỡng,mộttrongnhững“chiếntướng”củaOllilađãhỏiôngđịnhlàmgìvớiNokia.Ollilađãđáplạivớimộtcâuhỏi:“Vậyxâydựngmộtcôngtyviễnthôngthìthếnào?”.Vàithángsau,OllilaviếtnguệchngoạcbốntừlênmànkínhđènchiếuvàNokiamàcảthếgiớibiếtđếnđãđượckhaisinh.Bốntừđólà:“Tậptrung”,“Toàncầu”,“Viễnthông”và“Giátrịgiatăng”.
BốntừđóđãđemlạisựtậptrunggiúpNokiatrởthànhmộttrongnhữngcôngtycónăngsuấtcaonhấtthếgiới.Trongngànhkinhdoanhnơiđiệnthoạidiđộngcơbảnđangdầntrởthànhthứhànghóathôngdụng,Nokiatiếptụcgiatănggiátrịvàtáitạochúngtrongkhivẫnđạtdoanhthutrênmỗinhânviêncaohơn40%sovớitrungbìnhngành,cùngvớitỷlệlợinhuậntrêntổngtàisảnthườngxuyên
đạt20%.Cùnglúcđó,đốithủcủaNokialiêntụcthualỗ.
KhibangiámđốcchophépOllilagạtbỏtấtcảnhữnggìkhôngliênquanđếnngànhviễnthông,côngtyđãlậptứcbánđimảngkinhdoanhđiệnlực,rồikhônglâusauđólàmảngsảnxuấtlốpxe,cápquangvàtruyềnhình.PekkaAla-Pietila,mộtgiámđốckháccủaNokia,chiasẻ:“Chúngtôikhôngrútkhỏinhữngmảngkinhdoanhyếuhoặctồitệ.Chúngtôicònphântánvốnởnhữngmảngsinhlãi.Rấtnhiềutrongsốchúnglàcáccỗmáysinhlợinhuận,nơichúngtôicóthịphầntuyệtvờivàphủsóngkhắptoàncầu.Nhưngchúngkhôngliênquanđếnviễnthông”.
CấpquảnlýtạiNokiahoàntoànnhấttrírằngmộtmụctiêuLỚNtậptrunglàđiềucólợichonhuệkhícủacôngty.Mộtngườichiasẻ:“Bấtchợt,khisuyngẫmvềmụctiêumìnhđanghướngđếnvàtiếtlộđiềuđótrongcôngty,trongchúngtôibỗngtràodângmộtýchímạnhmẽ;chínhýchíđóđãkhơidậynănglượngvànhiệthuyếttrongmọingười”.
TráivớikhảnăngtừbỏcầncầucơmtrongquákhứcủaNokia,GeneralMotorslạilãngphíhàngtỷđô-lakhitìmcáchtăngnăngsuấttạicácnhàmáysảnxuấtOldsmobile.Đồngthời,họvẫncốthuyếtphụccôngchúngMỹrằng,“ĐókhôngphảiOldsmobilecủadĩvãng”,nhưngchẳngmấythànhcông.
VàothờikỳmáytínhAppleđượcngườingườibiếtđến,SteveJobsđãralệnhcôngtysẽkhôngbaogiờtừbỏhệthốngphânphốicủamình,trongkhiMichaelDelllạitựhỏi:“Cầnmộthệthốngphânphốiđểlàmquáigì?”NhưngJobscònchothấyôngtậptrungvàonhữngphươngdiệnkhác.SaukhitrởlạilèoláiApplevàonăm1997,ôngđãtừbỏdòngmáyvitínhbỏtúiPDA(PersonalDigitalAssitant)Newtonđangdẫnđầungànhvàbắtđầutạoluồngtiềntíchcực,chỉđểgiữmọingườitậptrungvàocácsảnphẩmmáytínhMacintoshvàPowerBooksvốnlànguồnsốngcủaApple.
Cáitôi,thóihámlợivàlòngthamcóvẻnhưđanglàmmờmắtnhiềunhàquảnlývàgiámđốccấpcao,khiếnhọkhôngthấyđượcđiềusángsuốtcơbảnmànhữnggiámđốcnóitrênnắmbắtđược:Mộtcôngtykhôngthểđạtnăngsuấtcaonếucốtậptrungvàoquánhiềuthứcùnglúc.Nỗlựcnàyphảnlạiđịnhnghĩacủasự“tậptrung”.
6.Chứngminhbạnthậtsựcamkếthếtmực
NhàtưvấnnghiêncứukiêmtácgiảsáchbánchạyGaryHamelđãnhậnxétrằng:cácgiámđốctậpđoànđiểnhìnhchỉdành2,4%quỹthờigiancủahọđểchủđộngsuynghĩvềtươnglai.Đasốcácnhàlãnhđạođềuquábậnrộnđểgiảiquyếtnhững“vấnđềthườngngày”và“dậplửa”,nênkhôngcóthờigianđểnghĩxemcôngtycầnđivềđâu.Họlậpluậnrằngvớichỉ24giờmộtngày,tấtcảmọingườiphảitậptrunghoànthànhcácconsốchỉtiêuthángvàmụctiêuquý.Dotậptrungquánhiềuvàongắnhạn,nêncôngtycóvẻnhưđangtiếnđếnđâuđó.Cácnhàquảnlýcảmthấyvuikhihoànthànhđượcvôsốlờihứacủahọvớicấptrên.Họtựhàovìcóthểnhảyvàogiảiquyếtxongcôngviệcvớicácbáocáovànhânviêntrựctiếpcủamình.Còncấplãnhđạodĩnhiênsẽkhôngdànhthờigianchoviệcmànhiềungườixemlàngồiquanhvàtrầmtưnhữngvấnđềtrọngtâmcủahọ.
Thậtra,việcdành100%thờigiansuynghĩvềchiếnthuậtcũngcómặttrái.Bạnthừabiếtrằngsựtậptrungduynhấtvàongắnhạncủacấplãnhđạocôngtyrồisẽgiángtrảlạihọ.Ngườilãnhđạokhôngbaogiờđượcphépquênvaitrònhìnxatrôngrộngcủamình.Hãynhớrằngluôncósựkhácbiệtlớngiữasuynghĩvềtươnglaivàtậptrungvàodàihạn.
Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớicũngphảitrảiquaáplựckhủngkhiếptronghoạtđộngtheotuần,theothángvàtheoquýhệtnhưmọicôngtykhác.Nhưnglãnhđạocủacáccôngtynàyđãlàmđượcđiềugìkhácbiệt?Theokhámphácủatôi,sựkhácbiệtchínhlàcácvịthủlĩnhnàyđãgiảiquyếtnhữngvấnđềngắnhạnbằngtầmnhìndàihạn.
DanDiMiccocủatậpđoànNucorrấthàohứngvớinanđề“ngắnhạnhaydàihạn”này.Ôngnói:“ĐiềuđầutiêntôimuốnnóivớimọingườivềvănhóacủaNucorlàchúngtôicósựtậptrungdàihạntrongtấtcảmọithứ.Khitậptrungtrongdàihạn,bạnsẽtươngtáckhácđitrongmọiviệcmìnhlàm”.NhữngnhàlãnhđạonhưDiMiccotoátrasựtựtinvàquảquyếtvớimứcđộchỉcóởmộtviễncảnhdàihạn.
Khimọiquyếtđịnhđềuchỉdựatrênmụctiêungắnhạn,kếtquảđãđượctiênliệu:nhânviêntrởthànhthứyếu(“Nếuanhtakhôngthểbắttayvàolàm,hãytìmngườikháclàmđượcđiềuđó”),cáctiểuthươngbịđemrasođọmộtcáchtànnhẫn(“Tôimuốngiátốthơn,
ngaylậptức,hoặccácngườisẽtiêuđời”)vàcuộcchơitrởthànhcốgắnghoànthànhphầnviệchômnay(“Tôikhôngquantâmanhlàmthếnào,nhưnganhphảihoànthànhnó!”).
Những“đấuthủhạngA”sẽkhônggianhậphoặcởlạilâutrongnhữngtậpthểkhôngcócamkếtlâudài.NhữngaibạnmuốngiữlạisẽkhôngsẵnlòngcamkếtvớimụctiêuLỚNcủamộtcôngtychỉtồntạivìmụctiêungắnhạn.Nhânviênluônmuốnchắcrằngkhihọtậptrungchohômnay,thìcấplãnhđạophảiđangtậptrungchongàymai.Thôngđiệpngầmđượcgửiđếntấtcảmọingườichínhlà:“Côngtychúngtasẽtăngtrưởngtốttrongtươnglai,thếnênnóxứngđángđượcbạnđầutưvàcốnghiến”.Ngaycảkháchhàngcũngnhanhchóngcảmnhậnthấyvàđáplạisựhòahợpmạnhmẽgiữahiệntạivàtươnglainày.
CáccôngnhânchỉthoảimáivàsẵnlòngcamkếtvớimộtdoanhnghiệpvàmụctiêuLỚNnếuhọtinrằngmìnhcótươnglai.Nhữngcôngtythậtsựđạtnăngsuấtcaohiểurằng:tuymộtdoanhnghiệpluônphụcvụchongắnhạn,nhưngtrọngtâmđíchthựccủahọphảilàmụctiêudàihạn,đồngthờichứngminhchonguyênlýÍthóanhiềubằngcáchthuyếtphụcmọingườinhậpcuộcvàtậptrung.
BấtkỳdoanhnhânnàothậtsựcamkếtnângcaonăngsuấtvượtbậcnênđitheosựdẫndắtcủacáccôngtyđãgiảimãđượcbíquyếtkhiếnmọingườigópsứcvàonỗlựcnhằmđạtđượcmụctiêuLỚN.Chỉkhimộtcôngtythuyếtphụcđượccácnhânviêntậptrung,họmớicóthểbắtđầuchuyểnsangbước“làmđượcnhiềuhơndùbỏraíthơn”.
Hãynhớrằngbạnkhôngcầntấtcảmọingườiphảitintưởng.Nhưngkhiđãcóđủnhâncônggópsứcvàonỗlựcđóvàmọingườitrongdoanhnghiệpcảmthấybạnđãquytụđượcsốđôngtốicầnthiết…thìđóchínhlàthờiđiểmđểhợplýhóa,cũnglàchủđềtiếptheosauđây.
“V
3.CHIẾNTHUẬTTHỨNHẤT:SỰTHẬT
Mọingườithithoảngvấpphảisựthật,nhưngđasốđềubậtdậyvàvộivãbỏđinhưchưacógìxảyra.
–WinstonChurchill
àođâymộtlát”,lờichàocấtlêntừgiọngnóithấpđếnđộnghenhưmộttiếngthìthầmđầybíhiểm,rồilờimờikếtlại:“Vàđóngcánhcửaphíasauanhlại”.
Chắcchắnđâylàmộttrongnhữngcâunóithườnggặpnhấttrongdoanhnghiệp.Theobạn,kếtquảcủatấtcảnhữngbuổihọpkínđóliệucógiúpíchgìđểdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơnvàhiệuquảhơnkhông?
Hầunhưchẳngcógì!
Ngoạitrừviệcđìnhchỉcôngcáchoặcmộtsựvụnàođócựckỳriêngtư,thìchỉcóhaivấnđềđiểnhìnhliênquanđếndoanhnghiệpthườngdiễnrasaunhữngcánhcửađóng.Phổbiếnnhấtlànhữngcuộcđốithoạivềviệcaiđanglàmgìchoai–thườnglànhữngviệcmạohiểmvàkhôngthểxảyratrongmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Vấnđềcònlạilàviệcchiasẻnhữngthôngtincựckỳnhạycảmvớiaiđóđượccholàđủ“quantrọng”đểgópmặttrong“hộikín”.
Tôikhôngtìmthấybấtkỳbuổihọpkínnàoởcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.(Thậmchí,tôicòngặprắcrốikhibảomọingườiđóngcửangănbớtnhữngtiếngồnlansangkhimuốnghiâmlạicuộcphỏngvấn).Theokếtquảnghiêncứu,tôikếtluậnrằngcàngcónhiềucácbuổihọpkíntrongmộtcôngty,thìbạnsẽcàngítcócơ
hộitìmthấysựtrungthựcvàcởimởtrongmôitrườngấy.(BạncómuốnđánhcượcvềsốcuộchọpkínnhiềukhôngđếmnổiởtậpđoànEnronkhông?).
Trungthựcvàcởimở.Trungthực–Ứngphóvớisựthậtvàthựctế
ChủtịchcủaLantech,PatLancasterchorằng:“Khingườitanóidối,tôichođiềuđócónghĩarằnghọmuốnchegiấuđiềugìđó.Nếukhôngthìhọhoàntoànkhôngtôntrọngcánhânhoặcnhữngcánhânmàhọđanglừadối”.Ôngnóithêm:“Bạnkhôngthểxâydựngmộtcôngtynăngsuấtcaonếuniềmtinkhôngphảilànguyêntắcdẫnđường,vàniềmtinkhôngthểtáchrờisựthật”.
KhiđangkếtlạicuộcphỏngvấncủatôitạitrụsởchínhcủatậpđoànYellowởOverlandPark,bangKansas,GregReid–phóchủtịchcấpcaokiêmgiámđốctiếpthịđãkéotôisangmộtbênvàchiasẻnhậnxétvềCEOcủacôngty:“Xemnày,cómộtđiềuanhcầnphảibiếtvềBillZollars”.
Ôngdẫntôiraphíasauváchngăn,hạgiọngnói:“Tôiphảinóivớianhđiềunày.Billlàngườitrungthựcnhấtmàtôitừngphòtátrongsuốtcuộcđờimình.Ôngấytintưởngmọingười,chophéphọlàmnhữngđiềuhọnghĩlàđúngrồihướngdẫnhọ.ĐócũnglàlýdogiúpôngthànhcôngđếnvậykhibiếnYellowCorp.thànhmộtcôngtyđạtnăngsuấtcao”.Sauđó,ôngchiasẻthêmmộtđiềumàtôicholàtriếtlýthựctiễn:“Mọingườichỉtintưởngaiđólãnhđạohọnếumọithứngườiấynóilàsựthật”.
Cáckịchbảntươngtựcũnglặplạitạihầuhếtcôngty.Córấtnhiềungười–từnhânviêntiếptân,phóchủtịch,nhàcungcấpchođếncôngnhânnhàmáy–sẽkéotôisangmộtbênvàcangợisựtrungthựccủacấplãnhđạotạicôngtyhọ.Họgiảithíchvàđồngtìnhrằngsựthậtchínhlàđiềubiếncôngtyhọtrởthànhnơiđạtnăngsuấtcao.
TrongcáccuộcphỏngvấnvớiCEOZollarscủatậpđoànYellow,ôngđãkểtôinghemộtcâuchuyệnbộclộhoànhảotháiđộcủaôngtrướcviệcứngphóvớisựthậttrongbốicảnhdoanhnghiệp.Ôngkể:“Khimớitiếpquảncôngty,tôiđãsắpxếpmộtcuộchọpvới11quanchứchàngđầutrongcôngtyvìtôicầnbiếtcáchnhìnnhậncủahọvề
khảnăngcủanhữngngườikháctrongcôngviệc.Tôiđãlênmộtdanhsáchdàitêncáccánhânvàmuốnbiếtýkiếncủahọ.Cáitênmayrủiđầutiênlàmộtnhânviênnhânsựđãlàmviệcđược20năm.Tôihỏi:‘Ngườinàythìthếnào?’”
Tấtcảmọingườitrongphòngcúixuốngnhìnchằmchằmvàogiàycủahọ,lolắnghắnggiọngvànhấtđịnhkhôngnóilờinào.Zollarscómộtdanhsáchdàinhữngcáitêncầnthôngquavàmọithứbắtđầutrôngnhưmộtngàydàichánchườngtốnthờigian.
Cuốicùng,saukhiimlặnghồilâu,ôngbènđứnglênrồicấttiếng:“Tôisẽkhônglàmtrònhảmnhínàycảngày!Nênđâylàcáchchúngtasẽlàm!Steve,anhlàngườiđầutiên.Nếuanhkhôngthểchotôimộtlýdochínhđángtrongvònghaicâu,giảithíchtạisaoanhkhôngmuốnnhậnngườinàyvàonhómcủamình,anhtasẽlàcủaanh”.
ZollarsbảorằngStevelậptứctuônranhưmộtchiếcđàiphunnướcvàdộicảmộttrậnmưalýdotạisaongườiđượcnhắcđếnkhôngđủnănglựclàmviệcđểgiúpcôngtyhướngđếnmụctiêucầnthiết.Zollarschuyểnsangcáitêntiếptheo,vàmộtlầnnữa,khôngaimuốnđưaraýkiếnnào.Thếnên,ôngliềnlặplạithaotácvừarồi,gọitênmộtgiámđốckhácvớilờicảnhbáotươngtự:“Chotôibiếtlýdoanhkhôngmuốnngườinàytrongnhómcủamình,hoặcanhtasẽlàcủaanh”.
Vớivẻkinhngạc,Zollarskểlại:“Cứnhưtôivừaxảđậpvànghehếtsựthật.Cólẽđâylàlầnđầutiêntronglịchsửcôngtychúngtôicómộtcuộcthảoluậntrungthựcvềnănglựccủacácthànhviênchủchốt”.
Cởimở–khôngcònkhóachặt,đóngkínhayngănchặn
ViệcthiếucởimởchắcchắnsẽkhiếnnhữngchuyệnngồilêđôimáchvàtinđồnlannhanhnhưmộtđámcháycỏởCaliforniavàotháng9.Thiếucởimởcũngsẽkhiếnbạngửiđinhữngthôngđiệplẫnlộnđiênrồ.Thayvìlaođộngđểnângcaonăngsuấtdoanhnghiệp,mọingườichỉbỏthờigianleolênchiếcthangcấpbậc,mảingướcnhìnmôngcủangườiphíatrênhòngtìmmọicáchgianhập“câulạcbộgiámđốcđặcquyền”.
Nhữngbuổihọpkínsẽgâyxaonhãng,làmrốiloạnvàkhiếnmọi
ngườilolắng–đâykhócóthểlàmôitrườngtốtđểpháthuynăngsuất.Tấtcảcáccôngty“ghêgớm”mộtthờinhưngnayphảikếtthúctrongsọtráchaysuyyếutrongcayđắng–nhưKmarts,LevitzeshayDigitalEquipments–đềucómộtđiểmchung:họđang,hoặcđãtừngnổitiếngvớimộtcấutrúcquảnlýkínkẽ.
Khilậtmởvănhóatạicáccôngtyđạtnăngsuấtcao,dườngnhưchúngluôncóbaphươngdiệnchính:sốliệu,cáchtruyềnđạt,giaotiếpvàsựphêbình–đâylànhữngnơimàsựcởimởvàtínhtrungthựctạochohọưuthếcạnhtranhrõrệtđểđạtnăngsuấtcaohơncácđốithủcủamình.
Sốliệu.Nhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaođềucôngkhaisốliệu,vàhọđều
“ghiđiểmcao”ởnhữngchỉsốquantrọng.
Tạiđasốdoanhnghiệp,sốliệuchỉđượccungcấpchomọingườitrêncơsở“cầnmớibiết”.Giámđốcbánhàngbiếtvềmụctiêudoanhsố,giámđốcsảnxuấtbiếtvềgiácảcủamọibộphậntạothànhsảnphẩmhọlàm,cònquảnlývănphòngsẽnắmchiphíchung.Sauđó,toànbộsốliệutừcácphòngbankhácnhausẽđượcnhập,phânloạivàphântáchtừmáytínhcủagiámđốctàichính(CFO).Sauvàinghithứcrắcrốitốimật,ôngtasẽlolắngômchặtconsốcốtyếutrướcngựcvàdodựgiaonộpchosếptổng,ngườiđangngồitrongphònglàmviệcvàliêntụcgầmlên:“Chưađược,chưađủtốt”.
Vàbạnvừabiếtthủtụclàthếnàorồiđấy.
Sauđâysẽlàđiểmmấuchốtvềcácconsố.
Theoquanniệmthôngthường,đàn“ongthợ”sẽkhôngđượcbiếtdoanhnghiệpđangthậtsựlàmrabaonhiêutiềnvìnếuhọbiết,tấtcảđềusẽmuốntănglương.Nhữngngườithihànhlốiquảntrịcổlỗcũngnghẹnlời:“Mộtlýdokháckhiếnmọingườikhôngđượcbiếtvềcácconsốnàylàvìhọcóxemcũngchẳnghiểuđược”.
JackStackcủatậpđoànSRCvặnlại:“Lốisuynghĩđóthậtngungốc.Bạnchỉcóthểxâydựngmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcaokhimọingườisuynghĩnhưthểhọlàmchủdoanhnghiệpđó.Vậylàmsaobạnyêucầumọingườisuynghĩđượcnhưnhữngôngchủnếuhọ
khôngđượcbiếtvềcácconsố?”Ônghỏivớivẻngờvực.
“Hãynhìnxem,chúngtôiđãhoàntoànrốiloạnvớitỷsốnợtrênvốnsởhữu89:1vàongàymualạicôngty.Tôicầnmọingườiphảisuynghĩnhưmộtngườichủthựcsự.Bạnsẽkhôngcáchgìlàmđượcđiềuđónếukhôngcởimởhoàntoànvàmọingườiđềuđượcquyềnbiếtvềmọiconsốcũngnhưhiểurõchúng.Nhưngbiếtthôivẫnchưađủ.Đólàlýdonhiệmvụcủatôichínhlàdạymọingườibiếtnợlàgì,vốnchủsởhữulàgìvàrằnghọcầnhọccáchđịnhgiámộtcôngty”.Ngàynay,cáchnàyđượcgọilàquảnlýsổsáchmở,nhưngkhôngthậtsựđúngnhưthế.Ônghàohứnghỏi:“Cógìhaynếucôngtycôngkhaisổsáchvàchomọingườibiếtvềsốliệu,nhưnghọlạikhônghiểunhữngconsốđólàthứgì?”.
Stacktinrằngmộtcôngtybưngbítsốliệukhôngnhữngcónăngsuấtkémmàcònthậtsựgópphầnchâmngòimộtcuộcchiếngiaicấp.Ôngtháchthức:“Hãythứctỉnhđi.Hầunhưmọivấnđềmàthếgiớiđangđốimặtđềudomùmờvềkiếnthứctàichính.Nếubạnmuốnchấmdứtcuộcchiếngiữakẻcó,ngườikhôngvàxâydựngcáccôngtynăngsuấtcao,thìhãydạycho‘ngườikhông’nhữngđiềumà‘kẻcó’biết”.
“Câuchuyệntình”củaJackStackvớinhữngconsốvàcáchvậndụngchúngnhằmgiúpdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohơnthậtrađãbắtđầutừnhiềuthậpniêntrước.Năm19tuổi,đểtránhrắcrối,Stackvàolàmtạimộtnhàmáyvàítlâusauđượcgiaonhậpdanhmụcvậtliệu.Ôngtựhàorằngmìnhđãnhanhchóngxửlýcôngviệcthuầnthục.Nhờthế,ôngđãtrảiquahàngloạtchứcvụquảnlý,vàcứmỗilầnnhưthếtráchnhiệmlạigiatăng.Ôngđangđiđúnglộtrìnhcủamình.
Stacksnói:“Đếnkhitôingoài20tuổimộtchút,cómộtsốngườilàmdướitrướngtôiđãđếnđộngũtuần,họđãphụcvụcôngtyđược20nămvàcảmthấychínhhọmớixứngđángvớichứcvụđó.Tôiphảitìmracáchkhiếnnhữngailàmviệcvớitôitạothêmnăngsuấtchonhàmáy.Tôihứavớihọrằngnếuhọgiúptôihoànthànhviệcmìnhcầnlàm–vẫnlàtínhtrungthực–thìsớmmuộntôicũngsẽvăngkhỏighếvàkhiấyhọcóthểđượccấtnhắc.Sauđótôimớitìmcáchcảithiệnnăngsuấttạinơinày”.
“Cóđiềugìmàaiaicũngthích?”,ônghỏitheocáchkhiếnmọi
ngườiphảisuynghĩcùngmình.Ônggiảithích:“Mỹlàđấtnướccủanhữngcuộcchơi,vàbạncầngìtrongmộtcuộcchơi?Bạncầnvạchxuấtphát,đíchđến,bảngtỷsốvàluậtchơi”.Ônggiảithích:“Tiếpthêmđộnglựcchonhữngcôngnhânlàmviệctrêndâychuyềnsảnxuấtlàcôngviệccựckỳkhókhăn.Nhiềungườitrongsốhọcòntrẻvàkhôngcómụctiêuhayđịnhhướnggì,sốkháclànhữngkẻnghiệnrượuvàphảitựlếtmìnhdậyvàomỗisáng,sốcònlạithìđãlàmviệcnàyquálâu,đếnmứchọchẳngthèmquantâmnữa”.
“Nhưngdùlàai,mọingườiđềucầncảmthấyhàilòngvềbảnthânmìnhmỗingàyvàchiếnthắnglàtiếntrìnhchophéphọlàmthế.Thếnêntôiquyếtđịnhbiếnmọithứthànhmộttròchơi.Côngnghệchophépchúngtatruycậpđượcnhiềusốliệuhơn,nhưngđasốgiớiquảnlýlạilợidụngchúngđểhạgụckẻkhác.Tôitừngtrôngnomhơn500nhânviêndướitrướngmình,vàcảngàytôichỉchạysốliệuvàbiếntấtcảthànhmộtcuộcchơi.Chúngtôitổchứccuộcthivừachạyvừaănpizza,biếndâychuyềnsảnxuấtthànhcáctrậnđấubóngchày,đặtcượcvàomộtđộitrướcmộtđộikhác,hóatrangvàlàmmọiđiềucầnthiếtđểbiếnmọithứthànhmộtcuộcchơivàđểmọingườiravềnhưnhữngngườichiếnthắng”.Bạncóthểhìnhdungracảnhấy–ngaycảnhữngngườithuộc“đội”thuacuộccólẽcũngcảmthấymìnhđãchơitốt,mànếukhông,thìcũngđãcómộttròkhácđếnngayvớihọ.
Tiếptụccâuchuyện,Stackcườitoétmiệngkhinhớlạimộtđiềulàmôngmãnnguyện:“TrongkhicôngtyInternationalHarvesterđangcốtìmhiểuxemliệuviệclắpcácdànđènmớitrêndâychuyềnsảnxuấtcótiếpthêmđộnglựcchocôngnhânhaykhông,thìnăngsuấtcủachúngtôiđãcaovượttrần”.
HãythửhìnhdungcuộcchơicủaStacksẽthấtbạirasaonếuôngkhôngkhẳngđịnhrằngsẽduytrìđiểmsố.Muốnduytrìđiểmsố,mọingườiphảibiếtrõsốliệu–thửhỏilàmsaobạnxemđượcmộttrậnSuperBowl(19)màkhônghềbiếttỷsố?
PhươngpháptiếpcậntạitậpđoànNucortuykhácnhưngvẫndựatrênnguyêntắcchiasẻsốliệuchânthực.Mọingườitrongcôngtyđượctrảlươngdựatrênhiệusuấthoạtđộng.TiềnlươngtuầncủaBillSmith,mộtcôngnhânlàmviệctạinhàmáycủaNucorsẽphụthuộcvàonhữnggìBillvànhómcủaanhlàmratrongtuầntrướcđó.Nhữngconsốcôngkhaivàchínhxácxuấthiệnliêntụchằnggiờ,hằngngày
vàhằngtuầnluôncóýnghĩasốngcòntrongmộtcôngtymàchếđộlươngbổngcủatấtcảmọingười(baogồmcảcủaCEO)hoàntoàndựatrênnăngsuất.LươngbìnhquâncủamộtcôngnhânsảnxuấtthéptạiNucorđạthơn60nghìnđô-lamỗinăm,vớirấtnhiềungườikiếmđượctrên100nghìnđô-la.Khisosánh,DanDiMiccothíchthúchỉrarằngtạinhiềuvùngnơitọalạccácnhàmáycủaNucor,mứclươngbìnhquânhằngnămchỉnhỉnhhơn10nghìnđô-lamộtchút.
Đểminhhọachotầmquantrọngcủaviệccôngkhaisốliệu,DiMiccođãkểtôinghevềmộtthươngvụmualạicôngtykháccủaNucor:“Năm2001,chúngtôitiếnhànhthươngvụmualạilớnđầutiêncủamìnhtrêndanhnghĩamộtcôngtythépkhimuahãngAuburnSteeltừSumitomo.Đólàmộtcôngtyvữngmạnhvàsinhlãi,vớinhữngnhânsựtốt,danhtiếngtốtcùngsảnlượngđạtkhoảng400nghìntấnthépmỗinăm”.
DiMicconhậnrahọkhôngthểsắpđặtlạitoànbộvănhóacủanơinàytrongmộtsớmmộtchiều,nhưngtheolờiông:“Chúngtôiđãlậptứctriểnkhaihệthốngtrảlươngtheonăngsuất,trêncơsởmọingườiđềubiếtchínhxáchọsảnxuấtranhữnggì.Trong12thángđầutiên,nhàmáyđãphávỡmọikỷlụctừngtồntạisuốttrong28nămlịchsử–baogồmcảkỷlụcvềmứcđộantoàn–vàchúngtôiđãlàmđượcđiềuđótạimộttrongnhữngthịtrườngtồitệnhấtmàngànhcôngnghiệpthéptừngghinhận”.
TheolờiBillZollarsvàGregReid,tạiYellowCorp.:“Chúngtôicónhữngchỉsốbiếnđộnglênxuống,nhưngchúngđềuđượccácphòngbannhỏtrảikhắpmọinơibảovệquyếtliệt,dùdườngnhưkhôngaibiếtchúnglàgìhoặccóýnghĩagì.Saukhichúngtôiquyếtđịnhxâydựngvănhóadịchvụđểtăngnăngsuấtchocôngty,thìvấnđềcấpbáchchínhphảilàđánhgiácáchchúngtôilàmviệcvàchiasẻsốliệuấyvớimọingười”.
Zollarsbổsung:“Khimớiđếnđâyvàhỏivềkháchhàng,tôichỉnhậnđượcnhữngcáinhìntrốngrỗng.MọingườibắtđầurụcrịchđưarahàngtậpthướcđohiệusuấtđốivớihệthốngcủaYellow,nhưngđólàtấtcảnhữnggìhọbiết.Ngaylậptức,chúngtôibắtđầuđánhgiácáchmìnhlàmviệcvớikháchhàngvàchiasẻnhữngsốliệuđóvớimọingười.Nếukhông,tấtcảnhữnggìtôinóisẽchẳngkhácgìnhữnglờikhoatrươngvônghĩavềquảnlý”.
Cáckếtquảkhảosátđầutiênvềmứcđộhàilòngcủakháchhàngkháảmđạm,chúngchothấyrằngbằngcáchnàyhaycáchkhác,côngtyđãlàmkháchhàngthấtvọngtronggầnmộtnửatổngcácđợtgiaohàng.Zollarsbiếtrằngtrừkhinhânviêncủaôngcóđộnglựccao,nếukhông,Yellowsẽkhôngcảithiệnnổimứcđộhàilòngcủakháchhàng.Thếnên,ôngđãlậptứctriểnkhaikếhoạchlươngbổngmớimàtrongđómộtphầntiềnlươngcủamọingười–từmộtthưkýmớituyển(5%)đếnbảnthânông(80%)–sẽràngbuộctrựctiếpvớimứcđộhàilòngcủakháchhàng.KếhoạchlươngbổngđóđãkếtnốitrựctiếpvớimụctiêuLỚNcủaZollarsvàđếnnayvẫncònhiệulựctạiTậpđoànYellow.
Chỉtrongbanăm,Yellowđãcảithiệnđượcmứcđộhàilòngtừ50%lênđếnhơn80%,tiếnsátthứhạngcủahaicôngtyvậnchuyểnFedExvàUPSđồngthờinângcaonăngsuấtđángkể.
ChínhviệccôngkhaisốliệuđãchophépYellowgiatăngmứcđộhàilòngcủakháchhàng,SRCcóthểtựcứucôngtyvàtrởthànhdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấttrongngành,trongkhiNucorđãtrởthànhnhàsảnxuấtthéphiệuquảnhấtthếgiới.
Giaotiếp,truyềnđạt.Cáccôngtynăngsuấtcaoluôngiaotiếpcởimởvàchânthành.
Cómộtđiềuấntượngthườngdiễnraxuyênsuốttrongmộttổchứcmàcấplãnhđạohoàntoàncởimởvàchânthànhtronggiaotiếp.Họsớmnhậnrarằngcácnhânviêndướitrướnghọkhônghềngungốcvàquảthựcđãcónhữngđónggópphithường.Thậtra,trongnhữngdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcao,nhữngsáchlượcnhằmchinhphụcthànhcôngmụctiêuLỚNkhôngđếntừthápngà;màchínhnhữngngườisâusátnhấtvớitìnhhìnhhoạtđộngmớivạchrachiếnthuậttốtnhất.
Nucorchỉcónămcấpbậctrongcấutrúcquảnlýdànhchomộtlựclượnglaođộnggần10nghìnngười,baogồm:côngnhântrongnhàxưởng,quảnđốc,quảnlýnhàmáy,cácphóchủtịchnhậnbáocáotừcácnhómtrongnhàxưởngvàcuốicùnglàCEODanDiMicco.DiMiccochobiết:“Chúngtôikhônggiaophóviệcgiaotiếptruyềnđạtchonhữngkẻquanliêu.Mỗinhânviêntrongcôngtyđềucóquyềngọiđiệnchotôi”.Rồiôngnóithêm:“Vàhọgọithật”.
Đólànguyêntắcđượcôngcamkếtrõràng:“Tôitựbắtmáycáccuộcđiệnthoạicủamìnhvàtrảlờitừngcuộcđếntừnhânviên.Chúngtôithuyếtphụcmọingườihãytraođổivớiđốccônghoặcquảnlýnhàmáytrướcvì–nhưchúngtôinhậnthấy–cấpquảnlýcũngmuốnsựnhãnhặnnàyápdụngvớihọ.Nhưngtấtcảmọingười–kểcảcácnhânviênmớituyển–cũnghoàntoànđượcquyềngọichotôi.Vàkhiaiđógọichotôi,tấtcảđềusẽbiếtvìhọsẽthuậtlạirằnghệthốngthậtsựhiệuquả”.
JackStackcủatậpđoànSRCkểlạimộtcâuhỏitừmộtcôngnhânđãmởrabướcchuyểnđổithậtsựtạicôngty.Ôngnói:“Khichúngtôibắtđầuchiasẻsốliệuvớimọingười,côngtybỗngnhanhchóngtrởthànhmộtnơitốtđẹp.Hầuhếtcácgiámđốcengạirằngnếugiaotiếphoàntoàncởimở,bạnsẽbắtgặpnhữngngườithanphiềnrằngcầncóthêmdụngcụmáymócmớiđểtăngnăngsuất,tựhỏitạisaochúngtaluônsasúthoặcbáovớicấpquảnlýrằnghọkhôngđượcđốixửnhưconngười.Nhưngđiềuđókhônghềxảyra.Nếuchúngtacàngđẩymọingườiraxa,họsẽcàngkhóđẩychúngtavềphíatrước”.
Mộtlầnnọ,khiStackđangtổchứcmộtbuổidạykiếnthứckinhdoanhhằngtuầnvàđangtổngkếtsốliệutrongtuần,thìmộtcôngnhânchợtgiơtay:“ThưaôngJack,cổphiếucủachúngtađangtăngtrưởngrấtổnvàmộtsốngườiđangbánlạiđểgiữtiềnmặt.Nhưngtôikhôngmuốnmìnhchỉlàmộtthanhnốicủahọ.Tôimuốnbiếttiềnmặttừđâumàcókhitôimuốnđổicổphiếuthànhtiền?”.CâuhỏinhưsétđánhngangtaiStack,bởiđólàthờiđiểmôngvừanghebạnmìnhkểlạicâuchuyệnvềmộthãngpháohoaởTrungQuốc.
NgườibạnnàyvừaghéthămmộtngôilàngnhỏtạiTrungQuốc,mộttrungtâmsảnxuấtpháohoakhổnglồ.ÔngkểvớiStackmìnhđãsửngsốtrasaokhipháthiệnmọihoạtđộngsảnxuấtđềudiễnratrongnhữngcănlềunhỏbé,riêngbiệtthayvìmộtcơsởsảnxuấtbềthế.Kếtluậnđâynhấtđịnhkhôngphảiphươngpháphiệuquảđểsảnxuấtmộtlượngpháohoakhổnglồ,ôngđãchấtvấnvàbiếtđượcnguyênnhânsâuxa.
Rủironghềnghiệpcủangànhsảnxuấtpháohoachínhlàthỉnhthoảnglạixảyracácvụnổ.Nhữngkẻkhônngoantrongthịtrấnđãhọcđượcmộtbàihọcxươngmáu,rằngnếuvụnổxảyratrongmộtnhàmáylớn,thìbạnxemnhưphásản.Nhưngnếuvụnổchỉdiễnratrongmộttúplềunhỏ,thìbạnchỉphảichiabuồnvớimộtngườivợ
góarồimọingườilạilàmviệcnhưthường.
Chínhnhờmộtcâuhỏichiếnthuậtsắcbéntừngườicôngnhânvốnhọcđượccáchsuynghĩbằngngônngữkinhdoanh,Stackbuộcphảinghĩramộtcâutrảlờiphùhợp.Thậtbấtngờ,câuchuyệnvềnhàmáypháohoatạiTrungQuốcđãđánhtrúngtrọngtâm.Vậyôngđãtrảlờithếnào?Ôngbảohọrằng:côngtysẽđảmbảocóđủtiềnchomọingườikhihọmuốnrútcổphiếuhaynghỉhưubằngcáchtrởnên“bấtkhảchiếnbại”.Thayvìvậnhànhnhưmộtcôngtylớn,họđãxâydựngrấtnhiềucôngtynhỏvàkhôngngừngđánhgiáchúngdướigócnhìncủangườimuatiềmnăng.
Stackvàcáccôngnhâncủaôngđãđổihướngmộtchút,vàbêncạnhviệcdạykiếnthứckinhdoanhchonhânviên,ôngcònnhanhchóngbắtđầudạyhọcáchđánhgiádoanhnghiệpcủamìnhdướigócnhìncủamộtngườimuatiềmnăng.“Chúngtôiphảiđảmbảoluôncóđủtiềnchotấtcảmọingườinếumộtngàyhọquyếtđịnhđổicổphiếulấytiềnhoặcnghỉhưu.Đólàmộtkháiniệmkinhdoanhmạnhmẽvàxuấtpháttừcâuhỏicủamộtngườicólẽchưatừngcóđộngcơnghĩđếnnhữngthuậtngữnày”.
SRCđãbắtđầuvớitổngcộng39mảngkinhdoanhkhácnhau.Stackcườikhúckhích:“Cómộtsốmảngkhônghềthànhcông”.Vídụ,côngtycólẽđãsailầmkhicốgắngkhaitrươngmộtnhàhàng.Hiệnnay,SRCcó22doanhnghiệpriêngbiệttrảikhắpSpringfield,bangMissourivàhằngtuầnnhânviêncủahọđềuxemxétlạihiệuquảcủatừngdoanhnghiệptrêntiêuchí“ngườikhácsẽsẵnlòngtrảbaonhiêuđểmualạinó”.
MộtSRCbấtkhảchiếnbạichínhlàthànhquảtừviệcbanquảntrịchịulắngnghevàtôntrọngnhânviêncủahọ.Việcxemtrọngcácýtưởngvàcâuhỏisáchlượctừnhữngcôngnhânlàmviệctrêndâychuyềncũnglàmộtkhuônmẫuđiểnhìnhkháccóởcáccôngtycựckỳthànhcông.
Giaothiệpvớinhàcungcấp.Môitrườnggiaotiếpcởimởđíchthựctạicáccôngtycónăngsuất
caokhôngchỉgiớihạntrongnộibộcôngtymàcònmởrộngđếncácnhàcungcấpvàkháchhàng.Mộttrongnhữngphongtháikiểu“trượngphu”cònsótlạinhưngbịđặtsaichỗtrongnhiềudoanh
nghiệpchínhlàmốiquanhệđốiđịchmàhọvẫnduytrìvớicácnhàbuônhaynhàcungcấp.Nhiềungườidườngnhưnghĩrằnghọchỉtrởthànhnhữngdoanhnhânhiểubiếtkhikhuấtphụccácnhàbuônvànhàcungcấptrongmọivấnđềtừgiácảchođếnđổitrảhàng.Nhưngchúngtôilạikhôngnhậnthấycáchđốiđãicổlỗđótạicáccôngtycónăngsuấtcao,nơicácnhàcungcấpđượcđốixửvớisựtôntrọngvàđượckhuyếnkhíchnghĩvềbảnthânhọnhưmộtphầncủađộingũ.
Song,điềuđókhôngcónghĩarằngcáccôngtynăngsuấtcaolànơi“tìnhthươngmếnthương”màngườimuacứlănragiảchếtvàtrảbấtkỳgiánàocũngđược.Thayvìthế,chúngtôiquansátthấycáccôngtynàyhoàntoàncởimởvớicácnhàcungcấpcủahọ,dựatrênmộtnguyêntắcchungngầmhiểugiữahaibên:“Đâylàlợinhuậnchúngtasẽđượchưởngkhicùngbánsảnphẩmchokháchhàng.Chúngtôimuốnlàmănvớicácbạn.Vậyhãycùngnhauhợptácđểtìmhiểuxemlàmthếnàocácbạngiúpchúngtôibánđượchàngvớisốlợinhuậnchúngtôicần,đồngthờichophépcácbạntạorasốlợinhuậnmìnhcần”.
CôngtyTheWarehousecónhữngđộinhómchuyênrangoàivàlàmviệcvớinhàcungcấpđểgiúptừngngườitrongsốhọtựcảitiếncáckhâusảnxuất,lậpkếhoạch,hậucầnvàđịnhgiá.TheoStephenTindall,giữacácnhàcungcấpvớiTheWarehouselàmốiquanhệcởimở,chânthànhvàgiảndị.Ôngnói:“Chúngtôiđisâuvàodoanhnghiệpcủahọvàbảorằngchúngtôimuốngiúphọhoạtđộnghiệuquảhơn,vànhờđóchúngtôicũngcóthểhoạtđộnghiệuquảhơn”.Tindalltríchdẫnmộtvídụ:Trướcđây,cácnhàcungcấptừngvậnchuyểnhàngtrămđơnhàngđếncáccửahànglẻ,giờđâyhọchuyểnthẳngđếncơsởphânphốitrungtâmcủaTheWarehouse,giúptiếtkiệmchiphívàsinhlợicaohơnđángkểchođôibên.
IKEAcũngápdụnglốisuynghĩtươngtự.TheolờiKentNordin,hiệnlàgiámđốctoànquốcđiềuhànhhoạtđộngtạiÚc:“Chúngtôilàmviệctrênnềntảnghợpnhấttoàndiệnmọinhàcungcấpvàluôndựalêncơsởlâudài.Lôhàng10nghìnchiếcghếđầutiênkhôngquantrọng,màquantrọnglà500nghìnchiếcghếcho5nămsắptới”.
IKEAđãthậtsựđầutưvàohoạtđộngkinhdoanhcủacácnhàcungcấpcủahọ.Nordinthuậtlạilịchsửcủamộttrongcácnhàcungcấptrọngyếuđốivớicôngty,mộtdoanhnghiệpRomania:“Khiđó,tạiRomaniacómộtnhânvậttiếnbộđangđiềuhànhmộtnhàmáy
quốcdoanh.Ôngấybịsathảivìchínhtưduyđổimớicủamình.Thếnênchúngtôiđãthamgialiêndoanhvớiôngấyvàtàitrợtiềnđểôngmuamáymóc”.
Nordinkểtiếp:“Dođãtiêutốnthờigiannuôidưỡngvàpháttriểnnhàcungcấpnày,nêngiờđâychúngtôiđanggặtháinhữngthànhquảđángkểvàhoạtđộngsảnxuấtấntượng.ĐâychínhlàvídụđiểnhìnhchocáchhoạtđộngcủaIKEA”.
MộtvídụnữalàhãnghàngkhôngRyanaircủaIreland,chỉtrongvòngvàinămngắnngủiđãtrởthànhhãnghàngkhônggiárẻlớnnhấtvàthànhcôngnhấtchâuÂu.MichealO’Leary,vịCEOhiếuchiếnvàkhákhoatrươngcủaRyanair,làngườihiểurấtrõsựtrungthựcvàcởimởđếntànnhẫnđốivớikháchhàng.Ôngchiasẻ:“TạiRyanair,chúngtôicómộttuyênbốrấtđơngiản.Chúngtôisẽđưabạnđếnbấtkỳnơiđâubạnmuốnbằngmáybay,sẽlàmđiềuđóvớichiphírẻhơnbấtkỳnơinàokhácvàvớinhữngchiếcmáybayantoàn.Nhưngsẽchỉcóthế.Nếumộtaiđómuốnmộtcốccàphêhaymộtloncolatrongkhoang,họsẽphảibỏtiềnmua.Chúngtôichỉcóchỗngồiantoàngiárẻ,chấmhết!”.
ĐikhắpmộtcửahàngIKEAbềthế,kháchhàngkhôngthểkhôngnhậnranhữngtấmáp-phíchvàbiểnchỉdẫnkhắpnơinhắcnhởhọnhấcđiệnthoạiđặtcâuhỏi,đếnquầyki-ốtđểđặthànghayđilốinàyđểlàmchuyệnkiavàluônluôntrảlạigiỏmuahàng–đểgiámuabaogiờcũngthấp.Nhờsựtrungthực,thẳngthắnvàcởimởvớikháchhàngcủamình,vídụtìnhhuốngnàycủaTrườngKinhdoanhHarvardđãchokếtluận:“IngvarKampradđãbiếnkháchhàngthànhđốitáccủaông,khôngnhữngđượcmuavớigiárẻ,màđổilạihọcònđượctựphụcvụbảnthân,tựmangvềvàtựlắpráp”.
Tráingượcvớitháiđộtrênlàmộtchiếnthuậtngầmđiểnhìnhtrongkinhdoanhvàquảngcáohiệnnay,vốnđượcnhiềucôngtyvậndụngnhằmhútkháchhàng:“Hứahẹnmọithứnhưngchẳngđemlạithứgì”.Câuchuyệnngắnsaulàminhhọarõnétnhấtchocáchthứcnày.
Trênđườnglênthiênđàng,mộtngườitiêudùngđượcthôngbáoanhtasẽcócơhộithửquacảthiênđànglẫnđịangụctrướckhiquyếtđịnhnơimìnhlưulạiđếnthiênthu.Tuycóchútlolắngnhưngvìmuốnmộtlầnchoxong,anhtaquyếtđịnhthửquađịangục
trước.Thangmáyđưaanhxuốnghồilâu,tạiđây,anhđượcmộtanhchàngthânthiệnchàođóntrongbộđồvest.Phíatrướcanhlàmộtsảnhtrườngmênhmôngvớiâmnhạctuyệtvời,mộtbuổitiệcbấttận,thứcănngontuyệttrầnvàrượusaytúylúy,cùngtấtcảbạnbèrađitrướcanh.Mộtlúcsau,anhđượcnhắcnhởrằngđãđếnlúcphảilênthửthiênđàng,nênđànhquaylạithangmáyvàđilên.
Khiđếnthiênđàng,anhthấycórấtnhiềuđôicánhthiênthầnnhỏvàtiếngđànhạcdudương,nhưngtuyệtnhiênkhôngcóbữatiệcnào.Thúthực,đólàsựkhổsởđốilập.Saumộtlúctrôibồngbềnhtrênmộtđámmâytrắngphồngxốp,thánhPetertiếnđếnchỗanhvàhỏianhtađãcóquyếtđịnhchưa.“Vâng,tôiđãquyếtđịnhrồi.Tôikhôngmuốnlàmmấtlòngngài,nhưngPeterà,nơinàyquánhàmchán.Tôinghĩtôisẽchọnxuốngđịangục”.
SaumộtcáibúngtaycủathánhPeter,ngườitiêudùngcủachúngtabỗngthấymìnhquaytrởlạiđịangục,nhưnglầnnàychàođónanhlàchúaquỷLucifernomrấtkinhtởmvớicặpsừng,đuôidàivàmộtcâychĩaba,xungquanhhắnlànhữngngườikhôngngớtnguyềnrủavàthankhóctrongnhữngvạcdầusôi.
“Này,chuyệngìthế?Đâyđâuphảiđịangụctrongtrínhớcủatôi!”,ngườiđànônghỏi.
Chúaquỷmỉmcườivànói:“Đúngthế.Vừarồikhiởđâyngươicònlàmộtkháchhàngtiềmnăng.Nhưnggiờthìngươiđãchínhthứclàkháchhàngrồi(20)!”.
NếuIKEA,TheWarehouse,Ryanairvànhữngcôngtykhác–tứccácdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaovượttrộisovớiđốithủ–khôngcởimởvàtrungthựcvớikháchhàng,thìkhôngđờinàokháchhàngcủahọlạitrungthànhquyếtliệtnhưvậy.
Phêbình.Cáccôngtynăngsuấtcaochỉphêbìnhquytrình–chứkhôngphê
bìnhconngười.
“Quytrình”làmộtthuậtngữ(dànhchocácbạnmaymắnkhôngbiếtđếnnó)thịnhhànhtronggiớikinhdoanhsuốtthậpkỷqua.Từ
đượckỳvọngnhưmộtphươngphápmangđếntiếngnóichocác“nhânviênhữuquan”vànhậnlạithôngtintừhọ,nhưngtronghànhtrìnhtrảikhắphầuhếtcáccôngty,cụmtừnàyđãbịpháhỏngbởiđủloạitổchứckhôngcókhảnăngthiếtkế,xâydựng,buônbánhaycungcấpbấtkỳdịchvụgì,thếnênđónggópthíchđángduynhấtcủahọ(vàtrongsuynghĩcủahọ)chínhlà“xửlýmọithứtheoquytrình”trongkhảnăngcủamình.
Chẳngbaolâusau,cáccôngtyđãxửlýmọithứtheoquytrìnhtừtuyênbốtầmnhìnchođếnnghỉđivệsinh,từcáccẩmnangchonhânviênchođếnquyđịnhđỗxe.Quytrìnhđòihỏiphảicóngườihỗtrợ,phònghọp,thưkýghichép,hàngtậpgiấytờvàhàngthángtrờihọphànhđểđạtđếnsựnhấttrí.Trongkhiđó,tấtcảnhữngaiđang“xửlýmọithứtheoquytrình”nàykhônghềthiếtkế,tạorahaybánđượcbấtkỳthứgì.Quảđúngnhưdựđoán,docấpquảnlýtrởnênsợhãitrướccác“cảnhsátquytrình”(trongchừngmựcnàođó),nênmọiquyếtđịnhởcáccôngtyhướngtheoquytrìnhluônbịchậmlạivàkhôngthểtạođượcnăngsuấtcaohơn.
Cảnhbáo:mụctiêusaucùngcủacánhcảnhsátquytrìnhchínhlàbiếncáccôngtythànhcôngmộtthờithànhnhữngcuộchọptòathịchínhtrọngthể.(Họmêmẩnnghechínhmìnhnói).
Nhânsựtạicáccôngtynăngsuấtcaođềucóchungtháiđộkhinhmiệtđốivớinhữngcôngtycónềntảngvănhóadựatrênviệcxửlýmọithứtheoquytrình.Nhữngkẻchỉnóichứkhôngbiếtlàmđềusẽtrởthànhtròcười.Nhữngcôngtynăngsuấtcaokhôngnóivàxửlýquytrình–họthựchiện.Khicóđiềugìcầnsửachữahaycảithiện,họkhôngchỉtrỏhayđổlỗichonhau.Thayvàođó,nhữngngườisâusátvớivấnđềnhấtmớiđượctraoquyềnđểkhắcphụcvấnđềngaylậptức.Nếuđólàvấnđềbánhàng,mộtnhómchuyênviênbánhàngđượcchọnsẽhộiývớinhauvàtìmhiểuxemnênlàmgì.Nếuđólàvấnđềsảnxuất,thìnhânviêntrêndâychuyềnsẽđượcphéptạmngừngdâychuyền,xácđịnhvấnđề,sửachữarồichovậnhànhtrởlại.Nếuvấnđềxuấtpháttừhệthốngquảnlýthôngtin(MIS(21)),thìnhữngngườimangtúibảohộsẽhọplạivớinhau,raquyếtđịnhphùhợp,khắcphụcrồiquaylạinhanhnhấtcóthểđểhỗtrợnhómsảnxuấthànghóacủacôngty.Phươngphápnàyphảnánhlựachọn“hànhđộngthayvìnhiềulời”củacôngty.
GiámđốctàichínhcủaLantech,JeanCunningham,đãlậpluận
mộtcáchthuyếtphụcrằngnếumộtcôngtymuốncảithiệnnăngsuất,thìnhânviêncủahọnênbiếnđổicảtổchứctheolốitưduyhướngtheohànhđộng.Theobà:“Lýdonăngsuấtsảnxuấtluônđượcchúýnhiềulàvìcáclĩnhvựcngoàisảnxuấtluôncóquanđiểmchorằngcôngviệccủahọkhácbiệt,cóphầnđặcbiệt.Vàdonhữnggìhọlàmcóphầntrítuệ,nênhọphảiđứngtrướcnguycơbịphêbìnhhaycầncảitiếnliêntục”.
Nhữngngườitinrằngsuynghĩvàtiếngnóiđónggópcủahọquýbáuhơnvàgiátrịhơncôngviệccủanhữngngườiphụtráchcáckhâusảnxuất,bánhàngvàhoạtđộngthựcrađanggiữmộttháiđộsailệchvềcănbản.Tháiđộnàyvừanguyhiểm,vừamangtínhpháhoại.
Tuynhiên,Cunninghamlậpluậnrằng:nếukhôngcósựgiaotiếpcởimởvàquytrìnhphêbìnhhợplý,thì“côngtysẽkhôngkịpchuẩnbịđểphávỡtườngngănvàràocản,màthayvàođóchỉdựngnênnhữngthứkhôngđemlạigiátrịthựcsự”.
Nhữngcôngtyquyếttâmnângcaonăngsuấtphảicókhảnăngkhôngngừngphânbiệtcáccôngviệcđemlạigiátrịvàcôngviệcvôgiátrị.Vàcôngviệcnàođemlạigiátrịrõràngphảiđượctrântrọngtrêntấtthảy.
Mộtsốngườikhôngthậttrungthựcvàcởimở.Nhưđãmôtảtronghaichươngđầutiên,tấtcảcáccôngtynăng
suấtcaođượcchúngtôinghiêncứuđềucóchungmộtđặcđiểm,đólàsởhữumộtnétvănhóavềcơbảnlàđộcnhấtvônhị.Dohiểurằngkhôngphảiaicũngphùhợpvớivănhóacủahọ,nênhầuhếtcáccôngtyđềuthuêlaođộngmớivớimộtkhoảngthờigianthửthách.Dokhônglobịphạt,nênsau90ngàythửthách,côngtycóthểquyếtđịnhhọcómuốngiữnhânviênđólạihaykhông.TheoDiMicco:“Cáchnàycólợichocảđôibên.Nhânviêncũngcóthểquyếtđịnhhọcómuốnthamgiavàovănhóavàcôngtycủachúngtôikhông”.
Vìnhânsựtrongcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaoluônnắmđượctìnhhìnhtàichínhcủacôngtyrasao,vàbiếthọđượcđánhgiá,trảlươngdựatrênnăngsuấtcánhânlẫnnăngsuấtnhóm,cũngnhưkhôngcóquytrìnhnàođểtrốntránh,thếnênvănhóakiểunàykhôngdànhchotấtcảmọingười.Cómộtsốngườikhôngthểxoayxởtrongmôitrườngkiểunày.90ngàyđầutiênchínhlàkhoảngthờigianđể
cáccôngtyhyvọngloạibỏđượcnhữngaikhôngphùhợp.
Điềuthúvịlàhầuhếtnhữngtrườnghợploạibỏnàythườngđếntừáplựccủađồngnghiệpmàkhôngphảitừcấptrênhayngườigiámsát.TheolờiDiMicco:“Khibạnđolường,trảtheonăngsuấtvàđưamọingườivàođộingũ,thìhầuhếtcácvấnđềnhânsựsẽđượcgiảiquyếtnhanhchóng.Cácthànhviênkháctrongnhómkhôngmuốnnhữngkẻvụngvềgâyảnhhưởngtiêucựcđếnkhoảnlươnghọnhậnhằngtuần.Nếuchúngtôibốtrí15ngườitrongmộtnhómvàcóvàisaisóttrongquátrìnhtuyểndụng,đểrồinhậnvềhaiquảtáothối(22),thìrấtcóthểhọsẽbiếnmấttrongvòng90ngày”.
Khimộtcánhânhoàntoànhòanhậpvớivănhóacôngty,tỷlệthôiviệcsẽgiảmcựcthấpsovớimứctrungbình.2/3tổngsốlựclượnglaođộngbanđầu(300người)củaJackStacktừ20nămtrướcvẫnđanglàmviệctạiSRC.TỷlệluânchuyểntàixếmớitạiYellowcũngchỉởmức2%mỗinăm,vàtỷlệthaythếnhânviêntạiLantech,Ryanair,TheWarehousevàIKEAluônđạtmứcthấpnhấttrongcácngànhtươngứng.
Hãyhìnhdungvềnhữngbướctiếntolớntrongnăngsuấtmàbấtkỳbộphậnhaydoanhnghiệpnàocũngđạtđượcnhờhaibàihọcđầutiênmàchúngtôiđãđềcậptrongnghiêncứuvềcácdoanhnghiệpnăngsuấtcao:ThiếtlậpmộtmụctiêuchiếnlượcLỚNvàsaucùngbiếnnóthànhvănhóa.Sauđó,hãyxâydựngmộtmôitrườngcởimởvàtrungthực,nơimọingườiđềubiếtvàhiểurõcácsốliệu,cũngnhưđượctrảcôngxứngđángchonhữngđónggópcụthểcủahọ.
CácdoanhnghiệpnăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềuvớinhiềusựthậthơnvàítlờiphântrầntheokiểu“bạnbiếtđấy”.
Thậmchí,năngsuấtsẽcòngiatăngnhiềuhơnnếudoanhnghiệpsẵnsàngtháodỡnhanhchóngnhữngkiếntrúckhôngcầnthiết.Đócũnglànộidungtiếptheochúngtôimuốnnóiđến.
K
4.TIÊUDIỆTTHÓIQUANLIÊUVÀĐƠNGIẢNHÓAMỌIVIỆC
Thứduynhấtcứuchúngtakhỏibộmáyquanliêuchínhlàsựkémhiệuquảcủanó.
–EugeneMcCarthy
hichuẩnbịkhởihànhđếnCharlotte,BắcCarolinađểnghiêncứuvềNucorkếthợpphỏngvấnCEODanDiMicco,tôigọiđiệnđểnhờgiớithiệumộtkháchsạngầntrụsởcủahọ.MộttrongcácnhânviêntổngđàicủaNucorđãgửitôitênmộtđịađiểmnơi
kháchcủahọthườngnghỉlại.
Sángsớmtrướccáccuộchọp,tôigọixuốngbàntiếptâncủakháchsạnđểhỏixemNucorcáchkháchsạnbaoxa.Ngườitiếptântrảlờivớinụcườiduyêndángẩnsaugiọngnói:“Thưangài,nếunhìnracửasổ,ngàisẽthấytrụsởNucorđốidiệnvớibãiđỗxe”.
Tôivénrèmvàthấyngaynóởđó:caoốctrụsởcủaNucor,nhàsảnxuấtthéplớnnhấtcảnước.TôitựhỏivănphòngtránglệcủavịCEOnằmởtầngmấyvàchúngtôisẽgặpnhautrongphòngriêngcủaôngấyhayphònghộinghị.
Đếngiờhẹn,tôisảibướcquabãiđỗxe,đẩycánhcửakínhhailớpvàbướcvàosảnhchínhlátcẩmthạchcủaNucor,trôngđợiđượcchiêmngưỡngnhữngbứctượngđiêukhắcđẹplóamắtbằngthépkhônggỉ,mộthàngdàinhânviêntiếptânđứngsauchiếcbànuốnlượnbóngloángcùngcácbứctườngtreođầynhữngtácphẩmnghệthuật.
Chaoôi!NhưngđókhôngphảitiềnsảnhcủaNucor.Lốiravàocủahọđúngchuẩncủamộttòanhàvănphòng–tứckhôngcóghếđệmxô-phalộnglẫy,khôngsổanninh,khôngphùhiệu,khôngmỉmcười,khôngtiếptânđứngxếphàng.Chuyệnquáigìvậy?Tôitựhỏi.
ĐoánrằngNucorlàbênthuêchínhcủatòanhàvàcólẽđãchocáccôngtykhácthuêlạivàitầng,tôiliềnđiểmquadanhmụccôngtycủa
tòanhàđểtìmxemđâulàtầngđặtquầytiếptânchínhcủacôngty.Tôihếtsứcchoángvángkhinhậnracórấtnhiềucôngtykhácđượcliệtkêtrongdanhmục.HóaraNucorchỉchiếmmộtdãyvănphòngduynhấtvàlạinằmtrongsốnhữngbênthuêíthơn.Nucor,mộtcôngtythuộcdanhsáchFortune500?Cóthểnhưthếsao?
Tôicảmthấybốirối.Thếquáinàomàcôngtythéplớnnhấtcảnướclạiđượcđiềuhànhtừxóxỉnhnhưthếnày?Tôinghĩbụng:Cólẽtrungtâmhànhchínhcủahọtọalạctạimộtcơsởkhác.
“Anhđãmongđợisẽtìmthấythứgì?ĐềnTajMahal(23)chăng?”,DanDiMicconóioangoang.Ôngbắtchặttayvàchàođóntôi.Hóaratôiđãđếnđúngnơi,vàsữngsờđếnđộnhữnglờichuẩnbịnóibaybiếnkhỏitâmtrí.
Khichúngtôiđidọcmộthànhlanghẹpđểđếnphònglàmviệccủaông,DiMiccogiảithích:“TôisẽkểanhnghenhữnggìanhsắpthấyởNucor.Anhsẽthấynhữngtấmthảmsạchsẽvàtườngquétvôi.Chỉcóthếthôi.Anhsẽkhôngthấybấtkỳvòinướcdátvànghaycảnhtrílòeloẹtnàocả”,ôngnóitiếp:“Vàtạitrụsởchínhnày,anhcũngsẽchỉtìmthấy42nhânviên.Tấtcảchỉcóthế”.
Hóaracô“nhânviêntổngđài”,ngườiđãgửitôitênkháchsạnlàBestly.Côvừalànhânviêntiếptân,vừalàmộtnhânviêntrựcđiệnthoạicựckỳthạonghềvàđãtrungthànhsátcánhvớicôngtytrongsuốt24nămqua.
Đúnglúcđó,tôibiếtrằngquyếtđịnhtrangtrítrụsởchínhcôngtycủaDiMiccocũngđượcápdụngđốivớitrụsởchínhcủatấtcảcáccôngtynăngsuấtcaomàchúngtôinghiêncứu.Tạimọinơi,chúngđềusạchsẽ,đơngiảnvàngănnắp.Khôngvănphòngnàobốtríquánhiềunhânviênvớinhữngngườiquanhquẩntìmviệcgìđóđểlàm.Cóthểdễdàngkếtluậnrằngnhữngcôngtynàythàvậnhànhvớimọithứthậtít,chứkhôngchịubổsungthêm.Họkhôngcầngiữhìnhảnhhaytiệnnghi.
“CảnhtríSparta”làcáchnóiẩndụdànhchomộtnétđặctrưngkháccủacáccôngtythànhcông:chúngtôinhậnthấytừngnơitrongsốđóđềucócấutrúcquảnlýhoàntoànđơngiảnnhưvănphòngchínhcủahọ.BạnsẽkhôngtìmthấynhữngtấmthảmphươngĐônglơlửngtrênmặtsànlótvángỗphủsápbóngloáng,cũngnhưkhông
thểtìmthấytừnglớpnhữngkẻquanliêuluôntừchốinhúngtayvàomọiviệc.Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaothôngthạokhảnăngvậnhànhmộtdoanhnghiệplớnmàkhôngcầnmộtbộmáyquanliêucồngkềnhvàlãngphíđiểnhình.
Tronghầuhếtdoanhnghiệp,doanhthuthườngtăngcùngvớithóiquanliêu.
Sauđâylàmộtkịchbảnđiểnhìnhvàcóthểkháquenthuộcvớibạn:khingườixửlýcáccuộcgọitừkháchhàngdườngnhưbịquátải,thìthayvìcânnhắcmộtloạtcáclựachọn,đasốcôngtylạichọncáchhiểnnhiênnhất.Đólàcấtnhắcngườiđólênthànhtrưởngphòngcủabộphận“chămsóckháchhàng”mớithànhlập,invàitấmdanhthiếp,cấpngânsáchbaogồmmộttrợlývàbắtđầuchobộphậngóp“tiếngnói”trongmọicuộchọp.Tươngtự,cácphòngnhânsự,kếhoạch,tàichính,thumua,tiếpthị,chiếnlược,bánhàng,thôngtinliênlạc,côngnghệthôngtin…cũngnhưthế.
Vàchẳngmấychốcmàxuấthiệnđủcácloạiphòngbanvớitrưởngphòng,đủchocảmộtbuổitiệcănmừng“ngàylễphòngban”,mộttạpchílưuhànhnộibộ(lạithêmmộtphòngbannữa),mộthãngdulịch(lạithêmnữa)vàmộtphòngbankhácphụtráchđiềuphốivàgiámsátmọiphòngbancònlại.Vàmỗiphòngbanlạitrởthànhmộtngọnthápđứngtáchbiệtvàxacáchlẫnnhau.Trongkhiđó,phòngquanhệcôngchúng(tấtnhiênphảicómộtphòngnhưthếtrongthờiđạinàyrồi)sẽpháthànhcácbảntinkiểunhư“Hãyxemchúngtathànhcôngthếnào”vàxemcấutrúcphòngbannàynhưmộtbiểuhiệnthànhtích.
Sựtậptrungvàonăngsuấtcũngphainhạtdầnkhicáctrưởngphòngcânđođongđếmtầmquantrọngvàlòngtựtôncủachínhhọthôngquaquymôbộphậnvàngânsáchcủamình.Vàhọmưutoandànhthờigiangặpgỡngườinắmquyềncaonhấtđểbảovệtầmquantrọngcủanhiệmvụsốngcònđốivớiphòngban.Duytrìvàpháttriểnbộmáyquanliêutrởthànhtrọngtâmmớicủacôngty.Thăngtiếnchỉlàảotưởng,cònrắcrốitrướcmắtmớilàthựctế.
Mộtsốcôngtythậmchícònhãnhdiệnchưngtênchobộmáyquanliêucủamình.TrongkhicôngtyXeroxkhôngngừngđấutranh
đểtồntại,nếmtrảihếtthấtbạinàyđếnthấtbạikhác,thìnhânviêntạitrụsởchínhđặttạiStamford,bangConnecticutvẫntrìumếngọicấutrúcquanliêucủahãnglàBurox.Trongkhiđó,tạinhữngdoanhnghiệpnăngsuấtcaodùlớnhaynhỏ,họkhôngtốnthờigianphátminhranhữngcáitênđểđặtchothóiquanliêu;họsảnxuấtrasảnphẩm,chứkhôngphảicácbộmáyquanliêu.Lãnhđạocủanhữngcôngtynàycũngkhôngdungthứchothóiquanliêu.Khipháthiệnchúngtồntạitrongtổchứccủamình,họsẽloạibỏkhôngthươngxót.
ChàoanhJason,
Tôikhôngcóhứngthúthamgiavàoquyểnsáchcủaanh.TôiluônkhiếpsợnhữngCEOthíchviếtsáchhaythamgiaviếtchúng.Họnênlođiềuhànhviệckinhdoanhcủamìnhvàthôilênmặtdạyđờingườikhácnênlàmkinhdoanhnhưthếnào.ĐãcóquánhiềutròlốnhưthếnàyđượcbàyrahòngthỏamãncáitôicủacácCEO,màcáitôicủachínhtôicũngđãđủlớnrồi.
MichaelO’LearyCEORyanair
BứcthưđầutiêntrongsốnhiềubứcthưmàMichaelO’Leary(ôngvốnlàmột“cakhó”)gửiđếnchotôiđãnóilênnhiềuđiềuvềôngấy,vềhãnghàngkhôngôngđiềuhànhvàcáchôngbiếnđổithànhcôngmộtcôngtynhỏthualỗthêthảm,vớivàiđộngcơcánhquạtvà57nhânviên,thànhhãngmáybayhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớichỉtrong12năm.
Láthưcủaôngđãđithẳngvàovấnđề–cũnggiốngnhưhãnghàngkhôngvàmụctiêuLỚNcủaôngvậy.
CólẽbạnchưatừngnghevềO’Learyvàhãnghàngkhôngcủaôngtrướckhibắtgặphọtrongnhữngtrangsáchnày,nhưngnếuônglàmtheocáchcủamình(vàcómộtbềdàylịchsửtrênhànhtrìnhđạtđượcđiềuđó),thìbạnsẽkhôngchỉnghenóivềRyanair,màcònngồitrongnhữngchiếcmáybaycủahọtrongmộttươnglaikhôngxa.TrơtráophỏngtheomôhìnhcủahãnghàngkhôngMỹSouthwest
Airlines,hãngmáybaycủaO’Leary,vớitrụsởchínhđặttạiDublin,Ireland,hiệnđãđánhbạimọihãnghàngkhôngkháctrênthếgiới–kểcảSouthwestAirlines–trênmọithướcđonăngsuất.
CácchuyếnbaycủaRyanairđáptạinhữngsânbayngoạiôhaysânbaythứcấp,chỉsửdụngduynhấtmộtloạimáybay,khôngxếptrướcchỗngồi,khôngtrảhoahồngchocácđạilýlữhành,chiếtkhấumọivébánravàtrảlươngchonhânviêntheokiểuNucor:lươngcơbảnthấpnhưngtiềnthưởnglớndựatrênnăngsuấtlaođộng.(2/3quỹlươngtiếpviêncủahãngđượctínhdựatrênsốlượngcàphê,colavàhàngmiễnthuếhọbánđượccũngnhưsốchặngbayhọthamgia).
Trêntoànngành,doanhthuthườngniênbìnhquândomộtnhânviênhàngkhôngtạoralà190nghìnđô-la.TrongkhiSouthwestAirlinesliêntụcđánhbạimứcbìnhquânnàyvàtạodoanhthutrênmỗinhânviêncaohơncáchãngkhác10%,thìRyanairlạimangđếnmộtconsốđángkinhngạc:297nghìnđô-ladoanhthuthườngniênbìnhquântrênmỗinhânviên–tứccaohơnbìnhquântoànngànhgần40%.Vềlợinhuậnbìnhquântrênmỗinhânviên,Southwestlàmtốthơnmứcbìnhquântoànngành25%,nhưngRyanairmớilàkẻđèbẹpmọiđốithủ,vớiconsốcaogấpbốnlần(khôngthểtinnổi).Năm2001,trongkhingànhhàngkhôngtoànthếgiớithấtthutổngcộng15tỉđô-la,Ryanairlạiđạttỷsuấtlãiròng26%.
TrongquãngthờigiansausựkiệnNgày11tháng9,trongkhicáchãnghàngkhôngtrêntoànthếgiớiđuanhaucắttuyếnbayvàsathảihàngtrămnghìnnhânviên,thìO’Learylạichorằng:“Tôituyệtđốitinrằngviệcgiammáybay,sathảinhânviên,cungcấpítchuyếnbayhơnvàbánsốchỗngồicònlạivớigiácaohơnlàcáchphảnứngsailầm.Cóvẻnhưđâylàchiếcvémộtchiềuđưahọvàodĩvãng,bấtchấpnhànướcđãchibaonhiêukhoảntrợcấpvàviệntrợvàocáchãngbaykémhiệuquảvàthualỗnày”.
Sauđó,ôngnhanhchóngphủkínchâuÂuvớicáctấmáp-phíchkhổnglồtuyênbốHÃYCHỐNGTRẢ,khithôngbáorằngcôngtyônghiệnđangphátmãi300nghìnvéngồimiễnphíđểxốclạilòngtincủangườitiêudùng,đồngthờibánthêmmộttriệuvégiá15đô-lavàcôngbốthươngvụmua100chiếcphảnlựcBoeingmới–đơnhànglớnnhấtlịchsửchâuÂu.
ĐượcTonyRyan,mộttrongnhữngdoanhnhângiàucónhất
Ireland,thànhlậpvàonăm1986nhưmộtnhánhkinhdoanhphụ,RyanairbắtđầucungcấpcácchuyếnbaytrongvùngkhôngphậntừngđượckiểmsoátnghiêmngặtgiữahainướcIrelandvàAnhQuốc.Trongnămđầutiên,chỉvới57nhânviên,hãngđãvậnchuyểnnămnghìnhànhkháchvớichỉmộttuyếnbayđó.Bốnnămsau,hãnghàngkhông“nonchoẹt”nàyđãvậnchuyển600nghìnhànhkháchquabiểnIrelandmỗinămvới14máybay,nhưngđồngthờicũngthấtthoáthàngchụctriệuđô-la.Đếnnăm1991,chàngthanhniên28tuổixấcxượcMichaelO’LearyđãgianhậpcôngtynàyvàtrởthànhtrợlýriêngchoTonyRyan.
O’Learybắtđầusựnghiệpvớinghềkếtoánthuế,nhưngkhimuavànhanhchóngbánlạiquầybáođầutiêncủamìnhvớilãito,ôngnhậnramìnhhợpvớinghềmặccảvàthỏathuậnhơnlàchuẩnbịcácmẫubáocáothuếdoanhnghiệp.VớinỗlựcquyếttâmcaođộnhằmngănchặnthualỗvàtìmcáchgiúpRyanairtồntại,O’LearyđãđếnMỹđểhọchỏitừhãnghàngkhôngSouthwestAirlines.
KhitrởvềIreland,O’LearyđãthuyếtphụcRyancắtgiảmsốtuyếnbaytừ20xuốngcòn5tuyến,loạibỏcácmáybaychạyđộngcơcánhquạtvàgiảmgiávéápdụngcho70%tổngsốghếcósẵn.Đếnnăm1992,Ryanairđãhoạtđộngvớimộtphiđộinhỏgồmsáumáybayphảnlực,lựclượngnhânviên350ngườivàsaucùngcũngtạorachútlợinhuậnđầutiên.RyanairđượctáisinhthànhhãnghàngkhônggiárẻthựcthụđầutiêntạichâuÂu;họcóthểđãphỏngtheomôhìnhcủaSouthwest,nhưngchínhO’Learymớilàngườiquyếttâmlàmmọithứtốthơn.
Năm1994,saukhichứngtỏbảnthânvớiRyan,O’LearyđượcbổnhiệmlàmCEOvàđượctraotặng25%cổphầncủahãng.VàđóchínhlàkhởiđầuchonhữngcuộcđuasaunàycủaRyanair.
O’Leary–mộtngườivớitrangphụclàmviệcchuẩnbaogồmquầnjeans,giàydalộnvàáokhoáckiểubóngbầudục,cùnglốixửsựcóthểgọilàlạcquan,lỗmãngvàxấcxược–đãnóivềmụctiêuLỚNđơngiảncủahãngôngnhưsau:“ChúngtôisẽtrởthànhhãnghàngkhôngtheolịchtrìnhlớnnhấtchâuÂuvàthựchiệnđiềuđóbằngcáchđảmbảokháchhàngluônmuađượcgiáthấpnhất,đượcbayantoànvàthườngxuyênđếnnơiđúnggiờ”.Rồiôngkhoetiếpvới100%thậtthà:“Nhưngđólàtấtcảnhữnggìhọnhậnđược.Khônghơn,khôngkém”.
Chỉvới1.700nhânviên,Ryanairđangvậnchuyểnhơn10triệuhànhkháchmỗinăm,consốmàcôngtykỳvọngsẽtănggấpbalầnvàonăm2010,giúpbiếnRyanairthànhhãnghàngkhônglớnnhấtchâuÂu.Đểsosánh,mộtcôngtyhàngkhôngthôngthườngphảithuêsốnhânviênnhiềugấptámlầnRyanairđểvậnchuyểncùngsốlượnghànhkhách.
TrongcuộcphỏngvấnhiếmhoivớiTomChesshyrecủatờTheTimesLondon,khiôngnàycănvặnO’LearyrằngtạisaotờbáocủaôngluônnhậnđượcnhiềulờithanphiềnvềdịchvụkháchhàngcủaRyanairhơnbấtkỳhãnghàngkhôngnàokhác,O’Learyđãtrảlờivớiphongtháikhoatrươngthườngthấycủamình:“Nghenày,chúngtôiquantâmkháchhàngcủamìnhtheocáchcơbảnnhấtcóthể,chúngtôikhônglườnggạthọtrongmỗilầnbayvớichúngtôi”.Ôngnóithêm:“Tôikhôngmuốnphíthờigianvớivàihãngbaylớnnhấtđịnh,nhữngkẻbảorằnghọsẽchămsócbạn,nhưnglạilừacủabạn600hoặc700bảngchogầnnhưmỗilầnbayvớihọ”.
Ngoàivémáybaygiárẻ,ởRyanairkhôngtồntạidịchvụkháchhàng.O’Learytựhào:“Nếukháchhàngmuốnmộtcốccàphê,mộttáchtràhaymộtgóiđậuphộng,họcóthểtrảtiềnmuachúng.Nếumộtchuyếnbaybịhủy,chúngtôisẽthuêkháchsạnchobạnquađêmchăng?Khôngcóchuyệnđó.Vànếumộtchuyếnbaybịhoãn,chúngtôisẽtặngbạnphiếugiảmgiádùngbữatạinhàhàngchăng?Cũngkhôngcóchuyệnđó”.
KhiChesshyrechấtvấnO’LearyvềnhữngkhókhănmàkháchhànggặpphảikhicốliênlạcvớiRyanair,O’Learyliềngiảithíchlạicáccâuhỏi.Ôngđáp:“Lậptrườngcủachúngtôirấtđơngiản.Chúngtôikhôngnhậnbấtkỳcuộcđiệnthoạinào…vìkháchhàngsẽgiữbạntrênđiệnthoạicảngàydàikhủngkhiếp.Chúngtôichỉtuyểnbốnnhânviênvàobộphậndịchvụkháchhàng.Mọitrườnghợpkhiếunạiphảiđượcviếtthànhvănbản,vàchúngtôicamkếtsẽtrảlờitrongvòng24giờđồnghồ”.
O’Learytuyênbốrằng70%cáclờiphànnànđếntừnhữngngườitiêudùngmuốnđượchoànlạitiềnchonhữngchuyếnbayhọkhôngđi.Ôngnóivớiphóngviên:“Quátệ,chínhsáchcủachúngtôiđãnêurõrằngkhôngthayđổi,khôngchuyểnnhượngvàkhônghoànlại”.Nhưngkểcảnhưthế,ôngvẫnnhấnmạnhviệcchọnbaytrênRyanairlàmộtmónhời.“Ngaycảkhihọphảimuathêmvéthứhaivìbàhọbị
ốmhaykhôngxinnghỉphépđược,thìhànhkháchvẫntiếtkiệmđượctiền”.
Đốivớimộtngườitừchốisửdụnge-mailvàgọichúnglà“rácrưởi”,cólẽbạnsẽkhôngbấtngờkhibiếtrằngO’LearyđãchohủybuổitiệcGiángSinhcủacôngtyđểgiatănglợinhuận,bỏcácbữaăntrênmáybayvì“vịcủachúngdởtệ”vàtínhphí100đô-lachomỗiđơnđăngkýdựtuyểnlàmphicông.Ôngbiệnminhchothônglệđónhưsau:“Hãynhìnxem,chúngtôinhậnđếnhàngnghìnđơnứngtuyểnchovịtríphicông,baogồmcảnhữngđứanhóctrờiđánhmới16tuổivàthậmchícònchưacóbằngláixe;ấythếmàchúngtôiphảiphânloạichúng.Vậybắthọtrảphíthìđãsao?”
ThếnhưngRyanairlạikhôngcónạnquanliêu.
Khônghề!
Saukhitruyềnđạtmộtbàigiảngđặcbiệtsâusắc,cốgiáosưtriếthọcvàtácgiảsáchMorrisCohenđãphảiđốidiệnvớimộtsinhviêntrẻđangnứcnở:“Thầyđãtrútbỏmọiđiềuemtừngtintưởngrakhỏitâmtríemmàchẳngbùđắplạigìcả”.GiáosưCohennghiêmkhắctrảlời:“MộttrongmườihaikỳcôngcủaHercules(24)làdọnsạchchuồngngựa,nhưngchàngkhônghềđượcyêucầuphảilàmđầylạichúng”.
Tôitinrằngnhữngtrangđầuchươngnàyđãgiúplàm“sạchchuồngngựa”củabấtkỳkhuynhhướngquanliêunào.NgoàivídụvềHercules,tôicảmthấycónghĩavụphảicungcấpđếnbạncácgợiýhànhđộng–tứcnhữngchỉdẫnđểmộttổchứcthậtsựloạibỏđượcthóiquanliêu.
