Systemy Operacyjne

Przyjęto podział na trzy główne elementy budowy systemu operacyjnego:

jądro systemu

powłoka - specjalny program komunikujący użytkownika z systemem operacyjnym,

system plików - sposób zapisu struktury danych na nośniku.

Typy i przykłady systemów operacyjnych

AmigaAmigaOSAmiga Research Operating System (AROS)MorphOS

systemy firmy AppleMac OSMac OS X

systemy firmy Be i pochodneBeOSBeIANewOS/Haiku

systemy firmy Digital (DEC)/CompaqAISOS-8RSTS/ERSXRT-11TOPS: TOPS-10, TOPS-20VMS (później przemianowany na OpenVMS)

systemy firmy IBMOS/2AIXOS/400OS/390VM/CMSDOS/VSEOS/360MFTMVTSVSMVSTPFALCSz/OS

systemy firmy Microsoft i pochodneMS-DOS PC-DOS, DR-DOS, FreeDOS, NDOS (DOS), QDOSMicrosoft Windows: Microsoft Windows 1.0, 3.x, 95/98/Me, CE, NT/2000/XP/2003 PetrOS, ReactOS

Typy i przykłady systemów operacyjnych

systemy firmy NovellNetWare

NeXTNeXTStep

UNIX i jego pochodneAIXBSD, FreeBSD, NetBSD, OpenBSD, DragonFly BSDDigital UNIXHP-UXIRIXMac OS XOSF/1SCO UNIXSun Solaris (dawniej SunOS)System VQNXUltrixXenixGNU/Linux (system GNU z jądrem Linux)GNU/Hurd (system GNU z jądrem Hurd, chociaż to uniksowe nie jest),

systemy czasu rzeczywistego (realtime systems)VxWorksQNXOS9

InneAmoebaAtheOS/SyllableAtheneCP/JCP/MEPOC32GEOSInfernoIOSMorphOSMulticsPalm OSSkyOSSymbianUnununium

Typy i przykłady systemów operacyjnych

Wirtualne systemy operacyjne

Są to systemy, najczęściej zawarte jeden w drugim (mogące też istnieć osobno), czego przykładem może być Argante, Inferno, lub w bliżej nieokreślonym porównaniu maszyny wirtualne Java, a także User Mode Linux, czyli Linux tak spreparowany, aby mógł działać jako system wirtualny w postaci procesu działającego pod kontrolą drugiego Linuksa.

Tekstowe Systemy Operacyjne

Chronologia Graficznych Interfejsów Użytkownika

Kwiecień 1973, w firmie Xerox PARC zostaje ukończony pierwszy sprawny komputer Alto. Alto jest pierwszym systemem łączącym w całość wszystkie elementy nowoczesnego, graficznego interfejsu użytkownika.

Cechy:Myszka z 3 przyciskamiGraficzny wyświetlacz.Stosowanie graficznych okien.Sieć Ethernet.

1980: Three Rivers Computer Corporation wprowadza na rynek stację graficzną Perq.

Czerwiec 1981: Xerox wprowadza komputer Star, handlowego następcę maszyny Alto.

Cechy:Podwójnie klikane ikony, zachodzące na siebie okna, okienka dialogowe i wyświetlacz monochromatyczny o rozdzielczości 1024 x 768 pikseli

Styczeń 1983: firma Apple wypuszcza komputer Lisa.

Cechy:Pasek menu i rozwijane w dół opcje menu.

Kwiecień 1983Firma Visi Corp wypuszcza Visi On, pierwsze zintegrowane, graficzne środowisko programowe dla komputerów IBM PC.

Lato 1983Microsoft zapowiada swoje nowe oprogramowanie "Windows" dla IBM PC, lecz nie wypuszcza go na rynek aż do 1985.Cechy:Ma posiadać nakładające się na siebie i skalowalne okna graficzne.

1984

Styczeń : Apple przedstawia komputer Macintosh.

Wrzesień: Digital Research przedstawia dla komputerów opartych na mikroprocesorze 8086 i systemie DOS swój interfejs użytkownika GEM z ikonami. Zostanie on później zaadoptowany na komputerach Atari ST.

Czerwiec: W MIT przedstawiony został "window system X". Wersje od 1 do 6 były tylko monochromatyczne i pracowały na wyświetlaczach monitorowych DEC VS100 podłączonych stacji roboczych VAXen i VAXstation 1 i 2.

Wersje 8-10 pracowały w kolorze na stacjach roboczych VAXstation II/GPX. X10 jest pierwszą wersją, która była bardzo rozpowszechniona i powszechnie dostępna na różnych platformach sprzętowych

Geos zostaje wypuszczony dla komputera domowego Commodore 64, a później dla Apple II (który posiadał taki sam mikroprocesor

1985

Lipiec: Commodore przedstawia komputer Amiga 1000 z systemem operacyjnym Amiga Workbench Version 1.0.

Sierpień: Microsoft w końcu wypuszcza pierwszą wersję systemu Windows. Zwróćmy uwagę na jego prymitywny wygląd w porównaniu do innych systemów graficznych dostępnych w owym czasie

1987

Marzec - Apple wprowadza na rynek komputer Apple Macintosh II, pierwszy kolorowy Macintosh.Cechy:Rozdzielczość 640x480 w 256 kolorach przy dostępnej 24 bitowej, kolorowej karcie graficznej za dodatkową opłatą.

Microsoft wypuszcza drugą wersję Windows o numerze 2.03. Znów zwróć uwagę na ubogą szatę graficzną Windows.Cechy:W końcu są skalowalne, zachodzące na siebie okna oraz nowe kontrolki okienek.