Hầuhếtnhữngcôngtylọtvàodanhsáchcuốicùngđểđưavàoquyểnsáchnàyđềudonhữngngườiphảnđốithóiquanliêumộtcáchtriệtđểvàvĩnhviễnthànhlập(nhưTheWarehouse,Nucor,SRC,IKEA,WorldSavings),thếnênhọchưabaogiờphảiđốimặtvớiviệcxóabỏnó.Ngoàira,donhucầukinhtế,nênmộtsốítdoanhnghiệpcònlại(nhưLantech,RyanairvàYellow)cũngbuộcphảidứtkhoáttừbỏcấutrúcnhiềulớpcồngkềnh.Thậtngạcnhiênkhichứngkiếncáccấutrúcquanliêukémnăngsuấtbịtriệttiêunhanhchóngrasaokhi
tàikhoảnngânhàngtrốngrỗng.
GiảiphápgiảmthiểuthóiquanliêucủaIKEAchínhlàgiẫmbẹpnótrướckhinóbắtđầulâynhiễmvàocácphòngbantrongquátrìnhcôngtypháttriển.IngvarKampradchobiết:“Nhữnggánhnặngtưtưởng,nỗilosợvàsựmiễncưỡngnhậntráchnhiệmtừquákhứlàmầmmốngnảysinhthóiquanliêu.Sựdodựsẽtạoranhiềusốliệuhơn,nhiềunghiêncứuhơn,nhiềubanbệhơnvàcũngnhiềuthóiquanliêuhơn.Quanliêulàmphứctạpvàtêliệtmọithứ!”.Ôngquảkhôngphảilàngườidungthứchosựlãngphí.NhânviêntạiIKEAvàtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaokháccũngchiasẻcùngtriếtlýnày.
Kampradđãthểchếhóacôngtáctriệtphácáchệthốngcấpbậcphứctạptrongdoanhnghiệp.KentNordinnói:“Chúngtôivẫnduytrìcáigọilà‘Tuầnlễchốngquanliêu’,đólàkhoảngthờigianmàcácgiámđốcphảithoátkhỏiranhgiớiantoànvàítngườiluitớicủahọtrongvănphòngcôngty,đểxuốngthựcđịavàlănxảvàomọiviệctạimộtcửahàngIKEAtrọnmộttuầnlễ”.
Ôngnóitiếp:“Ítnhấtmộttuầnmỗinăm,mọingườiphảiđếnlàmviệctrongmộtcửahàng.Vàđócóthểlàbấtkỳcôngviệcgìnhưđẩyxehàng,sắmvainhânviênthungân,bánhànghaybấtkỳviệcgìkhácbạnlàmđược”.
Nhưngcómộtcảnhbáo.Nordinnóithêm:“Tấtcảcácgiámđốcphảicómặttạiđóvàodịpcuốituần,tứckhoảngthờigianmàcáccửahàngbậnrộnnhất,trànngậpcácthểloạikháchmuasắm:từnhữngđứatrẻgàokhócchođếncáccặpđôicãivã.ChỉđăngkýlàmviệcvàongàythứHaivàravềvàochiềuthứNămlàkhôngđủ.Bạnphảicómặttạiđókhikhôngkhínónglên”.NgườisánglậpIKEAđãlậprachươngtrìnhnày,vìtheoNordingiảithích:“Bởiôngấyphátkhiếpthóiquanliêu.Ôngấyrấtsợcảnhnhữngngườiraquyếtđịnhmấtkếtnốivớiphầncònlại”.
Mặtkhác,vịCEOcólốinóichuyệnthẳngthắncủaYellowCorp.,BillZollars,lạipháthiệnthấymộtbộmáyquanliêuvụngvềkhiđượctuyểnmộchomộtnhiệmvụđặcbiệt:hồisinhlạigãkhổnglồìạchtừngnhiềulầnquỵngãtrướcnghịchcảnh.Zollarsđãđồngýhélộtámbướchànhđộngmàôngtinsẽ“thổibay”mộtbộmáyquanliêu,vàchophéptôichiasẻtạiđây.
“Thayđổimọithứnhanhnhấtcóthể(cónghĩalàluônnhanhhơntốcđộbạnnghĩmìnhcóthể)”.Mộttrongnhữngđặcđiểmchungcủacácdoanhnghiệpcónăngsuấtcaođólàkhiquyếtđịnhlàmviệcgì,họsẽlàmđiềuđónhanhchóngvàdứtkhoát.Lãnhđạotạicácdoanhnghiệpcựckỳhiệuquảđềuđồngtìnhrằngnhữngthayđổichậmchạp,vụngvềsẽkhiếnmọingườitêliệtvìlosợsuốthằngtuầnhaythậmchíhằngtháng.Việcchờđợikếtcụcsẽđauđớnhơngấpbộisovớiviệchànhđộngnhanhchóngđểđạtkếtquảnhưmongmuốn.Bấtkỳnhàquảnlýnàotinrằngmộttổchứccóthểtựkhắcphụcđềuchỉđangảotưởng.
“Hãychọnđúngngườinhậphội”.Mộtnhàlãnhđạohayquảnlýluônphảinhanhchóngxácđịnhđượcaitintưởng,ủnghộvàsẽhếtlòngtranhđấuchođíchđếnđãchọn.Nhữngngườilàmviệcphảnlạimụctiêuphảibịloạibỏ.Cácnhàquảnlýphảinhậnramộtsựthậttànnhẫn:bấtkỳaikhôngchủđộngủnghộhướngđiđãđịnhđềusẽpháhoạinó,dùhữuýhayvôthức.
“Loạitrừcáctòathápchứcnăngriênglẻvàxâydựngnhữngđộinhómliênchứcnăng”.ĐếnkhinàocácphòngbanriêngbiệtvẫnđứnglẻloinhưnhữngtòathápủthựcphẩmbấtkhảxâmphạmtrênthảonguyênKansas,thìnỗlựcchínhcủanhữngngườibêntrongsẽlàbảovệpháođàicủahọkhỏibịtấncông.Côngtyphảithayđổitưduycủanhữngngườikhưkhưbảovệcáctòatháp–tứcđếchếriêngcủahọ.Vànếunỗlựcấythấtbại,hãythaythếhọbằngnhữngngườisẵnsàngtậptrungxâydựngcácđơnvịkinhdoanhcónăngsuấtcaohơn.
“Phânquyềnđểtạotinhthầndoanhchủ”.TheomôtảcủaZollars,điềunàygiốngnhưbạnđangđưaquyếtđịnhđếngầnhơnvớikháchhàngvàxakhỏi“CungđiệnPhépmàu”–tứctrụsởchính.Vídụ,vàonăm1998,YellowđãgiớithiệumộtdịchvụmớimangtênExactExpress(tạmdịch:Tốchànhchínhxác)vớilờihứahẹnsẽgiaomộtkiệnhàngtrongkhoảngthờigianmộttiếngđồnghồ.Malựccủalờimờigọinàychínhlànếukháchhàngkhônghàilòngvềchấtlượngdịchvụvìbấtcứlýdogì–kểcảnhữnglýdokhôngđâunhưkhôngưavẻmặtcủangườigiao–họđềucóthểquyếtđịnhkhôngtrảtiền.
Sảnphẩmnàyhóaralạithànhcôngvượtbậc,bấtchấpnhữngcằn
nhằntrongnộibộ.Vàikẻquanliêucònsótlạiđãdựđoáncôngtysẽphásảnvìmọingườiđềumuốnthanphiềnhòngđượchưởngdịchvụmiễnphí.Nhưngkhông,theolờiZollars,nhữngkhoảnthấtthulàvôcùngnhỏnếusovớihàngtriệuđô-ladoanhsốcộngthêmtừsángkiếnExactExpress.
Bằngcáchchuyểnquyềnquyếtđịnhxuốngcấpđộkháchhàngthayvìmộtbộphậntoànnhữngnhânviênbàngiấychuyênmặccả,mộtbộphậnkháccủabộmáyquanliêuđãbịloạibỏ.
“Sanphẳngtổchứcđểgiatăngđộphảnhồivớikháchhàngvànhữngngườikháctrongcôngty”.Thửnghiệmđơngiảnsauđâylàcáchrấthiệuquảđểkiểmtraxemtổchứccóđangphìnhtoquáhaykhông:Khimuốngọichoaiđótrongdoanhnghiệp–cóthểlàmộttrưởngbộphận,quảnlý,chủdoanhnghiệphayCEO–hãylưuýxemnỗlựccủabạncóvấpphảivôsố“línhgáccổng”ởnhiềucấpđộkhácnhauhaykhông.Nếuđúngnhưthế,thìnhiềukhảnăngbạnđãlọtvàomộtcôngtymuốnngănchặnmọisựtiếpxúcđếncácsếp.Vànếusếpđãmuốnẩnnấp,thìvôsốngườikháccũngthế.Yellowđãgiảiquyếtvấnđềnàybằngcáchsanphẳngtổchứctừtámxuốngnămcấpbậc.
Khivịsếplậptứcphảnhồilạikháchhànghayđồngnghiệpcủamình,thìsânkhấuđãđượcdànhsẵnchoviệccảithiệnnăngsuất.Khảnăngtiếpcậnngườiđứngđầutạicácdoanhnghiệpnăngsuấtcao–nhưDanDiMicco,ngườiluôntrảlờicáccuộcđiệnthoạicủamình,MichaelO’Leary,ngườiluôntựgửifaxhayBillZollars,ngườiluôntrảlờie-mailcánhân–sẽgửiđikhắptổchứcmộtthôngđiệpđanhthéprằngnhữngngàythángtunghoànhcủabộmáyquanliêuđãkếtthúc.
“Tạoniềmđammêtrongđộingũ:lãnhđạobằngtấmgươngtrựcquan,thểhiệnvớinhânviênrằngbạnquantâm–rấtnhiều!”.NiềmđammêcủamộtnhàlãnhđạođượcthểhiệnquaviệcMichaelO’Learyđíchthânthuvébaychiếtkhấuvàdỡhànhlýchokháchbay,BillZollarskhôngngừngđikhắpnơisuốtcảnămđểlantỏathôngđiệpvàđíchthânchủtịchPatLancasterbayđếnkhắcphụcvấnđềcủakháchhàng.Nếuchínhcácgiámđốckhôngtíchcựcdẫnđầu,thìviệcđòihỏibấtkỳnhânviênnàocốnghiếnvìmụctiêunângcaonăngsuấtdoanhnghiệpcũngchỉlàlợidụngsựcảtincủahọ.Nhânviênphảitậnmắtchứngkiếnniềmđammêtừcáclãnhđạocủahọ.
“Tạodựngvàcủngcốvănhóahiệusuấtcao”.ĐốivớicôngnhânMỹ,câutrảlờithườngđượchọsửdụngđểđáplạicâuhỏi:“Anhthếnào,khỏekhông?”luônthểhiệnsựđènén:“Vẫnthế,chẳngkhácmọingàylàmấy”.NhưngđâytuyệtđốikhôngphảilàcâutrảlờibạnsẽnhậnđượctạinhữngmôitrườngđầytráchnhiệmnhưNucor,SRC,Lantech,TheWarehousehayRyanair.Cấplãnhđạocủacáccôngtyđóbiếtrõtráchnhiệmđặcbiệtthuộcvềhọđểtùyýsửdụngmọicôngcụ,hoặcsángtạoracáimớinếucầnnhằmduytrìbầukhôngkhísôinổinày.CôngthứccủaZollarslà:ghinhận,thăngchứcvàthamlam.
“Xemxétmọiquyếtđịnhtừgócđộ‘Liệunócógiúpíchchokháchhàngkhông?’và‘Liệunócómangtiềnvềchochúngtakhông?’.Nếukhông,thìđóchínhlàsựquanliêu.Hãybắnhạnóngay!”Chúngtôikhámpháraquanniệmchungtạitấtcảcáccôngtynăngsuấtcaoluôngắnkếtvớinhiệmvụsanphẳngcáccấutrúccấpbậc.Họđãđưahaicâuhỏitrênvàothểchếvàluônhỏichúngtrướckhiđưarabấtkỳquyếtđịnhnào.
Phảichăngnạnquanliêulàbiểuhiệncủasuynghĩ“Củatahơncủangười”?
Cómộtsựđốilậpgiữacảnhxahoacùngbộmáyquanliêunhiềutầnglớptạicáccôngtytầmthườngvớinhữngđiềuchúngtôinhậnthấytạicáccôngtymìnhnghiêncứu,vàsựđốilậpđóấntượngđếnnỗinódấylênmộtcâuhỏicuốicùngchođềtàinày.
Tạisaomọinhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOcóthểchitiềnchocảnhtrísangtrọng,trụsởchínhcủadoanhnghiệpcùngnhữngđặcquyềnđầyphôtrương,màlạidựngnênhoặcdungthứchocáccơchếbáocáochậmchạp?Đâykhôngphảilầnđầumộtnhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOđọcđượcrằngbộmáyquanliêusẽlàmgiảmnăngsuấtcủadoanhnghiệp.
Sẽcóvàicâutrảlờikhảdĩ.Tuynhiên,dotâmlýhọchànhvi(bạncũngbiếtrồiđấy)khôngthuộcphạmvinănglựcchuyênmôncủatôi,nêntôisẽdằnlòngvàkiềmchếbảnthânvớichỉhaicâuhỏisau:“Phảichăngnhữngkẻnàycónhucầungấmngầmlớnhơnnhữngngườikhác?”(Tấtnhiên,tôiđangnóivềcáctòanhàvàthóiquanliêu),và“LiệucácnữquảnlývànữCEOcónhucầutươngtựhaykhông?”
CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchkhôngngừngphấnđấutriệttiêuthóiquanliêu,nhằmhướngtấtcảtàinguyêncủahọđếncácmụctiêusảnxuấtnhiềuhơn,phụcvụnhiềuhơnvàbánranhiềuhơn.
Mộtkhiaiđótậnlựcvớinhiệmvụtiêudiệtthóiquanliêu,đóchínhlàthờiđiểmđểtatiếpbướccáccôngtynăngsuấtcaokhácvàgửimộttuyênbốquantrọngđếntoàndoanhnghiệpvềcamkếtmớiđốivớinăngsuất.
Vàtuykhôngaitánthànhviệc“xửquyết”côngkhai,nhưnghọsẽtruyềnthôngđiệpnàykhắptổchức.
“A
5.NHANHCHÓNGLOẠIBỎCÁCGIÁMĐỐCVÀQUẢNLÝKHÔNG
PHÙHỢP
Nếubạnchưabịsathảivớisựnhiệttình,bạnsẽbịsathảivớisựnhiệttình.
–VinceLombardi
nhnghĩcôngtyđangcầnnhấtđiềugì?”,đólàcâuhỏiđầutiênbangiámđốcYellowCorp.némchovịtânCEOBillZollars.
“Nhữngmànxửquyếtcôngkhai(25)!”,Zollarsđáp.
Ngàynay,khihồitưởnglạikhoảnhkhắcđó,Zollarsnóirằnglúcấyôngcảmnhậnđượcsựhoảngloạnvàhơithởgấpgápcủacảphòng.Tấtcảmọingườinhưđangtựhỏi:“ÔiChúaơi,saochúngtalạiđưagãnàyđếnđây?”.
“Xửquyếtcôngkhai?”
“Phải,xửquyếtcôngkhai!”
BillZollarsmớichuyểntừcôngtyRyderTruck,bangFloridađếnOverlandPark,bangKansasvớihyvọngxoaychuyểnvậnmệnhcủacôngtyvàquyếtbiếnnóthànhmộtcôngtyvôcùngthànhcôngvàđạtnăngsuấtcao.Nhưngngaysaukhiđếnnơivàtìmhiểumọithứ,ôngnhậnramìnhphảihànhđộngquyếtliệtmớihoànthànhđượcmụctiêunày.Yellow,côngtychuyênchởvĩđạimộtthời,đangvấpphảirắcrốinghiêmtrọng.
Mộtcôngtylạclối.Dothuộcvềmộtxãhộitừlâuđãquen“muốngìđượcnấy,muốn
lúcnàođượclúcấy”nênđasốmọingườicứchorằngmọithứsẽkếtthúcmộtcáchthầnkỳnhưvốndĩphảithế,màítchịusuynghĩxem
làmthếnàođiềuđólạixảyra.Mọithứchúngtaăn,sửdụngvàchạmtớitrongđờisốnghằngngàyđềutừnglàhàngvậnchuyểntạimộtthờiđiểmnàođó.Vàhầunhưmọihànghóađềuđượcvậnchuyểnbằngxetải.(80%tổngsốhàngvậnchuyểntạiMỹdichuyểnbằngxetải,trongkhi20%cònlạiđượcchiađềutheođườnghàngkhông,đườngthủyvàđườngsắt).
Yellowrađờivàonăm1915khiCleveHarrellmởdịchvụta-xitạithànhphốOklahomađểđưađóncácbinhsĩgiữagatàuhỏavàcăncứquânsựhẻolánh.Vớinỗlựctựlàmmìnhkhácbiệtsovớinhữngchiếcta-xisơnđenkhác,ôngđãsơnchiếcxeduynhấtcủamìnhbằngmàuvàngtươirói.Tuybịcácđốithủcườinhạolà“ta-xiquảchuối”,nhưngôngđãnhanhchóngpháttriểnthànhbachiếcxetừmộtchiếcbanđầu;thậmchícòncótruyềnthuyếtkểrằng:JohnHertz,nhàsánglậpcủahãngYellowCab&Hertz(26),đãmượnýtưởngsơnxeta-ximàuvàngtừchínhCleveHarrell.
Vớimongmuốnmởrộnghãngta-xinontrẻcủamình,Harrellđãmờianhtraiôngđầutưvàodoanhnghiệp.A.J.làthànhviênđầutiêntronggiađìnhđịnhcưtạiOklahoma.SauchuyếnthamquantriểnlãmHộichợThếgiớinăm1904tạiSaintLouis,ôngđãquyếtđịnhtìmkiếmvậnmaytạimiềnViễnTây.ÔngkhôngbaogiờđixahơnthànhphốOklahoma,lúcbấygiờlàmộtthịtrấnhoangsơ,khắcnghiệtnhưngtuônđầydầumỏvàcơhội.
Đượccựu“sửgia”KentPolitschcủacôngtymôtảnhư“kẻkeokiệtnhấttừngsốngtrênđời”,A.J.tuyênbốôngcóthểlàmratiềnvớibấtcứthứgì.Nhờgặpthuậnlợitrongcácthươngvụmạohiểmnhưbuônngựa,kinhdoanhxelakéo,khoandầuvàchănnuôigiasúc,ôngcùngemtraimìnhđãtrởthànhđồngsự(chialãiđồngđều)vàthànhlậpCôngtyTa-xivàQuácảnhYellow(tứcYellowCabandTransitCompany).
HaianhemthỏathuậnClevesẽđiềuhànhmảngdịchvụta-xivàquảnlýhoạtđộng,trongkhiA.J.tậptrungvàomảngvậntảivàchuyênchởhànghóa.Mọithứdiễnratốtđẹpchođếnkhihaianhemcómộttrậncãivã.Tuykhôngaichịuhémôivàtiếtlộnguyênnhântranhcãilàgì(dùmọisuyđoántậptrungquanhmộtngườiphụnữ),nhưngrồihaingườiđãchiađôicôngty:Clevelấymảngkinhdoanhta-xi,còntuyếnvậntảithuộcvềA.J.ranhmãnh.Cảhaikhôngcònnóichuyệnvớinhaunữa.Chodùhọtranhcãivềđiềugìthìcũngtệđến
nỗinhiềunămvềsau,đếntậnkhiClevequađời,haingườivẫnchưamộtlầnmởlờivớinhau.A.J.đãtỏlòngtôntrọngđếngiađìnhemtraimìnhbằngcáchláixengangnhàthờ,hạcửakínhnửachừngvànóilờichiabuồn.
Thờiđiểmđóchưacócôngtychuyênchởlớnvàuytínnào.Xetảichỉlàmộtphátminhmớivàđườngsádànhchochúngvẫnchưacónhiều.Vềcơbản,cáccôngtyvậnchuyểnhànghóathườnglànhữngdoanhnghiệpkiểugiađìnhmọclêntạicácthịtrấnvàthànhphốtrênkhắpnướcMỹ.
Giữathậpniên1940,A.J.Harrellđãpháttriểncôngtyvớidoanhthuthườngniên3triệuđô-lavà600nhânviên.Khibướcvàotuổilụctuần,dosứckhỏesuygiảmvàcàngngàymấthứngthúvớiviệcđiềuhànhkinhdoanh,ôngđãbánlạicôngtychoArlingtonW.Porter,mộtnhàđầutưđếntừNewYork.Arlingtonđãtiếnhànhmởrộngquymô,đồngthờithâutómnhữngđốithủnhỏđangnguykhốnvàrútruộtcôngty,cũngnhưthamgiavàonhữngphivụmàcácCEO“kẻcướp”quỷquyệt,đầythamvọnghồicuốithậpniên1990đầu2000vẫntựhào.
Trongmộtđộngtháitrướcđó,hắnđãchuyểnquyềnsởhữutấtcảxetảicủacôngty(dướithờiHarrell,quyềnsởhữunàyluônđượctrảbằngtiềnmặt)chomộtcôngtyconvàthếchấphếtthảy.Thayvìsởhữunhữngchiếcxetải,giờđâycôngtyphảithuêlạichúng.BảngcânđốikếtoánchínhthứccủaYellowkhôngphảnánhcáckhoảnnợ,vàthayvìsửdụngtiềnthuđượcđểpháttriểnkinhdoanh,hắnlạibỏtúiriênghàngtrămnghìnđô-la.Tròhềcủahắnhẳnđãđủdẫnđếnsựthấtbạitứcthờichocôngty,nhưnghắnvẫncóthểtiếptụcchơiđùatrongvàinămvìphấnkhíchtrướcviệcbanhànhĐạoluậtCaotốcLiênbang,chophépkếtnốimọithànhphốtrênkhắpnướcMỹcùnghơn50nghìncôngdânbằngcácconđườngcaotốc.Dưluậnchorằngchươngtrìnhđườngcaotốcliênbangmớisẽtrởthànhmónlợilớnchocáccôngtyvậnchuyểnbằngxetải.
Năm1948,Porterđộtngộtquađờivàngườivợgóacủahắnđãchuyểngiaocôngtychovàingườibạnchícốt.Đếnnăm1952,donhữngquyếtđịnhtồitệ,ghighépsổsáchbêbốivànhữngkếhoạchkhôngtưởng,họđãbuộccôngtyphảitìmđếnluậtbảohộphásản.Thayvìnhậnđượccủatrêntrờirơixuốngnhưmongđợi,ngườivợgóacủaPorterphảichịucảnhtrắngtay,còncôngtythìnợnhàcung
cấpvàChínhphủhàngtriệuđô-la,cũngnhưbịtraovàotaynhữngkẻđượcủythác.
GeorgePowell,mộtchủngânhàngtạithànhphốKansastừngcónămnămkinhnghiệmđiềuhànhmộtcôngtyvậnchuyểnbằngxetải,khibiếtđếnvấnđềcủaYellowđãnhanhchóngtậphợpmộtnhómcácnhàđầutưvàđềnghịchoYellowvaymộtkhoản750nghìnđô-lađểtrảnợ,đổilạihọsẽsởhữucổphần.PhiêntòagiảiquyếtvụphásảnđãchấpthuậnđềnghịđóvàPowellcùngcontrailêntiếpquảncôngty.ChaconnhàPowelllậptứctốngkhứbanquảntrịcũ,xóasổnhữngcôngtycontừngđượcdùngđểchegiấuquỷkếtàichínhcủaPorter&Company’s,bắtđầubảotrìbãiđỗxe,khôiphụclạilịchtrìnhchínhxácvàưutiênvậnchuyểnđườngdài.Vớinguồnvốnhoạtđộngđủchomườitháng,cảnhómđãkiếmđượcchútlợinhuậnđầutiênsaubốntháng.
Trong30nămtiếptheo,giatộcPowellđãdẫndắtcôngtyđitừthànhcôngnàyđếnthànhcôngkhác,tăngtrưởngdoanhthutừ7triệuđô-lalênđếnhơn2tỉđô-lavàsaucùnglàcổphầnhóacôngty.TuykhôngcóýhạthấpnhữngđónggópcủagiađìnhPowell,nhưngtôicũngphảichỉrarằngsaukhidọndẹpmớhổlốnvừamualại,họđãquyếtđịnhtậptrungvàoduynhấtmảngvậnchuyểnđườngdàivàchỉchạmngõthịtrườngchứngkhoánđểgâyvốnlưuđộng,dovậycôngviệccủahọtươngđốidễdàng.GiácướcchuyênchởđượcỦybanThươngmạiLiênbangấnđịnh,vàđếnkhinàocôngtyvẫngiữchiphíthấphơndoanhthu,thìlợinhuậncủahọsẽluônđượcđảmbảo.
Rắcrốichỉhiểnhiệnvàonăm1980khiChínhphủMỹcôngbốchấmdứtviệcbãibỏquyđịnhđốivớingànhvậnchuyểnbằngxetải.Yellowđãtrảiquahơnmộtthậpniênđầybấttrắc.Nhữngđốithủchiphíthấpvàphinghiệpđoàndầnpháhủydoanhthuvàcảcôngty,vốnkhiđóđangđượcchèoláibởingườicháuGeorgePowell(đờithứba)–ôngđãcốthửđủmọicách,vàcuốicùngápdụnghếtmớlýthuyếtquảnlýhổlốntrongsáchvởhòngđảongượcvậnmệnhđangtrênhồisuyvongcủahọ,nhưngtấtthảyđềuvôhiệu.Năm1995,saunhiềunămthualỗđángxấuhổ,GeorgePowellquyếtđịnhtừchức.Năm1996,côngtytuyểnmộA.MauriceMyerslàmtânCEO.MyersđãcócôngdẫndắthãnghàngkhôngAmericaWestAirlinesthoátkhỏinguycơphásảnvàtrướcđócũngchèoláiAlohaAirlinesvượtquarắcrốinghiêmtrọngđểvươnlêndẫnđầuthịtrườngHawaiivớithịphầnđạt
hơn60%.Chỉvàithángsaukhigianhậpcôngty,MyersđãđượcbổnhiệmlàmchủtịchtậpđoànvàtìmkiếmmộtCEOmớiđểtiếpquảntriềuđạiYellowđanglâmvàokhókhănnghiêmtrọng.NhânvậtđóchínhlàBillZollars.
DướisựlãnhđạocủaZollars,chỉtrongvàinămngắnngủi,Yellowđãcónhữngbướctăngtrưởngấntượngtrongmọithướcđonăngsuấtcủangànhkinhdoanhvậnchuyển,baogồm:sốlầncậpbếnmỗigiờ,sốtấnhàngtrênmỗimáykéohằngnăm,phụcvụđúnghẹn,sốngàyquácảnhđượcgiảmthiểuvàđộhàilòngcủakháchhàng.Ngàynay,Yellowđãtrởthànhgãkhổnglồtrongngànhchuyênchởvới3,5tỉđô-ladoanhthuthườngniên,mộtconsốđánghãnhdiệnkhivượthơnhaiđốithủConsolidatedFreightvàRoadwaygần50%.
Zollarschorằngnếumộtchủdoanhnghiệp,mộtnhàquảnlý,mộttrưởngbộphậnhaymộtCEOmớiquyếttâmthayđổidoanhnghiệp,thìngườiđóphảidõngdạcgửiđếntấtcảmọingườitrongtổchứcmộtthôngđiệprằng:mọithứsẽthayđổi.Câuẩndụấntượng“xửquyếtcôngkhai”củaôngđãgiúptruyềnđithôngđiệpấy.Ôngnói:“Bạnphảinhanhchóngloạibỏkhỏicôngtynhữngngườikhôngphùhợpvớiđiềubạnđangcốgắngđạtđược”.
LeeIacoccađãđặtmộttấmbiểncảnhbáođằngsaubànlàmviệccủaôngtạihãngChryslervớinộidung:ĐÒNROISẼTIẾPTỤCCHOĐẾNKHINÀOCHÍKHÍCẢITHIỆN.Chấtkịchtínhbùngnổđằngsaunhữngtừngữkhôngphùhợpnàybáochomọingườibiếthọphảituântheocươnglĩnhhoặcrađi.GiốngnhưIacocca,Zollarsđãkhởiđầuvớimộtthôngđiệp“xửquyếtcôngkhai”gâychúývàtiếnlêntừđó.Ởconngườinàykhôngcósựthiếuquyếtđoán.
Nhàquảnlýphảiđốimặtvớinhữngsựthậtcơbảnnếunghiêmtúctrongviệcxâydựngmộtvănhóanăngsuấtmới.TăngnăngsuấtsẽlànhiệmvụkhôngtưởngnếumộtsốgiámđốcvànhàquảnlýthậmchíkhônghềbiếtđếnhoặccóýphárốicôngcuộcchinhphụcmụctiêuLỚNcủachủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEO.
TiếnsĩLindaTrevinođãnuốtnướcbọtmộtcáchkhónhọckhilầnđầutiênngheđếncụmtừ“xửquyếtcôngkhai”.NhưnglàgiáosưngànhđạođứchọckiêmchủtịchkhoaQuảntrịvàTổchứctạitrườngĐạihọcSmealtrựcthuộcĐạihọcbangPennsylvania,tiếnsĩTrevinocơbảnvẫnđồngtìnhvớiZollars.Bàchorằngkhiđãđượcủythácđể
thayđổimộttổchức,thìngườithừahànhchỉcóchútcơhộinhỏnhoinhằmloạibỏnhữngngườikhôngđồngtìnhvớihướngđimớihoặckhôngcócácbộkỹnăngcầnthiết.Bàgiữvữngquanđiểmrằngmộtgiámđốcmớichỉcóquãngthờigianêmđẹpkhôngquásáuthángđểloạibỏnhữngngườicầnđượcthaythếvàtậphợpmộtđộingũmớitoànnhữngthànhviên“hạngA”.
Bànói:“Khiaiđóquyếttâmnângcaonăngsuấtchomộttổchức,họnêntựđặtrachomìnhvàicâuhỏi.Cáccâuhỏiđầutiênsẽlà‘tôisuynghĩgìvềtươnglaicủadoanhnghiệpnày’và‘chiếnlượccủatôisẽlàgì’.Sauđóngườiquảnlýphảixemxétnguồnnhânlựcvàxácđịnhliệuhọcónhữngconngườiphùhợpđểgópphầnxâydựngvàtriểnkhaiđịnhhướngmớihaykhông”.Nếukhông,thìtiếnsĩTrevinotinrằng“việcthayđổivàdứtbỏhọlàtuyệtđốiđúngđắn”.
Bànhấnmạnh:“Aicũngbiếtrằngviệcchuyểnđổivănhóacôngtykhóhơnnhiềusovớiquayđầumộtchiếcxetảimàkhôngcódầuphanh.Nếuthậtsựmuốntạosựkhácbiệt,bạnphảiphátđimộttínhiệumạnhmẽrằngmọithứđangthayđổi.Cómộtcáchđểlàmđiềuđólàthayđổinhânsựcấpcao.Hiểnnhiên,cấpbậccủangườirađicàngcaothìsẽcàngcónhiềungườinhậnra”.
Nhưngbàcũngđưaramộtlưuýcảnhbáo:“Nhàquảnlýnàođangdựtínhthayđổinhữngnhânsựquantrọngphảichuẩnbịsẵnmộtsángkiếnchiếnlượclớnlao.Vàhọphảisẵnsànggiảithíchthànhthậtvớimọingườiđiềugìđãxảyravàtạisaolạithếvàaisẽdẫndắthayđịnhhướngchonỗlựccủahọ”.
BillZollarsđãhànhđộngdứtkhoátnhằmlấpcácvịtrímớibịbỏtrốngbằngnhữngngườicamkếtchiasẻmụctiêuLỚNcủaông.Sauđó,ôngbắtđầumộtnămtrờinỗlựckhôngmệtmỏi,thuyếtphụcmọingườichungtayvìgiấcmơbiếnđổiYellowtừmộtcôngtyvậnchuyểnbằngxetảitrởthànhdoanhnghiệpchuyêncungcấpgiảiphápvậnchuyểnthậtsựtậptrungvàokháchhàng.
YellowCorp.,Ryanair,IKEA,TheWarehouse,SRC,Lantech,WorldSavingsvàNucorlànhữngcôngtytánthànhphươngthứcnhưsau:“Nếubạnkhôngmuốnlàthànhviênthamgiavàovănhóacủachúngtôi,nơiđâysẽkhôngdungchứabạn”.Cáccôngtynàykhônghềdodựtrútbớtgánhnặngtừcácgiámđốcvànhàquảnlývốnkhôngchịuchiasẻvàthểhiệnsựủnghộnhiệtthànhchomụctiêu
LỚN.
Nhiềunhàquảnlýquánhútnhátđểđóngvai“đaophủ”.
Dobảnthânmiễncưỡngtrongviệcthảihồicácgiámđốcvànhàquảnlýcùnghộicùngthuyềnnhưngthiếukhảnăngbiếnđổicôngtythànhmộttổchứcnăngsuấtcaohùngmạnh,nênnhiềudoanhnghiệpđãmắckẹttrongvũnglầy“vẫnnhưcũ”.Khiđượchỏivìsaohọvẫndungthứchosựbấttàicủahàngngũđiềuhành,đasốđềugậtđầuvẻhiểubiếtvàđưaracâutrảlờiđạiýnhưsau:“Bạnkhôngthểsathảiainữa.Họsẽkiệnbạnđấy!”.
Thếnêntạinhiềudoanhnghiệp,việckinhdoanhvẫndiễnranhưbìnhthường,tứcvẫnkémnăngsuấtnhưthườnglệ.Thayvìsathảicácgiámđốcvànhàquảnlýđángraphảibị“xửquyết”từlâu,thìcáclãnhđạochỉbiếtgiươngmắtngóđốithủngàycàngđạtnăngsuấtcaohơn.Họnhậnthấycuộccạnhtranhđangđếnhồiquyếtliệtvàtựhỏigiảiphápmàunhiệmnàođãtránhnéhọ.
MộtcâuchuyệngầnđâyđượcđăngtrêntờHarvardManagementCommunication(tạmdịch:ThưtínTruyềnthôngQuảntrịHarvard),vớitiêuđềĐôikhibạnphảisathảingườikhácđãkểvềmộtvụsathảikhôngnhưmongđợi.Cólẽnósẽgiúpgiảithíchtạisaonhiềugiámđốclạiđờngườirakhicầnsathảinhânviên.
Tácgiảviết:“Mộtquảnlýbánhàngtạimộtcôngtytoànquốcđãtrởthànhđốitượngbịkhiếunạivềtộiquấyrốitìnhdụctạibốnvănphòngkhácnhau.Đểbảovệuytín,côngtyđã[tiếnhành]điềutratriệtđểvàpháthiệnravôsốbằngchứngchốnglạiôngta.Vịchủtịchcôngtytriệutậpđươngsựđếnđểsathảiôngta.Nhưngdongạikhôngmuốnnhắcđếnlýdosathảithựcchất,nênvịchủtịchđãbuộtmiệng:‘Bernienày,chúngtôinghĩđãđếnlúcôngnênnghỉhưu’.Vịsếpcólẽtinrằngmìnhvừamởđườngchongườiquảnlýrờicôngtymàvẫngiữđượcthểdiện.Nhưngôngđãlầm.‘Thayvìlàmđiềuđúngđắnvìnguyênnhânchínhđáng,ôngđãtựđặtmìnhvàothếsaitráivớilờicáobuộcphânbiệttuổitác.Côngtyphảitiêutốnrấtnhiềumớithoátkhỏivụnày’,JeffPasek,luậtsưlaođộngthuộchãngluậtCozen&O’ConnortạiPhiladelphia,cũnglàngườinhậnbàochữavụkiệnnày,chobiết”.
Đếnkhicâuchuyệnnàylantruyềnvàbịcánhnhàbáothêudệtthànhnhiềuphiênbảnkhácnhau,khicácluậtsưcủabênnguyênvàphòngbannhânsựcốgắngđềcaotầmquantrọngcủahọ,thìcácnhàquảnlýmớibắtđầutinvàogiaithoạivềcánhluậtsưlượnvòngnhưlũkềnkềnphíatrêncácxácchếtbênđường,sẵnsànglaoxuốngvàkiệnhọmỗikhihọsathảiaiđó.Nhưngkỳthựckhôngphảivậy.
Trongcâuchuyệntrên,thủphạmthựcchấtchínhlàmộtvịsếpnhunhượcđếnnỗikhôngthểnóilênsựthật,mộtnhàlãnhđạomuốnvàovaimộtcậubéngoan(trongkhichúngtađangnóiđếnquấyrốitìnhdụccơđấy,lạchưa!).Đólàlýdotạisaocôngtyphảinhờngườixóasạchvếtnhơđó.Hãydànhítphútđểnghĩvềcơhộibịđánhmất.Ôngấyđángracóthểđượcxemnhưmộtngườithựcthitrungthànhcácquytắcxửsựnhấtđịnhtrongcôngty(chúngnhưtiếngtrốnggiụcgiãliênhồitrongmỗicôngtyđểđảmbảomọingườithấmtừnglờitừngchữ)nhưngvìkhôngđủdũngcảmđểxuốngtayxửquyết,nêncuốicùngôngkhôngkhácgìmộttênngốc.VịCEOnhunhượcnàykhôngcantộiphânbiệtđốixử,màcantộikhôngdámhànhđộngtrướcmộttìnhhuốngđốiđầukhókhăn.VịCEObiếtmìnhđịnhnóigì,nhưngkhimởmiệng,ônglạinóiđếnmộtđiềukhác.
TiếnsĩTrevinonhậnxétrằngmộtngườithườngdễviệncớchoviệcsợphảinóithẳngbằngcáchthanhminhrằnghọ“khôngthểlàmthế”hoặc“khôngđượcphéplàmthế”.Bànóithêm:“NgaycảcácsinhviêncaohọccủatôicũngngạcnhiênkhibiếtnướcMỹchúngtôiápdụngnguyêntắcthuêlaođộng‘hợplòngnhau’:trừkhicánhânđólàthànhviêncủanhómngườiđượcbảovệ(dựatheotuổitác,tôngiáohoặcsắctộc)vàchứngminhđượcnguyênnhânkỳthịlàdođịavịgiaicấp,thìlậpluậncủahọsẽkhôngcócơsở.Thựcra,tòaánluôncóchútdudichonhữngvụkiệnsathảikhôngthỏađáng”.
Đasốmọingườisẽthúnhậnvớibạnrằngsathảiaiđólàđiềutồitệnhấtmàhọtừngphảilàmtrongsuốtquãngđờilàmviệc.Vìkhôngaidámxemnhẹviệctròngchiếcthònglọngnặngnềquanhcổmộtnhânviênvàkéocầngạt,nêntrọngtráchthườngbịbỏdởhoặcphóthácchongườikhác.Vàkếtquảđángbuồnlàtrưởngnhóm,nhàquảnlývàmộtsốgiámđốcdùkhôngthểgiúpgâydựngnênmộtcôngtynăngsuấtcaonhưngvẫnyênvị.Thếnên,nhữngkẻlêlavẫncứdạoquadạolại,hítthởô-ximàchẳngđónggópđượcgìchocôngtytiếnbộ.
BillZollarsđãtựtôiluyệnmìnhđểlàmviệcôngphảilàm,bằngcáchtựnhắcnhởbảnthânvàiđiều.Ôngnói:“Thứnhất,khinghĩvềnhữngnhânviênmìnhsắpsathải,bạnphảibiếtrõrằnggiữhọlạilàkhôngcôngbằngđốivớihọ,vìhọsẽkhốnkhổnếuđitheođịnhhướngbạnđềra”.
“Thứhai,bạnphảinghĩvềmộtlựachọnthaythếvàtựnhắcmìnhrằngnếubạnkhôngđuổihọrakhỏinơiđây,thì‘nơiđây’cóthểsẽkhôngtồntạinữa,vàcuốicùngbạnsẽđắmcùngvớicontàu”.
Zollarskếtluận:“Nỗisợhãi–sợvìbiếtrằngsẽchẳngcóđiềugìtốtđẹpxảyrachođếnkhinhữngkẻnàyđikhỏi–chínhlàđộnglựclớnnhấtđểtôithựchiệnđiềuđó”.
NhữngcôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchnhanhchónggiảmthiểuvàgạchtêncácgiámđốchoặcnhàquảnlýthiếukhảnănggiúpdoanhnghiệphoànthànhmụctiêu.
Tuynghiêncứucủachúngtôiđãlàmbậtlênvôsốbằngchứngchứngthựcchosựhiệunghiệmcủaphươngthức“xửquyếtcôngkhai”–thôngquamộtthôngđiệpquantrọngrõràng,đólàsathảicácquảnlývàgiámđốc“khônghiểuchuyện”–nhưngchúngtôikhôngnghĩcácdoanhnghiệpcủachúngtacầnápdụngchiếnthuậtkhókhănvớingườilaođộng.
Tráilại,tấtcảcáccôngtynăngsuấtcaochúngtôinghiêncứutrongcuốnsáchnàydườngnhưđềuđánhgiácaovàtôntrọngnhânviêncủahọnhiềuhơnhẳnmộtcôngtythôngthường.Vànhưđểminhchứngchođiềunày,mỗicôngtyđãtạoramộtnétvănhóamàchỉcóthểmiêutảlà“bìnhđẳng”.
Chodùcácgiámđốchaynhàquảnlýcantộikhônghiểuchuyện–haysẽkhônghiểuđược–thỉnhthoảnglạibị“xửquyếtcôngkhai”nhưmộtbiệnphápnhằmgửiđithôngđiệpmạnhmẽxuyênkhắptổchức,nhưngđâykhôngphảichiếnthuậtmàcáccôngtynăngsuấtcaoápdụngvớicôngnhâncủahọ.
Thựcra,bạnsắpđượctìmhiểumộtchânlýtráingượctrongchươngsau.
C
6.KHÔNGCẮTGIẢMNHÂNSỰ
TạiNhậtBản,thỉnhthoảngnhânviênlạilàmviệccậtlựcđếnchết.HiệntượngđóđượcgọilàKaroshi.Tôikhôngmuốnđiềuđóxảyravớibấtkỳaitrongphòngbancủamình.Bíquyếtlàhãynghỉgiảilaongaykhibạnthấymộtluồngánhsángchóilòavànghethấy
tiếngthìthàorahiệucủangườithânđãquácố.
–ScottAdams,tríchTheDilbertPrinciple(tạmdịch:NguyêntắcDilbert)
ómộtvấnđềlàmphiềnlònghầuhếtmọidoanhnghiệp,đólàtổngsốlaođộng.
Mỗinhânviênđượcdoanhnghiệpthuêsẽđạidiệnchomộtsựgiatăngtrongchiphíchungcốđịnhnhằmphụcvụkinhdoanh.Lẽtấtnhiên,vấnđềnằmởchỗdoanhthulạikhôngcốđịnh–chúngkỳthựclàbiếnsốKHỔNGLỒcủamỗidoanhnghiệp.Thếnên,khidoanhsốgiảmvìbấtkỳlýdogì(suythoái,cạnhtranh,tìnhhìnhthịtrườngbảnđịa,hạnhán,khủngbố,dựbáodoanhsốquácườngđiệu–hãycứchọnlấymộtlýdo)thìcácnhàquảnlýtinrằnghọchỉcòntrôngcậyvàobiệnphápcắtgiảmnhânsự.
Chúngtôichỉghinhậnđượcduynhấtmộtđợtcắtgiảmnhânsựhợptình(xảyratạiLantech,màtheochủtịchPatLancasterthìhọchỉápdụngcáchnàysaukhiđãthửmọiphươngánkhácvàtấtcảđềuđượcthuêlạisauíttháng)tạicáccôngtynăngsuấtcaocủachúngta.Khixétđếnviệchọđạidiệnchomộtphạmvihoạtđộngkinhdoanhrộngkhắptừcôngnghiệpnặngchođếnbánlẻ,từcôngnghiệpnhẹchođếnvậntảivàdịchvụtàichínhcũngnhưsửdụngtổngcộnghơn100nghìnnhâncông,thìchúngtôichorằngnhữngcôngtynàyđãgầngiảimãxongvấnđề“đếmđầungười”sovớicácdoanhnghiệpkhác.
Mộtđặcđiểmchungởtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaonàychínhlàhọcơbảnlànhữngdoanhnghiệphoạtđộngvớimộttuyênbốkinhdoanhđơngiản:làmviệckhôngmệtmỏinhằmcắtgiảmcácchiphívàphụphíkhôngcầnthiết,khôngngừngpháttriểntốthơnvàhiệuquảhơn.Vàtrongquátrìnhnày,mỗicôngtyđãtạorađượclực
lượnglaođộngkhôngbaogiờtốncôngchocácdựánkhôngcầnthiết,nhữngsángkiếnthiếutínhchiếnlượcvàtriếtlýquảntrịthayđổixoànhxoạchquamỗitháng.Vàkhôngcôngtynàotrongsốhọápdụngcắtgiảmnhânsựnhưmộtphươngphápquảnlýtổngsốlaođộng.
Thậtkhótinvàkhôngthỏađángkhingườiđứngđầucôngtyhayngườiquảnlýđứnglêntuyênbốlựclượnglaođộnglàtàisảnlớnnhấtcủacôngty,nhưngrồilạivộivãrútvàosaucánhcửavănphòngđóngkínvàbanlệnhloạibỏđihàngchục,hàngtrămhayhàngnghìncôngănviệclàm.Cóquánhiềucôngtybìnhthườngdotuyệtvọngtìmcáchđạtchỉtiêuquýtớihaygiảmquymôđểlàmhàilòngcácchủngânhàng,nênđãnoigươngbạnbèhọởcáccôngtykhácvàcắtgiảmtổngsốnhânviên.Nhữngđợtsathảitùyhứng,tuycóthểđemtácdụngphụtíchcựclànhíchnhẹgiácổphiếulêntrongphútchốc,nhưngkỳthựclạihoàntoànphảntácdụngvềlâudài.
Nhữngđợtcắtgiảmnhânsựtạoranhiềuvấnđềhơnlàgiảiquyếtchúng.Kếtquảlàcácnhânviêncòntrụlạiphảilolắngchotìnhhìnhtàichínhcủabảnthânhơnlànăngsuấtcủacôngty.Họcứbậntâmvàluôntựhỏiliệumìnhcótrởthànhnạnnhântiếptheokhông,dẫnđếncácnhâncôngđánggiáphảitìmkiếmmôitrườngổnđịnhhơnởnơikhác.Cuốicùng,giảsửdoanhthucócảithiện,thìcôngtycũngnhậnrahọphảiđốimặtvớichiphítuyểndụngvàđàotạonhằmlấpđầynhữngvịtríhọđãthổibaytrongđợtcắtgiảm.Tấtnhiên,xuixẻonhấtvẫnlàcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEObấtlựctrongviệcxâydựngvănhóanăngsuấtcaotrongmộtdoanhnghiệpkhéttiếngcânđốisổsáchcủahọbằngcáchthongdongđuổibớtngười.
TiếnsĩLindaTrevinonhậnxétvềcácđợtcắtgiảmnhânsựnhưsau:“Tôinghĩchúngđãtrởthànhmốtquảnlýthờithượngvàcáccôngtycứtiếnhànhvìnghĩhọđãdựkiếntrướcvàtấtcảnhữngngườikhácđềulàmthế.Cứnhưthểnếukhôngcắtgiảmnhânsựthìbạnkhôngđượctinhgọnvàcânbằngvậy”.
TheoquanđiểmcủaTrevino:“Bấtkỳcôngtynàocắtgiảmnhânviênhàngloạtđềukhóđạtnăngsuấtcaovàchắcchắnsẽbịđánhgiálàquảnlýkém.Nhữngcôngtynăngsuấtcaoluônbiếtrõnhânviênquảthựclàtàisảnquýgiánhấtcủahọ”.Bànóitiếp:“Tôicũngtranhluậnrằngnếucầnthiếtphảicắtgiảm,thìđóhẳnlàdocôngtykhôngđượcquảnlýtốttừbanđầu.Nếumộtcôngtyluôngìngiữvàphát
triểncácnhânsựtốtcủamình,đánhgiáhọsuốtquátrìnhlàmviệcvàkhônglưugiữnhữngngườikémhiệuquả,thìhọđãkhôngcầnphảicắtgiảm”.
Bàtinrằngnhữngcôngtytốtnhấtsẽlàmbấtcứđiềugìđểkhôngphảicắtgiảmnhânsựtoàndiện.Khimộtcôngtythểhiệnchonhânviênthấyrằnghọthàcắtgiảmgiờlàmcònhơnphảisathảimộtai,“thìhọđanggửiđếnnhânviênmộtthôngđiệprằnghọthậtsựcoitrọngnhânviên,vàbanquảntrịsẽcốgắnghếtsứcđểbảovệcôngănviệclàmcủanhânviênmình”.Bàchorằngvớinhữngnhânviênluônlàmviệcchămchỉ,thìkiểuthôngbáonàylàmột“mốiquanhệtraođổi”.
TạiNucor,nơimàmộtphầnđángkểtrongmụctiêuLỚNcủacôngtylàlờihứakhôngbaogiờcắtgiảmnhânsự,DanDiMiccocũnggiảithíchcáchcôngtyxửlýcácthịtrườngxuốngdốcvànhucầumangtínhchukỳcủangànhsảnxuấtthép.Ôngnói:“Tronghoàncảnhkinhtếkémthuậnlợi,thứđầutiêncầnloạilàcácđặcquyềnvàtiềnthưởngdànhchogiámđốc;tiếpđến,quảnlýnhàmáyvàquảnđốccũngphảitừbỏphầncủamình.Chỉđếnlúcđó,cáccôngnhânsảnxuấtthépmớibịảnhhưởngvàchúngtôisẽbắtđầubằngcáchgiảmsốngàylàmviệctrongtuầntừnămxuốngbốnngày.Nếuthếvẫnchưađủ,chúngtôicóthểgiảmtiếpcònbangày,dùmộttrongbangàyđósẽđượcdùnglaudọnnhàmáyvàquảnlýchung”.
CEOJackStackcủaSRCcũnglàngườitíchcựcphảnđốiviệccắtgiảmnhânsự.Ôngnói:“Xemnày,chúngtôicónhiệttâmlớnlaotrongviệcgìngiữvàduytrìcôngănviệclàm.Vàchúngtôinóiđượcthìlàmđược”.Ônggiảithíchrằngnhânviêntrongcôngtyđượctrảcôngtheobốnhìnhthức.Ngoàilương,“chúngtôicòncóchươngtrìnhcổphiếu,trongđómỗingườisẽđượctrảcôngbằngcổphiếudựatrênthànhtíchcủacôngty.Chúngtôicòncócácchươngtrìnhthưởngcánhângắnliềnvớinăngsuấtvànhữngmụctiêucụthểđangcốgắngđạtđược.Tiếpđó,họsẽnhậnđượclợinhuậncủachínhcôngtynày”.
Cảbốnhìnhthứctrênđềuđượcápdụngkhitìnhhìnhkinhdoanhđixuống.“Chúngtôiđãxâydựngnênmộtquytrìnhtrảlươnggồmbốnlớpđểbảovệmọingườitrongthờiđiểmkinhtếkhókhăn.Chươngtrìnhcổphiếusẽbịảnhhưởngtrướccảkhichúngtôicắtgiảmmộtnhânsự.Tiếpđếnsẽlàchươngtrìnhtrảthưởngvàsauđó
thunhậpcủachínhcôngtysẽđượcrútbớtmộtphần.Trênđâylànhữngđiềuchúngtôisẽlàmtrướckhixemxétsathảibấtkỳnhânviênnào”.
Stacknóitiếp:“Cónhữngthờiđiểmthịtrườngsụpđổvàchúngtôibịtànphákhủngkhiếp,nhưngvẫnkhôngcắtgiảmmộtai.Đôikhichúngtôiphảimấtthờigianrấtlâumớihồiphụcđượctừnhữngbiếncốđó,nhưngbạnsẽkhôngbaogiờphụchồivàtiếnlênđượcnếuthiếuđithứtàisảnquantrọngnhất–nhữngnhânviêntốt”.
Stackvẫnchorằngnếumộtdoanhnghiệpcamkếtkhôngcắtgiảmnhânsự,họphảiđảmbảodựđoántrướcmộtlượngdoanhsốdựphòngtrongquátrìnhlậpkếhoạch,đủchophéphọđốiphóbấtkỳđiềugìxảyratrênthịtrường.“Chúngtôiluônnghĩvềconsố15%.Chúngtôicốgắngtăngtrưởngdoanhthulẫnthunhậpởmức15%hằngnăm.Nhưngchúngtôicũngluôntínhđếnnhữngtìnhhuốngbấtngờvàcạmbẫyđểkhôngphảicắtgiảmnhânviên”.
Cáccôngtynăngsuấtcaođãnhậnranhữngcạmbẫyđangchờđợidoanhnghiệpcủahọkhicốgắngcânbằngsổsáchkếtoánthôngquaphươngthứccắtgiảmnhânsự,vàxemđónhưbiệnphápđốiphóchiếnthuật.CácCEOđượcphỏngvấnđãchỉrabốnhậuquảkhôngmongđợicủaphươngánđónhưsau:
Tổchứcđánhmấtnhữngtrithứcgiátrịkhibộnhớthểchếkhôngđượcchuyểngiao.
Khinhânviênrờibỏcôngty,đặcbiệtvìlýdogiảmnhânsự,thìnhữngngườirađicóthểkhôngtruyềnlạibộnhớthểchếmàhọnắmgiữ.DanielW.Rasmus,phóchủtịchcủaGigaInformationGroupđãviếtnhưsau:“Làngườilàmnghềquảntrịtrithức,khixemxétvấnđềcắtgiảmnhânsự,tôinhậnthấycácgiámđốcthườngchọncáchdễdàngđểcắtgiảmchiphí–hoặctạoấntượngrằnghọđanglàmđiềuđó–màkhôngmàngđếnảnhhưởngcủaviệcsuygiảmlaođộngđếnkhảnăngtồntạilâudàicủadoanhnghiệp,huốngchilànhânviêncủahọ.Vàkiểutiếtkiệmđócóthểkhônghiệuquả.Rốtcuộc,bạnphảibỏravàinghìnđô-lađểhuấnluyệnmộtnhânviênpháttriểnởmộtvịtrívàkhoảnđầutưđósẽmấttrắngkhingườiđórađi.Tiếpđếnlàvấnđềmấtđinhữngthànhviênnòngcốtdựatrênnhữnghiểubiếtvềcôngviệccủahọvànhữngkếtnốivớinộidung,quytrìnhhayconngười.Chắcchắnsẽphảicómộtsựtrảgiáchomấtmátnày”.(Tríchbàibáo
TheCostsofLayoffs(tạmdịch:Cáigiácủacắtgiảmnhânsự)đăngtrêntạpchíKnowledgeManagement,sốrangày1tháng6năm2001).
Thiệthạiđốivớinhâncôngbaogồmmấttinhthần,lolắng,biquanvàtháiđộ“tựlolấythân”–thứtâmlýngộtngạtkhôngmanglạilợiíchcaonhấtchocôngty.
TiếnsĩTrevinođãchỉrarấtnhiềubằngchứngủnghộchođiềunày:“Chúngtabiếtrằngmỗinhânviêntrongdoanhnghiệpchúýsátsaođếntìnhhìnhcắtgiảmnhânsựvìhọbiếtrằngnókhôngchỉdiễnramộtlần.Cácđợtcắtgiảmthườngdiễnratheonhiềugiaiđoạn.Thayvìlàmviệc,nhânviênsẽđểýtìmkiếmnhữngmanhmốichothấykhinàomộtđợtcắtgiảmcóthểậpxuốngđầuhọvàthảoluậnvớinhauxemmìnhsẽbịđốixửrasao”.
Cắtgiảmnhânviên(baogồmcácgóichiphípháplý,quảnlývàtàichínhđểđẩyhọrađi)rồithuêlại(baogồmchiphítuyểndụngvàđàotạo)sẽtốnkémhơnnhiềusovớichỉrútbớtsốtuầnlàmviệcvàtạmgiảmlương.
NhàbáoVictorInfante,ngườiviếtrấtnhiềuvềđềtàicắtgiảmnhânsự,đãkếtlạimộtbímậtmàchỉnhữngcôngtynăngsuấtcaomớibiết:“Cáccôngtygiảmquymôđểcắtgiảmchiphí,nhưngrồinhanhchóngbịbuộcphảithuêngườimớivìcácnhânviêncònlạisẽrađitìmkiếmnhữngmôitrườngmàhọcholàổnđịnhhơn.Chínhsựchuyểnđổinàyđãkhiếnviệcsảnxuấtlâmvàokhổsởvàlàmgiảmchấtlượngcôngviệc”.Rồiôngbổsungthêmmộtýđạidiệnchocáchthứcnhìnnhậnchiphíkhác:“Dochiphítuyểnmộtngườimớinhìnchungcũngngangngửavớitiềnlươngcảnămcủamộtnhânviên,nênmọikhoảntiếtkiệmđượctừquátrìnhcắtgiảmđềuvônghĩa”.
TiếnsĩTrevinocũngđồngtình:“Mặcdùviệccắtgiảmnhânsựvẫnđượctângbốcnhưmộtcáchquảnlýtốt,nhưngnókỳthựckhôngtạoảnhhưởngtíchcựcđếnmụctiêucốtyếu”.
Mặcdùviệccắtgiảmnhânsựcóthểdẫnđếnnhữnghiệuquảbềnổingắnhạn,nhưngkhôngtạorahoặcduytrìđượcnăngsuất.
ChuyêngiatưvấnDarrellRigbyđãviết:“[Cáccôngty]hiểurằngtuyviệccắtgiảmnhânviênlàmgiảmbớtchiphíngắnhạn,nhưngtổngthiệthạitừchiphíđềnbù,mấtmáttrithứcvàlòngtincùngchiphítuyểndụng,đàotạovàduytrìnhânlựcsauđócóthểnhanhchónglấnátcáckhoảntiếtkiệmdựkiến”.(TríchbàiviếtMovingUpwardinaDownturn(tạmdịch:Bơingượcdòng)đăngtrêntạpchíHarvardBusinessReview,sốratháng6năm2001.)
Bímật:Cáccôngtynăngsuấtcaokhông“thuê”nhânviên
Đốivớinhiềudoanhnghiệp,sốlượngnhânviênchỉđơnthuầnlàcáchứngphóvớinhucầuhiệntạicủathịtrường.Nếuthịtrườngnónglênvìmặthàngcủamộtcôngtynhưnghọlạiđanggặpkhókhăntrongkhâusảnxuấtvàgiaođủhàng,thìnhiềucôngtysẽđơngiảnthuêthêmlaođộngvàtăngca.Điềukiệnthuêlaođộngthườngđượccáccôngtyngờnghệchsửdụngkhikhótìmngườichínhlà:“Hãychohọlàmkiểmtravớigương.Nếuhọvượtqua,hãytuyểnhọ!”.(Trướcbuổibìnhminhcủakhoahọchiệnđại,bàikiểmtravớigươnglàcôngcụchẩnđoánnhằmxácđịnhliệumộtngườiđãchếthẳnhaychưa.Tươngtruyền,chiếcgươngsẽđượcđặtphíatrênmiệngvàmũicủangườiđó.Nếunóđóngsươngdohơithởcủahọ,thìchứngtỏhọvẫncònsống(27)).
Khinghiêncứucủachúngtôibócdầnlớpvỏhàonhoángcủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới,chúngtôiđãkhámpháramộtđiềuđặcbiệtđángnhớ:đólàngoàiviệcđạtnăngsuấtvàlợinhuậncựccao,mỗidoanhnghiệpnàycònđượcđóngkhungquanhmộtnétvănhóaluônkiêntrìdựatrêngiátrịđíchthựccủanhânviên.Cơsởhạtầngcủacácdoanhnghiệpnăngsuấtcaonàynóilênmộtlờihứahẹnbấtthànhvănhoặcđượcthuộcnằmlòng:“Chúngtôikhôngcắtgiảmnhânviên”.
Nhưngdocáccôngtynăngsuấtcaokhôngcắtgiảmnhânviên,nênhọcũngsẽkhôngthuêngườitrướckhihiểurõvềngườiđó.Bởimỗinhânviênthườngsẽgắnbóvớicôngtytrongsuốtquãngthờigiancònlạicủasựnghiệp,nêncôngtyrấtkỹlưỡngtrongviệcchophéphọ“gianhập”.
DanDiMiccocủaNucorrấthăngháikhinóivềchủđềnày:“Bạnphảituyểnđúngngười,vậynênquytrìnhtuyểndụnglàmộtphầnrất
quantrọngtrongvănhóavàhệthốngcủachúngtôi.Chúngtôiđãbiếtcáchứngdụngtốthơncáccôngcụđểgiúpbảnthânchọnđúngngười.Vàđólàmộtquytrìnhđòihỏiphảidốchếttâmtrí”.
“Đầutiên,chúngtôithôngquamộtquátrìnhsànglọcsâusátvớinhữngtiêuchíđượcpháttriểnquanhiềunăm.Sauđó,chúngtôiphỏngvấnnhữngngườiphùhợpvàtheohồsơtâmlý–thậmchívớinhữngvịtrímớivàonghề,chứchưaphảiquảnlý.Vàcuốicùngchúngtôicóđượcnhữngngườiphùhợpvàsẽhưởngứngnhiệttìnhhệthốngcủachúngtôi.Chúngtôibỏnhiềuthờigianđểđảmbảomìnhtuyểnngườichínhxác.Nhưngphảichăngđiềuđócónghĩarằngtấtcảnhữngaichúngtôithuêđềulàmđược?Khônghề.Nhưngnhữngngườiđósẽtựmìnhnhậnratừsớm.VàchúngtôisẽbiếtđượcliệucóphảihọđượcsinhrađểlàmnhânviêncủaNucorvàpháttriểnđểphùhợpvớivănhóachúngtôihaykhông”.
StephenTindallcủaTheWarehousecũngđồngýnhưvậy.Côngtyôngcũngápdụngcáchsànglọcvàphỏngvấnsâusátđểchắcchắnhọthuhútvàtuyểnđượcnhữngnhânviêntốtnhất.TheoquanđiểmcủaTindall,tháiđộchínhlàtiêuchítốiquantrọngduynhất.Ôngnói:“Khitraođổivớicácứngviên,chúngtôikhôngchỉphỏngvấnđơnthuần,màcònquantâm‘Liệunhữngngườinàycóhợpvớivănhóatạiđâyhaykhông?’hoặc‘Liệuhọcóphảikiểungườisẽtánthànhnhữnggiátrịchúngtađeođuổivàphùhợpvớicôngtykhông?’”
Tấtcảcáccôngtynăngsuấtcaokháccũngthế.Trongtrườnghợpnàochúngtôicũngnhậnthấytổnggiámđốctintưởngsâusắcrằngnhữngngườibêncạnhhọ,nhữngngườibáocáochohọ,nhữngnhânviênởmọicấpbậcsẽđạidiệncholợithếcạnhtranhlớnnhấtcủacôngty.Vìvậy,cáchhọchọnngườiđượctuyểnđểgửilờimờigianhậpthậmchícòncẩnthậnhơncaoốcParkAvenue(28)chọnkháchthuê.Cácnhàlãnhđạodoanhnghiệpkỳquặcnàyluônchiếnđấuquyếtliệtđểbảovệvănhóamàhọđãgâydựng.Đổilại,họsẽnhậnđượcmứcnăngsuấtvôsongtừnhânviêncủamình.
Doconngườilàgiốngloàiluônđấutranhđểbảovệnhữngđiềuchúngtaxemlàquýgiá,nênkhôngbấtngờkhibiếtrằngmỗicôngtychúngtôiđãnghiêncứuđềuxemviệcthuênhânviêngiốngvớimởrộngtưcáchhộiviêntrongmộtcâulạcbộđặcquyềnhơnlàgiaoviệcchoaiđó.
Mộtkhiđãtraochođốitượngquyềnhộiviêncủamộtdoanhnghiệpđặcbiệtvàhaibêncùngđiđếnquyếtđịnhchung,bạncóthểtrôngđợinhânviênmớiđấutranhquyếtliệtchosựvữngmạnhvàthànhcôngcủatổchức–kểcảphảilàmnhữngviệccólẽkhôngnằmtrongbảnmôtảcôngviệcbanđầu.
Sauđâylàmộtminhchứngchokhátkhaomạnhmẽđượctrởthànhhộiviêntrongmộtcâulạcbộđặcbiệtvàmongmuốnlàmviệcchocáccôngtyxemtrọngconngười:KhiNucorthôngbáovềviệcxâydựngnhàmáymớivàcóýthuê600côngnhânmới,họđãbịbủavâybởisáunghìnngườiđếnnộphồsơđăngkýchocôngviệcnày,mặcdùmứclươngcứngcủaNucorthấphơnnhiềusovớicácnhàsảnxuấtthépkhác(hãynhớrằngmứclươngtuầnnàydựatrênsốlượngthépbạnsảnxuấtđượcvàotuầntrước),còncácnhàmáycủahọlạiđượcđặttạicácvùngnôngthônnhỏbévàxaxôicáchtrở.
TrongkhiđangphỏngvấnStephenTindallcủaTheWarehouse,chúngtôibịcắtngangbởirấtnhiềungườiđónxebuýtđếnđể“biểutình”.(Mộttừmàbấtkỳchủdoanhnghiệphaynhàquảnlýnàocũngphátsợ).Dườngnhưhơn80%cưdâncủamộtthịtrấntạiNewZealandđãcùngkýđơn“kiếnnghị”(eoôi,lạimộttừđángsợnữa)yêucầucôngtyxâydựngmộtcửahàngtạithịtrấncủahọ.Khôngchỉmọingườimàtoàncộngđồngđềumuốntrởthànhmộtphầncủacâulạcbộđặcbiệtđó.
Trongquátrìnhđặtcâuhỏichocácnhàlãnhđạovàquảnlýcủanhữngdoanhnghiệphiệuquảvàđạtnăngsuấtcaotrênthếgiới,cuốicùngtôicũngnêulênđượcvấnđềquảnlýkiểu“đếmđầungười”.Cóvẻaicũngnổinóngkhichủđềnàyđượcnêura–khôngphảibởicâuhỏi,màbởichínhthuậtngữnày.
Việcsửdụngcụmtừ“đếmđầungười”đangđượctruyềnmiệnghiệnnaysẽnóilênrấtnhiềuvềtưcáchcủacánhânhoặccôngtysửdụngnó.Nóhélộthóicaongạotựmãncủanhữngaiquendùngcụmtừnày:họmớichínhlànhữngngườiđangđođếm.Cáchdiễnđạtnàychothấyquanđiểmcủahọvềgiátrịconngười:côngnhânchỉlànhững“đầungười”đểhọđếm,thêm,bớtvàthayđổitùyý.Vàcuốicùng,việcsửdụngcụmtừnàycólẽsẽgiúphọcắtgiảmnhânsựdễdànghơnkhibỏquanhữngdanhxưngnhưCharlie,JanehayHarry,
màchỉbiếtđếnmộtmớ“đầu”.
Trongnhữngnămgầnđây,khimọidoanhnghiệpđềuchịuáplựcphảicảithiệnnăngsuất,họđãđồngloạtsửdụngmộtdanhsáchchiếnthuậtdàidằngdặcđểđốiphóvớiviệcđếmđầungười.Mộtsốcáchphổbiếncóthểkểđếnnhư:thuêngoài,nhậnlaođộngtheohợpđồng,giờlàmviệclinhhoạt,chiacôngviệc,nhâncôngđanăng,cácchươngtrìnhlàmviệctạinhàvànhiềuthứkhác.Rấtnhiềucuốnsáchđãcangợigiátrịcủatừngbiệnpháp.
Tuynhữngcôngtychúngtôinghiêncứucũngvậndụngcácphươngántươngtựđểquảnlýtổngsốnhânviênhọthuêtuyển,nhưngchúngtôiđãkhámphárađiểmkhácbiệtchínhgiữahọvàcácdoanhnghiệpkhác.
Vìquantâmđếnsựtăngtrưởngvàthamvọngtrongngắnhạn,nênnhiềucôngtyđãkhiếntuyênbốcủahọtrởnênphứctạpkhôngcầnthiết.Rốtcuộc,họthuêvềquánhiềungườivàkhôngngừngcáutiếtdophảicốđiềukhiểnmộtconquáithúnhiềuđầu.Khicóđiềugìđókhôngổn,hụtmấtdoanhthudựđoánquáthamvọnghaynềnkinhtếtrảiquanhiềubiếncố,họkhôngcònlựachọnnàokhácngoàigiảmsốđầungười.Thayvìgiảiquyếtcâuhỏicănbản:“Saochúngtalạimấtphươnghướng?”,họlạibámvàomộtgiảiphápđơngiản:cắtgiảmnhânviên.
Vìnhữngcôngtynăngsuấtcaovẫnluônduytrìcáctuyênbốkinhdoanhđơngiảnvàkhôngrắcrối,nênhọcóthểhệthốnghóamọikhíacạnhcủadoanhnghiệpvàxácđịnhđượcđâulàcácyếutốthiếtyếucầnhọkiểmsoát,sởhữuvàgiámsátchặtchẽ,cònyếutốnàothìkhông.
Vídụ:Nhiềunămvềtrước,khitiếnhànhgiảmsốlaođộng,hầunhưmọitổchứctàichínhchuyênchovaythếchấplớnđềuloạibỏđộingũnhânviênthẩmđịnhcủahọvàthuêngườingoàixửlýquytrình.Ngượclại,hệthốngdocáctổchứctàichínhnhưS&LvàWorldSavingssửdụnglạiđượcxâydựngdựatrênviệcsởhữurấtítkhoảnvayxấuhaytàisảnbịtịchthutrongsổsách,vàcôngtycũngthuêtuyểnđộingũnhânviênthẩmđịnhcủachínhhọ.Hầuhếtcácngânhàngđềumuốncómộtbảnthẩmđịnhbiệnhộđượcchothỏathuậnchovaycủahọ.Tuynhiên,WorldSavingslạimuốnthẩmđịnhthậtchínhxácđểgiảmthiểunguycơbịphơibày.Nênkhôngphảingẫu
nhiênmàsốlượngcáckhoảnvayxấucủaWorldSavingslạithấpnhấttrongngành.
Chúngtađềuđãtừngngheđếncụmtừ“saimộtlyđimộtdặm”,nhưngđasốcáccôngtylạikhôngcóthờigianxemxétkỹtừngchitiếtbởihọđangmảiđuổibắtnhautheoquánhiềuhướng.
Sauđâylàvàichiếnthuậtmàcáccôngtynăngsuấtcaođãápdụngthànhcôngđểliêntụctrởnênhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaohơnkhithựcthituyênbốkinhdoanhđơngiảncủahọ.
Cácdoanhnghiệphiệuquảkhôngngừngtìmcáchthuêngoàiđốivớicácmảngkinhdoanhthứyếu,tứcngàycàngdễchuyểnđổithànhhànghóavàkhôngđemlạilợithếcạnhtranhnào.
QuyếtđịnhcủaYellowCorp.liênquanđếnpháttriểncôngnghệchínhlàvídụđiểnhìnhchoviệctiếnhànhthuêngoàiđúngđắn.TheolờiJimRitchie,CEOcủaMeridianIQ,côngtycontrựcthuộcYellow:“ChúngtôisửdụngmộtdoanhnghiệpmàđasốnềntảngkỹthuậtcủahọđượcđặttạiẤnĐộ.Điềunàymangđếnchochúngtôimộtphươngthứclàmviệc‘khôngngủ’;theođó,họsẽđảmnhiệmnhữngphầnviệcnhàmchán–lậptrìnhcơbản–khichúngtôiđangsayngủvàkhithứcgiấc,chúngtôisẽtiếnhànhkiểmtravàđiềuchỉnh.Chúngtôicóthểlàmcôngnghệsuốt24giờmộtngày.Chúngtôicóthểlàmnênnhiềuthứấntượngrất,rấtnhanhchóng.Vànhưmộtlợiíchcộngthêm,phươngthứcnàycựckỳtiếtkiệmnếuxéttrêngócđộchiphí”.
SửdụngmộtcôngtytạiBangalorevốnrànhrẽcôngnghệđểviếtmãlậptrìnhchobạncóthểlàmộtýkiếnhay.Nhưngkhibạngọiđếnmộtnhàbánlẻlớnđểxếplịchhẹnbảotrìthiếtbịvàngườitrảlờilàmộtnhânviêntổngđài(hãythửnghĩđếnquytrìnhliênlạctrựctiếpvớikháchhàng)từmộtquốcgiakhácvàcóvấnđềvềkỹnăngtiếngAnhcănbản,liêntụcvấpvápvàlúngtúngtrướccáchướngdẫntrênmànhình,rồibiếntoànbộquytrìnhchămsóckháchhàngthànhmộtcơnácmộng,thìviệcthuêngoàisẽkhôngđápứngđúngýđịnhcủabạn.
Tuynhiềucôngtyđãchuyểnsangthuêngoàitrênquymôlớnđốivớitấtcảcácphầnviệcchưađượckiểmchứng,nhưngquyếtđịnhnày
cũngcómặttráicủanó.Nhiềunghiêncứu,baogồmcảmộtnghiêncứudoErnst&Young(29)thựchiện,đãminhchứngrằngcóđến36%đốitượngtrảlờirằnghọkhônghàilòngvớichấtlượngdịchvụdobênđượcthuêngoàicungcấp.28%tiếptheokhẳngđịnhviệcthuêngoàichỉlàmtốnthêmthờigianquảnlývàchỉ18%chorằngnógiúpgiảmchiphí.
Nhữngcôngtynăngsuấtcaochỉchọnthuêngoàinhữngchứcnăngđãdầnchuyểnthànhhànghóatiêudùngvàtừchốithuêngoàinhữngchứcnăngcóthểđemlạilợithếcạnhtranhtiềmnăng.
Cómộtcáchgiúpchúngtagiảmnhucầusửdụngnhiềunhânviên,đólàsửdụngnhữngcôngnghệđơngiảnnhưngkhôngtheocáchmàaicũngbiết.TrongchươngtiếptheobạnsẽđượcgặpgỡHerbvàMarionSandler,haiđồngCEOcủaWorldSavings,mộtđôivợchồngđãcùngsátcánhxâydựngnêntừđốngđổnátmộtcôngtychuyênchovayvàgửitiếtkiệmđạtnăngsuấtcaonhấtcảnước.Đểhélộtrướcchobạnvềmứcđộhiệuquảcủacôngtydohọđiềuhành,sauđâylànhữnggìbạnsẽnghekhigọiđếnWorldSavingsvàmuốnbánchohọthứgìđó:
CảmơnvìđãgọiđếnWorldSavings.Xinhãylắngngheđoạnthưthoạinày.Dokhốilượnglớncáccuộcgọichúngtôinhậnđượctừcáchãngngoàinhằmgạbánsảnphẩmvàdịchvụcủahọ,nênchúngtôibuộcphảiyêucầubạnchuyểntiếpmộtbảnmôtảsảnphẩmhoặcdịchvụcủamìnhcùngmọithôngtinkhácvềtổchứccủabạnđếnđịachỉ:CôngtyWorldSavingsandLoans,số1901đườngHarrison,thànhphốOakland,bangCalifornia(mã:94612).Gửicho:BộphậnHệthốngThôngtin.Bạncóthểyêntâmrằngthôngtincủabạnsẽđượcchuyểntiếpchonhânviênphùhợpthẩmđịnh.Nếuhọnhậnthấycôngtycủabạnthuộclĩnhvựcmàchúngtôiquantâm,họsẽliênlạctrựctiếpvớibạntronglầntới.CảmơnđãgọiđếnWorldSavings.Xintạmbiệt.
Hãythửxemxétngụýcủađoạnthôngđiệptrênvàhàngtrămnghìngiờnhâncôngnógiúptiếtkiệmmỗinăm.Thôngđiệptuyênbốchắcchắnrằngngườigọisẽkhôngđượcchuyểntiếpđếnbấtkỳnhânviênnàovàkhôngcólựachọnnàođểhọlàmthế.Nếuđãtừnglàm
việcvớinhânviênbánhàng,bạnhẳnbiếtrằngđasốhọchỉđơngiảnbỏquarồitiếptục.Đoạnthôngđiệpđãhướngdẫnngườigọigửithôngtinvềthứhọđangbánquavănbản–màgầnnhư90%ngườigọisẽkhôngbaogiờlàmthế,vìhọthàtìmkiếmnhữngconmồi“dễăn”hơnởnơikhác.Nóingắngọnnghĩalàcôngtynàylàmmọithứtheolịchtrìnhvàtheocáchriêngcủahọ.VàcũngnhưmọithứkhácvềvợchồngnhàSandlervàcôngtyhọlãnhđạo,họđãchọncáchứngxửlịchthiệp.Đốivớinhữngngườibánhàngkhôngngạigửitàiliệu,nhữngnộidungđượcgửisẽgiúpbộphậnđàmpháncủaWorldSavingssosánhgiácảmuasắmkhihọnhậnthấyđiềugìđóđángquantâm.
Mặcdùkhôngthểxácđịnhbấtkỳnghiêncứunàochỉramộtnhânviênhaynhàquảnlýtrungbìnhbỏrabaonhiêugiờđồnghồđểxửlýcáccuộcgọivàcuộchẹnvớicáchãngbuôn,nhàcungcấphaynhânviênbánhàng,nhưngtheokinhnghiệmcánhân,chúngtôichorằngconsốđóvàokhoảng20%.Hãytưởngtượngbạnđangsửdụngmộtthứcôngnghệđiệnthoạicựcđơngiảngiúplậptứccảithiệnnăngsuấtthêm20%haygiảmbớt20%sốnhânviênthừa.
HãynghĩđếnsốlượngnhânviêncầnchomộtcôngtynhưWorldSavings,nơibỏrahàngtrămtriệuđô-lamỗinămcholươngnhâncông,cácnguồncungvàdịchvụđểxửlýhàngnghìnnhânviênbánhàngmuốnbánthứgìđóchohọ.
Phảichăngchiếnthuậtgiúpgiảmđángkểsốlượngnhânviêncầnthiếtđểđốiphóvớinhữngcuộcgọihaycuộchẹntừcáchãngbuônvànhàcungcấpchỉlàkhoảnhkhắcđộngnãocủaaiđótrongcôngtyvàomộtngàyđẹptrời?Khônghề!Vìhọkhôngbaogiờchophépbảnthândẫndắtdoanhnghiệptheohàngtáđịnhhướngkhácnhau,hoặcsửdụngcáchthứcmàHerbSandlergọilàtrạngthái“sẵnsàng,lênđạn,nhắmbắn”củađasốdoanhnghiệpkhác.Thayvìthế,họdànhrấtnhiềuthờigianliêntụcđặtracâuhỏi:“Cóđiềugìkhônghiệuquảvẫnđangtồntạitronghệthốngmàchúngtacóthểloạibỏchúng?”.
Tôingờrằngkhinhiềungườiđọcvềchiếnthuậttrên,trísángtạotronghọsẽvụttắtvàtrongmộttươnglaicóthực,họsẽsởhữumộthệthốngtrảlờiđiệnthoạiphỏngtheoyhệttinnhắnthoạicủaWorldSavings.Nếuchỉápdụngthôngđiệpnàyvìlýdochiếnthuật,bạnsẽbỏquatoànbộđiềucốtlõiởđây.Năngsuấtvàhiệusuấtkhôngphảilàphươngthứctiếnhànhmột“bộsưutập”chiếnthuậtkhônkhéo,
màlàmộthànhtrìnhkhôngngừngnghỉvớimụcđíchcuốicùnglàloạitrừtoànbộcôngsứcvàthờigianbịlãngphí.
Khicácnhânviêntrongdoanhnghiệpđượcđàotạochéo,côngtyđóthườngsẽtránhđượcphảicắtgiảmnhânsựnhờlợidụngviệcrútmònnănglực.Đàotạochéocònmanglạimộtlợithếrõràng:mộtcôngtyvớilựclượngnhânviênvàgiámđốclinhhoạtsẽkhôngcầnđếnmộtbộmáyquanliêunhiềulớplang,vìmọingườiđềubiếtrõtừngngócngáchcủanơinày.
CherylBillingtoncủacôngtyYellowchobiết:“Khichúngtôitháobỏbộmáyquanliêu,bắtđầuđưamọingườirakhỏinhữngngọnthápcôlậpvàtraochohọnhữngdựánkhácvớinhữnggìhọtừnglàmtrướcđây,chúngtôiđãgặtháiđượcnhữnglợiíchkhác.Giờđây,tôicóthểnói:‘Này,anhbiếtnhiềuvềcáchệthốngbánhàngvàtiếpthị,nhưngtôisẽđưaanhxuốnglàmviệctrongmảnghoạtđộngmộtthờigian’.Kếtquảcuốicùnglàchúngtôicóthểtậndụngsựđầutưvàoconngườivàtậndụngkiếnthứcđóđểđưaranhữnggiảipháptốthơnchokháchhàng”.
Rấtnhiềucôngtychúngtôinghiêncứuđãtuyểncácnhâncôngmàvănphònglàmviệcchínhlànhàcủahọ.
ChuyênviêntưvấnJackNillescủaJALAInternationallàngườiđãđặtrathuậtngữ“làmviệctừxa(30)”.Theoông,chỉriêngtrongnăm2002,đãcóhơn21triệungườilàmviệctạinhàvàconsốnàyđangtăngthêmtừ15%đến20%mỗinăm.Nilleschorằngmộtcôngtycóthểđạtđượcbalợiíchrõràngkhichophépvàithànhviêntronglựclượnglaođộngtiếnhànhcôngviệctạinhàcủahọ.
Ôngnói:“Điềuđầutiênxảyđếnnếuchúngtatiếnhànhlàmviệctừxađúngcáchchínhlànăngsuấtsẽlậptứctăngvọtvớimứctrungbình10%-20%”.
Nillescònbổsungthêm:“Nhữngkhoảntiếtkiệmđượctừchiphícơsởvậtchấtcóthểlàrấtlớn.BảnthâncôngtyIBMđãtiếtkiệm
đượchơn100triệuđô-latừviệcgiảmphíthuêmặtbằng,bãiđậuxevàcơsởhạtầngnhờsởhữumộtlựclượnglaođộnglàmviệctừxa”.
TheoNilles,lợiíchlớnnhấtcủamộtnhómlàmviệctạinhàchínhlàhọcókhuynhhướngtrungthànhhơn.Ôngnói:“Ailạimuốntừbỏmộtcôngviệcmàhọcóthểlàmngaytạinhàmình,đượctrảlươngdựatrênhệthốngđohiệusuấtvàkhôngcónhữngkẻquanliêuliêntụcsoimóiviệccủamìnhnhỉ?”.
Tuynhiên,Nillescũngcảnhbáorằngnếulựclượnglaođộngtạinhàkhôngđượctổchứcđúngđắn,thìmộtcôngtycóthểthấtbạidướitayhọ.“Đầutiên,nhânviênphảiđượchướngdẫncáchlàmviệctạinhàvàcấpquảnlýphảihọccáchkiểmsoátđộingũmàanhtakhôngthấymặt”.Ôngquảquyếtrằngđiềutốiquantrọnglàphảitínhkỹthờigianlàmviệc,mọingườiphảilàmtròntráchnhiệmvàlươngthưởngphảidựatrênhiệusuấtđểđạtkếtquảtốtnhất.
TheomộtnghiêncứuđượcđăngtrênấnphẩmHarvardManagementCommunicationLetter(tạmdịch:ThưTruyềnthôngQuảntrịHarvard)sốratháng5năm1999:“82,6%tổngsốngườilàmviệctạinhàbáocáorằnghọđãtăngnăngsuấttừkhibắtđầulàmviệctạinhà,trongkhi100%nhàquảnlýđồngtìnhrằngnhânviêncủahọhoặcđãcảithiệnnăngsuất,hoặctiếptụcduytrìmứcnăngsuấttrướcđâycủahọ”.
Thỉnhthoảng,mộtnhàquảnlý,mộtchủdoanhnghiệphaymộtCEOmớisẽquyếtđịnhrằngmộtcuộccảitổđángkể(vàmộtđợtcắtgiảmnhânsựđikèm)làđiềucầnthiếtđểđơnvịkinhdoanhđạtnăngsuấtcaohơn.Trướckhicắtgiảm,tráchnhiệmcủangườilãnhđạolàxácđịnhxemdoanhnghiệpđanghướngđếnđâu(mộtlầnnữa,đâychínhlàmụctiêuLỚNđơngiản)vàxácđịnhaitrongđộingũđiềuhànhxứngđánglà“sĩquancaocấp”củahọ.Chỉđếnlúcđó,ngườilãnhđạomớisẵnsàngtriểnkhaiđợtcắtgiảmnhânsựmộtlần,kèmtheolờigiảithíchchânthànhvàđảmbảorằnghànhđộngcắtgiảmsẽkhôngtrởthànhđườnglốihoạtđộngcủacôngty.
Bấtkỳnhàquảnlýhaygiámđốcnàoviphạmnguyêntắc“mộtlầnduynhất”đềunênnghequacâuchuyệnvềbachiếcphongbì.Mộtlầnnữa,hãyxemđểsoátlạitrínhớcủabạnvàđưaramộtlờicảnhbáo
thẳngthắn:
Trongngàyđầutiêntrêncươngvịngườiquảnlýmới,vịgiámđốctìmthấybachiếcphongbìniêmphongđượcđánhsố1,2,3cùngmộttờghichútừngườitiềnnhiệmcủamình.Tờghichúbênngoàimáchngườiquảnlýmớihãymởmộtphongbìmỗikhianhtađốimặtvớimộtvấnđềnghiêmtrọng.
Chỉsauvàituần,mộtvấnđềcựclớnđãphátsinhvàngườiquảnlýđànhmởchiếcphongbìđầutiên.Trongđóviết:“Hãyđổlỗichotôi!”.Vịgiámđốclàmđúngnhưthế,vàtìnhhìnhnhanhchóngổnthỏatrởlại.Nhưngchỉvàithángsauđó,mộtcuộckhủnghoảngkháclạidấylênvàvịquảnlýđànhmởtiếpchiếcphongbìthứhai,trongđóviếtrằng:“Hãytuyênbốmộtcuộcđạicảitổ”.Vịgiámđốclậptứclàmtheo,vàmộtlầnnữamọithứdầnlắngxuống.Đếnkhiphảiđươngđầuvớimộtvấnđềlớnkếtiếp,nhàquảnlýlạimởtiếpchiếcphongbìthứba.Nộidungrấtđơngiản:“Hãyviếtbaláthưmới”.
Đasốnhânviêntronglựclượnglaođộngđềuhiểuđượcnhucầucầncómộtcuộccảitổlớnduynhất.Nhưngsẽkhôngaimuốnphímồhôicôngsứcđểlàmviệctrongmộtmôitrườngumê,nơimàmỗikhiđốimặtvớivấnđềnghiêmtrọngnàođó,vịsếptổngchỉđưarađượcmộtcáchứngphóduynhấtlà:“Hãygiảmsốđầungười”.
CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhchotuyênbốÍthóanhiềubằngcáchtuyểndụngthậntrọngvàápdụngchínhsáchkhôngcắtgiảmnhânsự;nhờđó,họđãtạorađượcmộtlựclượnglaođộngluôncảmthấyantoàn,đảmbảovàcamkếthoànthànhmụctiêuvàthamvọngchocôngty.
Từnghiêncứucủamình,chúngtôicònquansátđượcrằng:sovớinhữngđốithủkémhiệuquảhơn,cáccôngtynăngsuấtcaodườngnhưkhôngđưaraquánhiềuquyếtđịnhsailầmđểkhiếnbảnthânhọphântâmvàđánhmấtlợithếnăngsuất.Nhữngmảnhghépcủacâuđố“raquyếtđịnh”cuốicùngđãchắpnốilạivớinhaukhichúngtôiđàosâunghiêncứuvềtổchứctàichínhnăngsuấtcaonhấtnướcMỹ.Vàđóchínhlàchủđềchúngtahướngtớitrongchươngkế.
T
7.LDKDCĐĐLĐNLG?
Ngườikhôntựquyếtviệcmình,Đâunhưkẻdạimặctìnhđámđông.
–NgạnngữTrungHoa
rongnghiêncứucủamìnhvềnhữngcôngtyđạtnăngsuấtcao,chúngtôiđãpháthiệnramộtcâuhỏiduynhấtmàmọingườithườngđặtratrướckhirabấtkỳquyếtđịnhkinhdoanhnào.Đólàcâuhỏiuyquyềnmàmỗidoanhnghiệpđangtìmcáchnângcao
năngsuấtphảithấmnhuầntriệtđể,đếnmứcmọingườiphảilặplạinónhưmộtcâuthầnchútrướcmỗiquyếtđịnh.
Mặcdùchúngtôibắtgặpcâuhỏinàythườngxuyênđượcđặtratạitấtcảcáccôngtynăngsuấtcao,nhưngchỉcómộtcôngtynổibậttrongsốhọlàđãtrởnênlớnmạnhvàthànhcông,chủyếunhờđãđưacâuhỏiđơngiản,rấtđơngiảnnàyvàosâutrongcơchếtổchức.CôngtyđólàWorldSavings.
Đồngvợđồngchồng=Mộtmôhìnhnăngsuất.“Làmcáchnàoôngbàcóthểquảnlýmộttổchứctàichínhhùng
mạnhnhưvậymàhầunhưkhôngtốnxunàochoviệcđó?”làcâuhỏiđầutiêntôidànhchoMarionvàHerbSandler:“nhómvợchồng”đangđiềuhànhCôngtyCổphầnGoldenWestFinancial(GDW),đơnvịchủquảncủaWorldSavings.Khinghecâuhỏiđó,họnhìnnhauvàtraomộtcáiliếcmắtthấuhiểu.HerbSandlertrảlờitrước.
“Tôikhôngrõ”,ôngvừanóivừanhìntôinghiêmnghịvàtiếp,“Câuhỏirấthayđấy!”.
Ôikhông,tôinghĩ.Tôiđãđấutranhghêgớmđểthuyếtphụchọhợptác,vàtựhỏiliệumìnhcópháhỏngcơhộinàykhiđặtmộtcâuhỏiquáthẳngthắnngaytừđầuhaykhông.
“Thayvìhỏilàmthếnàochúngtôixoayxởđượcdùtiêuíttiền”,lúcnàyHerbngừnglờivànởmộtnụcườitoetoét,“thìcólẽanhnên
hỏitạisaocácđốithủcủachúngtôilạicóthểtiêuphanhiềuđếnthế”.
“Xemnày”,Marionnhậpcuộc,cúingườigầnsátbànhọpvànêurõquanđiểmcủabàvớigiọngnhẹnhàngnhưngkiênquyết:“Chúngtôithậttìnhmuốnbiếtlàmthếnàocácđốithủlạitiêuphanhiềuđếnthếkhiđiềuhànhdoanhnghiệpcủahọ.Đơngiảnlàchúngtôikhônghiểunổihọlàmđiềuđónhưthếnào”.
MarionvàHerbSandlerđãdànhphầnlớncuộcsốnghônnhâncủahọ,tức40nămqua,đểcùngnhaulàmviệcmỗingàyvàtựhỏitạisaonhữngtổchứctàichínhkháclạihoạtđộngtheocáchhọvẫnlàm.Trongquátrìnhgiảiđápnhữngcâuhỏicủachínhmình,họđãxâydựngnênmộttrongnhữngđếchếtàichínhlớnnhấtnướcMỹ.
Năm2001,với462vănphòngtrênkhắp38tiểubang,WorldSavingsđãtạoracáckhoảnthếchấpcótổngtrịgiálênđến21tỉđô-lavàphụcvụhơnmộttriệukháchhàng,vớitổnggiátrịtiềngửiđạtkỷlục35tỉđô-la.VợchồngSandlervàmộtnhómnhânsựnộibộgắnbótrongcôngtycũngcùngnhausởhữu20%cổphầncôngty,vớitổnggiátrịđạt2tỉđô-lavàođầunăm2002.Trongsuốt35năm,côngtynàyđãliêntụcđạttỷlệtăngtrưởngképởmức20%mỗinăm.
Thànhcôngcủacôngtythậmchícònngoạnmụchơnkhiđượcsosánhvớiphầncònlạitrongngành.Vàothậpniên1980,hệquảchungdochínhsáchbãibỏquyđịnh,nềnkinhtếtồitệvàhàngnúikhoảnvayxấuđãkhiếnngànhtiếtkiệmvàchovaytạiMỹchaođảolộn.Hơnmộtnửatrongsố4.500quỹtiếtkiệmvàchovaytrêncảnướcđãphảiđóngcửa,đượcCụcDựtrữLiênbangMỹ(31)nângđỡhoặcbuộcđóngcửasaukhiChínhphủbắtđầunhậpcuộcđểđảmbảokhảnăngthanhtoáncủangành.ChínhgiađìnhSandlerđãđượcmờiđếnWashingtonđểgiúpdàncánbộcấpcaocủaỦybanChứngkhoánvàGiaodịch(32)hiểurõnhữnggìđãxảyra.Mộttàiliệutạicuộchọphồithậpniên1980đãliệtkêdanhsách20quỹtiếtkiệmhàngđầuquốcgia.Vàhiệnnay,WorldSavingslàcôngtyduynhấttrụlạitrongdanhsáchnày.
WorldSavingslàtrườnghợpđiểnhìnhchonăngsuấtcao.NhàSandlerđãđiềuhànhcôngtyvớisốlượngnhânviênchưađếnmộtnửasovớiđốithủcạnhtranhgầnnhấtcủahọ.MộtnhânviênWorldSavingstrungbìnhtạoramứcdoanhthusửngsốt752nghìnđô-lamỗinăm,tứccaohơnbìnhquântoànngànhđến40%.Mỗinhânviên
cũngđónggóp145nghìnđô-lavàolợinhuậnthườngniên,mộtconsốbiểuthịcaogầngấpđôibìnhquântoànngành.
Môhìnhkinhdoanhquỹtiếtkiệmvàchovay(S&L,tứcSavings&Loan)thựcralàmộtgợiýkháđơngiản.MọingườigửitiềncủahọvàomộtcôngtythuộcnhómS&Lvàđượctrảlãidựatrênkhoảntiếtkiệmcủahọ.Côngtynàysẽdùngnhữngkhoảntiềngửiđểtàitrợchocáckhoảnvaythếchấp,trongkhivẫngiữmứcchênhlệchgiữalãitứchọphảitrảvàlợinhuậnhọnhậnđược.Trongkhihầuhếtmọingườiđềurốilêntrướcmộtgợiýđơngiảnnhưvậy,thìnhàSandlerkhôngnhữngvẫntồntạimàcòntạonênmộtcỗmáyháiratiềnhiệuquảvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.
HaivợchồngSandlergặpnhaulầnđầuvàonăm1960khiđangtảnbộdọcbờbiểnHamptons.HerbSandler,mộtluậtsưtrẻcaongạosinhtrưởngtạivùnghạđôngManhattan,NewYorkđãcốgâyấntượngvớiMarionOsherbằngcáchhuyênthuyênnhữngđiềuôngbiếtvềPhốWall(màchínhôngbâygiờcũngthoảimáithừanhậnrằngmìnhhầunhưchẳngbiếtgìcả).NhưngôngkhôngbiếtrằngcôgáiMarionsắcsảovàcóócphântíchchínhlàmộttrongbaphụnữkhônglàmcôngviệcbàngiấytạiPhốWall.Khiấy,Marionđãlàmộtchuyêngiaphântíchthịtrườngchứngkhoánđầynănglựcvàđủkiếnthứcđể“xỏngược”lạiđốiphươngnếubàmuốn.Nhưngthayvìthế,bàđãkếthônvớiông.
MariontheonghềtiếtkiệmvàchovaytạicôngtychủquảnOppenheimercủabà.Vàcànghiểuthêmvềcôngty,bàcàngtintưởngrằngngànhnàykhôngđượcquảnlýtốt.ỞOppenheimer,doluônđượcnhắcnhởrằngbàsẽkhôngbaogiờđượcphéptrởthànhđồngsựchỉvìlàphụnữ,nênbàđãquyếtđịnhsẽkhôngnhữngđíchthânđiềuhànhmộtcôngtynàođó,màđócònphảilàmộtcôngtyS&L.BàvàHerbsẽlàmđiềuđótốthơnbấtkỳaikhácvàlàmđếnnơiđếnchốn–bàlýgiải.Marionđãquyếtđịnhgiảiquyếtmọivấnđềnhứcnhốicủabàcùngmộtlúc.Vậylàchỉtronghainămsaukhikếthôn,bộđôinhàSandlerđãsẵnsànghoànthànhthamvọngcủaMarion.CặpvợchồngtrẻđãláixeđếnvùngđấtCaliforniaấmápđểmuamộtquỹtiếtkiệmvàchovay.
Saukhilùngsụcsuốtsáutháng,cuốicùnghọđãtìmthấycôngtyGoldenWestSavingstạiOakland,mộtthànhphốcôngnghiệpnằmphíabênkiachiếccầunốiliềnvớingườihàngxómquyếnrũvànổi
tiếngcủanó:SanFrancisco.KhihọđểmắttớiGoldenWestvàonăm1963,côngtychỉcóhaichinhánhnhỏvàtổngtàisảntrịgiá38triệuđô-la.Nhưnggiatộcsởhữucôngtynàysẵnsàngbánlạinóvớigiá3,1triệuđô-la.
“Tôikhôngcótiền…mộtxucũngkhông”,Herbnói,giơtaytạothànhhìnhconsốkhôngvớingóncáivàngóntrỏ.“Marioncóchúttiềntừkhoảnthừakếvàvàithànhviêntronggiađìnhcũngsẵnlònggiúpchúngtôithanhtoánkhoảntrảtrước”.Haivợchồngđãcùngnhauxoayđược600nghìnđô-lavàtiếptụctìmcáchhuyđộngvốn.Họbịkhướctừvôsốlần,trongđóbaogồmcảNgânhàngHoaKỳ,nơikhôngtìmthấylýdođểtrợvốnchomộtđốithủtiềmnăng.
Nhưngthươngvụrồicũnghoàntất.HerbvàMarionđãđếncácchinhánhlàmviệcvàlậptứcđặtranhữngcâuhỏi,rấtnhiềucâuhỏi.Sau40nămđặtranhữngcâuhỏivềngànhvàphântíchtừngmẩuthôngtin,họđãtrởthànhhaitrongsốnhữngnhàhoạtđộngkinhdoanhđángnểtrọngnhất.Nhưngcáchlàmcủahọthườngxuyênbịhiểulầm.CácbáocáophântíchthườngđượcviếtrađểchiềulòngngườiđọcvớinhữnggiaithoạiphóngđạitínhkeokiệtcủagiađìnhSandler;đâycũnglàtháiđộdànhchosựtằntiệnvốnđãtrởthànhhuyềnthoạivàothờicủanó.
Tuyvậy,trongvôsốnhữngcuộcphỏngvấnvớicácgiámđốc,nhânviên,hãngbuôn,nhàcungcấpvàkháchhàng,chúngtôikhôngthểrútrabấtkỳbằngchứngnàochothấyhọtitiện.Thayvàođó,chúngtôibiếtđượcrằngtínhtiếtkiệmcủahọđạidiệnchosựghêtởmsâusắccủavợchồngSandlerđốivớithóilãngphí.
ViệcdànhthờigianvớivợchồngSandlercóthểkhiếntinhthầnbạnsuykiệt.Họđềucónănglượngdồidàovàngaykhimộtngườigầnkếtthúcsuynghĩ(đôikhitrướccảlúcđó)thìngườicònlạiđãkịpcó“mộtcútrảbóngngắmchuẩnqualưới”.
Trongnhữnglầngặpgỡgiữachúngtôi,nhữngđòncôngkíchcủahọđềunhắmđếncácýkiếnvàcánhânđượcxemlàtrụcộttronggiớitàichính.CảHerbvàMarionđềuháohứcthểhiệnsựbấtkínhcủahọđốivớicáchthứcmọithứđãvàđangđượcthựchiện,biểulộsựkhinhmiệtcủahọđốivớinhữngtruyềnthốngđượctônvinhđờiđờinhưngkémnăngsuấtcủagiớidoanhnghiệpvàtàichính.VợchồngSandlertựhàomôtảbảnthânhọnhưnhữngngười“bàitrừhủtục”.
Nhưbạnđãnhậnratừcuốnsáchnày,mỗicôngtynăngsuấtcaochúngtacódịpgặpgỡđềucómộtmụctiêuLỚNđơngiảnvàrõràng.VàđốivớiWorldSavings,mụctiêuLỚNcủahọkháhiểnnhiên.
MarionSandlerluônbiếtrõbàkhaokhátđượcđiềuhànhthứgìđócủariêngmình.Bàchiasẻ:“Tôiluônmangtâmthếcủamộtdoanhchủvàtạibấtkỳđâutôitừngcôngtác,tôiđềunhậnranhữngviệchọđanglàmmàtôisẽkhônglàmtheo,vàtựhỏimìnhsẽthayđổiđiềuđónhưthếnào”.TrướckhigâydựngWorldSavings,Marionđãphảicamchịunỗithấtvọngdokhôngthểbiếnviễncảnhcủabàthànhsựthật.“Tôicóthểphântíchvấnđề,nhìnracơhộivàbiếtmìnhcầnlàmgìnhưngkhôngbaogiờcóquyềnthựcthi”.
Bêncạnhđó,gánhnặnglàmviệctạiPhốWallgiúpbàhiểurằngmìnhsẽkhôngbaogiờđượctrởthànhđồngsựđiềuhành.Nhưngvẫncònmộtyếutốkhácthúcđẩyhọ.Herbgiảithích:“Cảhaichúngtôiđềucókinhnghiệmlàmviệcchonhữngngườikémnănglựchơnchúngtôirấtnhiều.Làmviệcchonhữngngườinắmquyềnnhưngkhôngcókhảnăngthựcsựlàđiềurấtmệtmỏi”.
HerbSandlerchiasẻtiếp:“Đốivớichúngtôi,sởhữudoanhnghiệpcủachínhmìnhđồngnghĩachúngtôiđượctựdovàkhôngphảilaođộngtrongmôitrườngkiểuđó.Kinhnghiệmlàmviệctrướcđâyđãtácđộngsâusắcđếncáchchúngtôiđịnhhìnhdoanhnghiệpcủamình”.MụctiêulớnđơngiảncủanhàSandlerlàxâydựngnênmộtdoanhnghiệpnơiphầnthưởngvàsựthăngtiếnchỉdựatrênthànhtíchxứngđáng,vàkhôngcònnhữngbấtcônghọtừngchứngkiếnvàtrảiqua.
KhinghevợchồngSandlernóivềnhữngnguyêntắchọápdụngđểxâydựngdoanhnghiệpcủamình,chúngtôikhôngkhỏicảmthấykỳlạnhưthểđãnghequaởđâurồi.NhữngtừngữHerbvàMarionsửdụngđểmôtảcácnguyêntắcchỉđạocủahọgầnnhưgiốnghệtnhữngtừchúngtôiđượcnghetạiNucor,TheWarehouse,SRC,YellowCorp.,IKEA,RyanairvàLantech.
Herbnói:“Nhữngcôngtychúngtôitừngcôngtácđềulànhữngtổchứccựckỳquanliêu,nơibạnkhôngthểhoànthànhbấtkỳviệcgì.Vàchỉtoàntròchínhtrị.Lờihứađầutiêncủachúngtôichínhlàchúngtôisẽkhôngbaogiờtrởnênquanliêuhaybàytròchínhtrị”.
Ôngthuậtlạicâuchuyệnvềmộtthươngvụmualạiđểminhhọacholuậnđiểmcủamình:“Lúcđó,chúngtôiđangtrongquátrìnhmualạimộtcôngtykhác,vàkhibạnđangđàmphánhợpđồngđểmualạimộthãngkhácthìnhucầutraođổithườngxuyênlàđiềutấtyếu”.
Ôngnóitiếp:“CóthờiđiểmMariongọichongườiphụtráchmảngtiếpthịđểhỏivềđiềugìđó,vàvịCEOđãlậptứcgọichotôivànóirằngđókhôngphảicáchhọlàmviệc.ÔngấybảorằnglẽraMarionnêngọitrướcchoôngvàôngsẽchuyểntiếpyêucầuđóchotrưởngbộphậntiếpthị;ngườinàysẽnóilạivớigiámsátviênphùhợptrongbộphậntiếpthị;giámsátviênlạinóivớinhânviênphùhợp;ngườinàysauđósẽbáocáolạivớivịgiámsátviên;giámsátviêntiếptụcbáocáolạivớitrưởngbộphậntiếpthị,vàngườinàysẽchuyểnlạithôngtinchovịCEO;đếnlúcđó,ôngấymớigọichotôi”.
HerbSandlernhậnxétthẳngthừng:“Thóiquanliêunhưthếrấtphổbiếntrongnhiềucôngty.Nhưngchúngtôikhôngchophépthứvớvẩnđóxảyraởđây.NókhiếntôinhớlạimộtcâuchuyệnxưavềngânhàngMerrillLynch(33).NếubạnbướcvàomộtvănphòngcủaMerrillLynchvàhỏi:‘Ailàngườiphụtráchởđây?’thìtấtcả15cánhtayđềusẽgiơlên.Nhưngkhibạnhỏitiếp:‘Ailàngườichịutráchnhiệm?’thì15cánhtayđềuhạxuống”.
Marionnói:“Chúngtôicũngquyếtđịnhrằngtrongquátrìnhxâydựngdoanhnghiệpnày,chúngtôisẽkhôngbaogiờchophépnóphụcvụmìnhhaycáitôicủachínhmình.Chúngtôiquyếttâmxâydựngmộtchếđộtrọnghiềntàiđíchthực.Tạicôngtynàymọingườiđềuphảicótráchnhiệmvàtiếnlênphíatrước”.Bàbổsung:“Ngaycảkhiđâylàcôngtytưnhânvàchúngtôisởhữu100%cổphần,chúngtôicũngđưaracáclựachọntrảlươngbằngcổphiếu.Triếtlýcủachúngtôiluônđảmbảochonhữngngườigópphầntạonênthànhcôngcủacôngtynàyđượctậnhưởngthànhquảtừđiềuđó”.
NhữnghạnchếbướcđầuđặtlênvaiMarion,vìbàlàngườiphụnữđãmangđếnchonhàSandlerthêmmộtnguyêntắcchỉđạokhác:chếđộtrọnghiềntàicủaSandlersẽghinhậnđónggópcủaphụnữvàcôngtysẽluôncótênhọtrongtấtcảmọimặt.Herbhãnhdiệnchỉra:“Chúngtôilàcôngtyđầutiênthuêphụnữlàmđạidiệnvayvốn,nhânviênbáncáckhoảnvay,chuyênviênthẩmđịnhvàquảnlýchinhánh.Cáccôngtykhácđãkhônglàmthếvàothờiđiểmchúngtôithànhlậpcôngtynày.Khôngcóphụnữnàođảmnhậnnhữngcôngviệckểtrên.
Khôngquákhóđểnhậnrarằngkhibạnđangtuyểnnhữngngườitàigiỏinhấtmìnhtìmđượctừ50%dânsố,tứclàbạnđangloạibỏ50%dânsốcònlại.Thậtbấtcôngvàsaitrái”.
Marionnhanhchóngnóithêmkhithamgiavàocuộctranhluận:“Mộtđiềukhácchúngtôiđãkhônglàmlàrangoàithuênhữngquảnlýchinhánhbùnhìn.Đơngiảnlàchúngtôikhônglàmđiềuđó.Chúngtôiđãvàđangcamkếtđềbạttừnộibộcủamìnhvàdohầuhếtnhânviênthuphílàphụnữ,nênhọđãtrởthànhnhómphổbiếnđượcchúngtôiđềbạt”.
Ngàynay,camkếtđadạnghóacủacặpđôiSandlerđượcthểhiệnrõquahộiđồngquảntrịcủacôngty.Cónhiềunữhơnnamtronghộiđồngquảntrịnày,vớisựđạidiệncủanhữngngườiMỹgốcLa-tinh,gốcÁĐôngvàcảngườiMỹgốcPhi.TừcặpđôiSandler,bạnsẽcảmnhậnđượccấutrúchộiđồngquảntrịcủahọkhôngliênquangìđếnchínhtrị,màthayvàođólàhiệnthâncủasựtuânthủnghiêmngặtđốivớinguyêntắchọđãnêu:mộtchếđộtrọnghiềntàiđíchthực.
Ngoàiviệckhôngdungdưỡngthóichínhtrịvàquanliêu,xâydựngmộtchếđộtrọnghiềntàithayvìvănhóathúcđẩycáitôicánhânvàmộtlựclượnglaođộngđadạng,MarionvàHerbSandlervẫncònmộtnguyêntắckhácmàtheođó,họluônđitheochủtrươngphântíchtấtcảmọithứ.
Marionnói:“Khiđãsẵnsàngmởrộng,mộttrongnhữngcâuhỏichúngtôiđặtralà:‘Vậymụcđíchcủavănphòngchinhánhlàgì?’.Khiđó,đasốcáctổchứctàichínhđềuxâydựngnhữngchinhánhvớidiệntíchlênđến1.000–1.400m2,nhưngchútkiếnthứckỹthuậtcôngnghiệpsẽkhiếnbạntựhỏimìnhcầntoànbộkhônggianđóđểlàmgì.Mụcđíchcủamộtchinhánhlàthuthậptiềngửicủakháchhàng.Vậytạisaobạncầnđến1.400m2đểlàmđiềuđó?”.
Herbchiasẻ:“Cácchinhánhcủachúngtôichỉrộngtrungbìnhtừ280m2–370m2.Hãytưởngtượngbạnsẽtiếtkiệmđượcnhiềuhơnbaonhiêunếucóthểvậnhànhtốtmộtchinhánhvớikíchthướcchỉbằng¼củangườikhác”.
Marionxenvào:“Chúngtôikhôngchỉghinhậnnhữngkhoảnchiphítiếtkiệmđượcvớimộtchinhánhnhỏhơn,màcònnhậnrađiều
gìthựcsựdiễnratrongnhữngkhônggianrộngmênhmôngnày.Luôncómộtquảnlýchinhánhnamngựtrênbệvớicôngviệclàniềmnởbắttaymọingười,trongkhiphầnviệcthậtsựlạidomộtphụnữlàtrưởngbộphậnthuphí–haytrưởngbộphậnhànhchính–thựchiện.Chúngtôiđãloạibỏvịtríquảnlýchinhánhnamngaytứcthì,vìhọchẳngđượctíchsựgì”.
MộtvídụkhácvềsựcămghétlãngphícủavợchồngSandlercũngđượcnhiềuchuyêngiaphântíchthuậtlạinhiềulần,đếnđộtôingờrằnghọđãsaochépbáocáocủanhau.Nhưngsaukhiđíchthântrảinghiệmđiềunày,tôixinnhắclạicâuchuyệnnhưsau:KhighéthămcácvănphòngđiềuhànhcủaWorldSavingsởOakland,bạnsẽđimộtchuyếnthangmáydàilêntầngtrênvàkhirakhỏithangmáyđểtiếnvàokhuvựctiếptân,bạnsẽthấybàntiếptântrốngtrơn.
Mộttấmbảngtrênbànsẽhướngdẫnbạngọichongườicầngặpvàchờhọratiếpbạn.Kếbêntấmbảnglàchiếcđiệnthoại.(Marionbảo:“Tôiướcgiánhưmọingườiđừnggọiđólàchiếcđiệnthoạiđenđúacũxìnữa.Nócócũlắmđâu!”).
Lýgiảichosựsắpđặtnày,bànói:“Tôikhôngtưởngtượngnổimìnhphảitrảcôngchoaiđóđểhọngồimộtchỗ,mỉmcườichàohỏikháchmỗingàymàchẳngphảilàmviệcgìkhác”.
NhưngvợchồngSandlerlạinổigiậntrướcgợiýnhẹnhàngrằngmộtngườicóthểxâydựngnênmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcaobằngcáchhàtiện.“Nghệthuậttạonăngsuấtcaokhôngphụthuộcbạncótiếtkiệmđượcchiphíhaykhông”,HerbSandlersôinổinóitrongkhisảibướcngangphòng,“màphụthuộcởcáchbạnchitiền.Chitiềnlàmộtnghệthuật.Bạnnênchitiềnđểđạtnăngsuấtcao.Bạnkhôngthểkhôngchitiềnmàcónăngsuấtcaođược”.
Marionbổsung:“Đólànguyêntắclanrộngkhắptoànbộtổchứccủachúngtôi.Chúngtôikhôngđốtcháygiaiđoạn.Chúngtôichỉtậptrungvàonăngsuất”.
Khiviệcbãibỏquyđịnhtrảtựdochocáckhoảntiếtkiệmvàchovayđểhọlàmbấtcứđiềugìmìnhmuốn,vợchồngSandlerđãchọncáchchèoláiWorldSavingstheolộtrìnhđơngiảnvàbảothủhơnnhiềusovớicácđốithủcủahọ.
Herbnói:“Bấtthìnhlình,bạncóthểlàmđủmọiviệcmàbạnkhôngthể.Bạncóthểtiếnhànhnhữngkhoảnvaythươngmai,nhữngkhoảnvaykhôngcầnđảmbảohaycungcấpdịchvụmôigiớichiếtkhấu.Quỷthầnơi,vàkểcảviệcđầutưvàomộttrangtrạicốixaygiónữachứ.Bấtthìnhlình,chỉcónhữngkẻkhácmớidámbánnhữngthứhọchưacó.Nhưngđókhôngphảilàcáchlàmcủachúngtôi.Chúngtôirấtcóócphântích”.
Câuhỏi“trímạng”.Phầnnàysẽđưachúngtađếnvớicâuhỏilớnduynhấtđượchứa
hẹntừđầuchương.Sẽkhôngaiđổlỗichobạnnếubạnthắcmắcliệucóthậtsựtồntạimộtcâuhỏiduynhấtmàmọidoanhnghiệpđềucóthểsửdụnglàmcơsởchomọiquyếtđịnhhọbuộcphảithựchiệnhaykhông.Câutrảlờilàcó.
Câuhỏiđóđơngiản,nhưngkhôngquáđơngiản.
Tôiđãkhámphárarằngmọicôngtynăngsuấtcaođượcđềcậptrongsáchđềuđặtcâuhỏinàymỗikhihọbuộcphảiraquyếtđịnh.Thậtkhôngmay,câuhỏiấyhiểnnhiênđếnnỗimộtsốđộcgiảcóthểsẽlướtquangaymàkhôngthèmsuynghĩhaydànhchonósựcânnhắcthỏađáng.
Đểkéochúngtôivàoviệcnày,Herbđãmởlờivớitôivềchủđềđónhưsau:“Marioncómộtcâuhỏimàchúngtôiluônđặtramỗikhicầnraquyếtđịnh”.Ôngcảnhbáorằngđólàmộtcâuhỏivôcùngsắcbénnênđôikhicâutrảlờikháphứctạp,sauđókhuyếnkhíchMarionchiasẻvớitôi.
Tôidầnnhíchlạigầncạnhghếvàtựhỏi:Liệuđâycóphảichénthánhtrongkinhdoanhkhông?
Marionngảngườiđếntrướcghế,nóinhỏnhẹnhưngkiênquyết:“Câuhỏimàchúngtôiluônđặtratrướckhirabấtkỳquyếtđịnhnàolà,‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’”.
Bâygiờ,tôigợiýbạnhãydừnglạisuynghĩmộtlátvềcâuhỏinày:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”.
Khicânnhắctấtcảcácngụý,tầmquantrọngcơbảncủacâuhỏi
liềntrởnênsốngđộngrõràng.Mặcdùvậy,từchínhkinhnghiệmkinhdoanhcủabảnthân,bạncóthườngquansátthấycâuhỏiđóđượccânnhắcthỏađángtrướckhingườiquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOrabấtkỳquyếtđịnhnào?Thayvàođó,cácquyếtđịnhchủyếusẽdựatrênnhucầuvàhoàncảnhcấpthiếttrongtừngthờiđiểm–haynhưcáchnóiphổbiếnlà“dậplửa”.Hãytưởngtượngbạnsẽbớtđượcbaonhiêungườiđượcthuê(màrốtcuộchọcũngsẽbịsathảikhingânquỹcủacôngtytạmthờicạnkiệt)nếucóaiđódừnglạicânnhắcvềcáckhíacạnhngắnhạnlẫndàihạncủaviệctuyểndụngbằngcáchđặtramộtcâuhỏicơbản.
Herbnói:“Khitấtcảnhữngngườikhácvộivàngramộtloạtcácloạisảnphẩmvaykhácnhau,chúngtôiliềnhỏi:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’vàkhôngtìmđượccâutrảlời”.Khicácđốithủcủahọđâmđầuvàorắcrốilớnnhưmộthệquả,Herbmớilưuý:“Nhưngchúngtôithìkhông”.
Marionbổsung:“ĐiềutươngtựcũngdiễnravớicácmáyrúttiềnATM.MọitổchứckhácvộivãlắpđặtcácmáyATMtrongkhichúngtôikhôngngừngđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG(34)vàkhôngthểđiđếnmộtcâutrảlờiđúngđắn”.WorldSavingscuốicùngđãthêmcácmáyATMsaukhiquyếtđịnhcungcấpmộtloạitàikhoảnséclãisuấtcaonhằmthuhútnhữngkháchhàngđòihỏisựthuậntiệntừcácmáyATM.
Herbnóithêmvềchủđềtrên:“Loạihìnhgiaodịchkhôngthuphícũngthế.Ngaykhimộttổchứcbắtđầucungcấpsảnphẩmđó,tấtcảnhữngngườikhácđềuhùatheo.Nhưngcàngphântíchkỹvấnđềvàđặtcâuhỏi:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’,chúngtôicàngkhôngthểtìmralýdo.Cóvẻcáchduynhấtđểkhiếnnólàmlợichochúngtôilàbắtchẹtkháchhàngvàthuphíhọđếnchết”.
“Đếnkhinàochúngtôitìmđượcmộtthịtrườngngách(35),chúngtôisẽcòntừchốihùatheomọingườibởivìchẳngcólýdokinhdoanhchínhđángnàođểlàmđiềuđó”,Marionkhẳngđịnh.
KhiWorldSavingspháthiệnramộtthịtrườngngáchvàtạoramộtsảnphẩmcólãisuấtđángkểdànhchonhữngtàikhoảnséccósốdưcao,mọingườiliềnđổtiềnvào.TheolờiHerbSandler:“Cứnhư
cóaiđómởđậpngănlũvậy.Trongkhicácngânhàngkháccungcấploạihìnhgiaodịchkhôngthuphí,trảkháchhànglãisuấttrongkhoảng0%-0,5%rồithuphímọidịchvụkhác,thìchúngtôilạitrảkháchhàngmứclãisuất5%vàtiềncứthếđổvàonhưthác.Năngsuấtcủachúngtôităngvọt”.
Ôngđặtramộtcâuhỏihiểnnhiênrồitrảlời:“Bởivìnhữngkháchhàngduytrìsốdưtàikhoảnlớnthườngkhôngcókhuynhhướngviếtnhiềuséc,dođóchiphíduytrìnhữngtàikhoảnnàythườngrấtthấp.Saucùng,mọithứđềuvừaýtấtcảmọingười.Kháchhàngcóđượcgiátrịtuyệtvời.Chúngtôicóđượcgiátrịtuyệtvời.Đôibêncùngcólợi!”,ôngtuyênbố.“Nhưngđiềunàychỉxảyrasaukhichúngtôitìmrađượclýdokinhdoanhchínhđángđểlàmthế”.
TôiđoánrằngcâuhỏimàvợchồngSandlerthườnglặplạicóthểkhiếnngườikhácphátcáu.Thậmchíviệchọđồngýđượcgópmặttrongnghiêncứuphụcvụcuốnsáchnàycũngkhônggiúphọthoátkhỏikhókhănđó.
Herbthắcmắcthànhtiếng:“Tạisaochúngtôisẵnsàngdànhthờigianchoanhà?Vìanhlàtácgiảđầutiênchúngtôiđồngýgặpmặt.Vìsaoư?Phảichăngchúngtôilàmđiềunàyđểthểhiệncáitôi?”,ônghỏimộtcâuhỏitutừvàtiếp:“Khônghề,đólàbởichúngtôiđãtựđặtchomìnhcâuhỏiđó:‘Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?’.Vàsaukhitìmhiểudanhtínhcủaanh,dựatrênnhữngcôngtrìnhtrướcđâycủaanh,chúngtôikếtluậnrằnganhsẽviếtnênthứgìđóphảnánhchínhxácgiátrịcủacôngtychúngtôi.Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàdocácnhânviêncủachúngtôisẽcảmthấyhàilòngvìnó”.
MôtảcủaSandlervềmộtcuộchộiđàmđượctàitrợbởingânhàngFederalHomeLoanBank(NgânhàngChovayNhàởLiênbang)đãkếtluậnvìsaoquánhiềudoanhnghiệpkhôngthểcùngnhauhànhđộngvìnăngsuất.
“Marionđãđượcxếplịchchomộtbuổihộiđàmvớichủđềkiểmsoátchiphí;trướcMarionlàmộtcuộcnóichuyệnvềcôngnghệdoJohnFisherđếntừngânhàngBankOnephátbiểu.Johnlàmộtquânsưthựcthụtrongloạihìnhcôngnghệđitrướcthờiđạinhững20năm,vàcảkhánphòngchậtníchnhữngngườisẵnsàngchựcchờ
ngoàicửađểngheôngnói.Ngaykhiôngkếtthúcbàidiễnthuyếtcủamình,mộtnửasốkhángiảliềnbỏđimàchẳngthèmngồilạinghephầntrìnhbàycủaMarionvềkiểmsoátchiphí.MỉamainhấtchínhlàsaukhiMarionphátbiểu,mộtnhómngườiđãđếnchỗtôi.Nhữngnhậnxétcủahọthựcchấtlà:‘Tôiđãhọcđượcnhiềuthứtừvợanhtrong45phútvừaquahơncả20nămkinhdoanhtừtrướcđếnnay’.NhữnggìFishernóigiốngnhưnhữngthứtôđiểmbênngoàivàchẳngaicóhànhđộnggìsaubàidiễnthuyếtcủaôngấy”.HerbSandlerđãtómlạitrảinghiệmtrênnhờquansátthấyđaphầnmọingườichỉthíchnghevềnhữngđiềumớimẻvàthúvịthayvìngheđiềugìđóthậtsựhiệuquả.
Hiệnnay,hầuhếtcácdanhmụcđầutưcủaWorldSavingsbaogồmkháckhoảnvaymuanhàởchogiađìnhnhỏchođếncáccaoốcbốntầng,mặcdùđôikhihọcũngkýnhiềukhoảnvaythếchấpnhàvà95%cáckhoảnthếchấpđềucólãisuấtđiềuchỉnhđược–tứclãisuấtthếchấpdaođộnglênxuốngtheothịtrường.Hãytưởngtượngmộttìnhhuốngcóthểxảyratạicáctổchứckháckhihọkýcáckhoảnvaycốđịnhtrong30nămvớilãisuấtthấp,đểphảichịunhiềuchiphíthuhúttiềngửihơnsovớilợinhuậnkiếmđượctừcáckhoảnchovay,dođiềukiệnthịtrườngbắtbuộc.
Bởicôngtyyêucầucáckhoảntrảtrướcchohợpđồngvaymuanhàcaohơnđángkểsovớiphầncònlạitrongngànhngânhàng,nênWorldSavingstựđảmbảorằngsốtrườnghợpphảitịchthutàisảnhaynợxấucủahọphảithấphơnhẳnsovớicácđốithủ.VợchồngSandlertinrằngđâylàchínhsáchsốngcònđốivớisựthànhbạicủacôngty,thếnênhọđãthuêmộtđộingũnhânviênthẩmđịnhriêng.Họlậpluậnrằngnhữngthẩmđịnhviênđượctrảlươngcốđịnhtronghầuhếtcáctổchứctàichínhkhácsẽchokếtquảthẩmđịnhcầnthiếtđểtiếnhànhcáckhoảnvay,chứkhôngnhấtthiếtphảnánhđúnggiátrịthựccủatàisản.
WorldSavingsthuhúttiềntừnhómkháchhàngtìmkiếmmộtmứclãisuấtcạnhtranhchotiềngửicủahọ.Đasốcáckháchhàngcủacôngtylàngườilớntuổi,cókhảnăngduytrìsốdưtàikhoảnsécvàtàikhoảntiếtkiệmđángkể.Cácnghiêncứuliêntụcchứngmìnhrằngkháchhànglớntuổirấtmiễncưỡngthayđổitheomộtsựthayđổinàođó.ĐếnkhinàoWorldSavingscònđưaracácphươngthứctiếtkiệmlãisuấtcao,thìnguồnkháchhàngnàysẽtiếptụcổnđịnh.NhờcơcấuchiphíthấpvànăngsuấtcaonênWorldSavingsluôncókhả
năngđemlạinhiềusảnphẩmcólãisuấtcaohơncáctổchứctàichínhkhác.
WorldSavingschínhlàvídụxuấtsắcchomộtdoanhnghiệpkhởiđầuvớimộtmụctiêuLỚNđơngiản,vớidànlãnhđạođãchiếnđấukhôngkhoannhượngnhằmduytrìmộttuyênbốđơngiản,quađóchophéphệthốnghóamọiphươngdiệncủadoanhnghiệp,đồngthờilọcbỏtấtcảnhữnggìthừathãivàkhônghiệuquả.
Nhờkhôngngừngđặtramộtcâuhỏiđơngiản:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”,vợchồngSandlerđãbiếnWorldSavingsthànhmộtmôhìnhkinhdoanhgầnnhưbấtkhảchiếnbại.
“Cứlàmđi”khôngtồntạiởcáccôngtynăngsuấtcao.
Cóquánhiềuquyếtđịnhkinhdoanhđượcđưaradựatrênnhữnglýdosailầm.
Dườngnhưnhữngquyếtđịnhthứyếuthườngđượcthựchiệnvộivãchoxongchuyệnhoặcđểaiđóhếtviệc,cứnhưthểkhảnăngraquyếtđịnhnhanhnhưcắtsẽchothấymộtngườixứngđángvới“quânhàmsĩquan”củahọ.“Cứlàmđi,cứthuêhọnếuanhcần,cứhoànthànhviệcnàyđi”,mộtvịquảnlýbịquấyrầyralệnhnhưthếvàlolắngchuyểnsangmộtcôngviệckhácđãchoánlấytâmtríôngsuốtmộttuầnhoặchơn.“Nhìnđi,aiđósẽlàmviệcnàytrướcchúngtamất,vậynênhãylàmđi”,mộtngườikhácquáttháo.“Chúngtacầnphảilàmđiềugìđó”,mộtanhbạncủangườibánhàngđangraobánhànghóacủamình.“Hãymuađinào”.
RấtítngườidừnglạiđểtrảlờicâuhỏitrímạngcủavợchồngSandler:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”khiranhữngquyếtđịnhcóvẻthứyếuấy.
Trongđasốtrườnghợp,thậmchínhữngquyếtđịnhquantrọngcũngkhôngthôngquamộtcâuhỏiquyếtđịnhrằng“liệucómộtlýdokinhdoanhrõràngvàvữngchắckhông”đểbắtđầumộthướnghànhđộngcụthể.
Mộtsốcôngtyvộivãlaovàothịtrườnghòngbắtkịpvớiđàcạnhtranh.Vàicôngtykhác,tronglúcnhanhchândẫnđầu,cũnggiớithiệuvàpháthànhcácsảnphẩmhaydịchvụtrướckhixemxéthếtmọikhíacạnhtàichính.Đôikhicácquyếtđịnhgiảmgiáđượcthựchiệnhònggiúpcôngtygiànhlấythịphần,đểrồikhibịkẻkhácsaochép,sảnphẩmliềntrởthànhthứhànghóathôngdụngvớilợinhuậnvôcùngnhỏ.Trongcáctrườnghợpkhác,nhữngnhânviênbánhàngvộivãtrongngànhcôngnghiệpmáytínhcứraobáncáchệthốngcôngnghệthôngtintrịgiáhàngtriệuđô-lacủahọchỉđểxuấthàngkhỏikhovàghinhậndoanhthu.Trongkhiđó,nhữngcôngtynhẹdạtinvàolờiraobánđườngmậtnàylạivớphảinhữnghệthốngchónglỗithời.
Tấtcảchỉvìkhôngaiđặtracâuhỏitrímạng:LDKDCĐĐLĐNLG?
KhimọingườimuốntìmhiểuvàcạnhtranhvớimôhìnhnăngsuấtcaothànhcôngcủaNucor,CEODanDiMiccođãnhấnmạnh:“Vănhóacủachúngtôidựatrênsựtậptrungdàihạn.Khibạnxemxéttấtcảmọithứvàraquyếtđịnhdựatrêncâuhỏi‘liệucólýdokinhdoanhnàocólợivềlâudàithayvìchỉtrongngắnhạn’thìcâutrảlờibạnnhậnđượcsẽrấtkhác”.
JackStackcủaSRCcònthêmvàocâuhỏimộtphầnphụ.Ôngnói:“Đầutiên,bạnphảihỏiliệuđâycóphảimộtquyếtđịnhkinhdoanhtốthaykhông.Nhưngsauđóbạncầntiếnthêmmộtbướcnữa.Kểcảđólàmộtquyếtđịnhkinhdoanhtốt,bạnvẫncầnxemxétmọibiếncốtiềmẩnvàchuẩnbịsẵnvàilốithoátmởsẵnnếumọithứkhôngdiễnranhưdựđịnh”.
Gácnhữngtrònhảmnhívà“cáitôi”sangmộtbên.HãynhớlạikhiHerbSandlerđềnghịMarionchiasẻcâuhỏi“bí
mật”củabàvớitôi;trướckhibàtrảlời,ôngđãnóithêm:“Đólàmộtcâuhỏisắcbénvàđôikhicâutrảlờirấtphứctạp”.
Docócơhộicùngtrảiquahàngtrămgiờđồnghồvớinhữngcánhânlãnhđạovàquảnlýcáccôngtyhiệuquảrấtcaonày,nêntôiđãquansátđượcmộtđiềucóởtấtcảcáchộiđồngquảntrị–mộtquansáttráingượchoàntoànsovớihầuhếtnhữnggìmọingườichứngkiếnkhileolêntừngcấpbậccaohơntrongdoanhnghiệp:đốivớinhữngngườinày,họkhôngbàyranhữngtrònhảmnhívàkhoe
khoangkhoáclác,cũngnhưkhônghềýthứcvềtầmquantrọngcủabảnthân.
Câuhỏi“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”nghenhưthếnàothìnócũngdứtkhoátvàkhôngkhoannhượngthếấy.Mộtkẻthùngrỗngkêuto,thamvọngnhiềumàtàinăngít,luônchămchămthăngtiếntrongcơchếvớinụcườitoetoétthườngtrực,mộtcátínhưatỏasáng,mộtcáibắttaythậtchặtvàlàmsaocàngraítquyếtđịnhcàngtốt–mộtkẻnhưvậysẽkhôngthểtồntại,chứđừngnóiđếntạodựnghaylãnhđạotrongmộtnềnvănhóanơimọiquyếtđịnhphảiđượckiểmchứngvớicâuhỏitrímạng.Điềuđóđòihỏihọphảicóđầuócvàhiểubiếtvềtuyênbốkinhdoanhcủacôngty.
ĐúngnhưHerbSandlerđãcảnhbáo,đâylàmộtcâuhỏiyêucầuđápánrấtkhắtkhe.Điềunàyđồngnghĩabạnluônphảicómộtlýdokinhdoanhchínhđángđểbảovệmộtdựánhaysángkiến,nếukhôngchúngsẽcónguycơbịbácbỏ.Trongmộtcôngtynăngsuấtcao,câuhỏinàyphảiđượcgiảiđáp.NhưHerbSandlerđãchỉra:“Hiếmcócâuhỏinàokhôngthểđịnhlượngđược”.
Rấtlâusaukhiquyểnsáchnàyđếnvàđi,mộthìnhảnhsẽluônđọnglạitrongtâmtrítôichínhlàcuộcgặpphỏngvấnđầutiênvớivợchồngSandler.Trongbộáovesthiệuđượccắtmayvừavặn,Herbthỉnhthoảngđứnglên,đitớiluitrongphòngvàranhữngcửchỉmạnhmẽđểnhấnmạnhýnàođó.Trongkhiđó,Mariontrôngnhỏnhắn,từtốnnhưngluônsắcnhưdaocạo,thithoảngnghiênghẳnngườitớitrướcđểnhấnmạnhmộtlờikhẳngđịnh...nhưngkhikhácchỉngồiđiềmtĩnhđanlentrongtoànbộbuổihọp.Tôicònnhớmìnhđãtựhỏinếubảnchấtbàlàngườicángđángnhiềuviệcvàchúaghétlãngphíthờigian,thìbàhẳnphảiluôntạoracáigìđó.Hoặccólẽđơngiảnlàbàthíchđanlát.Dùtrongtrườnghợpnàochăngnữa,buổihọpcũngtạonênmộthìnhảnhmạnhmẽvàđángnhớ.
TôikhôngthểcưỡnglạiviệchìnhdungramìnhlàmộtquảnlýlàmviệctạiWorldSavings,đượcMariontriệuđếnvănphòngcủabàđểhọpvàkhẽkhànghỏi:“Jasonnày,lýdokinhdoanhchínhđángđểthựchiệnđiềuanhđangđềxuấtlàgì?”,vớicáicáchbàlặnglẽngồiđan,trongkhitôivấpvápvớilờibiệnhộkhákhẩmnhấtcủamình.TôicượcrằngmọinhânviêntạiWorldSavingslúcnàocũngsẵnsàngchocâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.(Marionsauđónhấnmạnhrằngbàkhôngbaogiờngồiđantrongmộtbuổihọphaingười,đóchỉđơn
giảnlàviệcbàmuốnchoánlấytâmtrímìnhtrongnhữngbuổihọpnhóm).Giờđây,quanhữnggìtôiđượcbiếtvềMarion,mọingườikhôngphảilonhữngchiếcmócđanvàchiếckhănlàmratừchúngrồisẽđiđâuvềđâu.NhưngcũngcóthểhọđãđọcquacuốnsáchATaleofTwoCities(36)(tạmdịch:Câuchuyệnhaithànhphố)vàvẫnnhớnhânvậtMadameDefarge(37).
Đểcóthểlãnhđạovàquảnlýcảmộttổchứcbằngcáchkhôngngừngđặtcâuhỏi“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”,đồngnghĩabạnphảihoàntoàngạtbỏcáitôisangmộtbênvàthắngđượcnhucầubiệnhộchonhữngquyếtđịnhtrướcđâyvàcókhảnăngbuôngbỏnhữngchínhsáchtrongquákhứvốnkhôngcònkhônngoanvàđúngmụctiêu.Chodùcặpvợchồngnàyhưởngthụtàisảncánhâncủahọrasao(màtôicũngchẳngquantâmđếnchuyệnđó),thìtrongmôitrườnglàmviệcnày,mỗingườiđềulàhìnhmẫucủasựkhiêmtốn,giảndịvàluônhànhxửnhưmộtngườigiámhộcótráchnhiệmđốivớitiềncủanhàđầutư.
Chẳngphảiviệcđặtracâuhỏitrímạngsẽlàmtốnnhiềuthờigiantrướcmỗiquyếtđịnhsao?
Bấtcứdoanhnghiệpnàosẵnsàngthểchếhóavàhuấnluyệntoànbộnhânviênbiếtcáchđặtcâuhỏitrímạngsẽtốnítthờigianhơnrấtnhiềuđểkhắcphụccácquyếtđịnhsailầmhoặcđiềuchỉnhlạicácsángkiếnlãngphí.Nhiềukhảnăng,cảdoanhnghiệpsaucùngsẽtiếtkiệmđượcrấtnhiềutiềnmàtrướcđóhọđãlãngphí,vàsẽluôncóđủtiềnmặtdựtrữđểhànhđộngnhanhchóng,chớplấythờicơmỗikhicấplãnhđạonhậnratiềmnăngtăngtrưởngtolớn.
Thắcmắcrằng‘liệuviệcsửdụngcâuhỏinàythườngxuyêncókéocảdoanhnghiệpchậmlạihaykhông’chỉkhiếnbạnsavàotròđánhlạchướng.Bấtkỳainêulênkhókhănđóđềulàkẻkhônghìnhdungranổiviệchoạtđộngtrongmộtmôitrườngmangtínhphântíchvàtráchnhiệmcaolàthếnào.Từngvịlãnhđạotrongcácdoanhnghiệpđượcnghiêncứuđềutrảlờinhưnhau:“Côngviệcởchỗchúngkhôngdànhchomọingười.Chỉmộtkiểungườiđặcbiệtmớitheođượchệthốngcủachúngtôi”.(Vàbạnsẽnhậnra“hệthống”chínhlàchủđềchochươngsau).
CácdoanhnghiệphiệuquảđãchứngminhchotuyênbốÍthóa
nhiềubằngcáchtiếnhànhnhữngchươngtrìnhđượcthểchếhóanhằmhỗtrợviệcranhữngquyếtđịnhkinhdoanhvữngchắc.
Tiếptheo,chúngtôikhámpháđượcrằngcáccôngtynăngsuấtcaođãlàmsángtỏvaitròcủađộingũkếtoán,loạibỏnhữngbiệtngữkếtoánvàgiúpcácconsốdễhiểuhơn.Đólàbàihọcrútratrongchươngsau.
8.CÁCYẾUTỐTÀICHÍNHCHỦĐẠOĐÍCHTHỰC
Hỏi:Tạisaonhânviênkếtoánbướcquađường(38)?Đáp:Vìkháchhàngbảohọlàmthế.
“Kiểmkêsổsáchlàkẻthùcủanăngsuất!”
TiếnsĩEliyahuGoldratt,mộtnhàtưvấnquảntrịđángkính,đãtuyênbốnhưvậy.ÔngđượctạpchíFortunetônvinhlà“quânsưngành”vàđượctuầnbáoBusinessWeekcangợilà“thiêntài”.CuốnsáchTheGoal(tạmdịch:Mụctiêu)củaông,mộttácphẩmkinhdoanhkinhđiển,đãbánđượchơn2triệubản.
MộtvàilậpluậncủaGoldrattkháthuyếtphục,nênchúngtôiđãbắtđầuđitheohướngdẫndắtcủaông.Vớinhómnghiêncứudomìnhquảnlý,tôiđãràsoátbộphậnkếtoáncủamọicôngtymàchúngtôiđangnghiêncứu,cốgắngtìmhiểuxemhọxửlýcácbáocáotàichính,kếtoánkhácbiệtrasaosovớinhữngđốithủkémnăngsuấthơn.Tôichắcrằngnhữnggìmìnhtìmhiểuđượcvềlýthuyếtkếtoáncóchungởcáccôngtyđượcchọnsẽmởravàiđiềumớimẻtừquátrìnhràsoát,vàquảđúngnhưvậy.
Chúngtôikhámpháđượcrằngnhữngcôngtynăngsuấtcaochỉsửdụngbộphậnkếtoánchomụcđíchcơbảnvốndĩ,nhưchuẩnbịvàtrìnhbàycácbáocáotàichínhchuẩnxácvàtrungthựcvềtìnhhìnhhoạtđộngtrongquákhứcủacôngty,vànhưnguồnthôngtinđểtrảlờicáccâuhỏi“chuyệngìsẽxảyranếu…”khilênkếhoạchchocáckịchbản.Và...chỉcóthế.
Đểkếtlạinghiêncứucủamình,chúngtôiđãđàosâuvaitròcủachứcnăngbáocáotàichính–kếtoántạinhữngcôngtymìnhnghiêncứu,từđórútrabốnkếtluậnquantrọng:
Cácbáocáotàichính–tứckếtquảcuốicùngcủahoạtđộngkếtoánchínhlàkẻthùthậtsựcủanăngsuất;
Cácbáocáotàichínhkhôngmôtảchínhxáctìnhhìnhthựctếcầnthiếtđểgiatăngnăngsuất;
Cácbáocáotàichínhcheđậymộtbímậtđánghổthẹn,thứcảntrởcáccôngtyđạtnăngsuấtcaohơn;
Nhữngcôngtynăngsuấtcaothậtsựápdụngcác“Yếutốchủđạo”(Driver)màkhôngcầnphảimấtnhiềuthờigianđểtăngnăngsuấtthậtsự.
Mộtbảnbáocáotàichínhbaogồmhaiphần.
Phầnđầutiênlàbảngcânđốikếtoán.Nóliệtkênhữngtàisảnvànợphảitrảcủacôngtyvớimụcđíchchủđạolàphảnánhgiátrịtàisảnròngcủadoanhnghiệp.Vềbảnchất,nólàmộtbảntómtắtnhanhhaybảnbáocáovềtìnhtrạngtàichínhcủacôngtytạimộtthờiđiểmnhấtđịnh.
Phầnthứhailàbáocáolờilỗ(cáchviếtphổbiếnlàP&L–Profit&Loss,tức“lờivàlỗ”).Báocáonàythayđổihằngtháng,hằngquýhoặchằngnămtùytầnsuấtlậpbáocáocủacôngty.Nóliệtkêdoanhthuvànhữngkhoảnphảichitrongmộtkỳbáocáovàđượcthiếtkếsaochothểhiệnđượclợinhuậnthuvàocủacôngtytrongkỳbáocáo.MộtbáocáoP&Lgiốngnhưmộtbộphimvớicảnhquayliêntụcthayđổi.
JeanCunningham,giámđốctàichính(CFO)củaLantech,nhớlạinhữngngàyđầulàmviệckhibàđikhắpcôngtyvàhỏimọingườicáchsửdụngbáocáotàichínhhằngtháng.Bànói:“Aicũngnhìnxuống,lụctungđốnggiấytờtrênbànmàthậmchíkhôngthừanhậnrằnghọkhôngdùnggìđếnnó.Cuốicùng,họtrảlờirằnghọthườnglưunólại”.Vớiđôimắttrợnngượcvàvẻmặttứctốitộtđộ,Jeanchốtlạimộtcâu:“Đốivớihọ,nóthậtsựlà‘đốnggiấylộn’,làthứrácrưởivìhọkhôngbiếtlàmquáigìvớinó.Họkhônghiểunổinó”.
Khánhấtthìbáocáotàichínhchỉlàmộttàiliệuphứctạpvàthuộcvềquákhứ,chứkhôngnóilêngìvềnăngsuất.Ngaycảbảngcânđốikếtoánhaybáocáolờilỗcũngkhôngthểđạidiệnchonăngsuấttrongquákhứ,lợinhuậntrongtươnglaihaytìnhtrạngtàichính
đíchthựccủacôngty.
Hãytưởngtượngbạnđangchơiđánhgolfvớimộtquảbóngđá.Tuyýnghĩnàynghethậtbuồncười,nhưngviệccốgắngsửdụngbáocáotàichínhđểphụcvụbấtkỳmụcđíchnàongoàimụcđíchvốndĩ–tứcnhìnlạihoạtđộngtrongquákhứcủacôngty–cũngbuồncườihệtnhưvậy.Thếnhưngđólạilàtròchơinguyhiểmmàhầuhếtcáccôngtyđềulaovào.
Khôngchỗnàotrongbáocáotàichínhchỉrađượcsốlượngnhânviênđượcthuê.Mànếukhôngcóconsốnày,bạnsẽkhôngtàinàoxácđịnhđượcsảnlượng,doanhthuhoặclợinhuậnhoạtđộngtrênđầungười.Mộtbảnbáocáotàichínhkhôngthểliệtkêđượccôngtyhiệncóbaonhiêukháchhàng,mỗikháchhàngchitrungbìnhbaonhiêuhoặcgắnbóvớicôngtytrongbaolâu,cũngnhưkhôngcóchỗnàophảnánhđượcbaonhiêucôngviệckinhdoanhđangđượcgiảiquyết.
MộtbảnbáocáotàichínhphảnánhnănglựcthiếtyếuđểđạtnăngsuấtcaosẽchỉrađượcTheWarehousecóthểvậnchuyểnhàngtừđiểmgiaonhậnđếncửahàngrồiđiểmbánnhanhđếnđâu,haycóbaonhiêukháchhànghuyđộnglạivốnthếchấpvẫntiếptụcgắnbóvớiWorldSavingsthayvìđổisangmộttổchứctàichínhkhác,hayMichaelO’LearybánđượcbaonhiêuvéngồitronglộtrìnhbaymớicủahãngRyanair.
Nhằmmụcđíchbáocáothuế,luậtphápquyđịnhcácbiênbảntàichínhphảithôngquaGAAP(Cácnguyêntắckếtoánđượcchấpnhậnchung–GenerallyAcceptedAccountingPrinciples).Cóhàngnghìnnguyêntắcđầyứtrong1.200trangcủacuốnSổtaychínhsáchvàquytrìnhGAAP,vàcũngcóhàngnghìncáchcắtnghĩachúng.Bạncóthểđoánđượcrằngtrongnỗlựcgiúpcácbảnbáocáotàichínhđượcchúýnhiềunhấtcóthể,cácdoanhnghiệpphảithườngxuyêncậynhờsựthôngtháicủaPolonius(39):“Nếungàikhôngthểlàmhọlóamắtvớitàinăngcủangài,thìhãyngănhọlạivớitrònhảmnhícủangài”.Cáckếtoánviênluôntíchcựccắtnghĩanhữngnguyêntắcnàytheohướngcólợichohọ.
Tháng1năm2012,nhờphóngviênDavidCayJohnstontừtờNewYorkTimes,chúngtađãkhámpháraEnronvàhãngkiểmtoáncủahọ,ArthurAndersen,đãdựnglênvàsửdụnggần900côngtyconđặtởnướcngoàivàthựchiệnnhữnggiaodịchgiảthôngquachúngnhằmgiảmtốithiểuthuếthunhập.Từđó,họđãthuđượcgần400triệuđô-latừtiềnhoànthuế,trongkhiémnhẹmhàngtỉđô-lanợphảitrảthôngquacáccôngtyconkhôngđượckêkhaitrongbảngcânđốikếtoán.
Chỉvàithángsau,côngtyXeroxđanggặprắcrốiđãdànxếpổnthỏavớiỦybanGiaodịchChứngkhoánMỹ(SEC),vốntừngđâmđơnkiệncôngtynàyvìcáobuộchọgianlậnsổsáchkếtoánnhằm“đánhbóngvàxuyêntạc”kếtquảtàichínhtrongnhiềunămtrời.Cùngkhoảngthờigiannày,SECđãthôngbáođếncácnhânviênXeroxvàhãngkiểmtoáncũcủahọlàKPMG,rằnghọcókhảnăngphảiđốimặtvớicáccáobuộcvềhànhvigianlậnkếtoáncủamình.
Trướcmùaxuânnăm2002,côngtyGeneralElectriccũngcôngbốđợtsathảihàngloạttạiGECapital,đơnvịdịchvụtàichínhcủahọ,docácchuyêngiaphântíchnhưRobertOlsteintừquỹOlsteinFinancialAlertFund(QuỹBáođộngTàichínhOlstein)đãbuộctộiGEtạolợinhuậnbằngcách“táicơcấutàichính”.
Trongmộtnỗlựcnhằmchứngtỏkhảnănggiatăngkháchhàng,côngtycổphầnAdelphiaCableđãdựnglênđến600nghìnkháchhàngảovàlưuvàobảngcânđốikếtoán.Trongkhiđó,DirecTV,mộtcôngtyconcủaHughesElectronics,cũnglàmđiềutươngtựkhithừanhậnhọđãghinhậnthêm360nghìnngườilàkháchhàngthanhtoán,trongkhinhữngngườinàychỉmớiđiềnđơnđăngkýtíndụng.
ThịtrườngtàichínhtừngchaođảokhicôngtyMCIWorldCombịphanhphuirằnghọđã“quên”trừragần4tỉđô-ladoanhthu–thayvàođólạighinhậnkhoảnnàylàchiphívốnhóa–kéotheonhữngkhoảnlỗnặngnềthayvìlợinhuận.Cổphầncủacôngtyphútchốcchỉcònđánggiávàixu,dùcólúctừngđạttrên60đô-la.
Vàvàomùahènăm2002,giớikinhdoanhđãhọcđượcmộtmánhkiểmkêmới–“mánhkhứhồi”.Hãythửtưởngtượngcôngtycủatôivàbạncùnggiaodịch10triệuđô-lagiátrịhànghóatrongcùngmộtngày.Tuykhôngcôngtynàođượclợitừgiaodịchtrên,nhưngmỗibêncóthểghinhậnthêm10triệuđô-ladoanhthunhằm
tựthổiphồngdòngkêdoanhthutrongbáocáoP&L.
Khôngphảidoanhnghiệpnàocũngbópméobáocáotàichínhcủahọ,nhưngkhicócơhội,đasốsẽtậndụnghòngtạorabànđạptốtnhấtchocôngty.
ChúngtôitừngđếnLouisville,Kentucky,vănphònggiámđốctàichínhcủaLantechđểthảoluậnvềbáocáotàichínhvàkếtoántrongkhiJeanCunninghamtỏrõsựthấtvọngvàbựcbộivềchủđềnày.Cầmxấpgiấytờdàycộpvàhuơlênkhôngtrung,bànói:“Này,nhìnnóđinếuanhmuốnthấysựmâuthuẫn.Chỉmớisángnaythôi,tôiđangxemlạibảnbáocáorủirotíndụngcủamộtcôngtymàtôixinkhôngnêutên.Nhưnganhcóthểchọnbấtcứcôngtynàoanhmuốn,chẳngcógìđặcbiệtcả”.Dườngnhưđiềukhiếnbàcànglúccàngsôimáuchínhlà“mọibáocáodườngnhưđềucónhữngđiểmmâuthuẫngiốngnhau”.
Vớimộtbảnbáocáocụthể,Jeanphànnàn:“Đoạnnàynóigiácổphiếucủahọgiảm7,3xu.Đượcrồi.Nhưngđoạnsaulạinóihọgiảm0,35xumộtcổphiếu.Chuyệngìđây?Haiconsốkhácnhautrongmộtkỳbáocáoư”.Rồibàlắcmạnhchồnggiấynhưđểnhấnmạnhsựthấtvọngcủamình.
NhưngrồiCunninghamtiếptụcnóimộtcáchđiềmtĩnhvàtựtrảlờithắcmắccủabà:“Đólàtìnhtrạngchungvềbáocáotàichínhcủamọicôngty.Họthêmthắtnhữngđiềuđặcbiệtnàykia,nhữngthứkháclạnàynọ.Vàdocáchbáocáoquásứcphứctạp,nênchẳngaihiểunổi...Hãyquênviệcđầutưvàocôngtyđóđi,bạnsẽkhôngthểnắmđượcđólàcôngtytốthayxấu,cónêntiếptụcchohọvaykhônghaycónêngiahạnmứctíndụngmởchohọ.Toànmộtmớbiệtngữkhóhiểu”.
Điềukinhkhủngnhấtchínhlàdocầnnguồntàinguyêncựclớnđểviếtramộtbáocáotàichínhchitiết,nênrấtnhiềugiámđốcđãthểhiệnsựsùngbáicủahọđốivớitàiliệunày.Họlýgiải:“Hừm!Nếuchúngtađãchikhốitiềnđểviếtranó,thìnóắthẳnphảiđúng”.Sựthậtlàcáclãnhđạocôngtyđãtìmcáchraquyếtđịnhhoạtđộngdựatrênnộidungbáocáotàichính.Đángsợhơnnữalàcácgiámđốcraquyếtđịnhhoạtđộngchỉvìmuốnbảnbáocáotàichínhtiếptheophải“đẹp”hơnbảntrước.BạnphảitưởngtượngmìnhlàmộtRipVanWinkle(40)thờihiệnđại,chìmsâutronggiấcngủmàkhônghềhay
biếtsựphóngđạiđãlankhắpdoanhnghiệp;vàtrongmộtvàitrườnghợp,cácvụkiệnsẽbắtđầutừbáocáotàichính.
Sẽkhôngcôngtynàothậtsựđạtnăngsuấtcaohơnbằngcáchraquyếtđịnhdựatrêndữliệucũđãđượcnhàonặnvàthaotúnghònglàmđẹplòngcácchuyêngiaphântích,khiếncácchuyênviênchovaynợhânhoanvànhượngbộcáccổđông,đồngthờigiảmtốithiểunghĩavụđóngthuế,vevuốtcáitôivàghithêmchiếncôngchongàiCEO.
Cónhữngkỹnăngđơngiảnmàchúngtakhôngbaogiờhọcđược;vàianhchàngkhôngbaogiờhọcđượccáchnémquảbóngchày,trongkhimộtsốngườilạikhôngthèmhọccáchsửdụngchỉnhakhoachođếnkhinhasĩyêucầuhọdùngrấtlâusauđó,cònnhữngngườikháclạikhôngbaogiờbiếtbơiđược.Thúnhậnnhữngviệctrênlàđiềurấtxấuhổ,đặcbiệtsaumộtkhoảngthờigiandài,khichúngtanghĩmìnhđánglẽphảithuầnthụckỹnăngđó.Chonên,lànhữngkẻkiêuhãnh,chúngtasẽnétránhthừanhậnđiềuchúngtakhôngbiết,haygiảvờbiếtthayvìthừanhậnmìnhxemnhưđãthấtbại.
Sựthậtlàhầuhếtcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlýhayCEOkhôngđượcđàotạovềtàichínhkếtoán,thếnênhọkhôngđọcđượcbáocáotàichính.Đaphầnhọchỉthấyhàngtràngbáocáolinhtinh.Nhưngthayvìthừanhậnmìnhkhôngbiết,họlạigiảvờ–vìthậtxấuhổlàmsaonếuphảithúnhậnhọđãleođếnhàngngũlãnhđạomàkhôngcókhảnăngđọcbáocáotàichínhthậtsựtrơntru.Thayvàođó,họbuộcphảidựavàosựtrợgiúpcủalựclượngnòngcốtđangsẵnsàngchứngtỏhọcókhảnăng–tứccácquảnlýkinhdoanh,kếtoántrưởnghaygiámđốctàichính.
JackStack,CEOcủaSRC,nhậnđịnhrằnghầuhếtcácCEOsẽnhậnmộtbảnsaobáocáotàichính,nhétnóvàokétantoàn,đóngsầmcửavànói:“Đượcrồi,chúngtaphảiđềracáchlàmmớithôi”,nhưngchẳngbaogiờchoaibiếttàiliệuđóchứanhữnggì.Jacknói:“Từlâu,tôiđãđiđếnkếtluậnrằnglýdokhiếncácgiámđốckhôngtiếtlộthôngtintàichínhlàvìđasốhọkhônghiểunó”.
Từtậnđáylòng,nhữngngườikhônghiểunổimộtbảnbáocáotàichínhbiếtrằnghọkhônghiểu,vànhữngbanbệtàichínhxungquanh
họcũngbiếtđượcđiềuđó.Thayvìkhắcphụcvấnđề,họlạicùngnhaulậpnênmộtliênminhphiềntoái,trongđónhữngaiphụtráchkếtoánsẽkiênnhẫngiảithíchmọicôngthức,phươngtrìnhvàtỷlệkỳdiệu,trongkhidànlãnhđạocứgậtđầuvàvờnhưmìnhbiếttấtcả.Cácchuyêngiatàichínhcàngkhiếnmớcôngthứcvàđộcdượccủahọphứctạpbaonhiêu,thìhọcàngtrởnênquantrọngbấynhiêu.Trongrấtnhiềudoanhnghiệp,cáckếtoánthựcchấtmớilànhữngngườiđứngđầuhoạtđộngcủatổchức,vìhọcóthểbảongườinắmquyềnphảilàmgìvàlàmkhinào.Rốtcuộc,cáitôicủacáckếtoánviênbịthổiphồngvàkẻnắmquyềnđasốlạibiếnthànhbùnhìn,rồichờđợigợiýtiếptheotừquảnlýkinhdoanhhaygiámđốctàichính.
Bạnhãynốicácđiểmchínhlạivớinhauvàđoánxemhệquảnàocókhảnăngsẽxảyra.
Nếubáocáotàichínhdohầuhếtcáccôngtysửdụngkhôngnhằmmụcđíchbáocáothựctếlịchsửvàcũngkhôngphảilàcơsởđểraquyếtđịnhhoạtđộng;hoặcgiảchúngchỉlànhữngcâuchuyệncổtíchđượcthêudệttỉmỉ,hoặcnếuhầuhếtnhữngngườicầnđếnchúnglạikhônghiểuchúng,thìchẳngcógìlạkhiđasốdoanhnghiệpđềuthấtbại.Cònnhữngcôngtychưathấtbạithìluônluônchậtvật.Vàhiểnnhiên,chỉmộtvàicôngtyưutúmớicókhảnăngtrởthànhnhữngthếlựccónăngsuấtcựccao.
Mộtcôngtynăngsuấtcaosẽkhôngsửdụngbáocáotàichínhlàmnềntảngquảnlývàlãnhđạodoanhnghiệp,màhọthậntrọngvậndụngmộtsốYếutốchủđạochọnlọcđểtiếptụctiếnvềphíatrướcvàkhôngngừngđạtnăngsuấtcaohơn.
Bấtkểvớiquymônào,nhữngcôngtychúngtôinghiêncứuđasốđềutậptrungvàomộtsốnhiệmvụquantrọngvàlàmviệchăngsaynhằmcảithiệntừngcôngviệcnhưthế.Họbiếtrằngnếuhọthànhcông,thìbảnthânbáocáotàichínhsẽphảnánhthànhcôngcủahọ.(Thayvìdùngtừ“thướcđo–metric”,cụmtừđángbuồncònsótlạitừvốntừcựcthịnhhànhthờikỳcuồngdot-comvàthườngxuyênđượcdùngmỗikhinhắcđếnbấtkỳsốliệunào,chúngtôisẽcốgắngphản
ánhtầmquantrọngcủatừngnhiệmvụsauvàsẽgọichúnglànhữngYếutốchủđạo).
Wiremoldlàmộtcôngtythànhcôngchuyênvềdâyđiệnvàcápđiện,làmộtnhánhcủacôngtyPhápLegrandElectricS.Atrịgiá3triệuđô-la.Đâylàmộtcôngtyquyếttâmgiảitrìnhbáocáodựatrênnăngsuất.Wiremoldđãvàđangtiếnhànhmộtcáchtiếpcậnmớitronghơnmộtthậpkỷqua–cáchnàytổngkếtlạimọisựgiảntiệnnhờchỉđolườngcácYếutốchủđạocủamộtcôngtythayvìtínhtoánhàngmớsốliệuphứctạplàmnênbảnbáocáotàichính.OrestFiume,cựugiámđốctàichínhtạiWiremold,chobiết:“Năngsuấtlàmốiquanhệgiữasảnlượngđầurasovớiđầuvào.Nókhôngđolườngdựatrênđơnvịtiềntệmàdựatrênsảnlượng”.Vàôngnhấnmạnhrằngđểhệthốngkếtoántrởnênphùhợphơn,thì“điềuđầutiênbạnphảihiểurằnglàtầmquantrọngcủamọithứsẽbiểuthịquasốlượng,chứkhôngphảiđồngđô-la.Nếubạncốépmọingườitậptrungvàonăngsuấtvàcốthểhiệnnóbằngtiềnbạc,bạnsẽkhiếnhọrấtbốirối”.
MộtvídụxuấtsắcvềcáchvậndụngnhữngYếutốchủđạotronglãnhđạovàquảnlýdoanhnghiệpchínhlàcácphươngphápdoHerbvàMarionSandlersửdụng,giúpmanglạithànhcôngchoWorldSavings.Toànbộvănhóacủacôngtyđượcxâydựngđểtậptrung:giatăngtiềngửi,mởthêmnhiềugóivaythếchấp,giữchânkháchhàngvàhạnchếtốiđachiphíchunglẫnchiphíhànhchính.ViệcchỉtậptrungvàosốítYếutốtrêncóvẻkhônghấpdẫnbằngápcôngtyvàođủloạituyênbốkinhdoanhmạohiểmvàdễthualỗ.VợchồngSandlerthườngxuyênnhắcnhởmọingườirằng19/20côngtyđứngđầutrongbảngxếphạngcủaS&L15nămtrướchiệnnayđãkhôngcòntồntạinữa.ViệctậptrungvàomộtsốítYếutốchủđạođãđemlạilợiíchtolớnchoWorldSavings,nơihơn5nghìnnhânviêngầnnhưcùngchiasẻmộtniềmtinmãnhliệtvềviệccảithiệnsốliệutàichính.
Trongkhihầuhếtcáccôngtycổphầnđềulàmnhữngtròmờámkhicónhữnglờikhuyêntiếnbộchocácnhàmôigiới,chủngânhàng,chuyêngiaphântíchhaycổđôngdướidạngchỉdẫn,đồngthờidựđoánkếtquảthịtrườngtrongtươnglai,thìHerbSandlerlạixemthườngđiềunày.Ôngnói:“Chúngtôikhôngđưarachỉdẫn.Chúngtôitậptrungvàocáchđolườngvàcảithiệnnhữngkhíacạnhđãgiúpchúngtôithànhcôngvàđảmbảocôngbốkếtquảcủamìnhđếntấtcả
mọingườicùnglúc”.
TạiNucor,nhữngYếutốchủđạonàycũnghoàntoànkhôngkhoatrương,tứccũnggiốngnhưtạiWorldSavings.Hằngtuần,mỗixưởngthéplạichuẩnbịmộtbảnbáocáoliệtkênhữngđơnhàngđãnhận,hàngbáncòntồnđọng,tiếnđộsảnxuấtvàgiaohàngrồigửichoCEODanDiMiccođểđánhgiá.MỗinhàmáytạiTậpđoànJoist&MetalsBuildingcũngchuẩnbịnhữngbảnbáocáotươngtựđểđánhgiásốlượngcácbáogiáđãlập,sốđơnhàngđãnhận,sốhàngtồnchưagiaovàtìnhhìnhsảnxuất,giaohàng.MọinhânviêntạiNucorđềuhiểurằngnhữngchỉsốđósẽthúcđẩynăngsuấtvàđòihỏihọphảiđolườngchínhxác,khôngngừngcảitiến.Chỉcầncôngtygiữđượcchiphíthấp,họsẽbiếtrằnglợinhuận,dòngtiền,lợinhuậntrêncổphiếuvàbáocáotàichínhvữngmạnhđềulàthànhquảtấtyếu.
JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantechhỏi:“Baonhiêubảnbáocáotàichínhbạntừngxemquachỉrađượccácđơnhàngmớicủabạnlàgì?Khôngcáinàohết!Làmsaomộtcôngtycóthểtạoralợinhuậnmàkhôngcóđơnhàngmới?Khôngthểnào”.
CácYếutốchủđạoquantrọngtạiLantechbaogồmnhữngđơnhàngmới,nhữngđơnhànggiaovàlợinhuậnkhảbiến.Cunninghamchobiết:“Câuthầnchúcủachúngtôiởđâylà:nếukhôngchuyểnhàng,bạnsẽkhôngcódoanhthuvàkhôngtạorađượclợinhuận.Mọiđơnhànggiaođềuchothấylợinhuậnhiểnnhiênvàbạnkhôngthểthấyđượcđiềuđóvớiphươngphápkếtoánthôngthường”.
SRCcònápdụngcácYếutốchủđạođểthúcđẩydoanhnghiệp.NhưCEOJackStackmiêutả,khimọicôngnhântừcácnhàmáytậptrunglạivàomỗithứTưnhâncuộchọpnhânviêntrêntinhthần“khôngbànchuyệnnhảmnhí”,thì“cácbuổihọpsẽbànđếnnhữngconsốquantrọng.Bạnkểcáccâuchuyện,biếnchúngthànhmộtconsốvàbướctớitrướcphòng,viếtconsốđórachomọingườitrongnhàmáycùngthấy.Bạncầngìhơnthếchomộtbuổihọpnhânviên?Chỉthếthôi”.SRClàcôngtynơimọinhânviênđềuđượcdạycáchtìmhiểutầmquantrọngcủatừngYếutốchủđạođượcnêura.
OrestFiumenhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcvậndụngYếutốchủđạotrongcảithiệnnăngsuấtdoanhnghiệp:“Nhữngconsốmàcôngtysửdụngphảithúcđẩyhànhđộng.Vídụ,chúngtôikhôngcònphảitínhhaycôngbốtỷlệlợinhuậntrênvốnđầutưnữa,bởikhông
ainghĩraphảilàmgìđểcảithiệnnóquacôngviệchằngngàycủahọđược.Chỉsốđóhoàntoànkhôngthúcđẩyđượchànhđộng”.
Fiumetiếptụcvớivàilờikhuyênrấthữuích:“Điềubạncầnlànhữngconsốcóthựctừcáccấpthấphơntrongdoanhnghiệpvàthúcđẩyhànhđộngtừnhữngconngườicócôngviệcthậtsựvàđanglàmviệcthậtsự”.
ĐiểmchungởcácYếutốchủđạotạinhữngcôngtynàychínhlà:mỗiyếutốđềuphảidựatrênsốlượng,đượccôngbốtheothờigianthực,tứcđịnhkỳmỗingàyhoặcmỗituần.Vàkhôngcócôngtynàotrongsốcácdoanhnghiệpchúngtôinghiêncứudựatrênthôngtinthángtrướchayđượclýgiảibởicácnhânviênkếtoánchuyênraquyếtđịnhtuyênbốkinhdoanh.
Khimộtcôngtyđãđềramộtquytrìnhđolườngthườngxuyênnhữngyếutốthậtsựthúcđẩykinhdoanh,tạodoanhthuvàcảithiệnnăngsuất,thìkhiđóbáocáotàichínhsẽtrởthànhthứyếu.Vàdochỉlàthứyếubởilẽnhữngchỉsốđolườngkhácđãđượcsửdụngđểđiềukhiểndoanhnghiệp,nênbáocáotàichínhchỉgiúpxácnhậnlạinhữngđiềubạnđãbiết.Khiđiềuđóxảyra,năngsuấtsẽtăngvọt.
Nếumụctiêucủacôngtylàtăngtrưởngnăngsuấtngoạnmục,thìsựthậtlàcôngtyđócóthểhọchỏitừnhữngdoanhnghiệphiệuquảnhấttrênthếgiới,nhữngdoanhnghiệpđãsoiđườnggiúpchúngta.ĐiềucốtyếulàbạnphảinhậnrađượcnhữngYếutốchủđạothenchốt,đolườngchúngthườngxuyênvàtìmcáchcảithiệnchúngliêntục.Bàihọcrútrarấtrõràng,cácnguyêntắcnêutrêncũngcóvẻdễápdụng,nhưngbấtkỳcôngtynàoquyếtđịnhlãnhđạovàquảnlýbằngcáchvậndụngcácYếutốchủđạosẽphảinghenhữnglờikêucaphảnđốikhôngbiếttừđâuđến.
Đasốcáccôngtyđềucóquánhiềungườixàoxáogiấytờvànhậpgiaodịch,từđótạorahàngtậpbáocáovàtàiliệuvônghĩa,cũngnhưbịnhồinhéthàngmớdữliệuvốnchỉhữuíchkhibàochữachocácquyếtđịnhtrongquákhứthayvìhướngđếntươnglai.Nhữngthứrácrưởikhôngaihiểunổinàychỉlàmnguôingoainhữngkẻthíchxàonấudữliệumàtầmquantrọngcủahọsẽgiảmđikhimọithứthayđổi.Việchọphảnđốilàđiềutiênliệuđược.
OrestFiumecònrungthêmmộthồichuôngcảnhbáonữa:“Tôinghĩnhữngaitrongngànhkếtoánnêncókhảnăngtrìnhbàythôngtinrõhơnchongườingoàingành.Nếukhônglàmđượcđiềunày,thìchẳngkhácnàohọcũngvôdụng”.
Kếtoánviênvàcácthạcsĩquảntrịkinhdoanhđượcđàotạođểphântíchtừngđồngtừngcắc,dođócácbáocáotàichínhthườngđượcthểhiệndướiđơnvịtiềntệ(đô-la).Fiumechorằngnăngsuấthoàntoànkhônggiốngnhưthế.Theoông,nhữngđồngđô-latrênbáocáotàichínhlàtíchcủatổngsốsảnphẩmđượcbánranhânvớisốlầnbánra.Fiumenói:“Chiphíthậtsựkhôngphảilàtừngđồngđô-la,màlàkhốilượngsắtthépchúngtatiêuthụnhânvớiđơngiácủathép.Vàchiphílaođộnglàsốgiờhọlàmviệcnhânvớisốtiềnhọđượctrảtrongmộtgiờ”.Dokếtoánviênđượcđàotạođểxuấtvàđọcbáocáotàichínhgồmtoànnhữngđồngđô-la,nênFiumechorằngcáckếtoánviênphảichịutráchnhiệm:“Họthườngtrởthànhràocảncơbảntrongviệcnângnăngsuất”.
MộtkhinhữngcôngtycónăngsuấtcaođãchọnápdụngmộtloạtYếutốchủđạođểpháttriển,thìhiểnnhiênbướctiếptheolàđưatừngquytrìnhđolườngvàomộthệthốngđượccảitiếnvàtinhlọckhôngngừng.Đóchínhlàđiềuchúngtahướngđếntrongchươngtới.
C
9.HỆTHỐNGHÓAMỌITHỨ
Mọiviệccóxuhướngtrôiđivàconngườicũngmuốnđểchúngtrôiđi.Lúcnàocũngvậy,hầunhưchúngtaluôntựlàmmìnhvấp
ngã.
–EdConstantine,CôngtySimplerConsulting
ácdoanhnghiệpnăngsuấtcaoluôncómộthệthốngchomỗibộphậntrongbộmáykinhdoanhcủahọ.Vàhọcứvậnhànhnóhếtlầnnàyđếnlầnkhác.
Vấnđềchínhlàhầuhếtmọingườiluôntựchomìnhlàchuyêngiavànghĩrằnghệthốngchỉdànhchonhữngngườilàmviệcchântaychứkhôngápdụngchohọ.
Khiviếtchươngnày,tôicứchậtvậttìmcáchnhấnmạnhvaitròsốngcòncủacáchệthốngtrongnhữngcôngtynăngsuấtcao;đócũnglàlúctôiđápmáybayvềnhàtừAtlanta.
Ngồicạnhtôilàgiámđốckinhdoanhtoànquốccủamộtcôngtydượctầmcỡ.Tôiđoánanhtasẽlàứngcửviênlýtưởngđểthảoluậnvềchủđềhệthống.
Khicâuchuyệnvềmìnhdầnmởra,anhtựhàokểrằnganhcócảthảysáuquảnlýbánhàngtheovùngvàhơn100quảnlýpháttriểnkinhdoanh(nhânviênbánhàng)dướiquyền.Anhcònkểvềquátrìnhthăngtiếntừngbậccủamìnhtạicôngty.
Tôiđápvàgiảvờngungơ:“Chắchẳnrấtkhóquảnlýtừngấynhânviên?Anhcóđangsởhữuhệthốngbánhàngnàokhông?”.
Anhtatrảlời:“Đólàđềtàikhánhạycảm.Khibắtđầusựnghiệptrongngànhnàynhiềunămtrước,tôiđãcóvàinămlàmđạidiệnbánhàngchomộtcôngtydượckhác,chuyênliênhệvớicácbácsĩ.Họcóquánhiềuhệthốngđếnđộtôicămghétnó”.
Rồianhtiếptục:“Tôiđãtựhứavớilòngrằngnếucómộtngàytôitrởthànhquảnlý,thìtôichỉviệcthuênhữngnhânviêngiỏivàđểcho
họtựdohoànthànhcôngviệc.Giớibánhàngkhôngthíchcáchệthốngvàkhôngthíchđượcbảophảilàmgì.Đólàlýdohọchọnlàmnhânviênbánhàng.Họthíchtựdolàmtheocáchmìnhmuốn”.Anhnháymắt:“Miễnlàhọkhônglàmgìphạmpháp,thìtôicũngchẳngquantâmhọlàmviệcthếnàovàđánhđổinhữnggì”.
Chínhvìnhữngkinhnghiệmkhôngmấytốtđẹpvớihệthốngápđặttừtrênxuống,nêncâutrảlờicủaanhlàchophépnhânviêntựdolàmnhữnggìhọmuốn.
Ngàyhômsau,tôitìmkiếmnhanhtrênInternetvàkhámphára10nghìnđô-lađầutưvàocôngtycủaanhtừ5nămtrướcgiờchỉđánggiá6.200đô-la;trongkhiđó,10nghìnđô-lađầutưvàotoànngànhdượcgiờđãđánggiá18.500đô-la.Hoặcanhtacầnvàihệthốngnàođó…hoặccầnnhữngthứthuốctốthơn.
Dựatrênnghiêncứucủamìnhvềcácdoanhnghiệpnăngsuấtcao,chúngtôiđãrútrađượchaisựthậtkhôngthểbácbỏ:Bạnkhôngthểcảitiếnquytrìnhnếukhôngcómộthệthống.Vàbấtkỳdoanhnghiệpnàovậnhànhkhôngtheohệthống,tứcmọingườitựdolàmmọithứtheoýmình,sẽchẳngkhácgìmộttrạiđiêndobệnhnhântâmthầnthốngtrị.
Hệthốnglàgì?10nămtrước,mộtkỹsưtrẻthuộccôngtyGeneralMotors,khiđó
đangtheohọcchươngtrìnhthạcsĩtạiĐạihọcStanford,đãđịnhnghĩahệthốngsảnxuấtnhưbấtkỳaikhácđãlàm.ChúngtôiđãtheodấuBrentHendrixđếnIndiana,nơiôngđanggiữvịtríquảnlýsảnxuấtchoAllisonTransmission,mộtđơnvịcủaGeneralMotors,đểbànluậnvềđịnhnghĩacủaông.
Ôngnói:“Hệthốnglàmộtcôngviệcmàtrìnhtựcácphầncôngviệcđãđượcsắpxếphiệuquảvàcácthànhviêntrongnhómphảiliêntụctuânthủnó.Trìnhtựcôngviệcđượctuânthủnàyđạidiệncho“phươngthứctốiưu”gópphầnhoànthànhcôngviệc.Mụcđíchcủahệthốnglàgiảmthiểunhữngbiếnđổixảyra,từđóchấmdứtlãngphívàgiúpđạtnăngsuấtcao.Đâycũngchínhlàchuẩncơbảnchotriếtlýcảitiếnkhôngngừng,trongđósựthamgiacủacácthànhviênnhómlàvấnđềsốngcòn”.
LờigiảithíchcủaHendrixđãnêulênbốnluậnđiểmquantrọngvềhệthống:
1. Mọingườibaogiờcũngthựchiệncôngviệctheocùngmộtphươngcách;
2. Côngtyđãđịnhrõmỗibướclàcáchtốtnhấtđểthựchiệnnhiệmvụ;
3. Mụctiêuhướngđếnlàthựchiệnnhiệmvụmàkhôngcósựbiếnđộngnào;
4. Cáchthứcthựchiệnmộtnhiệmvụtrởthànhchuẩncơbảnchoviệccảitiếnkhôngngừng.
Cáccôngtynăngsuấtcaocóthểbiếnhầunhưmọikhíacạnhtrongdoanhnghiệptrởthànhhệthống.
BấtkểđólàcáchRyanairbánvémáybay(họbánquamạngvàđiệnthoạinhưngkhôngthôngquacácđạilýdulịch),cáchLantechsảnxuấtmáymóc(mỗilầnmộtmáy),cáchWorldSavingsthẩmđịnhcácngôinhà(vớinhómthẩmđịnhcủariênghọvàcáccôngthứcđãđượcmàigiũaquathờigian),cáchIKEAgiaođồnộithấthaycáchYellow’shoànthànhtừngcôngviệctạicáctrungtâmchuyênchởcủahọ,thìmỗiphươngphápđềubiếnmộtquytrìnhthànhcôngthànhmộthệthốngcóthểcảitiếnđềuđặn.
Hệthốngtrongcôngviệc.HãyquansátcáchWorldSavingsquảnlýviệclậpngânsách.
Giốngnhưđasốcácdoanhnghiệpkhác,họcómộtquytrìnhlậpngânsáchkhắtkhe,trongđócácmụctiêuvàchiphíđềuđượcdựkiếntrongnămtớivàmỗichiphíđềxuấtđềuphụthuộcvàocâuhỏinổitiếngcủaMarionSandler:LDKDCĐĐLĐNLG(xemchương7).Nhưngbàcũngnói:“Chodùngânsáchcủabạnđượclậpchuẩnxácđếnmứcnào,thìvẫnluôncónhữngtìnhhuốngkhôngthểtránhkhỏi,đólàkhibạncầnchitiềnngoàingânsách”.
Mộttrưởngphòngsẽđượcphéplinhhoạtmộtchút,hoặccóthểlênmộtkhoảndựtrùphòngnhữngbấtngờnằmngoàingânsách.Nhưngđiềugìsẽxảyrakhicácdoanhnghiệpphảiđốimặtvớicác
khoảnchiphíđềxuấtvượtquákhoảnlinhhoạthọđãlập,hoặcquálớnsovớiquỹdựphòng?Saucùng,aiđósẽphảiraphánquyết“chihaykhôngchi”.Thôngthường,cácquyếtđịnhnhưthếsẽđặtlênvaichủdoanhnghiệp,CEOhaymộtgiámđốccấpcao,mộtngườicóquyềnkýtá.NhưngvănhóaởWorldSavingslạikhôngnhưvậy.
Sandlernói:“Theonhưhệthốngđượcchúngtôidùngxửlýcáchạngmụckhôngbaogồmtrongngânsáchphêduyệt,thìtừnghạngmụcphảiđượctrìnhbàytrướchộiđồngxétduyệtngânsách”.Bạncóthểlậptứchìnhdungrangaymộthộiđồngtoànnhữnglãotướngtócbạcphơ,nhữngnhânvậtkỳcựugiàukinhnghiệmgậtgùvớivẻtrịchthượng,trongkhihọkiênnhẫnlắngnghenhữnglờivannài,kểkhổvềngânsáchdặtdẹovàđềnghịrótthêmtiền.
NhữngđiềuđókhôngtồntạiởWorldSavings.ĐiềubiếnhộiđồngxétduyệtngânsáchcủahọthànhđộcnhấtvônhịchínhlàcôngtylợidụngtưcáchthànhviêncủahộiđồngnàynhưmộtphươngcáchnhằmtruyềnthụnhanhchóngvănhóaWorldSavingschonhânviênvàcácgiámđốc.
Sandlermôtảvềhộiđồngnàynhưmộtnhómluânphiênthànhviênvàxemđâylàmộtphươngphápcựchaynhằmgiúpmọingườihiểuđượccáchdoanhnghiệpsuynghĩvàhoạtđộng.“Thôngquaviệcthayđổitưcáchthànhviên,chúngtôiđãtraothêmchonhiềunhânviêncơhộitrảinghiệmvàthậtsựthấuhiểuvănhóacủachúngtôi”.
ĐiềungạcnhiênnhấtvềủybanxétduyệtngânsáchtạiWorldSavingschínhlàvợchồngSandler,haiđồngCEOcủacôngty,khônghềthuộchộiđồngnày.Marionchiasẻ:“Trongquákhứ,cảtôilẫnHerbđềutừnglàthànhviên,nhưnganhphảihiểurằngởđâychúngtôilàmộtđạigiađình.Chúngtôicórấtnhiềunhânviêntàinăngvàchúngtôitintưởnghọ”.Chỉcầnđơngiảnlậpmộthộiđồngxétduyệtcáckhoảnchingoàingânsách,họđãthiếtlậpđượcmộthệthốngnhờđặtnóngoàiquyềnkiểmsoátcủamộtcánhân“quantrọng”.
Donhậnrarằngkhôngthểcảithiệnnăngsuấtnếukhôngcómộthệthốngchuẩnhóa,BillZollarscủaYellowCorp.đãkếtluậnrằngcôngtyôngcầnphảitriểnkhaicáchệthốngxuyênsuốthàngtrămbếnchuyênchởcủacôngty.Zollarsnói:“Ngaykhiđếnđây,tôiđãnhậnracôngtykhôngthiếunhữngnhânviêntốtđangcốgắnglàmđiềuđúngđắn,nhưngsốquytrìnhkhiđócũngnhiềunhưsốbến
vậy”.
TheoZollars,Yellowđãbắtđầutừconsốkhôngkhitìmkiếmbiệnpháptốiưugắnliềnvớinhữngngườithậtsựlàmtốtcôngviệc.Ôngnói:“Chúngtôitháorờitừngquytrình,từnghệthốngvàcuốicùngđãxácđịnhđượccáchtốtnhấtđểthựchiệntừngnhiệmvụ”.
ZollarsđãchọnbếnCleveland,mộtbếnlớncủacôngtylàmđịađiểmđầutiênđểthiếtlậphệthốngmới.Banđầu,cácnhânviênphảnđốihệthốngmớidữdội,vìhọtinrằngđóchỉlàmộtcáchrìnhmòkháccủađộingũquảnlý.NhưngquảnlýnhàmáyCleveland,RickBrenneman,vẫnkiêntrìvàcuốicùngđãkéođượctấtcảmọingườicùngthamgia,đồngthờigiúpchươngtrìnhthànhcôngrựcrỡ.Sauđó,họđãchứngkiếnnăngsuấttăngngoạnmục.
Tiếpđó,Zollarsrachỉthịrằng100bếnchuyênchởlớnnhấtcủahọsẽtriểnkhaihệthốngmớichoquátrìnhnhậnhàngvàgiaohàng.Mộtkhicáchệthốngnàyđượctriểnkhai,bếnđósẽđượctraoChứngnhậnBạcvàbắtđầuphấnđấuđểđạtChứngnhậnVàng,baogồmcáchệthốngdànhchoquytrìnhbốcdỡhàngtạibếnvàhoạtđộngvậntảiđườngdài.Đểchắcrằngmỗinhàmáyđềuhiểurõhọkhôngcóquyềnlựachọnthamgiahaykhông,côngtyđãpháimộtnhómbaogồmmộttổnggiámđốckhuvực,mộtquảnlýbếncảngvàmộtkỹsưcôngnghiệpđếnhuấnluyệnvàhướngdẫnmỗinhàmáycáchđạtchứngnhậntrongvòngbảytuầnlễ.
Kếtquảđúngnhưdựđoán.KhicácbếnlầnlượtđoạtchứngnhậnBạcrồiđếnVàng,hàngtrămtriệuđô-lakhônghiệuquảđãbịloạikhỏichiphícôngty,vànăngsuấttăngvọt.
Bạnhẳnvẫncònnhớtoànbộcácnhânviênlàmviệctại22côngtycủaSRCtậphợplạimỗituầnmộtlầntạiphòngăntrưacủahọvàthamgiađánhgiákếtquảtàichínhcủadoanhnghiệptrongtuầntrướcđó.Bằngcáchđánhgiátheotừngtuầntrongnhiềunăm,phươngphápnàycũngđãtrởthànhmộthệthống.Bạnhẳnsẽhìnhdungchúngtaphảitốnđếnhànggiờđểnhữngngườiphụtráchtừngmụckhácnhautrongbáocáolờilỗvàbảngcânđốikếtoánđiđếntrướcphòng,điềnvàomụchọphụtráchvàthêmvàomộtchúgiảingắngọn.
NhưngJackStackchỉmỉmcườivànói:“Khôngđờinào.Khibạn
đánhgiátheotừngtuần,hếttuầnnàyđếntuầnkhácvàmọingườibắtđầuhiểuđượctròchơikinhdoanh,bạnsẽkhôngtốnnhiềuthờigianlắmđâu.Mỗingườichỉcầnđứngtrướcphòng,viếtraconsốcủahọvànhậnxétthậtnhanh”.
Stacknóitiếp:“Nólàmộthệthốngvànóphảivậnhànhnhanhchóng.Mọingườiđãhọcđượcrằnghọkhôngnênphíthờigianbaobiện–vìcácconsốkhôngbiếtnóidối.Vànhữngngườikháccũnghọcđượcrằnghọkhôngnêngâykhódễchomọingười,vìbiếtđâuđếntuầntới,cóthểchínhhọphảiviếtramộtconsốmàbảnthânhọkhônglấylàmtựhào”.
Hãynghĩđếnkếtquảcủaviệctiếnhànhmộtnhiệmvụhaychứcnănglặpđilặplại,luôntuânthủcùngmộtphươngcáchnhưnglầnnàocũngcốgắnglàmnhanhhơn,tốthơn,tiếtkiệmhơnvàliêntụctậphợpđónggóptừnhữngngườicóliênquan.Lúcnày,bạnkhôngchỉcómộthệthống,màcòncómộthệthốngchắcchắnsẽgiatăngnăngsuất.
Nhữngkẻchốnglạihệthống.Chúngtôitựhỏitạisaohầuhếtdoanhnghiệplạihạnchếgiới
thiệucáchệthốngmớiđếnkhuvựcsảnxuấtvàchophépcácmảngkháccủacôngtylàmviệctheocáchhọmuốn.
ChủtịchPatLancastercủaLantechtuyênbố:“Hoàntoànkhôngcólýdochínhđángnàochothấycáchệthốngkhôngthểápdụngvớimọibộphậncủadoanhnghiệp.Chẳngquacảthếgiớiđãquenthóibắtchẹtcáckhuvựcsảnxuất.CáckỹsưmớitốtnghiệptừtrườngMIT(41)vàđámthạcsĩquảntrịkinhdoanhHarvardluônchorằnghọcómộtgiảiphápmớimẻvàghêgớmnhằmkhắcphụcvấnđềtạinhàmáy.Vàdườngnhưngàycàngcónhiềungườicảmthấyrằngtrongkhicôngnhânởnhàmáyrấtdễbịđàyđọa,thìnhữngphòngbankháclạithoátkhỏimọichỉtrích(42)”.
BruceThompsonvàEdConstantineđếntừcôngtySimplerConsultingGroupcũngđồngtìnhrằngtấtcảcácmảngtrongdoanhnghiệpnênvậnhànhtheonhữnghệthốngthúcđẩycôngviệctiếntriểntheomộthướngđitựnhiênvàđángtincậy.
CácchuyêngiatưvấndàydạnnhưBrucevàEdcùngđồngýrằngnhânviênthườngsẽhànhxửtheonhữngphươngphápcóthểbắtnguồntừquyếtđịnhnàođócủacấpquảnlý–tứcsửdụngnhữngphươngpháphờihợtmàcólẽchỉđượcquyếtđịnhsauđộngtháitáicơcấunàođó.
Thompsonchorằng:“Hầuhếtcáccôngtyđãpháttriểnmộtchuẩnvănhóa,theođónếumườinămtrướccóngườimắclỗikhilậpđơnmuahàng,thìsaukhiquytrìnhđượcđặtra,đơnmuahàngnàocũngphảiquahailầnphêduyệt”.Anhcườikhimôtảmộtđiềuthườngxuyênxảyra:“Kẻmắclỗiđóđãrađiđượcnhiềunăm,vàbảnthâncôngtycũngđãbổsungthêmcôngnghệmớiđểngănchặnsaisóttươngtự,nhưngvẫncònđónhữngnhânviênchạyquanhcôngtyxinphêduyệtnhiềulầnchocácđơnmuahàng”.
Tuyhoàncảnhkhôngngừngthayđổi,nhưngConstantinequansátthấyrằng“hầuhếtcáccôngtythườngkhôngthayđổiquytrìnhđểthíchứngvớihoàncảnhmới.Kếtquảcuốicùnglàbạnsẽcónhữngphòngbanvẫntiếptụcxửlýcôngviệcchỉvìhọđãlàmthếtừrấtlâu,vàcácnhânviênthìquyếtliệtbàochữachoviệchọlàmvìkhôngmuốnmấtviệc”.
PatLancastercảnhbáo:“Tốthơnbạnnênchuẩnbịsẵnsàngkhiđếnbấtkỳphòngbannàongoàikhuvựcsảnxuấtvàcốtriểnkhaimộthệthống,vìđiềuđầutiênbạnngheđượcsẽlà:‘Hãythửdâyvàocôngviệccủatôimàxem,đồphábĩnh,tôisẽnghỉngayđấy!’”.
ChúngtôichorằngJimWomacktừLeanEnterpriseInstitute(tạmdịch:ViệnDoanhnghiệpTinhgọn)thậmchícòntiếngầnhơnđếnlýdothậtsựkhiếnmọingườichốngđốicáchệthống.Jimnói:“Mộttrongnhữngvấnđềlớnmàanhphảiđốimặtlànhữngngườitựchomìnhlà‘chuyêngia’vàtưởngrằngcôngviệccủachuyêngiachỉlàrađúngmộtquyếtđịnhquantrọngtrongcảngàydài,thếthìkhácnàobảorằngcôngviệccủahọlàtỏraquantrọngvàvẽrắnthêmchân(43)”.
Gọtgiũanhữngthứdưthừa.Nhữngnhàlãnhđạocáccôngtynăngsuấtcaođềulànhững
ngườimạnhmẽvàbiếtrõcáchxửlýcôngviệcđiềuhànhdoanh
nghiệp.Ngượclại,nhiềugiámđốctạicácdoanhnghiệpkhácdườngnhưlạisợlàmxáotrộntìnhhình,xúcphạmaiđóhoặcgiẫmlênkhônggianriêngcủangườikhácmàtrướcnaychưatừngthayđổi.Đóchỉlànhữngsángkiếnhìnhthứcnốitiếpnhau.
Mộtsựviệctừngxảyratrongnghềtưvấncủatôisẽminhhọachoquanđiểmnày.Mộtcôngtytầmcỡđãthuêtôigiúphọ“đổivận”chobộphậnbánhàngvôcùngcồngkềnhcủahọ.Trongngàyđầutiêntôixuấthiệntạicôngtyvớivàithànhviênthuộcnhómtưvấn,mộtchuyênviênbánhàngkỳcựucủacôngtyđãgặpchúngtôingaycửatrước.Vớimáitócđiêndạirốitung,ánhmắtrựclửavàđôitayvẫyđiêncuồnghòngngăntrởchúngtôi,bàtrôngchẳngkhácnàongườiđànbàđiênởChaillot(44).
Bàtahéttoánglên:“Tôibiếtcácngườiđanglàmgì,cácngườisẽbiếntấtcảnhânviênthànhnhữngconrobotvớihệthốngchếttiệtcủacácngười.Đượclắm,chuyệnđósẽkhôngxảyraởđâyđâu.Chúngtôisẽkhôngchophépbấtkỳhệthốngnàoởđâycả[tôiđãphảilượcbỏrấtnhiềutừtụctĩu].Chỉcầncácngườibướcvàocửa,thìcảbộphậnbánhàngsẽrakhỏiđâyvànghỉviệc,rồikhiếnchonơinàyphásản”.
Tronglúcbàtatiếptụcquátmắng,tôichỉhyvọngbàtakhôngthủsúnghoặcdao.Chỉđếnkhicóvàiđồngnghiệpcanngănthìbàmớibìnhtĩnhlại.Cuốicùng,bàtacũngđượclôiđitrongkhihaingườikháccẩnthậnđứngquansátởcửa.
Nhómcủatôiquyếtđịnhđợivàiphútđểxemcómànkịchtínhmớinàoxuấthiệnhaykhông.
Vàiphútsau,vịCEO,ngườithuêchúngtôixuấthiệnởcửa.Trongkhidẫnchúngtôirabãiđỗxevớinụcườilolắngtrênmặt:“Xinlỗicácanhvìchuyệnvừarồi.Hãynhớtôitừngkểvớicácanhrằngcóvàisựchốngđốinhỏởđây”.
Ônglẩmbẩmtrongkhicốtìmđúngtừngữ:“À,saocácanhkhôngquaytrởlạikháchsạnnhỉ?Tôisẽcốgắnggiảiquyếtmọichuyệnvàhômnaychúngtacóthểgặpnhausautạikháchsạncủacácanh”.
Sáutiếngtrôiquavàchúngtôitựhỏimìnhđãđâmđầuvàochuyệngì.Phảiđếntốimuộn,vịCEOmớibắtđầucuộcthảoluậnnhư
sau:“Tôicholàmọithứđãđượcgiảiquyếtrồi,thếnêntừngàymaicácanhcóthểbắtđầucôngviệccủamình.Nhưngtôiphảinhượngbộđôichút”.
Ôngnhìnxuốngvàtrôngnhưthểmộtngườibiếthọsắpnóiđiềugìđórấtxuẩnngốcvàhyvọngnhữngngườikháccũngngốcnhưthếđểkhỏinhậnra.Ôngnói:“Ừm,đólàđiềubộphậnbánhàngmuốn”.
Ngaylúcnàyđây,côngtynàyđanggặprắcrốinghiêmtrọngvìdoanhsốsasútvàthịphầnsụtgiảm.Họkhôngcònnhiềuthờigiannữa.Nếuôngấykhôngthểkhắcphụcvấnđề,doanhthusẽtiếptụcđixuống,giácổphiếusẽtiếptụclaodốcvàcuốicùngchiếcghếcủaôngcũngkhôngthểgiữnổi.Đóchínhlàlýdochúngtôiđượcthuê.
Ôngấynói:“Tôixinlỗivềngườiphụnữđãgâyrắcrốichocácanhhômnay.Bàấyđãgắnbóvớicôngtytừlâuvàkhôngthíchthayđổi”.
Rồiôngchiasẻtiếp:“Bàấylàmộtngườisảnxuấtgiỏivàchúngtôimuốngiữbàấylạinếucóthể”.Ônggiảithíchrằngngườiphụnữnàylàkẻgâyrốithườngxuyên,nhưngôngtakhôngmuốnvìbàtamàlàmgiảmcơhộithànhcôngcủachúngtôi.Thếnên,ôngấyđềxuấtmộtthỏahiệp:“Chúngtôisẽtáchriêngbàấyvàmộtsốngườiluônủnghộbà,vàchophéphọlàmmọiviệctheocáchhọvẫnlàm”.
“Và…?”,tôihỏi.
Ôngấyđangđàomộtcáihốcònsâuhơnđểchônchínhmình:“Cònmộtviệcnữa.Đasốnhữngngườicònlạibiếtrằngcôngtyđanglâmvàotìnhtrạngtồitệvàcầngiúpđỡ;họsẵnsàngthử…vớimộtđiềukiện”.
“Vàđiềukiệnđólàgì?”,tôithắcmắcthànhtiếng.
Ôngngậpngừngnói:“Ừthì,nếuanhvànhómcủaanhđềxuấtbấtcứđiềugìmàaitrongsốhọkhôngmuốnlàm,thìmỗingườiđềumuốncóquyềntừchốithựchiệnphầnđó”.
Bạncóthểđoánđượcđiềugìrốtcuộcđãxảyravớicôngtynày.
Nhữngnhàquảnlýmàđầuócluônbậnlàmhàilòngtấtcảmọi
người,khôngdámphậtlòngaihaysẵnsàngthỏahiệpvớimọithứhọtintưởng,sẽkhôngthểápdụngvàtriểnkhaihệthốngcầnthiếtđểdẫndắtmộtcôngtyhướngđếnmụctiêutăngnăngsuất.
Cấpquảnlýphảichuẩnbịsẵnsàngtrướcmọisựchốngđốicáchệthống,vì:
Mộtsốcôngnhânsẽvôcùngphẫnuấttrướcviệcápđặthệthốngmới;từđóhọsẽlàmgầnnhưmọiđiềutrongkhảnăngđểngănchặnchúng;
Mộtsốngườikhácchorằngtrìnhđộhọcthứchoặcchuyênmôncủahọsẽchophéphọđứngtrênviệcápdụnghệthống;
Sốkhácđơngiảnlàkhôngmuốncóbấtkỳphầnnào,củabấtkỳthứgìcóquyềnđolườngnăngsuấtcủahọ.
Bấtkểhọđãgắnbóvớicôngviệcbaolâu,thìhầuhếtcáccôngnhânđềuđãthấyquánhiềusángkiếnnôngnổilàmgiánđoạncôngviệccủamình,sauđósuydầnrồichìmhẳn…đểrồilạiđượcthaythếbởimộtsángkiếnmớinhấtthời.Khôngngạcnhiênkhicáccôngnhâncứtrợnngượcmắthoàinghitrướckhámphámớimẻnhấtcủacấpquảnlý.Họlẩmbẩmvớibảnthânvànhữngngườikhácrằng:“Sếpơihãythựctếđi”;họbướngbỉnhchốnglạitrongkhigiảvờápdụngchươngtrìnhđảmbảohiệusuất“mớinhất,tiêntiếnnhấtvàtốtnhất”.Việcápđặtbấtkỳhệthốngnàotừtrênxuốngcũngtruyềnđimộtthôngđiệprõràngđếncáccôngnhânrằng:cấpquảnlýchorằnghọ,nhữngngườicôngnhân,quángốcđểtìmrađượccáchlàmviệctốthơn.Khibạnkếthợpyếutốnàyvớiviệccắtgiảmnhânsự–vốnlàkếtquảdosailầmtừcấpquảnlývớimongmuốntăngnăngsuất–bạnsẽtạoramộtmôitrườngrấtdễgây“cháynổ”.
Mặtkhác,hiệuquảtàichínhcủahầuhếtcáccôngtycũngđượccácnhàđầutư,chủngânhàng,chuyêngiaphântích,thịtrườngchứngkhoánvàbáogiớitàichínhtheodõitừngngàytừnggiờ.Chỉmộttrụctrặcnhỏcũngcóthểtạothànhthảmhọanghềnghiệpvớimộtvịgiámđốc,haymộtcơnácmộngquanhệcôngchúng(PR)vớicôngty.Rấtnhiềunhàquảnlý,giámđốcvàchủdoanhnghiệpsợrằnghọcóthểpháhỏngmọithứ,nênhọđànhbịđộngtraoquyềnkiểmsoátdoanhnghiệpchotoànthểcôngnhân.
Thayvìchuẩnhóacáchệthốngvàquytrình,nhiềuquảnlý,chủdoanhnghiệpvàgiámđốclạilàmđiềuhoàntoànngượclạivàtuyênbốdoanhnghiệpcủahọđã“traoquyền”chocôngnhân.Thuậtngữnàyđượcsửdụngthườngxuyênđếnnỗinóđượcxếpvàonhómtừcửamiệng.Cácchuyêngianăngsuấtchorằngcáchdùngtừnàythậtvớvẩn.Vàhậuquảluônlàmộtmớhỗnđộnkhôngthểkiểmsoáthoặcđolường.
Traoquyềncóthểlàlờibaobiệnlớnchoviệckhônglàmgìcả.
Cácnhânviêncủanhữngcôngtycựckỳthànhcôngluônđượctraoquyền,nhưngtheocáchthứcmanglạinăngsuấtrấtcao.Họđượctraoquyềnđể:
Làmviệctheocáchmàhọvàđồngnghiệpđãxácđịnhlàphươngpháptốiưu;
Làmviệcliêntụcđểcảitiếncácphươngpháptốiưuđó;
Cưxửtheogiátrịvàlềthóivănhóacôngty.
Nhânviêncũngđóngvaitròquantrọngtươngđươngcấpquảnlýtrongviệcquyếtđịnhcáchệthốngsẽrasao.Đómớichínhlàtraoquyềnthậtsự.
Lòngtinvàsựtôntrọnglàyếutốthiếtyếuđểhệthốnghoạtđộnghiệuquả.
Lýdokhiếnnhiềucôngtygặpquánhiềurắcrốikhicốthiếtlậphệthốngchỉgóigọntronghaitừ–haitừvốndĩlànềntảngcủabấtkỳmốiquanhệquýgiánào:“lòngtin”và“sựtôntrọng”.
Nếucấpquảnlýkhôngtintưởngvàtôntrọngcôngnhân,đồngthờicôngnhâncũngkhôngtintưởngvàtôntrọngcấpquảnlý,thìcôngtykhôngthểđạtnăngsuấtcaođúngnghĩa.Đếnkhinàongườiquảnlý,giámđốc,chủdoanhnghiệphayCEOchưatìmracáchgiảiquyếtvấnđềnày,thìbấtkỳsựgiatăngnăngsuấtnàođangdiễnratrongcôngtyđềucókhảnăngsẽchóngtàn.
Lòngtinvàsựtôntrọngkhôngxuấthiệnkhicấpquảnlývừacangợitầmquantrọngcủalựclượnglaođộng,nhưngngaysauđólạicôngbốmộtđợtcắtgiảmnhânsựlớn.Chúngkhôngxuấthiệnkhicấplãnhđạothụtkétcôngtyđểcóthêmbổnglộcvàđặcquyềnvôlý.Chúngtuyệtđốikhôngxuấthiệnkhicácchuyêngiatưvấnphảihướngdẫnnhữngnhânvậtchópbucáchlàmviệc,lộrõvẻđauxóttrênmặt.
KhicôngtykhôngđạtđượcmứcđộtintưởngvàtôntrọngcaogiữacácnhânviênnhưcáchNucor,WorldSavings,IKEA,SRCvàLantechđãlàmđược,thìhọsẽmắckẹtvớimộtbàitoánhócbúathựcsự.
Nhữngngườiđứngđầucácđơnvịkinhdoanhcầnthểhiệnsựtôntrọngvàtintưởngthậtlòngdànhchonhânviênbằngcáchchủđộngkhuyếnkhíchnhânviênnêuýkiếnvàđónggóp.Nếulàmthế,họsẽđượcđềnđápkhinhânviênsẵnsàngđónggópýkiếnvàlàmviệcchămchỉhơn,khônngoanhơn,nhanhnhẹnhơnvàhiệuquảhơnvớimụctiêugiúpdoanhnghiệpthắnglợi.
Đếnkhinàolòngtinvàsựtôntrọnglẫnnhauchưađượcthểhiệntrongtổchức,thìkếtquảkhánhấtsẽchỉlàmộtngõcụtphiềntoái.Mọithứsẽtồntạinhưnguyêntrạng–cũngtìnhtrạngấylặplạingàynàyquangàykhác.Rấtnhiềucuộchọp,rấtnhiềuquyếtđịnhcấpbáchcầnđưaravànhiềuvấnđềnóngbỏngcầndậptắt.Tấtcảcứkhôngngừngvẽrắnthêmchân.Khôngcóbấtkỳthướcđonăngsuấthiệuquảnào.Hàngbầynhữngconcôngtựcaotựđạimanggiàydađụcmũibónglộn,khệnhkhạngqualạivớinhữngtuyênbốhùnghồn.Nhưngthậtđángtiếc,năngsuấtsẽkhôngthểgiatăngđángkểvàcấpquảnlýsẽcứmãitìmkiếmmộtgiảiphápthầnkỳhaymộtmớlýthuyếtquảnlýhổlốntiêntiếnnhất.
Việcxâydựngniềmtinvàsựtôntrọngphụthuộcvàocáckỹnănggiaotiếpcánhânrấtđánghọc,nếucánhânđómuốnthànhcôngtrongviệcquảnlýmộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao(hoặcduytrìthànhcôngmộtmốiquanhệtoạiý).
Đólàvănhóahayhệthống?Thuyếtphụccáccôngtyhợptáctrongdựánsáchlàđiềukhông
dễdàng.Ailạimuốngặpphiềnphứckhiphảiphơibàylịchtrình,
côngtyvàsốliệutàichínhtrướcánhmắtdòxétcủamộtnhàbáohaytácgiả,nhữngngườicóthểhiểusaichúng?Bạncóthểhìnhdungphảnứngcủatôibênmáytínhvàomộtbuổichiềunọ,khitôinhậnđượce-mailsautừDanDiMiccocủaNucor.
“Jason,anhhiểusaitoànbộrồi”.
Timtôinghe“tõm”mộttiếnglớn.
HãythửhỏiDiMiccocủaNucorvềhệthốngtạicôngtyôngvàôngcóthểsẽchobạnmộtcâutrảlờithôlỗnhưđãlàmvớitôi:
“Vănhóachínhlàhệthốngvàhệthốngchínhlàvănhóa.Chấmhết”.
Vàôngkhôngkhoáclác.DanDiMiccotinrằngkhôngcóvănhóa,côngtysẽchảcógìvàbaonhiêuhệthốngchăngnữacũngkhôngthểtạochocôngtylợithếnăngsuất,trừkhihọcóvănhóangaytừđầu.
Tạicáccôngtycónăngsuấtcao,vănhóachínhlàhệthống.Vàmộtloạthệthốngsẽtạonênvănhóa.
Vănhóacôngtydựatrêncácyếutốsau:
Mộttậphợpcácgiátrịđượcthấuhiểusâusắc;
Mộttrìnhtựcôngviệcđãđượctổchứcvàhệthốnghóahiệuquả;
Mộtmôitrườnglàmviệcnơicôngviệctuântheocác“phươngpháptốiưu”,đượcquyếtđịnhbởicáccánhânthamgiahoànthànhcôngviệcđó;
Mộtthamvọngđượccảtậpthểcùngchiasẻnhằmloạibỏlãngphívàgặtháinăngsuấtcao;
Vàmộtmôitrườngcạnhtranh,nơimỗihànhđộngđềuđóngvaitrònhưchuẩncơbảnđểcảitiếnkhôngngừng.
Kếtluậncủachúngtôinhưsau:CáccôngtynăngsuấtcaođãchứngminhtuyênbốÍthóanhiềubằngcáchbiếnnhữngchứcnăngthiếtyếuthànhhệthốngvàtiếnhànhchúnghếtlầnnàyđếnlầnkhác,
khôngngừngloạibỏsựlãngphívàphấnđấucảitiến.Đếnkhinàomộtcôngtychưathểhệthốnghóavàcómộtquytrìnhchuẩnhóadànhchoviệcthanhtoánchiphí,làmviệcvớinhàcungcấpvàkháchhàng,buônbánhànghóa,sảnxuấtvậtdụngvàraquyếtđịnh,thìmụctiêugiatăngnăngsuấtvẫnchỉlàmộngtưởng.
Trongsuốtquátrìnhnghiêncứu,đôikhichúngtôibịkéođếnnhữngnơikhôngtiênliệutrướcvànhậnđượcnhữngbàihọcmàchúngtôikhôngngờsẽđượchọc.Điềuđóđãxảyrakhichúngtôikhámpháđượcrằngquytrìnhdomộtcôngtysửdụngđểliêntụctăngnăngsuấtđángkểthựcracũngđượcnhữngcôngtycònlạitrongsáchápdụng,dùđasốhọkhôngbiếtmìnhđanglàmcùngđiềuđó.Đốivớihọ,đólàlẽthườngtình.Bạnsẽnhậnrachúngtôiđãhọcđượcnhữnggìtrongchươngtiếptheo.
T
10.CẢITIẾNKHÔNGNGỪNG
Thứgìkhônggiatănggiátrịchỉgâylãngphí.Cácquảnlýkinhdoanhtàigiỏicónghĩavụphảikhôngngừngloạibỏchúng.
–PatLancaster,ChủtịchLantech
ừthuởcòntrongtrứngnước,mộtsốítcôngtyhàngđầu(SRC,TheWarehousevàRyanair)đượcxácđịnhtrongnghiêncứucủachúngtôiđãbuộcphảilàmranhiềuhơnvớiítđầuvàohơndonguồncungtàichínhítỏicủahọkhiđó.Nhữngcôngtykhác(bao
gồmWorldSavings,NucorvàIKEA)“biếnítthànhnhiều”bởilẽhọcómộtbộnguyêntắcchỉđạoluônđượccácnhàsánglậptuânthủnghiêmngặt,nhưlòngcămghétđốivớisựlãngphí,sựkínhtrọngdànhchotinhthầncạnhtranh,sựtrungthànhvớichiếnlượclâudàikhiraquyếtđịnhcùngtráchnhiệmcaođộđốivớigiátrịcủatừngcánhântronglựclượnglaođộng.
Khitừngcôngtynăngsuấtcaonóitrênđạtđượcchútthắnglợitàichính,thìcáclãnhđạocủahọcũngđủkhônngoanđểnhậnrarằngkhảnăngđạtnăngsuấtcaohơnđốithủsẽđạidiệncholợithếcạnhtranhduynhấtcủahọ.Họphảnứngnhanhchóng,quyếtliệtvàchuyểnsangghinhớcũngnhưthểchếhóacácgiátrịvàhệthống–tứcxâydựngvănhóabuộchọphảigặtháithànhcônglớnhơn.Ngaytừđầu,mọingườiđãngầmhiểurằngtrừkhihọduytrìnăngsuấtcaohơnđốithủ,họsẽcóthểnhanhchóngmấtđilợithếcạnhtranhcủamình.Lãnhđạocủacáccôngtynàykhôngmặcđịnhbấtkỳđiềugì.
Đốivớimỗicôngtynóitrên,nhiệmvụcảitiếnkhôngngừngvàcốnghiếnđểliêntụcđạthiệuquảcaohơnđơngiảnlàthựchiệnnhữngviệcxảyđếnrấttựnhiêntrongkinhdoanh,nơimàchínhhànhđộngđólạilàtráitựnhiên.(Tôidùngtừtráitựnhiênvìđãcóhàngtrămcâuchuyệnchưađượckểvềhàngnghìndoanhnghiệpđãtrảiquathànhcôngbanđầutừchínhócsángtạo,tàikhéoléovànăngsuấtđónhưnglạinhanhchóngđichệchhướng,sụpđổvàbiếnthànhtrotànngaytạithờiđiểmhọđangtậnhưởngnhữngthànhcôngtàichínhkhiêmtốn).
ĐốivớiYellowCorp.vàLantech,hànhtrìnhđếnvớinhiệmvụcải
tiếnkhôngngừnglạixảyđếntheocáchkhác.Cảhaicôngtynàyđềutừnglànhữngdoanhnghiệphếtsứcthànhcông,vàcơnghiệpcủahọđượcbảovệbởicácquychếcủaChínhphủ(Yellow)vàbằngsángchế(Lantech).Cảhaiđềutừngđốimặtvớitươnglaiảmđạm,bấpbênhkhiviệcbãibỏquyđịnhxảyđếnvớingànhvậnchuyểnbằngxetảivàkhicácsángchếcủaLantechmấtđisựbảohộ.
BạnbiếtrằngBillZollarsđãnắmquyềnchỉhuytạiYellowvàlaovàomộtlộtrìnhtáobạokhinhanhchóngloạibỏphầnlớngiámđốc,đưavàomộtdànlãnhđạođadạngtừcácngànhngoàivậntải,đưacôngtythoátkhỏingànhvậnchuyểnbằngxetảivàbiếnnóthànhmộtdoanhnghiệpchuyêncungcấpgiảiphápvậntải.
PatLancastercủaLantechcũngđãlựachọnmộthướngđitáobạokhôngkém,mộthướngđimởrahìnhmẫuđángkinhngạcchobấtkỳcôngtynàođangcầnnhanhchóngcảitiếnnăngsuất.CàngnghiêncứuvềcácthànhtựucủaLantech,chúngtôicàngthấyrõrằngtấtcảcácnguyêntắcđứngsauphươnghướnghànhđộngcủaPatLancastercũngđượctiếnhànhởmọicôngtynăngsuấtcaokhácmàchúngtôinghiêncứu,mặcdùmỗicôngtyđặtchochúngnhữngtêngọikhácnhau.Chúngtôikếtluậnrằngkhôngcôngtynàocócơhộicảithiệnnăngsuấtthậtsựhoặcliêntụccảitiếnsảnphẩm,dịchvụhọcungcấpmàkhôngápdụngđúngnhữngnguyêntắcnày.
Lancasterđãchọntriếtlýkaizen–mộtquytrìnhđượcbiếtđếndướinhiềutêngọikhácnhư“sảnxuấttinhgọn”,“sảnxuấtđúngthờiđiểm(just-in-time)”và“phươngphápToyota”.Dùđượcgọivớicáitênnàohayđượccácchuyêngiatưvấnđềcậprasao,thìnguyêntắcđứngsautriếtlýkaizenvẫnphảnánhmộtlẽthườngtình.Vàtấtcảcáccôngtynăngsuấtcaoquyếttâmcảitiếnkhôngngừngđềuđãápdụngphiênbảnnàođócủatriếtlýnày.
Từkaizen,dịchtừtiếngNhậtcónghĩalà“khôngngừngcảitiến”,xuấthiệnlầnđầuvàothậpniên1970khinềncôngnghiệpMỹbắtđầubịNhậtBảnvùidậphoàntoàn–màkhônghềnhậnrarằngchínhnhữngtriếtgiacôngnghiệpngườiMỹđãkhởixướngkháiniệmnày.
Cáchđâyhơn100năm,HenryFordđãchủđộngpháttriểnmộttrongnhữnghệthốngsảnxuấthàngloạtđầutiêntrênthếgiớinhằm
cảitiếnnăngsuất.Bịthúcđẩybởimộtmụctiêutáobạolàhạgiáthànhxehơiđểngayđếnngườisảnxuấtrachúngcũngcókhảnăngmuamộtchiếc,Fordđãđồngthờithửnghiệmnhiềukỹthuậtkhácnhau,baogồmcácbộphậncóthểthaythếchonhau,cácdâychuyềnsảnxuấtvàquytrìnhchuẩn.Ôngtậptrungsuynghĩcáchhoànthiệndâychuyềnsảnxuấthàngloạt–mộtquytrìnhmàcuốicùngsẽgiảmgiáthànhmộtchiếcxetừ700đô-laxuốngcònchưađến300đô-la.
Cuốithậpniên1920,mộtdoanhnhânngườiNhậttênTaiichiOhnođãghéthămHenryFordđểthựcmụcsởthịcáchcáccôngtyMỹápdụngdâychuyềnsảnxuấthàngloạt.KhámpháquantrọngnhấtcủaOhnoquachuyếnđichínhlàthànhcôngcủaFordtrongviệcgiảmthờigiansảnxuấtmộtchiếcxehơitừ700phútxuốngcònchưađầy90phút.
Trongchuyếncôngdu,OhnocũngghéthămcácsiêuthịtạiMỹ,mộtmôhìnhvốncònxalạvớiNhậtBản.Ôngđãấntượngsâusắcvớihàngdãythựcphẩmđượcxếptrênkệvàchỉđượcthayđổimỗikhicầnthiết.ĐiềunàyđãmanglạichoOhnomộthiểubiếtthúvịvàgiúpngànhsảnxuấttạiNhậtBảnpháttriển.KhácvớihoàncảnhcủanướcMỹ,nơiFordcóthừavốnđểdànhmuatrữvậtliệuvàkhônggianbaolađểtíchlũyhànghóa,thìtạiNhậtBản,khônggianvàvậtliệuthôlạikhákhanhiếm.Ohnonhậnraôngcóthểtiếtkiệmmộtkhoảntàichínhlớnkhổnglồnếukhôngcầndựtrữsốhànghóađótrongkho.
Chỉvàinămsau,cácnhânviêntạiToyota,mộtcôngtykhiấyđanghoạtđộngtronglĩnhvựcdệtcửi,đãbắtđầusảnxuấtxehơichoChínhphủNhậtvàsửdụngchínhnhữngkỹthuậtmàOhnoquansátđượctrongkhoảngthờigianôngghéthămnướcMỹ.ÔngđãtậphợpcácýtưởngcủaFordvàýtưởnglưuhànghóa“đúngthờiđiểm”(just-in-time)gópnhặttừmôhìnhsiêuthịvàvàibàiviếttrướcđócủamộtngườiMỹkháctênFrederickTaylor.MọithứdiễnrathuậnlợivớiOhnovàhãngToyota,chođếnkhiThếchiếnIInổravàđảolộnmọithứ;tấtcảcáccôngtyNhậtBảnhoặcđiđếnphásản,hoặcgầnnhưphásản.BảnthâncôngtyToyota,docốtồntạitrongtuyệtvọng,cũngbắtđầu“nhậpkhẩu”cácýtưởngtừmộtchuyêngiatưvấnngườiMỹ,ôngW.EdwardsDeming.Trướcđó,nhữngkhuyếncáocủaDemingvềquảnlýchấtlượngvàchấtlượngthốngkêđãbịchínhngànhcôngnghiệpMỹvôtìnhbácbỏ.
Cuốicùng,đếncuốithậpniên1960,Toyotađãkếthợpmọimảnh
ghéplạivớinhauvàchínhthứcđềxướngtưtưởngkaizen.CấplãnhđạotạiToyotađãquyếtđịnhrađềnghịthuêlaođộngtrọnđờivớimộtđiềukiện:nhânviênphảisửdụngkỹthuậttiêntiếnđểtiếnhànhcôngviệccủamìnhdễdànghơn,nhanhhơn,tốthơnvàchútrọngchấtlượnghơn.Cấpquảnlýcònnhấnmạnhrằngtoànbộnhânviênphảithamgialoạibỏsựlãngphí.Kếtquảđạtđượcthậtngoạnmục:nhữngcôngtyNhậtápdụngtriếtlýkaizenthườngxuyênđãđạtnăngsuấtcaohơnđángkểsovớicácđốithủMỹ.
Nghịchlýlớnnhấtlàvàonăm1979,chínhtậpđoànFord,Inc.–nơikhởiđầutoànbộcâuchuyệnnày–đãquyếtđịnhmualạimộtphầncôngtyMazda(45)đểhọccáchápdụngcácnguyêntắckaizen.
KhiLantechthấtbạitrongcuộcchiếnvớiTòaánTốicaovềquyềnsởhữubằngsángchế–thứđãluônbảovệvàđảmbảosựthànhcôngchohọ,PatLancasterđãhiểurằngnhữngcảitiếnkhiêmtốntrongsảnxuất,bánhàngvàdịchvụkháchhànglàkhôngđủ,nênnhữngthayđổicấptiếnphảidiễnranhanhchóng.Côngtycủaôngphảilậptứcđạtnăngsuấtcaohơn.
Nhậnramìnhcầntrợgiúp,LancasterđãchiêumộAnandSharma,CEOcủahãngtưvấnTBMConsultingGroupvàmộtnhânvậtđượctạpchíFortunephongtặngdanhhiệu“AnhhùngcủangànhsảnxuấtMỹ”,đểkaizen,tức“cảitiếnkhôngngừng”nhàmáycủaông.
Phươngthứckaizencổđiểnđượctiếnhànhtrongvòngnămngàyvàthườngđượcgọilà“cuộcoanhtạc”kaizenhaybướcđộtphákaizen.Chỉtrongvàingày,nhữngngườithamgiasẽxâydựngmộttậphợpcácmụctiêunhằmnângcaonăngsuất,vạchracácquytrìnhhiệnhành,cùngnhauthiếtkếquytrìnhmớivàlậptứctriểnkhainhữngquytrìnhmớinày.
LancasterđãbắtđầuphươngthứckaizenbằngcáchđóngcửahoàntoàndâychuyềnlắprápcũvàtrịnhtrọngtắtđihệthốngMRP(46)vitínhhóacủaIBMmàcôngtyđãđầutưvàođóhàngtriệuđô-la.Lancasterchiasẻ:“Chúngtôicótấtcả40ngườithamgiavàophươngthứcnàyvàkhôngcònđườngquaylạicáchcũ.Chúngtôichỉ
còncáchphảitiếnlên”.
AnandSharmakểrằngôngcảmthấyđặcbiệtvuisướngvàocuốingàythứHaitrongchuỗinămngàykaizen:“Ngaysaukhichúngtôithiếtlậpxongcácmụctiêunăngsuất,vạchraquytrìnhcũvàxácđịnhquytrìnhmới,tôichỉchờmọingườihỏimộtcâu:‘Thếkhinàochúngtasẽtriểnkhaithứnày?’”.
Khiđó,Sharmasẽnóivớihọrằngthờigianbànbạcđãhếtvàđãđếnlúchànhđộng.Ôngtuyênbố:“Hãyhànhđộngngaybâygiờ!Chúngtasẽkhôngchinhữngkhoảntiềnlớnđểtạorathayđổi.Vànếucógìđókhônghiệuquả,chúngtasẽkhắcphụcnó”.Ôngnhấnmạnhrằngnỗlựcnàysẽcầnócsángtạotrướccảvốnliếng,cũngnhưcầnsựnhanhchóng,thôráphơnchậmrãi,tinhtế.
Lancastervẫncònnhớtrảinghiệmấyphithườngrasaokhitấtcảmọingườicùnglàmviệc24giờ/ngàymàkhôngairavề.Ôngkểlại:“Chúngtôichọnmộtkhônggiannhỏtrongcơsởsảnxuấtđồsộcủamình,dọnsạchsànvànói:‘Đâysẽlànhàmáymớicủachúngta’,rồitiếnhànhxâydựngcơsởlắprápmới”.Tronghaingàykếtiếp,40thànhviênnhómđãdựnglênmộtcơsởtạmthờivớithùngcác-tông,gỗcùngmọivậtliệucầnthiếtrồibắtđầusảnxuất.
CâuchuyệnLancasterkểkhôngchỉnêulênmộtluậnđiểmmạnhmẽvềtrảinghiệmcủaôngtrongcôngcuộcgiatăngnăngsuấtvàkhôngngừngcảitiếncôngty,mànócònnóilênnéttínhcáchđặctrưngđượcthểhiệnởtấtcảcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtcao:khôngtồntạicáitôi.Ônggiảithíchrằngtạibấtkỳdoanhnghiệpnàothậtsựquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,thìchỉcónhânviênmớicótiếngnói,chứnhữngngườinắmquyềnthìkhông(chúngtôicũngnhậnthấynétđặctrưnghiếmcónàyởmọicôngtymìnhnghiêncứu).Lancasterchobiết:“Thếnênmặcdùlàmộtphầncủaquytrình,nhưngtôithamgiakhôngphảivớicươngvịCEOcôngty,màlàmộtthànhviênnhómmặcquầnáojeansvàsátcánhcùngtấtcảnhữngngườikhác”.
Ônglàmcùngmộtnhómnhỏđượcgiaonhiệmvụđóngmộtchiếcbànxoaytạmthờitừgỗ,mộtvậtdụngthiếtyếutrongquytrìnhsảnxuấtmới.Lancasterkểlạirằng:“Tôinhìnthấytrướcnósẽtrôngnhưthếnàovàthuyếtphụccảnhóm.Sauđó,chúngtôitiếnhànhđóngnóvàcóđượcmộtthànhphẩmkhámỹmãn.Chúngtôihoànthànhnó
lúc10giờđêm,khiấyaicũngnhếchnhácvàtúamồhôinhưlợn.Nhưngchúngtôithựcsựphấnkhíchvàđãsẵnsàngchocảđộithấythànhquảmìnhtạodựngđược.Cảmgiácđótuyệtvờiđếnkhôngthểtinnổi”.
Ôngtiếptục:“Nhưngchúngtôikhôngbiếtrằngmộtđộikháccũngđóngmộtphiênbảnbànxoaykhác.Vàkhicảhaiđượcbàyratrướcmắtcảđội,thìrõràngchiếcbàncủađộikiatốthơncủachúngtôi.Đếntậnbâygiờcảcôngtyvẫnkháonhauvềđêmấy,cáiđêmmọingườinémthiếtkếcủasếptổngvàosọtrác”.
Lancasterbảorằngnhữnggìdiễnratrong“cuộcoanhtạc”kaizen“đóngvaitrònhưmộthìnhảnhtượngtrưngchobấtkỳcôngtynàosẵnsàngquyếttâmcảitiếnkhôngngừng.Chủdoanhnghiệphaycácnhânvậtđiềuhànhchópbukhôngphảilúcnàocũngđúng,màhọcòncóthểbịđedọakhisailầm.Vẻđẹpcủatriếtlýkaizenthểhiệnởchỗchínhsựxuấtsắccủaphươngánthaythếmớiquyếtđịnhmọithứ,chứkhôngphảicấpbậc”,ôngquảquyết.
Lancasterkểtiếp:“ChúngtôibắtđầukaizenvàothứHai,vànhấtđịnhphảicócơsởmớisẵnsànghoạtđộngvàotốithứNămđểcóthểtiếnhànhsảnxuấtngayhômthứSáu.Trongvòngbốnngày,chúngtôiđãsốngtronghỗnloạnkhimọingườichạyđônchạyđáocốgắngxâydựngchokịphệthốngmới”.Lịchtrìnhlàmviệcdườngnhưbấtkhảthi,nhưngôngbảomọingườiđềubiếtrằng:“Chúngtasẽlàmđược”.
Đếncuốituầnđó,Lantechtiếnhànhsảnxuấtmáymócdựatrênquytrìnhmới–lầnlượttừngmáymột–đểhoànthànhtrungbìnhsáuđơnhàngmỗingày,khônghơnkhôngkém.Hiệnnay,cơsởrộnglớnvàsángbóngcủaLantechlàtrụsởcủatámnhàmáynhỏhơnnằmtrongcùngtòanhà.Mỗinhàmáysảnxuấtđúngsốlượngmáyđượcbánratrongngàymàkhôngmắclỗinào.
Lancastertuyênbố:“Khônggìkhôngthểđạtnăngsuấtcaohơntrongvòngmộttuần”.Ôngnóithêm:“Nhờkiêntrìtậptrungcảitiếnkhôngngừngvàđể‘cầu’hoàntoànthúcđẩy‘cung’,chúngtôiđãtăngđượcdoanhsốgấpbalầnvớicùngsốlượngnhânviên,giảmthờigiancầnthiếtđểsảnxuấtmộtchiếcmáytừnămtuầnxuốngcòn11giờvàhằngthánglạităngnăngsuấtthêm1%trongsuốtbảynămqua”.
Đểđáptrảlạisựphảnđốicủakhôngítngườithựchànhtriếtlýkaizen–nhữngngườicốthuyếtphụcbạntinrằngkaizencóđiềugìđóphứctạphoặchuyềnbí–nhờnghiêncứucủamình,chúngtôicóthểkếtluậnrằngcôngcuộccảitiếnkhôngngừngbaogồmbảybướcrấtdễnhậnbiết.Đâycũnglàphươngphápmàmọicôngtychúngtôinghiêncứuđềuápdụngđểliêntụccảitiếnnhữnggìhọlàm–chodùhọchưatừngngheđếnkaizen.
Mộttrongnhữngphầncốtyếucủatriếtlýkaizenlàkháiniệmgenchigenbutsu,tạmdịchlà“đếntậnnơi,nhìntậnmắt,làmtậntay”.Chúngtôiđãtậnmắtchứngkiếnđiềunàytạitừngcôngtymìnhnghiêncứu.Cấpquảnlýcủanhữngcôngtyquyếttâmcảitiếnkhôngngừngluôndànhnhiềuthờigiantạidâychuyềnsảnxuất,cáccửahàngcùngvớicôngnhânvàkháchhànghơnhẳncácgiámđốccủađasốcôngtykhác.
BobRoskinski,đồngsựcấpcaocủaAnitechInc.,mộtcôngtytưvấnvềkaizen,đãtriểnkhaikaizenhơn250lầntạinhiềucôngtykhácnhau,từmộtdoanhnghiệpkỹthuậthàngkhôngvũtrụchođếnmộtsòngbạc.Ôngchứngthựcrằngsựđồngtìnhủnghộcủacấpquảnlýchắcchắnlàbướcquantrọngnhấttrongtiếntrìnhkaizen.Ôngthừanhận:“Cónhữngtrườnghợptrongđóviệctriểnkhaisảnxuấttinhgọntheotriếtlýkaizenđãthấtbại.Nhưnganhhầunhưluônnhậnranguyênnhânlàdothiếusựtậntâmtừcấpquảnlý,thiếusựthamgiacủacấpquảnlýhoặcđơngiảnlàtháiđộkhôngthèmcanthiệpkhicấpquảnlýphóthácviệcnàychomộttổchứcnàođó”.
DanDiMiccoluônviếngthămtừngcơsởcủaNucorhằngnăm,tựtrảlờiđiệnthoạivàe-mailchotừngnhânviên;BillZollarsthìtrảiquacuộccôngdusuốt18thángròng,đếnhàngtrămtrụsởcủaYellowvàthamdựhàngnghìncuộchọpvớinhânviên;JackStackthìnhớtêntoànbộnhânviêntronglựclượngnhâncônghơncảnghìnngườicủaSRCvàcókhảnănggiảithíchcôngdụngcủatừngthiếtbịtrongmỗinhàmáytrongtổngsố22nhàmáy.
Điềunàychothấynhữngngườilãnhđạocácdoanhnghiệpquyếttâmcảitiếnkhôngngừngluônlànhữngngười“đếntậnnơi,nhìntậnmắt,làmtậntay”lãoluyện.Họhiểurằngcảitiếnkhôngngừngcũngđồngnghĩavớiliêntụcloạibỏlãngphí.Vàtrongđasốtrườnghợp,chỉhọmớicóquyềnchấpthuậnnguồntàinguyênmới,loạibỏcácphươngthứcvàquytrìnhlỗithời,khởixướnghoặcchấpthuậnnhữngthayđổisâurộngcầnthiếtđểđạtnăngsuấtcaohơn.Trongkhiđó,nhữngcôngtynơicácvịsếplớnchỉngồiannhàntrongvănphòngtránglệsẽkhôngthểđạtnăngsuấtcaođược.
MỗicôngtychúngtôinghiêncứuđãđịnhranhữngYếutốchủđạoquantrọnggiúpthúcđẩydoanhnghiệpcủahọ,sauđóyêucầumọingườithamgiamộtcáchcóhệthốngtrongviệcđềranhữngmụctiêunăngsuấtcụthểnhằmcảithiệncácthướcđođó.
CácYếutốchủđạonàykhôngphảilànhữngmụcđượctrìnhbàytrênbáocáotàichính.TrongtrườnghợpcủaRyanair,cácYếutốchủđạosẽlàthờigianbốcdỡhàngtrênmáybay,lượngthứcănvàhànghóabántrênchuyến,sốlượngphòngkháchsạnvàxechothuêđượcđặttrước,hiệusuấtlàmviệcđúnggiờvàcáchệsốtảitrọng.TạiWorldSavings,cácYếutốchủđạolàtăngtrưởngtiềngửi,tăngtrưởngcácgóivaythếchấpmới,tỷlệgiữchânkháchhàng,mứcđộhàilòngcủakháchhàngvàduytrìchiphíquảnlýchung(G&A)cựcthấp.TạiNucor,Yếutốchủđạolàsốtấnthépsảnxuấtđượcmỗigiờcủamỗinhóm,còntạiTheWarehouselàlợinhuậnbiên,sốlượtxoayvònghànghóavàmứcđộhàilòngcủakháchhàng.
Nhữngaicótínhcáchkhôngphùhợpvớimôitrườngcảitiếnkhôngngừngvàđolườngliêntụchoặcsẽkhôngđượccáccôngtynăngsuấtcaotuyểndụng,hoặcnhanhchóngkếtluậnrằngvănhóanàykhôngphùhợpvớihọ–vàthườngxuyênđượccácđồngđộitrongnhómtrợgiúp.
Nhữngcôngtynăngsuấtcaohiểuđượcrằngcảitiếnkhôngngừnglàmộttiếntrìnhcóchủđích,chứkhôngtựdưngxảyra.Vàđểđạtđượcđiềuđó,họphảicónhữngmụctiêuđượcnhấttrívàđượcđolường.
PatLancastercủaLantechđãchiasẻnhưsaukhiôngquyếtđịnhápdụngtriếtlýkaizenchocôngtymình:“Lúcbấygiờ,chúngtôiđangtạorabasảnphẩmkhácnhaucùnglúcvànhậnrarằngbasảnphẩmđóliênquanđếnbềdàylịchsửcủacôngtyhơnlàđiềukháchhàngthậtsựcầnhaymongmuốn”.
Lancasternhớlại:“Chúngtôithànhlậpcôngtyvớichỉmộtsảnphẩmduynhất.Theothờigian,chúngtôiđãđiềuchỉnhvàlàmnótốthơn.Sauđó,chúngtôigiớithiệuphiênbảnmớitốthơnnhưngvẫngiữphiênbảncũvìnghĩrằngnócómộtlượngkháchhàngtrungthànhtheosau.Khiquyếttâmkhôngngừngcảitiến,chúngtôibuộcphảigiảiquyếtsựđiênrồnàynhưmộtphầncủaquytrìnhcũ.Chúngtôinhanhchóngnhậnrasựvôlýcủaviệccócùnglúcbamẫusảnphẩmtươngtựnhauvàcơbảnchỉnhắmđếncùngmộtthịtrường”.
JamesWomack,tácgiảcủacuốnsáchnổitiếnghồithậpniên1990:TheMachineThatChangedtheWorld(tạmdịch:Chiếcmáylàmthayđổithếgiới)chorằng:“Tìmrađâulàsảnphẩmthậtsựlàđiềukhiếnrấtnhiềudoanhnhânbốirối”.Nhưngôngcũngnhanhchóngchiasẻmộtmẹonhỏ:“Hãytựhỏi‘Sảnphẩmhaydịchvụthậtsựcủachúngtalàgì?’hoàntoàntừlậptrườngcủakháchhàng”.Ôngkhẳngđịnhrằngnếukhôngcómộtcâutrảlờidứtkhoát,thìtakhôngthểbắtđầutiếntrìnhgiatăngnăngsuấtvàcảitiếnkhôngngừng.
BobRosinskituyệtđốiđồngtìnhvớiphươngpháptậptrungvàokháchhàngcủaWomack.“Toànbộmụcđíchchínhlàkhiếncảmộtdoanhnghiệp,mộtbộphận,dâychuyềnsảnxuất,khốivănphònghaybấtkỳđơnvịnàodầntrởthànhmộtmôitrườngđúng-thời-điểm,đểnhânviêntrongcôngtycóthểsuynghĩtheohướngkháchhàngmuốngì,kháchhàngmuốnnókhinào,kháchhàngmuốnvớisốlượngbaonhiêuvàvớichấtlượnghoànhảo.Vàchỉkhibạnlàmđượcnhữngđiềuđó,kháchhàngmớisẵnlòngchitiền”,ôngnhấnmạnhvàcóphầnhụthơi.ChúngtôicũngtuyệtđốiđồngtìnhvớiRosinski.Nhữngbiệnphápkhôngcầnthiếtliệucònnghĩalýgìnếuchúngkhôngthểhỗtrợkháchhàng?
Womacknhấnmạnhrằngđiềutuyệtđốicầnthiếtchínhlàbắtđầuxácđịnhxemsảnphẩmcủatừngnhómngànhthậtsựlàgì.Cácnhânviênthamgiavàotiếntrìnhkhôngngừngcảitiếnsẽtrảinghiệmđiều
Womackmôtảnhư“mộthiệuứngtâmlýmạnhmẽtíchcựckhihọkhámphárasảnphẩmbềnvữngcủabộphận,củakhốikinhdoanhhaycủacôngtylàgì,chodùđólàsảnphẩmcóthựchaykỹthuậtsố.Hiệuứngtâmlýđósẽnảysinhkhinhânviênbắtđầusuynghĩ:‘Này,anhbiếtđấy,tôithựcsựđangtạoramộtthứgìđó.Tôithựcsựđangtạoradoanhsốchocôngty.Tôithựcsựđangsảnxuấtramộtsảnphẩmhữuhìnhđemlạilợiíchchoaiđó’”.
Mộtcôngtykhôngthểcảithiệnquytrìnhtrừkhinhậnrađólàquytrìnhcầnđượccảithiệnngaytừbanđầu.
JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantechđãdùngmộtsợichỉđểvạchracấutrúccủavănphòngđiềuhànhhỗtrợvàcácphòngchứcnăngkếtoántrênmộttấmbảnglớn.Bàbảorằngkếtquảsaucùngkhivạchratoànbộcácquytrìnhcủavănphòngđiềuhànhchẳngkhácgì“mộttròhề”,vàbàcùngnhómcủamìnhcóthểtănggấpđôihiệuquảlàmviệcmộtcáchđơngiảnnhờloạibỏtấtcảnhữngđiểmdừng,nútthắtvàđoạnrẽlàmmọithứchậmlại.BấtkểđólàviệcphêduyệtmộtkhoảnthếchấptạiWorldSavings,uốnmộtmảnhthéptạinhàmáyNucor,dỡcácthiếtbịxuốngkhỏixetảiởTheWarehousehaybánmộtvémáybayquamạngởRyanair,bạnsẽkhôngthểcảithiệnmộtquytrìnhvàkhiếnnóđạtnăngsuấtcaohơnkhivẫnchưanhìnrađượcquytrìnhhiệnhành.
BobRosinskithuậtlạichochúngtôiquátrìnhdựngmộtbảnđồđểđịnhvịsựlãngphí:“Đâylàmộtbảnđồđơnthuầnthểhiệnnhữngquytrìnhkhácnhauliênquanđếnsảnphẩm,từgiaiđoạncònlànguyênvậtliệuchođếnkhivàotaykháchhàng;thậmchínócònápdụngđượctrongmôitrườngdịchvụ,tứctừlúcđơnhàngđượclậpchođếnkhihoànthành”.Nóicáchkhác,bạnsẽtìmđượccóbaonhiêunútthắt,ngãrẽ,đườngvòngvànhữngbướckhôngcầnthiếtmàmộtsảnphẩmphảitrảiquatrướckhiđếnđượctaykháchhàng.
AnandSharma,kỹsưđứngsaubướcchuyểnđổicủaLantechthànhmộtmôhìnhnăngsuấtcao,đãlấythứcănlàmmộthìnhảnhẩndụkhôngngờđếnkhisosánhquytrìnhcôngviệcởhầuhếtcáccôngtyvớimộtnồimìpastađangsôisùngsục.Ôngnói:“Bạncứvạchraquytrìnhlàmviệcvàsảnxuấttạihầuhếtcáccôngty,rồicuốicùngbạnsẽcómộtnồimìống.Nhưngthayvìđơngiảnhóamọithứ,đasố
cáccôngtylạichọncáchệthốngmáytínhphứctạpđểthửnghiệm,ràsoátvàkiểmsoát”.TheoSharma,hiệuứngchungchẳngkhácgì“bạntrùmmộtchiếcchănlêntrênvấnđềvàkếtthúcvớimộtđốngráctựđộnghóa”.Ôngcảnhbáorằngđaphầncáchệthốngmáytínhchỉchobạnbiếtsớmhơnmộtchútvềtìnhtrạnghoạtđộngtồitệthậtsựcủamìnhmàthôi.
Nếubạncốvạchraquytrìnhcủamộtđơnvịkinhdoanhđểtìmhiểucáchthứcvậnhànhmọithứtừđiểmkhởiđầuđếnkếtthúc,nhưnglạibấtlựctrongquátrìnhlậpbảnđồ,thìbạnvừakhámpháranguyênnhângốcrễcủasựkémhiệuquảtrongđơnvịnàyrồiđấy.Việctạodựngmộthệthốngnhằmnhậnbiếtvàhiểurõcáchmọithứthậtsựvậnhànhsẽchuẩnbịchobướctiếptheo,tức“cảitiến”.
PatLancasterchorằngtrướckhimộtcôngtycảithiệnđượcbấtcứđiềugì,mọingườiphảithậtsựhiểurõsựlãngphí.Khiaiđótừngsuynghĩvềvấnđềnàyđượchỏilãngphílàgì,họsẽtrảlờiđạiloạinhư:“Lãngphílànhữngthứbịhưhạitrongquátrìnhvậnchuyểnhaythứanhlàmlỗivàphảibỏđi”.Nhưngđịnhnghĩanàylạibỏquamộtýcốtyếu.Vànếuđâylàđịnhnghĩavềlãngphícủamộtcôngty,thìviệcloạibỏnólàgầnnhưkhôngthể.
Lancasterbổsungthêmvàiđiểmcụthể:“Hãybảomọingườiđingangquamộtnhàmáy,mộtvănphònghoặcmộtphòngtrưngbàybánlẻvàquansátxemthứgìkhônggiatănggiátrị.Đómớilàlãngphíthậtsự.Biệnpháptốtnhấtlàlậpđồthịkiểu‘mìống’(47).Vàkhibạnnhậnramọingườibướcthêmnghìnbước,lộnlạiđếnhàngtálần,cóquánhiềungườichạmđếncùngmộtmảnhgiấyhayvôsốngườiphêduyệtchomộtcôngviệc,thìbạnđãtìmrasựlãngphírồiđó”.Ôngbổsungthêm:“Mỗikhibạnsảnxuấtthứgìđótheotừngđợthànglớn,màlượnghàngtồnrốtcuộcvẫnkhôngsuysuyển,thìbạnsẽnhậnrasựlãngphícònlớnhơnnữa”.Vàkhôngaiphùhợpchonhiệmvụxácđịnhxemsựlãngphíthậtsựnằmởđâuhơnchínhnhữngngườiđangthựchiệncôngviệc.
TrongquyểnsáchnhanđềPlainTalk(tạmdịch:Câuchuyệngiảndị)củamình,tácgiảKenIverson,ngườiđãdẫndắtNucortrong31
năm,đãmangđếnmộtvídụtuyệtvờivềnguyêntắcthựchànhtriếtlýkaizenởmộtcôngtykhôngbiếtvậndụngkháiniệmnày.Ôngviết:“Chúngtôibắtđầuvớimộtnhómthợlàmviệcvớimáylàthẳng–chiếcmáylàthẳngcácgóccạnhthéptheoyêucầukháchhàng–vớimứcthưởngchuẩncơbảntheosảnlượnglà8tấn/giờ.Côngsuấtmặcđịnhcủachiếcmáycóthểđạt10tấn/giờ,vànhómthợđócốgắngđiềuchỉnhvàthửnghiệmđểchiếcmáysảnxuấtđượcnhiềuhơn.Họđãthửlắpmộtmô-tơlớnhơn,đưacácgóccạnhvàomáytheonhữngcáchkhácnhau...Trongvòngmộtnăm,mứcsảnxuấtcủahọđãđạtđến20tấn/giờ,gấpđôicôngsuấtmặcđịnhcủachiếcmáynày”.CáccôngnhânNucorhiểurằnglãngphíkhôngchỉlànhữngtấmthépđượclàmrakémchấtlượng,màcònlàmô-tơchậm,gócđưavàokhôngđúngvànhữngbướcchânđilạidưthừa.
Mộttrongnhữngtriếtlýdẫnđườngcủakaizenchínhlànhanhchóngtriểnkhaiquytrìnhđãcảitiến.Chúngtôicũngnhậnthấyquyếttâmhànhđộngnhanhnàyởcáccôngtymìnhnghiêncứu.Trongkhiđaphầncáccôngtychậtvậtdo“têliệtvìphântích”vàkhôngthayđổiđượcgì,thìtạicáccôngtyquyếttâmkhôngngừngđiềuchỉnhvàđạthiệuquảcôngviệc,thìnútKHỞIĐỘNGsẽđượcnhấnngaysaukhihọtrảlờicâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.
Trongcácđoạnmởđầuchươngnày,tôiđãviếtrằngmỗicôngtyđượcnghiêncứuđềuhiểurằngtrừkhiluônduytrìnăngsuấtcaohơnđốithủcạnhtranh,họcóthểnhanhchóngmấtđiưuthếcạnhtranhmàmìnhđãnỗlựcrấtlớnmớiđạtđược.
Bấtkỳdoanhnghiệpnàobấtchấpvậnmệnhvàtrụlạitrongvàinămsónggióđầutiên(4/5doanhnghiệpthấtbạitrongvòngbanămđầutiên)sẽcóquyềnlựachọnrõràng.Côngtyđócóthểtiếptụctậptrungvàochuyênmôncủamìnhvàlàmviệchăngsayđểcảithiệnlợithếcạnhtranhbằngcáchtrởnênkhônngoanhơn,nhanhchónghơn;xâydựng,sảnxuấtvàgiaohàngvớichiphíthấphơn,làmviệckhôngngừngđểgiảmtổngchiphívàtậndụngtốtnguồnnhânlựcđượcgiaophó.Hoặccôngtyđócóthểchophépmìnhbịmộtthếlựcđentốihuyễnhoặchọ,khiếnhọtinrằngcácquyluậtthịtrườngkhôngáp
dụngchohọvàlợithếcạnhtranhlàđặcquyềntrờicho.