Acorn wypuszcza system "Arthur" dla komputera Acorn, stanowi on podstawę dla RISC OS. RISC OS 2 i 3 mają podobny wygląd, lecz poprawiono w nich obsługę.

1988

Wrzesień: Apple wypuszcza dla komputera Apple IIGS GS/OS, 16-bitowy system operacyjny z interfejsem użytkownika w stylu Macintosh.

Październik: IBM wypuszcza OS/2 1.10 Standard Edition (SE), który dodał graficzny interfejs zwany Presentation Manager. (OS/2 1.0 pracował tylko w trybie tekstowym!) Interfejs użytkownika w wersji 1.10 został napisany przez Microsoft i wyglądał jak Windows 2.

Październik: Komputer NeXT zostaje wypuszczony w cenie 6500$. Zawiera 25 MHz-owy mikroprocesor, 8 MB RAM, stację dysków optycznych o pojemności 250 MB, koprocesor matematyczny, procesor cyfrowy dla dźwięku odtwarzanego w czasie rzeczywistym, faxmodem oraz 17 calowy monitor

1990

Commodore wypuszcza system operacyjny Amiga Workbench 2 dla komputera A3000.Cechy:Nowe efekty 3D, poprawiony system menu oraz wiele innych ulepszeń.

Maj : Windows 3.0 wypuszczone przez Microsoft. Wreszcie system ten zaczyna coś przypominać.Cechy:Powłoka o nazwie Program Manager

Listopad: PC-GEOS wypuszczony przez GeoWorks.

1992

Wiosna: IBM wypuszcza system OS/2 Version 2.0, prawdziwy system 32-bitowy.Cechy:Nowa powłoka "Workplace Shell", interfejs użytkownika zorientowany obiektowo, który został głęboko zintegrowany z resztą systemu operacyjnego

Marzec: Microsoft wprowadza Windows 3.1. Interfejs użytkownika jest w sumie taki sam jak w Windows 3.0, lecz teraz zawiera rozszerzenia "multimedialne".

Na obrazku widać ekran monitora wygaszony przez specjalny program oszczędzający monitor, tzw. wygaszacz ekranu (ang. Screen Saver).

Wrzesień: Dla komputerów Amiga z grafiką AGA zostaje wypuszczony system operacyjny Amiga Workbench 3.

Cechy:Obrazy dla tła, przemianowywanie palety.

1993

1994

Maj 1993: Microsoft wypuszcza pierwszą wersję systemu operacyjnego Windows NT, czyli systemu 32-bitowego. Otrzymuje on numer wersji "3.1" i stosuje ten sam interfejs użytkownika co zwykłe Windows 3.1. Udostępniony dla systemów z procesorami Intela, Power PC, Alpha oraz MIPS

1994: QNX Software Systems wypuszcza pierwszy system okienkowy z osadzalnym mikrojądrem, zwany Photon microGUI.

1995

24 sierpnia Microsoft wprowadza na rynek Windows 95.

Październik: Wprowadzony zostaje system operacyjny BeOS na wystawie Agenda 96. Pierwsza wersja została zaprojektowana do pracy w specjalizowanym systemie wieloprocesorowym pod nazwą "BeBox". Później udostępniono go dla systemów opartych o procesory Power PC i Intel.

1996

New Deal wypuszcza system operacyjny Office 2.5, który poprzednio był systemem PC-GEOS.

IBM wypuszcza OS/2 Warp 4 z istotnymi poprawkami w powłoce Workplace Shell.

Microsoft wypuszcza Windows NT 4.0 z takim samym interfejsem użytkownika jak w systemie Windows 95.

1997

1998

Lipiec : Mac OS 8 zostaje w końcu wypuszczony na rynek. Sprzedaje się w ilości 1.25 milionów kopii w mniej niż dwa tygodnie i staje się w tym okresie najlepiej sprzedającym się oprogramowaniem.

25 czerwca : Microsoft wypuszcza Windows 98.

Cechy:Aplikacja przeglądarki internetowej - Internet Explorer - przejmuje rolę powłoki Windows, reklamy bezpośrednio na ekranie roboczym, cały system pomocy zastąpiony przez Internet Explorer.

22 listopada : Shane Brooks wypuszcza 98Lite, instalator usuwający lub zapobiegający instalacji Internet Explorera z Windows 98.Cechy:Brak Internet Explorera i reklam, obsługa wszystkich urządzeń Windows 98, szybszy start systemu i szybsza powłoka Windows 95

1999

2000

Apple wypuszcza system operacyjny Mac OS X Server, który jest oparty na Unixie z interfejsem użytkownika podobnym do zastosowanego w komputerach Macintosh.

5 stycznia : Apple prezentuje system operacyjny Aqua posiadający nowy wygląd dla oprogramowania przyszłych klientów MacOS X.

17 lutego: Microsoft Windows 2000 (AKA Windows NT 5) staje się dostępne w sprzedaży.Cechy:Aplikacja przeglądarki internetowej Internet Explorer w końcu przejmuje cały interfejs użytkownika w Windows NT.

2001

2003

25 październik: Microsoft wypuszcza system Windows XP (AKA Windows NT 5.1) Cechy:Tony wizualnych bajerów. "Aktywacja Produktu" wymaga istnienia firmy MicroSoft

24 kwiecień: Microsoft wypuszcza Windows Server 2003 (AKA Windows NT 5.2 chwilowo zwany "Windows.NET Server")Cechy: Rezygnacja z bajerów wizualnych.Wydanie tylko w wersji Server