VôsốhãngmáybayđãđếnvàđitrongkhiRyanairđềuđặnvậnchuyển11triệulượtkháchmỗinăm,vớicáchthiếtkếnhằmđạtđược40triệulượtkháchtrướcnăm2010.Woolworthđãlàkýứcxaxôi,cũngnhưAutomatvànhiềucôngtydotcom(48)từngmộtthờitỏasángởThunglũngSilicon(49).ThếnhưngtìnhhìnhtàichínhcủaTheWarehousevẫnliêntụccảithiện.
Việcbãibỏquyđịnhvàcơnácmộngkéotheotrongngànhkinhdoanhvậnchuyểnđãkhiếnnhiềutêntuổibiếnmất,trongkhiYellowCorp.pháttriểnngàymộttốthơn.HomeFederal,GreatAmerican,Franklinvànhữngtêntuổikháctrongdanhsách20côngtyđứngđầudanhsáchS&Lmộtthậpniêntrướcgiờđềubịmualại,sápnhậpvớicôngtykháchayđãdừnghoạtđộng,trongkhitàisảncủaWorldSavingsngàymộttăngthêmtheotừngkỳbáocáo.VàtrongkhicáccôngtythépnốinhauthấtbạihoặcphảiđếnWashington,D.C.cầuxinChínhphủbảovệvàtiếpquảnsốtiềnnợhưutrí,thìNucorvẫntiếptụcsảnxuấtthépvàháiratiền.
Mỗicôngtynăngsuấtcaonóitrênđềuhiểurằngnếukhôngcómộtlợithếcạnhtranhđặcbiệt,thìdẫnđầuthịtrườngsẽluônlàgiấcmơthoángqua.Vàmỗicôngtyhiểurằngtrừkhihọgiữvữngquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,họsẽmấtđilợithếấy.
CóphảiTheWarehouse,Nucor,YellowCorp.,IKEA,Ryanair,SRCvàWorldSavingsđềuthamgiacùngLantechtrongviệcthựchànhtriếtlýkaizennhưmộtbíquyếtquảntrịchínhthức?Khônghề.
Nhưngmỗicôngtynàycóthựchànhtừngnguyêntắctriếtlýcủakaizenkhông?Câutrảlờilàmộttừvangdội:CÓ!Họđãlàmđượcnhờthànhthụcnhữngđiềusau:
Cấplãnhđạothamgiavàotiếntrìnhcảitiếnliêntục;
Thiếtlậpcácmụctiêunăngsuấtcụthể;
Duytrìsựtậptrungnhạybéntừgócnhìncủakháchhàngvềsảnphẩm,dịchvụcôngtycungcấp;
Liêntụcvạchracácquytrìnhhiệnhành;
Chophépnhữngaithậtsựthựchiệncôngviệcthamgiaxâydựngquytrìnhmới;
Triểnkhainhanhchóng;
Vàquyếttâmcảitiếnkhôngngừng,khôngmệtmỏi.
Mặcdùcóthểkhôngbiếtđếntừmuda(nghĩalàphungphí)trongtriếtlýkaizen,nhưngmỗicôngtynàyđềulàthànhtựukhiếnHenryFord,W.EdwardsDeming,FrederickTaylorvàngaychínhTaiichiOhnorấtmựctựhào.
Vậynhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớinàytrảlươngchonhânviêncủahọrasao?Họtrảtheohoahồnghaynhữngkhoảnthưởng?Haymộtcủcàrốttreodướiđầumộtcâygậy?Chúngtôiđãtìmravàiđiểmkhácbiệt,nhưngcũngpháthiệnramộtsốđiểmgiốngnhauđếnkinhngạctrongquỹlươngcủacáccôngtynăngsuấtcaovàđósẽlàchủđềcủachươngkếtiếp.
“C
11.CHẾĐỘLƯƠNGTHƯỞNG
Ngườilaođộngkhôngvìtìnhyêudànhchocôngviệcmàchỉvìtiềnsẽkhócókhảnăngkiếmđượctiềnlẫnniềmvuisống.
–CharlesM.Schwab,GiámđốcđiềuhànhTậpđoànThépMỹ
ậunghĩvũtrụkếtthúcởđâu?”mộtngườibạntrongtrạihècủatôilẩmbẩm.
Lúcđótôimớitámhoặcchíntuổi,lảođảodophơinắngquánhiều,xuốngnướcquánhiềuvàrấtbuồnngủ.Nhưngđêmđó,khimímắtrũxuống,tôilạicóđộnglựcđặtracâuhỏimàchínhnósẽdẫndắttôihọcđượcmộttừbốnâmtiếtđầutiên.
Chúngtôicómộtnghithức“saukhitắtđèn”màlúcnàocũngtintưởngvàvuivẻlàmtheo.Trướctiênsẽlàmộtvòngkểchuyệnmabắtbuộc,rồicáccốvấnthiếuniêncủachúngtôisẽnấpngoàiphòngvàgiảvờtạoramộtloạtâmthanhthêlươngkỳquái.Dườngnhưhọtìmthấymộtniềmvuitộilỗikhihùdọacáctrạisinhnhỏhơn.Đểdậptắttrítưởngtượngtrẻconquánhạycảmcủamình,nhữngngườibạncùngphòngcủatôivàtôisẽnằmyêntrêngiườngcủamình,vàtừngđứasẽlầnlượtngủthiếpđitrongkhivàiđứabắtđầukểnhữngchuyệnthôngminhkỳquái–nhữngdịpsuyngẫmcủatrẻconvềýnghĩacủacuộcsống.
Vàocáiđêmđặcbiệtđó,sauvàitíchtắcsuynghĩnặngnề,aiđóđãnói:“Vũtrụkhôngcóđiểmkếtthúcngốcạ.Nótrảidàivôtận”.
“Nóphảikếtthúcởnơinàođóchứ”,mộtgiọngphảnđốiphátratừtrongbóngtối.
“Không,nókhôngkếtthúc”,lạimộtgiọngkhácchắcchắnvàkiênquyếtvanglên.
“Cómà!”
“Khôngcó…”
Vàcâuchuyệncứdiễnranhưthế.Cuốicùng,saukhinhiềuýkiếnđãđượcnóira,mọingườiđềuchìmvàogiấcngủ.Nhưngtôikhôngmaymắnnhưvậy.Câuhỏiđặcbiệtnàyđãkhiếntôithaothứcvàtrằntrọcmơhồ.Tôitựhỏiliệuvũtrụcóthậtsựkếtthúchaykhông;vàgiảsửnóđangsắpkếtthúc,thìtôinênquantâmđếnthứquáigìđểngănđiềuđóxảyra.
Sánghômsau,tôitìmgặpmộtthầycốvấntrưởngthànhđểtìmlờigiảithích.Saukhilắngnghecâuhỏicủatôivàsuynghĩmộtlúc,thầynói:“Jasonnày,đólàmộttrongnhữngđiềukhólườngnhonhỏtrongcuộcsống”.
Tôiđãlaovàomộtthưviệnnhỏ,vớngaymộtcuốntựđiểnlênmốcvàđọcđiđọclạithànhtiếngkhitratừấy,khó-lường.Tôivẫnnhớnhưinđịnhnghĩachínhxác:“Nhữngthứkhôngthểđánhgiáđượcmộtcáchrõràng”.
Điềukhólườngtotát.Quanhiềunămtrêncươngvịmộtchủdoanhnghiệpvànhàtư
vấn,tôiđãquansátthấyhầuhếtcácdoanhnghiệpcòncảmthấyđauđầuhơnvềvấnđềtrảcôngchonhânviênsovớicâuhỏivề“vũtrụ”củatôi.Kếhoạchtrảlươngđãtrởthànhđiềukhólườngtrongcácdoanhnghiệplớn.
Nhữngcâuhỏicứnốitiếpnhauvàdườngnhưkhôngcóhồikết:Mộtcôngtynêntrảchonhânviênbánhàngtheolươngcốđịnhhayhoahồngvànênởmứcnào?Thếcònnhữngkhoảnkhíchlệcánhânxứngđángsovớithưởngnhómdànhchocôngnhânsảnxuấtthìsao?Cácnhânviênnênđượctrảlươngtrêndoanhsốhaynguồntiềnthuđược?Vànếudựatrêndoanhsố,thìtácđộngđếndòngtiềnlàgì?Nhânviênnênđượctrảthưởngtheotuần,theotháng,theoquýhaytheonăm?Thếcònvaitròcủaquyềnưutiênmuacổphiếudànhchonhânviênnhằmgiữchânnhântàihàngđầuthìsao?HầunhưkhôngsốnàocủatạpchíHarvardBusinessReviewđượcpháthànhmàkhôngnhắcđếnmộtgiảthuyếtmớivềchủđềkhólườngnày:trảlương,trảthưởnghaycổphiếu.
Đểhỗtrợcôngcuộckhôngngừngtìmkiếmmộtkếhoạchtrảlươngthưởnghoànhảo,hàngnghìnnhàtưvấntínhphícaođãđược
thuêđểhướngdẫncáccôngtycáchtrảlươngchonhânviêncủahọ.Mộtđộiquâncácchuyêngialuônsẵnsàngtiếtlộnhữngkếhoạchlươngthưởngkhuyếnnghịđãđượchọsửasangvà“xửlý”gầnđâynhất.Cácchuyêngianhânsựluônxoayxởđểthamgia;họtrangbịtậnrăngnhữngnghiêncứudàidòngchếtngười,cácbiểuđồ,đồthịvàbàithuyếttrìnhPowerPointkhiếncấplãnhđạochánngấytrướckhilàmtêliệtsuynghĩcủahọnhưmộtđiềuhiểnnhiên.
HầuhếtcáccuộchọphayhộinghịkinhdoanhđềucónétđặctrưnglàcáchộithảogiậttíttáobạovàđầyhứahẹnnhưmộtCÁCHTRẢLƯƠNGHOÀNTOÀNMỚI.Thậtđángtiếc,nhữnglờihứahẹnxuấtsắcđóchỉlắpbắpnhữngđiềuvônghĩakhingườithamdựnhậnrahọđangnghemộtphiênbảnnhàmcháncủanhữngđiềucũrích.Vànếubạnphảitrởvềquánbarkháchsạnsaumộthộinghịvànghelỏmvàicuộcđốithoại,thìcókhảnăngbạnsẽngheđượcnhiềucuộctranhluậnnóngbỏngvàsinhđộngvềcùngmộtchủđề.Lầntới,nếubạnthamdựmộthộinghị,tôiđoanchắcbạnsẽthấynhữngngườiđãuốngđếnlyScotchthứbavàbậnrộndùngkhănănđểminhhọachosựkỳdiệucủakếhoạchtrảlương“hoànhảo”dochínhhọnghĩra.
Ngoàira,ngàycàngcónhiềuchuyêngiavớicáchọcthuyếtvềchếđộlươngthưởng,baogồmcácnhàlýluậnnhưAlfieKohn,tácgiảcủaquyểnNoContents:TheCaseAgainstCompetition(tạmdịch:Khôngnộidung:Mộttrườnghợpchốnglạisựcạnhtranh),Kohnlậpluậnrằng:“Việckhenthưởngcánhânchỉtạmthờitạonênsựphụctùngvàcũngcựckỳvôtíchsựgiốngnhưsựtrừngphạt”.Vàcứthếdanhsáchcáccâuhỏivềcáchtrảlươngcứthếdàiramãi.VànhữngthứkhólườnglạicàngtrởnênKHÓLƯỜNGhơn.
TiếnsĩJeffreyPfeffer,tácgiảcủanhiềucuốnsáchkinhdoanhvàhiệnđanglàgiáosưthuộckhoaThomasD.DeeIIvềngànhhànhvitổchức,thuộctrườngCaohọcKinhdoanhcủaĐạihọcStanford,chorằng:“Việcxửlýqualoachuyệnlươngthưởngluôndễhơngiảiquyếtvấnđềthựcsự,tứcnhucầutạodựngvănhóadựatrênnềntảnglàsựtôntrọngvàlòngtin”.
TheoquanđiểmcủaPfeffer:“Luôncónhữngcôngtytưvấnđượcthuêđểthiếtkếchươngtrìnhlươngthưởngdànhchocácdoanhnghiệpmuốnnângcaonăngsuất.Vàđươngnhiên[cáckếhoạchnày]khôngcótácdụnggì.Họchẳngthayđổiđượcgìcả”.Mặcdùtránhđượcviệcbịxemlàhoàinghiquámức,nhưngôngvẫnbìnhluận
rằng:“Điềutốtđẹpduynhấtkhihoạtđộngtronglĩnhvựctưvấnlươngthưởngchínhlànhữngđiềuhọđềxuấtsẽkhôngbaogiờhiệuquả,thếnênhọlạicócơhộiđượcthuêvàbắtđầumọithứmộtlầnnữa”.
Pfeffermờichúngtôihồitưởngvềmộtthậpkỷtrước,“khicửahàngbáchhóaNordstromhoạtđộngrấttốtvàlàconcưngcủangànhbánlẻ”.Thờiđó,Nordstromhoạtđộngtốthơnhẳncáccửahàngkhác.Ôngnói:“Vàdohọtrảlươngchonhânviênbằnghoahồng,thếlàcáccửahàngbáchhóakháclậptứckếtluậnrằngNordstromthànhcôngnhờcáchtrảlươngvàbắtđầubắtchướcNordstromởkhoảnnày”.
Pfeffernóitiếp:“Thậtra,chếđộtrảlươngcủaNordstromtựthânkhôngtạorasựkhácbiệtgìchocáccôngtybắtchướctheo,ngoạitrừkhiếnhọbốirốivàchẳngvuivẻgì.MọingườichorằngđólàcáchNordstromtrảlươngchonhânviêncủahọ,trongkhikỳthựcchínhlàvănhóacủahọ”.
PfeffersauđódẫntênMen’sWearhouse,mộtnhàbánlẻthờitrangnamgiớiđangphátđạtlàmvídụ.Ôngnói:“ĐiềuCEOGeorgeZimmerđangcốgắnglàmchínhlàbiếncácnhânviênbánhàngcủacôngtytừnhữngngườibìnhthườngthànhchuyênviêntưvấntrangphục.Dovậy,thayvìchỉbánchoaiđómộtchiếcáogiảvestxanh,giờđâyhọcóthểbánkèmthêmmộtchiếcquầnâu,mộtchiếcáosơ-mivàmộtcà-vạt”.TheoPfeffer,cácnhânviênbánhàngcủacôngtyđượchưởng3%hoahồngtrên500đô-lađầutiênhọbánđượcvà7%hoahồngcholượngdoanhsốkếtiếp.
Ôngnóitiếp:“Nhưtacóthểdựđoán,dohiệntạiMen’sWarehouseđanghoạtđộngcựctốt,thếnêncórấtnhiềucôngtyđốithủphỏngtheochươngtrìnhtrảhoahồngcủahọ”.Ônglýgiảilýdolàvì:“Đólàđiềuduynhấthọnắmbắtđượcvàtriểnkhaitrongtíchtắc”.
Pfefferdựđoánmộtcáchkhônngoan:“Điềuhọkhôngbắtchướcđượcchínhlàcácchươngtrìnhđàotạochuyênsâumàcôngtynàycungcấpchonhânviên”.Ôngnóithêm:“VănhóacủaTheWarehouseđượcxâydựngtrênnềntảnglòngtinvàsựtôntrọng,vàthànhcôngcủahọlànhờmộttàiliệucótêngọi‘Sựthỏathuận’giữacôngtyvàđộingũnhânviênbánhàng”.Ôngchorằng:“Đểbắtchướcđiềuđó,họphảilàmviệcthựcsựvàtiếnhànhxâydựngvănhóa”.
NhữnglờicủaCEODanDiMiccotừNucorlạivangvọngtrongtừngchương:“Vănhóalàhệthống,vàhệthốngchínhlàvănhóa”.
Nhưngnhữngcâuhỏivẫncònđó.Vậycáccôngtynăngsuấtcaotrảlươngchonhânviêncủahọrasao?Đâulàphươngcáchtrảlươngchonhânviêntốtnhấtnếumuốncảithiệnnăngsuất?ChúngtaphảilàmsaođểchứngminhđượctuyênbốÍthóanhiều?
Tiềnbạckhôngphảivấnđề.Đốivớinhữngcôngtykhôngcóvănhóa,tiềnbạcthườngsẽtrở
thànhvănhóamặcđịnh.Mọingườichỉvìbảnthânhọ…cònđồngnghiệp,sảnphẩm,kháchhàngvàcôngtychẳnglàgìcả.
Dựatrênmộtnghiêncứuthấuđáo,HerbertSimon,nhàkinhtếhọclừngdanhvàngườiđoạtgiảiNobel,đãkiênquyếtgiữvữngquanđiểmrằngviệcsửdụngmộthệthốngdựatrênthịtrường(nhưtrảlươngchocánhântheothànhtích)trongdoanhnghiệpsẽđồngnghĩavớiviệcbạnkhôngcònlàmộttổchứcnữa,màđãtạoramộtthịtrường.
TiếnsĩPfeffertómlạinhữngkhámphácủaSimonnhưsau:“Tinhhoacủamộtdoanhnghiệpchínhlàsựphụthuộclẫnnhauvàkhinhữngcáthểphụthuộclẫnnhaubuộcphảiđốiđầuvìnhữngđiềunhưtrảlươngtheothànhtích,thìkếtquảcuốicùngsẽlàsựhìnhthànhmộtmôitrườnghoàntoànrốiloạn”.
Ngượclại,nhữngcôngtynăngsuấtcaođượcchúngtôinghiêncứuđaphầnlạitrảlươngdựatrênnăngsuấtnhómđểthúcđẩyvàliêntụccủngcốvănhóacủahọ.Banđầu,chúngtôicânnhắcđếnkhảnăngchếđộtrảlươngcủanhữngcôngtynàychínhlànhântốkéohọtheohướnggiatăngnăngsuất.Nhưngkhiđánhgiákỹhơn,chúngtôinhậnrarằngchếđộtrảlươngcómộtmụctiêutolớnhơn:Nóthúcđẩy,củngcốvănhóavàchínhđiềunàylạigiatăngnăngsuất.
Cácnhânviêntrongnhữngcôngtynhưthếthăngtiếntrongcôngviệccủahọvìmộtsốlýdosau:
Họlàmộtphầncủacôngviệcnhóm;
Kỳthực,họkhôngthậtsựlàmviệcmàđangchơimộttròchơi,vì
mọithứđềuđược“tínhđiểm”;
Họđượctôntrọngvàýkiếncủahọđượcbanquảnlýlắngnghe;
Họcảmthấymìnhđangtạorasựkhácbiệtvàcôngviệccủahọcógiátrị.
MộtnghiêncứumớiđâycủacôngtytưvấnWilliamMercerConsultingcũnglặplạinhữnggìđượcchứngminhtronghàngtrămnghiêncứutươngtự:ởcáccôngtycótỷlệthayđổinhânviênthấp,sốnhânviênchorằngchếđộlươngthưởnglàmốiquantâmchủđạochỉchiếmchưađến20%,trongkhiconsốnàytạicáccôngtycótỷlệthayđổinhânviêncaolàhơn60%.Khinhânviênhàilòngvớicôngviệccủahọ,họsẽkhônglolắngtháiquávềtiềnbạc;nhưngkhihọkhônghàilòngthìtiềnbạclạitrởthànhmốiquantâmtốithượng.
Nếumứcđộhàilòngtrongcôngviệc,chứkhôngphảitiềnbạc,mớilàđộngcơchínhchocácnhânviêntạinhữngcôngtynăngsuấtcao,thìtạisaonhữngcôngtynàylạingạiápdụngmộtchếđộlươngthưởngdựatrênnăngsuất?
Câutrảlờitưởngchừngrấtđơngiản.
Côngtynàocũngcầntrảlươngchonhânviên,thếthìtạisaokhônggiúpnhânviêncảmthấyhọcóquyềnlàmchủchínhtươnglaivàvậnmệnhtàichínhcủamình?Đâychínhlàphươngphápmangtínhđềcaovàđầysựtôntrọng–hãynhấnmạnhsựthậtrằngbanlãnhđạotintưởngnhânviên.
Trảlươngtheonăngsuấtcũnglàcáchhiệuquảđểcôngtynhậnbiếtailàngườiphùhợpvớivănhóacủamình.NhữngngườiđơngiảnlàkhôngphùhợpvớicácmôitrườngnhưNucor,SRC,WarehousevàRyanairsẽchọncáchthoátlykhỏihệthốngvìsợrằnghọsẽkhônglođủkếsinhnhai.Cònnhữngngườiphùhợpvàtiếptụclàmviệctrongvănhóađósẽđượchậuđãi.
Kếhoạchtrảlươngtheonăngsuấtmàcáccôngtyđượcchúngtôinghiêncứusửdụngcómộtsốđặcđiểmchung.Chúngđều:
Cóthểnhanhchóngloạibỏnhữngngườikhôngphùhợp;
Đượctổchứctrêncơsởnhóm;
Đượcxâydựngnhằmthúcđẩytinhthầnđồngđội;
Đượcthiếtkếnhằmchophépliêntụccủngcốvănhóacôngty;
Rấtdễhiểu;
Tưởngthưởngxứngđángvềmặttàichínhchongườilaođộngcầnmẫnvàthôngminh.
Loạibỏnhữngngườikhôngphùhợp.TạiNucor,mọingườilàmviệctheonhómvàhằngtuầnbảng
lươngsẽthểhiệnsảnlượngthépmànhómđósảnxuấtđượctrongtuầntrước.KhiDiMiccothuậtlạirằngvàinhânviênđượcthuêkhônghòanhậpvớivănhóaNucorvàtừbỏ,ôngnóiđólàdohọthiếukhảnănglàmviệcthànhcôngtheonhóm.“Đượctrảlươngdựatrênnhữnggìcảnhómsảnxuấtđược”chínhlàđiểmthenchốttrongvănhóaNucor.
KhibạndànhthờigiannóichuyệnvớicáccôngnhântạinhàmáyNucor,cứnhưthểtấtcảđềucóchungmộttiếngnóivậy.Họgiảithíchcáchmọithứvậnhành:“Khichúngtôiđónthànhviênmớivàonhóm,ngườiđósẽcó90ngàythửtháchđểxemhọcóphùhợpkhông”.
MộtcôngnhânnhàmáyNucorđặttạiUtahkểvớichúngtôirằngtrongkhoảngthờigian90ngàyđó,nhânviênmớisẽđượcchỉdẫnphảilàmviệcgìvàlàmnhưthếnào.Mọingườithinhauhuấnluyệncácnhânviênmớivì“họchínhlàngườigiúptấtcảchúngtôikiếmđượctiền.Nhưngkhikếtthúc90ngàymàhọkhôngthểtrởthànhmộtđồngđộicóthểgiúpcảnhómkiếmtiền,thìhọphảinhanhrờikhỏiđây”.
HerbvàMarionSandlerđãcùngnhauđiềuhànhGoldenWestFinancial(têngọikháccủaWorldSavings)trong40nămvàthuêgần6nghìnnhânviên.Dùvậy,trongthờigianđóhọhầunhưkhôngcósựthayđổinàovềnhânsự.Herbchiasẻ:“Khicácnhânviênđãtrởthànhmộtphầncủađạigiađìnhvàvănhóacủachúngtôi,họsẽkhôngđiđâucả.Trong25nămqua,chúngtôichỉđểmấtđúngbanhânsựđiềuhànhcấpcaomàchúngtôirấtmuốngiữlại”.Cụmtừý
nghĩanhấttrongtuyênbốcủaSandlerchínhlà“mộtkhihọtrởthànhmộtphầnvănhóacủachúngtôi”–rõràngvănhóađókhôngphảidànhchotấtcả.
Ôngnóitiếp:“KhichúngtôivừamualạiWorldSavings,mộttrongnhữngquảnlýcủacôngtychúngtôivừamualạiđãđếngặptôivànói:‘Tôichưathấycôngtynàohoạtđộngthếnàycả.Thậtkhôngtinnổi.Nhưngtôiphảiđivìnơinàykhôngdànhchotôi’”.
HerblýgiảirằngđiềuđóthậtsựđồngnghĩaWorldSavingslàmộtcôngtycónăngsuấtcaophithườngvàcũngkỳvọngrấtnhiềutừnhânviên:“Chúngtôirấtcạnhtranh.Chúngtôimuốnchiếnthắng.Ởđâykhôngcóchỗchonhữngkẻtrốnviệc.Vàchếđộlươngthưởngcũngphảnánhchínhđứctincủachúngtôicùngvănhóađềcaotinhthầnlaođộngcầncù”.
Nhữngcôngtyđượctổchứctheonhóm.Mộtsốcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớikhôngđềnghị
mứclươngcaonhất–vàhọbiếtrõđiềuđó.IKEAlàvídụđiểnhình.KentNordin,giámđốccủaIKEAtạiÚcchorằng:“Vềvấnđềlươngthưởng,chúngtôisẽkhôngtrởthànhcôngtytrảlươnghậuhĩnhnhất,nhưngcũngkhôngphảilàcôngtytrảlươngthấpnhất.Chúngtôisẽnằmđâuđóởmứctrungbình”.
Ôngchiasẻtiếp:“Nhưngkhinóichuyệnvớinhânviên,anhsẽkhámphárarằngđókhôngphảilýdomàhọlàmviệccùngIKEA”.Theoông,lýdokhiếnmọingườichọnmộtcôngtyđểlàmviệcthườngchẳngliênquannhiềuđếnvấnđềtiềnbạc:“ĐiềumọingườithíchởIKEAlàhọcócơhộinhậnlãnhnhữngtráchnhiệmlớnlaoởtuổiđờicònrấttrẻ”.
Nordintuyênbốrằng:“KhôngnơinàotốthơnIKEAnếumộtngườihứngthúhọchỏivàsẵnsàngthayđổivịtrícủamình.Conđườngsựnghiệpcủahọcóthểpháttriểnrấtnhanhchóng.Nhiềungườitrongchúngtôilàmviệcởcôngtynàyđãcókinhnghiệmnhậnlãnhnhữngtrọngtráchvànhiệmvụcaocảkhicònrấttrẻ.Tôicònnhớkhiấymìnhđangđộ20vàđãđiềuhànhmộthoạtđộnglớnvớihơn400nhânviênởĐức,màthậmchítôicònkhôngbiếtnóitiếngĐức”.
TiềnbạcchưabaogiờlàmộtyếutốtrongphươngthứcraquyếtđịnhcủaNordin,bởiônghạnhphúcvớicôngviệccủamình.IKEAđãtintưởngông,giaochoôngcácdựánýnghĩavàchophépônglàmviệctrongnhóm.
Nordinthúnhận:“Đôikhicũngđángsợ,nhưngthậtbấtngờkhihầuhếtmọingườiđềuvượtquathửtháchvàxoayxởkhátốt.IKEAđãchứngminhrằngbạncóthểbắtđầugiaotrọngtráchchonhânviêntừsớm”.
CácnhânviêncủaIKEAthườngvượtquathửtháchkhibịtháchthức(vàhọthườngxuyênbịtháchthức)vìhọyêucôngviệccủamình.Phầnthưởngchínhlàđượcthăngchứcvàocuốidựán,đồngnghĩavớithêmtráchnhiệmvàlươngcũngcaohơn.
Nhưđãđềcậptrướcđó,JackStackcủaSRCtựhàorằngcôngtycủaôngđãthayđổichươngtrìnhtrảthưởngthườngxuyên–hơn21loạikhácnhautrongvòng20nămqua–vàmỗiloạiđềugắnvớiviệchoànthànhtừngmụctiêunhómcụthể.Ôngnói:“Chúngtôiluônnhìnvàotươnglaivàtựhỏimìnhsẽyếuđiởđiểmnào.Sautấtcả,chínhcuộcsốngcủamọingườiởđâysẽlâmnguyvàhọphảiđượcbảovệ”.
Stackchiasẻ:“Nhữnggìchúngtôicốgắnglàmvớitoànbộchươngtrìnhlươngcủamìnhchínhlàloạiratấtcảnhữngđiểmyếu.Vídụ,chúngtôicóthểđạtdoanhsốcựccaoởmộttrongnhữngnhàmáycủamình,nhưngnếupháthiệnrarằngmộtđốithủcótỷsốxoayvònghànghóađạt20lầntrongkhicủachúngtôichỉđạt6lần,thìcuốicùngchúngtôisẽgặprắcrối.Vìvậy,chúngtôilậptứcphảitạoramộtchươngtrìnhthưởngnhómgắnvớimụctiêutănggấpđôitỷlệxoayvònghànghóavàchúngtôisẽdànhcảnămđểđạtđược[điềuđó]”.
Thúcđẩytinhthầnđồngđội.Bộđôivợ-chồngSandlertậptrungbiếnWorldSavingsthànhnơi
mànhữngthànhviênphùhợpkhôngmuốnrờibỏ.Marionchiasẻnhanhsuynghĩcủabàrằng:“Nhânviênphảihàilòngvớicôngviệc.Bạncótrảlươngbaonhiêucũngkhôngđủđểthuyếtphụcmọingườilàmviệctrongmộtmôitrườngmàchínhhọkhôngthíchthúhoặcxungquanhkhôngcónhữngngườicùngchíhướng”.
CảhaivợchồngSandlerđềuđồngý:“Bạnkhôngthểxâydựngmộtcôngtyvĩđạivớitỷlệthayđổinhânviêncao.Cácmụctiêucủachúngtôiđềumangtínhlâudài;chúngtôitìmkiếmnhữngngườicùngchiasẻgiátrịđóvàtrảcôngchohọxứngđángđểthỏamãncácmụctiêudàihạncủabảnthânhọvàcủachínhcôngty”.
YếutốthenchốtcủachươngtrìnhlươngởWorldSavingsđượcđặcbiệtxâydựngđểthúcđẩyvănhóacôngty.TheoMarionSandler,cáchWorldSavingsxếphạngcácchinhánhcủahọvàtrảthưởngchoquảnlývànhânviênchínhlàchìakhóadẫnđếnthànhcông.Mỗichinhánhđượcxếphạngdựatrênbốnyếutố:
1. Mứctăngtrưởngtiềngửi;
2. Hoạtđộngtrongkhuônkhổngânsáchđãthỏathuận;
3. Kếtquảkiểmtoáncủatừngchinhánh;
4. Dịchvụkháchhàng.
Batrongsốcáctiêuchítrênđềumangtínhđịnhlượngthuầntúyvàdễđolường.Cònvớiyếutốthứtư,côngtysẽsửdụngnhữngkháchhàngbíẩnđểđánhgiáchấtlượngdịchvụkháchhàngcủatừngchinhánh.Họnói:“Chúngtôithuênhữngngườisốngngoàikhuvựcđóđếngiaodịchtạicácchinhánhcủachúngtôi.Chúngtôithíchsửdụngchínhcácnhânviênvàngườiquảnlýcủamìnhhơn.Vậynên,mộtquảnlýchinhánhColoradosẽdànhthờigiangiaodịchtạicácchinhánhởCalifornia,nhờthếhọkhôngchỉđánhgiángườikhácmàcònhọchỏithêmnữa”.
Củngcốvănhóa.Năm2001,MichaelO’Leary,CEOcủahãnghàngkhôngRyanair
đãđượctạpchíFortunevinhdanhlà“DoanhnhânchâuÂucủanăm”đầutiên.TrongcuộcphỏngvấnrộngkhắpvớiRichardTomlinsoncủatạpchíFortune,O’LearyđãgọinhữngngườiđiềuhànhhãngBritishAirwayslàmộtlũ“đầnđộn”vànhắcđếnngườiđứngđầumộthãngvậnchuyểnđườngkhônglớnkháccủachâuÂunhưmột“gãkhờkémcỏi”.
Tácphonglỗmãngvàthẳngthừngnàychẳngkhácnàogiaiđiệu
dudươngphátratừmộtchiếcsáođượcchơibởimộtngườigiỏitròlừamị,gửiđến1.700nhânviênđangđộbamươilàmviệctạiRyanair.MỗikhiO’LearylênánChínhphủvàcácđốithủ,lạicómộtsựhoannghênhthấyrõtừcácnhânviêncủacôngty,nhữngngườisinhtrưởngtrongmôitrườngkinhtếchịusựkiểmsoátcaoởcácquốcgiathuộcLiênminhchâuÂu(EU).TinhthầncủaRyanairlàtinhchỉnhtruyềnthốngvàlậtngượclạinhữngquanniệmthôngthường.Dovậy,khônglấylàmlạkhicôngtynàytrảlươngchonhânviêncũngkháchẳnchếđộtrảlươngởcáchãnghàngkhôngkiểucũvàmốcmeokhácđếntừchâuÂu.Ryanairtrảthưởngtheonăngsuất,chứkhôngdựatrênnhiệmkỳhayhuyếtthống.
O’LearytỏvẻtựhàorằngtạiRyanairkhôngcónhữngcôngviệcnhànhạ.“Mọingườiđượctrảlươngtheonhữnggìhọcóthểsảnxuấtra”.
CũnggiốngnhưcáccôngnhânluyệnthépởNucor,cáctiếpviênhàngkhôngcủahãngRyanaircũngcómứclươngcơbảnthấphơnnhữngcôngtykháccùngngành…,nhưnghọbiếtchắcrằngsốtiềnhọđemvềluônnhiềuhơnhẳnngườikhác.Mứclươngcủahọbaogồm1/3từlươngcơbản,1/3từcáckhoảntiềnthưởngtừviệcbánthứcăn,thứcuốngvàhànghóatrêncácchuyếnbayvà1/3từcáckhoảnthưởngtínhtrêntổngcácchặngbaymàhọthamgia.
PhầnlớnthànhcôngcốtlõicủaRyanaircònđếntừmứcđộtậndụngcácmáybaycủahọ,làkếtquảtừviệclậpmụctiêudỡhànghóa,trảkhách,laudọnmáybayvàđónđoànkháchmớichỉtrongvòng25phút.Tiềnthưởngsẽđượccộngdồnmỗikhiphihànhđoànđạtmụctiêunày.Nhưngsốtiềncộngdồnđólạibịtrừbớtmỗikhiphihànhđoànkhôngđạtmụctiêu.VậynênbạncóthểhìnhdungratạisaonhữngthànhviênnhómởRyanairkhôngchấpnhậnnhữngkẻưatrốnviệc.
Tổláimáybaycũngtươngtựnhưvậy,họsẽnhậncáckhoảnthưởngnăngsuấtdựatrêntổngcácchặngbaycũngnhưviệccấtcánhvàhạcánhđúnggiờ.Côngtynhậnratấtcảcáckhoảnthưởngphảitrảchonăngsuấtrấtnhanh.Hệthốngtínhđiểmvàchếđộtrảlươngtheonăngsuấtnhómcũngmởrộngđếnmọilĩnhvựcvàchứcnăngkhácnhaucủacôngty,ngoạitrừchỉsốantoàncủamáybay.
Dễhiểu.Khicódịpđivòngquanhthếgiớinhờnhữngchuyếncôngtáctư
vấn,làmdiễngiảvànghiêncứuviếtsách,tôithườngcócơhộihỏithămrấtnhiềungườivềnhữnggìhọlàm,ngànhnghềcủahọ,nhữngtháchthứchọđangđốimặtvàquanđiểmcủahọ.
Mộttrongnhữngcâuhỏitôithườngđặtralà:“Côngtycủaanhsửdụngchếđộlươngthưởngđểthúcđẩynăngsuấtnhưthếnào?”.Tôipháthiệnrarằng(ngoạitrừtrườnghợpcácnhânviênbánhàng,họluônlýgiảiđượccấutrúctrảtheohoahồngbởiđólàcáchhọđượctrả)dườngnhưcómộtsựthiếunhấtquánđángngạcnhiêngiữacâutrảlờicủacácgiámđốccấpcaovàmọingườikháctrongcôngty.ĐasốCEOvàcácgiámđốccấpcaocóvẻđãchuẩnbịtừtrướcđểlýgiảivìsaohọtinchươngtrìnhlươngthưởngsẽthúcđẩyvàtưởngthưởngnăngsuất.Nhưnghầuhếtcácnhânviênlạikhôngnhậnthấymốiliênhệgiữacáchhọđượctrảlươngvớimụctiêupháttriểnnăngsuất;hoặcthậmchícònkhôngbiếtcôngtyđangcốgắngkếtnốihaiyếutốnày.Hoặcgiả,họbiếtcôngtytuyênbốnhưvậynhưngnghĩrằngđóchỉlànhữnglờitựphụnhảmnhí.
Tuynhiên,tạicáccôngtynăngsuấtcao,mọingườiđềuhiểurõmốiliênkếtgiữaviệclaođộngnăngnổhơn,làmviệcthôngminhhơn,sảnxuấtnhiềuhơnvớithánglươngtiếptheocủahọ.
Khenthưởngcáchlàmviệcthôngminh.EarlNightingale,mộtnhânvậtquácốnổitiếngnhờđãđộngviên
lựclượnglaođộngthànhcông,từngnói:“Maymắnlàkhisựchuẩnbịbắtgặpcơhội”.
Hầuhếtcácquốcgiacôngnghiệphóađềucómộtdisảndocôngđoànđểlạivàcóthểhọvẫnnhớrằngcácthủlĩnhcôngđoànđãtrởthànhkẻthùcủanăngsuấtthếnàokhiluônbảonhânviêncáccấprằngchỉnênlàmtheonhữnggìđượccôngtychitrảchứ“khônghơn”.Trongthờiđạicủanhữngchiếccặplồngvàcáccuộcđìnhcông,phầnlớncôngnhândườngnhưchỉtuântheochỉthịđó.Nếugiờlàmviệcchínhthứcbắtđầulúc9giờsáng,thìmọingườisẽvộivãxôngvàocửavàođúngmộtphúttrước9giờ.Chẳngcógìkhóhiểunếulựclượnglaođộngđạtnăngsuấtcaohơnvàolúctinhthầnhọsẵnsàngvàhăngháikhicácmáymóc–dùđólàmáytiệnhaymáyvitính–
đượckhởiđộng.
Thếnênchúngtôiđãvừabấtngờ,vừahạnhphúckhibiếtrằngtạinhàmáycủanhữngcôngtynăngsuấtcao–hoạtđộngtrongnhàmáy,mảngbánlẻvàngànhcungcấpdịchvụ–nhânviênluônđilàmtừrấtsớmvàkếtthúcngàylàmviệcbằngđộnglựccủacánhânhọvàlòngtrungthànhđốivớicôngty.Thựcra,trongmộtnhàmáyNucorđiểnhình,cáccôngnhânluyệnthépthậmchícònđilàmsớmcảtiếngđểcóthể“chuẩnbịsẵnsàng”.Khiđượchỏihọchuẩnbịsẵnsàngchođiềugì,thìhọlýgiảirằngkhicalàmviệcbắtđầu,họmuốnbắttayngayvàosảnxuấtchứkhôngphảiphíthờigiantìmhiểuxemmìnhsẽlàmgìhômấy.Câutrảlờisẽkhiếnnhiềungườikinhngạckhinhớlạinhữngnămthángđaukhổvớihàngràothépvànhữngtoánđìnhcông.Mộtđiệpkhúcvẫnvangvọngkhôngdứttronglờihồiđápdànhchocâuhỏicủachúngtôi:“Chúngtôiđếnđâyđểsảnxuấtthépvàkiếmtiền,chứkhôngphảiđểphíthờigian”.
Hãynghĩđếnlợithếcạnhtranhmàbấtkỳcôngtynàocũngsẽđượchưởngnếunhânviêncủahọxemnhiệmvụcủamìnhlàđilàmsớmtừ30phútđếnmộttiếngchỉđểchuẩnbịchothờiđiểmbắtđầucôngviệc.
Kếtluậncủachúngtôilà:năngsuấtkhôngchỉnằmtrongbảnglương,vàkhenthưởngnhânviêncũnglàmộtphầncủamộtvănhóađángtrântrọng.
Hãyhỏibảnthânmìnhliệubạncótôntrọngcácnhânviênđủđểxâydựngmộtvănhóadoanhnghiệpthểhiệnmốiquanhệtrựctiếpgiữasảnlượngtạoracủanhânviên,hoặcmứcđộlaođộnghiệuquảcủahọvớimứclươnghọđượctrả.Khicácnhânviênđượccungcấpcôngcụthíchhợp,đượclàmviệctrongđộinhóm,đượctheodõi,chấmđiểmchínhxácvàđượcđặtvàovịtrímàhọcóthểkiểmsoátvậnmệnhtàichínhcủamình–thìnăngsuấtcủacôngtybạnsẽtăngvọt.Nếutintưởngbấtkỳđiềugìkhác,làbạnđangtinvàođiềutồitệnhấtcủabảnchấtconngườithayvìđiềutốtđẹpnhấtnơihọ.
Đềtàiđượcbànkỹtrongchươngtiếptheolàvaitròcủacôngnghệtrongviệcgiúpdoanhnghiệpgiatăngnăngsuấtvàchophépcáccôngtybiếníthóanhiều.Nhữnggìchúngtôikhámpháđượccóthểkhiếnbạnbấtngờđấy.
M
12.TRUYỀNTHUYẾTVỀTRÌNHCẮM
Nếumộthệthốngphứctạpnhưngkhônghoạtđộnghiệuquả,thìnóchắcchắnđãtiếnhóatừmộthệthốngđơngiảnmàhiệuquảhơn.
–ĐịnhluậtMáytínhcủaMurphy
ặcdùtôithườnglấylàmhãnhdiệnvìluônđónđầulànsóngcôngnghệ,nhưngvàinămtrước,mộtsựkiệnđãxảyravànhấnmạnhnhữngđiềuhứahẹnmàcôngnghệcóthểđemlại.
Thờiđiểmấy,tôiđangthựchiệnmộtnghiêncứuvàmuốnphỏngvấnmộtthượngnghịsĩđếntừvùngTrungtâynướcMỹ.Chúngtôilàbạnbèvàtôitừngthamgiaquảnlýchiếndịchquảngbátrongcáccuộcvậnđộngcủaôngvàoquốchộitrướcđây,nhưngchúngtôiđãkhôngliênlạcvớinhausuốtmộtthậpkỷ.Tôigọiđếnvănphòngôngấy,giớithiệubảnthânvàđểlạimộtlờinhắn.Chắcbạncũngđoánđượcrằngtôikhôngnhậnđượccuộchồiđápnào.Sauvàingàycùngnhiềucuộcgọitiếpnốikhác,côthựctậpsinhtrựcđiệnthoạitựcaovànóikhôngkịpthởđãgiảithíchvớitôirằngngàithượngnghịsĩcóvôsố“bạncũ”vàcôấykhôngthểchuyểnđếnngàimộttinnhắnnàotươngtựnhưcủatôinữa.
Côtabắtđầuthuyếtgiảng:“Ngàithượngnghịsĩlàngườirấtbậnrộn.Tấtcảnhữnggìtôicóthểlàmlàđểlạitinnhắncủaôngchotrợlýcủatrợlýcủatrợlýhànhchínhcủangài”.
TôiđãmuốnhỏiliệucôấycóthíchcùngtôithamdựmộtbuổitiệctràvớinhânvậtMadHatter(50)không,nhưngđãkịpkìmlại,sợrằngcôsẽđưatêntôivàodanhsáchnhữngkẻdởhơi.
Quáthấtvọng,tôithửgõhọtêncủangàithượngnghịsĩvàoôtìmkiếmtrêntrangchủcủatôi.Thậtvôích.Chẳngcókếtquảphùhợpnào.
Nhưngcómộtcáinútnhấpnháyrấtcámdỗvàhứahẹnsẽtìmrathôngtincủabấtkỳai…nếubạnchịuchiravàiđồng.
Tôinghĩ,Cáiquáigìđâynhỉ–haylàcứthửxem.
Thếlàtôinhậptênhọcủaôngấy,gõthôngtinthẻtíndụngvàđịachỉe-mailcủamìnhvào,nhấnnútgửiđivàquaylạilàmviệcmàkhôngsuynghĩthêmgìvềnó.
Khôngđầymườiphútsau,tôinghethấytiếngbípbípkhóchịubáohiệutôicóe-mailmới.Côngtytìmkiếmấyđãhồiâmnhanhhơntôitưởngrấtnhiều.Thôixong,tôinghĩ.Nhưngkhimởthưraxem,tôikhôngthểtinvàomắtmình.
Đậpvàomắttôilàmộtkhobáuảotrànngậpthôngtin:địachỉvàsốđiệnthoạicủavănphòngthượngnghịsĩ,địachỉnhàvàsốđiệnthoạinhàriêngcủaôngtạivùngngoạiôD.C.,địachỉvàsốđiệnthoạinhàôngtạitiểubangquênhà,vànếutôinhớkhôngnhầmthìcócảđịachỉvàsốđiệnthoạicủacănnhànghỉhènằmởphíabắctiểubangnày.Ngoàiracòncóhàngtácácsiêuliênkết(hyperlink(51))dẫnđếnvănphòngđăngkýhộtịchcủađịahạt.Chỉvớivàicúnhấpchuộtvàkhôngđầy15phút,tôiđãbỏtúisốthẻansinhxãhộicủaông(mộtcáchvôtình)vàcảtêncủanhữngcôngtychoôngvaythếchấp,cũngnhưhãngmôigiớibảohiểmvàtêncácconông.
Hầuhếtmọingườiđềuthấtkinhkhitôithuậtlạichohọcâuchuyệnnày.ĐasốkhônghiểulàmthếnàonhiềuthôngtincánhânnhưvậylạicósẵntrênmạngInternet,vềtấtcảmọingườivàđểmọingườidễdàngxemđược.
Nhưngmặtkhác,tôilạirấtthíchđiềunày.Côngnghệthậttuyệtvời.Hãyxétthửnhữngđiềusauđây:
Nhữngthôngtintươngtựnhưtôivừathuthậpluônchỉcósẵnchomộtsốítngườiđượcchọnmàthôi.Trongquákhứ,nếuaiđómuốnbiếtmộtthôngtinnàođóvàcósẵnnguồnlực(tứctiềnbạc),thìhọcóthểdễdàngthuthậpcácthôngtinnày.Tấtcảnhữnggìhọbỏra
chỉlàcôngsứcvàthờigian.Khiấy,nhữngngườithuthậpđượcthôngtindạngnàysẽsởhữumộtưuthếrõràng.Trithứclàquyềnlực,đúngvậy,nhưngnềntảngcủaquyềnlựcấylàtiềnbạc.
Giờđây,thayvìphảibỏtiềnvàbỏcôngđitớilui,bạnchỉcầnvàicúgõphímvàmẹonhỏ,thếlàmọithứtrởnênnhanhchóng,khôngmấttiềnhaychỉtốnvàixulẻ.Bấtkỳthiếuniênnàothànhthạomáytínhvàsởhữumộtchiếcmodemcũngcóthểtruycậpthôngtinchẳngkhácnàomộtgãkhổnglồcôngnghiệp.Nhữngthôngtintươngtựcũngcósẵnchomọingười.Côngnghệđạidiệnchosựdânchủhóamọithứ.
Tronghoàncảnhhiệntại,lợithếcạnhtranhđứngởđâu?Khôngphảitrithức.Khôngcònnhưthếnữa.Kỳthực,ngàynaylợithếcạnhtranhnằmởkhảnăngthựcthi.(Nếubạnmuốnnhìnthoángquacuộcsốngcủachúngtatrongmộttươnglaikhôngxa,hãyđọcquyểnsáchcủaRayKurzweilbạntôi,TheAgeofSpiritualMachines(tạmdịch:Kỷnguyêncủacáccỗmáytâmlinh).Đólàmộtcuốnsáchchuẩnxác,gaycấnvàlôicuốn.Vànósẽthuyếtphụcbạnrằngtươnglaimàbạnngỡlàxakỳthựclạirấtgần).
Tintốtlàcôngnghệsẽtiếptụcảnhhưởngsâusắcvàthayđổicuộcsốngcủatấtcảmọingườitrênhànhtinhnày.Vớinhữngaimongchờcôngnghệnhưmộtvịtiênhuơchiếcđũaphépvàbiếndoanhnghiệpcủahọđạtnăngsuấtcaohơnmộtcáchthầnkỳ,thìtinxấusẽgóigọntrongmộtcụmtừởcâutrước:chotấtcảmọingười.
Nếubạnlàmộtnhânviênbánhệthống,phầnmềmhaymộtkỹsưvàđangđọccuốnsáchnàytrênmáybay,thìtôigợiýbạnhãyngừngnhaiđậulạctrướckhiđọcvàiđoạntiếptheo,nếukhôngbạnsẽbịsặcđấy.
Khônggìcóthểđếm,ràsoát,dựđoánvàtheodõimọiviệctốthơncôngnghệ,vàrốtcuộcthìviệccảitiếnbấtkỳphươngdiệnnàotrongcácphươngdiệnkểtrêncũngsẽgiảmchiphívềmặtlýthuyếtvàkếtquảlànângcaonăngsuất.Nhưngtrừkhiphầnmềmđóđượcđăngkýđộcquyền–vàchỉmộtcôngtysởhữunó–thìtấtcảcácđối
thủđềucóthểđạtđượcnhữnglợiíchđó.Vàhệquảlàkhôngmộtcôngtynàocóthểsửdụngcôngnghệđểchiếmlấylợithếcạnhtranhquyếtđịnh.
SongsongvớinghiêncứucủachúngtôilàmộtnghiêncứukhácvềnăngsuấtdomộttánhânviêncủaviệntưvấnMcKinsey&CompanyGlobalInstitutetiếnhànhtrongsuốtmộtnăm.Nhữngđiềuhọkhámpháđượcvềcôngnghệthôngtincũngtươngđồngvớipháthiệncủachúngtôi.Trongbảngtómtắtnghiêncứu,họchỉrarằngmộttrongnhữnglờingụybiệnghêgớmcủalốisuynghĩrốirắmthờikỳdotcomđãkhiếnquánhiềungườitinrằngluậthấpdẫnkhôngcòntácdụng(52)–ítnhấtlàđốivớibảnthânhọ.
BáocáocủaMcKinseyđãchứngminhrằngtronggiaiđoạntừnăm1995đến2000,năngsuấttạiMỹđãtăngtrưởngvớimộttỷlệđángkinhngạc–đạtmức2,5%mỗinămsovới1,4%mỗinămtronggiaiđoạn1972-1995.Từnăm1995đến2000,cáccôngtyMỹcũngtănggấpđôivốnđầutưvàohệthốngcôngnghệthôngtin.Cóthểdựđoánrằngnhữnggươngmặthọcgiảmớimẻtrênthếgiớiđãlênsóngtruyềnthông,lêncácmặtbáovàkếtnốimộtcáchnhầmlẫnhaisựviệcnày.
Cáchọcgiảnàydựđoánvềmộttânthếgiớivìchorằngdocácdoanhnghiệpđổgần400tỉđô-lavàocôngnghệ,thếnênnăngsuấtmớigiatăng.Họcònhứahẹn:“Mọichuyệnsẽkhôngkếtthúcđếnkhinàocáccôngtycòntiếptụcđầutưvàocôngnghệ”.Đángtiếcthay,lờihứaviểnvôngcủahọđãsụpđổtantànhcùngvớiphầncònlạicủanhữngchiếctàutênlửamangtêndotcom.
BáocáocủaMcKinseyđãbóctrầnmốiliênhệgiữanăngsuấtvàcôngnghệthôngtin,kếtluậnrằngchínhnhữngđổimớitrongcáchquảnlýlẫncácsảnphẩmvàdịchvụmớimẻxuấthiệntrongmộtsốítngànhcôngnghiệpsiêucạnhtranhmớitạonênhầunhưtoànbộnăngsuấtgiatăngtổngthể.Thựcra,bảnbáocáocònchỉrarằngtrongvàingànhcôngnghiệpkhác,năngsuấtthậmchíđãsụtgiảm.
CũngnhưMcKinsey&Company,nhómnghiêncứucủachúngtôi
đãthấtvọngtràntrềkhipháthiệnrarằngcôngnghệkhônghềđóngvaitròthenchốttrongviệcgiúpcáccôngtythuộcnghiêncứunàytrởthànhnhữngcỗmáynăngsuất.Màthựcra,đâycònlàbướcthụtlùikép:mộtsốlãnhđạocủacôngtynăngsuấtcaotinrằngcôngnghệcóthểkhiếncáccôngtytrìtrệvàtừđógiảmnăngsuất.
PatLancasterhồitưởnglạithờiđiểmnăm1992:“Trướckhivậndụngtriếtlýkaizenđểtăngnăngsuất,chúngtôithựcrađanglàkháchhàngconcưngcủaIBM–tứcmộtkháchhànghạngbạchkimluônsửdụngbấtkỳmáymócvàchươngtrìnhnàomàhọcóthểbánchochúngtôi”.
“Anhnênchứngkiếnnhàmáycủachúngtôithờiđó”,ôngnhớlạicơnácmộngvềhàngdãycáclinhkiệnhỏngxếpchồnglênnhauđếntậnxànhà.Mộtsốcũđếnnỗiđóngmộtlớpbụidàyxámbẩn.
Lancasternóithêm:“Côngnghệhứahẹnvớichúngtôirằngchiếcmáytínhtrungtâmkhổnglồnàysẽvậnhànhmộtchươngtrìnhlênkếhoạchyêucầunguyênvậtliệu(MRP)vàđặthàngvậtliệuđểchúngtôisảnxuấtbấtkỳthứgì.Trênlýthuyết,côngnghệsẽchophépđồngbộhóanhiệmvụcủanhânviên,hiệntrạngcủacácbộphậnvànhữngvậtliệulắprápcầnthiếtchỉxuấthiệnkhicần,rồichúngtôisẽđạtnăngsuấtcaohơnrấtnhiều.Bêncạnhsựbấtổnđịnhởphầnmềm,còncóvàithựctếkhácmàbạncầncânnhắckhikỳvọngcôngnghệcóthểgiúpcôngtyđạtnăngsuấtcaohơn”.
Hầuhếtmỗicôngnghệđềugiảđịnhrằngmọithứđềuhoànhảo–rằngcácnhàcungcấpsẽgiaođủmọibộphậncầnthiếtđểtalắpráp,rồimọithứđềuxuấthiệnđúnglúc.Lancastercảnhbáo:“Đôikhiđiềuđókhôngxảyra,nênhoặcanhphảiđóngcửacảmộtdâychuyềnsảnxuấtvàchờcácbộphậnđượcgiao,hoặcsảnxuấtrahàngđốngmáymócdởdangtrongkhichờđợinhữngbộphậncònlại”.
Vàbạnsẽxửtríthếnàokhimộtkháchhàngmuốnhoặccầnmộtsảnphẩmnhanhhơncôngnghệchophép?Chẳngsớmthìmuộn,điềunàysẽxảyravàkhiđó–theolờiLancaster–mọingườisẽbắtđầugiởtròbịpvớihệthống.Ôngnói:“VàhậuquảcuốicùngchínhlàbạnsẽđánhmấttoànbộgiátrịcủaphầnmềmMRP”,bởitheoônglýgiải:“ngoạitrừnhữngkẻngớngẩnvậnhànhnó,thìkhôngaihiểuhọđãpháhỏngnóđếnmứcnào”.
Lancasternóitiếp:“Lúcấy,chúngtôiđangcốcảithiệnnăngsuấtbằngcáchsảnxuấtmườichiếcmáycùnglúcvànhữnggìchúngtôinhậnđượcquảlàmộtcơnácmộng.Chúngtôidựđịnhsảnxuấtmườichiếcmáyvàdothiếucácbộphận,nênchúngtôilạibắtđầusảnxuấtmườichiếcmáykhácrồiphảidừngtiếpkhicónhiềubộphậnbịthiếuhơn”.Mọithứtrởnêntồitệđếnmứchọphảihuyđộngnhiềunhânviêngiảiquyếtsựcốhơncảnhânviênlắpráptạiphânxưởng.
EdConstantinevàBruceThompsonđếntừhãngtưvấnSimplerConsultingthìlạilậpluậnsắclẹm:“Mộttrongnhữngđiềutồitệởcôngnghệchínhlànódungdưỡngsựlãngphí.Mỗikhinàochúngtôibắtgặpnhữngngườitriểnkhaicôngnghệmàkhôngthựchiệnnhiệmvụtiênquyếtlàloạibỏsựlãngphíkhỏiquytrình,thìhọchắcchắnsẽgặpvấnđềlớn”.
Mộtdoanhnghiệpcónghĩavụlựachọnđúngcôngcụđểhoànthànhmụctiêu.Constantineđãnhấnmạnhnhưthếvànóithêm:“Đôikhicôngcụphùhợpcóthểgắnvớicôngnghệ–nhưngchỉsaukhibạnloạibỏsựlãngphí”.
Đểminhhọacholuậnđiểmnày,ôngthuậtlạicâuchuyệnvềmộtnhiệmvụcảithiệnnăngsuấtgầnđây.Constantinekể:“Kháchhàngcủachúngtôilàmộtnhàsảnxuấtđồnộithấtvớimộtcỗmáyđiềukhiểnsốtrịgiánửatriệuđô-lamàmụcđíchcủanóchỉlàđểđụclỗtrênvảibọc.Côngtynàychảlàmđượcgìngoàiliêntụcgặprắcrốidocốduytrìhoạtđộngcủathứkỳquancôngnghệcaonày”.
Saukhiđánhgiáhoạtđộng,Edvàđồngsựcủaôngnhậnratấtcảnhữngtiêuchímàcôngtycầnđếnđềucóthểđạtđượcthôngquamộtgiảiphápđơngiảnhơnnhiều.Côngtycóthểthaythếchiếcmáyphứctạptrịgiánửatriệuđô-labằngchiếcbànnhỏcótrụcquaymàmỗichiếccógiáchưađến5nghìnđô-la.Edthuậtlại:“Theoquytrìnhđó,họđãtăngnăngsuấttận56%”.
Ôngnóithêm:“Khichúngtôihoànthành,kếtquảthậtđơngiảnđếnkhôngthểtinnổi;mọihỏnghócđềubiếnmấtvàtiếntrìnhđàotạochỉtốnvàiphútthayvìvàituần.Vàmọithứtrôichảyđếntuyệtvời”.
Khôngthểphủnhậnrằngcôngnghệđãgiúptấtcảcáccôngtychúngtôiđềcậphoạtđộngnhanhhơn,linhhoạthơnvàđạtnăngsuấtcaohơn.Chẳnghạn,YellowCorp.đãgiảmđược10%chiphínhờthumuavậtliệuquaInternetvàgiảmthêm15%chiphíquảnlýkháchhàngthôngquatrangwebcủahọ.Tấtcảcáccôngtycònlạicũngtiếtkiệmđượcnhữngkhoảntươngtự.Nhưngmộtlầnnữa,đóchínhlàchướngngại.Đólànhữngkhoảntiếtkiệmtươngtựnhau–vậynênnăngsuấtgiatăngởnhữngcôngtynàycũngtươngđươngnhau.Điềuchúngtôikhôngnhậnthấyởcáccôngtynăngsuấtcaochínhlàkhuynhhướngđềcaocôngnghệvìlợiíchcủacôngnghệ.
TheoýkiếncủaHerbSandler:“Cáccôngty‘thíchđuađòitheokẻkhác’đãlãngphírấtnhiềutiềnchocôngnghệ,nhiềuhơncảnhữnggìanhcóthểhìnhdung”.VịquânsưtạiWorldSavingsnàykhôngchỉnóiđếncáccôngtydotcom,màcảnhữngcôngtycócơsởhẳnhoicũngdựphầnvàomớhỗntạpcôngnghệchỉvìkẻkhácđanglàmđiềuđó.
MặcdùgiờđâyWorldSavingsrấthãnhdiệnvềlựclượnglaođộnghiệnđạivàtinhhoabaogồm1.700ngườitạikhuônviêncôngnghệrộnggần4,7héc-taởTexasnhằmthựchiệncácchứcnănghậucần,nhưngMarionSandlervẫnchorằng:“Tôicònnhớkhichúngtôithuêngườiphụtráchmảngxửlýdữliệucủamình.Vừađếnnơi,họđãtuyênbố:‘Nơinàyđượcgắnkếtvớinhauchỉbằngdâythunvàkẹocaosu’.Anhtakhônghiểunổitạisaochúngtôicóthểcungcấpdịchvụkháchhàngởcấpđộtiếpxúctốtnhưvậymàkhôngcómộtcơsởhạtầngcôngnghệthôngtinhoànhtrángvàothờiđiểmđó”.
Herbmỉmcườikhiđiểmlạitrongđầucácchiếnthuậtbánhàngmànhiềucôngtyđãsửdụngkhicốthuyếtphụcbạnrằngcôngtycủabạnđangtụtlạiphíasauvềcôngnghệ.Ôngnói:“Chẳnghạn,IBMvàmọicôngtyphầncứnghoặcphầnmềmtiếngtămkhácluôngọiđiệnvàmờichúngtôiđếnchỗhọđểchứngkiếncôngnghệmớinhấtcủahọ.Mộttrongnhữngchiếnthuậthọthườngsửdụnglàkhôngbaogiờđểbạnngồicạnhmộtkháchhàngkhác.Họsẽsắpxếpmộtnhânviênngồigiữachúngtôivànàiépchúngtôimuanhữngthứphụkiệnmớinhất”.
Tuynhiên,ôngnóithêm:“Khiphântíchthứhọđangchàobán,
chúngtôicóthểthấyrõrằngnósẽtiêutốncủachúngtôibaonhiêutiền,nhưnglạikhôngnhậnrađượclợiíchđếntừđâu”.
BạnhẳnvẫncònnhớWorldSavingslàmộttrongnhữngtổchứctàichínhlớncuốicùngchịumuavàlắpđặthệthốngmáyATMvìhọnhậnrađốitượngkháchhàngchuyêngửitiếtkiệmvàgửitiềncókỳhạn–tứcthịtrườngchínhcủacôngty–khôngquácầnnhữngchiếcmáynày.Herbnóithêm:“Đólàthứcôngnghệthúvịnhưngchúngtôikhôngbiếtmìnhsẽlàmratiềnvớichúngnhưthếnàovàchúngtôikhôngtinvàolậpluậnrằngmìnhphảilàmchỉvìmọingườikhácđềulàm”.Chỉđếncuốithậpniên1990,khiWorldSavingscómộtbướcchuyểnđổixôngxáosangnhómkháchhàngduytrìsốdưcaotrongtàikhoảnséc,họmớiquyếtđịnhlắpđặtcácmáyATM.
Vềvấnđềcôngnghệ,HerbSandlercũngbàytỏquanđiểm:“Kiểmsoátchiphívànăngsuấtphảibắtnguồntừvănhóadoanhnghiệp,sựtậptrung,kỷluậtvàcôngviệclaođộngphổthôngbụibặmhằngngàychứkhôngphảitừnhữngchiếcmáytính”.
Cáchđâyhaithậpniên,ngaykhivừathànhlậpcôngtytưvấncủariêngmình,tôiđãquyếtđịnhrằngchúngtôicầnphảitạoramộtlượnglớnthưtừvàphongbìcánhânhóa–giờđâynóchỉlàmộtcôngviệcthườngnhật,nhưngởthờiđiểmđólạiđòihỏicôngnghệIBMtiêntiếnnhất.Chẳngmấychốc,tôitựhàolàngườisởhữuHệthốngIBM/6.Hệthốngnàylớngầnbằngmộtngôinhànhỏ,đòihỏimộtphònglàmmát,ngườivậnhànhchuyênbiệtvàcóthểphunrathưquảngcáovớitốcđộphithường(đươngnhiênchỉkhinókhônghỏnghóchayngườivậnhànhkhôngthamgiatậphuấnvàcómặt).
Từkhắpnơi,mọingườiđổvềmụckíchmóncôngnghệmớitàitìnhcủatôi.Tôithíchthúđếnnỗilậptứcrướcvềthêmbốncủanợyhệtsaukhitựthuyếtphụcmìnhrằngnósẽtrởthànhtâmđiểmlợinhuậntiềmnăngnếutôisảnxuấtthưquảngcáocánhânhóachonhữngcôngtykhác.(TôiđãkhôngđặtracâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLGvàkhôngtựngẫmxemcómốiliênhệnàogiữahoạtđộnginthưquảngcáovớimộtcôngtytưvấnhaykhông.Cònbâygiờ,tôitinmìnhđãbịdắtmũibởikhaokhátđượcnhậnlờikhenngợitừđộingũIBMhaybấtkỳcánhânnàođếnxemcáccỗmáyhoànhtrángcủatôi).
Mộtngàynọ,trợlýcủatôigọiđiệnvàthôngbáorằngtôicómộtvịkháchghéthămkhônghẹntrước.
“Aivậy?”,tôihỏi.
Trợlýcủatôikhăngkhăng:“Ônghãyrađâymộtchút.Cóngườiđếnđâyđểxemcáccỗmáy”.Vàcôấynóithêm:“Ôngsẽthíchngaythôi.Rađâynào.Ôngấykhôngcócảngàyđâu!”.
Lònghiếukỳcủatôibịkíchthích,thếnêntôilàmtheovàbắtgặpmộtngườiđànôngphốpphápcóhàmrâuquainón,mặcbộquầnáoka-kidãchiếnđứngtrướcquầytiếptân.
Ngườitrợlýcườirạngrỡ:“ThưaôngJennings,đâylàngàiFrancisFordCoppolavàôngấyđếnđâyđểxemcáccỗmáy”.
Nhìndiệnmạocủaôngta,tôisẽkhôngcholấymộthàonếugiảsửbắtgặpôngănxintrênđường;nhưngchắcchắntôibiếttênôngta.Tôinhớmìnhđãnghĩ:Tuyệtlàmsao,đạodiễnphimBốGià(53)đãđếntậnđâygặpmìnhvàxemtậnmắtcáccỗmáy.
Haitiếngsau,tôivà“ngườibạn”mớiFranciscùngdạochơitrongchiếcbểcáváchkính,vốnlàtrungtâmchínhthứccủaHệthống/6.Chúngtôiđãcùngnhaubànvềnhữngđiềutinhtúyhơncủacôngnghệ,trongkhiđó,cảtrămnhânviêncủahãngđộtnhiêncólýdocấpbáchđểdạongangqua,dừnglạingónghiêngvàthiếuđiềudánmũicủahọlênváchkínhmàvẫncốtỏvẻthờơ.
Thậttốtkhicácnhânviênbánhàngkhôngtìmcáchbánchotôithêmnhiềumáymóchơnvàongàyhômđó.Nếukhông,cólẽtôiđãmuahếtcảkhohàngcủahọrồi.FrancisFordCoppolagiờđãlàbạnhữumớicủatôivàtấtcảlànhờcôngIBM.
Nhưngcâuchuyệnnàyhóaralạicómộtcáikếtkhôngtốtđẹp.
Chỉvàithángsau,Hệthống/6đãtrởnênvôdụng.Cáccôngtyđốithủđãchoramắtnhữngsảnphẩmrẻhơn,nhanhhơn,còntôiđànhphảisathảingườilậptrìnhviêntínhkhíthấtthườngdonhữngcơnthịnhnộcủaanhtađãlàmcảbộphậnchiarẽ,đồngthờiIBMcũngtừchốinhậnlạimáycủahọ.TôivẫnchưakịpxinchữkýcủaCoppolađểcógìđólàmbằngcớchosựđiênrồcủamình,vàphảimất
nhiềunămmớithanhtoánhếtchothứcủanợnày.Đángbuồnthay,saukhimuamộtHệthống/6choriêngmình,ngườibạnmớiFranciscủatôikhôngbaogiờliênlạclạinữa.
Tôichínhlànạnnhâncủahànhđộngthỏamãncáitôivìmuốnđượcmọingườingưỡngmộnhưmộtkẻhòanhậpsớm.Tôiđãmuanhữngmónđồcôngnghệvượtquánhucầuhiệntạihoặctươnglaicủamình,nhữngtưởngnósẽtựhoạtđộngmàkhôngxétđếnkhảnăngnócóthểđichệchhướngvàkhiếnnhânviênbánhàngquaytôinhưquaydế.Trớtrêulàtoànbộcuộcphiêulưucôngnghệmởđầuchỉbởichúngtôimuốncóvàiláthưcánhânhóa.Vàchẳnghiểusaochúngtôilạiđánhmấtmụctiêuđơngiảnđó.
Côngviệccủachúngtasẽnhànhạbiếtbaonếulờigiảichotoànbộnhữngvấnđềkinhdoanhvàtìnhhuốngnangiảiđềuxuấthiệntrongmộthộpquànhỏđượcgóikỹvàchứatrongđógiảiphápkỹthuậtsốmớinhất.
Khinhắcđếncôngnghệ,sẽcóvàinhómchủdoanhnghiệpkháchẳnnhau.Cónhữngngườingâythơtinrằnggiảiphápcôngnghệkỳdiệusẽdẫnđườngchodoanhnghiệpcủamìnhnângcaonăngsuất.Nhữngngườinhưvậysẽnhanhchóngđượcliệtvàodanhsáchnhững“gãkhờ”củacáccôngtycôngnghệthôngtinvàđượcgắnmác:“Họsẽmuabấtcứthứgì”.
Vàcũngcónhữngngườithựclòngmuốnlàmđiềuđúngđắn.Nhưnghọlạivôtìnhbịvâyquanhbởinhữngchuyêngiacôngnghệthôngtin,nhữngkẻchỉmuốncócơhộitáymáynhữngmóncôngnghệmớinhấtvàkhoáclácvớibạnbèrằngchúngtuyệtrasao.Nhữngtênmọtsáchtàigiỏinàysẽnguyệnlòngkhiếncôngtyphásảnđểđổilạicáccôngnghệmớinhất,xuấtsắcnhất,tuyệtvờinhấtvàtiêntiếnnhất.
Vàcuốicùnglànhómcácchủdoanhnghiệpgiốngnhưnhữngnhânvậtđượcmôtảtrongcuốnsáchnày.Họsẵnsàngápdụngvàđầutưvàocôngnghệnhưmộtcôngcụvìhọbiếtmìnhsẽđạtthànhquảnhưthếnàovớichiphíthấphơnvà/hoặcnăngsuấtcaohơn.
StephenTindallcủaTheWarehouseđãkhôngngầnngạiđầutưvàomộthệthốngquéttầnsốradiochotrungtâmphânphốiđồsộcủacôngty,vớidiệntíchtươngđương15sânbóngbầudụcghéplại.
Khinhậnrarằnghọcóthểnhậnmộttấmnânghàngtừnhàsảnxuất,quétvàchuyểnnóđếnxetảichởhàngchỉtrongvòngtámphút,Tindallliềnsẵnsàngápdụnghệthốngnày.Cuốicùng,hệthốngquétđãgiúpôngtăngnăngsuấthơn15%vàhòavốntrongvònghainăm.Nhưngtrướctiên,ôngphảitựđặtracâuhỏi“LDKDCĐĐLĐNLG?”.
Vàocuốithậpniên1990,hầuhếtcáccôngtysảnxuấtthépđềubậnrộnđổhàngchụctriệuđô-lavàothứcôngnghệchophéphọđưamảnghoạtđộngbánhànglênmạngvàgọilàđó“giaodịch”trongngànhthép.Họbảorằng:“Giaodịchđiệntửchínhlàtươnglai”,rồilaovàocáckhoảnđầutưkhổnglồđếnnỗiphảituyệtvọngtìmcáchbiếnnhữnggìhọdựbáothànhsựthật.Trongkhiđó,Nucortừchốithamgiacuộcđuatrựctuyếnđiênrồnày.DanDiMiccolýgiải:“Chúngtôikhôngtinvàochuyệnđặtaiđóởgiữachúngtôivàkháchhàngcủamình”.
Trongkhicácnhàsảnxuấtthépkháctiêuphatàinguyêncủahọvàogiaothứckinhdoanhquamạngvàtrangweb,thìNucorlạiquyếtđịnhđầutư100triệuđô-lavàomộtnhàmáyởẤnĐộ,nơitrangbịmộtcôngnghệđượcthiếtkếdànhchoviệcsảnxuấtthépthôngquaviệctrựctiếpđúckimloạinóngchảythànhnhữngdảirấtmỏng.AlanCramb,đồnggiámđốcTrungtâmNghiêncứuLuyệnsắtthéptạiĐạihọcCarnegieMellon,đãgọicôngtrìnhcủaNucorlà“bướcpháttriểnkỹthuậtvĩđạinhấttrongngànhcôngnghiệpthépsuốt30nămqua”.
VậyNucorđãnhậnrakiểulợinhuậntàichínhnàodựatrêncáckhoảnđầutưcôngnghệnày?Chúngtahãycùngtínhtoán.Sốthéphỏngphảiloạibỏtươngđươngvới2.5%doanhsốtrêngiấytờvàtiêutốncủaNucor50triệuđô-lamỗinăm.Nếucôngnghệmớigiảmđượcsốhàngloạithảichỉcònmộtnửa,họsẽhoànvốnxâydựngnhàmáymớichỉtrongvòngbốnnăm.Đólànhữnggiatăngđángkểvềmặtnăngsuất–chỉsốROI(lợinhuậntrênvốnđầutư)cũngủnghộquyếtđịnhcôngnghệnàymộtcáchthuyếtphục.
HãylênthửtrangwebcủabấtkỳhãngmáybaydanhtiếngnàovàsosánhnóvớiRyanair.com.BạnsẽnhậnthấymộtsựkhácbiệtkhủngkhiếpgiữacáchRyanairápdụngcôngnghệsovớicácđốithủđangthualỗcủahọ.Gần90%tổngsốvémáybaybánrađềuđượcđặtmuatrêntrangwebcủahãng,vốnđượcthiếtkếđơngiảnvàthiếtthựcnhưchínhhãnghàngkhôngnày.Trangchủliệtkêtấtcảcácsânbayđượcphụcvụvàgiábayrẻnhấtchotừngphânkhúc.Chỉvớimột
cúnhấpchuột,hànhkháchcóthểmuavémộtchiềuđếnbấtkỳđiểmđếnnàocủaRyanairvàlặplạiquytrìnhtrênđểmuavékhứhồi.Cácphímnhấpduynhấtcònlạilàđểthuêxe,muabảohiểmhayđặtphòngkháchsạn.Táobạohơncảlàtrangwebcònliệtkêsốchuyếnbaykhởihànhvàđápđúnggiờvàotuầntrước(vớitỷlệtrungbìnhchung98%đángghentị).Trangwebđượcthiếtkếđơngiản,gọngàngvàchưabaogiờsập.
TrangwebcủaRyanairmangđếnsựtráingượchoàntoànsovớitrangwebcủacáchãnghàngkhôngtiếngtămgiànhđượclờitándươngvàkhenngợitừgiớithiếtkếweb,nhưnglạithườngkháphứctạpvàkhôngthânthiệnvớingườidùng.Nhiềutrangwebtạochotacảmgiácnhưthểngànhhàngkhôngquantâmnhiềuđếnviệckhaithácdữliệuhơnlàthậtlòngbánvémáybay.
ChúngtôipháthiệnrarằngnhữngcôngtyliêntụcminhchứngchonguyêntắcÍthóanhiềuđềucónhữngtiêuchíkhôngkhoannhượngvànghiêmngặtnhằmđánhgiácácphátkiếncôngnghệ.
Xácđịnhrõvàvạchraquytrìnhhiệnhành.
Dùlàbánvémáybay,chovaythếchấphaylàmranhữngchiếcbánhmìvòng,tasẽvôphươngloạibỏsựlãngphí,cắtgiảmchiphíhoặccảithiệnnăngsuấtnếukhôngbiếtchínhxácquytrìnhhiệnhànhhoạtđộngnhưthếnàongaytừđầu.
Xácđịnhmụctiêuthựcsự.
Kếtquảbạnmongmuốnlàgì?Làgiảmchiphí,tăngnăngsuấthaycảithiệndịchvụkháchhàng?Cáccôngtynăngsuấtcaoluônchophépnhữngnhânviênlàmchínhcáccôngviệcđóthamgiavàoquátrìnhxácđịnhmụctiêu,rồiđảmbảocácmụctiêuđócóthểđịnhlượngđược.
Đánhgiáphítổnchủyếutừviệcpháttriểntheohướngđộcquyềnsovớigiảiphápxuấthiệnđạitrà.
Bấtkỳcôngnghệnàobạnpháttriểnvàsởhữusẽđemlạichobạnmộtlợithếcạnhtranhngắn,chođếnkhinóbịmộtcôngtykhácsao
chéplại.Nếuđólàcôngnghệđộcquyền,thìhãydốcsứcbảovệnóvàđừngkhoekhoang.
Xemxétkỹlưỡngvàcânnhắcmọichiphíphụtrộikhảdĩ.
Chiphíđàotạonhânsựbanđầuvàđàotạotiếptụclàbaonhiêu?Nếucôngnghệnàykhônghiệuquảnữa,liệutoànbộdoanhnghiệpcóđixuốngtheo?Côngnghệmớisẽảnhhưởngđếnchiphínhânsựhiệnhữunhưthếnào?Côngnghệmớiđòihỏinhiềuhayítdiệntíchhơn?Mộtlầnnữa,cácdoanhnghiệpnăngsuấtcaophảichophépnhânviêncáccấptrongcảtổchứcthamgiaxácđịnhnhữngchiphínày.
Tínhtổngphítổnchủyếuvàphụtrội.
Nếutổngchiphíđềxuấtvượtquánhữnglợithếthuđược,thìtakhôngthểchấpnhậnvàphảivạchramộtđềxuấtkháctừđầu.
Quyếtđịnhkhoảngthờigianhoànvốntàichínhcầnthiết.
Cáccôngtynăngsuấtcaomuốnthutiềncàngnhanhcàngtốt.Thôngthường,trừkhimộtcôngnghệcóthểhoànvốntrongtừhaiđếnbanăm,nếukhôngnhiềukhảnăngnócầnđượcxemxétkỹlưỡnghơn.
Yêucầuvàthươnglượngnhằmđảmbảohiệusuấttừcácnhàcungcấp.
Trừkhihọsẵnsàngcamđoanrằnggiảiphápcôngnghệđangđượccânnhắcsẽhoạtđộngvàthỏamãnchínhxácnhữnggìđãhứahẹn,nếukhông,hãymởcuộcthươnglượngvớicôngtykhác.
Thươnglượngbằngcáchchocácnhàcungcấpđấuthầudựatrêngiácả,cáchthanhtoánvàđảmbảohiệusuất.
Năm2002,Ryanairđãđặtmộtđơnhàng100chiếcmáybayBoeing737vớiquyềnchọnmuathêm50chiếcnữa.Côngtyđãphátđộngquátrìnhmuasắmnàybằngcáchchođăngquảngcáotrêncáctạpchíhàngkhông,côngbốhọđangtìmmuacácphicơBoeing737
đãquasửdụng.Đúngnhưdựđoán,nhânviênbánhàngcủamọihãngsảnxuấtmáybayđãùavềvănphòngcủaMichaelO’LearyđặttạiDublin.Bằngcáchchotừnghãngsảnxuấtđấuthầuvớinhau,vớiviễncảnhmuađượcnhữngchiếcmáymẫumớiđãquasửdụngthayvìmớitoanh,Ryanaircuốicùngđãnắmtrongtaymộtthươngvụthếkỷ.
Cuốicùng,O’Learyđãmuađượccôngnghệmới–nhữngchiếcmáybay–vớimứcbáogiáthấphơnđến50%sovớigiániêmyết60triệuđô-la,chỉphảitrảtrước15%và–theonhưbáocáo–Boeingphảiđảmbảođượcgiátrịbánlạicủanhữngchiếcmáybaynày.
Trướckhicamkết,phảiđánhgiálạimọithứmộtlầnnữavàđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG.
Đểhoàntoànchắcchắnkhôngcócáitôicánhânnàoxenvàohaykhôngđểnhữngtrườnghợpkiểu“vănphòngcủatôitohơncủaanh”hoặc“côngnghệcủatôinhanhhơncủaanh”biểuhiệnrangoàimặt,đồngthờichứngtỏrằnglýdothựcsựđứngsauviệcmuacôngnghệmớilàđểcảithiệnnăngsuất,bạnhãylặplạicâuhỏicủaMarionSandler:“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”.
Theoướctínhchínhxácnhấtcủachúngtôi,nhữngcôngtynăngsuấtcaohàngđầuđượcđềcậptrongquyểnsáchnàynhìnchungđãđầutưhơn20tỉđô-lavàocôngnghệ.Nhưngmỗicôngtyđềutrảiquamộtquátrìnhraquyếtđịnhtỉmỉgiốngvớicácbướcđượcliệtkêởtrên,vàmỗicôngtyđềunhắmđếnđiềuđóbởihọcónhữnglýdochínhđáng.
Bàihọccốtlõichínhlà:chínhconngườivàvănhóa–chứkhôngphảicôngnghệ–mớiđemlạichonhữngcôngtynăngsuấtcaocáclợithếcạnhtranhkiệtxuấtcủahọ.
AriedeGeusđãtrảiqua38nămtạiRoyalDutchShellđểchỉđạocácnỗlựclênkếhoạchcủatậpđoàn,vàôngcũnglàtácgiảcủamộtquyểnsáchrấtđượchoannghênh:TheLivingCompany(tạmdịch:Mộtdoanhnghiệpsống)kiêmhộiviênkháchmờitạiTrườngKinhdoanhLondon.Từmộtnghiêncứusâurộngvềlịchsửcáccôngty,ôngđãkếtluận:“Nếubạnxemcáccôngtynhưmộtgiốngloài,thìtuổithọtrungbìnhcủamộtdoanhnghiệptạicácquốcgiapháttriểnphươngTâychỉkéodàichưađầy12năm”.Vậylàmthếnàocáccông
tycónăngsuấtcaocóthểkhiếntoànbộnhânviênđồnglònggópsức,từngàynàyquangàykháctrongsuốthàngthậpkỷmàvẫnduytrìphongđộ?Nucorcó31nămthànhcôngkhônghềgiánđoạn.VợchồngSandlerlàmviệccùngnhauđã40nămvàvẫnpháttriểnmạnhmàkhôngcóbấtkỳkếhoạchchậmlạinào.CònđốivớiIKEA,họđãdànhhơn50nămđểchứngminhkhảnăngluônthúcđẩyđượcnhânviênvàkhôngngừngđạtnăngsuấtcaohơn.Kếtluậncủachúngtôichínhlà:nhữngcôngtynàyđãxoayxởđểtồntại,lớnmạnhvàtrởnênxuấtsắcvìhọcókhảnăngkhiếnmọinhânviênđồnglònggópsức.Chúngtasẽbiếtđượchọlàmđiềuđónhưthếnàotrongphầnkếtiếp.
Q
PHẦNIV.THÚCĐẨY
13.DUYTRÌMỨCNĂNGSUẤTNGANGBẰNGỞTẤTCẢMỌI
NGƯỜI
Nếumộtthôngđiệpkhôngnhấtquánvớivănhóa,đósẽđượcxemlàthôngđiệpsailầm.
–TiếnsĩJamesCampbellQuick
uảlàmộtngàytốtlànhđểthỏamãngiấcmơcủanhữngtaygolf.Cũngngàynàyvàinămtrước,mộtngườibạncủatôilàmtrongngànhbấtđộngsảnđãnhờtôitìmmộtđồngsựkinhdoanh.Ôngấyhỏitôicómuốntrốnragiữagiờhaykhông?Cóđến18lỗgolf
đangchờhaichúngtôikiamà.Tuytôiđãtừchốivìhômđócảhaichiếcxeđềubận,nhưngôngấylạivuimừngvìnghĩtôisẵnlòngvàđồngýtrốnviệc.
“Khôngsaocả”,ôngấynói,nhẹlòngvìđãtìmđược“đồngphạm”:“Tôisẽláixeđếnđónanh”.
30phútsau,tôiđứngtrướclốixevàonhàvớichiếcgậydriver(54)hiệuBigBerthamớitoanhtrêntay,đặttúigậydựavàobứctườngđá.Tôitưởngtượngrõtrongđầu:BigBerthasẽgiúptôiđưamọiquảbóngđixaítnhất274métdọctheosângolf.(Aicũngcóquyềnmơmộngphảikhôngnào?)ChợttiếngđộngcơCadillackéotôitrởvềthựctại.Tôivớlấytúixáchrồihétlớnvớiôngđểáttiếngđộngcơ:“Mởcốpxeđểtôichogậyvào”.
Vừanhấnnútmởcốp,ôngvừahạcửasổxexuốngvàtrảlời:“Cứthửđinhưngtôinghĩchúngkhôngvừađâu,tôiđểnhiềuđồphíasaurồi”.
Trờiạ,ôngấynóiđúng!Mấycâygậygolfcủatôiphảinằmxếpởbăngghếsauthôi.Cốpxecủaôngchấtđầysách,băngâmvàvideovớibìainhìnhZigZiglar,TomHopkinsvàWayneDwyer,vớicáctựađềnhưGoforIt,DoItvàSlamDunktheMoment(tạmdịch:LàmngayđivàNắmlấykhoảnhkhắc).
Tôiđóngcốp,khéoléođặttúigolflênghếsaurồicấttiếnghỏikhixelănbánh:“Cáiquáigìtrongcốpsaucủaanhthế?”.
“Báuvậtcủatôiđấy”,ôngnói:“Chúnggiúptôiphấnđấu”.
Tôinghĩ:Mộtgãkiếmvàitrămnghìnđô-lamỗinămmàlạicầnnhữngthứđóđểphấnđấuư?Thậtvôlý.Tôibiếtcâuhỏicủamìnhcóvẻđộngchạm,xúcphạmvàkhóchịu,nhưngtôikhôngthểđừngđược:
“Anhnói‘phấnđấu’làcóýgì?”
“Tôighétcôngviệccủamình”,ônggiãibày:“Tôidùngnhữngcuộnbăngvàsáchvởđểcốgắnggiữtinhthần”.
Ôngấyghétchínhcôngviệcsinhnhaicủamìnhư?Thậtđángbuồn.
Nhữngmóntrongcốpxeấyđềulàhàngbánchạynhất,nênchắchẳnphảicórấtnhiềungườicầnđếnsựhỗtrợnhưcáchôngtựbàyrachomình.
NhiềutổchứcthươngmạikhácnhauđãướctínhrằngcáccôngtyMỹchiđến150tỉđô-lamỗinămđểđộngviênnhânviên.Theobáocáotừmộttổchứcthươngmại,cácdoanhnghiệpMỹchiđếnkhoảng25tỉđô-lachocácchuyếndulịchhoặcnhữngmónquànhỏnhưtặngphẩmkhuyếnkhích.
Nếunhữngướctínhtrênsátvớithựctế,thìcónghĩarằngtrungbìnhmỗinăm,cáccôngtyđangchitrảhơn1.100đô-latrênmỗinhânviên(tínhtheoconsố142triệulaođộngcủaCụcThốngkêLaođộngHoaKỳ)đểthuêdiễngiả,muasáchvàbăngđĩa,tổchứccáccuộcthiđuavàthửhầunhưmọicáchđểcóđượcmộtphầnthưởngsaunhữngluậtlệ,vàđổilạihọsẽđạtnăngsuấtcaohơn.Thậmchíđốivớimộtcôngtychỉcóvàitrămnhânviên,sốtiềnđóvẫnkhôngthayđổi.Và
hãynhớrằng,khoảndựtínhnàykhôngbaogồmcáchìnhthứcchitrảbằngtiềnmặthaytiềnthưởngtheonăngsuấtvìchúngđượcphảnánhtrênconsốchiphí,nênkhôngthểđongđếmđược.
Mộtbấtngờlớnkhác.Sauđâylàmộtbấtngờlớnnữa.Bạnđãsẵnsàngchưa?
Cáccôngtynăngsuấtcaokhôngtrôngcậyvàonhữngchiếnthuậtđộngviêntruyềnthốngnhằmđạtmứcnăngsuấtcaođángkinhngạccủahọ.
Trướckhibắtđầunghiêncứunày,tôinhữngtưởngrằngđâylàchươngdễviếtnhất–vìcóđầynộidungchiếnthuật,kiểunhưcáccôngtynăngsuấtcaothườngtặngnhữngchuyếndulịchchocácnhânviênsảnxuấtgiỏirasao,nhữngmónquàrẻtiềndànhchothànhtíchvượtdựbáo,nơiđỗxeđặcquyềnnhờđạtsảnlượngcaohơncácnhómkhácvànhữngbồntắmđầyắptiềnđủloạimệnhgiá,nơicácnhânviênsảnxuấtgiỏithahồthảcâuvàkéolêncảmớtiền.(Thậtdễsoạnradanhsáchđó,vìchúngchínhlàcácphươngphápđộngviênmàtôitừngsửdụngtrongdoanhnghiệpcủamình.Vâng,ngaycảchiêu“thảcâuđượctiền”cũngthế).
Cuốicùng,khinhómnghiêncứukếtnốiđượccácvấnđềvớinhau,chúngtôinhậnrarằngcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaokhônghềdựavàonhữngphươngphápthúcđẩytruyềnthống.Tôiphảilựachọngiữaviệcchỉđơngiảntrìnhbàyquansátấyvàđểđộcgiảlàbạntựrútrakếtluận–đồngthờirútchươngnàylạicònrấtngắn–hoặcđàosâuhơnvàcốtrảlờimộtcâuhỏimấuchốt:Nếucáccôngtycónăngsuấtcaokhôngápdụngcùngnhữngchươngtrìnhvàchiếnthuậtđộngviênnhưbaocôngtykhác,thìhọđãthúcđẩynhânviênnhưthếnào?
Câutrảlờiđơngiảnlà:“Họkhôngcầnlàmthế”.Rõràngtôicầnmộtsựgiảithíchởđây.
Địnhnghĩađộnglựcvàlýgiảimộtsựthậtbấtngờ.Cảđịnhnghĩatrongtừđiểnvàcáchsửdụngtừ“thúcđẩy”
(motivate)ngàynayđềukhágiốngnhau:tácđộngđếnmộtngườisao
chohọhànhđộngtheomộtcáchnhấtđịnh.
Theocácchuyêngia,cóhailoạiđộnglực:ngoạilựcvànộilực.Vớimộtngườithườngnhưtôi,chúngcónghĩalàtácđộngtừbênngoàivàtácđộngtừbêntrong.Cómộtngườitừnggiúpngườikháchiểuđượcsựkhácbiệtgiữahaiphạmtrùtrên,đólànhàhọcgiảkiêmtácgiả:TiếnsĩJamesCampbellQuick.Ôngđãcungcấpchochúngtôimộtđịnhhướngđểbắtđầuphânbiệtgiữacáchsửdụngđộnglựctạicáccôngtynăngsuấtcaovớicáchápdụngtạiđasốcôngtykhác.
TiếnsĩQuicklàđạitáđãvềhưuthuộclựclượngKhôngquânTrùbịHoaKỳ,ngườitừngđượcphongtặngHuânchươngChiếncôngMỹ.HiệntạiônglàgiámđốcchươngtrìnhđàotạotiếnsĩngànhquảntrịkinhdoanhtạiĐạihọcTexasvàtừnglàcộngtácviênbiêntậpchoquyểnsáchTheAcademyofManagementExecutive(tạmdịch:Họcviệnđiềuhànhquảnlý).Ôngđượcxemlàmộtchuyêngiavôcùnguyênbácvới14quyểnsáchviếtvềđềtàimôitrườnglàmviệc.
“Conngườibẩmsinhđãcóđộnglực”,tiếnsĩQuickkhẳngđịnh.Ôngnóithêm:“Đólàtrạngtháitựnhiên.Hãynhìnnhữngđứatrẻmàxem,bạnsẽdễdàngquansátđượchaidạngđộnglựcbảnnăngcơbảnởconngười:mộtlàcảmthấyantoànvàyêntâm,vàhailàđượckhámphácũngnhưlàmchủthếgiới”.
Ôngcũngnói:“Độngcơmuốnlàmchủthếgiớimàmọingườiđềucóchínhlàkhởisinhcủathứđộnglựcthúcđẩychúngtalàmnhữngviệcnhưnhảyxuốngcáctòanhàcaotầnghaychạythậtnhanh”.Vấnđềlớnsẽxảyrakhi“conngườinhậnramìnhtồntạitrongcáctổchứcnơinănglượngtựnhiênvàđộnglựccủahọbịkìmnénvàngănchặnbởihàngloạtcơchếquanliêukhácnhau”.
Đểthôiđeođuổiviệclýgiảisựkhácbiệttolớngiữacáccôngtynăngsuấtcaovànhữngdoanhnghiệptẻngắt,bạncóthểsẽmuốnđọclạinhiềulầnnhữngdòngnhậnxétsauđây.ChúngtôinghĩýkiếndướiđâycủatiếnsĩQuicklàmộttrongnhữngquanđiểmquantrọngnhấtcủaquyểnsáchnày:
“Thửtháchthậtsựởđâylàđừngdànhquánhiềuthờigiancốgắngthiếtkếnhữngchươngtrìnhđộngviênthúcđẩy,màhãydànhthêmthờigiannghĩcáchđừngngángchânnhữngngườiđangcốgắnglàmđiềucóích”.
ChúngtôitinrằngđánhgiátrêncủatiếnsĩQuicklàchínhxác,đồngnghĩacáccôngtyhãyngưngđầutư150tỉđô-lanhưhiệnnaychosứmệnh“tạođộnglực”vàthayvìthế,hãydùngsốtiềnđóđểtiêudiệtcơchếquanliêuđangcảntrởnăngsuất(xemlạiChương4).
KhichúngtôithảoluậnvềcáccôngtytrongsáchvớitiếnsĩQuickvàgiảithíchnhữngkhámphácủamình,ôngđãthởdàithấuhiểunhưmộtnhàtrịliệutâmlýđầykinhnghiệmvànói:“Cáchcácbạnmôtảnhữngđiềuxảyratrongcáccôngtynàydườngnhưchothấyhọđãxâydựngđượcmộthệthốngvừamangtínhcạnhtranhcao,vừamangtínhhợptáccao”.
Nếuđốichiếulạivớidanhsáchcáccôngtychúngtôiđãnghiêncứu,bạnsẽthấychẩnđoáncủaTiếnsĩQuickvôcùngchínhxác.TuyRyanair,Lantech,TheWarehouseGroup,IKEA,WorldSavings,Nucor,YellowvàSRCHoldingsđềutrởthànhnhữngcôngtycạnhtranhxuấtsắc,nhưngthànhcôngcủahọđềunhờvàonỗlựchợptáchơnlàthànhtíchcánhân.
“Khisựcạnhtranhtrongmộtdoanhnghiệphướngđếnmụctiêuhaymụcđíchbênngoài,thìmộtvănhóahợptácvìnăngsuấtcaosẽhìnhthành.Mốinguythậtsựchínhlàkhitìnhtrạngđấuđánộibộnổratrongtổchức.Từđósẽdẫnđếnmộtkếtquảkhôngtránhkhỏi:sựcạnhtranhtrởthànhhànhđộngtựhủyhoại,doanhnghiệptrởnênrốiloạnvàcuốicùng,bạnsẽchứngkiếnhệthốngsụpđổdomọingườigiữrịtthôngtinchoriêngmình”.
Quickcũngcảnhbáorằngkhikiểucạnhtranhnàyxảyra,mọingườisẽbắtđầuhànhxửtheohướngcólợichobảnthânvàkhôngquantâmcóđểlạihậuquảtổnthấtchocôngtyhaykhông.
CúđánhtàitìnhcủangườiIreland.Trongsuốtquátrìnhnghiêncứu,đãcómộtmốibấtđồngkhông
nóinênlờigiữacácnghiêncứuviênvàtôi.MặcdùRyanairđãvượtquahếtcácbàikiểmtra,nhưngcảnhómvẫnhoàinghiliệutôicóphạmsailầmkhôngkhichophépmộtkẻphàmphunhưCEOMichaelO’Learyvàodanhsách.
MặcdùkhôngaiphủnhậnthànhtíchấntượngcủaRyanairtrênphươngdiệntàichínhvànăngsuất,nhưngvấnđềđơngiảnlà
O’LearycóvẻkhônghợpvớihìnhảnhtoátratừcácCEOcònlại.NgượcvớisựkhiêmcungvàhaynóibớtcủaStephenTindalltừTheWarehouseGroup,sựthẳngthắnkhônghềengạicủaDanDiMiccotừNucorhaycáchhànhxửlịchthiệpcủavợchồngSandlertừWorldSavings,phongtháicủaO’Learylúcnàocũngvượtquáchừngmực.
KhiO’Learyxuấthiệntrướcphòngxửtrongkhôngkhínặngnề,dobịquytộikhôngtraoquàthắngcuộcchomộtcuộcthidohãnghàngkhôngcủaôngtổchức,ôngvẫnmặcquầnjeansvàáokhoácthểthao.ÔngthảnnhiênnóirằngbộtrưởnggiaothôngvậntảiIreland“tànbạonhưStalin(55)”,vàbảorằngnhómquảnlýsânbayDublincóchínhsáchdulịchăntheocáchCastrođiềuhànhđấtnướcCuba.KhihãnghàngkhôngcủaO’LearybắtđầumởtuyếnbayđầutiênđếnĐức,ôngđãxấcxượchạthấphãngbayLufthansa,vốnlàngọncờđầucủangànhhàngkhôngĐức,vàkhoáclácrằnghãngcủaôngsẽpháttriểnlớnmạnhhơnhọtrongvàinămtới.Ngườiđànôngnàythườngxuyênnhạilạinhữnglờithanphiềncủakháchhàngvớigiọngnamcaothethé.ÔngtahoàntoànkhácvớihìnhtượngCEOtiêubiểubạnthườngthấy.
Nhưtôiđãđềcập,saucácvụtấncôngkhủngbốNgày11tháng9,O’Learyđãkếttộinhữnghãnghàngkhôngkhácđangcố“phungphítiền”củaChínhphủvàthúcgiụchọnémngay“cáibátănxin”đó,rồigiảmgiávémáybaythayvìđòiChínhphủhỗtrợ.Trongnhiềutháng,mộtbứcảnhđượctreongaytrêntườngđạisảnhcủacôngtyRyanair,chothấyO’Learyđangvungmộtchiếcgậybóngchàykèmtheotiêuđề:“Michaelđangchuẩnbịchocuộchọptiếptheovớicácnhàchứctráchtrongngànhhàngkhông”.
O’Learylênáncáchãngquốcdoanhlớn,cáchãngmáybayđượctrợcấp,hỗtrợvàcácgiớicầmquyềnphụtráchđiềutiếtchốngcạnhtranhởchâuÂulàkẻthùkhôngđộitrờichungcủadânlành.Nhờthế,ôngđãmangđếnchongườilaođộngnguồnđộnglựcbênngoàicầnthiếtđểhọtậptrungvàonhiệmvụtrởthànhhãnghàngkhôngvậnchuyểnlớnnhấtchâuÂu.VàôngcũngđáplạicâuhỏivềtươnglaicủahãngRyanair:“Tấtnhiênlàthốngtrịthếgiới”,vàbạnsẽhiểuthêmvềthứđộngcơtàitìnhmàO’Learyvậndụngnhưmộttôngiáo.Ôngluôntìmkiếmnhữngngọnnúicaohơnđểchinhphục,vàchínhđiềunàyđãkhiếnnhânviêncủaôngluônnỗlựcvớimứcđộngangnhau.Nhữngngườinàyquábậnrộnđấutranhvớimộtkẻthùchung,vìthếhọsẽkhôngxaonhãng.Họkhôngcóthờigianchonhữngtrò
chínhtrịnộibộhaynhữngvấnđềnhỏgiữacánhân.ÝnghĩđượcphiêulưucùngO’Learyluônkhiếncácnhânviênnàybừngtỉnhvàbậtdậykhỏigiườngvàomỗibuổisáng.
LờihứacủaO’Learydànhchonhânviêncủaôngcũngvangvọngtrongnhữngbàihọctừcáccôngtyvĩđạivàcónăngsuấtcaokhác.Ôngnói:“Hãythamgiacùngchúngtôiđểchốnglạinhữngthếlựcđentối,hãylàmviệcchămchỉvàchúngtôisẽkhôngcắtgiảmnhânsựhaytrừlươngbạn”.Tuyênbốkhôngcắtgiảmnhânsựhaytrừlươngcủaôngđãthỏamãnmộtnhucầubảnnăngchung–nhucầucảmthấyantoànvàyêntâm.Mộtyếutốthúcđẩycơbảnkhácđượcnhiềungườichiasẻ–làmchủthếgiớiquanhmìnhvàlàmnhữngđiềukhôngtưởng–cũngđượcthỏamãnthôngquaviệccùngtheođuổimộtmụctiêulớnvàcùnghợpsứcchốnglạimộtkẻthùchung.
“Chúngta”chốnglạithếgiới.Tấtcảcáccôngtychúngtôinghiêncứuđềuápdụngnguyêntắc
củaO’Leary–mặcdùítkhoatrươnghơn–vớimụcđíchđạtnăngsuấtcao.Đầutiên,họtạoramộtmôitrườnglàmviệcantoànvàanninh,rồigiảiphónglựclượngcủamìnhchốnglạimộtkẻthùchunghoặcđốitượngbênngoài.
TạiYellowCorp.,BillZollarsđãnhắmđếnmụctiêulàcácchuyêngiaphântíchchuyêndựđoáncôngtyôngsẽphásảntrongvòngvàinămtới.ĐiềunàycónghĩarằngYellowđangchốnglạigiớiphântích.
JackStack,CEOcủaSRClạisửdụngtỷsốnợtrênvốnchủsởhữu89:1cũngnhưcáchngườimuatiềmnăngđịnhgiácôngtynhưtrọngtâmcủamọinỗlựcnhằmđoànkếtnhânviênvàđảmbảosựantoàntàichínhcùngtươnglaitàichínhchohọ.Trongtrườnghợpnày,cácnhânviêncủaôngđangchốnglạicảthếgiới.
TạiTheWarehouse,StephenTindallcũngmờigọinhânviênthamgiavàovănhóaquânbìnhmớimẻ,lênánnhữngkẻmôigiới,nhànhậpkhẩuvàquanchứcđiềuhànhcủaChínhphủmàôngtinrằngđãbiếnkháchhàngthànhnạnnhânvềmặttàichínhtrongnhiềunămtrời.NhữngaigianhậpTheWarehouseGroupđềumangbổnphậncủamộtchàngRobinHoodthờihiệnđại.
KhiKenIversonhứavớinhânviênrằngNucorsẽkhôngcắtgiảm
nhânsựvàđốiđãicôngbằngvớitấtcảmọingười,ôngđãbiếnmọinhàsảnxuấtthépkhácthànhkẻxấumàkhôngcầnphảinóithẳngra.Bằngtrựcgiác,cácnhânviêncủaôngđãnhậnrahọphảilàmviệcthậtsựvàmanglạiýnghĩachovănhóanàyđểmôitrườnglàmviệcantoànvàsănsóctiếptụcđượcduytrì.Nhưvậy,Nucorđãchốnglạicáchlàmviệctruyềnthống.
Khicácbằngsángchếđượcchứngnhậncủacôngtyhếthạn,PatLancasternhậnraôngphảithayđổitriệtđểcáchsảnxuấtvàgiaonhậnhànghóa,nếukhôngsẽđiđếndiệtvong.Patchọn“sựlãngphí”làmmụctiêubênngoàicầnnhắmđến,vàcácnhânviêncủaôngđãtấncôngnóvớikhíthếhừnghực.Đólàcuộcchiếnchốnglạisựdiệtvong.
IngvarKampradcủaIKEAđãdùngcuộctranhluậnlôicuốnvề“thứtacóvàthứtakhôngcó”nhằmxâydựngnênthươnghiệuđồnộithấttoàncầuduynhất,bằngcáchtuyênbốrằngmụcđíchtồntạicủacôngtylàdânchủhóathếgiớicũngnhưsảnxuấtđồnộithấtchấtlượngcaodànhchogiớibìnhdân.ĐâyđãvàđanglàcuộcđấutranhcaocảchomộtcuộcsốngtốtđẹphơncủanhữngngườimàKampradgọilà“sốđông”.
KhiHerbvàMarionSandlermualạiWorldSavings,họđãlấyviệcxâydựngcôngtythànhnơitrọngdụnghiềntàilàmđộngcơthúcđẩynhânviên.Họnóivềcácngânhàngvàquỹtiếtkiệm–chovaykhácnhưnhữngmôitrườngđặcquyềnbảothủ,thườngxuyênbácquyềnđăngký,quyềnthànhviênhaytừchốitraochophụnữnhữngvịtrícótráchnhiệmvàquyềnhành.Saukhixảyraviệcbãibỏquyđịnhvàcácđốithủcủahọgặprắcrốidolaovàođủloạiphươngphápchovayđiêncuồngcùngcácthươngvụđầucơlệthuộc,vợchồngSandlerđãnhanhchóngbổsungtínhđơngiảnchomôhìnhkinhdoanhcủamìnhvàđưaWorldSavingstrởthànhmôitrườnglàmviệctốtnhất.Đólàmộtcôngtyluônchămsóc,pháttriểnnguồnnhânlựccủahọvàkhôngđẩytươnglaicủatấtcảvàothếhiểmnghèovìhànhđộngtắctrách.ĐộnglựclớnđốivớiđộingũnhânviêntạiWorldSavingschínhlàsựkhácbiệtgiữa“họ”với“chúngta”.Nóđãvàđanglàcuộcchiếnkinhđiểngiữacáchlàmđúngvàcáchlàmsai.
Mộtnhàquảnlýkinhdoanhmuốnđạtnăngsuấtcaohơncóthểbảođảmmộtlựclượnglaođộngluônhăngháinhờsửdụngđộngcơbênngoàiđểduytrìmứcnỗlựcngangnhautrongtoàndoanhnghiệp.
Nhưngtrướckhilaovàochọnlựađộngcơbênngoàinhưmộtmónhàngthịnhhànhnàođótrongtháng,ngườiquảnlý,giámđốcvàchủdoanhnghiệpnênlưuýrằngviệcdựnglênmộtgãbùnhìnđểkhuấyđộnghaytándươngtạmthờichỉlàthaotúng,chứkhôngphảiđộngviên.
Điểmkhácbiệtthậtsựởđộngcơbênngoàiđượccácnhàlãnhđạotàibacủanhữngcôngtyxuấtsắcnhấtsửdụngchínhlànóđạidiệncho“thếgiớiquan”vàtốthơnrấtnhiềusovớicáccôngcụthaotúnggiảtạo.Đólàcôngviệccảđờihọ,làsựchânthànhvàủnghộđộnglựccủatừngcánhânđểđạtđượcnăngsuấtchưatừngcó.
CựuvậnđộngviênBillZollarslàmộtCEOkiêmhuấnluyệnviênluônnhiệtthànhdốcsứcvìmôitrườnglàmviệcđadạng,vìgiátrịdànhchokháchhàngvàbấtchấpnhữngkẻchốngđốibằngthắnglợivẻvang.ĐôimắtJackStacklấplánhkhiôngtâmsựvềviệcxâydựngnhữngcôngtyđemlạisựantâmtàichínhchonhânviêncủamình.Đểchứngminhmìnhchưabaogiờmưulợichobảnthânmàchỉlàmviệcthậttốt,StephenTindallđãhiếngiasảnchomộtquỹhỗtrợnhữngngườinghèokhó,cơnhỡvàbấthạnh.
ThậtdễhìnhdungraDanDiMicco,mộtngườiđànôngthậtsựđánggờm,sảinhữngbướcdàiquamộtnhàmáyNucorvàcókhảnănggiảiquyếtbấtkỳnhiệmvụhaytháchthứcnàongángđườngông.NhưngDanbỗngtrởnênimlặngvàkhiêmtốnmộtcáchthànhkínhkhitraođổivềviệcôngđượcchọnlàmngườibảohộvàCEOcủamộtcôngtyhằngnămluônquyêntặng2.500đô-lachocácconemđangtheohọccaođẳngcộngđồng,trườngviệndạynghềhoặcđạihọccủatoànbộnhânviên.
KhibạnquansátPatLancasterdànhthờigianởnhàmáyvớinhânviêncủaôngvàkểlạinhữngcâuchuyệnxưa–nhưhọđãtừngkémnăngsuấtnhưthếnào,nhưngđãđứngdậyđấutranhvàgiànhthắnglợirasao–bạnsẽcảmtưởngnhưđanglắngnghemộtnhómcựuchiếnbinhcộccằnđangônlạimộttrậnthắngvẻvangtrênchiếntrường.HãydànhthờigianvớimộtnhânviêntạiWorldSavings,bạnsẽnhậnrangayniềmtincủahọđốivớicôngty,đốivớisựannguycủabảnthânhọvàđốivớiđườnglốihoạtđộngcủadoanhnghiệp.
NhữngcôngtynăngsuấtcaomàchúngtôinghiêncứuđềucựckỳgiốngvớiđốitượngđượcTiếnsĩJamesCampbellQuickmôtảnhư
mộthìnhmẫunghiêncứu:quânđội.
Ôngnói:“Hầuhếtcáchệthốngquânsựlàvídụđiểnhìnhchocáchệthốngmở,lànhmạnh,hợptáccaonơiconngườikhôngchỉhànhđộngvìlợiíchcánhânmàcònvìlợiíchlớnnhấtcủamọingườikhác”.
Ôngquảquyết:“Quânngũlàmôitrườngnơicácthànhviênđứnglênủnghộnhữnglợiíchlớnlaohơn.Họkhôngphụcvụcholợiíchcánhânmàlàvìsựtốtđẹpchungcủacảtậpthể”.Khôngphảiaicũngđồngtìnhvớicáchnhìnnhậncủaôngvềquânđội,nhưngtrongmắtTiếnsĩQuick:“Cáctổchứcquânsựvĩđạicónhữngđặcđiểmđiểnhìnhsau:môitrườngkhôngcóràocản,mọithứđềuminhbạchvàđềuđượcbànluậnthẳngthắn.Đólàmôitrườngnơinhữngaituântheonóđượcphéptháchthứccấplãnhđạovàcácnhânvậtcấpcaovớitháiđộtôntrọngvàthôngtintrungthực”.
CũngnhưquânđộikhôngcốđẩymạnhnăngsuấtbằngcáchtraonhữngchuyếndulịchHawaiimiễnphíchongườilínhbộbinhhạđượcnhiềuquânđịchnhấthaysửdụngítđạnnhất,cáccôngtyđượcnêutêntrongquyểnsáchnàycũngkhônghềdùngđếnnhữngkếđútlóttạmthờiđểđoạtlấymứcnăngsuấtcao.
Thaotúnghaythúcđẩy.Bấtkỳdoanhnghiệpnàonhậnthấyhọphảiliêntụcviệntớihàng
loạtcuộcthiđua,chiêutròphóngđạivànhữngphầnthưởngnhằmduytrìmộtmôitrườnglàmviệcnăngsuấtcao,thìcôngtynàythựcchấtđangthaotúngchứkhôngphảithúcđẩynhânviên.Kiểucôngtynàyrốtcuộcsẽtựtiênđoánđượcrằnghọkhôngthểtintưởngnhânviêncủamình.
Trừkhimứcnăngsuấtgiatăngđượcduytrìsaukhimộtđợtthiđua,mộtđợtthăngchứchaymộtsángkiếnđặcbiệtđượctriểnkhai,thìnhiềukhảnăngđóchỉlàhànhđộngthaotúng,chứkhôngphảithúcđẩy.Tuymộtvàituyênbốnhưthếcóthểđượctuyệtđạiđasốtánthành,nhưngđâymớilàtuyênbốmàhầunhưtấtcảphảiđồngtình:“Conngườikhôngthíchbịthaotúng”.Nếukhôngtìmthấymộtnơitốthơnđểlàmviệc,nhânviêncóthểphảichịuđựngvàichiếnthuậtthaotúngtrongthờigianngắn.Nhưngngaykhoảnhkhắcaiđóthoátrađượcmôitrườngbịthaotúng,họsẽlậptứcthôiviệc.
Quaylạinăm1912,FrederickTaylor,chađẻcủabộmônquảnlýkhoahọc,đãphátbiểutrướcQuốchộiHoaKỳnhưsau:“Chúngtacóthểtranhcãivềcáctiêuchuẩnnăngsuấtcảngày,nhưngđiềuthậtsựcầnthiếtchínhlàcấpquảnlývàlựclượnglaođộngphảilàmviệccùngnhau.Khiđó,cảdoanhnghiệpsẽđilênvàcácthànhquảtàichínhsẽtựnhiênđến.Mốinguysẽxuấthiệnnếucácmụctiêutàichínhcủadoanhnghiệpđượcđặttrêncảsứmệnhvàmụcđíchcủacôngty”.Taylorkếtluậnrằngthànhquảtàichínhchỉlàhệquảcủahoạtđộngkinhdoanhmàthôivàkhôngbaogiờđượcphéptrởthànhlựcthúcđẩy.
Khicácnhàquảnlýkhuyếnkhíchbiếnmụctiêutàichínhthànhlýdoduynhấtđểdoanhnghiệptồntại,thìsớmmuộnhọcũngbuộcphảithaotúnglựclượnglaođộngcủamìnhđểchinhphụcmụctiêunày.Cấpquảnlýcóthểtrởnênmùquángvàgọiđâylàđộnglực,nhưngtheothiểnýcủatôi,nếumộtconvậtđilạchbạchnhưvịtvàkêucạpcạpnhưvịt,thìrấtcóthểđólàmộtconvịt.
Mộtđộnglựcđíchthực.Chúngtôiđãluậnrababướchànhđộngmàcáccôngtyđược
nghiêncứuthườngdùngđểthúcđẩylựclượnglaođộngcủahọ,sauđóbiếnchúngthànhmột“phươngthuốc”dànhchonhữngcôngtykhác:
1.Xâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm
Hãyxâydựngmộtmôitrườnglàmviệcnơinhânviênkhôngliêntụcbịđedọacắtgiảmnhânsự.Ngoàira,bạncòncầnthậntrọngvớitâmlýbịvâyhãm:nhânviênbiếtrõkhinàocấplãnhđạotraoquyềnđiềukhiểndoanhnghiệpchocácbênchovayvànhữngchuyêngiaphântíchthịtrườngvànỗisợhãisẽbắtđầuxâmchiếm.
Cáccôngtynăngsuấtcaosẽtiếnhànhcácbướcsauđểxâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm.
Manglạiýnghĩachocôngviệc.Cáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớiđãđưađộnglựcvàodoanhnghiệpnhờquantâmđếncảmnhậncủanhânviênvềsựsungtúcvàhạnhphúc,đồngthời
manglạiýnghĩachocôngviệccủahọ.
AlfieKohn,tácgiảquyểnsáchPunishedbyRewards(tạmdịch:Trừngphạtbằngcáchkhenthưởng),đãkhuyêncácnhânviêncầnphảithấyđượcmốiliênhệgiữanhữnggìhọlàmvớimụctiêuchungcủadoanhnghiệp.Ôngchorằng:“Nếubạnđanggiaochonhânviênnhữngcôngviệckhôkhan,buồnchánvàvônghĩađểlàm,thìđừngngạcnhiênnếucóvàiđồngloạicủachúngtakhôngcảmthấysựthúcđẩytừbêntrongđểthựchiệnnhữngđiềubạnyêucầu”.
MộtsốngườicóthểxemKohnnhưmộtnhàtưtưởngcấptiến,nhưngrõràngôngđãnêulênmộtluậnđiểmsắcbén.Ailạimuốnhằngngàyđilàmmàkhôngcócảmgiácnhưhọđangđónggópvàođiềugìđólớnlaohơn?Tấtcảtùythuộcquảnđốc,nhàlãnhđạohayngườiquảnlýcógiúpnhânviêntạoramốiliênkếtđóhằngngàyhaykhông.
Lars-GoranPetersson,ngườiphụtráchđiềuphốikhâumuahàngtạiIKEA,chiasẻvớichúngtôirằngnhàsánglậpIngvarKampradluôntuyênbố:“Côngviệcphảicóýnghĩavàkhôngchỉđơnthuầnlàhànggiờlàmviệctừsángđếnchiềuđểtrảtiềnthuênhàvàmuathứcăn.Côngviệclàmộtphầnquantrọngtrongcuộcsốngcủamỗingười,thếnênnóphảikhiếnhọthíchthú”.
Biếnnhânviênthànhcácbênhữuquanvàtraotráchnhiệmchohọ.Khinghiêncứunhữngcôngtynày,chúngtôiđãkhámpháramộtnhântốlớntạonêncảmgiác“ýnghĩa”trongcôngviệcđếntừchínhđónggópcánhâncủanhânviêntrongcôngviệc.Cáccôngtynàyđãchứngminhchotuyênbố:khimọingườiđượctraotráchnhiệm,họsẽđứngragánhvácnó.Điềunàytráivớithựctrạngtạinhiềucôngtykhác,nơimàcấpquảnlýtheosátnhânviêntừnglitừngtí,lotoànchuyệnnhỏnhặtrồilạiđánhvậtvớihậuquảdonhânviênthựchiệnkhôngtốt.
TạiSRC,nhânviêncóquyềntựdođổimớicáchlàmviệc.JackStacknói:“VấnđềcủacảnướcMỹchínhlàchúngtađangdạymọingườitrởthànhnhữngcáimáy.Nhưngchúngtalạikhôngdạycáchđổimới”.Ôngnóithêm:“Đasốnhânviênkhôngđượcphépsuynghĩkhilàmviệc.Họchỉđượcyêucầuhoànthànhcácnhiệmvụ–vốnthườnglặpđilặplại–màkhôngđượcgiaophótráchnhiệmtrongsuốtquátrìnhđó”.
VậynênStackđãbắtđầubằngcáchdạychonhânviêncủamìnhnhữngnguyênlýcơbảntrongkinhdoanh,vàkhiđãhàilòngnềntảngkiếnthứclàmviệccơbảncủahọ,ôngbènthảlỏngđểhọtựdosuynghĩvàhànhđộng.Kếtquảôngnhậnđượcthậtphithường.Ôngchiasẻ:“Mộtkhibạnbiếtmìnhphảilàmđiềugìđóđểkhắcphụcnhượcđiểm,thìmọithứphảinhườngchỗchosựcáchtân”.Khinhânviêntrởthànhcácbênhữuquan,họsẽtựxemtráchnhiệmcủamìnhlàđổimớivàcảithiệnquytrình.
Stacktuyênbốrằnghệthốngcủaôngđãđemlạichonhânviên“quyềnsởhữutinhthần”vàgiảithíchnhưsau:“Nhânviênbánhàngsẽchịutráchnhiệmvềkhoảnmụcdoanhsố,chiếtkhấu,trợcấpvànợphảithu”.Theoông,nhờliênhệhoạtđộngkinhdoanhvớinhữngkhoảnmụccơbảncủabảngcânđốikếtoán,bạnsẽbấtchợtnhậnra“báocáothunhậpchẳngquacũnggiốngconngười,vàphảicóaiđóchịutráchnhiệmchotừngkhoảnmụcnhưthế”.
Lars-GoranPeterssonnóivớichúngtôirằngtạiIKEA,mọithứcũngdiễnratươngtự:“Chúngtôinhậnranếubạngiaophótráchnhiệmchocácnhânviên,họsẽnhậnlãnhnó.IKEAlàmộtcôngtyđượcxâydựngtừnhữngconngườicóócsángtạochứkhôngphảinhữngquảnlýchỉbiếtchỉtrỏvàsaikhiếnnhânviên.Vănhóacủachúngtôidựatrênnguyênlýchophépnhânviêntựdolàmviệccủamìnhvàđóhiểnnhiênlàđiềuchúngtôimongđợi”.
Khimỗingườitrởthànhmộtbênhữuquanvàcótráchnhiệmrõràngchotừngbộphận,thìcácnhânviênlàmviệctạitừngbộphậnsẽhạnhphúchơnvàhiểnnhiênđạtnăngsuấtcaohơn,vìhọchínhlàngườichịutráchnhiệm.Mọithứtrởthànhdâychuyềncủahọ,phòngbancủahọhaycửahàngbánhvòngcủahọ.
Chophépsaisót.TạiIKEA,cácnhânviênđượcgiaophómứctráchnhiệmcaongaytừgiaiđoạnđầutrongnhiệmkỳcủahọ.Nhưbạnđãxemtrongchươngtrước,từngcóchuyệncácnhânviênmớitầm25tuổiđãđượcquảnlýcảmộtcửahàngvớiquymôhàngtrămnhânviênvàhàngchụctriệuđô-ladoanhsố.IKEAphảilàmthếnàođểđảmbảocácnhânviênthiếukinhnghiệmsẽkhôngphạmnhữngsailầmkhủngkhiếp?Câutrảlờirấtđơngiản:họkhônglàmđiềuđó.
Kỳthực,họcònkhuyếnkhíchnhânviênphạmsailầm.TrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất,IngvarKampradđãviết:“Để
đạtđượccácmụctiêu,chúngtôiphảiliêntụctiếnhànhraquyếtđịnhvàgánhlấytráchnhiệm,liêntụcvượtquanỗisợphạmsailầm.Chỉkhiđangngủtamớikhôngphạmsailầmmàthôi.Phạmsailầmlàđặcquyềncủanhữngngườinăngđộng–nhữngngườicóthểsửalỗivàsửađúng”.
GregReidtừYellowthườngkểvềviệcCEOBillZollarsluônchấpnhậnđểmọingườiphạmsailầm.“Điềuđóthểhiệnbạnđangcốgắng”,Reidtuyênbốnhưvậyvàthừanhậnbảnthânôngcũngtừngphạmnhiềusaisót.Reidbổsungthêm:“Billmongchúngtôiphạmsailầm,bởiđólàcáchduynhấtđểhọccáchkhôngphạmthêmsailầm”.
Thúcđẩytinhthầnđồngđội.BillZollarskểrằngkhiôngvừađếnYellowvàogiữathậpniên1990:“Khiđóchẳngailàmviệctheonhóm,chỉduycómộtsựimlặngkhôngthểxuyênthủnggiữacácbộphận.Khốibánhàngkhôngnóichuyệnvớikhốiđiềuhànhvàkhốiđiềuhànhkhôngnóichuyệnvớikhốitàichính.Nónhưmộtcănbệnhlâylankhắpcôngty”.
Zollarsđãdựnglênmộtkẻthù–nhữngkẻdựbáovềngàytàncủaYellow–vàtiếnhànhhợpnhấtlựclượnglaođộng.Việccóchungmộtkẻthùđãkhiếnnhânviêncảmthấyhọlàmộtphầncủamộtđộingũđangnỗlựcđánhbạiđốithủ.
Khuyếnkhíchsựđadạng.CònmộtđiềubấtngờkhácchờđợiZollarskhiônggianhậpYellow,đólàsựđồngđiệutrongđộingũquảnlý.Ôngthúnhận:“Việcthiếusựđadạngtrongcôngtylàđiềurấtđángsợ.Trongbuổihọpđầutiêncủatôivớicácquanchứctrongdoanhnghiệp,có21anhchàngdatrắngngồithànhmộthàng,vàtấtcảtrướcnaychỉcôngtáctrongngànhvậnchuyểnxetảisuốtsựnghiệpcủamình.Khôngaitrongsốhọtừngkinhquamộtngànhnàokhác”.Nhưthểchưađủtồitệ,sauđóôngcònnhậnrahầuhếtnhữngngườinàytrướcnaychưatừngcôngtáctạibấtkỳcôngtynàokhác.Ôngkếtluận:“Cảphòngkhôngnhữngthiếuđadạngvềsắctộcmàcònthiếuđadạngvềvănhóahaykinhnghiệmlàmviệc,điềunàycũngvôcùngđángsợ”.Zollarschorằngthànhcôngvànăngsuấtcủacôngtyphầnlớnphụthuộcvàolựclượnglaođộngmớimangtínhđadạngcaocủacôngty.Nhữngcôngtycónăngsuấtcaophátđạtchínhnhờcácýkiếnvàquanđiểmkhácbiệtmànhânviênmớitừnềnvănhóavàngànhnghềkhácđemlại.Họthườngcóthểlậptứcpháthiệnra
vấnđềvàvạchranhữnggiảiphápsángtạo,bởihọcònxalạvớihiệntrạngvàkhôngcầnbênhvựcchonó.
Lưuý:Đểphảnbiệnlạilậpluận“khôngthểápdụngcácnguyêntắctươngtựchonhữngcôngtycổphầnhóa”vìcònphảigửibáocáođềuđặnhàngquýchoPhốWall,chúngtôixinkhẳngđịnhrằngYellow,WorldSavings,Ryanair,NucorvàTheWarehouseGroupđềulànhữngcôngtycổphầnhóa.ChúngtôicóthểhìnhdungranhữngphảnứngvớimộtnụcườibốirốicủaDanDiMicco,StephenTindall,BillZollarsvàvợchồngSandlernếumộtnhàphântíchchỉbảohọcáchvậnhànhdoanhnghiệpcủamình.O’Learyhẳnsẽcầmcâygậybóngchàylênvànóiđiềugìđómàtaphảilấpđibằngnhữngtiếng“bíp”.Nhữnggiámđốcthànhcôngchỉquảnlýdoanhnghiệpcủahọ,chứkhôngphảigiácổphiếu.
2.Tìmmộtkẻthùbênngoàiđểchốnglại.Địchthủkhôngnhấtthiếtphảilàsựlãngphí,cácchuyêngiaphân
tíchhoặcđiềuphốiviêntạisânbay,nhưngđóphảilàđiềugìđótươngứngvớihoàncảnhtạidoanhnghiệpcủabạn.Hãyđịnhhướngtinhthầncạnhtranhcủatoànthểcôngtytheomụctiêubênngoàiđángkểấy.Hãygiữchomọingườicùngtậptrunghoànthànhcôngviệchơnlàlaovàođốiđầuvớinhau.
3.Sauđó,hãytránhđườngchohọ.Dotintưởngrằngđộingũnhânviênđượclựachọncẩnthậncủa
mìnhsẽlàmđiềuđúngđắn,nêncácgiámđốcthànhcôngluôntránhchỗđểngườikháclàmviệccủamình.
Ồ,xinchờmộtchút!Nhữngđộcgiảtinhtườngcólẽsẽđinhninhrằnghọvừakhám
pháramộttrườnghợp“Hãylàmnhưtôibảo,khôngphảinhưtôilàm”kinhđiển.
Tómlại,trongnhữngchươngtrước,chúngtôiđãtrìnhbàycáchthứcWorldSavingsthườngxuyênxếphạngcácchinhánhcủahọvàgiaothưởngchocácnhómthắngcuộcdựatrênsốlượngcáckhoảntiềngửităngthêm,kếtquảkiểmtoánkhảquanvàmứcđộhàilòng
củakháchhàng.ChúngtôicũnglýgiảicáchSRCthườngxuyênthayđổicácchươngtrìnhtrảthưởngdựatrênnhữngnhượcđiểmhọđangnỗlựcloạibỏvàcáchcácđộitiếpviêncủahãngRyanairnhậnhoahồngvàtiềnthưởngchoviệcbánthứcăn,thứcuốngvàhànghóatrênmáybay.
Làmộtđộcgiảđãsátcánhvớitôiđếnlúcnày,bạnhoàntoàncóquyềnđượchỏi:“Nếunhữngphươngthứctrênkhôngphảilàthưởngchocôngđónggóphoặclàvídụkinhđiểnchonhữngthủthuậtđộngviênmàchínhôngđãquykếtlàchiêutròthaotúnggiảoquyệttrongchươngnày,thìchúngthậtralàgì?”
Điềukhácbiệtgiữacáchvậndụngcácchiếnthuậtđộngviêncủanhữngcôngtyđượcnêutrongsáchvớicáchvậndụngthủthuậtđộngviêncủanhiềudoanhnghiệpkhácchínhlà:cácdoanhnghiệpnăngsuấtcaochỉvậndụngcácchiếnthuậtđóđểgiúphọthúcđẩyvănhóathànhcôngvềlâudài.
Nhữngcôngtykhôngthànhcôngbằnghọsẽvậndụnggầnnhưbấtkỳthủthuậtnàohứahẹnvềlợiíchtrướcmắtmàhoàntoànkhôngđểtâmđếnhiệuquảlâudài,vìhọtinrằng–nếuquảthựchọcònnghĩđếnđiềuđó–ảnhhưởngtiêucựcsẽxảyratrongnhiệmkỳcủangườikhác.
Tạinhữngcôngtykémnăngsuất,mộtbộsưutậpcácthủthuậthổlốnthườngsẽtrởthànhvănhóa.Còntạicáccôngtynăngsuấtcao,chiếnthuậtsẽgiúpthúcđẩyvănhóa.
Mộtcâuchuyệnvềđộnglực.Tôitinrằngmộtkinhnghiệmgầnđâycủabảnthântôisẽnhấn
mạnhthêmtầmquantrọngcủanhữngkhácbiệttrongvaitròcủađộnglựctạicáccôngtynăngsuấtvàtạicáccôngtykémnăngsuất.
Đãbaogiờbạntrảinghiệmcảmgiácbịnhấnchìmtrongmộtsựbấtlựcvàtuyệtvọngcùngcực,màdườngnhưtrốnchạylàphươngánduynhất?
Cáchđâykhônglâu,tôiđượcmờiđếntrìnhbàybàidiễnvănchínhnhằmkếtlạichuyếnnghỉdưỡngkéodàihaingàycủamộtcôngtynọdànhchovàitrămnhânlựcvàquảnlýbánhàngchủchốt.Tôicó
thóiquenluônhỏingườithuêmìnhliệutôicóđượcphépxuấthiệnvàođầungàyđểcảmnhậnvềcảnhómkhánthínhgiả,gặpgỡvàicánhânvàhiểuthêmvềtâmtrạngcủamọingườihaykhông.Trừkhiphảitrìnhbàyvềnhữngthôngtintốimậthoặcđộcquyền,nếukhông,họhầunhưluônchophéptôi.
TrongtrườnghợpcủavịCEOnày,ôngđãhăngháiđáplạirằng:“Khôngvấnđềgì,chúngtôirấtmuốncósựgópmặtcủaanh”.
Vìvậy,tuyđượcxếplịchtrìnhbàyvàocuốibuổichiều,tôivẫnxuấthiệnngaysaubữatrưa,chọnmộtchỗngồikínđáocuốihộitrườngvàsẵnsàngcảmnhậntoànbộkhôngkhí.Mặcdùbiếtrằngcôngtynàyhoạtđộngtrongngànhviễnthôngluôntrongthếchiếnđấu,ngànhmàhầunhưmỗicôngtyđềubắtđầunếmtrảinhữngthấtbạichímạngvàonăm2001,nhưngtôivẫnkhôngđượcchuẩnbịchonhữngđiềumìnhsắpchứngkiến.
Buổichiềubắtđầuvớimộtbàithuyếttrìnhhằnhọccủamộtquảnlýbánhàngdànhchohainhómkhángiả–mộtthôngđiệpđầyđedọahướngtớisốđôngđangngồitrongkhánphòngvàmộtthôngđiệpkháchẳndànhchovịCEOngồiởhàngghếtrêncùng.Saumỗilầnđedọavàđốcthúcnhânviênlàmviệctốthơn,ôngtakỳthựclạiđưamắtnhìnvịCEOnhưmộtcậucontraiđangcốgâyấntượngvớichamìnhtạigiảibóngchàythiếunhi,chờđợimộtcáigậtđầuchấpthuậncủangườichađểtiếptụcloạtxảsúngtiếptheotrongcuộcđộtkíchhằnhọccủaôngta.Ôngtathậtsựđangdầnhọnhừtửbằnglờinói.
Sauđóđếnlượtcủaphóchủtịchcấpcao,ngườitiếptụcphongtháihiếpđápvàđedọanàykhiôngtuyênbốcáckếhoạchcắtgiảmnhânsựnếuthànhtíchcủacảnhómkhôngcảithiện,némđinhữnglờibìnhluậncayđộcvềchếđộthưởnghoahồngvàquậtlạihọrằng“saocácngườilàmchẳngđượcbaonhiêumàkiếmtiềndễđếnthế”.Ôngtiếptụcđedọarằngkếhoạchtrảlươngsẽsớmthayđổinếudoanhsốkhôngcảithiệnnhanh.
Tôicànglúccàngcorúmngườilạitrênghế,cảmthấyquáxấuhổvìcómặtởđó.Tạisaohọlạithuêtôi,vàliệunhữngbìnhluậncủatôivềcáccôngtypháttriểnnhanhnhấtvàđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiớicóliênquangìđếnnhữngnhânsựbánhàngvàpháttriểnthịtrườngbịtổnthươngđangngồikhắpkhánphònghaykhông?
Cuốicùng,vịphóchủtịchcấpcaocũngkếtthúctràngđảkíchcủaôngta,thôngbáorằngmọingườicóthểnghỉgiảilaoănuốngtronggiâylátvàhélộvềbàidiễnthuyếtsắpđếncủatôi.Tôichỉmuốnbiếnđimộtnơinàođóthậtxangoạitrừnơinàyvàthầmnguyệncầu:Scotty,hãyđưatôirakhỏiđây(56)!
Tronglúcgiảilao,cácgiámđốcxúmlạichàođóntôivàđậptayvớitôichiasẻrằnghọmớihạnhphúclàmsaokhicótôigópmặt.VịCEOkhoekhoang:“Ừm,nhưanhthấyđó,côngtychúngtôicósaonóivậy.Chúngtôichẳngcóbímậtnàovàchẳngtrùdậpai”.Sauđóôngnóithêm:“Vàbâygiờđếnlượtanh‘bơm’họlênvàlàmhọthấyphấnkhích.Chúcmaymắn!”.
Tôiđãdiễnthuyết,đãnhậnmộttràngpháotaynhiệttình,đãkýtặngsáchvàtròchuyệnvớingườithamdự.Rấtnhiềungườiđãnóinhữnglờiđạikháinhư:“Đâylàbàidiễnvăntruyềncảmnhấtmàtôitừngnghe”.
Sauđó,khitôiđangcốchấthànhlývàochiếcta-xiđậungoàikháchsạn,thìmộtngườithamdựliềnđếngặptôi,cảmơntôi,bắttaytôivàchiasẻmộtlờisâusắc:“Tôirấttiếcvìanhđãphảichứngkiếnphầnđầucủaphiênphátbiểuchiềuhômđó.Thôngđiệpcủaanhthậttuyệtvờivàđángtrântrọng.Nhưngthậttồitệvìcôngtynàysẽkhôngbaogiờthựchiệntheonhữngđiềunhưanhnói.Điềuđángbuồnhơnlàhọcứtinrằngmìnhsẽlàmđượcđiềuđó”.Lờinhậnxétkếtlạicủaôngấyđãtómgọncảnhngộcủanhiềungười:“Vấnđềlàaicũngcómộtcôngviệc,đúngkhôngnào?Chỉlàtôichẳngmayphảilàmviệcởđâythôi”.
Nghiêncứuchoquyểnsáchnàycủachúngtôiđãđưaranhữngbằngchứngthuyếtphục,rằngcácnhàquảnlýcủanhữngcôngtynăngsuấtcaokhôngbaogiờthaotúngnhânviêncủamìnhhayhuyễnhoặchọ.Họhiểurằngmỗithôngđiệp,từkếhoạchlươngthưởng,thăngchức,thiđua,đánhgiávàcácchươngtrìnhphảinhấtquánvớicácgiátrị,hệthốngvàvănhóacủacôngty.Nhữngchiếnthuậtthaotúngngắnhạnkhôngtồntạiởnhữngcôngtynày.HọđãkhámphárarằngÍtchỉhóanhiềunếucósựđộngviênthúcđẩy.
Nhiệmvụcuốicùngcủatôitrongchuyếnhànhtrìnhnàychínhlàxemxéttínhcáchcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtychúngtôiđãnghiêncứu,nhằmxácđịnhnhữngphẩmchấtvànguyêntắcmàhọ
xemlànhântốsốngcòntrongcáchlãnhđạocủahọtạinhữngdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Đócũnglàchủđềchúngtahướngđếntrongchươngcuốicùng.
V
14.MỘTTINHTHẦNTINHGỌN
Quảnlýlàlàmđúngmọiviệc;lãnhđạolàlàmnhữngviệcđúng.
–PeterDrucker
ìchorằngviệcgiớithiệunhữngcuốnsáchcũhoặcnộidungquảngbátrongmộtcuốnsáchmớilàhìnhthứcquảngcáokệchcỡm,nêntôiđãquyếttâmkhôngnhắcđếncôngtrìnhtrướcđâycủamình.Tuynhiên,chủđềcủanólạiliênquanrấtmậtthiết
đếnđộnglựcchínhtrongchươngnày.Thếnên,tôimongbạnsẽlượngthứcholầnđềcậpduynhấtnày.
QuyểnsáchIt’sNottheBigthatEattheSmall…It’stheFastthatEattheSlow(tạmdịch:Khôngphảicálớnnuốtcábé…Màlàcánhanhxơicáchậm)đãtiếtlộbíquyếtgiúpcáccôngtypháttriểnnhanhthậtsựcóthểvươnlêndẫnđầu,bấtchấpcácgờgiảmtốcvốnhayngăncảnhầuhếtdoanhnghiệpsuynghĩnhanh,quyếtđịnhnhanh,xuấthiệntrênthịtrườngnhanhchóngvàduytrìđàpháttriểncủamình.Mộttrongnhữngđiềutôivàđồngtácgiảpháthiệnđượcchínhlà:thayvìđưaranhữngtuyênbố“tầmnhìn”và“sứmệnh”truyềnthống,thìnhữngcôngtynhanhnhạyluôncómộtlýdo.Saukhiquyểnsáchnàyramắt,chúngtôiđãphảitiếpđóntớitấpnhữngcôngtymuốntìmđápánchocâuhỏi:“Chúngtôiphảitìmra‘lýdo’chocôngtymìnhnhưthếnào?”.
Do“vănhóa”đãtrởthànhmộtcâuchuyệnsốngđộngcủanhữngcôngtynăngsuấtcaođượcgiớithiệutrongquyểnsáchnày,nêntôiđoánrằngsẽcómộtcâuhỏikhiếntôiphảibậnrộntrongtươnglaigần,đólà:“Chúngtaphảixâydựngmộtvănhóahướngđếnnăngsuấtcaonhưthếnào?”Đểcácbạnkhôngphảithắcmắc,chươngnàysẽlýgiảinhữnggiátrịhiệnthântrongvănhóacủacáctổchứcđượcđềcậptrongsách-điềuquantrọngkhôngphảihọlàmgìmàchínhlà
lýdohọlàmviệcđó,làmnhưthếnàovàlàmsaođểcácdoanhnghiệpkháccũngcóthểthànhcôngnhưthế(nhưchúngtôiđãđềcậpqua).
Thậtvậy,vàicánhânkiệtxuấtđãdẫndắtcáccôngtynàykiếntạomôhìnhkinhdoanhnhưhọđãchọn,vớisựchuẩnxáccủamộtvậnđộngviênđẳngcấpquốctế.Bấtkểcócốgắngđàobớinhữngbíquyếtcủahọrasao,thìrốtcuộcchúngtôiphảithừanhậnrằngkhôngcóthứthuốctiênnàomanglạithànhcôngnhưcủahọcả.PeterDruckerhẳnsẽcólýdođểngưỡngmộcáchsuynghĩvàthựchiệncủamỗicôngtynàyvàđặcbiệtlàmỗilãnhđạocủahọ.
Nếucóđiềugìđóphithườngởnhữngdoanhnghiệpnày,thìđólànhữngconngườithànhlậpvàlãnhđạocôngtyvẫnđangtiếptụcdẫndắtchúng(trongmộtsốtrườnghợp).Bởitừngngườiđềulànhàlãnhđạotruyềncảmhứng,nênnghiêncứucuốicùngnàysẽchophépchúngtôixemxétnhữngphẩmchấtvănhóachungcủahọvàcáctổchứctươngứng,đồngthờiđặtracâuhỏilớncuốicùng:“Làmthếnàongườiquảnlýthểhiệnđượcnhữngnétđặctrưngcủacácdoanhnghiệpcónăngsuấtcựccaotrongdoanhnghiệpcủamình?”.
Ngaytừbanđầu,chúngtôiđãđoánrằngcátínhmạnhmẽcủacácvịlãnhđạosẽlấnátmọiphươngdiệnkháctrongdoanhnghiệp.Nhưngchúngtôilạikhôngnhậnthấyđiềuđó.Ngượclại,càngnghiêncứu-hầunhưxuyênsuốtmọitầnglớpcủacáctổchứcnày-chúngtôilạicànggặpnhiềungườicóthểtrìnhbàyvềvănhóavàcácgiátrịhệtnhưmộtvịCEO.Điềunàykhôngdiễnraởhầuhếtcáccôngtyvàlàmộttrongnhữngpháthiệnđángchúýnhấttrongtoànbộnghiêncứu.
Thôngthường,nếubạnyêucầuaiđóởbếndỡhàng,tổngđài,dâychuyềnlắpráp,bộphậnbánhànghaycửahàngbánlẻgiảithíchchobạnvềvănhóacôngtycủahọ,họsẽnhìnbạnchằmchằmmàkhôngnóiđượclờinào.Cuốicùng,họsẽđáplạibạnđạiloạinhư:“Xinlỗi,đókhôngphảilĩnhvựccủatôi.Tôikhôngbiết,tôichỉlàmởđây;anhphảinóichuyệnvớinhữngngườiởbộphậnnhânsựhoặctrụsởchính”.
TôinhớcólầnmìnhđãghéquamộtcửahàngTheWarehouseởAuckland,NewZealandvànóichuyệnvớimộtcộngtácviêntrungniênlàmviệcởtầngtrệt.BàấycóthểnóivềvănhóacôngtysànhsỏihệtnhưnhàsánglậpcôngtyStephenTindall.Mọithứcũngtươngtự
khitôilặplạinhữngchuyếnviếngthămkhônghẹntrướcởcácchinhánhcủaWorldSavings,muavàisảnphẩmtạiIKEA,giaoduvớicáccôngnhânluyệnthéptạiNucorhoặcbayhãngRyanair.Tôinhớtôiđãmỉmcườimộtmìnhvàtựhỏiphảichăngnhữngcôngtynàychỉthuênhữngngườihoạtngônrồihuấnluyệnhọtrongmộtchươngtrìnhnhồisọkhắcnghiệttrướckhichophéphọramắtcôngchúng.
Tinhthầnvàvănhóacủanhữngcôngtynàylàmộttrongnhữngyếutốnộitạicủamôitrườnglàmviệc,tựanhưánhsánghaykhôngkhívậy,vàdođó,nhữnggiátrịnàyđãinsâutrongtâmtrícácnhânviênlàmviệctạiđây.Nhữngngườinàybiếtvàcảmnhậnđượcvănhóacôngtymình,thếnênhọmớicóthểkhẳngđịnhnhữnggìhọbiếtlàđúngđắn,chânthật.
Vănhóacôngtykhôngchỉmanglạithànhquảrõrànglànăngsuấtđolườngđược,màtrongnhiềutrườnghợp,cáccôngtychúngtôinghiêncứucònchứngtỏrằngvănhóacủahọthậmchícònquantrọnghơncảnhữngcánhântàinăngđanglãnhđạocôngty.Mộtsốnétvănhóacôngtynhưthếđangđứngvữngtrướcthửtháchcủathờigianvàsựxuấthiệncủadànlãnhđạomới.
Mộtvịlãnhđạothôngtháivàcứngcỏisẽmởramộtvănhóarồidốcsứckhiếnvănhóanàylanrộnghơn,giátrịhơnvàquantrọnghơnbấtkỳcánhânnào-hơncảchínhbảnthânôngta.
StephenTindallđãkhôngcònlãnhđạonhữnghoạtđộnghằngngàytạiTheWarehouse,nhưngcôngtynàyvẫnđanghoạtđộngtốthơnbaogiờhết.DanDiMiccotrởthànhCEOtạiNucor,nhưngvănhóađượcKenIversontạodựngvẫncònđứngvữngvàcôngtynàyvẫnchưavavấplầnnàotrongđàtăngtrưởng,năngsuấtvàlợinhuận.IngvarKampradnayđãtựluixuốngvịtríthụđộnghơntrongvaitrònhàchiếnlượccủaIKEA,tứckhôngcònthamgiavàohầuhếtnhữngquyếtđịnhhệtrọngcủacôngty,nhưngcôngtynàyvàvănhóacủanóvẫntiếptụcpháttriển.Nhữngnhàlãnhđạovĩđạisẽthiếtkếvàxâydựngnênvănhóatrườngtồn,nhưthểhọvẫnđangđiềuhànhdoanhnghiệpđóvậy.
Hãysosánhnhữngnétvănhóacónềntảngvữngchắcnàyvớivănhóatạicáccôngtybìnhthườngkhác.Cóquánhiềuvănhóabắtnguồntừnhữngvịlãnhđạobìnhthườngvànhậnhàngnúilờicangợitừbáochí,nhưngkhiđượckiểmchứngbởithờigianhaynhững
ngườihiểurõbiểuhiệucủasựvữngmạnh,thìchúnglạikhôngthểvượtqua.
VănhóacủahãngCoca-Colavàkhảnăngtănglợinhuậnhằngnămcủahọrốtcuộcđềuquyvềhìnhthứcbóclộtlaođộngđểthulờihơnlàmộttậphợpcácgiátrịcủadoanhnghiệp.AicóthểquênđượckhuônmặttựmãncủaKenLaytrênbìatạpchíForbesvàFortunevớinhữngdòngtítcangợivănhóaôngtađãtạodựngchoEnron?Nhưngchỉvàithángsaukhiôngđikhỏi,côngtynàyđãtantành.CònvănhóacủaKodakthìsao?VàcácnhàbáođãnónglòngviếtbàivềvănhóachốngquanliêumàPercyBarnevikđãxâydựngchoASEABrownBroveri(ABB),nhưngsauđó,khilượngđơnhàngbắtđầusasútvàcộngđồngtàichínhbắtđầuhoàinghivềkhảnăngtrảnợngânhàngcủacôngtynày,thìmọingườimớivỡlẽrarằngvănhóacủaABBchỉnhằmvunvénchocáitổhưutrícủaBarnevikhơnlàtạoranhữnggiátrịchungthựcsựchocôngty.
“Tinhgọn”làtừchúngtôidùngmiêutảmôitrườngvậtchất,môhìnhhoạtđộngvàtinhthầncủanhữngcôngtynăngsuấtcao.
Dạogầnđây,bạncóthểbắtgặpnhữnglờihứahẹnnhư“Chúngtôiđangtrởthànhmộtbộmáytinhgọnvàlànhnghề”màcácchủdoanhnghiệp,nhàquảnlý,trưởngbộphậnhoặcCEOkhoáitráđưaranhằmcốlôikéosựchúývàomộtđợtcắtgiảmnhânsựhaycắtgiảmchiphíkhác.Tinhgọndầntrởnênđồngnghĩavới“siếtchặtcácmốinối”,vàdođónhìnchungmangýnghĩatiêucựctrongsuynghĩcủanhữngngườilàmviệcchocácbộmáytinhgọn,lànhnghềmớimẻnày.(Khicôngtyramộtthôngbáolớnvềviệcbấtngờtrởnên“tinhgọn”,mộtsốcâuhỏithúvịsẽdấylên:Thếtrướcđâydoanhnghiệpnày“thừacân”à?Nếuthếthìtạisaovàaichịutráchnhiệmchoviệcđó?Saochúngtakhôngbắtđầuxửquyếthọtrước?).
Đókhôngphảiđiềuchúngtôimuốnnóikhidùngtừnày.Khiviếtvềcáccôngtyđượcnêutrongsách,chúngtôidùngtừ“tinhgọn”(57)vớiýnghĩavôcùngtándương,tứcnghĩađenvàthậmchímangcảhàmývềdinhdưỡng:chỉcócơbắpchứkhôngcómỡ.
Phảicầnđếnhàngtrămtừđểmiêutảchínhxácmọiphẩmchấtkhácnhauđángđểchúngtôiquýtrọngvàngưỡngmộkhiphỏngvấnnhữnglãnhđạocủacáccôngtynăngsuấtcao.Nhưngtrongsốđó,có11phẩmchấtđặcbiệtnổitrội-nhữngđứctínhmàchúngtôisẵnsàngxemđólàđiểmchungởcácvịlãnhđạonày.Đâylàmộtdanhsáchkhábấtngờ,bởinhiềutừtrongđâyítkhiđượcsửdụngtrongtiểusửtruyềnthốngcủacácnhàlãnhđạovàvănhóa.
11phẩmchấtđólà:
1.Chúýtiểutiết
Nhiềuxínghiệpthíchkhẳngđịnhrằnghọchúýđếntiểutiếtrấtkỹ,nhưngthậtrakhôngphải.Đasốđềumắclỗiraquyếtđịnhquágấp,tìmcáchdậplửa,triểnkhaihếtsángkiếnnàyđếnsángkiếnkhác,liêntụckhắcphụcnhữngthứtủnmủnvàlàmbấtcứđiềugìđểthúcđẩylợinhuậnnhanhchóng.Thếlàquáđủchoviệcchúýđếntiểutiết.
Mộtngườibạncủatôi,MarkGlickman,làkếtoánviêncôngchứngtạihạtMarinthuộcbangCalifornia.Mộtngàynọ,khichúngtôiđangtròchuyện,anhhỏitôivềdanhsáchcáccôngtycuốicùngdànhchocuốnsáchcủatôi.Tôibắtđầuliệtkêvàchúgiảivềlýdotôichọncáccôngtynày.Khitôinêutênmộtcôngtynọ-tôixinkhôngnêutênrađâyvìkhôngmuốnlàmMarkkhóxử-anhấyđãdừngtôilạivàbảorằngmìnhbiếtCEOcủacôngtynàytừnhiềunămtrước,khihọđanglàkháchhàngcủahãngkếtoánlớnmàkhiđóMarkđangcôngtác.“Khihọtrởthànhkháchhàng”,anhtanói:“cấptrênđãralệnhchomọingườitronghãngphảiđặthọlênhàngđầu,vìhọchỉcầnnhìnqualàcóthểtìmđượchạtthautrongđốngvàng”.Đáplạicáinhìndòhỏicủatôi,Markgiảithích:“Đólàlờikhenngợitốtđẹpnhấtmàmộtnhómkếtoánviêncóthểdànhchoanhđấy.Điềuđóđồngnghĩakhôngainênthửlượmmótthứgìcảvìchắcchắnhọsẽbịpháthiện”.
Chúngtakhôngnênnhầmlẫngiữa“chúýtiểutiết”với“quảnlývặtvãnh”.Thayvìtốnhàngngàytrờimảimêvớihàngchồngbáocáo
haycácbảnphântíchsốliệu,cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcaonhấtđềuxácđịnhđượcnhữngvấnđềtốiquantrọngtrongquátrìnhchèoláidoanhnghiệpcủahọmộtcáchcóhệthống.Họdànhthờigiantậptrungvàonhữngvấnđềđóvàgiaophóviệcchămsóckhốihậucầnvàcácthướcđohoạtđộngchonhữngngườithântín.Nếumộttrongcácthướcđobịsailệch,thìmộtgiámđốcthôngthạolĩnhvựcđósẽtậptrungkhắcphụcđếnkhinàoổnthìthôi.
MộttrongnhữngnguyênnhântạonênmứcnăngsuấtcựccaotạiIKEAchínhlàhọvẫnduytrìquyếttâmthựchànhnhữngphươngthứcdonhàsánglậpIngvarKampradtruyềnđạt.Ôngnói:“Mộtvịtướngnếuphântánnguồnlựccủamìnhsẽcầmchắcthấtbại.IKEAphảiluônlàcôngtychỉtậptrungvàomộtthứvàomỗithờiđiểm.Vìtậptrungđồngnghĩavớisứcmạnh”.
2.Phẩmchấtđạođức
Đểtrảlờichocâuhỏi:“Nếuaicómặttạiđâylàmộtdoanhnhântrungthực,xinhãygiơtaylên?”,thìđasốmọingườidướihàngghếkhángiảsẽgiơtaykhôngchútngậpngừng.Nhưngđasốcũngsẽgắngnhịncườilolắng,vìhọbiếtsựthậtđíchthực:nhữnglờinóiđùa,bópméosựthậtđôichút,thậtthậtgiảgiả,phóngđại,hứahẹnmọithứnhưngchẳngmanglạigìmớilànhữnghoạtđộngthườngngàycủadoanhnghiệp.Vàđólàsựthậtvềtínhtrungthực.
Thayvìdùngtừ“trungthực”,HerbSandlerlạigọiđólà“phẩmchấtđạođức”vàkểlạimộtsựkiệnquantrọngxảyrakhônglâusaukhiôngvàMarionmualạiGoldenWest.
Ôngkể:“Năm1966,HoaKỳphảiđốimặtvớivấnđềthanhkhoảnnghiêmtrọngđầutiênkểtừsauThếchiếnII.Vànếutôinóihoàncảnhđórấtgaygo,thìýtôilàkhôngcóđồngnàotrongbộmáyđấy”.
Sandlernói:“Cũngnhưbaotổchứctàichínhkhác,chúngtôicóđủloạicamkếtđồngýchovaynhưnglạikhôngcótiềnđểđảmbảonhữngcamkếtđó.Nhữngkhoảntiếtkiệmcứtràoratrongkhikhôngcókhoảnmớinàochảyvào.Tấtcảnhữngngânhàngkhácvàquỹtiếtkiệm-chovaykhácđềuphảixóabỏnhữngcamkếtnàyđốivớingườivaytiền,nhưngchúngtôiđãtựhứavớimìnhsẽkhôngxóabỏmộtcamkếtnào”.
Herbkểlạiôngđãtựhàorasaokhihọlậpmộtdanhsáchnhữngcamkếttheothứtựngàythángkýthỏathuận.Ôngchiasẻ:“Mỗingày,chúngtôiđếmtừngđồngđô-lagửivàongânhàngtừnhữngkhoảntrảvay,vàmỗikhinhậnđủ,chúngtôilạichovaymộtkhoảnmới.Cuốicùng,chúngtôicũnghoàntấthếtcáckhoảnchovay,mặcdùchúngtôicũngmấttiền.Theochúngtôiđượcbiếtthìchúngtôilàcôngtyduynhấtđảmbảomọicamkết”.
MarionSandlerkếtthúccâuchuyệncủaHerb:“Anhcóthểthắcmắctạisaochúngtôilàmthế.Nguyênnhânđơngiảnthôi.Mộtdoanhnghiêpvĩđạiphảiđượcxâydựngtrênlòngtin-tứclàgiữlờihứa.Bạncóthểmấtđidanhtiếngchỉtrongmộtngàymàkhôngbaogiờlấylạiđược.Lòngtinlàthứbạnphảixâydựngcảđời”.
Chúngtôinhậnthấynhữngnhàlãnhđạocủacáccôngtychúngtôinghiêncứuđềutrungthựcmộtcáchcanđảmvàphithường.
3.Duytrìsựđơngiản
Dùnhiềudoanhnhânnhậnthấykháiniệmđơngiảnlàmộtchủđềkháthúvịđểtìmhiểu,nhưnghọvẫnchorằng“đơngiản”làmộtlờinguyềndànhchonhữngdoanhnghiệpđươngthời.Kháiniệm“đơngiản”luônđicùngýnghĩa“đơngiảntháiquá”tiêucực,khiếnchođơngiảnđãkhôngcònlàđứctínhđángngưỡngmộnữa.Tuyvậy,chúngtôiđãkhámpháđượcmộtsựamhiểusâusắcvềsứcmạnhvàýnghĩacủasự“đơngiản”trongsốcácvịlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtcao.
Trongchươngtrước,chúngtađãthảoluậnvềcáchcácnhàlãnhđạocủadoanhnghiệpnăngsuấtcaogiữvữngcáctuyênbốkinhdoanhđơngiản.Khitựhỏilàmthếnàohọduytrìđượcsựđơngiảnchocôngty-bấtchấpcónhiềungườithậtlòngkhuyênhọnênthayđổi,điềuchỉnhvàmởrộngmôhình-chúngtôinghĩmìnhbiếttạisaohọkhángcựđượcnhữnglờikhuyênđó.Nhữngngườilãnhđạonàycũngtinhgọn,khôngphứctạpvàđơngiản(theonghĩathẳngthắn)nhưcáctổchứchọlãnhđạovậy.
KhiMarionSandlercủaWorldSavings,mộtphụnữđủsứcsắmsửamọithứxahoamàbàmuốn,đượchỏirằngbàcótàixếriênghaykhông,bàliềngậtđầuvàthừanhậnrằngthuêtàixếriênglàđammênhỏcủabà.Vàbàcũngchobiếtngườiđólàai.Ngườitàixếriêngđó
tấtnhiênchínhlàchồngcủabà,Herb,ngườimàtheobàdùvượtchuẩncôngviệcnhưngvẫnđángtincậy.
Trongmộtbiểuhiệnkháccủaviệcgìngiữgiátrịcủasựđơngiản,IngvarKampradđãtựhỏitạisaocáccôngtythườngcócáccuộchọpnhómlớn.ÔngviếttrongTuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất:“Tậphợpcảtrămngườichỉđểnhìnnhậnsựthiếuchuẩnbịvàthiếuminhbạchlàmộtbiểuhiệnchothấyviệckhôngnhậnthứcrõphítổn”.Ôngthắcmắc:“Tạisaomộtcôngtylạilãngphítàinguyênchomộthoạtđộnglớntốnkémtrongkhichỉcầnmộtngườitraxétthôicũngđủtốtrồi?”.
KhiMarionbiếttôiđangđịnhviếtvềthóiquenđanlencủabà,bàđãtựgọichotôivàgiảithíchvớimộtniềmtựhàocủamộtngườimẹrằnghằngnămbàluônđanmộtchiếcáolenchongàylễtrangtrícủacôngtybà.Giọngbànghehệtnhưmộtbàmẹhãnhdiệnkhikểrằngchiếcáobàtựđanđãthuvề800đô-latronghoạtđộngđấugiátừthiệnnămngoái.
Từnhữngbộquầnáohọmặcchođếncáchtrangtrívănphòng,từnhữngchiếcxehọláichođếnnhữngngôinhàhọđangsống,cácnhàlãnhđạotrongnghiêncứucủachúngtôiđềulànhữngtấmgươngđứchạnhvàkhiêmtốn.Sựphôtrươngkhônghềphùhợpvớitriếtlýhaylốisốngcủanhữngconngườicươngtrựcnày.
4.Sựtranhđua
Phầnlớncácdoanhnghiệpđềutôntrọngvàghinhận,pháthuyvàtưởngthưởngchonhữngaicókhảnăngcủngcố,tiếpthuvàđadạnghóa–vàlàmnhữngđiềuđónhanhhơnkẻkhác.Môitrườngdoanhnghiệpngàynayđềcaonhữngngườiluônsẵnsàngquantâmtừtìnhhìnhhoạtđộng,kháchhàng,nhânviên,cácđơnvịcungcấpchođếnnhữngngườithếchỗhọkhiđượccấtnhắclênmộtvịtrícaohơn.
JackStackcủaSRCđãtómlạinhiệthuyếtcạnhtranhmàcácnhàlãnhđạonàychiasẻvàthểhiệnquacâuchuyệnôngđượcđiềuđếnSpringfield,MissouriđểquảnlýmộtnhàmáychoInternationalHarvester-côngtymàôngvàcácnhânviênđồngsựmualạisaunày.
Ôngchiasẻ:“TôiđếnSpringfieldvàpháthiệnnhữngngườimiền
trungtâytuymộcmạcnhưnglạicótinhthầndoanhnhânvĩđạinhấtmàtôitừngthấy.Quanđiểmcủahọlà:‘Hãyđưachúngtôidụngcụvàchúngtôisẽdốcsứclàmviệc’.Chúngtôiquyếtđịnhsẽlàmmộtchuyệngìđóratròvàchocảthếgiớithấymìnhcóthểlàmđược”.Ôngmỉmcườivànóitiếp:“Khiđấy,khôngcómụctiêunàomàchúngtôikhôngđạtđược.ChúngtôiquyếtđịnhsẽquảnlýmọinhàmáyHarvestertrênthếgiớinàyvàgiànhthắnglợi.Chúngtôiđangởđây,trongmộtnhàmáynhỏtầmthườngđểchốnglạigãkhổnglồGoliath(58)vàsẽchiếnthắng”.
Stackcàngvuisướnghơnkhikểđếnhồikếtcủacâuchuyện:“Điềuchúngtôithíchnhấtchínhlàđãchọcđiênchủtịchcôngty,vìôngtaphảibayvềđâyđểtraochochúngtôichiếccúp.Ôngtaghétđiềuđóvàkhôngngầnngạithểhiệnra.Vàchúngtôilạicàngthíchthúhơnnữa”.
Trongmộtlần“đâmthọc”xấcxượcvàtháiquátrongcuộcthiđua,khiRyanairbắtđầumởcáctuyếnbayởcácquốcgiamới,họđãđặttênchocuộcthiđuavàýđịnhgâychiếncủamình.KhibắtđầumởtuyếnbayởBỉ,họđãpháthànhthôngcáobáochívớitiêuđềAuRevoirSabenaEtL’arnaque(tạmdịch:TạmbiệthãngSabenavàtròcắtcổ).Đúngnhưdựđoán,SabenanhờđếnsựgiúpđỡcủatòaánvàcáccơquancầmquyềnChínhphủ,trongkhichỉRyanairdõimắtvàothịtrường.Vàbâygiờ,Sabenađãngưngkinhdoanh.
Lịchsựhơnđôichútnhưngcũngkhôngkémphầngangócvàganhđua,đóchínhlàWorldSavings.HerbSandlerđãkhẳngđịnhôngvàvợông,Marion,luônrấttậptrungvàokếtquảcủamọiviệchọlàm,khôngchỉtrongkinhdoanhmàcòntrongmọimặtcuộcsống.“Ởđâychúngtôicócáchệthống”,ôngnói:“nhưnglạikhôngcóthờigianđểmọingườingồilạivàxửlýmọiviệc.Đạtđượckếtquảnhưmongmuốnlàmốiquantâmduynhất.Chúngtôilàmộtcôngtyrấtcạnhtranhvàkhẳngđịnhvớimọingườirằngnếuhọkhôngcótầmnhìngiốngchúngtôi,thìWorldSavingskhôngphảilànơidànhchohọ”.
KhiMarionSandlerđượchỏibàthíchnhấtđiềugìởdoanhnghiệpcủahọsaugần40năm,bàđãtrảlờirấtnhanh:“Nếuxétvềsựhàilòngthìchúngtôilàmộtdoanhnghiệptuyệtvời.Chúngtôikhônggâyônhiễm,chúngtôicóthểgiúpmọingườisởhữunhà(trongđóđaphầnlàngườidamàu),chúngtôibảovệtiềnbạcchomọingườisaochoxứngvớilươngtâm.Nhưngcònmộtđiềukhiếnchúngtôihài
lònghơncả,đólàchúngtôicótinhthầncạnhtranhrấtcao,vượthơnđốithủvàsẽthắngápđảocuộcđấunày”.
Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyđạtnăngsuấtcựccaođềutruyềnchodoanhnghiệpcủahọmộttinhthầncạnhtranhvôsong.
5.Tậptrungchodàihạn
Việctậptrungchodàihạnđãtrởthànhđiềubấtthườngtrongkinhdoanh.Trừkhimộtdoanhnghiệpđạtkếtquảkinhdoanhhằngquýđúngnhưkỳvọngcủacácchủngânhàng,cácchuyêngiaphântíchvàPhốWall,thìngườiđangđiềuhànhdoanhnghiệpnàymớiđượcgiahạnthêmmộtquýnữađểsửachữamọithứtrướckhitiếngtrốngtrậnvanglênbáohiệuhọcầnthayđổingườilãnhđạo.
DanDiMiccocủaNucornóirằnghầunhưmọiquyếtđịnhkinhdoanhsẽkháckhibạntậptrungchodàihạnthayvìngắnhạn.Theoông:“Ngànhthéplàngànhcựckỳtuântheochukỳ.Nênkhithờithếkhókhănvànhucầubiếnmất,mọithứsẽkhókhănđấy”.
Ngoàitínhchukỳ,ngànhthépcònrấtnặngvềvốnvàtàisản.MụctiêucủaNucorlàluônthểhiệnmìnhlànhàcungcấpvớimứcgiáthấp,điềunàychophéphọbánvớigiáthấphơnkhinhucầugiảm.TheoDiMicco:“Côngtynàysẽkhôngthểphồnvinhnhưthếnàynếukhôngchiasẻtriếtlýtậptrungchodàihạnvớinhânviên,nhàcungcấpvàkháchhàng”.
Vìvậy,nhưđãthảoluận,trongcácgiaiđoạnnhucầuthấp-nhưnăm2001-côngtyvẫntrảlươngchonhânviênđểsảnxuấtcácđơnhàngthéphọvẫnbánđược,chitiềnđểhuấnluyệnnhânviên,tântrangnhàxưởngvàsẵnsàngbậtdậykhinhucầutrởlại.
MặcdùDiMiccovàcácgiámđốckhácluôndẫnđầuvàthulờitrongnăm2001,nhưnghọchỉthuvề20%sốlợinhuậnthuđượctrongmộtnămthuậnlợi;bùlại,10.000nhânviêntronglựclượnglaođộngvẫnđượctrảlươngđầyđủ.
HãydànhítphúttưởngtượngxemcáctuyếnphốtrungtâmởMỹsẽsuytànvàđổnátthếnàonếucácchuỗibánlẻnhưWal-Mart,Kmartvàcácchuỗicửahànggiảmgiákhổnglồkháclựachọnkhuvựctrungtâmthànhphốđểxâycửahàngthayvìvùngngoạivi.
StephenTindallcủaTheWarehouseGroupđángrađãdễdàngsaochépmôhìnhcủaMỹvàxâydựngcáccửahàngkhổnglồtạinhữngkhucógiáđấtrẻ,nằmngoàihàngtrămthànhphốvàtrungtâmtỉnhlỵcủaNewZealandvàÚc;nhưngônglạichọnxâydựngcửahàngtạingaychínhcáckhutrungtâmnày.TheotầmnhìndàihạncủaTindall,rốtcuộcmọingườivẫnsẽghétbạnnếubạnhủyhoạicáctuyếnphốtrungtâmcủahọ.Tuyvậy,TheWarehousevẫnxâycửahàngcủahọngaygiữathànhphố.Cácđợtkiểmtoánxãhộiđịnhkỳchothấychínhsáchnàyđãgiúp80%tổngsốthươngnhânkháctăngdoanhthusaukhimộtcửahàngTheWarehouseđượckhaitrương.
ToànbộcácdoanhnghiệpnăngsuấtcaođượcchúngtôinghiêncứukhôngchỉđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG,màhọcòncóđủkiênnhẫnđểhỏithêm:“Lýdokinhdoanhchínhđángtrongdàihạnđểlàmđiềunàylàgì?”.
6.Coikhinhsựlãngphí
Bấtkỳnhàquảnlý,chủdoanhnghiệphayCEOcótráchnhiệmnàođềusẵnsàngthuyếtgiảngngaylậptứcvềsựkhôngthỏađángcủaviệclãngphí.Tuynhiên,nhữngnhậnxétcủahọđềucómộtlỗhổng,vìrõràngquanđiểmcủahọvềsựlãngphíđềuápdụngchotấtcảnhữngngườikhác,nhưnglạiloạitrừbảnthânhọra.
Khôngnhàlãnhđạohayvănhóanàochúngtôinghiêncứuđángbịgọilàkeokiệtvàbủnxỉn.Tuynhiên,aiaicũngcoikhinhsựlãngphí.Theolờihọ,mỗingườiđềuđồngtìnhvớiđiềuHerbSandlernói:“Việckhôngchitiềnsẽkhônggiúpbạnđạtnăngsuấtcaohaythànhcông,màchínhcáchchitiềnmớilàmđượcđiềuđó”.
Vídụ,trongkhiđasốcáccôngtythếchấpnhàởđềutiếptụccắtgiảmchiphígiántiếpbằngcáchtậptrungvàocáckhâubảolãnhvàgiámđịnhtựđộnghóa,thìWorldSavingsvẫnchihàngchụctriệuđô-lamỗinămchođộingũgiámđịnhviêncủariênghọ.Tạisao?“Bởivì”,HerbSandlerchobiết:“bùlạichiphícaochonhânviênnộibộchínhlànhữngdanhmụcchovaychấtlượngcao,vàchúngtôicũngtránhđượctổnthấttừcáckhoảnnợxấu”.MụcđíchcủacôngviệcgiámđịnhtạiWorldSavingslàđểtăngkhảnăngcôngtycóthểbánnhanhtàisảncủangườivayvàbùlạivốnđầutưtrongtrườnghợpngườivayvỡnợ.Nhờchinhiềutiềngiámđịnhhơnđốithủcạnhtranh,trong5nămqua,côngtyđãkhôngphảixóanợtrựctiếpcho
nhữngkhoảnvaykhóđòinào.
Toànthể70nghìnnhânviêncủaIKEAđềuthuộcnằmlòngkháiniệm“lista”,mộttừtiếngThụyĐiểnmàIngvarKampradrấtthíchtríchdẫn.TừnàyđếntừtỉnhSmalandtoànđấtđáởmiềnnamThụyĐiển,nơimàtheoKamprad,nhữngcưdânluôncóthóiquentậndụnghiệuquảnhữngthứhọsẵncó.
ÔngtagiảithíchrằngtrongcácthuậtngữcủaIKEA,“lista”cónghĩanômnalàthayvìrangoàimuamộtchiếcxenângmới,bạnchỉcầndịchchiếckệxuốngkhoảngnửamétlàđãcóthểtiếptụcdùngmộtxetảinânghạbằngtay.Hoặctrongmộtvídụkhác,ôngnói:“Anhcũngcóthểdùngtạmmộtchiếckhóamócchođếnkhichiếckhóacốđịnhđượcsửaxong”.
Trừkhicácnhàlãnhđạoluyệntậpsựtiếtkiệm,nếukhông,họsẽkhôngthểhòahợpphẩmchấtnàyvàodoanhnghiệpcủamìnhđược.
7.Huấnluyệnphongcáchlãnhđạo
Vaitrògiámhộcủangườiquảnlý,chủdoanhnghiệphoặcCEOđốivớidisản,tàisảnvàvănhóacôngtyđãbịthaythếbởinétđặctrưngcủacácđònbẩynhanhnhằmđạtkếtquảchóngvánhbằngmọigiá.
ĐiểmchungchúngtôinhậnthấyởvănhóacủacáccôngtylớnđượclựachọnchínhlàcácCEOluônxemvaitròcủahọnhưmộtvịgiáoviên.Nhữngnhàlãnhđạonàyluônsẵnlòngchiasẻcácgiátrịvàkiếnthứccủahọvớinhữngngườixungquanh,thayvìhànhxửnhưgiớiquýtộcchỉbiếtralệnhvàđiềukhiểnthờiCựuThếgiới(59).
BillZollarsthườngsosánhcôngviệccủaôngnhưcủamộthuấnluyệnviên,vàmọinhàlãnhđạoxuấtchúngkháccũngthừanhậntầmquantrọngcủaviệctrởthànhmộtngườithầyhoặcmộthuấnluyệnviên.MarionSandlerkểrằngtrảinghiệmthúvịnhấtcủabàlàkhitrởthànhmộtngườithầy.JackStackcũngxemviệcđàotạo,huấnluyệnlànhiệmvụnghiêmtúc,đếnmứcôngtađãthểchếhóaphươngphápđótrongtoànbộ22côngtytrựcthuộcSRC;tấtcảcácquảnlývàgiámđốccủaSRCđềuchịutráchnhiệmhuấnluyệnvàchuẩnbịsẵnsàngchobanhânviênđểnhữngngườinàytiếpnốicôngviệccủahọ.(Tuynhắmđếnbangười,nhưngStackthúnhậnrằngôngthườngchỉchọn
hai).
8.Khiêmtốn
Tựhạthấpvaitròcủamìnhlàmộtgiátrịtừlâuđãbịlãngquênvàbịthaythếbởimộtchiếctùvàtựthỏamãn,tựđềcaođủátđiâmthanhcủa76chiếckèntrombone.Hãythửhỏibấtkỳgiámđốcquanhệcôngchúng(PR)nàovềlượngthờigianhọdùngđểquảngbáchohìnhảnhcủacácnhàlãnhđạocôngtymàxem.Họbàochữarằngtấtcảđềuchỉlàmộtmàntrìnhdiễn;tintôiđi,đóchỉlàbàochữamàthôi.
BillNunanlàmộttrongcácgiámđốccủaWorldSavingsmàchúngtôiđượcgiớithiệuđểhỏivềcácsốliệuchínhxác;ônglàkếtoántrưởngcủacôngty,hoặctheoôngtựgọilà“ngườinắmgiữcácsốliệuhiệnthời”.MặcdùcáccuộctròchuyệncủachúngtôivớiNunanchỉgiớihạntrongsốliệuhoạtđộngôngđưaravàôngcứkhăngkhăngrằngmìnhkhôngphảilànhânvậtquantrọng,nhưngtrongmộtlầnnóichuyện,ôngđãkhẳngđịnhhùnghồnmộtđiềukhôngchỉcóởWorldSavingsmàcòncóởtấtcảcáccôngtychúngtôiđềcập.
Ôngnói:“Nếuanhmuốnchọnramộtchủđềchínhchocảcôngtynày,thìđólàviệcôngbàSandlerbiếtrằnghọcũngchỉcóthể‘xỏchânvàomộtốngquầnmỗilần’nhưbaongườikhácvàcáitôikhôngphảimộtphầncủanơinày”.
“MộttrongnhữngđiềuHerbsợhãichínhlàôngcóthểtrượtngãvàocáibẫytựmãnvềbảnthânvàquênmấtrằngthànhcôngcủaôngbắtnguồntừnỗlựccầncùvàluônluôntậptrung.Song,ôngvẫnlàmviệccậtlựcmỗingàyvàquảquyếtrằngtấtcảmọingườitrongdoanhnghiệpđềunhưthế”.
“Ởđâykhôngcócáibẫyquyềnlựcnàohết-khôngcónhữngvănphònghàonhoáng,nhữngchiếcxekỳlạ,nhữngtàikhoảnchitiêuhaybảngtêntrêncửa”.KhôngaiởWorldSavings,baogồmcảvợchồngSandler,đặtcáitôicủahọtrênbấtkỳđiềugì.Đơngiảnvìhọkhôngcóthờigiandànhchoviệcthỏamãncáitôi;cóthểkếtlạirằng:“Đâylàmộttrongnhữnglýdochínhgiúpcôngtyhoạtđộngnhưmộtkỳquan”.
Bạncóthểđoánrằngviệcthổihồnvàomộtcôngtythépđanghấphốisẽmởranhiềuthửtháchtolớn,vàthửtháchmàKenIversonnhớrõnhấtchínhlàkhiôngquyếtđịnhrằngmọingườiphảiđộimũbảohiểmchungmộtmàu.SởthíchtạoramộtvănhóaquânbìnhcủaIversonbắtnguồntừlúcôngđọcđượcmộtcâuchuyệnvềCanadatrênbáo,vềmộtnhàmáytừngthựchiệnphươngphápnàyvàquyếtđịnhlàmđiềutươngtựởNucor.
TrướckhicóquyếtđịnhcủaIverson,mọingườiởnhàmáynàyđềuđộinhữngchiếcmũbảohiểmkhácmàutùythuộcvịtríhọđảmnhiệm.Côngnhânđộimộtmàu,giámsátđộimộtmàukhácvàđốccônglạiđộimộtmàukhácnữa.Iversonbảorằngkhiaiđótừvănphòngđếnthămnhàmáy:“Nếubạntinvàotròthểhiệncáitôinày,thìchắcnhữngngườiđóphảiđượctraomũbảohiểmbằngvàngròngmất”.
Vềsau,trongcuốnsáchPlainTalk(tạmdịch:Mộtcuộctròchuyệngiảndị)củaIverson,ôngđãviếtrằngviệcgiữquyđịnhđộimũbảohiểmtrắngđốivớitoànthểnhânviên(ngoạitrừnhânviênanninh)đãvấpphảisựchốngđốinhiềuhơnbấtkỳquyếtđịnhnàokhácôngtừngđưara.“Điệnthoạitôikhôngbaogiờngừngreo”,ôngkểlại.“‘Anhkhôngthểlàmthếđược’,họnóivớitôi:‘Mũcủatôichomọingườibiếttôilàaivàtôigiữvịtrígì’”.Iversonđãrấtthấtvọngkhithấyđasốnhânviênbậntâmđếnđịavịvàcáitôirasao.
PatLancasterthẳngthắnkếtlạivịtríxứngđángdànhchocáitôinhưsau:“Côngtynàythànhcônglànhờvàonỗlựchợptáccủamọingười.Chúngtôikhôngcóthờigiandànhchonhữngkẻtựmãnchỉbiếtđếnmình”.
9.Loạibỏchếđộquanliêu
Bấtkỳaiđứngđầumộtđơnvịhoặccôngtycólẽđềuchuẩnbịmộttuyênbốvàthôngcáobáochíđểthểhiệnquyếttâmloạibỏbộmáyquanliêucủahọ.Tuynhiên,thóiquanliêuvẫntồntạiởhầuhếtcôngty.(Hãythửgọichomộthãnggiaohàngđườngxa,hãngbảohiểmsứckhỏe,côngtymôigiới,nhàsảnxuấtxehơihaycôngtysảnxuấtđồdùngnhàbếpcủabạnmàxem,rồihỏinhânviêntrựctổngđàivềtên,địachỉvàsốđiệnthoạicủagiámsátviên,phótổnggiámđốcchịutráchnhiệmchođơnvịđóhaychínhCEO.Bạnsẽkhôngchỉvướngvàomộtmêhồntrậnquanliêuđầyrẫynhữngnhàquảnlý
khôngbiếttên,khôngbiếtmặtvàkhôngmuốndâydưatớibạn,màđôikhicòngặpphảinhữngkẻcốgắngbảovệtínhnặcdanhcủacấptrênmộtcáchrấtđêhèn.)
Thayvìthế,chúngtôitựhỏiliệusựkhinhmiệtdànhchochếđộquanliêucủacáclãnhđạođếntừnhữngcôngtyhàngđầucóphảilàbiểuhiệncủanhữngvấnđềhọvấpphảitạimộtbộmáyquanliêunàođótrongsựnghiệpcủamìnhhaykhông,hayđólàvìhọđãchứngkiếnnhữngcấutrúcnặngnềnàykìmhãmnhữngýtưởng,sảnphẩmvàdịchvụtốt.
Tuyvậy,chúngtôiđãkhámpháđượcrằngviệcloạibỏchếđộquanliêuvốnlàýmuốntựnhiên,làmộtphảnứngbảnnănghìnhthànhtừnhữngđặcđiểmtínhcáchkhácmàhọthểhiện.Chếđộquanliêulàmphungphítiềncủa,xemthườngnhânviên,pháhoạitinhthầntranhđuavàkhôngphùhợpvớimụctiêuđơngiản.
NhậnxétcủaPatLancastervềsựlãngphíđãtómlạichínhxáccáchnhìncủacácnhàlãnhđạođốivớithóiquanliêuvàvănhóachốngquanliêutạicôngtyhọ:“Bấtcứđiềugìkhônggiúptạothêmgiátrịđềuchỉlàrácrưởivàtráchnhiệmcủacấplãnhđạolàphảiloạibỏchúng”.
10.Tintưởngngườikhác
Hầuhếtmọingườisẽđồngtìnhrằng:tuytintưởngvàokhảnăngvàgiátrịcủangườikháclàđiềurấtđángngưỡngmộ,nhưnglạikhôngthườngxảyraởhầuhếtcáccôngtyMỹ.
Khinhânviênthậtsựđượcxemtrọngvàhiểuđượcmốiliênhệgiữacôngviệccủahọvớithànhcôngquyếtđịnhcủacôngty,họsẽquyếttâmđạtnăngsuấtcaohơn.Họcũngsẽcảmthấyantoànvàyêntâmtrướcnhữngmốiđedọanhưcắtgiảmnhânsự,giảmbiênchếvànhữnglầncảitổkhôngngừngnghỉ.
BillZollarscủaYellowluônkhuyếnkhíchnhânviênmắclỗi,IKEAcủaIngvarKampradlạitintưởnggiaophócửahàngcódoanhthuđến25triệuđô-lachocácquảnlýchưađầy30tuổi,cònNucorthìkhuyếnkhíchcácnhómnhânviênthửnghiệmcácthiếtbịđánggiáhàngchụctriệuđô-lavớihyvọngtốiưuhóasảnxuất.Nhữngquyếtđịnhnàyđãgiúpmọinhânviênthấyrõlãnhđạocủahọtintưởngvào
họ.
Khinghiêncứuvàviếtcuốnsáchnày,tôiđãnhiềulầnđượccácsinhviên,kháchhàng,bạnbèvàhàngxómđặtcâuhỏinhưsau:“Anhđangviếtvềcôngtynàovàpháthiệnthấynhữnggìởcáccôngtyđó?”.Tôiluônphảilụctìmtrongtrínhớđểđưaramộtcâutrảlờichắcchắnvàhữuích.Trongthờigianđầunghiêncứu,chúngtôiđãtìmhiểuvềchínhsáchtrảlươngchongàynghỉốmcủaTheWarehouseGroup.Đólàmộtchínhsáchđơngiản.Nếubạnốm,hãyởnhàvàhọsẽtrảlươngchobạn,dùbạnphảinghỉmộttuầnvìbịcúm,vàituầnđểdưỡngmộtcáichânbóbộthaychiếnđấuvớibệnhungthưhàngthángtrời.Điềuduynhấtmàcôngtyyêucầuởnhânviênchínhlà:trừkhihọthậtsựcảmthấyđauốm,họphảiđếnsởlàmviệcnhưthường.Đâylàmộtchínhsáchnhỏkhágọnghẽmàkhôngcầnđếnhàngmớcuốnsổtayhướngdẫnhaynhânviênquảnlýnhânsự.
Điềutôiquantâmnhấtchínhlàphảnứngtôinhậnđượctừmọingườikhigiảithíchchínhsáchnày.Khôngainóirằng:“Nóhợpvớitôiđấy”.Phảnứngduynhấtđólà:“AnhkhôngthểlàmđiềunàyởMỹvìsẽchẳngaichịuđilàmcả,vàlúcnàohọcũngsẽnóihọbịốm.Họsẽkhiếncôngtyphásảnmất”.Phảnứngcủahọđãnóilênmộtsựthật,rằnghầuhếtnhữngngườinằmngoàivănhóanăngsuấtcaođềukhông“hiểuđược”điềuđãthậtsựgiúpcáccôngtyxuấtchúngnàyvượtmặtmọiđốithủ.Đólàmộtniềmtintrướcsaunhưmột:nếunhânviênđượcđốixửcôngbằng,họsẽlàmtốtcôngviệc.
11.Lòngtin
Cuốicùng,lòngtincólẽlàphẩmchấtkhóđạtđượcnhất,vìngaychínhcụmtừnàyđãđặtramộtcâuhỏi:Aisẽtinaitrước?Cóphảingườiquảnlýsẽtintưởngnhânviêntrướcvàchờđượchọtintưởnglại?Haynhânviênvàcôngnhânphảitintưởngtrướcrồikiênnhẫngiànhlấyniềmtincủacácgiámsátviênvàsếpcủahọ?Vàtạisaotacầnđặtracâuhỏinày?Lòngtinvừalà“có”,vừalà“không”.Khilòngtinlàthứđượcbốthívớisựphẫnuất-nhưmộtngôisaovàngchohànhvitốt-thìđókhôngcònlàtintưởngnữa,màlàsựthaotúng.Nóhợmhĩnh,bấtkínhvàbấtcông.Khôngsớmthìmuộnnhânviêncủabạnsẽnhậnrasựgiảdốinày.
Nhữngnhàlãnhđạocủacáccôngtychúngtôinghiêncứuđềubắtđầubằngcáchtintưởngnhânviêncủahọ.Lòngtincủahọhầuhết
đềuđượcđáplại,vàhọrấtítkhiphảithấtvọng.
Hỏi:Nếuaiđócóđầyđủnhữngphẩmchấtchúngtôivừaliệtkê,thìcóphảingườiđóđượcsinhrađểxâydựngvàlãnhđạomộtdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaohaykhông?
Đáp:Không!
Hỏi:Nếuaiđókhôngsởhữunhữngphẩmchấtđãmôtả,thìliệuanhtacóthểthànhlậpvàdẫndắtmộtcôngtyđạtnăngsuấtcựccaohaykhông?
Đáp:Chúngtôinghĩrằng…cóthểlàkhông.
Chúngtôisẽkhôngbaogiờhiểuhếtđượctạisaovàbằngcáchnàocácnhàsánglậpvàquảnlýcủanhữngdoanhnghiệpnăngsuấtmàchúngtôinghiêncứuđềucóchung11phẩmchấtnày,nhưngmỗiphẩmchấtđógiờđãhòanhậpvàovănhóacủacôngtyhọthànhlập.
CóphảidoMarionSandlerđãđượcnuôidạybởinhữngphụhuynhhếtmựccưngchiềuđểbàtinrằngmìnhcóthểchinhphụcbấtkỳđiềugìkhông?Khiđươngđầuvớilờitháchthức“Vìcôlàphụnữ,nêncôsẽkhôngbaogiờtrởthànhđồngsự”,bàcóthểhiệntinhthầncạnhtranhtheokiểu“Tôisẽchohọthấy”haykhông?LàmthếnàoStephenTindall,ngườithừanhậntừngbénduyênmộtthờigianngắnvớichủnghĩaxãhộihồicòntrẻ,giờđâylạihoàntoànkhôngdungthứchothóiquanliêu?VànhữnghoàncảnhnàođãxôđẩyKenIversontuyênbốchínhsách“khôngcắtgiảmnhânsự”?Làmộtkỹsư,liệuôngcóphảitínhtoánnhữngconsốđểđiđếnquyếtđịnhnày,hayđơngiảnchỉvìôngcảmthấyđólàđiềuđúngđắnnênlàm?
Tươngtruyềnrằngmỗingườiđềuphảiđứnglênđạidiệnchomộtđiềugìđóvàlựachọncònlạichínhlàkhôngđạidiệnchobấtkỳthứgì.Dùcácgiátrịmànhữngcánhânnàycùngchiasẻvàthểhiệntrongdoanhnghiệpcủahọlàkếtquảtừgenditruyền,môitrườnghayhànhtrìnhcuộcđờiđãthôithúchọ,thìđiềuđócũngkhôngquantrọng.Nhữngcâuhỏiquantrọnghơncảlà:
Liệungườikháccóthểhọchỏi,sởhữuvàthựchànhnhững
phẩmchấtnàyhaykhông?
Liệumộtngườicóthểmangnhữngđặctínhtiêubiểuchocácvănhóanăngsuấtcaovàthểhiệnnótrongmộttổchứckháchaykhông?
Đápánchocảhaicâuhỏitrênlàcó…nhưngchỉkhinhữngcánhânnàysẵnsàngbắtđầucuộchànhtrìnhvớisựamhiểutoàndiệnvàlòngquyếttâmsởhữunhữngphẩmchấtnàychoriêngmình.
Khôngmộtnhàlãnhđạonàocóthểxâydựngmộtvănhóachúýtiểutiếttrừkhichínhhọlàmgương.Mộtnhàlãnhđạocũngkhôngthểxâydựngmộtdoanhnghiệpcạnhtranhquyếtliệttrongkhithoảimáitrốntrongvănphòngxahoacủamình.Nếusựthậtlàmộtgiátrịcốtlõi,thìmỗinhàquảnlýphảibiếtcách“cósaonóivậy”.Đócũnglàđiềukiệnđểtaxâydựngmộtcôngtyvớinhữngnguyêntắcgiảndị,coikhinhsựlãngphí,mộtmôitrườnghuấnluyệnbìnhđẳng,mộtnơilàmviệckhiêmnhườngvàđầylòngtin.
NếuShakespeaređãđúngvềviệclờinóithườngđitrướchànhđộng,thìmọingườicóthểhọccáchcưxửtuyệtvờinhưmộtcáchđángtrântrọngnhờthểhiệnnhữngphẩmchấtmàhọmuốnđạtđược.Lýtưởngnhất,cácnhàlãnhđạophảicóđủ11phẩmchấtđó;nếukhông,họcóthểdùngngôntừvànhữnggiátrịđượcbiểuhiệnnhằmgiúpchínhbảnthânhọlẫnnhânviênpháthuynhữnghànhviđángquýnày.Đâychínhlàmộtcáchdiễngiảikhácchocâuhỏikinhđiển:“Cáigìcótrước,congàhayquảtrứng?”.Nhữngđiềutốtđẹpluôndiễnratheocảhaichiều.
11phẩmchấttiêubiểuchocácnhàlãnhđạovàvănhóacủacáccôngtynăngsuấtcaolàmộtdanhsáchtoànnhữngtừngữtruyềncảmhứngđángkhâmphục.Nếunhữngtừnàyđượctruyềnđạttừmộtngườiđứngsaubụcdiễnthuyếttrongmộtbuổichiasẻvềthànhcông,cólẽchúngsẽkhiếntoànthểkhánthínhgiảphảiđứngcảdậyvànhiệtliệttánthưởng.Nhưngtasẽkhôngdễcóđược,làmchủhaythểhiệnnhữngphẩmchấtnày.Ngoàimộtphẩmchấtduynhất–khảnăngcạnhtranh–thì10phẩmchấtcònlạiđềuchốnglạiquanniệmthôngthường;vàbấtkỳaimuốnsởhữuchúngđềusẽthấybảnthânphảibơingượcmộtdòngchảymạnh.Nhàlãnhđạophảikiênnhẫnvàquyếttâmđểtruyềnđạtnhữngphẩmchấtnàyvàovănhóacôngty,rồibiếnchúngthànhcơsởhạtầngcủacôngty.Cầnrấtnhiềuquyết
tâmvàsựkiêntrìđểnuôidưỡngmộtcơthểkhỏemạnhtừmộtcơthểmềmyếu.Vàcólẽcònhơnthếnữa.
Khiaiđónhậnxét:“Đólàmộtconngườichínhtrực”,thìnhìnchung,họmuốnđánhđồngtừđóvớisựthật,lòngtrungthựcvàsựthẳngthắn.Mặcdùcáchdùnghiệnthờinhưthếlàchuẩnxác,nhưngnólạikhôngthểhiệnđượcnguồngốccủatừnày.
Hàngngànnămqua,từ“chínhtrực”hay“toànvẹn”(integrity)luônđượcsửdụngnhưmộtthuậtngữcủagiớikỹsư.Khimộttòanhàkhôngantoànđểởhoặcmộtcâycầukhôngcònkhảnăngtrợlực,thìtrongcảhaitrườnghợp,họsẽnóilàcấutrúcđãmấtđisự“toànvẹn”củanó.“Chínhtrực”thựcchấtmangýnghĩatrọnvẹnvàhoànchỉnh.Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtynăngsuấtthậtsựluôncósựchínhtrựctuyệtđốivàluônlàmđúngtheonhữnggìhọtintưởng–luônluôn,chứkhôngphảikhinàothuậntiệnmớilàm.
Cáctừngữmôtảnhữngnhàlãnhđạovàvănhóahọgâydựngluônthỏađángvàlúcnàocũngđúngđắn–khôngchỉtrongnhữngngàythứHaitốtlànhhaytrongnhữngtrậnđấubóng,khôngchỉkhigiácổphiếutăngvàlợinhuậnđổvào,khôngchỉtrongmộtngàymàmọithứđềutrôichảyhaykhighichínhxácđiểmsốchơigolf.Nhữngngườimàtacóthểtrôngcậyluônsuynghĩvàphảnứngtrămlầnnhưmộtvàhọcóthểđượcmiêutảlàngườichínhtrực.Trungthựclàkhibạnvẫncưxửtrungthựcdùkhôngcóaitheodõi.Rấthiếmaicóthểgiữnguyênmộtcáchcưxửkhinóichuyệnđốimặtvớingườikháchaykhiđượcphỏngvấntrêntruyềnhìnhvới3triệungườitheodõi.
Hẳnkhôngcógìquỷquyệthơncâunói:“Hãylàmnhưtôinói,đừnglàmnhưtôilàm”.Mộtđứatrẻkhinghebốmẹmìnhnóinhưvậychắcchắnsẽtrởnênbốirốivàthấtvọng.Mộtthiếuniênsẽthểhiệnsựoánhậnvàgiậndữ.Lờituyênbốnàychẳngcầnphảiđượcnóirathànhlời;chúngtađềubiếtrằngthậtdễnhậnramộtkẻđạođứcgiảkỳvọngchúngtaphảicưxửnhưthếnàytrongkhihọhànhxửtheocáchngượclạivàchúngtanhậnrađólàtháiđộcủakẻbềtrên,kiêucăngvàtùytiện.
Cácnhàlãnhđạodoanhnghiệpđángđểnoitheolànhữngngườilãnhđạobằngcáchthểhiệnchínhhànhviđạođứccủamình.Họlà
nhữngnhàlãnhđạoluônchứngminhchotuyênbốÍthóanhiều,trởthànhhìnhmẫuvàtiếngnóichovănhóacủadoanhnghiệpcủahọ.
Nhữngcôngtycũngnhưcánhânthắnglợiđượcnêutêntrongquyểnsáchnàyđãvàđangđứngđầubảngxếphạngcácdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.Đếnlúcnày,bạnđãcóthểnhậnrathànhcôngxuấtchúngcủahọkhôngphảikếtquảcủahàngloạttròthaotúnggianxảohaynhữngthủthuậtranhma.
Mỗinhàlãnhđạokỳthựcđềutrảiquanhữngbướctiếngiốngnhauđểtạodựngnênmộtdoanhnghiệpcựckỳthànhcông.Nhưchúngtađãthấy,theocáchriêngcủamình,mỗingườiđã:
KhởiđầuvớimộtmụctiêuLỚN;
Khiếntấtcảnhânviêncùngthamgiavàtiếntớihợplýhóamọithứbằngcáchchiếnđấukhôngkhoannhượngnhằmduytrìmộttuyênbốkinhdoanhđơngiản;
Giaotiếpchânthànhvớimọinhânviên;
Dọndẹpkhỏihàngngũlãnhđạonhữngcánhânthiếukhảnăng,chưasẵnsànghaykhôngsẵnlòngsátcánhvớidoanhnghiệphướngđếnmụctiêutheođuổi;
Chứngtỏhọxemtrọngnhânviênthôngquacácchínhsáchkhôngcắtgiảmnhânsự;
Phổbiếntrongdoanhnghiệpcâuhỏi:Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?
ĐolườngvàchiasẻnhữngYếutốchủđạovớitấtcảnhânviên;
Biếnmỗiquytrìnhkinhdoanhthànhmộthệthốngđềcaophươngpháptốiưuvàđượcthiếtkếnhằmloạibỏsựlãngphí;
Quyếttâmtiếnhànhmộtchươngtrìnhcảitiếnkhôngngừng;
Trảlươngchonhânviêntheonăngsuấtvàtheocáchthúcđẩy
vănhóacôngty;
Ápdụngcôngnghệphùhợpđểchiếmđượclợithếvềnăngsuất.
Tôimongrằngsaukhiđọcxongquyểnsáchnày,cácđộcgiảsẽcảmthấycảquanniệmthôngthườngvàsuynghĩriêngcủahọđềubịtháchthức,saukhiđãnângtầmhiểubiếtmớivàcóđượcnhữngkỹnăngsắcbénmớimẻ.Điềutôikhôngmuốnlàmộtđộcgiảsaukhiđọcxongquyểnsáchlạiquanniệmhoặcphátbiểurằng:“Họcóvẻlànhữngcôngtyvĩđạiđấy.Nhưnglàvĩđạichohọthôi,chứthếquáinàomàtôicóthểlàmđượcđiềuđó?Tôiđangchếtgívớimộtchứcquảnlýquènvàtrongmộtcôngtycổlỗchẳngbaogiờchophéptôilàmđiềunày”.
Nếuđólàmôtảchínhxácvềnhữnggìđangdiễnratrongcôngtybạn,thìvẫncònvàilựachọnsauđây:
Bạncóthểbắtđầubằngcáchápdụngnhữngnguyêntắcđượcmôtảtrongchươngnàyvàlặnglẽtriểnkhaichúngtrongnhómhayphòngbanmàbạnđangphụtrách;
Bạncóthểbắtđầutìmkiếmnhữngcơhộilàmviệcvàgianhậpmộtcôngtykhácvớimộtvănhóavữngmạnh,cầutiếnvàhướngđếnnăngsuấtcaonhưvănhóacủacáccôngtyđượcmôtảtrongnày;
Bạncóthểthửthànhlậpcôngtyriêng(cũngnhưcácnhàsánglậpcủaWorldSavings,IKEAvàTheWarehouse)vớilòngquyếttâmvữngvàngnhằmtạodựngmộtcôngtymẫumựcvàcónăngsuấtcao;
Hoặcbạncóthểchờđợimộtcơhộinhằmgiúpcôngtybạnbiếnđổi,hãynhớlạikhicáccôngtyrơivàohoàncảnhkhókhăn(nhưYellow,Lantech,SRC,RyanairhayNucor),họluôncởimởhơnvàdễtiếpnhậnsựthayđổi.
Tronglúcbạnđangquyếtđịnhnênlàmgìvớinhữngthôngtinmớimẻvừahọcđược,hãycứthoảimáihọcvàlàmtheonhữngnguyêntắccũngnhưphẩmchấtcủanhómcácnhàlãnhđạovàdoanh
nghiệpxuấtchúngbậcnhấtnày.
M
LỜIKẾT
ộttrongsốítnhữnghammuốntrongcuộcsốngkhiêmtốncủatôilàcómộthuấnluyệnviêncánhân.Cólẽtôisẽchẳngbaogiờchịutậpthểdụcnếukhôngcóaiđóliêntụcquáttháovàđốcthúctôi.Noah,huấnluyệnviêncủatôi,làmẫungườiđànông
củagiađình;hiệnnayanh30tuổi,cótrongtaymộttấmbằngthạcsĩvàtàitròchuyệntuyệtvời.Mặcdùthế,chúngtôichỉtoàntrêuchọcnhau.
Thỉnhthoảngtôilạikểchoanhnghevềnhữnggìmìnhđangviết.Càngvềsautrongquátrìnhviếtsách,Noahcàngtrởnênquantâmhơn.Mộtngàynọ,anhnói:“Tôinghĩtôisẽthíchquyểnsáchnàyhơncảquyểntrướccủaông”.
Tôihỏianhtạisao.
Anhnói:“Toànbộcáccôngtynàynghecóvẻlànhữngnơilàmviệcthậttuyệtvời.Họhầunhưlànhữngcôngxãkhổnglồ”.
Khiấytôiđangnângtạvàsuýtlàmrơitạlênngựcmình.“Anhnóicôngxãnghĩalàcáiquáigì?”,tôinạtanhtrongkhixếplạiđốngtạlêngiá:“Đâylàmộtsốcôngtyđạtlợinhuậncaonhấtthếgiới.Đólàlýdohọđượcnhắcđếntrongquyểnsáchnày.Còncáithứcôngxãrácrưởinàylàgì?”.
Dobảnthânlàmộtdoanhnhânbảothủluônlênánbấtkỳchủnghĩanàongoàichủnghĩatưbản,nêntôixemmôhìnhcôngxãnhưnơimànhữngkẻphêthuốcmangxăng-đannhếchnhácgiaoduvớithểloạihippi,nghethổisáovànhảycẫngtrênđồngcỏ.
Noahbảo:“Hãynghĩđi.Đầutiênôngviếtvềtầmquantrọngcủavănhóatạicáccôngtynày.NhưngvớiđasốcôngtyMỹthìvănhóalàgì?Làlòngtham”.
Rồianhnóitiếp:“Nhữngchươngkháclạinóivềlòngtinvàsựtôntrọng,lắngnghevàchonhânviênđượcthamgiađónggóp,trảlươngtheonhómthayvìcánhân,hệthốnghóamọithứ,loạibỏsựlãngphí,kiếntạomộtmôitrườngquânbình.Nghenhưchúngchẳng
khácgìnhữngcôngxãtuyệtvờiđốivớitôi”.
TôicóthểhìnhdungracáchcácvịlãnhđạosốtsắngcủanhữngdoanhnghiệpnàyphảnứnglạivớikiểucáchsosánhcủaNoah.Tuynhiênsựsosánhnàylạimêhoặctôi.Vàkhônglâusauđó,vàiđộcgiảcònhọcđạihọcđãcủngcốđiềunày.
“Nhữngcôngtynàythậttuyệt.Làmthếnàoôngtìmrahọ?”làphảnhồihầunhưđượcđồngtìnhnhiềunhất.
Nhiềungườicũngcảmthấychánghétcáctậpđoàngiốngnhưtôichánghétcáccôngxãvậy.BáochíđăngđầycácbảntinvềviệcEnronbịnghiềnnát,WorldComlừađảo,KmarttantànhvàcácvịCEOcủanhữngcôngtyđangthualỗvẫntựtrảchomìnhnhữngkhoảnthưởnghàngtriệuđô-la.Nênđốivớimộtsốngười,cáccôngtyđượcmôtảtrongcuốnsáchnàynghethậtbìnhdị.
Nhưngcácdoanhnghiệpnàykhôngphảilàcôngxã.Họlànhữngcôngtythựcdụngvàsinhlời,đượclãnhđạobởinhữngcánhânkhiêmnhườngmàchínhnhữnggiátrịquânbìnhcủahọđãủnghộchomụctiêucủacôngty.Cácnhàlãnhđạocủanhữngcôngtyvĩđạibiếtrằngmộtsựđãingộtốtlàsựđãingộtrongđótấtcảmọingườiđềuchiếnthắng.
Tómlại,sauđâylàcácquytắcvượtquanhữngquanniệmthôngthườngvàđượcthựcthibởicáclãnhđạođingượclạitruyềnthốngcủanhữngdoanhnghiệpđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.
12quytắcbiếníthóanhiều.Bắtđầuvớimộttuyênbốđơngiản.Đừngchophépbấtkỳai–kểcảchínhbạn–vấybẩnnóbằngcáchphứctạpnólên.Nếunóvốnđãphứctạp,hãyđơngiảnhóanó;
Dànhthờigianxâydựngmộtvănhóachứkhôngphảimôhìnhkinhdoanh–mộtvănhóalấysựthật,lòngtrungthựcvàsựtôntrọnglàmnềntảng.Hãychânthànhsốngtheonhữnggiátrịđó;
Đảmbảotoànbộcấpquảnlývàđiềuhànhtintưởngvàthựchànhtấtcảnhữngđiềuđượcnêutrongdanhsáchnàyhoặcloại
bỏhọngaylậptức.Họkhônghẳnlàngườixấu,nhưngchắcchắnlàkhôngphùhợp;
HãyđặtcâuhỏiLDKDCĐĐLĐNLG–“Lýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?”–chobấtkỳquyếtđịnhnàobạnđịnhthựchiện.Đừngtựhuyễnhoặcmình;
Hãyloạibỏđặcquyềndànhchocácnhânsựcấpcao.Họđãkiếmđủtiềnđểchitrảnhữngthúvuicủamình.Sựphânbiệtgiaicấpsẽkhiếnmọingườitỵnạnhnhau;
Hãylậpmộtthỏaướcrằngcắtgiảmnhânsựhoặcgiảmsốđầungườisẽkhôngđượcsửdụngnhưcôngcụcheđậynhữngquyếtđịnhsailầm,nhữngđánhgiákémcỏivàsaiphạmcủacấpquảnlý;
Hãydạychomọingườikiếnthứckinhdoanhvàgiúphọhiểuđượcmốiliênquantrựctiếpgiữacôngviệccủachínhhọvớitìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệp.Nếukhônglậpđượcmốiliênhệtrựctiếp,hãygiữchânnhânviênnhưngloạibỏcácchứcvụ;
Hãysắpxếpcácnhânviênvàonhómvàtrảlươngchonhómdựatrênnhữnggìhọchếtạo,sảnxuất,bánhoặcphụcvụ.Hãyđểáplựctừnhữngngườiđồngcấploạibỏnhữngaikhôngđủsức;
Biếntừngchứcnăngthànhmộthệthốngvàvạchraquytrìnhrõràng.Sauđóliêntụchỏichínhnhữngnhânviênlàmcôngviệcấylàmthếnàoloạibỏđượcsựlãngphívàcảitiếnhệthốngtốthơn;
Nhanhchóngtriểnkhainhữngquytrìnhmớivàtiếnhànhchúnglặpđilặplại,mỗilầnlạiloạibỏthêmsựlãngphí;
Hãygiữtinhthầncạnhtranhvàliêntụcghiđiểm.Điềuđósẽgiữchomọithứluônvuivẻ;
Ápdụngcôngnghệ,nhưngđừngtrôngcậyvàonónhưmộtlợithếcạnhtranh.Mọingườikhácđềucóthểsửdụngcôngnghệtươngtự.
Mộtlờimời.
Nếubạntừngthamdựmộtbuổinóichuyệnhoặcdiễnthuyếtcủatôi,xinhãybỏquachútthờigiangiớithiệuvềbảnthânmìnhvàdànhvàiphútvớitôi.Tôithựcsựrấtxúcđộngkhiđượcgặpgỡđộcgiảcủamình,hiểuhơnvềnhữngđiềubạnnghĩvàlắngngheđiềubạnnói.
Vàcuốicùng,xinmờibạnghéthămtrangwebcủatôi:Jennings-solutions.com,nơibạnsẽkhámpháracảmộttrươngmụcdànhchochủđềÍthóanhiềuvàcócơhộithamgiavàomộtbuổithảoluậntươngtáchằngtuầncủachúngtôivềchủđềnày.
Xingửiđếnbạnnhữngđiềutốtđẹpnhất.
K
LỜICẢMƠN
hiviếtcuốnsáchnày,tôiđãrấtmaymắnkhicócơhộithuthậpthôngtinvàlàmviệcvớimộtđộingũtrongmơgồmnhữngngườicùngchianguyêntắcchỉđạocủatôi,đólàkhôngaiquantrọnghơnđộcgiả.
Tôixingửilòngbiếtơnsâusắcvàlờicảmơnchânthànhcủamìnhđếncácthànhviêntrongnhómtheothứtựthờigianmàhọđãthamgia“xâydựng”nêncuốnsáchnày.Nếubìasáchđủlớn,mỗingườihẳnsẽđượctraoquyềnđồngtácgiả.
LaurenceHaughton,đồngtácgiảvớitôitrongquyểnsáchtrước,luônlàngườiđồngsựđángquýcủatôitronggầnhaithậpkỷ.
AlanNevinsđếntừArtistManagementGroup,sựdìudắtvàđịnhhướngcủaônglàvôgiá.
KhiAdrianZakheimchấpnhậnxuấtbảnquyểnsáchđầutiêncủatôitạinhàxuấtbảnmàôngtừngcôngtáctrướcđây,tôiđãhứasẽkhôngbaogiờquênrằngôngtừngchotôimộtcơhội.Tôirấthãnhdiệnvìđượclàmviệcchungvớiông,đượcôngtintưởngvàhỗtrợ.NhữnghiểubiếtsâusắcvàsựgiúpđỡcủabiêntậpviêncấpcaotạiPorfolio,BillBrazellđãluôngiúptôihoànthànhmụctiêu.TôivôcùngcảmơnbiêntậpviênbảnthảoNoirinLucasvàbiêntậpsảnxuấtBruceGiffordsvìnhữnglờikhuyênvàsựhướngdẫnvôgiácủahọ.
GregPowerlàtrưởngnhómnghiêncứuquyểnsáchnày.Anhlàmộttrongnhữngcánhântàinăngnhấtmàtôicócơhộilàmviệccùng.Chínhanhđãsắpxếpcácnộidungtrongquyểnsáchnày.Anhthậtsựlàmộtphùthủy.
Ngoàira,tôicũngmuốngửilờicảmơnđếncácthànhviêntrongnhómnghiêncứucủaGreg:MarisaRolland,sinhviêntốtnghiệptạiStandfordvớihaichuyênngànhquanhệquốctếvàPhápvăn,vàYinhHinh,tốtnghiệpđạihọcUCBerkeleyvềnghiêncứuđangành.
Trongmườinămqua,BruceRitterđếntừSanRafael,bangCaliforniađãluônlàcốvấnđầutưchogiađìnhtôi.Vàtrongkhoảng
thờigianđó,anhcũngtrởthànhmộtcốvấnđángtincậytrênmọiphươngdiệnsựnghiệpcủatôi.Anhđãđónggópkhảnăngphântíchsắcbéncủamìnhchomọikhíacạnhcủaquyểnsáchnày.
TôicũngmuốngửilờicảmơnđếnWilliamL.Simon,ngườisởhữulốisuynghĩ,cáchchỉnhsửa,kỹnăngtổchứcnộidungvàtài“chọntừngữ”phithườngđãgiúptôimởmangđầuócvềnhữnghướnghợptácmới.Chắcchắnchúngtôisẽcònhợptácvớinhautrongnhiềudựánmaisau.
Trongcáccôngtyđạtnăngsuấtcaonhất,tôimuốngửilờicảmơnđếnnhữngcánhânsauđâybởisựbộctrựcvàhàophóngphithườngcủahọ:JackStack,CEOcủacôngtycổphầnSRC;BeckyIan,trợlýcaocấpcủaJackStack;DiannaDevore,CEOcủaMegavolt(mộtcôngtyconcủaSRC);DanDiMicco,CEOcủaNucor;PatLancaster,chủtịchLantech;RitaClark,trợlýcaocấpcủaPatLancaster;JeanCunningham,giámđốctàichínhcủaLantech;JamesLancaster,tổnggiámđốccủaLantech;HerbvàMarionSandler,đồngCEOcủaWorldSavings;LindaBarrett,trợlýđiềuhànhcủaHerbvàMarionSandler;BillNunan,giámđốchànhchínhcủaWorldSavings;MichaelO’Leary,CEOcủaRyanair;StephenTindall,chủtịchcủaTheWarehouseGroup;GregMuir,CEOcủaTheWarehouseGroup;KentNordin,giámđốctoànquốccủaIKEAtạiÚc;Lars-GoranPetersson,điềuphốiviênbộphậnmuahàngtạiIKEA;ThomasBergmark,quảnlýmảngmôitrườngvàxãhộitạiIKEA;LarsEngman,quảnlýmảngthiếtkếtạiIKEA;CliveCashman,phụtráchmảngquanhệcôngchúngtạiIKEA;BillZollars,CEOcủaYellowCorp.,GregReid,giámđốcmarketingkiêmphóchủtịchcấpcaocủaYellow;CherylBillington,phógiámđốcphụtráchhệthốngcủaYellow;SuzanneDawson,phụtráchmảngquanhệcôngchúngcủaYellow;JimRitchie,CEOcủaMeridianIQ(mộtcôngtyconcủatậpđoànYellowCorporation).
Ngoàira,nhữngcánhânsauđâyđãhỗtrợchúngtôitrongquátrìnhthựchiệnquyểnsách:AnandSharma,CEOkiêmchủtịchcôngtyTBMConsulting;JamesWomack,chủtịchvànhàsánglậpviênViệnLeanEnterprise;ChetMarchwinski,giámđốctruyềnthôngcủaViệnLeanEnterpriseConsulting;EdConstantine,chủtịchcủaSimplerConsulting;BruceThompson,đồngsánglậpkiêmphóchủtịchmảngdịchvụtưvấncủaSimplerConsulting;BobRosinski,đạicổđôngcủaAnitech;OrestFiume,phóchủtịchphụtráchtàichínhtại
Wiremod;LarsNyberg,CEOcủaNCR;JeffDafler,phụtráchmảngquanhệcôngchúngcủaNCR;TrườngkinhdoanhvàThưviệnJacksoncủaĐạihọcStanford;KhoaBáochítrườngKinhdoanhHarvard;RobTai;TiếnsĩLindaTravino,giáosưmônđạođứchọckiêmchủtịchPhòngQuảntrịvàTổchứctạiĐạihọcSmeal,trựcthuộcĐạihọcbangPennsylvania;DanielW.Rasmus,phóchủtịchGigaInformationGroup;VictorInfante,phóngviên;JackNilles,cốvấntạiJALAInternational;AlisonBarlett;TiếnsĩEliyahuGoldratt,soạngiả;DavidCayJohnston,phóngviêntờNewYorkTimes,TiếnsĩSalvadorAceves,giáosưkhoakinhdoanhthuộcĐạihọcSanFrancisctoStatelTomFaulkner,phụtráchmảngquanhệcộngđồngtạiNUMMI;AlfieKohn,tácgiảquyểnsáchPunishedbyRewards(tạmdịch:Trừngphạtbằngcáchkhenthưởng);TiếnsĩJamesCampbellQuick,giáosưmônhànhvitổchứcvàgiámđốcchươngtrìnhtiếnsĩngànhquảntrịkinhdoanhtạiĐạihọcTexas,chinhánhArlington;BrentHendrix,quảnlýsảnxuấttạiAllisonTransmission(mộtnhánhcủacôngtyGM);TiếnsĩJeffreyPfeffer,giáosưkhoaThomasD.DeeIIvềbộmônhànhvitổchứccủakhoakinhdoanhthuộcĐạihọcStanford;AlanCramb,đồnggiámđốcTrungtâmnghiêncứucôngnghệluyệnsắtthéptạiĐạihọcCarnegieMellon;hãngWilliamMercerConsulting;hãngBain&Company;hãngMcKinsey&Company;JanetDang;GaryMoore,phóchủtịchcấpcaotạiCiscovàTrungtướngKhôngquânHoaKỳDonJohnson(đãvềhưu).
Mộtsốdoanhnhânưutúđãhàophóngđềnghịgiúptôixemxétcácchươngsách:JaneHennessy,phóchủtịchcấpcaocủaNgânhàngWellsFargo;ChuckAdams,giámđốctàichínhcủatậpđoànInnergyvàDaveTrabert,phógiámđốcđàitruyềnhìnhKAKE.
TôimuốngửilờicảmơnđếnPatMartin,ngườiđánhbảnthảokhôngbiếtmệtmỏicủachúngtôi;NoahWickliffecủacôngtyBodyImagetạiMillValley,bangCaliforniavàGeorgeStaubli.
Cóbốncánhânmàtôirấtvuisướngtriânsựdìudắtcủahọ.ĐólàVinceThompson,phóchủtịchAOLTimeWarner;PatShaughnessy,CEOcủacôngtytruyềnthôngAVICommunicationstạiDallas,bangTexas;MarcvàJonReedetừNationwideSpeakers,cácđạidiệnđãliênhệtôilàmdiễngiả.
Tôimuốngửilờicảmơnchânthànhđếngiađìnhtôi.Côngviệc
nghiêncứuvàviếtmộtquyểnsáchlàchuyệncủacảgiađìnhvìnhànghiêncứu/tácgiảquyểnsáchrấtcầnsựhỗtrợvàthôngcảmlớnlaotrongmộtquãngthờigianđặcbiệtcăngthẳng.Trongnhiềuthángtrời,“quyểnsáchlàtrênhết”đãtrởthànhchâmngôncủagiađìnhtôi.Nhưthườnglệ,cácthànhviêntronggiađìnhlúcnàocũngsẵnsànggiúpđỡtôi.Vàbâygiờ,đếnlượttôitoàntâmtoànýdànhsựquantâmcủamìnhchohọ.
Vàcuốicùng,cảmơnbạn–độcgiảcủatôi–vìđãmuaquyểnsáchnày.Nếukhôngcóbạn,trênđờinàysẽchẳngaicầnđếncácnhànghiêncứu,cáctácgiảvànhữngquyểnsáchnữa.
"(1)Sinhthườnglàquátrìnhcảmẹvàbéđềuphảinỗlựchếtsức.Ngườimẹdùnglựcnhờcơncotựnhiêncủatửcung,trẻcũngkhôngngừngđiềuchỉnhtưthếvàphươnghướngđểtìmlốira.Lúcrađời,thainhiépcằmdướivàongực,cơthểcuộnlạiđểđixuốngxươngchậu.Vìđiquamộtđườngdàivàhẹp,phầnđầucủathainhisẽcăncứtheohìnhdángxươngchậucủamẹđểnhanhchóngthayđổi,vànỗlựcchuiraquađườngâmđạocủamẹ.Hiệntượngthầnkìnàyđượcgọilà“sựđổingôithai”.Cómộtsốembémớisinhvùngđầucónhữngvệttụmáu,đólàvếtthươngdotrongquátrìnhchuyểndạđầuembévaphảikhungxươngchậucủamẹ.""Khácvớicácdịchvụchămsóckháchhàngthụđộng,cross-sellhayup-selllàcáchchămsócvàbánhàngthôngquaviệcxâydựngmốiquanhệvớikháchhàng,giớithiệucácsảnphẩmmớivàthựchiệncácchiếndịchưuđãi.Mụcđíchcủanhữngchiếnlượcnàynhằmtăngdoanhsốbánhàng.""AudreyHepburn(1929–1993):diễnviênđiệnảnhhuyềnthoạiMỹcủathậpniên1950-1960.""CharlieMunger:CựugiámđốcCapCitiesvàDonGraham,GiámđốcđiềuhànhcủaWashingtonPostco,phóchủtịchBerkshireHathaway""AlphaBooksđãxuấtbảnbộsáchnàygồmĐểxâydựngdoanhnghiệphiệuquảvàĐểtrởthànhnhàquảnlýhiệuquả,NXBLaođộng-Xãhội,2007.""TiVo:dịchvụtruyềnhìnhkỹthuậtsốchovideo,cókhảnăngthu,tạmngừnghayphátlạidễdàngcácchươngtrìnhtrựctiếptrênti-vi.""1.TênđầyđủlàThePhiBetaKappaSociety:HiệphộihọcthuậtđượccoilàdanhgiánhấtnướcMỹthànhlậpnăm1776tạitrườngĐạihọcWilliamandMary.""1.Thuậtngữtrongkhúccôncầu:cảnđốiphươngbằngcáchlấythânmìnhđẩyngãđốiphươngxuốngmặtbăng.""1.WladziuValentinoLiberace(1919-1987)làmộtnghệsĩpiano,đồngthờitừnglàngôisaogiảitrícóthunhậpcaonhấtthếgiớihồinhữngnăm1960-1970.Ôngcũnglàmộttrongnhũngngôisaobịnghingờvềgiớitínhnhiềunhất.""2.RuPaulAndreCharles(sinhnăm1960)làmộtdiễnviên,ngườimẫu,nhạcsĩ,ngườichuyêndiễnvaiphụnữnổitiếngcủaMỹ.Ôngrấtnổitiếng,đặcbiệttrongcộngđồngngườiđồngtính.""3.Đườngcóhàmlượngcalothấp,dànhchongườicầngiảmbéohoặcbịtiểuđường.""1.HaystackRocklàbãiđánguyênkhốicao72métởbờbiểnOregon,làbãiđábiểncaothứbatrênthếgiới.""2.ChấttrongloạttruyệnvềSiêunhân.Siêunhânbịmấtsứcmạnhkhitớigầnchấtnày.""3.NhânvậttrongloạttruyệntrinhthámchothiếuniêncủanhàvănMỹAdwardStratemeyer(1862-1930)."
"1.Nhữngsosánhdựatheologotừngcâulạcbộ.""2.Nguyênvăn:“WannaridetheZamboni”tênmộtbàihátmàfankhúcquâncầunàocũngbiết.Ởđây,JohncóýgiễucợtGeorgeannevẫnthèmkhátanh.""1.Kahlúa:MộtloạirượucóhươngcàphênổitiếngcủaMexico.""1.NguyênvănIloveHugh,nghegầngiốngnhưIloveyou-Mìnhyêucậu,nênGeorgeannemớiđáplạinhưvậy.""1.ChỉBobRoss,ngườidẫnchươngtrìnhTheJoyofPainting(Niềmvuivẽtranh)trênkênhPBScủaMỹ,nổitiếngvớichấtgiọngnhẹnhàngvàkiểutócxoănxù.""2.CầuthủkhúccôncầungườiCanadahiệnđangchơichođộiPhoenixCoyotestronggiảiKhúccôncầuNhànghềQuốcgia.SpecialEd(Edđặcbiệt)làbiệtdanhcủaanh.""1.MộtloạimànhìnhđiệntửlớncủahãngSonyđượclắpđặtchủyếuởcácsânvậnđộngthểthaohoặccácsânkhấubiểudiễncanhạc.""1.Loạiđồbạcsangtrọngvớirấtnhiềuhọatiếttrangtrícầukỳ,thườnglàhọatiếthoa,lá,quả,đườngdiềmv.v.lấycảmhứngtừnghệthuậtthờiPhụcHưng.""2.Trongbộphimnày,BlancheDuBoislàmộtcôgáimiềnNamnuôitrongmìnhảotưởnglớnvềcuộcsốngvàdụcvọng.Chồngchết,côqualạivớinhiềuloạiđànông,nhưngđằngsaunhữngmốitìnhchớpnhoángấylàmộtBlanchemongmanhvàdễbịtổnthương..sup""3.ChồngcủaStella,emgáicủaBlanche,làStanleyKowalsky.""4.TênđầyđủlàLosAngelesKings,mộttrongcácđộikhúccôncầucủagiảiNHL.""5.Nguyênbảnmónrượuwhiskyrẻtiềnởngaytrướcđólàredeye,từtiếnglóng,vừalàrượuwhiskyrẻtiền,vừacónghĩalàchuyếnbayđêm.""1.MarkSpitz(10/2/1950)làvậnđộngviênbơilộixuấtsắcngườiMỹtừngđượctraodanhhiệuVậnđộngviênbơilộiThếgiớicủaNămtrongcácnăm1969,1971và1972.""1.FiestaSanAntonio(haycònđượcgọilàFiesta)làlễhộiđượctổchứcvàomùaxuânhàngnămtạiSanAntonio,Texas.Lễhộitổchứclầnđầuvàocuốinhữngnăm1800đểtưởngnhớnhữngvịanhhùngđấutranhtrongcuộcchiếnAlamovàSanJacinto.""2.TòabiệtthựlànhàcủaHughHefner,ngườisánglậpratạpchíPlayboy.ĐâynổitiếnglànơidiễnranhữngbữatiệcxahoadoHefnertổchức.""1.Nguyênbảnlàmeatballs(thịtviên)phátâmnghehaohaomyballs(tinhhoàncủatôi).""2.NhânvậtmụtrộmchóđộcáctrongMộttrămlẻmộtchúchóđốm.""1.MộtchươngtrìnhtruyềnhìnhhànhđộngphiêulưucủaMỹ.""1.LễtrưởngthànhcủangườiDoThái."
"2.Kiểuváyliềnthâncóphầntrênđượcgiữlạibằngdảivòngquagáy,đểlộvaivàlưng.""3.TêngọiđầyđủlàNationalOrganizationforWomen,TổchứcPhụnữQuốcgia.TổchứcnàyđượcthànhlậptạiMỹnăm1966vớimụcđíchđưaphụnữMỹhòanhậphoàntoànvàođờisốngxãhộichínhyếucủanướcMỹ.""4.TêngọikháccủathànhphốPhiladelphia.""1.Nguyênvăn:MissJanuary.TạpchíPlayboythườngcócuộcbìnhchọnngườiđẹptheotừngtháng.MissJanuarylàmộtdanhhiệunhưvậy,vàthườngđượcdùngđểchỉcáccôgáiđẹpmộtcáchgợicảm.""1Kanji(cáchgọikhác:chữHánNhật)làchữHánđượcsửdụngtrongtiếngNhật.""1BetsyRoss(1752–1836):ÔngđượcnhiềungườibiếtđếnvớivaitròlàngườithiếtkếralácờđầutiêncủanướcMĩnhưngchưacóbằngchứnglịchsửnàochứngminhđiềunày.""1Pound:ĐơnvịtrọnglượngtheohệthốngđolườngAnh-Mĩ(1pound=0,45kg).""2DavidKrech(1909-1977):NhàtâmlýhọcthựcnghiệmngườiMĩgốcNga.""(1)Nhữngngườimẹchuyênnghiệptoànthờigianlànhữngngườimẹcóđượcmaymắndànhtoànbộthờigianchămsócconcáicủamìnhvànhữngngườimẹcómongmuốnlàmđượcđiềuđó.""(2)XemchươngHàngtriệukếtnốitrong30giâyđểhiểuthêmvềconsốhơnbatriệusáutrămngàn.Bạnkhôngnênđọcngaybâygiờ,hãyđợichođếnkhibạnđọcđếnchươngđó.""(1)FranklinRoosevelt(1882-1945):làtổngthốngthứ32củaMĩ.""(2)ChỉbốnvịTổngthốngcócônglaotolớntrongviệckhaisinhraHợpchủngquốcHoaKìlà:GeorgeWashington,ThomasJefferson,TheodoreRoosevelt,AbrahamLincoln.""(1)Bowling(còngọilàBónggỗ)làmộttròchơigiảitrímàmỗingườichơinémmộtquảbóngnặngchochạytrênmộtđườngbăngdài,phẳngđểlàmđổchaigỗđứngởcuốiđườngvớimụcđíchlàmsaochỉítlầnnémnhấtmàlàmđổtấtcảchaigỗ.""Cáchchơichữcủatácgiả“Dươnglê”ởđâycónghĩalànhữngngườihâmmộGiangHạoDương.""MộtnhânvậttrongtruyệnTâyDuKí,vốnlàmộtsợichỉtrongcáitimđènnằmtrênbàncủaPhậttổ,mộtngàykiatrốnxuốngtrầnthế.NàngmangtheoTửThanhBảoKiếmvàtuyênbốaimàrútđượcthanhkiếmkhỏibaothìnàngsẽlấylàmchồng.""Xuấtpháttừýnghĩa“MỗimộtngườiđànôngđềuquenhaithiếunữHồngvàBạchvốnxinhđẹpyêukiều,lấyHồngrồilâudầnlâudầnHồngbiến
thànhnốtđỏlưulạikhibịmuỗiđốt,cònBạchvẫnlàánhtrăngsángngời;lấyBạchrồi,lâudầnlâudầnBạchbiếnthànhhạtcơmdínhtrênáo,cònHồnglạinhưnốtruồisonkiêusatrênngực”.""Ươngca:MộtđiệunhạcdângiancủaTrungQuốc.""TrươngQuốcVinh:DiễnviênnổitiếngTrungQuốcnhữngnăm90,quađờitừkhicòntrẻ,nổitiếngvớiphim“BáVươngbiệtCơ”.""Nữhuấn:mộtthểloạisáchthuộcmảnggiáodụcgiađìnhdànhchophụnữthờicổ.""Bốnđámcướivàmộtđámma:BộphimcủađạodiễnMikeNewell,kểvềCharlescùngnhómbạnchuyênlàmphùdâu,phùrểchocácđámcưới.AnhgặpCarrietrongmộtđámcướinhưthếvàngaylậptứcphảilòngcô.Tuynhiên,vìdodự,hoàinghitrướctìnhyêusétđánhnàymàanhbỏlỡcơhộicướiCarrie-ngườimàsaunàyanhmớinhậnralàtìnhyêuđíchthựcbấylâunayanhtìmkiếm...""LýTầmHoanlàmộtnhânvậthiệpkháchlãngtửdonhàvănCổLongxâydựngnêntrongbộtruyện“Đatìnhkiếmkhách,vôtìnhkiếm”củaông.LýTầmHoandướingòibútcủaCổLonglàmộtgãthanhniênhọcrấtgiỏi,từngđỗThámhoa,tinhthôngvõnghệ,nhấtlàtàiphóngphiđao“khôngbaogiờtrượt”(lệbấthưphát)đãlấymạngkhánhiềukẻthùkhiếnchocáchảothủgianghồcóphầnkiêngnểkhimuốngiaochiếnvớichàng.""Chàngnổitiếngtronggianghồcũngvìthànhthạocảtửuvàsắc.Đâycũnglàmộtnhânvậtgặpphảinhiềuđaukhổtrongcuộcsống,bắtđầubằngviệcnhườngngườimìnhyêulàLâmThi]mchohuynhđệkếtnghĩaLongTiêuVân,songchínhđiềunàylạimangđếnđaukhổchocảbangườihọ.LongTiêuVânvìhờnghenmàsinhđốkị,rắptâmhãmhạiLýTầmHoan,LâmThi]mvìyêuLýTầmHoanmàkhôngbướcrathếgiớibênngoài,cònLýTầmHoanvìnhớthươngnàngmàlàmbạnvớirượuvàbệnhlao.""Xuấtthủyphùdung:MộtbộphimHồngKôngramắtnăm2010,nộidungchínhkểvềnhânvậtLaKiềumồcôichamẹtừnhỏ,côđượcnhữngngườidântrênđảoTrườngChâunuôidưỡngvàhếtlòngthươngyêu,tuyvậycômangnặngmặccảmvàsốngrấtbiquan.Kiềubịphụtìnhnêncôtuyệtvọngnhảyxuốngbiểnđịnhtựtử,maythaycôchorằngmìnhđãnhìnthấy“ThủyThượngQuanÂm”vốnlàmộtvịthầntrongtruyềnthuyết,Kiềutinrằngmộtkhinhìnthấyvịthầnnàythìcôđãcósiêunănglực.""VìthếKiềutựtinđăngkýthamgiagiảibơilội“Hoasenhénở”tổchứctạiHồngKông,thậmchícôcònbắtcócluônchàngvậnđộngviênvôđịchvềbơilộicủaHồngKônglàQuáchChíViễnđểvềhuấnluyệnchođội.Trongthờigianluyệntập,haingườiđãphảilòngnhau.""Bộphimnóivềmộtphụnữnổitiếng,TracySamanthaLordHaven,vướngphảinhữngrắcrốikhiđangchuẩnbịkếthônvớimộtdoanhnhânbuồntẻthìcùngmộtlúc,ngườichồngcũvàmộtchàngphóngviênquyếnrũxuấthiện.
Đâyđượcxemnhưbộphimkinhđiểncủathểloạihàikịchhônnhân,mộtdòngphimkháthờithượngvàonhữngthậpniênbamươi,bốnmươi,vớimôtípmộtcặpđôiđãlydị,cónhữngmốiquanhệmớinhưngcuốicùnglạitáihônvàsốnghạnhphúc.""MộtmónănnổitiếngcủaTứXuyên,ănlạnh,baogồmthịtbòvànộitạngbòtháimỏng.Mónănnàyhiệntạiđượcchếbiếnbaogồmtim,lưỡivàlòngbòcùngrấtnhiềuloạigiavịkhácnhau,tấtnhiêncócảloạiớtđặctrưngcủaTứXuyên.Khácvớitêngọicủanó,mónănnàyrấtítkhisửdụngphổibò.“Phế”làphiênâmcủaphổitrongtiếngHán.""NguyênbảntiếngTrung“gợidục”và“gợitình”giốngnhau,chỉđảovịtríchữ,vìthếHạThuNhạnbịnhầmlẫntrongcáchdùngtừ.""MộtbộphimcủaMỹ,tựatiếngViệtlàDòngsôngnhânchứngcuộcđời.""Rốiloạnámảnhcưỡngchế(tiếngAnh:Obsessive-CompulsiveDisorder-OCD)làmộtrốiloạntâmlýcótínhchấtmãntính,dấuhiệuphổbiếncủabệnhđólàýnghĩámảnh,lolắngkhôngcólýdochínhđángvàphảithựchiệncáchànhvicótínhchấtépbuộcđểgiảmbớtcăngthẳng,đâylàmộtdạngtrongnhómbệnhliênquantrựctiếpđếnStress.""Lúcyêntĩnhthìcósựtrầmtĩnhbìnhổnnhưcongáichưaxuấtgiá,lúchànhđộnglạinhanhnhẹnnhưconthỏđàothoátkhỏikẻthù.""Tứhợpviện:MộtkiểunhàcủaTrungQuốcthờixưa,baogồmmộtkhốinhàbaoquanhmộtkhoảngsânphíatrongthànhmộttổhợpkhépkín.""TamMuộiChânHoả:HồngHàiNhicóphéptạolửaTamMuộiChânHỏa,nướcthườngkhôngdậptắtđược.LửanàyđượcsinhratừlửatừlòluyệnđancủaTháiThượngLãoQuânrơixuốngHỏaDiệmSơnkhiNgộKhôngđạináothiêncung.HồngHàiNhimuốntạolửaphảitựđánhvàomũi.""RượuNgũlươngđượcchưngcấttừnămloạingũcốc:Caolươngđỏ,gạo,nếp,lúamìvàngô.Loạirượunàyđượccatụngla“bachéntrànhứngkhởi,mộtgiọtcũnglưuhương”.ĐâylàmộtloạirượurấtđắtcủaTrungQuốc.""Ẩmthựcnamnữ:mộtbộphimcủađạodiễnLýAn,làcâuchuyệncủamộtngườiđầubếpgiàvớibangườicongáichưalậpgiađình,xengiữanhữngrắcrốiđờithườngcủahọlànhữngcảnhphimvềquátrìnhchuẩnbị,chếbiếncácmónăncủangườiđầubếp.""TêntiếngAnh:Attention-deficithyperactivitydisorder-ADHD,làmộttrongnhữngrốiloạnpháttriểnthườnggặpởtrẻem,đặcđiểmchungcủacănbệnhnàylànhữnghànhvihiếuđộngquámứcđikèmvớisựsuygiảmkhảnăngchúý,gâyảnhhưởngnghiêmtrọngđếnkhảnănghọctậpvàquanhệvớimọingười.""Ámchỉnáonhiệt,ầmĩ.""TíchvềemgáicủaDươngQuýPhithờiĐườnglàphunhânnướcQuắc,thườngkhôngtrangđiểmlêndiệnkiếnthiêntử.""Mộttrongmườibàihátđượcmệnhdanhlà“TrungHoathậpđạicổkhúc”,
gắnliềnvớiđiểntíchSởBáNha-ChungTửKỳ.""Hiệuứngcánhbướm:Cáitên“hiệuứngcánhbướm”đãđượcrấtnhiềutácphẩmâmnhạcvàđiệnảnhsửdụng,tuynhiênnólạithườngđượcdùngđểmôtảnghịchlýthờigianvàquanhệnhânquả,đặcbiệtlàtrongcáctácphẩmcónhắctớiduhànhthờigian.""MãLươnglàchínhtrịgiavàlàtướnglĩnhnhàThụcHán.""UyênMộngTrùngÔn:ônlạigiấcmộnguyênương.""Tênmộtnhàsoạnnhạcvànhạcsĩbiểudiễnđanhạccụ.""Từnàyvừacónghĩalà“Bìnhthảnnhưkhông”,vừacótêncủaAnNhượcởtrong.""Cụmtừnàycónghĩalàkhóibếpbảnglảng.""Từ“Nghiên”và“Yên”trongtiếngTrungcóphiênâmphátâmgầngiốngnhau,“SaXáTửNghiênHồng”lạimangnghĩarựcrỡ,xinhđẹp.""NgườiMosuokhôngcótụccướigảmàvẫnduytrìphongtục“tẩuhôn”haycòngọilà“thămhôn”trongtiếngMosuolà“sắcsắc”.Namthanhniênđêmđêmsẽcưỡingựasangnhàcôgáiưngý,leolênchiếcthangmàcôgáibắcsẵnđểvàocăngáccủacô.Họsẽởbênnhausuốtđêmnhưngngườicontraiphảilặnglẽvềnhàtrướckhigàgáysáng.""Hônnhâncuốituầnlàmộtkiểuhônnhânthờikỳmởcửa,đôinamnữtớiđăngkýkếthôn,trênphápluậtlàvợchồng,nhưngngàyđilàmtừthứHaiđếnthứSáuthìvẫnởriêng,sốngcuộcsốngđộcthân,chỉđếncuốituầnmớiởcùngnhau,tậnhưởngcuộcsốngcuốituần.""Nguyênvăn:Chúnglýtầmthathiênbáchđộ,mạchnhiênhồiđầu,nanhânkhướctạiđănghỏalansanxứ(众⾥寻他千百度,蓦然回⾸,那⼈却在,灯⽕阑珊处)tríchtừbàiThanhngọcán-NguyêntịchcủaNamTốngTânKhíTật.""TônNhịNương,tênhiệuMẫudạxoa,làmộtnhânvậthưcấutrongtiểuthuyếtcổđiểnTrungQuốcThủyHử.Bàlàmộttrong72ĐịaSátTinhcủa108anhhùngLươngSơnBạc.""TheophongtụctangmacủaTrungQuốc,khingườichủgiađìnhmất,họthườngđốttheohìnhnhângiấyđểthểhiệnxuốngâmphủngườiđóvẫncókẻhầungườihạ.Cònngưuquỷ,xàthầnchínhlàquỷđầutrâu,thầnmìnhrắnđạidiệnchongườiđưađườngdẫnlối,đồngthờicũnglàthuậtngữdùngtrongPhậtgiáo,ýchỉâmgiancóquỷtốt,thầnnhân...""NhânvậttrongtiểuthuyếtCuốntheochiềugió.""TêngọithânmậtcủaMãCảnhĐào,mộtdiễnviênnổitiếngcủaĐàiLoan.""Cáiđê:Mộtvòngnhỏbằngkimloại,trêncónhiềulỗvớicáckíchcỡkhácnhau,dùngđểcàikimkhikhâuvá.Thườngđượccácnhàthiếtkếthờitrangsửdụng.""TầnTửYênđãtựđổitêncủamình,từchữ“Yên”vớinghĩalà“lànkhói”thànhchữ“Yên”vớinghĩalà“xinhđẹp”,trongtiếngTrung,haitừnàyđồng
âm.""TêntiếngAnh:DiamondsAreaGirl'sBestFriend.""TênmộtbộphimhoạthìnhnổitiếngcủaNhậtBảnnhữngnămtámmươi.""TênmộtbộphimhoạthìnhcủaTrungQuốcsảnxuấtnăm1984.""CasĩngườiNhật.""TiếngTrungphổthông.""MộtbộphimcủađạodiễnLýAn,nóivềmộtngườiđồngtínhnamtừĐàiLoannhậpcưđếnMỹ.AnhcướimộtcôgáitừTrungHoađạilụcđểlàmvuilòngchamẹmìnhvàđểchocônàycóđượcmộtthẻxanh.""Tênmộttròchơiđượclấycảmhứngtừmộtchươngtrìnhtruyềnhình,trongtròchơibạnsẽquảnlýmộtđộingũphụcvụ,chuẩnbịâmnhạc,đồăn,bằngtốcđộvàchấtlượngnhanhnhất.""HồngMônYếnchỉbữatiệcdiễnraởHồngMônngoạiôthànhHàmDươngvàonăm206trướccôngnguyên,thamdựbữatiệccóHạngVũvàLưuBang.ĐâylàbữatiệcbướcngoặtcóảnhhưởngrấtlớnđếncuộcchiếnSởHán.Ngườiđờisauthườngdùngcụmtừ“HồngMônYến”đểchỉnhữngbữatiệckhôngcóýtốtlành.""Mộtloạigiấyđượclàmtừtinhbộtnhưkhoailang,lúamì...dùngđểgóicácloạikẹovàbánhngọt,ngănngừađồăndínhralớpgiấybaongoài.""Xuấtpháttừthànhngữ“ChócắnLữĐộngTân”,cónghĩalàlàmơnmắcoán,ởđâyGiangHạoDươngđangmắngkhéoThẩmAnNhược.""Vịthánhtìnhyêu.""Haycònđượcgọilà“Đạibichú”,làbàichúcănbảnđểminhhọacôngđứcnộichứngcủaĐứcQuánTựTạiBồTát.""Lễthànhlậpquốcgia.""Mộtloạibánhhìnhnhưquảtrám,làmbằnggạonếpvànhânđậuxanh,gầngiốngbánhchưngcủaViệtNam,làmónăntruyềnthốngtrongngàytếtĐoanNgọcủaTrungQuốc.""Nghĩabóngýchỉghentuông.Xuấtpháttừđiểncố,thờiĐườngvuaĐườngTháiTôngmuốnlunglạclòngngườiđãbắttểtướngđươngthờiPhòngHuyềnLinhnạpthiếp,nhưngthêtửcủaôngnàyngangngượccanthiệp,khôngđồngý.ĐườngTháiTônghạlệnhchothêtửcủaPhòngHuyềnLinhgiữaviệcnạpthiếpvàuốngthuộcđộcchỉđượcchọnmột.""PhòngphunhântínhtínhcươngliệtliềncầmbátthuốcđộcuốngliềnmộthơitrướcmặtĐườngTháiTông.ĐếnkhiđóPhòngphunhânmớibiếtthứbàuốngkhôngphảirượuđộcmàlàgiấmchua.Từđóvềsau“uốnggiấm,giấmchua”cònđượcdùngvớinghĩaghentuông,đốkỵ.""ABáttrongtiếngTrungnghĩalàngốcnghếch.""Tươngkínhnhưtân:Tôntrọng,coinhaunhưkhách.""(1).Almanachnhữngnềnvănminhthếgiới-Nhiềutácgiả-Tr.1197-NXBVănhóa-Thôngtin-H.1996."
"[1]TrongmườihaicongiápcủaTrungQuốc,conthỏthaythếvịtrícủaconmèo.""[6]Thếgiớiquan,giátrịquan,nhânsinhquan.""[7]120làsốgọicứuthương,110làsốgọicảnhsát.""[2]HàTịchnghenhầmTâyTâythànhTịchTịchvìhaitừnàyđềucóâmđọclàxīxī.""[3]419làcáchchơichữcủadânmạngTrungQuốc,nghĩalàtìnhmộtđêm.""[8]Thảonêmã:Mộtcâuchửiđượclưuhànhtrênmạng,phiênâmcủanógiốngcâu“Đ.mmày”.""[9]Huyềnquan:Khuvựctínhtừcửachínhvàophòngkhách.""[4]Thanhgiảtựthanh:Ngườingaythẳng,trongsạchthìkhôngcầnphảitựbiệnhộchomình.""[5]Làmtìnhtậpthể.""25.Nguyênvăn:publichangings–nghĩagốclàcáccuộcxétxửvàtreocổcôngkhaitrongnhữngngàyđầucủanướcMỹđộclập.Ởđây,tácgiảngụýnóiđếnquyếtđịnhloạibỏcácnhânvậtquantrọngtrongcôngtyvàcôngbốchotoànthểnhânviêncùngbiết.""26.VàođầuthếkỷXX,tạithànhphốNewYork,ngànhkinhdoanhta-xingàymộtphátđạtdonhucầutăngcao.Trongđó,YellowCab&Hertzlàhãngđầutiênsơnxeta-ximàuvàng,vàđâyliềntrởthànhmộtýtưởngđộtphá.Đếnnăm1967,chínhquyềnNewYorkquyđịnhtấtcảxeta-xitrongthànhphốđềuphảisơnmàuvàng.""27.Ởđâytácgiảngụýrằngcáccôngtythườnghạtiêuchítuyểndụngxuốngmứcthấpnhấtkhikhátlaođộng(chỉcầnkhôngquávôdụnglàđược),bấtchấpngườiđượctuyểnlàmviệccóhiệuquảkhông.""28.ParkAvenuelàđạilộlớntạithànhphốNewYork,góigọntuyếngiaothôngbắc-namcủaquậnManhattan.Đâylànơitậptrungnhiềucaoốcvănphòngvànhàởsangtrọng,đắtđỏnhấtNewYorkcũngnhưcảnướcMỹ(ND).""29.Ernst&YounglàcôngtydịchvụkiểmtoáncótrụsởtạiLondon,AnhQuốc,vàlàmộtthànhviêncủanhóm“Big4”,tứcbốntậpđoànkiểmtoánlớnvàuytínnhấtthếgiới(bacôngtycònlạilàPwC,DeloittevàKPMG)(ND).""30.Nguyênvăn:telecommuter(ND).""31.Nguyênvăn:FederalReserveSystem(viếttắtlàFED)(ND).""32.Nguyênvăn:SecuritiesandExchangeCommision(SEC),làcơquanthuộcChínhphủMỹ,đượcthànhlậpnăm1934vớichứcnăngquảnlýthịtrườngchứngkhoánvàbảovệnhàđầutư;SECvốnđượctổngthốngFranklinD.RooseveltthànhlậpđểgâydựnglạilòngtincủathịtrườngsausựđổvỡcủathịtrườngchứngkhoánvàthờikỳĐạiSuythoáinăm1929
(ND).""33.MerrillLynchlàmộttrongnhữngngânhànglâuđờinhấttạiMỹ,thànhlậptừnăm1914vàtừngđượcxemlàmộttrongnhững“đạigia”củanềntàichính.Tuynhiên,họcũngkhôngthoátkhỏicuộcĐạikhủnghoảngnăm2008.TrongkhiLehmanBrothers,tậpđoàntàichínhlớnthứtưcủaMỹchínhthứcđệđơnphásảnvàotháng9năm2008,thìMerrillLynchđượcNgânhàngHoaKỳ(BankofAmerica)thỏathuậnmualạivớigiátrịướctínhlênđến50tỉđô-la(ND).""34.ViếttắtcủacâuhỏiLýdokinhdoanhchínhđángđểlàmđiềunàylàgì?,nguyêngốclàWTGBRFDT,tứcWhat’sthegoodbusinessreasonfordoingthis?(ND).""35.Nguyênvăn:niche–thịtrườnghìnhthànhkhicónhucầutiềmnăngđốivớimộtsảnphẩmhoặcdịchvụchưađượcđápứngbởicácnhàcungcấplớntrênthịtrường.Mộtthịtrườngngáchcũngcóthểhìnhthànhkhicómộtnhómnhỏcáckháchhàngtiềmnăng.(ND).""36.Tiểuthuyếthưcấurađờinăm1859củanhàvănnổitiếngCharlesDickens,táihiệncuộcsốngvànéttươngđồngcủahaithànhphốParisvàLondon(ND).""37.MadameDefargelàmộtnhânvậtphảndiệnđượcđềcậpđếntrongtiểuthuyếtATaleofTwoCities.Điềuđặcbiệtởnhânvậtnàylàbàtaluônđanvànhữngmẫuđanmãhóatêncủanhữngngườisẽbịgiếthại(ND).""38.Nguyênvăn:Whydidtheaccountantscrosstheroad?–câuhỏibắtnguồntừthànhngữWhydidthechickencrosstheroad?,tức“Vìsaocongàbướcquađường?”.Câutrảlờilà:“Vìnómuốnsangbênkiađường”.Ởđây,tácgiảmuốnnêulênmộtcâuhỏikhiếnngườinghetưởngnhưphảicómộtcâutrảlờihócbúa,nhưngđápánthựcralạirấtđơngiảnvàhiểnnhiên(ND).""39.PoloniuslàmộtnhânvậttrongvởkịchHamletcủađạivănhàoShakespeare,đượcxâydựngvớitínhcáchkháđặctrưng.Ôngtaluôntìmcáchcheđậysựnguxuẩncủabảnthânbằngngôntừcóvẻsâusắcvàthôngthái.Poloniustinvàosựcẩntrọngvàsángsuốtcủamình,chorằngthếlàkhônnhưnghóararấtdại,vìcuộcđờithôngtháihơnôngta.Poloniuskếtthúccuộcđờivớimộtkếtcụcbithảm,chínhônglàthủphạmgâyracáichếtchobảnthânvàcảgiađình.KhôngphảingẫunhiênmàShakespeaređãđểchoHamletgọiPoloniuslà“đồkhọmgiànguxuẩn”(ND).""40.RipVanWinklelànhânvậttrongtruyệnngắncùngtêncủanhàvănMỹWashingtonIrving.Trongtruyện,ôngbịchuốcrượuvàsayđếnmứcngủquên;khitỉnhdậy,ôngpháthiệnđã20nămtrôiqua(ND).""41.MIT:viếttắtcủaMassachusettsInstituteofTechnology,tứcViệnCôngnghệMassachusetts,mộtviệnđạihọcnghiêncứutưthụchàngđầutạiMỹ.Đượcthànhlậpnăm1861tạiCambridge,bangMassachusetts,MITnổitiếng
nhờhoạtđộngnghiêncứuvàgiáodụctrongcácngànhkhoahọcvậtlý,kỹthuật,sinhhọc,kinhtếhọc,ngônngữhọcvàquảnlý.MITbanđầunhấnmạnhđếncácngànhcôngnghệứngdụngởbậcđạihọcvàsauđạihọc,vàchínhđiềunàygiúptạonênsựhợptácgầngũigiữatrườngvớicáccôngtycôngnghiệp(ND).""42.Nguyênvăn:sacredcow,tứcconbòthiêng,chỉnhữngthểchếhoặccánhânđượcbênhvựcmộtcáchvôlý,khôngaidámđộngđến(liêntưởngđếnhìnhảnhconbòthiêngtrongtínngưỡngHindu)(ND).""43.Nguyênvăn:reinventingthewheel,tứcsángchếlạibánhxe,chỉviệclàmthừathãikhôngcầnthiết(ND).""44.MadwomanofChaillot(tạmdịch:NgườiđànbàđiênởChaillot)làvởkịchchâmbiếmcủasoạngiảngườiPhápJeanGiraudoux,đượcviếtvàonăm1943.CâuchuyệnkểvềmộtngườiphụnữlậpdịsốngởParisvàđấutranhchốnglạicácthếlựccốápđặtđạođứcgiáođiềukhắtkhelêncuộcsốngcủabà(ND).""45.MộtnhàsảnxuấtxehơiNhậtBản(ND).""46.Nguyênvăn:MaterialRequirementPlanning–hệthốnglênkếhoạchyêucầuvậtliệu(ND).""47.Nguyênvăn:spaghettidiagram,tứckiểusơđồkếtnốinhiềugiaiđoạnhoặcbộphậncủamộtquytrìnhvớinhau,nhằmxácđịnhcácđiểmchồngchéotrongquytrìnhvàtìmracáchcảithiện(ND).""48.CôngtydotcomlàcôngtythựchiệnphầnlớnviệckinhdoanhtrênmạngInternet,thườngthôngquamộttrangwebcósửdụngphổbiếntênmiềncấpcao“.com”(ND).""49.ThunglũngSilicontrướcđâyámchỉđếnđộtậptrungcaođộcủacácngànhcôngnghiệpliênquanđếncôngnghệbándẫnvàcôngnghệvitínhởkhuvựcthunglũngSantaClara,nằmởcựcNamcủavịnhSanFrancisco,bangCalifornia.Saunàynódầntrởthànhcáitênhoándụchotấtcảcáccôngtycôngnghệcaotrongkhuvựcnày(ND).""50.MadHatterlànhânvậthưcấutrongtiểuthuyếtAlicelạcvàoxứthầntiêncủanhàvănLewisCaroll.Têngọi“MadHatter”cóýnghĩalàgãlàmnónđiênkhùng.Thậtvậy,nhânvậtnàyđượckhắchọavớingoạihình,tínhcáchlẫnlốisuynghĩkhálậpdị,cầukỳvàkhôngthuộcvềthếgiớinày.Trongtruyện,ôngtathườngxuyêntổchứcnhữngbuổitiệctràmàởđóôngthểhiệnnhữngđiềuđiênrồ,đưaranhữngcâuđốrốirắmvàkhóhiểu(ND).""51.hyperlinklàliênkếtẩndướimộttừhoặccụmtừnộidungtrênWeb,khinhấpvàosẽchuyểnđếnmộtđịachỉmới(ND).""52.Tácgiảdùnglốinóiẩndụ,hàmýrằngnhữnglờingụybiệntrênđãkhiếnmọingườihoàinghingaycảnhữngđiềuhiểnnhiênnhất(ND).""53.Nguyênvăn:TheGodfather,bộphimhìnhsựsảnxuấtnăm1972dựatrêntiểuthuyếtcùngtêncủanhàvănMarioPuzo,doFrancisFordCoppola
làmđạodiễn(ND).""54.Loạigậygolfcóđầugậytovàcứngnhất,chuyênđượcdùngđểphátbóng(ND).""55.IosifVissarionovichStalin(1878-1953)lànhàcáchmạngBolshevik,làlãnhđạotốicaocủaLiênbangXôViếttừgiữathậpniên1920đến1953.Đâylàmộtnhânvậtlịchsửgâynhiềutranhcãibởicáchđànáptànbạocácpheđốilậpcủaông(ND).""56.Nguyênvăn:“Scotty,beammeup”làcâunóiđếntừloạtphimStarTrek.Scottylàmộtnhânvậtphụtráchvậnchuyểnchuyênsửdụngphépđộnthổđểđitừnơinàyđếnnơikháctrongtíchtắc.Trongphim,cụmtừ“Scotty,beammeup”đượcsửdụngđểnhânvậtbắtđầuthựchiệnphépđộnthổ.Tácgiảmuốnnhấnmạnhrằngôngchỉmuốnrờikhỏinơiđóngaylậptức(ND).""57.Nguyênvăn:lean,cónghĩalà“thongọn”,haynghĩabónglà“tinhgọn”(ND).""58.TheoKinhThánh,GoliathlàmộtdũngsĩngườiPhilistinescóthânhìnhtolớnvàsứcmạnhphithường.KhôngaiđịchnổiGoliath.NhưngDavid,mộttrángsĩtrẻngườiIsraelđãxungphongđọsứcvớiGoliath.TráivớiGoliath,Davidnhỏbénhưnglạirấtnhanhtrívàkhéoléo.AnhđãdùngmưuđểchặtđầuGoliathbằngchínhthanhgươmcủahắn(ND).""59.CựuThếGiới:baogồmcáclãnhthổđượcngườichâuÂubiếtđếntrướckhiChristopherColumbuspháthiệnrachâuMỹvàonăm1492,baogồmchâuÂu,châuÁvàchâuPhi(gọichunglàđạilụcÁ-Phi-Âu)vàcácđảo,quầnđảoxungquanh(ND).""1.KhuvựcthuộcchâuĐạiDương,baogồmcácnướcÚc,NewZealand,NewGuineavàcácđảokhácởnamTháiBìnhDương(ND).""2.S&P500(hayStandard&Poor500):chỉsốcổphiếudựatrêncổphiếuphổthôngcủa500côngtycóvốnhóathịtrườnglớnnhấtđượcniêmyếttrênsànchứngkhoánNYSE(SởgiaodịchchứngkhoánNewYork)hoặcNASDAQ(SànchứngkhoánHoaKỳ)(ND).""3.Nguyênvăn:sexappeal–ởđây,tácgiảcóýmuốnnhấnmạnhtiêuchíhấpdẫn,lôicuốnởcáccôngtyđượcchọnlàmhìnhmẫu(ND).""4.ViếttắtcủaReturnonEquity(ND).""5.ViếttắtcủaReturnonAssets(ND).""6.CuốnsáchđãđượcAlphaBooksxuấtbảntạiViệtNam(ND).""7.Nguyênvăn:NorthAmericaFreeTradeAgreement–Hiệpđịnhnàyđượckýkếtngày12tháng8năm1992giữabanướcCanada,HoaKỳvàMexico,vớimụcđíchtạođiềukiệnthươngmạithuậnlợigiữabaquốcgiakhốiBắcMỹnày(ND).""8.Nguyênvăn:railcar–mộtloạiphươngtiệnchạytrênđườngray,cókíchthướcbằngmộttoatàuhỏa,thườngdùngđểvậnchuyểnhànghóahaysửachữađườngray(ND)."
"9.Nguyênvăn:B.S.meter–tiếnglóngxuấtpháttừmộtứngdụnggiốngnhưmộtchiếcmáyđogắnvớicácnộidungtrênInternet.Ngườiđọcdùngnóđểnhậnxétnộidungtừ“chânthật”chođến“hoàntoànbịađặt”.Ởđây,tácgiảngụýrằngôngđangđánhgiáxemlờichiasẻcủaTindallcótrungthựchaykhông.""10.Bảngxếphạng500côngtylớnnhấtHoaKỳtheotổngthunhập,dotạpchíFortunebầuchọn(ND).""11.Nguyênvăn:…thelastonewithaloadofdoughnutorfreeticketstoaballgame–ýẩndụvềnhữngngườiđếnxemthểthaotrễ,nhưngthườngđượcmiễnphívévàcónhiềuthứcănnhẹkèmthêm(ND).""12.UnionPacificvàSantaFelàcáchãngđườngsắtlớntạiHoaKỳ.SantaFecótrụsởtạibangNewMexico,cònUnionkhaitháccáctuyếnđườnggiữathànhphốChicago(bangIllinois)vàNewOrleans(bangLouisiana)(ND).""13.Nguyênvăn:angelcapitalist–chỉnhữngcánhângiàucóđủkhảnăngcấpvốnthànhlậpchomộtdoanhnghiệp.Đổilại,họsẽcóquyềnsởhữumộtphầncôngty.""14.Krona:đơnvịtiềntệcủaThụyĐiển;1kronatươngđươngkhoảng2.623đồngViệtNam(ND).""15.Nguyênvăn:CYA,viếttắtcủaCoverYourAss,chỉtâmlýlosợvàbưngbítmọilỗilầmcủamình,hoặcchỉbiếtlochobảnthânkhicótìnhhuốngbấtlợi(ND).""16.DavidCopperfield(1956-)làảothuậtgiangườiMỹnổitiếngvớinhiềutròảothuậthuyềnbívàluôngâybấtngờchokhángiả.Ônglàảothuậtgiathànhcôngnhấtthếgiớivềmặtthươngmại,vớihơn1tỉđô-lathuđượctừbiểudiễn.Nhữngmànảothuậtđặcsắcnhấtcủaôngbaogồmlàmbiếnmấtcảđoàntàucóngườingồi,đixuyênquaVạnLýTrườngThànhvàđặcbiệtlàlàmbiếnmấttượngNữthầnTựdovàonăm1983(ND).""17.RoyHornvàSiegfridFischbacherlàthànhviêncủanhómảothuậtngườiMỹgốcĐứcSiegfrid&Roy,nổitiếngvớinhữngmànảothuậtcùnghổtrắngvàsưtửtrắng.Nhómbiểudiễntừnăm1990vàngưnghoạtđộngvàonăm2003sautainạncủaRoyHornkhibiểudiễncùngmộtconhổtrắng(ND).""18.Standard&Poor’slàcôngtydịchvụtàichínhMỹtrựcthuộcMcGraw-Hill,đồngthờilàmộttrongbacơquanxếphạngtíndụnglớnvàuytínnhấtthếgiới(bêncạnhMoody’svàFitchRatings)(ND).""19.SuperBowl:trậnchungkếtgiảiVôđịchBóngbầudụcQuốcgiaHoaKỳ(NationalFootballLeague–NFL),diễnrahằngnămgiữahaiđộivôđịchgiảimiềnĐôngvàmiềnTâynướcMỹ.Trongnhiềunăm,đâylàchươngtrìnhđượctheodõinhiềunhấttrêntruyềnhìnhMỹ(ND).""20.Hiếmcóđiềugìkhiếntôicămghéthơncóaiđósửdụngtưliệugốccủa
mìnhmàkhôngthừanhậnnguồn.Từlầnđầunghecâuchuyệnnàyvàinămvềtrước,tôiđãbỏrahànggiờcốgắngtruyranguồngốc,nhưngkhôngcókếtquả.Vìvậy,tôixingửilờicảmơnvàcáolỗichânthànhcủamìnhđếntácgiả.""21.ViếttắtcủaManagementInformationSystems.""22.Nguyênvăn:badapples,chỉnhữngngườigâyảnhhưởngxấutrongnhóm,cầnbịloạibỏ.""23.TajMahallàngôiđềnvàlăngtẩmtạiẤnĐộ,đượcxâydựngtừnăm1632.ĐâylàkiếntrúcnguyngađượcxemlàhìnhmẫuvàmangphongcáchtổnghợpcủakiếntrúcBaTư,ThổNhĩKỳ,ẤnĐộvàHồigiáo.Đếnnăm1983,đềnđượcUNESCOcôngnhậnlàdisảnthếgiới.""24.HerculeslàvịanhhùngtrongthầnthoạiHyLạpcổ,làcontraicủathầnZeus,vuacủacácvịthầnngựtrịtrênđỉnhOlympus.Têntuổicủachànggắnliềnvới12kỳcônghiểnhách,tượngtrưngchosứcmạnhchinhphụcthiênnhiêncủaconngườithờixưa.Trongsố12kỳcông,HerculesphảidọnsạchchuồnggiasúccủaAugeas.""Nếuquantâmđếnviệckhởitạomộttrangcánhânhaybảntinđịnhkỳ,hoặcđangkhônghàilòngvớitrangtinmàmìnhcó,hãythamkhảomộtngườibạncủatôi,MarcusSheridan,haycòngọilàSưtửkinhdoanh(www.thesaleslion.com).Bạnsẽcónhữnggìmìnhcần.Marcussẽkhôngchỉgiúpbạncáchđểchiasẻthôngtinhữuíchmộtcáchhiệuquảmàcònthuhútthêmnhữngkháchhàngphùhợphơn,lýtưởnghơntừcácnguồncóthểbạnkhôngngờtới(nhưGooglechẳnghạn).""Nếubạncóthểsửdụngmộtvàiýtưởngđểtổchứcmộtbữatiệctốivớiđôngngườithamdựnhưvậy,tôikhuyênbạnnênđọccuốn(HostaDinnerPartyThatGetsEveryoneTalking)Tổchứcmộtbữatiệctốimàaicũngphảinhắcđến,mộtcuốnsáchđiệntửmiễnphícủaMichelleWelsch,ngườisánglậpcủaProjectExponential.""Trongtrườnghợpcủatôi,sựthànhcôngtừnhómkhởiđầunàyđãdẫntớiviệcthànhlậpmộtcộngđồngkếtnốihẹpởWashingon,DC,gọilàlựclượngnòngcốt,dotôivàvợ,Melanie,đồngsánglập.Tạithờiđiểmviếtcuốnsáchnày,cộngđồngcóhơn100giámđốcđiềuhànhvàchủdoanhnghiệplàthànhviênvàbắtđầumởrộngtớicácthànhphốkhác.""ĐâylàmộtthuậtngữdobậcthầykếtnốiChrisBroganđưara.Ôngđãnêunóratrongmộtbàiviếttrêntrangcánhân,“Tạorakhảnăngtiếpcậncũngquantrọngnhưhọctậpvàkiếmsốngvậy.”Chrisluôncónhữnglờikhuyênchílývềkếtnốivàxâydựngnhữngmốiquanhệ.HiệnnayôngchủyếuviếtchotờOwnerMagazine(doôngsánglập).""Ngườimuốnchođi(Go-giver)làmộtthuậtngữdoBobBurgvàJohnMannđưaratrongcuốnsáchkinhđiểnTheGo-Giver:ALittleStoryaboutaPowerfulBusinessIdea-Ngườimuốnchođi:Mộtcâuchuyệnnhỏvềmộtý
tưởngkinhdoanhmạnhmẽ-.Nócónghĩalàgiatănggiátrịchongườikhácbằngcáchgiúphọmộtcáchcóýnghĩa,đồngthờigiúpbạncảmthấyhạnhphúchơnvàcảithiệncuộcsốngcủabạn.""CuốnsáchyêuthíchcủatôivềgặpgỡmọingườivàmởrộngquanhệtrênTwitterlàTheTaoofTwitter-ĐạoTwitter-củatácgiảMarkSchaefer.DùbạnmớithửnghiệmvớiTwitterlầnđầutiênhayđãdùngnónhiềunămqua,cuốnsáchnàyvẫnlàmộttàiliệuthamkhảovôgiá.""(*)Tácgiảmuốnnhắcđếncácdanhnhân:nhàthơ,nhàsoạnkịchWilliamShakespeare(1564-1616);nhạcsĩLudwigvanBeethoven(1770-1827);nhàvậtlý,toánhọcvàthiênvănhọcIsaacNewton(1642-1727).""(1)ĐâylàmộtlễcủaThiênChúagiáo,tổchứchàngnămvàoChủnhậtsaulễPhụcsinh.""(*)Pierre-AugusteRenoir(1841-1919):HọasĩngườiPháp,làmộttrongnhữnghọasĩhàngđầucủatrườngpháiẤntượng.Với60nămsángtác,ôngđểlại6.000tácphẩmvàthànhquảnàyđượccoilàrấtphongphú,chỉđứngsaucáccôngtrìnhcủaPabloPicasso.""(*)PaulCézanne(1839-1906):HọasĩngườiPháp,đượccoilàchađẻcủahộihọahiệnđại,cótácđộngsâusắcđếnnhiềuhọasĩtàinăngkhácởthếkỷXX.""(**)RichardCory:TênmộtnhânvậttrongtácphẩmcùngtêncủaEdwinArlingtonRobinson(1869-1935),nhàthơxuấtxắcnhấtthếkỷXIXcủaMỹ.RichardCorylàchândungđiểnhìnhvàảmđạmvềmộtngườigiàucónhưngbếtắc,cuốicùngphảitựkếtliễuđờimình.""(*)Thằnlằnngóncánh:MộtloàibòsátbiếtbaythuộckỷJurađãbịtuyệtchủng.""(*)GeorgeWashington(1732-1799):TổngthốngđầutiêncủaHoaKỳ,nắmquyềntừ1789đến1797.""(*)PaulGauguin(1848-1903):DanhhọaPháp,sốngởTahititừnăm1891đến1901,thờigianôngsángtácsungsứcnhấtvàđểlạinhiềukiệttáchộihọa.""(*)G.O’Keeffe:NữhọasĩrấtnổitiếngvớinhữnghọaphẩmmôtảvềhoavànhữngphongcảnhthuộcvùngđấtsamạcTâyNamnướcMỹ.""ThíchNhấtHạnh:ThiềnsưngườiViệtNamđangsinhsốngởPháp,tênthậtlàNguyễnXuânBảo,sinhnăm1926tạiThừaThiên-Huế.ÔngxuấtgiavàopháiThiềntôngnăm16tuổi.Ôngđãxuấtbảntrên100cuốnsách,trongđócókhoảng40cuốnbằngtiếngAnh,từngđượcđềcửgiảiNobelHòabìnhnăm1967.""HenryBergson(1859-1941):Nhàvăn,nhàtriếthọcngườiPháp.Ônglàmộttrongnhữngnhàtriếthọclớncủathếgiới,đoạtgiảithưởngNobelVănhọcnăm1927.""(*)Cápecca:Mộtloạicáthuộchọcárô,sinhtrưởngởhầuhếtcácloại
sôngsuối.""(**)Chimchoichoi:Mộtloàichimcóchândài,đuôingắn,sốngởvùngđầmlầygầnbiển.""(1)UlyssesS.Grant:Vịtổngthốngthứ18tronglịchsửnướcMỹ,nhiệmkỳ1869-1877.""(2)LittleBighorn:TrậnchiếngiữachínhquyềnMỹvàcácthổdândađỏ,diễnravàonăm1876.""(3)LochNess:MộthồlớnvàsâutạicaonguyênScotland,cóbềmặtcaohơnmựcnướcbiển15,8m.Hồnàynổitiếngvềhuyềnthoạicủa“QuáivậthồLochNess”.""1.Trongbàiluyệntậpvớigiáocụchuôngnày,sốlầnluyệntậpđượclặpđilặplạinhiềunhấtlà200lần.""2.KhôngkhíyêntĩnhkiểunàylàmộtưuđiểmnổibậtnhấttrongphươngphápdạyhọccủabàMariaMontessori,đãđượcrấtnhiềutrườnghọcápdụngvàcũnglàmộttrongsốnhữngthànhcôngtiêubiểuchotinhthầnMariaMontessori.Thôngquaảnhhưởngcủabà,“sựyênlặngcốđịnh”đãthấmnhuầnvàonhữngbiểuhiệncủacôngchúngtrongtrậttựchínhtrịvàxãhội.""1.G.Ferreri,Dạyviếtchữ:cáchdạycủagiáosưMariaMontessori,thôngbáocáchđiềutrịbằngdạyhọc–yhọcliênquanđếntrẻemkhiếmkhuyếtcủaHộiliênhiệpRome,1.4(Rome,tháng10năm1907).""2.TổngkếttoạđàmvềdạyhọccủagiáosưMontessori,năm1900,côngtyinRome,P.46,sốnhà62,đạilộ...:(Đọcviếtmangtínhtựphát).""1.Trong“ngôinhàtrẻthơ”đầutiêncórấtnhiềuđồchơi,nhưnghiệntại,mốiquantâmđếnđồchơicủachúngtôiđãgiảmđinhiều,bởivìkinhnghiệmchothấy,trẻemkhônghềtìmkiếmđồchơi.""2.Tạinhữngnơicóxâydựng“ngôinhàtrẻthơ”,cũngđãxâydựngđượctrườngtiểuhọcsửdụngphươngphápdạyhọccủaMariaMontessori.Mấycuốnsáchtôiviếtđãtiếnhànhmôtảphươngphápgiáodụccủanhữngtrườnghọcnày,đặcbiệtlàbộsáchgồmhaicuốnmangtênPhươngphápdạyhọcMontessoricaocấp.""1.LeopoldoFregoli:DiễnviênngườiÝ,trongmộtbuổidiễnđãtừngthaytới60lầntrangphục.HộichứngFregolilàmộthiệntượnghiếmgặpcủanãobộconngười,khiếnngườibệnhbịảogiácvàtinrằngnhữngngườixungquanhmìnhđangmangkhuônmặtcủamộtngườiluônthayđổidángvẻhoặcđangcảitrang.""1.Tứcgiáodụcmộtcáchkhoahọc,pháttriểngiáodụctrênnềntảngkhoahọc.""2.Thuyếtcơgiới:quanđiểmtriếthọcquytấtcảcáchìnhthứcvậnđộngphứctạpkhácnhauvềchấtcủathếgiớivềmộthìnhthứcvậnđộngđơngiảnnhất-vậnđộngcơhọc."
"3.Đềcậpđếnkhenthưởngvàtrừngphạt,chúngtakhôngmuốnlàmgiảmgiátrịýnghĩacơbảncủanóđốivớigiáodục.Đâylàmộtphầntrongbảnchấtcủaconngười,nhưngphảikiểmtratìnhtrạngnóbịlạmdụngvàxuyêntạc,vàkhôngđểchúngtrởthànhmộtphươngtiệnđểpháhuỷ.Trongthựctế,nhữnghiểubiếtthôngthườngchochúngtathấyrằng,khitâmhồnđượcsựđammêsoisángthìkhenthưởngvàtrừngphạtgầnnhưtrởthànhmộtphươngtiệnđểtìmhiểumộtcôngviệclàtốthayxấu,đángđượcsựkhenngợihoặclàđángbịkhiểntrách.Vìvậy,vềmặtýnghĩanhấtđịnhmànói,thưởngphạtvàcôngviệclàhaivấnđềkhôngthểtáchrời,giốngnhưnhânvàquảkhôngthểtáchrời,đạođứccaothượnghaythấphènkhôngthểtáchrờivớihànhvicủaconngười.""1.Hiệnnay,phươngphápnàyđãđượcpháttriểnrộngvàphổbiến,đượcápdụngthửnghiệmđốivớilứatuổitiểuhọc,đượcmiêutảthànhphươngpháp“tựgiáodụctrongtrườngtiểuhọc”.Gầnđây,nólạiđượcmởrộngđếngiáodụcchotrẻtừsơsinhđến9tuổi.ThậmchímộtsốhọcsinhnămđầutrunghọccơsởcũngsửdụngphươngphápcủabàMariaMontessori,vànhậnđượcsựtánthànhcủacôngchúng.""2.Pestalozzi:NhàgiáodụchọcThuỵSĩ,sánglậpcônhiviện,trườngtiểuhọc...""3.ÉdouardSéguin:NhàgiáodụcngườiPháp.""4.Ezekiellàngườivốncósứctưởngtượngphongphúvàlòngtinkiênđịnh.Khánhiềunhữnghiểubiếtsâusắccủaôngđềumượnsựtưởngtượngkhácthườngđểbiểuđạt.Thôngtincủaôngthườnglấyhànhđộngmangtínhtượngtrưngđểthểhiện.Ezekielcoitrọngsựđổimớicủanộitâmvàtâmhồn,nhấnmạnhmỗimộtngườiphảicótráchnhiệmđốiphóvớihànhvitộilỗicủabảnthân,đồngthờituyênbốôngluônấpủhivọngquốcgiaphụchưngtrởlại.Ônggánhváchainhiệmvụtiêntrivàđiềukhiển,chonênôngđặcbiệtquantâmđếnviệcthiêngliêng,trongsạch.""5.Preyer:NhàSinhlíhọcvàTâmlíhọcthựcnghiệmngườiĐức.""1.ÉmileJaques–Dalcroze:NhạcsĩxuấtchúngnửađầuthếkỉXX,sinhratạiÁo,bốmẹlàngườiThuỵSĩ.ÔngđãcùngvớicáccộngsựcủamìnhhìnhthànhnênmộtsốýtưởngvềgiáodụcâmnhạcmàsaunàytrởthànhphươngphápDalcroze.""2.LuciusQuinctiusCincinnatus:NhàchínhtrịRomecổđại,từnglàquanchấpchínhcủaRomecổ,làthánhnhântrongtruyềnthuyết–hoáthâncủaphẩmđứcvàýchí.Theotruyềnthuyếtlịchsử,Cincinnatusbịđẩyđilàmquanchấpchính,cứuviệnchoquânđộiRomebịngườiAequyvâykhốnởnúiMt.Algidus.Khinhậnđượcmệnhlệnhnày,ôngđangcanhtáctrênnôngtrangnhỏcủamình.Sauđó,trongmộtngày,Cincinnatusđãđánhbạiquânđịch.KhiRomecakhúckhảihoàn,CincinnatuschỉchophépmìnhnắmquyềnlãnhđạothờikìRomechiếnđấuđểvượtquanguyhiểm,nguyhiểm
vừađượcgiảiquyếtxong,ôngbèntừchứcđểtrởvềvớinôngtrangcủamình.""1.Saukhinhữngngườikhácđềuđãthửvàthấtbạitrướccâuđốnày,Columbusbènđậpgiậpphầnđáycủaquảtrứnggàrồixếpnódựnglên,nhưvậyquảtrứngcóthểdễdàngxếpđứngmộtcáchvữngchắc.""2.1inch=2.54cm""3.1ounce=28,3gam""1Itarard(1774-1838):BácsĩngườiPháp,đượcbiếtđếnnhưnhàgiáodụccủanhữngngườibịcâmđiếc.Ôngcónhiềuthànhtựutrongviệcnghiêncứuvềthínhgiáccủanhữngngườicâmđiếc.""1Jean-JacquesRousseau(1712–1778),sinhtạiGeneva,làmộtnhàtriếthọcthuộctràolưuKhaisángcóảnhhưởnglớntớiCáchmạngPháp1789,sựpháttriểncủalýthuyếtxãhội,vàsựpháttriểncủachủnghĩadântộc.JohannHeinrichPestalozzi(1746-1827),lànhàcảicáchgiáodụcngườiThụySỹ.ÔngthànhlậpmộtsốtổchứcgiáodụctrongcảhaikhuvựcnóitiếngPhápvàtiếngĐứccủaThụySỹ.FriedrichWilhelmFröbel(hoặcFroebel)(1782-1852),ngườiĐức,làhọctròcủaPestalozzingườiđãđặtnềntảngchogiáodụchiệnđạidựatrênsựthừanhậnrằngtrẻemcónhucầuđặcbiệtvàkhảnăng.Ôngđãtạorakháiniệmvề“mẫugiáo”.ÔngcũngpháttriểncácđồchơigiáodụcđượcgọilàQuàtặngFroebel.""1ỞđâyýnóiđếnlớphọcMontessori""1Dante(1265-1321):Nhàthơ,nhàthầnhọcngườiÝ,tácgiảcủahaikiệttácLaDivinaCommedia(Thầnkhúc)vàLaVitaNuova(Cuộcđờimới).""1ColombopháthiệnralụcđịamớivàtrởthànhngườianhhùngcủaTâyBanNha.Nhưngcónhữngkẻkhôngphụcôngvànóirằng,đóchẳngphảiđiềugìmớimẻ.Ôngbèncầmmộtquảtrứnggàluộclênvàtháchmọingườixemaicóthểlàmchoquảtrứngđứngthẳng.Khôngailàmđược.Colombocầmquảtrứnglênvàgõnhẹmộtđầu,đặtphầnlõmxuốngbànvàquảtrứngđứngthẳng.Đólàmộtviệcđơngiản,vấnđềlàkhôngainghĩrađiềuđó.""NgườiCro–Magnonlàtêngọitừngđượcsửdụngđểchỉnhữngconngườihiệnđạiđầutiên,sốngvàocuốithờiđạiđồđácũởchâuÂu,khoảng50.000chođến10.000nămtrướcđây.""MộtcuốnsáchnổitiếngkháccủatiếnsĩMariaMontessori:Nhữngnămthơấuvàbímật.""HiệphộiMontessoriRomethiếtkếgiáotrìnhriêngdànhchonhững“ngườigiúpđỡ”trẻtronggiaiđoạn1tuổi.""Vídụchứngminhrằngtrướckhicóthểnóiđược,trẻđãcóthểnghehiểunhữnglờinóicủangườilớn,cóthểthamkhảocuốnsáchBímậtcủatrẻ.""TrongcuốnBímậtthờithơấu,độcgiảcóthểtìmthấyrấtnhiềuvídụcóliênquanđếnphươngdiệnnày.""1Dạytrẻbiếtđọcsớmđượcdịchra19thứtiếngđãđượcTháiHàBooks
muabảnquyềnvàxuấtbảntạiViệtNam.""1DạytrẻvềthếgiớixungquanhđãđượcTháiHàBooksmuabảnquyềnvàxuấtbản.""1ConngườitheophânloạihọclàHomoSapiens.TiếngLatinhnghĩalà'ngườithôngthái'hay'ngườithôngminh'.""1TrongcuốnnàyBTVsẽViệthóamộtsốphầnđểphùhợpvớiphụhuynhvàtrẻemViệtNam.""Nguyênvăn:A*M=P(“Ability”x“Motivation”=“Performance”)(ND).""Nguyênvăn:managerialgrid-còngọilàlướiquảnlýBlake-MoutondoRobertBlakevàJaneMoutonpháttriểnvàothậpniên1960.Matrậnnàydựatrênhaitiêuchílà“coitrọngmongmuốncủanhânviên”và“đềcaokếtquảcôngviệc”vớimứcđộcaohoặcthấp,từđóhìnhthànhbốnphongcáchquảnlýthểhiệntrênbốngócphầntư(ND).""Viếttắtcủacontinuousandnever-endingimprovement(ND).""Nguyênvăn:Justdoit-khẩuhiệucủahãngthểthaoMỹNike(ND).""1ao-xơ(ounce)=28,35gram(ND).""VinceLombardi(1913-1970)làcầuthủ,huấnluyệnviênkiêmgiámđốcbóngbầudụchuyềnthoạingườiMỹ.ÔngnổitiếngvớicươngvịhuấnluyệnviêncủađộiGreenBayPackersvàothậpniên1960,khidẫndắtđộinàygiànhnămchứcvôđịchquốcgiatrongvòngbảynăm,trongđócóbachứcvôđịchliêntiếp,thêmvàođólàhaichứcvôđịchSuperBowlvàocácnăm1966,1967(ND).""PeterFerdinandDrucker(1909-2005)làchuyêngiatưvấnquảntrịhàngđầuthếgiới.Ôngđượccoilàchađẻcủangànhquảntrịkinhdoanhhiệnđại,làtácgiảnhiềucuốnsáchquảnlýnổitiếng.TạpchíFinancialTimesđãbìnhchọnônglàmộttrong4nhàquảnlýbậcthầycủamọithờiđại(cùngvớiJackWelch,PhilipKotlervàBillGates)(ND).""MộtmónănvùngNamẤn,gồmkhoaitâyluộc,hànhtâychiênvàgiavị.""MộtkiểucâucửamiệngcủangườiẤnĐộ,giốngnhư“anhbạn”.""TronghệthốngsốđếmcủaẤnĐộ,Pakistan,Bangladesh,NepalvàSriLanka,lakhdùngđểđếmđơnvịhàng100.000,chẳnghạn150.000rupeethìđượcgọilà1,5lakhrupee,đượcviếtlà1,50,000.1lakhxấpxỉ2.250USD.""CuốnsáchđãđượcAlphaBookspháthànhnăm2011.""HọcviệnKinhtếLondon.""Danhtừchỉnhữngthứliênquanđếntrườnghọc.""Nhữngchữcốtìnhđểsaichophùhợpvớicáchnóitrongnguyênvăn.""Chơichữ.Trongnguyênvănlà“Stag”,nghĩalàmộtbữatiệcchỉcóđànôngđivớinhau,khôngdẫntheophụnữ.Ngoàira,từnàycòncónghĩalàhươu,naiđực.Đốivớiloàihươuxạ,nhữngconđựccóthểtiếtramùixạhươngnhằmthuhútnhữngconcái.""MộtbộphimcủaẤnĐộ,pháthànhnăm2009,đạodiễnAnuragKashyap."
"Môncricket,phổbiếntạinhiềuquốcgiatrongcộngđồngkhốiThịnhvượngchungAnh.""NhữngtrậnđấucriketgiữaẤnĐộvàPakistan.""ICQLLClàmộtchươngtrìnhnhắntinkhẩncấptrênmáytính,đượccôngtyMirabiliscủaIsraelpháttriểnvàphổbiếnlầnđầutiên,sauđượcAmericaOnline(AOL)mualại,vàkểtừ4/2010thuộcsởhữucủaMail.RuGroup.""MohammadAzharuddinsinhngày08/2/1963,làmộtchínhtrịgiaẤnĐộkiêmcựucầuthủcricket.ÔnglàmộtcầuthủcrikettàinăngvàlàđộitrưởngđộicricketẤnĐộtrongnhữngnăm1990.""TestMatches:LoạttrậnđấuthửnghiệmgiữacácđộiđạidiệnquốcgiatheoquyếtđịnhcủaHộiđồngCriketQuốctế(ICC).""Mộtloạibánhnhưsukem.""Chakra:TừnguyênthủytrongtiếngSanskritcakramangýnghĩalà“bánhxe”hay“vòngtròn”,đôikhiđượcdùngđểchỉ“bánhxecủaluânhồi”,đôikhicònđượcgọilàLuânxatheoâmHánViệt.""Chữ“thiểusố”ởđâyđượcdùngvớinghĩa“dànhchomộtnhómnhỏ”đốitượngnàođó;cụthểởđây,AlmaMaterkinhdoanhnhữngsảnphẩmdànhchotrườnghọcnóichung.""TrongnguyênvănlàFCD(FirstClasswithDistinction).""Mộtthứlễvậtquađógửilờicầunguyệntớicácvịthánhthần.""MộtnghilễtôngiáoHindu.""MộtdiễnviênđiệnảnhẤnĐộ(sinhnăm1938).""MãpindànhchonhữngngườisửdụngBlackberryđểaddvàodanhbạ.""Rickshaw:Loạixenhẹ,haibánh,cómui,dùngởẤnĐộvàvùngViễnĐông,domộthoặcnhiềungườikéo.""NguyêngốcEnthucutlet:mộttừđặctrưngcủaBangalore,chỉmộtngườiquásôinổi,bậntâmđếnquánhiềuthứ,kiểunhưđếnmộtnhàhàngtrướcbấtcứaikhác,làmmộtbữatiệcchẳngvìcáigìhaynhânbấtcứdịpgì,haythậmchílàcách2giờlạicậpnhậtstatustrênFacebookmộtlần.Ởđâyngườidịchchọncáchgọi“mõlàng”chogầngũivàdễhiểuvớibạnđọcViệtNam.""PermanentAccountNumber−Sốtàikhoảnvĩnhviễn.""Gulabjamun:MónbánhsữakiểuẤnĐộ.""ThườngđượcdùngđểámchỉnhữngngườiđếntừKerala,ẤnĐộ.""“Buck”trongnguyênvăn,tiếnglóngnghĩalàđồngđôla.""Cáchgọi“dì”thểhiệnmốiquanhệthânthiếtnhưchịemgiữamẹvàmộtngườibạngáicủamẹ.""Tạpchíđànông,gồmcácbàiviếtvềlốisốngđôthị,tranhảnhkhiêudâmthậmchíởmứcnặnghơncảtờPlayboy.""G.I.Joelàtênmộttròchơichiếnthuậttheolốichơiturn-basedtrênđiệnthoạidiđộng.""LấytừnhanđềbàihátWhyThisKolaveriDi?(tiếngAnh:WhyThis
MuderousRage,Girl?)ĐâylàcakhúcchủđềtrongbộphimtâmlýtộiphạmcủaẤnĐộnăm2012.""Front-endvàback-endlàcácthuậtngữthườngsửdụngtronglĩnhvựcpháttriểnphầnmềm,chỉcácgiaiđoạnbắtđầuvàkếtthúccủamộtquátrìnhxửlý.Front-endlàphầntươngtáctrựctiếpvớingườisửdụng,cụthểlàhệthốngcácgiaodiệnngườidùng(GUI).Back-endgồmcócácthànhphầnđểxửlýcácthôngtintừFront-end,thôngtinchỉviệctươngtácvớiDBMS(hệquảntrịdữliệu).""Chơichữ“Mater”(trongtêncôngty)vớichữ“matters”(vớinghĩa:việccóýnghĩa,chuyệnquantrọng).""GraduateManagementAdmissionTest:mộtbàiđánhgiátiêuchuẩnđượcsửdụngnhưmộtbàikiểmtrađầuvàochocácchươngtrìnhhọcMBAhaycácchươngtrìnhquảntrịkháctrênđạihọc.""ThủphủcủabangTamilNaduvàlàthànhphốlớnthứ4củaẤnĐộ.""MộttrongnhữngnhàcungcấpdịchvụnghềnghiệplớnnhấtthếgiớivàlàmộttrongBốnônglớnngànhkiểmtoán,cùngvớiPricewaterhouseCoopers(PwC),Ernst&YoungvàDeloitteToucheTohmatsu(Deloitte).TrụsởchínhcủacôngtyđượcđặttạiAmstelveen,HàLan.KPMGcóhơn136.500nhânviêntrêntoànthếgiớivàcungcấpdịchvụnghềnghiệptạihơn140quốcgia.KPMGcó3kênhdịchvụchính:Kiểmtoán,ThuếvàTưvấnquảnlý.""PhântíchSWOTlàmộttrong5bướchìnhthànhchiếnlượcsảnxuấtkinhdoanhcủamộtdoanhnghiệp,baogồm:xáclậptônchỉcủadoanhnghiệp,phântíchSWOT,xácđịnhmụctiêuchiếnlược,hìnhthànhcácmụctiêuvàkếhoạchchiếnlược,xácđịnhcơchếkiểmsoátchiếnlược.SWOTlàtậphợpviếttắtnhữngchữcáiđầutiêncủacáctừtiếngAnh:Strengths(Điểmmạnh),Weaknesses(Điểmyếu),Opportunities(Cơhội)vàThreats(Tháchthức)-làmộtmôhìnhnổitiếngtrongphântíchkinhdoanhcủadoanhnghiệp.""DiễnviênẤnĐộđãxuấthiệntronghơn180bộphimvớisựnghiệpkéodàihơn4thậpkỷ.""Diễnviên,nhàsảnxuấtphimnổitiếngcủaẤnĐộ.""RoadsideRomeoslàmộtbộphimhoạthìnhđượcMỹvàẤnĐộhợptácsảnxuấtnăm2008.""TênmộtbộphimâmnhạcBollywoodđượcsảnxuấtnăm2010.""AnnaHazarelàmộtnhàhoạtđộngxãhộingườiẤnĐộ.Ngày5tháng4năm2011,HazarebắtđầutuyệtthựcđểgâyáplựcnhằmépchínhphủẤnĐộphảicóđộngtháimạnhmẽtrongviệcchốngthamnhũng,dẫnđếncuộcbiểutìnhủnghộôngtrêntoànquốc.Việctuyệtthựckếtthúcvàongày09/4/2011vớihaitrongsốnhữngyêusáchquantrọngnhấtcủaphongtràođượcchínhphủẤnĐộđápứng.""Namdiễnviên,nhàsảnxuấtvàđạodiễnphimẤnĐộ."
"BộphimcủaẤnĐộsảnxuấtnăm1995.""Mộtmónănđượclàmtừgạo,giavịvàthịtcừu.""Tácgiảchúthích:ĐạogiáolàchínhgiáosảnsinhởTrungQuốc,cócácgiáođiềuvàlễnghirấtnghiêmkhắc,khichínhthứclậpđànlàmphépbàytrận,bắtbuộcphápsưphảimặcđạobào.VídụnhưtrongtrậnXíchBíchthờiTamQuốc,GiaCátKhổngMinhlậpđànmượngióĐôngcũngphảimặcđạobào,khôngphảiđểtrêutứcChuDuhaylàmmàumè,màchỉlànghiêmkhắcchấphànhlễnghilậpđàn.HômnayLụcHữulàchủtrận,vìvậyycũngkhôngngoạilệphảimặcđạobàomàuvàng.""Bùachútróirồng.""Nguyênthầntáchrakhỏicơthể.""Tiềmnăngbẩmsinh,đãcósẵntừtrongphôithai.""Nguyênthầnnàylàmộtvịtônthầnđểthờphụng,khôngphảinguyênthầncủangườituluyệnvẫnđượcnhắctớiởtrên.""Mùivịấyvôcùngvôtận.""HaycòngọilàChiếuĐạiQuyềnHiện(TōshōDai-Gongen,東照⼤権現),tướchiệuthầnthánhđượcphongchoTokugawaIeyasusaukhiôngquađời.""TokugawaIeyasu(1543-1616)làmộtnhânvậtnổitiếngtronglịchsửNhậtBản.ÔnglàngườisánglậpvàcũnglàvịShōgun(Tướngquân)đầutiêncủaMạcPhủTokugawa,nắmquyềntừsautrậnSekigaharanăm1600chođếnMinhTrịDuyTânnăm1868.""VănThiênTường(1236-1282)tựTốngThụy,hiệuVănSơn,tênVânTôn.ThiênTườnglàtênbạnđặtcholúcông20tuổiđếnGiangTâythicốngsĩ.ÔngsốngvàothờinhàTốngbịMôngCổxâmlấn.Năm1271,HốtTấtLiệtcửbinhđánhNamTống.HaithànhTươngDươngvàPhànThànhbịvâychặt,thủđôLâmAnbịuyhiếp.Ôngmộbinhđượcvạnngười,kéovềbảovệLâmAn.KhiquânMôngCổđếnđánhLâmAn,quanquântriềuđìnhbỏchạy,ôngđảmnhậnchứcsứgiảđếntrạiquânNguyênđàmphán.Khôngngờôngbịbắt,nhưngsautrốnđượcchạyvềNammộbinhđánhtiếpcùngvớiTrươngThếKiệt,LụcTúPhu.Saucùnglựclượngkhôngđốichọinổi,ôngbịbắtđemvềĐạiĐô(BắcKinh).HốtTấtLiệtđãchiêuhàngnhưngôngquyếtkhôngđầuhàng,cuốicùngbịxửtrảmtạiđâynăm47tuổi.""Tácgiảchúthích:Kểcảngàynay,đạosĩtrêntoànthếgiớicũngđềuphảiđăngkýtạiphủThiênSưởnúiLongHổthìmớiđượcthừanhậnlàđạosĩchânchính,nóitheongônngữhiệnđại,thìphủThiênSưnàylànơiduynhấtđượcchỉđịnhphátgiấychứngnhậnđạosĩtrêntoàncầu.""Đâylàmộtkháiniệmtrongmệnhlýhọc,dụngthầnlàmấuchốtcủabáttự,làmộthoặchailoạitrongNgũhànhcóthểgâynêncáctácđộngđếnbáttự,khiếnchoNgũhànhcủabáttựđượccânbằng.""BốntrongtámnỗikhổtheoquanniệmPhậtgiáo.Lầnlượtlàkhổvìkhông
đượctoạinguyện,khổvìyêumàphảichialìađiềumìnhyêu,khổvìphảitiếpxúcvớinhữngthứmìnhoánghét,khổvìsựhộitụvàxungđộtcủangũuẩn.""Jacknói“đủ”(够),tiếngTrungđọclà“câu”,nghegầngiốngnhư“go”trongtiếngAnh.""Mộtkhắctươngđươngvớimườilămphút.""MộtkiểuchữHán,hơigiốngchữLệ.""回""TứclàlưnghướngTuất(TâyBắc),mặthướngThìn(ĐôngNam).""KháchGia,hayHakka,còngọilàngườiHẹ,làmộttộcngườiHánđượccholàgốcgácởkhuvựccáctỉnhHàNamvàSơnTây,miềnBắcTrungQuốccáchđây2700năm.""TamNguyênCửuVậnlàmộtchukỳthờigiandài180năm.Mỗimộtchukỳnàyđượcchiaralàmbagiaiđoạn,mỗigiaiđoạndài60nămgọilàNguyên.TamNguyêngồmcóThượngNguyên,TrungNguyênvàHạNguyên.MỗiNguyênlạiđượcchiathànhbaVận,mỗiVậndài20năm.Vận1,2,3thuộcvềThượngNguyên.Vận4,5,6thuộcvềTrungNguyên.Vận7,8,9thuộcvềHạNguyên.GọichunglàCửuVận.""Mộtvịthầntrongtruyềnthuyết,dângianchorằngthầnTháiTuếởdướiđất,chuyểnđộngtươngứngvớisaoTháiTuế(saoMộc)trêntrời,khiđàođấtđộngthổ,phảitránhphươngvịTháiTuế,bằngkhôngsẽchuốchọa.""MộtchứcquanthờiThanh,hàmtònglụcphẩm,thấphơntrichâu,nhưngcaohơnchâuphán.""TrongquanniệmcủaĐạogia,tiểuchuthiênvàđạichuthiênlàđườngđichuẩntắccủakhíquacáchuyệtvịtrongcơthể.""MộtdạngkiếntrúctươngtựnhưbancôngcủaTrungQuốc.""Mộtloạibinhkhíthờixưa,lưỡidàivàhẹp.""Mộtdạngvũkhícổ,nhưquảchùycógắndây.""Trămhaykhôngbằngtayquen.ỞđâyđểnguyênâmHánViệtcủacâuthànhngữcổđểdiễntảsựkhóhiểucủanóđốivớingườinướcngoàilàJack.""Cụmtừnàycónghĩalàquyếtđoán,gặpthờicơliềnlậptứcđưaraquyếtđịnhngay;nhưnggiảithíchtheonghĩađencủatừngtừ,thìlàgặpthờiliềngãy.Trongtrườnghợpnày,độcgiảcóthểcoiđâynhưmộtdạng“đuổihìnhbắtchữ”vậy.""LụcKiềuKiềuphátâmsai.""TrongbiênchếcủaHồngmôn,cácanhemthuthậpvàtruyềntintứcgọilànhịngũ.(Chúthíchcủatácgiả)""Tácgiảchú:phongthủycụctrênnúiKêĐềlàcâuchuyệntrongtậpmột;sơnđườnglàcáchgọicácnhánhquânđộiđộclậptrongHồngmôn,đườngchủlàlãnhđạotốicaocủasơnđường,Bạchchỉphiên(quạtgiấytrắng)là
mậthiệucủaquânsư.""MộtloạibátvẽhoavăngàtrốngđặcbiệtcủavùngQuảngĐông,PhúcKiến.""Chỉdòngsôngnằmgọntronglãnhthổ.""Đâylàmộtkháiniệmtrongphongthủy,muốntìmralongmạch,thìphảixácđịnhđượctinhthể,chânlongphátmạch,lạcmạch,kếthuyệt...đềucótinhtúhiểnlộra.""Tácgiảsửdụnghiệntượngđồngâm,chữ“khaiđường”(mởminhđườngtrongphongthủy)và“khaiđường”(mổbụng)đọcgiốngnhaunhưnglàhaichữkhácnhau.""Tácgiảchúthích:ThượngĐếhộichịuảnhhưởngcủaHồngmôn,cũngsửdụngrấtnhiềuámngữnộibộcủaHồngmôn,vântrungtuyếtlàđao,philàđộngtừ,nghĩacảcâulàdùngđaochémđầu.""BátMôn,tứclàtámcửa.TámcửagồmcóHưumôn,Sinhmôn,Thươngmôn,Đỗmôn,Cảnhmôn,Tửmôn,KinhmônvàKhaimôn.TámcửanàylàtừtámphươngvịcủaBátquáimàra.""Tácgiảchúthích:theobiênchếcủaquânTháiBình,haimươilămngườilàmộtlượng,quanquânđứngđầulượnggọilàTưmã.""Từtậpnày,AnLongNhiđãtrởthànhmộtchàngtrai17tuổi,nêncáchxưnghôsẽthayđổitheochophùhợp.""NhàlớnkiểuTâyQuan,haycòngọilànhàkiểucổ,làloạinhàdântruyềnthốngmangđậmnétđặcsắccủavùngLĩnhNam,đượcxâydựngnhiềuởvùngTâyQuan,QuảngChâu,TrungQuốc.""Cáchcách:làlốixưnghôđốivớicáccôgáichưachồngtrongtiếngMãn,dịchthẳngsangtiếngHánlà“cônương”,saukhitriềuThanhthànhlập,cáchcáchliềntrởthànhmộtphầntrongphonghiệuchínhthứccủacácphụnữquýtộcngườiMãn,kếtcấuvàcáchdùngtươngđươngvới“phunhân”.ĐốivớingườiMãn,bấtluậnthânphậncaoquýsanghèn,chỉcầnlàcongáichưalấychồng,đềucóthểgọilàcáchcách,nhưngkhisửdụnglàmphonghiệuvàkhingườiHánsửdụng,thìđaphầnđềuchỉcácphụnữtrẻcóthânphậntônquý.Trongvănhóahiệnđại,dochịuảnhhưởngcủacáctácphẩmđiệnảnhvàtruyềnhình,ýnghĩacủatừnàylạitươngđươngvới“côngchúa”,cókhácbiệttươngđốixavớicáchdùngtronglịchsử.""Nguyênvăn:“不斯⽂”(bấttưvăn),nghĩalàvôvănhóa.ỞđâySáiNguyệtchơichữđểmắngCốTưVăn.""MộtloạicháođặcsảncủaQuảngĐông,gồmcócháo,cá,tôm,thịtbằm,đậuphộng,quẩyvàhànhlá.""Tácgiảchú:tronghệthốngámngữcủaHồngmôn,ngồinhàkháchtứclàchỉviệcngồiđạilao,nhưngtừrấtlâucáchnóinàyđãtrởthànhtụcngữthôngdụngởQuảngChâu.""Lờigiảinghĩaquẻbói."
"TiềnthâncủangânhàngPhươngĐông(OrientalBankCorporation).""Chỉchungcácvịtổngđốc,tuầnphủthờiMinh,Thanh.""Tổchứcvũtrangcấpđịaphươngcủagiaicấpđịachủdùngđểtrấnápkhởinghĩanôngdânthờixưa.""洪:chữ“hồng”nàynghĩalànướclớn,lũlụt,hồngthủy.""Mườiđụcmộttrong.""HaicâunàycủaLýThanhChiếu,nữtácgianổitiếngđờiTống,đượcxếpvàohàngnhữngnữthinhânbậcnhấtTrungHoa.""MộtdạngtổchứcvũtrangđịaphươngthờixưaởTrungQuốc.""Bắntênkiểuchâuchấu.""Chỉnơiđồngbằngcósôngsuối.""Tácgiảchúthích:TháiBìnhthiênquốcgọitrinhnữlànguyênnữ,khituyểnvươngnươngcũngchỉnguyênnữmớicóthểdựtuyển.""Độitrưởngđội10người.""MộtloạikịchđịaphươnglưuhànhởHàBắc,HồNam,AnHuy...pháttriểntừđiệumúaHoaCổmàthành.""Mườiđốitượngmàthầyphongthủykhôngđượcdùngthuậtphongthủyđểantángcho.""Nguyênvăn:hữuthủytảđảo(右⽔左倒),cónghĩalànướcchảytừbênphảisangbêntrái,theonguyênlýnướcchảytừnơicaoxuốngnơithấp,thìcónghĩabênphảicaobêntráithấp.""Tácgiảchúthích:“Hảiđể”làámhiệutrongHồngmôn,chỉđiềuluậtvàdanhsáchHồngmôn.""Cáhổkìnhhaycávoisátthủlàloàicávoilớnnhấtvàcũnglàloàiđộngvậtcóvúănthịthungdữnhấtđạidương,còncómộtsốtêngọiítphổbiếnhơnnhưcáđenhaysóibiển.""Kínhlụcphânlàdụngcụhànghảicơbảnđượcsửdụngđểđogóckẹpgiữathiênthểvàđườngchântrời,góckẹpđođượccùngvớithờiđiểmđochotavịtrítàutạithờiđiểmquantrắc.Dotỷlệgóccủanónhỏhơn60°(1/6của360°)nêngọilàkínhlụcphân.""Tácgiảchúthích:Sâmphiếulàgiấyphéptriềuđìnhcấpchonhữngngườichuyênđàosâm.""GiaiđoạncuốithờiThanhđầuthờiDânQuốc,hàngloạtdânchúngởvùngTrungNguyênvàGiangBắc,vìcácnguyênnhânnhưthiêntai,loạnlạc,phảivượtquaSơnHảiquan,vượtBộtHải,langbạtđếnvùngĐôngBắckhaihoangkiếmsốngvàđịnhcư,gọilà“langbạtQuanĐông”.""QuanviênnhàThanhđộimũlôngcông,nhưnglạiphânratheocấpbậc,độimũlanlinhtrườnglàquanvõhàmlụcphẩm.""Theochiếttự,chữ官nghĩalàquanlại,cóhaichữ⼜(miệng)bêntrong,ýnóingườilàmquancóthểănnóiđổitrắngthayđen.""MộttrongtámcửasôngchínhđổrabiểnthuộchệthốngsôngChâuGiang,
nằmởĐôngQuản,tỉnhQuảngĐông.NướcsôngChâuGiangtừHổMônđổrabiểnLinhĐinh.""Tácgiảchúthích:NgânhàngOrientalAnhquốclàngânhàngngoạiquốcđầutiênvàoTrungQuốc,trongnhữngnămtừ1845-1850lầnlượtxâydựngcácchinhánhtạiQuảngChâu,HươngCảng,ThượngHải,năm1850lầnđầutiênpháthànhtiềngiấytạiHươngCảng""Tácgiảchúthích:Theotiếnglóngtrêngianghồ,ngườibịtrúngkếđámlừabịpgọilà“ôngthọ”.""Tácgiảchúthích:“Lãođiểm”làámngữHồngmôn,ýchỉlừagạt.""Tứthầnđắcvị,thủynhiễuminhđường:TứthầngồmThanhLong,BạchHổ,ChuTước,HuyềnVũ,trongbốcụcmộtngôinhà,thìThanhLonglàhướngbêntrái,BạchHổlàhướngbênphải,ChuTướclàphíatrướcmặtvàHuyềnVũlàphíasaulưng.ĐồngthờiHuyềnVũcũngtượngtrưngchophươngBắc,ChuTướcphươngNam,ThanhLongphươngĐôngvàBạchHổphươngTây.Nếuhướngvàvịtrícủatứthầntrùngnhau,thìgọilàtứthầnđắcvị.Nhưvậymộtngôinhàđượcgọilà“tứthầnđắcvị,thủynhiễuminhđường”phảiquaymặtvềhướngNam,quaylưngvềhướngBắc,trướcmặtcósôngsuốichảyqua.""Tácgiảchúthích:Thànhvảilàkhígiớithườngdùngkhitácchiếnthờicổđại,dùngtregỗdựngthànhbốnbứctường,bênngoàiquâymộtlớpvảidàyvẽhoavănnhưgạchxâythành,nhìntừxatrôngnhưtườngthànhthậtvậy,cótácdụngmêhoặckẻđịchởxa,khicậnchiếncũngcóthểchắntên,đặtphụcbinhhoặcdùnglàmtrướngtrungquân.""Mộtloạidụngcụdùngđểhútthuốcphiện.""Theolýthuyếtphongthủy,mộphầnphảiđặtdựalưngvàonúi,ngọnnúiấyđượcgọilàkháosơn.""Loanphượnghòachungtiếnghót.""TêngọikháccủaGiangTây.""Tácgiảchúthích:Langtiễnlàloạibinhkhílớn,dùngtredàichếthành,dàihơnmộttrượng,phíatrướccònđểnguyênmườimấychạctrexòera,trênchạctrecắmđầymũithươngnhỏ,cóthểkẹpkẻđịchvàogiữarồidùngthươngdàiđâmchết,cũngcóthểbiếnthànhôbảovệbênsườnchotoànđội.""Xemchúthíchởtập3.""TổsưThiềntôngPhậtgiáokhitiếpnhậnđệtửđếnxinhọc,thườngkhôngdùnglờilẽhỏihanmàsẽđánhvàođầumộtgậyhoặcquátlớnmộttiếng,đểkhảonghiệmcăncơcủađệtử,kẻnàothôngminhvàcótuệcăn,cókhichỉmộtgậyhoặcmộttiếngquátmàngộđược,gọilà“bổnghátđốnngộ”.""Ởđâytácgiảchơichữ,dùngtừ“破⽠”(dưavỡ),vừacóýchỉthiếunữđếntuổimườisáu,vừachỉviệcthiếunữlầnđầu“pháthân”,cóquanhệtìnhdục.NênLụcKiềuKiềumớinói“đậpvỡdưacủacậu”,đểtrêuCốTưVăn."
"Lưỡidaogiấutrongtayáo.""Thuậtngữtrongmệnhlýbáttự,nếutrongmệnhcóDịchMã,chứngtỏngườinàyphảidichuyểnnhiều.""HồngQuốcDumặcquanphụcnhưngkhôngphảilàquanviên.VốnđờinhàThanh,nhànàocóchúttiềnbạc,khingườithânquađời,namsẽchomặcquanphụcgiốngquanviên,nữsẽchođộimũphượngkhănquànggiốngphitần,sauđómớinhậpthổyênnghỉ.ĐiềunàygiốngnhưchúngtangàynaythấycácvịtổtiênđaphầnđềumặcvesthoặcbộđồTônTrungSơnởnhàtanglễ.""“Báttự”là“támchữ”,đólà:Can,chicủanămsinhCan,chicủathángsinhCan,chicủangàysinhCan,chicủagiờsinh.""LoạnAnSử(chữHán:安史之亂:AnSửchiloạn)làcuộcbiếnloạnxảyragiữathờinhàĐườngtronglịchsửTrungQuốc,kéodàitừnăm755đếnnăm763,dohọAnvàhọSửcầmđầu.CảhọAnvàhọSửđềuxưnglàYênĐếtrongthờigiannổidậy.""TườnghoặcbìnhphongđặttrướccổnglớntrongkiếntrúcnhàcósânvườnởTrungQuốc.Theoquanniệmphongthủy,cótácdụngngănluồngkhíxấuvàonhà,cảnluồnkhítốtthoátra.""Labànphongthủy.""Tamnguyêncửuvậnlàcáchngườixưachiacáckhoảngthờigianlớn,trongđócứ20nămchialàmmộtvận,balần20nămhìnhthànhmộtnguyên.""MộtphươngphápngoạitrịcủaTrungy,dùnggiấybôngcuốnsợingảicứuthànhmộtquetròndài,saukhiđốtđặtvàodụngcụgiác(ôncứukhí),lănquakinhlạc,hoặcquanhchỗbịđau,giúpônthôngkinhlạc,ônbổnguyênkhí,điềuhòakhíhuyết...""Tamcông:bachứcquanđứngđầutriềuđìnhphongkiến,gồmTháisư,Tháiphó,Tháibảo.""洪.""共.""廿.""NằmởTrungNamtỉnhQuảngĐông,đầuphíaBắcvùngchâuthổChuGiang.""Mỗikhắcbằngmườilămphút.""LoạibinhkhítiêubiểucủaThiếuLâm.""Cấpthứmườisáutrongmườitámbậccửuphẩmphâncấpquanlạixãhộiphongkiến.""Saytrăngmòvàng.""Yêutôi,yêuluôncảchúchócủatôi.Ýchỉkhiđãyêumộtngười,chúngtathườngyêuluônnhữnggìthuộcvềhọ.""Nhữngngườihọccaohiểurộngthìphongtháitựkhắcsẽđĩnhđạc,thănghoa."
"Sốcvănhóa:mộtthuậtngữđượcsửdụngđểchỉsựlolắngvànhữngcảmxúcnhưngạcnhiên,mấtphươnghướng,bốirối...màmộtngườicảmthấykhiphảihoạtđộngtrongmộtnềnvănhóahaymôitrườngxãhộihoàntoànkhác.""AristotlelàmộtnhàtriếthọcvàbáchọcthờiHyLạpcổđại,họctròcủaPlatonvàthầydạycủaAlexandrosĐạiĐế.""LuậnNgữlàmộttácphẩmdoKhổngTửvànhữngđệtửcủamìnhbiênsoạn,đượcviếttừđờiTiềnHántớiHậuHán,làmộtchủđềhọcvấnchủyếutrongkỳthiKhoabảngcủatriềuđìnhTrungHoa.""Ngàyanhbướcrađi.""TrangmạngxãhộiphổbiếnnhấtTrungQuốc.""ConmắtLondon(LondonEye)làmộtvòngquayquansátkhổnglồcao135métnằmbênbờsôngThames,London,Anh.""Chỉnhữngngườiđànôngcóxuhướngthíchbaobọc,nângniuhoặcthậmchílàyêuđươngvớinhữngcôgáinhỏtuổihơnmìnhrấtnhiều(thậmchílàmới13-14tuổi).""Chỉnhữngcôgáicóxuhướngthíchyêuđương,qualạivớinhữngngườiđànônglớntuổihơnmìnhrấtnhiều.""HãnggiàydépgiárẻcủaTrungQuốc.""TuânTử(313TCN–238TCN)làmộtnhànho,nhàtưtưởngcủaTrungHoavàocuốithờiChiếnQuốc.""FAlàtừviếttắtcủa“ForeverAlone”:độcthânmãimãi.""MộtdiễngiảnổitiếngcủaTrungQuốc.""Mộtngườidẫnchươngtrình,diễnviênnổitiếngcủaTrungQuốc.""HenryDavidThoreau(12/7/1817-6/5/1862)lànhàvăn,nhàthơ,nhàtựnhiênhọc,nhàsửhọc,nhàtriếthọc,nhàđịahìnhhọcmẫumựcngườiMỹ.ÔnglàmộttrongnhữngngườiđitiênphongtheothuyếtTiênnghiêmvàlàmộtnhàhoạtđộngtíchcựcthamgiaphongtràokhángthuế,bãinô.""MộtdoanhnghiệpsảnxuấtbánhngọtrấtnổitiếngtạiTrungQuốc.""CheGuevara(1928-1967)làmộtnhàcáchmạngMác-xítnổitiếngngườiArgentina,ngườitạorahọcthuyếtquânđội,nhàlãnhđạoquândukíchvàphongtràocáchmạngCuba.""Ýchỉnhữnghọcsinhchỉhọckhámộtvàimônnàođó.""NhânvậtnữchínhtrongtiểuthuyếtHarryPotter.""Têngọikháccủaloàigián.""ĐiểntíchtrongTamquốcdiễnnghĩa,ýchỉthiệthạikhônlường,tổnthấtvôcùng.""(1)Shota:TừngữcóxuấtxứtừNhậtBản,chỉnhữngbétraicóngoạihìnhđẹp,dễthương.""(1)ÝnóiGiaiHòalạimêmanchìmvàogiấcngủ.""(1)Trạchnữ:nhữngcôgáikhôngthíchchốnđôngngười,chỉthíchạchnữ:
nhữngcôgáikhôngthíchchốnđôngngười,chỉthíchngồiởnhàlênmạng,lướtweb,chơigamevàcáctròtiêukhiển,thườngkhôngcócôngviệcổnđịnh,hoặcnếucóthìtínhchấtcôngviệccũngkhôngyêucầuphảirangoàinhiều.""(2)Weibo:trangmạngxãhộiphổbiếncủaTrungQuốc.""(3)Casual:Trangphụcđơngiản,năngđộng,nhưngkhôngxuềxòa.""(1)CâutrêntríchtrongbàiNiệmnôkiều-XíchBíchhoàicổcủaTôĐôngPha,(bảndịchcủaNguyễnChíViễn-TuyểntậptừTrungHoa-NhậtBản,NXBVănhóaThôngtin,1996),nguyênvănchữHánlà:Vũphiếnluâncân,đàmtiếugian,cườnglỗhôiphiyêndiệt.""(2)NhữngcâutiếptheotrongbàiữngcâutiếptheotrongbàiNiệmnôkiều-XíchBíchhoàicổcủaTôĐôngPha,(bảndịchcủaNguyễnChíViễn-TuyểntậptừTrungHoa-NhậtBản,NXBVănhóaThôngtin,1996),nguyênvănchữHánlà:Cốquốcthầndu,đatìnhứngtiếungã,tảosinhhoaphát.Nhânsinhnhưmộng,nhấttônhoànlỗigiangnguyệt.""(1)JiahelàphiênâmtênGiaiHòatrongtiếngTrung.""(1)KhoaHồisứctíchcực-chốngđộc.""(1)GiaiHòa(佳⽲/jiāhé)cóâmđọcgiốngtừ“giahòa(家和/jiāhé)”trongcụmtừ“giahòavạnsựhưng”(giađìnhhòathuậnthìvạnsựthành).""(1)NghệdanhcủaChungHânĐồng,mộtcasĩ,diễnviên,ngườimẫu;tênthậtcủacôlàChungGiaLệ,sinhngày21/01/1981tạiHồngKông.""(2)MộtloạimìcủahãngNissin.""(1)NguyênvăntiếngHánlà秒杀(miểusát),nghĩalàgiếttrongchớpmắt.Thuậtngữnàyvốnbắtnguồntừgameonline,làmộtphươngthứcchiếnđấuvôcùnglợihại,tiêudiệtđốithủchỉtrongmộtthờigianrấtngắn.""(2)TêntiếngAnhlà:BeijingNo.4HighSchool.""(3)MộtcâungạnngữcủaTrungQuốc,vốnlàkhixưa,dòngchảyHoàngHàkhôngcốđịnh,mộtnơivốnnằmphíađôngdòngsôngthìnămsau,HoàngHàđổidòng,nơiấylạitrởthànhnằmởphíatâydòngsông.Vềsaucâunóinàyđượcdùngđểvívớisựthịnhsuy,biếnhóakhônlườngcủangườicủavật,nhưngcũngcólúcsựbiếnđổiấylạitiêucực,khôngthểdựliệuđược.""(4)Câunàyxuấthiệntừđiểntích:TriềuTốngcómộtôngquanchâu(châu:đơnvịhànhchínhngàyxưa)tênlàĐiềnĐăng,rấtkịviệcngườikhácgọitêncủamình.Vì“Đăng”(登)trong“ĐiềnĐăng”đồngâmvới“đăng”(灯)nghĩalà“đèn”,chonênkhôngchodândùngtừđăng(đèn),màphảidùngtừ“hỏa”đểthaythế.Nếungườinàovôýmạophạm,ĐiềnĐăngsẽvôcùngtứcgiận.TớitếtNguyênTiêungày15/1,theolệcólễthảđènhoađăng.Lúcquanphủdáncáothị,vìphảikịtừ“đăng”(đèn)nênviếtlêncáothịrằng“Châutaylệnhphónghỏabangày”.Khôngítngườiởnơikháckhiđọcđượccáothịnàyđềukinhngạc,saukhihỏirõnguyêndothìcócâutrào
phúng:“Chỉchoquanchâuphónghỏa,khôngchobáchtínhthắpđèn”.Từđó,câu“quanchâuphónghỏa”ámchỉngườitrênthìcóthểlàmxằnglàmbậy,cònngườidướithìluônphảichịuápbức.""(1)Khiphơikínhlúpdướiánhnắngmặttrời,nósẽđóngvaitrònhưmộtthấukínhhộitụ,tậptrungnănglượngcủatiasángvàcóthểđốtcháynhữngthứởđiểmhộitụ.""(1)TiếngBắcKinhchuẩnphảiuốnlưỡirấtnhiều.""(1)MộtdiễnđàncósứcảnhhưởnglớnởTrungQuốc.""(2)Ýnóivềsựkhácbiệtvềtưduy,hànhvigiữahaithếhệ,chỉcáchnămtuổilàđãthấysựkhácbiệtrõràngrồichứchưanóiđếnlàcáchnhaumườituổi.""(1)GiaiHòagọiđùaTiêuDưlàTiếuTiếu.""(2)Đườngdâynóngphụcvụkháchhàngcủanhàmạng.""(1)VănKhúclàngôisaonắmgiữcôngdanhvàvănvậncủathếnhân.""(1)Chữ“ngải”trongtênNgảiGiai,NgảiHòacócáchphátâmgiốngtừ“yêu”.""(1)Nguyênvănlà“tínhphúc”(性福),cóâmđọcgiống“hạnhphúc”(幸福),đâylàcáchchơichữ,ámchỉhạnhphúctrongchuyệnchăngối.""(2)KiềuKiềuámchỉchồngmìnhhayghen.""Showdiễn,emtraiThanhDuylàTrầnPhương,cũnglàcasĩ.""*(Hihi,làsaymáybayímà!)"
TableofContentsMỤCLỤC
PHẦNI.TẬPTRUNGPHẦNII.HỢPLÝHÓAPHẦNIII.SỐHÓAPHẦNIV.THÚCĐẨYPHẦNV.HIỆNTHÂN
LỜINGỎLỜITỰA
Khókhănkhôngchừamộtai.Cáccôngtyvẫnđangđạtnăngsuấtcaonhấtthếgiới.
LỜIGIỚITHIỆUNăngsuấtlàgì?Cuộctìmkiếmbắtđầu.Nhữngtiêuchíquyếtđịnhmộtcôngtycónăngsuấtcao.Vànhữngcáitêntrụlạilà…Nghiêncứuthựctế.Thamvọngvàaoướccủachúngtôi.
PHẦNI.TẬPTRUNG1.MỘTMỤCTIÊULỚNĐƠNGIẢN
Chiếnlượctrongngày.KHÔNG!KhôngphảiTầmnhìnnữađâu!SứcmạnhcủamộtmụctiêuLỚNđơngiản.Saocơ?MộtcôngtyđạtnăngsuấtcaohơncảWal-Martà?Ởđâuthế?“CảmơnđãgọiđếnYellow.Chúcbạnmộtngàytốtlành!”Tròchơivĩđạitrongkinhdoanh.Tuyênngôncủamộtnhàbuônnộithất.Tậptrung.Vậynóđếntừđâu?
2.PHẦNVIỆCKHÓKHĂNBẮTĐẦUTạisaomọingườikhôngcùnglênthuyền.Chịuvùidậpvàlấmbẩnđểhoànthànhmụctiêu.Bạncósẵnsàngđạtnăngsuấtcaochưa?
PHẦNII.HỢPLÝHÓA3.CHIẾNTHUẬTTHỨNHẤT:SỰTHẬT
Trungthựcvàcởimở.
Sốliệu.Giaotiếp,truyềnđạt.Giaothiệpvớinhàcungcấp.Phêbình.Mộtsốngườikhôngthậttrungthựcvàcởimở.
4.TIÊUDIỆTTHÓIQUANLIÊUVÀĐƠNGIẢNHÓAMỌIVIỆC
Tạisaolạiquanliêu?“Đâylàcơtrưởngcủacácbạn”-mộtvịCEOthẳngthắn.Loạibỏthóiquanliêu.Támbướctiêudiệttậngốcthóiquanliêu.
5.NHANHCHÓNGLOẠIBỎCÁCGIÁMĐỐCVÀQUẢNLÝKHÔNGPHÙHỢP
Mộtcôngtylạclối.Nhiềunhàquảnlýquánhútnhátđểđóngvai“đaophủ”.
6.KHÔNGCẮTGIẢMNHÂNSỰThuậtngữ“đếmđầungười”dấylênmộtcâuhỏilớn.Thuêngoài.Côngnghệ.Đàotạochéo.Làmviệctạinhà.Cắtgiảmnhânsựđểcảitổmộtlầnduynhất
7.LDKDCĐĐLĐNLG?Đồngvợđồngchồng=Mộtmôhìnhnăngsuất.Câuhỏi“trímạng”.“Cứlàmđi”khôngtồntạiởcáccôngtynăngsuấtcao.Gácnhữngtrònhảmnhívà“cáitôi”sangmộtbên.Chẳngphảiviệcđặtracâuhỏitrímạngsẽlàmtốnnhiềuthờigiantrướcmỗiquyếtđịnhsao?
8.CÁCYẾUTỐTÀICHÍNHCHỦĐẠOĐÍCHTHỰCCácbáocáotàichính.Cácbáocáotàichínhkhôngphảnánhnăngsuất.Nhiềubáocáotàichínhxuyêntạcsựthật.Mộtbímậtnhỏđentối.“Mộtmớhỗnđộn”.Nhữngyếutốchủđạolàmnênnăngsuất.Lờicảnhbáo.
9.HỆTHỐNGHÓAMỌITHỨHệthốnglàgì?Hệthốngtrongcôngviệc.Nhữngkẻchốnglạihệthống.
Gọtgiũanhữngthứdưthừa.Traoquyềncóthểlàlờibaobiệnlớnchoviệckhônglàmgìcả.Lòngtinvàsựtôntrọnglàyếutốthiếtyếuđểhệthốnghoạtđộnghiệuquả.Đólàvănhóahayhệthống?
10.CẢITIẾNKHÔNGNGỪNGTriếtlýKaizenlàgì?Dừnghếtlạinàomọingười…Chúngtasẽlàmlạitừđầu!Tấtcảcôngtynăngsuấtcaođềuápdụngnguyêntắckhôngngừngcảitiếnnhưnhau.Độingũlãnhđạophảithamgiavàotiếntrìnhcảitiếnkhôngngừng.Thỏathuậnvềcácmụctiêu.Bạncầnhiểurõsảnphẩmvàdịchvụthậtsựlàgì.Bắtđầubằngcáchvạchraquytrìnhhiệnhành.Nhữngngườithựchiệncôngviệcphảithamgiavàoquytrìnhmới.Quytrìnhcảitiếnđượctriểnkhaitứcthì.Cảitiếnliêntụctrởthànhnétđặctrưngcủacôngty.
11.CHẾĐỘLƯƠNGTHƯỞNGĐiềukhólườngtotát.Tiềnbạckhôngphảivấnđề.Loạibỏnhữngngườikhôngphùhợp.Nhữngcôngtyđượctổchứctheonhóm.Thúcđẩytinhthầnđồngđội.Củngcốvănhóa.Dễhiểu.Khenthưởngcáchlàmviệcthôngminh.
PHẦNIII.SỐHÓA12.TRUYỀNTHUYẾTVỀTRÌNHCẮM
Trithứclẫncôngnghệđềukhôngthểtạoralợithếcạnhtranh.Tiếntrìnhsốhóacũngkhôngtạoralợithếcạnhtranh.Côngnghệvìlợiíchcủacôngnghệlàmộtsựlãngphí.Váchngănkỹthuậtsốvĩđại.Quytrìnhtrước-sốhóasau.
PHẦNIV.THÚCĐẨY13.DUYTRÌMỨCNĂNGSUẤTNGANGBẰNGỞTẤTCẢMỌINGƯỜI
Mộtbấtngờlớnkhác.
Địnhnghĩađộnglựcvàlýgiảimộtsựthậtbấtngờ.CúđánhtàitìnhcủangườiIreland.“Chúngta”chốnglạithếgiới.Thaotúnghaythúcđẩy.Mộtđộnglựcđíchthực.1.Xâydựngmộtmôitrườnglàmviệcantoànvàyêntâm2.Tìmmộtkẻthùbênngoàiđểchốnglại.3.Sauđó,hãytránhđườngchohọ.Ồ,xinchờmộtchút!Mộtcâuchuyệnvềđộnglực.
PHẦNV.HIỆNTHÂN14.MỘTTINHTHẦNTINHGỌN
Mộtvănhóa“tinhgọn”.11phẩmchấtcầncóởngườilãnhđạomộtdoanhnghiệpnăngsuấtcao.Biến11phẩmchấtnàythànhcủabạn.Thểchếhóacácphẩmchấtlãnhđạo.Xâydựngmộtvănhóa.Lờikếtvàlýdođểhyvọng:Bạncóthểlàmđược.
LỜIKẾT12quytắcbiếníthóanhiều.Mộtlờimời.
LỜICẢMƠN